ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ Αισθητική Ολιστική Οδοντιατρική ΒΙΤΑΜΙΝΗ D ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ & ΑΡΩΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑΑντιμετωπίστε τον πόνο και την κούραση των ποδιών

AYURVEDA ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΒΟΤΑΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ NATUROPATHY ΔΙΑΤΡΟΦΗ

®Holistic LifeΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ & ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

explore THE ALTERNATIVE

ΤΕΥΧΟΣ 67 / ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2015 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

NATUROPATHY

HEALTH & HEALING

ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

SPECIAL REPORTΥΠΕΡΤΑΣΗ:

ΜΗΠΩΣ ΥΠΕΡΒΑΛΛΟΥΜΕΜΕ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ;

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕ ΤΙΣ ΜΟΛΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

NATURAL HEALING

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Ή

ΜΗΠΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ;

SAFE

11 ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

2 Holistic Life

ETRA

CT

Holistic Life �

Αγιουρβέδα ΜάλαξηΑρωματοθεραπεία

ΓιόγκαΟμοιοπαθητικήΒιοσυντονισμός

NaturopathyΦυτοθεραπείαΣυμπληρώματαδιατροφής

ΒελονισμόςΜακροβιοτικήδιατροφήTCMΤον τελευταίο καιρό δεν έχω όρεξη για

κουβέντες, αφού έρχομαι σε σιωπηλή επαφή με τους ανθρώπους, αφού νιώθω άμεσα τη γυμνή καρδιά τους, την αόρα-τη ακτινοβολία τους, την αύρα και τον κραδασμό τους. Και εδώ που τα λέμε, ο αυθεντικός άνθρωπος είναι ο κραδασμός του, όχι οι ιδέες του. Δεν μπορώ πια να συνδιαλέγομαι με τους φίλους μου, να τους προσεγγίζω με νοητική κατανόηση. Στο κάτω – κάτω, τι να καταλάβει κανείς σ’ έναν άλλο; Το μόνο που μπορεί να «κα-ταλάβει» ο φλοιός είναι τα μπερδέματα του άλλου, τα σχέδια του, οι ιδέες του, οι σκέψεις του, οι παλιές συνθήκες του που δημιουργούν επιπλοκές στο παρόν και τα λοιπά. Αλλά όλα αυτά ανήκουν στον κόσμο του γνωστού και ταξινομημένου, στον κόσμο του φλοιού. Ο πραγματικός άνθρωπος, η ουσία του, μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικός από την ιδεατή εικόνα που εμφανίζει στον εαυτό του και στους άλλους. Όλα τα πράγματα, όταν γί-νουν σκέψεις, εκφυλίζονται.

Σοφία Άντζακα – Ιερός Γάμος 5

ΤΕΥΧΟΣ 67 • Μάιος - Ιούνιος 2015 • holisticlife.gr

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγω-γή, ολική ή περιληπτική, η κατά παράφραση ή δι-ασκευή απόδοση του περιεχομένου του περιοδι-κού με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. (Ν.2121/1993 και κανό-νες διεθνούς δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν αποτελούν κατ΄ανάγκη και θέσεις του περιοδικού. Οι πλη-ροφορίες που παρέχονται δεν μπορούν να αντι-καταστήσουν τη γνωμάτευση ιατρού ή άλλου ειδικού της υγείας.Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα ή φυσικά σκευ-άσματα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ποτέ μόνοι σας με δική σας πρωτοβουλία. Οι φυ-σικές θεραπείες και δεν αποτελούν υποκατάστατο ιατρικής περίθαλψης. Παρακαλούμε συμβουλευ-τείτε απαραιτήτως τον ιατρό σας για οποιοδήπο-τε θέμα υγείας και πριν την χρήση οποιουδήποτε βότανου ή θεραπείας. Μην χρησιμοποιείτε ποτέ βότανα ή οποιαδήποτε θεραπεία κατά την διάρ-κεια της εγκυμοσύνης μόνα τους ή σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα, ακόμα και συμπληρώματα χω-ρίς την συνταγή ειδικού ιατρού.

ISSN 1790-1510Έδρα: Ευεργετών 7, Π. Φάληρο, 1756�τηλ./fax: 210 981175�Εκδότης - Ιδιοκτήτης: Γεράσιμος ΚατραμάδοςΜέλος των ΕΔΙΠΤ, ΕΜΜΑ, FIPPholisticlife.gr - etra.gr holisticlifenews@gmail.comΥπεύθυνη ύλης: Βάλλυ Καλοζούμη

Δημοσιογραφική ομάδα: Γεράσιμος Κατραμάδος, Πέτρος ΑργυρίουΔιαφήμιση: Γεράσιμος ΚατραμάδοςΦωτογραφία: i-stock

Επιστημονικοί συνεργάτες:Μάριος Δημόπουλος (Διατροφολογία)Μαίρη Ζώρζου (Κλινική Αρωματοθεραπεία)Κων/νος Κωνσταντόπουλος (Ομοιοπαθητική)Κων/νος Λιάτσικος (Naturopathy)Κασάνδρα Μουγιάκου (Βιοσυντονισμός)Λύσανδρος Μυγιάκης (Ομοιοπαθητική)Μ. Παπαδημητρίου - Βοulenger (Οστεοπ/τική)Γιώργος Παντούλας (Οστεοπαθητική)Εμ. Παπαμιχάλης (Π.Κ.Ι.)Κων/νος Πίσιος (Ομοιοπαθητική)Θεανώ Ρέντζη (Ομοιοπαθητική)Μηνάς Ρηγάτος (Ομοιοπαθητική) Νίκος Ρωτσιάμης (Ομοιοπαθητική)Ε. Καραμάνη - Σκαρπαθάκη (Χειροπρακτική)Σταύρος Σκαρπαθάκης (Χειροπρακτική)Γεράσιμος Στουραΐτης (Ομοιοπαθητική)Αλέξανδρος Τηλικίδης (Π.Κ.Ι.)Παρασκευή Φωτάκη (Π.Κ.Ι.)Στο τεύχος συνεργάστηκαν οι:Γ. Δημητρίου, Αθ. Δρογγίτη, Αικ. Καούλα, Στ. Καραγιλάνης, Γ. Μαρούδας, X. Σαμπατάκου, Α. Σπίριτου - Κοντίδου.

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΑθήνα: 20€ - Υπόλοιπη Ελλάδα: 25€

HOLISTIC LIFE explore THE ALTERNATIVE

[ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ]Ελεύθερα στην αγορά με την άδεια της Ε.Ε.

Έντεκα προϊόντα της αμερικανικής πολυεθνικής Monsanto –πολλές ποικιλίες σόγιας, αραβοσίτου,

ελαιοκράμβης και βαμβακιού– βρίσκονται μεταξύ των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών που εγκρίθη-καν, διευκρινίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ανακοίνω-σή της.Οι υπόλοιπα οκτώ είναι προϊόντα της αμερικανικής εταιρείας Dupont και των γερμανικών ομίλων Bayer και BASF.Δεκαεπτά από αυτούς τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς προορίζονται για την ανθρώπινη και την ζωική διατροφή, ενώ δύο είναι δρεπτά άνθη.Η έγκριση αυτών των οργανισμών “τελούσε υπό ανα-στολή”, καθώς τα κράτη μέλη δεν είχαν επιτύχει πλειο-ψηφία υπέρ ή κατά της κυκλοφορίας τους στην αγορά. Η έγκρισή τους ισχύει άμεσα και για δέκα χρόνια.

Αν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εγκρίνουν την μεταρ-ρύθμιση που παρουσιάστηκε, θα μπορούν να απα-γορεύουν την χρήση των γενετικά τροποποιημένων αυτών οργανισμών στο έδαφός τους.Στην αντίθετη περίπτωση, οι κανόνες που θα εφαρμό-ζονται θα είναι αυτοί που οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει την κυκλοφορία στο σύνολο της Ε.Ε των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών που έχει διαπιστώσει ότι δεν παρουσιάζουν κανέναν κίν-δυνο για την υγεία των ζώων και των ανθρώπων– πρό-κειται για τη λύση που ζητούσαν οι μεγάλοι όμιλοι.Η Greenpeace κατηγόρησε τον πρόεδρο της Ευρω-παϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ότι “δεν έχει την πρόθεση να προσεγγίσει την Ευρώπη των πολιτών, όπως έχει δεσμευτεί, και δρα υπέρ των συμφερόντων των ΗΠΑ και της Monsanto”.

Η Ε.Ε ενέκρινε την εισαγωγή και την κυκλοφορία στην αγορά 19 γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, δύο ημέρες μετά την πρότασή της προς τα κράτη μέλη για μια μεταρρύθμιση που θα τους επιτρέπει να απαγορεύουν την χρήση τους στο έδαφός τους.

Εντοπίστε το δικό σας σημείο διανομής. Βρείτε στην ιστοσελίδα μας, μέσα απο 950 σημεία διανομής σε όλη την Ελλάδα, αυτό που σας εξυπηρετεί καλύτερα.

� Holistic Life

• Βρεφικό μασάζ, με την Ηλέκτρα Τριανταφυλ-λίδου. Έναρξη μαθήματος: Παρασκευή 8 Μαΐου, 17:00-19:00, στην Κηφισιά• Λεμφικό μασάζ, με την Κατερίνα Καλαϊτσίδη. Το Σαββατοκύριακο 9 & 10 Μαΐου, ώρα 16:00-21:00 και το Σαββατοκύριακο 16 & 17 Μαΐου, 10:00-15:00, στο Θησείο • Ανθόνερα (Hydrosols) με την Κατερίνα Παπα-κωνσταντίνου, το Σαββατοκύριακο 9 & 10 Μαΐου, 10:00-17:00, στην Κηφισιά• Επιμορφωτικό εργαστήρι Ιπποκρατικής Φυσιο-παθητικής, με τον Νίκο Σαμαρίδη. Την Παρασκευή 15 Μαΐου & 29 Μαΐου, ώρα 17:00-21:00, στην Κη-φισιά. Ελεύθερη συμμετοχή για όλους.• Κινησιολογία και βελονοθεραπεία με τον Ιωάννη Μπουχέλο. Το Σαββατοκύριακο 16 & 17 Μαΐου και το Σαββατοκύριακο 6 & 7 Ιουνίου, ώρα 16:00-21:00 στην Κηφισιά• Thai Oil Massage, με την Αθηνά Σιδηροπούλου. Το Σαββατοκύριακο 2� & 2� Μαΐου, ώρα 10:00-17:00, στην Κηφισιά.• Kung Fu και Θεραπευτική (Εσωτερικό Kung Fu) με τον Σπύρο Τουλιάτο. Την Κυριακή 2� Μαΐου,

10:00-15:00 στην Κηφισιά • Αισθητική Ρεφλεξολογία προσώπου για όλους, με την Άρτεμις Καρνέζη. Την Τετάρτη 27 Μαΐου, 16:00-21:00 στο Θησείο• Σεμινάριο για Βεντούζες, Moxa και Gua Sha, με την Κατερίνα Καλαϊτσίδη. Το Σαββατοκύριακο 6 & 7 Ιουνίου, ώρα 10:00-19:00, στο Θησείο• Διαλέξεις του Alain Touwaide στην Ακαδημία, τον Ιούνιο: �, 8, 10 και 15 Ιουνίου, ώρες 18:00-20:00 στο Θησείο με ελεύθερη είσοδο για το κοινό• Ομιλία του Pr.Ted Kaptchuk στον κήπο της Ακα-δημίας στην Κηφισιά. Την Κυριακή 28 Ιουνίου, 18:00-21:00• Ετήσια Γιορτή της Ακαδημίας και απονομή των Διπλωμάτων στους απόφοιτους της φετινή χρονι-άς. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος σας προσκα-λούμε στην ετήσια γιορτή μας με την απονομή των διπλωμάτων στους απόφοιτους της σχολής και τον εορτασμό του Άη Γιάννη του Κλήδονα. Την Τρίτη 2� Ιουνίου 2015 μετά τις 19:00, στην Κηφισιά. Είστε όλοι προσκεκλημένοι!Πληροφορίες: τηλ: 210 8010111, 210 8010680www.akadimia.gr

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ & ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

NATURAL HEALTH SCIENCE15/5: Βιοσυντονισμός16&17/5: Βοτανοθεραπεία – Μεταπτ. σεμινάριο16&17/5: Πρότυπο σεμινάριο μάλαξης λεμφικής παροχέτευσης 6&7/6: Μεταπτυχιακό σεμινάριο Ayurveda6&7/6: Θιβετανική Μάλαξη1�&1�/6: Ολιστική Μάλαξη Συνδετικού Ιστού1�&1�/6: Βοτανοθεραπεία στην εμμηνόπαυση1�&1�/6: Reflex Massage1�/6– 7/7: Ινδική Μάλαξη & μάλαξη κεφαλής17/6 – 1/7: Θιβετανική Μάλαξη19-20&21/6: Ηχομασάζ – Level III & IV20&21/6: Ρεφλεξολογία για την Οικογένεια

20 – 28/6: Ιριδολογία22/6– 27/7: Σουηδική Μάλαξη22/6 – 27/7: Νευρομυϊκό Μασάζ2�/6: Εισαγωγή στη Φυσικοπαθητική (Είσοδος ελεύθερη)25/6 – 9 /7: Αποτρίχωση Προσώπου Σώματος25 /6 – 29 /7: Hot Stone & Aroma Stone Massage27 /6 – 12 /7: Αρχαία Ελλην. Ιπποκρατική Μάλαξη�0 /6 – 1� /7: Μάλαξη Αυχένα & διατάσεις οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης15 /6 – �0 /7: Ανθοϊάματα Bach Πληροφορίες: τηλ: 210 98�7���, 210 9825025www.nhs.gr

1993-201522 ΧΡΟΝΙΑ

Μαθήματα - Σεμινάρια - Ομιλίες

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗΣ « Η Δυναμική των “φιδιών” στην Ομοιοπαθητική»

Αθήνα, 2� και 25 Οκτωβρίου 2015 Τον Οκτώβριο του 2015 ο ιδρυτής του Ιπποκράτειου Κέντρου Κλασσικής Ομοιοπαθητικής Γεράσιμος Στουραΐτης, θα είναι ο βασικός ομιλητής σε σεμινάριο που διοργανώνει το Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής, με τίτλο: «Η Δυναμική των “φιδιών” στην Ομοιοπαθητική» στην Αθήνα, το Σάββατο 2� και την Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2015 (Σάββατο, 10.00πμ – 5.00μμ / Κυριακή, 10.00πμ – 2.�0μμ)Περισσότερες Πληροφορίες και Δηλώσεις Συμμετοχής: στα τηλέφωνα 69�5977575 και 2796022102 (Θεανώ Ρέντζη-Στουραΐτη)

ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΡΕΦΛΕΞΟΛΟΓΩΝΤο Σ.Ε.Ρ σε συνεργασία με την κ. Αλίκη Βυθούλκα διοργανώνει διήμερο εργαστήριο

VRT - Θεραπεία Κάθετης Ρεφλεξολογίας - Μέθοδος Booth1�-1�Ιουνίου 2015

Ένα διήμερο εργαστήριο στην VRT - Θεραπεία Κάθετης Ρεφλεξολογίας για απόφοιτους ρεφλεξολογίας που παρέχει μια βασική εισαγωγή στη VRT και ακολουθείται από μια δεύτερη ημέρα με τις πιο εξελιγμένες τεχνικές. Θα δοθεί πιστοποιητικό παρακολούθησης.Διάρκεια μαθημάτων 8 ώρες (μία ώρα για το μεσημεριανό γεύμα)Σάββατο: 10:00-1�:00 - 15:00-19:00 - Βασικό επίπεδοΚυριακή: 10:00-1�:00 - 15:00-19:00 - Ανώτερο επίπεδοΓια διευκρινίσεις και πληροφορίες: στο τηλέφωνο 695�-001701 και ώρες 1�:00-17:00 (Ευγενία Δούλβαρη)

Holistic Life 5

6 Holistic Life

Γνωρίζετε ότι...

Τα επεξεργασμένα δημητριακά & η ζάχαρη βλάπτουν την όραση Οι υδατάνθρακες που κάνουν

το σάκχαρο του αίματος να ανεβοκατεβαίνει απότομα μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύ-νου για την απώλεια της κεντρι-κής όρασης που σχετίζεται με την ηλικία. Η απώλεια της κεντρικής όρασης είναι ένα από τα πρώτα σημάδια της σχετιζόμενης με την ηλικία εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, μιας κύριας αιτίας τύφλωσης των ηλικιω-μένων. Δίαιτες υψηλές σε υδατάνθρακες που χωνεύονται και απορροφούνται γρήγορα όπως το άσπρο ψωμί, το λευκό ρύζι, οι πατάτες, τα μακαρόνια και η ζάχαρη ενοχοποιούνται για τη συμβολή τους στην απώλεια της όρασης που συμβαίνει μερικές φορές στον διαβήτη. Ο τύπος της βλάβης στους ιστούς του ματιού που δημιουργείται από αυτούς τους «ταχείς» υδατάνθρακες μπορεί να είναι παρόμοιος και στην σχετιζόμενη με την ηλικία εκφύλιση της ωχράς κηλί-δας και στην διαβητική ασθένεια των οφθαλμών Πηγή: The American Journal of Clinical Nutrition Oct. 2007; 86(4):1210-8.

Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου: Ο δυόσμος και οι φυτικές ίνες είναι αποτελεσματικές θεραπείεςΤο έλαιο δυόσμου και οι φυτικές

ίνες είναι δύο αποτελεσματικές θεραπείες για το σύνδρομο ευερέ-θιστου εντέρου (IBS) σύμφωνα με ερευνητές. Και τα δύο ήταν καλύτερα από ψευδοφάρμακο (placebo) όταν δοκιμάστηκαν σε ομάδες ασθενών με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, και ερευνητές από το Πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ στο Οντάριο του Κα-ναδά προωθούν τις θεραπείες ώστε να ενσωματωθούν στην υπάρχουσα αντιμετώπιση του IBS που παρέχεται από τους γιατρούς. Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι είναι οι πρώτοι που διεξάγουν μια κατάλληλη επιστημονική αναθεώρηση των θεραπειών. Ενώ ο δυόσμος και οι φυτικές ίνες είχαν θεωρηθεί αποτελεσματικές θεραπείες, οι γιατροί ήταν διστακτικοί να τις δοκιμάσουν καθώς καλές επιστημονικές αποδείξεις δεν ήταν διαθέσιμες. Οι ερευνητές επανεξέτασαν �6 μελέτες που περιλάμβαναν 2.795 ασθενείς με IBS και ανακάλυψαν ότι η φυτική ίνα ispaghula βοήθησε στην ανακούφιση των συ-μπτωμάτων μετά από 11 θεραπείες, ενώ το έλαιο δυόσμου βελτίωσε το σύν-δρομο ευερέθιστου εντέρου μετά από 2,5 θεραπείες. Πηγή: British Medical Journal

Αλτζχάιμερ: Τα ηλεκτροφόρα καλώδια διπλασιάζουν τον κίνδυνοΤο να ζει κανείς κοντά σε ηλεκτροφόρα καλώδια μπορεί να αυξήσει τον

κίνδυνο για Αλτζχάιμερ και γεροντική άνοια, επιβεβαίωσε μια νέα μεγάλη έρευνα. Άνθρωποι που κατοικούν εντός 50 μέτρων από ηλεκτροφόρα καλώδια υπερδιπλασιάζουν τον κίνδυνο νευρο-εκφυλιστικής ασθένειας όπως Αλτζχάι-μερ συγκρινόμενοι με ανθρώπους που ζουν τουλάχιστον 600 μέτρα μακρυά. Ο χρόνος που μένει κανείς κοντά σε ηλεκτροφόρα καλώδια επίσης καθορίζει το επίπεδο κινδύνου. Ζώντας σε κοντινή απόσταση για 15 χρόνια ή περισσότερο διπλασιάζουμε τον κίνδυνο συγκρινόμενοι με κάποιον που έχει ζήσει κοντά σε ηλεκτροφόρα καλώδια για λιγότερο από 5 χρόνια. Αυτά τα ευρήματα βασίζο-νται σε μία μελέτη �,7 εκατομμυρίων ανθρώπων που κατοικούν στην Ελβετία. Πηγή: American Journal of Epidemiology

Holistic Life 7

8 Holistic Life

Holistic Life 9

10 Holistic Life

Naturopathy

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι τα πόδια, οι αστράγαλοι και τα πέλματά τους πρήζονται

σταδιακά κατά τη διάρκεια της ημέρας, είτε λόγω αδράνειας είτε λόγω συνεχούς ορθοστασίας. Αυτό συμβαίνει καθώς είναι απαραίτητη η δράση άντλη-σης αίματος από τους μύες των ποδιών για τη σω-στή διοχέτευση του αίματος στο υπόλοιπο σώμα.Δροσίστε, ανανεώστε και ενεργοποιήστε τα πόδια σας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού με τις παρα-κάτω συμβουλές υγείας:ασκηθείτε: το περπάτημα, η ποδηλασία ή η κο-

λύμβηση αποτελούν καλές επιλογές ή ακόμα και κάτι πιο ήπιο, όπως η γιόγκα.

φοράτε φαρδιά ρούχα και άνετα παπούτσια, ειδι-κά όταν αντιμετωπίζετε ορθοστασία για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

αποφύγετε την υπερβολική θερμότητα: ζεστό μπάνιο, σάουνα και μεγάλα χρονικά διαστήμα-τα ηλιοθεραπείας, δυσκολεύουν τον έλεγχο της θερμοκρασίας του σώματος.

δροσίστε τα πόδια σας με κρύο ποδόλουτρο. Το-νώνει τα αιμοφόρα αγγεία και ψύχει το αίμα με αποτέλεσμα την αύξηση της κυκλοφορίας τοπι-κά.

πίνετε άφθονο νερό και αποφύγετε την υπερβο-λική κατανάλωση αλατιού για να αποφευχθεί η πήξη του αίματος

καθίστε 20 λεπτά καθημερινά, με τα πόδια σας σηκωμένα ώστε μέσω της βαρύτητας να μετακι-νηθεί το αίμα από τα κάτω άκρα.

κάνετε μασάζ στα πόδια σας με ανοδικές κινή-σεις. Ανακουφίζει από τον πόνο και προάγει την κυκλοφορία του αίματος.

Ο σπόρος ιπποκαστανιάς παρουσιάζει αντιφλεγ-μονώδεις (μειώνει το πρήξιμο), στυπτικές (τονώνει τα αιμοφόρα αγγεία) και αντιοιδηματικές ιδιότητες (μειώνει την περίσσεια των υγρών στους ιστούς).Το εκχυλίσματα σπόρων ιπποκαστανιάς φρέσκιας συγκομιδής, βοηθάει στη διατήρηση δροσερών και απαλών ποδιών, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για πόδια κουρασμένα, βαριά και ζεστά. Είναι ιδανικό να χρησιμοποιηθεί για την ταχεία ανακούφιση των συμπτωμάτων μετά το τέλος της

εργασίας, έπειτα από μια δύσκολη μέρα ή μετά από ένα μακρύ ταξίδι με το αυτοκίνητο, το αεροπλάνο ή το τρένο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ιπ-ποκαστανιά ανά τακτά χρονικά διαστήματα, κατά τη διάρκεια της ημέρας, για να διατηρήσετε τα πό-δια σας αναζωογονημένα.Η ιπποκαστανιά αποτελεί παραδοσιακό σκεύασμα φυτικής προέλευσης και χρησιμοποιείται για την ανακούφιση συμπτωμάτων κιρσών, κούρασης, πό-νου, κραμπών ή και βαριάς αίσθησης στα πόδια.

Αντιμετωπίστε τον πόνο και την κούραση των ποδιών το καλοκαίριτης Annmarie

A.VOGEL AESCULAFORCEΓια κιρσούς, φλεβίτιδα, αιμορροΐδες, πρησμένα πόδιαΦλεβοτονωτικό από φρέσκια ιπποκαστανιά για την αντιμετώπιση κιρσών, φλεβίτιδας, αι-μορροΐδων και γενικά διαταραχές των φλε-βών. Οι στυπτικές ταννίνες, φυτικές χρωστικές και σαπωνίνες του φυτού συνδυάζονται για να τονώσουν και να δυναμώσουν τα τοιχώματα των φλεβών, μειώνοντας τη διαπερατότητά τους. Καθώς τα προβλήματα των αγγείων επι-δεινώνονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιρι-ού, προτείνεται συνήθως η προληπτική χρήση του λίγο πριν την έναρξη των ζεστών μηνών, με συνολική διάρκεια αγωγής τρεις έως τέσσε-ρις μήνες.ΙCP, τηλ: 210 9�08880, www.avogel.gr

Το καλοκαίρι, εκτός από ζεστό καιρό μπορεί να φέρει και δυσάρεστες συνέπειες για τα κάτω άκρα του ανθρώπινου σώματος. Καθώς ο καιρός ζεσταίνει, το σώμα προσπαθεί να κρατήσει δροσερό το αίμα, κατευθύνοντάς το στην επιφάνεια του δέρματος. Οι αλλαγές στη ροή του αίματος μπορούν να προκαλέσουν οίδημα. Αν δεν ενυδατώνετε τον οργανι-σμό σας επαρκώς, η θερμότητα μπορεί να διαταράξει την ισορροπία των υγρών σας. Κατά την περίοδο του καλοκαιριού, το ανθρώπινο σώμα προσπαθεί να διατηρήσει αποθέματα υγρών για την αντιμετώπιση των ειδικών συνθηκών που επικρατούν στο περιβάλλον, λόγω αύξησης της θερμοκρασίας.

Για να μειωθεί το πρήξιμο στα πόδια και για την ανακούφιση από τα συ-μπτώματα, βοηθά η ανύψωση των ποδιών και το πλύσιμο με κρύο νερό ή η εφαρμογή κρύων κομπρεσών και επιθεμάτων. Η ανύψωση βοηθά (λόγω βαρύτητας) τη διαφυγή του αίματος που έχει λιμνάσει, ενώ το κρύο βοηθά στην αγγειοδιαστολή.

Holistic Life 11

12 Holistic Life

Αγιουρβέδα & Προβλήματα στο Πεπτικό Σύστημα

The Ayurvedic way

Η Δρ Ντίπα Απτέ εξηγεί πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα κοιλιακά προβλήματα κατά τη διάρκεια των διακοπών με χρήση της Αγιουρβεδικής θεραπευτικής

BOTANICA: τηλ. 2�10 2�8880www.botanica.gr

Golden Preserve(Chyawanaprash)

από την Pukka

Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα, οι διαταραχές στο στομάχι ή γενικά στο πεπτικό σύστημα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μπορούν να θεωρηθούν ως ανισορρο-πία Vata (αέρας) και Pitta (φωτιά). Κάποιος μπορεί να υποφέρει από κοιλιακές

κράμπες, φουσκώματα, μετεωρισμό ή δυσκοιλιότητα που θεωρούνται αλλαγές Vata. Σε άλλη περίπτωση μπορεί να βιώνετε διάρροια, δυσπεψία ή καούρες που θεωρούνται ανισορροπία Pitta.

Πριν το ταξίδι:• Είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε να τονώνετε το

ανοσοποιητικό σύστημα. Το καλύτερο αγιουρβεδικό φάρμακο για αυτό το σκοπό είναι το Chyawanprash. Παρασκευάζεται από ινδικά φραγκοστάφυλα και εί-ναι γνωστό ως ενδυναμωτικό του ανοσοποιητικού συστήματος. Μπορεί να λαμβάνεται αναμεμιγμένο σε ζεστό νερό και να καταναλώνεται δύο φορές την ημέρα.

• Η Αλόη (Aloe Vera), είτε σε χυμό ή σε μορφή τζελ, είναι επίσης ένα καλό προφυλακτικό φάρμακο πριν από το ταξίδι. Είναι προτιμότερο να το παίρνετε για τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες πριν ταξιδέψετε.

• Το Neem, ένα τροπικό βότανο, είναι γνωστό για τις αντιβακτηριακές, αντιμυκητιακές και αντιικές του ιδιότητες, καθώς επίσης και για την ιδιότητά του να

καθαρίζει το αίμα. Αν δεν πάσχετε από δυσκοιλιότη-τα, αυτό είναι το συνιστώμενο φάρμακο πριν από το ταξίδι.

• Αν τείνετε να υποφέρετε από δυσκοιλιότητα τότε δοκιμάστε ρίζα κουρκουμά (turmeric) σε μορφή σκόνης. Αυτό μπορεί να λαμβάνεται μία-δύο φορές την ημέρα.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού:• Θυμηθείτε να έχετε μαζί σας σπόρους μάραθου.

Είναι εξαιρετική λύση για να ηρεμούν τις διαταρα-χές στο στομάχι. Απλώς μουλιάστε τους σε ζεστό νερό και πίνετε όσο συχνά μπορείτε.

• Αν υποφέρετε από προβλήματα διάρροιας, τότε το καλύτερο φάρμακο είναι το διαλυμένο βουτυρόγα-λα. Για να το φτιάξετε χρησιμοποιήστε ένα τέταρτο

γιαουρτιού και τρία τέταρτα ζεστό νερό και ανα-μίξτε τα. Μπορείτε να προσθέσετε σκόνη κύμινο. Πιείτε το δύο ή τρεις φορές την ημέρα.

• Αν υποφέρετε από δυνατές κοιλιακές κράμπες, τότε πιείτε νερό κύμινου. Για να το παρασκευάσετε, μου-λιάστε ένα κουταλάκι σπόρους κύμινου σε νερό και πιείτε το κατά τη διάρκεια της μέρας.

• Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το απλό καθαρό νερό. Πιείτε άφθονο νερό, το οποίο θα σας βοηθή-σει να ανακουφιστείτε από κάθε ενοχλητικό σύ-μπτωμα του ταξιδιού.

• Θυμηθείτε να έχετε μαζί σας κάψουλες triphala. Πάρτε δύο ή τρεις κάθε βράδυ με ζεστό νερό. Είναι μια πολύ καλή λύση για να αποφύγετε κάθε ασθέ-νεια.

• Το Chyawanprash είναι πολύ καλή επιλογή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Θεωρείται το καλύτερο αντι-οξειδωτικό που έχει ποτέ παρασκευαστεί. Βοηθά στην προστασία και ενδυνάμωση του πεπτικού συ-στήματος.

Η Δρ Ντίπα Απτέ είναι διαπιστευμένη ιατρός της ινδικής ιατρικής, καθηγήτρια γιόγκα και θεραπεύτρια αγιουρ-βέδα. Κάνει συχνά διαλέξεις για την αγιουρβέδα και τη γιόγκα και διευθύνει το δικό της ιατρείο στο Λονδίνο.

Το Chyawanaprash αποτελεί μία μίξη 16 βοτάνων με μέλι και ινδικό βούτυρο ghee. Περιέχει μερικά από τα πιο θρεπτικά βό-τανα της Αγιουρβέδα, όπως το Amla ή Ινδικό Φραγκοστάφυ-λο, που αποτελεί μια εξαιρετική φυσική πηγή βιταμίνης C και αντιοξειδωτικών. Eίναι ένα γευ-στικότατο ινδικό παραδοσιακό θρεπτικό δυναμωτικό συμπλή-ρωμα διατροφής που θωρακίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και ενισχύει την αιμογλοβίνη και τα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος, ενώ δυναμώνει τους πνεύμονες θρέφοντας τη βλεννογόνο και αποβάλλοντας τα φλέματα. Απο-

τελεί ένα απαραίτητο καθημερινό τονωτικό για τις περιόδους που η υγεία μας χρειάζεται επιπλέον ενίσχυση.

Η πρόληψη παίζει αποφασιστικό ρόλο στην αγιουρβεδική ιατρική, η οποία λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους της ανθρώ-πινης ζωής, τη βαθιά κατανόηση της φύσης του κάθε ανθρώπου και την προσπάθειά του να εναρμονισθεί με τους ρυθμούς της Δημιουργίας. Ανάλογα ποικίλες είναι και οι θεραπευτικές προσεγγίσεις. Σε κάθε άνθρωπο υπάρχει ένας χώρος απόλυτης υγείας, ο οποίος βρίσκεται στο βαθύτερο επίπεδο της συνείδησής του. Οι αγιουρβεδικές θεραπείες προσεγγίζουν αυτήν την εσωτερική πηγή και αποκαθιστούν αυτήν την αρμονική ισορροπία σώματος, πνεύματος και ψυχής.

Holistic Life 1�

1� Holistic Life

Η Κυτταρίτιδα απασχολεί πολλές γυναίκες, κυρίως, ιδιαίτερα όσο πλησιάζουν οι καλοκαι-ρινοί μήνες. Στο παρόν κείμενο θα δούμε την κυτταρίτιδα από τη σκοπιά της αρωμα-τοθεραπείας, και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε με αιθέρια έλαια και φυτικά

σκευάσματα. Είναι αλήθεια πως η αντιμετώπισή της θα πρέπει να γίνει ολιστικά και να αλλάξου-με κάποιες συνήθειες μας. Χρησιμοποιώντας φυσικές μεθόδους, μπορούμε να την αντιμετωπί-σουμε και να τη βελτιώσουμε σε εντυπωσιακό βαθμό. Καλό θα ήταν όμως πριν συνεχίσουμε να ορίσουμε τι είναι κυτταρίτιδα και ποιες είναι οι διαβαθμίσεις της.

Aromatherapy

Κυτταρίτιδα & ΑρωματοθεραπείαΓράφει η Χριστίνα Σαμπατάκου, Αρωματοθεραπεύτρια

Η κυτταρίτιδα είναι η εναπόθεση νερού και λίπους ανάμεσα στο δέρμα και τον υποδόριο ιστό. Οφείλεται στην κακή αιμάτωση και στη διόγκωση των λιποκυ-ψελών στη συγκεκριμένη περιοχή του σώματος που εμφανίζεται. Ο συνδετικός ιστός χάνει την ελαστικό-τητά του και το δέρμα παρουσιάζει μια εικόνα που μοιάζει με «φλοιό πορτοκαλιού». Συνήθως αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται στην πλειοψηφία του στις γυ-ναίκες, ανεξάρτητα από το αν έχουν παραπάνω κιλά ή όχι. Σίγουρα, η εναπόθεση περιττού λίπους επιδει-νώνει την κατάσταση. Η κυτταρίτιδα εμφανίζεται συ-νήθως στους μηρούς, τους γλουτούς, το στομάχι, την κοιλιά, τις γάμπες και στο εσωτερικό των μπράτσων. Αποδίδεται στην καθιστική ζωή, τη μειωμένη φυσική δραστηριότητα, την ακατάλληλη διατροφή, σε διατα-ραχές στην κυκλοφορία του αίματος ή σε ορμονικές διαταραχές, σε κληρονομικότητα, στο κάπνισμα, στη συχνή και υψηλή κατανάλωση αλκοόλ και στη δυ-σκοιλιότητα. Η αρωματοθεραπεία προσφέρει ιδιαιτέρως δυνατά όπλα στην αντιμετώπιση της κυτταρίτιδας, με ευχά-ριστο τρόπο. Στα όπλα της συμπεριλαμβάνονται τα

αιθέρια έλαια, τα έλαια βάσης, ροφήματα με βό-τανα, καλλυντικά για τη φροντίδα του σώματος με scrub, μάσκες με άργιλο και λάσπη, μασάζ λεμφι-κό και δυναμικό. Τα αιθέρια έλαια, σε έναν ενδυναμωμένο συνδυασμό για την κατακράτηση υγρών και την αντιμετώπιση της κυτταρίτιδας, σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα ρο-φήματα, μπορούν να ανακουφίσουν από το αρχικό αίσθημα του βάρους, που δημιουργούν οι κατακρα-τήσεις και η κακή κυκλοφορία του αίματος, ενώ ενερ-γοποιούν επίσης το μεταβολισμό. Στην ουσία αφενός δίνουν μια δυνατή ώθηση στο σώμα να αποβάλλει τα περιττά και να μεταβολίσει καλύτερα τις τροφές, αφε-τέρου πάντα με το μασάζ βελτιώνεται και η εμφάνιση της επιδερμίδας. Η επιδερμίδα γίνεται πιο ελαστική και η «όψη πορτοκαλιού», όπως την αποκαλούμε, δεν είναι τόσο ενοχλητική σε βάθος χρόνου.Υπάρχει μια ομάδα αιθερίων ελαίων που είναι πιο κατάλληλα, καθώς έχουν διουρητική και αποτοξινω-τική δράση. Ιδιαιτέρως ευεργετικά έλαια για το σκοπό αυτό είναι το γεράνι, ο μάραθος, το φασκόμηλο, ο κέδρος, η σημύδα και τα εσπεριδοειδή, ιδιαίτερα το

grapefruit. Επίσης, βότανα όπως το δενδρολίβανο, ο βασιλικός και η λεβάντα ενισχύουν τη δράση ενός μείγματος με αυτές τις ιδιότητες. Ο άρκευθος διεγείρει το λεμφικό σύστημα και γι’ αυτό έχει εξέχουσα θέση στα έλαια που χρησιμοποιούμε στα μάχη κατά της κυτταρίτιδας. Είναι έλαιο πλούσιο σε μονοτερπένια, υδρόφοβα συστατικά, που τονώ-νουν τη λειτουργία του σώματος στην αποβολή των περιττών υγρών. Παρόμοια λειτουργία έχει και ο ελί-χρυσος. Επίσης, τα θερμαντικά έλαια όπως η κανέλα και το μαυρο πιπέρι είναι εξαιρετικά καθώς δημιουρ-γούν υπεραιμία και τονώνουν τον μεταβολισμό. Τα έλαια βάσης που θα χρησιμοποιήσουμε είναι πολύ σημαντικά. Τα έλαια βάσης έχουν αυτόνομες θεραπευτικές ιδιότητες, η συνέργεια όμως με τα αι-θέρια έλαια ενδυναμώνει το μείγμα. Πολύ καλό έλαιο για την αντιμετώπιση της κυτταρίτι-δας και το αδυνάτισμα είναι το λάδι κισσού, το οποίο είναι καλό να διαλύουμε σε ένα έλαιο βάσης όπως το grape seed oil που είναι λεπτόρρευστο και απορο-φάται από την επιδερμίδα. To grape seed oil είναι στυ-πτικό έλαιο και βοηθάει πολύ στην καλή λειτουργία της λέμφου, ενω τονώνει την κυκλοφορία του αίμα-τος. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη F, η οποία είναι ορμο-νορρυθμιστική. Το έλαιο φουντουκιού (ηazelnut oil), επίσης δεν είναι λιπαρό και τονώνει την κυκλοφορία του αίματος. Τέλος, πολύ χρήσιμο έλαιο είναι το έλαιο Avocado, το οποίο έχει πιο πλούσια υφή και περιέχει στη σύσταση του μεγάλη ποσότητα λεκιθίνης, που εί-ναι γνωστή για τη λιποδιαλυτική δράση της. Τα έλαια που προέρχονται από καρπούς όπως το φουντούκι που αναφέραμε, είναι πλούσια σε λινο-λεϊκό οξύ και άλλες βιταμίνες, που βοηθούν ακόμη περισσότερο στις περιπτώσεις που η κυτταρίτιδα αποδίδεται κυρίως σε ορμονικούς παράγοντες. Για το λόγο αυτό αν στο μείγμα μας προσθέσουμε και λίγο (5%) λάδι νυχτολούλουδου (evening primrose oil), το ενισχύουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Το μασάζ έχει εξέχοντα ρόλο στην αντιμετώπιση της κυτταρίτιδας. Αναφερόμαστε τόσο στο μασάζ που γί-νεται από επαγγελματία αρωματοθεραπευτή όσο και στην καθημερινή χρήση του μείγματος με επάλειψη. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης της κυτταρίτιδας, περιέχει τις παρακάτω δραστηριότη-τες: 1. Ένας κύκλος μασάζ από αρωματοθεραπευτή, ανά-λογα με τις ανάγκες σας (ο κύκλος ορίζεται σε 6 συνε-δρίες διάρκειας �0’). 2. Προσώπικό μείγμα μαζί με ένα απολεπιστικό προι-όν με άλατα και άργιλο που μπορείτε να το χρησιμο-ποιείτε 2 φορές τη βδομάδα. �. Μάσκες με λάσπη ή άργιλο μια φορά τη βδομάδα. Συγκεντρώνοντας τα παραπάνω, διαπιστώνουμε πως υπάρχει τρόπος να αντιμετωπίσουμε την κυτταρίτιδα με φυσικά μέσα. Εσείς δεν έχετε παρά να συμβουλευ-τείτε έναν ειδικευμένο αρωματοθεραπευτή και στη συνέχεια να επιλέξετε ό,τι σας ταιριάζει περισσότερο και να οργανώσετε την προσωπικη σας θεραπεία με ασφαλή και ευχάριστο τρόπο.

Η κυτταρίτιδα είναι το αποτέλεσμα από διάφορες περίπλοκες καταστάσεις που περιλαμβάνουν την επιδερμίδα, το δέρμα, καθώς και τα υποδόρια κύτταρα, κατά την οποία το δέρμα παίρνει μια όψη “φλούδας πορτοκαλιού”. Στη συγκεκριμένη κατάσταση, συμβαίνουν μετατροπές στους λιπώδεις ιστούς και επίσης στο μικροκυκλοφορικό που προέρχονται από το αίμα και το λεμφικό σύστημα κάτι που οδηγεί στην σκλήρυνση των ινών του συνδετικού ιστού.

Holistic Life 15

16 Holistic Life

Η κυτταρίτιδα είναι ο πιο συχνός «πονοκέφαλος» των γυναικών ανεξαρτήτου ηλικίας ή σω-ματικής διάπλασης. Απασχολεί 8 στις 10 γυναίκες και δημιουργείται από κακή τοπική αι-μάτωση (μικροκυκλοφορία) και πάχυνση των ινών του κολλαγόνου του δέρματος. Πρό-

κειται για ένα αμιγώς αισθητικό πρόβλημα για το οποίο ευθύνεται τόσο η γενετική προδιάθεση όσο και ο σύγχρονος τρόπος ζωής που περιλαμβάνει πολλά τηγανητά τρόφιμα, λίγες φυτικές ίνες, κάπνισμα, αναψυκτικά και ελλιπή σωματική δραστηριότητα.

«Εξαφανίστε» την κυτταρίτιδαΓράφει ο Κωνσταντίνος Λιάτσικος, Dr. of Naturopathy

«Παρελθόν» η κυτταρίτιδα με ηλεκτροβελονισμόΟ ηλεκτροβελονισμός βοηθά το σώμα για να θερα-πευθεί με την επιρροή ορισμένων φυσιολογικών αλ-λαγών. Υποκινεί τις καταλήξεις νεύρων, βελτιώνει τον τόνο και το μέγεθος πόρων των αιμοφόρων αγγείων με τέτοιο τρόπο που αυξάνεται η κυκλοφορία του αί-ματος. Επίσης, ανακουφίζει το σπασμό μυών και προ-καλεί την απελευθέρωση ορισμένων ορμονών, όπως οι ενδορφίνες (ένα φυσικό στεροειδές) που βοηθούν στη μείωση του πόνου.Ο ηλεκτροβελονισμός μπορεί να είναι μια καλή εναλ-λακτική λύση για εκείνες τις γυναίκες που επιθυμούν να επιλέξουν μια λιγότερο παρεμβατική μέθοδο θε-ραπείας κυτταρίτιδας. Είναι μια εντελώς ανώδυνη μέ-θοδος διότι δεν χρησιμοποιούνται βελόνες οπότε δεν υπάρχει πόνος η αίσθημα δυσφορίας. Δεν υπάρχουν καθόλου παρενέργειες διότι πρόκειται αποκλειστικά και μόνο για μια μέθοδο «αυτοθεραπειας».

Άμεσα ορατά τα πρώτα αποτελέσματαΤα πρώτα αποτελέσματα φαίνονται σε περίπου 2 εβδομάδες όπου παρατηρείται �0% ελάττωση της

κυτταρίτιδας. Χρειάζονται περίπου 5 συνεδρίες της 1 ώρας μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπεία. Δεδομέ-νου ότι η κυτταρίτιδα είναι κυρίως μια μεταβολική διαταραχή που περιλαμβάνει την εναπόθεση λίπους σε συγκεκριμένες περιοχές, ο ηλεκτροβελονισμός βο-ηθά να κινητοποιηθεί το κυκλοφορικό σύστημα στις επηρεασμένες περιοχές. Είναι επίσης γνωστό ότι βελ-τιώνει τις μεταβολικές λειτουργίες των διαφορετικών κυττάρων στο σώμα. Αυτό βοηθά στην αποτοξίνωση του σώματος δεδομένου ότι η βελτιωμένη κυκλοφο-ρία μπορεί εύκολα να απεκκρίνει τις τοξίνες και τα απόβλητα μέσω των νεφρών. Από κοινού όλοι αυτοί οι μηχανισμοί ενεργούν για να προσδώσουν ομαλή εμφάνιση και σύσταση στις περιοχές του σώματος που επηρεάζεται από την κυτταρίτιδα.Επίσης κατά τη διάρκεια της θεραπείας χρησιμοποιού-νται μέσω απλού ιονισμού βιταμίνες με αντιγηραντική δράση για να επιτύχουμε καλύτερο αποτέλεσμα, και προτείνονται εξατομικευμένες διατροφικές και συ-στατικές συμβουλές πάνω σε θέματα διατροφής και άσκησης, που μπορεί να εφαρμόσει κανείς μόνος στο σπίτι του.

Αν δεν είναι ακόμη κομμάτι της καθημερι-νότητάς σου, να ένας ακόμη λόγος για να γίνει. Σημαντική συνήθεια στην μείωση της κυτταρίτιδας είναι να αυξήσεις τη φυσική δραστηριότητα σε τουλάχιστον � ημέρες την εβδομάδα.Πιο συγκεκριμένα:10 λεπτά χαλαρό τρέξιμο και 20 λεπτά βάρη είναι ο ιδανικός συνδυασμός. Μην ξεχνάς πως όσο κάνεις ασκήσεις με βάρη καις θερ-μίδες ακόμη και 12 μετά τη γυμναστική. Διάλεξε ακόμη λίγο ποδήλατο, μπάνιο στη θάλασσα κτλ.

Η άσκηση κάνει θαύματα

Holistic Life 17

18 Holistic Life

Παθήσεις του στομάχου και η θεραπεία τους με τον βελονισμό

Το Στομάχι δέχεται την τροφή και τα υγρά και μέσω της διαδικασίας της πέ-ψης, σε συνεργασία κυρίως με την Σπλήνα και το Συκώτι, διαχωρίζει κάποιες ουσίες από αυτά που στη συνέχεια αφομοιώνονται από το σύστημα. Έπειτα

στέλνει το γαστρικό περιεχόμενο στο Λεπτό και Παχύ Έντερο για περαιτέρω επε-ξεργασία. Ο πρώτος αυτός διαχωρισμός επιτρέπει τη δημιουργία της ενέργειας και του αίματος σε μια διαδικασία που συμμετέχουν επίσης η Καρδιά και τα Πνευμόνια. Καθώς το Στομάχι κατέχει μια τόσο σημαντική θέση, αφού είναι ο πρώτος σταθμός στην παραγωγή της ενέργειας μέσω της τροφής, η θεραπεία του στο βελονισμό αποτελεί προτεραιότητα οποιοδήποτε και εάν είναι το πρόβλημα υγείας που έχει ο ασθενής.Αντίστοιχα, το Στομάχι βοηθά τον άνθρωπο να δεχτεί πληροφορίες από το περι-βάλλον και να μπορέσει να κατανοήσει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του. Όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο ή ακούμε έναν ομιλητή, η πληροφορία που λαμβάνουμε εισχωρεί μέσα μας με τη βοήθεια της ενέργειας του Στομάχου όπου σε συνεργασία με την Σπλήνα, αλλά και την Καρδιά, αποκτά έννοια και αποθηκεύεται στη μνήμη για μελλοντική χρήση. Όλο και περισσότερες έρευνες μελετούν και αποδεικνύουν τη δυνατή σύνδεση που υπάρχει μεταξύ του Στομάχου (και ολόκληρου του γα-στρεντερικού συστήματος) με τον εγκέφαλο, σε σημείο μάλιστα ώστε να μιλούν για ένα ενιαίο σύστημα.Τέτοια είναι η φύση του Στομάχου που το καθιστά περισσότερο ευαίσθητο άρα

και επιρρεπή σε προσβολή από αρνητικά συναισθήματα, κυρίως θυμού αλλά και έντονου άγχους. Μία από τις βασικές αιτίες δημιουργίας προβλήματος στο Στομάχι είναι το να τρώει κάποιος όντας θυμωμένος, βιαστικά ή γεμάτος έγνοιες. Η ώρα του φαγητού πρέπει να είναι μια ευχάριστη εμπειρία· τη στιγμή που ο άνθρωπος τρώει, το σώμα του γίνεται πιο δεκτικό έτσι ώστε να μπορέσει να απορροφήσει ευκολό-τερα την τροφή. Επίσης είναι περισσότερο “ανοικτός” και ευάλωτος ενεργειακά κα-θώς για να μπορέσει να δεχτεί αυτό που βάζει μέσα στο σώμα του οι ψυχολογικές άμυνες πέφτουν. Για παράδειγμα, αν την ώρα που τρώει είναι ταυτόχρονα θυμωμέ-νος ή βρίσκεται σε ένα περιβάλλον με άτομα θυμωμένα τότε αυτό που βάζει στο σύστημά του είναι και περισσότερος θυμός. Τη στιγμή που τρώμε είμαστε πιο ανοικτοί και χαλαροί· εάν τρώμε μόνοι μας είναι μια ευκαιρία που έχουμε στο να έρθουμε σε στενότερη επαφή με τον εαυτό μας. Το γεύμα σε μια παρέα μάς επιτρέπει να αισθανθούμε κοντύτερα τα άτομα που αγαπάμε. Ακόμα και στους ταχύτατους και απαιτητικούς καιρούς που ζούμε, η ώρα του φαγητού μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό διάλειμμα από το άγχος της κα-θημερινότητας.Η χρονική διάρκεια μεταξύ 7-9 π.μ. είναι αυτή κατά την οποία η ενέργεια στο Στομά-χι βρίσκεται στο απόγειό της· αυτό σημαίνει ότι στη συγκεκριμένη περίοδο μπορεί να διασπάσει ευκολότερα και καλύτερα την τροφή. 9 με 11 π.μ. τη σκυτάλη παίρνει η Σπλήνα, η οποία είναι υπεύθυνη για την μετατροπή της τροφής σε ενέργεια. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, και όσο προχωράει η ημέρα, μειώνεται και η ικανότητα του σώματος στη χώνεψη. Τη νύχτα, κατά τη διάρκεια του ύπνου το Στομάχι, όπως και τα υπόλοιπα όργανα, μπαίνουν σε διαδικασία ανανέωσης όπου το σώμα προ-ετοιμάζεται για την καινούργια ημέρα. Η βραδινή κατανάλωση μεγάλου γεύματος αναγκάζει το Στομάχι να εργαστεί για να επεξεργαστεί την τροφή με αποτέλεσμα να μην προλαβαίνει να ξεκουραστεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σταδιακή μείωση της ενέργειας σε ολόκληρο το σώμα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει και σε χρόνια κόπωση. Εξ ου και η λαϊκή ρήση που λέει ότι το πρωί πρέπει ο άνθρωπος να τρώει σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν άρχοντας και το βράδυ σαν ζητιάνος.Σωματικά, τα συμπτώματα που προέρχονται από το Στομάχι εντοπίζονται στην περιοχή που βρίσκεται αυτό, όπως πόνος ο οποίος μπορεί να υπάρχει μαζί με ή ξέχωρα από φούσκωμα, δυσκολία στη χώνεψη, αίσθηση καψίματος στην περιοχή. Η φυσιολογική ροή της ενέργειας του οργάνου είναι προς τα κάτω, έτσι ώστε να στέλνει το γαστρικό περιεχόμενο στα έντερα. Όταν η ροή αυτή αντιστρέφεται, πα-ρουσιάζονται συμπτώματα όπως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή ερυγή (ρέ-ψιμο), λόξιγκα, τάση προς έμετο αλλά και κάποια άλλα τα οποία δημιουργούνται άμεσα ή έμμεσα από αυτό, όπως πονοκέφαλος, ημικρανία, ίλιγγος, ναυτία κ.α.Σε πολλές περιπτώσεις ενός αδύναμου ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και πολλών αλλεργιών υπάρχει πρόβλημα στην ενέργεια του Στομάχου μαζί με έντονη συναισθηματική φόρτιση, η οποία ταλαιπωρεί τον ασθενή. Επίσης, ταυτόχρονα με κάποιες ψυχολογικές παθήσεις όπως ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, υποχονδρί-αση, σύνδρομο Tourette, ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές ή ακόμα και κατάθλι-ψη, ο ασθενής συνήθως πάσχει και από πόνο ή άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με αυτό το όργανο. Οπότε εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε ότι η δυσκολία που έχει κάποιος στο να “χωνέψει” μία σκέψη ή ένα συναίσθημα μπορεί να προέρχεται από τη δυσκολία που έχει στο να επεξεργαστεί την τροφή, αν και συνήθως συμβαί-νει το αντίστροφο.Εάν η απώλεια βάρους δεν είναι ικανοποιητική ακόμα και αν ακολουθείται μία καλή διατροφή και αρκετή σωματική άσκηση, τότε το βασικό πρόβλημα βρίσκεται στον μεταβολισμό, δηλαδή στην ικανότητα του Στομάχου και της Σπλήνας να διασπάσει την τροφή και να την μετατρέψει σε ενέργεια. Το έντονο άγχος είναι ένας βασικός παράγοντας ο οποίος αποδυναμώνει τον μεταβολισμό. Εξ ου και η θεραπεία του βελονισμού σε αυτή την περίπτωση θα εστιάσει στην αποβολή του άγχους από τον οργανισμό ταυτόχρονα με την ενδυνάμωση των οργάνων.Το Στομάχι είναι ένα ευαίσθητο όργανο, στο οποίο γρήγορα και εύκολα μπορεί να δημιουργηθεί κάποια πάθηση. Αντίστοιχα όμως, είναι και αυτό το οποίο στο βελο-νισμό δύναται να παρουσιάσει ταχύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. Είτε το πρόβλημα βρίσκεται στο υλικό σώμα, τα συναισθήματα ή τις σκέψεις η θεραπεία του βελονισμού μπορεί να εστιάσει ταυτόχρονα στην εξι-σορρόπηση της ενέργειας και στα τρία αυτά πεδία της ζωής του ανθρώπου.

Traditional Chinese Medicine

Γράφει ο Εμμανουήλ Παπαμιχάλης BSc (Hons) in Acupuncture, LicTuiNa, OMBAcC (www.nafsikos.com)

Όπως κατανοεί η κινέζικη ιατρική, τα όργανα είναι υπεύθυνα για τη συντήρηση και ανανέωση του υλικού σώματος όμως επίσης έχουν αντίστοιχες αρμοδιότητες και στη διατήρηση της καλής συναισθηματικής και νοητικής υγείας του ανθρώπου. Οποιαδήποτε εργασία επιτελεί ένα όργανο σε υλικό επίπεδο, πραγματοποιεί αντίστοιχα και στο πεδίο των συναισθημάτων και των σκέψεων.

Holistic Life 19

20 Holistic Life

Homeopathy εεεεε εεεεε

Η μνήμη είναι μία αποθήκευση πληροφοριών που για λόγους καθαρά επιστημονικούς και ιατρικούς τη διακρίνουμε σε � βασικές κατη-

γορίες: την άμεση μνήμη, την πρόσφατη και την “πα-λαιά” ή απώτερη μνήμη.Κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει έναν τομέα της μνή-μης να δουλεύει καλά και άλλον να μην δουλεύει τόσο καλά. Έτσι κάποιος μπορεί να θυμάται παλιά γεγονότα από την παιδική του ηλικία πολύ καλά ενώ δεν θυμά-ται τι είπε στο τηλέφωνο πριν λίγο ενώ κάποιος άλλος μπορεί να ξεχνάει πού πρέπει να πάει ή πού άφησε το αμάξι του. Η λειτουργία της μνήμης χωρίζεται σε τρία στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, γίνεται η καταχώρηση των νέων πληροφοριών και δεδομένων. Όταν ο εγκέφα-λος αφομοιώσει το νέο δεδομένο, προχωρά στο δεύ-τερο στάδιο που είναι η αποθήκευση αυτού. Κατά το

τρίτο στάδιο, όταν παραστεί ανάγκη, ο εγκέφαλός ανασύρει από τη μνήμη τη συγκεκριμένη πληροφο-ρία και την επαναφέρει με λεπτομέρειες.Υπάρχουν ασθενείς οι οποίοι ξεχνούν πράγματα, πα-ρότι γνωρίζουν ότι τα ξέρουν, όπως, για παράδειγμα, την κατάλληλη λέξη για κάτι. Θέλουν να πουν μια λέξη αλλά δεν τους έρχεται αμέσως στο μυαλό και είτε σκέ-φτονται αρκετό καιρό μέχρι να τη βρουν είτε επεξη-γούν με άλλες λέξεις αυτό που ήθελαν να πουν. Αυτή η δυσκολία προκαλεί αμηχανία, κυρίως στις κοι-νωνικές συναναστροφές, δυσκολία στην καθημερινό-τητα και εκνευρισμό. Ένας άλλος παράγοντας που αυξάνει το άγχος και το φόβο είναι η κληρονομικότητα. Αρκετές φορές κάποι-ος από τους γονείς του ασθενούς έχει και αυτός πρό-βλημα με τη μνήμη, είτε σε μορφή γεροντικής άνοιας ή Αλτσχάιμερ. Αυτό επηρεάζει αρνητικά τον ασθενή,

ο οποίος σκεφτόμενος τι να κάνει για να μην χειροτε-ρέψει η μνήμη του, αυξάνει το άγχος του και σαν συ-νέπεια η μνήμη του να επηρεάζεται τελικά χειρότερα. Τι μπορούν να κάνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν διαταραχές με τη μνήμη τους; Οι κλασικές συμβουλές των νευρολόγων ως προς τους ασθενείς αυτούς είναι να εξασκήσουν τη μνή-μη τους (σταυρόλεξα, σκάκι κ.α.), να λαμβάνουν συ-μπληρώματα διατροφής (βιταμίνες B1, B12, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, κ.α.), και να κάνουν σωματική άσκηση. Και πράγματι φαίνεται ότι όλα αυτά βοηθούν. Άλλα δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι η λύση. Γι’ αυτό απαιτείται βοήθεια από μεθόδους που είναι πιο δραστικές. Μια από αυτές τις μεθόδους είναι και η Ομοιοπαθητική.Η Ομοιοπαθητική βοηθά να βελτιωθεί η μνήμη με φυσικό τρόπο ενισχύοντας ολόκληρο τον οργανι-σμό. Έχει μεγάλη αποτελεσματικότητα ακόμα και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις. Και δεν βοηθάει μόνο την ενδυνάμωση της μνήμης, αλλά μειώνει και το άγχος, βελτιώνει τον ύπνο και φτιάχνει την διάθεση. Ακόμα και ο φόβος να μην πάθουν άνοια ή Αλτσχάιμερ εξα-φανίζεται σε πολλούς ασθενείς. Θα σας δώσω δυο διαφορετικά παραδείγματα ώστε να δείτε ότι υπάρχει λύση για διαφορετικές μορφές προβλημάτων μνήμης. Το πρώτο περιστατικό είναι μια ασθενής μου η οποία είχε πρόβλημα με ιλίγγους καθώς και προβλήματα μνήμης. Δεν θυμόταν που έβαζε τα πράγματα. Ανησυ-χούσε ότι θα πάθει άνοια, γιατί και η μητέρα της έπα-σχε για χρόνια. Είχε κάνει εξετάσεις και είχε απευθυν-θεί σε νευρολόγους και σε ειδικά κέντρα αλλά χωρίς καμιά ιδιαίτερη θεραπεία. Λάμβανε συμπληρώματα διατροφής αλλά δεν είδε μεγάλη βελτίωση. Της σύστησα να πάρει τα κατάλληλα ομοιοπαθητικά. Από την αρχή της ομοιοπαθητικής θεραπείας άρχισε να νιώθει καλύτερα σε διάθεση και να έχει λιγότερο άγχος. Οι ίλιγγοι εξαφανιστήκαν. Σταδιακά η μνήμη της άρχισε να καλυτερεύει. Μετά το τέλος της ομοι-οπαθητικής θεραπείας δεν φοβόταν πλέον ότι θα πά-θει άνοια και ήταν πολύ ικανοποιημένη από τη μνήμη της. Το δεύτερο περιστατικό είναι ένας άντρας ο οποίος είχε για πολλά χρόνια πρόβλημα στο να βρει την κα-τάλληλη λέξη. Ενώ ήταν καθηγητής πανεπιστημίου, αντιμετώπιζε πρόβλημα να πει κάποια λέξη στους φοιτητές του, ενώ την ήξερε. Το έκρυβε όσο καλά μπορούσε και απλώς φαινόταν σαν να κάνει κάποια μικρή παύση. Μετά την ομοιοπαθητική θεραπεία πλέον βρίσκει εύ-κολα τη λέξη που θέλει να πει. Μέχρι και η πρόσφατη μνήμη του βελτιώθηκε αφού τώρα κατάλαβε ότι ξε-χνούσε και καθημερινά πράγματα αλλά το απέδιδε στο ότι έχει πολλά στο μυαλό του. Η ομοιοπαθητική θεραπεία μπορεί να προσφέρει όλα αυτά τα οφέλη. Με φυσικά φάρμακα, χωρίς παρενέρ-γειες και χωρίς να προκαλούν εθισμό.

Ξεχνάω. Μπορώ να κάνω κάτι για αυτό; Γράφει ο Κωνσταντίνος Πίσιος Μ.D., Ειδικός Ομοιοπαθητικός, Παθολόγος

Στoν άνθρωπο, μνήμη καλείται ο χώρος στον οποίο αποθηκεύονται και από τον οποίο ανασύρονται πληροφορίες συνειδητά. Στην ανώτερη αυτή μνήμη, που εδρεύει κυρίως στον εγκέφαλο, οι πληροφορίες μεταφέρονται, κωδικοποιούνται και καταγράφονται σε άλλη μορφή από αυτήν που μεταδίδει η πραγματικότητα στα αισθητήρια όργανα του ανθρώπου. Η απώλεια της μνήμης είναι φυσιο-λογική διαδικασία, καθώς όλες οι μνήμες έχουν την τάση να φθίνουν. Κάτι που απλώς ξεχνάμε δεν είναι κατ’ ανάγκη ανησυχητικό, εκτός αν γίνεται κατ’ επανάληψη και έχει λειτουργικό αντίκτυπο σε κάποιον άνθρωπο, οπότε πρόκειται για ιατρική διαταραχή, την αμνησία.

“Τον τελευταίο καιρό γιατρέ ξεχνάω πολύ. Ξεχνάω που έβαλα τα κλειδιά μου, ξεχνάω ονόματα. Ενώ πριν δεν είχα κανένα πρόβλημα. Ανησυχώ πολύ μήπως πάθω Αλτσχάιμερ.” Αρκετές φορές έχω ακούσει αυτά τα λόγια. Ασθενείς να ξεχνάνε πράγματα, υποχρεώσεις, διευθύνσεις ακόμη και τι έκαναν πριν λίγο, ενώ παλιά δεν τους συνέβαινε αυτό. Αυτό που διαπιστώνεται συχνά είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν όταν υπάρχει πολύ άγχος στη ζωή τους. Το συνεχόμενο άγχος, η ανησυχία και οι φόβοι επηρεάζουν όχι μόνο την διάθεση (κατάθλιψη) αλλά και τον ύπνο (αυπνία), την ενεργητικότητα (κούραση) και τη μνήμη.

Holistic Life 21

22 Holistic Life

Γράφει ο Μηνάς Ρηγάτος, Χειρ. Οδοντίατρος, ειδ. Ομοιοπαθητικός - Περιοδοντολόγος - Εμφυτευματολόγος- www.homeodentist.gr

Holistic dentistry εεεεε εεεεε

Η Ολιστική Οδοντιατρική μπορεί να αντιμετωπίσει τις προσθετικές απαιτήσεις του ολιστικού ασθενή χρησιμοποι-ώντας μη-μεταλλικά υλικά όπως η ζιρκονία, οι σύνθετες ρητίνες (composite) και τα ολοκεραμικά υλικά συνδυάζο-ντας την βιοσυμβατότητα με την απόλυτη αισθητική.

Τι είναι ένα ωραίο χαμόγελο;Γεια την ολοκλήρωση μιας επιτυχημένης αισθητικής παρέμβασης στο χαμόγελο ενός άτομου, που επιθυ-μεί να το βελτιώσει, οφείλουμε να εστιάζουμε την προσοχή μας όχι μόνο στο χαμόγελο, αλλά και στα βασικά γνωρίσματα του ίδιου του προσώπου που εί-

ναι ικανά να προκαλέσουν αισθητική συγκίνηση. Δε νοείται χαμόγελο χωρίς αναγνώριση της αισθητικής ιδιαιτερότητας, η οποία διαφέρει από άτομο σε άτο-μο. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει ένας σημαντικός βαθμός σχετικότητας στην ερμηνεία και την αξιολόγηση του ωραίου. Μόνο η δοκιμασία του

χρόνου μπορεί να χαρακτηρίσει κλασσική την ομορ-φιά.Οι δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας –τα σύγ-χρονα οδοντιατρικά υλικά- μάς επιτρέπουν να αντιμε-τωπίσουμε την οδοντιατρική τέχνη με νέους τρόπους, οι οποίοι θέτουν σε αμφισβήτηση παραδοσιακές αντιλήψεις, αλλά και διευρύνουν τους ορίζοντες της καλλιτεχνικής μας δημιουργίας. Όπως και να ‘χει το πράγμα, είναι βέβαιο ότι η τέχνη της σύγχρονης οδοντιατρικής αποκαλύπτει νέες δια-στάσεις της πραγματικότητας - ή θα μπορούσαμε κα-λύτερα να πούμε πως την εμπλουτίζει με νέα στοιχεία. Μας κάνει τελικά να βλέπουμε το χαμόγελο με διαφο-ρετικό μάτι, συνειδητοποιώντας ότι η αρμονία ενός όμορφου προσώπου μας συμφιλιώνει με τον ίδιο μας τον εαυτό.Η μελέτη των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων κάθε προσώπου, η ερμηνεία και η κριτική αξιολόγησή του, ξεκινούν συνήθως από την εξέταση της ψυχολογίας του κάθε ατόμου και της μοναδικότητάς του. Η αξιολόγηση ενός όμορφου χαμόγελου καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις αισθητικές προτιμήσεις και το καλλιτεχνικό “γούστο” του κοινού κάθε εποχής και κοινωνίας, που επηρεάζονται από πολλούς - οικονο-μικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς - παράγοντες και αναπτύσσουν συγκεκριμένες προσδοκίες και αντι-δράσεις απέναντι στη νέα δημιουργία. Αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την καλλιέργεια των αι-σθητικών αντιλήψεων παίζει η κατάλληλη παιδεία.Παρά τις διαφορές στα αισθητικά κριτήρια συγκεκρι-μένων εποχών και κοινωνιών, μέσα από την ιστορία της οδοντιατρικής διαμορφώνονται ορισμένοι “κανό-νες”, αισθητικά πρότυπα, που αναδεικνύονται μέσα από “μεγάλες” δημιουργίες, χαμόγελα που αντέχουν στη “δοκιμασία του χρόνου” και εξακολουθούν να συ-γκινούν τους περισσότερους ανθρώπους.Η συνδυαστική θεώρηση των διαφορετικών παρα-γόντων διαμόρφωσης και ανάδειξης της αισθητικής μας αξίας μάς βοηθά να κατανοήσουμε τον σπουδαίο ρόλο που παίζει το αρμονικό χαμόγελο στην διαμόρ-φωση της ψυχολογίας μας.

Υλικά και τεχνικές που εφαρμόζονται στη σύγχρονη αισθητική οδοντιατρικήΗ αισθητική οδοντιατρική χρησιμοποιεί τις στεφάνες-θήκες από ολοκεραμικά υλικά και από ζιρκόνια -δηλα-δή υλικά που δεν έχουν σκελετό από μέταλλο - όπως και υλικά από ρητίνες-composites, για να αλλάξει ή να βελτιώσει το σχήμα και το χρώμα του δοντιών μας με τρόπο απόλυτα φυσικό.Το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να ξεχωρίσει το πραγ-ματικό από το τεχνητό. Φυσικά δόντια και προσθετι-κές εργασίες πρέπει να συνυπάρχουν αρμονικά στο στόμα των ασθενών μας κάνοντας το χαμόγελο πιο όμορφο και αποδίδοντας με επιτυχία τα χαρακτηρι-στικά κάθε προσώπου. Στα φωτογραφικά παραδείγματα που ακολουθούν

Αισθητική Ολιστική Οδοντιατρική

Η ελληνική αρχαιότητα έχει να παρουσιάσει ένα αυθεντικό αίσθημα του ωραίου και του υπέ-ροχου, τόσο στην ποίηση, τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική, όσο και στη νομοθεσία και τα

ήθη της εποχής. Mία από τις πρώτες αναλύσεις σχετικά με την καλλιτεχνική δραστηριότητα, από την εποχή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, επισημαίνει ότι η τέχνη είναι αναπαράσταση ή “μίμηση” καταστά-σεων του φυσικού κόσμου και της ανθρώπινης ζωής. Ένα άγαλμα, ένας ζωγραφικός πίνακας, επιχειρούν να αποδώσουν μορφές, χρώματα, και καταστάσεις από τη ζωή που τραβούν την προσοχή μας. Όσο πιο πιστή είναι η αναπαράσταση, τόσο πιο ωραίο είναι το έργο τέχνης· και είναι ωραίο, επειδή κατορθώνει να συλλάβει την αρμονία της μορφής του αντικειμένου που απεικονίζει, της πράξης ή της κατάστασης που περιγράφει. Ο τρόπος παρατήρησης, η οπτική γωνία, αλλά και οι διαθέσεις και τα συναισθήματα του παρατηρητή διαμορφώνουν μια μεγά-λη ποικιλία διαφορετικών “όψεων” αυτής της “αντικειμενικής” πραγματικότητας. Ο ανθρώπινος νους δεν είναι ένας παθητικός δέκτης εντυπώσεων, αλλά επεξεργάζεται τα στοιχεία που προ-σλαμβάνει από τις αισθήσεις, συμβάλλοντας σημαντικά στην ίδια την απεικόνιση του εξωτερι-κού κόσμου.

Holistic Life 2�

www.homeodentist.gr

2� Holistic Life

στην επόμενη σελίδα, μπορείτε να δείτε προσθετικές εργασίες που ολοκλή-ρωσα στο ιατρείο μου, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα υλικά που προανέφε-ρα.

Η Ολιστική αντιμετώπιση της αισθητικής οδοντιατρικήςΤα τελευταία χρόνια η αισθητική οδοντιατρική άρχισε να χρησιμοποιεί υλικά τα οποία είναι απαλλαγμένα από την παρουσία μέταλλων στη σύστασή τους. Η απουσία μετάλλου στη δομή των υλικών αυτών, επιτρέπει την αντανάκλα-ση του φωτός όπως στα φυσικά δόντια, δημιουργώντας αίσθηση απόλυτης φυσικότητας. Τα υλικά αυτά είναι βιοσυμβατά γιατί στερούνται τοξικότητας τόσο για τη στοματική κοιλότητα όσο και για τον υπόλοιπο οργανισμό μας. Η βιοσυμβα-τότητα των υλικών αυτών οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ότι απουσιάζει το φαινόμενο δημιουργίας γαλβανικών-ηλεκτρικών ρευμάτων στη στοματική κοιλότητα. Τα ρεύματα αυτά δημιουργούνται όταν έχουμε στο στόμα μας γέφυρες ή στεφάνες (θήκες) ή σφραγίσματα που είναι κατασκευασμένα από διαφορετικά μεταλλικά υλικά. Για παράδειγμα, όταν συνυπάρχουν μαύρα σφραγίσματα και γέφυρες από χρυσό, στο στόμα μας ρέει ηλεκτρικό ρεύμα το οποίο δημιουργείται από την αλληλεπίδραση του χρυσού των στεφάνων με τον άργυρο, τον υδράργυρο και το χαλκό του μαύρου σφραγίσματος. Με αυτό τον τρόπο το στόμα μας με-τατρέπεται σε μια κοινή μπαταρία λόγω της συνεχούς διάλυσης των μετάλλων των μαύρων σφραγισμάτων. Τα ιόντα των μετάλλων αυτών απελευθερώνο-νται σε μεγάλες ποσότητες, δηλητηριάζοντας επικίνδυνα ολόκληρο το σώμα. Το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα έχουμε, όταν συνυπάρχει μια γέφυρα χρυσοπλά-τινας με μια γέφυρα παλαδίου νικελίου. Το παλάδιο και το νικέλιο δεν θεω-ρούνται πια ασφαλή για τον ανθρώπινο οργανισμό αν και η χρήση τους στην Οδοντιατρική επιτρέπεται ακόμα.Η απελευθέρωση αυτή των μεταλλικών ιόντων έχει ενοχοποιηθεί για εγκεφα-λικές, νευρολογικές βλάβες (π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας και πάρκινσον) κα-θώς και βλάβες στα νεφρά, το θυρεοειδή και το συκώτι. Υπάρχουν αναφορές ότι γέφυρες που περιέχουν νικέλιο, οι οποίες είναι τοποθετημένες σε απονευ-ρωμένα δόντια όπως οι πρώτοι άνω και κάτω γομφίοι (τα δόντια αυτά βρίσκο-νται σε μεσημβρινούς που αντιστοιχούν στο δεξί και αριστερό μαστό) αλλά και οι γέφυρες που περιέχουν νικέλιο, δημιουργούν προδιάθεση για καρκίνο του στήθους. Με εξειδικευμένες μετρήσεις μπορούμε να αξιολογήσουμε το βαθμό δηλητηρίασης του ασθενή από τις μεταλλικές εργασίες που έχει στο στόμα. Μετά την αντικατάσταση των εργασιών αυτών χρησιμοποιούμε εξατομικευμένη ολιστική θεραπεία αποτοξίνωσης για να απομακρύνου-με απο τον οργανισμό του τα μέταλλα που τον έχουν μολύνει.

Η Ολιστική Οδοντιατρική μπορεί να αντιμετωπίσει τις προσθετικές απαιτή-σεις του ολιστικού ασθενή χρησιμοποιώντας μη-μεταλλικά υλικά όπως η ζιρκονία, οι σύνθετες ρητίνες (composite) και τα ολοκεραμικά υλικά συνδυ-άζοντας την βιοσυμβατότητα με την απόλυτη αισθητική.

3. Ο ασθενής έπρεπε να αλλάξει τις μεταλλικές του γέφυρες που ήταν από κράμα νικελίου με γέφυρες ζιρκονίας. Οι παλιές γέφυρες του προκαλούσαν αλλεργία στο πρόσωπο και αίσθη-μα καύσου στη γλώσσα. Η μέτρηση με συσκευή βιοσυντονι-σμού το επιβεβαίωσε. Εδώ βλέπετε τα πίσω πάνω και κάτω δόντια χωρίς τις γέφυρες. 4. Ο ασθενής με τις γέφυρες ζιρκονίας στο στόμα του. Η αισθη-τική αρμονία του χαμόγελού του έχει ολοκληρωθεί.

1. Η ασθενής παρουσιάζει μεγάλο αισθητικό πρόβλημα στα δόντια της άνω και κάτω γνάθου 2. Τα δόντια της άνω και κάτω γνάθου απέκτησαν ιδανικό χρώ-μα και σχήμα.

1 2

3 4

Holistic Life 25

26 Holistic Life

Nutrition

Πόσο μπρόκολο πρέπει να φάει κανείς για να αποκομίσει αυτά τα οφέλη;Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι κατανα-λώνουν περισσότερο από μία μερίδα σταυρανθών λαχανικών την εβδομάδα έχουν μικρότερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του προστάτη. Στην προηγούμενη μελέτη, οι άντρες που συμμετείχαν έτρωγαν τέσσερις μερίδες μπρόκολο την εβδομάδα για ένα έτος.Οι ερευνητές αυτοί συνέλεξαν δείγματα ιστού και διαπίστωσαν ότι τα άτομα που έτρωγαν μπρόκολο εμφάνισαν εκατοντάδες ευεργετικές αλλαγές στα γονίδια που είναι γνωστά για το ρόλο τους στη μάχη κατά του καρκίνου!Αυτό είναι εντυπωσιακό. Αυτό που είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να κάνετε τόσο δραστικές αλλαγές για να αποκομίσετε τα οφέλη. Άλλωστε, μία μερίδα μπρόκολου ισοδυνα-μεί με δύο βλαστούς περίπου. Έτσι, μιλάμε για περί-που 10 βλαστούς την εβδομάδα. Αυτό είναι όλο!Το μπρόκολο είναι η κατάλληλη επιλογή για εσάς;Αν και πιστεύω ότι η σωστή διατροφή, ειδικά τα λα-χανικά, είναι πολύ πιο έξυπνη επιλογή από τη χρήση φαρμάκων για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως ο καρκίνος, όλα τα τρόφιμα δεν είναι κατάλληλη επιλο-γή για εσάς. Επίσης, αν και τα λαχανικά είναι μία από τις υγιεινότερες κατηγορίες τροφών στον πλανήτη, δεν είναι όλα τα λαχανικά κατάλληλα για τον καθένα. Εδώ είναι που μία βαθιά κατανόηση των διατροφικών τύπων θα σας βοηθήσει να διαλέξετε τα καλύτερα λα-χανικά για εσάς. Ένα από τα σοβαρότερα λάθη για κάποιον που εί-ναι “τύπος πρωτεΐνης”* είναι να καταναλώνει πολλά σκούρα πράσινα λαχανικά. Αυτό τείνει να κάνει το σύστημα περισσότερο αλκαλικό και αν είστε “τύ-πος πρωτεΐνης” χειροτερεύει αντί να βελτιώνει την υγεία σας. Αυτό συμβαίνει παρά τα πολλά ευεργετικά phytonutrients που περιέχονται. Είμαι πολύ εξοικει-ωμένος με αυτό το λάθος καθώς είναι ένα από αυτά που έκανα πριν από την κατανόηση των διατροφικών τύπων. Άλλωστε, άλλα σταυρανθή λαχανικά όπως το κουνουπίδι, που συμβαίνει να είναι ευεργετικό για τους “τύπους πρωτεΐνης”, μπορεί να έχουν παρόμοια δράση. Θέλω να είστε ενήμεροι του πόσο σημαντικό είναι να κατανοήσετε το σώμα σας σε ένα βαθύτερο επίπεδο, γιατί αν είστε “τύπος πρωτεΐνης” και τρώτε μπρόκολο, οι άλλες επιδράσεις του μπρόκολου μπορεί να οδη-γήσουν τη μεταβολική σας βιοχημεία σε λάθος κα-τεύθυνση και έτσι να «αγνοήσουν» τα οφέλη του.

Ο καλύτερος τρόπος να καταλάβετε ακριβώς ποιες τροφές είναι ιδανικές για το σώμα σας συγκεκριμένα, είναι να μάθετε τον διατροφικό σας τύπο. Όταν τρώ-τε σωστά σύμφωνα με τον διατροφικό σας τύπο, θα βιώνετε καθημερινά αυξημένη ενέργεια, βελτιωμένη συναισθηματική ευεξία, ένα αίσθημα κορεσμού και ικανοποίησης και, φυσικά, βέλτιστη υγεία και βάρος, για να ζήσετε περισσότερο.Ωστόσο, ακόμα και αν είστε “χορτοφάγος/τύπος υδα-τανθράκων”* και το μπρόκολο είναι καλό για εσάς, υπάρχει ακόμα καλύτερος τρόπος για να αποκτήσετε αυτά τα οφέλη κατά του καρκίνου αντί να τρώτε όλο το μπρόκολο!

Τι μπορεί να είναι ακόμα καλύτερο από το μπρόκολοΜικρές ποσότητες από φρέσκους βλαστούς μπρόκο-λου περιέχουν τόση προστασία κατά του καρκίνου όση και μεγαλύτερες ποσότητες ωρίμων λαχανικών που πωλούνται στα καταστήματα τροφίμων, σύμ-φωνα με πρόσφατη έρευνα στο πανεπιστήμιο John Hopkins. Μόλις 5grams βλασταριών περιέχουν συγκεντρώσεις μίγματος glucoraphanin (πρόδρομος της sulfora-phane) όμοιες με αυτές που βρίσκονται σε 150grams ώριμου μπρόκολου. Μπορείτε να καλλιεργήσετε βλαστάρια μπρόκολου στο σπίτι εύκολα και ανέξοδα, και όπως μπορείτε να δείτε, μία μικρή ποσότητα είναι αρκετή. Ένα άλλο ση-μαντικό όφελος είναι ότι τα βλαστάρια δεν μυρίζουν αφού δεν χρειάζεται να τα μαγειρέψετε. Τρώγονται ωμά, συνήθως σαν πρόσθετα στη σαλάτα.

Οδηγίες για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη (και του στήθους)Οι οδηγίες για την πρόληψη του καρκίνου του στή-θους είναι σχεδόν όμοιες με αυτές για τον καρκίνο του προστάτη.Στη συνέχεια αναφέρονται οι συστάσεις μου για το πώς να αποφύγετε και να θεραπεύσετε τον καρκίνο του προστάτη.1. Αυξήστε τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανι-

σμό σας με σωστή έκθεση στον ήλιο. Ιδανικά, θα ήταν το καλύτερο αν καταγράφατε τα επίπεδα την βιταμίνης D.

2. Ελέγχετε τα επίπεδα της ινσουλίνης. Βεβαιωθείτε ότι περιορίζετε την πρόσληψη βιομηχανοποιημέ-νων τροφών.

�. Ασκηθείτε σωστά. Ένας από τους βασικούς λόγους

Πώς το μπρόκολο καταπολεμά τον καρκίνο

Μόλις λίγες επιπρόσθετες μερίδες μπρόκολου κάθε εβδομάδα θα μπορούσαν να προστατέψουν τους άντρες από τον καρκίνο του προστάτη. Ερευνητές πιστεύουν ότι ένα συστατικό, το οποίο ονομάζεται isothiocyanate, στο μπρόκολο πυροδοτεί εκατοντάδες γενετικές αλλαγές, δραστη-

ριοποιώντας κάποια γονίδια που πολεμούν τον καρκίνο και διακόπτοντας τη λειτουργία άλλων που τρο-φοδοτούν όγκους. Ο καρκίνος του προστάτη σκοτώνει περισσότερους άντρες από οποιαδήποτε άλλη μορφή καρκίνου, με εξαίρεση τον καρκίνο του πνεύμονα. Κάθε χρόνο, σε 680.000 άντρες παγκοσμίως γίνεται διάγνωση της ασθένειας και περίπου 220.000 θα πεθάνουν από αυτή. Το όφελος από το μπρόκο-λο θα μπορούσε επίσης να αποκομιστεί από άλλα σταυρανθή λαχανικά που περιέχουν isothiocyanate, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών, το κουνουπίδι, το λάχανο, η ρόκα, το νεροκάρδαμο και το χρένο.Πηγές: • Reuters July 1, 2008 • PLoS ONE July 2, 2008; 3(7):e2568

που η άσκηση αποδίδει, είναι γιατί οδηγεί στη μεί-ωση των επιπέδων της ινσουλίνης. Ο έλεγχος των επιπέδων ινσουλίνης είναι ένας από τους πιο ισχυ-ρούς τρόπους για να μειώσετε τις πιθανότητες καρ-κίνου.

�. Παίρνετε κατάλληλες ποσότητες ζωικών ωμέγα–� λιπαρών όπως το ιχθυέλαιο και μειώστε την πρό-σληψη ωμέγα-6 λιπαρών.

5. Το IP6 (phytic acid) είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη μείωση των υψηλών επιπέδων σιδήρου (serum fer-ritin levels). Ο υπερβολικός σίδηρος μπορεί να είναι σημαντική αιτία πολλών καρκίνων.

6. Σελήνιο – �00mcg την ημέρα.7. Καταναλώστε κόκκους λιναρόσπορου – 60grams

κάθε δεύτερη ημέρα.8. Βιταμίνη Ε – �00 μονάδες την ημέρα. (Σημείωση:

Πρέπει να χρησιμοποιείτε μόνο φυσική βιταμίνη Ε, όχι συνθετική. Επιπρόσθετα, μίγμα τοκοφερολών είναι προτιμότερο από αλφα-τοκοφερόλη, καθώς η γάμμα-τοκοφερόλη είναι χρήσιμο αντιοξειδωτικό).

9. Καταναλώστε χυμούς φρέσκων λαχανικών καθη-μερινά – περιλαμβανομένης μιας μικρής ντομάτας (λυκοπένιο).

10. Περιορίστε τη ζάχαρη όσο το δυνατό περισσότε-ρο, καθώς αποδεικνύεται ξανά και ξανά ότι η ζάχα-ρη τρέφει τον καρκίνο.

11. Τρώτε βλαστούς μπρόκολου ή κουνουπιδιού, ανά-λογα με τον διατροφικό σας τύπο.

12. Αποκτήστε μια τεχνική για να διαγράψετε μόνιμα τα νευρολογικά βραχυκυκλώματα που μπορούν να ενεργοποιήσουν τα γονίδια του καρκίνου. Ακόμα και το CDC (Centers for Disease Control and preven-tion) υποστηρίζει ότι 85 τοις εκατό των ασθενειών προκαλούνται από έντονα συναισθήματα. Είναι πι-θανό αυτός ο παράγοντας να είναι ο σημαντικότε-ρος από όλους τους άλλους φυσικούς παράγοντες που εμφανίζονται εδώ, έτσι σιγουρευτείτε ότι τον λαμβάνετε υπόψη. Η αγαπημένη μου τεχνική, όπως ίσως γνωρίζετε, είναι η Emotional Freedom Tech-nique.

1�. Φροντίστε έτσι ώστε να έχετε αρκετό ποιοτικό ύπνο.

1�. Μειώστε την έκθεσή σας σε περιβαλλοντικές τοξί-νες και πηγές βαρέων μετάλλων.

15. Προτιμήστε το βραστό ή στον ατμό φαγητό αντί να το τηγανίζετε ή να το ψήνετε σε κάρβουνα.

*Τύπος Υδατανθράκων - Ενεργός μεταβολισμός. - Οι υδατάνθρακες μεταβολίζονται γρήγορα και αφο-μοιώνονται καλά από τον οργανισμό – μικρής διάρ-κειας ινσουλινική απάντηση. - Η καύση του λίπους δεν παρεμποδίζεται από την επίδραση των υδατανθράκων. Τύπος Πρωτεΐνης - Ληθαργικός, μη ενεργός μεταβολισμός. - Οι υδατάνθρακες προκαλούν υψηλή ινσουλινική απάντηση. - Η καύση του λίπους παρεμποδίζεται λόγω της δρά-σης των υδατανθράκων

Πηγή: Mercola.com

Το μπρόκολο ανήκει στα πλέον πλούσια σε τροφικά συστατικά λαχανικά και είναι πλούσιο, ανάμεσα σε άλλα, σε αντιο-ξειδωτικά και το καροτινοειδές λουτεΐνη. Μεταξύ των αντιοξειδωτικών έχει ανιχνευθεί η σουλφοραφάνη που σε πολλές μελέτες έχει αποδειχθεί πως έχει δράση αντικαρκινική. (Σουηδικό περιοδικό Näringsmedicinskt tidskrift nr 5 - 2006).

Holistic Life 27

28 Holistic Life

Bioresonance therapy

Η μέθοδος βιοσυντονισμού προσφέρει τη φυσική, ανώδυνη και χωρίς παρενέργειες λύση που αποζητούν οι ασθενείς. Η εύκολη διάγνωση και η υψηλή αποτελεσματικότητα της θεραπείας την κάνουν να ξεχωρίζει σε σχέση με κάθε άλλη μορφή θεραπευτικής προσέγγισης.

Γράφει η Κασσάνδρα Μουγιάκου, Ιατρός - Παθολόγος

Η μέθοδος βιοσυντονισμού βασίζεται στο γεγονός ότι η ύλη δεν είναι τίποτα άλλο από συμπυκνωμένη ενέργεια. Η ενέργεια

αυτή έχει τη μορφή ταλάντωσης με ηλεκτρομα-γνητικό χαρακτήρα. Οι ζωντανοί οργανισμοί, που αποτελούνται από ύλη, έχουν συνεπώς ενεργειακή υπόσταση και μπορούν να προσεγγιστούν από την ενεργειακή τους πλευρά.Η συσκευή βιοσυντονισμού είναι μια ιατρική συ-σκευή που στηρίζεται στην αρχική ιδέα του γι-ατρού Franz Morell, ο οποίος είχε μακρόχρονη εμπειρία στη χρήση του ηλεκτροβελονισμού και τη μέτρηση της αντίδρασης των ενεργειακών κα-ναλιών του σώματος σε θεραπευτικά σκευάσματα. Θεώρησε ότι αντί για τη χρήση εξωτερικών πα-ραγόντων μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί η ίδια η ενέργεια του σώματος για την τόνωση της λειτουργίας του. Ωστόσο, δεν είναι μόνο η ύλη ενέργεια. Όλες οι σκέψεις και τα συναισθήματα έχουν επίσης ενέρ-γεια που εκδηλώνεται με ταλαντώσεις. Κάθε ένα από αυτά έχει το δικό του μοτίβο συχνότητας. Με τη βοήθεια της συσκευής βιοσυντονισμού, ο θερα-πευτής μπορεί να ελέγξει την ηλεκτρομαγνητική δόνηση των συναισθημάτων σε ένα άτομο και να καθορίσει ποιά από αυτά είναι εκτός ισορροπίας. Επιπλέον, μετά την αναγνώριση των διαταραγ-μένων συναισθημάτων ο θεραπευτής μπορεί να προχωρήσει στην εναρμόνιση τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή συγκεκριμένων προγραμμάτων της συσκευής. Στη θεραπεία ασθενών με ψυχολογικά προβλήμα-τα, έμφαση δίνεται στην ύπαρξη ανισορροπιών στα επτά κύρια ενεργειακά κέντρα (τσάκρα) του σώμα-τος και στην εξισορρόπησή τους, βάσει προτεραι-ότητας. Η διαδικασία αυτή εξασφαλίζει μια στέρεη βάση για την περαιτέρω θεραπεία συμπτωμάτων, όπως κρίσεις πανικού, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κα-τάθλιψη, βουλιμία, νευρική ανορεξία κ.λπ.Η μέθοδος είναι επίσης πολύ αποτελεσματική σε θέματα διαχείρισης του στρες και του άγχους. Αγ-χώδεις διαταραχές μπορούν εύκολα να αντιμετω-πιστούν με τη βοήθεια της μεθόδου αυτής. Όλες οι ψυχοσωματικές παθήσεις, όπως νεύρωση στο-μάχου, ημικρανίες, πονοκέφαλοι έντασης, πόνοι, κολίτιδα, άσθμα, νευροδερματίτιδα, μπορούν να βοηθηθούν ουσιαστικότερα, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο τα συμπτώματα, αλλά και τους σωματικούς και ψυχολογικούς αιτιολογικούς παράγοντες.Επιπλέον, η εξουδετέρωση ενεργειακών μπλοκαρι-σμάτων σε ιστούς και η εξάλειψη βαθιών μπλοκα-ρισμάτων βοηθούν στη θεραπεία επίμονων διατα-ραχών όπως περιπτώσεις πόνου, υποτροπιάζουσες φλεγμονές της ουροδόχου κύστης, γυναικολογικές παθήσεις και γαστρο-εντερικές διαταραχές. Επίσης υπάρχουν ειδικά προγράμματα για την ανακούφι-ση του μετατραυματικού σοκ, ανεξάρτητα αν συ-νέβη σε νοητικό, ψυχολογικό ή σωματικό επίπεδο.

Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί στην αντιμετώ-πιση φοβιών, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενή-λικες, όπως για παράδειγμα φόβος πτήσης με αε-ροπλάνο, κλειστοφοβία, φόβος δημόσιας ομιλίας, φόβος σκοταδιού.Η αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων είναι μια πολύ ιδιαίτερη διαδικασία. Τόσο ο ασθενής όσο και ο θεραπευτής συνήθως μένουν έκπληκτοι από τα σημαντικά και γρήγορα αποτελέσματα. Οι περισσότερες φοβίες, τα αρνητικά συναισθήματα και οι σκέψεις μπορούν να αντιμετωπιστούν σε δύο συνεδρίες όπως και οι κρίσεις πανικού. Ασθενείς με νευρική ανορεξία, επανήρθαν σε κανονική διατρο-φή μετά από μόλις δύο συνεδρίες. Η διαχείριση του στρες όμως απαιτεί, κατά μέσο όρο, περίπου πέντε έως επτά συνεδρίες.Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου σε περιπτώ-σεις κατάθλιψης έχει να κάνει με τη σοβαρότητα της κατάστασης και τη δοσολογία των αντικατα-θλιπτικών που παίρνει ο ασθενής. Δυστυχώς, τα αντικαταθλιπτικά έχουν την τάση να κάνουν το άτομο ανθεκτικό ως προς ερεθίσματα εν γένει, συ-μπεριλαμβανομένων των θεραπευτικών.Η μέθοδος βιοσυντονισμού μπορεί να βοηθηθεί με την πρόσθετη χρήση ανθοϊαμάτων του Bach ή οποιονδήποτε άλλων εκχυλισμάτων λουλουδιών και με την ενεργειακή δόνηση χρωμάτων και κρυ-στάλλων. Όλα τα παραπάνω μπορούν να χρησιμο-ποιηθούν μέσω της συσκευής βιοσυντονισμού. Οι ηλεκτρομαγνητικές πληροφορίες τους θα ενισχυ-θούν και θα αποσταλθούν στον θεραπευόμενο, επιτρέποντας περαιτέρω αλλαγές.Φυσικά, αυτό που επιδιώκουμε με τη μέθοδο του βιοσυντονισμού δεν είναι η πλήρης εξάλειψη των αρνητικών συναισθημάτων. Αυτό δεν είναι ούτε εφικτό ούτε επιθυμητό. Συναισθήματα όπως ο θυμός, ο φόβος, το άγχος κ.α, απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία του αμυντικού μας συστήμα-τος, τα αντανακλαστικά μας προς τις εξωτερικές προκλήσεις και τις εσωτερικές αλλαγές. Ουσιαστι-κά, αυτό που μπορεί να επιτευχθεί μέσω του βιο-συντονισμού είναι η εξουδετέρωση της περίσσειας αυτών των συναισθημάτων. Με αυτόν τον τρόπο, ο αντίκτυπος που έχουν στη συμπεριφορά μας και, πάνω απ’ όλα, στη σωματική και ψυχική μας υγεία. μεταβάλλεται με επιτυχία.Σημείωση: Η συσκευή βιοσυντονισμού χρησιμο-ποιεί τα ηλεκτρομαγνητικά σήματα (πληροφορίες) του σώματος ή/και των σωματικών εκκρίσεων και απεκκρίσεων. Ωστόσο, χρησιμοποιούνται επιπλέον και τα ηλεκτρομαγνητικά διαγράμματα συχνότητας των διαφόρων ουσιών προκειμένου να προσδιορι-στεί η επίδρασή τους στο εξεταζόμενο άτομο. Για παράδειγμα μπορούν να εξεταστούν διάφορες το-ξίνες όπως χημικές ουσίες, βαρέα μέταλλα, παθο-γόνοι μικροοργανισμοί και αλλεργιογόνα, αλλά και θεραπευτικά σκευάσματα όπως ανθοϊάματα του Bach, ομοιοπαθητικά φάρμακα, συμπληρώματα.

Εφαρμογές βιοσυντονισμού σε ψυχολογικές διαταραχές

Holistic Life 29

�0 Holistic Life

Εκατομμύρια άνθρωποι που λαμβάνουν ισχυρά φάρμακα για τη θεραπεία της υψηλής και «μη φυσιολογικής» αρτηριακής πίεσης είναι θύματα μιας από τις μεγαλύτερες φαρμα-κευτικές γκάφες. Παρά τα όσα τους λένε οι γιατροί, η υγεία τους μπορεί να μην είναι σε

κίνδυνο, και μπορεί να έχουν κάθε ευκαιρία να ζήσουν τόσο όσο και οι άνθρωποι που έχουν «κανονική» πίεση. Νέα έρευνα ανακαλύπτει ότι αν και η υπέρταση φαίνεται να είναι ένας από τους πιο κοινούς κινδύνους για την υγεία που αντιμετωπίζουμε καθώς γερνάμε, η συνηθισμένη μέθοδος για τη μέτρησή της έχει τόσο σοβαρά προβλήματα που πολλά εκατομμύρια άνθρωποι πιστεύουν ότι η υγεία τους είναι σε κίνδυνο, ενώ δεν είναι, και είναι πρόθυμοι να παίρνουν αντιϋ-περτασικά που δεν χρειάζονται. Ακόμη χειρότερα, τα αντιυπερτασικά αυξάνουν τις πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή, δηλαδή την πάθηση που νομίζουν ότι θα αποφύγουν με τη βοήθεια αυτών των φαρμάκων, και μια μελέτη δείχνει ότι ένα είδος αντιυπερτασικών, οι ανα-στολείς των διαύλων ασβεστίου, τριπλασιάζουν τον κίνδυνο.

Special Report

[Υπέρταση]:Μήπως υπερβάλλουμε με τα φάρμακα; Γράφει ο Μπράιαν Χάμπαρντ

Η υπέρταση μπορεί να αποτελέσει προάγγελο για καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική νόσο, λένε οι γιατροί, και εκτιμάται ότι περίπου ένας στους τρεις ενήλικες είναι υπερ-τασικός.

Μέτρηση πίεσηςΗ ιατρική περιγράφει συχνά την υπέρταση ως «σιωπη-λό δολοφόνο». Επειδή δεν υπάρχουν συμπτώματα, η μετρήσεις της πίεσης είναι ο πιο συνηθισμένος και συ-χνός έλεγχος, χρησιμοποιώντας συνήθως μια φορητή συσκευή που ονομάζεται πιεσόμετρο ή σφυγμομανό-μετρο, το οποίο περιλαμβάνει έναν ελαστικό θάλαμο (περιβραχιόνιο) που τυλίγεται γύρω από το χέρι του ασθενούς.Τα επίπεδα της πίεσης καθορίζονται από δύο αναγνώ-σεις: τη συστολική, η οποία μετρά την πίεση σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg), όταν η καρδιά χτυπά, και τη διαστολική που δείχνει την πίεση στις αρτηρίες όταν η καρδιά είναι σε κατάσταση ηρεμίας. Σήμερα, μία «υγιής» ή «κανονική» τιμή πίεσης θεωρείται ότι εί-

ναι 120/80mmHg (η συστολική είναι ο πρώτος αριθ-μός). Η αυξημένη τιμή στη συστολική ή τη διαστολική ή και στις δύο, θεωρείται σημάδι υπέρτασης.Ωστόσο, το λεγόμενο φυσιολογικό ή υγιές επίπεδο φαίνεται να αλλάζει με την εποχή. Παραδοσιακά, οι γιατροί συνήθιζαν να θεωρούν ως φυσιολογική μέ-τρηση της συστολικής πίεσης του αίματος τα επίπεδα 100 συν την ηλικία του ασθενούς, και έτσι μία αποδε-κτή μέτρηση για έναν 60ρη θα ήταν το 160mmHg. Τα όρια άλλαξαν το 200�, δημιουργώντας τον σημερινό και πιο απαιτητικό ορισμό της υπέρτασης. Την ίδια στιγμή, το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, θέτει επίσης το «προϋπερτασικό στάδιο», το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφικές αλλαγές, από 120/80mmHg ως 1�9/89. Η

φαρμακευτική θεραπεία τώρα αρχίζει για κάθε μέτρη-ση από 1�0/90mmHg ως 159/99. Πριν από το 200�, η φυσιολογική πίεση ήταν 128/80mmHg.Ωστόσο, τα σημερινά χαμηλά επίπεδα της πίεσης δεν είναι καθολικά αποδεκτά. Όπως αναφέρει ο Δρ Πολ Ρος, πρώην καθηγητής κλινικής ιατρικής στο New York College: «Το μόνο που κατάφεραν αυτές οι νέες οδηγίες, ουσιαστικά είναι να μετατρέψουν �5 εκατομ-μύρια υγιείς Αμερικανούς σε νέους ασθενείς.»Παρ’ όλα αυτά, το νέο χαμηλότερο όριο ήταν μια καλή είδηση για τους κατασκευαστές των αντιυπερ-τασικών φαρμάκων, όπως οι αναστολείς ACE (ένζυμο μετατροπής της αγγειοτασίνης), οι αναστολείς των δι-αύλων ασβεστίου και τα διουρητικά «δισκία νερού». Τώρα, συνταγογραφούνται αντιυπερτασικά κέρδους δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, καθιστώντας τα μία από τις πιο επιτυχημένες ομάδες φαρμάκων.

Μόνο η συστολικήΩστόσο νέα έρευνα δείχνει ότι η πλειοψηφία αυτών των συνταγογραφήσεων είναι περιττή. Η συστολική πίεση είναι η μόνη τιμή που έχει σημασία στους άνω των 50 ετών, σύμφωνα με τη θεωρία της μονωμένης συστολικής υπέρτασης (ISH), ενώ η διαστολική είναι σχεδόν άσχετη καθώς γερνάμε, και ιδιαίτερα στους άνδρες.Σύμφωνα με τους ερευνητές της ISH, μόνο μία τιμή πάνω από 160 mmHg είναι αιτία ανησυχίας - 20mmHg πάνω από το σημερινό επίπεδο «κινδύνου». Ο Παγκό-σμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η έκτη έκθεση της Ενιαίας Εθνικής Επιτροπής των ΗΠΑ για την πρόληψη, ανίχνευση, εκτίμηση και θεραπεία της υψηλής πίεσης του αίματος (JNC VI) -που καθορίζει τις συστάσεις «βέλτιστης πρακτικής» για τη διάγνωση και θεραπεία της υπέρτασης στις ΗΠΑ, έχουν ορίσει νέες κατευθυ-ντήριες γραμμές. Έχουν, επίσης, ορίσει τη συστολική πίεση των 1�0mmHg ως επίπεδο έναρξης της φαρμα-κευτικής αγωγής (J Hum Hypertens, 1998; 12: 621-6), παρόλο που η διάσημη μελέτη καρδιολογική μελέτη του Φράμινγκχαμ αναφέρει ότι δεν υπάρχουν στοι-χεία που να υποστηρίζουν την έναρξη της θεραπείας σε μία τέτοια χαμηλή τιμή.Οι ερευνητές της μελέτης Φράμινγκχαμ εκτιμούν ότι το 65 τοις εκατό όλων των περιπτώσεων υπέρτασης στους ηλικιωμένους προκαλείται από αυξημένη συ-στολική πίεση μόνο, μαζί με αύξηση της πίεσης των παλμών (η διαφορά μεταξύ της συστολικής και της διαστολικής πίεσης). Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαί-νουν ότι “τα αποδεικτικά στοιχεία που ενοχοποιούν τη συστολική πίεση ως τον κυρίαρχο καθοριστικό υπερ-τασικό παράγοντα της καρδιαγγειακής νόσου (CVD) δεν έχουν ακολουθηθεί από κλινική πρακτική” (Drugs Aging, 2003; 20: 277–86).Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Μινεάπολης εκτιμούν ότι 100 εκατομμύρια Αμερικανοί, και, κατά την γνώμη τους, περίπου 20 εκατομμύρια Βρετανοί,

Holistic Life �1

�2 Holistic Life

έχουν μια «μη φυσιολογική» τιμή αρτηριακής πίεσης, που δεν αποτελεί απειλή για την υγεία ή τη μακροζωία του και, όμως, τους καθιστά υποψήφιους για φάρμα-κο.Στην αποκάλυψη ενός από τα μεγαλύτερα λάθη της ιατρικής, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Μπρεντ Τέ-ιλορ -μελέτησαν την υγεία και τη μακροζωία 1�.792 Αμερικανών με διαφορετικά επίπεδα πίεσης, και σύ-γκριναν εκείνους που έπαιρναν φάρμακα με εκείνους που δεν ακολουθούσαν κάποια θεραπεία (J Gen Intern Med 2011; Doi : 10.1007 / s11606-011-1660-6). Ανακάλυψαν μια σύνθετη εικόνα. Υπήρξε μια κλιμα-κωτή, και άμεση, σύνδεση μεταξύ του επιπέδου της διαστολικής πίεσης και της θνησιμότητας των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών. Όσο αυξανόταν η διαστο-λική πίεση, τόσο αυξανόταν και ο κίνδυνος θανάτου, και ιδιαίτερα σε τιμές πάνω από 90 mmHg, αλλά ο κίνδυνος εξαφανιζόταν εντελώς όταν ρυθμιζόταν η συστολική. Μια κανονική τιμή της συστολικής εξου-δετέρωνε τη διαστολική τιμή που θεωρούταν απειλη-τική για τη ζωή.Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η συστολική πίεση ήταν πολύ πιο σημαντικός μετρητής κινδύνου για την υγεία των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών, ενώ η διαστολική πίεση δεν σήμαινε τίποτα. Το αντίθετο ίσχυε για τους μικρότερους κάτω των 50 ετών. Αυτό υποδηλώνει ένα εντελώς νέο τρόπο μέ-τρησης της πίεσης του αίματος, ο οποίος εξαρτάται από την ηλικία και, ενδεχομένως, το φύλο.

Η πίεση ανεβαίνειΗ σημασία της θεωρίας της μονωμένης συστολικής υπέρτασης (ISH) έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια,

+Ένα παλαιό πρόβλημα

Αν και οι γιατροί δεν είναι απολύτως βέβαιοι γιατί συμβαίνει η υπέρταση, οι περισσότεροι

δέχονται ότι προκαλείται κυρίως από τη διατρο-φή και τον τρόπο ζωής, στην οποία περίπτωση, είναι γνωστή ως «ιδιοπαθής υπέρταση». Δευτε-ροπαθής υπέρταση μπορεί να προκληθεί από την προεκλαμψία, συγγενείς καρδιακές ανωμα-λίες, και προβλήματα στα νεφρά και τα επινεφρί-δια.Παρ ‘όλα αυτά, όποια και αν είναι η αιτία, η αυ-ξημένη αρτηριακή πίεση είναι πιο στενά συνδε-δεμένη με τη γήρανση. Η καρδιολογική μελέτη Φράμινγκχαμ έχει λιγότερα από ένα στα 10 άτο-μα που είναι 80 ετών ή μεγαλύτερα και έχουν «κανονικά» επίπεδα πίεσης, σύμφωνα με την τρέχουσα αντίληψη. Στην πραγματικότητα, τα τρία τέταρτα των συμμετεχόντων ήταν υπερτα-σικοί, και οι περισσότεροι ανέπτυσσαν υπέρτα-ση (J Hypertens Suppl, 1999; 17: S29–36).Δεν αποτελεί έκπληξη, ίσως, το γεγονός ότι η υπέρταση έχει παρομοιαστεί με τον καρκίνο του προστάτη: για τους περισσότερους άνδρες, είναι μια αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης, και ο θάνατος είναι πιο πιθανό με αυτό από ό, τι από αυτό. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί από μια μελέτη που αναπάντεχα ανακάλυψε ότι “αν και η υπέρ-ταση μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ασθένεια, δεν είναι παρούσα στα περισσότερα άτομα με καρδιακή νόσο” (J Med Screen, 2004; 11: 3–7).

+Πιθανές αιτίες

Παρά το γεγονός ότι η ιατρική δεν γνωρίζει τι προκαλεί υπέρταση στο 95 τοις εκατό των

περιπτώσεων, εδώ είναι μερικοί πιθανοί ένοχοι πέρα από τους συνήθεις υπόπτους όπως η κακή διατροφή, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η έλλει-ψη άσκησης.Φλεγμονή. Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ ανακάλυψαν υψηλά επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (ένας δείκτης για φλεγμο-νή), στα δείγματα αίματος από 5.�65 γυναίκες με υπέρταση (JAMA, 2003; 290: 2945 - 51).Ρενίνη. Αυτό είναι ένα ένζυμο που παράγεται από το σώμα για να ρυθμίσει τον όγκο του αίματος. Τα επίπεδα ρενίνης πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο στην υπέρταση, αν και επηρεάζει κυρίως ηλικιωμένα άτομα της μαύρης φυλής. Ωστόσο, η αλισκιρένη, ένα από τα πρώτα αντιυπερτασικά για τη μείωση των επιπέδων ρενίνης, απέτυχε να μειώσει τα επί-πεδα αρτηριακής πίεσης στο 50% των ασθενών με υπέρταση (Am J Hypertens, 2007; 20: 587 έως 97).Φάρμακα. Πολλά συνταγογραφούμενα φάρμα-κα μπορεί να προκαλέσουν υπέρταση. Ένα από τα πιο κοινά είναι τα NSAID (μη-στεροειδή, αντι-φλεγμονώδη φάρμακα) παυσίπονα, τα οποία

μπορεί να διπλασιάσουν τον κίνδυνο υπέρτασης (JAMA, 1994; 272: 781 - 6).Κατά ειρωνικό τρόπο, τα αντιυπερτασικά μπορεί επίσης να αυξήσουν την πίεση. Σε μια μελέτη σε 9�5 υπερτασικούς ασθενείς, το 16 τοις εκατό εί-δαν τα επίπεδα της πίεσής τους να αυξάνονται ακόμη υψηλότερα, λαμβάνοντας παράλληλα μια από τις τέσσερις μεγάλες αντιυπερτασικές θερα-πείες - δηλαδή, διουρητικά, αναστολείς των διαύ-λων ασβεστίου, β-αναστολείς και αναστολείς ΜΕΑ (Am J Hyptertens, 2010; 2�: 10�1-7).Στρες. Το άγχος του σύγχρονου τρόπου ζωής μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, όπως μπορεί ένας καβγάς ή ένας δυνατός θόρυβος ή ακόμη και οι συνεχείς ήχοι της κυκλοφορίας, όπως ανακάλυψαν ερευνητές στη Στοκχόλμη, στη Σουηδία. Περίπου οι μισοί από τους κατοίκους της πόλης που υποφέρουν από υπέρταση ζουν λιγό-τερο από 100 μέτρα από πολυσύχναστο δρόμο. Σε σύγκριση με τους ανθρώπους που ζουν σε πιο ήσυχες γειτονιές, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο θόρυβος της κυκλοφορίας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο υπέρτασης κατά 150 τοις εκατό (Occup Environ Med, 2007; 64: 122-6).

καθώς οι ερευνητές ανακαλύπτουν πόσο ακριβής προγνωστικός δείκτης είναι, ιδίως μεταξύ των ηλικι-ωμένων ασθενών.Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Λούβεν στο Βέλ-γιο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι γιατροί έκριναν λανθασμένα τους κινδύνους υγείας, και συνταγογρα-φούσαν άστοχα αντιυπερτασικά φάρμακα, όταν κοί-ταζαν τα επίπεδα τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής πίεσης.Σε μια μετα-ανάλυση οκτώ μελετών, οι Βέλγοι ερευ-νητές εξέτασαν τα ιατρικά αρχεία 15.69� ασθενών, οι οποίοι ήταν ηλικίας 60 ετών και άνω, και οι οποίοι εί-χαν μέσες τιμές αρτηριακής πίεσης ΑΠ 160/95.Βρήκαν ότι μόνο η συστολική πίεση ήταν ακριβής πρόβλεψη των θανατηφόρων και μη θανατηφόρων καρδιακών επιπλοκών. Κάθε αύξηση κατά 10mmHg της συστολικής πίεσης ισοδυναμούσε με σχεδόν 10 τοις εκατό αύξηση του κινδύνου, ενώ η διαστολική δεν παρείχε χρήσιμες ενδείξεις για μελλοντικά προ-βλήματα υγείας (Lancet, 2000; 355: 865-72).Ερευνητές στην Ιαπωνία διαπίστωσαν ότι η συστολική πίεση και μόνο ήταν ακριβής δείκτης των προβλημά-των υγείας τόσο σε νέους όσο και σε μεγαλύτερους. Μια μελέτη 19 ετών, με τη συμμετοχή �779 άνδρες όλων των ηλικιών, ανακάλυψε ότι η αύξηση της συ-στολικής πίεσης ήταν ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, ενώ η αυξημένη διαστολική δεν ήταν σημαντική, ανεξάρτητα από την ηλικία. Η υψηλή συστολική πίεση αυξάνει τον κίνδυ-νο καρδιαγγειακής νόσου κατά 1,5� φορές σε ηλικίες �0 έως 6� ετών, κατά 1,7 φορές στις ηλικίες 6� έως 7� ετών και 1,2� φορές σε αυτές άνω των 75 ετών (J Hypertens, 2006: 24: 459 - 62).Μια γαλλική μελέτη προχώρησε περαιτέρω, και στήρι-ξε ότι μια “κανονική” διαστολική ήταν πιο επικίνδυνη από μία υψηλή. Σε μια αξιολόγηση σε 77.02� άνδρες και �8.�80 γυναίκες, οι οποίοι ήταν υγιείς κατά την έναρξη της οκταετούς μελέτης, οι ερευνητές ανακά-λυψαν μια άμεση συσχέτιση μεταξύ της αύξησης της συστολικής τιμής και των καρδιακών παθήσεων και του θανάτου. Η διαστολική μέτρηση δεν είχε σημασία αν η συστολική ήταν φυσιολογική. Ανακάλυψαν ότι ακόμη και μια υψηλή διαστολική, που κανονικά θεω-ρείται ένα σημάδι υπέρτασης, δεν είχε καμία σημασία για το μέλλον της υγείας.Στην πραγματικότητα, μια φυσιολογική διαστολι-κή ήταν πιο επικίνδυνη σε έναν άνδρα με αυξημένα επίπεδα συστολικής πίεσης από ό, τι ήταν μια ήπια έως μέτρια αύξηση της διαστολικής πίεσης (J Am Coll Cardiol, 2001; 37: 163-8).

Διαβάζουμε λάθοςΗ αποτυχία κατανόησης της σημασία της συστολικής πίεσης είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος, καθώς εξαρχής οι γιατροί συχνά δεν παίρνουν μια ακριβή μέ-τρηση. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παρά-γοντες, από ελαττωματικό εξοπλισμό, μέχρι την ώρα της ημέρας και τις δραστηριότητες του ασθενούς πριν από τον έλεγχο. Μια αμερικανική μελέτη, που παρακολούθησε την πρόοδο 171 ασθενών σε μονάδες έκτακτων περιστα-τικών σε νοσοκομεία, διαπίστωσε ότι οι μετρήσεις της πίεσης ήταν λάθος σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις. Ερευνώντας περαιτέρω, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο αυτοματοποιημένος εξοπλισμός για τη μέτρηση της πίεσης ήταν ελαττωματικός, και απέτυχε να αντα-ποκριθεί ακόμη και στα πιο βασικά κριτήρια που ορί-ζονται από τη Βρετανική Εταιρεία Υπέρτασης (Acad Emerg Med, 2004; 11: 237–43).Σε μια μελέτη των ανδρών ηλικίας 65 ετών και άνω, οι περισσότεροι ήταν θύματα «ψευδο-υπέρτασης», που προκλήθηκε από λανθασμένη μέτρηση ή λανθα-σμένη ερμηνεία. Ενώ η περιχειρίδα διάβαζε μία τιμή 180/100mmHg, το πραγματικό επίπεδο-κατά μέσο όρο, ήταν μόλις 165/85mmHg που ορισμένοι γιατροί εξακολουθούν να θεωρούν ότι είναι φυσιολογικό για την ηλικία των ασθενών (Ν Engl J Med, 1985; 312 : 1548-1551).

Holistic Life ��

�� Holistic Life

Ακόμα και όταν ο εξοπλισμός δεν είναι ελαττωματικός, εξακολουθεί να είναι απελπι-στικά ανακριβής. Ο καθηγητής Γουίλιαμ Γουάιτ περιέγραψε το πιεσόμετρο ως «τον πιο αδέξιο έλεγχο της ιατρικής». Όπως επισημαίνει, η πίεση του αίματος μπορεί να ποικίλει κατά �0mmHg κατά τη διάρκεια μιας ημέρας (J Manag Care Pharm, 2007; 13 [suppl S-b]: S34–9). Η πίεση μπορεί να αυξηθεί με τη σωματική άσκηση, το στρες κάθε είδους, συμπεριλαμβανομένου και του άγχους του ίδιου του ελέγχου της πί-εσης, η ώρα της ημέρας, η θερμοκρασία δωματίου, η πληρότητα της κύστης, ή το φαγητό, το ποτό ή το κάπνισμα εντός μιας ώρας από τη δοκιμή. Ακόμη και η ομιλία μπορεί να αυξήσει την πίεση προσωρινά κατά 50 τοις εκατό.Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η ώρα της ημέρας μπορεί να έχει σχέση με τις τιμές της αρτηριακής πίεσης. Οι άνθρωποι που ελέγχουν την πίεσή τους το πρωί είναι πι-θανό να έχουν ένα πολύ υψηλότερο επίπεδο από ό, τι όταν ο έλεγχος διεξάγεται το απόγευμα.Ωστόσο, ο νυκτερινός έλεγχος είναι αυτός που έχει την πιο ακριβή μέτρηση όλων, και μερικοί ασθενείς ενθαρρύνονται να φορούν ένα πιεσόμετρο για 2� ώρες, ώστε να παίρνουν μια ακριβή τιμή. Σε μια μελέτη σε 7�58 άτομα που έκαναν τέτοιους ελέγχους (στο σπίτι ή έξω από το νοσοκομείο), οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι με-τρήσεις τις νυκτερινές ώρες πρόβλεπαν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα προβλήματα υγείας (Lancet, 2007; 370: 1219-1229).Η αρτηριακή πίεση μπορεί να διαφέρουν ακόμη και μεταξύ των βραχιόνων. Οι πιο ακριβείς μετρήσεις λαμβάνονται από το αριστερό χέρι, και οι ερευνητές βρήκαν μια διαφορά κατά �mmHg μεταξύ των τιμών του αριστερού και του δεξιού βραχίονα στον ίδιο τον ασθενή (Arch Intern Med 2007; 167: 388-93). Μία από τις πιο σημαντικές διαφορές που παρατηρήθηκε μεταξύ των δύο χεριών ήταν 20mmHg, σύμφωνα με μια δοκιμή (JAMA, 1995; 274: 1343).

Φέρτε τα φάρμακαΕίτε η μέτρηση είναι παραπλανητική ή απλά λάθος, κάθε «μη φυσιολογικό» απο-τέλεσμα, και ιδιαίτερα κάθε τιμή πίεσης πάνω από 1�0/90 θα προκαλέσει σχεδόν αναπόφευκτα συνταγογράφηση για αντιυπερτασικό φάρμακο.Οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για ορθής πρακτικής προτείνουν δύο αντι-υπερτασικές φαρμακευτικές ουσίες που χορηγούνται ταυτόχρονα και ιδιαίτερα για τους ασθενείς με πολύ υψηλή τιμή πίεσης που μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίν-δυνο καρδιαγγειακής νόσου (J Hypertens, 2007; 25: 1105-1187).Οι τρεις πιο συχνές θεραπείες δύο φαρμάκων συνδυάζουν ένα διουρητικό είτε με αποκλειστή των διαύλων ασβεστίου, β-αναστολέα, ή αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (αΜΕΑ) ή ανταγωνιστή του υποδοχέα της αγγειοτασίνης. Η πρώτη από αυτές τις θεραπείες συνδυασμού (διουρητικό με αποκλειστή των διαύ-λων ασβεστίου), σε αρκετές μελέτες έχει αποδειχθεί ότι είναι δολοφόνος, δεδομένου ότι αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Σε μία από τις μελέτες, με τη συμμετοχή ��5 ατόμων που λάμβαναν αντιυπερτασική θεραπεία, ο συνδυασμός αύξησε τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής κατά περίπου 60 τοις εκατό, με ή χω-ρίς διουρητικό, και κατά ένα παρόμοιο ποσοστό, όταν το φάρμακο λαμβανόταν με βήτα-αναστολείς (JAMA, 1995; 274: 620 - 5).Σε μια άλλη, πιο πρόσφατη μελέτη, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ αναφέρουν ότι ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος: ένας ασθενής που λαμβάνει αναστολέα των διαύλων ασβεστίου με διουρητικό έχει σχεδόν έως και τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστεί καρδιακή προσβολή, συμπέρα-σμα στο οποίο κατέληξαν μετά από παρακολούθηση �5� ασθενείς (BMJ, 2010; 340: C103).Οι βήτα-αναστολείς είναι λίγο καλύτεροι. Αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επει-σοδίου, αν και όχι τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, και όμως δεν μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της πίεσης, όπως ανακάλυψε μια σημαντική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση μελετών, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 1��.�8� ασθενείς (Lancet, 2005; 366: 1545-1553). Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Βρετανική Εταιρεία Υπέρτασης ανη-σύχησε τόσο από τις διαπιστώσεις αυτές που άλλαξε τις κατευθυντήριες γραμμές ορθής πρακτικής, το 2006, αφαιρώντας τους βήτα-αναστολείς, ως πρώτης γραμμής θεραπεία για την υπέρταση, ακόμα κι αν αυτά τα φάρμακα εξακολουθούν να χρησι-μοποιούνται τακτικά σε άλλα σημεία του κόσμου.Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (αΜΕΑ) γενικά δεν είναι καλά ανεκτοί και μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά από παρενέργειες, από υπόταση (χαμηλή πίεση αίματος), καρδιακή προσβολή, ηπατίτιδα και ίκτερο μέχρι διανοητική σύγχυση, οξεία νεφρική ανεπάρκεια και ανικανότητα.Οι ανταγωνιστές του υποδοχέα της αγγειοτασίνης έχουν σχεδιαστεί για να είναι ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις, αλλά οι μελέτες δείχνουν ότι είναι εξίσου επι-κίνδυνοι με τους αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης. Η βαλ-σαρτάνη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής κατά 19 τοις εκατό (Lancet, 2001; �58: 21�0-1), ενώ η καντεσαρτάνη, ένας άλλος αναστολέας του υπο-δοχέα αγγειοτασίνης, προκάλεσε �6 τοις εκατό αύξηση των καρδιακών προσβολών (Lancet, 2003; 362: 772 -6).Και παρά τις δαπάνες 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο για φάρμακα με αμ-φίβολες καταγραφές ασφάλειας που μπορεί ακόμη να μη λειτουργούν πολύ καλά, οι γιατροί θα μπορούσαν αντ’ αυτών να συνταγογραφήσουν τα «παλιομοδίτικα» διου-ρητικά και να έχουν τα ίδια αποτελέσματα, αλλά χωρίς τους κινδύνους.Σε μια συγκεντρωτική ανάλυση �2 κλινικών δοκιμών που αφορούσαν συνολικά 192.�78 ασθενείς με υπέρταση, χαμηλή δόση διουρητικών ήταν εξίσου αποτελε-σματική στην μείωση της αρτηριακής πίεσης, όπως κάποια από τα νεότερα φάρμα-κα (JAMA, 2003; 289: 2534-44).

Holistic Life �5

Η τελική ανάλυσηΓια μια πάθηση που επηρεάζει τόσους πολλούς από εμάς, η κατανόηση της υπέρτασης από την ιατρική είναι θλιβερή.Για να συνοψίσουμε, η συμβατική ιατρική:• αδυνατεί να κατανοήσει τη σημασία της συστολικής / διαστολικής ισορροπί-

ας καθώς γερνάμε• προβαίνει σε εσφαλμένη ανάγνωση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης• καθορίζει τα όρια για την υπέρταση σε πολύ χαμηλό επίπεδο• δεν εκτιμά ότι η αύξηση της πίεσης μπορεί να είναι φυσιολογικό μέρος της

διαδικασίας γήρανσης και• παρέχει φάρμακα που είναι επικίνδυνα ή αναποτελεσματικά, ή και τα δύο.Παρά τις ελλείψεις αυτές, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία λέει ότι η υπέρ-ταση είναι «ανιχνεύσιμη εύκολα και συνήθως ελέγξιμη», ενώ παραδέχτηκε ότι τα ποσοστά θανάτων από υπέρταση αυξήθηκαν κατά 19,5 τοις εκατό μεταξύ 1996 και 2006 στις ΗΠΑ, ένα νούμερο που να δείχνει ότι ο προηγούμενη δήλω-ση δεν είναι αλήθεια.Επειδή δεν έχει πραγματικές απαντήσεις στη μάχη της με την υπέρταση, η ια-τρική συμπεριφέρεται όπως ένας αστυνομικός σε μια μπανανία: με πολύ ισχύ, παρεμβατικότητα και επιθετικότητα. Μια πιο συντηρητική και προσεκτική προσέγγιση θα μπορούσε να έχει καλύτερα αποτελέσματα για όλους μας.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να μειώσετε την υπέρτασή σας χωρίς να καταφύγετε σε φάρμακα.• Συμπληρώματα. Η ανεπάρκεια σε μαγνήσιο μπορεί να προκαλέσει

υπέρταση και καρδιακά προβλήματα (J Exp Med, 1957; 106: 767-76), ενώ οι άνδρες που έπασχαν από καρδιακή νόσο γενικά λάμβαναν πε-ρίπου 12% λιγότερο μαγνήσιο τη μέρα σε σχέση με εκείνους που ήταν υγιείς (Br Heart J, 1988; 59: 201-6). Οι ασθενείς που λάμβαναν ενδοφλέ-βια μαγνήσιο σύντομα μετά από μια καρδιακή προσβολή ανάρρωναν εξίσου καλά με εκείνους στους οποίους παρέχονταν συμβατικές θε-ραπείες (Lancet, 1992; 339: 1553-8).Η βιταμίνη C ελέγχθηκε έναντι ενός εικονικού φαρμάκου σε μια ομάδα υπερτασικών ασθενών που είχαν παρόμοια επίπεδα πίεσης. Ωστόσο, μετά από ένα μήνα, εκείνοι που έλαβαν 500mg/ημέρα βιταμίνης είδαν μια πτώση στη συστολική πίεσή τους με ένα μέσο όρο 155-1�2mmHg και μείωση στη διαστολική 85-80 mmHg (Lancet, 1999; 354: 2048-9).Το εκχύλισμα από καρπούζι είναι ένα άλλο συμπλήρωμα που αξίζει να εξεταστεί. Σε μια μικρή προκαταρκτική μελέτη, ένα εκχύλισμα από καρπούζι (L-κιτρουλίνη / L-αργινίνη, 2,7/1,�g/ημέρα) λαμβα-νόταν κάθε μέρα για έξι εβδομάδες, ομαλοποιώντας τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης σε μια ομάδα εννέα υπερτασικών ασθενών (Am J Hypertens, 2011; 24: 40-4).

• Διατροφή. Ένα μικρό κομμάτι μαύρης σοκολάτας κάθε μέρα μπορεί να μειώσει την υψηλή πίεση, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια του προ-βλήματος. Σε μια μελέτη �� ατόμων, ηλικίας μεταξύ 56 και 7� ετών, οι οποίοι είχαν πρώιμου σταδίου υπέρταση, στους μισούς δόθηκαν 6,�gr μαύρης σοκολάτας, που περιέχει �0mg πολυφαινολών, κάθε ημέρα για 18 εβδομάδες, ενώ στους υπόλοιπους δόθηκε λευκή σοκο-λάτα χωρίς πολυφαινόλες. Μέχρι το τέλος της μελέτης, η ομάδα που κατανάλωνε μαύρη σοκολάτα είδε τη συστολική πίεση να πέφτει κατά 2,9mmHg και η διαστολική κατά 1,9mmHg, ενώ η ομάδα της λευκής σοκολάτας δεν ανέφερς αλλαγές (JAMA, 2007; 298: 49-60).Οι υπερτασικοί που αύξησαν τις φυτικές ίνες στη διατροφή τους κα-θώς και την πρόσληψη πρωτεΐνης, πέτυχαν μια ακόμη πιο εντυπω-σιακή πτώση στην πίεσή τους. Φρούτα και λαχανικά ήταν οι κύριες πηγές φυτικών ινών. Συνολικά, οι �1 συμμετέχοντες ακολούθησαν μια δίαιτα με πρωτεΐνη που αποτελούσε το 25 τοις εκατό της ενέργειας και πρόσληψη φυτικών ινών από 27gr κάθε μέρα. Στο τέλος των οκτώ εβδομάδων, εκείνοι που ακολούθησαν αυτή τη δίαιτα είδαν πτώση της συστολικής πίεσης μέσα στο 2�ωρο κατά 5,9mmHg σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (Hypertension, 2001; 38: 821–6).Συμπληρώνοντας αυτό το αποτέλεσμα, μια δίαιτα χαμηλή σε υδα-τάνθρακες μπορεί επίσης να έχει σημαντική επίδραση. Σε μια μελέτη σε 1�6 υπερτασικούς ασθενείς, σχεδόν οι μισοί ήταν σε θέση να στα-ματήσουν ή να μειώσουν την αντιυπερτασική φαρμακευτική αγωγή τους. Αντίθετα, μόνο το 21 τοις εκατό των ατόμων που έπαιρναν φάρ-μακο, αλλά δεν ακολούθησαν τη διατροφή αυτή, ανέφεραν παρόμοι-ες μειώσεις (Arch Intern Med 2010; 170: 136-45).

Η δίαιτα DASH (διατροφική προσέγγιση για την παύση της υπέρτασης) μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με ένα φάρμακο, όπως διαπί-στωσε μία μελέτη. Η διατροφή αυτή, η οποία είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά τρό-φιμα, πέτυχε μια μέση πτώση της πίεσης από 1�6/85mmHg σε 1��/82 μεταξύ των 72 συμμετεχόντων που την ακολούθησαν για οκτώ εβδομά-δες (Hypertension, 2001; 38: 155–8).

Μια αφάρμακη προσέγγιση

�6 Holistic Life

Η δίαιτα DASH είναι το ακρώνυμο της Dietary Approaches to Stop Hypertension, το οποίο σημαίνει διαιτητική προσέγγιση για την καταπολέμηση της υπέρ-

τασης. Ως υπέρταση ορίζεται μια σταθερή κατάσταση (όχι περιστασιακή) κατά την οποία η αρτηριακή πίεσης είναι υψηλότερη σε σύγκριση με τις φυσιολογικές τι-μές (διαστολική > 90 και συστολική > 1�0 mmHg). Η δίαιτα DASH έχει σκοπό να αποκαταστήσει την ομοιόσταση σε όλους όσους υποφέρουν από υπέρταση, η οποία προκύπτει από έναν λανθασμένο και ανθυ-γιεινό τρόπο ζωής, αντιθέτως είναι λιγότερο αποτελεσματική σε δευτερεύουσες παθολογικές μορφές (δηλαδή προερχόμενες από άλλες ενοχλήσεις) ή από ισχυ-ρή γενετική προδιάθεση. Κατά κύριο λόγο βασίζεται:• Στη φυσική άσκηση • Στην επαναφορά του βάρους σε δείκτη μάζας σώματος μεταξύ 18.5 και 2�.9• Στην κατάργησης του καπνίσματοςΗ στρατηγική αυτής της διατροφής για την ελάττωση της υπέρτασης, συμβου-λεύει: • Κατάργηση της χρήσης αλκοόλ.• Κατάργηση του επιπρόσθετου χλωριούχου νατρίου (μαγειρικό αλάτι).• Απαγόρευση της κατανάλωσης τροφών συντηρημένων με αλάτι.• Σημαντική μείωση της κατανάλωσης τροφών που είναι πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά, υδρογονωμένα και χοληστερόλη. • Μείωση του υπέρμετρου γλυκαιμικού φορτίου (επομένως την μεταγευματική υπεργλυκαιμία).• Υποστήριξη της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε κάλιο και μαγνήσιο.• Κατανάλωση προϊόντων πλούσιων σε απαραίτητα λιπαρά οξέα ω� που έχουν θετικά αποτελέσματα στην εξισορρόπηση της αρτηριακής πίεσης. • Κατανάλωση νερού φτωχού σε μεταλλικά άλατα.

Διατροφή και υπέρτασηΓράφει η Ελένη Μπόρση, Ιατρός - Ειδικευμένη στην επιστήμη της διατροφής

A. VOGEL HAWTHORN-GARLICΚάψουλες από συνδυασμό σκόρδου, κράταιγου, πασσιφλό-ρας. Ο κράταιγος ενδυναμώνει τηνκαρδιάς , μαλακώνει τις απο-θέσεις στις αρτηρίες, μειώνει την υψηλή αρτηριακή πίεση,

ενώ επίσης ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των αρ-ρυθμιών και της ταχυκαρδιάς. Το σκόρδο μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, την αρτηριακή πίεση και διατηρεί την ελαστικότητα των αρτηριών. Ενεργεί ως αντιπηκτικό καθώς εμποδίζει τη συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων και το σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας, ελαττώνει την ολική χοληστερίνη και τα τρι-γλυκερίδια. Η πασσιφλόρα καταπραϋνει τα νεύρα και ανακουφίζει με ήπιο τρόπο τη μυϊκή ένταση και το άγ-χος, χωρίς να προκαλεί εθισμό.ΙCP: τηλ: 210 9�08880, www.avogel.gr

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕ ΤΟΝ «ΣΙΩΠΗΛΟ ΦΟΝΙΑ»Το Hypertrol είναι μία φυσι-κή φόρμουλα με διατροφι-κά/βοτανικά συστατικά για τον έλεγχο της πίεσης και την καλή λειτουργία του καρδι-αγγειακού συστήματος. Πε-

ριέχει χηλικό μαγνήσιο και πολυνικοτινικό χρώμιο, σε συνδυασμό με βότανα, όπως Radix pueraria, Aesculus hippocastanum, Crataegus levigata, Vitis vinifera seed, Coleus forscohlii, Vaccinium myrtilus, Alium sativum, Polugonum cuspidatum. Βοηθάει στον έλεγχο της πί-εσης μέσω της αγγειοδιαστολής, της ενισχύσεως των αγγειακών τοιχωμάτων και της αποτροπής σχηματι-σμού αθηροσκληρωτικής πλάκας.Προϊόν Nature’s Plus, USA. Εισαγωγή APOLLONIAN NUTRITION (πρώην Natural Plus ) τηλ. 210 61��60�, www.apolloniannutrition.gr

ΜΑΥΡΟ ΣΚΟΡΔΟΤο Μαύρο Σκόρδο Extra™ είναι το και-νοτόμο προϊόν της Astra Medical Hellas Superfoods™. Είναι αποτέλεσμα ζύμω-

σης για τουλάχιστον ένα μήνα και αποτελεί 100% φυσικό προϊόν. Διαφέρει από το κοινό λευκό σκόρ-δο στην ποσότητα αντιοξειδωτικών, καθώς είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη, ενώ και η ποσότητα αλλισίνης είναι δύο φορές αυξημένη. Το Μαύρο Σκόρδο Extra™ συνεισφέρει στη διατήρηση της φυσιολογικής αρτηριακής πίεσης και η ισχυρή του αντιοξειδωτική δράση ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.ASTRA MEDICAL HELLAS SUPERFOODS: τηλ.: 210 252758� www.superfoods.gr

Holistic Life �7

�8 Holistic Life

Από την επιστημονική ομάδα της Metapharm

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη συζήτηση γύρω από την χοληστερί-νη, τα φυσιολογικά επίπεδα και τους τρόπους ρύθμισής της με φυσικούς τρόπους και μέσα. Ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει φυσιολογικά περί-

που το 70% της χοληστερίνης που του χρειάζεται. Το υπόλοιπο �0% το παίρνει από τις τροφές. Όταν οι τροφές που καταναλώνουμε έχουν περισσότερη χο-ληστερίνη, τότε ο οργανισμός παράγει λιγότερη ώστε να εξισορροπήσει την κατάσταση. Το σώμα είναι γενετικά προγραμματισμένο να διατηρεί σταθερά τα επίπεδα χοληστερίνης γύρω από ένα όριο, το οποίο είναι προκαθορισμένο και διαφο-ρετικό για κάθε άτομο. Σύμφωνα με την Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ, σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, το πρόγραμμα διατροφής που συνιστά χαμηλή πρόσληψη λιπαρών, οδηγούν σε αυξημένη κατανάλωση υδατανθρά-κων, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της συνολικής μεταβολικής εικόνας, την αύξηση της γλυκόζης του αίματος, των τριγλυκεριδίων και της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να κυοφορούνται σοβαρές βλάβες στην υγεία.Μια σειρά από φυσικές ουσίες έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση φυσιολογικών επιπέδων χοληστερίνης στον οργανισμό. Οι φυτοστερόλες είναι φυτοχημικές ουσίες, οι οποίες έχουν παρόμοιο χημικό τύπο και ανάλογη αποστολή στα φυτά με αυτόν της χοληστερίνης στον άνθρω-πο και στα ζώα. Επειδή οι φυτοστερόλες και η χοληστερίνη έχουν παρόμοιο χη-μικό τύπο, ο ανθρώπινος οργανισμός ξεγελιέται και αναγνωρίζει τις φυτοστε-ρόλες ως χοληστερίνη, με συνέπεια να παράγει λιγότερη. Όταν λαμβάνονται σε αρκετή ποσότητα με τις τροφές, συναγωνίζονται τη χοληστερόλη καταλαμ-βάνοντας αντ’ αυτής θέση στους οικείους υποδοχείς. Έτσι, η χοληστερόλη των τροφών δεν μπορεί να απορροφηθεί κανονικά, οπότε αποβάλλεται αναλλοίω-τη και ελαττώνονται τα επίπεδά της στο αίμα. Η αγκινάρα είναι ένα από τα παλαιότερα θεραπευτικά φυτά και έχει ευεργε-τική επίδραση στη λειτουργία του ήπατος και της χοληδόχου κύστης. Βοηθά στην πέψη και ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα και τη δυσπεψία, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν ενοχλήσεις από κακή καύση του λίπους (φούσκωμα, αίσθημα κορεσμού). Έχει διουρητική δράση με πολύ καλά αποτελέσματα σε νεφρικές παθήσεις και στο διαβήτη. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι ελαττώνει τα επίπεδα χο-ληστερίνης και τριγλυκεριδίων του αίματος. Τα φλαβονοειδή από την Αγκινάρα, προλαμβάνουν την LDL – οξείδωση χοληστερόλης – μια δράση που ενδέχεται να μειώνει τον κίνδυνο της αρτηριοσκλήρυνσης. Το εκχύλισμα ζαχαροκάλαμου (μιας ποικιλίας Ζαχαροκάλαμου, που ευδοκιμεί κυρίως στην Κούβα) περιέχει την ουσία πολυκοζανόλη, η οποία αποτελείται από ένα φυσικό μίγμα αλκοολών μακράς αλύσσου (κερί). Η πολυκοζανόλη έχει την ικανότητα να δεσμεύει και να αποβάλει τα λιπίδια και να αναστέλλει την παραγωγή ενός ενζύμου το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή της χοληστερόλης. Οι πρακτικοί της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής χρησιμοποιούν μαγιά κόκ-κινου ρυζάλευρου για την αντιμετώπιση των κοιλιακών πόνων και της δυσε-ντερίας. Περιέχει αρκετές ενώσεις γνωστές ως monacolins, ουσίες που γνωρί-ζουμε ότι αναστέλλουν την παραγωγή της χοληστερόλης. Η βιοσύνθεση της χοληστερίνης γίνεται με την βοήθεια ενός ενζύμου που λέγεται HMG-CoA ανα-γωγάση. Μία από τις ουσίες που περιέχει η μαγιά από το κόκκινο ρυζάλευρο είναι η monacolin K (λοβαστατίνη ή mevinolin), ένας ισχυρός αναστολέας του παραπάνω ενζύμου, που έχει ως συνέπεια την μείωση της ενδογενούς παραγω-γής χοληστερίνης. Επίσης μια γνωστή χρήσιμη ουσία, το εκχύλισμα από πολυφαινόλες ελαιόλα-δου περιέχει πρόδρομες ουσίες για την παραγωγή προσταγλαδινών, που ρυθ-μίζουν πολλές κυτταρικές λειτουργίες, με αποτέλεσμα μείωση της χοληστερί-νης, μείωση της πηκτικότητας του αίματος και προστασία από έμφραγμα και εγκεφαλικά επεισόδια. Η νιασίνη είναι το πιο αποτελεσματικό φάρμακο μείωσης της χοληστερίνης. Μειώνει την LDL 10-25% και αυξάνει τη χαμηλή HDL πάνω από �1%. Επίσης μειώνει τα υψηλά τριγλυκερίδια από 20-50%. Βοηθά τα κύτταρα του αίματος στο να είναι λιγότερο κολλώδη, με αποτέλεσμα να μειώνεται η πιθανότητα δη-μιουργίας θρόμβων, αλλά και η πιθανότητα καρδιακής προσβολής. Το συνένζυ-μο Q10 χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία της επισωρευτικής καρδιακής ανεπάρκειας. Έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να μετριάσει τις βλάβες που προκα-λούνται από την οξείδωση των αρτηριών, αποτρέποντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την απόφραξη των αρτηριών.Ο παραπάνω συνδυασμός ουσιών βελτιώνει την παραγωγή ενέργειας, την από-δοση του καρδιαγγειακού συστήματος και το επίπεδο λιπαρών οξέων, μειώνο-ντας την LDL χοληστερίνη και αυξάνοντας την HDL χοληστερίνη. Ρυθμίζει επί-σης το σάκχαρο του αίματος, ομαλοποιεί την αρτηριακή πίεση και προστατεύει τα αγγεία από αρτηριοσκλήρυνση.

Ρυθμίστε τη χοληστερίνη με ασφάλεια

Holistic Life �9

Πολλές μελέτες της ιατρικής σε όλο τον κόσμο δείχνουν ότι ακόμα και χαμηλές δόσεις βιταμίνης C μπορούν να επιμηκύ-νουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τη ζωή μας. Σήμερα έχουμε τις

πρώτες ακλόνητες αποδείξεις ότι η βιταμίνη C μπορεί να προσθέ-σει χρόνια στη διάρκεια της ζωής μας. Από την άλλη, όταν κάποιος έχει ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης C στον οργανισμό του δίχως να το γνωρίζει, φθείρει άσκοπα την υγεία του, τα νιάτα του και περιορί-ζει τις δυνατότητές του για μακροζωία.Φυσικά η βιταμίνη C καταπολεμά και τη γήρανση, χαρακτηρίζεται για την ισχυ-ρή αντιοξειδωτική δράση της και θεωρείται απαραίτητη για τη σύνθεση κολλα-γόνου, τη φροντίδα του δέρματος αλλά και την προστασία του από τις ακτίνες του ήλιου.Είναι γνωστή για τις επανορθωτικές ιδιότητες που έχει πάνω στη γήρανση της επιδερμίδας, λειαίνοντας τις ρυτίδες, ενισχύοντας την ελαστικότητα και χαρίζο-ντας φροντίδα και λάμψη. Η βιταμίνη C είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που αιχμαλωτίζει και αφοπλίζει τις ελεύθερες ρίζες, δηλαδή τα ασταθή μόρια οξυγόνου που καταστρέφουν τα κύτταρα της επιδερμίδας και προκαλούν ρυτίδες στο υδαρές μέρος των ιστών. Επιπλέον, αναγεννά την γλουταθειόνη και την βιταμίνη E που έχει εξαντληθεί, ενώ ενεργοποιεί τα ένζυμα που ανα-ζητούν και καταστρέφουν τις ελεύθερες ρίζες.Πολλές έρευνες υποστηρίζουν ότι πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών κα-θημερινά περιέχουν 200 έως �00 mg βιταμίνης C, ποσότητα αρκετή για να αποτρέψει την ανάπτυξη του καρκίνου.Επίσης, η συγκεκριμένη βιταμίνη προσφέρει πλήρη προστασία στις αρτηρίες, αφού συμβάλλει στο να διατηρούνται σε καλή κατάσταση, στο να παραμένουν νέες, καθαρές και ευλύγιστες, εμποδίζοντας τη μετατροπή της LDL χοληστερί-νης του αίματος σε μια τοξική μορφή που επικάθεται στα τοιχώματα των αρ-τηριών.Η λήψη βιταμίνης C ημερησίως έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγω-γής των λεμφοκυττάρων, δηλαδή στρατιές από λευκά αιμοσφαίρια που αντι-μετωπίζουν τους ξένους εισβολείς στο σώμα μας, όπως είναι τα λοιμωξιογόνα βακτήρια και οι ιοί.Γι’ αυτό πολλές φορές και ένα μικρό έλλειμμα βιταμίνης C μπορεί να εξασθενί-σει την άμυνα του ανοσοποιητικού μας συστήματος.Βρετανοί ερευνητές μάλιστα έχουν δείξει ότι η βιταμίνη C μπορεί ακόμα και να αναστρέψει τη γήρανση και το βιολογικό μας ρολόι, ανανεώνοντας τα λευκά αιμοσφαίρια στο αίμα.Μην ξεχνάτε όμως ότι το σώμα μας δεν μπορεί να αποθηκεύσει την υδροδια-λυτή βιταμίνη C, που σημαίνει ότι πρέπει να την καταναλώνουμε τακτικά, προ-κειμένου να τροφοδοτούμε συνέχεια τα κύτταρά μας με αυτήν.Φροντίστε να καταναλώνετε πολλά πλούσια σε βιταμίνη C φρούτα και λαχανι-κά και τουλάχιστον πέντε μερίδες ημερησίως, μιας και η λήψη 250 έως 1.000 mg βιταμίνης C θεωρείται αρκετή για να καταπολεμήσει τη γήρανση και τις νόσους που σχετίζονται με αυτή.Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C είναι οι γλυκές πιπεριές, η παπάγια, οι φράου-λες, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα εσπεριδοειδή και οι χυμοί φρούτων, το κίουι (kiwi), το μπρόκολο, οι τομάτες και ο τοματοπολτός.

Βιταμίνη CΗ αντιοξειδωτική βιταμίνημε αντιγηραντική δράση

�0 Holistic Life

Natural Healing

Η Αλόη χρησιμοποιείται χιλιάδες χρόνια τώρα για τις θεραπευτικές της ιδιότητες. Αποτελεί ένα από τα πιο δραστικά καθαριστικά και αναζωογονητικά ελιξίρια της Αγιουρβέδα. Πρό-κειται για ένα εκπληκτικό φυτό με πολλαπλές ιδιότητες και οφέλη για την υγεία. Το είδος

περιγράφηκε αρχικά από τον Κάρολο Λινναίο το 1753 ως Aloe Perfoliata, ποικιλία Vera και έχει περιγραφεί και πάλι από το Nicolaas Laurens Burman ως Aloe Vera στο βιβλίο Flora Indica την 6η Απριλίου 1768 και ως Aloe Barbadensis από τον Philip Miller περίπου δέκα ημέρες μετά τον Burman, στο βιβλίο Gardener’s Dictionary. Πρόκειται για διαφορετική ονοματοδοσία στο ίδιο φυτό. (Κυκλοφορούν Aloe Vera Miller σαν κάτι διαφορετικό, όμως πρόκειται απλώς για το ότι ο διάσημος βοτανολόγος ο οποίος έκανε την ονοματοδοσία του φυτού πριν από 245 χρόνια).

Η καθημερινή πρόσληψη αλόης προσφέρει:- Τόνωση του ανοσοποιητικού- Γρήγορη και εύκολη επούλωση πληγών και αποκα-

τάσταση δερματικών προβλημάτων- Παραγωγή αντιοξειδωτικών ενζύμων, τα οποία απο-

τοξινώνουν το σώμα από τις καρκινογόνες ουσίες και υγιή σχηματισμό του DNA.

- Δράση αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική.- Ρύθμιση της χοληστερόλης.- Αύξηση της βιοδιαθεσιμότητας της βιταμίνης Ε και C

σχεδόν κατά �00%, όταν λαμβάνονται με χυμό αλό-ης αντί νερό. Κανένα άλλο συστατικό δεν αυξάνει την βιοδιαθεσιμότητα των υδροδιαλυτών και λιπο-διαλυτών βιταμινών.

- Καταπολέμηση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου και της ελκοειδούς κολίτιδας.

- Ρύθμιση των επιπέδων των βακτηρίων στο έντερο

και καταπολέμηση της κάντιντα (candida albicans).- Ενίσχυση του γυναικείου αναπαραγωγικού συστή-

ματος.Τα συστατικά από το κόμμι αλόης που είναι υπεύθυνα για την καθαρτική της δράση είναι γνωστά ως γλυ-κοσίδες ανθρακουϊνόνης. Αυτά τα μόρια διασπώνται από τα φυσιολογικά βακτήρια στο παχύ έντερο για να δημιουργήσουν άλλα μόρια (αγλυκόνες), που ασκούν καθαρτική δράση. Καθώς η αλόη είναι ένα ισχυρό καθαρτικό, συχνά προ-τείνονται αρχικά άλλα φυτικά καθαρτικά όπως η σένα (senna) και η κασκάρα (cascara).Τοπικά, δεν είναι ακόμα σαφές ποια συστατικά είναι υπεύθυνα για τη δυνατότητα της αλόης να επουλώνει πληγές. Εργαστηριακές μελέτες θεωρούν ότι πολυσακχαρίτες όπως η ακεμαννάνη βοηθούν την ίαση του δέρματος

μέσω των αντιφλεγμονωδών, αντιμικροβιακών δρά-σεων και της δράσης ενεργοποίησης του ανοσοποι-ητικού. Τα αποτελέσματα της αλόης στο δέρμα ίσως οφείλο-νται επίσης στην υψηλή περιεκτικότητά της σε αμινο-ξέα, όπως και σε βιταμίνη Ε, βιταμίνη C, ψευδάργυρο και απαραίτητα λιπαρά οξέα. Η Αλόη έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ελα-φρών εγκαυμάτων. Το τζελ αλόης απλώνεται στην πάσχουσα περιοχή του δέρματος τρεις με πέντε φο-ρές την ημέρα. Παλαιότερες μελέτες αναφέρουν ότι το gel αλόης όταν απλώνεται τοπικά μπορεί να θεραπεύσει εγκαύ-ματα από ακτινοβολία, και μια μικρή κλινική δοκιμή το βρήκε πιο αποτελεσματικό από το τζελ με βαζελί-νη στη θεραπεία εγκαυμάτων. Ωστόσο, μια μεγάλη, νέα μελέτη με χρήση ελέγχου placebo, δεν βρήκε την αλόη αποτελεσματική για τη θεραπεία ελαφρών εγκαυμάτων.Δύο μικρές ελεγχόμενες μελέτες σε ανθρώπους ανα-κάλυψαν ότι η αλόη, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με γλυβενκλαμίδη, το υπογλυκαιμικό φάρμακο που χορηγείται από το στόμα, μειώνει αποτελεσματικά το σάκχαρο στο αίμα σε άτομα που πάσχουν από διαβή-τη τύπου 2 (μη-ινσουλινοεξαρτώμενο).Ένα εκχύλισμα αλόης σε κρέμα έχει αποδειχτεί απο-τελεσματικό σε μια διπλή-τυφλή ελεγχόμενη μελέτη σε άτομα με ψωρίαση.

Αλόη: Η φύση στα καλύτερά της

Η Αλόη είναι ένα πραγματικό εργοστάσιο βιταμινών, όπως B, C, E και β-καροτίνη (πρόδρομος της βιταμίνης Α), η οποία περιέχει μέταλλα και ιχνοστοιχεία (μαγνήσιο, ασβέστιο, ψευδάργυρο, σίδηρο, μαγγάνιο και σελήνιο) αλλά και αμινοξέα. Χάρη στα συστατικά αυτά και την αλληλεπίδρασή τους, ως φυτό έχει αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτική και αντιμυκητιακή δράση, τονώνει το ανοσοποιητικό, ηρεμεί το νευρικό σύστημα και αποτοξινώνει τον οργανισμό.

ΟΡΓΑΝΙΚΟΣ ΧΥΜΟΣ ΑΛΟΗΣ 99,8%- Κρύας επεξεργασίας και χωρίς αλ-λοιώσεις για τη μεγιστοποίηση των οφελών.- Περισσότερα από 1000mg/lt πο-λυσακχαριτών (5000mg/lt ενεργών στοιχείων αλόης).- Περιέχει μόνο εσωτερικό ζελέ των φύλλων και όχι πικρό εξωτερικό φλοιό.- Καθαρή, φυσική γεύση.- Συλλέγεται με το χέρι επιλεγμένα φύλλα από ώριμα φυτά.- Σε ανακυκλώσιμη γυάλινη φιάλη.- 100% βιολογικής παραγωγής και δίκαιου εμπορίου, - 100% βιολογική, ηθικής προέλευ-σης, κατάλληλη για χορτοφάγους και φυτοφάγους.BOTANICA: τηλ. 2�10 2�8880www.botanica.gr

Holistic Life �1

ETRA

CT

�2 Holistic Life

Health & Healing

Αντιμετωπίστε τις μολύνσειςτου ουροποιητικού συστήματος Αν και ανήκουν στις πιο συνηθισμένες μολύνσεις των γυναικών, υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος να τις αντιμετωπίσουμε, όπως προκύπτει από πρόσφατα στοιχεία.

Αν ανήκετε στα εκατομμύρια των γυναικών που βασανίζονται από μολύνσεις του ουρο-ποιητικού συστήματος, πιθανότατα θα έχετε ήδη πάρει αντιβιοτικά — τη μοναδική απά-ντηση των συμβατικών γιατρών στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Αλλά ευτυχώς υπάρχει

μια απλούστερη και ασφαλέστερη λύση, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, την οποία μπορεί και να έχετε ήδη στο ψυγείο σας.Ο χυμός από κράνμπερι, αυτού του παλιού, λαϊκού γι-ατρικού που συχνά συστήνεται για την κυστίτιδα και άλλες μολύνσεις του ουροποιητικού σωλήνα, άρχισε εν τέλει να κερδίζει την αναγνώριση που αξίζει, από την επιστημονική κοινότητα. Σε μια μελέτη που πα-ρουσιάστηκε στη Βοστόνη, στην 2�0η Εθνική Συνέ-λευση της Αμερικανικής Κοινότητας Χημικών, αποκα-λύφθηκε ότι ο χυμός από κράνμπερι μπορεί να παρε-μποδίσει αποτελεσματικά τέτοιου είδους μολύνσεις, καταπολεμώντας τα βακτήρια Escherichia coli που τις προκαλούν.Η μελέτη περιλάμβανε την καλλιέργεια σπόρων Escherichia coli — της πιο συνηθισμένης αιτίας μο-λύνσεων — σε ούρα που συλλέχθηκαν από υγιείς

εθελοντές πριν και μετά την κατανάλωση χυμού από κράνμπερι. Έπειτα εξετάστηκαν τα E. Coli, για την εκτί-μηση της ικανότητάς τους να προσκολλώνται το ένα στο άλλο και να σχηματίζουν βιομεμβράνες, δηλαδή λεπτά, γλοιώδη στρώματα των μικροοργανισμών, περικυκλωμένα από τα ίδια τους τα εκκρίματα, που δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον για να αναπτυ-χθούν. Τα βακτήρια που δε μπορούν να ενωθούν, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αποβληθούν από τον ουροποιητικό σωλήνα.Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο χυμός από κράνμπε-ρι παρεμπόδισε την προσκόλληση των βακτηρίων είτε μεταξύ τους, είτε στην επιφάνεια ενός τρυβλίου πέτρι (ρηχό κυλινδρικό πιάτο που χρησιμοποιείται

από τους βιολόγους για την καλλιέργεια μικροοργανι-σμών), οκτώ μόλις ώρες μετά την κατανάλωση. Αυτό φανερώνει ότι τα ευεργετικά, ενεργά συστατικά του χυμού φτάνουν γρήγορα στον ουροποιητικό σωλήνα και παρεμποδίζουν την ανάπτυξη μόλυνσης εξαρχής (sciencedaily.com/releases/2010/08/100823183807.html). Η έρευνα αυτή έχει σημαντικό απόηχο, αν σκεφτεί κα-νείς πόσο μεγάλο πρόβλημα αποτελούν παγκοσμίως οι μολύνσεις του ουροποιητικού συστήματος. Μόνο στις ΗΠΑ, οι ιατρικές επισκέψεις για το συγκεκριμέ-νο πρόβλημα, υπολογίζονται γύρω στα οκτώ εκα-τομμύρια το χρόνο, με συνολικό ετήσιο κόστος που ξεπερνά τα 1,6δις (Dis Mon, 2003; 49: 53-70). Επιπλέ-ον, τα στοιχεία επιβεβαιώνουν και τα αποτελέσματα των πρόσφατων ελεγχόμενων κλινικών τεστ, τα οποία υποστηρίζουν ότι τα κράνμπερι, σε διάφορες μορφές, μπορούν να μειώσουν την εμφάνιση μολύνσεων σε γυναίκες που είναι συνήθως πιο επιρρεπείς σε τέτοιου είδους προβλήματα. Σε μία ερευνητική μελέτη διάρκειας ενός έτους, σε 150 σεξουαλικά ενεργές γυναίκες, ηλικίας από 21 ως 72 ετών, οι συμμετέχουσες χωρίστηκαν σε τρεις ομά-δες. Στη μία δόθηκε χυμός από βιολογικό κράμπερι και ταμπλέτες εικονικού φαρμάκου, στην άλλη, τα-μπλέτες κράνμπερι και χυμός από εικονικό φάρμα-κο και στην τρίτη, ταμπλέτες και χυμός από εικονικό φάρμακο. Η δόση για το χυμό ήταν 250mL, τρεις φο-ρές την ημέρα, ενώ οι ταμπλέτες χορηγούνταν δύο φορές την ημέρα.Το κράνμπερι, σε μορφή χυμού ή ταμπλέτας, μείωσε σημαντικά τον αριθμό των γυναικών που συνέχισαν να παρουσιάζουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο κάποια μόλυνση (20% και 18% των γυναικών που πή-ραν το χυμό και τα χάπια αντίστοιχα), συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο (�2% των γυναικών). Επίσης και οι δύο ομάδες του κράνμπερι χρειάστηκε να πάρουν λιγότερα αντιβιοτικά κατά τη διάρκεια του έτους, συ-γκριτικά με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου (Can J Urol, 2002; 9: 1558-62).Μια ακόμα αναφορά— αυτή τη φορά μια συγκεντρω-τική μετα-ανάλυση που διεξήχθη από τον ευυπόλη-πτο Οργανισμό Κοχρέιν (Cochrane Collaboration) για τα αποτελέσματα 10 δοκιμασιών— κατέληξε στο συ-μπέρασμα ότι τα προϊόντα του κράνμπερι (χυμός και ταμπλέτες), μπορούν να μειώσουν σημαντικά την εμ-φάνιση μολύνσεων του ουροποιητικού συστήματος μέσα σε 12 μήνες, ειδικά σε γυναίκες που υποφέρουν από επαναλαμβανόμενες μολύνσεις, συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου με το εικονικό φάρμακο (Cochrane

Γράφει ο Γουίλιαμ Τάιλερ, Dr of Naturopathy

Οι ουρολοιμώξεις προκύπτουν συχνότερα στις γυναίκες απ’ ό, τι στους άνδρες, με τις μισές γυναίκες να έχουν πάθει ή να πρό-κειται να πάθουν τουλάχιστον μια λοίμωξη κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η επιστροφή της λοίμωξης είναι συχνό φαινόμενο. Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η ανατομία του γυναικείου σώματος, η σεξουαλική επαφή και το οικογενειακό ιστορικό. Στις περιπτώσεις με ασαφή συμπτώματα, η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη καθώς η παρουσία βακτηρίων δεν μαρτυρεί απαραίτητα την ύπαρξη λοίμωξης.

Holistic Life ��

�� Holistic Life

Database Syst rev, 2008; 1: CD001321). Παρόλα αυτά, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδει-κνύουν ότι τα κράνμπερι μπορούν να χρησιμοποιη-θούν στη θεραπεία μιας μόλυνσης που ήδη υπάρχει (Drugs, 2009; 69: 775-807).Οι προανθοκυανιδίνες των κράνμπερι ανήκουν σε μια τάξη φλαβονόλων, γνωστών και ως «συμπυκνωμένες ταννίνες», που θεωρούνται υπεύθυνες για τις ευεργε-τικές τους ιδιότητες στον ουροποιητικό συστήματος. Υπάρχουν και άλλα φυτικά εκχυλίσματα που επίσης περιέχουν αυτές τις προανθοκυανιδίνες, αλλά η ειδι-κή δομή εκείνων που περιέχει το κράνμπερι, τις κάνει ιδιαίτερα αποτελεσματικές ενάντια των βακτηρίων που προκαλούν τις μολύνσεις του ουροποιητικού σω-λήνα (Altern Med Rev, 2008;13: 227-44).Γενικά, η κατανάλωση �00-500mL, την ημέρα, χυμού κράνμπερι, χωρίς την προσθήκη γλυκαντικών ουσι-ών, συστήνεται για την παρεμπόδιση μολύνσεων του ουροποιητικού σωλήνα, ενώ εναλλακτικά μπορείτε

να λαμβάνετε �00mg συμπυκνωμένου εκχυλίσματος κράνμπερι, δύο φορές την ημέρα.

Άλλες φυσικές προσεγγίσειςΕκτός από τα προϊόντα του κράνμπερι, υπάρχουν και πολλοί άλλοι φυσικοί τρόποι να προστατευτούμε από τέτοιου είδους μολύνσεις.

• Προβιοτικά Καθώς το E. Coli, το κυρίαρχο παθογόνο που συμμε-τέχει στις μολύνσεις του ουροποιητικού σωλήνα, τα-ξιδεύει από τα έντερα και/ή τον κόλπο για να κατοι-κήσει στο φυσικά αποστειρωμένο ουροποιητικό σω-λήνα, η βελτίωση είτε της χλωρίδας του εντέρου, είτε του κόλπου, μπορεί να έχει μια ευεργετική επίδραση στον σωλήνα. Μάλιστα, κλινικές μελέτες δείχνουν ότι κάποια προβιοτικά— που λαμβάνονται είτε πόσιμα, είτε κολπικά— φαίνεται να είναι αποτελεσματικά

στην παρεμπόδιση των μολύνσεων του ουροποιητι-κού συστήματος.Σε μια προκαταρκτική δοκιμασία όπου συμμετείχαν εννέα γυναίκες που υπέφεραν από περιοδικές μολύν-σεις του ουροποιητικού σωλήνα, η χρήση ενός κολ-πικού υπόθετου που περιείχε Lactobacillus crispatus, κάθε δεύτερο βράδυ για ένα χρόνο, οδήγησε σε αξι-οσημείωτη μείωση της κλίμακας επανεμφάνισης του προβλήματος. Πριν τη θεραπεία, οι γυναίκες μολύνο-νταν γύρω στις πέντε φορές το χρόνο, κατά μέσο όρο, κάτι που μειώθηκε σε μόλις μία φορά, κατά τη διάρ-κεια του χρόνου που ακολούθησαν τη θεραπεία με το προβιοτικό (Ιnt J Antimicrob Agents, 2006; 28 Suppl 1: S30-4).Σε μια άλλη, μεγαλύτερης κλίμακας, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη, γυναίκες με μόλυνση του ουροποιητικού σωλήνα, ακολούθησαν θεραπεία με αντιβιοτικά για τρεις μέρες (αν και οι επανεμφανίσεις ήταν ορατές στο 29% και �1% εκείνων που πήραν νορφλοξασίνη και τριμεθοπρίμη/σουλφαμεθοξα-ζόλη αντίστοιχα), η οποία συνεχίστηκε με τη χορή-γηση υπόθετων που περιείχαν είτε λακτοβάκιλλο (Lactobacillus), είτε κάποιο εικονικό φάρμακο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η κλίμακα επανεμφάνισης άγγιξε το 21% για την ομάδα με τα προβιοτικά, συ-γκριτικά με το �7% για την ομάδα με το εικονικό φάρ-μακο (Clin Ther, 1992;14: 11-6).Τα πόσιμα προβιοτικά, όπως ο L.rhamnosus GG, φαί-νεται να μειώνουν επίσης την εμφάνιση μολύνσεων του ουροποιητικού σωλήνα, αν και τα στοιχεία προ-έρχονται κυρίως από μελέτες σε παιδιά (Altern Med Rev, 2008; 13:227-44).

• Βιταμίνη CΣε μια μελέτη που συμμετείχαν περισσότερες από 100 έγκυες— που αποτελούν μια ομάδα με ευαισθη-σία σε μολύνσεις του ουροποιητικού— χορηγούνταν στις μισές από αυτές 200mg θειικού σιδήρου, 5mg φολικού οξέος και 100mg βιταμίνης C, σε καθημερινή βάση, ενώ στις άλλες μισές χορηγούταν μόνο ο θειι-κός σίδηρος και το φολικό οξύ. Μετά από τρεις μήνες, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι μειώθηκε σημαντικά η εμφάνιση μολύνσεων του ουροποιητικού (1�%) σε εκείνες που πήραν τη βιταμίνη C, συγκριτικά με τις υπόλοιπες (29%) (Acta Obstet Gynecol Scand, 2007; 86: 783-7).Θεωρείται λοιπόν ότι η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) μπορεί να κάνει πιο όξυνα τα ούρα και επομένως, να δημιουργήσει ένα πιο «αφιλόξενο» περιβάλλον για τα βακτήρια που προκαλούν τις μολύνσεις όπως π.χ. το E.coli (Nitric Oxide, 2001;5: 580-6). Εναλλακτικά, θα μπορούσαμε να αποδώσουμε τις ευεργετικές ιδιό-τητες της βιταμίνης, στην αντιοξειδωτική της δράση (Mediators Inflamm, 2005; 2005: 242-4).

• Βιταμίνη ΑΜια μικρή τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη δοκιμασία υπέδειξε την πιθανότητα, η βιταμίνη Α να βοηθά ενά-ντια στην επανεμφάνιση μολύνσεων του ουροποιητι-κού σωλήνα. Σε μια ομάδα 2� ασθενών χορηγήθηκε αντιμικροβιακή θεραπεία, αλλά στους μισούς από αυτούς δόθηκε και μία και μόνη δόση βιταμίνης Α (200.000ΙU), ενώ στους υπόλοιπους κάποιο εικονικό φάρμακο. Στην επανεξέταση, ένα χρόνο μετά, βρέθη-κε ότι η ομάδα που έλαβε τη βιταμίνη Α είχε βιώσει πολύ λιγότερες μολύνσεις συγκριτικά με την άλλη. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «τα συ-μπληρώματα της βιταμίνης Α μπορούν να παίξουν βοηθητικό ρόλο στη θεραπεία για την επανεμφάνιση των μολύνσεων» (Pediatr Int, 2007; 49: 310-30).

• Αρκτοστάφυλος (Uva Ursi)Επίσης γνωστός και ως αρκουδοκούμαρο (Λατινική ονομασία: Arctostaphylos uva ursi). Πρόκειται για ένα αντιμικροβιακό βότανο που χρησιμοποιείται συχνά για την παρεμπόδιση και θεραπεία μολύνσεων του ουροποιητικού. Παρόλα αυτά, δεν έχει διεξαχθεί μέ-χρι στιγμής κάποια μελέτη για την επιβεβαίωση της αποτελεσματικότητάς του ως μέσο θεραπείας, αν και

+Ποια είναι η αιτία των μολύνσεων του ουροποιητικού;

Συνήθως παρουσιάζονται όταν κάποια βακτή-ρια εισβάλλουν στο σωλήνα μέσω της ου-

ρήθρας και πολλαπλασιαστούν στην κύστη. Οι γυναίκες είναι περισσότερο ευαίσθητες εξαιτίας της ανατομίας τους— η μικρή απόσταση μεταξύ ουρήθρας-πρωκτού και μεταξύ του ανοίγματος της ουρήθρας και της κύστης. Ακόμα και η σεξου-αλική επαφή μπορεί ορισμένες φορές να προκα-λέσει μολύνσεις του ουροποιητικού σωλήνα, κα-θώς διάφορα βακτήρια μπορεί να πιεστούν στο εσωτερικό της ουρήθρας. Η χρήση διαφράγματος μπορεί και αυτή με τη σειρά της να οδηγήσει σε μολύνσεις, καθώς μπορεί να σπρώχνει την ουρή-θρα, κάνοντας δυσκολότερη την πλήρη εκκένωση της κύστης. Η παραμικρή ποσότητα ούρων που παραμένει, μπορεί να αναπτύξει βακτήρια και να προκαλέσει μολύνσεις. Ακολουθούν κάποιες συμ-βουλές για να αποφύγετε τυχόν μολύνσεις:

− Πίνετε άφθονο νερό, καθώς παρασύρει τα βα-κτήρια.

− Μην κρατιέστε όταν πιέζεστε — να πηγαίνετε στην τουαλέτα κάθε φορά που νιώθετε ότι το χρειάζεστε.

− Να σκουπίζεστε από μπρος προς τα πίσω, καθώς με αυτό τον τρόπο δεν επιτρέπετε στα βακτήρια της περιοχής του πρωκτού να μεταφερθούν στον κόλπο και την ουρήθρα.

− Μετά τη σεξουαλική επαφή προσπαθήστε να ουρήσετε, ώστε να εξολοθρεύσετε τυχόν βακτή-ρια.

− Αποφεύγετε πιθανώς ερεθιστικά γυναικεία προϊ-όντα, όπως αποσμητικά σπρέι ή πούδρες.

− Αποφεύγετε τη χρήση διαφράγματος ως μέθοδο αντισύλληψης, σε περίπτωση που έχετε αυξημέ-νη ευαισθησία στις μολύνσεις του ουροποιητι-κού σωλήνα.

+

Τέτοιου είδους μολύνσεις μπορούν να εξαπλω-θούν από την κύστη στα νεφρά και να οδηγή-

σουν σε μόνιμη βλάβη τους, επομένως είναι σημα-ντικό να επισκεφτείτε κάποιο γιατρό αμέσως μόλις παρατηρήσετε τα πρώτα σημάδια της μόλυνσης. Παρόλα αυτά, αν δεν επιθυμείτε να πάρετε κάποιο αντιβιοτικό φάρμακο για να καταπολεμήσετε τη μόλυνση, σκεφτείτε την περίπτωση να επισκεφτεί-τε κάποιον ικανό ομοιοπαθητικό ή βοτανολόγο, που είναι σε θέση να σας συστήσει κάποια γιατρι-

κά ανάλογα με τα συμπτώματά σας.Τα ιατρικά βότανα μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα, καθώς πολλά από αυτά έχουν μεγάλο ιστορικό επιτυχημένων θεραπειών στις μολύνσεις. Σε αυτά συνήθως περιλαμβάνονται η Agrimonia eupatoria (αγριμόνια), η Althea officinalis (νερομο-λόχα), Apium graveolens (σπόρος του σέλινου), η Arctium lappa (κολλιτσίδα), η Zea mays (καλαμπό-κι) (Altern Med Rev, 2008; 13: 227-44).

Φυσικοί τρόποι θεραπείας των μολύνσεωντου ουροποιητικού σωλήνα

Holistic Life �5

ETRA

CT

�6 Holistic Life

A.Vogel Uva-ursiΦυτικό σκεύασμα για την αντιμετώπιση των ουρολοιμώξε-ων Βάμμα από συνδυασμό φρέσκων βοτάνων: Uva ursi - Echinacea purpureaΟ αρκτοστάφυλος είναι διουρητικό βότανο. Παρουσιάζει ειδική αντισηπτι-κή και στυπτική επίδραση στις βλεννογόνες μεμβράνες του ουροποιητικού συστήματος. Η γλυκοσίδη αρβουτίνη είναι το κύριο ενεργό συστατικό στο uva ursi και περιλαμβάνει έως και το 10% του φυτού σε βάρος. Η περιεχό-μενη στο φυτό αρβουτίνη είναι φυσικό αντισηπτικό των ούρων και για το λόγο αυτό και θεωρείται βότανο επιλογής σε περιπτώσεις ουρολοιμώξεων. Η υδροκινόνη που λαμβάνεται από την αρβουτίνη είναι ένας ισχυρός αντιβα-κτηριακός παράγοντας και θεωρείται υπεύθυνη για τη δυνατότητα του uva ursi να θεραπεύει λοιμώξεις του ουροποιητικού. ΙCP: τηλ: 210 9�08880, www.avogel.gr

μια κλινική δοκιμασία υποστηρίζει ότι αποτελεί ένα αποτελεσματικό μέσο πρόληψης.Πρόκειται για μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη δο-κιμασία, όπου συμμετείχαν 57 γυναίκες με χρόνια κυστίτιδα και έδειξε ότι ένα απλό συμπλήρωμα που περιείχε εκχύλισμα από φύλλο αρκτοστάφυλου, κα-θώς και ρίζα και φύλλα από ταραξάκο (το τελευταίο αποτελεί ένα σπουδαίο διουρητικό), για ένα μήνα, μπορεί αποτελεσματικά να μειώσει τον αριθμό των μολύνσεων για τον επόμενο χρόνο. Μάλιστα, ένα χρόνο μετά, κανείς από την ομάδα του αρκουδο-κούμαρου δεν είχε παρουσιάσει κάποια μόλυνση, ενώ δε συνέβη το ίδιο και για πέντε γυναίκες από την άλλη ομάδα με το εικονικό φάρμακο (Curr Ther Res, 1993; 53: 441-3).Σύμφωνα με μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, το αρκουδοκούμαρο είναι πιο αποτελεσματικό όταν χρησιμοποιείται στα πρώτα στάδια μιας μόλυνσης ή για βραχυπρόθεσμη προστασία (Altern Med Rev, 2008; 13: 227-44). Παρόλα αυτά, θα πρέπει να συμ-βουλευτείτε και κάποιον ειδικό βοτανολόγο για να σας καθορίσει τις δοσολογίες.

• D-μανόζηΠρόκειται για ένα απλό σάκχαρο που φαίνεται να λειτουργεί παρόμοια με το χυμό του κράνμπερι, εμποδίζοντας τα σπόρια διαφόρων βακτηρίων να προσκολλήσουν στο εσωτερικό του ουροποιητι-κού σωλήνα. Σε μια μελέτη που έγινε σε ποντίκια, η άλφα-D-μανόζη, όχι μόνο παρεμπόδισε την προ-σκόλληση του Ε.coli, αλλά και μπλόκαρε την είσοδό του στα κύτταρα της κύστης και τον επακόλουθο σχηματισμό της βιομεμβράνης (PLoS One, 2008;3:e2040).Κι όμως, καθώς οι κλινικές δοκιμασίες είναι ελλιπείς, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν τελικά τα άτομα που λαμβάνουν πόσιμα τη D-μανόζη, θα βι-ώσουν και τις ίδιες επιδράσεις. Βέβαια, κάποιες λιγο-στές έρευνες σε δοκιμαστικούς σωλήνες, εξέτασαν τις επιπτώσεις της D-μανόζης σε κύτταρα από υγιείς γυναίκες και γυναίκες με μόλυνση του ουροποιητι-κού σωλήνα και ανακάλυψαν ότι η D-μανόζη μπορεί να καταπολεμήσει αποτελεσματικά, σχεδόν τα μισά σπόρια του E.coli που εντοπίστηκαν στον ουροποιη-τικό σωλήνα (Altern Med Rev, 2008; 13: 227-44).

• ΒελονισμόςΜια ελεγχόμενη μελέτη που σύγκρινε τα αποτελέ-σματα του πραγματικού και του εικονικού βελονι-σμού, καθώς και της απουσίας θεραπείας σε γυναί-κες με μολύνσεις του ουροποιητικού ανακάλυψε

ότι μετά από έξι μήνες, το 85% εκείνων που ακο-λούθησαν τη θεραπεία βελονισμού δεν εμφάνισε μολύνσεις του ουροποιητικού, σε σύγκριση με το 58% εκείνων που ανήκαν στην εικονική ομάδα και το �6% εκείνων που δεν ακολούθησαν καμία απο-λύτως θεραπεία (Scand J Prim health Care, 1998; 16: 37-9). Μια πιο πρόσφατη δοκιμασία επίσης ανέφερε ανάλογα αποτελέσματα (Am J Public Health, 2002; 92: 1609-11).

• ΔιατροφήΗ Δρ. Μέριλιν Γκλένβιλ, στο βιβλίο της «Βίβλος της Φυσικής Υγείας των Γυναικών» (London: Duncan Baird Publishers, 2010), προσφέρει τις ακόλουθες συμβου-λές διατροφής σε γυναίκες με ευαισθησία σε μολύν-σεις του ουροποιητικού.− Αποφεύγετε όξινες τροφές και ποτά. Οι όξινες τροφές και ποτά όπως το τσάι, ο καφές,

το αλκοόλ, η ζάχαρη, τα καυτερά φαγητά και οι μη αραιωμένοι χυμοί εσπεριδοειδών, μπορούν να ερεθίσουν το πρόβλημα. Κρατήστε ένα ημερολό-γιο με τα φαγητά που καταναλώνετε, για να διαπι-στώσετε αν κάποιο άλλο είδος φαγητού ή ποτού μπορεί να πυροδοτήσει την κατάστασή σας.

− Πίνετε άφθονο νερό. Σε περίπτωση που ήδη έχετε κάποια μόλυνση,

μπορείτε να φτιάξετε κριθαρόνερο: βράστε 1 και 1/�L νερό και προσθέστε �0g κριθάρι. Σιγοβράστε για 20 λεπτά. Προσθέστε το χυμό από 1 λεμόνι και σιγοβράστε για 10 λεπτά ακόμη. Βγάλτε το μίγμα από τη φωτιά και αφήστε το να κρυώσει. Πιείτε ένα φλιτζάνι σιγά-σιγά κατά τη διάρκεια της μέρας. Αν σας περισσέψει ποσότητα από το ζωμό, μπορείτε να το φυλάξετε σε κλειστό δοχείο στο ψυγείο σας, για 2� ώρες το πολύ.

− Τρώτε σκόρδα Τα σκόρδα βοηθούν στην καταπολέμηση του

E.coli και των άλλων βακτηρίων που προκαλούν μολύνσεις. Το ωμό σκόρδο είναι πιο αποτελεσμα-τικό από το μαγειρεμένο, οπότε καλύτερα να το κόβετε σε μικρά κομματάκια και το πασπαλίζετε πάνω από τις σαλάτες σας ή να το χρησιμοποιείτε ως καρύκευμα. Εναλλακτικά, μπορείτε να το λαμ-βάνετε ως συμπλήρωμα (1.000mg/τη μέρα σκόρ-δο ψυχρής ωρίμανσης).

− Καταναλώνετε άφθονο, οργανικό, ζωντανό γι-αούρτι.

Το ζωντανό γιαούρτι περιέχει ευεργετικά βακτή-ρια (προβιοτικά), που βοηθούν στη δημιουργία καλών αποικιών και επομένως ωφέλιμης χλωρί-δας, στο γαστρεντερικό σας σύστημα.

SMILE CRΑΝΒΕRRΥ CranMaxΤο συμπλήρωμα Cranberry CranMax® είναι τώρα ο ηγέτης στα συμπληρώμα-τα cranberry. Πρόσφατες μελέτες συνέβαλαν στην προώθηση μιας σαφούς σύνδεσης μεταξύ των cranberry και της μείωσης της εμφάνισης και σοβα-ρότητας λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήμα-τος.AM HEALTH: τηλ. 210 51�6008www.amhealth.biz

BEYOND GRAPE SEED®Ασπίδα κατά των ουρολοιμώξεωνΤο Beyond Grape Seed ® περιέχει τα αυθεντικά Masquelier’s ™ OPCs από σπόρους σταφυλιών που είναι το αποτελεσματικότερο αντιοξειδωτικό στη φύση! Περιλαμβάνει μύρτιλλα τα οποία είναι εξαιρετικά για την όραση και cranberries, για πρόσθετα βιοφλα-βονοειδή και μέγιστη βιοδιαθεσιμότη-τα. Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας του σε cranberries - που δημιουργούν εχθρικό περιβάλλον για το E.coli - αποτελεί ασπί-δα προστασίας κατά των ουρολοιμώξεων.MED MELON: τηλ. 2�10��9��1www.medmelon.gr

A.VOGEL ΝEPHROSOLIDΦυτικό αντισηπτικό-αντιφλεγμονώδες του ουροποιητικού Βάμμα από φρέσκα Solidago virgaurea, Betula pendula, Ononis spinosa, Equisetum arvenseΟι ανθισμένες κορυφές του φυτού και τα φύλλα, περιέχουν σαπωνίνες, ταννίνες, φλαβο-νοειδή και αιθέριο έλαιο. Το Solidago παρουσιάζει ισχυρή διουρητική δράση αλλά η σημαντικότερη ιδι-ότητα του είναι η αντιφλεγμονώδης αντισπα-σμωδική και αντισηπτική δράση του στο ουρο-ποιητικό σύστημα. Για το λόγο αυτό πολύτιμο βότανο σε περιπτώσεις μολύνσεων και φλεγμο-νών στα νεφρά και την ουροδόχο κύστη καθώς και στη διαδικασία διάλυσης και απομάκρυνσης των λίθων του ουροποιητικού.ΙCP: τηλ: 210 9�08880www.avogel.gr

VIOGENESIS MANNOSE COMPLEXΦόρμουλα μαννόζης με μεθειονίνη & εκχύλισμα βοτάνωνΔώστε τέλος στις επαναλαμβανό-μενες και επίμονες ουρολοιμώξεις, απλά και φυσικά, χωρίς παρενέργειες. Κατάλληλο για θεραπευτική αλλά και προληπτική χρήση. Περιέχει: D-Μαν-νόζη, L-Μεθειονίνη, εκχύλισμα μπλε μούρων, εκχύλισμα κράνμπερυ, εκχύ-λισμα ταραξάκο, αρκτοστάφυλος σε σκόνη, σολιντάγκο σε σκόνη, εκχύλι-σμα μαϊντανου, εκχύλισμα κολοκυθό-σπορου.ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΙΚΗ: τηλ.: 210�800180 www.diatrofologiki.gr

Η ουρολοίμωξη άνει συχνά την εμφάνισή της το καλοκαίρι και δείχνει μεγαλύτερη προτίμηση στις γυναίκες. Πιθανή αιτία για τη διάκριση αυτή είναι ο ανατομικός

σχεδιασμός του γυναικείου κατώτερου ουροποιητικού συστήματος που επιμολύνε-ται ευκολότερα από μικρόβια. Ωστόσο, υπάρχει τρόπος να προλάβετε την ουρολοί-μωξη, ενώ ακόμα και αν προσβληθείτε υπάρχει λύση.

Uva-ursi: ιδανικό για την ουρολοίμωξη

Holistic Life �7

�8 Holistic Life

Τα όργανα στον ουροποιητικό σωλήνα, είναι σημαντικά αφού διαχειρίζονται υγρά, τοξίνες και άλλες ουσίες. Τα νεφρά φιλτράρουν και καθαρίζουν το αίμα, απεκκρίνουν ακαθαρσίες, ρυθμίζουν τον όγκο και τη χημική ισορροπία του αίματος. Ένα υγιές ουροποιητικό περιβάλλον, βοηθά στην αποτοξίνωση

και γρήγορη αποθεραπεία, ενώ το μολυσμένο, δημιουργεί δυσφορία και ασθένειες. Μία ισορροπημένη, θρεπτική διατροφή, μαζί με καλή υγιεινή, βοηθά στη διατήρηση υγιούς ουροποιητικού σωλήνα.

Macrobiotic nutritionεεεεε εεεεε

Η Μακροβιοτική, αποτελεί ένα πλήρες σύστημα εκπαίδευσης της ανθρώπινης φύσης, με το οποίο μαθαίνουμε να ζούμε σύμφωνα με τους Νόμους του Σύμπαντος, για να απολαμβάνουμε μία υγιή, ισορροπημένη ζωή. Στο σύστημα της Μακροβιοτικής, χρησιμοποιείται η διατροφή ως το πιο άμεσο και κατανοητό (ευρέως) μέσο για την αλλαγή του ατόμου. Αν δεχθούμε το ρητό “είμαστε ότι τρώμε”, τότε καταλαβαίνουμε ότι η ποιότητα αυτών που βάζουμε μέσα μας επηρεάζει το πώς εξελισσόμαστε.

Γράφει ο Σταύρος Καραγιλάνης, σύμβουλος και σεφ Μακροβιοτικής διατροφής, ιδρυτής του ONE project – Our Natural Evolution

Υγιές ουροποιητικό με φυσική διατροφήΤι να αποφεύγουμε, πώς ν’ αντιμετωπίζουμε και να διαγνώσουμε τα προβλήματα πριν εξελιχθούν

Πιθανά συμπτώματα• νυκτερινή ενούρηση, ακράτεια• νεφρική ανεπάρκεια• πόνοι στη μέση, πρήξιμο ποδιών• ναυτία, εμετός• ξύπνημα για ούρηση, ανήσυχος ύπνος• μείωση της νοητικής και φυσικής ζωτικότητας• νοητικά και ψυχολογικά συμπτώματα: φοβίες, δι-στακτικότητα, έλλειψη διαύγειας, παράνοια

Η άποψη της ΑνατολήςΣτην παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, τα νεφρά και η ουροδόχος κύστη κυβερνούν τον ύπνο, τη ζωτικό-τητα, τις αναπαραγωγικές λειτουργίες. Ανανεώνονται και ενεργοποιούνται το βράδυ.

Διάγνωση στο σπίτι!Μέσω απλής παρατήρησης μπορούμε ν’ αντιληφθού-με την κατάσταση των οργάνων μας:• Σκούρο δέρμα κάτω από τα μάτια.Στασιμότητα στα νεφρά. Προσοχή σε: ζωικές τροφές, αλάτι, αρτοποιήματα, συσταλτικές (γιανγκ) τροφές.

• Σακούλες ματιώνΠρησμένες–υδαρείς: πρησμένα νεφρά, κατακράτηση υγρών, συχνουρία. Προσοχή σε: ροφήματα, χυμoύς, φρούτα.Λιπαρές-πιο σφικτές: συσσώρευση λίπους και βλέν-νας στα νεφρά, που θα εξελιχθούν σε πέτρες (αυτές εκφράζονται με σπυράκια και μαύρα στίγματα στις σακούλες). Προσοχή σε: ζωικές τροφές, λευκό αλεύρι, ζάχαρη, λιπαρά.• Αυτιά = νεφράΗ κοκκινίλα υποδεικνύει πρήξιμο. Προσοχή σε: ζά-χαρη, γαλακτοκομικά, φρούτα, χυμούς. Υπερβολική λήψη πρωτεΐνης εμφανίζεται με μυρμηγκιές ή κρεα-τοελιές. Η υπερέκκριση κεριού, σχετίζεται με λιπώδεις εναποθέσεις στην ουρήθρα.• Υγρασία σε παλάμες και πέλματα, σημαίνει επιβά-ρυνση από υπερκατανάλωση υγρών.• Πέλμα και μεσημβρινός του νεφρού.Ο πόνος εκεί υποδεικνύει πρόβλημα. Κάλοι-σκληρύν-σεις σημαίνουν συσσώρευση πρωτεΐνης και/ή λίπους. Προσοχή σε: γαλακτοκομικά, λιπαρά, ζάχαρη, προϊό-ντα αλεύρου.

• Σωματική στάσηΚλίση προς τα εμπρός δείχνει πολύ σφικτά (γιανγκ) νεφρά.Κλίση προς τα πίσω και καμπούριασμα, δείχνει πολύ διεσταλμένα (γιν) νεφρά.

Τι αποφεύγουμεΧημικές ουσίες, υπερβολική πρωτεΐνη και υγρά, υπερ-φαγία και ακραίες(γιν/γιανγκ) ουσίες, κουράζουν και επιβαρύνουν την υγεία των νεφρών. Ας αποφεύγο-νται ώσπου η κατάσταση να βελτιωθεί:• Οι ακραίες συσταλτικές (γιανγκ) τροφές, σφίγγουν τα νεφρά, που μπορεί να καλυφθούν με λίπος ή βλέν-να, μειώνοντας τη λειτουργικότητά τους.Τροφές: όλα τα ζωικά τρόφιμα, τυριά με αλάτι, ψημέ-να προϊόντα αλεύρων. Κάποιες φορές, προτείνεται το ψωμί με προζύμη 1-2 φορές/εβδ. Προσοχή στο αλά-τι.• Οι ακραίες διασταλτικές (γιν) ουσίες, χαλαρώνουν και πρήζουν τα νεφρά, οδηγώντας σε κατακράτηση υγρών, μειωμένη ικανότητα φιλτραρίσματος του αί-ματος και πτώση του ανοσοποιητικού. Ουσίες: ζάχαρη, μέλι, σοκολάτα, γάλα, κρέμα, τροπικά φρούτα-χυμοί, σολανοειδή λαχανικά, συμπυκνωμένα λιπαρά (ταχίνι, βούτυρα ξηρών καρπών), διεγερτικά, αλκοόλ, φάρμακα, συντηρητικά, χημικά καλλυντικά. • Τα παγωμένα ροφήματα, είναι ιδιαίτερα επιβαρυ-ντικά.• Οι πέτρες στα νεφρά συνδέονται με το οξαλικό ασβέστιο. Ας αποφεύγονται: σπανάκι, κακάο, φύλλα παντζαριών, φιστίκια, μαύρο τσάι, τόφου, συμπληρώ-ματα βιταμίνης C κ.α.

Μακροβιοτική προσέγγισηΣυστήνεται η τήρηση της Βασικής Μακροβιοτικής Δι-ατροφής (τεύχος 66), με συχνή κατανάλωση σούπας με μίσο, φυκιών και ορθή καρύκευση (σάλτσα σόγια, θαλασσινό αλάτι) για την αλκαλοποίηση του αίμα-τος και την απομάκρυνση της μόλυνσης από το σώμα με φυσικό τρόπο χωρίς χρήση φαρμάκων.• Προβιοτικά τρόφιμα. Τα προϊόντα φυσικής ζύμω-σης (μίσο, φυσική σάλτσα σόγιας, πίκλες, ουμεμπόσι), περιέχουν λακτοβάκιλλους και ένζυμα που αποικούν στον ουροποιητικό σωλήνα και αντικαθιστούν τα κο-λοβακτηρίδια που δημιουργούν μολύνσεις.• Φύκια. Παρέχουν αλκαλικά μέταλλα και δεσμεύουν τις τοξίνες.• Αναποφλοίωτα δημητριακά. Καστανό ρύζι, κε-χρί, κριθάρι, βρώμη κα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά, σύνθετους υδατάνθρακες και λιπαρά οξέα, σε σχέση με τα επεξεργασμένα δημητριακά και προστατεύουν από μολύνσεις, καρκίνο και άλλες πα-θήσεις.• Όσπρια. Θρέφουν την ενέργεια των νεφρών. Αποτελούν εναλλακτική στα ζωικά τρόφιμα, που αυ-ξάνουν το ουρικό οξύ το οποίο ευθύνεται για μολύν-σεις και σχηματισμό πετρών. Η ελληνική κουζίνα έχει αμέτρητες υπέροχες συνταγές για όσπρια.• Μασάτε πολύ καλά κάθε μπουκιά και τρώτε νωρίς για βράδυ.• Προτιμήστε το γκάζι για μαγείρεμα, αντί για ηλε-κτρικό και μικροκύματα.

Holistic Life �9

Η ουρολοίμωξη αποτελεί μια πολύ συχνή διαταραχή, κα-θώς η συχνότητα εμφάνισής της φαίνεται να αγγίζει τα 150 εκατομμύρια περιστατικά παγκοσμίως, σε ετήσια βάση. Με τον όρο ουρολοίμωξη εννοούμε την ύπαρξη μικροβίων στα ούρα του ασθενούς, ως αποτέλεσμα, συνήθως, του αποικι-σμού τους στην ουρήθρα και την εγκατάστασή τους στην ουροδόχο κύστη. Στην πλειονότητά τους, οι ουρολοιμώξεις πλήττουν γυναίκες καθώς η ουρήθρα βρίσκεται κοντά στον πρωκτό, άρα η μεταφορά παθογόνων μικροοργανισμών στο ουροποιητικό είναι πιο εύκολη.

Προβιοτικά:Πόσο συμβάλλουν στην υγεία του ουροποιητικού συστήματος;

Στο γενικό πληθυσμό, τα άτομα που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο είναι τα σεξουαλικώς ενεργά, αυτά με φτωχή υγιεινή, καθώς και οι νοση-λευόμενοι ασθενείς. Για παράδειγμα, η χρήση ουροκαθετήρων, καθώς

και η ακτινοβολία που δέχονται οι ογκολογικοί ασθενείς είναι δύο ενδεικτικές καταστάσεις, όπου η εμφάνιση λοίμωξης της ουροδόχου κύστεως είναι ιδιαί-τερα διαδεδομένη. Παράλληλα, τα χειρουργεία στην κοιλιά, αλλά και η εκτετα-μένη χρήση αντιβιοτικών, που μειώνει ταυτόχρονα τα παθογόνα αλλά και τα ωφέλιμα για τον οργανισμό βακτήρια, φαίνεται να αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες. Η αυξανόμενη, μάλιστα, αντοχή των παθογόνων μικροοργανι-σμών που προκαλούν ουρολοιμώξεις στα χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά έχει πλέον στρέψει το επιστημονικό ενδιαφέρον σε εύρεση νέων εναλλακτικών για την αντιμετώπιση ή πρόληψη των ουρολοιμώξεων. Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, συνήθως λακτοβάκιλλοι και μπιφιδοβακτήρια, οι οποίοι όταν χορηγηθούν σε ικανοποιητικές ποσότητες, αποφέρουν όφελος για την υγεία του ξενιστή (του οργανισμού δηλαδή που τα λαμβάνει). Τα προβιοτικά έχουν πλέον μπει για τα καλά στη ζωή μας, κα-θώς κυκλοφορούν σε προϊόντα ειδικής διατροφής, καθώς και σε διαδεδομένα «λειτουργικά» τρόφιμα, όπως εμπλουτισμένο γιαούρτι και γάλα, ενώ χρησιμο-ποιούνται για τη ζύμωση ποτών και τυριού. Πώς όμως λειτουργούν ενάντια της ουρολοίμωξης;Έρευνες αναφορικά με την ωφέλειά τους στις ουρολοιμώξεις, υποστηρίζουν ότι τα προβιοτικά, δημιουργώντας μια πιο υγιή εντερική χλωρίδα, μειώνουν τις πιθανότητες μεταφοράς παθογόνων βακτηριδίων από τον πρωκτό στην ουρήθρα. Η δράση τους τείνει να είναι ακόμα πιο σημαντική, σε υποτροπιά-ζουσες καταστάσεις.Πιο συγκεκριμένα, φως ρίχνουν οι έρευνες στην αντιμετώπιση ή και πρόληψη των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων, εστιάζοντας σε μια εναλλακτική θε-ραπεία που περιλαμβάνει προβιοτικά. Αυτά φαίνεται ότι:1. Επαναφέρουν την ισορροπία στην εντερική χλωρίδα και εξασφαλίζουν ότι επικρατούν τα «καλά» βακτήρια έναντι των παθογόνων στο έντερο2. Ελαχιστοποιούν τις πιθανότητες μεταφοράς παθογόνου βακτηριδίου από τον πρωκτό στην ουροδόχο κύστη�. Μεγιστοποιούν την άμυνα του οργανισμού έναντι παθογόνων μικροοργανι-σμών που προκαλούν λοιμώξεις.Συμπερασματικά, τα προβιοτικά και μπορούν να λαμβάνονται προληπτικά για τη μείωση του κινδύνου ουρολοίμωξης. Επιπλέον, μπορούν να λαμβάνονται παράλληλα με τη θεραπεία και οπωσδήποτε μετά τη διακοπή της για την απο-φυγή επανεμφάνισης της ουρολοίμωξης.

50 Holistic Life

www.gethealthier.gr

Γράφει η Αικατερίνη Γ. Καούλα, ΦυσικοθεραπεύτριαΑπόφοιτη του Semmelweis University of BudapestΕιδικευμένη στην Αξονική Σπονδυλική Αποσυμπίεση Αυχένος και Οσφύος

Η Αναγεννητική και Μοριακή Ιατρική συνδυάζει την παραδοσιακή Ορθο-πεδική με καινοτόμες τεχνικές. Στόχος είναι ο ασθενής να μην χρειαστεί να υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις και φαρμακευτικές αγωγές.

Σύμφωνα με τον κ. Γεώργιο Καούλα, χειρουργό ορθοπεδικό-τραυματιολόγο, η πρόοδος στον τομέα της βιοτεχνολογίας υπόσχεται την αποφυγή επίπονων και δύσκολων επεμβάσεων και την κατάχρηση φαρμάκων και αναποτελεσματικών τεχνικών.Ο κ. Καούλας υποστηρίζει ότι «η λύση είναι στο σώμα μας, ο ανθρώπινος ορ-γανισμός είναι σύμμαχος του ιατρού και η συνεργασία αυτών των δύο φέρνει πολύ καλά αποτελέσματα χωρίς τον κίνδυνο επιπλοκών, με σεβασμό πάνω απ’ όλα στον ανθρώπινο οργανισμό». Πλέον και εν όψει ενός καλύτερου μέλλοντος για όσους ταλαιπωρούνται από ορθοπεδικά προβλήματα η λέξη-κλειδί είναι τα βλαστοκύτταρα. Τα βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα που αναπαράγονται διαρκώς και έχουν την ικανότητα να μετατραπούν (να διαφοροποιηθούν) σε οποιοδήποτε άλλο είδος κυττάρου στο σώμα ενός οργανισμού (π.χ. σε μυϊκό, ερειστικό, νευ-ρικό, χονδροκύτταρο). Στο αίμα ενός ενήλικου ατόμου φυσιολογικά υπάρχουν βλαστοκύτταρα που χρησιμεύουν για την ανανέωση των κατεστραμμένων ιστών. Υπάρχουν δηλαδή στους μηχανισμούς του οργανισμού μας για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε ανάγκης του. Με ειδική τεχνική δίνεται πλέον η δυνατότητα στον ιατρό να απομονώσει αυτά τα κύτταρα, να τα εμπλουτίσει με αυξητικούς παρά-γοντες και σε συνδυασμό με πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια να τα εκχύσει στην εκάστοτε άρθρωση ή τραυματισμένο ιστό. Με την βοήθεια των αιμοπεταλίων, τα βλαστοκύτταρα βοηθούν τα τραυματισμένα κύτταρα να αποκαταστήσουν τη βλάβη στους ιστούς. Έτσι αναπλάθεται η άρθρωση ή ο τραυματισμένος ιστός (τέ-νοντες, μύες, δέρμα) φυσικά και χωρίς να επιβαρύνουμε τον οργανισμό μας, ούτε με επίπονες επεμβάσεις ούτε με την συνεχή χορήγηση παυσίπονων και αντιφλεγ-μονωδών φαρμάκων.Αναφορικά οι περιπτώσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν είναι: οστεοαρθρί-τιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, μερική ρήξη στροφικού πετάλου του ώμου (περι-αρθρίτιδα ώμου), επικονδυλίτιδα αγκώνος, πελματιαία απονευρωσίτιδα (άκανθα πτέρνης), τενοντίτιδα αχίλλειου τένοντος, κατακλίσεις, χρόνιο διάστρεμμα συνδέ-σμου, μυϊκοί τραυματισμοί-θλάσεις. Επιπλέον, όπως μας τόνισε στη συνέχεια ο κ. Καούλας, οι εξελίξεις στον τομέα της βιοτεχνολογίας υπόσχονται λύσεις και στις πολύ συνηθισμένες πλέον, εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής, παθήσεις της οσφυαλγίας και του αυχενικού συνδρόμου. Λύσεις μέσω των οποίων αποφεύγο-νται τα χειρουργεία, καθώς γνωρίζουμε ότι ο κίνδυνος αυτών των επεμβάσεων είναι μεγάλος λόγω της δομής της σπονδυλικής μας στήλης και στη συνέχεια η αποθεραπεία είναι συνήθως μακράς διάρκειας. Η λύση έχει να κάνει με την Απο-συμπίεση των Μεσοσπονδύλιων Δίσκων. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο το κόσμο πάσχουν από οσφυαλγία και αυχεναλγία λόγω κήλης ή προβολής του μεσοσπον-δυλίου δίσκου. Παλαιότερα, η λύση για τις παθήσεις του μεσοσπονδυλίου δίσκου ήταν η φαρμακευτική αγωγή, η αποχή από τη σωματική άσκηση και η παραπο-μπή σε φυσικοθεραπεία. Εάν ο ασθενής δεν παρουσίαζε βελτίωση, θα έπρεπε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση ή απλώς να συνηθίσει να ζει με αυτό το πρόβλημα. Τώρα πια, χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες μιας ομάδας κορυ-φαίων ιατρών και μηχανικών ιατρικών οργάνων υπάρχει μια άλλη λύση για τέτοι-ου είδους παθήσεις, μια λύση αποτελεσματική όσο και ασφαλής: η Αποσυμπίεση Μεσοσπονδυλίου Δίσκου. Η θεραπεία αυτή είναι μια αποτελεσματική, απόλυτα ασφαλής και οικονομική διαδικασία χωρίς τους κινδύνους που ενέχουν τα φάρ-μακα, οι ενέσεις, οι χειρουργικές επεμβάσεις ή η αναισθησία. Η Αποσυμπίεση δεν υπόσχεται μόνο να ανακουφίσει τον πόνο, αλλά δίνει τη δυνατότητα σε μεγάλο ποσοστό των ασθενών να ακολουθήσει έναν φυσιολογικό και ανώδυνο τρόπο ζωής. Η διαδικασία είναι ευχάριστη και ανακουφιστική για τον ασθενή και γίνεται υπό την εποπτεία τόσο του ιατρού όσο και ειδικευμένου φυσικοθεραπευτή.Σύμφωνα με τον κ. Καούλα, η Αποσυμπίεση βοηθά οποιαδήποτε πάθηση οφεί-λεται σε βλάβη του μεσοσπονδυλίου δίσκου, όπως για παράδειγμα η κήλη, η προβολή δίσκου, η σπονδυλική στένωση, η ισχιαλγία ή η ριζοπάθεια (συμπίεση νεύρου), η οσφυαλγία, το αυχενικό σύνδρομο. Η αποφυγή χειρουργείων είναι μεγάλη υπόθεση για όλους μας, ακόμη και από οικονομικής άποψης στην Ελλά-δα της παρατεταμένης κρίσης, και εφόσον υπάρχουν λύσεις, από πρωτοπόρους ιατρούς και φυσικοθεραπευτές που σέβονται τον άνθρωπο και κάνουν προσπά-θειες για την εξέλιξη τους για το καλό των ασθενών τους , δεν έχουμε παρά να τις αναζητήσουμε.(Ευχαριστούμε τον κ. Γεώργιο Δημ. Καούλα χειρουργό ορθοπεδικό-τραυματιολόγο τ. ιατρό του Νοσοκομείου Ατυχημάτων Κ.Α.Τ, ιατρό του Gethealthier).

Ιατρικές λύσεις χωρίς χειρουργεία και φάρμακα Εφαρμοσμένες μη χειρουργικές μέθοδοι αντι-μετώπισης συχνών ορθοπεδικών φαινομένων

Holistic Life 51

Σύμφωνα με έρευνες, σε συνθήκες όπου άτομα έρχονταν αντιμέτωπα με μία στρεσογόνο κατάσταση, ένα ποσοστό 60% παρουσίασε ψωρίαση, 50% έως 67% έκζεμα (ατοπική δερματίτιδα), ένα 67% εμφάνισε ακμή,

ροδόχρους νόσο (rosacea) κ.λπ! Αντίστοιχα, 62% των γυναικών δηλώνουν ότι η επιδερμίδα τους είναι ευαίσθητη, ευερέθιστη, και αντιδρά σε όλα σχεδόν τα καλλυντικά προϊόντα ακόμα και στο νερό(!), ενώ �2% των ανδρών παραπο-νούνται για ενόχληση στην επιδερμίδα τους. Η ευαισθησία στην επιδερμίδα είναι ένα πρόβλημα που παρατηρείται σε όλες τις ηλικίες και για διαφορετι-κούς λόγους. Μπορεί να είναι ψυχολογικοί, είτε να οφείλονται σε τροφές στις οποίες έχουμε δυσανεξία - και δεν το γνωρίζουμε - είτε είναι αντίδραση της επιδερμίδας σε ουσίες που συναντάμε στα καλλυντικά. Ένα νέο πεδίο έρευ-νας, η «ψυχοδερματολογία», μελετά και «προλαμβάνει» τις αρνητικές εκείνες επιπτώσεις που επηρεάζουν το δέρμα και βασίζονται στα συναισθήματά μας. Ένα επίμονο δερματικό πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει ψυχολογικά προ-βλήματα, όπως ντροπή και έλλειψη αυτοπεποίθησης!Γιατί το ευαίσθητο δέρμα είναι τόσο αντιδραστικό;Οι δερματολόγοι πιστεύουν ότι η κεράτινη στοιβάδα της επιδερμίδας στα άτομα που έχουν ευαίσθητο δέρμα έχει πιο ανοικτούς πόρους, ενώ ταυτόχρο-να υπάρχει αυξημένη αντίδραση των νεύρων. Περιβαλλοντικοί παράγοντες, μέχρι τα ρούχα που τρίβονται πάνω στο δέρμα μας μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό του ευαίσθητου δέρματος. Αντίστοιχα τα «σκληρά» συστατικά που χρησιμοποιούνται συνήθως σε καλλυντικά και απορρυπαντικά, αλλοιώνουν τους δερματικούς φραγμούς (λιπίδια) που συνήθως προστατεύουν την επι-δερμίδα από εξωτερικές επιθέσεις και τη βοηθούν να διατηρηθεί ενυδατω-μένη. Όταν αυξάνεται το άγχος μας, οι νευρικές απολήξεις στην επιφάνεια της επιδερμίδας παράγουν νευροδιαβιβαστές που προκαλούν φλεγμονές, κοκκι-νίλες (rosacea) ή ξηροδερμία. «Το έντονο στρες της καθημερινότητας μπορεί να οδηγήσει στην επιδείνωση συμπτωμάτων ακμής ή να επιταχύνει την εμ-φάνιση των ρυτίδων», τονίζουν οι δερματολόγοι. Πολλές νευρικές απολήξεις καταλήγουν στη επιδερμίδα. Έτσι, όταν τα συναισθήματά μας εκδηλώνονται σε νευρολογικό επίπεδο αντανακλώνται στο δέρμα. Τα μαλλιά και τα νύχια μας επίσης επηρεάζονται από το έντονο άγχος, αλλά και την επαφή με ερεθιστι-κά καλλυντικά και απορρυπαντικά. Στην περίπτωση της ακμής, όταν υπάρχει συσσωρευμένη ένταση, το σώμα απελευθερώνει τις λεγόμενες ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη, με αποτέλεσμα το δέρμα να γίνεται πιο λιπαρό και να εμφανίζονται περισσότερα σπυράκια. Επιπλέον, πολλοί έχουν την τάση να τρίβουν ή να ξύνουν το δέρμα τους, προκαλώντας επιπλέον βλάβες.Πρόληψη και φροντίδαΕιδικές σειρές προϊόντων για ευαίσθητες επιδερμίδες «συνεργάζονται» ιδανικά μεταξύ τους και φυσικά με το δέρμα. Η φροντίδα της ευαίσθητης επιδερμίδας πρέπει να είναι ήπια, ενώ πρέπει να αποφεύγονται συστατικά όπως ο ασβε-στόλιθος, αρώματα, χρωστικές ουσίες, σκληρά προϊόντα απολέπισης, όπως σφουγγάρια, λούφα και διάφορα απολεπιστικά σώματος… Επίσης, τζελ και λάδια καθαρισμού που πρέπει να ξεπλυθούν με νερό! Προτιμήστε προϊόντα με σύνθεση από την καταπραϋντική και αντιφλεγμονώδη μποράντζα (star-flower), η οποία σε συνδυασμό με άλλα αγνά συστατικά (aloe vera, edelweiss) θρέφει, προστατεύει και ενυδατώνει το δέρμα. Επίσης αναζητήστε προϊόντα με οργανικά συστατικά όπως λάδι αγριοτριαντάφυλλου, εξαιρετική πηγή αντι-οξειδωτικής βιταμίνης C - η οποία αποδεδειγμένα βοηθά στην αναδόμηση, τη σύσφιγξη και τη λείανση της επιδερμίδας - αγνά αιθέρια έλαια γερανιού, λιβανίου κ.λπ.8 τρόποι για.. λαμπερή επιδερμίδα• Προσπαθήστε να γελάτε. Έρευνες δείχνουν ότι γέλιο μπορεί να είναι το ίδιο ευεργετικό όσο μια θεραπεία για τη μείωση του άγχους!• Κοιμηθείτε καλά. Το δέρμα σας μπορεί να μοιάζει κατά δέκα χρόνια νεότερο όταν κοιμάστε καλά.• Μην υπερ-προγραμματίζετε. Φροντίζετε σε περιόδους έντονου στρες να μην υπερφορτώνετε το πρόγραμμά σας ή να ζητάτε τη βοήθεια των φίλων και της οικογενείας σας.• Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή.• Chill out! Καθημερινά χαρίστε δέκα λεπτά στον εαυτό σας, κλείστε το τηλέ-φωνο, τον υπολογιστή και αρπάξτε την ευκαιρία να ξαναγεμίσετε τις μπαταρί-ες σας. Διαβάστε ένα βιβλίο, κάνετε ένα ωραίο μπάνιο.• Κάντε τακτικά μια άσκηση. Τάι τσι, γιόγκα, πιλάτες, τρέξιμο στη φύση κ.ά. βοηθούν στη διαχείριση του άγχους.• Φροντίστε τον εαυτό σας. Να αποφεύγετε τα ζεστά ντους και να χρησιμοποι-είτε οργανικά σαπούνια και κρέμες. Μην ξεχνάτε να ενυδατώνετε την επιδερ-μίδα σας τακτικά και όταν εκτίθεστε στον ήλιο να φοράτε το κατάλληλο για το δέρμα σας αντιηλιακό.• Ζητήστε βοήθεια. Η ψυχοθεραπεία, η ύπνωση και οι συμπεριφορικές επι-στήμες συχνά βοηθούν στην αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων.

Ευαίσθητη και δυσανεκτική επιδερμίδα… Υπάρχει λύση;Γράφει η Αθηνά Δρογγίτη

52 Holistic Life

Holistic Life 5�

5� Holistic Life

Nutrition

Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε στο διαδίκτυο σε πολλά ελλη-νικά μπλογκς και ιστοσελίδες να δημοσιεύονται πάρα πολλά άρθρα για τη ζέα και για τις ευεργετικές της ιδιότητες. Συγκε-

κριμένα, τα άρθρα αυτά αναφέρουν χωρίς βιβλιογραφικές παραπο-μπές ότι η ζέα ήταν το βασικό δημητριακό των αρχαίων Ελλήνων, ότι ο Μέγας Αλέξανδρος τάιζε τους στρατιώτες του με ζέα, ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν έτρωγαν σιτάρι και ότι σε αυτό το δημητριακό οφείλεται η εξυπνάδα των προγόνων μας. Τα ελληνικά αυτά ιστολό-για υποστηρίζουν ότι η ζέα είναι μια σούπερ τροφή που μπορεί να μας θεραπεύσει από πλήθος ασθενειών και ότι δεν περιέχει γλουτέ-νη, την ουσία που υπάρχει στο σιτάρι και η οποία θεωρείται πρόξε-νος πολλών χρόνιων εκφυλιστικών παθήσεων. Πολλοί στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να πουλούν σπόρους ζέας και να καλλιεργούν ζέα. Όλα αυτά μου έκαναν εντύπωση και ερεύνησα το όλο ζήτημα. Στα ελληνικά ιστολόγια αλλού αναφέρεται η ζέα ως δίκοκκο σιτάρι και αλλού ως σιτάρι ντίνκελ (σπέλτα). Το θέμα είναι ότι και τα δυο αυτά είδη σιταριού περιέχουν γλουτένη!

Οι αναφορές των αρχαίων Ελλήνων για τη ζέαΣτα αρχαία ελληνικά κείμενα αναφέρεται συχνά η ζέα. Από τη μελέτη των αρ-χαίων πηγών παρατηρούμε ότι η ζέα δεν αποτελούσε τροφή των αρχαίων Ελλή-νων, αλλά ζωοτροφή και ότι αντίθετα οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έτρωγαν ζέα. Τα δύο βασικά δημητριακά των αρχαίων Ελλήνων ήταν το κριθάρι και έπειτα τα σιτάρι. Κάποια στιγμή μετά τον 2ο αιώνα μ.Χ. πρέπει να σταμάτησε η καλλιέργεια της ζέας στον ελλαδικό χώρο, αφού μεταγενέστεροι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς δεν συμφωνούν μεταξύ τους στο ποιο δημητριακό ήταν η ζέα.Ο Ηρόδοτος περιγράφοντας τις παραξενιές των ανθρώπων στην αρχαία Αίγυ-πτο, γράφει ότι οι Αιγύπτιοι αντί για σιτάρι και κριθάρι τρέφονταν με όλυρα που κάποιοι την ονομάζουν ζέα. (Βιβλίο II, Ευτέρπη, κεφ. �6) και ότι το ψωμί τους είναι από ζέα (Βιβλίο II, Ευτέρπη, κεφ. 77). Άρα από αυτό το απόσπασμα καταλαβαίνουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν τρέφονταν με ζέα, αφού χαρακτη-ρίζει ως παραξενιά των Αιγυπτίων τη διατροφή τους με ζέα. Ποιοι τρέφονταν με ζέα στην αρχαία Ελλάδα; Τα ζώα, αφού η ζέα χρησιμοποιείτο ως ζωοτροφή. Ο Θεόφραστος γράφει ότι ο καρπός της ζέας ήταν αγαπητός στα ζώα. Η πρώτη μαρτυρία της ζέας γίνεται στον Όμηρο, και συγκεκριμένα στην Οδύσσεια, όπου παρουσιάζεται ως τροφή των αλόγων (ραψωδία Δ, στ. �1). Ο Γαληνός έκανε μια εκτενή ανάλυση του τι οι προγενέστεροι αρχαίοι συγγραφείς είχαν γράψει για τη ζέα. Αναφέρει μεταξύ άλλων τον Μνησίθεο, ο οποίος έλεγε ότι κατάλληλοι σπόροι για τροφή μετά το σιτάρι και το κριθάρι είναι η τίφη που κάποιοι ονο-μάζουν όλυρα και μετά η ζέα, το κεχρί και ο μέλινος. Η τίφη αποτελεί ικανοποι-ητική και εύπεπτη τροφή σε αντίθεση με το ψωμί από ζέα που είναι βαρύ και δύσπεπτο. Άρα και από αυτό το αρχαίο απόσπασμα ανατρέπεται η άποψη ότι η ζέα είναι άριστη τροφή, αφού οι αρχαίοι τη θεωρούσαν δύσπεπτη. Επίσης, ενώ ο Μνησίθαιος διαχωρίζει τη ζέα από τα όλυρα (τα όλυρα κατά τους σύγ-χρονος επιστήμονες είναι το σιτάρι ντίνκελ/σπέλτα), ο Ηρόδοτος την ταυτίζει. Άρα αφού ούτε οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς της ύστερης αρχαιότητας δεν ήταν σίγουροι τι ήταν ακριβώς η ζέα που έτρωγαν οι αρχαίοι των ομηρικών και κλασσικών χρόνων, πώς γνωρίζουν οι σύγχρονοι Έλληνες και την πουλούν μάλιστα στο ελληνικό αγοραστικό κοινό; Τι τελικά είναι αυτό που πουλάνε στον Έλληνα πολίτη;

Ζέα: Σούπερ τροφή ή ένας νεοελληνικός διαδικτυακός μύθος;Γράφει ο Μάριος Δημόπουλος, Διατροφολόγος Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition

Η ζεια ή ζειά ή ζέα είναι δημητριακό που αναφέρεται κυρίως σε αρχαία κείμενα, και καλλιεργήθηκε στην αρ-χαία Ελλάδα. Ήδη από τον 2ο αιώνα μ.Χ., παρατηρείται σύγχυση για την ταυτότητά της.

Holistic Life 55

Τι γράφουν οι σύγχρονοι μελετητές, βοτανολόγοι και γεωπόνοι για τη ζέαΗ ίδια σύγχυση που επικρατούσε στους συγγραφείς της ύστερης αρχαιότητας για το τι πραγματικά ήταν η ζέα, επικρατεί μέχρι σήμερα στους ερευνητές. Το 18�� ο Γρηγόριος Παλαιολόγος στηριζόμενος στον Θεόφραστο και στον Διο-σκουρίδη γράφει ότι η ζέα διαχωρίζεται από την όλυρα (σιτάρι ντίνκελ), ενώ και τα δύο σιτηρά δεν υπάρχουν σαν φυτά την εποχή εκείνη. Στο «Λεξικόν Ομη-ρικόν» του 186�, που αποτελεί μετάφραση του Δ. Ολυμπίου από γερμανική έκδοση του G. Autenrieth, πιθανολογείται ότι η ζέα είναι η βρίζα, δηλαδή η σί-καλη. Ο Παναγιώτης Γεννάδιος στο «Λεξικόν Φυτολογικόν» του 191� αναφέρει αρχικά ότι οι άλλοι συγγραφείς ερμηνεύοντας τους αρχαιότερους οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι η ζέα συμπίπτει με το σιτάρι ντίνκελ/σπέλτα, ενώ η όλυρα με το μονόκοκκο σιτάρι ή τη σίκαλη. Ο ίδιος, ερμηνεύοντας ιστορικές αναφο-ρές των Θεοφράστου, Διοσκουρίδη, Ηροδότου και Στράβωνα, καταλήγει ότι η ζέα ταυτίζεται με τον σόργο (Sorghum sp.). Άρα εδώ παρατηρούμε ότι εκτός από τη ζέα δεν υπάρχει συμφωνία ούτε για το τι ακριβώς ήταν τα όλυρα των αρχαίων Ελλήνων. Ο γεωπόνος Αλέξανδρος Λέτσας, το 1957, στηριζόμενος στον Ηρόδοτο, ταυτίζει τη ζέα με την όλυρα και γράφει ότι είναι ένα από τα τέσ-σερα γένη δημητριακών που καλλιεργούσαν οι αρχαίοι Έλληνες. Τα άλλα τρία είναι ο σίτος, η κρίθη και ο κέγχρος. Γράφει επίσης ότι σύμφωνα με τον άγιο Ιερώνυμο (�ος αι. μ.Χ.) η ζέα είναι η όλυρα (T. spelta), της οποίας η καλλιέργεια εγκαταλείφθηκε όταν δημιουργήθηκαν καλύτερα αμυλώδη σιτάρια.

Η διατροφική αξία της ζέαςΔεδομένου ότι δεν ξέρουμε τι ακριβώς ήταν η ζέα, πώς μπορούμε να μιλά-με για το ποια είναι η διατροφική της αξία; Τι στην πραγματικότητα είναι αυτό που μας πουλούν ως ζέα; Στα διάφορα ελληνικά ιστολόγια αλλού αναφέρε-ται η ζέα ως triticum dicoccum (δίκοκκο σιτάρι) και αλλού ως triticum spelta (ντίνκελ). Και τα δύο αυτά σιτηρά περιέχουν γλουτένη, επομένως αυτό που μας πουλάνε έχει γλουτένη και είναι βλαβερό για όσους έχουν πρόβλημα με κοιλιοκάκη. Στην ελληνική wikipedia υποστηρίζεται ότι η ζέα είναι το triticum spelta, δηλαδή το ντίνκελ. Η ελληνική wikipedia γράφει ότι η ζέα συγχέεται με το σιτηρό emmer (δίκοκκο σιτάρι), ένα παρόμοιο αλλά διαφορετικό είδος σίτου. Δεν νομίζω ότι ευσταθεί αυτή η άποψη. Το δίκοκκο σιτάρι στα αγγλι-κά ονομάζεται emmer wheat. Μια ματιά στην αγγλική wikipedia, στο λήμμα emmer wheat με πείθει ότι η ζέα ήταν το δίκκοκο σιτάρι και όχι το ντίνκελ. Στην αγγλική wikipedia πληροφορούμαστε ότι το δίκοκκο σιτάρι είχε μια ση-μαντική θέση στην αρχαία Αίγυπτο, όπου ήταν το κύριο σιτηρό που καλλιερ-γείτο στους Φαραωνικούς χρόνους. Το δίκοκκο σιτάρι και το κριθάρι ήταν τα κύρια συστατικά στο αρχαίο αιγυπτιακό ψωμί και μπύρα. Αυτή η πληροφορία με πείθει ότι η ζέα ήταν το δίκοκκο σιταρι, αφού ο Ηρόδοτος έγραφε ότι η ζέα αποτελούσε το βασικό δημητριακό των Αιγυπτίων για την παρασκευή ψωμιού και σύμφωνα με τη wikipedia το δικοκκο σιτάρι ήταν το κύριο δημητριακό των αρχαίων Αιγυπτίων για την παρασκευή ψωμιού. Η αγγλική wikipedia στο λήμ-μα spelt (ντίνκελ) αναφέρει ότι το ντίνκελ ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στην κε-ντρική Ευρώπη κατά τη διάρκεια της εποχής του ορείχαλκου (750-15 π.Χ.) και ότι έγινε κύριο είδος σιτηρού στη βόρεια Γερμανία και στην Ελβετία και ότι το 500 π.Χ. ήταν σε κοινή χρήση στη βόρεια Βρετανία. Άρα θεωρώ ότι το ντίνκελ καλλιεργείτο σε βόρειες περιοχές της Ευρώπης και όχι στη Μεσόγειο και άρα η ζέα ήταν το δίκοκκο σιτάρι που έτρωγαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν ως ζωοτροφή. Άρα σωστά η αγγλική wikipedia στο λήμμα spelt γράφει: «Αναφορές καλλιέργειας του σιτηρού spelt (ντίνκελ) σε Βιβλικούς χρόνους, στην αρχαία Αίγυπτο, στη Μεσοποταμία και στην αρχαία Ελλάδα είναι εσφαλμένες και είναι αποτέλεσμα σύγχυσης με το σιτηρό emmer (δίκοκκο σιτάρι)». Άρα στην Ελλάδα αυτό που πουλάνε ως ζέα θα είναι είτε ντίνκελ είτε δίκοκ-κο σιτάρι. Οι διαφορές τους σε θρεπτική αξία και φυτικές ίνες είναι ελάχιστη από το κοινό σιτάρι. Το ψωμί από αλεύρι ντίνκελ περιέχει παρόμοιο γλυκαι-μικό δείκτη με το ψωμί που παρασκευάζεται από σιτάρι, όπως αποδείχθηκε στη μελέτη “Comparison of glycemic acid index of spelt and wheat bread in human volunteers” (Food Chemistry, issue �, 2007). Το χειρότερο από όλα εί-ναι ότι τόσο το δίκοκκο σιτάρι όσο και το ντίνκελ περιέχουν γλουτένη. Επομέ-νως οι πωλητές ζέας παραπληροφορούν το καταναλωτικό κοινό λέγοντας ότι πουλάνε προϊόντα χωρίς γλουτένη. Αυτό μπορεί να θέτει σε κίνδυνο άτομα με κοιλιοκάκη, δηλαδή άτομα που έχουν δυσανεξία στη γλουτένη. Νεότερες όμως μελέτες έχουν δείξει ότι η γλουτένη δεν είναι βλαπτική μόνο για τα άτομα με κοιλιοκάκη, αλλά και για τον γενικό πληθυσμό. Το καλαμπόκι, το ρύζι, το φαγό-πυρο και το κινόα είναι δημητριακά που δεν περιέχουν γλουτένη, η ζέα όμως περιέχει.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1. Παλαιολόγος Γρηγόριος, Γεωργική και οικιακή οικονομία, τόμος Α, 18��2. Γεννάδιος Παναγιώτης, Φυτολογικόν Λεξικόν, 191� (β έκδοση 1959)�. Λέτσας Αλέξανδρος, Μυθολογία της Γεωργίας, τόμος III, 1957�. Autenrieth Georg, Λεξικόν Ομηρικόν, μεταφρασθέν από την πέμπτη γερμα-νική έκδοση από τον Δημήτριο Ολύμπιο5. Comparison of glycemic acid index of spelt and wheat bread in human volunteers, Food Chemistry, issue �, 2007

56 Holistic Life

Holistic Life 57

58 Holistic Life

Γράφει η Δρ. Ανδρούλλα Σπίριτου Κοντίδου M.D. Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος- Δερματοχειρουργός - Aισθητική ιατρικήΕπιστημονικός σύμβουλος και αντιπρόσωπος της Bemer Group Int. Eλλάδας και Κύπρου

H φυσική αγγειακή θεραπεία και τα οφέλη της στον οργανισμό

Health & Healing

Η φυσική αγγειακή θεραπεία δρα στο μεγαλύτερο μέρος του κυκλοφορι-κού μας συστήματος, στη μικροκυ-

κλοφορία και σε ολόκληρη την κυκλοφορία. Παρέχει πλήρη αιμάτωση στον οργανισμό μας, τον τροφοδοτεί με οξυγόνο, θρεπτικά συστατικά και απομακρύνει όλες τις άχρηστες ουσίες από αυτόν. Δρα σε κυτταρικό επίπεδο. Εξισορροπεί τις χημικές διεργασίες 21 εξάκις δισεκατομμύρια/δευτερόλεπτο και τις πρω-τεϊνικές διεργασίες 500 τετράκις εκατομμύρια υποβαθμίσεις και αναγεννήσεις πρωτεϊνών / δευτερόλεπτο. Η φυσική αγγειακή θεραπεία αυξάνει την αγγειοκίνη-ση. Σε φυσιολογικές περιπτώσεις στον οργανισμό μας υπάρχει ενδοθηλιακή απελευθέρωση NO, διαστολή και αγγειοκίνηση αιμοφόρων αγγείων που ο αριθμός τους ανέρχεται σε �0-50 αγγειοκινήσεις στα 10 λεπτά. Σε ασθένειες όπως ο διαβήτης και η αρτηριοσκλήρυν-ση υπάρχει ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, ανεπαρκής απελευθέρωση NO, με επακόλουθο να υπάρχει συ-στολή και μόλις μία αγειοκινήση ανά 10 λεπτά! Με την χρήση της αγγειακής θεραπείας αυξάνεται η αγγειοκί-νηση και η διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Αυτός είναι και ο λόγος που προστατεύει από την γάγγραινά και τον ακρωτηριασμό τους πάσχοντες από διαβήτη. Επίσης, η φυσική αγγειακή θεραπεία:

− Προστατεύει τα νεφρά, την καρδιά και τα μάτια.− Ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα. − Παράγει ντοπαμίνη, ερυθροποιητίνη, δρα ως αντιο-

ξειδωτικό, διαλύει το γαλακτικό οξύ και τις ελεύθε-ρες ρίζες.

− Παράγει οστεοβλάστες και βοηθά την οστεοπόρω-ση.

− Εξισορροπεί την αρτηριακή πίεση.− Παρέχει πλήρη αποτοξίνωση του οργανισμού και

ιδιαίτερα του ήπατος, του έντερου και των νεφρών.− Ελαττώνει την ουρία και την κρεατινίνη. − Συρρικνώνει τον καρκίνο και βελτιώνει την ποιότη-

τα των ασθενών.− Παράγει τις πρωτεΐνες επισκευής. − Αποτρέπει την συσσωμάτωση των ερυθρών αιμο-

σφαιρίων και μειώνει τον κίνδυνο θρόμβωσης του αίματος.

− Δρα στο νευρικό σύστημα και σταματά τις αυπνίες.− Προάγει την ενέργεια και την ευεξία. Η φυσική αγγειακή θεραπεία προορίζεται για την πρόληψη και την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των παθήσεων που προκύπτουν από διαταραχές της μικροκυκλοφορίας και της αποδυναμωμένης αγγειο-κίνησης ή των επιπλοκών αυτών.Παραδείγματα τέτοιων ασθενειών και παθήσεων εί-ναι:− χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες του μυοσκελετικού συστήματος− οξύς και χρόνιος πόνος− χρόνια κόπωση (π.χ. ασθενείς με χρόνια ένταση ή σκλήρυνση κατά πλάκας)− χρόνιες μεταβολικές ασθένειες (π.χ. σακχαρώδης

διαβήτης, δυσλιπιδαιμία)− παθήσεις συναισθηματικής διαταραχής που επηρε-άζουν την ποιότητα της ζωής− ανεπάρκειες οργάνων (π.χ. διαταραχές του ήπατος, νεφρών, πολλαπλές δυσλειτουργίες οργάνων)− αποφρακτικές ασθένειες περιφερειακών αρτηριών− πολυνευροπάθεια ως συνέπεια του διαβήτη ή μετά τη θεραπεία του καρκίνου Με την εφαρμογή της αγγειακής θεραπείας ανοίγο-νται νέοι ορίζοντες στην ιατρική! Μπορεί να χρησιμο-ποιηθεί για πρόληψη, στη γηριατρική, στους αθλητές, στην αποκατάσταση και στις ασθένειες!

Η φυσική αγγειακή θεραπεία είναι θεραπεία πρόληψης, συμπληρωματικής, συνδυαστικής ή και αυτόνομης μονοθεραπείας και αποθεραπείας, χωρίς περιορισμούς και παρενέργειες. Δρα άμεσα στα τριχοειδή αγγεία που κατέχουν το 74% του κυκλοφορι-κού συστήματος μεταφέροντας οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες και αυξάνει την ενέργεια του κυττάρου (ATP) επιταχύνοντας την περιστροφή του ενζυματικού συμπλέγματος στα μιτοχόνδρια. Βελτιώνει τη μικροκυκλοφορία του οργανισμού και βοηθά στην αιμάτωση και την οξυγόνωση των ιστών και των κυττάρων, τονώνοντας το μηχανισμό αυτοαποκατάστασης των οργάνων.

Holistic Life 59

Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που δρουν δεσµεύοντας και εξουδετερώνο-ντας τις ελεύθερες ρίζες, µετατρέποντάς τες σε µη τοξικές για τον οργανι-σμό. Κυριότεροι εκπρόσωποι είναι οι βιταµίνες, τα φλαβονοειδή καθώς και

ουσίες που ευοδώνουν την παραγωγή ενδογενών αντιοξειδωτικών συστημάτων. Κυριότερες δράσεις:• Προστασία κυτταρικών µεµβρανών • Καρδιοπροστατευτική: Αύξηση ανθεκτικότητας αγγείων, περιορισμός

φλεγµονωδών παραγόντων, αποτροπή οξείδωσης LDL χοληστερίνης και συµβολή στον έλεγχο των επιπέδων αρτηριακής πίεσης και οµοκυστεϊνης.

• Αντικαρκινική: Μείωση προσκόλλησης επικίνδυνων ενζύµων στους ιστούς, αδρανοποίηση καρκινογόνων ουσιών που προκαλούν µεταλλάξεις σε υγιή κύτ-ταρα και επιβράδυνση µηχανισµών καρκινογένεσης.

• Βελτίωση πνευµατικών ικανοτήτων και ψυχικής διάθεσης, προστασία νευροδι-αβιβαστών και βελτίωση εγκεφαλικής µικροκυκλοφορίας.

• Διατήρηση ελαστικού δέρµατος και προφύλαξη από πρόωρη γήρανση, περιο-ρίζοντας τη διάσπαση του κολλαγόνου.

• Προστασία οστών - αρθρώσεων, περιορίζοντας οιδήµατα, φλεγµονές και εκφυ-λιστικές αλλοιώσεις.

• Βελτίωση του αµφιβληστροειδούς χιτώνα των µατιών.• Αντιαλλεργική.• Προστασία αποθεμάτων απαραίτητων θρεπτικών ουσιών οργανισμού, αποτρο-

πή καταστροφής τους και ενίσχυση της δράσης τους.Το άλφα-λιποϊκό οξύ ένα από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά που έχουν ανα-καλυφθεί περιέχεται στο σπανάκι, το συκώτι, και τη μαγιά μπύρας. Αυξάνει την παραγωγή γλουταθειόνης, του κυριότερου ενδογενούς αντιοξειδωτικού, από τα κύτταρα. Έχει μελετηθεί εκτεταμένα για το ρόλο του στην πρόληψη επιπλοκών, από διαβητική και αυτόνομη νευροπάθεια. Επιπλέον, βοηθά στη ρύθμιση του με-ταβολισμού της γλυκόζης, βελτιώνοντας τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. H ρεσβερατρόλη ανήκει στην οικογένεια των φυτοαλεξινών. H φλούδα των στα-φυλιών περιέχει τις μεγαλύτερες ποσότητες. Πρόκειται για φυσικό αντιβιοτικό που παράγουν τα φυτά για την άμυνά τους. H ρεσβερατρόλη είναι το ενεργό συ-στατικό που κάνει το σταφύλι να έχει θετικές επιδράσεις στην καρδιά και παράλ-ληλα να παρουσιάζει αντικαρκινικές ιδιότητες.Η κουρκουμίνη βρίσκεται στο μπαχαρικό turmeric/κουρκουμάς και βοηθάει με-ταξύ άλλων στην καταπολέμηση πολλών μορφών καρκίνου(κυρίως προστάτη), νευροεκφυλιστικών νοσημάτων (ν. Alzheimer), βελτιώνει τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, βοηθάει στη επούλωση δερματικών πληγών διαβη-τικών και προστατεύει από το γεροντικό καταρράκτη. Πολλοί ειδικοί μιλούν για το πράσινο τσάι και τα πλεονεκτήματα του, από την αντιμετώπιση του καρκίνου μέχρι τα οφέλη για την καρδιά. Οι δραστικές ουσίες ονομάζονται κατεχίνες και συμβάλλουν στη μείωση χοληστερίνης, στην καύση λί-πους, στην πρόληψη διαβήτη και εγκεφαλικών καθώς και την αποτροπή άνοιας.Η κερκετίνη είναι μια «θαυματουργή» ουσία που περιέχει κυρίως το κόκκινο κρα-σί και αποτελεί την καλύτερη απάντηση στα καρδιακά νοσήματα. Ανήκει στην τάξη των βιοφλαβονοειδών και πέραν των υπόλοιπων δράσεων, βοηθά στην αντιμετώπιση αλλεργιών, άσθματος, αλλεργικής καταρροής, δερματικής κνίδω-σης (φαγούρας) και διαφόρων εκζεμάτων του οργανισμού.Ειδικοί τονίζουν ότι η βιταμίνη C είναι το «κλειδί» για επανόρθωση, αναδόμηση και διατήρηση υγιών κυττάρων σε όλο τον οργανισμό. Παρά τις νέες ουσίες που ανακαλύπτονται συνεχώς, η βιταμίνη C εξακολουθεί να κρατά τα σκήπτρα στον τομέα της αντιγήρανσης διεγείροντας τους ινοβλάστες να παράγουν τις πρωτε-ΐνες της νεότητας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1. Ziegler D, Nowak H, Kempler P, et al. Treatment of symptomatic diabetic polyneuropathy with the antioxidant alpha-lipoic acid: a meta-analysis. Diabet.Med 2004;21:114-21.2. Magyar K, Halmosi R, Palfi A, et al. Cardioprotection by resveratrol: A human clinical trial in patients with stable coronary artery disease. Clinical hemorheology and microcirculation 2012;50(3):179-1873. MH Teiten, F.Gaascht, S.Eifes, et al Chemopreventive potential of curcumin in prostate cancer. Genes and Nutrition 2010;5(1):61-744. Venables MC, Hulston CJ, Cox HR, Jeukendrup AE. Green tea extract ingestion, fat oxidation, and glucose tolerance in healthy humans. Am J Clin Nutr. Mar 2008;87(3):778-7845. Beatty ER, et al. Effect of dietary quercetin on oxidative DNA damage in healthy human subjects. Br J Nutr 2000;84:919-256. Mathew MC, Ervin AM, Tao J, et al. Antioxidant vitamin supplementation for preventing and slowing the progression of age-related cataract. The Cochrane database of systematic reviews. 2012;6:CD004567.

Αντιοξειδωτικάκαι ποιότητα ζωήςΓράφει ο Θανάσης Καραμούντζος, MD, MSc. Γαστρεντερολόγος-Ηπατολόγος-Ενδοσκόπος (Υπεύθυνος του Επιστημονικού τμήματος της HEALTH SIGN)

60 Holistic Life

Safe

Είναι στη φύση της επιστήμης μια εργασία και συχνότερα μια θεωρία να ανατρέπει αρκετά από όσα θεωρούσαμε δεδομένα μέχρι τώρα. Και είναι αρκετά διαδεδομέ-νο όταν κάτι τέτοιο εμφανίζεται, ειδικότερα στην ιατρική, να αντιμετωπίζεται με

δυσπιστία και πολύ συχνότερα με εχθρικότητα που επιδιώκει όχι μόνο να ακυρώσει την αξιοπιστία της έρευνας αλλά και των ίδιων των επιστημόνων που τόλμησαν να αμφι-σβητήσουν το κατεστημένο. Και τις δύο αυτές τάσεις μπορούμε να τις βρούμε σε σχετι-κά πρόσφατο πόρισμα της Ελβετικής Ιατρικής Επιτροπής που πρότεινε την κατάργηση προγραμμάτων μαστογραφίας για το μέλλον και τη σταδιακή διακοπή των υπαρχόντων προγραμμάτων για την Ελβετία.

Συστηματική Μαστογραφία; ή μήπως συστηματική πλαστογραφία των ερευνητικών δεδομένων;

Γράφει ο Πέτρος Αργυρίου

Η Ελβετική Ιατρική Επιτροπή, ένα ανεξάρτητο σώμα, είχε καλούς λόγους για να προτείνει κάτι που φαντάζει αιρετικό σε σχέση με όσα μας έμαθαν να γνωρίζουμε. Ακριβώς γιατί όσα γνωρίζαμε βασίζονται σε δεδομέ-

να της περιόδου 1961-1991. Εύλογα λοιπόν η Επιτρο-πή σκέφτηκε να εξετάσει νεότερα δεδομένα. Τα συμπεράσματα της Επιτροπής ήταν αναπάντεχα ακόμη και για τα ίδια τα μέλη της: «Μείναμε κατάπλη-

κτοι από το πόσο μη προφανές ήταν το ότι τα οφέλη της μαστογραφίας ξεπερνούσαν κατά πολύ τις επιζή-μιες πτυχές της.» Η Επιτροπή φυσικά δεν αναφέρεται στην ίδια τη μέθοδο της μαστογραφίας αλλά στα μα-ζικά συστηματικά «προληπτικά» προγράμματά της. Ποιες είναι όμως αυτές οι επιζήμιες πτυχές της συστη-ματικής μαστογραφίας που αμφισβήτησαν τουλά-χιστον για τα μέλη της Επιτροπής την μέχρι σήμερα κυρίαρχη αντίληψη για το αναγκαίο και το επιτακτικό μαζικών προγραμμάτων μαστογραφίας;Οι συγγραφείς της εργασίας περιγράφουν με σαφή-νεια τους λόγους αυτής της μεταστροφής στην συνο-λική αποτίμηση της συστηματικής μαστογραφίας: Η μέχρι σήμερα αποδιδόμενη από τους ειδικούς μεί-ωση της θνησιμότητας από καρκίνους του μαστού λόγω μαστογραφίας κατά 20%, υποτιμούσε τις αρνη-τικές επιπτώσεις της επαναλαμβανόμενης μαστογρα-φίας και των παρενέργειες τους, όπως υποτιμούσε τις ακόλουθες βιοψίες και τηn υπερδιάγνωση των καρ-κίνων του μαστού που δεν θα γίνονταν ποτέ κλινικά προφανείς χωρίς τις συστηματικές μαστογραφίες. Η Εθνική Καναδική Μελέτη για την Εξέταση του Μα-στού παρέχει σχετικά αξιόπιστα στοιχεία για την έκτα-ση της υπερδιάγνωσης στη μαστογραφία: «Μετά από 25 χρόνια υπερπαρακολούθησης, βρήκε πως 106 από τους �8� καρκίνους (21.9%) που διαγνώστηκαν μέσω μαστογραφίας ήταν υπερδιαγνώσεις. Αυτό σημαίνει ότι 106 από τις ��.925 υγιείς γυναίκες στην ομάδα εξέτασης διαγνώστηκαν και δέχτηκαν μη απαραίτητη αντικαρκινική αντιμετώπιση, κάτι το οποίο οδήγησε σε αχρείαστες χειρουργικές επεμβάσεις, ακτινοθερα-πείες, χημειοθεραπείες ή κάποιο συνδυασμό αυτών των προσεγγίσεων. Επιπρόσθετα, μια επιθεώρηση από το (κορυφαίο ανεξάρτητο) Cochrane δέκα δοκιμών που αφορού-σαν περισσότερες από 600.000 γυναίκες, έδειξε πως δεν υπήρχε κανένα πειστήριο για την επίπτωση της μαστογραφίας στην συνολική θνησιμότητα: Στην καλύτερη των περιπτώσεων, η μικρή μείωση στους θανάτους από καρκίνους του μαστού μετριαζόταν από θανάτους από άλλες αιτίες. Στη χειρότερη, η μεί-ωση ακυρωνόταν από θανάτους από συνυπάρχουσες συνθήκες ή από τις επιζήμιες επιπτώσεις της μαστο-γραφίας και της συνδεδεμένης με αυτή υπεραντιμε-τώπισης (των υπερδιαγνωσμένων καρκίνων).Η έκθεση της Ελβετικής Ιατρικής Επιτροπής αναγνώ-ρισε πως «η συστηματική μαστογραφία μπορεί να αποτρέπει ένα θάνατο από καρκίνο του μαστού για κάθε χίλιες γυναίκες που εξετάζονται, ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν τεκμήρια που να υποδεικνύουν πως επηρεάζεται η συνολική θνησιμότητα. Ταυτόχρονα, τονίζει τις επιζήμιες πτυχές τις μαστογραφίας – συ-γκεκριμένα, ψευδώς θετικά αποτελέσματα εξετάσε-

Η εισαγωγή σε χρήση της μαστογραφίας έχει οδηγήσει στο διπλασιασμό διαγνώσεων καρκινικών κυττάρων σε αρχικό στάδιο στις ΗΠΑ, συγκρίνοντας στοιχεία του 1976 με στοιχεία του 2008. Για το ίδιο χρονικό διάστημα, οι περιπτώσεις εμφάνισης προχωρημένου σταδίου καρκίνου του στήθους μειώθηκαν κατά 8% για γυναίκες πάνω από 40 ετών στις ΗΠΑ από το 1976 ως το 2008 και κατά 21% στην Ευρώπη, για γυναίκες πάνω από 50 ετών, μέσα στο διάστημα από το 1989 ως το 2005. Εξομαλύνοντας τα στατιστικά δεδομένα, φαίνεται ότι η μαστογραφία ως εξέταση διαγιγνώσκει (overdiagnose) την ύπαρξη διαφόρων κατηγοριών ογκιδίων, τα οποία δεν θα οδηγούσαν ποτέ σε προχωρημένο καρκίνο. σε ποσοστό από 31% (στις ΗΠΑ) έως 52% (σε κάποιες χώρες της Ευρώπης).

Holistic Life 61

ων και τον κίνδυνο της υπερδιάγνωσης. Για κάθε καρκίνο του μαστού που απο-τράπηκε σε γυναίκες των ΗΠΑ για την διάρκεια ενός δεκαετούς προγράμματος ετήσια επαναλαμβανομένων μαστογραφιών που ξεκινούσαν από την ηλικία των 50 ετών, �90 ως 670 γυναίκες είναι πιθανόν να έχουν μια ψευδώς θετική μαστογραφία μετά από επαναλαμβανόμενες εξετάσεις, 70 ως 100 μια περιττή βιοψία και � ως 1� έναν υπερδιεγνωσμένο καρκίνο του μαστού που δεν θα εκδηλωνόταν ποτέ κλινικά.»Για να μη δημιουργηθούν λάθος εντυπώσεις, οφείλουμε να διασαφηνίσουμε ξανά μερικά σημεία: Η Ελβετική έκθεση δεν αμφισβητεί τη μαστογραφία ως διαγνωστικό μέσο αλλά τη συστηματική μαζική «προληπτική» της χρήση. Κι αυτό λόγω του κινδύνου λάθος διαγνώσεων που οδηγεί σημαντικό αριθμό υγειών γυναικείων στη βάσανο των αντικαρκινικών πρωτοκόλλων με τις γνω-στές συνέπειες. Η έκθεση επίσης τονίζει την υπερβολική πίστη γυναικών στα προγράμματα συ-στηματικής μαστογραφίας που επηρεάζει αποφάσεις που θα έπρεπε να παίρ-νονται μέσω ενημερωμένης συναίνεσης. Η επίθεση που δέχτηκε η έκθεση και οι συγγραφείς της από το αντικαρκινικό κατεστημένο ήταν λυσσαλέα. Ειδικοί του καρκίνου τη χαρακτήρισαν ως αντι-δεοντολογική. Καθώς μάλιστα μονάχα ένας από τα επτά μέλη της ήταν ογκολο-γικός χειρουργός με τους υπόλοιπους έξι να έχουν άλλες ιατρικές και όχι μόνο ειδικότητες, ειδικοί του καρκίνου έσπευσαν λίγο πολύ να χαρακτηρίσουν ως άσχετους αυτούς που τολμούσαν να μπουν στα χωράφια τους. Σε e-mail του στο Medscape Medical News, ο καθηγητής ακτινολογίας του Harvard, Daniel Kopans, τους αποκάλεσε ως «τύπους χωρίς καμιά ειδικότητα». «Για ποιο λόγο θα θέλατε εμένα σε μια επιτροπή που θέτει τις κατευθυντήριες γραμμές για την χειρουργική εγκεφάλου;» αναρωτήθηκε δημοσίως ο καθηγη-τής σχολιάζοντας το γεγονός του ότι η επιτροπή, για να αποφύγει (ορθώς) σύ-γκρουση συμφερόντων, απαρτίστηκε κυρίως από μη ειδικούς του καρκίνου. «Αυτό (η έκθεση της ιατρικής επιτροπής) είναι απλά ένα κομμάτι ενός μείζονος ιατρικού σκανδάλου» … « ενός σταθερού και συντονισμένου κύματος επιστη-μονικά αβασίμων αναλύσεων για τη μαστογραφία που δημοσιεύονται σε με-γάλα ιατρικά περιοδικά» δήλωσε ο Kopans χρησιμοποιώντας μάλιστα και τον πολύ βαρύ χαρακτηρισμό «ψευδοεπιστημικό» για τους αμφισβητίες επιστήμο-νες και τις μελέτες τους. Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας και η Εταιρία Απεικόνισης Μαστού, σε κοινό τους ανακοινωθέν δήλωσαν σε κλίμα τρομοκρατίας για την ελβετική με-λέτη πως: «Οι θανάσιμες επιπτώσεις των προτάσεων των συντακτών για τη μα-στογραφία στην Ελβετική Κυβέρνηση μπορεί να πάρει χρόνια μέχρι να γίνουν εμφανείς.»Η απάντηση της επιτροπής στην επίθεση που δέχτηκε ήταν το λιγότερο έντιμη: «Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκε εναντίον (της μελέ-της) είναι ότι ερχόταν σε σύγκρουση με την παγκόσμια συναίνεση κορυφαίων ειδικών στο πεδίο (της μαστογραφίας)- μια κριτική που μας έκανε να εκτιμή-σουμε την μη προκατειλημμένη προοπτική μας που οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουμε εκτεθεί κατά το παρελθόν στις προσπάθειες των ειδικών να κατα-σκευάσουν ακριβώς μια τέτοια συναίνεση για το θέμα της μαστογραφίας. Ένα άλλο επιχείρημα είναι πως η έκθεση ανησύχησε τις γυναίκες, αλλά αναρω-τιόμαστε πώς θα ήταν δυνατόν να αποφύγουμε το να ανησυχήσουν οι γυναί-κες όταν τα δεδομένα είναι αυτά που είναι.»Σίγουρα αρκετές γυναίκες ανησυχούν διαβάζοντας και αυτό ακριβώς το άρθρο και θέλουν μια γνωμάτευση για το αν πρέπει ή όχι προληπτικά να μπαίνουν σε προγράμματα συστηματικών «προληπτικών» μαστογραφιών. Καθώς δεν είναι καθόλου δική μου αρμοδιότητα κάτι τέτοιο και καθώς γνω-ρίζουμε πολύ καλά πως οι ειδικοί θα χαρακτηρίσουν οποιαδήποτε προτροπή προς το αντίθετο ως κάτι το βλακώδες κι επικίνδυνο, οφείλουμε απλά να κα-ταθέσουμε την τελική γνωμοδότηση των «μη ειδικών» της Ελβετικής Ιατρικής Επιτροπής προς την ελβετική κυβέρνηση: «Είναι εύκολο να προωθηθεί η (συστηματική) μαστογραφία αν η πλειονότητα των γυναικών πιστεύουν ότι αποτρέπει ή μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου του μαστού και σώζει πολλές ζωές μέσω της έγκαιρης ανίχνευσης επιθετικών όγκων. Θα ήμασταν κι εμείς υπέρ αν αυτές οι πεποιθήσεις ήταν έγκυρες. Δυ-στυχώς, δεν είναι και πιστεύουμε πως αυτό είναι κάτι που πρέπει να λεχθεί στις γυναίκες. Από δεοντολογικής πλευράς, ένα πρόγραμμα δημόσιας υγείας που δεν παράγει ξεκάθαρα περισσότερα οφέλη από επιζήμιες συνέπειες είναι δύ-σκολο να δικαιολογηθεί. Το να παρέχουμε ξεκάθαρη και μη προκατειλημμένη πληροφορία, το να να προωθούμε την κατάλληλη μέριμνα και το να αποτρέπουμε την υπερδιάγνω-ση και υπεραντιμετώπιση θα ήταν μια καλύτερη επιλογή.»Το μόνο που έχω να προσθέσω είναι πως έχετε το δικαίωμα να γνωρίζετε. Σε σύνθετα ζητήματα υγείας αποφεύγετε τους γιατρούς που σας τα παρουσιάζουν όλα ρόδινα ή απλά κι ακόμη περισσότερο αυτούς που αρνούνται να συνεργα-στούν μαζί σας μην αποκαλύπτοντάς σας όλους τους πιθανούς κινδύνους και παρενέργειες οποιασδήποτε ιατρικής διαδικασίας.

(Ο Πέτρος Αργυρίου είναι εκτός από ανατρεπτικός λογοτέχνης κι ένας από τους κορυφαίους Έλληνες αναλυτές, ιδίως στο πεδίο του παρασκηνίου των πα-γκόσμιων πολιτικών δημόσιας υγείας. Από τις εκδόσεις ETRA κυκλοφορούν τα σχετικά βιβλία του: «Τι δεν σαν λένε οι γιατροί», 2009, «Θανάσιμες Θεραπείες. 2011» και «Παρά Φύση», 201�)

62 Holistic Life

Η εξήγηση αυτής της δράσης είναι ότι τα πεπτίδια του πόσιμου κολλαγόνου έχουν ιδιότητες που επιδρούν θετικά στην ανάπτυξη των ινοβλαστών,

βελτιώνοντας την υγρασία, την απαλότητα και την ελαστικότητα του δέρματος, ενώ δυναμώνουν νύχια και μαλλιά. Οι μοναδικές φυσικές ιδιότητες των ινών κολλαγόνου, παρέχουν δομική ακεραιότητα στο δέρμα, σχηματίζοντας ένα πυκνό δίκτυο σε όλο το δέρμα. Η βασική λειτουργία αυτού του δικτύου είναι η παροχή δομικής υποστήριξης στην επιδερμίδα. Σε συνδυασμό με την ελαστίνη, το κολλαγόνο σχηματίζει μία εξωκυττάρια ουσία, η οποία παρέχει στην επιδερμίδα ορθή δομή, ελαστικότητα και σύσφιξη.Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το κολλαγόνο αναγνωρίζεται από την ιατρική και επιστημονική κοινότητα ως βασικό στοιχείο στις ιδιότητες αναδόμησης των περισσότερων ιστών του σώματος και ιδιαίτερα για την αφθονία του σε όλους τους ιστούς των συνδέσμων. Ο σχηματισμός όμως του κολλαγόνου απαιτείται και για την δόμηση πολλών ακόμη ιστών συμπεριλαμβανομένων των οστών, του χόνδρου, των ούλων, των τενόντων και των αρτηριών. Με απλά λόγια... Οι ίνες του κολλαγόνου βοηθούν στην αναδόμηση του δέρματός μας, αλλά και των περισσότερων ιστών του σώματός μας. Όσο περισσότερο κολλαγόνο διαθέτουμε τόσο περισσότερο βάρος & λίπος χάνουμε κατά τη διάρκεια του ύπνου! Ο ύπνος διαιρείται σε φάσεις και επίπεδα και είναι πολύ σημαντικός διότι βάσει της ποιότητάς του καθορίζεται η νεότητα και η ηλικία.Η επαναδόμηση των ιστών γίνεται κατά τη διάρκεια του επιπέδου � της φάσης REM. Κατά τη διάρκεια της φάσης REM το σώμα μετατρέπει το διαθέσιμο κολλαγόνο και τα άλλα θρεπτικά συστατικά σε νέους ιστούς.Η σύνθεση του νέου κολλαγόνου από τους ινοβλάστες του δέρματος συνήθως πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου, από τις 1.00 π.μ. περίπου μέχρι τις 4.00 π.μ.. Εν συνεχεία, το νέο κολλαγόνο χρησιμοποιείται σε διάφορες λειτουργίες του σώματος. Για τη μετατροπή που υφίσταται το κολλαγόνο, το σώμα χρειάζεται ενέργεια και εν τη απουσία σακχάρων και υδατανθράκων την ενέργεια αυτή την παίρνει από το σωματικό λίπος. Αυτό απαιτεί μια εξαιρετικά μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Όσο μεγαλύτερη ποσότητα κολλαγόνου διαθέτει ο οργανισμός, τόσο μεγαλύτερη ενέργεια καταναλώνει στη μετατροπή του και άρα τόσο περισσότερες θερμίδες καίει. Ο αριθμός των θερμίδων που καίμε είναι ανάλογος της αποτελεσματικότητας του μηχανισμού του μεταβολισμού. Αντίθετα, όσο πιο μικρή είναι η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού, τόσο πιο μικρός είναι και ο αριθμός των θερμίδων που καίμε στην παραπάνω διαδικασία.Το σώμα παράγει κολλαγόνο κάθε μέρα, αλλά η παραγωγή του μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου και η διαθέσιμη ποσότητά του γρήγορα γίνεται ανεπαρκής. Η ανάγκη για την ενίσχυση του οργανισμού είναι επιτακτική. Έτσι κατά τη διάρκεια του ύπνου, όλοι κάνουμε καύσεις και χάνουμε βάρος ανάλογα πάντα και με το κολλαγόνο που διαθέτουμε.

Υγεία του δέρματος και επιδερμίδα

Το υδρολυμένο κολλαγόνο, αυξάνει την πυκνότητα των ινών και των ινοβλαστών (οι ινοβλάστες είναι τα κύρια κύτταρα του δέρμα-τος και είναι αυτά που ευθύνονται για την παραγωγή κολλαγόνου).

© Έ

λλη

Παπ

αγγε

λή

Holistic Life 6�

6� Holistic Life

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η βιταμίνη D θα μπορούσε να είναι η λύση στα αυξανόμενα ποσοστά διαβήτη

Μια συναρπαστική νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η βιταμίνη D μπορεί να προστατεύει από το διαβήτη, που πλήττει σήμερα περισ-σότερα από 220 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Δρ Κλόντια Γκάνον,

συνάδελφο στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Μελβούρνης στην Αυστραλία, παρακολούθησαν πάνω από 5000 άτομα για πέντε χρόνια για να ανακαλύψουν εάν τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα είχαν καμία σχέση με τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2, την πιο κοινή μορφή της νόσου.

Natural Healing

Υπάρχουν διάφοροι πιθανοί μηχανισμοί για τη σχέση μεταξύ της βιταμίνης D και του διαβήτη. Στο διαβήτη τύπου 1, η βιταμίνη D φαίνεται να ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο σε αυτή τη μορφή της νόσου, είναι υπεύθυνο για την καταστροφή των βήτα κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία παράγουν ινσουλίνη. Στον διαβήτη τύπου 2, ωστόσο, η βιταμίνη D φαίνεται να δρα απευθείας επί της λειτουρ-γίας των βήτα κυττάρων, επηρεάζοντας την έκκριση ινσουλίνης και την ευαισθησία. Η βιταμίνη επίσης έχει επίδραση στη φλεγμονή και στην ορμόνη του παραθυρεοειδή, οι οποίες εμπλέκονται στο διαβήτη τύπου 2. (Diabetes Metab Res Rev, 2009; 25: 417–9)

Γράφει η Τζοάνα ΈβανςΒιταμίνη D και Διαβήτης

Όλοι οι 5.200 συμμετέχοντες δεν έπασχαν από διαβήτη κατά την έναρξη της με-λέτης, κατά τον οποίο χρόνο μετρήθηκαν τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα τους. Ωστόσο, πέντε χρόνια αργότερα, περίπου 200 άνθρωποι είχαν αναπτύξει την πά-θηση. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι διπλάσιοι άνθρωποι (έξι στους 100) με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα ανέπτυξαν διαβήτη σε σύγκριση με εκείνους των οποίων τα επίπεδα του αίματος ήταν εντός των φυσιολογικών ορίων (τρεις στους 100 άτομα).Όταν η ομάδα έλαβε υπόψη τους συνήθεις παράγοντες κινδύνου για τον διαβήτη, όπως η ηλικία, η περίμετρος της μέσης και το οικογενειακό ιστορικό της νόσου, ο αυξημένος κίνδυνος λόγω των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D μεταφράστηκε σε 57 τοις εκατό σε σύγκριση με τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης βιταμί-νης D.Οι ερευνητές συμπέραναν ότι “Ψηλότερα επίπεδα στον ορό του κύριου μεταβολίτη

της D, του 25(OH)D (βιταμίνη D στο αίμα)… συσχετίστηκαν με σημαντικά μειωμέ-νο κίνδυνο διαβήτη σε αυστραλούς ενήλικες άνδρες και γυναίκες”. “Κάθε 25nmol/L [νανομόρια ανά λίτρο] σαύξηση του ορού 25(OH)D σχετίστηκε με 2� τοις εκατό-μειωμένο κίνδυνο διαβήτη» (Diabetes Care, 2011; 34: 1133-8).Αυτή η ενδιαφέρουσα μελέτη είναι απλώς η τελευταία σε μια σειρά από μελέτες που υποδεικνύουν ένα ρόλο για τη βιταμίνη D στο διαβήτη. Πιο γνωστή για το ρόλο της στην οικοδόμηση και τη διατήρηση υγιών οστών, η βιταμίνη D είναι τώρα υπό διερεύνηση για έναν πλούτο πρόσθετων παροχών στον οργανισμό, από την πρόληψη του καρκίνου μέχρι την καταπολέμηση των καρδιακών παθήσεων. Ο διαβήτης, φαίνεται να είναι μία ακόμη χρόνια πάθηση που επηρεάζεται από τη βιταμίνη D.Όπως και με την αυστραλιανή μελέτη, μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Φιν-λανδία βρήκε επίσης μια σύνδεση μεταξύ υψηλότερων επιπέδων της βιταμίνης D

FORTE D 400 από την QuestΤο Forte D �000 της Quest είναι ένα premium προϊόν με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D� (χοληκαλσι-φερόλη) που παρέχει �000i.u. (100μg) βιταμίνης D� με μία μόνο ταμπλέτα. Το Forte D �000 περιέχει 100% βιταμίνη D�, η οποία είναι η πιο δραστική μορφή βι-ταμίνης D που παράγει και ο ίδιος ο οργανισμός. Είναι ιδανικό για άτομα με έλλειψη βιταμίνης D ή αυξημέ-νο κίνδυνο έλλειψης όπως οι ηλικιωμένοι και άτομα που δεν εκτίθενται στον ήλιο, γυναίκες στην εμμηνό-παυση, άτομα με οστεοπενία ή οστεοπόρωση.DΟUNI Health Products: τηλ. 210 99�1�51www.douni.gr

BITAMINH D3 από την Health SignΗ βιταμίνη D αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την υγεία των οστών, ενώ συμμετέχει σε πολλές λειτουργίες του οργανισμού διασφαλίζοντας την ομαλή λειτουργία των μυών, των νεύρων και του ανοσοποιητικού.Το σκεύασμα περιέχει την συνιστώμενη ημερή-σια ποσότητα της πιο δραστικής και σταθερής μορφής της βιταμίνης D (D�-χολοκαλσιφερόλη) με την ποιότητα παρασκευής της Health Sign.HEALTH SIGN: τηλ. 210 601��69 www.health-sign.gr

Holistic Life 65

και μειωμένου κίνδυνου διαβήτη τύπου 2. Η μακροχρόνια μελέτη 17 ετών συ-μπεριλάμβανε πάνω από �000 άνδρες και γυναίκες, και ανέφερε ότι τα άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα είχαν τις λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη, και το αντίστροφο.Μετά από προσαρμογή για την ηλικία και το φύλο, και υπολογίζοντας την επο-χή κατά την οποία συντάχθηκε το αίμα του κάθε εθελοντή (απαραίτητη διότι ο οργανισμός δημιουργεί βιταμίνη D όταν εκτίθεται στον ήλιο), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος μεταξύ αυτών με τα υψηλότερα επίπεδα D ήταν �0 τοις εκατό χαμηλότερος σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα (Diabetes Care, 2007; 30: 2569–70).Επίσης, μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα με βιταμίνη D μπο-ρούν να αποτρέψουν το διαβήτη τύπου 2. Στη αμερικανική μελέτη Nurses Health Study, η οποία περιελάμβανε σχεδόν 8�.000 γυναίκες χωρίς ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη κατά την έναρξη, εκείνες που κατανάλωναν τουλάχιστον �00IU/ημέρα βιταμίνης D από συμπληρώματα είχαν 1� τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με γυναίκες που κατανάλωναν λιγότε-ρο από 100IU/ημέρα. Επιπλέον, μία συνδυασμένη ημερήσια πρόσληψη πάνω από 1200mg ασβεστίου και 800IU βιταμίνης D - είτε μέσα από τη διατροφή ή με συμπληρώματα - συνδέθηκε με �� τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με τις γυναίκες των οποίων η πρόσληψη ήταν η μισή ή λιγότερο (Diabetes Care, 2006; 29: 650–6).Ωστόσο, μια άλλη μεγάλης κλίμακας αμερικανική μελέτη σε γυναίκες δε βρή-κε καμία ελάττωση του κίνδυνου διαβήτη με τα συμπληρώματα βιταμίνης D (Diabetes Care, 2008; 31: 701-7).Όμως, άλλες έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να είναι χρήσιμη για όσους έχουν ήδη την ασθένεια. Ερευνητές από το Εθνικό Ερευνητικό Ινστιτού-το Τεχνολογίας Διατροφής και Τροφίμων στην Τεχεράνη, στο Ιράν, πρόσφατα ανακάλυψαν ότι, όταν σε πάσχοντες από διαβήτη τύπου 2 δόθηκε επιπλέον βιταμίνη D ως μέρος της καθημερινής τους διατροφής για αρκετούς μήνες, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους άρχισαν να μειώνονται.Σε αυτή τη μελέτη, συνολικά 90 διαβητικοί χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: η πρώτη λάμβανε απλό γιαούρτι χωρίς προσθήκη βιταμίνης D, η δεύτερη λάμβα-νε γιαούρτι εμπλουτισμένο με βιταμίνη D (που περιείχε 500IU βιταμίνης) και η τρίτη λάμβανε γιαούρτι με βιταμίνη D με προσθήκη ασβεστίου. Μετά από τρεις μήνες, τα άτομα της ομάδας που κατανάλωναν απλό γιαούρτι είχαν μια μέση αύξηση της τάξης του 9 τοις εκατό στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ενώ οι δύο ομάδες που λάμβαναν γιαούρτι εμπλουτισμένο με βιταμίνη D παρουσίασαν μείωση της τάξης του 7 τοις εκατό. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «η ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης D με ή χωρίς προσθήκη ασβεστίου, βελ-τίωσε τη γλυκαιμική κατάσταση σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2», (Am J Clin Nutr, 2011; 93: 764-71).

Τι γίνεται με το διαβήτη τύπου 1;Οι μελέτες δείχνουν ότι η βιταμίνη D έχει επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 την πιο σοβαρή μορφή που προσβάλλει συνήθως παιδιά ή νεαρούς ενήλικες.Υπερβολικά χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυ-νο εμφάνισης της νόσου, καθώς και μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποι-αδήποτε αιτία σε άτομα που έχουν ήδη την ασθένεια (Curr Diab Rep, 2008; 8: 393–8; Diabetes Care, 2011; 34: 1081–5). Επίσης, η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι πιο συχνή στους διαβητικούς τύπου 1 σε σύγκριση με τους μη διαβητικούς (Acta Diabetol, 2009; 46: 183-9).Αρκετές μελέτες έχουν διερευνήσει την επίδραση των συμπληρωμάτων βιτα-μίνης D στον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 1. Σε μια φινλανδική μελέτη σε περισσότερα από 12.000 βρέφη που διεξήχθη για πάνω από �0 χρόνια, τα παιδιά που λάμβαναν τακτικά συμπληρώματα βιταμίνης D είχαν χαμηλότερο ποσοστό διαβήτη τύπου 1 σε σύγκριση με όσα δεν το έκαναν, ενώ όσα ήταν ύποπτοι για ραχίτιδα, μια πάθηση που συνδέεται με ανεπάρκεια βιταμίνης D, παρουσίαζαν τριπλάσιο κίνδυνο να έχουν διαβήτη.Αυτά τα στοιχεία έδειξαν επίσης ότι τα παιδιά που λάμβαναν τακτικά τη συνι-στώμενη δόση της βιταμίνης D (εκείνη την εποχή, ήταν 2000 IU ημερησίως) είχαν 80 ανά εκατό χαμηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη τύπου 1 σε σύ-γκριση με εκείνα που λάμβαναν τακτικά λιγότερο από τη συνιστώμενη ποσό-τητα (Lancet, 2001; 358: 1500-3).Πιο πρόσφατα, ερευνητές από το Stockport NHS Foundation Trust στο Ηνωμέ-νο Βασίλειο συγκέντρωσαν τα αποτελέσματα πέντε ξεχωριστών μελετών αξιο-λόγησης των αποτελεσμάτων χορήγησης βιταμίνης D σε βρεφική ηλικία με τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 1. Διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που λάμβαναν επιπλέον βιταμίνη D είχαν περίπου �0 τοις εκατό λιγότερες πιθανότητες να πάσχουν από διαβήτη τύπου 1, αργότερα στη ζωή τους σε σύγκριση με εκείνα στα οποία δεν δόθηκε το συμπλήρωμα.Αν και όλοι οι συγκεντρωτικές μελέτες βασίζονταν στην παρατήρηση και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να αποδείξουν μια σχέση αιτίας-αποτελέσματος, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι “η χορήγηση βιταμίνης D στην πρώ-ιμη παιδική ηλικία μπορεί να προσφέρει προστασία ενάντια στην ανάπτυξη διαβήτη τύπου 1”. Ωστόσο, σημείωσαν επίσης ότι απαιτούνται τυχαιοποιημέ-νες ελεγχόμενες μελέτες με μεγάλες περιόδους επαναληπτικής εξέτασης για να αποδείξουν αιτιότητα και καλύτερη ανάπτυξη, δόση, διάρκεια και περίοδο της λήψης συμπληρώματος (Arch Dis Child, 2008; 93: 512 - 7).

66 Holistic Life

Όπως και με το διαβήτη τύπου 2, υπάρχουν επίσης στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορούν να βοηθήσουν ανθρώπους που έχουν ήδη δια-γνωστεί με διαβήτη τύπου-1 ή τουλάχιστον αυτούς που έχουν επίσης ανεπάρκεια βιτα-μίνης D. Σε μια μελέτη από μια ομάδα από το στρατιωτικό νοσοκομείο του Βασιλιά Φα-χάντ στη Σαουδική Αραβία, 80 διαβητικοί τύπου 1 με ανεπάρκεια βιταμίνης D (επίπεδα D στο αίμα μικρότερα από 50nmol/L), λάμβαναν �.000IU/ημέρα βιταμίνης για 12 εβδο-μάδες. Στο τέλος της μελέτης, υπήρξε “παρατηρήσιμη επίδραση της βιταμίνης D στον γλυκαιμικό έλεγχο.” Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν χαμηλότερα επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (που δείχνει τον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα) στις 12 εβδομάδες, όταν είχαν υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D (Ann Saudi Med, 2010; 30: 454–8).

Για το διαβήτη και άλλαΣαφώς, η βιταμίνη D είναι μια πολλά υποσχόμενη πρόταση για την πρόληψη και τη θε-ραπεία του διαβήτη τόσο τύπου 1 όσο και τύπου 2. Αν και απαιτείται πολύ περισσότερη έρευνα (η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη), τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι η μη πρό-σληψη αρκετής από αυτή τη βασική βιταμίνη μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη και την εξέλιξη αυτής της όλο και περισσότερο κοινής ασθένειας.Δεδομένου ότι η βιταμίνη D φαίνεται να έχει αντίκτυπο σε πολλές άλλες ασθένειες και διαταραχές, από την οστεοπόρωση και το χρόνιο πόνο μέχρι τον καρκίνο και τις καρδι-ακές παθήσεις, το γεγονός ότι η έλλειψη βιταμίνης D είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα σε όλο τον κόσμο, δίνει τώρα περισσότερους λόγους από ποτέ για να βεβαιωθείτε ότι παίρνετε την απαιτούμενη ημερήσια ποσότητα καθημερινά.

+

Πολλοί από εμάς, και ιδιαίτερα τα παιδιά και οι έφηβοι, δεν λαμβάνουμε αρ-κετή από αυτή τη σημαντική βιταμίνη (CMAJ, 2007; 177: 161-6), έτσι πώς

μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι δεν έχουμε έλλειψη βιταμίνης D;• Ηλιοφάνεια. Το σώμα παράγει φυσικά βιταμίνη D όταν το δέρμα εκτίθεται

στο φως του ήλιου, και μόλις 10-15 λεπτά από τον ήλιο την ημέρα, χωρίς αντηλιακό, θα πρέπει να είναι αρκετά για τους περισσότερους ανθρώπους (BMJ, 2003; 327: 1228). Έκθεση με μέτρο στον ήλιο, σε συνδυασμό με τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με αντιοξειδωτικά, όπως σελήνιο, λυκοπένιο, β-καροτίνη, και βιταμίνες C και Ε, θα σας επιτρέψει να απολαύσετε τον ήλιο, χωρίς την ανάγκη για δυνητικά επιβλαβή χημικά αντηλιακά.

• Συμπληρώματα. Για όσους δεν μπορούν να εκτίθενται στον ήλιο, συστή-νεται η λήψη συμπληρωμάτων με 600-1000IU/ημέρα βιταμίνης D� (φυσική μορφή). Πράγματι, ακόμη και η τακτική λήψη μέχρι και 10.000 IU/ημέρα δεν ενέχει κανένα κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών σε ενήλικες (Ann Epidemiol, 2009; 19: 441-5). Στα παιδιά, συνιστώνται 800-1000IU/ημέρα για την καταπο-λέμηση της νόσου.Αν είστε διαβητικός, τα συμπληρώματα μπορεί να βοηθήσουν αν έχετε ανε-πάρκεια βιταμίνης D, γι’ αυτό αξίζει να συμβουλευτείτε έναν ειδικευμένο θεραπευτή, ο οποίος μπορεί να σας συμβουλεύσει σχετικά με την ασφαλή δοσολογία, αν σας ενδιαφέρει η χρήση της βιταμίνης D για τον έλεγχο του διαβήτη.

• Διατροφή. Η βιταμίνη D βρίσκεται επίσης σε ορισμένα τρόφιμα, όπως το γάλα, το γιαούρτι, τα αυγά και τα λιπαρά ψάρια. Ωστόσο, προσέξτε για την υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο σε ορισμένα ψάρια.

Πρόσληψη βιταμίνης D

Holistic Life 67

68 Holistic Life

Natural Healing

Η χλωρέλλα, ένα μονοκύτταρο πράσινο φύκι από την Άπω Ανατολή, είναι ένα δη-μοφιλές συμπλήρωμα διατροφής με πολλά υποτιθέμενα οφέλη. Ο πιο συχνός ισχυρισμός είναι ότι μπορεί να απελευθερώσει το σώμα από τα τοξικά βαρέα

μέταλλα, αλλά επίσης θεωρείται ιδανικό για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού, τη ρύθ-μιση της ψηλής αρτηριακής πίεσης και ακόμη ότι έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Όμως, υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα πίσω από αυτό το λεγόμενο συμπλήρωμα-θαύμα;

Ποια είναι τα στοιχεία που υποστηρίζουν τα τόσα πολλά οφέλη υγείας από αυτό το μικροσκοπικό πράσινο μονοκύτταρο φυτό;

Χλωρέλλα: Μία άλγη για όλες τις χρήσεις

Γράφει η Τζοάνα Έβανς

Χλωρέλλα και καρκίνοςΑν και υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η χλωρέλ-λα μπορεί να είναι ένας ισχυρός αντικαρκινικός πα-ράγοντας, οι περισσότερες από αυτές έχουν γίνει σε ζώα ή στο εργαστήριο. Παρόλα αυτά, τα μέχρι στιγμής ευρήματα είναι ενθαρρυντικά.Σε μία μελέτη, η Chlorella vulgaris - ένα είδος που χρη-σιμοποιείται συνήθως στα συμπληρώματα - βρέθηκε να σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα του ήπατος σε πο-ντίκια. Όσο υψηλότερη είναι η δόση, τόσο ισχυρότε-ρη είναι η επίδραση, που δείχνει ότι η χλωρέλλα είχε μια «σίγουρη προληπτική δράση».Οι ερευνητές ανέφεραν ότι η άλγη λειτούργησε προ-καλώντας απόπτωση ή προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο, που απομακρύνει τα κατεστραμμένα ή «κακά κύτταρα» από το σύστημα. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι: “Τα αποτελέσματα της μελέτης θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν το ρόλο της Chlorella vulgaris στη θεραπεία χιλιάδων ασθενών με καρκίνο

του ήπατος, ανοίγοντας έτσι μια νέα πόρτα για μελλο-ντική έρευνα,” (J Zhejiang Univ Sci B, 2009; 10: 14–21). Τα αποτελέσματα αυτά έχουν αναπαραχθεί σε μια εργαστηριακή μελέτη, σε δοκιμαστικό σωλήνα με ανθρώπινα καρκινικά ηπατικά κύτταρα, δίνοντας έτσι άλλη μία ένδειξη της δράσης της άλγης στον καρκίνο (Clinics [Sao Paulo], 2010; 65: 1371–7).Εκτός από τον καρκίνο του ήπατος, η χλωρέλλα θα μπορούσε επίσης να είναι χρήσιμη για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Μια μελέτη από το Κορεατικό Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας διαπίστωσε ότι τα εκχυλίσματα δύο τύπων φυκιών - Chlorella vulgaris και Chlorella ellipsoidea - ανέστειλαν την ανάπτυξη αν-θρώπινων καρκινικών κυττάρων στο εργαστήριο. Και πάλι, όσο μεγαλύτερη ήταν η δόση, τόσο μεγαλύτερη ήταν και η επίδραση.Οι επιστήμονες αποδίδουν τη δράση στις «βιοενεργές ξανθοφύλλες» - κίτρινες χρωστικές που ανήκουν στην οικογένεια των καροτενοειδών – που βρέθηκαν στη

χλωρέλλα που, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι “θα μπορούσαν να αποτελούν χρήσιμα λειτουργικά συ-στατικά στην πρόληψη των ανθρώπινων καρκίνων” (J Agric Food Chem, 2008;56 : 10521-6).Αν και αυτές οι μελέτες υποδηλώνουν έναν πιθανό ρόλο για τη χλωρέλλα στη θεραπεία ή την πρόληψη του καρκίνου, τα ευρήματα θα πρέπει ακόμη να ανα-παραχθούν σε κλινικές δοκιμές. Αυτό σημαίνει ότι απλά δεν είμαστε σίγουροι ότι τα αποτελέσματα θα είναι τα ίδια σε ανθρώπους.Ωστόσο, υπάρχει μια ανθρώπινη μελέτη που εξέ-τασε τις επιπτώσεις συμπληρώματος διατροφής με χλωρέλλα σε ασθενείς με καρκίνο στον εγκέφαλο. Σε αυτή τη μελέτη, η Chlorella pyrenoidosa (σε μορφή δισκίων των 20g και υγρού εκχυλίσματος 150 mL) προστέθηκε στην καθημερινή διατροφή 21 ασθενών με γλοίωμα ως συμπλήρωμα σε οποιεσδήποτε άλλες θεραπείες θα μπορούσαν να έχουν λάβει για τους εγκεφαλικούς όγκους τους. Παρά το γεγονός ότι δεν αυξάνουν σημαντικά το χρόνο επιβίωσης, φάνηκε να ενισχύουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα, αυξάνο-ντας τα επίπεδα των φυσικών κυττάρων-φονέων και των λεμφοκυττάρων. Σύμφωνα με τους ερευνητές: “Αυτές οι ποικιλίες επη-ρεάζονται λιγότερο αρνητικά από τη χημειοθεραπεία και τις ανοσοκατασταλτικές επιδράσεις των φαρμά-κων και τις εκκρίσεις πρωτεϊνών των όγκων από ό, τι θα αναμενόταν σε αυτούς τους ασθενείς”. Ωστόσο, τόνισαν την ανάγκη για ελεγχόμενες κλινικές μελέτες που θα επιβεβαιώσουν τα ευρήματά τους (Phytother Res, 1990; 4: 220-31).Άλλα οφέληΆλλες κλινικές δοκιμές δείχνουν ότι η χλωρέλλα μπο-ρεί να είναι ευεργετική για κάποιες χρόνιες παθή-σεις, εκτός από τον καρκίνο. Οι ερευνητές που ήταν υπεύθυνοι για την μελέτη για τον καρκίνο του εγκε-φάλου εξέτασαν επίσης τα δύο παράγωγα προϊόντα από Chlorella pyrenoidosa σε ασθενείς με ινομυαλγία, υπέρταση και ελκώδη κολίτιδα - με πολύ ενθαρρυντι-κά αποτελέσματα.Στη μελέτη που αφορούσε την ινομυαλγία, η οποία ήταν διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη, �7 ασθενείς λάμβαναν είτε ψευδοφάρμακο (placebo) ή συμπλήρωμα χλωρέλλας (10g σε δισκία και 100mL υγρό εκχύλισμα) ημερησίως για τρεις μή-νες. Μετά το χρονικό αυτό διάστημα, οι ασθενείς άλ-λαξαν στην άλλη ομάδα θεραπείας, όπου συνέχισαν για τρεις επιπλέον μήνες. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων, όταν οι συμ-μετέχοντες χρησιμοποιούσαν χλωρέλλα σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (Altern Ther Health Med, 2001; 7: 79–91).Στη μελέτη για την υπέρταση, 2� άτομα με ήπια έως μέτρια υπέρταση λάμβαναν εικονικό φάρμακο (placebo) για τέσσερις εβδομάδες, και στη συνέχεια άλλαξαν σε συμπληρώματα χλωρέλλας (και πάλι, 10g/

Η Χλωρέλλα περιέχει στην σύνθεση της τις πράσινες φωτοσυνθετικές χρωστικές χλωροφύλλη-α και-β στους χλωροπλάστες της. Μέσω της φωτοσύνθεσης, πολλαπλασιάζει γρήγορα, απαιτώντας μόνο διοξείδιο του άνθρακα, νερό, ηλιακό φως, και μία μικρή πο-σότητα ανόργανων συστατικών ώστε να αναπαραχθεί. Παρόλο το μέγεθος της η Χλωρέλλα είναι μια μεγάλη αποθήκη θρεπτικών συστατικών τα οποία είναι απαραίτητα για την διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού.

Holistic Life 69

ημέρα σε δισκία και 100mL/ημέρα υγρό εκχύλισμα). Μετά από δύο μήνες από τη λήψη της άλγης, περισσότερο από το ένα τρίτο των ασθενών (�8 τοις εκατό) έδειξαν κάποια βελτίωση στην υπέρτασή τους, και το ένα τέταρτο είχε μια εξαι-ρετική απόκριση, επιτυγχάνοντας χαμηλές τιμές αρτηριακής πίεσης. Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν μια σημαντική μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα (J Med Food, 2002; 5: 141-52).Οι ίδιες δοσολογίες δισκίων και εκχυλίσματος χλωρέλλας δοκιμάστηκαν για τρίτη φορά σε εννέα ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα για δύο μήνες. Σε κάθε ασθενή, ο Δείκτης Δραστηριότητας της Νόσου, ο οποίος υπολογίστηκε από τα συμπτώματά τους και την αξιολόγηση ενός παθολόγου, μειώθηκε κατά τη διάρκεια των δύο μηνών της λήψης της άλγης. Κατά μέσο όρο, ο Δείκτης Δραστηριότητας της Νόσου των ασθενών μειώθηκε κατά 7,2 έως 2,8 – η 61 τοις εκατό πτώση ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Οι τιμές για τις συναισθηματικές πτυχές της νόσου έδειξαν επίσης σημαντική βελτίωση. Ωστόσο, αυτή δεν ήταν μια ελεγχόμενη μελέτη, έτσι δεν γνωρίζουμε κατά πόσο υπάρχει το φαινόμενο placebo στο προσκήνιο (Altern Ther Health Med, 2001; 7: 79–91).Οι μελέτες αυτές είναι πολλά υποσχόμενες, αλλά απαιτείται πολύ περισσότερη έρευνα προτού να μπορεί να υποστηριχθεί ότι η χλωρέλλα είναι οφέλιμη για αυτές ή οποιεσδήποτε άλλες παθήσεις. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι μελέτες χρηματοδοτήθηκαν από εταιρεία με συμπληρώματα χλωρέλλας. Ωστόσο, ο επικεφαλής ερευνητής Δρ Ράνταλ Μέρσαντ, καθηγητής στο Τμήμα Ανατομίας και Νευροβιολογίας του πανεπι-στημίου της Βιρτζίνια, υποστηρίζει ότι η εταιρεία δεν επηρέασε την έρευνά του ή τα αποτελέσματά της, και ότι ακολουθεί αυστηρά τις αρχές του πειραματικού σχεδιασμού και ανάλυσης (Altern Complement Ther, 2001; 7: 161–5).

ΑποτοξίνωσηΑπό όλα τα οφέλη υγείας που αποδίδουν στη χλωρέλλα, το πιο δημοφιλές είναι ότι μπορεί να βοηθήσει το σώμα να καθαρίσει από τις περιβαλλοντικές τοξίνες, όπως τα βαρέα μέταλλα, αν και δεν υπάρχουν πειστικά επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτό.Η μοναδική δομή του κυτταρικού τοιχώματος αυτών των φυκιών περιέχει ενώσεις που προσδένονται στα βαρέα μέταλλα (π.χ. κάδμιο, μόλυβδος, υδράρ-γυρος) και τα απομακρύνουν, καθώς επίσης και επιταχύνει την απομάκρυνση των επικίνδυνων χλωριωμένων εντομοκτόνων με βάση υδρογονάνθρακα (Townsend Lett, 2007; 287: 58-63).Σε μία από τις πρώτες μελέτες, ταΐζοντας με Chlorella protothecoides ποντίκια που είχαν δηλητηριαστεί με χλωριωμένα εντομοκτόνα, επιταχύνθηκε σημαντι-κά η διαδικασία αποτοξίνωσης, μειώνοντας το χρόνο ημιζωής του καρκινογό-νου εντομοκτόνου από �0 σε 19 ημέρες (Drug Chem Toxicol, 1984; 7 : 57-71).Σε μια άλλη μελέτη, ερευνητές στην Ιαπωνία έθρεφαν ποντίκια με εξαιρετικά τοξικές διοξίνες (βιομηχανικές χημικές ουσίες στις οποίες είμαστε όλοι σε με-γάλο βαθμό εκτεθειμένοι) ως μέρος είτε δίαιτας ελέγχου ή μιας διατροφής με 10 τοις εκατό χλωρέλλα. Στη συνέχεια μέτρησαν την ποσότητα των διοξινών που αποβαλλόταν από τα ποντίκια. Αυτά που τρέφονταν με τα φύκια απέκ-κριναν σημαντικά περισσότερες διοξίνες από τα υπόλοιπα στην ομάδα ελέγ-χου, οδηγώντας τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η χλωρέλλα μπορεί να αποτρέψει τη γαστρεντερική απορρόφηση αυτών των χημικών ουσιών ενώ παράλληλα προωθεί την απέκκριση των διοξινών που έχει ήδη απορροφηθεί από τους ιστούς (J Nutr, 1999; 129: 1731 - 6).Όσο για τα βαρέα μέταλλα, μελέτες σε ποντίκια δείχνουν ότι η χλωρέλλα μπο-ρεί να ενισχύσει την αφαίρεση του καδμίου (Nutr Res Pract, 2009; 3: 15-22), του μολύβδου (Toxicol Ind Health, 2009; 25: 551–6) και του υδράργυρου (J Toxicol Sci, 2010; 35: 101–5).Καθώς τα αποτελέσματα από αυτές τις μελέτες σε ζώα, ωστόσο, δεν ισχύουν απαραίτητα για τον άνθρωπο, και πάλι, απαιτούνται κλινικές μελέτες που. Αλλά υπάρχει μία δημοσιευμένη μελέτη, που περιλαμβάνει �5 έγκυες γυναίκες στην Ιαπωνία, η οποία έδειξε ότι όσες λάμβαναν συμπληρώματα με Chlorella pyrenoidosa είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα διοξίνης στο μητρικό γάλα τους σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. “Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής με χλωρέλλα μπορεί αν βοηθούν τη μητέρα να μειώσει τη μεταφορά των διοξινών στο παιδί μέσω του μητρικού γάλακτος”, αναφέρουν οι ερευνητές (J Med Food, 2007; 10: 134-42).

Η κατώτατη γραμμήΣτον ολοένα και πιο τοξικά κόσμο μας, η χλωρέλλα είναι δυνητικά ένα εξαιρε-τικά χρήσιμο συμπλήρωμα, βοηθώντας μας να εξαλείψουμε τους επιβλαβείς ρύπους από το σώμα μας. Ωστόσο, τα δημοσιευμένα στοιχεία εξακολουθεί να είναι περιορισμένα και απαιτείται περισσότερη έρευνα πριν μπορούν να γίνουν οριστικά ισχυρισμοί υγείας.Αν θέλετε να δοκιμάσετε Chlorella, φροντίστε να επιλέξετε ένα συμπλήρωμα υψηλής ποιότητας, καθώς έχουν υπάρξει ανησυχίες ότι η άλγη μπορεί να έχει μολυνθεί με βαρέα μέταλλα από το νερό στο οποίο μεγαλώνει.Η ίδια η χλωρέλλα εμφανίζεται να είναι μη-τοξική, αν και έχουν αναφερθεί μι-κρής σημασίας παρενέργειες, όπως διάρροια, στομαχικές κράμπες και ναυτία. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης, η οποία μπορεί να εκ-δηλωθεί με δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος ή κνίδωση. Τα άτομα που παίρνουν αντιπηκτικά όπως η βαρφαρίνη συνιστάται να αποφεύγουν τη χλωρέλλα, καθώς η βιταμίνη Κ στην άλγη έχει το αντίθετο αποτέλεσμα της βαρ-φαρίνης.

70 Holistic Life

Safe Από άρθρο του Tony Edwards - Μετάφραση: Γιάννης Δ. Μαρούδας

Η βιομηχανία κινητών είναι η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη βιομηχανία που σαφώς ικανοποιεί μια ανάγκη. Αλλά με τι κόστος ;“Πρόκειται για το μεγαλύτερο πείραμα στην ιστορία της ανθρωπότητας με πιθανές βλάβες στην υγεία μας, για τις οποίες δεν γνωρίζουμε τίποτα”, λέει ο καθηγητής Joel Moskowitz του πανεπιστημίου της California, (UC) Berkeley School of Public Health.

Εδώ και πάνω από 15 έτη, δημοσιεύονται μελέτες σε ιατρικά και βιολογικά επιστημονικά περιοδι-κά, για το θέμα της εμφάνισης καρκίνου στον

άνθρωπο, από τη χρήση κινητών τηλεφώνων και από τη γειτνίαση με κεραίες βάσης κινητής τηλεφωνίας.Το 201�, η επίσημη έκθεση του οργανισμού IARC (Διεθνής Οργανισμός Έρευνας του Καρκίνου), με ανα-φορά σε ιατρικά στοιχεία για τον καρκίνο εγκεφάλου, κατέληξε, μετά από εξέταση πάρα πολλών διεθνών ερευνών, στο συμπέρασμα ότι η ακτινοβολία από τα κινητά τηλέφωνα “είναι πιθανώς καρκινογόνος αιτία στους ανθρώπους”. Υπάρχουν, όμως, και άλλες μορ-φές ασθένειας που αποδίδονται στα κινητά, όπως:Καρκίνος του στήθους: Υπάρχουν, ισχυρά ανεπίση-μα στοιχεία ότι τα κινητά που βρίσκονται σε στηθό-δεσμο επηρεάζουν ευθέως τον ιστό του στήθους και δημιουργούν καρκίνο. Τον περασμένο Σεπτέμβριο ογκολόγοι στην Καλιφόρνια ανέφεραν � περιστατικά όπου, γυναίκες που μετέφεραν το κινητό στο στη-θόδεσμο, εμφάνισαν καρκίνο του στήθους. Το σο-καριστικό στοιχείο ήταν ότι επρόκειτο για νεότατες γυναίκες, ηλικίας 21-�9 ετών, που δεν είχαν οικογε-νειακό ιστορικό συνδεδεμένο με αυτούς ή με άλλους παράγοντες καρκίνου. Σοκαριστικό ήταν επίσης ότι οι καρκίνοι μεταξύ τους είχαν απίστευτες ομοιότητες στο σημείο εμφάνισης, στη μορφολογία τους και στο

είδος της βλάβης.Ανδρική γονιμότητα: Οι άνδρες συστηματικά το-ποθετούν το κινητό σε τσέπες του παντελονιού ή σε απλή θήκη ζώνης, δηλαδή σε λίγα εκατοστά απόστα-ση από τα γεννητικά όργανα. Υπάρχουν πάνω από 12 μελέτες έως σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων, δείχνει ότι η συνήθεια αυτή μπορεί να είναι επιβλαβής. Τα δημοσιευμένα στοιχεία των μελετών, δείχνουν ότι τα κινητά έχουν σημαντικότατες επιπτώ-σεις στην ποιότητα του σπέρματος, εμφανίζοντας κατά μέσο όρο μείωση κινητικότητας και βιωσιμό-τητας κατά 9%. Η Dr Fiona Mathews από το Πανεπι-στήμιο του Exeter λέει: “Έκθεση σε ραδιοσυχνότητες ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από τη μεταφορά κινητών σε τσέπες παντελονιών, εμφανίζει αρνητικές επιδράσεις στην ποιότητα του σπέρματος. Αυτό μπο-ρεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικό για άτομα πού είναι ήδη πολύ κοντά σε όρια υπογονιμότητας”.Άλλες, περισσότερο στοχευμένες έρευνες για το σπέρμα, αποκαλύπτουν ότι έκθεση σε RF-EMR που εκπέμπεται συστηματικά από κινητά, εμφανίζει δυ-σμενείς επιδράσεις στα κύτταρα του σπέρματος και στο υπόλοιπο σώμα. Δύο διαφορετικές μεταξύ τους μελέτες, βρήκαν ότι τα επίπεδα αντιδραστικών ειδών οξυγόνου (ROS) εμφανίζονται αυξημένα, τα οποία είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για πολλές

ασθένειες και επιταχύνουν την κυτταρική γήρανση. Τέλος αναφέρουν ότι το DNA του σπέρματος παθαί-νει σοβαρές βλάβες και διασπάται όταν εκτίθεται σε RF-EMR από κινητά. Θα μπορούσαν αυτές οι βρα-χυπρόθεσμες διαπιστώσεις για το σπέρμα να έχουν και άλλες επιπτώσεις στα γεννητικά όργανα; Για την ακρίβεια, υπάρχουν ενδείξεις ότι η EMR ακτινοβολία μπορεί να οδηγεί σε ελεύθερες ρίζες και οξειδωτικό στρες του οργανισμού. Αυτή η κατάσταση μπορεί να εκκινήσει έναν ανεξέλεγκτο κυτταρικό πολλαπλασι-ασμό που παρέχει ενδείξεις για ανάπτυξη καρκίνου των όρχεων αλλά και του εγκεφάλου. Σε πείραμα από Ιάπωνες ερευνητές, όπου, εξέθεταν τα γεννητικά όργανα κουνελιών για οκτώ ώρες την ημέρα στην ακτινοβολία ενός κινητού τηλεφώνου, σε κατάσταση αναμονής, (μιμούμενοι την παραπάνω αν-δρική συνήθεια), είδαν επιβλαβή αποτελέσματα στη λειτουργία των όρχεων αλλά και στη δομή τους.Κυτταρικές βλάβες: Τα παραπάνω δείχνουν ότι οι βλάβες δεν περιορίζονται στα κύτταρα σπέρματος αλλά εμφανίζονται και σε πολλά άλλα είδη κυττάρων στο σώμα. 2 στις � επιστημονικές μελέτες υποστηρί-ζουν την ύπαρξη βλαβών και τη διάσπαση του DNA, είτε πρόκειται για εργαστηριακές μελέτες δειγμάτων σε δοκιμαστικό σωλήνα (in vitro), είτε σε μελέτες με ζωντανά πειραματόζωα (in vivo).

Τι διαβάζουμε στις διεθνείς μελέτες για τα κινητά...

Holistic Life 71

Οι λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας διακρίνονται σε συμπαγείς λα-μπτήρες φθορισμού και σε φωτοδιόδους (CFL & LED). «Κουμπώνουν» πάνω στις ήδη υπάρχουσες βάσεις και δεν χρειάζεται καμμία άλλη αλ-

λαγή ή προσαρμογή για την αντικατάσταση των λαμπτήρων πυρακτώσεως. Η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται είναι οπωσδήποτε σημαντική, φτάνοντας στο 80% για την περίπτωση των φωτοδιόδων! Δεν είναι όμως όλα ρόδινα, όπως θα δούμε παρακάτω…Προτείνω να προτιμήσετε τους λαμπτήρες φωτοδιόδων (LED), καθώς οι συ-μπαγείς λαμπτήρες φθορισμού έχουν ήδη κατηγορηθεί από πολλές πλευρές και για πολλά πράγματα, όπως ενδεικτικά:• Έχουν χαμηλή απόδοση σε χαμηλές θερμοκρασίες, άρα δεν είναι ιδανικοί για εξωτερικούς χώρους. Ακόμα και σε εσωτερικούς χώρους, παίρνει λίγα λεπτά για να φτάσουν τη μέγιστη απόδοσή τους.• Κατά τη λειτουργία τους εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία (UV), η οποία ερε-θίζει και βλάπτει το δέρμα. Οδηγίες από τη Γερμανία λένε ότι καλό είναι να κάθεστε το λιγότερο ενάμιση μέτρο μακρυά από λάμπες CFL.• Υπάρχουν ενδείξεις ότι κατά τη λειτουργία τους οι λαμπτήρες CFL αυξάνουν τον «βρώμικο ηλεκτρισμό» (electrosmog) στην ηλεκτρική εγκατάσταση του σπιτιού, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τον ανθρώπινο οργανισμό. Ήδη υπάρχει αρκετή ηλεκτρομαγνητική μόλυνση στο περιβάλλον που ζούμε (κι-νητά τηλέφωνα, ασύρματα δίκτυα, ηλεκτρικές συσκευές, γραμμές μεταφοράς ρεύματος), ενώ αρχίζουν να έρχονται και αναφορές που δείχνουν ότι αυτό έχει άμεση επίδραση στο νευρικό σύστημα του ανθρώπου και προκαλεί σοβαρές διαταραχές…Το χειρότερο όμως, είναι ότι περιέχουν υδράργυρο, ο οποίος είναι το πιο τοξι-κό μέταλλο που υπάρχει στον πλανήτη. Απορροφάται σε υγρή μορφή από το δέρμα ή σε αέρια μορφή από τους πνεύμονες και επηρεάζει άμεσα εγκέφαλο, νεφρά και συκώτι. Το όριο ασφαλείας για υδράργυρο στο πόσιμο νερό στις ΗΠΑ είναι 0,002 εκατομμυριοστά του γραμμαρίου ανά λίτρο, ενώ στην Ευρω-παϊκή Ένωση είναι 0! Σημειωτέον ότι το θερμόμετρο του λεπτού έχει ένα ολό-κληρο γραμμάριο!!Σε περίπτωση που θέλετε να πετάξετε μια καμμένη λάμπα CFL, σκεφτείτε το περιβάλλον και την υγεία όλων μας και φροντίστε να αφήσετε την καμένη λά-μπα σε κάποιο επίσημο σημείο διαλογής (ειδικής ανακύκλυσης) τέτοιων λα-μπτήρων. Εάν μια λάμπα CFL (ή θερμόμετρο υδραργύρου) σπάσει μέσα στο σπίτι, υπάρχει ολόκληρη διαδικασία για τον καθαρισμό (με γάντια, χωρίς σκού-πες, με εξαερισμό για 2� ώρες, κτλ), δεν είναι αστεία τα πράγματα:Ανοίξτε τα παράθυρα για 15 λεπτά για να φύγουν οι ατμοί (ο υδράργυρος εξα-τμίζεται). Πιάστε τα υπολείμματα με γάντια (ποτέ με γυμνά χέρια) και ύφασμα. Στο τέλος, πετάξτε τα γάντια και τα υφάσματα που ήρθαν σε επαφή με τον υδράργυρο. Αναλυτικές οδηγίες καθαρισμού υδραργύρου από την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ.Ενδεικτικές συμβουλές για το τι ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να κάνετε αν χυθεί υδράργυρος μέσα στο σπίτι (δηλαδή, αν σπάσει θερμόμετρο υδραργύρου ή λαμπτήρας CFL:• Μη χρησιμοποιήσετε ηλεκτρική σκούπα, γιατί θα μολυνθεί και η σκούπα και στη συνέχεια θα σκορπίζει υδράργυρο στον αέρα που αναπνέετε, κατά τη λει-τουργία της (άρα θα πετάξετε τη σκούπα)• Μη χρησιμοποιείτε σκούπα και φαράσι, γιατί θα διασπάσετε τον υδράργυρο σε μικροσκοπικά σταγονίδια που μετά δεν θα τα βρίσκετε με τίποτα• Μην το πετάξετε στην αποχέτευση, γιατί θα μολυνθούν οι σωλήνες και όσοι έρθουν σε επαφή μαζί τους, όταν τους αλλάξετε ή τους επισκευάσετε• Μη βάλετε ρούχα ή πανιά που έχουν έρθει σε επαφή με υδράργυρο, στο πλυ-ντήριο για πλύσιμο· θα μολυνθεί και το πλυντήριο και όσα ρούχα πλύνετε μετά (άρα θα πετάξετε το πλυντήριο)

Πηγές:Compact Fluorescent Lamps (CFLs) – Fact Sheet/FAQ (FDA)Compact Fluorescent Lamps and EMF emissionsThe Dark Side Of CFLsElectroSensitivity UK News, June 2010 (σελίδα 8η)The End of the Light Bulb – The End of Healthy, Natural Lighting? Κοιτάξτε πόσο παραμορφωμένες είναι οι αρμονικές (electrosmog) στην ανάλυση.Compact Fluorescent Lamps (CFLs) – What you need to know about low energy lightingThe Safety of Compact Fluorescent Lamps (Health Canada)

Από το blog Stratos’ Sphere (laspas.gr)

Λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας CFL & LEDΤι πρέπει να γνωρίζετε

72 Holistic Life

Holistic Life 7�

7� Holistic Life

Holistic Life 75

76 Holistic Life

ΛΑΔΙ ΣΗΜΥΔΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑΣΗ WELEDA δημιούργησε ένα επανα-στατικό λάδι κατά της κυτταρίτιδας. Το νέο λάδι της σημύδας σε συνδυ-ασμό με ένα μείγμα από πολύτιμα βότανα και αιθέρια έλαια (φύλλα ση-μύδας, εκχύλισμα δεντρολίβανο και ruskus, φύτρα σιταριού, κουκούτσια βερίκοκο και λάδι jojoba) προλαμβά-νει αλλά και αντιμετωπίζει αποτελε-σματικά τα εσωτερικά αίτια που προ-καλούν την κυτταρίτιδα ενισχύοντας παράλληλα τον μεταβολισμό και βελτιώνοντας ταυτόχρονα την υφή και την ελαστικότητα της επιδερμίδας. ΕΛΟΒΑΡΗ ΑΓΓΕΛΙΚΑ Α.Ε: τηλ.2�108562��, www.elovari.gr

ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ: DIAPHYTOLΤο Diaphytol δημιουργήθηκε για τις ιδιαίτερες ανάγκες ομαλοποί-ησης του μεταβολισμού με σκοπό την αντιμετώπιση του μεταβολι-κού συνδρόμου και την υποστήρι-ξη της διαχείρισης των σακχάρων του αίματος. Επηρεάζει θετικά τα επίπεδα σακχάρου του αίματος και μπορεί να προλάβει το διαβήτη ή να μειώσει τις βλαβερές επιπτώσεις του. Παράγεται από καθαρές φυσι-κές ουσίες, εκχυλίσματα φυτών, βιταμίνες, βιταμινο-ειδή και ιχνοστοιχεία, σε μια κλινικά ελεγμένη σύν-θεση και συνδυάζεται χωρίς πρόβλημα με διαβητικά φάρμακα.META-PHARM: τηλ. 2310 234768www.metapharm.gr

Holistic Life Ρεπορτάζ Αγοράς

ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΤΟΜΑΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ, ΑΝΑΒΡΑΖΟΝΤΑ ΔΙΣΚΙΑ ΜΕ ΜΑΣΤΙΧΑ ΧΙΟΥ!Η Power Health σας προσφέρει ένα εξαιρετικό προϊόν, το δάκρυ της Χίας Γης που σύμφωνα με κλινικές μελέτες συμβάλει στην καλή υγεία του πεπτι-κού. Απολαύστε γνήσιο άρωμα και γεύ-ση μαστίχας σε ένα υπέροχο ρόφημα, το μοναδικό σε αναβράζουσα μορφή. Συμβάλλει στην καλή λειτουργία τού πεπτικού συστήματος, ανακουφίζει από τις στομαχικές διαταραχές και προσφέρει ευεξία και καλή υγεία στον οργανισμό.POWER HEALTH: τηλ. 210 2821500, power@powerhealth.gr

ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΓΓΕΙΑΤο Bilberry (Μύρτιλος) είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό βότανο, ιδι-αίτερα ευεργετικό για τα μάτια και το κυκλοφορικό σύστημα. Βελτιώ-νει τη νυκτερινή όραση, βοηθάει σε περιπτώσεις κόπωσης των ματιών, προστατεύει από τον καταρράκτη, γλαύκωμα, εκφυλισμό της ωχρής κηλίδας, αμφιβληστροειδοπάθεια διαβητικών. Είναι χρήσιμο για όσους δουλεύουν μπροστά στην οθόνη του κομπιούτερ για πολλές ώρες. Το bilberry ενισχύει τα τοιχώματα των αγγείων και είναι αποτελεσματικό για την αντι-μετώπιση των αιμορροΐδων και των κιρσών. Προϊόν Nature’s Plus, USA. Εισαγωγή APOLLONIAN NUTRITION (πρώην Natural Plus ) τηλ. 210 61��60�, www.apolloniannutrition.gr

ΜΟΝΙΜΟ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑTο Eternal Lean μπορεί να σας προσφέρει μόνιμο αδυνάτισμα, αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα του πάχους από 10 διαφορετι-κές πλευρές! Με 10 ομάδες φυ-σικών συστατικών, μεταξύ των οποίων κετόνες raspberry,super citrimax, τιτλοδοτημένο πράσι-νο τσάι και το επαναστατικό σύ-μπλεγμα synaptalean,το Eternal Lean θα κρατήσει το μεταβολισμό σας ενεργό αυ-ξάνοντας τις καύσεις,ενώ θα μειώνει την παραγω-γή και εναπόθεση λίπους.Παράλληλα θα βελτιώσει τη διάθεσή σας, περιορίζοντας την πείνα και τη βουλημική τάση για φαγητό και γλυκά.Προϊόν Nature’s Plus, USA. Εισαγωγή APOLLONIAN NUTRITION (πρώην Natural Plus ) τηλ. 210 61��60�, www.apolloniannutrition.gr

ΕΝΑ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟ ΒΟΤΑΝΟH Ροδιόλα αυξάνει την αντίστα-ση στο σωματικό και ψυχολογικό στρες, βελτιώνει τη συγκέντρω-ση και τη μνήμη, προλαμβάνει τη νοητική εξάντληση. Πολύ χρήσιμη σε περιπτώσεις κα-τάπτωσης, έπειτα από έντονο σωματικό ή νοητικό στρες και στα συνοδευτικά συμπτώματα: αίσθημα κόπωσης, μείωση εργα-σιακής απόδοσης, δυσκολίες στον ύπνο, ευερεθι-στικότητα, υπέρταση, πονοκέφαλοι. Είναι επίσης πολύ χρήσιμη σε σπουδαστές, σε όσους κάνουν πνευματική εργασία, καθώς και σε όσους κάνουν δίαιτες αδυνατίσματος, αφού έχει λιποδιαλυτικές ιδιότητες. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι προστα-τεύει και από τα τόσο επικίνδυνα βαρέα μέταλλα. Προϊόν Nature’s Plus, USA. Εισαγωγή APOLLONIAN NUTRITION (πρώην Natural Plus ) τηλ. 210 61��60�, www.apolloniannutrition.gr

ALOE VERA GEL 100% 100% καθαρό ζελέ αλόης, που θρέφει και ενυδατώνει όλους τους τύπους δέρματος χάρη στις πολύτιμες ιδιό-τητες της Αλόης. Έχει αντιφλογιστική δράση και είναι ιδανικό για ξηρό, σκα-σμένο και ταλαιπωρημένο δέρμα αλλά και σε περιπτώσεις παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο. Το ζελέ αλόης της Specchiasol είναι πιστοποιημένο από το διεθνές συμβούλιο αλόης (IASC) για την περιεκτικότητα και την ποιότητα της αλόης που περιέχει.NATURAL BALANCE: τηλ.: 2�10 02�521www. naturalbalance.gr

CORIFIBRA ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑΣυμπλήρωμα διατροφής ενάντια στη δυσκοιλιό-τητα από συμπυκνωμένο χυμό ακτινίδιου εμπλου-τισμένο με πρεβιοτικές φυτικές ίνες. Το ακτινίδιο, σε συνδυασμό με τις φυ-τικές ίνες, προάγει την φυσιολογική λειτουργία της εντερικής διέλευσης με φυσικό τρόπο ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια από εγκύους και θηλάζουσες μητέρες, μετά τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού, καθώς και από παιδιά ηλικίας 6 ετών και άνω. Σε υγρή μορφή έτοιμο προς κατανάλωση με υπέροχη φυσική γεύση. NATURAL BALANCE: τηλ.: 2�10 02�521www. naturalbalance.gr

COLLAGEN PRO-ACTIVEΤο Collagen Pro-Αctive της Collagen Power περιέχει μαγνήσιο, βιταμίνες Β1, Β2, Β5, Β6 και πυρίτιο. Ο μοναδικός συνδυασμός τους καταπολεμά την τρι-χόπτωση σε 2-� εβδομάδες και δυνα-μώνει τα νύχια. Βελτιώνει το δέρμα δί-νοντάς του λάμψη. Χάρη στην πόσιμη μορφή του είναι άμεσα απορροφήσιμο, δρα εσωτερικά για την καταπολέμηση της κυτταρίτιδας και του λίπους, δίνο-ντας στο δέρμα ελαστικότητα. Βοηθά στις πονεμένες αρθρώσεις, τα κόκαλα, στις ενοχλητικές κράμπες και το μεταβολισμό. Για άντρες και γυναίκες.COLLAGEN POWER: τηλ.: 21� 0081 01�www.collagenpower.gr

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ COLOSTRUM ME ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ΡΟΔΙΟΥΤα νεα μασώμενα δίσκια με πρωτό-γαλα QuraDea αρέσουν λόγω της φρουτώδης και λεπτής τους γέυσης, μια πραγματική απόλαυση για μι-κρούς και μεγάλους! Το πρωτόγαλα υπο μορφή παστίλιας προάγει την απορρόφηση πολύτιμων θρεπτικών συστατικών άμεσα από τους σιελο-γόνους αδένες. Περιεχει �0% βιο-λογικό πρωτόγαλα, �0% εκχύλισμα βιολογικού Ροδιου, 5% βιολογική Acerola και ένα αρωματικό μείγμα απο Berry. Χωρίς λακτόζη.ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: 210-921���0

ΦΥΣΙΚΕΣ ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ KINGFISHER Η Kingfisher είναι η κο-ρυφαία εταιρία με φυ-σικές οδοντόκρεμες της Μεγάλης Βρετανίας από το 1988, με την έγκρι-ση του British Dental Health Foundation. Δεν περιέχουν τεχνητές χρωστικές, αρωματικές ύλες και γλυκαντικές ουσίες. Αντίθετα χρησιμοποιούνται μόνο φυσικά συστατικά. Είναι χωρίς φθόριο, χωρίς SLS,χωρίς γλουτλένη, Vegan και GMO Free. Οδοντό-κρεμα με μάραθο (για ομοιοπαθητική), με Baking Soda, με αλόη τεϊόδεντρο και μάραθο, με αλόη τε-ϊόδεντρο και μέντα, και φυσικά παιδική με υπέροχη γεύση φράουλας, είναι η προστάσεις της Kingfisher για φυσική στοματική υγιεινή. JASMINE LAW COSMETICS: τηλ. 211-2212060

ECOLIFE BAMBOO Υποδεχτείτε το Ecolife Bamboo! Tην πιο οικολο-γική πρόταση της Εcolife για μεταφορά νερού και ροφημάτων. Με πώμα κατασκευασμένο από bamboo και ανοξείδωτο ατσάλι, 100% μη τοξικό. Χωρίς χρώμα & χωρίς πλαστικό, αποτελεί την πιο eco-friendly επιλογή σας!

LIFEGREEN: τηλ. 2107788885, - www.lifegreen.gr

Holistic Life 77

DIY KΑΛΛΥΝΤΙΚΑΔ η μ ι ο υ ρ γ ή σ τ ε την δική σας σει-ρά καλλυντικών οργανικής περι-ποίησης με τις άο-σμες βάσεις από την σειρά Create της Neal´s Yard Remedies. Η σειρά περιλαμβάνει βάση για κρέμα προσώπου & σώματος,σαμπουάν,αφρόλουτρο,λάδι για μασάζ.Οι βάσεις μπορούν ν’αναμιχθούν με αιθέρια έλαια,λάδια & αν-θοιάματα η να χρησιμοποιηθύν μόνες τους. Ιδανικές για δέρματα ευαίσθητα, με αλλεργία η δυσανεξία σε συγκεκριμένα συστατικά. ORGANIC BEAUTY, τηλ. 2106729158www.organicbeauty.gr

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΡΙΖΑ ΜΑΥΡΑ ΜΑΛΛΙΑ Ένα από τα γνωστά παλιά μυστικά της κινεζικής ιατρι-κής. Στην κινεζική ιατρική, είναι ένα τονωτικό για την αύξηση της ζωτικότητας και της μακροζωίας που χρησι-μοποιείται για τα μαλλιά, την πρόωρη γήρανση, για αδυναμία, κολπικό έκκριμα και στυτική δυσλειτουργία. Χρησιμοποιείται ως τονωτι-κό για το συκώτι, τα νεφρά,

για την αναπλήρωση του αίματος, τη φυματίωση που έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες, τον καρκί-νο, την προστατίτιδα, για την υψηλή χοληστερόλη, την γονιμότητα ανδρών – γυναικών κ.α. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μπορεί να ενισχύσει την εκ-μάθηση, τη μνήμη και την πρόληψη της εκφύλισης των μελαινοραβδωτών ντοπαμινεργικών νευρώνων στον εγκέφαλο. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: τηλ.: 210921���0

PURITY PLUS & ECHINACEAΟ συνδυασμός αυτός είναι ένας πολύτι-μος σύμμαχος για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του κρυολογήματος και της γρίπης. Συγχρόνως βοηθάει στην ανακούφιση μολύνσεων. Κατάλληλο για όλους, ακόμη και για παιδιά. Περιέ-χει συνδυασμό από εκχύλισμα του σπό-ρου του grape-fruit, Echinacea, uncaria tomentosa (cat’s claw), ribes nigrum (black currant) και rosa canina (rose hip). Το εκχύλισμα του grape-fruit ενισχύει το ανο-σοποιητικό σύστημα. Η Echinacea είναι ένα φυσικό αντιβιοτικό που τονώνει και διεγείρει την άμυνα του οργανισμού . Το cat’s claw με την αντιοξειδωτική του δράση, προστατεύει από μολύνσεις και επουλώνει τις φλεγμονές και το rose hip καταπολεμά τη σωματική κόπωση.MATERNATURA: τηλ: 210 82�5625, 210 8225976

A.VOGEL EYEDROPSΚολλύριο με ευφράσια & υαλουρονικό οξύΤο κολλύριο της A.Vogel με ευφρά-σια και υαλουρονικό οξύ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της ξηρότητας, των ερεθισμών και της κούρασης στα μάτια. Το κολλύριο συμ-βάλλει στην ανακούφιση των παραπά-νω συμπτωμάτων, στη λίπανση των ματιών και είναι κατάλληλο για χρήση, ενώ κάνετε ταυτόχρονη χρήση φακών επαφής. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, καθώς και για παιδιά άνω των 2 ετών. Χρησιμοποιήστε το κολλύριο εντός 12 εβδομάδων από το άνοιγμα. ΙCP, τηλ: 210 9�08880, www.avogel.gr

ΛΑΔΙ ΑΒΟΚΑΝΤΟ για όλα τα δέρματαΘρεπτικό λάδι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Δίνει στο δέρμα τροφή και ισορροπία. Κατάλ-ληλο για όλους τους τύπους δέρμα-τος. Επαναφέρει το δέρμα στη φυσι-κή του κατάσταση. Τα ιχνοστοιχεία-μέταλλα που περιέχει, βοηθούν τα ένζυμα στην παραγωγή νέων υγειών κυττάρων. Χρησιμοποιείται στο πρόσωπο και τον λαιμό, μετά τον καθαρισμό. Η χρήση γύρω από τα μάτια και το στόμα είναι ευεργετική για τις ρυτίδες. Η αποτελεσματικότητά του είναι τόσο εμφανής που θα σταματήσετε να ψάχνετε για κάτι καλύτερο.MATERNATURA: τηλ: 210 82�5625, 210 8225976

ANTIMETΩΠΙΣΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΛΙΟ ΕΡΠΗHübner Silicea cold sore lip gel: Φυσική γέλη πυ-ριτίου για την αποτελεσματική και φυσική αντιμετώπιση του επιχείλιου έρπητα. Δράση από την 1η ώρα. Ανακουφίζει άμεσα από τον κνησμό και την αίσθηση καψίματος, δεσμεύει ακαριαία τις εκκρίσεις του ιού προκαλώντας την αποξήρανσή τους και ελαχιστοποίηση της εξά-πλωσης του ιού και υποστηρίζει την επούλωση της προσβεβλημένης περιοχής του δέρματος. ΙCP: τηλ. 210 9�08880

VITAMIN C της VΙΟGENESISΒιταμίνη C σε κάψουλες με pellets, η μόνη πραγματική- αυθεντική και αποτελεσματική βιταμίνη C βρα-δείας αποδέσμευσης. Η μεθοδος pellets εξασφαλίζει με απόλυτη έννοια αυτό που ορίζουμε σαν βραδεία αποδέσμευση και μέγιστη απορρόφηση. Η Viogenesis Time Release Original είναι ενισχυμένη με βιοφλαβονοειδή, ρουτίνη και ψευ-δάργυρο και πραγματικά αποτελεί την καλύτερη επιλογή!ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΙΚΗ: τηλ.: 210�800180 www.diatrofologiki.gr

OΔΟΝΤΟΒΟΥΡΤΣΑ HUMBLE BRUSHO δ ο ν τ ό β ο υ ρ τ σ α Humble Brush με λαβή από βιοδιασπώ-μενο μπαμπού και ίνες χωρίς BPA. Ενηλίκων και παιδικές. Με μα-λακές ίνες, σε ποικιλία χρωμάτων: μπλε, ροζ-φούξια, κίτρινο, λευκό, μαύ-ρο. Το μπαμπού είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο φυτό στη γη. Περιέχει φυσικά αντιμικροβιακά, και ως εκ τούτου δεν καθίσταται ανάγκη για χρήση λι-πασμάτων και φυτοφαρμάκων κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας! Eπιπλέον, για κάθε οδοντόβουρτσα που αγοράζετε, χαρίζουμε μία οδοντόβουρτσα σε κάποιον που την έχει ανάγκη! ECOILIBRIUM: τηλ. 210 �612571

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ MAQUI BERRY σε σκόνηΤα Maqui αποτελούν εκπληκτική πηγή αντιοξειδωτικών. Περιέχουν: ανθοκυανίνες, δελφινιδίνη, μαλ-βιδίνη, πετουνιδίνη, κουμαρίνη, τριτερπένια, φλαβονοειδή και κυανιδίνη που είναι ωφέλιμα στη διατήρηση υγιών επιπέδων χο-ληστερόλης και τριγλυκεριδίων. Παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για δύναμη, αντοχή, γενική υγεία, και υγιές ανοσο-ποιητικό σύστημα. Έχουν λιποτροπικές ιδιότητες. Υποστηρίζουν την υγεία οστών και αρθρώσεων, του καρδιαγγειακού συστήματος κ.α. Περιέχουν βιταμίνη C, ασβέστιο, σίδηρο, κάλιο, είναι θαυμάσια πηγή βι-ταμίνης Α. Έχουν αντιγηραντικές, αντιφλεγμονώδεις και αντικαρκινικές ιδιότητες. Μειώνουν το λίπος και βοηθούν στη διατήρηση σωστού βάρους. Αυξάνουν το μεταβολισμό, τα επίπεδα ενέργειας, την αντοχή και την πνευματική συγκέντρωση. Ενισχύουν τη σε-ξουαλική απόδοση και το ανοσοποιητικό σύστημα. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: 210-921���0

RHINODORON από τη WELEDAΡινικό εκνέφωμα με Αλόη Βέρα, χωρίς συ-ντηρητικά. Φυσική βοήθεια για την ξηρή κι ερεθισμένη περιοχή της μύτης, ιδανικό ακόμη και για βρέφη, εγκυμονούσες και θηλάζουσες!Τριπλή δράση: Υγραίνει, καθαρίζει και περιποιείται του ξηρούς ρινικούς βλεν-νογόνους. Κατάλληλο για χρήση σε ξηρό αέρα, ως συνοδευτικό μέτρο στην αντιμε-τώπιση της ρινικής καταρροής, καθώς και κατά την περίοδο εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδα. Κατάλληλο και για μακροχρόνια χρήση.ΕΛΟΒΑΡΗ ΑΓΓΕΛΙΚΑ Α.Ε: τηλ.2�108562��, www.elovari.gr

SMOOTHING COCONUT OILΠιστοποιημένο βιολογικό (USDA) έλαιο Καρύδας για μέγιστη ενυδάτωση σε όλο το σώμα. Πλούσιο σε θρεπτική βιταμίνη Ε και αντιοξειδωτι-κές πολυφαινόλες, λιώνει στο πρώτο άγγιγμα χαρίζοντας απαράμιλλη φροντίδα στο δέρμα και στα μαλλιά σας. Χωρίς lauryl/laureth sulfates, χωρίς Parabens, χωρίς παράγωγα πετρελαίου, χωρίς φθαλικές ενώ-σεις, χωρίς ζωικά παράγωγα, χωρίς πειράματα σε ζώα. ECOILIBRIUM: τηλ. 210 �612571 www.jasonnaturalcare.gr

Ο ΓΛΑΡΟΣ ΙΩΝΑΘΑΝ ΛΙΒΙΝΓΚΣΤΟΝΟ Γλάρος Ιωνάθαν Λί-βινγκστον γράφτηκε και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1970. Η συγκεκριμένη έκδοση έρχεται περίπου μισό αιώνα μετά, όταν πια το βιβλίο έχει πουλήσει πάνω από εξήντα εκατομ-μύρια αντίτυπα παγκοσμί-ως και είναι ένα από τα κορυφαία βιβλία στην κα-τηγορία της Πνευματικής Αναζήτησης. Πρόκειται για μία εμπλουτισμένη έκδο-ση όπου έχει προστεθεί στην ιστορία ένα επιπλέον Τέταρτο Μέρος, κρυμμένο και ξεχασμένο για πολλές δεκαετίες από τον ίδιο τον συγγραφέα. Ακόμη, περι-λαμβάνει έναν επίλογο του ίδιου, με σκέψεις τόσο για το βιβλίο όσο και για την ανάγκη ανάγνωσης αυτού του νέου κεφαλαίου.ΔΙΟΠΤΡΑ: τηλ. 210 ��0077� - www.dioptra.gr

78 Holistic Life

Holistic Life 79

ETRA

CT