ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ

ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Δημιουργός : Κέλλη Ειρήνη - kelliteacher.weebly.com

Στόχοι της εκπαίδευσης των αγοριών στην aρχαία Αθήνα :

Η ανάπτυξη του σώματος και του πνεύματος.

Η ανάπτυξη της πολιτικής σκέψης.

Η ανάπτυξη του καλού γούστου και της ευπρέπειας.

Η ανάπτυξη της κοινωνικότητας.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Στην εκπαίδευση των αγοριών συμμετείχαν:

Ο παιδαγωγός : μορφωμένος δούλος που βοηθά στο σπίτι το

αγόρι στο διάβασμα και το συνοδεύει στο σχολείο.

Ο γραμματιστής : διδάσκει γραφή, ανάγνωση και ομηρικά έπη

Ο κιθαριστής : διδάσκει μουσική

Ο παιδοτρίβης : γυμνάζει το αγόρι

Κύλικα του αγγειογράφου Δούρη.Αριστερά ένας νεαρός αυλοδιδάσκαλος δείχνει σ' ένα παιδί πώς παίζουν "δίαυλο".Στη μέση ένας άλλος νέος "γραμματιστής" διδάσκει γραφή ή διορθώνει με τη γραφίδα του όσα είχε γράψει ο μαθητής στο "γραμματείον" (ή πυξίον). Στα δεξιά κάθεται ο "παιδαγωγός".

Αριστερά ένας γενειοφόρος "κιθαριστής", καθισμένος σε "δίφρο", διδάσκει σ' ένα μαθητή να παίζει λύρα. Στη μέση ένας "γραμματιστής", καθισμένος σε "κλισμό" (καρέκλα με πλάτη), ξετυλίγει ένα κύλινδρο στον οποίο διαβάζουμε την αρχή ίσως από κάποιο διθύραμβο. Απέναντί του στέκεται όρθιο ένα παιδί.Στα δεξιά κάθεται ο "παιδαγωγός".

Μόνο τα παιδιά των πλουσίων συνέχιζαν την εκπαίδευσή τους και στην εφηβεία.

Διδάσκονταν από τους σοφιστές τη ρητορική (την τέχνη του ορθού και

πειστικού λόγου) ώστε να σταδιοδρομήσουν στην πολιτική.

Σοφιστές : ήταν

μορφωμένοι άνθρωποι,

ρήτορες και φιλόσοφοι που

είχαν μαζευτεί στην

Αθήνα από όλα τα μέρη

της Ελλάδας και από τις

αποικίες. Δίδασκαν τους

νέους έναντι αδρής

αμοιβής.Ο Πρωταγόρας και ο Γοργίας, δύο από τους σημαντικότερους σοφιστές που δίδαξαν στην Αθήνα τον 5ο αι. π.Χ.

Η ΕΡΓΑΣΙΑ

Αγρότες : οι περισσότεροι Αθηναίοι ήταν αγρότες με μικρά χωράφια που τα

καλλιεργούσαν με τη βοήθεια των δούλων. Οι κτηνοτρόφοι ήταν λίγοι.

Το μάζεμα της ελιάς

Ο Τριπτόλεμος ξεκινάει με το άρμα για να διδάξει στους ανθρώπους την καλλιέργεια των σιτηρών, δεξιά η Περσεφόνη, αριστερά η Δήμητρα

Τεχνίτες : ζούσαν στην πόλη. Τα εργαστήριά τους ήταν μικρά, ανοιχτά προς το

μέρος του δρόμου και ήταν συγκεντρωμένα σε μια συγκεκριμένη περιοχή,

ανάλογα με το είδος που πουλούσαν π.χ. οι αγγειοπλάστες βρίσκονταν στον

Κεραμεικό.

Υποδηματοποιός

Το εργαστήριο του υποδηματοποιού. Ο τεχνίτης κάθεται μπροστά σε τραπέζι και παίρνει μέτρα ενός αγοριού κόβοντας ένα κομμάτι δέρμα γύρω από το πόδι του. Δεξιά ένας άνδρας που στηρίζεται στο ραβδί του .

Βοιωτικό ειδώλιο των αρχών του 5ου αιώνα με παράσταση ξυλουργού κατά τη διάρκεια της εργασίας του. (Κοπεγχάγη, Εθνικό Μουσείο)

Κουρέας. Bοιωτικό ειδώλιο, αρχές 5ου αι.Μουσείο Καλών Τεχνών Βοστώνης.

Αναθηματικός πίνακας από τα Πεντεσκούφιατης Κορίνθου: κλίβανος κεραμικών αγγείων

Μεταλλουργοί. Ένας άνδρας σφυρηλατεί το μέταλλο που κρατεί με πυρολαβίδα επάνω στον άκμονα ο βοηθός του. (Βοστώνη, Μουσείο Καλών Τεχνών)

ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Αύξηση του πληθυσμού >> Αύξηση του εμπορίου

Εισαγωγές

τρόφιμα

πρώτες ύλες για τη βιοτεχνία

Εξαγωγές

Προϊόντα βιοτεχνίας :

Υφάσματα, όπλα, δέρματα, αγγγεία, έπιπλα

Από το εμπόριο πλουτίζουν κυρίως οι μέτοικοι

Παράσταση εμπορικής

συναλλαγής. Έμποροι ζυγίζουν

σε μεγάλο ζυγό εμπορεύματα

(6ος αι. π.Χ., Μητροπολιτικό

Μουσείο Νέας Υόρκης).

Ιχθυοπώλης. Ερυθρόμορφος κωδωνόσχημοςκρατήρας, 4ος αι. π.Χ.(Cefalu / Σικελία, MuseoMandralisca.)

Σκηνή κρεοπωλείου από μελανόμορφη οινοχόη τού 6ου αιώνα π.Χ.

ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Οι μεγαλύτερες γιορτές στην αρχαία Αθήνα ήταν:

Τα Παναθήναια. Γίνονταν προς τιμήν της θεάς Αθηνάς. Ήταν η

λαμπρότερη γιορτή , αφού γιόρταζε η ίδια η πόλη.

Τα Μεγάλα ή «εν άστει» Διονύσια, προς τιμήν του θεού Διόνυσου. Κατά

τη διάρκειά τους γίνονταν δραματικοί (θεατρικοί) αγώνες.

Τα Ανθεστήρια, προς τιμήν του Διόνυσου. Κατά τη διάρκειά τους

δοκίμαζαν το νέο κρασί.

Τα Ελευσίνια, προς τιμήν της Δήμητρας και της Περσεφόνης (στις αρχές

Οκτωβρίου). Η πομπή ξεκινούσε από την Αθήνα και έφθανε μέσω της Ιεράς

Οδού στην Ελευσίνα, όπου γίνονταν τα Ελευσίνια μυστήρια.

Στα Μεγάλα Παναθήναια γίνονταν πολλές τελετές, θυσίες καθώς και μουσικοί και

αθλητικοί αγώνες με πανελλήνιο χαρακτήρα. Εορτάζονταν στις 28 του μήνα

Eκατομβαιώνος (Ιουλίου).

Όλος ο πληθυσμός συμμετείχε στη μεγάλη πομπή που ξεκινούσε από τον Κεραμεικό

και κατέληγε στην Ακρόπολη, για να μεταφέρει το ιερό πέπλο που προοριζόταν για το

ξόανο της Αθηνάς Πολιάδος καθώς και τις υπόλοιπες προσφορές για τη θεά. Η πομπή

των Mεγάλων Παναθηναίων απεικονίστηκε στη ζωφόρο του Παρθενώνα.

Ο πέπλος ήταν ένα μεγάλο

τετράγωνο ύφασμα με

παράσταση Γιγαντομαχίας, που

ύφαιναν κάθε χρόνο οι

εκλεκτές αθηναίες παρθένες

(εργαστίναι) υπό την εποπτεία

της ιέρειας της θεάς.

Ζωφόρος Παρθενώνα, σκηνές από την πομπή των Παναθηναίων

Ζωφόρος Παρθενώνα, σκηνές από την πομπή των Παναθηναίων

Αττική ερυθρόμορφη στάμνος τουζωγράφου του Δίνου στην οποίαεικονίζεται διονυσιακή γιορτή.

Τα Μεγάλα ή εν άστει Διονύσια ήταν γιορτή

προς τιμήν του Διονύσου. Γίνονταν τον μήνα

Ελαφηβολιώνα (Μάρτιος/Απρίλιος).

Μια μεγάλη εύθυμη πομπή μετέφερε μέσω του

Κεραμεικού το ξόανο από την Ακαδημία στο

ιερό του θεού. Συμμετείχαν ομάδες ανδρών

και παιδιών που έψαλλαν διθυράμβους.

Το σημαντικότερο γεγονός της γιορτής ήταν οι

δραματικοί αγώνες, δηλαδή παραστάσεις

θεατρικών έργων από τα οποία το καλύτερο

βραβευόταν.

Το θέατρο του Διονύσου στη Νότια πλευρά της Ακρόπολης

Εικονική αναπαράσταση τού θεάτρου τού Διονύσου μαζί με το Ωδείον τού Περικλέους

Τα Ανθεστήρια ήταν ετήσια γιορτή της αναγέννησης της φύσης και γιορτή των

νεκρών. Γίνονταν κατά τον μήνα Aνθεστηριώνα (τέλος Φεβρουαρίου - αρχές

Μαρτίου) επί τρεις ημέρες.

H πρώτη μέρα ονομαζόταν Πιθοίγια, γιατί άνοιγαν τους πίθους του νέου

κρασιού.

Tο πρωί της επομένης ημέρας, στην οποία έδιναν το όνομα Xόες , γινόταν η

πομπική είσοδος του Διονύσου στην πόλη πάνω στο τροχοφόρο πλοίο. Στο ίδιο

πλοίο βρίσκονταν σάτυροι με αυλούς. Στη συνέχεια γινόταν ο «ιερός γάμος» του

θεού με τη σύζυγο του άρχοντος βασιλέως. Σκοπός του τελετουργικού ‘γάμου’ ήταν

η ευώδωση της βλάστησης. Tο απόγευμα της ίδιας μέρας ο κόσμος γιόρταζε με

συμπόσια και αγώνες οινοποσίας.

Σκύφος που απεικονίζει το τροχήλατο καράβι του Διονύσου στη γιορτή των Ανθεστηρίων

Η τρίτη μέρα ήταν αφιερωμένη στους νεκρούς. Tο όνομα της ημέρας,

Χύτροι, οφειλόταν στα πήλινα αγγεία με βρασμένα πολυσπόρια (πανσπερμία,

κόλλυβα), που τα αφιέρωναν στο χθόνιο Eρμή, τον ψυχοπομπό και στις

ψυχές των νεκρών.

Τα Ελευσίνια , προς τιμήν της

Δήμητρας και της Περσεφόνης,

γίνονταν στις αρχές Οκτωβρίου.

Η πομπή ξεκινούσε από την

Αθήνα και έφθανε μέσω της

Ιεράς Οδού στην Ελευσίνα, όπου

γίνονταν τα Ελευσίνια μυστήρια.

Αναθηματικός πίνακας από τηνΕλευσίνα. Αναπαριστά τη Δήμητρα,την Περσεφόνη και τουςσυμμετέχοντες στα Μυστήρια, τουςμύστες, με στεφάνια στα μαλλιά καικλαδιά στα χέρια.