ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ� Το νερό είναι η πιο διαδεδομένη και πιο σημαντική χημική

ουσία στην επιφάνεις της Γης, καλύπτοντας περίπου το

70% του πλανήτη. Αποτελεί κύριο συστατικό ζωής, διότι

είναι απαραίτητο για κάθε οργανισμό.

�Διακρίνεται σε 3 μορφές: την στερεή,την υγρή και την

αέρια. Χρησιμοποιείται καθημερινά από τους ανθρώπους

και αποτελεί κύριο συστατικό σε τροφές και τους

ζωντανούς οργανισμούς. Χρησιμοποιείται σε τελετές,

εορτές, έθιμα και εμφανίζεται συχνά στην Χριστιανική

θρησκεία καθώς επίσης και στην Ελληνική μυθολογία.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ� Το νερό καταλαμβάνει σημαντικό ρόλο στην

Χριστιανική θρησκεία διότι εμφανίζεται σε έθιμα καιχρησιμοποιήται σε τελετές της.

� ΒΑΠΤΙΣΗ: Αρχικά το νερό χρησιμοποιείται στην ιερήτελετή της βάπτισης. Βρίσκεται μέσα στηνκολυμπήθρα, όταν ο παπάς βαπτίζει το παιδί, ενώχρησιμοποιείται ξανά όταν, σύμφωνα με τιςπαραδόσεις, οι γονείς του βρέφους πρέπει ναξεπλύνουν τα ρούχα του παιδιού ,από το νερό με τολάδι, μόνο με νερό της θάλασσας.

� ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ: Το νερό παίζει κύριο ρόλο στην εορτήτων Θεοφανειών όπου ο παπάς πετάει τον ιερόσταυρό μέσα στην θάλασσα και οι άνθρωποι πρέπει νατον πιάσουν.

� ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Εκτός από το κρασί και το ψωμί, το νέρο αποτελεί κύριο συστατικό στην ΘείαΚοινωνία.

� ΑΓΙΑΣΜΟΣ: Το νερό είναι και εκεί βασικό στοιχείοδιότι ο αγιασμός πραγματοποιείται χάρη σε αυτό καιτον βασιλικό.ΤΑΦΗ: Επίσης µετά την ταφή του νεκρού, όσοιπαρευρίσκονται πλένουν τα χέρια τους σε ένδειξηεξαγνισµού.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ�«Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού βροντά ο μύλος»

�«Δε θέλει ρύζι με νερό, θέλει νερό με ρύζι»

�«Η αλήθεια πλέει σαν το λάδι στο νερό»

�«Όπου πλάτανος εκεί νερό»

�«Όταν αποκαεί το σπίτι όλοι φέρνουν νερό»

�Όχι κρασί με νερό, παρά νερό με κρασί»

�« Το ήσυχο νερό τρυπάει την πέτρα»

� «Το αίμα φεύγει με νερό και όχι με άλλο αίμα»

�«Το νερό που θα χυθεί δε μαζεύεται όλο»

�«Το παλιό καράβι, νερά απ’ ολούθε βάζει»

� «Ο πλάτανος θέλει νερό κι η λεύκα θέλει αέρα»

�«Μπήκε το νερό στο αυλάκι»

ΦΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ

� σηκώνει νερό η κουβέντα, το πράγμα σηκώνει νερό

� ρίχνω νερό στο κρασί μου

� δεν δίνει του αγγέλου του νερό

� είναι του γλυκού νερού

� πήγε στη βρύση και νερό δεν ήπιε

� έβαλε το νερό στ’ αυλάκι

� μέσα στο νερό

� δεν έπεσε η ζάχαρη στο νερό

� το ξέρει/ το έμαθε νεράκι

� κι εγώ θα κουβαλώ στο γάμο σου νερό με το κόσκινο

ΝΕΡΟ, ΕΘΙΜΑΚΑΙ ΛΑΪΚΕΣ ∆ΟΞΑΣΙΕΣ

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν έθιμα , που κάνουν τουςανθρώπους να πιστεύουν ότι θα τους εξασφαλίσουν υγεία και ευτυχία. Το πρωϊ της Πρωτοχρονιάς οι άνθρωποι συνήθιζαν να πηγαίνουν στιςδημόσιες βρύσες τους, για να γεμίσουν τις στάμνες τους με τοκαινούργιο αγιοβασιλιάτικο νερό. Για να καλοπιάσουν τη νεράιδα ή τοξωτικό που θεωρούσαν ότι κατοικούσε στις πηγές, τους προσέφερανσπόρους και γλυκίσματα, για να γλυκάνουν τα νερά τους.Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η νοικοκυρά σηκωνόταν και πήγαινε στηβρύση, να πάρει το «αμίλητο νερό». Λέγεται έτσι, γιατί δε μιλούσε σεκανέναν ούτε όταν πήγαινε, ούτε ερχόταν. Στη βρύση έριχνε σιτάρι ήτυρί και έλεγε: « Όπως τρέχει το νερό, να τρέχει το μπερκέτι στο σπίτισας». Μετά γύριζε στο σπίτι της με το νερό, χωρίς να βγάζει τσιμουδιάκαι μόλις έμπαινε στο σπίτι έλεγε: « Χρόνια Πολλά» στους δικούς της. Το αμίλητο νερό το έχυνε στις τέσσερεις γωνιές του σπιτιού, « για νατρέχουν όλη τη χρονιά τα καλούδια σαν το νερό». Μετάπραγματοποιούσαν και διάφορες μαντικές τελετουργίες.

�

�

� Οι Νύφες, σύμφωνα με άλλο έθιμο, την επόμενη μέρα του γάμου τους, πήγαιναν να φέρουν φρέσκο νερό για το νέο σπιτικό τους. Προτούφύγουν, έπρεπε να αφήσουν χρήματα ή ένα ψωμάκι και εύχονταν όπωςτρέχει το νερό, να τρέχουν τα καλά μες στο σπιτικό τους.Σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, προτού φύγει κάποιος ταξιδιώτης, συνήθιζαν να χύνουν νερό μπροστά του, πριν φύγει, για να είναιελεύθερος ο δρόμος του, όπως ελεύθερο τρέχει το νερό.Σύμφωνα με μια λαϊκή δοξασία, το νερό κοιμάται κάποιες ώρες. Όποιος βρεθεί μπροστά σε κοιμισμένο νερό, δεν μπορεί να μιλήσει, γιατί θα πάθει μεγάλο κακό. Αν θελήσει να πιεί πρέπει να το ταράξει μετο χέρι του για να ξυπνήσει, διαφορετικά το νερό αγανακτεί και τουπαίρνει το μυαλό. Οι άνθρωποι από παλιά πίστευαν στις θεραπευτικέςιδιότητες του νερού. Πίστευαν ότι ραντίζοντας κάποιον με νερό, πουείναι « ματιασμένος», θα του φύγει το « κακό μάτι». Τέλος, σε πολλάδημοτικά τραγούδια και παραμύθια συναντάμε το «αθάνατο νερό», όπου μπορεί να κάνει κάποιον αθάνατο ή να τον ξαναφέρει στη ζωή σεπερίπτωση, που έχει αποβιώσει.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ� Θεός Ποσειδώνας

Ο Ποσειδώνας ήταν στη μυθολογία ένας από τους δώδεκαθεούς του Ολύμπου, κυρίαρχος και παντοδύναμος θεόςτης θάλασσας και όλων των νερών (ποταμών, λιμνών, πηγών).

Ήταν θεός βίαιος και άγριος. Όταν οργιζόταν χτυπούσετην τρίαινά του στα νερά, ανατάραζε τα κύματα καιεξαπόλυε θύελλες. Όλα τα θαλάσσια τέραταπαρουσιάζονταν με την τρικυμία και προκαλούσαν τοντρόμο στους ανθρώπους. Τον Οδυσσέα, που τύφλωσε τογιο του Πολύφημο, τον καταδίκασε να θαλασσοδέρνεταιχρόνια ολόκληρα.

Σύμβολα του Ποσειδώνα ήταν η τρίαινα και το δελφίνι. Ο Ποσειδώνας, ναυτικός θεός, λατρευόταν σε όλη τηνΕλλάδα, που ήταν κυρίως ναυτική χώρα.

� Νηρέας - Νηρηίδες

Θεός της θάλασσας, αρχαιότερος από τον Ποσειδώνα. Ζούσε στα παραμυθένια παλάτια του, στο βυθό του Αιγαίου, με τις πενήντα κόρες του, τις Νηρηίδες, και ήταν ονομαστόςγια τη σοφία του και τη μαντική του δύναμη. Μία από τιςονομαστές κόρες του ήταν η θεά Θέτιδα, η μητέρα τουΑχιλλέα.

Οι Νηρηίδες ήταν οι πενήντα θυγατέρες του Νηρέα καιτης Δωρίδας. Ήταν νύμφες της θάλασσας, πολύ όμορφες. Είχαν τη δύναμη να φουρτουνιάζουν και να γαληνεύουν τηθάλασσα. Τους άρεσε να παίζουν καθισμένες πάνω στιςαφρισμένες χαίτες των κυμάτων ή να κάθονται στουςβράχους και να στεγνώνουν τα πυκνά και μακρόσγουραμαλλιά τους. Ήταν περήφανες και χαρούμενες για τηνομορφιά και την αθανασία τους. Συχνά, συνόδευαν τααμάξια των θαλασσινών θεών

ΛΙΜΝΕΣ� Ως λίμνη νοείται ο υγροβιότοπος που αποτελείται από μάζες νερού,

γλυκού ή αλμυρού, αλλά και γενικότερα μάζες υγρού , συγκεντρωμένεςσε κοιλότητες της επιφάνειας της γης, φαινομενικά στάσιμες και χωρίςάμεση επικοινωνία με τη θάλασσα. Τα βάθη των λιμνών είναι σχετικάμικρά σε σχέση με των Ωκεανών και των Θαλασσών.

� Καλύπτον περίπου το 2% της επιφάνειας της Γης.

� Μεγαλύτερη λίμνη σε έκταση: Κασπία Θάλασσα

� Μεγαλύτερη λίμνη σε βάθος: Βαϊκάλη

ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΛΙΜΝΕΣ

Η «βραστή» λίμνη.

Η λίμνη Dominica είναι σε μια διαρκήκατάσταση βρασμού, με θερμοκρασίες πουπλησιάζουν τους 160-190 βαθμούς Κελσίου.

Σενεγάλη: Η Ροζ Λίμνη

Η Ροζ Λίμνη ή «Lac Rose» τηςΣενεγάλης οφείλει τοαυνήθιστο χρώμα της σεβακτήρια που αναπτύσσονταιστα νερά της με υψηλήπεριεκτικότητα σε αλάτι. Τοροζ χρώμα της λίμνης αλλάζειαπόχρωση ανάλογα με τονήλιο, από βαθύ κοκκινο ροζ σεμωβ.

Οι Λίμνες του Σαν Φρανσίσκο είναιτεχνητές λίμνες με μικρό βάθοςπου σχεδιάστηκαν για να παράγουναλάτι από το θαλασσινό νερό. Τοθαλασσινό νερό μεταφέρεται στιςλίμνες και σε διάστημα που μπορεί ναφτάσει τα 5 χρόνια το νερόεξατμίζεται φυσικά αφήνοντας στονπάτο το αλάτι, έτοιμο για συγκομιδή.Το διαφορετικό χρώμα κάθε λίμνης(πράσινο, κόκκινο, μπλε, κίτρινο) εξαρτάται από τουςμικροοργανισμούς που αναπτύσσονταιστο εσωτερικό της αλλά και από ταεπίπεδα αλατότητας του νερού. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους τηςεταιρείας τρεις μικροοργανισμοίκυρίως είναι υπεύθυνοι για τηναλλαγή του χρώματος των λιμνών. ΟιSynechococcus, Halobacteria, καιDunaliella.

TrnovačkoΗ λίμνη Trnovačko είναι γνωστή για το

παράδοξο σχήμα της που μοιάζει μετεράστια καρδιά γεμάτη γαλαζοπράσινο

νερό. Βρίσκεται στο Sutjeska National Park στο βόρειο τμήμα του Μαυροβουνίου, σε

υψόμετρο 1.517 μέτρων. Στη βάση μιαςκοιλάδας που περιβάλλεται από βραχώδεις

λοφοσειρές, η λίμνη Trnovačko είναιιδιαίτερα δημοφιλής προορισμός για

ντόπιους και ξένους, ενώ θεωρείται ένα απότα ιδανικότερα σημεία για ορειβασία,

περπάτημα και κατασκήνωση. Τα νερά πουκατεβαίνουν από τις λοφοσειρές Maglič,

Volujak και Bioc καταλήγουν στη λίμνη, ενώστη βόρεια πλευρά της δεσπόζει το

δάσος Vratnice. Από τα πιοπολυφωτογραφημένα σημεία της χώρας καιεξαιτίας του σχήματος της λίμνης ένα από

τα σημαντικότερα αξιοθέατα.

ΠΟΤΑΜΙΑ� Ο Ποταμός είναι το υδάτινο ρεύμα που χαρακτηρίζεται

από μια σχετική συνέχεια και σταθερότητα τροφοδοσίαςκαι με τομή κοίτης γενικά αρκετά ομαλή. Συνήθωςαντιδιαστέλλεται από τον χείμαρρο, που έχει πιοανώμαλους και απότομους αντίστοιχους χαρακτήρες· δενείναι, όμως, πάντοτε δυνατή μια σαφής διάκριση μεταξύτους. Το σημείο στο οποίο γεννιέται ένας ποταμόςονομάζεται πηγή.

�Ο μεγαλύτερος ποταμός σε έκταση είναι ο ΝΕΙΛΟΣ(6.669 χ.λ.μ.) ενώ ο δεύτερος, αλλα με μεγαλύτεροόγκο νερού είναι ο ΑΜΑΖΟΝΙΟΣ (6.436 χ.λ.µ.)

ΝΕΙΛΟΣΟ Νείλος είναι ο μεγαλύτερος σεμήκος ποταμός της Αφρικής, αλλά καιτου κόσμου. Πηγάζει νότιατου Ισημερινού και ρέοντας προςΒορρά δια μέσου τηςβορειοανατολικής Αφρικής εκβάλλειστη Μεσόγειο Θάλασσα. Έχει μήκος6.669 χιλιόμετρα και αποστραγγίζειέκταση που υπολογίζεται σε 3.349.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.. Ο Νείλοςσχηματίζεται από τρία κύρια υδάτιναρεύματα, τον Κυανού Νείλου (Αμπάι) και τον Άτμπαρα, που ρέουν από ταυψίπεδα της Αιθιοπίας, και τον ΛευκόΝείλο, που πηγάζει στις λίμνεςΒικτωρίας και Αλβέρτου.

ΑΜΑΖΟΝΙΟΣΟ Αμαζόνιος είναι ένας από τουςμεγαλύτερους ποταμούς της Γης. Διαρρέει τη ΝότιαΑμερική από τις Άνδεις ως τις εκβολές του, στον Ατλαντικό Ωκεανό. Γενικά θεωρείται ο δεύτεροςμακρύτερος ποταμός στη Γη μετά τον Νείλο, με μήκος6.400 χιλιόμετρα, αλλά παρόλα αυτά, το μήκος τουανάλογα με το πιο θεωρείται το σημείο των εκβολώνφτάνει μέχρι τα 7.000 χιλιόμετρα, οπότε και είναι ομακρύτερος ποταμός στη Γη. Ο Αμαζόνιος όμως είναι μεδιαφορά ο μεγαλύτερος ποταμός όσον αφορά τη μέσηπαροχή, που ανέρχεται σε219.000 κυβικάμέτρα ανά δευτερόλεπτο. Υπολογίζεται ότιτο 1/5 τού συνόλου του γλυκού νερού που ρέει στηνεπιφάνεια της γης μεταφέρεται απ' τον Αμαζόνιο. Το εμβαδόν της λεκάνης απορροήςτου είναι 6.915.000 χλμ²και είναι η μεγαλύτερη στη Γη. Ως πηγή του έχειαναγνωριστεί το όρος Μίσμι στο νότιο Περού

�Ο Πηνειός, ή Σαλαβριάς είναι ποταμός της Θεσσαλίας. Οιπηγές του βρίσκονται στην Πίνδο. Δεχόμενοςόλα τα νερά από τους συγκλίνοντεςακτινοειδώς παραπόταμους της ΔυτικήςΘεσσαλίας τα οποία άλλοτε σχημάτιζαν λίμνηκαι ρέοντας από τα στενά της Καλαμπάκας, που από τη διαβρωτική του ενέργειαδημιουργήθηκαν τα Μετέωρα, φθάνει στονθεσσαλικό κάμπο, όπου και διασχίζοντας τοπέρασμα της περίφημης Κοιλάδας τωνΤεμπών, μεταξύ Ολύμπου και Όσσας, εκβάλλειτελικά στον Θερμαϊκό Κόλπο, δημιουργώνταςτο Δέλτα του κοντά στην κωμόπολη Στόμιο.