Επιχειρηματικότητα στον κλάδο Τροφίμων και Γεωργίας: Από τις επιδοτήσεις στην

ανταγωνιστικότητα

Ηλίας ΒλάχοςΕπίκουρος Καθηγητής

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνώνivlachos@gmail.com

Δομή ΠαρουσίασηςΕπιδοτούμενη ΓεωργίαΔομή Κλάδου Τροφίμων &

Γεωργίας ΑνταγωνιστικότηταΗλεκτρονική Επιχειρηματικότητα

Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013

Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΣΣΑΑ) 2007-2013 καθορίζει τις προτεραιότητες της Ελλάδας για την περίοδο 2007-2013, εστιάζεται σε τρεις βασικούς άξονες:

Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας

Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου

Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας

Πηγή http://www.agrotikianaptixi.gr

Επιδοτήσεις-Αγροτικό Εισόδημα

Εξέλιξη αγροτικού εισοδήματος (Δείκτης Α, 2005=100)

Έτος Ελλάδα ΕΕ-27

  Απόλυτη τιμή Ετήσια μεταβ.

(%)

Απόλυτη τιμή Ετήσια μεταβ.

(%)

2001 116,4564 - 0,24 103,9194 + 9,85

2002 113,0631 - 2,91 99,4938 - 4,26

2003 104,0980 - 7,93 101,5930 + 2,11

2004 98,2261 - 5,64 109,8897 + 8,17

2005 100,0000 + 1,78 100,0000 - 9, 89

2006 99,7331 - 0,27 103,6201 + 3,62

2007 101,6018 + 1,87 112,7310 + 8,79

2008 93,4776 - 7,99 108,4997 - 3,75

  Συνολικά - 21,33 Συνολικά + 14,64Εξέλιξη αγροτικού εισοδήματος (χωρίς τις επιδοτήσεις)

Έτος Κόστος παραγωγής

(Ετήσια μεταβολή

Μέσου Γενικού Δείκτη

Εισροών)

Τιμές παραγωγού

(Ετήσια μεταβολή

Μέσου Γενικού Δείκτη

Εκροών)

Αγροτικό

εισόδημα

(Διαφορά)

2001 +2,10 % +6,10 % +4,00 %

2002 +2,84 % +7,07 % +4,23 %

2003 +3,90 % +8,80 % +4,90 %

2004 +7,51 % -1,94 % -9,45 %

2005 +5,11 % +3,13 % -1,98 %

2006 +3,97 % +6,56 % +2,59 %

2007 + 6,30% +7,05% +0.75%

2008 + 11,04% - 3,36% - 14,40%

Πηγή : Γενική Γραμματεία ΕΣΥΕ

Πηγή : Eurostat

Αγροτική παραγωγήΕξέλιξη της παραγωγής των κυριότερων αγροτικών προϊόντων

(σε 1000 τόνους)

Προϊόν 2004 2005 2006 2007 2008*Μεταβολή2008-2004

(%)Ρύζι 184 180 174 180 200 + 8,7Σιτάρι μαλακό 350 347 362 352 500 + 32,8Σιτάρι σκληρό 1.712 1.697 1.424 1.031 1.200 - 24,2Αραβόσιτος 2.451 2.534 2.366 2.321 2.300 - 1,0Καπνός 112 108 22 21,5 20,5 - 81,7Βαμβάκι 1.137 1.125 900 860 600 - 47,2Τομάτες βιομηχ. 800 900 720 800 650 - 18,8Ζαχαρότευτλα 2.208 2.573 1.798 828 900 - 59,2Ελαιόλαδο 308 427 422 335 210 - 31,8Σταφίδα 57 76 56 45 21 - 63,1Κρασί 390 429 402 390 333 - 14,6Λεμόνια 84 84 100 46,5 47 - 44,0Πορτοκάλια 772 958 911 880 930 + 20,5Μήλα 277 260 265 270 260 - 6,1Ροδάκινα 791 817 698 760 765 - 3,3Κρέας, σύνολο 447 462 496 480 481 + 7,6Γάλα, σύνολο 1.966 1.987 2.005 1.850 1.958 - 0,4Μέλι 15 16 17 8 10 - 33,3Αιγοπρόβειο κρέας 119,7 114,6 111,2 111,3 109,5 - 8,5Βόειο κρέας 60,3 58,7 61,7 57,5 56,4 - 0,6Γάλα αιγοπρόβειο 1.173,7

1.128,7

1.115,4 1.100 1,250  

Γάλα αγελαδινό 775,0 746,4 750,2 716,0 758,1  

Εξέλιξη εμπορικού ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων

 Έτος

Εισαγωγές(εκατ. €)

Εξαγωγές(εκατ. €)

Έλλειμμα(εκατ. €)

Ετήσια μεταβολή

ελλείμματος (%)

2002 4.271,9 2.659,8 - 1.612,1  

2003 4387,8 2610,2 -1777,6 + 10,26

2004 4669,6 2392,8 -2276,8 + 28,08

2005 4.810,9 3.032,2 - 1.778,7 - 21,87

2006 5.293,6 3.322,5 - 1.971,1 + 10,81

2007 5.966,9 3.375,3 - 2.591,6 + 31,48

2008 6.301,7 3.617,3 - 2.684,4 + 3,58

Πηγή : ΕΣΥΕ

Δομή Κλάδου Τροφίμων & Γεωργίας Κυριαρχία μεγάλων αλυσίδων

λιανεμπορίουΤο μεγαλύτερο ποσοστό

επιχειρήσεων είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρόμοια δομή αλλά και διακυμάνσεις βορρά-νότου

ΑνταγωνιστικότηταΕυρωπαϊκό ζητούμενοΗ ΕΕ αγορά αποτελεί μεγάλη,

αναξιοποίητη ευκαιρία για πολλές ΕΕ επιχειρήσεις τροφίμων

2% ΑΕΠ, 13.5% της απασχόλησης, 310.000 επιχειρήσεις.

500 εκατομμύρια καταναλωτές, 600 δις ευρώ αγορά

Ελληνική Πραγματικότητα

Κλάδοι τροφίμων

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Hellastat

Πωλήσεις ανά κλάδο τροφίμων

• 1.534 επιχειρήσεις (24,6% του συνόλου της μεταποίησης)

• ΜΟ 63 προσωπικό ανά επιχείρηση ( ή 57 χωρίς την VIVARTIA µε 3.742 την COCA COLA 3Ε με 2.488).

• 96,8% είναι μικρομεσαίες

Χαρακτηριστικά κλάδου τροφίμων

2004 2005 2006

Αριθµός επιχειρήσεων

Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) 652 686 659

Μικρές (11-50 άτοµα) 573 595 603

Μεσαίες (51-250 άτοµα) 221 232 223

Μεγάλες (>250 άτοµα) 52 49 49

Σύνολο 1.498 1.562 1.534

Ποσοστιαία κατανοµή στο σύνολο των επιχειρήσεων

Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) 43,5 43,9 43,0

Μικρές (11-50 άτοµα) 38,2 38,1 39,3

Μεσαίες (51-250 άτοµα) 14,8 14,9 14,5

Μεγάλες (>250 άτοµα) 3,5 3,1 3,2

Συµµετοχή στο συνολικό κύκλο εργασιών

Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) 4,6% 6,3% 4,6%

Μικρές (11-50 άτοµα) 16,8% 19,9% 18,3%

Μεσαίες (51-250 άτοµα) 27,6% 30,6% 29,1%

Μεγάλες (>250 άτοµα) 50,6% 43,2% 47,9%

Συµµετοχή στα συνολικά καθαρά αποτελέσµατα

Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) -* -* - *

Μικρές (11-50 άτοµα) 4,8% 3,8% 7,2%

Μεσαίες (51-250 άτοµα) 13,8% 20,7% 16,6%

Μεγάλες (>250 άτοµα) 82,1% 79,6% 76,2%

Πηγή: ΙΟΒΕ, Επεξεργασία στοιχείων ICAP *Τα καθαρά αποτελέσµατα για αυτές τις επιχειρήσεις είναι αρνητικά

Ηλεκτρονική Επιχειρηματικότηταστον κλάδο τροφίμων & γεωργίαςΑργοπορημένη έναρξη, μεγάλη δυναμική Ομάδα Ι2 ebusinessforum.gr Ι2: Hλεκτρονικό επιχειρείν

σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων και ποτών

2008 ◦ www.mastic.gr◦ www.sintagigiagias.gr◦ www.mpakaliko.gr◦ www.e-vlaxavas.gr◦ www.wineshop.gr◦ www.boutari.gr◦ www.pizzahut.gr◦ www.dominos.gr

Ηλεκτρονική Επιχειρηματικότητα - 2010100 επιχειρήσεις με ηλεκτρονικά καταστήματα (6.5% στις 1.500)

Χαρακτηριστικά Επιχειρήσεων

Τρόπος πληρωμής

Αριθμός επιχειρήσε

ων

Αντικαταβολή 70

Πιστωτικές κάρτες 63Κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό 54

Υπηρεσία Paypal 15

Δ/ΑΥ 14

Επιταγή 7

Τρόποι πληρωμής

Έδρα Επιχείρησης Επιχειρηματικό Μοντέλο

Κατάταξη ηλ. Επιχειρήσεων με βάση την επισκεψιμότητα τους

A/A Ηλεκτρονική διεύθυνση Alexa Traffic

RankTraffic Rank In Greece Sites Linking In

1www.carrefour.gr 91.956 526 92

2www.eytrofia.gr 362,287 2,981 31

3www.progreece.gr 431.678 3.967 9

4www.houseofwine.gr 470.116 5.241 8

5www.ab.gr 488.329 4.079 99

6www.tsai.gr 648.846 5.764 17

7www.veropoulos.gr 802.440 9.083 48

8www.freshcoffeeshop.com 956.859 18.190 64

9www.sintagigiagias.gr 995.211 9.566 36

10www.yiam.gr 1.261.393 12.251 2

11www.cretashop.gr 1.621.119 22.549 72

12www.wineshop.gr 1.683.178 17.337 25

13www.mastihashop.com 1.838.340 18.386 34

14www.bioshop.gr 1.861.242 19.279 42

15www.ebio.gr 2.243.855 27.251 7

16www.oinotour.com 2.583.135 - 5

Πηγή: Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μάρτιος-Οκτώβριος 2010

Ευτροφία-μια πύλη για πληροφόρηση ΜΜΕ & καταναλωτών

Ιδιωτική Ετικέτα Στροφή του καταναλωτικού κοινού σε προϊόντα

own label Από φθηνό και αμφιβόλου ποιότητας, σε φθηνό

και ‘καλό’ – ασφάλεια τροφίμωνμεταβολή στην αξία πωλήσεων των τυριών, στο α΄ εξάμηνο του 2010 έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου, είναι της τάξεως του 10,7% και ανήλθε στα 41.325.495 ευρώ από 37.322.524 ευρώ. Στα 28.990.236 ευρώ διαμορφώθηκε η αξία πωλήσεων των αλλαντικών έναντι 26.028.450 ευρώ (ποσοστό μεταβολής 11,4%). Ανοδικά κινήθηκε η αξία πωλήσεων του γάλατος, στα 27.489.220 ευρώ από 24.383.196 ευρώ (ποσοστό μεταβολής 12,7%). Στα 22.575.275 ευρώ ανήλθε η αξία πωλήσεων του ελαιόλαδου έναντι 19.873.917 ευρώ (ποσοστό μεταβολής 13,6%).Στο 13,4% διαμορφώθηκε η μεταβολή στην αξία πωλήσεων του ψωμιού, κατά το α΄ εξάμηνο του 2010 σε σχέση με το α΄ εξάμηνο του 2009, στα 21.247.293 ευρώ από 18.730.363 ευρώ. Μείωση της τάξεως του -5,8% εμφάνισε η αξία πωλήσεων των ξηρών καρπών, στα 18.925.468 ευρώ από 20.083.668 ευρώ. Στα 17.232.039 ευρώ ανήλθε η αξία πωλήσεων των κατεψυγμένων ζυμών από 16.163.158 ευρώ (ποσοστό μεταβολής 6,6%). Πτώση σημείωσε η αξία πωλήσεων των χυμών, στα 16.754.765 ευρώ έναντι 17.319.437 ευρώ (ποσοστό μεταβολής -3,3%).

Αναγνωρίσιμα Προϊόντα Ονομασία Προέλευσης Ως «Ονομασία Προέλευσης» νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε

εξαιρετικές περιπτώσεις μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα, του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει τους φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία λαμβάνουν χώρα στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.

Γεωγραφική Ένδειξη Ως «Γεωγραφική Ένδειξη» νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε

εξαιρετικές περιπτώσεις μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα, του οποίου η συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορούν να αποδοθούν στη γεωγραφική αυτή καταγωγή και του οποίου η παραγωγή ή/και μεταποίηση ή/και η επεξεργασία  πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη περιοχή.

Σήμερα υπάρχουν 88 προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ και 10 εκκρεμείς αιτήσεις στην ΕΕ

9/10 επιχειρήσεις με ΠΟΠ δεν έχουν πληγεί από την κρίση, αντίθετα προβλέπουν ανάπτυξη στο 2011 (Μελέτη

ΓΠΑ, Νοέμβριος 2010)

Συμπεράσματα-Προτάσεις Το μοντέλο γεωργικής ανάπτυξης στην Ελλάδα αλλάζει με

σημαντικούς ρυθμούς. Από την επιδοτούμενη γεωργία, σε επιχορηγούμενη

ανταγωνιστικότητα Οι αλυσίδες λιανεμπορίου συνήθως

◦ προσαρμόζονται γρηγορότερα στις νέες συνθήκες από ότι η βιομηχανία τροφίμων (οι ΜΜΕ?),

◦ αξιοποιούν καλύτερα τις νέες τεχνολογίες,

◦ προσφέρουν προϊόντα για τον καταναλωτή, όχι από τον παραγωγό -> ιδιωτική ετικέτα

Προτάσειςμελέτη για την ανταγωνιστικότητα του

κλάδου τροφίμων στην ΕΕΔιαπιστώσεις:«support the start-up of business»Overcome «obstacles they face in

accessing financial capital». Recommendation no10, Report on the Competitiveness of the European Agro-Food Industry, European Commission Enterprise and Industry Directorate General

Food Industry Unit, 2009

Προτάσεις : Ensuring that starting up a business can be done within three days at

zero cost; Removing the requirement on micro-enterprises to prepare annual

accounts (with estimated savings of 7 billion euros per year for companies);

Ensuring that public authorities pay invoices for supplies and services within one month.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!