iar 303 shmeiwseis

21
ΣΟΣ Θεωρίες για την καταγωγή των αραβικών φύλων: 1. η πρώτη θεωρία υποστηρίζει πως το λίκνο των Σημιτών είναι η σημερινή Αιθιοπία και Σομαλία 2. άλλοι (επηρεασμένοι από την παράδοση της Βίβλου)υποστηρίζουν πως το λίκνο των Σημιτών είναι η Μεσοποταμία(Αλ-Τζαζίρα) και μάλιστα το νότιο τμήμα της. 3.Η τρίτη θεωρία που υποστηρίζεται από τους αραβολόγους, ισλαμολόγους και από τους ίδιους τους Άραβες. Σύμφωνα με αυτήν κοιτίδα των Σημιτών η σημερινή Υεμένη. Τα σημιτικά φύλα μετανάστευσαν προς βορρά πέρασαν τον Τίγρη και Ευφράτη, φτάνουν δηλαδή στη Μεσοποταμία που ήταν ήδη κατοικημένη από τους Σουμέριους. Αρχικά τα σημιτικά φύλα ήταν βάρβαροι νομάδες σιγά – σιγά όμως αναμίχτηκαν με τους ιθαγενείς πληθυσμούς και αφομοίωσαν τον πληθυσμό των Σουμέριων. Τρεις φάσεις στην ιστορία των ομαυάδων: Ομαυάδες προ Ομαυάδων 440-660μ.Χ. με έδρα τη Μέκκα - Διακρίνεται στην προισλαμική φάση 440-610, στην ισλαμική φάση –την εμφάνιση του ισλάμ 610-630 και στην αναζήτηση νέας έδρας 630-660μ.Χ Οι Ομαυάδες (ανήκουν στην αραβική φυλή και ειδικότερα στη σημιτική ομοεθνία- Σημίτες τότε ήταν οι Εβραίοι, οι Άραβες, οι Φοίνικες, οι Ασσύριοι, οι βαβυλώνιοι, οι Ναβαταίοι )ξεκινούν από τη Μέκκα. 2.δυναστεία ομαυάδων 661-750μ.Χ με έδρα τη Δαμασκό 3. εποχή Ανδαλουσίας ή Αραβοισλάμ ή Ισπανίας ή των Ομαυάδων της Ισπανίας 711-1492μ.Χ. Οι Ομαυάδες κυριάρχησαν ανατολικά και δυτικά της μεσογείου. Ξεκίνησαν από τη Μέκκα και κυριάρχησαν στη Δαμασκό. Οι Ομαυάδες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιδεολογίας του Ισλάμ λόγω της μόρφωσης τους. Για την προισλαμική περίοδο 440 -610μ.Χ : Υπάρχουν δύο θεωρίες για την ίδρυση της Μέκκας το 440 μ.Χ . Η πρώτη έχει σχέση με την ισλαμική παράδοση – είναι μυθική: η Μέκκα είναι μια πανάρχαια πόλη τόσο παλιά όσο η εμφάνιση του ανθρώπου στη γη. Ο Αβραάμ θεωρείται ο πρώτος μονοθειστής μουσουλμάνος. Ο Αβραάμ έχει γυναίκα τη Σάρα που δεν μπορεί να τεκνοποιήσει. Ο Αβραάμ είδε ένα όνειρο με εντολή να παντρευτεί τη δούλα αιγύπτια Αγάρ που θα τzου δώσει απόγονο και υπακούει. Η Αγάρ του χαρίζει έναν γιο τον Ισμαήλ. Η Σάρα ζηλεύει και διώχνει την Αγάρ και τον 1

description

σημειωσεις απο το μαθημα του ιστορικου αρχαιολογικου με διδασκοντα χ.μπανταουι

Transcript of iar 303 shmeiwseis

Page 1: iar 303 shmeiwseis

ΣΟΣ Θεωρίες για την καταγωγή των αραβικών φύλων: 1.η πρώτη θεωρία υποστηρίζει πως το λίκνο των Σημιτών είναι η σημερινή Αιθιοπία και Σομαλία 2. άλλοι (επηρεασμένοι από την παράδοση της Βίβλου)υποστηρίζουν πως το λίκνο των Σημιτών είναι η Μεσοποταμία(Αλ-Τζαζίρα) και μάλιστα το νότιο τμήμα της. 3.Η τρίτη θεωρία που υποστηρίζεται από τους αραβολόγους, ισλαμολόγους και από τους ίδιους τους Άραβες. Σύμφωνα με αυτήν κοιτίδα των Σημιτών η σημερινή Υεμένη. Τα σημιτικά φύλα μετανάστευσαν προς βορρά πέρασαν τον Τίγρη και Ευφράτη, φτάνουν δηλαδή στη Μεσοποταμία που ήταν ήδη κατοικημένη από τους Σουμέριους. Αρχικά τα σημιτικά φύλα ήταν βάρβαροι νομάδες σιγά – σιγά όμως αναμίχτηκαν με τους ιθαγενείς πληθυσμούς και αφομοίωσαν τον πληθυσμό των Σουμέριων. Τρεις φάσεις στην ιστορία των ομαυάδων:

Ομαυάδες προ Ομαυάδων 440-660μ.Χ. με έδρα τη Μέκκα -Διακρίνεται στην προισλαμική φάση 440-610, στην ισλαμική φάση –την εμφάνιση του ισλάμ 610-630 και στην αναζήτηση νέας έδρας 630-660μ.Χ Οι Ομαυάδες (ανήκουν στην αραβική φυλή και ειδικότερα στη σημιτική ομοεθνία- Σημίτες τότε ήταν οι Εβραίοι, οι Άραβες, οι Φοίνικες, οι Ασσύριοι, οι βαβυλώνιοι, οι Ναβαταίοι )ξεκινούν από τη Μέκκα. 2.δυναστεία ομαυάδων 661-750μ.Χ με έδρα τη Δαμασκό 3. εποχή Ανδαλουσίας ή Αραβοισλάμ ή Ισπανίας ή των Ομαυάδων της Ισπανίας 711-1492μ.Χ. Οι Ομαυάδες κυριάρχησαν ανατολικά και δυτικά της μεσογείου. Ξεκίνησαν από τη Μέκκα και κυριάρχησαν στη Δαμασκό. Οι Ομαυάδες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιδεολογίας του Ισλάμ λόγω της μόρφωσης τους. Για την προισλαμική περίοδο 440 -610μ.Χ: Υπάρχουν δύο θεωρίες για την ίδρυση της Μέκκας το 440 μ.Χ. Η πρώτη έχει σχέση με την ισλαμική παράδοση – είναι μυθική: η Μέκκα είναι μια πανάρχαια πόλη τόσο παλιά όσο η εμφάνιση του ανθρώπου στη γη. Ο Αβραάμ θεωρείται ο πρώτος μονοθειστής μουσουλμάνος. Ο Αβραάμ έχει γυναίκα τη Σάρα που δεν μπορεί να τεκνοποιήσει. Ο Αβραάμ είδε ένα όνειρο με εντολή να παντρευτεί τη δούλα αιγύπτια Αγάρ που θα τzου δώσει απόγονο και υπακούει. Η Αγάρ του χαρίζει έναν γιο τον Ισμαήλ. Η Σάρα ζηλεύει και διώχνει την Αγάρ και τον Ισμαήλ οι οποίοι κατέφυγαν στη σημερινή Μέκκα. Εκεί έγινε το πρώτο θαύμα. Ο Ισμαήλ διψούσε και ξαφνικά ανάβρυσε νερό από την άμμο. Εκεί έγινε η εγκατάστασή τους. Οι απόγονοι του Ισμαήλ ονομάστηκαν εξαραβισμένοι. Ο Αβραάμ νοστάλγησε το γιο του και πήγε να τον βρει. Συναντήθηκαν και με την παρουσία του θεού τους είπε να χτίσουν τον πρώτο ναό τον Αλ – Κααμπά = πανισλαμικό κέντρο λατρείας- πρώτο κέντρο μονοθεισμού. Ο Αβραάμ υπήρξε ο πρώτος μονοθειστής. Η δεύτερη θεωρία είναι η ιστορική άποψη: Η Μέκκα οργανώνεται το 440μ.Χ. από τον Κουσάι= το όνομα σημαίνει αυτόν που έρχεται από μακριά, που φέρνει κάτι καινούριο. Ο Κουσάι

1

Page 2: iar 303 shmeiwseis

καλούσε ξένους ανθρώπους και τους συνένωνε. Ο Κουσάι δημιούργησε νέα μορφή συγγένειας όχι εξ αίματος αλλά εκ συμφέροντος. Υπερβαίνει το φυλετικό σύστημα. Ενώνει οικογένειες διαφορετικών φυλών και δημιουργεί μια νέα φυλή με οικονομικές σκοπιμότητες. Ο λαός της Μέκκα ονομάστηκε κοραίς - κοραισίτες = σημαίνει η λέξη χρηματιστές( όσοι ασχολούνταν με το εμπόριο= χρήμα). Η Μέκκα βρισκόταν σε κεντρικό σημείο που ένωνε την Ανατολή με τη Δύση και έλεγχε το διεθνές διαμετακομιστικό εμπόριο. Η θέση της ήταν στρατηγική για την οικονομία και το εμπόριο. Η εμπορική αξία της περιοχής ήταν πολύ μεγάλη. Η επιλογή του τόπου που χτίστηκε η Μέκκα έγινε με εμπορικά κριτήρια γιατί η περιοχή ήταν άγονη και η νέα πόλη θα ζούσε από το διαμετακομιστικό εμπόριο και την παροχή υπηρεσιών στους εμπόρους. ΣΟΣ Ο Κουσάι λαμβάνει μια σειρά από μέτρα για να διασφαλίσει τη συνέχεια της φυλής του: κατάργησε το φυλετικό σύστημα, τους φυλετικούς δεσμούς, το δεσμό της συγγένειας και στη θέση του επέβαλε το θεσμό του συμφέροντος και δημιούργησε έτσι μια νέα φυλή με καθαρά οικονομική σκοπιμότητα, τους Κοραισίτες. Δημιουργία συνοικισμού με επικεφαλή έναν εκπρόσωπο σε κάθε οικισμό(οικιστικούς τομείς)και ίδρυση βουλής από το σύνολο των εκπροσώπων. Ο ναός Αλ Κααμπά μετατράπηκε σε παναραβικό και διεθνές κέντρο λατρείας. Στο ναό υπήρχαν αγάλματα όλων των λαών(360 λατρευτικές θεότητες), ζωροαστρικά σύμβολα, ο Χριστός, η Παναγία και γενικά φιλοξενούνταν όλες οι θρησκείες. Έτσι θα εξυπηρετούνταν όλοι οι θεοί των περαστικών εμπόρων. Καθιερώθηκε ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των θρησκειών. Ο ίδιος ο Κουσάι είχε ελληνορωμαική παιδεία και κατέστησε τον ναό θρησκευτικό πανδοχείο. Υδροδότησε τη Μέκκα και επέβαλε ετήσια φορολογία ανάλογη των δυνατοτήτων των κατοίκων για την κάλυψη των οικονομικών αναγκών του ναού(φόρος φιλοξενίας). Συνήψε εμπορικές συμφωνίες με το Βυζάντιο, την Περσία, την Αιθιοπία, την Ινδία(σε αγαθά πολυτελείας, μετάξι, μπαχαρικά, αρώματα). Kaθόρισε κάποια τετράμηνα για προσκύνημα και παύση των εχθροπραξιών. Ο Κουσάι ήταν μια ισχυρή προσωπικότητα και κυβέρνησε ως απόλυτος μονάρχης από το 440-480μ.Χ. Η εξουσία που ασκούσε ήταν πολιτικοθρησκευτική.Ο θάνατός του παραλίγο να προκαλέσει τη διάλυση της Μέκκας. Μεγάλο το πολιτικό κενό που προκαλείται. Η Μέκκα και οι κοραισίτες χωρίζονται στους Ομαυάδες και τους Χασιμίτες. Δύο αντιμαχόμενοι οίκοι έρχονται στο προσκήνιο: οι Ομαυάδες και οι Χασιμίτες που συνυπάρχουν ανταγωνιστικά. Δηλαδή μετά το θάνατο του Κουσάι από τους Κοραισίτες προέκυψαν οι Ομαυάδες και οι Χασιμίτες από τους οποίους προήλθε ο Μωάμεθ. Οι Ομαυάδες αναλαμβάνουν το εξωτερικό εμπόριο, την άμυνα και την εξωτερική πολιτική. Αυτή τους η δραστηριότητα τους χάρισε πλούτο και ισχύ . Οι Χασιμίτες ανέλαβαν το εσωτερικό εμπόριο, τη φροντίδα του ναού. Περιορίζονται στην θρησκευτική εξουσία. Προετοίμασαν

2

Page 3: iar 303 shmeiwseis

την εμφάνιση του Ισλάμ. Οι διχόνοιες και οι συγκρούσεις είχαν ως αποτέλεσμα να παρακμάσει το σύστημα του Κουσάι και να δημιουργηθούν ταξικές ανισότητες. Το 610 κλείνει η προισλαμική περίοδος και κυριαρχεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο δυναστειών. ΣΟΣ Πρώτη εποχή Μωάμεθ 610-622- εμφάνιση ισλάμ –δράση στη Μέκκα (ο Μωάμεθ ζει και δρα στη Μέκκα): Το 570 χρονολογείται η γέννησή του. Μια εποχή με έντονες ταραχές και εντάσεις. Το μήνυμα της διδασκαλίας του ήταν κόντρα στους Ομαυάδες. Από χασιμιτική οικογένεια. Η γαλήνη και η ασφάλεια των Ομαυαδών ταράσσεται. Την ίδια εποχή συνυπογράφεται συνεργασία Μέκκας και Βυζαντίου μέσω της Αιθιοπίας. Τηρεί φιλοβυζαντινή στάση. Ο Μωάμεθ χρησιμοποιεί την Αιθιοπία ως μέρος προστασίας των πρώτων πιστών του. Με την αντιπαράθεση Ομαυάδων και Χασιμιτών ο Μωάμεθ φυγαδεύει τους οπαδούς του στην Αιθιοπία(ζώνη επιρροής Βυζαντίου) ενεργοποιώντας τη συνεργασία που υπογράφτηκε το 570. Το 614-615 έχουμε την πρώτη φυγή 70 οικογενειών στην Αιθιοπία. Το 610 ο Μωάμεθ αρχίζει να κηρύττει- το έτος ισλαμικής αποκάλυψης. Κηρύσσει την ύπαρξη ενός και μοναδικού θεού. Μάζευε γύρω του τους κοινωνικά αδικημένους και αντιστέκεται στις ανισότητες. Το Ισλάμ ως θρησκεία είναι η νεότερη μονοθειστική θρησκεία που εμφανίζεται. Στο χώρο της Μεσογείου. Οι οπαδοί, πιστοί του Ισλάμ έπρεπε να ζουν ως μια κοινότητα – Ούμμα. Νηστεύουν για ένα μήνα, τον μήνα Ραμαντάν. Προσεύχονται γονατίζοντας 5 φορές τη μέρα κα θα επισκεφτούν έστω και μια φορά στη ζωή τους τους αγίους τόπους του Ισλάμ. Δεύτερη εποχή Μωάμεθ 622- 632 δράση στη Μεδίνα – σχέσεις Μέκκας και Μεδίνας(Γιάθριμπ)- συνέχεια Ισλάμ : το 622 αποτελεί ορόσημο στην ιστορία των Αράβων αφού θεωρείται το πρώτο έτος του ισλαμικού ημερολογίου. Το 622 είναι μια νέα σελίδα για την αραβική ιστορία. Η Εγίρα ήταν η σωτηρία. Εγίρα σημαίνει μετανάστευση, φυγή, εγκατάλειψη των αξιών και υιοθέτηση ενός νέου συστήματος. Μεταφορά της πρωτεύουσας από την Μέκκα στη Μεδίνα γιατί ήδη η Μέκκα είχε παρακμάσει δημογραφικά. Ο Μωάμεθ θέλησε να απαλλάξει τους δικούς του από την καταπίεση των Ομαυάδων. Η μεταφορά αποτελούσε μια συμβολική πράξη και σήμαινε τη μετάβαση από το άγονο στο γόνιμο, από το παρελθόν στο παρόν. Σήμαινε την αναγέννηση του Ισλάμ. Ο Μωάμεθ κάλεσε στη Μεδίνα τους πρόσφυγες της Αιθιοπίας. Έτσι αυξήθηκε ο πληθυσμός της Μεδίνας και ξέσπασε ανοιχτή σύγκρουση Μέκκας – Μεδίνας το 624. Ο Μωάμεθ νικά. – ήττα των Ομαυάδων. Το 625 έχουμε τη 2η εκστρατεία, πολιορκείται η Μεδίνα και καταστρέφεται ο στρατός των Ομαυάδων. Το 628 ο Μωάμεθ αποφασίζει να πολιορκήσει τη Μέκκα αξιοποιώντας το θεσμό του Κουσάι για τους 4 ιερούς μήνες. Οι Ομαυάδες δεν του επιτρέπουν να μπει στη Μέκκα. μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις έγινε η συμφωνία Μεδίνας – Μέκκας με 10ετή ειρήνη και την υποχρέωση του Μωάμεθ για

3

Page 4: iar 303 shmeiwseis

προσκύνημα και αποδοχή της δικής τους θρησκείας. Συμφωνία Μωάμεθ και Αμπού Σοφιάν =πατέρας του Μωαβία(τελευταίου κυβερνήτη της Μέκκα από τον οίκο των Ομαυάδων): ο Μωάμεθ γνώριζε ότι χωρίς την εμπειρία των Ομαυάδων στη διοίκηση δε θα μπορούσε να σταθεροποιήσει το κράτος του. Τους προσφέρει αξιώματα και απολαμβάνουν τα αγαθά που προσφέρει το Ισλάμ. Όμως οι Ομαυάδες παύουν να παίζουν το ρόλο που είχαν. Είναι απλοί παρατηρητές. Πρωταγωνιστής είναι πια ο Μωάμεθ. Το 632 πεθαίνει ο Μωάμεθ στις παραμονές του εμφυλίου πολέμου. ΣΟΣ Περίοδος 4 ορθόδοξων χαλιφών μετά το θάνατο του Μωάμεθ –συνέχεια Ισλάμ 632-660μ.Χ : πρόκειται για μια πολύ σημαντική περίοδο γιατί προσδιορίζει το μέλλον των Ομαυάδων. Στη μάχη για τη διαδοχή του Μωάμεθ νικητής αναδείχτηκε ο Αμπού Μπακρ 1ος χαλίφης 632-634. Ήταν αποφασισμένος να δώσει τέλος σε όσους ήθελαν να εξοντώσουν το κράτος του Μωάμεθ. Ένα τέτοιο κίνημα ήταν και το Ρίππα. Η λέξη με πολιτικό περιεχόμενο και σημαίνει 1. την πολιτική αποστασιοποίηση και 2. έχει θρησκευτική σημασία και σημαίνει την υιοθέτηση μιας νέας θρησκευτικής τάξης. Ο θάνατος του Αμπού φέρνει στην πολιτική σκηνή τον Ομάρ 634-644– 2ης χαλίφης. Σε μια δεκαετία διπλασίασε την επικράτεια του κράτους. Κατέκτησε τη Συρία, τη Μεσοποταμία, την Περσία και την Αίγυπτο. Δολοφονείται το 644. Ακολουθεί ο 3ο χαλίφης ο Οθμάν 644-656. η πολιτική ήταν χαλαρή και με αυτόν έχουμε την πρώτη σοβαρή παρέμβαση ων Ομαυάδων που γίνονται επικεφαλής του αραβοισλαμικού κόσμου. Περιόρισε τα μεγάλα αξιώματα στα χέρια των συγγενών και των στενών συνεργατών του. Δολοφονήθηκε το 656 και η δολοφονία του ήταν πολιτική γιατί είχε προκαλέσει την αγανάκτηση του κοινού αισθήματος. Διάδοχος του Οθμάν ο Άλυ 656-661. Αυτονανακηρύχτηκε χαλίφης. Προκάλεσε τον αραβικό εμφύλιο πόλεμο το 656-660 γιατί δεν έγινε αποδεκτός από όλους- Σχίσμα του ισλάμ Συγκρούονται οι Ομαυάδες με αρχηγό τον Μωαβία(επαρχιακός διοικητής της Συρίας-φιλοβυζαντινός) και οι Χασιμίτες με αρχηγό τον Αλυ(φιλοπερσικός). Νίκη Μωαβία. Η πρωτεύουσα μεταφέρεται από την Μεδίνα στην Κούφα. Απορρίπτει με αυτή του την κίνηση ο Αλυ τις παλιές αξίες και αναζητά νέες συμμαχίες. Πίστευε στην περσική υποστήριξη και υιοθέτηση την περσική πολιτική που στηριζόταν στο θείο δικαίωμα των βασιλιάδων και στο κληρονομικό δικαίωμα. Οι Πέρσες έπεισαν τον Άλυ ότι δεν είναι απλός χαλίφης αλλά θεική ενσάρκωση αυτού. Ο Αλυ δεν υπολογίζεται ως 4ος χαλίφης γιατί έχει περσικές επιρροές και απαρνείται την αραβική του οντότητα(αποαραβοποίηση). Όταν νικιέται από τον Μωαβία μια ομάδα οπαδών του τον δολοφονεί. Μοναδικός κυβερνήτης μένει ο Μωαβίας. Οι οπαδοί του Αλυ ονομάζονταν Σιίτες. Σήμερα λίκνο του σιιτισμού είναι η Περσία. Υπάρχουν και σήμερα Σιίτες στο Ιράκ , τον Λίβανο. ΣΟΣ Συνέπειες του αραβικού εμφύλιου πολέμου Μωαβία και Αλυ- σχίσμα Ισλάμ : 1. θρησκευτικό σχίσμα: Δημιουργία ενός δεύτερου Ισλάμ. Στην

4

Page 5: iar 303 shmeiwseis

ουσία δημιουργήθηκαν δύο ανταγωνιστικά Ισλάμ. Το ένα το Σουνιτικό με οπαδούς τους Σουνίτες= Σούνα σημαίνει δρόμος. Ο δρόμος που χάραξε ο ιδρυτής του Ισλάμ και σημαίνει και συγκεκριμένο τρόπος ζωής και διακυβέρνησης. Οι Σουνίτες είναι αυτοί που ακολουθούν τον τρόπο ζωής του Μωάμεθ. Είναι το επίσημο Ισλάμ. Το 2ο Ισλάμ είναι το Σιιτικό με οπαδούς τους Σιίτες. Πρόκειται για το περσικό αιρετικό, ανεπίσημο Ισλάμ. 2. Φυλετικό σχίσμα : Χωρισμός του Ισλάμ σε δύο τμήματα με κύρια διαχωριστική γραμμή τη Μεσοποταμία. Το Σιιτικό Ισλάμ καταλάμβανε την περιοχή ανατολικά της Μεσοποταμίας και το σουνιτικό δυτικά αυτής. Υπήρχε το εθνικό περσικό ισλάμ και το εθνικό αραβικό Ισλάμ. 3. ιδεολογικό σχίσμα ανάμεσα στα δύο Ισλάμ: το σιιτικό = συνεχιστές της προισλαμικής περσικής θεωρίας ότι η εξουσία είναι θεική και κληρονομική και το σουνιτικό = αποδοχή της δημοκρατικής διαδικασίας για την εκλογή ανώτατου άρχοντα του Ισλάμ = αξιοκρατία 4. πολιτισμικό σχίσμα: Ο Μωαβίας αυτοανακηρύσσεται χαλίφης στην Ιερουσαλήμ. Το αραβοισλαμικό κράτος αποκτά μεσογειακό προσανατολισμό. Σουνίτες= μεσογειακός – ελληνικός πολιτισμός. Κέντρο βάρους η μεσόγειος και ο ελληνορωμαικός πολιτισμός. Συνέπεια ήταν η δημιουργία του θεσμού της συγκυριαρχίας στη μεσόγειο ανάμεσα στους Άραβες και τους Βυζάντιους ενώ Σιίτες= περσοασιατικός πολιτισμός. Κυριαρχεί ο αβαταρισμός= περσοασιατική αντίληψη ότι κάθε φορά που κινδυνεύει ο πλανήτης γη ενσαρκώνεται ο θεός με όλες του τις ιδιότητες για τη σωτηρία του πλανήτη. 6. πολιτικό σχίσμα : χαλιφάτο- χαλίφης = κυβερνήτης σουνιτικού Ισλάμ και ιμάμ- ιμαμάτο: Ο χαλίφης =ο πρώτος άντρας από την κοινότητα των πιστών εκλεγμένος με δημοκρατικές διαδικασίες. Ο τίτλος του χαλίφη απαιτούσε 7 προυποθέσεις : λευκό ποινικό μητρώο, πλήρης γνώση του Κορανίου και Σούνα, αρτιμέλεια, διανοητική και πνευματική πληρότητα, ηλικία πάνω από 40, αποδοχή από την λαική πλειοψηφία, εφαρμογή θεικού νόμου. Ο τίτλος του ιμάμη κληρονομικός. Ίδρυση δυναστείας Ομαυάδων 661-750 συνέχεια Ισλάμ . Μεταφορά πρωτεύουσας από τη Μεδίνα στη Δαμασκό. Έδρα η Δαμασκός(Συρία). Η Δαμασκός πρόσφερε ένα καλύτερο σύστημα αξιών που υπερέβαινε τον καθυστερημένο αραβικό τρόπο ζωής και σκέψης. Η νέα πρωτεύουσα ήταν ένα χωνευτήρι γλωσσών, πολιτισμών, θρησκειών. Σημείο συνάντησης ανατολής και δύσης. Μέσα στη Δαμασκό ο Μωαβίας είχε δύναμη και κύρος γιατί προτού γίνει χαλίφης ήταν περιφερειάρχης της Συρίας. Η νέα πρωτεύουσα ήταν μια αναγέννηση της πολιτικής ταυτότητας των Αράβων. Βοήθησε στην ένταξη των Αράβων στη σύγχρονη εποχή. Στη Δαμασκό αρχίζει ένας νέος τρόπος ζωής για τις αραβικές φυλές. ΣΟΣ Μέτρα Μωαβία στη διοίκηση : Ο Μωαβίας ήταν ο πρώτος Άραβας ηγέτης που οργάνωσε το κράτος του στα πρότυπα των μεγάλων γνωστών κρατών. Πρώην βυζαντινό διοικητικό

5

Page 6: iar 303 shmeiwseis

σύστημα, προσαρμοσμένο στις νέες ανάγκες. Υιοθετεί την ελληνική γλώσσα στη διοίκηση. Πρότυπο η Αίγυπτος. Χωρισμός της κρατικής διοίκησης σε 5 τομείς: στρατιωτικός , ταχυδρομείων, αλληλογραφίας, σφραγίδας και Οικονομικών. Μέτρα Μωαβία στην Οικονομία : υιοθέτηση βυζαντινών φόρων όπως ο κεφαλικός φόρος ,ο φόρος του ανδρισμού, ίδρυση αραβικού νομισματοκοπείου. Το εθνικό νόμισμα το ονόμασαν <<Ντηνάρ>>= χρυσό βυζαντινό δηνάριο, παράλληλα με το ασημένιο περσικό νόμισμα το <<Ντέρχεμ >>. Μέτρα Μωαβία στο στρατό: δημιουργία αραβικού κρατικού στρατού(ξηράς και θάλασσας)δημιουργία πρώτου αραβικού στόλου, πολλές κατακτήσεις και λάφυρα με αποτέλεσμα να κεντρίζει το ενδιαφέρον των στρατιωτών-εθνικός στρατός Μέτρα Μωαβία στην πολιτική : υιοθετεί την πολιτική της άμεσης επικοινωνίας περιφέρειας και κέντρου με την κατάργηση ενδιάμεσων υπηρεσιών. Ο χαλίφης έχει την απεριόριστη εξουσία εφόσον εφαρμόζει κι υπακούει τον νόμο του θεού. Η εξουσία του συγκεντρωτική. Είναι ο ανώτατος θρησκευτικός, οικονομικός και δικαστικός άρχοντας. Δημιουργία σπουδαίας αντιπολίτευσης με Σιίτες, Πέρσες, προισλαμικές ισχυρές αραβικές οικογένειες. Όταν ο Μωαβίας ένιωσε ότι πεθαίνει κατάργησε τη θεοκρατία και επέβαλλε τη σειρά διαδοχής ώστε να αναλάβει ο γιος του Γιαζίντ . Θάνατος του Μωαβία το 682. Ο Μωαβίας με το θάνατό του αφήνει κληρονομιά τα θεμέλια ενός οργανωμένου κράτους , ένα κράτος ειρηνικό με ανοιχτές τις πόρτες του για την αραβοποίηση των υπηκόων του.Επικράτεια Ομαυδων: Από την Ιβηρική χερσόνησο (σημερινή Πορτογαλία και Μαρόκο) επεκτάθηκαν ανατολικά μέχρι την Ινδία . Καρδιά του κράτους το χαλιφάτο της Δαμασκού. Η πρώτη έδρα των Ομαυάδων ήταν η Μέκκα – προισλαμική περίοδος. Οι Ομαυάδες δημιούργησαν την πρώτη δυναστεία , με σταθερό σύστημα διοικητικό Πολιτισμός των Ομαυάδων μέσα στα πλαίσια αλληλεπίδρασης βυζαντινών και αράβων: διοικητική οργάνωση του αραβοισλαμικού κράτους την εποχή των Ομαυάδων- το παράδειγμα της Αιγύπτου- Οι Άραβες προισλαμικά ζούσαν νομαδικά με εξαίρεση τη Μέκκα και τη Μεδίνα. Με τις αραβικές κατακτήσεις προστέθηκαν περιοχές ανώτερες πολιτισμικά και διοικητικά. Οι Άραβες ακόμη δεν είχαν κεντρική οργάνωση. Με την κατάκτηση της Αιγύπτου αντιλήφθηκαν τη σημασία της σωστής αξιοποίησης του βυζαντινού διοικητικού μηχανισμού. Οι Άραβες υιοθέτησαν το πρώην διοικητικό σύστημα των βυζαντινών αλλά το τροποποίησαν στις ανάγκες του νέου καθεστώτος. Η Αίγυπτος βίωνε κρίση κατά τον 3ο αιώνα γιατί : υποχώρηση κεντρικής εξουσίας, άνοδος της περιφέρειας, ενδυνάμωση των μεγάλων γαιοκτημόνων εις βάρος της κεντρικής εξουσίας. Με τη διάδοση του χριστιανισμού εισάγεται η εξουσία της εκκλησίας, αντιπροσωπεύοντας τους αδύνατους. Η κρίση εξουσίας συνοδευόταν από αναρχία. Ο λαός πλήρωνε

6

Page 7: iar 303 shmeiwseis

βαριά φορολογία με αποτέλεσμα να προσφύγει σε μοναστήρια. Στην έρημο αναπαράγοντας το φαινόμενο του αναχωρητισμού μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού ΣΟΣ 6ος αιώνας ο οποίος ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Αιγύπτου. Χάρη στο δυναμισμό της θεοδώρας κατόρθωσε την καλή διακυβέρνηση. Σκοπός του ήταν η αναδιοργάνωση της Αιγύπτου, η οποία ήταν για τους βυζαντινούς μια σιταποθήκη. Ο φόρος σε είδος ήταν ένα σημαντικό στήριγμα. Για την καλύτερη εκμετάλλευση αποφάσισε την αναδιοργάνωση της βάσης της εγκυκλίου 13. Αυτή εκδόθηκε το 554 ή το 535 και αναφέρεται στην αναδιοργάνωση της Αιγύπτου. Με την εγκύκλιο αυτή αναφέρεται στον έπαρχο της ανατολής που είναι ο συνδετικός κρίκος επαρχίας και κεντρικής διοίκησης. Με την εγκύκλιο ο Ιουστινιανός καταργεί την πολιτική ενότητα της Αιγύπτου και χωρίζει την Αίγυπτο σε 5 ανεξάρτητα δουκάτα , με επικεφαλής τον Δούκα που είχε σε κάθε δουκάτο απόλυτη πολιτική και στρατιωτική εξουσία, εκλέγονταν από τον ίδιο τον αυτοκράτορα και τον εκπροσωπούσε. Παρέχοντας τη στρατιωτική εξουσία στο δούκα ο Ιουστινιανός πίστευε ότι θα στήριζε καλύτερα την κεντρική διοίκηση. Τα 5 ανεξάρτητα δουκάτα ήταν: 1. το δουκάτο της Αιγύπτου- κάλυπτε γεωγραφικά και διοικητικά το δυτικό τμήμα του δέλτα του Νείλου που είναι η βόρεια Αίγυπτος (από Κάιρο μέχρι Αλεξάνδρεια). Έδρα η Αλεξάνδρεια. 2. το δουκάτο της Αυγουσταμνίκας: κάλυπτε το ανατολικό τμήμα του δέλτα του Νείλου. Έδρα το Πελούσιον= Πόρτ σαίντ 3. δουκάτο της Αρκαδίας: κάλυπτε την κεντρική Αίγυπτο , την περιοχή νότια του Νείλου. Έδρα η Αρσινόη , το σημερινό φαγιούμ που είναι η μεγαλύτερη όαση της Αιγύπτου. 4. δουκάτο της Θηβαίδαςή Θηβών : κάλυπτε το νοτιότερο τμήμα της Αιγύπτου. Έδρα η Αντινόη ή η Πτολεμαίδα. Παραμεθόρια στρατιωτική ζώνη 5.δουκάτο Λιβύης. Eδρα το Παρατόνιον. ‘Όλα τα δουκάτα εκτός της Αρκαδίας είχαν χωριστεί σε 2 επαρχίες. Ανάμεσα στα δουκάτα ξεχώριζαν δύο : το δουκάτο της Αιγύπτου και της Θηβαιδας. Το δουκάτο της Αιγύπτου είχε μεγαλύτερο κύρος εξαιτίας του λιμανιού της Αλεξάνδρειας(πύλη της Αιγύπτου) από το οποίο μεταφέρονταν το σιτάρι στην Κωνσταντινούπολη και έτσι ο επικεφαλής απολάμβανε μεγαλύτερες εξουσίες. Ο δούκας, ο επικεφαλής του δουκάτου της Αιγύπτου έφερε και 2ο τίτλο = ονομαζόταν δουξ –Αυγουστάλιος και ο δούκας της Θηβαιδας έφερε 2ο τίτλο. Ονομαζόταν και αυτός και δουξ-αυγουστάλιος. Το δουκάτο της Θηβαιδας ως παραμεθόρια περιοχή: δεχόταν επιδρομές από τους Νουβάδες που ήταν σκληροί πολεμιστές και η περιοχή τους ήταν φτωχή σε φυσικούς πόρους. Εκτός από τους Νουβάδες συνεχείς επιδρομές στο δουκάτο είχαμε και από άλλες νομαδικές φυλές όπως τους Βλεμμύες οι οποίοι υπέφεραν από λειψυδρία (πλένονταν με γάλα γιατί ήταν πιο άφθονο από το νερό). Επιδρομές και από Βεδουίνους. Κοινωνική επιταγή ήταν να κοιμηθεί ο φιλοξενούμενος 3 μέρες με τη γυναίκα αυτού που τον

7

Page 8: iar 303 shmeiwseis

φιλοξενούσε. Χρειαζόταν λοιπόν και εδώ ηγεμόνας με μεγαλύτερη εξουσία. Το κάθε δουκάτο (εκτός της Αρκαδίας= η μόνη που κράτησε τη διοικητική της ενότητα) ήταν χωρισμένο σε 2 επαρχίες. Επικεφαλής της κάθε επαρχίας ήταν ένας πολιτικός άρχοντας (Praeses) που ήταν υπεύθυνος για την επιβολή, συγκέντρωση και αποστολή των φόρων της επαρχίας στο κεντρικό ταμείο του δουκάτου. Υπάκουε στον δούκα. Ο Ιουστινιανός στην εγκύκλιο τους ονομάζει επιχώριους άρχοντες. Η Αίγυπτος διαιρέθηκε στην Αίγυπτο Α΄και Β΄.Η Αυγουσταμνίκα σε Α΄και Β΄. Η Θηβαιδα σε άνω και κάτω, το ίδιο και η Λιβύη. Κάθε επαρχία χωριζόταν σε μικρότερες οικονομικοδιοικητικές ενότητες όπως παγαρχία (περιλάμβανε πολλούς πάγους= κώμες- κοινότητες) με επικεφαλή τον πάγαρχο ή παγάρχη, τα χωριά που απολάμβαναν το δικαίωμα της αυτοπραγίας= μπορούσαν να πληρώσουν τους φόρους στο κεντρικό ταμείο χωρίς τη μεσολάβηση των φοροεισπρακτόρων. Πλήρωναν κατευθείαν τους φόρους στη Θεοδώρα. Οι επικεφαλής των χωριών ονομάζονταν Μείζονες ή Μειζότεροι καθήκον τους η φροντίδα της κατανομής και συγκέντρωσης των φόρων του χωριού του. Είχε προσωπικό από γραφείς , βοηθούς και στρατιώτες. Δικαιοδοσίες παγάρχου :άγνωστο παραμένει αν η εξουσία του κάλυπτε την πόλη και την περιφέρεια ή περιοριζόταν μόνο στην πόλη. Από έγγραφα του 5ου αιώνα συναντάμε τον όρο πάγαρχο και παγαρχία. Μέχρι τον 4ο αιώνα η κύρια διοικητική διαίρεση της Αιγύπτου ήταν ο νομός που συναπαρτιζόταν από σειρά πάγων = μικρότερες μονάδες. Το πότε καταργήθηκε η διαίρεση σε πάγους και εμφανίστηκε παραμένει άγνωστο γιατί ο 5ος αιώνας είναι ένας αιώνας σκοτεινός για την Αίγυπτο. H εμφάνιση της παγαρχίας πρέπει να είναι τοπικό φαινόμενο και πρέπει να είναι αποτέλεσμα της κρίσης της Ρώμης και της υποχώρησης της κεντρικής εξουσίας. Ο πάγαρχος ήταν ένας μεγαλογαιοκτήμονας με οικονομική και κοινωνική και πολιτική δύναμη με σκοπό να αποκαταστήσει την κεντρική εξουσία που είχε υποχωρήσει. Οι πάγαρχοι διέθεταν φρουρούς , προσωπική αστυνομία, ήταν δηλαδή κράτος εν κράτει. Μερικές φορές αναφέρεται ότι η δύναμή τους περιορίζονταν στην περιφέρεια ενώ μετά τις μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού νομιμοποιούνται ως τοπικό , οικονομικό και πολιτικοκοινωνικό φαινόμενο. Στην εγκύκλιο 13 (διοικητικές μεταρρυθμίσεις)η θέση τους ισχυροποιείται. Είχαν άμεση επικοινωνία με τον αυτοκράτορα σε αντίθεση με τους δούκες που επικοινωνούσαν μαζί του μέσω του υπάρχου της Ανατολής. Το φαινόμενο του παγαρχισμού συνεχίζεται και μετά την αραβική κατάκτηση 640-642 με διαφορά ότι τα όρια της δικαιοδοσίας του παγάρχου επεκτείνονται επίσημα και καλύπτουν και την πόλη και εξελίσσεται σε οικονομικό αξιωματούχο της νέας εξουσίας της Αιγύπτου. Είχε δικαστικά καθήκοντα, επέβλεπε διάφορα δημόσια έργα και το προσωπικό του : τον Αυγουστάλιο = διευθυντής

8

Page 9: iar 303 shmeiwseis

οικονομικών 2. στρατιώτες για την τήρηση της τάξης και της ασφάλειας3. γραφείς και άλλους βοηθούς. Η Αίγυπτος στις παραμονές της αραβικής κατάκτησης: από θρησκευτική σκοπιά υπήρχαν δύο ενδοεκκλησιαστικές αντιμαχόμενες ομάδες: η εθνική αιγυπτιακή εκκλησία (μονοφυσίτες) και η επίσημη έκφρασης του επίσημου δόγματος. Με τη σκληρή θρησκευτική πολιτική που ασκούσε το Βυζάντιο σε αυτούς καλλιέργησε το μίσος ορθόδοξων και μονοφυσιτών. Ο Ηράκλειος θέλοντας να βρει λύση στα εσωτερικά της αυτοκρατορίας αποφάσισε να δώσει τέλος στην ενδοεκκλησιαστική σύγκρουση. Ανάθεσε στον Σέργιο (τότε πατριάρχη) να προετοιμάσει μια έκθεση η οποία επέλυε το μονοφυσιτικό πρόβλημα. Η πρότασή του ήταν να μη μιλάμε για φύσεις του χριστού αλλά για το θέλημά του = μονοθελητισμός= μια η θέληση του Χριστού(αυτή ήταν η πρόταση του Σέργιου). Ο ηράκλειος επέλεξε τον Κύρο για την εφαρμογή αυτής της πρότασης . Το 630 έφτασε στην Αλεξάνδρεια για να δώσει τέλος στις συγκρούσεις. Όμως τα μέτρα του ήταν πολύ σκληρά και δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα. Έτσι ο Ηράκλειος απέτυχε να δώσει λύσεις στα συγκρούσεις. Από πολιτική άποψη : ο Ιουστινιανός είχε χωρίσει την Αίγυπτο σε 5 τμήματα (δες παραπάνω) και έτσι η Αίγυπτος έχασε την πολιτική της ενότητα. Δεν υπήρχε κεντρική εξουσία. Από κοινωνική άποψη : επικρατούσε κοινωνική αναρχία και ταραχή εξαιτίας της αδυναμίας της κεντρικής εξουσίας να ελέγξει τα πράγματα στην Αίγυπτο. Η διοικητική μεταρρύθμιση απέτυχε να διασφαλίσει τη διασφάλιση ανώτατων αξιωματούχων. Από οικονομική άποψη : οικονομική ανασφάλεια , μη ύπαρξη κρατικού ελέγχου, έντονη οικονομική ανισότητα. Η αραβική κατάκτηση της Αιγύπτου χαρακτηρίζεται από τους ιστορικούς ως στρατιωτική βόλτα των αράβων. Το 639 ξεκινά ένας αραβικός στρατός από την Καισάρεια και φτάνει στη Λάρισα (Αλ λαρις) και προχώρησε μέχρι το Πελούσιον (πορτ σαιντ) όπου συνάντησαν τη βυζαντινή αντίσταση , η οποία τελικά υπέκυψε. Έτσι οι άραβες με 3.500στρατιώτες διέσχισαν το δέλτα του Νείλου και στις αρχές του 640 έφτασαν στη Βαβυλώνα και την πολιόρκησαν. Κυβερνήτης της Αιγύπτου τότε ήταν ο Κύρος, ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας. Ο Κύρος και οι άραβες κατέληξαν σε μια συμφωνία , η οποία επικυρώθηκε από τον Ηράκλειο. Ο Ηράκλειος τιμωρήθηκε με εξορία με την κατηγορία ότι τα βρήκε με τους άραβες. Το 642 παραδίδεται η Αίγυπτος στους άραβες με συμφωνία. Οι όροι ήταν: 1. ανακωχή 11 μηνών που θα επέτρεπε στο βυζαντινό στρατό να αναχωρήσει με ασφάλεια από την Αίγυπτο 2. να μην επιτραπεί στους άραβες η παρέμβαση στα εκκλησιαστικά ζητήματα 3. να επιτραπεί στους Ιουδαίους της Αλεξάνδρειας η παραμονή τους στην Αίγυπτο. 4. να παραδώσουν οι Βυζαντινοί 35 ανώτατες προσωπικότητες του στρατού στους άραβες , σε περίπτωση αθέτηση της συνθήκης. Όμως το 646 η αραβική φρουρά της

9

Page 10: iar 303 shmeiwseis

Αλεξάνδρειας ηττήθηκε από τον μανουήλ και προχωρά στην ανακατάληψη της Βαβυλώνας. Στη μέση όμως Αλεξάνδρειας – Βαβυλώνας δημιουργήθηκε εχθρότητα βυζαντινών και αράβων που έληξε υπέρ των αράβων αναγκάζοντας τον Μανουήλ να επιστρέψει στην Αλεξάνδρεια. Το 646 οι άραβες και οι Βυζαντινοί συνθηκολογούν 2 φορές με σκοπό την παράδοση της Αιγύπτου στους άραβες. Το 646 η Αίγυπτος πέρασε οριστικά στα χέρια των αράβων.

Λόγοι εύκολης και ταχείας κατάκτησης της Αιγύπτου από τους άραβες. 1. δεν υπήρχε ενιαίος στρατός αλλά υπήρχαν 5 αντιμαχόμενοι στρατοί – σύγκρουση δουκάτων στην Αίγυπτο 2. έλλειψη πατριωτισμού λόγω του μισθοφορικού στρατεύματος 3. ο κώδικας πολέμου των αράβων που πρόσφερε στους πολεμιστές σημαντικά προνόμια. Δικαιούνταν τα 4/5 των λαφύρων που αποτελούσε μεγάλο κίνητρο. Άλλωστε ο θάνατος στο πεδίο της μάχης σήμαινε τον παράδεισο. Ο κώδικας πολέμου ήταν τρίπτυχος. Οι άραβες φτάνοντας σε μια πόλη απευθύνονταν στην εξουσία και πρότειναν την αποδοχή του Ισλάμ ή σε περίπτωση μη αποδοχής, την πληρωμή κεφαλικού φόρου (τον πλήρωναν μόνο άντρες άνω των 18) ή σε περίπτωση μη αποδοχής της πληρωμής αναλάμβαναν τον πόλεμο μέχρι εσχάτων. 4. νικηφόρες εκστρατείες Ηράκλειου κατά Περσίας που συνέβαλλαν αποκλειστικά στη διάλυση του αυτοκρατορικού στρατού. Προκειμένου να αντιμετωπίσει ο βυζαντινός στρατός τους Πέρσες έχανε σε αριθμό και έτσι δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει τον αραβικό στρατό. 5. θρησκευτική αντίθεση : κάποιο θεώρησαν ότι η νίκη των αράβων ήταν η τιμωρία του θεού εναντίον των Βυζαντινών 6. βαρύ φορολογικό σύστημα 7. έλλειψη δογματισμού από την πλευρά των αράβων που ενθάρρυνε τη συνεργασία αράβων μονοφυσιτών εναντίον των Βυζαντινών. Οι άραβες στην αρχή βίωναν τη θρησκεία τους ως διδασκαλία. Εθνικός πατριάρχης των μονοφυσιτών ο Μπενιαμίν, που ήταν κρυμμένος στην έρημο και καλούσε τους μοναχούς να στηρίξουν τους άραβες γιατί έτσι θα απελευθερώνονταν από τους σκληρούς διωγμούς των Βυζαντινών.

ΣΟΣ Ομοιότητες και διαφορές –μεταβολής των διοικητικών συστημάτων της Αιγύπτου πριν και μετά την αραβική κατάκτηση: Ομοιότητες 1. μια ομοιότητα είναι η συνέχιση της χρήσης της ελληνικής γλώσσας και της κοπτικής στη διοίκηση- στα επίσημα έγγραφα. 2. Μια άλλη ομοιότητα είναι η κοπτική γλώσσα που συνεχίζει την ύπαρξή της ως δεύτερη γλώσσα(πρώην εθνική γλώσσα στην Αίγυπτο). 3. η Αίγυπτος συνεχίζει να είναι κατακτημένη χώρα και πληρώνει τους ίδιους φόρους-κεφαλικός φόρος και ο φόρος εισοδήματος. Ήλπιζαν ότι οι άραβες θα είναι πιο καλοί μαζί τους σχετικά με τους φόρους αλλά έκαναν λάθος. Ο τρόπος πληρωμής των φόρων ήταν ο ίδιος. Το φαινόμενο των φυγάδων και των αναχωρητών (δεν

1

Page 11: iar 303 shmeiwseis

μπορούσαν να πληρώσουν τους φόρους και έφευγαν από τα χωριά τους) το συναντάμε και μετά την κατάκτηση. Υπήρχε ένα σώμα κινητό << οι επικείμενοι>> που δουλειά τους είχαν να κυνηγούν τους φυγάδες- ήταν οι τοποτηρητές της βυζαντινής διοίκησης. Ήταν διοικητικοί ελεγκτές. 4. η εξουσία του επικεφαλής της Αιγύπτου έμεινε ίδια και μετά την κατάκτηση. Μόνο που αντί για δούκας υπήρχε ο αμιράς. Ο αμιράς του Φουσάτου = νέα πρωτεύουσα, έχει τις ίδιες ευθύνες με τον δούκα Αυγουστάλιο της Αλεξάνδρειας 5. διατηρήθηκε η βυζαντινή ορολογία στα αξιώματα- Βυζαντινοί τίτλοι: οι απόψεις διίστανται : όλοι οι βυζαντινοί αξιωματούχοι παρέμειναν στις θέσεις τους μετά τη αραβική κατάκτηση. Υπάρχει αναντιστοιχία τίτλων και αξιωμάτων δεν υπάρχουν αντίστοιχοι τίτλοι στα αραβικά. Διαφορές : Μια διαφορά είναι η εμφάνιση της αραβικής γλώσσας ως γλώσσα διοίκησης παράλληλης με την ελληνική και κοπτική. Άλλη διαφορά είναι η εμφάνιση μιας νέας θρησκείας του Ισλάμ που εμπλουτίζει τη θρησκευτική ζωή. Οι θρησκευτικές έριδες που υπήρχαν πριν την κατάκτηση σταματούν. Για πρώτη φορά η Αίγυπτος αποκτάει την πολιτική της ενότητα. Τώρα είναι ισχυρή επαρχία, ζωντανό κύτταρο του χαλιφάτου. Άλλη διαφορά ότι διαφοροποιήθηκε η ροή της εντολής : η ροή της εντολής δείχνει τη σχέση κέντρου και περιφέρειας. Η εντολή εκδίδεται εν ονόματι του Θεού από τον χαλίφη άρα ο Θεός είναι ο επικεφαλής του κράτους. Ο θεός δίνει εντολή στον χαλίφη και αυτός τη μεταβιβάζει προς τον αμιρά κι αυτός προς τον πάγαρχο και αυτός προς τους κατοίκους μιας περιοχής. Και αντίστροφα : εν ονόματι του θεού η εντολή δίνεται από τον πάγαρχο στον αμιρά, από τον λαό προς τον χαλίφη , από τον λαό προς τον αμιρά. Ο χαλίφης είχε απόλυτη εξουσία. Η εντολή ήταν πάντα λιτή χωρίς την πληθώρα τίτλων και προσφωνήσεων. Η διοικητική οργάνωση της Αιγύπτου ήταν συγκεντρωτική με σκοπό την είσπραξη των φόρων. Όπως υπήρχε άμεση επικοινωνία χαλίφη – αμιρά έτσι υπήρχε και άμεση επικοινωνία του αμιρά με τους τοπικούς ηγέτες Η γραφειοκρατία μειώθηκε, απλοποιήθηκε η διοίκηση. Τώρα έχουμε Θεό- χαλίφη, αμιρά, πάγαρχο- λαό ενώ παλιότερα αυτοκράτορα- έπαρχο ανατολής – δούκα της Αιγύπτου- δούκας αυγουστάλιος, επιχώριος άρχοντας, πάγαρχος. μικρότεροι αξιωματούχοι. Άλλη διαφορά η εξαφάνιση των διοικητικών διαιρέσεων της επαρχίας(δουκάτα και επαρχίες). Τη θέση του κάθε δουκάτου παίρνει η παγαρχία η οποία μετά την κατάκτηση γίνεται η κυρίαρχη διοικητική μονάδα της περιφέρειας. Οι όροι δούκας, επιχώριοι παραμένουν μόνο ως οικονομικοί τίτλοι. Τη θέση αυτών παίρνει ο πάγαρχος. Ο πάγαρχος πριν την κατάκτηση ελέγχοταν μόνο από τον αυτοκράτορα και η εξουσία του ήταν περιορισμένη στα όρια της παγαρχίας. Μετά την κατάκτηση ο πάγαρχος επεκτείνει την εξουσία του ακόμη και στην πόλη. Ο πάγαρχος ήταν κάτω από τον άμεσο έλεγχο του χαλίφη. Άλλη διαφορά η αλλαγή της πρωτεύουσας. Τώρα είναι το Φουσάτο πρωτεύουσα που έχει ανατολικό προσανατολισμό. Ενώ

1

Page 12: iar 303 shmeiwseis

η Αλεξάνδρεια είχε μεσογειακό προσανατολισμό. Συγκεντρώνει τους φόρους και αποτελεί την κεντρική πύλη της Αιγύπτου. Γίνεται σημαντικό λιμάνι, κοσμοπολίτικη πόλη. Η Αλεξάνδρεια υποβαθμίζεται και αναπτύσσεται το Κλύσμα (Σουέζ) Η παράδοση της Αιγύπτου : η συνθήκη παράδοσης της Αιγύπτου υπογράφεται από τον άραβα Αμιρ Ιμην Αλαάς με τον Κύρο. Η παράδοση της Αιγύπτου αλλάζει τον προσανατολισμό της. Σημαντικές αλλαγές διοικητικές , στρατιωτικές , οικονομικές. Η Αλεξάνδρεια έπαψε να είναι πρωτεύουσα και ιδρύεται το Φουσάτο ( στρατιωτικό κάστρο)που θα γίνει η νέα πρωτεύουσα. Η αλλαγή πρωτεύουσας σημαίνει αλλαγή υπόβαθρου αξιών. Η νέα πρωτεύουσα ήταν δίπλα στη Βαβυλώνα. Αλλάζει και η γλώσσα . Χρησιμοποιείται η αραβική. Επικεφαλής της Αιγύπτου έγινε ο Αμιρ Ιμήν Αλαάς.ή Ουάλι. Είχε απόλυτη εξουσία θρησκευτική και πολιτική. Για τους άραβες η κοσμική εξουσία πηγάζει από τη θρησκευτική. Ένας αρχηγός άραβας μπορούσε να πάρει τρεις τίτλους1. χαλίφης = διάδοχος του Μωάμεθ 2. αμιράς= πρίγκιπας των πιστών 3. ιμάμης πρώτος στην προσευχή (έχει περισσότερο θρησκευτικό χαρακτήρα)Οι Σιίτες προτιμούν να δίνουν στον επικεφαλή τους τον τίτλο του ιμάμη ενώ οι σουνίτες τον τίτλο του χαλίφη. Η εξουσία του χαλίφη ήταν απόλυτη και απεριόριστη . Κυβερνούσε όσο εφάρμοζε και υπάκουε στον νόμο του θεού. Ήταν ο ανώτατος πολιτικός , στρατιωτικός(μισθοδοσία , άμυνα στρατολόγηση), οικονομικός και διοικητικός αξιωματούχος. Είχε όλες τις εξουσίες που είχε ο Μωάμεθ αλλά δεν μπορούσε να προσθέσει ή να αφαιρέσει τίποτα από τον νόμο του θεού. Ο χαλίφης εκλέγεται ενώ ο ιμάμης διορίζεται εξ ουρανού. Για τους Σιίτες μόνον όσοι είχαν συγγένεια με τον Μωάμεθ μπορούσαν να πάρουν την εξουσία. Ο χαλίφης (θρησκευτική εξουσία) οφείλει να είναι 5 φορές την μέρα στο τζαμί για προσευχή , να είναι υπεύθυνος για την επίλυση των διαφορών ανάμεσα στους πιστούς σύμφωνα με τον θεικό νόμο , να επιβλέπει την τήρηση του θεικού νόμου και να πηγαίνει μια φορά το χρόνο για προσευχή στη Μέκκα. Ο αμιράς στα ελληνικά τον έλεγαν σύμβουλο τον κυβερνήτη της Αιγύπτου , είχε οικονομική εξουσία όπως φανερώνει το όνομά του Άμελ , στρατιωτική εξουσία από το όνομα αμιράς και ήταν υποχρεωμένος να υπακούει στον χαλίφη = Ουάλι. Μετά τον κυβερνήτη τη Αιγύπτου συνέχιζε να υπάρχει ο πάγαρχος, τώρα όμως μειώθηκε η δύναμή του και από μεγαλοκτήμονας έγινε απλά ένας αξιωματούχος. Ο πάγαρχος είχε στη διάθεσή του έναν οικονομικό διευθυντή τον Αυγουστάλιο. Ήταν ο επικεφαλής του χωριού και αρμόδιος για την είσπραξη των φόρων και την μεταφορά τους στα κεντρικά ταμεία. Είχε στρατιώτες για την ασφάλειά της παγαρχίας και τους βοηθούς όπως γραφείς. Υπήρχε και κινητό διοικητικό προσωπικό οι επικείμενοι. Όλοι οι παραπάνω ήταν υπάλληλοι του αμιρά.

1

Page 13: iar 303 shmeiwseis

Διοικητική διαίρεση της Αιγύπτου : μετά την κατάκτηση η Αίγυπτος χωρίστηκε στην Άνω και Κάτω Αίγυπτο. Παράλληλα χωρίστηκε σε 5 τμήματα ; Ανω Αίγυπτος , Κάτω Αίγυπτος, Οάσεις, Λιβύη, Κίμπλα(κατεύθυνση προς τη Μέκκα = το ανατολικό τμήμα της) η κύρια διοικητική διαίρεση είναι ο χωρισμός σε Άνω και Κάτω Αίγυπτο. Η άλλη διαίρεση ήταν για διευκόλυνση στην είσπραξη των φόρων. Το κάθε τμήμα Άνω και Κάτω Αίγυπτο χωριζόταν σε παγαρχίες. Η κάθε παγαρχία ήταν χωρισμένη σε χωριά.Οι κυριότερες απόψεις για την διοίκηση της Αιγύπτου μετά την αραβική κατάκτηση : 1. η επικρατέστερη άποψη είναι πως οι Άραβες αντέγραψαν το βυζαντινό σύστημα. Κύριοι εκπρόσωποι αυτής της άποψης είναι ο Groman διάσημος αραβολόγος. Στηρίχτηκε στους δίγλωσσους ελληνοκοπτικούς παπύρους που δεν είναι και τόσο αληθείς. Άλλος ερευνητής ήταν ο Bell άγγλος που ισχυρίζεται όπως ο Groman πως οι Άραβες δανείστηκαν το βυζαντινό σύστημα. Άλλος είναι ο Caet α ni ιταλός. Έγραψε το βιβλίο το χρονικό του Ισλάμ και έχει την ίδια άποψη με τους δύο προηγούμενους. Η αντίθετη άποψη υποστηρίζει πως το πρώιμο βυζαντινό σύστημα δεν θα μπορούσε να αντιγραφεί όπως είχε. Το αραβικό σύστημα είχε ανάγκη τη δική του διοίκηση λόγω διαφορετικής ιδεολογίας και πολιτικής σκοπιμότητας. Υπήρχε αναντιστοιχία αξιωμάτων και τίτλων Αράβων και βυζαντινών

Πηγές για την διοικητική κατάσταση της Αιγύπτου μετά την αραβική κατάκτηση : τις πληροφορίες τις αντλούμε από τις πηγές. Οι πηγές είναι δίγλωσσοι και τρίγλωσσοι πάπυροι. Ελληνοκοπτικοί και ελληνοκοπτικοαραβικοί. Κάθε ομάδα ερευνητών ασχολήθηκε με μια από τις 3 γλώσσες παραλείποντας σημαντικές πληροφορίες που ήταν γραμμένες σε άλλη γλώσσα. Δεν έχουμε λοιπόν πλήρη εικόνα. Οι αραβοισλαμικές ιστορικές πηγές παρουσιάζουν σοβαρές δυσκολίες για την άντληση πληροφοριών. Η ίδια η γλώσσα είναι πολύ δύσκολη όπως και η έκφρασή της. Η αραβική γλώσσα ως εργαλείο έκφρασης δημιουργεί σύγχυση λόγω του πλήθους των συνωνύμων. Επίσης δεν υπάρχει σαφή διαχωριστική ιστορική γραμμή ανάμεσα στις ιστορικές περιόδους λόγω της αργής εξέλιξης της αραβοισλαμικής κοινωνίας. Άλλη δυσκολία είναι η σχολή στην οποία ανήκει ο ιστορικός. Υπάρχει επίσης ασάφεια ως προς την απόδοση των οικονομικών διοικητικών ελληνικών όρων. Όταν ήρθε σε επαφή η αραβική γλώσσα με την ελληνική , η τελευταία κάλυψε την πρώτη στο θέμα της διοίκησης. Άλλο αποτέλεσμα της συγκατοίκησης αυτών των γλωσσών ήταν η ηχητική μεταφορά των ελληνικών όρων στα αραβικά. Κάποιοι ελληνικοί όροι μεταφράστηκαν περιφραστικά με αποτέλεσμα κάθε μελετητής να έχει την ευχέρεια να ερμηνεύει την περιγραφή όπως θέλει. Η απομίμηση της ελληνικής γλώσσας ήταν μια άλλη συνέπεια. Στο τέλος του 3ου αιώνα μπόρεσε η αραβική γλώσσα να γίνει μια ανεξάρτητη γλώσσα. Οι αραβικοί πάπυροι

1

Page 14: iar 303 shmeiwseis

εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 640. Γράφονταν με έναν απλοικό λιτό τρόπο γραφής που αντιστοιχεί στην απλή πολιτική σκέψη και διοίκηση εκείνου του καιρού. Οι περισσότεροι μελετητές που ασχολήθηκαν με την Αίγυπτο ήταν ελληνιστές , πράγμα που βοήθησε στην κατανόηση των παπύρων. Οι βυζαντινές ιστορικές πηγές μπορούμε να πούμε πως είναι απόμακρες από τα γεγονότα. Η χωροχρονική απόσταση των πηγών από τα γεγονότα συνέβαλαν στην αλλοίωση των πληροφοριών. Δεν υπήρχε συμπάθεια απέναντι στην Αίγυπτο άρα δεν υπήρχε και αντικειμενικότητα. Η αντιπάθεια αυτή ήταν αμοιβαία λόγω των διωγμών ειδικά την εποχή του Ιουστινιανού. Οι ελληνικοί πάπυροι είναι ένας ιστορικός πλούτος της Αιγύπτου. Παρέχουν μεγάλες ποσότητες κυβερνητικών εγγράφων. Η σειρά των γλωσσών έχει ενδιαφέρον στους τρίγλωσσους παπύρους. Πρώτη ήταν η αραβική μετά η ελληνική και τέλος η κοπτική . Κοπτικές πηγές : Οι κόπτες ήταν κατακτημένοι , με διαφορετική ιδεολογία , υποχρεωμένοι να πληρώνουν φόρους. Οι κοπτικές πηγές χωρίζονται σε εκκλησιαστικές , σε παπύρους, και σε ιστορικές. Ο ιωάννης Νίκιον είναι σημαντικός ιστορικός που ασχολήθηκε με την Αίγυπτο. Αντιπαθούσε τους βυζαντινούς και αυτό φαίνεται από τις πηγές. Συμπαθούσε τους άραβες ως κατακτητές άρα δεν είχε αντικειμενικότητα. Οι κοπτικοί πάπυροι ακολουθούν την ίδια γραμμή που ακολουθεί και η ελληνική γλώσσα. Υπήρχαν οι ίδιοι οι όροι με μόνη τη διαφορά όπου παγαρχία και πάγαρχος στο κοπτικό μέρος αναγράφεται διοίκηση και διοικητής. Εκείνη την εποχή υπήρχε ταύτιση των δύο όρων. Είναι αναγκαίο να συνδυάζονται οι πληροφορίες και από τις τρεις γλώσσες για να γνωρίσουμε το βαθμό δανεισμού των Αράβων από το διοικητικό σύστημα των βυζαντινών.

Η ίδρυση της δυναστείας των ομυάδων έφερε από την αρχή τα σπέρματα της διάλυσης γιατί γέννησε αντιμαχόμενες δυνάμεις. Είδαμε το Ισλάμ να χωρίζεται σε σουνικό και σιιτικό. Η Μεσοποταμία ήταν η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα δύο Ισλάμ. Η περίοδος των Ομαυάδων εκδηλώνεται με κινήματα- πολιτικές παρατάξεις. Τα πρώτα κινήματα ήταν πολιτικά με θρησκευτικό κάλυμμα. Τα κυριότερα κινήματα ήταν το σιιτικό(υποστηρικτές του Άλυ), των χαριτζίτων(ομάδα εξοργισμένων και πολιτικά απογοητευμένων οπαδών του Άλυ., των μαρζιιτών, των κανταριτών και των Μουεταζιλίτων. Οι σιίτες και οι χαριτζίτες ήταν συγγενείς πρώτου βαθμού. Το κυβερνών κόμμα δηλαδή οι Ομαυάδες ήταν αντίπαλο και με τις δύο αυτές ομάδες. Αφορμή εκδήλωσης αυτών των κινημάτων ήταν η εξουσία. Ποιος δικαιούται να κυβερνά την Ούμμα(την κοινότητα), δηλαδή το ζήτημα του χαλίφη. Ο χαλίφης ήταν υποχρεωμένος να ακολουθεί τον τρόπο διακυβέρνησης του Μωάμεθ. Η διαφωνία υπήρξε στα προσόντα του χαλίφη. Άλλοι

1

Page 15: iar 303 shmeiwseis

λέγανε ότι πρέπει ο χαλίφης να είναι συγγενής εξ αίματος του Μωάμεθ. Άλλοι ότι δεν πρέπει να περιοριστεί στη συγγένεια αλλά στην κοραισιτική φυλή και άλλοι έλεγαν ότι κάθε πιστός του Ισλάμ δικαιούται να γίνει χαλίφης άσχετα από την συγγένεια κι τη φυλή. Οι Αλ μαρζιίτες ήταν μετριοπαθής ομάδα που υποστήριζε ότι κανείς δεν μπορεί να πει ποιος είναι πιστός και άπιστος. Μόνο ο θεός μπορεί να ξέρει τι σκέφτεται και τι πιστεύει ο καθένας. Ήθελε να συμφιλιώσει τις άλλες ομάδες με αποτέλεσμα να κερδίζει έδαφος η ίδια. Ήταν μια συμβιβαστική παράταξη. Οι δυσαρεστημένοι των άλλων δύο ομάδων(σιιτών και χαριτζιτών ) κατέφευγαν σε αυτήν. Η ομάδα αυτή αποτελούνταν από μετριοπαθείς οπαδούς του Μωάμεθ που γύρισαν από το εξωτερικό(από κατακτήσεις). Απέκτησε μεγαλύτερο κύρος με τη δολοφονία του Άλυ. Οι ομαυάδες κληρονομούν όλες αυτές τις σκέψεις των κινημάτων. Δεν υπήρχε μια σαφή ιδεολογία των κινημάτων αυτών. Οι Χαριτζίτες αποσπάστηκαν από τους Σιίτες. Σύμφωνα με την άποψή τους δε φτάνει μόνο να πιστέψεις στον ένα θεό και στον απεσταλμένο του τον Μωάμεθ αλλά να το δείχνεις και με τις πράξεις σου, να τηρείς δηλαδή τις υποχρεώσεις σου ως πιστός(προσευχή, νηστεία, φόροι). Οι χαριτζίτες κατηγορούν την ανικανότητα του Άλυ να κυβερνά το Ισλάμ. Στην πλειοψηφία τους είναι αραβικής προέλευσης. Οργάνωσαν αλυσίδα δολοφονιών αναζητώντας τον Μωαβία και τους υποστηρικτές του. Επέμεναν στον τίτλο χαλίφης και όχι ιμάμ. Χαρακτηρίζονται ως αντικρατιστές , μόνιμα επαναστάτες. Οι μαρζιίτες υποστήριζαν ότι και μόνο η πίστη ότι ο απεσταλμένος του θεού είναι ο Μωάμεθ φτάνει για να είναι κανείς πιστός στο Ισλάμ. Είχαν μια νέα αντίληψη της ελεύθερης βούλησης. Οι κανταρίτες (η λέξη προέρχεται από το καντάρ= μοίρα, κισμέτ =πεπρωμένο) πίστευαν ότι τα πάντα τα κάνει ο θεός και ότι ο άνθρωπος είναι καθοδηγούμενος για αυτό το λόγο δεν έχει δική του βούληση άρα δεν φταίει όταν κάνει κάτι κακό. Αρχικά η ιδεολογία αυτή θεωρήθηκε μορφή ύβρης. Έζησαν ως παρατηρητές της πολιτικής σκηνής της εποχής. Η εμφάνιση αυτού του κινήματος ήταν πολύ προκλητική και άνοιξε πολλές συζητήσεις. Στη συνέχεια εμφανίζονται οι Μουεταμιλίτες. Αυτό το κίνημα δεν χρησιμοποίησε ποτέ τη βία. Έσπειραν τη φιλοσοφική σκέψη και τους χαρακτήρισαν ς συνέχεια των σοφιστών. Θεωρούνται η πρώτη εκδήλωση φιλοσοφικής σκέψης στο Ισλάμ. Έβλεπαν την πολιτική εξουσία και την αντιπολίτευση ως εργαστήρι παραγωγής πολιτικών γεγονότων που προσπαθούσαν να τα ερμηνεύσουν. Ένας χαλίφης που υιοθέτησε τις απόψεις τους ήταν ο Αλ- Μαεμούν. Οι Μαρζιίτες και οι Κανταρίτες με το πέρασμα του χρόνου έχασαν το χώρο τους και άρχισαν να ενσωματώνονται στους Μουεταζιλίτες. Το Σιιτικό κίνημα συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Οι Φατιμίδες είναι η μόνη πετυχημένη προσπάθεια ανόδου των Σιιτών. Το 909 δημιουργείται η πρώτη πολιτική εξουσία των Σιιτών στην Τυνησία. Τους βοήθησε ο θεσμός του

1

Page 16: iar 303 shmeiwseis

προσκυνήματος γιατί σε εκείνα τα μέρη που γίνονταν το προσκύνημα είχαν τις οργανώσεις τους και μπορούσαν να μαθαίνουν πληροφορίες. Το 969 μεταφέρουν το πολιτικό τους κέντρο από την Τυνησία στο Κάιρο. Ιδρύεται το πανεπιστήμιο το Αλ Αζχαρ , το παλιότερο ισλαμικό πανεπιστήμιο που πήρε το όνομά του από την κόρη του Μωάμεθ. Με αυτή την κυβέρνηση διαδόθηκε περισσότερο ο Σιιτισμός.

Κάθε παράταξη είχε τον δικό της επίσημο εκφραστή – φορέα της ιδεολογίας της με αποτέλεσμα να ανθίζει ο πολιτικός έμμετρος λόγος. Εκδηλώθηκε το φαινόμενο της ψευδοχαντιθολογίας(χαντίθ= ο λόγος του μωάμεθ)

Κοινωνικές τάξεις στους ομαυάδες : στην κεφαλή της πυραμίδας ο χαλίφης με τους συγγενείς και τους αυλικούς του. Είχαν πολλά προνόμια και ελάχιστες υποχρεώσεις. Ήταν ως επί το πλείστον αραβικής καταγωγής. 2 η τάξη : νέοι μουσουλμάνοι , μη αραβικής καταγωγής αλλά περσικής καταγωγής= Αλ – μαουαλι= υποτακτικοί. Με την πρώτη επανάσταση της ισότητας , η πρώτη αστική επανάσταση από εξισλαμσμένους μη άραβες πέτυχαν τη συνεργασία με τους μουσουλμάνους αραβικής καταγωγής. Απαιτούσαν ίσα δικαιώματα με τους άραβες, αναδιανομή εξουσίας και αναγνώριση του περσικού παράγοντα ως συμμέτοχο στην εξουσία. Εμφάνιση του θεοσεβούμενου χαλίφη του Ομάρ του Β΄ (που ικανοποιεί τα αιτήματά τους και κυβέρνησε από το 717-720) φορολογική μεταρρύθμιση. Ήταν ο πρώτος χαλίφης που ανέλαβε το πολιτικό κόστος μιας οικονομικής μεταρρύθμισης. Χαρακτηρίστηκε από τους αντιπάλους , τους Αβασσίδες ως ο ευσεβής χαλίφης. Ήταν νέος (36 ετών)και ήθελε να εφαρμόσει το Ισλάμ ως θρησκεία και όχι σαν πολιτική. (ο θεός έστειλε τον καθοδηγητή και όχι τον φοροσυλλέκτη). Απάλλαξε τους νέους μουσουλμάνους από τους φόρους και τους έκανε ίσους με τους μουσουλμάνους αραβικής καταγωγής. Για την κάλυψη των εξόδων δέσμευσε τις περιουσίες των μελών της εξουσίας του οίκου των ομαυάδων , και υποχρέωνε σε όποιον εξισλαμίζονταν να χάνει το δικαίωμα ιδιοκτησίας . Επέτρεψε στους εξισλαμιστές να εγκατασταθούν στα αστικά κέντρα με αποτέλεσμα να ερημώσει η επαρχία , να αυξηθεί η ανεργία, να αυξηθούν οι τιμές των αγροτικών προιόντων. Ο Ομάρ ο Β΄αναζητούσε λύση για την αντιμετώπιση της κρίσης. Το 719γενικεύει τη φορολογία σε όλους και προβαίνει στη δημοσιοποίηση της γης. Ξαφνικά πεθαίνει και οι διάδοχοί του ανατρέπουν την οικονομική πολιτική του προκαλώντας μεγαλύτερη ένταση. 3 η κοινωνική τάξη : Διμμήτες αραβικής καταγωγής , μη μουσουλμάνοι(χριστιανοί και Ιουδαίοι). Αποτελούν την πλειοψηφία του κράτους. Εδώ ανήκουν οι έμποροι , οι τεχνίτες και ο οικονομικός ους ρόλος ήταν σημαντικός. Οι αγρότες αποτελούσαν το 99% του χαλιφάτου. Στήριζαν όλη την οικονομία μέσω της παραγωγής τους και των φόρων που πλήρωναν. 4 η Τάξη : δούλοι

1

Page 17: iar 303 shmeiwseis

Το τέλος των ομαυάδων Το 750 η δυναστεία των ομαυάδων δεν υπάρχει πια. Έζησε 91 χρόνια- Λόγοι κατάργησης της δυναστείας: 1.η κληρονομική διαδοχή- η ανικανότητα πολλών αντρών επιτάχυνε την κατάρρευση της δυναστείας. 2. έλλειψη εμπειρίας των ομαυάδων στην αντιμετώπιση των κοινωνικών κρίσεων και φαινομένων.3.η αντιπολίτευση με θρησκευτικό κάλυμμα προκάλεσε την παραπλάνηση της μάζας και επιτάχυνε την κατάρρευση 4. το 749 ηττήθηκε ο ομαυδικός στρατός στο Ιράκ με αποτέλεσμα να κλείσει ο ιστορικός του κύκλος. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η πτώση της δυναστείας των Ομαυάδων ήταν αποτέλεσμα της αντιπολιτευτικής πολιτικής των Αββασίδων. Μετά τους Ομαυάδες, επικράτησαν οι Αββασίδες και οι σύμμαχοί τους Μαουάλι και διακόπηκε η πολιτισμική επιρροή του Βυζαντίου στον αραβοισλαμιό κόσμο. Η δυναστεία των Ομαυάδων έχασε την εξουσία από την επανάσταση της ισότητας και μπαίνουν οι βάσεις για τον πολιτισμό της Βαγδάτης.

1