H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum...

143
ΙΑΣΩΝ ΖΙΡΩ //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ΑΘΗΝΑ 2011 Η ΠΟΛΗ ΩΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

description

an assay about the different aspects of city museums (museum of the city of london, athens, etc) and a proposal about the relations that are formed between the museum and the cultural and social city fabric

Transcript of H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum...

Page 1: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΙΑΣΩΝ ΖΙΡΩ

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

////

ΑΘΗΝΑ 2011

Η ΠΟΛΗ ΩΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Page 2: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 3: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

Iασων Ζιρώ_Διάλεξη 2010-2011α.μ. 04104093υπεύθυνος καθηγητής_ Β. Γκανιάτσας

Page 4: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 5: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

5

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η ΠΟΛΗ ΩΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ............................................................................................... 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ....................................................................................................... 9

ΕΝΟΤΗΤΑ Α_ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ......................................... 11

Α.1_ΜΟΥΣΕΙΟ, ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ..............................................................................13

Α.2_ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ..........................................................................19

ΕΝΟΤΗΤΑ Β_ ΝΕΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑ_ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ ΩΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ................................................... 33

Β.1_ΝΕΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑ ....................................................................................................34

Β.2_ΥΛΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ..............................................41

Β.3_Η ΠΟΛΗ ΩΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ....................................................................44

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ_ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΛΗΣ ........... 55

Γ.1_ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΟΙΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ...................................................................57

Γ.2_ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣΓ.2.i_ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΛΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ .............................65Γ.2.ii_ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΛΗΣ .........................78

ΕΠΙΛΟΓΟΣ ....................................................................................................... 83

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α_ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ .......................................... 89

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β_ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ............................................. 103

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ_ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ..................................... 121

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ................................................................................................ 139

Page 6: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 7: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

7

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Page 8: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 9: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

9

ΕΙΣ

ΑΓΩ

ΓΗΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονο επιστημονικό ενδιαφέρον για την ιστορία των πόλεων και τη διαχρονική ανάπτυξή τους, με

αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας νέος τύπος μουσείου: το μουσείο που θέτει την πόλη ως θεματικό περιεχόμενο ή αλλιώς Μουσείο Πόλης. Το Μουσείο Πόλης αρχικά με απασχόλησε, ως πρόσφατη έκφραση τυπολογίας μουσείου, που συμπεριλαμβάνει και διαπραγματεύεται ζητήματα κοινωνικοπολιτικά, ιστορικά και σύγχρονα. Στη συνέχεια το ενδιαφέρον μου επικεντρώθηκε στη διερεύνηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του και στα νέα δεδομένα που φέρνει στο μουσειακό σχεδιασμό.

Δεδομένου ότι ήδη συζητείται η δημιουργία της αθηναϊκής έκδοσης του τύπου αυτού -του μουσείου της Πόλης των Αθηνών- η έρευνα ξεκίνησε από την έννοια του μουσείου γενικότερα, προκειμένου να κατανοηθούν όλα τα χαρακτηριστικά ενός μουσείου πόλης. Συγκεκριμένα, η έρευνα πέρασε μέσα από την ανάλυση των τριών φιλοσοφικών κατευθύνσεων των μουσείων, που καθορίζουν την τελική μορφή οποιουδήποτε μουσείου σήμερα (παραδοσιακό, μοντέρνο, μεταμοντέρνο). Αυτός ο διαχωρισμός σχετίζεται με τις γενικές κατευθύνσεις των μουσείων ως προς τον τρόπο και τη φιλοσοφία της διαχείρησης και επικοινωνίας εκθεμάτων και κοινού και σε σχέση με τις ιστορικές φάσεις που ανέδειξαν τον κάθε τύπο ξεχωριστά.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι μουσειολογικές θεωρίες, αρχές και άξιες της νέας μουσειολογίας, που συνδέονται με τα μουσεία πόλεων, ώστε να γίνει αντιληπτό και να προσδιοριστεί η χρονική στιγμή που αρχίζει να υφίσταται ως έννοια ο συγκεκριμένος τύπος μουσείου. Έπειτα διερευνήθηκε η ιδιαίτερη σχέση του μουσείου με τη δυναμική και την πολυσημία του μουσειακού αντικειμένου μέσα από τις αντίστοιχες μουσειολογικές θεωρίες και πρακτικές και μελετήθηκε η διαφοροποίηση του συγκεκριμένου τύπου σε σχέση με άλλα είδη μουσείων ως προς την πολιτική συλλογής αντικειμένων προς έκθεση.

Page 10: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

ΟΕ

ΙΣΑ

ΓΩΓΗ

10

Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην ανάδειξη της σχέσης μουσείου και πόλης μέσα από την έννοια του πολιτιστικού κοιτάσματος του Umberto Eco, όπως επίσης και στη σύνδεσή του με τα μουσειακά αντικείμενα ως πηγή έμπνευσης του εκθεσιακού σχεδιασμού για το Μουσείο Πόλης. Τελειώνοντας την τεκμηρίωση και έχοντας περάσει μέσα από τα παραπάνω ζητήματα, προσεγγίστηκαν το μουσείο πόλης με σύγχρονα παραδείγματα ως προς τις εκφράσεις του μέσα στην ίδια την πόλη και τα ζητήματα που καλείται να αναδείξει και να πάρει θέση.

Πιο συγκεκριμένα, ο τελικός σκοπός είναι να προσδιορίστουν οι ιστορικές απαρχές, ο χαρακτήρας και τα ζητούμενα που καλείται να λάβει υπόψη του και να αναδείξει ένα σύγχρονο μουσείο με θεματικό περιεχόμενο την ίδια την πόλη. Αυτός ο χαρακτήρας, οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το μουσείο, και ειδικά ένα μουσείο πόλης, υπερβαίνει κατά πολύ τη σημασία που του δίνουμε αρχιτεκτονικά. Πρόκειται για το τελικό προϊόν της προσπάθειας και έκφρασης πολλών ειδικοτήτων και αποτελεί εικόνα της κοινωνίας που το δημιουργεί. Επίσης, όπως θα διαφανεί στη συνέχεια, ανατροφοδοτείται εκ νέου η συζήτηση επαναπροσδιορισμού του χαρακτήρα του μουσείου γενικότερα, καθώς τα στοιχεία και τα εργαλεία που το αναδεικνύουν ως τύπο απαιτούν επαναπροσδιορισμό, με βάση τα νέα δεδομένα και ερωτήματα που τίθενται γενικότερα για το θεσμό του μουσείου.

Page 11: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

11

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ Α.....ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Page 12: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 13: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

13

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

Κεφάλαιο Α1_Μουσείο, ορισμοί και έννοιες

Μία ασφαλής αφετηρία για να προσεγγίσουμε την έννοια του μουσείου, είναι να αναλύσουμε την ίδια τη λέξη, ετυμολογικά και μυθολογικά. Η

ετυμολογία της λέξης μουσείο παραπέμπει στις μούσες. Συγκεκριμένα «το μουσείο “είναι” ο χώρος, η έδρα των Μουσών. Ένας χώρος, αφιερωμένος στον πολιτισμό, την έμπνευση, τη δημιουργία, την ποίηση, τη γνώση και τη μνήμη»1. Ο ορισμός αυτός, αν και μυθολογικός , δεν είναι μακριά από τον εμπειρικό ορισμό που δίνει ο καθένας μας, ακούγοντας τη λέξη μουσείο. Αμέσως κάνουμε νοητά τη σύνδεση με τα μουσειακά αντικείμενα και τις αφηγήσεις του παρελθόντος, που αναδομούνται μέσα από τις εκθέσεις του μουσείου.

Όπως σημειώνεται από πολλούς ερευνητές, η έννοια, ο ορισμός και η εικόνα του σύγχρονου μουσείου, είναι δημιούργημα του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. “Ας σημειωθεί ότι η λέξη μουσείο συνδέθηκε με το κτίριο που στεγάζει συλλογές το 18ο αιώνα, ενώ η σημερινή έννοια του όρου καθιερώθηκε το 19ο αιώνα”2. Έχοντας θέσει το ιστορικό πλαίσιο της ανάλυσης, θα συνεχίσουμε την προσέγγιση του μουσείου μέσα από τους ορισμούς, που δίνουν μερικοί σημαντικοί οργανισμοί.

Οι Μούσες

1 E. Νάκου, Μουσεία Εμείς τα πραγματα και ο πολιτισμός, 2001, Αθήνα, σελ 122 Α. Γkάζή, Από τις Μούσες στο Μουσείο, Αρχαιολογία 70, Μάρτιος 1999

Page 14: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

14ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο Ορισμός του ICOM

Το ΙCOM (International COuncil of Museums) είναι το διεθνές συμβούλιο μουσείων , δηλαδή ο οργανισμός που ασχολείται με όλες τις λειτουργίες των μουσείων και τη μελέτη τους παγκοσμίως, καθώς και με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Το ICOM συστάθηκε το 1946 από την UNESCO και έχει εθνικές επιτροπές σε περισσότερα από εκατό κράτη. Ο ορισμός στον οποίο κατέληξε το συμβούλιο, όπως είναι φυσικό, προσπαθεί να συμπεριλάβει όλα τα είδη μουσείων που υπάρχουν. 3

Μουσείο είναι:

“Οργανισμός μόνιμος, χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα, υποταγμένος στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της και ανοιχτός στο κοινό, ο οποίος αποκτά, συντηρεί, μελετά, κοινοποιεί και εκθέτει υλικές μαρτυρίες του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του με σκοπό τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία.”

“O ορισμός αναφέρεται στο μακρόχρονο και σταθερό χαρακτήρα των μουσείων, που έχουν στόχο τη διαφύλαξη των συλλογών για το μέλλον.[...] Tονίζει τον κοινωνικό ρόλο και δημόσιο χαρακτήρα των μουσείων, για να διαφοροποιηθεί από ιδιωτικούς οργανισμούς που έχουν σαν στόχο το κέρδος.[...] O ορισμός περιγράφει και τις κύριες λειτουργίες των μουσείων, που επικεντρώνονται στις συλλογές και δε γίνονται αντιληπτές από το ευρύ κοινό. (π.χ. συντήρηση, μελέτη, καταγραφή κλπ.)”.4

Το δεύτερο μέρος του ορισμού αναφέρεται στις εξωστρεφείς λειτουργίες του μουσείου, δηλαδή στην επικοινωνία με το κοινό και τις εκθέσεις. “Στους σκοπούς του οργανισμού

3 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 164 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 16

Page 15: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

15

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σαναφέρονται η μελέτη και η εκπαίδευση, που παραδοσιακά συνδέονται με τα μουσεία από την αρχή της εμφάνισής τους, το 17ο αιώνα, αλλά και η ψυχαγωγία που εκφράζει τις νέες αντιλήψεις για το ρόλο του μουσείου στις μέρες μας.”5 Μια παρατήρηση που μπορούμε να κάνουμε, είναι ότι ο ορισμός σε αυτήν τη μορφή, δείχνει να μετατοπίζει το κέντρο βάρους στις λειτουργικές ανάγκες του μουσείου αφήνοντας, ασαφή το χαρακτήρα των σχέσεων που καλείται να αναπτύξει με το κοινό.

Διαγραμμα λειτουργίας μουσείου βάσει του ορισμού, πηγή Τζώνος

5 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 16-17

Page 16: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

16ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο Ορισμός Ένωσης Μουσείων Βρετανίας 1984

“Το μουσείο είναι ένας οργανισμός που συλλέγει, τεκμηριώνει, διαφυλάσσει, εκθέτει και ερμηνεύει υλικές μαρτυρίες και σχετικές πληροφορίες για το δημόσιο όφελος.”

Στον ορισμό αυτό παρατηρούμε μερικές λέξεις-κλειδιά. Συγκεκριμένα οι λέξεις οργανισμός, συλλέγει, τεκμηριώνει, διαφυλάσσει αναφέρονται στον ερευνητικό χαρακτήρα του μουσείου, ενώ οι λέξεις εκθέτει, ερμηνεύει, υλικές μαρτυρίες, δημόσιο όφελος στον κοινωνικό του χαρακτήρα και τις σχετικές με την εποχή εξελίξεις στην επιστήμη της μουσειολογίας.6 Ο ορισμός αυτός παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με τον ορισμό του ICOM. Το 1998 ο ορισμός αυτός αλλάζει και γίνεται:

“Τα μουσεία επιτρέπουν στους ανθρώπους να εξερευνούν συλλογές για έμπνευση, μάθηση και ψυχαγωγία. Κάνουν προσιτά αντικείμενα και δείγματα του φυσικού κόσμου, τα οποία διαφυλάσσουν για την κοινωνία.”

Ο δεύτερος ορισμός είναι σαφώς ανθρωποκεντρικός και δίνει έμφαση στο κοινό προσδίδοντας κυρίως ενεργητικό ρόλο στο μουσείο. Συγκεκριμένα “η σχέση που υποδηλώνει μεταξύ μουσείου και επισκέπτη είναι περισσότερο διαδραστική.”7 Παρατηρούμε μια σαφή στροφή στο ρόλο της ιστορίας μέσα στο μουσείο, από το διδακτισμό και τη μετάδοση της ιστορικής γνώσης, στη χρήση της ιστορίας ως εργαλείο μάθησης, έμπνευσης και ψυχαγωγίας.

Ορισμός Αμερικάνικης Ένωσης Μουσείων

Ο ορισμός της αμερικάνικης ένωσης μουσείων, ο οποίος χρησιμοποιείται από την ένωση για το πρόγραμμα επικύρωσης ( Μuseum Accreditation Scheme) του 1971, σχετίζεται με την επικύρωση ιδρυμάτων ως μουσεία για την απελευθέρωση του κρατικού προϋπολογισμού.

6 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 177 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 18

Page 17: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

17

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

Το Μουσείο είναι “ένας οργανωμένος και μη κερδοσκοπικός οργανισμός με στόχο κατ’ ουσία εκπαιδευτικό ή αισθητικό, με επαγγελματικό προσωπικό, που κατέχει και χρησιμοποιεί απτά αντικείμενα, τα οποία επιμελείται και εκθέτει στο κοινό με κάποιο τακτό πρόγραμμα.”8

Και πάλι παρατηρούμε σαφείς ομοιότητες με τον ορισμό του ICOM,, επισημαίνοντας το μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα του μουσείου. Τονίζει τον οργανωμένο επαγγελματικό χαρακτήρα του μουσείου περισσότερο για την προστασία του όρου από διάφορα πολιτιστικά ιδρύματα που σχετίζονται με την αμερικάνικη πραγματικότητα.”9

Τέλος, παραθέτουμε την τελευταία λίστα του 2001 της 20ής γενικής συνόδου του ICOM στη Βαρκελώνη, που αφορά σε οργανισμούς, εκτός των μουσείων που ακολουθούν στενά τον όρο του ICOM, που αναγνωρίζονται ως μουσεία από το 1974 μέχρι και τώρα.10

• Φυσικά αρχαιολογικά και εθνογραφικά μνημεία και θέσεις και ιστορικά μνημεία και χώρους μουσειακού χαρακτήρα που αποκτούν, συντηρούν και κοινοποιούν υλικές μαρτυρίες του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του

• Ιδρύματα που διατηρούν συλλογές και εκθέτουν ζωντανά δείγματα από φυτά και ζώα, όπως βοτανικοί και ζωολογικοί κήποι, ενυδρεία και vivaria

• Κέντρα επιστήμης και αστρονομίας

• Αίθουσες εκθέσεων τέχνης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα

• Προστατευόμενους βιότοπους

• Διεθνείς ή εθνικούς ή περιφερειακούς ή τοπικούς μουσειακούς οργανισμούς, υπουργεία ή τμήματα ή δημόσιους φορείς υπευθύνους για μουσεία όπως αυτά ορίζονται στο σχετικό άρθρο του καταστατικού του ICOM

8 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 189 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 1910 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 20

Page 18: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

18ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο • Ιδρύματα και οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που διενεργούν συντήρηση, έρευνα, εκπαίδευση, επιμόρφωση, τεκμηρίωση και άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με τα μουσεία και τη μουσειολογία

• Πολιτιστικά κέντρα και άλλους φορείς που διευκολύνουν τη διατήρηση, συνέχιση και διαχείριση απτών ή άυλων αγαθών της πολιτιστικής κληρονομίας (ζωντανές παραδόσεις και ψηφιακές δημιουργικές δραστηριότητες)

• Άλλους οργανισμούς που το εκτελεστικό συμβούλιο θεωρεί, αφού αναζητήσει τη συμβουλή της συμβουλευτικής επιτροπής, ότι διαθέτουν μερικά από τα χαρακτηριστικά του μουσείου ή ότι στηρίζουν τα μουσεία και το επαγγελματικό προσωπικό των μουσείων μέσω μουσειολογικής έρευνας, εκπαίδευσης ή επιμόρφωσης

Γίνεται λοιπόν σαφές ότι, μαζί με την κοινωνία εξελίσσονται και οι ορισμοί της για τα μουσεία. Δεν είναι κάτι σταθερό αλλά συνεχώς μεταλλάσσονται και εξελίσσονται για να καλύψουν τις ανερχόμενες ανάγκες της εκάστοτε κοινωνίας. Συγκεκριμένα “οι ορισμοί αντανακλούν τις κοινωνικές, επιστημονικές, οικονομικές και ιδεολογικές αλλαγές που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν το μουσείο οι άνθρωποι μέσα σε και γύρω από αυτό.”11

Το μουσείο πόλης, όμως, πώς ορίζεται; Ενώ ο ορισμός του ICOM μπορούμε να πούμε ότι καλύπτει το μουσείο πόλης μέσα από τα γενικά του χαρακτηριστικά, η ουσιαστική ερμηνεία δίνεται μέσα από τον πίνακα του 20ου συνεδρίου του ICOM ο οποίος ανοίγει το δρόμο σε μουσεία και ιδρύματα αυτού του τύπου, καθώς σηματοδοτεί τις σημαντικές αλλαγές στην επιστήμη της μουσειολογίας που παρατηρούνται την εποχή που αρχίζει να συντάσσεται, οι οποίες θα αναλυθούν εκτενέστερα σε επόμενο κεφάλαιο.

11 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 20

Page 19: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

19

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

Όπως αναφέραμε και στην αρχή, το μουσείο αποτελεί ένα σύγχρονο φαινόμενο άμεσα συνδεδεμένο με τη δυτική κοινωνία που το δημιούργησε. Μέσα στην εποχή της νεωτερικότητας, όπως την ορίζει ο Π. Τζώνος, δηλαδή από τα χρόνια της Αναγέννησης μέχρι σήμερα, βλέπουμε πώς η εξέλιξη των κοινωνιών και των επιστημών έδωσαν μορφή και συγκεκριμένο τύπο στα μουσεία. Το στοιχείο που διαχωρίζει τους τρεις διαφορετικούς τύπους μουσείων αλλά και τους συνδέει στο ευρύτερο αυτό χρονικό πλαίσιο είναι το γεγονός ότι “κατά τη νεωτερικότητα οι δυτικές κοινωνίες έζησαν τη μετάβαση από την παραδοσιακή προβιομηχανική στη μοντέρνα, σύγχρονη κοινωνική οργάνωση και από κει στη μεταμοντέρνα ή μεταβιομηχανική κοινωνική οργάνωση”12. Κάθε φάση έφερε ριζικές αλλαγές στις κοινωνίες και συνεπώς άλλαξε και επαναπροσδιόρισε το μουσείο και τις έννοιες που πραγματεύεται. Τα νέα στοιχεία που εισάγονται αναδιατυπώνουν ήδη υπάρχοντα μουσεία, π.χ. μουσεία τέχνης, ή φέρνουν στο προσκήνιο εξ’ ολοκλήρου νέου τύπου μουσεία όπως π.χ. eco-museums, open air museums και λαογραφικά.

Οπότε γίνεται σαφές, ότι το μουσείο αντικατοπτρίζει σε κάθε φάση του, την κοινωνικά κυρίαρχη κοσμοαντίληψη. Συγκεκριμένα, αυτές οι αλλαγές των

12 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 26

Κεφάλαιο Α2_Tυπολογία σύγχρονων μουσείων

Σε αυτήν την ενότητα θα προσεγγίσουμε την τυπολογία των σύγχρονων μουσείων, αναλύοντας τους τρόπους και τη φιλοσοφία της έκθεσης,

καθώς και την επικοινωνία με το κοινό, ανεξάρτητα από το ίδιο το αντικείμενο του μουσείου. Ένα μουσείο τεχνολογίας, ένα αρχαιολογικό ή ένα λαογραφικό μουσείο μπορεί να φαίνονται εντελώς διαφορετικά, αλλά στη φιλοσοφία τους να υπακούουν ακριβώς στις ίδιες αξίες. Οι τύποι στους οποίους χωρίζονται τα μουσεία είναι τρεις: το παραδοσιακό, το μοντέρνο και το μεταμοντέρνο. Κάθε τύπος σχετίζεται με την εποχή που τον δημιούργησε, οπότε αναλύοντας τον καθένα ξεχωριστά, κάνουμε ταυτόχρονα ιστορική αναδρομή στον τύπο του μουσείου και στη χρονική περίοδο που τον ανέδειξε.

Page 20: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

20ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο

προσεγγίσεων, αποτυπώνονται στις αντιλήψεις και στις σχέσεις του μουσείου με τα αντικείμενα που καλείται να εκθέσει, καθώς και με τους ανθρώπους, που καλείται να επικοινωνήσει. Η οπτική αυτή θα μας βοηθήσει στην προσέγγιση και κατανόηση του μουσείου πόλης, το θέμα της παρούσας έρευνας, γιατί όπως όλα τα μουσεία, έτσι και αυτό καλείται να αναπτύξει διάλογο με τα αντικείμενα, τις κοινωνίες και τους ανθρώπους. Οπότε, ο τελικός χαρακτήρας θα προκύψει μέσα από την υιοθέτηση μιας ή συνδυασμού κατευθύνσεων, που όπως θα δούμε στη συνέχεια, ορίζουν ακριβώς την εσωτερική λειτουργία και την εξωστρεφή φιλοσοφία του μουσείου.

Το Παλάτι των Μεδίκων, το πρώτο Μουσείο της Ευρώπης

Page 21: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

21

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

Tα μοντέλα στα οποία χωρίζονται τα μουσεία σήμερα, όπως προαναφέραμε, είναι τρία: το παραδοσιακό, το μοντέρνο και το μεταμοντέρνο. Για το καθένα αφιερώνεται ειδικό παράρτημα με τα χαρακτηριστικά του και την ιστορική περίοδο με την οποία σχετίζεται.

Στο επίπεδο της πόλης ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο, μας ενδιαφέρει να δούμε εν συντομία, ποια είναι τα βασικά λειτουργικά χαρακτηριστικά κάθε τύπου και τις αρετές και τα ελαττώματα που διαθέτει. Αυτή η διερεύνηση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς θέτει την πόλη ως το μουσειακό θεματικό περιεχόμενο, οδηγώντας στο οικοδόμημα του μουσείου πόλης, το οποίο πρέπει να λειτουργήσει βάσει συγκεκριμένου προγράμματος και φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία, αλλά και το λειτουργικό πρόγραμμα παρέχονται από τα τρία αυτά μοντέλα, διαμέσου των οποίων θα προσεγγίσουμε το θέμα μας. Ένα οποιοδήποτε μουσείο και ειδικά ένα μουσείο πόλης θα κληθεί να ενσωματώσει έναν από αυτούς τους τρεις τύπους ή ακόμη και συνδυασμό τους. Τα νέα στοιχεία που θέτει η πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο ενδεχομένως να οδηγήσουν στον εμπλουτισμό των τύπων αυτών ή ακόμη και στη δημιουργία μίας νέας τυπολογίας μουσείου.

_ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ13

Ο “αρχαιότερος” τύπος, ο παραδοσιακός, σχετίζεται με τα μεγάλα εθνικά μουσεία του 19ου αιώνα. Ο κεντρικός του χαρακτήρας είναι καθαρά εσωστρεφής και επιστημονικός. Το μουσείο ως επιστημονικό ίδρυμα, είναι κάτοχος της αντικειμενικής επιστημονικής αλήθειας βάσει της οποίας είναι δομημένη και η έκθεση του. Οι εκθέσεις των παραδοσιακών μουσείων είναι κυρίως γραμμικές και αρκετά δυσνόητες από το μη ειδικό κοινό, λόγω του αυστηρού επιστημονικού χαρακτήρα, που διέπει το συνολικό σχεδιασμό, π.χ. τη γραμμική έκθεση όπου τα εκθέματα παρατίθενται με χρονολογική σειρά, καθώς και το εποπτικό υλικό που τα συνοδεύει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δυσνόητη, μη κατανοητή επιστημονική γλώσσα και η αρίθμηση των καρτελών στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας . Πολλές φορές θα

13 για το παραδοσιακό τύπο μουσείου, βλέπε και Παραρτημα Α σελ 89

Page 22: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

22ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο μπορούσαμε να πούμε ότι τα αντικείμενα του παραδοσιακού μουσείου είναι προς τέρψη του ειδικού επιστημονικού προσωπικού του μουσείου το οποίο ασχολείται με την έρευνα και τη μελέτη των εκθεμάτων. Το χαρακτηριστικό αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα παραδοσιακά μουσεία είναι προσανατολισμένα στο παρελθόν, καθώς στρέφονται γύρω από τη μελέτη του παρελθοντικού αντικειμένου.

Τα παραδοσιακά μουσεία του 19ου αιώνα, σύνδεσαν τις συλλογές τους με τη δόξα και την αίγλη του έθνους. Το περιεχόμενό τους βαφτίζεται εθνική κληρονομιά χωρίς κατ’ ανάγκη να είναι δημιούργημα του λαού της χώρας. Αυτή η πτυχή των εκθέσεων, το συνδέει άμεσα με τους μηχανισμούς της εξουσίας, μετατρέποντας το μουσείο σε εργαλείο βασιλιάδων και κυβερνήσεων, ένα χαρακτηριστικό το οποίο μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Σημαντικό στοιχείο για το παραδοσιακό μοντέλο, αποτελεί το μέγεθος του μουσείου, καθώς ο μεγαλύτερος όγκος, παραπέμπει σε περισσότερα εκθέματα και αποθηκευτικούς χώρους, άρα μεγαλύτερη αίγλη, δύναμη και ικανότητα το μουσείο να αφηγηθεί την αντικειμενικά σωστή ιστορική αλήθεια. Μεγάλη πλειοψηφία των αρχαιολογικών μουσείων στην Ελλάδα, διακατέχονται από τις ιδιατερότητες του παραδοσιακού τύπου. Σημαντικό χαρακτηριστικό είναι, ότι η φύση των εκθεμάτων είναι τέτοια ώστε διαμέσου αυτών να προβάλλεται η δύναμη του έθνους. Τα εκθέματα αυτά είναι κυρίως έργα τέχνης και ιστορικά

To Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Page 23: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

23

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

«highlights», που στόχο έχουν να δημιουργήσουν ψυχική ανάταση και θετική εικόνα για τη χώρα και τα κατορθώματά της στους επισκέπτες του μουσείου. Ουσιαστικά η προσέγγιση αυτή αποκόπτει το εκθεσιακό αντικείμενο από την κοινωνία που το δημιούργησε και το παρουσιάζει μόνο με την ιδιότητα του μουσειακού αντικειμένου, γεγονός που οδηγεί στο χαρακτηρισμό του τύπου αυτού ως προσανατολισμένου στα αντικείμενα, «object oriented». Σκοπός του ιδρύματος είναι η έρευνα, η συλλογή μουσειακών αντικειμένων και η κατάταξή τους βάσει της επιστημονικά αντικειμενικής αλήθειας. Εξαιρετικό παράδειγμα παραδοσιακού μοντέλου μουσείου, αποτελεί το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδιάστηκε ως μουσείο εξ’ αρχής. Από σύγχρονα αρχιτεκτονικά παραδείγματα του είδους

Εκθεσιακός χώρος στο Εθνικό Αρχαιολογικό και στο Μουσείο Ακροπόλεως αντιστοιχα

Το νέο μουσείο Ακροπόλεως

Page 24: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

24ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο μπορούμε να αναφέρουμε το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού τύπου: γραμμική «δημιουργική» παράθεση των εκθεμάτων και απόλυτη ταύτιση του κτιρίου με τη μουσειακή προθήκη, καθώς η αίθουσα του Παρθενώνα αποτελεί μια τεράστια προθήκη, που συντελεί στη σύνδεση και ταύτιση του κτιρίου με το αντικείμενο που εκθέτει13α.

Συνοψίζοντας, το παραδοσιακό μουσείο είναι θεματοφύλακας και κι-βωτός της γνώσης και της ιστορίας. Ο χαρακτήρας του είναι αυστηρά επι-στημονικός και το περιεχόμενό του (content) σχετίζεται απευθείας με τα αντικείμενα (object) που φυλάσσει, εκθέτει και μελετά. (content=object).

_ΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΟΥΣΕΙΟΥ14

Ο επόμενος τύπος που εξετάζουμε είναι ο μοντέρνος τύπος μουσείου. Ο τύπος αυτός αποτελεί το μουσειακό ανάλογο των αλλαγών που συντελέστηκαν με το πέρασμα από την παραδοσιακή στη μοντέρνα κοινωνία. Η νέα αυτή κοινωνία όταν ανέτειλε, με τις νέες αξίες της, την αφύπνιση των κοινωνικών ομάδων και με το γενικότερο ενδιαφέρον που δημιουργήθηκε για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομίας, σαφώς διαφορετική από την κοινωνία του 19ου αιώνα και των μεγάλων εθνικών μουσείων, δημιούργησε έντονο αναστοχασμό γύρω από τα μουσεία, απορρίπτοντας το προηγούμενο μοντέλο και αναζητώντας ένα νέο ρόλο στη μοντέρνα κοινωνία. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το μοντέρνο κίνημα στην αρχιτεκτονική, ειδικά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, δεν είχε σαν προτεραιότητά του το σχεδιασμό μου-, δεν είχε σαν προτεραιότητά του το σχεδιασμό μου-σείων, καθώς προσπαθούσε να δώσει λύση στα οικιστικά προβλήματα της εποχής.

Ο τύπος του μοντέρνου μουσείου αποκρυσταλλώνεται μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο θεσμικά, αρχιτεκτονικά και μουσειολογικά, καθώς αναλαμβάνει ένα σημαντικό ρόλο απέναντι στο κοινό των μεταπολεμικών δημοκρατιών, οπότε και τα μουσεία θέτουν τις συλλογές στους στο όφελος της κοινωνίας. Επίσης συνδέονται με μοντέρνες επιστημονολογικές αντιλήψεις οι οποίες έρχονται

13α βλέπε και σελίδα 9914 για τον μοντέρνο τύπο μουσείου, βλέπε και Παραρτημα Β σελ 105

Page 25: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

25

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

σε αντίθεση με τις προηγούμενες αντιλήψεις του παραδοσιακού μουσείου. Αντί για την απόλυτη γνώση και το πνεύμα του διδακτισμού το μοντέρνο μουσείο, αναγνωρίζει τις πολλαπλές διαστάσεις της πραγματικότητας και ότι δεν υπάρχει μία και μόνο αντικειμενική αλήθεια.

Η γνώση, με τη σειρά της, παράγεται μέσα από τη διάδραση με το υποκείμενο-επισκέπτη. Με αυτόν τον τρόπο το μοντέρνο μουσείο διευρύνει τον παιδευτικό ρόλο του, καθώς ο επισκέπτης δε λειτουργεί σαν παθητικός αποδέκτης της γνώσης του μουσείου. Αντίθετα η γνώση παράγεται μέσα από την ουσιαστική διάδραση του επισκέπτη με το έκθεμα. Έτσι, το μοντέρνο μουσείο χαρακτηρίζεται ως αντικειμενοστραφές και ανθρωποκεντρικό (object and people oriented). Η αρχιτεκτονική παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτόν το νέο χαρακτήρα του μουσείου, καθώς το περιεχόμενό του (content), μετατοπίζεται πέρα από τις συλλογές, με τις οποίες συσχετιζόταν το παραδοσιακό μοντέλο, προς το ίδιο το κτίριο του μουσείου, το οποίο δρα εδώ ως καταλύτης μεταξύ μουσειακού αντικειμένου και κοινωνίας, πολωτής των νοημάτων και των ερμηνειών, που καλείται να επικοινωνήσει το μουσείο, επιδιώκοντας ουσιαστική σύνδεση του επισκέπτη με αυτό (building= social catalyst).

Τρία εξαιρετικά παραδείγματα μοντέρνου σχεδιασμού μουσείου, αποτελούν το Luisiana museum (1958,Κοπενχάγη), το Museo Castelvecchio (1964,Βε-ρόνα) και το σύγχρονο MNHA (muse national d’�istoire et d’ art,2002, Λου-muse national d’�istoire et d’ art,2002, Λου- national d’�istoire et d’ art,2002, Λου-national d’�istoire et d’ art,2002, Λου- d’�istoire et d’ art,2002, Λου-d’�istoire et d’ art,2002, Λου-’�istoire et d’ art,2002, Λου-�istoire et d’ art,2002, Λου- et d’ art,2002, Λου-et d’ art,2002, Λου- d’ art,2002, Λου-d’ art,2002, Λου-’ art,2002, Λου-art,2002, Λου-,2002, Λου-ξεμβούργο). Και στα τρία παραδείγματα γίνεται πλήρης χρήση του λεξιλογίου του Μοντέρνου τύπου μουσείου με εκθέματα, κτίριο, φυσικό περιβάλλον και κοινωνία να βρίσκονται σε πλήρη αρμονία14α.

Αυτές οι σχέσεις διάδρασης, αναδεικνύουν την ιδιαίτερη σχέση του μοντέρνου τύπου μουσείου με το παρελθόν και την ιστορία. Δεν προσπαθεί να διδάξει, προσπαθεί να συνδέσει το παρελθόν, μέσα από τα εκθέματα, και το σήμερα, μέσα από τα σύγχρονα ερωτήματα που τίθενται.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο μοντέρνος τύπος μουσείου απομακρύνεται αισθητά από το μοντέρνο σχεδιασμό του white cube, ο οποίος δημιουργεί ένα

14α βλέπε και σελίδα 111

Page 26: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

26ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο

Luisiana museum

Museo Castelvecchio

MN�A

Page 27: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

27

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

απομονωμένο και στείρο περιβάλλον διάδρασης παρατηρητή και εκθέματος, όπως έχει καθιερωθεί από το ΜΟΜΑ ή το ΜΑCBA. Αντίθετα επικεντρώνει το ενδιαφέρον του, στην ουσιαστική διάδραση του εκθέματος με τον παρατηρητή, μέσα από το αρχιτεκτονικό κέλυφος, προσδίδοντάς του όπως αναφέραμε το χαρακτηρισμό, object and people oriented.

_ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ15

Το τρίτο μοντέλο που αποτελεί την τελευταία εξέλιξη στα μουσεία είναι ο Μεταμοντέρνος τύπος μουσείου. Αυτός συνδέεται με την επικράτηση της τεχνολογίας της πληροφορίας και τη γενική αμφισβήτηση που παρατηρείται εκείνη την εποχή για τη μοντέρνα κοινωνία. Οπότε τη δεκαετία του '70 ξεκινά ο τελευταίος μεγάλος μετασχηματισμός για τα μουσεία στην Αγγλία και την Αμερική για να πάρει την τελική του μορφή στη δεκαετία του '80 και να συνεχίσει να αναπτύσσεται μέχρι τις μέρες μας. Ο μετασχηματισμός αυτός ουσιαστικά δημιουργεί το μεταμοντέρνο τύπο μουσείου και τη νέα μουσειολογία που τον ακολουθεί. Λόγοι κυρίως οικονομικοί οδηγούν το μεταμοντέρνο μουσείο να ασχοληθεί περισσότερο με τα μουσεία τέχνης και λιγότερο με τα εθνογραφικά χαρακτηριστικά με τα οποία ασχολείται περισσότερο η νέα μουσειολογία.

Το μεταμοντέρνο μοντέλο μουσείου έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά: α) στροφή στην εξυπηρέτηση των πολλαπλών ομάδων επισκεπτών, απευθυνόμενο στις πολλαπλές ανάγκες και διαφορές που χαρακτηρίζουν την κάθε ομάδα κοινού, β) ενσωμάτωση μεταμοντέρνων επιστημονικών αντιλήψεων σε σχέση με την πραγματικότητα, οι οποίες απορρίπτουν οποια-δήποτε προσπάθεια αναδόμησης της γνώσης και υποστηρίζουν κατακερμα-τισμένες ανθρώπινες ιστορίες του αποδομημένου παρόντος. γ) Τέλος, η νέα μουσειολογία, αλλάζει το λεξιλόγιο του μουσείου, υποστηρίζοντας ότι είναι ένας λόγος, μία αφήγηση και η έκθεση, μία διατύπωση μέσα σε αυτόν το λόγο. Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά σπάνε τα στενά όρια του μουσείου και του αυστηρού χαρακτήρα του, που διατηρούνταν μέχρι και το μοντέρνο τύπο και αρχίζει να γίνεται αντιληπτό ως ένα πολιτιστικό κέντρο ή πολυκατάστημα.

15 για τον μεταμοντέρνο τύπο μουσείου, βλέπε και Παραρτημα Γ σελ 121

Page 28: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

28ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο Ουσιαστικά στοχεύει στην ενεργοποίηση του κοινού και στη μετατροπή του από αποδέκτες της γνώσης σε παραγωγούς-καταναλωτές.

Δύο εξαιρετικά παραδείγματα αυτού του νέου χαρακτήρα μουσείου αποτελούν το Judisches Museum του D. Libeskind (1999, Βερολίνο), το οποίο λειτουργεί ολόκληρο σαν αφήγηση και το Centre Pompidou (1977, Παρίσι) των Piano & Rogers, το οποίο είναι βασισμένο στις αρχές του μουσείου-πολιτιστικού κέντρου. Βασικό χαρακτηριστικό των μεταμοντέρνων μουσείων αποτελεί ο δυναμικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός15α.

Σε επίπεδο εκθέσεων, ο μεταμοντέρνος τύπος μουσείου εισάγει -πέρα από το γραμμικό- το μονόχωρο τύπο, τον πολυεστιακό τύπο και το δορυφορικό τύπο. Τα αντικείμενα των εκθέσεων δεν εκτίθενται πια μόνο ως αντικείμενα προς θαυμασμό, αλλά χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ιστοριών και

Judisches Museum

Centre Pompidou

15α βλέπε και σελίδα 130

Page 29: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

29

ΤΟ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΣΤΗ

Ν Δ

ΥΤΙΚ

Η Κ

ΟΙΝ

ΩΝ

ΙΑΜ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΟ

ΛΗ

Σ

αφηγημάτων. Βασικό στοιχείο του μεταμοντέρνου τύπου μουσείου είναι η εκπαίδευση,η αναψυχή και η εμπειρία ,που επιτυγχάνονται μέσα από την προσέγγιση και ερμηνεία των εκθέσεων και των αντικειμένων τους από τους επισκέπτες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα έκθεσης που ενέπλεξε τους επισκέπτες σε σημείο να δημιουργηθούν έντονες αντιδράσεις είναι η έκθεση του βομβαρδιστικού «Εnola Gay» (1995, museum of air and space, Ουάσινγκτον) που έριξε την πρώτη ατομική βόμβα στην Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Η έκθεση ξεκινά από το άψυχο και χωρίς αισθητική ή καλλιτεχνική αξία αντικείμενο για να αγγίξει στη συνέχεια φιλοσοφικά ζητήματα και προβληματισμούς, που σχετίζονται όχι με το αντικείμενο αλλά κυρίως με αυτό που πρεσβεύει15β.

Οπότε γίνεται σαφές, ότι στο μεταμοντέρνο μουσείο κυριαρχεί το παρόν, καθώς τα αντικείμενα και οι εκθέσεις κρίνονται και συνθέτονται βάσει των ερωτημάτων που τίθενται από τους επισκέπτες και τη σύγχρονη κοινωνία. Ο επισκέπτης μετατρέπεται σε παραγωγό της γνώσης και καταναλωτή και όχι σε

15β βλέπε και σελίδα 134

Page 30: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

30ΤΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Σ

ΤΗΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΚΟ

ΙΝΩ

ΝΙΑ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο παθητικό δέκτη. Μέσα από αυτό το στοιχείο, προσδίδεται στο μεταμοντέρνο μουσείο, ο χαρακτηρισμός του, ως ανθρωποκεντρικό (people oriented).

Συνοψίζοντας, ο μεταμοντέρνος τύπος, ανοίγει το μουσείο στις διάφορες ομάδες κοινού. Ως προς τον παραδοσιακό τύπο διαφοροποιείται, αντιστρέφοντας τη σχέση του με τα αντικείμενα. Το εκθεσιακό αντικείμενο γίνεται μέσο για τη δημιουργία του συνολικού αφηγήματος και της ψυχαγωγικής εμπειρίας. Ως προς το μοντέρνο, διαφοροποιείται στη σχέση κοινωνίας και επισκέπτη. Το περιεχόμενο του μουσείου (content) συνδέεται άμεσα με το κοινωνικό υπόβαθρο των επισκεπτών (social context). Οι εκθέσεις του, παίρνουν αναγκαστικά θέση στα διάφορα θέματα που πραγματεύονται, κάνοντάς το ιδιαίτερα φιλικό και επικοινωνιακό προς τον επισκέπτη15.

παραδοσιακό μοντέλο μουσείου

μοντέρνο μοντέλο μουσείου

μεταμοντέρνο μοντέλο μουσείου

αντικειμενοστραφές (object oriented)περιεχόμενο= αντικείμενο (content= object)

αντικειμενοστραφές και ανθρωποκεντρικό(object and people oriented)περιεχόμενο= κτίριο= κοινωνικός καταλύτης (content= building= social catalyst)

ανθρωποκεντρικό(people oriented)περιεχόμενο= κοινωνικό πλαίσιο (content= social context)

Page 31: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

31

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ B.....ΝΕΑ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑ_ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Page 32: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 33: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

33

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Ενότητα Β_Νέα Μουσειολογία_Μουσειακό Αντικέιμενο και η Πόλη ως Αντικέιμενο

Στην ενότητα αυτή θα αναλύσω μέσα από ποιες μουσειολογικές πρακτικές και θεωρίες, που απορρέουν από την παραπάνω εξέλιξη του θεσμού

του μουσείου, επανεξετάζεται, επαναπροσδιορίζεται και επανερμηνεύεται, ο ρόλος και η σημασία του μουσειακού αντικειμένου και το πώς αυτό επηρεάζει τις μουσειακές συλλογές. Συγκεκριμένα, θα προσεγγίσουμε το θέμα μέσα από την οπτική της νέας μουσειολογίας και των σύγχρονων πρακτικών, που αφορούν στον τρόπο επιλογής και συλλογής των εκθεμάτων, της παρουσίασής τους και της ερμηνείας τους. Οι οπτικές αυτές μπορούν να θεωρηθούν άμεσα αλληλένδετες. Το ενδιαφέρον μου για αυτά τα στοιχεία επικεντρώνεται στο γεγονός, ότι η νέα μουσειολογία ενδιαφέρεται για τον τρόπο πρόσληψης της άμεσης και έμμεσης πληροφορίας από τα αντικείμενα και το κοινωνικό υπόβαθρό τους (context), ενώ οι μουσειολογικές πρακτικές, μας δίνουν τον τρόπο με τον οποίο χειριζόμαστε το αντικείμενο μουσειολογικά. Αυτά τα δύο στοιχεία, κάνοντας στο τέλος την αντιστροφή και θέτοντας την πόλη ως μουσειακό αντικείμενο, θα δούμε ότι μας δίνουν ουσιαστικά το περιεχόμενο του Μουσείου Πόλης (content). Το μουσείο πόλης ως νέος τύπος, απαιτεί μία νέα άποψη και ένα νέο εγχειρίδιο σε σχέση με το λεξιλόγιο, τις πρακτικές σχεδιασμού εκθέσεων, συλλογής αντικειμένων και επικοινωνίας των συλλογών του με το κοινό.

Page 34: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

34H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

Κεφάλαιο Β1_Νέα μουσειολογία

Έχοντας κατανοήσει τα συστήματα και τις δομές με τις οποίες οι συλλογές των μουσείων επικοινωνούν με τον επισκέπτη, σε αυτήν

την ενότητα, θα εμβαθύνουμε στα χαρακτηριστικά της νέας μουσειολογίας, θεωρίας που θέτει τις κοινωνίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους στο προσκήνιο. Με μία φράση η νέα μουσειολογία τοποθετεί το ενδιαφέρον του μουσείου προς τα έξω (κάτοικος, κοινωνία, επισκέπτης), ώστε να αποκτήσει νόημα το εσωτερικό του (συλλογές και κτίριο). Καθώς και η πόλη αποτελεί μία ανθρώπινη κοινωνική δομή θα δούμε τις ιδιαίτερες αξίες που η νέα μουσειολογία αναδεικνύει και καλείται να διαπραγματευτεί.

Ο όρος νέα μουσειολογία, καθώς και η φιλοσοφία και πρακτική της, “επινοήθηκαν και αναπτύχθηκαν κατά την τελευταία τριακονταετία, βασισμένες κατά μεγάλο μέρος σε μία ανθρωπολογική οπτική των κοινωνικών φαινομένων και των υλικών τους καταλοίπων, οπτική που ανανέωσε και την αρχαιολογία, όπως και άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες”16. Κύριος υποστηρικτής και θεμελιωτής της νέας μουσειολογίας είναι ο Γάλλος θεωρητικός μουσείων και πρώτος γενικός γραμματέας του ICOM George- Henri Riviere, τον οποίον από το '70 και μετά, ακολούθησαν και πολλοί άλλοι θεωρητικοί.

Για να κατανοήσουμε τις διαφορές με την προηγούμενη μουσειολογική αντίληψη, παραθέτω τον ορισμό του ICOM για την μουσειολογία. “Είναι η επιστήμη των μουσείων. Έχει να κάνει με τη μελέτη της ιστορίας και του υπόβαθρου των μουσείων, του ρόλου τους στην κοινωνία, συγκεκριμένων συστημάτων για την έρευνα, τη συντήρηση, την εκπαίδευση και την οργάνωση, της σχέσης με το φυσικό περιβάλλον, και της ταξινόμησης διαφορετικών ειδών μουσείων. Εν συντομία, η μουσειολογία είναι ο κλάδος της γνώσης που ασχολείται με τη μελέτη των στόχων και την οργάνωση των μουσείων”17.

Συγκεκριμένα, “οι θεωρίες του Rivière βασίζονται στην αρχή, ότι η μουσειολογία αντιπροσωπεύει ό,τι συμβαίνει μέσα στους τέσσερεις τοίχους του μουσείου, ενώ η νέα μουσειολογία προχωράει παραπέρα προσπαθώντας

16 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 1617 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 24

Page 35: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

35

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

να καταρρίψει στεγανά που εμποδίζουν την πρόσβαση στο μουσείο και ασχολείται κυρίως με μη παραδοσιακά μουσεία που έχουν οργανική σχέση με την κοινότητα στην οποία ανήκουν. Οπότε η νέα μουσειολογία επικεντρώνεται στα τοπικά και περιφερειακά μουσεία, θέλοντας να τονίσει τη στενή σύνδεση του μουσείου με την τοπική κοινωνία και το ιδιαίτερο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της”17. Ουσιαστικά εισάγει στο διάλογο των μουσείων τη δυνατότητα να εκτεθούν και να μουσειοποιηθούν αντικείμενα, κτίρια και κοινωνικές δομές in situ. Παράλληλα στο επίπεδο μουσειολογικού λεξιλογίου, η νέα μουσειολογία μπορούμε να πούμε ότι διατυπώνει ένα νέο υπόμνημα ανάγνωσης του μουσείου και του τρόπου επικοινωνίας του με το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον. Δηλαδή αυτή η επικοινωνία, η οποία είναι το νέο στοιχείο που εισάγεται, αποτελεί το νέο πλαίσιο (context) βάσει του οποίου γίνεται η πρόσληψη πληροφορίας διαμέσου του εκθέματος από το κοινωνικό υπόβαθρο. Το βασικό στοιχείο που θέτει είναι “η ουσιαστική σύνδεση των παραδοσιακών λειτουργιών του μουσείου (συλλογή, έρευνα, συντήρηση, εκπαίδευση) με την κοινωνία και τον άνθρωπο, καθώς θέτει σαν στόχο του, την ανάπτυξη του ατόμου και της κοινωνίας, την ενίσχυση της ιδιαίτερης ταυτότητας τους και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής. Μέσα

17 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 25-26

Page 36: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

36H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

από αυτό το πρίσμα το μουσείο μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε χωρίς να περιορίζεται σε ένα μόνο κτίριο”18.

Ήδη αναφέραμε τη σύνδεση της νέας μουσειολογίας με το μεταμοντερνισμό, καθώς έχουν κοινές απαρχές και κοινή πορεία. Παράλληλα, όπως είδαμε και από τους ορισμούς του ICOM, ειδικά στον κατάλογο από το συνέδριο της Βαρκελώνης, αναγνωρίζεται η σημασία διατήρησης της προβιομηχανικής πολιτιστικής κληρονομιάς και οικισμών. Σημαντικός σταθμός σε αυτή την κατεύθυνση, αποτελεί η ανάπτυξη της ιδέας των οικομουσείων από τη δεκαετία του '60 και μετά. Βασικοί θεμελιωτές της ιδέας είναι ο Riviere και ο �ugues de Varine. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το μουσείο που ανέπτυξαν στην περιοχή Le Creusot της Γαλλίας, μία από τις σημαντικότερες βιομηχανικές περιοχές μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, η οποία τότε είχε πέσει σε παρακμή. “Το μουσείο που δημιούργησαν εκεί, ενσωμάτωσε τα παλιά βιομηχανικά κτίρια και κατάλοιπα, προσπάθησε να αναπτερώσει το ηθικό της τοπικής κοινωνίας και να αποτελέσει πόλο δημιουργικότητας και νέας αντιμετώπισης του παρελθόντος”19.

18 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 2619 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 47

Page 37: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

37

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Το παράδειγμα αυτό, συνάδει πλήρως με τα χαρακτηριστικά του μεταμοντέρνου μοντέλου, καθώς θέτει πλήρως τις συλλογές του προς όφελος της κοινωνίας, βάζοντας τους κατοίκους στη διαδικασία παραγωγής της γνώσης. Ουσιαστικά, “το μουσείο οργανώνεται, διοικείται και σχεδιάζεται από ειδικούς. Οι κάτοικοι της περιοχής παρέχουν την καρδιά και την ψυχή του μουσείου, συμμετέχοντας σε όλες τις δραστηριότητες. Έτσι το μουσείο γίνεται ο καταλύτης για την αντίληψη των αξιών του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος” 20.

20 Σημειώσεις για το μάθημα Μουσειολογίας, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης, Σοφία Χουρμουζή- Ξενοπούλου, 1997, Αθήνα, σελ 63

Le Creusot, Γαλλία

Page 38: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

38H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

Παρακάτω παραθέτω τον ορισμό του οικομουσείου από τον Riviere

“Το οικομουσείο είναι ένα όργανο που συλλαμβάνεται, κατασκευάζεται και λειτουργεί από κοινού από μία δημόσια αρχή και τον τοπικό πληθυσμό της. Η συμμετοχή της δημόσιας αρχής είναι μέσω των ειδικών, των χώρων και των πόρων που προσφέρει, ενώ η συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού εξαρτάται από τις προσδοκίες, τις γνώσεις και την ιδιαίτερη προσέγγισή του. Είναι ένας καθρέπτης για τον τοπικό πληθυσμό να δει τον εαυτό του για να ανακαλύψει την ίδια του την εικόνα, και στον οποίο αναζητάει μία εξήγηση για το περιβάλλον με το οποίο είναι συνδεμένος και για τους πληθυσμούς που προηγήθηκαν πριν από αυτόν. Είναι ένας καθρέπτης τον οποίο ο τοπικός πληθυσμός στρέφει προς τους επισκέπτες του για να γίνει καλύτερα κατανοητός, έτσι ώστε η εργατικότητα, τα έθιμα και η ταυτότητα του να εμπνέουν σεβασμό. Είναι μία έκφραση της ανθρωπότητας και της φύσης. Τοποθετεί την ανθρώπινη δραστηριότητα στο φυσικό της περιβάλλον”21.

Πιο ειδικά ο �ugues de Varine διασαφηνίζει ακόμη περισσότερο την σχέση του οικομουσείου με τους επαγγελματίες του μουσείου, αλλά και με τα αντικείμενα.

“Ο επαγγελματίας του μουσείου είναι ένα κοινωνικό ον, ένας φορέας αλλαγής, ένας υπηρέτης της κοινότητας. Ο επισκέπτης δεν είναι ένας παθητικός καταναλωτής, που αντιμετωπίζεται ως ανόητος αλλά ένας δημιουργός που μπορεί και που πρέπει να συμμετέχει στην κατασκευή του μέλλοντος- το ερευνητικό πεδίο του μουσείου”22.

Όσον αφορά στη σχέση του μουσείου με τα αντικείμενα συμπληρώνει ότι “το αντικείμενο είναι στην υπηρεσία του ανθρώπου και όχι το αντίθετο, ο χρόνος και ο τόπος δεν μπορούν να κλειστούν μέσα σε τοίχους και η τέχνη δεν είναι η μοναδική πολιτιστική έκφραση του ανθρώπου”23.

Βάσει του Patrick J. Boylan αν το κλασσικό μουσείο λειτουργεί ως :

μουσείο= κτίριο <-> συλλογή <-> εξειδικευμένο προσωπικό <-> επισκέπτες,

21Σημειώσεις για το μάθημα Μουσειολογίας, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης, Σοφία Χουρμουζή- Ξενοπούλου, 1997, Αθήνα, σελ 6422 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 4923 Σημειώσεις για το μάθημα Μουσειολογίας, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης, Σοφία Χουρμουζή- Ξενοπούλου, 1997, Αθήνα, σελ 6383 ο.π. σελ 64

Page 39: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

39

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

τότε το οικομουσείο λειτουργεί ως:

οικομουσείο= περιοχή <-> πολιτιστική κληρονομία <-> συλλογική μνήμη <-> κάτοικοι24.

Είναι σαφές ότι τα καίριας σημασίας ζητήματα και ερωτήματα που θέτει το οικομουσείο για τις σχέσεις του με τις κοινωνίες παραμένουν επίκαιρα μέχρι και σήμερα. Πάνω σε αυτές τις σκέψεις ούτως ή άλλως είδαμε και το μεταμοντέρνο μοντέλο να επιδιώκει επαναπροσδιορισμό του ρόλου του μουσείου στη σύγχρονη κοινωνία.

Όπως είδαμε σε προηγούμενη ενότητα, ο μεταμοντερνισμός και η νέα μουσειολογία, δημιούργησαν την τελευταία τριακονταετία μαζί με τα ήδη υπάρχοντα μουσεία μεγάλα πολιτιστικά κέντρα όπως το Centre Pompidou που αναφέρθηκε ήδη και κέντρα μικτού και ενδιάμεσου περιεχομένου όπως ένα μουσείο αστικότητας του Urbis στο Μάντσεστερ. Πιστά στις αρχές της νέας μουσειολογίας δημιουργούνται και τα open air museums με παράδειγμα το Iron bridge Gorge Museum ή το Jorvic Center στο York. Ουσιαστικά το ενδιαφέρον για τα λαογραφικά στοιχεία περιοχών αποκτά επιστημονικό υπόβαθρο οδηγώντας στην εξάπλωση των λαογραφικών μουσείων.

Το Jorvic center στο York

24 Σημειώσεις για το μάθημα Μουσειολογίας, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης, Σοφία Χουρμουζή- Ξενοπούλου, 1997, Αθήνα, σελ 64

Page 40: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

40H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

Άποψη του Iron Bridge Gorge Museum

Συνοψίζοντας, η νέα μουσειολογία, εγκατέλειψε τη μηχανιστική χρονική παρουσίαση συλλογών προς όφελος μιας προσπάθειας κατανόησης των αφηγημάτων, όπου τα εκθέματα μπορούν να αφηγηθούν για τον άνθρωπο και την κοινωνία διαχρονικά, μίας προσπάθειας έλλογης ερμηνείας των εκθεμάτων και του κόσμου, τη στιγμή που η παραδοσιακή προσέγγιση έβαζε τα πράγματα σε τάξη αλλά δεν έδινε καμία ερμηνεία. Αυτή η ιδεολογία και συγκεκριμένα η ιδέα του οικομουσείου, όπως θα δούμε παρακάτω συνδέεται άμεσα με το θέμα μας, την πόλη και το μουσείο, καθώς η πόλη αποτελεί ένα συνδυασμό φυσικού και τεχνητού περιβάλλοντος το οποίο συνεχώς αλλάζει, και θέτει τα ίδια ή παρόμοια ερωτήματα με το οικομουσείο.

Page 41: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

41

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Κεφάλαιο Β2_Yλικός πολιτισμός και Mουσειακό Aντικέιμενο

Σχεδόν παράλληλα με τις εξελίξεις της μουσειολογίας, αναπτύσσονται και κοινωνιολογικές θεωρίες σε σχέση με τον υλικό πολιτισμό.

Συγκεκριμένα, ο J. Deetz το 1977, γράφει ότι “ο υλικός πολιτισμός είναι εκείνο το τμήμα του φυσικού περιβάλλοντος του ανθρώπου, που έχει διαμορφωθεί σκόπιμα από αυτόν σύμφωνα με ένα πολιτισμικά καθορισμένο πλαίσιο”25. Η θεωρία του υλικού πολιτισμού καλύπτει όλα τα υλικά στοιχεία του περιβάλλοντος, αν και συνήθως, επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην ερμηνευτική προσέγγιση των κινητών υλικών πραγμάτων που είναι κατασκευασμένα από τους ανθρώπους. Ειδικά η θεωρία του υλικού πολιτισμού βασίζεται στην παραδοχή ότι “η προσέγγιση, η ερμηνεία και η αξιοποίηση του υλικού πολιτισμού εξαρτώνται από τις αμφίδρομες σχέσεις και διαδράσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των υποκειμένων και των αντικειμένων”26.

Οι θεωρίες αυτές, σε συνδυασμό με τη θεωρία της νέας μουσειολογίας αλλάζουν τη σχέση που αναπτύσσουν τα μουσεία με τα εκθέματά τους. Για να γίνει περισσότερο κατανοητή η διαφορά στην αντίληψη του εκθέματος από τον τρόπο που παρουσιάζεται, θα αναφερθώ στον άγγλο μουσειολόγο K. �udson και συγκεκριμένα στη λίστα τυπολογιών μουσείων που συνέταξε27. Η λίστα περιλαμβάνει επτά ενότητες. Συγκεκριμένα η 5η και η 6η είναι: η ιστορία και η παράδοση του έθνους και η ιστορία στον τόπο εξέλιξής της. Η σημαντική διαφορά τους είναι ότι στην περίπτωση της “παράδοσης του έθνους“, το έκθεμα συνδέεται περισσότερο με τις ένδοξες στιγμές της χώρας ή του έθνους, όπως αυτές εκφράζονται μέσα από την καλλιτεχνική, πολιτιστική, στρατιωτική, αρχιτεκτονική λάμψη ή υπεροχή του έθνους, στα αντίστοιχα στρατιωτικά, τέχνης, εθνογραφίας μουσεία. Σε αυτά τα μουσεία δε χωράει το αφήγημα της ιστορίας και της κοινωνίας, αλλά μόνο τα εθνικά «highlights». Στην περίπτωση της “ιστορίας στον τόπο της εξέλιξής

25 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 1126 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 1227 Σημειώσεις για το μάθημα Μουσειολογίας, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης, Σοφία Χουρμουζή- Ξενοπούλου, 1997, Αθήνα, σελ 34

Page 42: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

42H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

της“, όπου το οικομουσείο αποτελεί το κύριο παράδειγμα, επιδιώκεται ουσιαστική σύνδεση με την περιοχή και τους κατοίκους. Τα αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν το έθνος δεν είναι πάντα τα απλά καθημερινά αντικείμενα μέσα από τα οποία χαρακτηρίζονται οι κοινωνίες και η εξέλιξή τους στο πέρασμα του χρόνου.

Εκεί ακριβώς προσδιορίζεται η διαφορά στη σημασία των μουσειακών αντικειμένων. Ενώ δεν μπορεί κανείς να αμφιβάλλει για την αξία ενός αρχαιολογικού ευρήματος ή έργου τέχνης, μπορούμε να πούμε ότι ακόμα και τα καθημερινά αντικείμενα που δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη ιστορική αξία, αποτελούν πολιτιστικά κοιτάσματα, διότι προσλαμβάνουν σημασία για τον επισκέπτη μέσα από την ιστορική μνήμη που τα συνοδεύει (το πλαίσιο πρόσληψης της πληροφορίας ή αλλιώς context). Στη μία περίπτωση έχουμε ένα κομμάτι της ιστορίας αποκομμένο από το περιβάλλον του και την κοινωνία που το δημιούργησε και λειτουργεί ως

Aντικείμενα και εικόνες καθημερινής Ζωής

Έργα τέχνης, κτήμα όλου του Έθνους

Page 43: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

43

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

αντικείμενο θαυμασμού (περίπτωση έργου τέχνης) ενώ στην άλλη επιδιώκεται ουσιαστική σύνδεση της κοινωνίας του παρόντος με την ιστορία.

Μέσα από τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε ότι το μουσειακό αντικείμενο δε φέρει μονοσήμαντες και αντικειμενικές πληροφορίες, αλλά είναι ανοικτό σε διαφορετικές ερμηνείες και οπτικές. Ουσιαστικά αναδεικνύεται μία σημαντική έκφραση του υλικού πολιτισμού, αυτή της πολυσημίας των αντικειμένων, παρέχοντας ισχυρά επιχειρήματα που αμφισβητούν την αντικειμενικότητα των αντικειμένων και την δυνατότητά τους να ομιλούν. “Τα αντικείμενα, ως υλικός πολιτισμός, δε νοούνται ως κάτι δεδομένο που βρίσκεται απέναντί μας, αλλά κάτι που διαμορφώνεται και μεταπλάθεται συνεχώς με τις πολύπλευρες ατομικές και κοινωνικές βιωματικές, συναισθηματικές, διανοητικές, αισθησιακές και σωματικές σχέσεις που αναπτύσσουμε μαζί τους”28.

Όπως είπαμε και πιο πριν ένα έργο τέχνης έχει την ικανότητα να μιλήσει μόνο του. Εκθέματα τα οποία δεν είναι έργα τέχνης, πχ. μια φωτογραφία, ένα παλιό σκεύος κουζίνας από ένα νοικοκυριό του 19ου αιώνα, χρειάζεται την παράλληλη χρήση και καταγραφή του άυλου πολιτισμού και μορφών πολιτιστικής κληρονομίας. Η χρήση τους γίνεται εφικτή όλο και ευκολότερα με την τεχνολογία της πληροφορίας και δίνει τη δυνατότητα στα μουσεία να δομήσουν πραγματικά το μουσειακό αφήγημα. Παράλληλα μέσα από αυτή τη θεώρηση, αναδεικνύεται η σύνδεση του υλικού και άυλου πολιτισμού με την πολυσημία των αντικειμένων. “Τα αντικείμενα δεν έχουν διαχρονικές ή διαπολιτισμικές σημασίες και αξίες, καθώς η ερμηνευτική προσέγγισή τους διαφοροποιείται σε σχέση με το ιστορικό χωροχρονικό πλαίσιο, σύμφωνα με τις επικρατούσες σε κάθε περίπτωση πολιτιστικές και πολιτισμικές αντιλήψεις”29.Ειδικά πάνω στην πολυσημία των αντικειμένων ο Ames, σημειώνει ότι «τα αντικείμενα συνδέονται με το κοινωνικό πλαίσιο του παρελθόντος από το οποίο προέρχονται, αλλά και με το κοινωνικό πλαίσιο του παρόντος μέσα στο οποίο τα προσεγγίζουμε και τα κατανοούμε. Η ιστορικότητα των αντικειμένων διαμορφώνεται από την σύνδεση τους με διαφορετικά ιστορικά και κοινωνικά περιβάλλοντα και σημασίες γι’ αυτό λειτουργούν ως “παλίμψηστα“»30.

28 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 3129 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 3430Ames, 1994, Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 34

Page 44: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

44H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

Κεφάλαιο Β3_Η πόλη ως μουσειακό αντικείμενο

Ένα «αντικείμενο» της έρευνας, που είναι ανοιχτό σε πολλαπλές θεάσεις και ερμηνείες είναι η πόλη. Πρόκειται για ένα παλίμψηστο ιστοριών,

ανθρώπινων ζωών και χρηστικών αντικειμένων. Η ιστορική μνήμη που φέρει η πόλη προσδίδει σημασία στα αντικείμενα-εκθέματα. Η ιστορική μνήμη είναι η άυλη πληροφορία που συνοδεύει το αντικείμενο, είτε πρόκειται για ένα παλιό σπίτι, μία γειτονιά, ένα καθημερινό χρηστικό αντικείμενο ή ένα σημαντικό έργο τέχνης. Γιατί καθώς η πόλη αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου, αφήνει πίσω της υλικές αναμνήσεις. Κάποια από αυτά είναι εν δυνάμει κειμήλια ή πολιτιστικά κοιτάσματα.

Η εξέλιξη της Πόλης γύρω από ιστορικά τοπόσημα

Page 45: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

45

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Αυτή η διαδικασία δεν περιγράφει ένα στατικό σύστημα, αλλά ένα συνεχώς μεταλλασσόμενο και εξελίξιμο σύστημα ανάδειξης του πολιτιστικού κοιτάσματος που εμπεριέχει η πόλη, με βασικό εργαλείο την ιστορική μνήμη όπως αυτή αποτυπώνεται από τις ανθρώπινες κοινωνίες. Γιατί ο άνθρωπος και η κοινωνία ορίζει τι είναι ένα έργο τέχνης, τι είναι άξιο διατήρησης και τι πρέπει να εισαχθεί σε ένα μουσείο. Κάθε κοινωνία έχει τη δικιά της οπτική, τις αξίες της και τις αρχές της σε σχέση με την έννοια που προσλαμβάνει τελικά το πολιτιστικό κοίτασμα. Διότι σύμφωνα με τον Lowenthal, “όπως και οι αναμνήσεις, έτσι και τα κειμήλια που κάποτε εγκαταλείφθηκαν ή ξεχάστηκαν, μπορούν να θεωρηθούν περισσότερο πολύτιμα από αυτά που βρίσκονται σε συνεχή χρήση: η ασυνέχεια μέσα στην ιστορία τους προκαλεί την προσοχή, ειδικά εάν η σπανιότητα ή η ευθραυστότητα τους προμηνύει την απειλούμενη εξαφάνισή τους”31.

31 D. Lowenthal, the past is a foreign country, 1985, σελ 258

Η εξέλιξη της Πόλης γύρω από τα μνημεία της

Page 46: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο

Αυτή η έννοια της ιστορικής μνήμης και της εξέλιξης της εικόνας της πόλης μέσα στο χρόνο, όπως και ο ρόλος της ανθρώπινης δραστηριότητας σε αυτό το σύστημα, αποτυπώνονται στο ντοκιμαντέρ του Φίλιππου Κουτσάφτη Αγέλαστος πέτρα, 2000.

Στο φιλμ, ο σκηνοθέτης παρακολουθεί την πορεία της Ελευσίνας για 10 χρόνια. Στην ουσία, είναι κάτι πολύ περισσότερο. Μέσα από τις εικόνες ζωντανεύουν οι προσωπικές ιστορίες και η μνήμη ανθρώπων από διαφορετικές και μακρινές μεταξύ τους εποχές.

Ο Κ. Φαρμάκης ψάχνει για αρχαία κομμάτια στα μπάζα και στα χαλάσματα

Παλιοί εργάτες των τσιμεντοβιομηχανιών αφηγούνται την

δικία τους ιστορία

Προσφυγας απο την Σμύρνη αφηγείται την ιστορία της

Page 47: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

47

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Ο σκηνοθέτης, μας ταξιδεύει στη σύγχρονη εικόνα της Ελευσίνας, στην Ελευσίνα των μύθων και στην Ελευσίνα της μνήμης των κατοίκων, από τα πρώτα χρόνια του προσφυγικού συνοικισμού μέχρι τη σύγχρονη βιομηχανική της ιστορία. Βλέπουμε το παλίμψηστο της πόλης καθώς σε κάθε νέα οικοδομή φανερώνονται αρχαία κειμήλια, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την αποκάλυψη

Η Ιερά οδός και η ανασκαφή

ανασκαφές σε οικόπεδα

Page 48: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

48H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

τμήματος της ιεράς οδού κατά τη διάρκεια των εργασιών εκσκαφής για την κατασκευή αποχετευτικού αγωγού.

Ουσιαστικά αποτυπώνει στο φακό το πώς σε βάθος μίας γενιάς έχει ξεριζωθεί η ιστορική μνήμη από την πόλη και δεν έχει γίνει καμία επεξεργασία για την ανάδειξη του πολιτιστικού της κοιτάσματος. Απλά καταγράφεται και καταστρέφεται για να κτιστεί κάτι νέο πάνω από αυτό.

Τρεις εικόνες της Ελευσίνας, ο ίδιος χρόνος, ο ίδιος τόπος, διαφορετικο περιεχόμενο

Page 49: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

49

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Ξαναγυρίζοντας στο μουσείο και λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, τα μουσεία καλούνται να αναλάβουν έναν πιο πολυδύναμο ρόλο σε σχέση με την ιστορία και με τα αντικείμενα που εκθέτουν. Στο επίπεδο συλλογής μουσειακών αντικειμένων, τα μουσεία “τείνουν όλο και περισσότερο να συλλέγουν απλά καθημερινά αντικείμενα, γραπτά ντοκουμέντα καθώς και στοιχεία του άυλου πολιτισμού, μνήμες, εικόνες κλπ για να γίνει δυνατή η δόμηση ζωντανών ανθρώπινων ιστοριών που να εξυπηρετούν καλύτερα τον ευρύ πολιτιστικό και εκπαιδευτικό ρόλο”32. Ας μην ξεχνάμε ότι στον πυρήνα του μουσείου βρίσκονται οι συλλογές του καθώς και η δύναμή του να κατασκευάζει αφηγήματα. Όπως σημειώνουν οι Falk & Dierking, “ο μουσειολογικός προβληματισμός τείνει να επιστρέφει ξανά και ξανά στο ερώτημα, πώς και γιατί τα μουσεία συλλέγουν αντικείμενα. Ωστόσο, περισσότερο από τη συλλεκτική πρακτική, οι μελετητές ασχολούνται με τις ευρύτερες παραμέτρους σύνθεσης των εκθέσεων και δόμησης αντίστοιχων αφηγήσεων, καθώς και με την εκπαιδευτική αξιοποίησή τους”33. Στο επίπεδο του σχεδιασμού μιας έκθεσης “το έργο των επιμελητών δεν περιορίζεται στον προσδιορισμό και την κατάταξη των αντικειμένων σε κατηγορίες, αλλά καλύπτει μεταξύ άλλων και την κατανόησή τους εντός του κοινωνικού, πολιτικού και χρονικού πλαισίου τους, ώστε να διασυνδεθούν τα αντικείμενα με τους ανθρώπους, τον πολιτισμό και το χώρο μέσα στον οποίο λειτουργούν σε κάθε δεδομένη στιγμή του χρόνου”34. Η σημαντική διαφορά του μουσειακού ιστορικού αφηγήματος είναι ότι δεν απευθύνονται μόνο στη νόηση, αλλά συνθέτονται ιστορίες που μας αφορούν και μας εμπλέκουν νοητικά, σωματικά και συναισθηματικά.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας έκθεσης είναι η έκθεση του Enola Gay35 στην οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο. Προς αυτήν την κατεύθυνση στον ελληνικό χώρο, εξαιρετική απόπειρα αποτελεί η έκθεση της Μύρτιδας.36 Η έκθεση αποτελεί ένα σημαντικό διεπιστημονικό επίτευγμα, την ανάπλαση του προσώπου ενός ανώνυμου 11χρονου παιδιού της αρχαιότητας. Πρόκειται για τη Μύρτιδα, όπως τη βάφτισαν οι αρχαιολόγοι, η οποία έζησε στην Αθήνα τον 5ο αι. π.χ., το «χρυσό αιώνα» του Περικλή, και ήταν ένα από τα χιλιάδες θύματα του φοβερού λοιμού που έπληξε την πόλη το 430 π.χ. Στην έκθεση αυτή έγινε απόπειρα να γίνει σύνδεση με

32 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 4133 Falk, J., Dierking, 1992, Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 3434 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 3435 βλέπε και παραρτημα Γ σελ36 www.myrtis.gr

Page 50: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

50H

ΠΟ

ΛΗ

ΩΣ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Θ

ΕΜ

ΑΤΙΚ

Ο Π

ΕΡ

ΙΕΧΟ

ΜΕ

ΝΟ

μία δεδομένη ιστορική περίοδο και μέσα από τα διάφορα επιστημονικά πεδία ανάλυσης να δοθούν διαφορετικές οπτικές και νοήματα στο αντικείμενο του λοιμού. Το εγχείρημα ήταν εξαιρετικό, αλλά προσωπικά πιστεύω, ότι αν και το επιστημονικό κομμάτι της ανάλυσης ήταν πιστικό, στο νοηματικό επίπεδο και στην αφήγηση της ιστορίας αρκούνταν σε απλές ιστορικές διασυνδέσεις, αποφεύγοντας τη διείσδυση σε βαθύτερα νοήματα.

Μέσα από αυτά τα δύο παραδείγματα γίνεται σαφής η φράση της Kavanagh ότι, “τα αντικείμενα μας παρέχουν ίχνη για ζωές, αποφάσεις και σχέδια, αλλά μόνο αυτό, ίχνη”37. Το υπόλοιπο κομμάτι είναι δουλειά των ειδικών, να ερμηνεύσουν και να πάρουν θέση απέναντι στις δυνατές ερμηνείες.

Γίνεται κατανοητό ότι σκοπός δεν πρέπει να είναι μόνο η ενημέρωση και η νόηση, αλλά

37 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 45

Η έκθεση της Μύρτις στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Page 51: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

51

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

να δοθούν διαφορετικές οπτικές και ο επισκέπτης να καθοδηγηθεί να δει πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Δηλαδή, ο επισκέπτης να ξαναμάθει να βλέπει. Τα εργαλεία που του προσφέρονται του επιτρέπουν, μέσα από τα μάτια του παρόντος να δει το παρελθόν και να λάβει τα εφόδια που χρειάζεται προκειμένου να προχωρήσει συνειδητά στο μέλλον. Με άλλα λόγια τα μουσεία καλούνται να είναι χώροι εμπλοκής με την ιστορία και όχι χώροι ιστορίας38. Η εμπλοκή αυτή, βοηθά τους επισκέπτες να αναπτύσσουν δεξιότητες όπως και γνώση. Αυτές οι εντυπώσεις ανεξάρτητα με το πώς έχουν δημιουργηθεί, μπορούν να διαρκέσουν πολύ και να επηρεάσουν βαθιά τον επισκέπτη, καθώς εμπλέκουν πολλές διαφορετικές ικανότητες που διαθέτουμε για την αντίληψη του κόσμου.

Όπως παρατήρησα και σε προηγούμενη ενότητα, το μουσείο διαθέτει πολιτική διάσταση μέσα από τα αντικείμενα που εκθέτει και τον τρόπο που τα εκθέτει. Όπως αναφέρει και ο Ηein, “η ευρεία αναγνώριση των μουσείων ως σημαντικών πολιτιστικών θεσμών ενισχύει και την εξουσία που διαθέτουν ως προς την κατοχή, τη διαχείριση, την προβολή και την ερμηνεία πολλών πλευρών και στοιχείων του πολιτισμού, αλλά και ως προς τη συγκρότηση και τον έλεγχο της αντίστοιχης γνώσης”39. Αντιλαμβανόμαστε τη μεγάλη σημασία στον τρόπο διαχείρησης της εξουσίας αυτής, καθώς επίσης των απόψεων και των ερμηνειών που απορρέουν. Οι ερμηνευτικές εκθέσεις και συλλογές με εκπαιδευτικό περιεχόμενο, μπορούν να επηρεάσουν σε πολύ σημαντικότερο βαθμό ανθρώπους, συνειδήσεις και κοινωνίες σε σχέση με τις φαινομενικά άκακες γραμμικές και καθαρά πληροφοριακές συλλογές εκθέσεων παραδοσιακής τυπολογίας. Αυτό το στοιχείο γίνεται ακόμα πιο έντονο στο επίπεδο μιας πόλης.

Η πόλη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί το τελικό προϊόν μιας συνεχούς πάλης και αντιπαράθεσης, ιδεών και κοινωνικών πρακτικών. Τι λοιπόν μουσειοποιούμε; Ή αν το θέσουμε διαφορετικά ποια πόλη ή ποιας κοινωνικής τάξης πόλη μουσειοποιούμε; Ποιες κοινωνικές ομάδες με τις αντίστοιχες ιστορικές μαρτυρίες και παραδόσεις τους απορρίπτουμε μουσειοποιώντας άλλες περισσότερο αποδεκτές; Αν το αναγάγουμε στην περίπτωση της Αθήνας, αντίστοιχα ερωτήματα τίθενται όταν επιλέγουμε

38 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 4539 G. �ein, 1998, Learning in the museum, Routledge, London

Page 52: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο

να αναδείξουμε τα κλασσικά ή ρωμαϊκά στρώματα ενός αρχαιολογικού χώρου όπως για παράδειγμα την περίπτωση της Πλάκας, η οποία είχε προγραμματιστεί να γκρεμιστεί όλη, καταστρέφοντας την εικόνα της νεότερης Αθήνας προς ανάδειξη της αρχαίας που κρύβεται από κάτω.

Και μέσα από αυτό το θέμα, αναδεικνύεται ένα μουσειολογικό ζήτημα που έχει προβληματίσει έντονα τη μουσειολογική κοινότητα. Ποια είναι η στάση και η θέση του μουσείου απέναντι στην κοινωνία; Πρέπει τα μουσεία να λειτουργούν ως συντηρητικοί θεσμοί που ευθυγραμμίζονται με τις αντιλήψεις που επικρατούν στην κοινωνία; Ή θα πρέπει να λειτουργούν ως κοινωνικοί θεσμοί που συμβάλλουν στην εξέλιξη της κοινωνίας με την προβολή απόψεων που αντικρούουν την κοινή λογική, τις προκαταλήψεις και τις παγιωμένες επίσημες αντιλήψεις για την ιστορία και τον πολιτισμό;40

Απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να βρεθεί έτσι απλά. Από το ορισμό του, το μουσείο αποτελεί κοινωνικό θεσμό προς όφελος της κοινωνίας. Και οι δύο περιπτώσεις, θεωρητικά, λειτουργούν προς όφελος της κοινωνίας, είτε μετατρέποντας το μουσείο σε ένα θεματικό πάρκο επιβεβαιώνοντας τις αξίες της άρχουσας τάξης, είτε προβάλλοντας τη ρήξη με τους θεσμούς που δε συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κοινωνίας και λειτουργούν αναχρονιστικά. Η ιστορική τους κατεύθυνση είναι σαφής, το μεν κοιτά στο παρελθόν, ενώ το άλλο κοιτά προς το μέλλον. Προσωπικά πιστεύω ότι μόνο το δεύτερο μπορεί να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα και την εξέλιξη των κοινωνιών, καθώς κάθε εποχή έχει να αναδείξει τις δικές της αξίες και κειμήλια. Οι κοινωνίες δεν είναι κάτι στατικό, δεν μπορούν να σταματήσουν την εξέλιξή τους και να επαναπαύονται στο παρελθόν.

Αυτή η επανάπαυση γίνεται έντονα ορατή σήμερα. Χαρακτηριστικά αναφέρω, ότι ενώ για τα νεοκλασικά γίνεται έντονος λόγος να κηρυχθούν διατηρητέα, (ανεξάρτητα αν τα γκρεμίζαμε με τρομακτικούς ρυθμούς σε προηγούμενες δεκαετίες, καταστρέφοντας ουσιαστικά μια σημαντική νεοκλασική ενότητα), για τα σύγχρονα αριστουργήματα της αρχιτεκτονικής δε γίνεται τόσο έντονα λόγος, μέχρι τη στιγμή που οι μπουλντόζες φτάσουν στον τόπο του κτίσματος. Μεσοπολεμικά κτίσματα, μοντέρνα όπως κτίρια του

40 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 46

Page 53: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

53

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΝΕ

Α Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΛΟ

ΓΙΑ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΑΚ

Ο Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

ΚΑ

Ι Η Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Α

ΝΤΙ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Ζεννέτου έχουν χαθεί. Γιατί να είναι περισσότερο άξια μουσειοποίησης τα νεοκλασικά από τα σύγχρονα αριστουργήματα; Μπορεί να μην είναι 100 ή 200ων ετών, αλλά δεν πάει να αποτελούν και τα 2 ίχνη της ιστορίας μας, και αδιαμφισβήτητα πολιτιστικά κοιτάσματα.

Αύτη η προσέγγιση όμως δεν είναι μία απλή διαδικασία. Απαιτεί έρευνα και ουσιαστική σύνδεση με τον άυλο πολιτισμό και τους ανθρώπους. Το μουσείο δεν είναι απλά ένα εκθετήριο και θεματοφύλακας, αλλά καλείται να πάρει το ρόλο ενός σύνθετου και διεπιστημονικού ερευνητικού κέντρου, και να συνδεθεί με την κοινωνία, γιατί αυτή παρέχει τις μνήμες των αντικειμένων ή του τόπου όταν πρόκειται για πόλη. Πιθανώς ο Riviere είχε στο μυαλό του αυτό τον πολυδιάστατο ρόλο όταν συνέθετε το ορισμό του οικομουσείου. Μέσα από αυτή την διαδικασία που συχνά θα κάνει το θεσμό το μουσείου δυσάρεστο, επιτυγχάνεται ουσιαστική ανάπτυξη των κοινωνιών και αναπαραγωγή και ανάδειξη του πολιτιστικού κοιτάσματος κάθε εποχής. Αντίθετα, όπως φάνηκε και στο ντοκιμαντέρ Αγέλαστος πέτρα, η «πρόοδος» έρχεται να ισοπεδώσει και να σβήσει μνήμες και σημάδια υλικά και άυλα από αυτό που υπήρχε πριν, καταστρέφοντας όχι μόνο την υλική μαρτυρία αλλά και τη γνώση που εμπεριέχεται σε αυτά, που ενδεχόμενως να βοηθούσε στην ανάπτυξη για το μέλλον.

Page 54: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 55: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

55

ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ.....ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΛΗΣ

Page 56: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 57: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

57

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ_ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΛΗΣ

Κεφάλαιο Γ1_Το πολιτιστικό κοίτασμα της πόλης

Έγινε ήδη αναφορά στην έννοια του πολιτιστικού κοιτάσματος. Ο όρος αυτός μοιάζει απόλυτα κατανοητός, στην πραγματικότητα όμως

εμπεριέχει πολλές σημασίες και εκφράσεις που θεωρείτα θεμιτό και χρήσιμο να εξεταστούν. Συγκεκριμένα εξετάζεται μέσα από την οπτική του Umberto Eco, ο οποίος καταφέρνει να προσδώσει συγκεκριμένο νόημα, ορισμό και χαρακτηριστικά σε μία έννοια τόσο καθημερινή και με χιλιάδες προεκτάσεις .

Κατ' αρχάς, αναλύοντας το ίδιο το πολιτιστικό κοίτασμα, ετυμολογικά αποδίδεται η ακόλουθη ερμηνεία. Η λέξη «κοίτασμα» αναφέρεται σε κάτι κρυμμένο, που πρέπει να έρθει στο φως και με την αποκάλυψή του, εμπλέκεται η εκμετάλλευση. Η λέξη «πολιτιστικό» συγκεκριμενοποιεί τα κοιτάσματα, που προέρχονται από ύλες ήδη επεξεργασμένες από τον άνθρωπο. Ποιος είναι όμως ο ρόλος της κοινωνίας, των δομών της, και συγκεκριμένα ενός μουσείου; Όπως αναφέρει ο Eco τα πολιτιστικά αγαθά επιβιώνουν όταν επιβιώνει και το φυσικό τους στήριγμα. Ποιο είναι το φυσικό τους στήριγμα; Μπορεί να είναι ο ίδιος ο τόπος όπου κείτονται, αλλά στην περίπτωση που αποκαλυφθούν φυσικό στήριγμα είναι η κοινωνία που τα έφερε στο φως, ελεύθερη να δημιουργήσει τις δικές της συσχετίσεις με το αντικείμενο όπως αναλύσαμε παραπάνω41.

Όμως η έννοια είναι μονοσήμαντη; Αν θέσουμε το ερώτημα λίγο διαφορετικά και πιο στοχευμένα στο θέμα μας, θα ρωτούσαμε ποιο είναι το πολιτιστικό κοίτασμα που ένα μουσείο πόλης καλείται να αναγνωρίσει, να καταγράψει, να ερευνήσει, να αναδείξει και να παρουσιάσει μέσα από τις εκθέσεις του; Προτού προχωρήσουμε παρατίθεται ένα απόσπασμα από την

41 Umberto Eco, Πολιτιστικά κοιτάσματα,(1988), 1992, Θεσσαλονίκη, σελ 17

Page 58: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο58

εισήγηση του Δ. Κωνστάντιου στο συμπόσιο μουσειολογίας του 1997 με θέμα «μουσείο και μνημείο, το μουσείο σε μία ιστορική πόλη».

«Η ιστορική πόλη, όπως έλεγε ο Parent, “εξελίσσεται μαζί με την ανθρωπότητα και αποτελεί την πλουσιότερη και πιο μεστή πατροπαράδοτη έκφραση των ανθρώπινων θεσμών”. Με άλλα λόγια, οι πόλεις αποτελούν την υλική έκφραση της ποικιλίας των κοινωνιών που σχηματίζονται για ιστορικούς λόγους και γι’ αυτό αποτελούν ιστορικά γεγονότα. Συντηρούν επομένως μνήμες, με υλικές εκφράσεις τους τα μνημεία. Περικλείουν όμως ταυτόχρονα το “κατοικείν” που μετατρέπει τους αστικούς συντελεστές σε “κοινωνικό χώρο”, αφού οι ανθρώπινες δραστηριότητες και σχέσεις καθιστούν αυτό το σύνολο, τμήμα ενός ευρύτερου φιλοσοφικού-πολιτιστικού συστήματος, που διαρθρώνεται με το σύστημα των αναγκών, των δικαιωμάτων και των καθηκόντων της οικογένειας και των επαγγελμάτων, της τέχνης και της αισθητικής, όπως έλεγε ο Lefebvre. Μέσα σ’ αυτά τα συστήματα εντάσσεται και το “οικοδομείν”, για να συνθέσει μαζί με όλα τα άλλα την ιστορική πόλη, ως σύνθετο πολιτιστικό οργανισμό, συγκροτημένο με άπειρες διαπλοκές που επιβάλλει η αρχιτεκτονική και το συνολικό κοινωνικό-πολιτιστικό σύστημα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι το πολιτιστικό κοίτασμα μιας πόλης είναι πολύπλοκο, πολυεπίπεδο, ιστορικό και σύγχρονο, βιώνεται και ενυπάρχει σαν μνήμη έχει υλική και άυλη υπόσταση42.»

Συγκεκριμένα, το απόσπασμα αυτό αναδεικνύει την πολυσημία των ζητημάτων και των ποιοτήτων μίας ιστορικής πόλης και μας δίνει μια αρκετά καλή εικόνα για τα πιθανά ζητήματα που καλείται να αναδείξει ένα μουσείο.

Ξαναγυρίζοντας στην ερμηνεία του Umberto Eco για το πολιτιστικό κοίτασμα, παρατηρούμε ότι του προσδίδεται μία έννοια μεταφορική και όχι καθαρά αρχαιολογική. Ο συγγραφέας το αναλύει σε οχτώ διακριτά χαρακτηριστικά, τα οποία μας δίνουν το εργαλείο να κατανοήσουμε και να κατηγοριοποιήσουμε την παραπάνω ερμηνεία της πόλης. Όπως ο σχεδιασμός ενός νέου μουσείου αφορά στη μελέτη τριών αρχιτεκτονικών κλιμάκων: πολεοδομική, κτιριακή και μουσειολογική, έτσι και το πολιτιστικό κοίτασμα μιας πόλης, μπορεί να μελετηθεί στα τρία αυτά επίπεδα και να συνίσταται

42 Μ. Σκαλτσά, Η Μουσειολογία στον 21ο Αιώνα, 2001, Θεσσαλονίκη, σελ 193

Page 59: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

59

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

από μία ολόκληρη περιοχή, ένα κτίριο, ακόμα και ένα αντικείμενο.

Προσαρμόζοντας την ανάλυση του Eco έχουμε:

1. “Εκείνο που δε γνωρίζουμε ότι υπάρχει και συνεπώς δε φαίνεται”. Σε αυτήν την κατηγορία τοποθετούνται τα αρχαιολογικά αγαθά -είτε πρόκει-ται για ένα αριστούργημα τέχνης, είτε για κτίριο με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, είτε για μια χαμένη συνοι-κία της πόλης-, που παραμένουν άγνωστα μέχρι να έρθουν στο φως. Η κατηγορία αυτή μπορεί να επε-κταθεί και σε αγαθά που ανήκουν στο κοντινό μας παρελθόν ή παρόν.

2. “Εκείνο που γνωρίζουμε ότι υπάρχει, αλλά δεν μπορούμε να το δούμε”. Ο Eco αναφέρεται στην αδυναμία πρόσβασης στα έργα τέχνης που φυ-λάσσονται σε αποθήκες, αλλά η έννοια αυτή μπορεί να επεκταθεί στα θαμμένα μνημεία κάτω από τον ιστό της πόλης, ή ,αν αλλάξουμε το χρόνο στη φρά-ση, σε εκείνο που γνωρίζουμε ότι υπήρξε, αλλά δεν μπορούμε τώρα να το δούμε. Το Δημόσιο Σήμα της Αθήνας ξέρουμε ότι υπήρξε, ξέρουμε τη χάρα-ξή του αλλά δεν μπορούμε να το δούμε, παρά μόνο μέσα από αποσπασματικές εικόνες.

3. “Εκείνο που γνωρίζουμε ότι υπάρχει, μπορούμε να το δούμε, αλλά για διάφορους λόγους δεν το κοιτάμε”. Εδώ γίνεται αναφορά στον πολιτι-στικό πλούτο που περνά απαρατήρητος ή για διά-φορους λόγους δεν προβάλλεται, είτε πρόκειται για ένα μουσείο με ανεπαρκές εκθεσιακό πρόγραμμα, είτε για ένα γνωστό τόπο, ο οποίος έχει παρακμά-

Αρχαιολογική ανασκαφή

Το Δημόσιο Σήμα της Αθήνας

Page 60: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο60

σει. Ενώ αυτό το χαρακτηρηστικό γίνεται αντιληπτό για αρχαιολογικά και γενικά ιστορικά κοιτάσματα, θα μπορούσε να επεκταθεί και στην εικόνα της πό-λης όπως βιώνεται στο σήμερα μέσα από τα μάτια μας. Δεν είναι μόνο το παρελθόν πολιτιστικά εκμε-ταλλεύσιμο κοίτασμα. Μέσα από το παρόν μπορούν επίσης, να αναδειχθούν τα πολιτιστικά κοιτάσματα του μέλλοντος.

4. “Εκείνο που δε φαίνεται γιατί δεν υπάρχει πια”. Ένας σημαντικός τόπος ή αντικείμενο δεν κα-θίσταται λιγότερο σημαντικό αφού χαθούν τα υλικά του ίχνη. Αντίθετα πιστεύω γίνεται δυνατότερο κα-θώς πια χάνει την υλική του υπόσταση και μετα-τρέπεται σε μία ιδέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μέσα στην Αθήνα, κακώς αναδεδειγμένο αποτελεί το αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Τα αρχαία της κατάλοιπα μπορούν να θεωρηθούν σχεδόν ανύπαρκτα, δεν παύει όμως ο τόπος όπου δίδαξε ο Πλάτωνας να φέρει σημαντικά πολιτιστικά εκμεταλλεύσιμα μηνύματα και νοήματα.

5. “Εκείνο που υπάρχει ακόμα, αλλά τείνει να γίνει κοίτασμα”.Εδώ γίνεται αναφορά σε υλι-κές μαρτυρίες οι οποίες υπάρχουν σε πληθώρα, αλλά για διάφορους λόγους καταστρέφονται ή έχουν συγκεκριμένο χρόνο ζωής. Χαρακτηριστικά ο Eco αναφέρεται στα βιβλία που κονιορτοποιούνται με το χρόνο ή στα αγαθά που σώζονται σήμερα από τη βιομηχανική αρχαιολογία. Βιώνουμε και εδώ στην Αθήνα τη σημαντική καταστροφή της βιομηχανικής και της σύγχρονης αρχιτεκτονικής της ιστορίας με κτίρια ανώνυμων ή και επωνύμων αρχιτεκτόνων του Art Deco, του μεσοπολέμου και του μοντέρνου κινή- Deco, του μεσοπολέμου και του μοντέρνου κινή-Deco, του μεσοπολέμου και του μοντέρνου κινή-, του μεσοπολέμου και του μοντέρνου κινή-ματος να ερειπώνουν και να γκρεμίζονται.

Η σημερινή εικόνα της πόλης

Το πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος

Οικία Κουρεμένου στην Διονυσίου Αρεοπαγήτου

Page 61: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

61

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

6. “Η αντίληψη του κοιτάσματος εκτείνεται πέρα από τα αντικείμενα”. Ουσιαστικά με αυτή τη φράση γίνεται σαφής η σημασία του άυλου πολιτισμού. Όπως αναφέρει ο Εco πρέπει να ενεργοποιηθεί μία αρχαιολογία των ηθών, δηλαδή της προφορικής παράδοσης, της ιστορικής μνήμης, φολκλορικών φαινομένων κλπ. Είναι άξια καταγραφής και δίνουν νόημα στις υλικές εκφράσεις του πολιτισμού. Σε αυτήν την κατεύθυνση αξίζει να σημειωθεί η προσπάθεια του προγράμματος col-lective city memory του Ιονίου πανεπιστημίου στο τμήμα πληροφορικής. Το πρόγραμμα περιγράφεται ως: Συλλογικές Μνήμες μιας Πόλης στο Χώρο και στο Χρόνο.

Υλικό απο το site του προγράμματος Collective city memory

Page 62: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο62

“Οι μνήμες ενός τόπου μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά, σε μεγάλο βαθμό μέσα από την προφορική ιστορία με τη μορφή εξιστορήσεων για τη χρήση του χώρου και αναφορών σε πολιτιστικά και πολιτισμικά γεγονότα, συνδεδεμένα με το χώρο και το χρόνο. Οι μνήμες αυτές συνήθως μένουν σε στενά όρια, πχ μιας οικογένειας ή ενός περιορισμένου κοινωνικού κύκλου, χωρίς να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και να συνθέτουν συλλογικές μνήμες, με αποτέλεσμα να σβήνουν στην πάροδο του χρόνου. Στόχος μας σε αυτή τη μελέτη είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον στο οποίο αυτές οι μνήμες να μπορούν να καταγραφούν, να διατηρηθούν, να μεταδοθούν και να συνδυαστούν, παράγοντας ποικίλες όψεις της συλλογικής μνήμης ενός τόπου”43. Tο ενδιαφέρον κομμάτι στην προσπάθεια αυτή είναι η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης της καταγεγραμμένης πληροφορίας από έναν ηλεκτρονικό χάρτη. Συγκεκριμένα γίνεται χρήση της πλατφόρμας Google maps και πάνω στο χάρτη ακριβώς στο σημείο που σχετίζεται με την καταγεγραμμένη μνήμη υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε αυτή.

7. “Η καταγραφή του χαμένου δεδομένου”. Η κατηγορία αυτή θα μπορούσε να συγχωνευτεί με την προηγούμενη, διαφοροποιείται όμως στο ότι απαιτεί την απώλεια του δεδομένου, του οποίου διατηρούνται μόνο τα ίχνη του. Ο Εco στη συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιεί ως παράδειγμα τη φωτογραφία ενός επίπλου, μίας οικογένειας, ενός φολκλορικού συμβάντος. Στην ίδια λογική είναι και οι γκραβούρες ευρωπαίων περιηγητών που μας δίνουν εικόνες της Αθήνας από την εποχή τη τουρκοκρατίας. Η έννοια του πολιτιστικού κοιτάσματος εδώ, έγκειται στο

43 http://collectivecitymemory.net

Οι καταγεγραμένες μνήμες πάνω στον χάρτη

Ζευγάρι στην περιoxή Βλασσαρούς, 1930

Page 63: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

63

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

ότι χρησιμοποιούμε ένα αγαθό για να μας δοθεί πρόσβαση σε ένα άλλο, π.χ. οι γκραβούρες των Stuart- Revett μέσα από τις οποίες απεικονίζεται ο Παρθενώνας). Το αγαθό αυτό δεν είναι δεδομένο γιατί προϋποθέτει τη διάσωση και αποκάλυψή του, ώστε να γίνει εκμεταλλεύσιμο, οπότε και λαμβάνει την έννοια του κοιτάσματος.

8. “Τα περιβαλλοντολογικά αγαθά”, τέλος υπεισέρχονται στην κατηγορία των πολιτιστικών αγαθών διευρύνοντας ακόμη περισσότερο την έννοια του πολιτιστικού κοιτάσματος. Εδώ γίνεται αναφορά στο φυσικό στερέωμα του ανθρώπινου υλικού και άυλου πολιτισμού: την ίδια τη φύση. Ένα δάσος ή ένα εθνικό πάρκο είναι κοιτάσματα ικανά να μας προσφέρουν πολιτιστική απόλαυση. Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνονται φυσικά τοπία άμεσα συνδεδεμένα με τον υλικό μας πολιτισμό. Θα ήταν αδιανόητο να χτίζαμε στο λόφο του Φιλοπάππου ή να καταστρέφαμε το φυσικό τοπίο των Δελφών, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με τον αρχαιολογικό χώρο. Η ειρωνεία είναι ότι, ενώ γνωρίζουμε τη σημασία του φυσικού στερεώματος-ιστορικού τοπίου της Αθήνας, μόλις πρόσφατα υλοποιήθηκε ο αρχαιολογικός περίπατος με την πεζοδρόμηση της οδού Αποστόλου Παύλου και Διονυσίου Αρεοπαγίτου συνδέοντας και αναδεικνύοντας το φυσικό τοπίο των ιστορικών λόφων της Αθήνας.

Ο Παρθενώνας ανάμεσα σε κατοικίες, 1751

O βράχος της Ακρόπολης όπως φαίνεται από του Φιλοπάππου

Page 64: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο64

Μέσα από αυτήν την οπτική, ελπίζω να γίνεται κατανοητή η πολυσημία των υλικών και άυλων ποιοτήτων, που μέσα από το χρόνο μετουσιώνονται σκιαγραφώντας το πολιτιστικό κοίτασμα μιας πόλης. Ποιος είναι ο ρόλος του μουσείου σε αυτό το σύστημα; Και συγκεκριμένα ενός μουσείου αφιερωμένου στην πόλη; Στην εισήγησή της η Ελένη Γλυκατζή-Ahrweiler γράφει ότι “το μουσείο λειτουργεί ως όργανο γνώσης σε πολυπληθείς τομείς, γνώσης που στηρίζεται στο κατόρθωμα του παρελθόντος, γνώσης που ξεκινά από την υλοποίηση της μνήμης μέσα από τα εκθέματα και που στοχεύει να γίνει το έναυσμα, το ξεκίνημα μιας νέας μελλοντικής δημιουργίας και προόδου”44, γιατί οι κοινωνίες και επομένως οι πόλεις τους δεν είναι στατικές αλλά αποτελούν ένα σύστημα συνεχώς μεταλλασσόμενο. “Με την αρχή πάντα ότι αυτό που είναι νεωτερικό σήμερα θα είναι αύριο παραδοσιακό και πατροπαράδοτο, σ’ αυτήν την αλυσίδα που συνδέει τη δημιουργία του χθες με το σήμερα και το αύριο, φιλοδοξεί το όποιο μουσείο να γίνει ο άρρηκτος κρίκος”45. Aυτός ο κρίκος ενισχύεται ακόμη περισσότερο καθώς το πολιτιστικό κοίτασμα της πόλης βρίσκεται στον τόπο του (in situ), γεγονός που δυναμώνει την παραπάνω αλυσίδα και συνδέει ομαλά το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.

44 Μ. Σκαλτσά, Η Μουσειολογία στον 21ο Αιώνα, 2001, Θεσσαλονίκη, σελ 19045 Μ. Σκαλτσά, Η Μουσειολογία στον 21ο Αιώνα, 2001, Θεσσαλονίκη, σελ 190

Page 65: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

65

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

Γ.2_ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ;

Γ2.i_ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΛΗΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ

Διακρίνουμε δύο εκφράσεις του μουσείου πόλης: πρώτον, το μουσείο ως κτίριο, όπως το γνωρίζουμε, και δεύτερον, την ίδια την πόλη

ως μουσείο, όπου η έννοια του μουσείου αντιστρέφεται και αντί να έρθει το έκθεμα στο μουσείο, το μουσείο έρχεται και αναδεικνύει τον τόπο στη θέση του (in situ). Στην ουσία η πόλη αυτοεκτίθεται. Η προσέγγιση αυτή πλησιάζει περισσότερο τη λογική των open air museums με χαρακτηριστικά παραδείγματα αρχαιολογικά πάρκα, διαδρομές φυσικού ενδιαφέροντος, μικρά μουσεία τοπικού ενδιαφέροντος κλπ.

_ΠΟΛΗ ΜΟΥΣΕΙΟ

Ξεκινώντας από την πόλη-μουσείο μπορούμε να δούμε και εδώ δύο προσεγγίσεις (pattern). Την πόλη-μουσείο που δε χρειάζεται κτιριακή υποστήριξη, γιατί η ιστορία της και τα αρχιτεκτονικά της κατάλοιπα, που συνιστούν το πολιτιστικό κοίτασμα είναι προσβάσιμα και ευανάγνωστα στο ευρύ κοινό, καθιστώντας το μουσείο περιττό. Η άλλη προσέγγιση αφορά στην πόλη-μουσείο, όπου το πολιτιστικό κοίτασμα για να αναδειχθεί απαιτεί μικρή τοπική παρέμβαση in situ, ώστε να αποκατασταθεί ο χαμένος κρίκος επικοινωνίας.

•Πόλη χωρίς μουσείο- Ρώμη

Χαρακτηριστικό παράδειγμα «πόλης-μουσείου», που δεν απαιτεί «μουσείο πόλης» είναι η Ρώμη. Η εικόνα της Ρώμης σήμερα αποτελεί την προσθετική διαδικασία αιώνων καθώς η ιστορία της γίνεται κυριολεκτικά ορατή διαχρονικά μέσα από τα ερείπια και τα κελύφη της. Δεν πρόκειται απλά για μεμονωμένα κτίσματα ή ενότητες διαφορετικών ιστορικών φάσεων,

Άποψη της Ρώμης

Page 66: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο66

αλλά ξεδιπλώνεται το παλίμψηστο της ίδιας της της ιστορίας. Παρατηρώντας ένα αναγεννησιακό κτίριο, ανακαλύπτεις ότι έχει θεμελιωθεί πάνω στα ερείπια του θεάτρου του Μαρκέλλου, κάτω από το Καπιτώλιο βρίσκεις τα θεμέλια του ρωμαϊκού προγόνου του. Η νέα πόλη, η μεσαιωνική πόλη και η αρχαία πόλη είναι σε απόλυτη σύνδεση και αρμονία. Δε χρειάζεται να μπεις σε ένα μουσείο για να βιώσεις την ιστορία καθώς μέσα από συγκεκριμένες διαδρομές μπορείς κυριολεκτικά

Το Θέατρο του Μαρκέλου

Το Forum της Ρώμης

Η πλατεία του Πάνθεον Ξενοδοχείο στην πλατεία του Πάνθεον με πλακέτα της Ιστορίας του

Page 67: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

67

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

να αντιληφθείς την εξέλιξη της πόλης μέσα στο χρόνο. Οι κάτοικοί της συνεχίζουν να ζουν στα ίδια κτίρια, μετέχοντας στο παιχνίδι της ιστορίας και μεταφέροντας έτσι με ευκολία την πληροφορία στο επισκέπτη της πόλης. Πολλά κτίρια επίσης φέρουν ενδεικτική επιγραφή με την ιστορία του κτίσματος και των ενοίκων του. Η εικόνα αυτή της Ρώμης δεν αφορά σε μια εικόνα αποκατάστασης και αναβίωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς εκφρασμένης με ρομαντική και σκηνογραφική διάθεση, αλλά σε μία μέθοδο ή έναν τρόπο ενσωμάτωσης του σύγχρονου κοινωνικού βίου σε ένα ιστορικό διατηρητέο περιβάλλον.

Η Ρώμη, ειδικά στο ιστορικό της κέντρο, σκιαγραφεί μία εικόνα, όπου ο καθημερινός βίος και το αστικό μουσείο συνυπάρχουν αρμονικά και παραγωγικά. Μαζί με τα εστιατόρια, που δεν απευθύνονται αποκλειστικά στους τουρίστες αλλά και στους κατοίκους της πόλης, υπάρχουν συνοικίες με εργαστήρια και βιοτεχνίες, καθώς και λοιπές οικονομικές χρήσεις

Σπίτια στα σοκάκια της Ρώμης

Page 68: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο68

Εικόνες το θεματικού πάρκου της Πλάκας

που σχετίζονται με την καθημερινότητα και όχι αποκλειστικά με τον τουρισμό.

Αντιδιαμετρικό παράδειγμα, αποτελεί η περίπτωση της Αθήνας και ειδικότερα το σύμπλεγμα Πλάκα, Ψυρρή και Μοναστηράκι. Σε αυτή την περίπτωση αντί να επιδιωχθεί ποιοτική σύνδεση κοινωνικού βίου και ιστορικού κέντρου, συμπεριλαμβάνοντας μια βιώσιμη τουριστική οικονομία, ο γενικός χαρακτήρας της περιοχής, έχει στοιχεία οπισθοδρομικού ρομαντισμού σε επίπεδο εικόνας, ενώ σε επίπεδο χρήσεων έχει εκφυλιστεί πλήρως. Συγκεκριμένα, οι παραδοσιακές χρήσεις που θα μπορούσαν να αποτελούν κομμάτι ποιοτικού τουρισμού αλλά και βιώσιμου παραγωγικού τομέα της πόλης έχουν εξαφανιστεί για να μπουν μαγαζιά με σουβενίρ και μπαρ. Πίσω από το παραδοσιακό κέλυφος, υπάρχει ουσιαστικά πλήρης αλλοτρίωση ιστορικών και τοπικών χαρακτηριστικών με βάση τις επιταγές του καταναλωτισμού και του κέρδους, μετατρέποντας την περιοχή, ουσιαστικά σε ένα μεταμοντέρνο θεματικό πάρκο.

Page 69: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

69

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

•In Situ μουσείο, Κreuzberg

Μία άλλη περίπτωση όπου η πόλη εκθέτει τον εαυτό της και υπάρχει η ανάγκη δημιουργίας ενός in situ μουσείου για την αποκατάσταση της συνέχειας στην ιστορία της, είναι το κοινοτικό πάρκο και μουσείο της περιοχής Kreuzberg στο Βερολίνο. Πρόκειται για πρώην εργατική περιοχή με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα, όπου σχετικά πρόσφατα δημιουργήθηκε ένα μουσείο, προκειμένου να αναδείξει την ιδιαιτερότητά της. Όπως περιγράφεται στον ιστότοπο του μουσείου “η συνύπαρξη διαφορετικών ιστορικών εμπειριών, πολιτισμών και εθνικοτήτων σε ένα περιορισμένο χώρο, οι αντιθέσεις και τα ίχνη της ιστορίας, κάνουν τη συνοικία του Friedrichshain-Kreuzberg ενδιαφέρουσα, όχι μόνο για το ιστορικό της ενδιαφέρον”46. Το συνοικιακό μουσείο ουσιαστικά καταγράφει την ιστορία του τόπου. Δημιουργήθηκε μετά τη συνένωση των δύο συνοικιών και των μουσείων τους Kreuzberg και Fried-Kreuzberg και Fried- και Fried-Fried-richshain. Το κτίριο στεγάζεται από το 2004 σε ένα παλιό εργοστάσιο της περιοχής, προσφέροντας το κατάλληλο χώρο για να λειτουργήσει ως μουσείο.

Απόψεις από το εσωτερικό και εξωτερικό χώρο του μουσείου

46 www.kreuzbergmuseum.de

Page 70: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο70

Όλη η περιοχή των Friedrichshain-Kreuzberg γίνεται αντιληπτή ως ένα πάρκο μνήμης που διατηρεί ένα εκτεταμένο αρχείο των χαρακτηριστικών των δύο συνοικιών. Περιλαμβάνει ένα τμήμα με εναλλασσόμενες εκθέσεις συνοικιακού και τοπικού βίου, συνδεδεμένου συνήθως με τρέχοντα ζητήματα, που αφορούν στη μετανάστευση, τη βιομηχανία, το εμπόριο, καθώς και μια μόνιμη έκθεση, με τμήματα για την αστική ανάπτυξη διαχρονικά και την ιστορία της μετανάστευσης. Επίσης περιλαμβάνει βιβλιοθήκη σχετική με την ιστορία του Friedrichshain και Kreuzberg, πρόγραμμα εκπαίδευσης για παιδιά, εφήβους και ενήλικες, καθώς και πρόγραμμα θεματικών ξεναγήσεων.

Επισκέπτης παρατηρεί την Μακέτα της περιοχής του Friedrichshain-Kreuzberg

Page 71: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

71

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

_ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΗΣ

Το μουσείο πόλης, όπως ήδη αναφερθήκαμε, είναι ένα μουσειακό κτίριο μεγάλης κλίμακας που πραγματεύεται την ίδια την πόλη. Τα μουσεία διακρίνονται σε δύο βασικές κατευθύνσεις ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Αυτά που περιλαμβάνουν θέματα από τη φυσική ιστορία και την ιστορία του τόπου διαχρονικά και τα μουσεία πόλης που λειτουργούν κυρίως ως πολυχώροι δραστηριοτήτων.

•Μουσείο-πολυχώρος, Urbis

Ένα τέτοιο μουσείο είναι και το μουσείο αστικότητας του Urbis στο Man-Man-chester. Συγκεκριμένα τo Urbis είναι ένα εκθεσιακό συγκρότημα στο κέντρο του Manchester. Από το 2002 μέχρι και το 2010 , το μουσείο φιλοξενούσε περιοδικές εκθέσεις με θέματα βασισμένα στο δημόσιο βίο, την τέχνη, τη μουσική, τη μόδα, τη φωτογραφία και τα βιντεοπαιχνίδια. Παράλληλα, λειτουργούσαν δράσεις με συζητήσεις, συναυλίες και ειδικές εκδηλώσεις. Το κτίριο πρωτολειτούργησε τον Ιούνιο του 2002 και η μελέτη του αποτελούσε τμήμα της πρότασης για ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής της Exchange Square γνωστή και ως The Millennium Quarter. Οι χώροι εκθέσεων καλύπτουν πέντε ορόφους, όπου λειτουργούν περιοδικές εκθέσεις διάρκειας 3 έως 5 μηνών. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικούς τίτλους εκθέσεων για να δείξουμε την επικαιρότητα των θεμάτων, όπως Punk: Sex, Seditionaries

Το Urbis απο ψηλά

Page 72: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο72

47 wikipedia, www.urbis.org.uk

and the Sex pistols/2005, how manga took over the �orld/200�, ur�an �ardenin�/200�, �ideo- �orld/200�, ur�an �ardenin�/200�, �ideo-�orld/200�, ur�an �ardenin�/200�, �ideo-/200�, ur�an �ardenin�/200�, �ideo-ur�an �ardenin�/200�, �ideo- �ardenin�/200�, �ideo-�ardenin�/200�, �ideo-/200�, �ideo-video-game nation/2009, homegrown: the story of UK hip-hop/2009.

Το Ur�is διαθέτει επίσης, χώρο καφέ-μπαρ (The Social), κατάστημα δώρων, εστιατόριο, μπαρ στον 5ο και 6ο όροφο και χώρους γραφείων προς ενοικίαση. Εκεί στεγάζονται από τον Αύγουστο του 2005 τα γραφεία και τα στούντιο της τηλεόρασης του Μάντσεστερ. Iδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου. Όπως περιγράφεται στο σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο, πραγματεύονται ζητήματα γύρω από την καθημερινότητα των κατοίκων και χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: –Manchester- κατανοώντας την πόλη, citizenship, Media & Culture. Το Ur�is πραγματικά αποτελεί ένα μουσείο αστικότητας, το οποίο μουσειοποιεί τον κοινωνικό και αστικό βίο. Αναλύοντας το χαρακτήρα του μουσείου, αναζητά κανείς τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία του. Πώς δηλαδή, διαμορφώνεται η σχέση του κατοίκου μες στην ίδια του την πόλη, αναφορικά με την αναγκαιότητα ύπαρξης του μουσείου. Το ερώτημα αυτό μπορούμε να το γενικεύσουμε για όλα τα μουσεία που λειτουργούν ως πολιτιστικά και διαδραστικά κέντρα. Το μουσείο έρχεται, λοιπόν, να αντικαταστήσει τη χαμένη αστικότητα και το δημόσιο βίο ή να ενισχύσει τα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης;

Η λειτουργία του μουσείου έχει προσωρινά σταματήσει, προκειμένου να μετατραπεί σε εθνικό μουσείο ποδοσφαίρου47.Η μετατροπή αυτή

Φυλλάδια εκπαιδευτικών προγραμμάτων

Η ταμπέλα του Μουσείου σε λογική πολυκαταστήματος

Page 73: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

73

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

δημιουργεί ακόμα περισσότερα ερωτήματα. Γιατί να αλλάξεις χρήση σε ένα μουσείο το οποίο έχει εξαιρετική αποδοχή από το κοινό; Αν μάλιστα το εξετάσουμε από αντίστροφη οπτική γωνία, για μια χώρα όπως η Αγγλία με παράδοση στο ποδόσφαιρο και ειδικά την πόλη του Μάντσεστερ, δεν αξίζει να σχεδιαστεί εξ’ αρχής το εθνικό μουσείου ποδοσφαίρου, παρά να τοποθετηθεί σε ένα ήδη υπάρχον μουσείο το οποίο σχεδιάστηκε με διαφορετικό κτηριολογικό πρόγραμμα; Μήπως τελικά το μουσείο αστικότητας ήταν μια προσπάθεια αναδημιουργίας του χαμένου αστικού βίου και το προτεινόμενο μουσείο ποδοσφαίρου αποτελεί το πραγματικό μουσείο της πόλης του Μάντσεστερ, δεδομένου ότι η ιστορική ποδοσφαιρική ομάδα είναι συνυφασμένη με την ίδια την πόλη, ζώντας κυριολεκτικά παράλληλα από το 1878, το έτος ίδρυσής της;

Ο εκθεσιακός χώρος κατα την διάρκεια της έκθεσης Video game nation

Εκθεσιακός χώρος του Urbis

Page 74: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο74

•Μουσείο Πόλης-φυσικής ιστορίας και ιστορικό μουσείο, Μuseum of London

Χαρακτηριστικό παράδειγμα μουσείου πόλης που πραγματεύεται την ιστορία της, αποτελεί το μουσείο του Λονδίνου, το οποίο πρωτολειτούργησε το 1976. Συγκεκριμένα, εκεί καταγράφεται η ιστορία της πόλης από την προϊστορία μέχρι σήμερα. Είναι προσανατολισμένο στην κοινωνική(social) ιστορία του Λονδίνου και των κατοίκων του διαχρονικά.

Το μουσείο αποτελείται από χρονολογικά διατεταγμένες αίθουσες, οι οποίες περιλαμβάνουν ιστορικά κειμήλια, μακέτες, ομοιώματα, φωτογραφίες, εικόνες και διαγράμματα, δίνοντας έμφαση σε αρχαιολογικά ευρήματα. Παρουσιάζεται η ίδια η πόλη, καθώς και η κοινωνική και πολιτιστική ζωή του Λονδίνου, με διαδραστικές παρουσιάσεις για όλες τις ηλικίες47.

Το Μουσείο της Πόλης του Λονδινου

Page 75: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

75

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

Στην ίδια λογική από ό,τι φαίνεται προγραμματίζεται να κινηθεί και το μουσείο της πόλης των Αθηνών. Σύμφωνα με το προτεινόμενο κτηριολογικό πρόγραμμα, πρόκειται για ένα μουσείο, το οποίο έχει ως στόχο την ανάδειξη του δημόσιου και ιδιωτικού βίου της Αθήνας, με θεματικές και εννοιολογικές ενότητες, που συνιστούν τα ευρήματα των ανασκαφών των τελευταίων 50 ετών. Τα ευρήματα οργανώνονται με χρονολογική σειρά από την προϊστορική Αθήνα μέχρι την τουρκοκρατία και τη νεώτερη Ελλάδα48. Το εγχείρημα έχει τα χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου μητροπολιτικού μουσείου με χώρους εκπαίδευσης, έκθεσης, έρευνας και ψυχαγωγίας. Ο κεντρικός όμως, χαρακτήρας του μουσείου είναι κυρίως αρχαιολογικός, καθώς τον πυρήνα του απαρτίζουν οι πλούσιες αρχαιολογικές συλλογές του.

Αναπαράσταση δρόμου του Βικτωριανού Λονδίνου Μακέτα με την μεγάλη φωτία του Λονδίνου

Το παρόν Μουσείο της Πόλης των Αθηνών

47 wikipedia, www.museumoflondon.org.uk48 συνεντεύξεις

Page 76: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο76

Και οι δύο περιπτώσεις, των μουσείων του Λονδίνου και της Αθήνας, αποτελούν διαφορετικές εκφράσεις των παραδοσιακών ιστορικών αρχαιολογικών μοντέλων. Οι συλλογές του τύπου αυτού, αφορούν σε ίχνη της ζωής της πόλης διαχρονικά μέσα από τα ευρήματα. Αν και στον τρόπο απόδοσης των εκθεμάτων ακολουθούνται σύγχρονες μουσειολογικές πρακτικές, στον πυρήνα του βασικά αποτελεί έναν παραδοσιακό και καθόλου ευέλικτο τύπο μουσείου. Σε αυτά τα μουσεία επικρατεί η άποψη των ειδικών για την ιστορία και όχι η διαδραστική και κοινωνική της έκφραση. Παρουσιάζονται αποσπασματικές ιστορίες συγκεκριμένων κοινωνιών και κοινωνικών ομάδων που μπορεί να μην αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα. Εν τέλει, παραθέτουν ιστορικές πληροφορίες σχετικές με την πόλη, άρτια παρουσιασμένες άλλοτε με διδακτικό και έντονα παραθετικό χαρακτήρα και άλλοτε με ψυχαγωγική διάθεση attraction.

Ανατρέχοντας ξανά στο ερώτημα τι τελικά είναι το μουσείο πόλης, διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση. Ειδικά αυτός ο τύπος μουσείου δεν έχει διαμορφωμένο μουσειολογικό χαρακτήρα και σκιαγραφείται μόνο μέσα από γενικές κατευθύνσεις. Μπορούμε, όμως να θεωρήσουμε ότι αποτελεί έκφραση της νέας μουσειολογίας και του Μεταμοντερνισμού. Παρόλ΄ αυτά μέσα από την παρούσα έρευνα για τα μουσεία και στα πλαίσια προσδιορισμού των χαρακτηριστικών του τύπου, συντίθεται τελικά ένα συγκεκριμένο μοτίβο, με καθορισμένα ποσοτικά στοιχεία και μεταβλητές.

Ένα σύγχρονο μουσείο πόλης αποτελεί ένα χώρο όπου η ιστορία και η ίδια η πόλη εμπλέκονται. Ένα χώρο, όπου αναδεικνύονται και καταγράφονται τα ιστορικά ίχνη της πόλης, μέσα από μία κριτική ματιά στην ιστορία της. Προσφέρει θεάσεις και ερμηνείες γνωριμίας της πόλης διαμέσου μίας οπτικής που υπερβαίνει την ιστορική και αρχαιολογική γνώση. Όπως λέει και ο Rivière για το οικομουσείο, “το μουσείο παρέχει τις επιστημονικές δομές, ενώ οι άνθρωποι και η κοινωνία, παρέχουν την καρδιά και την ψυχή που δίνει ζωή σε αυτό το σύστημα”.

Page 77: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

77

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

Είναι ένας χώρος έρευνας της ίδιας της πόλης, σε όλο τα φάσμα της ιστορίας της. Είναι μουσείο ιστορίας, είναι πολιτιστικό κέντρο ανάδειξης των πτυχών του σύγχρονου βίου, που μεριμνά για το μέλλον της κοινωνίας, γιατί αναγνωρίζει τη σημασία ύπαρξης ενός αειφόρου μηχανισμού ανάδειξης πολιτιστικών κοιτασμάτων, τα οποία είτε ανήκουν στο παρελθόν, είτε διαμορφώνονται τώρα για να μπουν στα μουσεία το μέλλοντος.

Με άλλα λόγια ενσωματώνει στους κόλπους του και τα τρία μοντέλα μουσείων που υπάρχουν μέχρι σήμερα, για να δημιουργηθεί ένα νέο μοντέλο απόλυτα ευέλικτο και συνεπές στις υποχρεώσεις ενός σύγχρονου μουσείου, όσον αφορά στα εκθέματα, αλλά και στον επιστημονικό και τον κοινωνικό του ρόλο. Από τον παραδοσιακό τύπο αντλεί τα χαρακτηριστικά του ερευνητή, του καταγραφέα και θεματοφύλακα των ιχνών και των πολιτιστικών κοιτασμάτων για την παράδοσή τους στις επόμενες γενιές. Από το μοντέρνο τύπο διατηρεί την επικοινωνία εκθέματος και κοινού, ώστε η συλλογική γνώση που συσσωρεύεται μέσα στο μουσείο, να γίνει κτήμα της ίδιας κοινωνίας. Τέλος, από τη μεταμοντέρνα έκδοση κρατά το άνοιγμα στην κοινωνία και τους μηχανισμούς της, προκειμένου να δημιουργήσει σχέσεις διάδρασης κοινού και εκθέματος. Η δύναμη της αφήγησης και της ιστορίας ως εργαλείο και όχι ως αυτοσκοπός, τίθεται δια μέσου του μουσείου, στη διάθεση της κοινωνίας.

Το πολιτιστικό κοίτασμα στην -χωρίς χρόνο- έννοιά του, προσδιορίζει το αντικείμενο και θέτει τη βάση εργασίας του μουσείου. Στη συνέχεια, διανύοντας μία ερευνητική πορεία μέσα από το κοίτασμα του παρελθόντος, μεριμνά και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για το κοίτασμα του παρόντος και του μέλλοντος.

Page 78: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο78

Γ2.ii_ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΛΗΣ

Για να ορίσουμε ακριβώς το μουσείο Πόλης θα επικαλεστούμε ξανά τις τρεις κλίμακες σχεδιασμού. Το μουσείο πόλης γίνεται αντιληπτό σαν ένα σύστημα που κινείται ανεμπόδιστα ανάμεσα στην πολεοδομική κλίμακα, την κτιριακή και τη μουσειολογική, επιχειρώντας την ουσιαστική σύνδεσή τους. Την αντίληψη αυτή υποστηρίζουν και ο ορισμός του οικομουσείου, των open- air museums, καθώς και οι απόψεις παραδοσιακής και νέας μουσειολογίας για τον εκθεσιακό σχεδιασμό.

Το μοτίβο πάνω στο οποίο διαγράφεται το μουσείο πόλης ορίζεται από δύο μεταβλητές: την ίδια την πόλη και το μουσείο ως κτίριο. Με τη σειρά του το μουσείο χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες: το μουσείο in situ και το μουσείο μεγάλης κλίμακας, το οποίο δρα ως κέντρο έρευνας της πόλης και μέσο επικοινωνίας κατοίκου και εκθέματος, ενσωματώνοντας ουσιαστικά τα τρία προαναφερθέντα μοντέλα μουσείων.

Για το σχεδιασμό του μουσείου πόλης προτείνεται σχεδιάγραμμα, το οποίο συνίσταται σε τέσσερις ξεχωριστές προτάσεις, αναλόγως του τρόπου συσχετισμού της πόλης με το μουσείο της.

_Περίπτωση Α

Η πόλη Α είναι μία πόλη με πλούσια ιστορία. Ο χαρακτήρας της δεν έχει αλλοιωθεί και παρόλο που το ιστορικό της κέντρο έχει κηρυχθεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, συνεχίζει να αποτελεί ζωντανό κομμάτι της πόλης, με έντονη αστική δραστηριότητα. Ο τουρισμός και οι ήδη υπάρχουσες χρήσεις, βρίσκονται σε αρμονία δημιουργώντας ένα ευχάριστο και ζωντανό περιβάλλον, όπου μέσα από συγκεκριμένες διαδρομές και περιπάτους βιώνεται η ιστορία και η αστικότητά της. Διακρίνεται το πολιτιστικό κοίτασμα τόσο στην παρελθοντική του έκφραση όσο και στη σύγχρονη, τόσο στην υλική όσο και στην άυλη μορφή του.

Page 79: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

79

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Α

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Β

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Γ

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Δ

Πόλη Α, συνεχές χωρις διασπάσεις το ιστορικό της αφήγημα, καμία ανάγκη παρέμβασης

Πόλη Β, ασθενής διάσπαση του ιστορικού της αφηγήματος, περιορισμένη ανάγκη τοπικής in situ παρέμβασης- επανασύνδεσης του διαρρηγμένου ιστού.

Πόλη Γ, έντονη διάσπαση του ιστορικού της αφηγήματος, αυξημένη ανάγκη τοπικης in situ παρέμβασης- επανασύνδεσης του διαρρηγμένου ιστού και ανάγκη δημιουργίας ενός κεντρικού χώρου-μουσείου προς οργάνωση του αφηγήματός

Πόλη Δ, απόλυτη διάσπαση του ιστορικού αφηγήματος, αδυναμία τοπικης in situ παρέμβασης-επανασύνδεσης του απόλυτα διαρρηγμένου ιστού.Λύση ανάγκης η δημιουργία κεντρικού χώρου-μουσείου προς αναδημιουργία του κατεστραμμένου αφηγήματος της πόλης

Page 80: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο80

Η πόλη αυτή δε χρειάζεται κανένα μουσείο για να αναδείξει τον εαυτό της. Η ίδια η πόλη δουλεύει ως μουσείο χωρίς να διαταράσσει τη σημερινή της ζωή και εξέλιξη.

_Περίπτωση Β

Η πόλη Β διατηρεί έναν έντονο ιστορικό χαρακτήρα με εξαιρετικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ποιότητες που διαφαίνονται σε όλη της την έκταση. Παρόλ' αυτά, σε αρκετές περιοχές, λόγω υπέρμετρης ανάπτυξης, αδιαφορίας, παρεμβολή χρήσεων κλπ, η ιστορικότητα της πόλης έχει διασπαστεί, το πολιτιστικό της κοίτασμα έχει χαθεί ή δεν είναι πλέον αναγνώσιμο, παραδίδοντας στη λήθη σημαντικούς θύλακες του ιστού της.

Η πόλη αυτή έχει ένα υπόβαθρο το οποίο μπορεί να λειτουργήσει, αρκεί να γίνουν στοχευμένες ενέργειες για την αναβίωση των αποκομμένων της τμημάτων. Η πόλη Β χρειάζεται ΙΝ SITU παρεμβάσεις ώστε να αποκατασταθεί η χαμένη της συνέχεια.

_Περίπτωση Γ

Η πόλη Γ ενσωματώνει αποσπασματικά τμήματα της ιστορίας της, τα οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν αντιληπτά σε συνέχεια. Διαθέτει περιοχές των οποίων η ιστορικότητα είναι απόλυτα σαφής και σε πλήρη αρμονία με το σήμερα, ενώ υπάρχουν άλλα τμήματα με αλλοτριωμένο χαρακτήρα, και άλλα που έχουν χάσει εντελώς την ταυτότητά τους. Το πολιτιστικό κοίτασμα παρουσιάζεται συγκεχυμένο και ασύνδετο.

Η πόλη Γ για να λειτουργήσει πρέπει να επανασυνδέσει και να αναδείξει τις αποσπασματικές ενότητες και τις αξίες τους. Η χωροθέτηση τοπικών in situ μουσείων, καθώς και ενός κεντρικού μουσείου πόλης θα συμβάλουν στη σύνθεση της διασπασμένης εικόνας της πόλης.

_Περίπτωση Δ

Η πόλη Δ είναι μία πόλη η οποία δεν έχει κανένα διασωθέν ίχνος της ιστορίας της, πάρα μόνο αποσπασματικά πολιτιστικά κοιτάσματα ασύνδετα

Page 81: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

81

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΑΝ

ΑΛΥ

ΣΗ Κ

ΑΙ Χ

ΑΡ

ΑΚ

ΤΗΡ

ΙΣΤΙ

ΚΑ

ΤΟ

Υ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

Υ Π

ΟΛ

ΗΣ

μεταξύ τους και απόλυτα απομακρυσμένα. Η πόλη εξελίσσεται μόνη της χωρίς κανένα στήριγμα του παρελθόντος. Είναι μία πόλη χωρίς ταυτότητα και χωρίς μνήμη.

Η πόλη Δ είναι αδύνατο να λειτουργήσει ξανά σαν σύνολο. Ένα εφικτό σενάριο αναβίωσης είναι να μηδενίσει το χρονόμετρο και να θέσει το παρόν ως τόπο και χρόνο επανίδρυσής της, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει βιώσιμα προς το μέλλον. Το συνδετικό ρόλο με το παρελθόν υποδύεται το μουσείο πόλης, το οποίο αναλαμβάνει να ανασυνθέσει τη χαμένη εικόνα της και το αφήγημά της.

Μέσα από τα σχεδιαγράμματα αυτά έγινε προσπάθεια οπτικοποίησης και συγχρόνως, απλοποίησης της σύνθετης σχέσης, που αναπτύσσεται μεταξύ πόλης και μουσείου πόλης. Αν πρέπει να επιλέξουμε μία κατηγορία ως αντι-προσωπευτική περίπτωση της Αθήνας, αυτή είναι η κατηγορία Γ. Το πολιτιστι-κό κοίτασμα της Αθήνας, ειδωμένο μέσα από τις τρεις αρχιτεκτονικές κλίμα-κες (Πολεοδομικός ιστός- κτίριο- έκθεμα) παρουσιάζει μεγάλη πολυμορφία καλύπτοντας μία τεράστια γκάμα ιστορικών περιόδων. Σε πολλά σημεία το πολιτιστικό κοίτασμα είναι ορατό και συνεχές, σε άλλα όμως, παρουσιάζεται αποσπασματικό. Για να δημιουργηθεί η επιδιωκόμενη σύνδεση, πιστεύου-με ότι στην περίπτωση της Αθήνας απαιτείται μία συνολικότερη αντιμετώπι-ση πέρα από τα στενά όρια του προτεινόμενου Αρχαιολογικού Μουσείου της Πόλης των Αθηνών. Η νέα προσέγγιση θα πρέπει να ξεπερνάει τις ανάγκες έκθεσης του πολιτιστικού κοιτάσματος και να έχει τη μορφή διατύπωσης μιας νέας πολιτιστικής πολιτικής και ταυτότητας για την πόλη που εσωκλείει αξίες από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Page 82: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 83: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

83

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Page 84: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 85: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

85

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΕΠ

ΙΛΟ

ΓΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Κλείνοντας, θέλω να αναφερθώ σε δύο σημεία που θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικά για το μουσείο γενικότερα και φυσικά για το μουσείο

πόλης. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που παρακολουθεί το μουσείο από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του θεσμού είναι οι σχέσεις του με την εξουσία. Ο σχεδιασμός των μουσείων αποτέλεσε εργαλείο κυβερνήσεων, κρατών, βασιλιάδων, δικτατόρων, και κατά τη σύγχρονη εποχή έχει τεθεί στην υπηρεσία του σύγχρονου καπιταλιστικού συστήματος και του καταναλωτισμού. Μέσα από την παραπάνω οπτική και την ανάλυση που πραγματοποιήσαμε στις προηγούμενες ενότητες, ο θεσμός του μουσείου αποκτά δύναμη για να ελέγχει, όχι μόνο την ιστορία και τη γνώση, αλλά και την ερμηνεία και το παραγόμενο αφήγημα. Το μουσείο όμως, πρέπει να λειτουργεί, όπως ήδη αναφέραμε, ως ένας ευρύτερος κοινωνικός θεσμός, που δε θα διακρίνεται από συντηρητικό πνεύμα και θα μπορεί να εκφράσει και απόψεις αντίθετες στις κρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις. Για το λόγο αυτό το μουσείο θα πρέπει να είναι απεξαρτημένο από τους παραδοσιακούς θεσμούς εξουσίας, όπως εκφράζονται από τις κρατικές δομές και να βρίσκεται σε επικοινωνία με τους κοινωνικούς θεσμούς και τους τομείς έρευνας και εκπαίδευσης (σχολειά, πανεπιστήμια κλπ).

Παράλληλα το μουσείο πόλης πρέπει να έχει ξεκάθαρες και ακέραιες θέσεις, ώστε να γίνεται αποδεκτό στην κοινή συνείδηση. Οι θέσεις του μου-σείου και η πολιτική του θέση πρέπει να ορίζονται από την κοινωνική ευθύνη του μουσείου. Αυτή η ευθύνη είναι η πρώτη και σημαντικότερη κατευθυντή-ριος οδηγία σε οποιοδήποτε μουσείο πόλης, ώστε να γίνεται εφικτή η ουσια-στική σύνδεση με την κοινωνία, απεμπλέκοντάς το από τις διάφορες μορφές εξουσίας. Ο R.R. Janes σε σχετική του εισήγηση49, συγκεκριμενοποιεί αυτήν την ευθύνη σε τέσσερεις προτάσεις:

49 S.J. Knell, S. MacLeod, S. Watson,Museum Revolutions,2007, London

Page 86: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΕΠ

ΙΛΟ

ΓΟΣ

H Π

ΟΛ

Η Ω

Σ Μ

ΟΥΣ

ΕΙΑ

ΚΟ

ΘΕ

ΜΑΤ

ΙΚΟ

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟΜ

ΕΝ

Ο86

• Idealism (ιδεαλισμός), η επιθυμία για συνεχή βελτίωση (αναφέρεται γενικά στο θεσμό του μουσείου).

• Intimacy (οικειότητα), η επικοινωνία και η ποιότητα της επαφής (αναφέρεται στις σχέσεις που αναπτύσσει το μουσείο με τους επισκέπτες και το κοινωνικό υπόβαθρο).

• Depth (βάθος), “σχετίζεται με το να είσαι σχολαστικός και συνεπής, σε όλες τις εκφράσεις της μουσειακής πρακτικής και έρευνας, χωρίς να υπο-λογίζεις το κόστος σε χρόνο και πόρους”. “Κοινωνικά υπεύθυνο μουσείο είναι αυτό που έχει επενδύσει πολλές εργατοώρες ώστε να δημιουργήσει σχέσεις με ομάδες ανθρώπων και να κατανοήσει τι είναι σημαντικό και τι όχι”.

• Interconnectedness (διασυνδεσιμότητα), σχετίζεται με την κατανόη-ση των πολύπλοκων κοινωνικών δομών και του τρόπου που ένας μουσειακός οργανισμός μπορεί να επηρεάσει μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας.

Το μουσείο πόλης αποτελεί ένα νέο τύπο μουσείου. Στην παρούσα έρευνα έγινε χρονολογική και τυπολογική προσέγγιση, προκειμένου να προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά και η φιλοσοφία του, προσπάθεια που κατέληξε στη διαγραμματική σκιαγράφηση τεσσάρων περιπτώσεων. Συγκεκριμένα, είδαμε πώς το μουσείο πόλης τροφοδοτείται από τα τρία υπάρχοντα μοντέλα μουσείων, το παραδοσιακό, το μοντέρνο και το μεταμοντέρνο, τις αλλαγές που ένας νέος τύπος μουσείου φέρνει στην επικοινωνία εκθέματος και επισκέπτη αλλά και στη σχέση μεταξύ αντικειμένου και μουσείου. Το ερώτημα που τίθεται, είναι πώς το μουσείο πόλης ανατροφοδοτεί τη συζήτηση για τα μουσεία γενικότερα, σε μια περίοδο που το μεταμοντέρνο πνεύμα και η νέα μουσειολογία βρίσκονται σε εξέλιξη. Το μουσείο πόλης ως τύπος μουσείου, αλλάζει πολλά δεδομένα στην κρατούσα μέχρι τώρα αντίληψη για το μουσειακό χώρο. Συγκεκριμένα, αλλάζει τη σχέση ανάμεσα στο μουσείο και την ανθρώπινη κοινωνία, που το στηρίζει. Αναδιατυπώνονται οι σχέσεις του με την εξουσία δημιουργώντας ερωτήματα για σκέψη και προβληματισμό γύρω από τον επιθυμητό χαρακτήρα των μουσείων.

Page 87: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

87

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΕΠ

ΙΛΟ

ΓΟΣ

Η συζήτηση για τα μουσεία έχει ανοίξει γενικότερα. Η αναμόχλευση αυτή καθιστά παλιότερους τύπους μουσείων, απαρχαιωμένους (obsolete). Δίνει νέα πνοή, ώστε τα μουσεία να αλλάξουν το χαρακτήρα τους και μέσα από νέες μορφές και προοπτικές, να οδηγηθούν σε πιο ευέλικτους τύπους. Αυτή η εξέλιξη και επαναπροσδιορισμός του μουσείου, το καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους κοινωνικούς θεσμούς, καθώς εξελίσσεται μαζί με την ίδια την κοινωνία που το δημιουργεί και το μεταπλάθει. Το μουσείο πόλης μπορεί να εσωκλείσει τις αισθητικές και φιλοσοφικές τάσεις, καθώς και τους προβληματισμούς της σύγχρονης εποχής, παρέχοντας μία νέα θεώρηση στην έννοια του μουσείου και στη διαχρονική του πορεία από το χθες στο σήμερα και το αύριο.

Page 88: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 89: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

89

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

89

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

Page 90: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 91: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

91

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

Π.Α _Παραδοσιακό μοντέλο μουσείου

Αν θέλουμε να αποδώσουμε με μία φράση τον χαρακτήρα του παραδοσιακού μουσείου, μπορούμε να πούμε ότι, το παραδοσιακό

μουσείο είναι το μουσείο αυτό, όπου το περιεχόμενο του (content) συσχετίζεται απευθείας με το αντικείμενο (έκθεμα) και τις συλλογές του (Object).

Πριγκιπική συλλογή του Grand- Duc των Βρυξελλών

Page 92: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

92

Πιο ειδικά, το παραδοσιακό μοντέλο τοποθετείται και συνδέεται με την εξέλιξη της επιστήμης που παρατηρείται κατά τον 18ο αιώνα με αποκορύφωμα την βιομηχανική επανάσταση στον 19ο αιώνα. Το πνεύμα του ορθολογισμού, η ανακάλυψη των φυσικών νόμων και της επιστήμης ως μέσο εξήγησης των πάντων διαπνέει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες τις εποχής. Η Μ. Οικονόμου αναφέρει σχετικά με τον ρόλο της επιστήμης στην εξέλιξη των μουσείων ότι “οι προθήκες αξιοπερίεργων αντικείμενων (ca�inets of curiosities) είναι, τις περισσότερες φορές, ο πυρήνας των μετέπειτα μουσείων φυσικής ιστορίας και επιστήμης, ενώ οι πριγκιπικές συλλογές θα αποτελέσουν την αρχή των μουσείων τέχνης”. Δηλαδή “ο θεσμός του μουσείου έρχεται να απεικονίσει και να επικυρώσει τις κοινωνικές αξίες της εκσυγχρονισμένης κοινωνίας του 19ου αιώνα”1.

Φυσικά αυτή η εξέλιξη της κοινωνίας υποστηρίζεται και από αντίστοιχη εξέλιξη της φιλοσοφίας. Πράγματι, “η φιλοσοφία, από τις αρχές του 18ου αιώνα μέχρι και το τέλος του 19ου, συγκρότησε την εικόνα ενός κόσμου σαφούς, απλού, βασισμένου στη θεοποίηση του ορθού λόγου, χωρίς παράλληλα να αμφισβητήσει τελικά τις παραδοσιακές αξίες της θρησκείας ή την ύπαρξη ενός υπερβατικού όντος γενικότερα”2.

� επίδραση της επιστήμης και της φιλοσοφίας στο μουσείο φαίνεται από το γεγονός ότι “η έμφαση κατά τον 18ο αιώνα στην ανακάλυψη των βασικών φυσικών νόμων, οδήγησε τους διανοούμενους της εποχής στην προσπάθεια να διαφυλάξουν στα μουσεία φυσικά δείγματα, καθώς και ανθρώπινες καλλιτεχνικές και επιστημονικές δημιουργίες με απώτερο στόχο να εκπαιδεύσουν την ανθρωπότητα και να στηρίξουν, όπως πίστευαν, την πρόοδο της προς την τελειότητα”3.

1 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 332 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 273 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 38

Πηγή Τζώνος

Page 93: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

93

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

Οπότε γίνεται σαφές ότι την βάση του μοντέλου αποτελούν τα εθνικά μουσεία του 1�ου/19ου αιώνα. Ακριβώς εκείνη την στιγμή έχουμε την ίδρυση των πρώτων ανοιχτών στο κοινό μουσείων με το πέρασμα από τις ιδιωτικές συλλογές στο δημόσιο μουσείο. Τα πρώτα δημόσια μουσεία είναι συνδεδεμένα με τα πανεπιστήμια της εποχής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το μουσείο Ashmolean και το πανεπιστήμιο του Oxford. Κατά τον 18ο αιώνα εξαπλώνεται η ίδρυση μουσείων ανοιχτών στο κοινό. Την περίοδο αυτή ιδρύονται και δυο πολύ σημαντικά μουσεία, το Βρετανικό (1753) και το Λούβρο (1793). Συγκεκριμένα το Λούβρο ανοίγει τις πόρτες του ως Εθνικό μουσείο έχοντας μετατρέψει τις βασιλικές συλλογές σε ιδιοκτησία κάθε πολίτη της Γαλλικής Δημοκρατίας. Επίσης έχουμε την κατασκευή της Glyptothek του Μονάχου από τον Klenze το 1830 και το Altes Museum στο Βερολίνο από τον Schinkel το 1830. “Για πρώτη φόρα το μουσείο συνδέεται με τέτοιο τρόπο με την ιδέα της εθνικής ταυτότητας και χρησιμοποιείται σε αυτόν το βαθμό για να μεταφέρει ιδεολογικά και πολιτικά μηνύματα”4. Αυτό το στοιχείο θα μας οδηγήσει στο επόμενη σημαντική του διάσταση, την πολιτική.

Το περιεχόμενο των μουσείων βαφτίζεται εθνική κληρονομία και συνδέεται με όλο το έθνος. Ουσιαστικά έχουμε “την μετάβαση από τις

Αιθουσες με “cabinets of curiocities”

4 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 38

Page 94: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

94

πινακοθήκες των ευγενών και των βασιλιάδων στο δημόσιο μουσείο τέχνης που μετατρέπει στοιχεία πλούτου, status και μεγαλοπρέπειας σε κληρονομία και περηφάνια όλου του έθνους”5. Ο σκοπός του μουσείου σε σχέση με τον επισκέπτη είναι να του δημιουργήσει εθνική ανάταση και να του ενισχύσει το εθνικό φρόνημα, με άλλα λόγια να προβληθεί σε όλο το μεγαλείο του η δύναμη του κράτους. Το μουσείο αναπτύσσει μία ιδιαίτερη σχέση με τον επισκέπτη, “τα αντικείμενα παρουσιάζονται σαν εθνικά κειμήλια και μαρτυρίες της μίας αντικειμενικής εθνικής ιστορίας”6. Αυτή η προσέγγιση του μουσείου εξυπηρετεί εκείνη την εποχή και τα εθνικά κράτη, καθώς η ειδική έμφαση που δίνεται στις εθνικές καλλιτεχνικές σχολές αναγνωρίζει και προωθεί τη δύναμη του κράτους και την εθνική ταυτότητα. Μία τέτοια επικοινωνιακή πολιτική απαιτεί φυσικά και έναν επισκέπτη-υποκείμενο συγκεκριμένων χαρακτηριστικών: ενώ μεν το δημόσιο μουσείο άνηκε στο λαό, όπως το Λούβρο, ουσιαστικά απαιτούσε συγκεκριμένο γνωστικό επίπεδο ώστε να γίνουν κατανοητές οι εκθέσεις του. Συγκεκριμένα η Carol Duncan αναλύει ως «τελετουργικό» τη συμπεριφορά που επιβάλλουν τα μουσεία στους επισκέπτες τους σε

Ο Λούβρος, το πρώτο Δημόσιο Μουσείο στην Ευρώπη

5 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 386 D. �orne,(1989:65) Museums 2000- Politiscs, People,Professionals and Profit, 1989, London

Page 95: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

95

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

σχέση με τις προηγούμενες πριγκιπικές συλλογές και δείχνει ότι το δημόσιο μουσείο τέχνης απευθύνεται στον επισκέπτη ως τον αστό πολίτη που έρχεται στου μουσείο σε αναζήτηση διαφωτισμού και απολαύσεων που μπορεί να κατανοήσει με λογικό τρόπο. Αντίστοιχης λογικής μπορούμε να πούμε ότι είναι και το Βρετανικό μουσείο, καθώς η συλλογή αντικειμένων απ’ όλο τον κόσμο κρύβει από πίσω την δυνατότητα της Βρετανικής αυτοκρατορίας να αρπάζει εθνικούς θησαυρούς άλλων χωρών και να τις βαφτίζει εθνική της κληρονομία, ώστε να αποδείξει εμπράκτως την δύναμη του κράτους.

Πάνω σε αυτό το θέμα ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη του Tony Bennett ο οποίος τοποθετεί το μουσείο στο κέντρο των σχέσεων πολιτισμού και διακυβέρνησης. Προτείνει να θεωρήσουμε το δημόσιο μουσείο όχι μόνο ως μέρος για μόρφωση αλλά ως ένα «αναμορφωτήριο» ηθών και τρόπων το οποίο μεταδίδει στους επισκέπτες του μία ευρεία γκάμα από ελεγχόμενες κοινωνικές συμπεριφορές. Γίνεται επομένως σαφές ότι καθώς, “αυτοί που έχουν την δυνατότητα να ιδρύουν και να λειτουργούν μουσεία συνήθως ανήκουν σε άρχουσες κοινωνικές και πολιτισμικές ομάδες, δεν είναι περίεργο ότι τα περισσότερα μουσεία ακόμη και σήμερα καλλιεργούν αξίες της κυρίαρχης κουλτούρας, αποδίδοντας στα αντικείμενα και τις συλλογές τους αντίστοιχα νοήματα και σημασίες”7.

Σχέδια του ΛούβρουΕισοδος καλλιτεχνικών θησαυρών απο τις κατακτήσεις του Ναπολέοντα στο

Παρίσι, 1798

7 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 154

Page 96: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

96

Βλέπουμε, οπότε, έμπρακτα ότι το μουσείο γίνεται μέσο άσκησης και έκφρασης πολιτικής εξουσίας και δύναμης. Το ιδιαίτερο αυτό χαρακτηριστικό του μουσείου είναι εμφανές και σήμερα. Επικαλούμενοι το μουσείο του Λούβρου ξανά, βλέπουμε ότι ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να φέρει έντονα πολιτικά μηνύματα και να χρησιμοποιείται από την εκάστοτε πολιτική εξουσία. “Είναι ενδιαφέρον ο τρόπος που ο πρόεδρος Μιτεράν ενέταξε τον ανασχηματισμό του Μουσείου του Λούβρου στα «Grands Projects»”8, και για να περάσουμε στην ελληνική πραγματικότητα, μπορούμε να φανταστούμε την πολιτική βαρύτητα και την «δόξα» μιας πιθανής, όπως συζητιέται, επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στα χνάρια του Λούβρου, ή του προγραμματισμένου να κτισθεί Μουσείου Πόλης των Αθηνών στην Ακαδημία Πλάτωνος. Μερικά μόνο από τα θέματα που πιθανώς μπορούν να τεθούν σε τέτοιου τύπου εγχειρήματα είναι η μουσειολογική πολιτική, η εκθεσιακή πολιτική, η πολιτική της ανάπλασης της γύρω περιοχής του μουσείου, τα μηνύματα που θα περάσουν μέσα από την έκθεση κλπ. Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι παρόλο που εγινε αναφορά παραπάνω περισσότερο ιστορικά για την πολιτική διάσταση του παραδοσιακού τύπου μουσείου, οι απόψεις του Bennett και όλων των ερευνητών, δεν περιγράφουν μια κοινωνία εντελώς διαφορετική από την σημερινή, καθιστώντας το μουσείο και σήμερα φορέα πολιτικών μηνυμάτων.

Λούβρος, εσωτερικό

ΠρόεδροςMitterrand

Ναπολέων

8 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 42

Page 97: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

97

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

Οι εκθέσεις οπότε των εθνικών μουσείων και εν δυνάμει του παραδοσιακού μοντέλου, καλούνται να αναδείξουν 3 χαρακτηριστικά: την έκθεση με τους νέους επιστημονικούς κώδικες, τους στόχους του δημόσιου μουσείου, δηλαδή χώρος καλλιέργειας της εθνικής παιδείας, μάθησης και απόκτησης γνώσης και φυσικά το έμμεσο πολιτικό περιεχόμενό του. Οι εκθέσεις οπότε δομούνται με την λογική ότι το μουσείο κατέχει την αντικειμενική αλήθεια και πραγματικότητα. Το μέγεθος του μουσείου και της έκθεσης υποδηλώνουν και το μέγεθος της «πραγματικότητας» την οποία κατέχει. Η έκθεση ούτως ή άλλως είναι μόνο το ένα κομμάτι του μουσείου. Το άλλο είναι το αθέατο υλικό το οποίο καταγράφεται, μελετάται, ταξινομείται και αποθηκεύεται στις αποθήκες του μουσείου. “Τα αντικείμενα δεν παρουσιάζονταν πλέον συσσωρευμένα σε μορφή θησαυρών , αλλά με βάση την κατάταξή τους, σύμφωνα με τις κατηγορίες συγκεκριμένων επιστημονικών κωδικών”9.Το περιεχόμενο ενός παραδοσιακού μουσείου παρουσιάζεται γραμμικά, κατατεταγμένο σε κλειστές ενότητες που η μία ακολουθεί την άλλη με αυστηρή χρονολογική σειρά, έτσι ώστε τα αντικείμενα να προβάλλουν την μία και μοναδική αντικειμενική αλήθεια, που υποτίθεται ότι αντιστοιχεί στην ίδια την πραγματικότητα. Για τον χαρακτήρα των εκθέσεων η Ε. �οoper-Greenhill γράφει ότι «η συγκρότηση των συλλογών και των εκθεσιακών ενοτήτων άρχισε να βασίζεται σε ακαδημαϊκά κριτήρια» και ότι «η διάταξη των αντικείμενων μέσα στα εθνικά μουσεία, με βάση επιστημονικούς κώδικες,

9 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 133

Royal Academy,London 1787

Page 98: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

98

British Institution, 1816

θεωρούνταν ότι μπορούσε να εξασφαλίσει την αποκάλυψη της αντικειμενικής αλήθειας, καθώς ο επιστημονικός λόγος, στον οποίο η εκθεσιακή λογική στηριζόταν, εννοούνταν ότι αντιστοιχεί με την ίδια την πραγματικότητα την οποία, μπορούσε και αντικειμενικά να αναπαριστάνει το μουσείο”.

Ουσιαστικά δεν υπάρχουν περιθώρια για διαφορετικές αλήθειες και αφηγήσεις. “Οι γραμμικές εκθέσεις με τον αυστηρά επιστημονικό χαρακτήρα δείχνουν την προς τα έσω πολιτική του συγκεκριμένου μοντέλου και την επιδίωξη του μουσείου για διατήρηση των αντικειμένων προς χάρη των ιδίων” 10. “Η αυστηρή αυτή επιστημονική προσέγγιση, δεν είχε χώρο για επικοινωνία με το κοινό, οπότε οι εκθέσεις ήταν και είναι μη κατανοητές από το μη ειδικό κοινό”11. Βέβαια αυτό το στοιχείο κάνει σαφές τον ξεκάθαρο επιστημονικό χαρακτήρα ενός τέτοιου μουσείου καθώς στις μέρες μας έχει τον χαρακτήρα του θεματοφύλακα της ιστορίας, της κιβωτού εκθεμάτων, και του κατόχου της επιστημονικά αντικειμενικής γνώσης (object oriented).

Πάνω σε αυτό η Ε. Νάκου σχολιάζει ότι “τα περισσότερα, και κυρίως στην Ελλάδα παραδοσιακά μουσεία διατηρούν την παραδοσιακή φυσιογνωμία και λειτουργία τους ως χώρων προσανατολισμένων κυρίως στην φύλαξη, μελέτη και προστασία των μουσειακών αντικειμένων”12.

10 Ηοοper-Greenhill, Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 13511 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 13412 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 134

Έκθεση στην RoyalAcademy1787

Page 99: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

99

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

Άποψη του Μουσείου Ακροπόλεως Άποψη της μακέτας της πρότασης

Το παραδοσιακό μοντέλο μουσείου συνδέεται επομένως άμεσα με το παρελθόν, το οποίο προσπαθεί να κατατάξει στην αντικειμενική αλήθεια και να μελετήσει επιστημονικά. Ακριβώς με αυτό τον τρόπο μπαίνει και ο ρόλος της ιστορίας στο μοντέλο, όχι σαν μέσο και εργαλείο κατανοήσης του παρελθόντος αλλά σαν αυτοσκοπός.

Εκφράσεις αυτού του μοντέλου μπορούμε να δούμε σε όλα τα μεγάλα εθνικά μουσεία όπως το Λούβρο, το Βρετανικό μουσείο και φυσικά το Αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών, το οποίο είναι σημαντικό ότι σχεδιάστηκε εξ’ αρχής ως μουσείο. Επίσης, ήδη αναφέραμε ότι τα περισσότερα αρχαιολογικά μουσεία στην Ελλάδα διαπνέονται από τα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού μοντέλου.

Σύγχρονο παράδειγμα μουσειακού σχεδιασμού παραδοσιακού τύπου μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί το νέο Μουσείο Ακροπόλεως. Πέρα από το στοιχείο δραματοποίησης με τα γυάλινα δάπεδα που φαίνεται η ανασκαφή το οποίο υπάγενται σε άλλου τύπου μοντέλο, το κυρίως κτίριο ενσωματώνει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του παραδοσιακού μοντέλου. Συγκεκριμένη γραμμική έκθεση και πορεία, δεν επιτυγχάνεται ουσιαστική σύνδεση με τα εκθέματα, διατηρεί την σχέση επισκέπτη και προθήκης που βλέπουμε και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, και παρά την χρήση της τεχνολογίας για πληροφορία και εποπτικό υλικό δεν καλύπτεται το χάσμα μουσειολογικά. Η απόλυτη σύνδεση με το παραδοσιακό μοντέλο είναι η ταύτιση της μουσειακής προθήκης με το κτίριο, καθώς η αίθουσα του Παρθενώνα αποτελεί μια τεράστια μουσειακή προθήκη.

Page 100: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

100

Διαγραμμα πορείας εκθεσης, Μουσείο Ακροπόλεως Διαγραμμα διαχωρισμού των εκθεσιακών ενοτήτων

Άποψη της Αίθουσας του Παρθενώνα

Page 101: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

101

ΠΑ

ΡΑ

ΔΟ

ΣΙΑ

ΚΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Α

Συνοψίζοντας τα γενικά χαρακτηριστικά του μοντέλου, πρόκειται για έναν τύπο μουσείου που επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στα αντικείμενα «object oriented». (content=object) Παρουσιάζει τα αντικείμενα σύμφωνα με τα επιστημονικά ταξινομικά συστήματα των ειδικών. Το παρελθόν κυριαρχεί και στόχος είναι η μελέτη των αντικειμένων, που κυριαρχούν και η γνώση της πραγματικότητας. Το παραδοσιακό μουσείο μπορεί να σχηματίσει πολιτική άποψη και να πάρει θέση, απέναντι σε ζητήματα της ιστορίας, διαμορφώνοντας συνειδήσεις. Αυτό που μπορούμε να κρατήσουμε είναι αυτός ο σαφής επιστημονικός χαρακτήρας του μουσείου ως κιβωτού και θεματοφύλακα του παρελθόντος, όπως επίσης και του πολιτικού του ρόλου μέσα σε μια κοινωνία. Όπως ισχυρίζεται ο Lowenthal, “για να πειστούμε για την ύπαρξη του παρελθόντος, πρέπει τουλάχιστον να δούμε ορισμένα ίχνη του”. Σε αυτό το κομμάτι είναι σαφές ότι το παραδοσιακό μουσείο μπορεί να μας καλύψει με το παραπάνω καθώς περιστρέφεται γύρω από την μελέτη του παρελθοντικού αντικειμένου.

πηγή Ε. Νάκου

Άποψη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Page 102: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 103: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

103

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

103

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

Page 104: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 105: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

105

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

Π.Β_Μοντέρνο μοντέλο μουσείου

Ο χαρακτήρας του μοντέρνου μουσείου σε αντίθεση με το παραδοσιακό που σχετίζεται με τα αντικείμενα, είναι ότι το περιεχόμενο του

μουσείου, (content) σχετίζεται με το κτίριο, το οποίο δρα ως καταλύτης μεταξύ αντικειμένου και κοινωνίας και πολωτής των νοημάτων και των ερμηνειών που καλείται να επικοινωνήσει, επιδιώκοντας ουσιαστική σύνδεση επισκέπτη και μουσείου. (building= social catalyst)

Ο μοντέρνος τύπος μουσείου συνδέεται με την 2η τεχνολογική επανάσταση στις αρχές του 20ου αιώνα, η οποία συνδέεται με την αυτοματοποίηση και με το φορντικό μοντέλο παραγωγής, μαζικά, γρήγορα και φτηνά. “Εκεί αναπτύσσεται και το κίνημα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής μαζί με όλες τις άλλες πνευματικές και καλλιτεχνικές εκφράσεις του «Μοντέρνου»”1.

Η φιλοσοφία στο πέρασμα στον 20ο αιώνα εκφράζεται ως ανησυχία για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, για να προχωρήσει μέχρι τα μέσα του 20ου στην πλήρη αποδόμηση των αξιών του2.

Οπότε την νέα εποχή που ανατέλλει πρέπει να την δούμε μέσα από δύο οπτικές: μέσα απο την οπτική των κοινωνικών αλλαγών που συντελούνται με την μετάβαση στην μοντέρνα κοινωνία και μέσα από την οπτική του ρόλου της αρχιτεκτονικής σε αυτές τις αλλαγές και την επίδρασή της στην κοινωνία. Παρατηρούνται αλλαγές στην τεχνολογία, νέες ανακαλύψεις και νέοι κλάδοι

Πηγή Τζώνος

1Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 262 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 28

Page 106: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

106Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

κοινωνικών επιστημών που φέρνουν σαρωτικές αλλαγές στην κοινωνία, καθώς και στην αντίληψη της έννοιας του μουσείου.

“Οι κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές και πολιτικές συνθήκες του 20ου αιώνα, το τέλος της αποικιοκρατίας, η γενικότερη ενημέρωση και αφύπνιση των κοινωνικών ομάδων σε όλο τον κόσμο για την αξία της πολιτιστικής κληρονομίας, η εξέλιξη της επιστήμης της αρχαιολογίας, της ιστορίας, της μουσειολογίας, η ανάπτυξη της θεωρίας του υλικού πολιτισμού, καθώς και οι σύγχρονες επιστημολογικές, κοινωνιολογικές, ψυχολογικές και παιδαγωγικές απόψεις που αφορούν κυρίως θέματα επικοινωνίας, ερμηνείας, μάθησης, γνώσης και σκέψης επηρέασαν γενικότερα τα μουσεία και τα ώθησαν στην αναζήτηση νέας πολιτισμικής και κοινωνικής ταυτότητας και νέου ρόλου”3.

Ειδικά, “την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα δίνονται πρότυπες λύσεις για τα κρισιμότερα οικοδομικά προβλήματα της εποχής, όπως είναι η μαζική κατοικία μέσα από βιομηχανικές τεχνοοικονομικές μεθόδους και με μορφή που εκφράζει την συμφιλίωση αισθητικής και μηχανής, αποπνέει το ήθος της σοσιαλδημοκρατικής κουλτούρας και γενικότερα προπαγανδίζει την αισιοδοξία για το μέλλον της ανθρωπότητας μέσα από την απελευθέρωση της δια της τεχνολογίας και της επιστήμης”4.

Συγκεκριμένα για τα μουσεία, παρατηρείται έντονος αναστοχασμός και προσπάθεια διατύπωσης του νέου ρόλου τους. Στην αρχή εκφράζεται ως άρνηση στο προηγούμενο τύπο μουσείου του 19ου αιώνα. Χαρακτηριστικά

villa savoie-σύμβολο της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής LeCorbusier,

3 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 1344 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 40

Page 107: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

107

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

αναφέρουμε ένα απόσπασμα του Φίλιππο Τομάζο Μαρινέτι, αρχηγό των φουτουριστών, που γράφει για τα μουσεία, στην ίδρυση και το Μανιφέστο του φουτουρισμού:

« Μουσεία νεκροταφεία… πραγματικά ταυτόσημα στη φαύλη μείξη χωρίς διακρίσεις τόσων πολλών αντικειμένων άγνωστων μεταξύ τους. Δημόσια κοιμητήρια, όπου κανείς βυθίζεται μονίμως σε ύπνο δίπλα σε μισητά και άγνωστα όντα. Αμοιβαία αγριότητα ζωγράφων και γλυπτών που δολοφονούν ο ένας τον άλλο με χτυπήματα φόρμας και χρώματος στο ίδιο μουσείο».

“Ο ορισμός αυτός αναφέρεται στον πολύ παραδοσιακό τύπο του μουσείου, ως θησαυροφύλακα και εκφράζει την αντίδραση των φουτουριστών που ονειρεύονται μία νέα, δυναμική εποχή, κόβοντας τους δεσμούς τους με το παρελθόν και γιορτάζοντας την κίνηση, την αλλαγή, τη μηχανή”5.

Φίλιππο Τομάζο Μαρινέτι

5 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 21

Σχέδιο κτιρίου από τους Φουτουριστές

Page 108: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

108Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

108Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

Καταλαβαίνουμε ότι κατά την πρώτη φάση του μοντερνισμού η κοινωνία ζούσε την μετάβαση στην νέα εποχή με όλη την συνακόλουθη αστάθεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι “το μουσείο δεν ήταν στις προτεραιότητες του κινήματος”6. Σημαντικό κτίριο μοντέρνου μουσείου και το πρώτο αφιερωμένο αποκλειστικά στην μοντέρνα τέχνη είναι το ΜΟΜΑ στην Ν. Υόρκη του 1939, συνεπές προς τις αρχές του κινήματος με πραγματιστικό, αφαιρετικό χαρακτήρα του εσωτερικού και της διάταξης των εκθέσεων.

Απόψεις του ΜΟΜΑ, N.York

6 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 40

Page 109: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

109

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

Μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο έχουμε την αποκρυστάλλωση της θεσμικής, μουσειολογικής και αρχιτεκτονικής (κτίριο και έκθεση) διαμόρφωσης του μοντέρνου μουσείου που απευθύνεται στο διευρυμένο κοινό των σύγχρονων κοινωνιών της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Όπως αναφέρει η Ε.�ooper-Greenhill, στο παρελθόν το μουσείο “επιδίωκε τη διατήρηση των αντικειμέ-νων προς χάρη των ιδίων”. “Τα νέα ερωτήματα είναι, γιατί, για ποίο σκοπό συντηρούμε αυτά τα αντικείμενα, για ποιο σκοπό υπάρχουν και πώς η διατή-ρησή τους για το μέλλον μπορεί να συνδεθεί με την χρήση τους στο παρόν”7.

Τα μουσεία οπότε ανοίγονται προς το κοινό και μπαίνει σαν στόχος η αξιοποίηση των συλλογών τους προς όφελος της κοινωνίας. “Συγκεκριμένα τα μοντέρνα μουσεία συνδέονται με μοντέρνες επιστημολογικές αντιλήψεις που θεωρούν ότι η πραγματικότητα είναι σύνθετη και πολύπλοκη και ως εκ τούτου η απόλυτη γνώση δεν είναι εφικτή. Εναλλακτικές ερμηνείες της πραγματικότητας μπορούν να είναι αποδεκτές, καθώς η γνώση δεν αντιστοιχεί στην ίδια την πραγματικότητα, αλλά δομείται από τα σκεπτόμενα υποκείμενα μέσα από σύνθετες διαδικασίες διάδρασης που αναπτύσσουν τα ίδια με την πραγματικότητα. Οι συλλογές οπότε αξιοποιούνται προς όφελος της κοινωνίας και χωρίς να εγκαταλείπουν πλήρως την εθνική τους αποστολή, διευρύνουν τον πολιτιστικό και παιδευτικό τους ρόλο”8. (object and people oriented)

O Foucault αναφέρει χαρακτηριστικά ότι, “τα αντικείμενα παρουσιάζονται με βάση τη σχέση τους με τον άνθρωπο και με τις ανθρώπινες κοινωνίες”.

Αυτή η προσέγγιση θα δούμε εκφράζεται με πολύ διαφορετικό τρόπο συγκεκριμένα στα μουσεία τέχνης. Μουσεία όπως το ΜΟΜΑ της Ν. Υόρκης ή το Guggenheim ή το ΜΑCBA της Βαρκελώνης εφαρμόζουν μία συγκεκριμένη εκθεσιακή λογική, ως αντίδραση στα ιστορικιστικά μοτίβα,έναν χώρο λιτό λευκό, ουδέτερο, ορθωγωνικό το White Cube, ή λευκός κύβος όπως καθιερώθηκε να ονομάζεται. Τα εκθέματα τοποθετούνται στο ύψος των ματιών και σε μονή σειρά. Συγκεκριμένα “η κυριαρχία του «λευκού κύβου» σημαίνει την προτίμηση του κατά δυνατόν «μη χώρου»”9. Πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τον μοντερνισμό υπήρξαν και ριζοσπαστικά κινήματα όπως το DADA και του σουρεαλισμού τα οποία “αγνόησαν το δόγμα του λευκού

7 Ηooper-Greenhill, Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 1358 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 1359 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 46

Page 110: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

110Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

κουτιού, της αποστειρωμένης, αισθητικιστικά αποστασιοποιημένης και κατά βάθος ιδεαλιστικά απομονωμένης από το ιστορικό γίγνεσθαι προσέγγισης του ορθόδοξου και στην συνέχεια κατεστημένο Μοντερνισμού, προωθώντας μία εμπειρία επισκέπτη που κινείται σε ιστορικά, κοινωνικά, πολιτισμικά προσδιορισμένο εκθεσιακό χώρο και χρόνο”10. Σε αυτές τις προθέσεις μπορούμε να προσθέσουμε και την διάρρηξη της αυστηρής χρονολογικής διάταξης των εκθεσιακών ενοτήτων και την αντίστοιχη αφήγηση μονοσήμαντων αντικειμενικών ιστοριών. To στοιχείο οπότε που πρέπει να σημειωθεί και να γίνει κατανοητό, είναι ότι το μοντέρνο μοντέλο μουσείου, δεν σχετίζεται τόσο

Αποψη του ΜACBA, ξεχωρίζει μέσα στον πολεοδομικό ιστό Αποψη του ΜACBA,

Αποψη του Εκθεσιακού χώρου του ΜACBA

10 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 40

Page 111: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

111

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

έντονα με τον μουσειακό κτιριακό μοντερνισμό, καθώς αριστουργήματα της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής όπως το ΜΟΜΑ και το ΜΑCΒΑ, μόνο στο συνθετικό λεξιλόγιο είναι συνεπή στις επιταγές του μοντέρνου, αγνοώντας πλήρως τις αντίστοιχες ανάγκες του μουσειακού σχεδιασμού.

Τρία εξαιρετικά παραδείγματα του μοντέρνου τύπου μουσείου είναι το Museo Castelvecchio του C. Scarpa στην Βερόνα, (1964), και το ΜΝΗΑ ( musee national d’ histoire et d’ art) στο Λουξεμβούργο του Christian Bauer (2002), και το Louisiana museum των Vilhelm Wohlert και Jorgen Bo, (1958).

Συγκεκριμένα για το Castelvecchio, το οποίο μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί πρόδρομο της Νέας μουσειολογίας που θα δούμε σε επόμενο κεφάλαιο, συνυπάρχει έκθεμα, άνθρωπος και κοινωνικό υπόβαθρο. Εναρμονίζεται πλήρως με τις αρχές του μοντέρνου μουσείου, “δηλαδή ότι η ίδια η έκθεση των αντικειμένων διαμορφώνει ένα κοινωνικό, νοηματικό και βιωματικό πλαίσιο που επιτρέπει ουσιαστικό και δημιουργικό διάλογο με το κοινό”11.Όπως σχολιάζει ο Francesco dal Co, “o Scarpa κάνει χρήση κατά τον σχεδιασμό του

Αποψη του μουσείου απο το εσωτερικό αίθριο Εκθέματα στο εσωτερικό

προσθηκες στην ιφισταμενη κατασκευή

Δυναμική σχέση φωτός και κελύφους με τα εκθέματα

11 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 136

Page 112: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

112Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

εσωτερικού χώρου, των σχόλιων και των νοημάτων που αποπνέουν τα ιστορικά εκθέματα με σκοπό να γίνουν κομμάτι της όλης σύνθεσης”. Πράγματι όλη η σύνθεση του κτιρίου, η οποία είναι προσθήκη, ανάδειξη και ανακατασκευή αναγεννησιακού καστέλου αναδεικνύει την απόλυτη συγχώνευση αλλά και ανάδειξη των δύο διαφορετικών κοινωνικών πλαισίων που έρχονται σε επαφή στο μουσείο: του παρόντος και της χρήσης του ως μουσείο, και του παρελθόντος, της κοινωνίας της εποχής του κτιρίου και των εκθεμάτων που καλείται να αναδείξει. Τα εκθέματα απαρτίζονται από μία συλλογή από γλυπτά,

Απόψεις απο το εξωτερικό και εσωτερικό του μουσείου

Page 113: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

113

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

αγάλματα, πίνακες, όπλα αρχαιολογικής αξίας, κεραμική τέχνη, χρυσοχοϊκή τέχνη και μερικές παλιές καμπάνες. Σε κοινή λογική συσχετισμού κτιρίου, εκθέματος επισκέπτη και κοινωνικού υποβάθρου κινείται και το μουσείο ομοιωμάτων στο Possano (1955-57).

Από τα σημαντικότερα μουσεία της μοντέρνας φιλοσοφίας είναι το Louisiana museum of modern art στην Κοπεγχάγη, Δανία. Το μουσείο περιλαμβάνει μόνιμη συλλογή από μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη και εκπαιδευτικά προγράμματα με ειδικές εκθέσεις. Το μουσείο έχει αναγνωριστεί ως αριστούργημα της μοντέρνας Δανέζικης αρχιτεκτονικής με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του την σύνθεση του η οποία εμπλέκει ενεργά την τέχνη (content), την αρχιτεκτονική (context) και το φυσικό περιβάλλον.

κάτοψη του Luisuana μουσείουAπόψεις του εσωτερικού χώρου του μουσείου. Το φυσικό

τοπίο συμμετέχει ενεργά στην έκθεση

σύνδεση του μουσείου με την φύση

Page 114: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

114Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

114Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

To μουσείο σχεδιάστηκε το 1958 από τους αρχιτέκτονες Vilhelm Wohlert και Jοrgen Bo, οι οποίοι πριν αποφασίσουν για την τελική χωροθέτηση του μουσείου, πέρασαν μερικούς μήνες μελετώντας τον περιβάλλοντα χώρο, για να μελετήσουν την βέλτιστη σύνδεση κτίσματος και φυσικού περιβάλλοντος. Η μελέτη αυτή κατέληξε στην πρώτη έκδοση του μουσείου η οποία αποτελείται από 3 κτίρια, διασυνδεδεμένα με γυάλινους διαδρόμους. Από τότε, το μουσείο έχει επεκταθεί 5 φορές, μέχρι να φτάσει στην τελική του μορφή το 199112.

12 wikipedia

Page 115: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

115

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

“Η Λουιζιάννα είναι ένας τόπος ανάπαυσης δεν είναι ναός. Η τέχνη δε είναι αναγκασμένη εδώ να αμύνεται έναντι της αρχιτεκτονικής, μια αρχιτεκτονική ελαφριά, γεμάτη φως κάνει δυνατή μία άμεση, ανεμπόδιστη πρόσβαση στην τέχνη.”13

“Το Louisiana είναι ένα «σπίτι γλυπτών» όσο και μουσείο. Η παιδική πτέρυγα, η οποία παρέχει έναν «παιδότοπο τέχνης» για τους μικρούς και νεότερους επισκέπτες, από μόνη της φέρνει ζωή και πνοή στο μουσείο. Ο ρόλος του μουσείου στο πολιτιστικό περιβάλλον ενυπάρχει στον χαρακτήρα του μουσείου ως χώρος για κοινωνικές εκδηλώσεις και συζητήσεις.”

“Οι ευρύχωροι, ανοιχτοί εκθεσιακοί χώροι, το πάρκο και το πλήθος θεμάτων, διαλέξεων και συζητήσεων που οργανώνονται κάθε απόγευμα στην αίθουσα εκδηλώσεων, όλα αυτά, βοηθούν να δημιουργηθεί ένα ζωντανό σύστημα- στην πιο ευρεία του έννοια ένας οίκος πολιτισμού (house of culture)”14

13 Σημειώσεις για το μάθημα Μουσειολογίας, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης, Σοφία Χουρμουζή- Ξενοπούλου, 1997, Αθήνα, σελ 4314 www.louisiana.dk

Το site του Louisiana

Απόψεις απο τους χώρους του μουσείου

Page 116: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

116Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

Επίσης, παράδειγμα σύγχρονου σχεδιασμού είναι το ΜΝΗΑ, το οποίο πρόκειται για προσθήκη στο παραδοσιακό κτίριο που στεγάζονταν μέχρι τότε οι λαογραφικές και φυσικής ιστορίας συλλογές του Λουξεμβούργου. Το νέο συγκρότημα μαζί με το παλιό είναι αφιερωμένο στην προβολή τεχνουργημάτων, έργων τέχνης και κειμηλίων από όλες τις εποχές του ιστορίας του Λουξεμβούργου. “Το μοντέρνο μουσείο δεν παρουσιάζει τα αντικείμενα απομονωμένα από κάθε κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο, αλλά τα διασύνδεει μεταξύ τους εντάσσοντας τα μέσα στο κοινωνικό τους πλαίσιο και συνδέοντας τα με τις ανθρώπινες κοινωνικές ομάδες από τις οποίες προέρχονται”15.

Το site του MN�A

Διαγραμμα του μουσείου Η Πλάτεία του ΜΝΗΑ το βράδυ

15 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 135

Page 117: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

117

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

Έτσι και εδώ, υπάρχουν υπόγειες αίθουσες για την προϊστορική εποχή σχεδόν λαξευμένες στον φυσικό βράχο ώστε να αποδώσουν μία σπηλαιώδη ατμόσφαιρα, επιδιώκοντας αναδημιουργία της ατμόσφαιρας της προϊστορικής εποχής. Παραπάνω ακολουθούν αίθουσες με εκθέματα από επόμενες ιστορικές περιόδους του Λουξεμβούργου κρατώντας ξανά την σύνδεση με το κέλυφος. Ουσιαστικά έχουμε το υπόγειο και την γή για το μακρινό παρελθόν, (προϊστορία), το προηγούμενο υφιστάμενο κτίριο για τους μεσαιωνικούς χρόνους και το νέο κτίριο για την σύγχρονη εποχή.

Αυτό το στοιχείο είναι ένα από τα μέσα στην διάθεση του μοντέρνου μουσείου να αναβιώσει το κομμάτι της ιστορίας που προσπαθεί να μεταδώσει και να εκθέσει. Σκοπός είναι ο επισκέπτης να ταξιδέψει μαζί με την έκθεση στα αντίστοιχα ιστορικά, κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια.

Τμημα προϊστορικής εποχής

Αναπαράσταση καλύβας της προϊστορικής εποχής

Page 118: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

118Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

Μέσα από τα 3 παραδείγματα, γίνεται σαφής η σημασία του κτιριακού κελύφους για το μοντέρνο μουσείο. το περιεχόμενο (content) του μουσείου περιστρέφεται όχι μόνο γύρω από τις συλλογές αλλά και γύρω από το κτίριο και το περιβάλλον στο οποίο προσαρμόζεται. Δημιουργεί τον καταλύτη και το λεξιλόγιο επικοινωνίας μεταξύ εκθέματος και παρατηρητή. Η εκπαιδευτική του λογική σχετίζεται με το γεγονός “ότι η γνώση δομείται από τα σκεπτόμενα υποκείμενα μέσα από σύνθετες σχέσεις διάδρασης τις οποίες αναπτύσσουν με το πολύπλευρο και σύνθετο περιβάλλον, με την πολύπλευρη και σύνθετη πραγματικότητα”16.

Μέσα από τα προηγούμενα αναδεικνύεται η ιδιαίτερη σχέση που αναπτύσσει ο μοντέρνος τύπος μουσείου με το παρελθόν και την ιστορία. Γίνεται κατανοητό ότι βασικό χαρακτηριστικό σε αυτήν την σχέση παρελθόντος και παρόντος και συγκεκριμένα στους τρόπους αναδόμησης του σύνθετου παρελθόντος, είναι ο διάλογος που αναπτύσσεται μεταξύ της κοινωνίας του παρόντος με τις κοινωνίες του παρελθόντος. Η ιστορία και συγκεκριμένα η χρονική γραμμή διαχωρίζει αλλά και επανασυνδέει παρόν και παρελθόν επιτρέποντας την ανασύνθεση πλευρών του παρελθόντος με βάση σύγχρονα ερωτήματα. Μέσα από αυτήν την οπτική γίνεται και κατανοητή η κατεύθυνση o�ject and people oriented.

Τα προβλήματα του συγκεκριμένου τύπου μουσείου συνδέονται όχι μόνο με την σχέση κελύφους και εκθέματος αλλά και με την πολιτική του διάσταση. Είδαμε πώς με τις ίδιες επιστημονικές αρχές δημιουργήθηκε και το white cube αλλά και εκθέσεις με στόχο καθαρά την επικοινωνία αντικειμένου και κοινωνίας. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε ξεχωριστά προβλήματα από τα οποία όμως καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα. Στην περίπτωση του white cube έχουμε την απόλυτη έκφραση του φονκσιοναλιστικού χώρου του μοντέρνου κινήματος, λιτός, απέριττος, έτσι ώστε να επιτευχθεί η απόλυτη επικοινωνία παρατηρητή και εκθέματος. Με αυτό στο νου ίσως ο Π. Τζώνος σχολιάζει για την αρχιτεκτονική των μουσείων και των εκθέσεων “ότι το στυλ του φονξιοναλισμού δεν διασφαλίζει ούτε καλή λειτουργικότητα του κτιρίου, ούτε καλή επικοινωνία της έκθεσης”17. Συμπεραίνουμε επομένως ότι, εν τέλει το μοντέρνο μουσείο, απομακρύνεται από τον μουσειακό κτιριακό

16 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 14017 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 74

Page 119: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

119

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Β

μοντερνισμό και επικεντρώνεται στην δημιουργική σχέση κτιρίου και εκθέματος.

Αυτή η προσέγγιση δείχνει ότι “η μεσσιανική ρητορεία εκφρασμένη μέσα από την απόλυτη αφαίρεση”18, δεν βοήθησε καθόλου στο να επικοινωνήσει πραγματικά το έκθεμα με τον παρατηρητή. Και εδώ μπαίνει ένα άλλο θέμα, ένα κίνημα και μία φιλοσοφία όπως η μοντέρνα, η οποία προπαγανδίζει ότι έχει όλες τις λύσεις για τα ανθρώπινα προβλήματα, ή ότι προσφέρει την κοινωνία του αύριο τώρα, πώς μπορεί να επικαλείται ότι προσφέρει ελεύθερη, χωρίς επιβολή συγκεκριμένων νοημάτων, γνώση; Μπορεί να κατάφερε σε επικοινωνιακό επίπεδο, ιδιαίτερα στην δεύτερη εκθεσιακή εκδοχή που είδαμε, να συνδέσει κοινωνία και έκθεμα, αλλά δεν παύει να το κάνει μέσα από την σκοπιά ότι αυτή η γνώση που προσφέρεται είναι η αντικειμενικά σωστή. “Παρουσιάζοντας τα αντικείμενα συνδεδεμένα με ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και νοηματικό πλαίσιο, επιβάλλει μια αντίστοιχη συγκεκριμένη ερμηνεία, αντί να διευκολύνουν ποικίλες εναλλακτικές ερμηνείες, σε σχέση με τα ερωτήματα και τις αναζητήσεις διάφορων κατηγοριών κοινού”19. Ακριβώς σε αυτό το σημείο διαφαίνεται η κοινωνική και πολιτική ευθύνη του μουσείου, που ως συνέχεια την πολιτικής εξουσίας του παραδοσιακού τύπου μουσείου, έχει την δύναμη να προβάλει μία συγκεκριμένη σκοπιά της ιστορίας.

Συνοψίζοντας πρόκειται για έναν τύπο μουσείου που επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο έκθεμα και την κοινωνία (o�ject and people oriented). Η εκ-

18 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 7419 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 140

Πηγή Νάκου

Page 120: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

120Μ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Β

θεσιακή του λογική επικεντρώνεται στις σχέσεις διάδρασης των εκθεμάτων και της κοινωνίας του παρελθόντος με την κοινωνία του τώρα. Δημιουργεί μια ολοκληρωμένη εικόνα του παρελθόντος αν και συγκεκριμένη. Το ενδιαφέρον μεταφέρεται στις συλλογές και στο αρχιτεκτονικό κέλυφος, το οποίο δρα ως καταλύτης και πυκνωτής κοινωνίας και εκθέματος. Η δύναμη του είναι στις δυνατότητες μετάδοσης και επικοινωνίας της πληροφορίας και η ευθύνη του απέναντι στις κοινωνίες είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς μπορεί πραγματικά και αποτελεσματικά να διαμορφώσει συνειδήσεις.

Page 121: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

121

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

121 121

ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

Page 122: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 123: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

123

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

Π.Γ_Μεταμοντερνο μοντέλο μουσείου

Τελευταίο τύπο μουσείου που θα αναλύσουμε και ιστορικά πιο πρόσφατο είναι το μεταμοντέρνο μοντέλο. Με το μεταμοντέρνο μουσείο ουσιαστικά

κλείνει ο κύκλος των ιστορικών αλλαγών που ώθησαν και το μουσείο να αλλάξει χαρακτήρα, όπως αναφέρει και ο Π. Τζώνος, σηματοδοτώντας και την κατάρρευση της νεωτερικότητας φτάνοντας στο σήμερα ή αλλιώς στην μετανεωτερική κοινωνία.

Το μεταμοντέρνο μουσείο διαφοροποιείται από το παραδοσιακό αντιστρέφοντας την σχέση του με τα αντικείμενα. Αντί να είναι αυτοσκοπός το αντικείμενο γίνεται μέσο. Ως προς το μοντέρνο διαφοροποιείται στην σχέση με την κοινωνία και τον επισκέπτη. Συγκεκριμένα το περιεχόμενο του μουσείου (content) μετατοπίζεται, από την σχέση αντικειμένου και επισκέπτη και επικεντρώνεται στο κοινωνικό υπόβαθρο του μουσείου, και των αιτημάτων των επισκεπτών. Δηλαδή το content στην συγκεκριμένη περίπτωση γίνεται το social context.

Πηγή Τζώνος

Page 124: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

124Μ

ΕΤΑ

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Γ

Το μεταμοντέρνο μοντέλο συνδέεται με την 3η τεχνολογική επανάσταση, “με χαρακτηριστικό την ανάπτυξη της τεχνολογίας της πληροφορίας και τον, μέσω αυτής, έλεγχο της παραγωγής, μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο”1. Το οικονομικό αυτό μοντέλο, εν τέλει οδηγεί στην σημερινή παγκοσμιοποίηση και σε παγκόσμια εξάπλωση καταναλωτικών και πολιτισμικών προτύπων. Το μοντέλο αυτό μέχρι και τις δεκαετίες του 50-60 είναι οικουμενικό. “Το φιλοσοφικό πλαίσιο αυτής της νέας εποχής χαρακτηρίζεται από επιμέρους φιλοσοφικά κινήματα τα οποία εμφανίζουν κοινά χαρακτηριστικά όπως η άρνηση δημιουργίας φιλοσοφικών συστημάτων, ασκούν οξύτατη κριτική στην νεωτερική κοινωνία και υπάρχει έντονος σκεπτικισμός για την αξία των εννοιών της ανάπτυξης και της προόδου και γίνεται έντονη κριτική των θεμελίων της επιστημονικής σκέψης”2. Γίνεται σαφές ότι τίθενται υπό αμφισβήτηση οι αξίες των δυτικού νεωτερικού πολιτισμού με αρχή το κίνημα του Μάη του 68’.

“Αυτές οι αλλαγές, κλυδωνίζουν την κοινωνία και αμφισβητείται η μοντέρνα εμπιστοσύνη

1 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 262 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 29

Page 125: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

125

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

στην ύπαρξη της πραγματικότητας”3.Με βάση την θεωρία του αποδομισμού, οι έννοιες της πραγματικότητας και της κοινωνίας αποδομούνται πλήρως. “Ουσιαστικά έχουμε την κατάρρευση του μοντερνισμού και πλήρη χλευασμό της κοινωνικής και πολιτισμικής αισιοδοξίας που παρήγαγε, δηλαδή έχουμε πλήρη αμφισβήτηση της νεωτερικότητας”4. Αύτη η κρίση στις δομές της κοινωνίας δημιουργεί την τελευταία 30ετία και έντονη κριτική και αυτοκριτική στα μουσεία. Ουσιαστικά καλούνται, “να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους και τις δραστηριότητες τους έτσι ώστε να συνεχίσουν να έχουν ουσιαστική θέση στην κοινωνία”5. Αυτή η προσπάθεια επαναπροσδιορισμού γίνεται “σε μία κοινωνία η οποία εκδημοκρατίζει και εμπορευματοποιεί την κοινωνική ζωή στην λογική της αγοράς και με την πτώση του σοσιαλιστικού πειράματος, ουσιαστικά παγιώνεται πλήρως η κυριαρχία της αγοράς σε

3 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 214 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 745 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 49

O Derrida, θεμελιωτής της αποδόμησης

Μεταμοντέρνα τέχνη, Duchamp, fountain

πολυκατοικία του Gehry

κατοικία του Venturi

Page 126: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

126Μ

ΕΤΑ

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Γ

παγκόσμιο επίπεδο”6 επηρεάζοντας δραματικά την έννοια του μουσείου τα τελευταία χρόνια.

Όλα αυτά τα στοιχεία οδηγούν στον τελευταίο μεγάλο μετασχηματισμό του μουσείου και των μουσειολογικών θεωριών που ξεκινούν την δεκαετία του 70 από την Αγγλία και την Αμερική, για να πάρει την τελική του μορφή την δεκαετία του �0 και να συνεχίσει να αναπτύσσεται ως τις μέρες μας. Ο μετασχηματισμός αυτός ουσιαστικά δημιουργεί τον μεταμοντέρνο τύπο μουσείου μαζί με την νέα μουσειολογία που τον ακολουθεί. Και εδώ παρατηρούμε κάτι πολύ ενδιαφέρον, ενώ “η νέα μουσειολογία ενδιαφέρεται περισσότερο για τα εθνογραφικά και ιστορικά μουσεία και σε δεύτερο επίπεδο για τα μουσεία τέχνης, τα μουσεία τέχνης γίνονται βασικό κομμάτι της νέας εποχής του μουσείου καθώς συνδέονται με την έντονη εμπορευματοποίηση της ίδιας της τέχνης”7. “Σημαντικός σταθμός στην κρίσιμη αλλαγή που επιτελείται στην έννοια του μουσείου είναι οι περικοπές της δεκαετίας του 80 στην κρατική χρηματοδότηση των μουσείων”8, “το οποίο εισάγει στο προσκήνιο, το Μουσείο-επιχειρηματία, το

6 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 757 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 548 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 51

Αφίσα της Royal academy of arts για εκθεση Mondrian& Monet

Αφίσα έκθεσης Monet

Page 127: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

127

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

οποίο οδηγεί στο παιχνίδι της επισκεψιμότητας και της τροφοδότησης αυτής από την βιομηχανία του τουρισμόυ”9. “Αυτή η μαζικοποίηση του μουσείου μπορεί να εκφραστεί ως πολιτιστικός εκδημοκρατισμός αλλά κατηγορείται και ως εμπορευματοποίηση της κουλτούρας”10.

Όλες αυτές οι συγκυρίες αλλαγών που διαμορφώνουν την νέα εποχή αναγκάζουν και το μουσείο να αναπροσδιορίσει τον χαρακτήρα του βάσει των νέων κοινωνικών δεδομένων. Έτσι “το μουσείο αλλάζει τον λειτουργικό του χαρακτήρα για να καλύψει τις νέες ανάγκες της αγοράς και ουσιαστικά οι θεσμοί του μουσείου, οι μουσειολογικές απόψεις και το αρχιτεκτονικό κέλυφος προσαρμόζονται έτσι ώστε να καθρεπτίζονται απόλυτα οι αξίες του Δυτικού (οικουμενικού) κοσμοειδώλου”11. Αυτό είναι το μουσείο της ύστερα νεωτερικής/ μετανεωτερικής ή μεταμοντέρνας δυτικής κοινωνίας.

Οπότε έχουμε 3 βασικά χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα του μεταμοντέρνου μουσείου. “Στροφή προς την εξυπηρέτηση και τον καταναλωτισμό, που οδηγούν σε πολλές έρευνες κοινού από την δεκαετία του 70 και μετά”12, και “επικέντρωση ενδιαφέροντος στην εξυπηρέτηση πολλαπλών ατομικών, ομαδικών, κοινωνικών και πολιτισμικών επιδιώξεων και αναγκών, καθώς πια το κοινό δεν αντιμετωπίζεται ως ομοιογενής ενότητα αλλά ένα σύνολο από διαφορετικά υποκείμενα με διαφορετικά κοινωνικό-πολιτισμικά υπόβαθρα, άρα και με διαφορετικές οπτικές και επιδιώξεις”13. Ουσιαστικά το μεταμοντέρνο

9 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 5410 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 5411 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 5512 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 4913 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 147

Ανοιγμα του μουσείου σε διαφορες ομάδες κοινού

Page 128: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

128Μ

ΕΤΑ

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Γ

μουσείο προτείνει, “αντί να βάζουμε μόνο τα εκθέματα σε βάθρα, ήρθε η στιγμή να βάλουμε και τους επισκέπτες σε βάθρο”14.

Δεύτερο στοιχείο είναι “η εισαγωγή μεταμοντέρνων επιστημονικών αντιλήψεων σε σχέση με την πραγματικότητα, καθώς απορρίπτεται οποιαδήποτε απόπειρα ανασύνθεσης και προτείνονται κατακερματισμένες ανθρώπινες ιστορίες που εκλαμβάνονται ως κατασκευές του αποδομημένου πολυπολιτισμικού παρόντος”15. Τέλος έχουμε τη νέα μουσειολογία με τις νέες απόψεις που φέρνει. Συγκεκριμένα σε ότι αφορά το μουσείο, “υποστηρίζει ότι το μουσείο είναι ένας λόγος, μία αφήγηση (discourse) και οτί η έκθεση είναι μία διατύπωση, μία εκφορά (utterance) μέσα σ’ αυτό τον λόγο”16. Όλα αυτά τα στοιχεία προσδίδουν στο μεταμοντέρνο μουσείο τον χαρακτήρα people oriented, δηλαδή ανθρωποκεντρικό.

“Αυτές οι δραστηριότητες προσέγγισης (outreach) αλλάζει ουσιαστικά το λεξιλόγιο του μουσείου. Αν μέχρι και το μοντέρνο μουσείο είχαμε την ταξινόμηση, την διανόηση, την διδασκαλία και τον θαυμασμό, τώρα έχουμε αισθήματα, εμπειρίες, συμμετοχή, πρόσβαση και κοινωνική εκδήλωση”17, δηλαδή το κοινωνικό πλαίσιο social context.

14 MacLean, 1993, Graham Black, Το ελκυστικό Μουσείο, 2005, Λονδίνο, σελ 2715 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 14316 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 1617 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 49

Page 129: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

129

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

Γίνεται σαφές ότι το μουσείο απομακρύνεται από τον επιστημονικό του χαρακτήρα ο οποίος διατηρούνταν και στο μοντέρνο, και αρχίζει να γίνεται αντιληπτό με λογική πολυκαταστήματος ή ενός μεγάλου πολιτιστικού κέντρου. Σε επίπεδο οργάνωσης ο χαρακτήρας μοιάζει περισσότερο με οργάνωση επιχείρησης καθώς “οι επιμελητές και διαχειριστές των μουσείων καλούνται να έχουν γνώσεις management, οικονομικών και διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού”18. Δηλαδή “η οργάνωση του μουσείου από επιστημονοκεντρική γίνεται προσανατολισμένη στην παραγωγή”19.

«Τα μουσεία διαθέτουν ευχάριστους και άνετους χώρους υποδοχής και ανάπαυσης, εστιατόρια, καφετέριες και διαφόρων τύπων καταστήματα. Δεν διαθέτουν μόνο αντικείμενα για παρατήρηση αλλά και αντικείμενα για επεξεργασία, καθώς και αντικείμενα- εμπορεύματα για κατανάλωση. Αντίστοιχα, και οι επισκέπτες δε συμπεριφέρονται μόνον ως παθητικοί παρατηρητές αλλά και ως ενεργητικοί παραγωγοί της γνώσης και καταναλωτές» 20

18 Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός, 2003, σελ 5119 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 5420 �ooper-Greenhill, Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 140

Καφέ- Μπαρ στο ΜΟΜΑ

Καφέ στο Μουσείο Ακροπόλεως

Page 130: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

130Μ

ΕΤΑ

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Γ

Η παραπάνω φράση και το χαρακτηριστικό της αφήγησης που προσδίδει η Ν. μουσειολογία επιβεβαιώνουν την άποψη, “ότι τα μουσεία παραπέμπουν σε πολλαπλές εναλλακτικές γνώσεις, αναγνώσεις και αναπαραστάσεις. Η μονολιθική γνώση έχει σπάσει σε άπειρα κομμάτια και το μουσείο έχει μετασχηματιστεί σε χώρο ευρείας ψυχαγωγίας”21. Αυτή η κατεύθυνση αρχίζει να εκφράζεται και αρχιτεκτονικά. Ένα παράδειγμα στο οποίο η αρχιτεκτονική γίνεται η ίδια, η επιδιωκόμενη αφήγηση, είναι το Judisches Museum του D. Libeskind,(1999 ,Βερολίνο). Το ίδιο το κτίριο γίνεται η έκθεση το οποίο είχε προβλεφθεί να μην έχει καθόλου εκθέματα.

Η εμπειρία και η αφήγηση περνάνε στην αρχιτεκτονική

Διαγραμμα του Judisches Museum Απόψεις του Judisches Museum

21 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 140

Page 131: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

131

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

Στην περίπτωση του κτιρίου πολυκατάστημα ή ενός πολυλειτουργικού πολιτιστικού συνόλου εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεί το Centre Pompidou, (1977), του Piano και Rogers στο Παρίσι, το οποίο αποτελεί ένα από τα πρώτα κτίρια στην προσπάθεια εκδημοκρατισμού του πολιτισμού. Πράγματι λειτουργεί ως ένας πολυχώρος στον οποίο στεγάζεται δημόσια βιβλιοθήκη, το εθνικό μουσείο μοντέρνας τέχνης, το οποίο είναι το μεγαλύτερο μουσείο μοντέρνας τέχνης στην Ευρώπη και το ICRAM, ένα κέντρο αφιερωμένο στην μουσική και την ακουστική έρευνα.22 Βασικό χαρακτηριστικό όλων των μουσείων του μεταμοντερνισμού είναι ο ιδιαίτερα δυναμικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός.

Λειτουργικο διαγραμμα του κτιρίου

Άποψη της όψης του κτιρίου το βράδυ

Απόψεις των εσωτερικών χώρων το κτιρίου

22 wikipedia

Page 132: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

132Μ

ΕΤΑ

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Γ

Περίπτωση μουσείου το οποίο εκφράζει εξαιρετικές σχεδιαστικές αρχές της Ν. μουσειολογίας και του νέου πνεύματος, είναι ξανά το Museo Castelvecchio του C. Scarpa. Το μουσείο όπως είπαμε και προηγουμένως χτίζεται στο μεταίχμιο της αλλαγής της μουσειακής φιλοσοφίας. Οι λόγοι που το τοποθέτησα στο μοντέρνο τύπο είναι κυρίως ως προς τον χειρισμό του κτιριακού κελύφους ως μέσο επικοινωνίας επισκέπτη και εκθέματος. Ακριβώς αυτό το στοιχείο το διαχωρίζει από τον μεταμοντέρνο τύπο, καθώς το έκθεμα δεν εξαρτάται από τον επισκέπτη όπως γίνεται στο μεταμοντέρνο. Αλλά το σημαντικό στοιχείο το οποίο το ενώνει με το μεταμοντέρνο και ειδικά με την νέα μουσειολογία, είναι το στοιχείο της εξωστρέφειας της αρχιτεκτονικής του και της μουσειοποίησης όχι μόνο του κτιρίου και των συλλογών αλλά και της ευρύτερης περιοχής που χωροθετείται. Συνδυάζει όπως είδαμε, χαρακτηριστικά τόσο μουσειακού κτιριακού σχεδιασμού, όσο και, όπως θα δούμε και παρακάτω, χαρακτηριστικά open air museum, το οποίο αποτελεί κατεξοχήν έκφραση του μεταμοντέρνου τύπου.

Εξωτερική Άποψη του Castelvecchio

Page 133: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

133

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

Σε επίπεδο έκθεσης κάνουν την εμφάνισή τους νέοι τύποι, και διατάξεις πέρα από τον παραδοσιακό γραμμικό. “Έχουμε τον μονόχωρο τύπο με την απολύτως ελεύθερη δυνατότητα διάταξης εκθεμάτων και κίνησης του επισκέπτη, τον πλεγματικό τύπο, με την δυνατότητα διάταξης εκθεμάτων και κίνησης του επισκέπτη επάνω σε ένα πλέγμα με γραμμικές κινήσεις μεταξύ διασυνδεόμενων κόμβων και τον πολυεστιακό τύπο, με ελεύθερη και χαλαρά συνδεόμενη διάταξη περισσότερων εκθεσιακών πυρήνων.

Centre Pompidou, έκθεση μονιμης σλλογής, 2005

Μονόχωρος εκθεσιακός χώρος

πλεγματικός τυπος έκθεσγς

Πολυεστιακός εκθεσιακός χώρος

Page 134: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

134Μ

ΕΤΑ

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Γ

Αυτές οι νέες εκφράσεις του εκθεσιακού χώρου σκοπό έχουν να μπορέσουν να εκφράσουν τις προθέσεις και τις επιταγές της νέας μουσειολογικής πρακτικής”23. Όπως είπαμε βασικό χαρακτηριστικό είναι το αφήγημα, και οι αποσπασματικές αναπαραστάσεις της πραγματικότητας μέσα από τα μάτια των επισκεπτών, οπότε τα κειμήλια είναι εκθέματα προς χρήση για την κατασκευή εικόνων του παρελθόντος.

Ειδικά για το αντικέιμενο, ο Eco αναφέρει ότι “είναι ικανό για πολλές συσχετίσεις και έννοιες χωρίς κατ’ ανάγκη να είναι αληθινές με το παρελθόν του”24

Μεγάλες αλλαγές φέρνει στον τρόπο που δομείται το περιεχόμενο των εκθέσεων. “Σκοπός των εκθέσεων δεν είναι απλά η αφομοίωση της γνώσης, αλλά οι επισκέπτες να τις προσεγγίσουν και να τις ερμηνεύσουν ώστε να δομήσουν αντίστοιχες εικόνες, γνώσεις, συναισθήματα, εμπειρίες και σκέψεις”25. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας έκθεσης είναι, η έκθεση του βομβαρδιστικού αεροπλάνου «Enola Gay» , το οποίο βομβάρδισε την Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945 σηματοδοτώντας και την λήξη του 2ου

Παγκόσμιου πολέμου. Η έκθεση έγινε στο National Museum of Air and Space στην Ουάσιγκτον το 1995 και η Kavanagh αναφέρει ότι “ο ιδιαίτερα έντονος διάλογος που αναπτύχθηκε, δεν αφορούσε το ίδιο το αντικείμενο όσο τις διασυνδέσεις του με την καταστροφή που επέφερε στις δύο πόλεις της Ιαπωνίας… το ίδιο το αντικείμενο παραμένει άψυχο

23 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 6224 Umberto Eco, Πολιτιστικά κοιτάσματα,(1988), 1992, Θεσσαλονίκη, σελ 6225 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 39

Φωτογραφίες και το τεύχος απο την έκθεση του Εnola Gay

Page 135: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

135

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

και σιωπηλό, ωστόσο τα νοήματα του, δημιουργούν διαμάχες σε σχέση με την ζωή, τα συναισθήματα, την αίσθηση του εαυτού και την ταυτότητα πολλών ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους μπορεί να μην το έχουν δει ή καν αγγίξει ποτέ”26.

Μέσα από αυτό το παράδειγμα γίνεται κατανοητή η ιδιαίτερη σχέση του μεταμοντέρνου μοντέλου με το παρελθόν και την ιστορία. “Τα μεταμοντέρνα μουσεία συνδέονται με το παρόν”27, οι συλλογές και τα έργα που εκτίθενται που δεν είναι κατ’ ανάγκη έργα τέχνης ή κειμήλια με την παραδοσιακή έννοια, είναι ανοιχτά σε πολλαπλές σημασίες και ερμηνείες στο παρόν. Η αντικειμενική γνώση της ιστορίας δηλαδή δεν γίνεται σκοπός της έκθεσης και η ιστορία μετατρέπεται σε εργαλείο και απαρχή για την δημιουργία προσωπικών νοημάτων και συσχετισμών. “Στον επισκέπτη προσδίδεται ο ρόλος του ενεργού παραγωγού της γνώσης και του καταναλωτή και όχι ο ρόλος του παθητικού δέκτη”28.

Μπορεί η Ν. μουσειολογία και ο μεταμοντερνισμός να έχουν κοινές αρχές αλλά ο δεύτερος πέρα από εξαιρετικά παραδείγματα μουσειακού κτιριακού σχεδιασμού που παρήγαγε, κινήθηκε και σε μια ιδιαίτερα στρεβλή πορεία. Συγκεκριμένα η ανάμειξή του με την καθημερινότητα, παρεμβαίνοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση αξιών και οικονομικών μεγεθών, τον άφησε εκτεθειμένο στην λογική της αγοράς. Οπότε το στρατήγημα του εκδημοκρατισμού της τέχνης που όταν εισήχθηκε στην κοινωνία αποτελούσε καινοτομία, μετά αφομοιώθηκε από την λογική της αγοράς. Η αγορά και η κατανάλωση εν τέλει κυριάρχησαν στο μουσείο, διαστρεβλώνοντας τις αξίες και τις προθέσεις που τέθηκαν στην αρχή με αποτέλεσμα να μεταμορφωθεί το κτίριο του μουσείου σε προϊόν κατανάλωσης και έκθεσης. Ο Π. Τζώνος αναφέρει “το μουσείο, ως κέλυφος, είτε κτίριο είτε έκθεση, έχει όλα τα συνακολούθα στιλιστικά χαρακτηριστικά: εφήμερη συσκευασία, συχνά δυσανάλογα εντυπωσιακή σε σχέση με το περιεχόμενο και εκπέμπουσα αυτόνομο «εμπορικό» μήνυμα. Αρχιτεκτονικό-σκηνογραφικό υπερθέαμα, ως έμβλημα ή τοπόσημο της πόλης. Μορφολογική πολυμορφία χωρίς όρια”29.

26 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 4027 Ε. Νάκου, Μουσεία, Ιστορίες και Ιστορία, 2009, Αθήνα, σελ 2528 Ε. Νάκου, Μουσεία: Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμος, 2001, Αθήνα, σελ 14029 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 80

Page 136: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

136Μ

ΕΤΑ

ΜΟ

ΝΤΕ

ΡΝ

Ο Μ

ΟΥΣ

ΕΙΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΡΤΗ

ΜΑ

Γ

Θα αναφερθώ ξανά, το Judisches Museum του D. Libeskind, παρά τον εξαιρετικό του αφηγηματικό σχεδιασμό, δεν πάει να είναι ένα μουσείο το οποίο δεν μπορεί να συμπεριλάβει εκθέματα, καταργώντας πλήρως την άποψη ότι πυρήνας του μουσείου είναι οι συλλογές του. Αντίθετα επιβεβαιώνει την ματαιοδοξία ενός αρχιτέκτονα, καθώς ουσιαστικά μουσειοποίησε την αρχιτεκτονική του. Αντίστοιχο παράδειγμα είναι το φανταχτερό και γυαλιστερό μουσείο Guggenheim το οποίο ως τοπόσημο έβαλε στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη την πόλη του Bilbao, αλλά δεν παύει να εκμηδενίζει

Απόψεις του Guggenheim στο Bilbao

Page 137: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

137

ΜΕ

ΤΑΜ

ΟΝ

ΤΕΡ

ΝΟ

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟΠ

ΑΡ

ΑΡ

ΤΗΜ

Α Γ

οποιοδήποτε έκθεμα μπει στο εσωτερικό του, με το υπέρ-εντυπωσιακό κέλυφος και τους χώρους του.

Μέσα από αυτά τα παραδείγματα διακρίνουμε την τεράστια πολιτική και κοινωνική ευθύνη που φέρει το μεταμοντέρνο μουσείο. Από την μία έχει σαν εργαλείο τον καταναλωτισμό, με τον φόβο να αλλοιώσει πλήρως τον ίδιο του τον εαυτό, και από την άλλη, την δύναμη των media και της πληροφορίας, δίνοντας για πρώτη φορά στην ιστορία στο μουσείο τόση δύναμη ώστε να μπορεί να επηρεάσει το κοινωνικό σύνολο.

Συνοψίζοντας, το μεταμοντέρνο μοντέλο έχει στόχο τον επισκέπτη (people oriented). Το περιεχόμενό του (content) σχετίζεται με τον επισκέπτη και την κοινωνία (social context). Παρά τις κακές του εκφράσεις, πρόκειται για μια επανάσταση στο τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το μουσείο και την κοινωνία μέσα από αυτό. Ουσιαστικά εξισορροπεί την κοινωνική και πολιτιστική παιδεία με την αναψυχή. Ενσωματώνει ένα μουσειολογικό σκεπτικό το οποίο δείχνει τα πράγματα αμερόληπτα, δεν κρύβει ότι παίρνει αναγκαστική θέση, δεν θέλει να επιβάλει την γνώση αλλά να την αφηγηθεί και κρατά φιλική στάση απέναντι στον επισκέπτη χωρίς να οφείλει να γνωρίζει το αντικείμενο που εκτίθεται στο μουσείο. Σε επίπεδο σχεδιασμού αναδεικνύει το σκεπτικό και τα εκθέματα με σωστό και σαφή εκθεσιακό σχεδιασμό, εκφράζει στον χώρο το νόημα της έκθεσης με αυτόνομη παρουσία αρχιτεκτονικής η οποία ενδυναμώνει το μουσειολογικό αφήγημα30.

Πηγή Νάκου

30 Π. Τζώνος, Μουσείο και Νεωτερικότητα, 2007, Αθήνα, σελ 81

Page 138: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 139: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

139

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Page 140: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud
Page 141: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

141

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΓΡΑ

ΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΑ

• Umberto Eco, Πολιτιστικά Κοιτάσματα, εκδ. Παρατηρητής,1988, Θεσσαλονίκη

• Nicolas Serota, Εμπειρία ή ερμηνεία, το Δίλημμα των μουσείων μοντέρνας τέχνης, εκδ. ΑΓΡΑ 1996, Αθήνα

• Μαρία Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή Ζωντανός οργανισμός;, εκδ. Κριτική 2003, Αθήνα

• Ματούλα Σκαλτσά, Για την μουσειολογία και τον πολιτισμό, εκδ. Εντευκτηρίου, 1999, Θεσσαλονίκη

• Mατούλα Σκαλτσά, Η μουσειολογία στον 21ο αιώνα, θεωρία και πράξη, πρακτικά διεθνους συμποσίου 1997, εκδ. Εντευκτηρίου, 2001, Θεσσαλονίκη

• Αndre Malraux,Το φανταστικό μουσείο,1965, εκδ. Πλεθρόν,2007, Αθήνα

• Ειρήνη Νάκου, Μουσεία Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμός, εκδ. νήσος, 2001, Αθήνα

• Ειρήνη Νάκου, Μουσεία ιστορίες και ιστορία, εκδ. νήσος, 2009, Αθήνα

• Πάνος Τζώνος, Μουσείο και νεωτερικότητα, εκδ. Παπασωτηρίου,2007, Αθήνα

• Θ. Μουστοξύδη, Τι είναι ένα μουσείο; Εκδ. Σπύρου Νικολόπουλου, 1945, Αθήνα

• Αρης Κωνσταντινίδης, Η άθλια επικαιρότητα, ΑΓΡΑ

Page 142: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΓΡΑ

ΦΙΑ

• Μουσειολογία, Eilean �ooper-Greenhill, Το μουσείο και οι προδρομοί του, εκδ. Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, 2006, Αθήνα

• Εilean �ooper-Greenhill, The Educational Role of the Museum, Routledge, 1994, N.York

• Μουσειολογία, Graham Black, Το ελκυστικό μουσείο, μουσεία και επισκέπτες, εκδ. Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, 2009, Αθήνα

• Falk and Dierking, Learning from Museums: Visitor Experiences and the Making of Meaning, Altamira, Plymouth, 2000

• Falk, Dierking, Foutz, In principle, in practice: Μuseums as leasning Institutions, Altamira, 2007, Ν.Υork

• G.E. �ein, Learning in the Museum, Routledge, 1998, N.York

• S.J. Knell, S. MacLeod, S. Watson,Museum revolutions: Ηow museums change and are changed, Routledge, 2007, London

• David Lowenthal, The past is a foreign country, Cambridge Univercity Press, 1985, Cambridge

• Σοφία Χαρμουζή-Ξενοπούλου, Μουσεία: Σημειώσεις για το μάθημα μουσειολογίας, τμήμα συντήρησης αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, ΤΕΙ Αθήνας, 1997

• Αγγελική Κόκκου, Η Μέριμνα για τις Αρχαιότητες στην Ελλάδα και τα πρώτα Μουσεία, εκδ. Ερμής, 1977, Αθήνα

• Α. Γκαζή, «Από τις Μούσες στο μουσείο», Αρχαιολογία 70, Μάρτιος 1999

Page 143: H πόλη ως μουσειακό θεματικό περιεχόμενο (the city as a museum exhibit)_Iason Giraud

143

ΜΟ

ΥΣΕ

ΙΟ Π

ΟΛ

ΗΣ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΓΡΑ

ΦΙΑ

Ταινίες

• Φίλιππος Κουτσάφτης, Αγέλαστος Πέτρα, 2000

Συνεντεύξεις

• Αλέξανδρος Μηστριώτης, εικαστικός

• Κώστας Πασχαλίδης, αρχαιολόγος του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

• Άννα Δρούγκα, αρχιτέκτων, υπεύθυνη σχεδιασμού εκθέσεων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

• Αλεξάνδρα Χριστοπούλου, αρχαιολόγος, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων Εθνικού Αρχαιολογικού, Μουσείου