griego, español ygriego clásico

110
griego, español y griego clásico ελληνικά, ισπανικά και αρχαία ελληνικά

Transcript of griego, español ygriego clásico

Page 1: griego, español ygriego clásico

griego, español y griego clásicoε λ λ η ν ι κ ά , ι σ π α ν ι κ ά κ α ι α ρ χ α ί α ε λ λ η ν ι κ ά

Page 2: griego, español ygriego clásico

esta obra está bajo una licencia:creative commons Atribución – compartirIgual 4.0 Internacional

Αυτό το έργο χορηγείται με άδεια:creative commons Αναφορά Δημιουργού – Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές

GRES

GRES

GRES

Título: ApologíA de SócrAteS (platón) – 396-397 ac

ΑπολογίΑ ΣωκράτουΣ (Πλάτων) – 396-397 πΧ

Traducción en español: nueva-acropolis.es

Diseño: cA 06.2017, espanol.gr

Imágenes:

cubierta La muerte de Sócrates, Mark Antokolski, 1875

p.3 Sócrates, paul dupont, 1638

p.4-5 La muerte de Sócrates, Jacques louis david, 1786

p.6-7 La muerte de Sócrates, Jacques philip Joseph de Saint Quentin, 1762

p.8 Fresco de la antigua Éfeso

p.73 La muerte de Sócrates, Jacques louis david, 1764

p.74 La muerte de Sócrates, giambattista cignaroli, 1759

p.104-105 La muerte de Sócrates, giuseppe diotti, 1806

p.107 Sócrates bebiendo la cicuta, Antonio Zucchi, rA, 1767

p.108 Conium maculatum L., Köhler's Medizinal-pflanzen, 1883

p.109 didier descouens, 2012

p.110 Sócrates, Mármol pentélico, tipo del herma de piazza Venezia, rome

Page 3: griego, español ygriego clásico

GRES

GRES

GRES

APOLOGÍAPLATÓN de Sócrates

griego, español y griego clásicoε λ λ η ν ι κ ά , ι σ π α ν ι κ ά κ α ι α ρ χ α ί α ε λ λ η ν ι κ ά

Page 4: griego, español ygriego clásico
Page 5: griego, español ygriego clásico

ApologíA:

1. Discurso principal [17a - 35d] 9 Το πρώτο μέρος της απολογίας

el VeredIcto: el jurado, sin embargo, lo encuentra culpablepor 281 votos a 221.

Η ετυμΗγορίΑ: από τους 501 δικαστές, καταδικαστικά ψήφισανοι 280, ενώ αθωωτικά οι 221.

2. Después del veredicto [35e - 38b] 57 Μετά την ετυμηγορία

lA SentencIA:360 vjueces otaron por la sentencia a muerte, ysolo 141 votaron en favor de la multa de 3.000 dracmas.

Η τελική ΑπόφΑΣΗ: η καταδίκη σε θάνατο με ψήφους 360έναντι 141, που πρότειναν χρηματική ποινή των 3.000 δραχμών.

3. luego de la sentencia [35e - 38b] 63 Μετά την καταδικαστική απόφαση

Texto en griego clásico 75 Το κείμενο στα αρχαιοελληνικά

platón, escribe sobre los últimos momentos de su maestro (Fedón) 106

Ο Πλάτων περιγράφει τις τελευταίες στιγμές του δασκάλου του (Φαίδων)

la planta que mató a Sócrates 108 Το φυτό που σκότωσε τον Σωκράτη

APOLOGÍAPLATÓN de Sócrates

Page 6: griego, español ygriego clásico

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr6

GRES

GRES

GRES

Page 7: griego, español ygriego clásico

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 7

GRES

GRES

GRES

Page 8: griego, español ygriego clásico

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr8

GRES

GRES

GRES

Page 9: griego, español ygriego clásico

❝ Discurso principal

no sé, atenienses, la sensación quehabéis experimentado por las pala-bras de mis acusadores. ciertamente,bajo su efecto, incluso yo mismo heestado a punto de no reconocerme;tan persuasivamente hablaban. Sinembargo, por así decirlo, no han di-cho nada verdadero. de las muchasmentiras que han urdido, una mecausó especial extrañeza, aquella enla que decían que teníais que preca-veros de ser engañados por mí por-que, dicen ellos, soy hábil para hablar.

en efecto, no sentir vergüenza de queinmediatamente les voy a contradecircon la realidad cuando de ningúnmodo me muestre hábil para hablar,eso me ha parecido en ellos lo másfalto de vergüenza, si no es que acasoéstos llaman hábil para hablar al quedice la verdad. pues, si es eso lo quedicen, yo estaría de acuerdo en quesoy orador, pero no al modo de ellos.en efecto, como digo, éstos han dichopoco o nada verdadero. en cambio,vosotros vais a oír de mí toda la ver-dad. cierta mente, por Zeus, atenien-ses, no oiréis bellas frases, como lasde éstos, adornadas cuidadosamente

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 9

GRES

GRES

GRES

❝ Το πρώΤο μέρος Της απολογίας

Δεν ξέρω, άνδρες Αθηναίοι, αν οι κα-τήγοροί μου σας επηρέασαν. Γιατί κιεμένα, λίγο ακόμα και θα με έκαναννα ξεχάσω ποιος είμαι. Τόσο πει-στικά μιλούσαν. Αν και, εδώ που ταλέμε, δεν είπαν τίποτα το αληθινό.Πιο μεγάλη εντύπωση όμως από όλατα ψέματα που είπαν μου έκανεαυτό: που έλεγαν ότι πρέπει να μεπροσέχετε, για να μην σας εξαπα-τήσω επειδή είμαι τάχα δεινός ρή-τορας.

Αυτό μου φάνηκε το πιο αδιάντροποψέμα, γιατί είναι βέβαιο ότι θα δια-ψευσθούν ευθύς αμέσως έμπρακτα,καθώς θα αποδειχθεί ότι δεν είμαιτρομερός στο να μιλάω, εκτός αν αυ-τοί λένε δεινό ρήτορα όποιον λέειτην αλήθεια. Αν λοιπόν θέλουν ναπουν αυτό θα συμφωνούσα πως εί-μαι ρήτορας, αλλά όχι με τον τρόποτο δικό τους. Έτσι λοιπόν σας λέω,αυτοί είπαν, ελάχιστα ή και καθόλου,την αλήθεια, εσείς όμως από εμέναθα την ακούσετε ολόκληρη. Όχι, ματο Δία, άνδρες Αθηναίοι με δημηγο-ρίες σαν τις δικές τους, ούτε καλλω-πισμένα λόγια με κομψές φράσεις

Page 10: griego, español ygriego clásico

con expresiones y vocablos, sino quevais a oír frases dichas al azar con laspalabras que me vengan a la boca;porque estoy seguro de que es justolo que digo, y ninguno de vosotrosespere otra cosa. pues, por supuesto,tampoco sería adecuado, a esta edadmía, presentarme ante vosotros comoun jovenzuelo que modela sus discur-sos. Además y muy seriamente, ate-nienses, os suplico y pido que si meoís hacer mi defensa con las mismasexpresiones que acostumbro a usar,bien en el ágora, encima de las mesasde los cambistas, donde muchos devosotros me habéis oído, bien enotras partes, que no os cause extra-ñeza, ni protestéis por ello.

en efecto, la situación es ésta. Ahora,por primera vez, comparezco anteun tribunal a mis setenta años. Sim-plemente, soy ajeno al modo de ex-presarse aquí. del mismo modo quesi, en realidad, fuera extranjero meconsentiríais, por supuesto, que ha-blara con el acento y manera en losque me hubiera educado, tambiénahora os pido como algo justo, segúnme parece a mí, que me permitáis mimanera de expresarme –quizá podríaser peor, quizá mejor– y consideréisy pongáis atención solamente a si

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr10

GRES

GRES

GRES

και λέξεις. Αλλά θα ακούσετε τα σω-στά λόγια, όπως μου έρθουν στομυαλό, γιατί πιστεύω ότι είναι δίκαιαόσα λέγω. Και κανείς σας να μην πε-ριμένει τίποτε άλλο. Γιατί δεν είναισωστό, άνδρες, σε αυτήν την ηλικίαπου βρίσκομαι, να έρθω σε σας πλά-θοντας όμορφα λόγια σαν να ήμουννεαρός. Και πρέπει να σας ζητήσω,άνδρες Αθηναίοι, μια χάρη από εσάς.Αν με ακούσετε να μιλάω με τα ίδιαλόγια που έχω συνηθίσει να μιλάωκαι στην αγορά και στα τραπέζια, ναμην απορήσετε και να μην θορυβη-θείτε.

Γιατί συμβαίνει αυτό: Αν και είμαιεβδομήντα χρονών για πρώτη φοράανεβαίνω σε βήμα δικαστηρίου. Δενξέρω λοιπόν την τέχνη της γλώσσαςπου χρησιμοποιείτε εδώ. Έτσι λοι-πόν, όπως εάν πραγματικά ήμουν ξέ-νος θα μου συγχωρούσατε το ότι θαμίλαγα με τη γλώσσα και με τοντρόπο που θα είχα ανατραφεί, έτσικαι τώρα αυτό ακριβώς σας ζητώ,γιατί αυτό είναι δίκαιο, να με αφή-σετε να εκφραστώ με τον τρόπο πουθέλω, ίσως ωραία, ίσως άσχημα,όμως εσείς τούτο να προσέχετε και

Page 11: griego, español ygriego clásico

digo cosas justas o no. Éste es el de-ber del juez, el del orador, decir laverdad. ciertamente, atenienses, esjusto que yo me defienda, en primerlugar, frente a las primeras acusacio-nes falsas contra mí y a los primerosacusadores; después, frente a las úl-timas, y a los últimos.

en efecto, desde antiguo y duranteya muchos años, han surgido antevosotros muchos acusadores míos,sin decir verdad alguna, a quienestemo yo más que a Ánito y los suyos,aun siendo también éstos temibles.pero lo son más, atenienses, los quetomándoos a muchos de vosotrosdesde niños os persuadían y me acu-saban mentirosamente, diciendo quehay un cierto Sócrates, sabio, que seocupa de las cosas celestes, que in-vestiga todo lo que hay bajo la tierray que hace más fuerte el argumentomás débil.

Éstos, atenienses, los que han exten-dido esta fama, son los temibles acu-sadores míos, pues los oyentes con-

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 11

GRES

GRES

GRES

να έχετε στο νου σας, αν μιλάω δί-καια ή όχι. Γιατί αυτή είναι του δικα-στή η αρετή, του ρήτορα δε είναι ναλέγει τα αληθινά. Πρώτα λοιπόν εί-ναι σωστό να απολογηθώ, άνδρεςΑθηναίοι, για τις παλιότερες κατηγο-ρίες που είπαν για μένα άδικα οιπρώτοι μου κατήγοροι, και μετά γιατις επόμενες και τους επόμενους κα-τηγόρους.

Γιατί πολλοί κατήγοροί μου ήρθαν σεσας και στα περασμένα χρόνια, χωρίςνα λένε τίποτα το αληθινό, και τουςοποίους εγώ φοβάμαι περισσότεροπαρά αυτούς που βρίσκονται τώραγύρω από τον Άνυτο, αν και αυτοίεδώ είναι αρκετά επικίνδυνοι με τοντρόπο τους. Αλλά εκείνοι, οι παλιοί,είναι φοβερότεροι, άνδρες, οι οποίοιαφού παρέλαβαν πολλούς από εσάςαπό παιδιά ακόμη, σας έπειθαν καιμε κατηγορούσαν χωρίς να λένε κα-μιά αλήθεια, ότι τάχα υπάρχει κά-ποιος Σωκράτης, σοφός άνδρας, πουασχολείται με τα ουράνια φαινόμενακαι έχει ψάξει όλα όσα βρίσκονταικάτω από τη γη, και κάνει τα άδικαλόγια να φαίνονται δίκαια.

Αυτοί, άνδρες Αθηναίοι, που έχουνδιαδώσει αυτή τη φήμη, αυτοί είναιοι πιο φοβεροί μου κατήγοροι. Γιατί

Page 12: griego, español ygriego clásico

sideran que los que investigan esono creen en los dioses. en efecto, es-tos acusadores son muchos y me hanacusado durante ya muchos años, yademás hablaban ante vosotros enla edad en la que más podíais darlescrédito, porque algunos de vosotroserais niños o jóvenes y porque acu-saban in absentia, sin defensor pre-sente. lo más absurdo de todo esque ni siquiera es posible conocer ydecir sus nombres, si no es precisa-mente el de cierto comediógrafo.los que, sirviéndose de la envidia yla tergiversación, trataban de persua -diros y los que, convencidos ellosmismos, intentaban convencer aotros son los que me producen lamayor dificultad. en efecto, ni siquie-ra es posible hacer subir aquí y poneren evidencia a ninguno de ellos, sinoque es necesario que yo me defiendasin medios, como si combatiera som-bras, y que argu mente sin que nadieme responda. en efecto, admitidtambién vosotros, como yo digo, queha habido dos clases de acusadoresmíos: unos, los que me han acusadorecientemente, otros, a los que ahorame refiero, que me han acusado des-de hace mucho, y creed que es pre-ciso que yo me defienda frente a és-tos en primer lugar.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr12

GRES

GRES

GRES

όσοι τους ακούνε νομίζουν ότι αυτοίπου αναζητούν αυτά τα πράγματαδεν πιστεύουν ότι υπάρχουν θεοί.Έπειτα αυτοί οι κατήγοροι είναι πολ-λοί και με κατηγορούν επί πολλάχρόνια, και ακόμη αυτά τα έλεγαν σεσας όταν ήσασταν σε μια ηλικία πουεύκολα τους πιστεύατε, επειδή πολ-λοί από εσάς ήσασταν παιδιά, καιμάλιστα μερικοί μωρά. Και κατηγο-ρούσαν έναν απόντα που δεν μπο-ρούσε να απολογηθεί για καμιά κα-τηγορία. Το πιο παράλογο από όλαείναι ότι ούτε τα ονόματά τους δενγνωρίζω να πω εκτός από κάποιονποιητή κωμωδιών. Όσοι δε με έχουνδιαβάλλει από φθόνο και σας έπει-θαν, και όσοι έχοντας οι ίδιοι πεισθείμετά έπειθαν κι άλλους, αυτοί είναιπολύ δύσκολο να αντιμετωπισθούν.Γιατί δεν μπορώ ούτε να φέρω εδώκανέναν από αυτούς ούτε να τονελέγξω αλλά πρέπει να απολογού-μαι σαν να παλεύω με σκιές και νακάνω ερωτήσεις χωρίς να παίρνωαπάντηση. Θεωρήστε λοιπόν κιεσείς, σαν δεδομενο, αυτό που λέωκι εγώ, ότι οι κατήγοροί μου είναιδυο ειδών, αυτοί που με κατηγόρη-σαν τώρα τελευταία, κι εκείνοι πουμε κατηγορούν από παλιά, για τουςοποίους σας μίλησα πριν λίγο.

Page 13: griego, español ygriego clásico

pues también vosotros les habéisoído acusarme anteriormente y mu-cho más que a estos últimos. dichoesto, hay que hacer ya la defensa,atenienses, e intentar arrancar devosotros, en tan poco tiempo, esamala opinión que vosotros habéis ad-quirido durante un tiempo tan largo.

Quisiera que esto resultara así, si esmejor para vosotros y para mí, y con-seguir algo con mi defensa, peropienso que es difícil y de ningúnmodo me pasa inadvertida esta difi-cultad. Sin embargo, que vaya estopor donde al dios le sea grato, deboobedecer a la ley y hacer mi defensa.recojamos, pues, desde el comienzocuál es la acusación a partir de la queha nacido esa opinión sobre mí, porla que Meleto, dándole crédito tam-bién, ha presentado esta acusaciónpública. Veamos, ¿con qué palabrasme calumniaban los tergiversadores?como si, en efecto, se tratara de acu-sadores legales, hay que dar lecturaa su acusación jurada. «Sócrates co-mete delito y se mete en lo que nodebe al investigar las cosas subterrá-

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 13

GRES

GRES

GRES

Και να καταλάβετε ότι για εκείνουςπρώτα πρέπει να απολογηθώ, γιατίκι εσείς εκείνους είχατε ακούσειπρώτα να με κατηγορούν, και μάλι-στα για πολύ περισσότερο καιρό, απ’ότι αυτοί εδώ οι πρόσφατοι. Ας εί-ναι. Πρέπει λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι,να απολογηθώ και να επιχειρήσω ναεξαφανίσω την ψεύτικη κατηγορίαπου τόσο πολύ χρόνο ακούγατε γιαμένα, μέσα σε τόσο λίγο χρόνο πουέχω στη διάθεσή μου.

Θα ήθελα λοιπόν να γίνει έτσι, αν τοθεωρείτε σωστό και για σας και γιαμένα, και να απολογηθώ με επιτυχία.Ξέρω όμως ότι είναι δύσκολο καιβλέπω αρκετά καλά γιατί. Ας γίνειόμως όπως θέλει ο θεός. Εγώ πρέπεινα υπακούσω στο νόμο και να απο-λογηθώ. Ας εξετάσουμε λοιπόν απότην αρχή ποια είναι η κατηγορία απότην οποία ξεκίνησε η διαβολή εναν-τίον μου, στην οποία πιστεύοντας οΜέλητος έκανε αυτή την καταγγελία.Ας δούμε τι έλεγαν οι κατήγοροί μουεκείνοι. Πρέπει λοιπόν, σαν να ήταναληθινοί κατήγοροι, να σας δια-βάσω το κατηγορητήριό τους. «ΟΣωκράτης είναι ένοχος και ερευνάψάχνοντας αυτά που βρίσκονταικάτω από τη γη και στον ουρανό,επίσης κάνει τον άδικο λόγο να φαί-

Page 14: griego, español ygriego clásico

neas y celestes, al hacer más fuerteel argumento más débil y al enseñarestas mismas cosas a otros».

es así, poco más o menos. en efecto,también en la comedia de Aristófa-nes veríais vosotros a cierto Sócratesque era llevado de un lado a otroafirmando que volaba y diciendootras muchas necedades sobre lasque yo no entiendo ni mucho ni poco.Y no hablo con la intención de me-nospreciar este tipo de conocimien-tos, si alguien es sabio acerca de talescosas, no sea que Meleto me entableproceso con esta acusación, sino queyo no tengo nada que ver con talescosas, atenienses.

presento como testigos a la mayorparte de vosotros y os pido que cuan-tos me habéis oído dialogar algunavez os informéis unos a otros y os lodeis a conocer; muchos de vosotrosestáis en esta situación. en efecto,informaos unos con otros de si algu-no de vosotros me-oyó jamás dialo-gar poco o mucho acerca de estostemas. de aquí conoceréis que tam-bién son del mismo modo las demáscosas que acerca de mí la mayoríadice. pero no hay nada de esto, y sihabéis oído a alguien decir que yo

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr14

GRES

GRES

GRES

νεται δίκαιος, και αυτά τα διδάσκεικαι σε άλλους».

Κάπως έτσι είναι. Γιατί αυτά βλέπετεκαι σεις οι ίδιοι στην κωμωδία τουΑριστοφάνη, δηλαδή κάποιον Σω-κράτη να περιφέρεται εκεί, να συ-ζητά, να αεροβατεί και να φλυαρεί,πράγματα για τα οποία εγώ δεν έχωτην παραμικρή ιδέα. Και δεν τα λέωαυτά για να υποτιμήσω την επιστήμηαυτή, αν κάποιος είναι σοφός σε τέ-τοια ζητήματα – ούτε βέβαια για νααποφύγω αυτές τις κατηγορίες τουΜελήτου – αλλά επειδή εγώ, άνδρεςΑθηναίοι, δεν έχω καμιά σχέση μεαυτά.

Έχω για μάρτυρες τους περισσότε-ρους από εσάς, και σας παρακαλώνα πληροφορήσετε ο ένας τον άλλονκαι να μιλήσουν όσοι με άκουσανποτέ να συζητάω. Και υπάρχουνπολλοί ανάμεσά σας τέτοιοι. Πείτελοιπόν μεταξύ σας, αν κανείς απόσας με άκουσε να συζητάω ποτέ,έστω και για λίγο, γι’ αυτά τα θέ-ματα. Και απ’ αυτό θα καταλάβετεότι τέτοιου είδους είναι και τα άλλαπου λέει για μένα ο κόσμος. Τίποταόμως από αυτά δεν είναι αλήθειαούτε και αυτό αν το ακούσατε είναι

Page 15: griego, español ygriego clásico

intento educar a los hombres y quecobro dinero, tampoco esto es ver-dad.

pues también a mí me parece que eshermoso que alguien sea capaz deeducar a los hombres como gorgiasde leontinos, pródico de ceos e Hi-pias de Élide. cada uno de éstos, ate-nienses, yendo de una ciudad a otra,persuaden a los jóvenes –a quienesles es posible recibir lecciones, gra-tuitamente del que quieran de susconciudadanos– a que abandonen laslecciones de éstos y reciban las suyaspagándoles dinero y debiéndolesagradecimiento.

por otra parte, está aquí otro sabio,natural de paros, que me he entera-do de que se halla en nuestra ciudad.Me encontré casualmente al hombreque ha pagado a los sofistas más di-nero que todos los otros juntos, ca-lias, el hijo de Hipónico. A éste le pre-gunté –pues tiene dos hijos:– «callas, le dije, si tus dos hijos fue-

ran potros o becerros, tendríamosque tomar un cuidador de ellos y

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 15

GRES

GRES

GRES

αληθινό, ότι δηλαδή εγώ εκπαιδεύωανθρώπους και παίρνω χρήματα γι’αυτή τη δουλειά.

Παρόλο που και αυτό μου φαίνεταιότι είναι καλό, αν δηλαδή κάποιοςείναι ικανός να εκπαιδεύσει ανθρώ-πους, όπως ο Γοργίας, ο Λεοντίνοςκαι ο Πρόδικος ο Κείος και ο Ιππίαςο Ηλείος. Γιατί ο καθένας από αυτούςάνδρες Αθηναίοι, μπορεί, πηγαίνον-τας από πόλη σε πόλη, να πείθει τουςνέους –οι οποίοι έχουν την δυνατό-τητα, χωρίς να πληρώσουν τίποτανα συναναστρέφονται οποιονδή-ποτε θέλουν από τους συμπολίτεςτους– να αφήνουν τις παρέες τουςγια να συναναστρέφονται αυτούς,πληρώνοντας χρήματα, και να τουςχρωστούν από πάνω και ευγνωμο-σύνη.

Επίσης υπάρχει κι ένας άλλος άν-δρας σοφός εδώ, από την Πάρο κα-ταγόμενος, που έμαθα ότι βρίσκεταιστην πόλη μας. Έτυχε κάποτε να συ-ναντήσω κάποιον άνθρωπο που έχειπληρώσει στους σοφιστές πολύ πε-ρισσότερα χρήματα από όσα όλοι οιάλλοι μαζί, τον Καλλία του Ιππονί-κου. Τον ρώτησα λοιπόν, επειδή έχεικαι δυο γιους: – Καλλία, αν αντί για τους δυο γιους

Page 16: griego, español ygriego clásico

pagarle; éste debería hacerlos ap-tos y buenos en la condición natu-ral que les es propia, y sería un co-nocedor de los caballos o un agri-cultor. pero, puesto que son hom-bres, ¿qué cuidador tienes la inten-ción de tomar? ¿Quién es conoce-dor de esta clase de perfección, dela humana y política? pues piensoque tú lo tienes averiguado por te-ner dos hijos». «¿Hay alguno o no?»,dije yo.

– «claro que sí», dijo él. – «¿Quién, de dónde es, por cuánto

enseña?», dije yo.– «oh Sócrates –dijo él; eveno, de

paros, por cinco minas».

Y yo consideré feliz a eveno, si verda -dera mente posee ese arte y enseñatan convenientemente. en cuanto amí, pre sumiría y me jactaría, si supie-ra estas cosas, pero no las sé, ate-nienses. Quizá alguno de vosotrosobjetaría: «pero, Sócrates, ¿cuál estu situación, de dónde han nacidoesas tergiversaciones? pues, sinduda, no ocupándote tú en cosa más

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr16

GRES

GRES

GRES

σου είχες δυο πουλάρια ή δυο μο-σχαράκια, δεν θα ήταν δύσκολονα βρούμε σε ποιον να τα εμπι-στευτούμε και ποιον να μισθώ-σουμε για να μεγαλώσουν με τονκαλύτερο δυνατό τρόπο. Θα ήτανκάποιος εκπαιδευτής αλόγων ήκάποιος κτηματίας. Τώρα όμωςπου πρόκειται για ανθρώπους, σεποιον πρόκειται να τους εμπιστευ-τείς; Ποιος είναι γνώστης αυτήςτης αρετής, που ταιριάζει στον άν-θρωπο και στον πολίτη; Φαντάζο-μαι ότι θα έχεις σκεφτεί, αφούέχεις παιδιά. Υπάρχει κάποιος κα-τάλληλος ή όχι;

– Και βέβαια, μου είπε.– Ποιος είναι, του είπα. Από πού κα-

τάγεται; Και με πόσα χρήματα δι-δάσκει;

– Ο Εύηνος, απάντησε, Σωκράτη,από την Πάρο, με πέντε μνες.

Κι εγώ μακάρισα τον Εύηνο, αν όν-τως κατέχει αυτήν την τέχνη και δι-δάσκει τόσο καλά. Εγώ ο ίδιος θαυπερηφανευόμουν πολύ αν είχα δε-ξιότητες και γνώσεις τέτοιου είδους.Αλλά δεν έχω, άνδρες Αθηναίοι. Θαμε ρωτούσε ίσως κάποιος από σας:«Μα Σωκράτη, εσύ με τι ασχολείσαι;Πως γεννήθηκαν αυτές οι κατηγο-ρίες εναντίον σου; Γιατί βέβαια αν

Page 17: griego, español ygriego clásico

notable que los demás, no hubierasurgido seguidamente tal fama y re-nombre, a no ser que hicieras algodistinto de lo que hace la mayoría.dinos, pues, qué es ello, a fin de quenosotros no juzguemos a la ligera.»

pienso que el que hable así dice pa-labras justas y yo voy a intentar dara conocer qué es, realmente, lo queme ha hecho este renombre y estafama. oíd, pues. tal vez va a parecera alguno de vosotros que bromeo.Sin embargo, sabed bien que os voya decir toda la verdad. en efecto, ate-nienses, yo no he adquirido este re-nombre por otra razón que por ciertasabiduría. ¿Qué sabiduría es esa? laque, tal vez, es sabiduría propia delhombre; pues en realidad es proba-ble que yo sea sabio respecto a ésta.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 17

GRES

GRES

GRES

δεν σε απασχολούσαν πράγματαπου δεν απασχολούν άλλους δεν θαδημιουργούσες τόση φήμη, ούτε θαγινόταν τόσος λόγος για σένα, αν δενέκανες πράγματα που οι πολλοί δεντα κάνουν. Πες μας λοιπόν τι είναιαυτό, για να μην υποθέτουμε εμείςδιάφορα πράγματα για σένα».

Μου φαίνεται ότι σωστά θα μιλούσεόποιος έλεγε αυτά, και θα προσπα-θήσω κι εγώ να βρω τι είναι αυτόπου δημιούργησε τη φήμη μου καιτις εναντίον μου κατηγορίες. Ακούτελοιπόν προσεκτικά. Ίσως φανεί σεμερικούς από εσάς ότι αστειεύομαι.Να ξέρετε καλά όμως ότι θα σας πωόλη την αλήθεια. Εγώ λοιπόν, άνδρεςΑθηναίοι, απέκτησα αυτό το όνομααπ’ τη σοφία μου και μόνο. Και ποιαείναι αυτή η σοφία; Αυτή που είναι,νομίζω, η ανθρώπινη σοφία. Πράγ-ματι ίσως να την κατέχω αυτή τη σο-φία. Ενώ αυτοί, για τους οποίους μι-λούσα πριν λίγο, είναι σοφοί με μιασοφία ανώτερη από την ανθρώπινη,αλλιώς δεν ξέρω τι να πω.

Page 18: griego, español ygriego clásico

Éstos, de los que hablaba hace un mo-mento, quizá sean sabios respecto auna sabiduría mayor que la propia deun hombre o no sé cómo calificarla.Hablo así, porque yo no conozco esasabiduría, y el que lo afirme miente yhabla en favor de mi falsa reputación.Atenienses, no protestéis ni aunqueparezca que digo algo presuntuoso;las palabras que voy a decir no sonmías, sino que voy a remitir al que lasdijo, digno de crédito para vosotros.de mi sabiduría, si hay alguna y cuáles, os voy a presentar como testigoal dios que está en delfos. en efecto,conocíais sin duda a Querefonte.

Éste era amigo mío desde la juventudy adepto al partido democrático, fueal destierro y regresó con vosotros.Y ya sabéis cómo era Querefonte,qué vehemente para lo que empren-día. pues bien, una vez fue a delfosy tuvo la audacia de preguntar al orá-culo esto –pero como he dicho, noprotestéis, atenienses– preguntó sihabía alguien más sabio que yo. lapitia le respondió que nadie era mássabio. Acerca de esto os dará testi-monio aquí este hermano suyo, pues-to que él ha muerto.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr18

GRES

GRES

GRES

Γιατί εγώ δεν τη γνωρίζω αυτή τησοφία, τη δική τους, και όποιος ισχυ-ρίζεται το αντίθετο λέει ψέματα καιτο κάνει για να με διαβάλει. Και μηνδιαμαρτυρηθείτε με φωνές, άνδρεςΑθηναίοι, αν σας φανεί ότι σας λέωκάτι υπερβολικό. Γιατί δεν είναι δικάμου τα λόγια που θα πω αλλά κά-ποιου πολύ αξιόπιστου. Γιατί της δι-κής μου σοφίας, αν έχω κάποια σο-φία, όποια κι αν είναι, θα πα ρου -σιάσω για μάρτυρα τον θεό των Δελ-φών. Γνωρίζετε βέβαια τον Χαιρε-φώντα.

Αυτός ήταν παιδικός μου φίλος καιήταν και δικός σας φίλος, του λαού,και είχε εξοριστεί τότε μαζί σας, καιξαναγύρισε μαζί σας εδώ. Και ξέρετεβέβαια τι χαρακτήρα είχε ο Χαιρε-φώντας, πόσο υπερβολικός ήταν σεό,τι έκανε. Κάποτε λοιπόν που πήγεστους Δελφούς, τόλμησε να ρωτήσειτο μαντείο το εξής: –γι’ αυτό που θαπω μην βάλετε τις φωνές, άνδρες–ρώτησε λοιπόν αν υπάρχει κάποιοςσοφότερος από μένα. Απάντησε τότεη Πυθία ότι κανένας δεν είναι σοφό-τερος. Και γι’ αυτά τα πράγματα είναιμάρτυρας αυτός εδώ, ο αδελφόςτου, γιατί εκείνος έχει πεθάνει.

Page 19: griego, español ygriego clásico

pensad por qué digo estas cosas; voya mostraros de dónde ha salido estafalsa opinión sobre mí. Así pues, trasoír yo estas palabras reflexionaba así:«¿Qué dice realmente el dios y qué in-dica en enigma? Yo tengo concienciade que no soy sabio, ni poco ni mucho.¿Qué es lo que realmente dice al afir-mar que yo soy muy sabio? Sin duda,no miente; no le es lícito.» Y durantemucho tiempo estuve yo confuso so-bre lo que en verdad quería decir. Mástarde, a regañadientes me incliné a unainvestigación del oráculo del modo si-guiente. Me dirigí a uno de los que pa-recían ser sabios, en la idea de que, sien alguna parte era posible, allí refu-taría el vaticinio y demostraría al orá-culo: «Éste es más sabio que yo y túdecías que lo era yo.» Ahora bien, alexaminar a éste –pues no necesito ci-tarlo con su nombre, era un políticoaquel con el que estuve indagando ydialogando– experi menté lo siguiente,atenienses: me pareció que otras mu-chas personas creían que ese hombreera sabio y, especialmente, lo creía élmismo, pero que no lo era. A continu -ación intentaba yo demostrarle que élcreía ser sabio, pero que no lo era. Aconsecuencia de ello, me gané la ene-mistad de él y de muchos de los pre -sentes.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 19

GRES

GRES

GRES

Προσέξτε τώρα γιατί σας τα λέωαυτά. Γιατί πρόκειται να σας εξηγήσωπως γεννήθηκε η ψεύτικη κατηγορίαεναντίον μου. Όταν τα άκουσα λοιπόναυτά, σκέφτηκα έτσι: «Τι είναι αυτάπου λέει ο θεός και τι να εννοεί; Γιατίεγώ ξέρω πως δεν είμαι καθόλου σο-φός. Τι λέει λοιπόν πως είμαι πιο σο-φός απ’ όλους; Δεν μπορεί βέβαια ναλέει ψέματα. Δεν είναι δυνατόναυτό». Και για πολύν καιρό απορούσατι ήθελε να πει. Πολύ αργότερα άρ-χισα να εξετάζω το ζήτημα με τοντρόπο που θα σας πω. Πήγα σε κά-ποιον απ’ αυτούς που θεωρούνται σο-φοί, γιατί ίσως εκεί θα μπορούσα ναελέγξω το μαντείο και να πω στονχρησμό: «Αυτός εδώ είναι σοφότεροςαπό μένα, ενώ εσύ είπες ότι εγώ εί-μαι». Εξετάζοντάς τον λοιπόν σε βά-θος αυτόν –δεν χρειάζεται να πω τοόνομά του, ήταν κάποιος από τους πο-λιτικούς– εξετάζοντάς τον λοιπόν καισυζητώντας μαζί του, έπαθα το εξής,άνδρες Αθηναίοι: μου φάνηκε ότι αυ-τός ο άνδρας φαινόταν σοφός και σεπολλούς άλλους ανθρώπους και προ-παντός στον εαυτό του, ενώ δεν ήταν.Και έπειτα προσπαθούσα να του απο-δείξω ότι νόμιζε πως ήταν σοφός,ενώ δεν ήταν. Μ’ αυτόν τον τρόποόμως με αντιπάθησε και αυτός καιπολλοί από τους παρόντες.

Page 20: griego, español ygriego clásico

Al retirarme de allí razonaba a solasque yo era más sabio que aquel hom-bre. es probable que ni uno ni otrosepamos nada que tenga valor, peroeste hombre cree saber algo y no losabe, en cambio yo, así como, enefecto, no sé, tampoco creo saber.parece, pues, que al menos soy mássabio que él en esta misma pe -queñez, en que lo que no sé tampococreo saberlo. A continu ación me en-caminé hacia otro de los que pare-cían ser más sabios que aquél y saquéla misma impresión, y también allíme gané la enemistad de él y de mu-chos de los presentes.

después de esto, iba ya uno tras otro,sintiéndome disgustado y temiendoque me ganaba enemistades, pero,sin embargo, me parecía necesariodar la mayor importancia al dios. de-bía yo, en efecto, encaminarme, in-dagando qué quería decir el oráculo,hacia todos los que parecieran saberalgo.

Y, por el perro, atenienses –pues espreciso decir la verdad ante voso-tros– que tuve la siguiente impresión.Me pareció que los de mayor reputa-

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr20

GRES

GRES

GRES

Εγώ λοιπόν καθώς έφευγα σκεφτό-μουν ότι: απ’ αυτόν τον άνθρωποεγώ είμαι σοφότερος. Γιατί, όπωςφαίνεται, κανένας από τους δύο μαςδεν γνωρίζει τίποτα σπουδαίο.Όμως αυτός νομίζει ότι γνωρίζειενώ δεν γνωρίζει. Ενώ εγώ δεν γνω-ρίζω βέβαια τίποτα, αλλά ούτε καινομίζω ότι γνωρίζω. Φαίνεται ότιαπό εκείνον, γι’ αυτόν ακριβώς τολόγο, είμαι λίγο σοφότερος, γιατίεκείνα που δεν γνωρίζω δεν νομίζωότι τα γνωρίζω. Μετά πήγα σε κά-ποιον άλλον, από εκείνους που θε-ωρούνται σοφότεροι απ’ αυτόν, καικατάλαβα ότι συμβαίνει και μ’ αυτόνακριβώς το ίδιο. Έτσι με αντιπάθησεκι εκείνος και πολλοί άλλοι.

Μετά απ’ αυτά συνέχισα να πηγαίνωκαι σε άλλους, παρ’ όλο που ένιωθα –και λυπόμουν, και φοβόμουν– πως γι-νόμουν μισητός, ωστόσο μου φαινό-ταν ότι ήταν αναγκαίο να προτιμήσωνα ερευνήσω τα λόγια του θεού.Έπρεπε λοιπόν να πάω, εξετάζονταςτι θέλει να πει ο χρησμός, σε όλουςπου θεωρούνταν ότι γνωρίζουν κάτι.

Και μα τον κύνα, άνδρες Αθηναίοι –γιατί πρέπει να σας πω την αλήθεια–να τι μου συνέβη: Οι πιο φημισμένοιμου φάνηκαν να ξέρουν σχεδόν τα

Page 21: griego, español ygriego clásico

ción estaban casi carentes de lo másimportante para el que investiga se-gún el dios; en cambio, otros que pa-recían inferiores estaban mejor do-tados para el buen juicio. Sin duda,es necesario que os haga ver mi ca-mino errante, como condenado a cier-tos trabajos, a fin de que el oráculofuera irrefutable para mí. en efecto,tras los políticos me encaminé hacialos poetas, los de tragedias, los de di-tirambos y los demás, en la idea deque allí me encontraría mani -fiestamente más ignorante que aqué-llos. Así pues, tomando los poemassuyos que me parecían mejor realiza-dos, les iba preguntando qué queríandecir, para, al mismo tiempo, apren-der yo también algo de ellos. puesbien, me resisto por vergüenza a de-ciros la verdad, atenienses. Sin em-bargo, hay que decirla.

por así decir, casi todos los presentespodían hablar mejor que ellos sobrelos poemas que ellos habían com-puesto. Así pues, también respectoa los poetas me di cuenta, en pocotiempo, de que no hacían por sabi-duría lo que hacían, sino por ciertasdotes naturales y en estado de ins-piración como los adivinos y los querecitan los oráculos.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 21

GRES

GRES

GRES

λιγότερα, όταν τους εξέταζα σύμ-φωνα με τα λόγια του θεού, ενώ άλ-λοι, που φαίνονταν κατώτεροι, ήτανπιο συνετοί άνδρες. Πρέπει λοιπόναυτή την περιπλάνησή μου να σας τηδιηγηθώ, σαν άθλους που κατόρ-θωσα να πραγματοποιήσω, για ναμην αφήσω ανεπιβεβαίωτο το χρη-σμό. Μετά λοιπόν από τους πολιτι-κούς, πήγα στους ποιητές, κι εκείνουςτων τραγωδιών κι εκείνους των δι-θυράμβων και τους άλλους, με σκοπόνα πιάσω εδώ τον εαυτό μου να είμαιαμαθέστερος απ’ αυτούς. Φέρνονταςλοιπόν μαζί μου εκείνα από τα ποι-ήματά τους που μου φαινόταν ότι ταέχουν δουλέψει περισσότερο, τουςζητούσα να μου εξηγήσουν τι λένε,για να μάθω ταυτόχρονα και κάτι απ’αυτούς. Ντρέπομαι λοιπόν να σας πω,άνδρες, την αλήθεια. Πρέπει όμως νασας την πω.

Με λίγα λόγια, σχεδόν όλοι όσοι εί-ναι παρόντες θα μπορούσαν να μι-λήσουν καλύτερα για τα έργα τουςαπ’ αυτούς τους ίδιους. Δεν άργησανα αντιληφθώ ότι και για τους ποι-ητές ισχύει αυτό εδώ, ότι δηλαδήδεν δημιουργούν με τη σοφία, αλλάμε κάποιο φυσικό χάρισμα, με κά-ποια έμπνευση ανάλογη μ’ εκείνητων μάντεων και των χρησμωδών.

Page 22: griego, español ygriego clásico

en efecto, también éstos dicen mu-chas cosas hermosas, pero no sabennada de lo que dicen. Una inspiraciónsemejante me pareció a mí que ex-perimentaban también los poetas, yal mismo tiempo me di cuenta deque ellos, a causa de la poesía, creíantambién ser sabios respecto a las de-más cosas sobre las que no lo eran.Así pues, me alejé también de allícreyendo que les superaba en lo mis-mo que a los políticos. en último lu-gar, me encaminé hacia los artesa-nos. era consciente de que yo, porasí decirlo, no sabía nada, en cambioestaba seguro de que encontraría aéstos con muchos y bellos conoci-mientos.

Y en esto no me equivoqué, pues sa-bían cosas que yo no sabía y, en ello,eran más sabios que yo. pero, ate-nienses, me pareció a mí que tam-bién los buenos artesanos incurríanen el mismo error que los poetas:por el hecho de que realizaban ade-cuadamente su arte, cada uno deellos estimaba que era muy sabiotambién respecto a las demás cosas,incluso las más importantes, y eseerror velaba su sabiduría.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr22

GRES

GRES

GRES

Γιατί πράγματι αυτοί λένε πολλά καικαλά, αλλά δεν γνωρίζουν τίποτα γι’αυτά που λένε. Αυτό μου φαίνεταιότι έχουν πάθει και οι ποιητές. Καιταυτόχρονα κατάλαβα ότι εξαιτίαςτου ποιητικού τους ταλέντου νομί-ζουν ότι και στα άλλα είναι οι πιο σο-φοί από τους ανθρώπους, ενώ δενείναι. Έφυγα λοιπόν και από εκεί μετη σκέψη ότι έχω το ίδιο πλεονέ-κτημα απέναντί τους, όπως και μετους πολιτικούς. Στο τέλος πήγαστους χειροτέχνες. Γιατί ήξερα ότιεγώ δεν γνωρίζω τίποτα, ήξεραόμως ότι αυτούς θα τους εύρισκα ναγνωρίζουν πολλά και καλά.

Και σ’ αυτό δεν διαψεύστηκα, γιατίγνώριζαν αυτά που εγώ δεν γνώριζακαι ως προς αυτά ήταν σοφότεροιαπό εμένα. Αλλά, άνδρες Αθηναίοι,μου φάνηκαν να έχουν το ίδιο ελάτ-τωμα με τους ποιητές και οι καλοίκαλλιτέχνες. Επειδή ασκούσε καλάτην τέχνη του ο καθένας απ’ αυτούς,νόμιζε ότι και στα άλλα είναι πάραπολύ σοφός, και αυτό το σφάλματους σκίαζε κι εκείνη τη σοφία πουπράγματι κατείχαν.

Page 23: griego, español ygriego clásico

de modo que me preguntaba yo mis-mo, en nombre del oráculo, si prefe-riría estar así, como estoy, no siendosabio en la sabiduría de aquellos niignorante en su ignorancia o tenerestas dos cosas que ellos tienen. Asípues, me contesté a mí mismo y aloráculo que era ventajoso para míestar como estoy. A causa de esta in-vestigación, atenienses, me he crea-do muchas enemistades, muy durasy pesadas, de tal modo que de ellashan surgido muchas tergi versacionesy el renombre éste de que soy sabio.en efecto, en cada ocasión los pre-sentes creen que yo soy sabio res-pecto a aquello que refuto a otro. esprobable, ate nienses, que el dios seaen realidad sabio y que, en este orá-culo, diga que la sabiduría humanaes digna de poco o de nada. Y pareceque éste habla de Sócrates –se sirvede mi nombre poniéndome comoejemplo, como si dijera: «es el mássabio, el que, de entre vosotros,hombres, conoce, como Sócrates,que en verdad es digno de nada res-pecto a la sabiduría.» Así pues, inclu-so ahora, voy de un lado. a otro in-vestigando y averiguando en el sen-tido del dios, si creo que alguno delos ciudadanos o de los forasteroses sabio. Y cuando me parece que no

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 23

GRES

GRES

GRES

Έτσι λοιπόν κατέληξα να αναρωτιέ-μαι –για να δικαιώσω το χρησμό– τιαπό τα δύο θα προτιμούσα, να είμαιόπως είμαι, δηλαδή να μην είμαι ούτεσοφός με τη δικιά τους σοφία αλλάούτε και αμαθής με τη δικιά τουςαμάθεια, ή να είμαι και σοφός καιαμαθής όπως εκείνοι. Απαντούσαλοιπόν και στον εαυτό μου και στονχρησμό ότι είναι καλύτερα να είμαιόπως είμαι. Από αυτήν τη συνήθεια,άνδρες Αθηναίοι, γεννήθηκαν πολλέςέχθρες εναντίον μου και μάλιστατόσο δυσάρεστες και βαριές, ώστενα γεννηθούν απ’ αυτές πολλές συ-κοφαντίες και να μου βγει η φήμηότι είμαι σοφός. Γιατί κάθε φορά πουαποδεικνύω την άγνοια κάποιου, νο-μίζουν οι παρόντες ότι είμαι σοφόςσ’ αυτά που εκείνος δεν γνωρίζει.Όπως φαίνεται όμως, άνδρες, ο θεόςμόνο είναι πράγματι σοφός και μ’ αυ-τόν το χρησμό αυτό λέει, ότι η αν-θρώπινη σοφία έχει μικρή αξία, ίσωςκαι καμία. Και πιθανόν να υποδει-κνύει τον Σωκράτη, και να χρησιμο-ποιεί το όνομά μου φέροντάς με γιαπαράδειγμα, σα να ήθελε να πει:«Εκείνος από σας είναι, άνθρωποι, οσοφότερος που, σαν το Σωκράτη,γνωρίζει ότι στην πραγματικότηταδεν μπορεί να είναι διόλου σοφός».Όλα αυτά λοιπόν εγώ ακόμα και

Page 24: griego, español ygriego clásico

lo es, prestando mi auxilio al dios, ledemuestro que no es sabio. por esaocupación no he tenido tiempo derealizar ningún asunto de la ciudaddigno de citar ni tampoco mío parti-cular, sino que me encuentro en granpobreza a causa del servicio del dios.

Se añade, a esto, que los jóvenes.que me acompañan espontánea -mente –los que disponen de mástiempo, los hijos de los más ricos– sedivierten oyéndome examinar a loshombres y, con frecuencia, me imitane intentan examinar a otros, y, natu-ralmente, encuentran, creo yo, grancantidad de hombres que creen sa-ber algo pero que saben poco o nada.en consecuencia, los exami nados porellos se irritan conmigo, y no consigomismos, y dicen que un tal Sócrateses malvado y corrompe a los jóvenes.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr24

GRES

GRES

GRES

τώρα τα στριφογυρίζω στο μυαλόμου, τα εξετάζω και τα ερευνώ, ακο-λουθώντας τα λόγια του θεού, κάθεφορά που νομίσω ότι κάποιος είναισοφός, είτε συμπολίτης μας είτε ξέ-νος. Και όταν έχω την αίσθηση ότιδεν είναι σοφός, βοηθώ τον θεό απο-δεικνύοντάς το. Έτσι, όντας απασχο-λημένος μ’ αυτό το έργο δεν ευκαιρώούτε για την πόλη να κάνω τίποτααξιόλογο ούτε για την οικογένειάμου, αλλά βρίσκομαι σε φοβερήφτώχεια υπηρετώντας το θεό.

Εκτός από αυτά όμως οι νέοι που μεακολουθούν με τη θέλησή τους –καιείναι εκείνοι που έχουν τον περισ-σότερο χρόνο διαθέσιμο, οι πιοπλούσιοι– ευχαριστιούνται να μεακούνε να εξετάζω τους ανθρώπουςκαι πολλές φορές με μιμούνται κι αυ-τοί. Προσπαθούν έπειτα, να εξετά-σουν και οι ίδιοι, άλλους. Και βρί-σκουν, όπως φαίνεται, μεγάληαφθονία από ανθρώπους που νομί-ζουν ότι γνωρίζουν κάτι, ενώ λίγαπράγματα μόνο γνωρίζουν ή ακόμακαι τίποτα. Τότε όσοι εξετάζονταιεξοργίζονται με εμένα αλλά όχι μ’εκείνους. Λένε μάλιστα ότι υπάρχεικάποιος άθλιος Σωκράτης που δια-φθείρει τους νέους.

Page 25: griego, español ygriego clásico

cuando alguien les pregunta quéhace y qué enseña, no pueden decirnada, lo ignoran; pero, para no darla impresión de que están confusos,dicen lo que es usual contra todoslos que filosofan, es decir: «las cosasdel cielo y lo que está bajo la tierra»,«no creer en los dioses» y «hacer másfuerte el argumento más débil».pues creo que no desearían decir laverdad, a saber, que resulta evidenteque están simulando saber sin sabernada. Y como son, pienso yo, susce -ptibles y vehementes y numerosos,y como, además, hablan de mí apa-sionada y persuasivamente, os hanllenado los oídos calumniándo meviolentamente desde hace muchotiempo. como consecuencia de estome han acusado Meleto, Ánito y li-cón; Meleto, irritado en nombre delos poetas; Anito, en el de los de-miurgos y de los políticos, y licón,en el de los oradores.

de manera que, como decía yo alprincipio, me causaría extrañeza queyo fuera capaz de arrancar de voso-tros, en tan escaso tiempo, esta falsaimagen que ha tomado tanto cuerpo.Ahí tenéis, atenienses, la verdad y osestoy hablando sin ocultar nada, ni

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 25

GRES

GRES

GRES

Και όταν τους ρωτάει κανείς τι κάνεικαι τι διδάσκει για να πετυχαίνει κάτιτέτοιο, δεν έχουν τι να απαντήσουνγιατί δεν το ξέρουν. Για να μη φανείόμως ότι δεν έχουν τι να πουν, λένεό,τι έχουν πρόχειρο εναντίον των φι-λοσόφων γενικώς, «πως ερευνά ό,τισυμβαίνει στον ουρανό και κάτωαπό τη γη», «ότι δεν πιστεύει σουςθεούς» και «ότι κάνει αυτό που είναιλάθος να φαίνεται για σωστό». Γιατίτην αλήθεια νομίζω, δεν θα ήθελαννα πουν, ότι δηλαδή προσποιούνταιότι γνωρίζουν, ενώ τίποτα δεν γνω-ρίζουν. Καθώς είναι λοιπόν φιλόδο-ξοι και φανατικοί και πολλοί, και μι-λάνε όλοι μαζί και πειστικά για μένα,έχουν γεμίσει τα αυτιά σας και απόπαλιά και τώρα συκοφαντώντας μεάγρια. Απ’ αυτούς είναι και ο Μέλη-τος και ο Άνυτος και ο Λύκων πουμου επιτέθηκαν, ο Μέλητος οργιζό-μενος για λογαριασμό των ποιητών,ο Άνυτος υπερασπιζόμενος τους πο-λιτικούς και ο Λύκων τους ρήτορες.

Ώστε, όπως έλεγα στην αρχή, θααπορούσα αν κατόρθωνα να βγάλωαπό το μυαλό σας σε τόσο λίγοχρόνο αυτές τις συκοφαντίες πουέχουν συσσωρευτεί. Αυτή είναι, άν-δρες Αθηναίοι, η αλήθεια, και σας τηλέω χωρίς να σας κρύψω τίποτα

Page 26: griego, español ygriego clásico

grande ni pequeño, y sin tomar pre-cauciones en lo que digo. Sin embar-go, sé casi con certeza que con estaspalabras me consigo ene mistades,lo cual es también una prueba de quedigo la verdad, y que es ésta la malafama mía y que éstas son sus causas.

Si investigáis esto ahora o en otraocasión, confirmaréis que es así.Acerca de las Acusaciones que mehicieron los primeros acusadores seaésta suficiente defensa ante voso-tros. contra Meleto, el honrado y elamante de la ciudad, según él dice,y contra los acusadores recientes voya intentar defenderme a continu -ación. tomemos, pues, a su vez, laacusación jurada de éstos, dado queson otros acusadores. es así: «Sócra-tes delinque corrompiendo a los jó-venes y no creyendo en los diosesen los que la ciudad cree, sino enotras divinidades nuevas».

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr26

GRES

GRES

GRES

απολύτως και χωρίς να παραποιήσωτίποτα. Παρ’ όλο που ξέρω ότι γιατον ίδιο λόγο σας γίνομαι μισητός.Αυτό άλλωστε είναι απόδειξη ότιλέω την αλήθεια και ότι από εδώ ξε-κινούν οι συκοφαντίες και ότι αυτέςείναι οι αιτίες τους.

Και είτε τώρα είτε άλλοτε να εξετά-σετε αυτά, θα βρείτε ότι έτσι είναι.Για όσα λοιπόν με κατηγορούσαν οιπρώτοι μου κατήγοροι, αρκεί γιασας αυτή μου η απολογία. Στον Μέ-λητο τώρα, τον καλό και αφοσιω-μένο στην πόλη, όπως λένε, καιστους πρόσφατους κατηγόρους μου,θα προσπαθήσω να απολογηθώ.Πάλι λοιπόν, επειδή πρόκειται γιαδιαφορετικούς κατηγόρους, αςακούσουμε το κατηγορητήριό τους.Λέει λοιπόν περίπου τα εξής: Λένεότι ο Σωκράτης είναι ένοχος επειδήδιαφθείρει τους νέους και δεν πι-στεύει στους θεούς της πόλης, αλλάσε άλλες καινούργιες θεότητες.

Page 27: griego, español ygriego clásico

Tal es la acusación.

examinémosla punto por punto.dice, en efecto, que yo delinco co-rrompiendo a los jóvenes. Yo, por miparte, afirmo que Meleto delinqueporque bromea en asunto serio, so-metiendo a juicio con ligereza a laspersonas y simulando esforzarse einquietarse por cosas que jamás lehan preocupado. Voy a intentar mos-traros que esto es así. Ven aquí, Me-leto, y dime:

– ¿no es cierto que consideras de lamayor importancia que los jóvenessean lo mejor posible? Yo sí. ea, dientonces a éstos quién los hacemejores. pues es evidente que losabes, puesto que te preocupa. enefecto, has descubierto al que loscorrompe, a mí, según dices, y metraes ante estos jueces y me acu-sas. Vamos, di y revela quién es elque los hace mejores.

– ¿estás viendo, Meleto, que callasy no puedes decirlo? Sin embargo,¿no te parece que esto es vergon-zoso y testimonio suficiente de lo

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 27

GRES

GRES

GRES

Αυτή λοιπόν είναι η κατηγορία.

Ας την εξετάσουμε λεπτομερώς.Λέει λοιπόν ότι είμαι ένοχος επειδήδιαφθείρω τους νέους. Εγώ όμως,λέω, άνδρες Αθηναίοι, ότι είναι ένο-χος ο Μέλητος, επειδή αστειεύεταισοβαρά, σέρνοντας με μεγάλη επι-πολαιότητα ανθρώπους στα δικα-στήρια, προσποιούμενος ότι ενδια-φέρεται και φροντίζει για πράγματαγια τα οποία ποτέ δε νοιάστηκε. Καιθα προσπαθήσω να σας αποδείξωότι πράγματι έτσι είναι. Έλα λοιπόν,Μέλητε, και πες μας: Υπάρχει τίποταάλλο που να σε ενδιαφέρει πιο πολύαπό τη βελτίωση των νέων;

– Όχι βέβαια. Έλα λοιπόν, πες σ’ αυ-τούς εδώ, ποιος τους κάνει καλύ-τερους; Γιατί είναι φανερό ότι τοξέρεις, αφού ενδιαφέρεσαι. Έχον-τας βρει εκείνον που τους δια-φθείρει, όπως λες, με φέρνεις εδώενώπιον των δικαστών και με κα-τηγορείς. Έλα, πες μας τώρα, ποιοςτους κάνει καλύτερους. Φανέ-ρωσέ τον σ’ όσους μας ακούν.

– Βλέπεις, Μέλητε, ότι σιωπάς, ότιδεν έχεις τι να πεις; Δεν νομίζειςότι η σιωπή σου είναι ντροπή, ότιαποτελεί αρκετή απόδειξη για τονισχυρισμό μου, ότι δε νοιάζεσαι

Page 28: griego, español ygriego clásico

que yo digo, de que este asuntono ha sido en nada objeto de tupreocupación? pero dilo, amigo,¿quién los hace mejores?

– las leyes.– pero no te pregunto eso, excelente

Meleto, sino qué hombre, el cualante todo debe conocer esto mis-mo, las leyes.

– Éstos, Sócrates, los jueces.– ¿Qué dices, Meleto, éstos son ca-

paces de educar a los jóvenes y dehacerlos mejores?

– Sí, especialmente.– ¿todos, o unos sí y otros no?– todos.– Hablas bien, por Hera, y presentas

una gran abundancia de bienhe-chores. ¿Qué, pues? ¿los que nosescuchan los hacen también me-jores, o no?

– también éstos.– ¿Y los miembros del consejo?– también los miembros del conse-

jo.– pero, entonces, Meleto, ¿acaso los

que asisten a la Asamblea, losasambleístas corrompen a los jó-venes? ¿o también aquéllos, en sutotalidad, los hacen me jores?

– también aquéllos.– luego, según parece, todos los

atenienses los hacen buenos y hon-

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr28

GRES

GRES

GRES

καθόλου γι’ αυτό το ζήτημα; Αλλάπες μας, φίλε μου, ποιος κάνει τουςνέους καλύτερους;

– Οι νόμοι.– Μα δεν ρωτάω αυτό, αγαπητέ

μου, αλλά ποιος άνθρωπος, οοποίος βέβαια θα έχει πρώτα μά-θει και τους νόμους.

– Αυτοί, Σωκράτη, οι δικαστές.– Τι λες, Μέλητε; Αυτοί εδώ είναι

ικανοί να μορφώνουν τους νέουςκαι να τους κάνουν καλύτερους;

– Ασφαλώς.– Όλοι γενικά ή μόνο μερικοί απ’ αυ-

τούς;– Όλοι γενικά.– Καλά τα λες, μα την Ήρα. Μεγάλη

έχουμε αφθονία από ωφέλιμουςανθρώπους. Και αυτοί εδώ οιακροατές τους κάνουν καλύτε-ρους ή όχι;

– Και αυτοί.– Και οι βουλευτές;– Και οι βουλευτές.– Μήπως τότε, Μέλητε, τα μέλη της

εκκλησίας του δήμου, οι εκκλησια-στές, διαφθείρουν τους νεότε-ρους; Ή κι εκείνοι, όλοι γενικά,τους κάνουν καλύτερους;

– Κι εκείνοι.– Όλοι λοιπόν, όπως φαίνεται, οι

Αθηναίοι τους κάνουν καλούς καιάξιους εκτός από μένα, και μόνον

Page 29: griego, español ygriego clásico

rados excepto yo, y sólo yo los co-rrompo. ¿es eso lo que dices?

– Muy firmemente digo eso.– Me atribuyes, sin duda, un gran de-

sacierto. contéstame. ¿te parecea ti que es también así respecto alos caballos? ¿Son todos los hom-bres los que los hacen mejores yuno sólo el que los resabia?

¿o, todo lo contrario, alguien sólo omuy pocos, los cuidadores de caba-llos, son capaces de hacerlos mejo-res, y la mayoría, si tratan con los ca-ballos y los utilizan, los echan a per-der? ¿no es así, Meleto, con respectoa los caballos y a todos los otros ani-males? Sin ninguna duda, digáis quesí o digáis que no tú y Ánito. Sería,en efecto, una gran suerte para losjóvenes si uno solo los corrompe ylos demás les ayudan.

pues bien, Meleto, has mostrado su-ficientemente que jamás te has in-teresado por los jóvenes y has des-cubierto de modo claro tu despreo-cupación, esto es, que no te has cui-dado de nada de esto por lo que túme traes aquí. dinos aún, Meleto,por Zeus, si es mejor vivir entre ciu-dadanos honrados o malvados. con-

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócratesωespanol.gr 29

GRES

GRES

GRES

εγώ τους διαφθείρω. Έτσι λες;– Έτσι ακριβώς.– Πόσο δυστυχισμένο με θεωρείς!

Απάντησέ μου όμως: νομίζεις ότικαι με τα άλογα συμβαίνει το ίδιο; Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να τακάνουν καλύτερα, και μόνο έναςείναι που τα χαλάει;

Ή συμβαίνει εντελώς το αντίθετο, καιμόνο ένας μπορεί να τα κάνει καλύ-τερα, ή πολύ λίγοι μόνο, οι ιπποκόμοι;Ενώ οι άλλοι, οι πολλοί, όταν ασχο-λούνται με άλογα και τα χρησιμοποι-ούν, τα χαλάνε; Δεν ισχύει αυτό, Μέ-λητε, και για τα άλογα και για όλα ταάλλα ζώα; Ισχύει, είτε το παραδε-χτείτε εσύ κι ο Άνυτος είτε όχι. Θαήταν λοιπόν πολύ ευτυχισμένοι οινέοι αν ένας μόνο τους διέφθειρε καιόλοι οι άλλοι τους ωφελούσαν.

Αλλά όμως, Μέλητε, είναι ολοφά-νερο πως ποτέ δεν φρόντισες γιατους νέους και απέδειξες καθαράτην αμέλειά σου, ότι ποτέ δεν ενδια-φέρθηκες για τα πράγματα για ταοποία με κατηγορείς. Πες μας ακόμα,στο όνομα του Δία, Μέλητε, τι είναικαλύτερο, να ζεις ανάμεσα σε κα-λούς πολίτες ή σε κακούς; Έλα φίλε

Page 30: griego, español ygriego clásico

testa, amigo. no te pregunto nadadifícil. ¿no es cierto que los malvadoshacen daño a los que están siemprea su lado, y que los buenos hacenbien?

– Sin duda.– ¿Hay alguien que prefiera recibir

daño de los que están con él a re-cibir ayuda? contesta, amigo. puesla ley ordena responder. ¿Hay al-guien que quiera recibir daño?

– no, sin duda.– ea, pues. ¿Me traes aquí en la idea

de que corrompo a los jóvenes ylos hago peores voluntaria o invo-luntariamente?

– Voluntariamente, sin duda.– ¿Qué sucede entonces, Meleto?

¿eres tú hasta tal punto más sabioque yo, siendo yo de esta edad ytú tan joven, que tú conoces quelos malos hacen siempre algún mala los más próximos a ellos, y losbuenos bien; en cambio yo, por lovisto, he llegado a tal grado de ig-norancia, que desconozco, incluso,que si llego a hacer malvado a al-guien de los que están a mi ladocorro peligro de recibir daño de ély este mal tan grande lo hago vo-luntariamente, según tú dices?esto no te lo creo yo, Meleto, y

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr30

GRES

GRES

GRES

μου, απάντησε. Δεν σε ρωτάω τί-ποτα δύσκολο. Οι κακοί δεν βλά-πτουν πάντοτε εκείνους που βρί-σκονται κοντά τους, και οι καλοί δεντους ωφελούν;

– Ασφαλώς.– Υπάρχει λοιπόν κανένας που θα ή -

θε λε να βλάπτεται από τους δικούςτου, και όχι να ωφελείται; Απάν-τησε, αγαπητέ μου. Ο νόμος προ-στάζει να απαντήσεις. Υπάρχει κα-νένας που θα ήθελε να βλάπτεται;

– Όχι βέβαια.– Έλα λοιπόν, πες μας, με κατηγορείς

εδώ ότι διαφθείρω τους νέους καιτους κάνω κακούς; Γίνεται αυτό μετη θέλησή μου ή χωρίς τη θέλησήμου;

– Με τη θέλησή σου βέβαια.– Τι είναι αυτά που λες, Μέλητε; Εί-

σαι τόσο σοφότερος εσύ απόμένα, παρ’ όλο που είσαι τόσο νε-ότερός μου, ώστε ενώ ξέρεις ότιοι κακοί βλάπτουν πάντοτε εκεί-νους που βρίσκονται κοντά τουςκαι οι καλοί τους ωφελούν, λες ότιεγώ έχω φτάσει σε τέτοιο σημείοαμάθειας που με το να μην με εν-διαφέρει αν κάνω κάποιον απότους γύρω μου να γίνει κακός,μπαίνω κι εγώ ο ίδιος στον κίν-δυνο να μου κάνει κάτι κακό; Και

Page 31: griego, español ygriego clásico

pienso que ningún otro hombre.en efecto, o no los corrompo, o silos corrompo, lo hago involuntaria -mente, de manera que tú en unou otro caso mientes.

Y si los corrompo involuntariamente,por esta clase de faltas la ley no or-dena hacer comparecer a uno aquí,sino tomarle privadamente y ense-ñarle y reprenderle. pues es evidenteque, si aprendo, cesaré de hacer loque hago involuntariamente. tú hasevitado y no has querido tratar con-migo ni enseñarme; en cambio, metraes aquí, donde es ley traer a losque necesitan castigo y no enseñan-za. pues bien, atenienses, ya es evi-dente lo que yo decía, que Meleto nose ha preocupado jamás por estas co-sas, ni poco ni mucho. Veamos, sinembargo; dinos cómo dices que yocorrompo a los jóvenes. ¿no es evi-dente que, según la acusación quepresentaste, ense ñándo les a creerno en los dioses en los que cree laciudad, sino en otros espíritus nue-vos? ¿no dices que los corrompo en-señándoles esto?

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 31

GRES

GRES

GRES

αυτό το τόσο μεγάλο κακό τοκάνω, όπως λες, με τη θέλησή μου;Δεν με πείθεις γι’ αυτό, Μέλητε,και θαρρώ πως κανέναν άλλονδεν πείθεις. Αλλά ή δεν τους δια-φθείρω, ή, αν τους διαφθείρω, τοκάνω χωρίς να το θέλω. Πάντωςεσύ και στις δύο περιπτώσεις λεςψέματα.

Αν όμως τους διαφθείρω χωρίς τηθέλησή μου, για τέτοια αθέλητασφάλματα ο νόμος δεν ορίζει να μεφέρεις στο δικαστήριο, αλλά να μεπάρεις ιδιαιτέρως, και να με συμβου-λεύσεις και να με νουθετήσεις. Γιατίείναι φανερό ότι, αφού το κατα-λάβω, θα πάψω να κάνω ό,τι έκαναακούσια. Εσύ όμως απέφυγες να τοκάνεις αυτό και δεν θέλησες να έρ-θεις να με βρεις και να με νουθετή-σεις. Και με φέρνεις σ’ αυτό το δικα-στήριο, όπου ο νόμος ορίζει ναφέρνουν εκείνους που χρειάζονταιτιμωρία και όχι εκείνους που χρει-άζονται νουθεσία. Αλλά, άνδρεςΑθηναίοι, είναι πια φανερό εκείνοπου ήδη έλεγα, ότι δηλαδή ο Μέλη-τος δε νοιάστηκε ποτέ στο ελάχιστογι’ αυτά. Όμως πες μας: Με ποιοντρόπο Μέλητε, λες ότι διαφθείρωτους νεότερους; Όπως φαίνεται καιαπό την καταγγελία σου, διδάσκον-

Page 32: griego, español ygriego clásico

– en efecto, eso digo muy firme -mente.

– por esos mismos dioses, Meleto,de los que tratamos, háblanos aúnmás claramente a mí y a estoshombres. en efecto, yo no puedollegar a saber si dices que yo en-seño a creer que existen algu nosdioses –y entonces yo mismo creoque hay dioses y no soy entera-mente ateo ni delinco en eso– perono los que la ciudad cree, sinootros, y es esto lo que me inculpas,que otros, o bien afirmas que yomismo no creo en absoluto en losdioses y enseño esto a los demás.

– digo eso, que no crees en los dio-ses en absoluto.

– oh sorprendente Meleto, ¿paraqué dices esas cosas? ¿luego tam-poco creo, como los demás hom-bres, que el sol y la luna son dio-ses?

– no, por Zeus, jueces, puesto queafirma que el sol es una piedra yla luna, tierra.

– ¿crees que estás acusando a Ana-

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr32

GRES

GRES

GRES

τάς τους να μην πιστεύουν στους θε-ούς που πιστεύει η πόλη, αλλά σεάλλους καινούργιους δαίμονες; Δενλες ότι διδάσκοντας αυτά τους δια-φθείρω;

– Ακριβώς αυτά λέω.– Στο όνομα λοιπόν αυτών των

θεών για τους οποίους γίνεταιτώρα λόγος, Μέλητε, εξήγησέ μαςμε μεγαλύτερη σαφήνεια και σεμένα και σ’ αυτούς εδώ τους άν-δρες, γιατί εγώ δεν καταλαβαίνωτι ακριβώς θέλεις να πεις. Λες ότιδιδάσκω να πιστεύουν ότι υπάρ-χουν μερικοί θεοί –άρα και εγώ πι-στεύω ότι υπάρχουν θεοί και δενείμαι εντελώς άθεος και δενμπορώ να κατηγορηθώ γι’ αυτό–αλλά ότι δεν είναι αυτοί της πόλης,αλλά άλλοι, και γι’ αυτό ακριβώςμε κατηγορείς, επειδή είναι άλλοι;Ή ισχυρίζεσαι ότι δεν έχω πίστηστους θεούς, πράγμα που διδά-σκω και στους άλλους;

– Ακριβώς, λέω ότι δεν πιστεύειςκαθόλου στους θεούς.

– Καλέ μου Μέλητε, πως τα λεςαυτά; Δεν πιστεύω λοιπόν ούτε γιατον ήλιο ούτε για τη σελήνη ότι εί-ναι θεοί, όπως οι άλλοι άνθρωποι;

– Μα τον Δία, άνδρες δικαστές, γιατον ήλιο λέει ότι είναι πέτρα και

Page 33: griego, español ygriego clásico

xágoras, querido Meleto? ¿Y des-precias a éstos y consideras queson desconocedores de las letrashasta el punto de no saber que loslibros de Anaxágoras de clazóme-nas están llenos de estos temas?Y, además, ¿aprenden de mí los jó-venes lo que de vez en cuando pue-den adquirir en la orquestra, porun dracma como mucho, y reírsede Sócrates si pretende que sonsuyas estas ideas, especialmenteal ser tan extrañas? pero, oh Mele-to, ¿te parece a ti que soy así, queno creo que exista ningún dios?

– ciertamente que no, por Zeus, deningún modo.

– no eres digno de crédito, Meleto,incluso, según creo, para ti mismo.Me parece que este hombre, ate-nienses, es descarado e intempe-rante y que, sin más, ha presentadoesta acusación con cierta insolen-cia, intemperancia y temeridad ju-venil. parece que trama una espe-cie de enigma para tantear. «¿Sedará cuenta ese sabio de Sócratesde que estoy bromeando y contra-diciéndome, o le engañaré a él y alos demás oyentes?» Y digo estoporque es claro que éste se con-tradice en la acusación; es como sidijera: «Sócrates delinque no cre-

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 33

GRES

GRES

GRES

για τη σελήνη ότι είναι γη.– Τον Αναξαγόρα νομίζεις ότι κατη-

γορείς, αγαπητέ μου Μέλητε. Καιτόσο μικρή ιδέα έχεις γι’ αυτούςεδώ, τους θεωρείς τόσο αγράμμα-τους, ώστε να μη γνωρίζουν ότι ταβιβλία του Αναξαγόρα του Κλαζο-μένιου είναι γεμάτα από τέτοια λό-για; Από εμένα θα τα μάθαιναναυτά οι νέοι, ενώ θα μπορούσαν,όποτε ήθελαν, να αγοράσουν ταβιβλία αυτά από την ορχήστρατου θεάτρου με μια δραχμή, καινα κοροϊδεύουν το Σωκράτη, ανυποστηρίζει ότι είναι δικά του,πράγματα μάλιστα τόσο περίεργα.Αλλά, στο όνομα του Δία, έτσι σουφαίνομαι; Ότι δεν πιστεύω σε κα-νένα θεό;

– Όχι, μα το Δία, σε κανέναν απολύ-τως.

– Ούτε τον εαυτό σου, Μέλητε, μουφαίνεται ότι δεν πιστεύεις πια. Αυ-τός εδώ μου φαίνεται, άνδρεςΑθηναίοι, ότι σας περιφρονεί πολύκαι ότι είναι τελείως αναίσχυντος,και ότι έκανε αυτή την καταγγελίααπό αλαζονεία και αναισχυντία καινεανική επιπολαιότητα. Φαίνεταισα να έχει φτιάξει ένα γρίφο γιανα με δοκιμάσει: «Θα καταλάβειάραγε ο Σωκράτης ο σοφός ότιαστειεύομαι και ότι αντιφάσκω ή

Page 34: griego, español ygriego clásico

yendo en los dioses, pero creyendoen los dioses». esto es propio deuna persona que juega. examinad,pues, atenienses por qué me pa-rece que dice eso. tú, Meleto, con-téstame. Vosotros, como os roguéal empezar, tened presente no pro-testar si construyo las frases en mimodo habitual.¿Hay alguien, Meleto, que crea queexisten cosas humanas, y que nocrea que existen hombres? Queconteste, jueces, y que no protesteuna y otra vez. ¿Hay alguien queno crea que existen caballos y quecrea que existen cosas propias decaballos? ¿o que no existen flau-tistas, y sí cosas relativas al toquede la flauta? no existe esa persona,querido Meleto; si tú no quieresresponder, te lo digo yo a ti y a es-tos otros. pero, responde, al me-nos, a lo que sigue: ¿Hay quien creaque hay cosas propias de divinida-des, y que no crea que hay divini-dades?

– no hay nadie.– ¡Qué servicio me haces al contes-

tar, aunque sea a regaña dientes,obligado por éstos! Así pues, afir-mas que yo creo y enseño cosasrelativas a divinidades, sean nue-vas o antiguas; por tanto, según tu

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr34

GRES

GRES

GRES

θα τον εξαπατήσω και αυτόν καιτους άλλους που με ακούνε»; Γιατίνομίζω πως είναι φανερό ότι οίδιος αντιφάσκει στην καταγγελίατου και είναι σαν να έλεγε: «Ο Σω-κράτης είναι ένοχος επειδή δεν πι-στεύει στους θεούς, πιστεύονταςόμως στους θεούς». Μα είναιαστείο. Εξετάστε κι εσείς μαζί μου,άνδρες, πως αντιλαμβάνομαι αυτάπου λέει. Κι εσύ απάντησέ μας, Μέ-λητε. Όσο για σας, θυμηθείτε αυτόπου σας ζήτησα από την αρχή, καιμη διαμαρτύρεσθε όταν μιλάω μετο συνηθισμένο μου τρόπο.Είναι κανένας, Μέλητε, από τουςανθρώπους που να πιστεύει ότιυπάρχουν ανθρώπινα πράγματακαι να μην πιστεύει ότι υπάρχουνάνθρωποι; Ας μου απαντήσει, άν-δρες, και ας μη διαμαρτύρεται λέ-γοντας άλλα αντί άλλων. Είναι κα-νένας που να μην πιστεύει ότιυπάρχουν άλογα, αλλά να πιστεύειότι υπάρχει ιππασία; Ή που ενώδεν πιστεύει ότι υπάρχουν αυλη-τές, πιστεύει ότι υπάρχει αυλητικήτέχνη; Δεν είναι δυνατόν αυτό,φίλε μου. Κι αν εσύ δεν θέλεις νααπαντήσεις, στο λέω εγώ, και σ’εσένα και σ’ αυτούς εδώ. Απάν-τησέ μου όμως τουλάχιστον σ’αυτό που σε ρωτάω τώρα: είναι

Page 35: griego, español ygriego clásico

afirmación, y además lo juraste esoen tu escrito de acusación, creo enlo relativo a divinidades. Si creo encosas relativas a divinidades, es sinduda de gran necesidad que yocrea que hay divinidades. ¿no esasí? Sí lo es. Supongo que estás deacuerdo, puesto que no contestas.¿no creemos que las divinidadesson dioses o hijos de dioses? ¿loafirmas o lo niegas?

– lo afirmo.– luego si creo en las divinidades,

según tú afirmas, y si las divinida-des son en algún modo dioses,esto seria lo que yo digo que pre-sentas como enigma y en lo quebromeas, al afirmar que yo no creoen los dioses y que, por otra parte,creo en los dioses, puesto que creoen las divinidades. Si, a su vez, lasdivinidades son hijos de los dioses,bastardos nacidos de ninfas o deotras mujeres, según se suele de-cir, ¿qué hombre creería que hayhijos de dioses y que no hay dio-ses?

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 35

GRES

GRES

GRES

κανείς που να πιστεύει στη δύναμητων θεοτήτων και να μην πιστεύειότι υπάρχουν θεότητες;

– Δεν είναι δυνατόν αυτό.– Με βοηθάς απαντώντας έτσι,

έστω και με το ζόρι, επειδή αναγ-κάζεσαι απ’ αυτούς εδώ να το κά-νεις. Λες λοιπόν ότι και πιστεύωστη δύναμη των θεοτήτων, και δι-δάσκω ότι υπάρχουν, είτε πρόκει-ται για καινούργιες είτε για παλιες,αλλά πάντως πιστεύω στη δύναμητων θεοτήτων, σύμφωνα με τα λό-για σου, και μάλιστα αυτό το ανα-φέρεις και στην ένορκη καταγγε-λία σου. Αλλά αν πιστεύω στηδύναμή τους, είναι απολύτως ανα-γκαίο να πιστεύω ότι υπάρχουνθεότητες. Δεν είναι έτσι; Ασφα-λώς. Σε βάζω να συμφωνείς μαζίμου, επειδή δεν απαντάς. Τις θεό-τητες λοιπόν δεν τις θεωρούμεείτε θεούς είτε παιδιά των θεών;Συμφωνείς ή όχι;

– Βέβαια.– Αν λοιπόν πιστεύω στις θεότητες,

όπως λες εσύ, αν μεν είναι κάποιοιθεοί οι δαίμονες, τότε δεν ισχύειο ισχυρισμός μου, ότι μιλάς με γρί-φους και μας κοροϊδεύεις; Γιατί λεςότι εγώ δεν πιστεύω στους θεούςαλλά ταυτόχρονα και ότι πιστεύω,εφόσον πιστεύω στις θεότητες. Αν

Page 36: griego, español ygriego clásico

Sería, en efecto, tan absurdo comosi alguien creyera que hay hijos decaballos y burros, los mulos, pero nocreyera que hay caballos y burros.no es posible, Meleto, que hayas pre-sentado esta acusación sin el propó-sito de ponernos a prueba, o bienpor carecer de una imputación realde la que acusarme. no hay ningunaposibilidad de que tú persuadas a al-guien, aunque sea de poca inteligen-cia, de que una misma persona creaque hay cosas relativas a las divini-dades y a los dioses y, por otra parte,que esa persona no crea en divinida-des, dioses ni héroes.

pues bien, atenienses, me pareceque no requiere mucha defensa de-mostrar que yo no soy culpable res-pecto a la acusación de Meleto, y queya es suficiente lo que ha dicho. loque yo decía antes, a saber, que se

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr36

GRES

GRES

GRES

πάλι οι θεότητες είναι παιδιάθεών, είτε νόθα είτε από νύμφεςείτε από άλλες μητέρες, όπωςλένε, ποιος από τους ανθρώπουςθα πίστευε ότι ενώ υπάρχουν παι-διά των θεών, δεν υπάρχουν θεοί;

Το ίδιο παράλογο θα ήταν να πί-στευε κανείς ότι υπάρχουν παιδιάτων αλόγων και των γαϊδουριών, ταμουλάρια, αλλά να μην πίστευε ότιυπάρχουν άλογα και γαϊδούρια. Όχι,Μέλητε, δεν είναι δυνατόν να ταέγραψες αυτά στην καταγγελία σουγια άλλο λόγο παρά μόνο γιατί δενέβρισκες κανένα αληθινό αδίκημαγια να με κατηγορήσεις. Αλλά δενυπάρχει κανένας τρόπος να πείσειςκάποιον άνθρωπο, ακόμα κι αν έχειελάχιστη νοημοσύνη, ότι μπορεί κά-ποιος που πιστεύει στη δύναμη τωνθεοτήτων να μην πιστεύει στη δύ-ναμη των θεών, ή το αντίθετο, ότιμπορεί κάποιος που δεν πιστεύει σεθεότητες να πιστεύει είτε στους θε-ούς είτε στους ήρωες.

Αλλά, άνδρες Αθηναίοι, νομίζω ότιδεν χρειάζεται να αποδείξω με πε-ρισσότερα επιχειρήματα ότι δεν ευ-σταθεί η κατηγορία του Μέλητου.Αρκούν αυτά που είπα. Εκείνο όμωςπου έλεγα προηγουμένως, ότι προ-

Page 37: griego, español ygriego clásico

ha producido gran enemistad haciamí por parte de muchos, sabed bienque es verdad. Y es esto lo que meva a condenar, si me condena, no Me-leto ni Ánito sino la calumnia y la en-vidia de muchos. es lo que ya ha con-denado a otros muchos hombresbuenos y los seguirá condenando.

no hay que esperar que se detengaen mí.

Quizá alguien diga: «¿no te da ver-güenza, Sócrates, haberte dedi cadoa una ocupación tal por la que ahoracorres peligro de morir?» A éste yo,a mi vez, le diría unas palabras justas:«no tienes razón, amigo, si crees queun hombre que sea de algún prove-cho ha de tener en cuenta el riesgode vivir o morir, sino el examinar so-lamente, al obrar, si hace cosas justaso injustas y actos propios de un hom-bre bueno o de un hombre malo.

de poco valor serían; según tu idea,cuantos semidioses murieron en tro-ya y, especialmente, el hijo de tetis,el cual, ante la idea de aceptar algo

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 37

GRES

GRES

GRES

κάλεσα τη μεγάλη εχθρότητα πολ-λών ανθρώπων, είναι απολύτωςαληθινό. Και αυτό είναι που θα μεκαταστρέψει, αν με καταστρέψει:δεν θα είναι ούτε ο Μέλητος ούτε οΆνυτος, αλλά οι συκοφαντίες και οφθόνος των πολλών. Αυτά στ’ αλή-θεια κατέστρεψαν και νομίζω θα κα-ταστρέψουν στο μέλλον πολλούςάλλους δίκαιους ανθρώπους.

Γιατί δεν πιστεύω ότι θα σταματήσεισ’ εμένα το κακό.

Θα μπορούσε όμως να πει κανείς:«Δεν ντρέπεσαι, Σωκράτη, που έχειςκάνει τέτοια πράγματα ώστε τώρανα κινδυνεύεις να πεθάνεις;» Κι εγώτότε θα του έδινα τη σωστή απάν-τηση, λέγοντας ότι: «Κάνεις λάθος,άνθρωπε, αν νομίζεις πως ένας άν-δρας που θέλει να ωφελήσει έστωκαι λίγο τους άλλους πρέπει να υπο-λογίζει τον κίνδυνο αν θα ζήσει ή ανθα πεθάνει. Ενώ το μόνο που πρέπεινα σκέφτεται, όταν ενεργεί, είναι ανενεργεί δίκαια ή άδικα και αν η συμ-περιφορά του είναι καλού ή κακούανθρώπου.

Γιατί τότε θα ήταν ανάξιοι, σύμφωναμε τα λεγόμενά σου, όσοι από τουςημίθεους σκοτώθηκαν στην Τροία,

Page 38: griego, español ygriego clásico

deshonroso, despreció el peligro has-ta el punto de que, cuando, ansiosode matar a Héctor, su madre, que eradiosa, le dijo, según creo, algo asícomo: «Hijo, si vengas la muerte detu compañero patroclo y matas aHéctor; tú mismo morirás, pues eldestino está dispuesto para ti inme-diatamente después de Héctor»; él,tras oírlo, desdeñó la muerte y el pe-ligro, temiendo mucho más vivir sien-do cobarde sin vengar a los amigos.

Y dijo «Que muera yo en seguida des-pués de haber hecho justicia al cul-pable, a fin de que no quede yoaquí –junto a las cóncavas naves, sien-do objeto de risa, inútil peso de latierra.» ¿crees que pensó en la muer-te y en el peligro? pues la verdad eslo que voy a decir, atenienses. en elpuesto en el que uno se coloca por-que considera que es el mejor, o enel que es colocado por un superior,allí debe, según creo, permanecer yarriesgarse sin tener en cuenta ni lamuerte ni cosa alguna –más que la

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr38

GRES

GRES

GRES

και όλοι οι άλλοι, και ο γιος της Θέ-τιδας. Αυτός τόσο πολύ περιφρο-νούσε τον κίνδυνο, μπροστά στο εν-δεχόμενο να ντροπιαστεί, ώστε,όταν του είπε η μητέρα του, πουήταν θεά, τότε που ήθελε να σκοτώ-σει τον Έκτορα, τα εξής παρακάτω –αν θυμάμαι καλά– λόγια: «Παιδί μου,αν εκδικηθείς το φόνο του φίλουσου του Πατρόκλου και σκοτώσειςτον Έκτορα, θα πεθάνεις κι εσύ. Γιατίαμέσως μετά τον Έκτορα θα έρθεικαι το δικό σου τέλος», εκείνος –ενώτα άκουσε αυτά– αδιαφόρησε γιατον θάνατο και τον κίνδυνο, και πιοπολύ φοβήθηκε να ζήσει σαν δειλόςπου εκδίκηση δεν παίρνει για τουςφίλους του.

«Ας πεθάνω αμέσως, είπε, φτάνει νατιμωρήσω εκείνον που έφταιξε καινα μη μένω πια εδώ ντροπιασμένος,κοντά στα καμπυλόπρυμνα καράβια,βάρος της γης». Νομίζεις ότι νοι-άστηκε αυτός για τον θάνατο και τονκίνδυνο; Και πράγματι, άνδρες Αθη-ναίοι, έτσι είναι. Εκεί που θα ταχθείκανείς, είτε από μόνος του, επειδήπιστεύει ότι πράττει το καλύτερο,είτε από κάποιον άρχοντα, εκεί οφεί-λει, θαρρώ, να παραμείνει, διακιν-δυνεύοντας και χωρίς να λογαριάζειούτε θάνατο ούτε τίποτα άλλο,

Page 39: griego, español ygriego clásico

deshonra. en efecto, atenienses,obraría yo indignamente, si, al asig-narme un puesto los jefes que voso-tros elegisteis para mandarme en po-tidea, en Anfípolis y en delion, decidípermanecer como otro cualquiera allídonde ellos me colocaron y corrí, en-tonces, el riesgo de morir, y en cam-bio ahora, al ordenarme el dios, se-gún he creído y aceptado, que debovivir filosofando y examinándome amí mismo y a los demás, abandonarami puesto por temor a la muerte o acualquier otra cosa.

Sería indigno y realmente alguien po-dría con justicia traerme ante el tri-bunal diciendo que no creo que haydioses, por desobedecer al oráculo,temer la muerte y creerme sabio sinserlo. en efecto, atenienses, temerla muerte no es otra cosa que creerser sabio sin serlo, pues es creer queuno sabe lo que no sabe. pues nadieconoce la muerte, ni siquiera si es,precisamente, el mayor de todos losbienes para el hombre, pero la temencomo si supieran con certeza que esel mayor de los males.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 39

GRES

GRES

GRES

μπροστά στην ατίμωση. Θα είχα λοι-πόν κάνει πολύ άσχημα, άνδρες Αθη-ναίοι, αν όταν με διέταξαν οι άρχον-τες που εσείς εκλέξατε, ναπολεμήσω στην Ποτίδαια, στην Αμ-φίπολη, στο Δήλιο, έμενα τότε στοκαθήκον που μου όριζαν, όπως καιοι άλλοι, και έβαζα σε κίνδυνο τηζωή μου, και όταν μου όριζε ο θεός–κατά τη δική μου πάντα αντίληψη–ότι πρέπει να ζω φιλοσοφώντας καιεξετάζοντας τον εαυτό μου και τουςάλλους, να φοβόμουν είτε το θάνατοείτε οτιδήποτε άλλο, και να εγκατέ-λειπα τη θέση μου

Θα ήταν φοβερό, και πράγματι τότεθα ήταν δίκαιο να με φέρει κανείςστο δικαστήριο με την κατηγορία ότιδεν πιστεύω στους θεούς και ότι δενυπακούω στον χρησμό, και ότι φο-βάμαι τον θάνατο και ότι νομίζω πωςείμαι σοφός ενώ δεν είμαι. Γιατί τονα φοβάται κανείς τον θάνατο, άν-δρες, δεν είναι τίποτα άλλο από τονα νομίζει κανείς ότι είναι σοφός χω-ρίς να είναι. Να νομίζει ότι γνωρίζειαυτά που δε γνωρίζει. Γιατί κανείςδεν γνωρίζει τον θάνατο, ούτε ανσυμβαίνει να είναι το μεγαλύτεροαγαθό για τον άνθρωπο, κι όμως τονφοβούνται σα να ξέρουν καλά ότιείναι το μεγαλύτερο κακό.

Page 40: griego, español ygriego clásico

Sin embargo, ¿cómo no va a ser lamás reprochable ignorancia la decreer saber lo que no se sabe? Yo,atenienses, también quizá me dife -rencio en esto de la mayor parte delos hombres, y, por consiguiente, sidijera que soy más sabio que alguienen algo, sería en esto, en que no sa-biendo suficientemente sobre las co-sas del Hades, también reconozco nosaberlo. pero sí sé que es malo y ver-gonzoso cometer injusticia y deso-bedecer al que es mejor, sea dios uhombre. en comparación con los ma-les que sé que son males, jamás te-meré ni evitaré lo que no sé si es in-cluso un bien.

de manera que si ahora vosotros medejarais libre no haciendo caso a Ani-to, el cual dice que o bien era abso-lutamente necesario que yo no hu-biera comparecido aquí o que, pues-to que he comparecido, no es posibleno condenarme a muerte, explicán-doos que, si fuera absuelto, vuestroshijos, poniendo inmedia tamente enpráctica las cosas que Sócrates en-seña, se corromperían todos total-mente.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr40

GRES

GRES

GRES

Και δεν είναι αμάθεια αυτό επονεί-διστη, το να νομίζει κανείς ότι γνω-ρίζει εκείνα που δεν γνωρίζει; Εγώόμως, άνδρες, σ’ αυτό ακριβώς δια-φέρω ίσως από τους περισσότερουςκαι αν λέω ότι είμαι σε κάτι σοφότε-ρος από κάποιον άλλον είναι σ’ αυτότο σημείο, ότι μη γνωρίζοντας αρ-κετά για τον Άδη, παραδέχομαι τηνάγνοιά μου. Γνωρίζω όμως ότι είναικακό και ντροπή να βλάπτει κανείςέναν καλύτερο και να μην υπακούεισ’ αυτόν, είτε θεός είναι είτε άνθρω-πος Έτσι λοιπόν ποτέ δεν θα φο-βηθώ και δεν θα αποφύγω να κάνωκάτι, διαπράττοντας κακές πράξειςπου γνωρίζω ότι είναι κακές, για ναεπιτύχω άλλες που δεν γνωρίζω ανείναι πράγματι καλές.

Ώστε ακόμα κι αν με αφήνατε τώραελεύθερο, μη πιστεύοντας στονΆνυτο, ο οποίος σας είπε ότι είτε απότην αρχή δεν έπρεπε καθόλου να δι-καστώ, ή, αφού δικάζομαι, δεν είναιδυνατόν να μη με καταδικάσετε σεθάνατο. Γιατί, πρόσθεσε, αν γλιτώ-σει, οι γιοι σας, που ήδη κάνουν ό,τιτους διδάσκει ο Σωκράτης, θα κατα-στραφούν όλοι εντελώς.

Page 41: griego, español ygriego clásico

Y si, además, me dijerais: «Ahora, Só-crates, no vamos a hacer caso a Áni-to, sino que te dejamos libre, a con-dición, sin embargo, de que no gastesya más tiempo en esta búsqueda yde que no filosofes, y si eres sorpren-dido haciendo aún esto, morirás».

Si, en efecto, como dije, me dejaraislibre con esta condición, yo os diría:«Yo, atenienses, os aprecio y os quie-ro, pero voy' a obedecer al dios másque a vosotros y, mientras aliente ysea capaz, es seguro que no dejaréde filosofar, de exhortaros y de hacermanifestaciones al que de vosotrosvaya encontrando, diciéndo le lo queacostumbro: Mi buen amigo, siendoateniense, de la ciudad más grandey más prestigiada en sabiduría y po-der, ¿no te avergüenzas de preocu-parte de cómo tendrás las mayoresriquezas y la mayor fama y los mayo-res honores, y, en cambio no te preo-cupas ni interesas por la inteligencia,la verdad y por cómo tu alma va a serlo mejor posible?»

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 41

GRES

GRES

GRES

Αν λοιπόν, παρ’ όλα αυτά, μου λέ-γατε: «Σωκράτη, εμείς δεν θα πιστέ-ψουμε τον Άνυτο και θα σε αφή-σουμε ελεύθερο, με τον εξής όμωςόρο, ότι δεν θα περνάς πια την ώρασου εξετάζοντας έτσι τους ανθρώ-πους και φιλοσοφώντας. Κι αν πια-στείς να το κάνεις αυτό το πράγμα,θα πεθάνεις».

Αν λοιπόν, όπως είπα, μ’ αυτόν τονόρο μ’ αφήνατε ελεύθερο, θα σαςέλεγα ότι: «Εγώ, άνδρες Αθηναίοι,σας εκτιμώ και σας αγαπώ, αλλά θαυπακούσω στον θεό κι όχι σε σας,και όσο αναπνέω και μπορώ, δεν θαπάψω να φιλοσοφώ και να σας συμ-βουλεύω και να νουθετώ οποιονδή-ποτε από σας τυχαίνει κάθε φοράνα συναντώ, λέγοντάς του αυτάακριβώς που συνήθιζα να λέω, ότι:«Πως εσύ, αγαπητέ μου, όντας Αθη-ναίος πολίτης της πιο μεγάλης καιτης πιο φημισμένης για τη σοφία τηςκαι τη δύναμή της πόλης, δεν ντρέ-πεσαι να φροντίζεις για τα χρήματα,πως θα αποκτήσεις περισσότερα,και για τη δόξα και τις τιμές, και ναμην ενδιαφέρεσαι ούτε να νοιάζεσαιγια τη φρόνηση και την αλήθεια καιτην ψυχή σου»;

Page 42: griego, español ygriego clásico

Y si alguno de vosotros discute y diceque se preocupa, no pienso dejarloal momento y marcharme, sino quele voy a interrogar, a examinar y a re-futar, y, si me parece que no ha ad-quirido la virtud y dice que sí, le re-procharé que tiene en menos lo dig-no de más y tiene en mucho lo quevale poco. Haré esto con el que meencuentre, joven o viejo, fora stero ociudadano, y más con los ciudadanospor cuanto más próximos estáis a mípor origen. pues, esto lo manda eldios, sabedlo bien, y yo creo que to-davía no os ha surgido mayor bienen la ciudad que mi servicio al dios.

en efecto, voy por todas partes sinhacer otra cosa que intentar persua-diros, a jóvenes y viejos, a no ocupa-ros ni de los cuerpos ni de los bienesantes que del alma ni, con tanto afán,a fin de que ésta sea lo mejor posible,diciéndoos: «no sale de las riquezasla virtud para los hombres, sino dela virtud, las riquezas y todos losotros bienes, tanto los privadoscomo los públicos.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr42

GRES

GRES

GRES

Και αν κάποιος από σας αμφισβητείτα λόγια μου και πει ότι φροντίζεικαι γι’ αυτά, δεν θα τον αφήσω αμέ-σως ούτε θα φύγω, αλλά θα τουυποβάλλω ερωτήσεις και θα τονεξετάσω και θα τον ελέγξω, και ανμου φανεί ότι δεν κατέχει την αρετή,παρ’ όλο που ισχυρίζεται το αντί-θετο, θα τον επιπλήξω που νοιάζεταιτόσο λίγο για τα πιο σημαντικά καιτόσο πολύ για τα πιο ασήμαντα.Αυτά θα τα κάνω σε όποιον τύχει νασυναντήσω, είτε είναι νεότερος είτεμεγαλύτερος, είτε ξένος είτε συμπο-λίτης μας, και κυρίως στους συμπο-λίτες μας, που είναι πιο δικοί μου.Γιατί αυτά με προστάζει ο θεός κα-ταλάβετέ το καλά.

Και εγώ πιστεύω ότι μέχρι τώρα δενέχει υπάρξει μεγαλύτερο αγαθό γιασας και για την πόλη από αυτήν τηνυπηρεσία μου που προσφέρω στονθεό. Γιατί περιφέρομαι μη κάνονταςτίποτα άλλο από το να πείθω τουςνεότερους και τους πιο ηλικιωμέ-νους ανάμεσά σας να μην φροντί-ζουν ούτε για τα σώματά τους ούτεγια τα χρήματά τους με τόσο πάθος,παρά μόνο για την ψυχή τους, πωςθα γίνει καλύτερη, λέγοντας τους ότιη αρετή δεν γίνεται από τα χρήματα,αλλά τα χρήματα και όλα τα άλλα

Page 43: griego, español ygriego clásico

Si corrompo a los jóvenes al decir ta-les palabras, éstas serían dañinas.pero si alguien afirma que yo digootras cosas, no dice verdad. A estoyo añadiría «Atenienses, haced casoo no a Anito, dejadme o no en liber-tad, en la idea de que no voy a hacerotra cosa, aunque hubiera de morirmuchas veces».

no protestéis, atenienses, sinomante neos en aquello que os supli -qué, que no protestéis por lo quedigo, sino que escuchéis. pues, inclu -so, vais a sacar provecho escuchando,según creo. ciertamente, os voy adecir algunas otras cosas por las quequizá gritaréis. pero no hagáis esode ningún modo. Sabed bien que sime condenáis a muerte, siendo yocual digo que soy, no me dañaréis amí más que a vosotros mismos. enefecto, a mí no me causarían ningúndaño ni Meleto ni Ánito; cierto quetampoco podrían, porque no creoque naturalmente esté permitidoque un hombre bueno reciba dañode otro malo.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 43

GRES

GRES

GRES

ανθρώπινα αγαθά, και τα ιδιωτικάκαι τα δημόσια, από την αρετή.

Αν τα λόγια μου αυτά διαφθείρουντους νέους, τότε είναι βλαβερά. Κιαν κάποιος ισχυρίζεται ότι εγώ άλλαλέω και όχι ό,τι σας είπα, δεν λέει τηναλήθεια. Ως προς αυτά, θα έλεγα, άν-δρες Αθηναίοι, ή να ακούσετε τονΆνυτο ή να μην τον ακούσετε, και ήνα μ’ αφήσετε ελεύθερο ή να μη μ’αφήσετε, γιατί εγώ δεν πρόκειται νααλλάξω σε ό,τι κάνω, ακόμα κι ανπρόκειται να πεθάνω πολλές φορές.

Μη διαμαρτύρεσθε, άνδρες Αθη-ναίοι, κάντε ό,τι σας παρακάλεσα.Μην διαμαρτύρεσθε για ό,τι λέω,αλλά ακούτε. Γιατί πιστεύω ότι ακού-γοντάς με θα ωφεληθείτε. Γι’ αυτάτα άλλα που πρόκειται να σας πω θαβάλετε ίσως τις φωνές, αλλά να μηντο κάνετε. Να ξέρετε καλά όμως, ότιαν με θανατώσετε, και είμαι πράγ-ματι αυτός που λέω εγώ, δεν θα βλά-ψετε τόσο εμένα όσο θα βλάψετετους εαυτούς σας. Γιατί εμένα σε τί-ποτε δεν μπορούν να με βλάψουνούτε ο Μέλητος ούτε ο Άνυτος. Δενθα είχαν τη δυνατότητα, γιατί πι-στεύω ότι δεν γίνεται ο χειρότεροςάνθρωπος να βλάψει έναν καλύ-τερο.

Page 44: griego, español ygriego clásico

ciertamente, podría quizá matarlo odesterrarlo o quitarle los derechosciudadanos. Éste y algún otro creen,quizá, que estas cosas son grandesmales; en cambio yo no lo creo así,pero sí creo que es un mal muchomayor hacer lo que éste hace ahora:intentar condenar a muerte a unhombre injustamente. Ahora, ate-nienses, no trato de hacer la defensaen mi favor, como alguien podríacreer, sino en el vuestro, no sea queal condenarme cometáis un error res-pecto a la dádiva del dios para voso-tros.

en efecto, si me condenáis a muerte,no encontraréis fácilmente, aunquesea un tanto ridículo decirlo, a otrosemejante colocado en la ciudad porel dios del mismo modo que, junto aun caballo grande y noble pero unpoco lento por su tamaño, y que ne-cesita ser aguijoneado por una es-pecie de tábano, según creo, el diosme ha colocado junto a la ciudad parauna función semejante, y como tal,despertándoos, persuadiéndoos yreprochándoos uno a uno, no cesarédurante todo el día de posarme entodas partes.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr44

GRES

GRES

GRES

Θα μπορούσε βέβαια να με σκοτώ-σει ίσως ή να με εξορίσει ή και ναμου στερήσει τα πολιτικά μου δι-καιώματα. Αυτά τα πράγματα ίσωςαυτός ή κάποιος άλλος να τα θεωρείμεγάλο κακό. Όχι όμως εγώ. Θεωρώπολύ χειρότερο να κάνει κανείς ό,τικάνει αυτός τώρα, προσπαθώνταςνα σκοτώσει άδικα έναν άνθρωπο.Τώρα λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, δεναπολογούμαι καθόλου για χάρη τουεαυτού μου, όπως θα νόμιζε κανείς,αλλά για χάρη σας, για να μην αμαρ-τήσετε προς τον θεό, καταδικάζον-τάς με, περιφρονώντας αυτό πουσας έδωσε.

Γιατί αν με σκοτώσετε, άλλον σαν κιεμένα δεν θα βρείτε –για να το πωαπλά αλλά κι αστεία– που να τον έχειορίσει ο θεός να βρίσκεται κοντάστην πόλη, η οποία λόγω μεγέθουςμοιάζει νωθρό μεγάλο άλογο ρά-τσας και χρειάζεται αλογόμυγα νατην ξυπνάει. Νομίζω ότι σαν τέτοιαμε έχει βάλει στην πόλη ο θεός, ναμη σταματώ όλη τη μέρα να σας ξυ-πνώ, να σας πείθω και τον καθέναχωριστά να επικρίνω τριγυρίζονταςπαντού.

Page 45: griego, español ygriego clásico

no llegaréis a tener fácilmente otrosemejante, atenienses, y si me hacéiscaso, me dejaréis vivir. pero, quizá,irritados, como los que son desper-tados cuando cabecean somnolien-tos, dando un manotazo me conde-naréis a muerte a la ligera, haciendocaso a .finito. después, pasaríais elresto de la vida durmiendo, a no serque el dios, cuidándose de vosotros,os enviara otro. comprenderéis, porlo que sigue, que yo soy precisamen-te el hombre adecuado para ser ofre-cido por el dios a la ciudad. en efecto,no parece humano que yo tenga des-cuidados todos mis asuntos y que,durante tantos años, soporte quemis bienes familiares estén en aban-dono, y, en cambio, esté siempre ocu-pándome de lo vuestro, acercándo-me a cada uno privada mente, comoun padre o un hermano mayor, in-tentando convencerle de que sepreocupe por la virtud. Y si de estoobtuviera provecho o cobrara un sa-lario al haceros estas recomendacio-nes, tendría alguna justificación. perola verdad es que, incluso vosotrosmismos lo veis, aunque los acusado-res han hecho otras acusaciones tandesvergonza damente, no han sidocapaces, pre sentando un testigo, dellevar su desvergüenza a afirmar que

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 45

GRES

GRES

GRES

Δεν θα βρεθεί λοιπόν εύκολα άλλοςτέτοιος για σας, άνδρες, και αν με πι-στεύετε, πρέπει να με αθωώσετε.Ίσως όμως να βαρεθείτε γρήγορα,όπως όσοι ξυπνάνε νυσταγμένοι, και,έχοντας πειστεί από τον Άνυτο, μεένα χτύπημα να με σκοτώσετε εύ-κολα. Και έπειτα θα περάσετε τηνυπόλοιπη ζωή σας κοιμώμενοι, ανδεν σας φροντίσει ο θεός και δεν σαςστείλει κάποιον άλλον. Το ότι πράγ-ματι εγώ είμαι εκείνος που έδωσε οθεός στην πόλη γι’ αυτόν τον σκοπό,μπορείτε να το καταλάβετε εύκολα:γιατί δεν φαίνεται ανθρώπινο ναέχω παραμελήσει όλες τις υποθέσειςμου και να ανέχομαι να είναι τόσαχρόνια παραμελημένοι οι δικοί μου,για να φροντίζω εσάς, πλησιάζονταςτον καθένα χωριστά, σαν να ήμουνπατέρας σας ή μεγαλύτερος αδελ-φός σας, για να σας πείθω να ασχο-ληθείτε με την αρετή. Αν βέβαια είχακάποιο όφελος απ’ αυτό και σας πα-ρακινούσα να το κάνετε παίρνονταςαμοιβή, θα είχα κάποιο λόγο να τοκάνω. Τώρα όμως, βλέπετε οι ίδιοι,ότι οι κατήγοροι, ενώ για όλα ταάλλα τόσο αναίσχυντα με κατηγο-ρούν, γι’ αυτό δεν τόλμησαν να μεκατηγορήσουν και να βρουν κάποιονμάρτυρα, πως εγώ είτε πήρα ποτέαμοιβή είτε ζήτησα.

Page 46: griego, español ygriego clásico

yo alguna vez cobré o pedí a alguienuna remuneración.

ciertamente yo presento, me parece,un testigo suficiente de que digo laverdad: mi pobreza. Quizá pueda pa-recer extraño que yo privada mente,yendo de una a otra parte, dé estosconsejos y me meta en muchas cosas,y no me atreva en público a subir ala tribuna del pueblo y dar consejosa la ciudad.

la causa de esto es lo que vosotrosme habéis oído decir muchas veces,en muchos lugares, a saber, que hayjunto a mí algo divino y demónico;esto también lo incluye en la acusa-ción Meleto burlándose.

está conmigo desde niño, toma formade voz y, cuando se manifiesta, siem -pre me disuade de lo que voy a hacer,jamás me incita. es esto lo que se opo-ne a que yo ejerza la política, y meparece que se opone muy acerta da -mente. en efecto, sabed bien, ate-nienses, que si yo hubiera intenta doanteriormente realizar actos políticos,habría muerto hace tiempo y no oshabría sido útil a vosotros ni a mí mis-mo.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr46

GRES

GRES

GRES

Κι αυτό γιατί, όπως νομίζω, διαθέτωέναν αρκετά αξιόπιστο μάρτυρα, τηνφτώχεια μου. Ίσως λοιπόν να σαςφαίνεται παράξενο που, ενώ τριγυρ-νώντας ανάμεσά σας σας συμβου-λεύω ιδιαιτέρως και μιλώ για πολλάπράγματα, δημόσια δεν τολμώ ναανεβώ στο βήμα και μιλώντας στοπλήθος να συμβουλεύσω την πόλη.

Αιτία αυτού του πράγματος είναιεκείνο που πολλές φορές ήδη και σεπολλά μέρη με έχετε ακούσει ναλέω, ότι υπάρχει μέσα μου κάτιθεϊκό και δαιμόνιο, μια φωνή, αυτότο έγραψε και στην καταγγελία τουδιακωμωδώντας το ο Μέλητος.

Σε μένα λοιπόν αυτό άρχισε ναυπάρχει από τότε που ήμουνα παιδί,είναι μια φωνή που ακούω, η οποία,όποτε την ακούω, πάντοτε με απο-τρέπει από κάτι που πρόκειται νακάνω, και ποτέ δεν με προτρέπει σετίποτα. Αυτή είναι που με εμποδίζεινα ασχοληθώ με την πολιτική. Καιμου φαίνεται ότι κάνει πάρα πολύκαλά που με εμποδίζει. Γιατί να τοξέρετε καλά, άνδρες Αθηναίοι. Ανεγώ από παλιά είχα επιχειρήσει να

Page 47: griego, español ygriego clásico

Y no os irritéis conmigo porque digola verdad. en efecto, no hay hombreque pueda conservar la vida, si seopone noblemente a vosotros o acualquier otro pueblo y si trata deimpedir que sucedan en la ciudadmuchas cosas injustas e ilegales; porel contrario, es necesario que el que,en realidad, lucha por la justicia, sipretende vivir un poco de tiempo,actúe privada y no públicamente. Y,de esto, os voy a presentar pruebasimportantes, no palabras, sino lo quevosotros estimáis, hechos. oíd lo queme ha sucedido, para que sepáis queno cedería ante nada contra lo justopor temor a la muerte, y al no ceder,al punto estaría dispuesto a morir.

os voy a decir cosas vulgares y legu -leyas, pero verdaderas. en efecto, ate-nienses, yo no ejercí ninguna otra ma-gistratura en la ciudad, pero fui miem-bro del consejo. casualmente ejercíala pritanía nuestra tribu, la Antióqui-

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 47

GRES

GRES

GRES

ασχοληθώ με την πολιτική, από πα-λιά θα είχα αφανισθεί και ούτε εσάςθα είχα ωφελήσει σε τίποτα ούτετον εαυτό μου.

Και μη μου θυμώνετε που λέω τηναλήθεια. Γιατί δεν υπάρχει άνθρω-πος που να μπορεί να διασωθεί, είτεαπό σας είτε από οποιοδήποτε άλλοπλήθος, όταν εναντιώνεται με ειλι-κρίνεια και εμποδίζει να γίνονταιστην πόλη πολλά άδικα πράγματακαι παράνομα. Αλλά είναι αναγκαίοεκείνος που πράγματι μάχεται για τοδίκαιο, αν πρέπει να διασωθεί γιαλίγο χρονικό διάστημα, να παραμεί-νει ιδιώτης και να μην συμμετέχειστη δημόσια ζωή. Και θα σας δώσωμεγάλες αποδείξεις γι’ αυτό, όχι λό-για, αλλά εκείνα που εσείς εκτιμάτεπερισσότερο, έργα. Ακούστε λοιπόναυτά που μου συνέβησαν, για ναδείτε ότι δεν υποχωρώ σε τίποταπου να είναι αντίθετο στο δίκαιο απότο φόβο του θανάτου, ακόμα κι ανμη υποχωρώντας θα πέθαινα.

Θα σας μιλήσω και με λόγια κοινάκαι με τη γλώσσα των δικαστηρίων,αλλά θα σας πω την αλήθεια. Εγώλοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, δεν κατέ-λαβα ποτέ κανένα άλλο αξίωμα στηνπόλη, διετέλεσα όμως κάποτε βου-

Page 48: griego, español ygriego clásico

de, cuando vosotros decidi steis, in-justamente, como después todos re-conocisteis, juzgar en un solo juicio alos diez generales que no habían re-cogido a los náufragos del combatenaval.

en aquella ocasión yo solo entre losprítanes me enfrenté a vosotros paraque no se hiciera nada contra las le-yes y voté en contra. Y estando dis-puestos los oradores a enjuici armey detenerme, y animándoles voso-tros a ello y dando gritos, creí quedebía afrontar el riesgo con la ley yla justicia antes de, por temor a lacárcel o a la muerte, unirme a voso-tros que estabais decidiendo cosasinjustas. Y esto, cuando la ciudad aúntenía régimen democrático. perocuando vino la oligarquía, los treintame hicieron llamar al tolo, junto conotros cuatro, y me ordenaron traerde Salamina a león el salaminio paradarle muerte; pues ellos ordenabanmuchas cosas de este tipo tam-bién –a otras personas, porque que-rían cargar de culpas al mayor núme-ro posible.

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr48

GRES

GRES

GRES

λευτής και έτυχε να πρυτανεύει ηδική μας η φυλή, η Αντιοχίς, τότε πουεσείς, τους δέκα στρατηγούς πουδεν μάζεψαν τους ναυαγούς μετά τηναυμαχία, θέλατε να τους δικάσετεόλους μαζί, παράνομα, όπως αργό-τερα το καταλάβατε όλοι σας.

Τότε, μόνος από όλους τους πρυτά-νεις σας εναντιώθηκα, υποστηρίζον-τας ότι δεν πρέπει να κάνετε τίποτααντίθετο προς τους νόμους, και ψή-φισα ενάντια στη θέλησή σας. Καιενώ ήταν έτοιμοι οι ρήτορες να μεκαταγγείλουν και να στείλουν να μεσυλλάβουν, και εσείς τους παροτρύ-νατε με φωνές, έκρινα ότι είναι προ-τιμότερο να διακινδυνεύσω όντας μετην πλευρά του νόμου και του δι-καίου, παρά να είμαι με το μέρος τοδικό σας, που δεν σκεφτόσαστε δί-καια, από φόβο μήπως φυλακισθώή θανατωθώ. Και αυτά συνέβαινανενώ ακόμα υπήρχε δημοκρατία στηνπόλη. Αλλά και όταν έγινε ολιγαρχία,οι τριάκοντα πάλι, αφού με κάλεσανμαζί με τους άλλους τέσσερις στηΘόλο, μας διέταξαν να πάμε να φέ-ρουμε από τη Σαλαμίνα τον Λέοντατον Σαλαμίνιο, για να τον σκοτώ-σουν. Τέτοιες διαταγές έδιναν συχνάκαι σε πολλούς άλλους, επειδή ήθε-λαν να εμπλέξουν στα εγκλήματά

Page 49: griego, español ygriego clásico

Sin embargo, yo mostré también enesta ocasión, no con palabras, sinocon hechos, que a mí la muerte, si noresulta un poco rudo decirlo, me im-porta un bledo, pero que, en cambio,me preocupa absolutamente no re-alizar nada injusto e impío. en efecto,aquel gobierno, aun siendo tan vio-lento, no me atemorizó como parallevar a cabo un acto injusto, sinoque, después de salir del tolo, losotros cuatro fueron a Salamina y tra-jeron a león, y yo salí y me fui a casa.Y quizá habría perdido la vida poresto, si el régimen no hubiera sidoderribado rápidamente. de esto, ten-dréis muchos testigos.

¿Acaso creéis que yo habría llegadoa vivir tantos años, si me hubie ra ocu-pado de los asuntos públicos y, al ocu-parme de ellos como corresponde aun hombre honrado, hubiera presta-do ayuda a las cosas justas y consi-derado esto lo más importante, comoes debido? está muy lejos de ser así.ni tampoco ningún otro hombre.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 49

GRES

GRES

GRES

τους όσο το δυνατόν περισσότερους.

Τότε λοιπόν εγώ, όχι με τα λόγια,αλλά έμπρακτα, απέδειξα πάλι ότιεμένα –για να μιλήσω πιο καθαρά–δεν με ενδιαφέρει διόλου ο θάνατος.Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι ναμη διαπράξω κάτι άδικο κι ανόσιο.Γιατί εμένα εκείνο το καθεστώς,παρά την ισχύ του, δεν με φόβισετόσο ώστε να αναγκαστώ να κάνωκάτι άδικο. Αλλά αφού βγήκαμε απότη Θόλο, ενώ οι τέσσερις πήγαν στηΣαλαμίνα και έφεραν τον Λέοντα,εγώ έφυγα και πήγα στο σπίτι μου.Και ίσως να είχα πεθάνει γι’ αυτήμου την πράξη, αν δεν είχε καταλυ-θεί σύντομα η εξουσία τους. Γι’ αυτάμπορούν να σας μιλήσουν πολλοίμάρτυρες.

Νομίζετε λοιπόν ότι θα είχα φτάσεισ’ αυτήν την ηλικία, αν είχα ασχολη-θεί με την πολιτική και αν πράττον-τας ως τίμιος άνθρωπος υποστήριζατο δίκαιο και αν, όπως πρέπει, φρόν-τιζα γι’ αυτό περισσότερο απ’ όλα;Κάθε άλλο, άνδρες Αθηναίοι. Ούτεκαι κανένας άλλος άνθρωπος.

Page 50: griego, español ygriego clásico

en cuanto a mí, a lo largo de toda mivida, si alguna vez he realizado algunaacción pública, me he mostrado deesta condición, y también privada -mente, sin transigir en nada con nadiecontra la justicia ni tampoco con nin-guno de los que, creando falsa ima-gen de mí, dicen que son discípulosmíos. Yo no he sido jamás maestrode nadie. Si cuando yo estaba hablan-do y me ocupaba de mis cosas, al-guien, joven o viejo, deseaba escu-charme, jamás se lo impedí a nadie.tampoco dialogo cuando recibo di-nero y dejo de dialogar si no lo recibo,antes bien me ofrezco, para que mepregunten, tanto al rico como al po-bre, y lo mismo si alguien prefiereresponder y escuchar mis preguntas.Si alguno de éstos es luego un hom-bre honrado o no lo es, no podría yo,en justicia, incurrir en culpa; a ningu-no de ellos les ofrecí nunca enseñan-za alguna ni les instruí. Y si alguienafirma que en alguna ocasión apren-dió u oyó de mí en privado algo queno oyeran también todos los demás,sabed bien que no dice la verdad.¿por qué, realmente, gustan algunosde pasar largo tiempo a mi lado?

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr50

GRES

GRES

GRES

Αλλά εγώ σε όλη μου τη ζωή, καιόταν έπραξα κάτι δημόσια τέτοιοςαποδείχτηκα, και το ίδιο και στηνιδιωτική μου ζωή: ποτέ δεν έκανακαμιά υποχώρηση σε κανέναν μπρο-στά στο δίκαιο, ούτε σε κάποιον άλ-λον ούτε και σε κανέναν απ’ αυτούςπου εκείνοι που με κατηγορούν λένεότι είναι μαθητές μου. Άλλωστε εγώδεν υπήρξα ποτέ δάσκαλος κανενός.Κι αν κάποιος όταν μιλάω και ότανλέω τα δικά μου επιθυμούσε να μεακούει, είτε νεότερος είναι είτε με-γαλύτερος, δεν το αρνήθηκα ποτέσε κανέναν. Ούτε μιλάω μονάχαόταν παίρνω χρήματα, και όταν δενπαίρνω δεν μιλάω, αλλά προσφέρο-μαι το ίδιο και σε πλούσιους και σεφτωχούς, να με ρωτάνε, ή αν θέλεικανείς απαντώντας μου να ακούειαυτά που λέω. Και γι’ αυτούς εγώ,είτε κάποιος τους γίνει καλός είτεόχι, είναι άδικο να κατηγορούμαι,γιατί ποτέ δεν υποσχέθηκα σε κανέ-ναν τίποτα, ούτε δίδαξα κανένα μά-θημα. Και αν κάποιος ισχυρίζεται ότιαπό εμένα ποτέ είτε έμαθε είτεάκουσε κάτι ιδιαιτέρως, που δεν τοάκουσαν και όλοι οι άλλοι, να ξέρετεκαλά ότι δεν λέει την αλήθεια. Αλλάγιατί τότε μερικοί ευχαριστιούνταινα περνούν πολύ χρόνο μαζί μου;

Page 51: griego, español ygriego clásico

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 51

GRES

GRES

GRES

lo habéis oído ya, atenienses; os hedicho toda la verdad. porque les gus-ta oírme examinar a los que creenser sabios y no lo son. en verdad, esagradable. como digo, realizar estetrabajo me ha sido encomendado porel dios por medio de oráculos, desueños y de todos los demás medioscon los que alguna vez alguien, decondición divina, ordenó a un hom-bre hacer algo. esto, atenienses, esverdad y fácil de comprobar. cierta-mente, si yo corrompo a unos jóve-nes ahora y a otros los he corrompidoya, algunos de ellos, creo yo, al ha-cerse mayores, se darían cuenta deque, cuando eran jóvenes, yo lesaconsejé en alguna ocasión algomalo, y sería necesario que subieranahora a la tribuna, me acusaran y sevengaran. Si ellos no quieren, algunode sus familiares, padres, hermanosu otros parientes; si sus familiaresrecibieron de mí algún daño, ten-drían que recordarlo ahora y vengar-se. por todas partes están presentesaquí muchos de ellos a los que estoyviendo. en primer lugar, este critón,de mi misma edad y demo, padre decritobulo, también presente.

Το ακούσατε, άνδρες Αθηναίοι. Σαςείπα όλη την αλήθεια, ότι ευχαριστι-ούνται να με ακούνε να εξετάζωεκείνους που νομίζουν ότι είναι σο-φοί, ενώ δεν είναι. Δεν είναι κιάσχημο αυτό. Εμένα λοιπόν αυτό,σας το βεβαιώνω, μου το έχει ορίσειο θεός να το κάνω και με χρησμούςκαι με όνειρα και με κάθε τρόπο, μετον οποίο κάθε θεϊκή ύπαρξη ορίζειοτιδήποτε στους ανθρώπους ναπράττουν. Αυτά, άνδρες Αθηναίοι,και αληθινά είναι και εύκολα ναελεγχθούν. Αν όμως εγώ άλλους απότους νέους διαφθείρω και άλλουςτους έχω ήδη διαφθείρει, πρέπει βέ-βαια μερικοί απ’ αυτούς, αφού μεγά-λωσαν και κατάλαβαν ότι όταν ήταννέοι τους είχα δώσει εγώ κάποτε κα-κές συμβουλές, να ανεβούν τώραστο βήμα και να με κατηγορήσουνκαι να με τιμωρήσουν. Και αν δεν τοήθελαν οι ίδιοι, όποιος θέλει απότους δικούς τους, είτε πατέρες είτεαδερφοί είτε και άλλοι συγγενείς, ανέπαθαν οι δικοί τους κάποιο κακόαπό μένα, να το θυμηθούν τώρα καινα με τιμωρήσουν. Πάντως είναι πα-ρόντες εδώ πολλοί απ’ αυτούς, τουςοποίους εγώ τώρα βλέπω, πρώτοναπ’ όλους αυτόν εδώ τον Κρίτωνα,που είναι συνομήλικός μου και συν-δημότης μου και πατέρας του Κριτό-βουλου, που κι αυτός είναι παρών.

Page 52: griego, español ygriego clásico

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr52

GRES

GRES

GRES

después, lisanias de esfeto, padrede esquines, que está aquí; luego An-tifón de cefisia, padre de epígenes;además, están presentes otros cuyoshermanos han estado en esta ocu-pación, nicóstrato, el hijo de teozó-tides y hermano de teódoto –teó-doto ha muerto, así que no podríarogarle que no me acusara– paralio,hijo de demódoco, cuyo hermano eratéages; Adimanto, hijo de Aristón,cuyo hermano es platón, que estáaquí; Ayantodoro, cuyo hermano,aquí presente, es Apolodoro.

puedo nombraros a otros muchos, aalguno de los cuales Meleto debíahaber presentado especialmentecomo testigo en su discurso. Si se ol-vidó entonces, que lo presente aho-ra –yo se lo permito–y que diga sidispone de alguno de éstos. pero vaisa encontrar todo lo contrario, ate-nienses, todos están dispuestos aayudarme a mí, al que corrompe, alque hace mal a sus familiares, comodicen Meleto y Ánito.

los propios corrompidos tendríanquizá motivo para ayudarme, perolos no corrompidos, hombres ya ma-

Έπειτα κι ο Λυσανίας ο Σφήττιος, οπατέρας αυτού εδώ του Αισχίνη.Ακόμα και αυτός εδώ ο Αντιφώνταςαπό την Κηφισιά, ο πατέρας του Επι-γένη. Και άλλοι είναι εδώ που οιαδερφοί τους σύχναζαν κοντά μου,ο Νικόστρατος του Θεοζοτίδου, οαδερφός του Θεοδότου – ο Θεόδο-τος έχει πεθάνει, κι έτσι δεν μπορείνα τον εμποδίσει με τα παρακάλιατου – κι ο Πάραλος του Δημοδόκου,που ήταν αδερφός του ο Θεάνης. Νακαι ο Αδείμαντος του Αρίστωνος,που αδελφός του είναι αυτός ο Πλά-των, και ο Αιαντόδωρος, που αδερ-φός του είναι ο Απολλόδωρος.

Και άλλους πολλούς μπορώ να σαςαναφέρω, και κάποιον απ’ αυτούςέπρεπε να ορίσει ο Μέλητος για μάρ-τυρα στην κατηγορία του. Κι αν τοξέχασε τότε, ας τον ορίσει τώρα,εγώ το αφήνω, και ας μας το πει ανέχει κανέναν. Αλλά θα τους βρείτεόλους τελείως αντίθετους, άνδρες,όλοι τους είναι πρόθυμοι να βοηθή-σουν εμένα που διαφθείρω τους δι-κούς τους και τους βλάπτω, όπωςλένε ο Μέλητος και ο Άνυτος.

Και εκείνοι που έχουν διαφθαρείίσως θα είχαν κάποιον λόγο να μεβοηθήσουν. Εκείνοι όμως που δεν

Page 53: griego, español ygriego clásico

yores, los parientes de éstos no tie-nen otra razón para ayudarme quela recta y la justa, a saber, que tienenconciencia de que Meleto miente yde que yo digo la verdad. Sea, pues,atenienses; poco más o menos, sonéstas y, quizá, otras semejantes lascosas que podría alegar en mi de-fensa.

Quizá alguno de vosotros se irrite,acordándose de sí mismo, si él, so-metido a un juicio de menor impor-tancia que éste, rogó y suplicó a losjueces con muchas lágrimas, trayen-do a sus hijos para producir la mayorcompasión posible y, también, a mu-chos de sus familiares y amigos, y,en cambio, yo no hago nada de eso,aunque corro el máximo peligro, se-gún parece. tal vez alguno, al pensaresto, se comporte más duramenteconmigo e, irritado por estas mismaspalabras, dé su voto con ira.

pues bien, si alguno de vosotros esasí –ciertamente yo no lo creo, perosi, no obstante, es así– me pareceque le diría las palabras adecuadas,

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 53

GRES

GRES

GRES

έχουν διαφθαρεί, και που είναι ήδηώριμοι άνδρες, οι συγγενείς τους,ποιον άλλον λόγο έχουν να με βοη-θούν, εκτός από το να υποστηρίζουντο σωστό και το δίκαιο, επειδή ξέ-ρουν ότι ο Μέλητος λέει ψέματα, ενώεγώ την αλήθεια. Αρκετά, άνδρεςΑθηναίοι. Είπα ό,τι είχα να πω για ν’απολογηθώ, ίσως θα μπορούσα ναπροσθέσω κι άλλα παρόμοια.

Δεν αποκλείεται όμως να αγανακτή-σει κανείς από σας αν σκεφτεί τονεαυτό του, που και σε μικρότερηςσημασίας δίκη απ’ αυτήν εδώ θα πα-ρακαλούσε και θα ικέτευε τους δι-καστές με πολλά δάκρυα, φέρνον-τας στο βήμα και τα παιδιά του, γιανα τον λυπηθούν όσο το δυνατόν πε-ρισσότερο, και άλλους πολλούς συγ-γενείς και φίλους, ενώ εγώ δεν θακάνω τίποτα απ’ όλα αυτά, παρ’ όλοπου διατρέχω, όπως φαίνεται, τονμεγαλύτερο κίνδυνο. Ίσως λοιπόνκανείς, αν αναλογιστεί αυτά τα πράγ-ματα, να γίνει πιο σκληρός απέναντίμου και να οργιστεί γι’ αυτά και ναδώσει με οργή την ψήφο του.

Αν λοιπόν κάποιος από σας αισθά-νεται έτσι –πράγμα που δεν θέλω νατο πιστέψω– αν συμβαίνει κάτι τέ-τοιο, θα μπορούσα νομίζω να του

Page 54: griego, español ygriego clásico

al decirle: «también yo, amigo, tengoparientes. Y, en efecto, me sucedelo mismo que dice Homero, tampocoyo he nacido de una encina ni de unaroca, sino de hombres, de maneraque también yo tengo parientes ypor cierto, atenienses, tres hijos, unoya adolescente y dos niños.» Sin em-bargo, no voy a hacer subir aquí aninguno de ellos y suplicaros que meabsolváis. ¿por qué no voy a hacernada de esto?

no por arrogancia, atenienses, ni pordesprecio a vosotros. Si yo estoy con-fiado con respecto a la muerte o nolo estoy, eso es otra cuestión. peroen lo que toca a la reputación, la mía,la vuestra y la de toda la ciudad, nome parece bien, tanto por mi edadcomo por el renombre que tengo,sea verdadero o falso, que yo haganada de esto, pero es opinión gene-ral que Sócrates se distingue de lamayoría de los hombres.

Si aquellos de vosotros que parecendistinguirse por su sabiduría, valor uotra virtud cualquiera se comporta -ran de este modo, sería vergonzoso.A algunos que parecen tener algún

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr54

GRES

GRES

GRES

πω ότι: Κι εγώ, αγαπητέ μου, έχωκάποιους συγγενείς. Γιατί ισχύει καιγια μένα εκείνο που είπε ο Όμηρος,«δεν γεννήθηκα ούτε από καμιά βε-λανιδιά ούτε από καμιά πέτρα»,αλλά από ανθρώπους, ώστε να έχωκαι συγγενείς, και γιους, άνδρες Αθη-ναίοι, τρεις, ο ένας είναι ήδη έφηβος,οι άλλοι δύο παιδιά. Αλλά όμως κα-νέναν απ’ αυτούς δεν ανέβασα στοβήμα για να σας παρακαλέσω να μεαθωώσετε. Γιατί λοιπόν δεν κάνω τί-ποτα απ’ αυτά;

Όχι από υπεροψία, άνδρες Αθηναίοι,ούτε για να σας ντροπιάσω. Αν αντι-μετωπίζω τον θάνατο θαρραλέα, εί-ναι άλλη υπόθεση. Για τη φήμηόμως, και τη δική μου και τη δικήσας κι ολόκληρης της πόλης, δεν νο-μίζω ότι είναι πρέπον να κάνω τέτοιαπράγματα. Δεν είναι πρέπον στηνηλικία μου αλλά και στο όνομα πουέχω αποκτήσει, αληθινό ή ψεύτικο.Γιατί, υπάρχει η γνώμη ότι ο Σωκρά-της σε κάτι διαφέρει από το πλήθοςτων ανθρώπων.

Θα είναι ντροπή να αποδειχθούν κα-τώτεροι της φήμης τους όσοι απόσας θεωρείται πως διαφέρουν στησοφία, την ανδρεία ή οποιαδήποτεάλλη αρετή. Πολλές φορές έχω δει

Page 55: griego, español ygriego clásico

valor los he visto muchas veces com-portarse así cuando son juzgados,haciendo cosas increíbles porquecreían que iban a soportar algo te-rrible si eran condenados a muerte,como si ya fueran a ser inmortales sivosotros no los condenarais. Me pa-rece que éstos llenan de vergüenzaa la ciudad, de modo que un extran-jero podría suponer que los atenien-ses destacados en mérito, a los quesus ciudadanos prefieren en la elec-ción de magistraturas y otros hono-res, ésos en nada se distinguen delas mujeres. ciertamente, atenien-ses, ni vosotros, los que destacáis enalguna cosa, debéis hacer esto, ni, silo hacemos nosotros, debéis permi-tirlo, sino dejar bien claro que con-denaréis al que introduce estas es-cenas miserables y pone en ridículoa la ciudad, mucho más que al queconserva la calma.

Aparte de la reputación, atenienses,tampoco me parece justo suplicar alos jueces y quedar absuelto por ha-ber suplicado, sino que lo justo es in-formarlos y persuadirlos. pues noestá sentado el juez para concederpor favor lo justo, sino para juzgar;

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr 55

GRES

GRES

GRES

ανθρώπους, που όταν δικάζονται,ενώ πριν φαίνονταν σπουδαίοι, κά-νουν πράγματα ανάρμοστα, σα ναθεωρούν ότι θα πάθουν κάτι φο-βερό αν πεθάνουν, ως εάν επρό-κειτο να είναι αθάνατοι αν δεν τουςσκοτώνατε εσείς. Τέτοιοι άνθρωποιμου φαίνεται πως ντροπιάζουν τηνπόλη, γιατί θα μπορούσαν να κάνουνέναν ξένο να νομίσει ότι όσοι Αθη-ναίοι διακρίνονται για την αρετήτους, και εκλέγονται από τους συμ-πολίτες τους για αξιώματα και τιμη-τικές διακρίσεις, σε τίποτα δεν δια-φέρουν από τις γυναίκες. ΆνδρεςΑθηναίοι, εμείς που έχουμε κάποιοόνομα δεν πρέπει να κάνουμε τέτοιαπράγματα αλλά κι αν τα κάνουμε,εσείς δεν πρέπει να το επιτρέπετε.Αντίθετα πρέπει να δείξετε ότι είστεαποφασισμένοι να καταψηφίσετεόποιον παίζει αυτά τα ελεεινά δρά-ματα μπροστά σας γελοιοποιώνταςτην πόλη αλλά όχι όποιον φέρεταιμε αξιοπρέπεια.

Αλλά και εκτός από το θέμα της φή-μης, άνδρες, δεν μου φαίνεται ότι εί-ναι δίκαιο να παρακαλεί κανείς τονδικαστή, ούτε παρακαλώντας τον νααθωώνεται, αλλά εξηγώντας του καιπείθοντάς τον. Γιατί δεν βρίσκεταιγια το σκοπό αυτό σ’ αυτή τη θέση ο

Page 56: griego, español ygriego clásico

además, ha jurado no. hacer favor alos que le parezca, sino juzgar conarreglo a las leyes. por tanto, es ne-cesario que nosotros no os acostum-bremos a jurar en falso y que voso-tros no os acostumbréis, pues ni unosni otros obraríamos piadosa mente.por consiguiente, no estiméis, ate-nienses, que yo debo hacer ante vo-sotros actos que considero que noson buenos, justos ni piadosos, espe-cialmente, por Zeus, al estar acusadode impiedad por este Meleto. pues,evidentemente, si os convenciera yos forzara con mis súplicas, a pesarde que habéis jurado, os estaría en-señando a no creer que hay dioses ysimplemente, al intentar defender-me, me estaría acusando de que nocreo en los dioses.

pero está muy lejos de ser así; por-que creo, atenienses, como ningunode mis acusadores; y dejo a vosotrosy al dios que juzguéis sobre mí delmodo que vaya a ser mejor para mí ypara vosotros. Al hecho de que nome irrite, atenienses, ante lo sucedi-do, es decir, ante que me hayáis con-denado, contribuyen muchas cosasy, especialmente, que lo sucedido noha sido inesperado para mi, si bienme extraña mucho más el número

plAtón – Apología de Sócrates – discurso principalespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το πρώτο μέρος της απολογίαςespanol.gr56

GRES

GRES

GRES

δικαστής, για να απονέμει τη δικαιο-σύνη κάνοντας χάρες, αλλά για νακρίνει. Και έχει ορκιστεί να μην κάνειχάρες σ’ όποιον του αρέσει, αλλά ναδικάζει σύμφωνα με τους νόμους.Δεν πρέπει λοιπόν, ούτε εμείς να σαςεθίζουμε στην επιορκία ούτε κι εσείςνα τη συνηθίζετε. Γιατί τότε κανέναςμας δεν θα έπραττε σύμφωνα με τηθέληση των θεών. Μην έχετε λοιπόντην αξίωση, άνδρες Αθηναίοι, νασυμπεριφέρομαι απέναντί σας μετρόπο που ούτε εγώ θεωρώ ότι εί-ναι σωστός ή δίκαιος ή αρεστόςστους θεούς, και μάλιστα, μα τονΔία, τη στιγμή που κατηγορούμαι απ’αυτόν εδώ τον Μέλητο για ασέβειαπρος τους θεούς.

Γιατί είναι φανερό ότι, αν σας έπειθαπαρακαλώντας σας, θα σας έκανανα παραβείτε τον όρκο σας, και θαήταν σα να σας δίδασκα να μην πι-στεύετε ότι υπάρχουν θεοί. Και απο-λογούμενος μ’ αυτόν τον τρόπο θαήταν σαν να κατηγορούσα τον εαυτόμου ότι δεν πιστεύω στους θεούς.Αλλά κάθε άλλο παρά αυτό συμβαί-νει. Γιατί πιστεύω, άνδρες Αθηναίοι,όσο κανείς από τους κατηγόρουςμου, και επαφίεμαι σ’ εσάς και στον

Page 57: griego, español ygriego clásico

de votos resultante de una y otraparte.

❝ Después Del vereDicto

en efecto, no creía que iba a ser portan poco, sino por mucho. la realidades que, según parece, si sólo treintavotos hubieran caído de la otra parte,habría sido absuelto. en todo caso,según me parece, incluso ahora hesido absuelto respecto a Meleto, yno sólo absuelto, sino que es eviden-te para todos que, si no hubierancomparecido Ánito y licón para acu-sarme, quedaría él conde nado inclu-so a pagar mil dracmas por no haberalcanzado la quinta parte de los vo-tos.

Así pues, propone para mí este hom-bre la pena de muerte. Bien, ¿y yoqué os propondré a mi vez, ate -nienses? ¿Hay alguna duda de quepropondré lo que merezco? ¿Qué es

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την ετυμηγορίαespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – después del veredictoespanol.gr 57

GRES

GRES

GRES

θεό για να αποφασίσετε αυτό πουείναι το καλύτερο και για μένα καιγια σας.

❝ μεΤά Την εΤΥμηγορΙα

Το ότι δεν αγανακτώ, άνδρες Αθη-ναίοι, για το γεγονός ότι με κρίνατεένοχο, οφείλεται σε πολλούς λόγουςκαι στο ότι είναι κάτι που το περί-μενα. Εκείνο όμως που με κάνει νααπορώ είναι ο αριθμός των ψήφωνκαι από τις δυο μεριές. Γιατί δεν πί-στευα ότι θα καταδικαζόμουν μετόσο μικρή πλειοψηφία, αλλά μεπολύ μεγαλύτερη. Τώρα όμως, όπωςφαίνεται, αν τριάντα μόνο ψήφοι εί-χαν πέσει αλλιώς, θα είχα αθωωθείΌσον αφορά την κατηγορία του Μέ-λητου, νομίζω ότι έχει ήδη αποδειχ-θεί η αθωότητά μου. Και όχι μόνοέχει αποδειχθεί η αθωότητά μου,αλλά είναι σ’ όλους φανερό ότι, ανδεν είχαν παρουσιαστεί για να με κα-τηγορήσουν ο Άνυτος και ο Λύκων,θα χρώσταγε και χίλιες δραχμέςπρόστιμο, επειδή δεν θα έπαιρνεούτε το ένα πέμπτο των ψήφων.

Προτείνει λοιπόν αυτός ο άνθρωποςνα με καταδικάσετε σε θάνατο. Ας εί-ναι. Κι εγώ τι θα σας αντιπροτείνω,άνδρες Αθηναίοι; Προφανώς αυτόπου μου αξίζει. Τι είναι λοιπόν αυτό;

Page 58: griego, español ygriego clásico

eso entonces? ¿Qué merezco sufriro pagar porque en mi vida no he te-nido sosiego, y he abandonado lascosas de las que la mayoría se preo-cupa: los negocios, la hacienda fami-liar, los mandos militares, los discur-sos en la asamblea, cualquier magis-tratura, las alianzas y luchas de par-tidos que se producen en la ciudad,por considerar que en realidad soydemasiado honrado como para con-servar la vida si me encami naba a es-tas cosas? no iba donde no fuera deutilidad para vosotros o para mí, sinoque me dirigía a hacer el mayor biena cada uno en particular, según yodigo; iba allí, intentando convencera cada uno de vosotros de que no sepreocupara de ninguna de sus cosasantes de preocuparse de ser él mis-mo lo mejor y lo más sensato posible,ni que tampoco se preocupara de losasuntos de la ciudad antes que de laciudad misma y de las demás cosassegún esta misma idea.

por consiguiente, ¿qué merezco queme pase por ser de este modo? Algobueno, atenienses, si hay que propo-ner en verdad según el merecimien-to. Y, además, un bien que sea ade-

plAtón – Apología de Sócrates – después del veredictoespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την ετυμηγορίαespanol.gr58

GRES

GRES

GRES

Τι πρέπει να πάθω, ποια ποινή πρέπεινα μου επιβληθεί, επειδή έκρινα ότιπρέπει να παραιτηθώ από την ήσυχηζωή και να παραμελήσω όλα εκείναγια τα οποία φροντίζουν οι περισσό-τεροι άνθρωποι, χρήματα, οικονο-μικά συμφέροντα, στρατηγίες, δημό-σιες αγορεύσεις, και όλα τα άλλααξιώματα και τις πολιτικές συμμαχίεςκαι φατρίες; Επειδή πιστεύοντας ότιμπορούσα να κάνω κάτι καλύτεροαπό το να εξασφαλιστώ ασχολούμε-νος με τέτοια πράγματα, δεν ασχο-λήθηκα μ’ αυτά – που άμα το έκαναούτε εσάς ούτε τον εαυτό μου θαωφελούσα καθόλου αλλά πηγαίνον-τας σε κάθε ένα χωριστά του χάριζατη μεγαλύτερη, κατά τη γνώμη μου,ευεργεσία; Ερχόμουν κοντά του κιεπιχειρούσα να τον πείσω να μηφροντίσει για καμιά άλλη υπόθεσήτου πριν φροντίσει τον εαυτό του,πως θα γίνει δηλαδή καλύτερος καισυνετότερος, ούτε για τις υποθέσειςτης πόλης. Αλλά για την ίδια τηνπόλη, και για όλα τα άλλα να φρον-τίζει με αυτόν τον τρόπο.

Τι μου αξίζει λοιπόν για αυτό που εί-μαι; Κάτι καλό, άνδρες Αθηναίοι, ανπρέπει στ’ αλήθεια να τιμηθώ σύμ-φωνα με την αξία μου. Και να είναιβέβαια καλό που να μου ταιριάζει.

Page 59: griego, español ygriego clásico

cuado para mí. Así, pues, ¿qué con-viene a un hombre pobre, benefactory que necesita tener ocio para ex-hortaras a vosotros? no hay cosa quele convenga más, atenienses, que elser alimentado en el pritaneo conmás razón que si alguno de vosotrosen las olimpiadas ha alcanzado la vic-toria en las carreras de caballos, debigas o de cuadrigas. pues éste oshace parecer felices, y yo os hago fe-lices, y éste en nada necesita el ali-mento, y yo sí lo necesito.

Así, pues, si es preciso que yo pro-ponga lo merecido con arreglo a lojusto, propongo esto: la manuten -ción en el pritaneo.

Quizá, al hablar así, os parezca queestoy hablando lleno de arrogancia,como cuando antes hablaba de la-mentaciones y súplicas. no es así;atenienses, sino más bien, de esteotro modo. Yo estoy persuadido deque no hago daño a ningún hombrevoluntariamente, pero no consigoconvenceros a vosotros de ello, por-que hemos dialogado durante pocotiempo. puesto que, si tuvierais unaley, como la tienen otros hombres,

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την ετυμηγορίαespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – después del veredictoespanol.gr 59

GRES

GRES

GRES

Τι ταιριάζει σ’ ένα φτωχό άνθρωποπου σας έχει ευεργετήσει και χρει-άζεται να έχει χρόνο ελεύθερο γιανα σας παροτρύνει; Τίποτα άλλο, άν-δρες Αθηναίοι, από τη δωρεάν σί-τιση στο Πρυτανείο, και μάλιστα σετέτοιον άνδρα αυτό αρμόζει πιοπολύ παρά σε κάποιον από εσάς πουνίκησε στην Ολυμπία σε ιπποδρο-μίες ή σε αρματοδρομίες με δυο ήμε τέσσερα άλογα. Γιατί αυτός σαςκάνει να φαίνεστε ευτυχείς, ενώ εγώσας κάνω ευτυχείς. Άλλωστε εκείνοςδεν έχει ανάγκη να τον τρέφουν,ενώ εγώ έχω.

Εφόσον λοιπόν, πρέπει με δικαιο-σύνη να μου αποδώσετε ό,τι μου αξί-ζει, σας προτείνω τη σίτισή μου στοΠρυτανείο.

Ίσως να νομίσετε ότι αυτά, και ταάλλα περί οίκτου και ικεσιών, ταλέω από αλαζονεία. Όμως δεν είναιαυτό, άνδρες Αθηναίοι, αλλά τοεξής: είμαι βέβαιος ότι κανέναν άν-θρωπο δεν έχω αδικήσει με τη θέ-λησή μου, ωστόσο δεν μπορώ νασας πείσω γι’ αυτό. Ο λόγος είναι ότιμου δόθηκε λίγος χρόνος να σας μι-λήσω. Αν ο νόμος όριζε, όπως σεάλλες πόλεις, σε περίπτωση θανά-του, να μην κρατάει η κρίση μόνο

Page 60: griego, español ygriego clásico

que ordenara no decidir sobre unapena de muerte en un solo día, sinoen muchos, os convenceríais.

pero, ahora, en poco tiempo no esfácil liberarse de grandes calumnias.persuadido, como estoy, de que nohago daño a nadie, me hallo muy le-jos de hacerme daño a mí mismo, dedecir contra mí que soy merecedorde algún daño y de proponer paramí algo semejante. ¿por, qué temoriba a hacerlo? ¿Acaso por el de no su-frir lo que ha propu esto Meleto y queyo afirmo que no sé si es un bien oun mal? ¿para evitar esto, debo elegiralgo que sé con certeza que es unmal y proponerlo para mí? ¿tal vez,la prisión?

¿Y por qué he de vivir yo en la cárcelsiendo esclavo de los magistradosque, sucesivamente, ejerzan su cargoen ella, los once? ¿Quizá, una multay estar en prisión hasta que la pague?pero esto sería lo mismo que lo an-terior, pues no tengo dinero para pa-gar. ¿entonces propondría el destie-rro? Quizá vosotros aceptaríais esto.¿no tendría yo, ciertamente, muchoamor a la vida, si fuera tan insensatocomo para no poder reflexionar que

plAtón – Apología de Sócrates – después del veredictoespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την ετυμηγορίαespanol.gr60

GRES

GRES

GRES

μια μέρα αλλά πολλές, νομίζω ότιθα είχατε πειστεί.

Τώρα όμως δεν είναι εύκολο σε λίγοχρόνο να διαλύσει κανείς μεγάλεςσυκοφαντίες. Όντας βέβαιος ότι δενέχω αδικήσει κανέναν, δεν πρόκειταιφυσικά να αδικήσω και τον εαυτόμου. Δεν πρόκειται να μιλήσω εναν-τίον του και να πω ότι μου αξίζει ναπάθω κάτι κακό προτείνοντας μάλι-στα κάποια ποινή. Τι έχω να φο-βηθώ; Μην πάθω εκείνο που προ-τείνει ο Μέλητος και που δεν ξέρωκαλά καλά, όπως είπα, αν είναι καλόή κακό; Αντ’ αυτού να προτιμήσωπράγματα τα οποία ξέρω ότι είναικακά και να τα προτείνω; Μήπως τηφυλακή;

Και τι θα με ωφελούσε να ζω μέσαστη φυλακή όντας δούλος εκείνωνπου θα ορίζονταν κάθε φορά να μεφυλάνε, των Έντεκα; Μήπως χρημα-τική ποινή, και να βρίσκομαι στη φυ-λακή μέχρι να τα πληρώσω όλα;Αλλά και πάλι καταλήγουμε στα ίδιαπου σας έλεγα πριν από λίγο. Δενέχω χρήματα για να πληρώσω. Μή-πως τότε να προτείνω εξορία; Ίσωςνα δεχόσαστε να με καταδικάσετεσε εξορία. Θα έπρεπε να αγαπάω

Page 61: griego, español ygriego clásico

vosotros, que sois conciudadanosmíos, no habéis sido capaces de so-portar mis conversa ciones y razona-mientos, sino que os han resultadolo bastante pesados y molestoscomo para que ahora intentéis libra-ros de ellos, y que acaso otros los so-portarán fácil mente? está muy lejosde ser así, atenienses. ¡Sería, en efec-to, una hermosa vida para un hombrede mi edad salir de mi ciudad y viviryendo expulsado de una ciudad aotra! Sé con certeza que, donde vaya,los jóvenes escucharán mis palabras,como aquí. Si los rechazo, ellos meexpulsarán convenciendo a los mayo -res. Si no los rechazo, me expulsaránsus padres y familiares por causa deellos.

Quizá diga alguno: «¿pero no seráscapaz de vivir alejado de nosotrosen silencio y llevando una vida tran-quila?» persuadir de esto a algunosde vosotros es lo más difícil. en efec-to, si digo que eso es desobedeceral dios y que, por ello, es imposiblellevar una vida tranquila, no me cree-

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την ετυμηγορίαespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – después del veredictoespanol.gr 61

GRES

GRES

GRES

πάρα πολύ τη ζωή μου, για να είμαιτόσο ασυλλόγιστος ώστε να μηνμπορώ να σκεφτώ ότι ενώ εσείς πουείσαστε συμπολίτες μου δεν μπορέ-σατε να υποφέρετε τον τρόπο ζωήςμου και τα λόγια μου, και δυσανα-σχετήσατε και οργισθήκατε ώστε ναζητάτε τώρα να απαλλαγείτε απόαυτά, θα υπήρχαν άλλοι που θα πουθα μπορούσαν να τα ανεχτούν ευχα-ρίστως. Συμβαίνει ακριβώς το αντί-θετο, άνδρες Αθηναίοι. Τι ωραία,αλήθεια, θα ήταν η ζωή μου, αν άν-θρωπος σ’ αυτήν την ηλικία έφευγααπό εδώ και ζούσα πηγαίνοντας απόπόλη σε πόλη, διωγμένος από παν-τού! Γιατί ξέρω καλά ότι, όπου κι ανπάω, άμα μιλάω θα με ακούνε οι νέοιόπως και εδώ. Κι αν προσπαθήσωνα τους απομακρύνω, αυτοί οι ίδιοιθα με διώξουν πείθοντας τους πιοηλικιωμένους. Κι αν δεν τους απομα-κρύνω, θα το κάνουν γι’ αυτούς οιπατέρες τους και οι συγγενείς τους.

Θα μπορούσε ίσως να μου πει κα-νείς: «Δεν μπορείς, Σωκράτη, να φύ-γεις από εδώ και να ζήσεις ήσυχασωπαίνοντας;» Αυτό ακριβώς είναιπολύ δύσκολο να το εξηγήσω σε με-ρικούς από σας. Γιατί αν σας πω ότιαυτό είναι σα να παρακούω τον θεόκαι για το λόγο αυτόν είναι αδύνατο

Page 62: griego, español ygriego clásico

réis pensando que hablo irónica-mente.

Si, por otra parte, digo que el mayorbien para un hombre es precisa -mente éste, tener conversa cionescada día acerca de la virtud y de losotros temas de los que vosotros mehabéis oído dialogar cuando me exa-minaba a mí mismo y a otros, y si digoque una vida sin examen no tiene ob-jeto vivirla para el hombre, me cree-réis aún menos. Sin embargo, la ver-dad es así, como yo digo, ate nienses,pero no es fácil convenceros. Ade-más, no estoy acostumbrado a con-siderarme merecedor de ningún cas-tigo.

ciertamente, si tuviera dinero, pro-pondría la cantidad que estuviera encondiciones de pagar; el dinero nosería ningún daño. pero la verdad esque no lo tengo, a no ser que qui sie -rais aceptar lo que yo podría pagar.Quizá podría pagaros una mina deplata. propongo, por tanto, esa can-tidad. Ahí pla tón, atenienses, critón,critobulo y Apolodoro me piden queproponga treinta minas y que ellossalen fiadores. Así pues, propongoesa cantidad. Éstos serán para voso-tros fiadores dignos de crédito. por

plAtón – Apología de Sócrates – después del veredictoespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την ετυμηγορίαespanol.gr62

GRES

GRES

GRES

να ζω ήσυχος, δεν θα με πιστέψετενομίζοντας ότι σας ειρωνεύομαι.

Αν πάλι σας πω ότι είναι πολύ με-γάλο αγαθό για τον άνθρωπο το ναμιλάει κάθε μέρα για την αρετή καιγια τα άλλα για τα οποία με ακούτενα συζητάω εξετάζοντας τον εαυτόμου και τους άλλους, και ότι η ζωήχωρίς να τα εξετάζει κανείς αυτά εί-ναι ζωή που δεν αξίζει να τη ζει οάνθρωπος, τότε θα με πιστέψετεακόμα λιγότερο. Ωστόσο έτσι είναι,όπως σας τα λέω, άνδρες, και να σαςπείσω δεν είναι εύκολο. Εγώ πάντωςδεν θεώρησα ποτέ τον εαυτό μουάξιο για οποιαδήποτε ποινή.

Αν είχα βέβαια χρήματα, θα πρό-τεινα να δώσω ένα χρηματικό ποσόπου θα μπορούσα να το πληρώσω.Αυτό δεν θα με έβλαπτε καθόλου.Τώρα όμως δεν έχω. Αν πάντως θέ-λετε να μου ορίσετε ένα πρόστιμοπου θα μπορούσα να το πληρώσω,θα μπορούσα ίσως να σας πληρώσωμια ασημένια μνα. Τόσο λοιπόν προ-τείνω. Αυτός εδώ ο Πλάτων, άνδρεςΑθηναίοι, και ο Κρίτων και ο Κριτό-βουλος και ο Απολλόδωρος με προ-τρέπουν να προτείνω τριάντα μνες,και θα εγγυηθούν αυτοί. Προτείνω

Page 63: griego, español ygriego clásico

no esperar un tiempo no largo, ate-nienses, vais a tener la fama y la cul-pa, por parte de los que quieren di-famar a la ciudad, de haber matadoa Sócrates, un sabio. pues afirmaránque soy sabio, aunque no lo soy, losque quieren injuriaros.

❝ luego De la sentencia

en efecto, si hubierais esperado unpoco de tiempo, esto habría sucedi-do por sí mismo. Veis, sin duda, quemi edad está ya muy avanzada en elcurso de la vida y próxima a la muer-te. no digo estas palabras a todosvosotros, sino a los que me han con-denado a muerte.

pero también les digo a ellos lo si-guiente. Quizá creéis, atenienses,que yo he sido condenado por fal-tarme las palabras adecuadas parahaberos convencido, si yo hubieracreído que era preciso hacer y decirtodo, con tal de evitar la condena.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr 63

GRES

GRES

GRES

λοιπόν αυτό το ποσό. Και εγγυητέςγια τα χρήματα θα είναι αυτοί οιαξιόπιστοι άνθρωποι.

❝ μεΤά Την καΤαδΙκαςΤΙκή απόφαςη

Επειδή δεν κάνατε λίγο καιρό ακόμαυπομονή, άνδρες Αθηναίοι, θα φορ-τωθείτε το κακό όνομα και τη μομφήεκείνων που θέλουν να κατηγορή-σουν την πόλη πως θανάτωσε τονΣωκράτη, άνδρα σοφό. Γιατί θα πουνότι είμαι σοφός, ακόμα κι αν δεν εί-μαι, εκείνοι που θέλουν να σας κακο-λογήσουν. Αν περιμένατε όμως λίγοκαιρό, από μόνο του θα είχε γίνειαυτό. Γιατί βλέπετε την ηλικία μου,ότι βρίσκομαι ήδη μακριά από τη ζωήκαι κοντά στο θάνατο. Δεν απευθύ-νομαι σε όλους σας, αλλά σ’ εκείνουςπου με καταδίκασαν σε θάνατο.

Στους ίδιους έχω να πω και το εξής:θα νομίζατε ίσως, άνδρες, ότι κατα-δικάστηκα επειδή δεν μπόρεσα νασας πω τα λόγια που χρειάζοντανγια να σας πείσω, εφόσον πίστευαότι πρέπει να πω και να κάνω ταπάντα για να αποφύγω την κατα-

Page 64: griego, español ygriego clásico

está muy lejos de ser así. pues bien,he sido condenado por falta no cier-tamente de palabras, sino de osadíay desvergüenza, y por no querer de-ciros lo que os habría sido más agra-dable oír: lamentarme, llorar o hacery decir otras muchas cosas –indignasde mí, como digo, y que vosotros te-néis costumbre de oír a otros.

pero ni antes creí que era necesariohacer nada innoble por causa del pe-ligro, ni ahora me arrepiento de ha-berme defendido así, sino que pre-fiero con mucho morir habiéndomedefendido de este modo, a vivir ha-biéndolo hecho de ese otro modo.en efecto, ni ante la justicia ni en laguerra, ni yo ni ningún otro debenmaquinar cómo evitar la muerte acualquier precio.

pues también en los combates mu-chas veces es evidente que se evita-ría la muerte abandonando las armasy volviéndose a suplicar a los perse-guidores. Hay muchos medios, encada ocasión de peligro, de evitar lamuerte, si se tiene la osadía de hacery decir cualquier cosa. pero no es di-

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr64

GRES

GRES

GRES

δίκη. Κάθε άλλο. Καταδικάστηκα όχιεπειδή δεν μπόρεσα να σας πω τακατάλληλα λόγια, αλλά επειδή δενμπόρεσα να φανώ θρασύς και αναι-δής, και επειδή δεν θέλησα να σαςπω πράγματα που θα τα ακούγατεπολύ ευχαρίστως, να κλαίω και ναοδύρομαι, να πράττω και να λέωπολλά άλλα, κατά τη γνώμη μου ανά-ξιά μου, σαν αυτά που έχετε συνη-θίσει να ακούτε από άλλους.

Αλλά ούτε τότε πίστεψα ότι έπρεπελόγω του κινδύνου να πράξω κάτιανάρμοστο, για ελεύθερο άνθρωπο,ούτε και τώρα μετανιώνω, για τοντρόπο που απολογήθηκα. Προτιμώνα πεθάνω, έχοντας απολογηθείόπως το έκανα, παρά να ζω αλλιώς.Γιατί ούτε σε δίκη ούτε σε πόλεμοούτε σε οποιαδήποτε άλλη περί-πτωση πρέπει εγώ ή άλλος κανέναςνα μηχανεύεται πως, με κάθε μέσο,θα αποφύγει το θάνατο.

Γιατί και στις μάχες, πολλές φορέςγίνεται φανερό ότι μπορεί κανείς νααποφύγει το θάνατο εγκαταλείπον-τας τα όπλα του και ικετεύοντας τουςεχθρούς. Υπάρχουν σ’ όλες τις επι-κίνδυνες καταστάσεις, πολλοί άλλοιτρόποι, για να ξεφύγει κανείς από τοθάνατο, αν έχει το θράσος να πει και

Page 65: griego, español ygriego clásico

fícil, atenienses, evitar la muerte, esmucho más difícil evitar la maldad;en efecto, corre más deprisa que lamuerte.

Ahora yo, como soy lento y viejo, hesido alcanzado por la más lenta delas dos. en cambio, mis acusadores,como son temibles y ágiles, han sidoalcanzados por la más rápida, la mal-dad. Ahora yo voy a salir de aquí con-denado a muerte por vosotros, y és-tos, condenados por la verdad, cul-pables de perversidad e injusticia. Yome atengo a mi estimación y éstos,a la suya. Quizá era necesario queesto fuera así y creo que está ade-cuadamente.

deseo predeciros a vosotros, miscondenadores, lo que va a seguir aesto. en efecto, estoy yo ya en esemomento en el que los hombres tie-nen capacidad de profetizar, cuandovan ya a morir. Yo os aseguro, hom-bres que me habéis condenado, queinmediatamente después de mimuerte os va a venir un castigo mu-cho más duro, por Zeus, que el de micondena a muerte. en efecto, ahorahabéis hecho esto creyendo que os

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr 65

GRES

GRES

GRES

να πράξει οτιδήποτε. Δεν είναι λοι-πόν κάτι το δύσκολο, άνδρες, το νααποφύγει κανείς το θάνατο, είναιόμως πολύ δυσκολότερο να αποφύ-γει το κακό. Γιατί το κακό τρέχει γρη-γορότερα από το θάνατο.

Εμένα τώρα, αργό και γέροντα, μεέχει προφτάσει το πιο αργό απ’ ταδύο. Τους κατηγόρους μου όμως,που είναι φοβεροί και γρήγοροι, τοχειρότερο, η κακία. Εγώ λοιπόνφεύγω έχοντας καταδικαστεί απόσας σε θάνατο, αλλά εκείνοι από τηναλήθεια, σε μοχθηρία και αδικία.Φυσικά, εγώ θα υπομείνω την ποινήμου, το ίδιο κι εκείνοι. Ίσως έτσι ναέπρεπε να γίνει και νομίζω ότι καλώςέγινε ό,τι έγινε.

Θέλω όμως σε σας που με καταψη-φίσατε, να δώσω κι έναν χρησμό γιατο μέλλον. Γιατί ήδη βρίσκομαι στοσημείο που οι άνθρωποι –σαν πρό-κειται να πεθάνουν– αποκτούν τηδυνατότητα να προλέγουν καλύ-τερα. Λέω λοιπόν, σε όσους από σας,άνδρες, με σκοτώσατε, ότι αμέσωςμετά το θάνατό μου θα τιμωρηθείτεπολύ χειρότερα, μα τον Δία, απ’ όσομε τιμωρείτε σκοτώνοντάς με. Γιατίτώρα με την πράξη σας αυτή νομί-

Page 66: griego, español ygriego clásico

ibais a librar de dar cuenta de vuestromodo de vida, pero, como digo, osva a salir muy al contrario.

Van a ser más los que os pidan cuen-tas, ésos a los que yo ahora conteníasin que vosotros lo perci bierais. Se-rán más intransigentes por cuantoson más jóvenes, y vosotros os irri-taréis más. pues, si pensáis que ma-tando a la gente vais a impedir quese os reproche que no vivís recta-mente, no pensáis bien. este mediode evitarlo ni es muy eficaz, ni eshonrado. el más honrado y el mássencillo no es reprimir a los demás,sino prepararse para ser lo mejor po-sible. Hechas estas predic ciones aquienes me han condenado les digoadiós.

con los que habéis votado mi abso-lución me gustaría conversar sobreeste hecho que acaba de suceder,mientras los magistrados están ocu-pados y aún no voy adonde yo debomorir. Quedaos, pues, conmigo, ami-gos, este tiempo, pues nada impideconversar entre nosotros mientras

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr66

GRES

GRES

GRES

ζετε ότι θα απαλλαγείτε από το ναδίνετε λόγο για τη ζωή σας. Αλλάακριβώς το αντίθετο θα συμβεί,όπως εγώ σας τα λέω.

Γιατί, πλέον, θα αυξηθούν εκείνοι πουθα σας ελέγχουν, τους οποίους εγώμέχρι τώρα, χωρίς να το καταλαβαί-νετε, εμπόδιζα. Και όσο πιο νέοι είναιτόσο πιο ενοχλητικοί θα σας γίνονται,κι εσείς πιο πολύ θα αγανακτήσετε.Γιατί αν νομίζετε ότι σκοτώνοντας αν-θρώπους θα γλιτώσετε από τις επι-κρίσεις του τρόπου ζωής σας, δενσκέφτεστε σωστά. Η μέθοδος αυτήαπαλλαγής δεν είναι ούτε πολύ απο-τελεσματική ούτε καλή. Εκείνη πουείναι καλύτερη και ευκολότερη είναινα μην εμποδίζετε τους άλλους νασας επικρίνουν, αλλά να προετοιμά-ζετε τον εαυτό σας ώστε να γίνει όσοτο δυνατόν καλύτερος. Προλέγονταςαυτά για όσους από σας με καταδι-κάσατε, σας χαιρετώ.

Όσο γι’ αυτούς που με αθώωσαν, ευ-χαρίστως θα μιλούσα μαζί τους γιαό,τι συνέβη, ενώ οι άρχοντες θα εί-ναι απασχολημένοι και μέχρι να πάωστον τόπο όπου πρέπει να πεθάνω.Γι’ αυτό, άνδρες, μείνετε λίγο χρόνοακόμα μαζί μου. Γιατί τίποτα δεν μαςεμποδίζει, όσο είναι δυνατόν, να μι-

Page 67: griego, español ygriego clásico

sea posible. como sois amigos, quie-ro haceros ver qué significa, realmen-te, lo que me ha sucedido ahora.

en efecto, jueces pues llamándoosjueces os llamo correctamente, meha sucedido algo extraño. la adver-tencia habitual para mí, la del espíritudivino, en todo el tiempo anteriorera siempre muy frecuente, oponién-dose aun a cosas muy pequeñas, siyo iba a obrar de forma no recta.Ahora me ha sucedido lo que voso-tros veis, lo que se podría creer quees, y en opinión general es, el mayorde los males.

pues bien, la señal del dios no se meha opuesto ni al salir de casa por lamañana, ni cuando subí aquí al tri-bunal, ni en ningún momento duran-te la defensa cuando iba a decir algo.Sin embargo, en otras ocasio nes meretenía, con frecuencia, mientras ha-blaba. en cambio, ahora, en esteasunto no se me ha opuesto en nin-gún momento ante ningún acto o pa-labra. ¿cuál pienso que es la causa?Voy a decíroslo. es probable que estoque me ha sucedido sea un bien, perono es posible que lo comprendamos

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr 67

GRES

GRES

GRES

λάμε μεταξύ μας. Θέλω λοιπόν σεσας, που είσαστε φίλοι μου, να εξη-γήσω τι σημαίνει αυτό που μου συ-νέβη.

Σ’ εμένα λοιπόν, άνδρες δικαστές –και ονομάζοντάς σας δικαστές πολύσωστά σας ονομάζω έτσι– συνέβηκάτι θαυμαστό. Η συνηθισμένη μουμαντική ικανότητα, του δαιμονίου,άλλοτε εμφανιζόταν πολύ συχνά, καιακόμα και για μικρά πράγματα με εμ-πόδιζε, αν επρόκειτο να πράξω κάτιπου δεν ήταν σωστό. Τώρα όμωςμου συνέβη αυτό εδώ που βλέπετεκι εσείς οι ίδιοι, που θα το νόμιζε κα-νείς το χειρότερο από τα κακά, καιτέτοιο θεωρείται.

Εμένα όμως ούτε το πρωί πουέφυγα από το σπίτι μου δεν με εμ-πόδισε το σημείο του θεού, ούτεόταν ερχόμουν εδώ στο δικαστήριο,ούτε κατά τη διάρκεια της ομιλίαςμου για κάτι που επρόκειτο να πω.Ενώ σε άλλες ομιλίες μου πολλέςστιγμές με σταμάτησε καθώς μι-λούσα. Τώρα όμως, σ’ αυτήν τηνυπόθεση, πουθενά δεν με εμπόδισε,ούτε σε κάποια πράξη ούτε σε κά-ποιο λόγο. Που το αποδίδω αυτό; Θασας πω. Γιατί φαίνεται πως ό,τι μουσυνέβη εδώ είναι για μένα καλό και

Page 68: griego, español ygriego clásico

rectamente los que creemos que lamuerte es un mal.

Ha habido para mí una gran pruebade ello. en efecto, es imposible quela señal habitual no se me hubieraopuesto, a no ser que me fuera a ocu-rrir algo bueno. reflexionemos tam-bién que hay gran esperanza de queesto sea un bien. la muerte es unade estas dos cosas: o bien el que estámuerto no es nada ni tiene sensaciónde nada, o bien, según se dice, lamuerte es precisamente una trans-formación, un cambio de moradapara el alma de este lugar de aquí aotro lugar. Si es una ausencia de sen-sación y un sueño, como cuando seduerme sin soñar, la muerte sería unaganancia maravillosa.

pues, si alguien, tomando la nocheen la que ha dormido de tal maneraque no ha visto nada en sueños ycomparando con esta noche las de-más noches y días de su vida, tuvieraque reflexionar y decir cuántos díasy noches ha vivido en su vida mejory más agradablemente que esta no-che, creo que no ya un hombre cual-quiera, sino que incluso el gran rey

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr68

GRES

GRES

GRES

δεν είναι όπως το νομίζουμε όσοιθεωρούμε ότι είναι κακό να πεθάνεικανείς.

Και έχω την καλύτερη απόδειξη γι’αυτό: Γιατί δεν είναι δυνατόν να μημε είχε εμποδίσει το οικείο αυτό θείοσημείο, αν επρόκειτο να κάνω κάτιπου δεν είναι καλό. Ας κατανοή-σουμε λοιπόν ότι υπάρχει μεγάλη ελ-πίδα ό,τι έγινε να είναι καλό. Γιατίένα από τα δύο είναι ο θάνατος: ήδεν είναι τίποτα και όποιος πεθαίνειδεν έχει καμία συναίσθηση, ή, όπωςλένε, συμβαίνει κάποια μεταβολήκαι μετοίκηση της ψυχής από τονεδώ τόπο σε έναν άλλον. Και είτε δενυπάρχει καμιά αίσθηση, αλλά είναισαν ύπνος, κι αν είναι σαν να κοιμά-ται κανείς χωρίς να βλέπει ούτεόνειρο, τι θαυμάσιο όφελος που θαήταν ο θάνατος!

Εγώ λοιπόν νομίζω ότι αν κάποιοςέπρεπε να διαλέξει ανάμεσα σε μιανύχτα που κοιμήθηκε χωρίς να δειούτε ένα όνειρο, και τις άλλες νύχτεςκαι μέρες της ζωής του, αν έπρεπενα τις αντιπαραβάλλει με τη νύχταεκείνη και να σκεφτεί και να πειπόσα καλύτερα και πιο ευχάρισταμερόνυχτα έχει ζήσει στη ζωή τουαπ’ αυτή τη νύχτα, νομίζω ότι όχι

Page 69: griego, español ygriego clásico

encontraría fácilmente contables es-tas noches compa rándolas con losotros días y noches.

Si, en efecto, la muerte es algo así,digo que es una ganancia, pues la to-talidad del tiempo no resulta ser másque una sola noche. Si, por otra par-te, la muerte es como emigrar deaquí a otro lugar y es verdad, comose dice, que allí están todos los quehan muerto, ¿qué bien habría mayorque éste, jueces?

pues si, llegado uno al Hades, libreya de éstos que dicen que son jueces,va a encontrar a los verdaderos jue-ces, los que se dice que hacen justiciaallí: Minos, radamanto, Éaco y trip-tólemo, y a cuantos semidioses fue-ron justos en sus vidas, ¿sería acasomalo el viaje? Además, ¿cuánto daríaalguno de vosotros por estar juntoa orfeo, Museo, Hesíodo y Homero?

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr 69

GRES

GRES

GRES

μόνο ο τυχαίος ιδιώτης αλλά κι ο με-γαλύτερος βασιλιάς θα τα έβρισκεπολύ λίγα σε σχέση με τη νύχταεκείνη.

Αν κάτι τέτοιο είναι ο θάνατος, εγώτουλάχιστον νομίζω ότι είναι όφε-λος. Γιατί έτσι η αιωνιότητα όλη δενφαίνεται παρά σαν μια νύχτα. Ανπάλι ο θάνατος είναι αναχώρησηαπό εδώ για έναν άλλον τόπο κι είναιαλήθεια τα λεγόμενα ότι εκεί βρί-σκονται όλοι όσοι έχουν πεθάνει, τιμεγαλύτερο καλό θα υπήρχε απόαυτό, άνδρες δικαστές;

Αν κάποιος φτάνοντας στον Άδη,έχοντας απαλλαγεί απ’ αυτούς εδώπου ισχυρίζονται ότι είναι δικαστές,θα βρει τους αληθινούς δικαστέςπου λένε ότι δικάζουν εκεί, τον Μί-νωα και τον Ραδάμανθο, τον Αιακόκαι τον Τριπτόλεμο και τους άλλουςαπό τους ημίθεους που υπήρξαν δί-καιοι στη ζωή τους; Θα ήταν μήπωςάσχημη αυτή η αναχώρηση; Ή πάλι,και ποιος από σας δεν θα έδινε οτι-δήποτε για να βρεθεί με τον Ορφέα,τον Μουσαίο, τον Ησίοδο και τονΌμηρο;

Page 70: griego, español ygriego clásico

Yo estoy dispuesto a morir muchasveces, si esto es verdad, y sería unentretenimiento maravilloso, sobretodo para mí, cuando me encuentreallí con palamedes, con Ayante, elhijo de telamón, y con algún otro delos antiguos que haya muerto a causade un juicio injusto, comparar mis su-frimientos con los de ellos; esto nosería desagradable, según creo. Y lomás importante, pasar el tiempo exa-minando e investigando a los de allí,como ahora a los de aquí, para verquién de ellos es sabio, y quién creeserlo y no lo es.

¿cuánto se daría, jueces, por exami-nar al que llevó a troya aquel granejército, o bien a odiseo o a Sísifo oá otros infinitos hombres y mujeresque se podrían citar? dialo gar allí conellos, estar en su compañía y exami-narlos sería el colmo de la felicidad.en todo caso, los de allí no condenana muerte por esto. por otras razonesson los de allí más felices que los deaquí, especialmente porque ya el res-to del tiempo son inmortales, si esverdad lo que se dice.

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr70

GRES

GRES

GRES

Εγώ πάντως πολλές φορές θα ήθελανα πεθάνω αν όλα αυτά αληθεύουν,γιατί σ’ εμένα τουλάχιστον, φαίνεταιθαυμαστή η παραμονή σε μέρος πουθα μπορούσα να συναντήσω τον Πα-λαμήδη, τον Αίαντα του Τελαμώνα κιόσους άλλους από τους παλιούς πέ-θαναν από άδικη κρίση, και να συγ-κρίνω τα παθήματά μου με τα δικάτους. Νομίζω πως κάθε άλλο παράδυσάρεστα θα μου ήταν όλα αυτά.Και μάλιστα, το σπουδαιότερο, ναεξετάζω και να ερευνώ, όπως κάνωκαι για τους εδώ, ποιος απ’ αυτούςείναι σοφός και ποιος νομίζει ότι εί-ναι αλλά δεν είναι.

Και πόσα δεν θα έδινε κανείς, άνδρεςδικαστές, για να μπορέσει να εξετά-σει εκείνον που ηγήθηκε της μεγάληςστρατιάς της Τροίας ή τον Οδυσσέαή τον Σίσυφο –ή και χιλιάδες άλλουςπου θα μπορούσε να αναφέρει κα-νείς, άνδρες και γυναίκες– να μιλάειμ’ αυτούς και να βρίσκεται μαζί τουςκαι να τους εξετάζει; Δεν θα ήταν όλααυτά ανείπωτη ευτυχία; Πάντως, γιατέτοιες αιτίες, όσοι βρίσκονται εκείδεν θανατώνουν. Εκείνοι, είναι καιγια πολλά άλλα πιο ευτυχισμένοι απ’τους εδώ, για το λόγο ακόμα ότι τονυπόλοιπο χρόνο μένουν αθάνατοι, ανφυσικά όσα λέγονται είναι αλήθεια.

Page 71: griego, español ygriego clásico

es preciso que también vosotros, jue-ces, estéis llenos de esperanza conrespecto a la muerte y tengáis en elánimo esta sola verdad, que no existemal alguno para el hombre bueno,ni cuando vive ni después de muerto,y que los dioses no se desentiendende sus dificultades. tampoco lo queahora me ha sucedido ha sido por ca-sua lidad, sino que tengo la evidenciade que ya era mejor para mí morir ylibrarme de trabajos. por esta razón,en ningún momento la señal diviname ha detenido y, por eso, no me irri-to mucho con los que me han con-denado ni con los acusadores. noobstante, ellos no me condenaron niacusaron con esta idea, sino creyen-do que me hacían daño. es justo quese les haga este reproche.

Sin embargo, les pido una sola cosa.cuando mis hijos sean mayores, ate-nienses, castigadlos causándoles lasmismas molestias que yo a vosotros,si os parece que se preocupan del di-nero o de otra cosa cualquiera antesque de la virtud, y si creen que sonalgo sin serlo, reprochadles, comoyo a vosotros, que no se preocupande lo que es necesario y que creen

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr 71

GRES

GRES

GRES

Αλλά κι εσείς πρέπει, άνδρες δικα-στές, να σκέφτεστε με ελπίδα τον θά-νατο και να καταλάβετε ότι η αλή-θεια είναι μόνο μία: Ότι δεν υπάρχειγια τον καλόν άνθρωπο κανένα κακό,ούτε όταν ζει ούτε όταν πεθάνει, καιότι δεν αμελούν οι θεοί να φροντί-ζουν για τις υποθέσεις του. Και ούτετα δικά μου τώρα συνέβησαν απόμόνα τους, αλλά μου είναι φανερόότι για μένα πια το να πεθάνω και τονα απαλλαγώ από τα πράγματα αυτάείναι το καλύτερο. Γι’ αυτό και το ση-μείο του θεού δεν με απέτρεψε κα-θόλου, και εγώ σ’ εκείνους που μεκαταδίκασαν και στους κατηγόρουςμου δεν κρατάω καμία κακία. Παρ’όλο που δεν με καταδίκασαν και δενμε κατηγόρησαν μ’ αυτήν τη σκέψη,αλλά επειδή πίστευαν ότι έτσι θα μεέβλαπταν. Για το λόγο αυτό είναιαξιοκατάκριτοι.

Απ’ εκείνους ένα μόνο ζητώ: τους γι-ους μου, όταν γίνουν έφηβοι, νατους τιμωρήσετε, άνδρες, στεναχω-ρώντας τους μ’ εκείνα που σας στε-ναχώρησα κι εγώ, αν σας φανούνότι νοιάζονται πιο πολύ για τα χρή-ματα ή για κάποιο άλλο πράγμα απ’ό,τι για την αρετή. Και αν νομίζουνότι είναι κάτι ενώ δεν είναι, να τουςεπικρίνετε, όπως κι εγώ εσάς, που

Page 72: griego, español ygriego clásico

ser algo sin ser dignos de nada. Sihacéis esto, mis hijos y yo habremosrecibido un justo pago de vosotros.

pero es ya hora de marcharnos, yo amorir y vosotros a vivir. Quién de no-sotros se dirige a una situación mejores algo oculto para todos, exceptopara el dios.

plAtón – Apología de Sócrates – luego de la sentenciaespanol.gr

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Μετά την καταδικαστική απόφασηespanol.gr72

GRES

GRES

GRES

δεν φροντίζουν για εκείνα που πρέ-πει και που νομίζουν ότι είναι κάτιενώ δεν αξίζουν. Έτσι να πράξετε, κιότι πάθω εγώ και οι γιοι μου απόεσάς θα το έχω πάθει δίκαια.

Αλλά τώρα πια είναι ώρα να φύ-γουμε, εγώ για να πεθάνω, κι εσείςγια να ζήσετε. Ποιο από τα δύο είναιτο καλύτερο, είναι άγνωστο σε μας.Μόνο ο Θεός το γνωρίζει.

Page 73: griego, español ygriego clásico

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 73

GRES

GRES

GRES

Page 74: griego, español ygriego clásico

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr74

APOLOGÍAPLATÓN de Sócratesgriego clásicoα ρ χ α ί α ε λ λ η ν ι κ ά

Page 75: griego, español ygriego clásico

[17a] dIScUrSo prIncIpAl

ὅτι μὲν ὑμεῖς, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πε-πόνθατε ὑπὸ τῶν ἐμῶν κατηγόρων,οὐκ οἶδα· ἐγὼ δ᾽ οὖν καὶ αὐτὸς ὑπ᾽αὐτῶν ὀλίγου ἐμαυτοῦ ἐπελαθόμην,οὕτω πιθανῶς ἔλεγον. καίτοι ἀληθέςγε ὡς ἔπος εἰπεῖν οὐδὲν εἰρήκασιν.μάλιστα δὲ αὐτῶν ἓν ἐθαύμασα τῶνπολλῶν ὧν ἐψεύσαντο, τοῦτο ἐν ᾧἔλεγον ὡς χρῆν ὑμᾶς εὐλαβεῖσθαιμὴ ὑπ᾽ ἐμοῦ ἐξαπατηθῆτε

[17b]

ὡς δεινοῦ ὄντος λέγειν. τὸ γὰρ μὴαἰσχυνθῆναι ὅτι αὐτίκα ὑπ᾽ ἐμοῦ ἐξε-λεγχθήσονται ἔργῳ, ἐπειδὰν μηδ᾽ὁπωστιοῦν φαίνωμαι δεινὸς λέγειν,τοῦτό μοι ἔδοξεν αὐτῶν ἀναισχυν-τότατον εἶναι, εἰ μὴ ἄρα δεινὸν κα-λοῦσιν οὗτοι λέγειν τὸν τἀληθῆ λέ-γοντα· εἰ μὲν γὰρ τοῦτο λέγουσιν,ὁμολογοίην ἂν ἔγωγε οὐ κατὰ τού-τους εἶναι ῥήτωρ. οὗτοι μὲν οὖν,ὥσπερ ἐγὼ λέγω, ἤ τι ἢ οὐδὲνἀληθὲς εἰρήκασιν, ὑμεῖς δέ μουἀκούσεσθε πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν –οὐμέντοι μὰ Δία, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,κεκαλλιεπημένους γε λόγους, ὥσπεροἱ τούτων,

[17c]

ῥήμασί τε καὶ ὀνόμασιν οὐδὲ κεκο-σμημένους, ἀλλ᾽ ἀκούσεσθε εἰκῇ λε-

γόμενα τοῖς ἐπιτυχοῦσιν ὀνόμασιν –πιστεύω γὰρ δίκαια εἶναι ἃ λέγω–καὶ μηδεὶς ὑμῶν προσδοκησάτωἄλλως· οὐδὲ γὰρ ἂν δήπου πρέποι,ὦ ἄνδρες, τῇδε τῇ ἡλικίᾳ ὥσπερ μει-ρακίῳ πλάττοντι λόγους εἰς ὑμᾶςεἰσιέναι. καὶ μέντοι καὶ πάνυ, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῦτο ὑμῶν δέο-μαι καὶ παρίεμαι· ἐὰν διὰ τῶν αὐτῶνλόγων ἀκούητέ μου ἀπολογουμένουδι᾽ ὧνπερ εἴωθα λέγειν καὶ ἐν ἀγορᾷἐπὶ τῶν τραπεζῶν, ἵνα ὑμῶν πολλοὶἀκηκόασι, καὶ ἄλλοθι, μήτε

[17d]

θαυμάζειν μήτε θορυβεῖν τούτουἕνεκα. ἔχει γὰρ οὑτωσί. νῦν ἐγὼπρῶτον ἐπὶ δικαστήριον ἀναβέβηκα,ἔτη γεγονὼς ἑβδομήκοντα· ἀτεχνῶςοὖν ξένως ἔχω τῆς ἐνθάδε λέξεως.ὥσπερ οὖν ἄν, εἰ τῷ ὄντι ξένος ἐτύγ-χανον ὤν, συνεγιγνώσκετε δήπου ἄνμοι εἰ ἐν ἐκείνῃ τῇ φωνῇ τε καὶ τῷτρόπῳ

[18a]

ἔλεγον ἐν οἷσπερ ἐτεθράμμην, καὶδὴ καὶ νῦν τοῦτο ὑμῶν δέομαι δί-καιον, ὥς γέ μοι δοκῶ, τὸν μὲν τρό-πον τῆς λέξεως ἐᾶν –ἴσως μὲν γὰρχείρων, ἴσως δὲ βελτίων ἂν εἴη–αὐτὸ δὲ τοῦτο σκοπεῖν καὶ τούτῳ τὸννοῦν προσέχειν, εἰ δίκαια λέγω ἢ μή·

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 75

Page 76: griego, español ygriego clásico

δικαστοῦ μὲν γὰρ αὕτη ἀρετή, ῥήτο-ρος δὲ τἀληθῆ λέγειν· πρῶτον μὲνοὖν δίκαιός εἰμι ἀπολογήσασθαι, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, πρὸς τὰ πρῶτάμου ψευδῆ κατηγορημένα καὶ τοὺςπρώτους κατηγόρους, ἔπειτα δὲπρὸς τὰ ὕστερον καὶ τοὺς

[18b]

ὑστέρους. ἐμοῦ γὰρ πολλοὶ κατήγο-ροι γεγόνασι πρὸς ὑμᾶς καὶ πάλαιπολλὰ ἤδη ἔτη καὶ οὐδὲν ἀληθὲς λέ-γοντες, οὓς ἐγὼ μᾶλλον φοβοῦμαιἢ τοὺς ἀμφὶ Ἄνυτον, καίπερ ὄνταςκαὶ τούτους δεινούς· ἀλλ᾽ ἐκεῖνοιδεινότεροι, ὦ ἄνδρες, οἳ ὑμῶν τοὺςπολλοὺς ἐκ παίδων παραλαμβάνον-τες ἔπειθόν τε καὶ κατηγόρουν ἐμοῦμᾶλλον οὐδὲν ἀληθές, ὡς ἔστιν τιςΣωκράτης σοφὸς ἀνήρ, τά τε μετέ-ωρα φροντιστὴς καὶ τὰ ὑπὸ γῆςπάντα ἀνεζητηκὼς καὶ τὸν ἥττω λό-γον κρείττω

[18c]

ποιῶν. οὗτοι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, (οἱ)ταύτην τὴν φήμην κατασκεδάσαν-τες, οἱ δεινοί εἰσίν μου κατήγοροι· οἱγὰρ ἀκούοντες ἡγοῦνται τοὺς ταῦταζητοῦντας οὐδὲ θεοὺς νομίζειν.ἔπειτά εἰσιν οὗτοι οἱ κατήγοροι πολ-λοὶ καὶ πολὺν χρόνον ἤδη κατηγορη-κότες, ἔτι δὲ καὶ ἐν ταύτῃ τῇ ἡλικίᾳ

λέγοντες πρὸς ὑμᾶς ἐν ᾗ ἂν μάλισταἐπιστεύσατε, παῖδες ὄντες ἔνιοιὑμῶν καὶ μειράκια, ἀτεχνῶς ἐρήμηνκατηγοροῦντες ἀπολογουμένουοὐδενός. ὃ δὲ πάντων ἀλογώτατον,ὅτι οὐδὲ τὰ

[18d]

ὀνόματα οἷόν τε αὐτῶν εἰδέναι καὶεἰπεῖν, πλὴν εἴ τις κωμῳδοποιὸς τυγ-χάνει ὤν. ὅσοι δὲ φθόνῳ καὶ δια-βολῇ χρώμενοι ὑμᾶς ἀνέπειθον –οἱδὲ καὶ αὐτοὶ πεπεισμένοι ἄλλους πεί-θοντες– οὗτοι πάντες ἀπορώτατοίεἰσιν· οὐδὲ γὰρ ἀναβιβάσασθαι οἷόντ᾽ ἐστὶν αὐτῶν ἐνταυθοῖ οὐδ᾽ ἐλέγ-ξαι οὐδένα, ἀλλ᾽ ἀνάγκη ἀτεχνῶςὥσπερ σκιαμαχεῖν ἀπολογούμενόντε καὶ ἐλέγχειν μηδενὸς ἀποκρινο-μένου. ἀξιώσατε οὖν καὶ ὑμεῖς,ὥσπερ ἐγὼ λέγω, διττούς μου τοὺςκατηγόρους γεγονέναι, ἑτέρους μὲντοὺς ἄρτι κατηγορήσαντας, ἑτέρουςδὲ

[18e]

τοὺς πάλαι οὓς ἐγὼ λέγω, καὶοἰήθητε δεῖν πρὸς ἐκείνους πρῶτόνμε ἀπολογήσασθαι· καὶ γὰρ ὑμεῖςἐκείνων πρότερον ἠκούσατε κατη-γορούντων καὶ πολὺ μᾶλλον ἢτῶνδε τῶν ὕστερον.

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr76

Page 77: griego, español ygriego clásico

εἶεν· ἀπολογητέον δή, ὦ ἄνδρεςἈθηναῖοι, καὶ ἐπιχειρητέον

[19a]

ὑμῶν ἐξελέσθαι τὴν διαβολὴν ἣνὑμεῖς ἐν πολλῷ χρόνῳ ἔσχετε ταύ-την ἐν οὕτως ὀλίγῳ χρόνῳ. βουλοί-μην μὲν οὖν ἂν τοῦτο οὕτως γενέ-σθαι, εἴ τι ἄμεινον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοί,καὶ πλέον τί με ποιῆσαι ἀπολογού-μενον· οἶμαι δὲ αὐτὸ χαλεπὸν εἶναι,καὶ οὐ πάνυ με λανθάνει οἷόν ἐστιν.ὅμως τοῦτο μὲν ἴτω ὅπῃ τῷ θεῷ φί-λον, τῷ δὲ νόμῳ πειστέον καὶ ἀπο-λογητέον· ἀναλάβωμεν οὖν ἐξ ἀρχῆςτίς ἡ κατηγορία ἐστὶν ἐξ ἧς

[19b]

ἡ ἐμὴ διαβολὴ γέγονεν, ᾗ δὴ καὶ πι-στεύων Μέλητός με ἐγράψατο τὴνγραφὴν ταύτην. εἶεν· τί δὴ λέγοντεςδιέβαλλον οἱ διαβάλλοντες; ὥσπεροὖν κατηγόρων τὴν ἀντωμοσίαν δεῖἀναγνῶναι αὐτῶν· «Σωκράτης ἀδι-κεῖ καὶ περιεργάζεται ζητῶν τά τεὑπὸ γῆς καὶ οὐράνια καὶ τὸν ἥττωλόγον κρείττω

[19c]

ποιῶν καὶ ἄλλους ταὐτὰ ταῦτα διδά-σκων». τοιαύτη τίς ἐστιν· ταῦτα γὰρἑωρᾶτε καὶ αὐτοὶ ἐν τῇ Ἀριστοφά-νους κωμῳδίᾳ, Σωκράτη τινὰ ἐκεῖ

περιφερόμενον, φάσκοντά τε ἀερο-βατεῖν καὶ ἄλλην πολλὴν φλυαρίανφλυαροῦντα, ὧν ἐγὼ οὐδὲν οὔτεμέγα οὔτε μικρὸν πέρι ἐπαΐω. καὶοὐχ ὡς ἀτιμάζων λέγω τὴν τοιαύτηνἐπιστήμην, εἴ τις περὶ τῶν τοιούτωνσοφός ἐστιν –μή πως ἐγὼ ὑπὸ Με-λήτου τοσαύτας δίκας φεύγοιμι–ἀλλὰ γὰρ ἐμοὶ τούτων, ὦ ἄνδρεςἈθηναῖοι, οὐδὲν μέτεστιν.

[19d]

μάρτυρας δὲ αὖ ὑμῶν τοὺς πολλοὺςπαρέχομαι, καὶ ἀξιῶ ὑμᾶς ἀλλήλουςδιδάσκειν τε καὶ φράζειν, ὅσοι ἐμοῦπώποτε ἀκηκόατε διαλεγομέ νου –πολλοὶ δὲ ὑμῶν οἱ τοιοῦτοί εἰσιν–φράζετε οὖν ἀλλήλοις εἰ πώποτε ἢμικρὸν ἢ μέγα ἤκουσέ τις ὑμῶν ἐμοῦπερὶ τῶν τοιούτων διαλεγομένου,καὶ ἐκ τούτου γνώσεσθε ὅτι τοιαῦτ᾽ἐστὶ καὶ τἆλλα περὶ ἐμοῦ ἃ οἱ πολλοὶλέγουσιν.ἀλλὰ γὰρ οὔτε τούτων οὐδέν ἐστιν,οὐδέ γ᾽ εἴ τινος ἀκηκόατε ὡς ἐγὼπαιδεύειν ἐπιχειρῶ ἀνθρώπους καὶχρήματα

[19e]

πράττομαι, οὐδὲ τοῦτο ἀληθές. ἐπεὶκαὶ τοῦτό γέ μοι δοκεῖ καλὸν εἶναι,εἴ τις οἷός τ᾽ εἴη παιδεύειν ἀνθρώ-πους ὥσπερ Γοργίας τε ὁ Λεοντῖνος

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 77

Page 78: griego, español ygriego clásico

καὶ Πρόδικος ὁ Κεῖος καὶ Ἱππίας ὁἨλεῖος. τούτων γὰρ ἕκαστος, ὦἄνδρες, οἷός τ᾽ ἐστὶν ἰὼν εἰς ἑκάστηντῶν πόλεων τοὺς νέους –οἷς ἔξεστιτῶν ἑαυτῶν πολιτῶν προῖκα συ-νεῖναι ᾧ ἂν βούλωνται– τούτους πεί-θουσι

[20a]

τὰς ἐκείνων συνουσίας ἀπολιπόνταςσφίσιν συνεῖναι χρήματα διδόνταςκαὶ χάριν προσειδέναι. ἐπεὶ καὶἄλλος ἀνήρ ἐστι Πάριος ἐνθάδεσοφὸς ὃν ἐγὼ ᾐσθόμην ἐπιδη-μοῦντα· ἔτυχον γὰρ προσελθὼνἀνδρὶ ὃς τετέλεκε χρήματα σοφι-σταῖς πλείω ἢ σύμπαντες οἱ ἄλλοι,Καλλίᾳ τῷ Ἱππονίκου· τοῦτον οὖνἀνηρόμην –ἐστὸν γὰρ αὐτῷ δύο ὑεῖ–«ὦ Καλλία», ἦν δ᾽ ἐγώ, «εἰ μέν σουτὼ ὑεῖ πώλω ἢ μόσχω ἐγενέσθην,εἴχομεν ἂν αὐτοῖν ἐπιστάτην λαβεῖνκαὶ μισθώσασθαι ὃς

[20b]

ἔμελλεν αὐτὼ καλώ τε κἀγαθὼ ποι-ήσειν τὴν προσήκουσαν ἀρετήν, ἦνδ᾽ ἂν οὗτος ἢ τῶν ἱππικῶν τις ἢ τῶνγεωργικῶν· νῦν δ᾽ ἐπειδὴ ἀνθρώπωἐστόν, τίνα αὐτοῖν ἐν νῷ ἔχεις ἐπι-στάτην λαβεῖν; τίς τῆς τοιαύτηςἀρετῆς, τῆς ἀνθρωπίνης τε καὶ πολι-τικῆς, ἐπιστήμων ἐστίν; οἶμαι γάρ σε

ἐσκέφθαι διὰ τὴν τῶν ὑέων κτῆσιν.ἔστιν τις», ἔφην ἐγώ, «ἢ οὔ;» «πάνυγε», ἦ δ᾽ ὅς. «τίς», ἦν δ᾽ ἐγώ, «καὶ πο-δαπός, καὶ πόσου διδάσκει;» «Εὔη -νος», ἔφη, «ὦ Σώκρατες, Πάριος,πέντε μνῶν». καὶ ἐγὼ τὸν Εὔηνονἐμα κάρισα εἰ ὡς ἀληθῶς

[20c]

ἔχοι ταύτην τὴν τέχνην καὶ οὕτωςἐμμελῶς διδάσκει. ἐγὼ γοῦν καὶαὐτὸς ἐκαλλυνόμην τε καὶ ἡβρυνό-μην ἂν εἰ ἠπιστάμην ταῦτα· ἀλλ᾽ οὐγὰρ ἐπίσταμαι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι.ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑμῶν ἴσως·ἀλλ᾽, ὦ Σώκρατες, τὸ σὸν τί ἐστιπρᾶγμα; πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗταιγεγόνασιν; οὐ γὰρ δήπου σοῦ γεοὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερονπραγματευομένου ἔπειτα τοσαύτηφήμη τε καὶ λόγος γέγονεν, εἰ μή τιἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί. λέγεοὖν ἡμῖν τί

[20d]

ἐστιν, ἵνα μὴ ἡμεῖς περὶ σοῦ αὐτο-σχεδιάζωμεν». ταυτί μοι δοκεῖ δί-καια λέγειν ὁ λέγων, κἀγὼ ὑμῖν πει-ράσομαι ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶντοῦτο ὃ ἐμοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνομακαὶ τὴν διαβολήν. ἀκούετε δή. καὶἴσως μὲν δόξω τισὶν ὑμῶν παίζειν·εὖ μέντοι ἴστε, πᾶσαν ὑμῖν τὴν ἀλή-

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr78

Page 79: griego, español ygriego clásico

θειαν ἐρῶ. ἐγὼ γάρ, ὦ ἄνδρες Ἀθη-ναῖοι, δι᾽ οὐδὲν ἀλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαντινὰ τοῦτο τὸ ὄνομα ἔσχηκα. ποίανδὴ σοφίαν ταύτην; ἥπερ ἐστὶν ἴσωςἀνθρωπίνη σοφία· τῷ ὄντι γὰρ κιν-δυνεύω ταύτην εἶναι σοφός. οὗτοιδὲ τάχ᾽ ἄν, οὓς ἄρτι

[20e]

ἔλεγον, μείζω τινὰ ἢ κατ᾽ ἄνθρωπονσοφίαν σοφοὶ εἶεν, ἢ οὐκ ἔχω τίλέγω· οὐ γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπί-σταμαι, ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί τεκαὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐμῇ λέγει. καί μοι,ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μὴ θορυβήσητε,μηδ᾽ ἐὰν δόξω τι ὑμῖν μέγα λέγειν·οὐ γὰρ ἐμὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂνλέγω, ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑμῖν τὸνλέγοντα ἀνοίσω. τῆς γὰρ ἐμῆς, εἰ δήτίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα, μάρτυραὑμῖν παρέξομαι τὸν θεὸν τὸν ἐν Δελ-φοῖς. Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που.οὗτος

[21a]

ἐμός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑμῶντῷ πλήθει ἑταῖρός τε καὶ συνέφυγετὴν φυγὴν ταύτην καὶ μεθ᾽ ὑμῶνκατῆλθε. καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαι-ρεφῶν, ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅτι ὁρμή-σειεν. καὶ δή ποτε καὶ εἰς Δελφοὺςἐλθὼν ἐτόλμησε τοῦτο μαντεύσα-σθαι –καί, ὅπερ λέγω, μὴ θορυβεῖτε,

ὦ ἄνδρες– ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐμοῦεἴη σοφώτερος. ἀνεῖλεν οὖν ἡ Πυθίαμηδένα σοφώτερον εἶναι. καὶ τού-των πέρι ὁ ἀδελφὸς ὑμῖν αὐτοῦοὑτοσὶ μαρτυρήσει, ἐπειδὴ ἐκεῖνοςτετελεύτηκεν.

[21b]

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγω·μέλλω γὰρ ὑμᾶς διδάξειν ὅθεν μοι ἡδιαβολὴ γέγονεν. ταῦτα γὰρ ἐγὼἀκούσας ἐνεθυμούμην οὑτωσί· «τίποτε λέγει ὁ θεός, καὶ τί ποτε αἰνίττε-ται; ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε μέγα οὔτεσμικρὸν σύνοιδα ἐμαυτῷ σοφὸς ὤν·τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐμὲ σοφώ-τατον εἶναι; οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταίγε· οὐ γὰρ θέμις αὐτῷ». καὶ πολὺνμὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγει·ἔπειτα μόγις πάνυ ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦτοιαύτην τινὰ ἐτραπόμην. ἦλθον ἐπίτινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι, ὡς

[21c]

ἐνταῦθα εἴπερ που ἐλέγξων τὸ μαν-τεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησμῷ ὅτι«οὑτοσὶ ἐμοῦ σοφώτερός ἐστι, σὺδ᾽ ἐμὲ ἔφησθα». διασκοπῶν οὖντοῦτον –ὀνόματι γὰρ οὐδὲν δέομαιλέγειν, ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸςὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι ἔπαθον,ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καὶ διαλεγόμε-νος αὐτῷ– ἔδοξέ μοι οὗτος ὁ ἀνὴρ

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 79

Page 80: griego, español ygriego clásico

δοκεῖν μὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τεπολλοῖς ἀνθρώποις καὶ μάλισταἑαυτῷ, εἶναι δ᾽ οὔ· κἄπειτα ἐπειρώ-μην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο μὲνεἶναι σοφός, εἴη δ᾽ οὔ.

[21d]

ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόμηνκαὶ πολλοῖς τῶν παρόντων· πρὸςἐμαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόμηνὅτι τούτου μὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼσοφώτερός εἰμι· κινδυνεύει μὲν γὰρἡμῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸνκἀγαθὸν εἰδέναι, ἀλλ᾽ οὗτος μὲνοἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς, ἐγὼ δέ,ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα, οὐδὲ οἴομαι·ἔοικα γοῦν τούτου γε σμικρῷ τινιαὐτῷ τούτῳ σοφώτερος εἶναι, ὅτι ἃμὴ οἶδα οὐδὲ οἴομαι εἰδέναι.ἐντεῦθεν ἐπ᾽ ἄλλον ᾖα τῶν ἐκείνουδοκούντων σοφωτέρων εἶναι καί

[21e]

μοι ταὐτὰ ταῦτα ἔδοξε, καὶ ἐνταῦθακἀκείνῳ καὶ ἄλλοις πολλοῖς ἀπηχθό-μην. μετὰ ταῦτ᾽ οὖν ἤδη ἐφεξῆς ᾖα,αἰσθανόμενος μὲν καὶ λυπούμενοςκαὶ δεδιὼς ὅτι ἀπηχθανόμην, ὅμωςδὲ ἀναγκαῖον ἐδόκει εἶναι τὸ τοῦθεοῦ περὶ πλείστου ποιεῖσθαι –ἰτέονοὖν, σκοποῦντι τὸν χρησμὸν τί λέγει,ἐπὶ ἅπαντας τούς τι

[22a]

δοκοῦντας εἰδέναι. καὶ νὴ τὸν κύνα,ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι –δεῖ γὰρ πρὸςὑμᾶς τἀληθῆ λέγειν– ἦ μὴν ἐγὼ ἔπα-θόν τι τοιοῦτον· οἱ μὲν μάλιστα εὐδο-κιμοῦντες ἔδοξάν μοι ὀλίγου δεῖντοῦ πλείστου ἐνδεεῖς εἶναι ζητοῦντικατὰ τὸν θεόν, ἄλλοι δὲ δοκοῦντεςφαυλότεροι ἐπιεικέστεροι εἶναιἄνδρες πρὸς τὸ φρονίμως ἔχειν. δεῖδὴ ὑμῖν τὴν ἐμὴν πλάνην ἐπιδεῖξαιὥσπερ πόνους τινὰς πονοῦντος ἵναμοι καὶ ἀνέλεγκτος ἡ μαντεία γέ-νοιτο. μετὰ γὰρ τοὺς πολιτικοὺς ᾖαἐπὶ τοὺς ποιητὰς τούς τε τῶντραγῳδιῶν καὶ τοὺς τῶν

[22b]

διθυράμβων καὶ τοὺς ἄλλους, ὡςἐνταῦθα ἐπ᾽ αὐτοφώρῳ καταληψό-μενος ἐμαυτὸν ἀμαθέστερον ἐκεί-νων ὄντα. ἀναλαμβάνων οὖν αὐτῶντὰ ποιήματα ἅ μοι ἐδόκει μάλισταπεπραγματεῦσθαι αὐτοῖς, διηρώτωνἂν αὐτοὺς τί λέγοιεν, ἵν᾽ ἅμα τι καὶμανθάνοιμι παρ᾽ αὐτῶν. αἰσχύνομαιοὖν ὑμῖν εἰπεῖν, ὦ ἄνδρες, τἀληθῆ·ὅμως δὲ ῥητέον. ὡς ἔπος γὰρ εἰπεῖνὀλίγου αὐτῶν ἅπαντες οἱ παρόντεςἂν βέλτιον ἔλεγον περὶ ὧν αὐτοὶ ἐπε-ποιήκεσαν. ἔγνων οὖν αὖ καὶ περὶτῶν ποιητῶν ἐν ὀλίγῳ τοῦτο, ὅτι οὐσοφίᾳ ποιοῖεν

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr80

Page 81: griego, español ygriego clásico

[22c]

ἃ ποιοῖεν, ἀλλὰ φύσει τινὶ καὶ ἐνθου-σιάζοντες ὥσπερ οἱ θεομάντεις καὶοἱ χρησμῳδοί· καὶ γὰρ οὗτοι λέγουσιμὲν πολλὰ καὶ καλά, ἴσασιν δὲ οὐδὲνὧν λέγουσι. τοιοῦτόν τί μοι ἐφάνη-σαν πάθος καὶ οἱ ποιηταὶ πεπονθό-τες, καὶ ἅμα ᾐσθόμην αὐτῶν διὰ τὴνποίησιν οἰομένων καὶ τἆλλα σοφω-τάτων εἶναι ἀνθρώπων ἃ οὐκ ἦσαν.ἀπῇα οὖν καὶ ἐντεῦθεν τῷ αὐτῷοἰόμενος περιγεγονέναι ᾧπερ καὶτῶν πολιτικῶν. τελευτῶν οὖν ἐπὶτοὺς χειροτέχνας ᾖα· ἐμαυτῷ γὰρ

[22d]

συνῄδη οὐδὲν ἐπισταμένῳ ὡς ἔποςεἰπεῖν, τούτους δέ γ᾽ ᾔδη ὅτι εὑρή-σοιμι πολλὰ καὶ καλὰ ἐπισταμένους.καὶ τούτου μὲν οὐκ ἐψεύσθην, ἀλλ᾽ἠπίσταντο ἃ ἐγὼ οὐκ ἠπιστάμην καίμου ταύτῃ σοφώτεροι ἦσαν. ἀλλ᾽, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, ταὐτόν μοι ἔδοξανἔχειν ἁμάρτημα ὅπερ καὶ οἱ ποιηταὶκαὶ οἱ ἀγαθοὶ δημιουργοί –διὰ τὸ τὴντέχνην καλῶς ἐξεργάζεσθαι ἕκα-στος ἠξίου καὶ τἆλλα τὰ μέγιστα σο-φώτατος εἶναι– καὶ αὐτῶν αὕτη ἡπλημμέλεια ἐκείνην τὴν σοφίαν

[22e]

ἀποκρύπτειν· ὥστε με ἐμαυτὸν ἀνε-ρωτᾶν ὑπὲρ τοῦ χρησμοῦ πότερα

δεξαίμην ἂν οὕτως ὥσπερ ἔχωἔχειν, μήτε τι σοφὸς ὢν τὴν ἐκείνωνσοφίαν μήτε ἀμαθὴς τὴν ἀμαθίαν, ἢἀμφότερα ἃ ἐκεῖνοι ἔχουσιν ἔχειν.ἀπεκρινάμην οὖν ἐμαυτῷ καὶ τῷχρησμῷ ὅτι μοι λυσιτελοῖ ὥσπερἔχω ἔχειν. ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετά-σεως, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,

[23a]

πολλαὶ μὲν ἀπέχθειαί μοι γεγόνασικαὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ βαρύταται,ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶνγεγονέναι, ὄνομα δὲ τοῦτο λέγεσθαι,σοφὸς εἶναι· οἴονται γάρ με ἑκά-στοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναισοφὸν ἃ ἂν ἄλλον ἐξελέγξω. τὸ δὲκινδυνεύει, ὦ ἄνδρες, τῷ ὄντι ὁ θεὸςσοφὸς εἶναι, καὶ ἐν τῷ χρησμῷτούτῳ τοῦτο λέγειν, ὅτι ἡ ἀνθρωπίνησοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶοὐδενός. καὶ φαίνεται τοῦτον λέγειντὸν Σωκράτη, προσκεχρῆσθαι δὲ

[23b]

τῷ ἐμῷ ὀνόματι, ἐμὲ παράδειγμαποιούμενος, ὥσπερ ἂν (εἰ) εἴποι ὅτι«οὗτος ὑμῶν, ὦ ἄνθρωποι, σοφώ-τατός ἐστιν, ὅστις ὥσπερ Σωκράτηςἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇἀληθείᾳ πρὸς σοφίαν». ταῦτ᾽ οὖνἐγὼ μὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶἐρευνῶ κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 81

Page 82: griego, español ygriego clásico

ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωμαισοφὸν εἶναι· καὶ ἐπειδάν μοι μὴδοκῇ, τῷ θεῷ βοηθῶν ἐνδείκνυμαιὅτι οὐκ ἔστι σοφός. καὶ ὑπὸ ταύτηςτῆς ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεωςπρᾶξαί μοι σχολὴ γέγονεν ἄξιον λό-γου οὔτε τῶν οἰκείων, ἀλλ᾽ ἐν

[23c]

πενίᾳ μυρίᾳ εἰμὶ διὰ τὴν τοῦ θεοῦ λα-τρείαν. πρὸς δὲ τούτοις οἱ νέοι μοιἐπακολουθοῦντες –οἷς μάλιστα σχο -λή ἐστιν, οἱ τῶν πλουσιωτάτων–αὐτόματοι, χαίρουσιν ἀκούοντες ἐξε-ταζομένων τῶν ἀνθρώπων, καὶ αὐτοὶπολλάκις ἐμὲ μιμοῦνται, εἶτα ἐπιχει-ροῦσιν ἄλλους ἐξετάζειν· κἄπειταοἶμαι εὑρίσκουσι πολλὴν ἀφθονίανοἰομένων μὲν εἰδέναι τι ἀνθρώπων,εἰδότων δὲ ὀλίγα ἢ οὐδέν. ἐντεῦθενοὖν οἱ ὑπ᾽ αὐτῶν ἐξεταζόμενοι ἐμοὶὀργίζονται, οὐχ αὑτοῖς,

[23d]

καὶ λέγουσιν ὡς Σωκράτης τίς ἐστιμιαρώτατος καὶ διαφθείρει τοὺς νέ-ους· καὶ ἐπειδάν τις αὐτοὺς ἐρωτᾷὅτι ποιῶν καὶ ὅτι διδάσκων, ἔχουσιμὲν οὐδὲν εἰπεῖν ἀλλ᾽ ἀγνοοῦσιν, ἵναδὲ μὴ δοκῶσιν ἀπορεῖν, τὰ κατὰ πάν-των τῶν φιλοσοφούντων πρόχειραταῦτα λέγουσιν, ὅτι «τὰ μετέωρα καὶτὰ ὑπὸ γῆς» καὶ «θεοὺς μὴ νομίζειν»

καὶ «τὸν ἥττω λόγον κρείττω ποιεῖν».τὰ γὰρ ἀληθῆ οἴομαι οὐκ ἂν ἐθέ-λοιεν λέγειν, ὅτι κατάδηλοι γίγνονταιπροσποιούμενοι μὲν εἰδέναι, εἰδότεςδὲ οὐδέν. ἅτε οὖν οἶμαι φιλότιμοι

[23e]

ὄντες καὶ σφοδροὶ καὶ πολλοί, καὶσυντεταμένως καὶ πιθανῶς λέγοντεςπερὶ ἐμοῦ, ἐμπεπλήκασιν ὑμῶν τὰὦτα καὶ πάλαι καὶ σφοδρῶς διαβάλ-λοντες. ἐκ τούτων καὶ Μέλητός μοιἐπέθετο καὶ Ἄνυτος καὶ Λύκων, Μέ-λητος μὲν ὑπὲρ τῶν ποιητῶν ἀχθό-μενος, Ἄνυτος δὲ ὑπὲρ τῶν δημι-ουργῶν καὶ

[24a]

τῶν πολιτικῶν, Λύκων δὲ ὑπὲρ τῶνῥητόρων· ὥστε, ὅπερ ἀρχόμενοςἐγὼ ἔλεγον, θαυμάζοιμ᾽ ἂν εἰ οἷός τ᾽εἴην ἐγὼ ὑμῶν ταύτην τὴν διαβολὴνἐξελέσθαι ἐν οὕτως ὀλίγῳ χρόνῳοὕτω πολλὴν γεγονυῖαν. ταῦτ᾽ ἔστινὑμῖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τἀληθῆ, καὶὑμᾶς οὔτε μέγα οὔτε μικρὸν ἀποκρυ-ψάμενος ἐγὼ λέγω οὐδ᾽ ὑποστειλά-μενος. καίτοι οἶδα σχεδὸν ὅτι αὐτοῖςτούτοις ἀπεχθάνομαι, ὃ καὶ τεκμή-ριον ὅτι ἀληθῆ λέγω καὶ ὅτι αὕτηἐστὶν ἡ διαβολὴ ἡ ἐμὴ καὶ τὰ αἴτια

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr82

Page 83: griego, español ygriego clásico

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 83

[24b]

ταῦτά ἐστιν. καὶ ἐάντε νῦν ἐάντεαὖθις ζητήσητε ταῦτα, οὕτως εὑρή-σετε. περὶ μὲν οὖν ὧν οἱ πρῶτοί μουκατήγοροι κατηγόρουν αὕτη ἔστωἱκανὴ ἀπολογία πρὸς ὑμᾶς· πρὸς δὲΜέλητον τὸν ἀγαθὸν καὶ φιλόπολιν,ὥς φησι, καὶ τοὺς ὑστέρους μετὰταῦτα πειράσομαι ἀπολογήσασθαι.αὖθις γὰρ δή, ὥσπερ ἑτέρων τούτωνὄντων κατηγόρων, λάβωμεν αὖ τὴντούτων ἀντωμοσίαν. ἔχει δέ πωςὧδε· Σωκράτη φησὶν ἀδικεῖν τούςτε νέους διαφθείροντα καὶ θεοὺςοὓς ἡ πόλις

[24c]

νομίζει οὐ νομίζοντα, ἕτερα δὲ δαι-μόνια καινά. τὸ μὲν δὴ ἔγκληματοιοῦτόν ἐστιν· τούτου δὲ τοῦ ἐγκλή-ματος ἓν ἕκαστον ἐξετάσωμεν. φησὶγὰρ δὴ τοὺς νέους ἀδικεῖν με δια-φθείροντα. ἐγὼ δέ γε, ὦ ἄνδρεςἈθηναῖοι, ἀδικεῖν φημι Μέλητον, ὅτισπουδῇ χαριεντίζεται, ῥᾳδίως εἰςἀγῶνα καθιστὰς ἀνθρώπους, περὶπραγμάτων προσποιούμενος σπου-δάζειν καὶ κήδεσθαι ὧν οὐδὲντούτῳ πώποτε ἐμέλησεν· ὡς δὲτοῦτο οὕτως ἔχει, πειράσομαι καὶὑμῖν ἐπιδεῖξαι. καί μοι δεῦρο, ὦ Μέ-λητε, εἰπέ· ἄλλο τι ἢ

[24d]

περὶ πλείστου ποιῇ ὅπως ὡς βέλτι-στοι οἱ νεώτεροι ἔσονται;– ἔγωγε.– ἴθι δή νυν εἰπὲ τούτοις, τίς αὐτοὺς

βελτίους ποιεῖ; δῆλον γὰρ ὅτιοἶσθα, μέλον γέ σοι. τὸν μὲν γὰρδιαφθείροντα ἐξευρών, ὡς φῄς,ἐμέ, εἰσάγεις τουτοισὶ καὶ κατηγο-ρεῖς· τὸν δὲ δὴ βελτίους ποιοῦνταἴθι εἰπὲ καὶ μήνυσον αὐτοῖς τίςἐστιν. –ὁρᾷς, ὦ Μέλητε, ὅτι σιγᾷςκαὶ οὐκ ἔχεις εἰπεῖν; καίτοι οὐκαἰσχρόν σοι δοκεῖ εἶναι καὶ ἱκανὸντεκμήριον οὗ δὴ ἐγὼ λέγω, ὅτι σοιοὐδὲν μεμέληκεν; ἀλλ᾽ εἰπέ,ὠγαθέ, τίς αὐτοὺς ἀμείνους ποιεῖ;

– οἱ νόμοι.

[24e]

– ἀλλ᾽ οὐ τοῦτο ἐρωτῶ, ὦ βέλτιστε,ἀλλὰ τίς ἄνθρωπος, ὅστις πρῶτονκαὶ αὐτὸ τοῦτο οἶδε, τοὺς νόμους;

– οὗτοι, ὦ Σώκρατες, οἱ δικασταί.– πῶς λέγεις, ὦ Μέλητε; οἵδε τοὺς

νέους παιδεύειν οἷοί τέ εἰσι καὶβελτίους ποιοῦσιν;

– μάλιστα.– πότερον ἅπαντες, ἢ οἱ μὲν αὐτῶν,

οἱ δ᾽ οὔ;– ἅπαντες.– εὖ γε νὴ τὴν Ἥραν λέγεις καὶ

πολλὴν ἀφθονίαν τῶν ὠφελούν-

Page 84: griego, español ygriego clásico

των. τί δὲ δή; οἱ δὲ ἀκροαταὶ βελ-τίους ποιοῦσιν

[25a]

– ἢ οὔ;– καὶ οὗτοι.– τί δέ, οἱ βουλευταί;– καὶ οἱ βουλευταί.– ἀλλ᾽ ἄρα, ὦ Μέλητε, μὴ οἱ ἐν τῇ

ἐκκλησίᾳ, οἱ ἐκκλησιασταί, διαφθεί-ρουσι τοὺς νεωτέρους; ἢ κἀκεῖνοιβελτίους ποιοῦσιν ἅπαντες;

– κἀκεῖνοι.– πάντες ἄρα, ὡς ἔοικεν, Ἀθηναῖοι

καλοὺς κἀγαθοὺς ποιοῦσι πλὴνἐμοῦ, ἐγὼ δὲ μόνος διαφθείρω.οὕτω λέγεις;

– πάνυ σφόδρα ταῦτα λέγω.– πολλήν γέ μου κατέγνωκας δυστυ-

χίαν. καί μοι ἀπόκριναι· ἦ καὶ περὶἵππους οὕτω σοι δοκεῖ ἔχειν; οἱμὲν

[25b]

βελτίους ποιοῦντες αὐτοὺς πάντεςἄνθρωποι εἶναι, εἷς δέ τις ὁ διαφθεί-ρων; ἢ τοὐναντίον τούτου πᾶν εἷςμέν τις ὁ βελτίους οἷός τ᾽ ὢν ποιεῖνἢ πάνυ ὀλίγοι, οἱ ἱππικοί, οἱ δὲ πολλοὶἐάνπερ συνῶσι καὶ χρῶνται ἵπποις,διαφθείρουσιν; οὐχ οὕτως ἔχει, ὦΜέλητε, καὶ περὶ ἵππων καὶ τῶνἄλλων ἁπάντων ζῴων; πάντως δή-

που, ἐάντε σὺ καὶ Ἄνυτος οὐ φῆτεἐάντε φῆτε· πολλὴ γὰρ ἄν τις εὐδαι-μονία εἴη περὶ τοὺς νέους εἰ εἷς μὲνμόνος αὐτοὺς διαφθείρει, οἱ δ᾽ ἄλλοι

[25c]

ὠφελοῦσιν. ἀλλὰ γάρ, ὦ Μέλητε,ἱκανῶς ἐπιδείκνυσαι ὅτι οὐδεπώ-ποτε ἐφρόντισας τῶν νέων, καὶσαφῶς ἀποφαίνεις τὴν σαυτοῦ ἀμέ-λειαν, ὅτι οὐδέν σοι μεμέληκεν περὶὧν ἐμὲ εἰσάγεις.ἔτι δὲ ἡμῖν εἰπέ, ὦ πρὸς Διὸς Μέλητε,πότερόν ἐστιν οἰκεῖν ἄμεινον ἐν πο-λίταις χρηστοῖς ἢ πονηροῖς; ὦ τάν,ἀπόκριναι· οὐδὲν γάρ τοι χαλεπὸνἐρωτῶ. οὐχ οἱ μὲν πονηροὶ κακόν τιἐργάζονται τοὺς ἀεὶ ἐγγυτάτω αὑτῶνὄντας, οἱ δ᾽ ἀγαθοὶ ἀγαθόν τι;– πάνυ γε.

[25d]

– ἔστιν οὖν ὅστις βούλεται ὑπὸ τῶνσυνόντων βλάπτεσθαι μᾶλλον ἢὠφελεῖσθαι; ἀποκρίνου, ὦ ἀγαθέ·καὶ γὰρ ὁ νόμος κελεύει ἀποκρί-νεσθαι. ἔσθ᾽ ὅστις βούλεται βλά-πτεσθαι;

– οὐ δῆτα.– φέρε δή, πότερον ἐμὲ εἰσάγεις

δεῦρο ὡς διαφθείροντα τοὺς νέ-ους καὶ πονηροτέρους ποιοῦνταἑκόντα ἢ ἄκοντα;

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr84

Page 85: griego, español ygriego clásico

– κόντα ἔγωγε.– τί δῆτα, ὦ Μέλητε; τοσοῦτον σὺ

ἐμοῦ σοφώτερος εἶ τηλικούτουὄντος τηλικόσδε ὤν, ὥστε σὺ μὲνἔγνωκας ὅτι οἱ μὲν κακοὶ κακόν τιἐργάζονται ἀεὶ τοὺς μάλιστα πλη-σίον

[25e]

ἑαυτῶν, οἱ δὲ ἀγαθοὶ ἀγαθόν, ἐγὼ δὲδὴ εἰς τοσοῦτον ἀμαθίας ἥκω ὥστεκαὶ τοῦτ᾽ ἀγνοῶ, ὅτι ἐάν τινα μοχ-θηρὸν ποιήσω τῶν συνόντων, κινδυ-νεύσω κακόν τι λαβεῖν ὑπ᾽ αὐτοῦ,ὥστε τοῦτο (τὸ) τοσοῦτον κακὸνἑκὼν ποιῶ, ὡς φῂς σύ; ταῦτα ἐγώ σοιοὐ πείθομαι, ὦ Μέλητε, οἶμαι δὲ οὐδὲἄλλον ἀνθρώπων οὐδένα· ἀλλ᾽ ἢ οὐδιαφθείρω, ἢ εἰ διαφθείρω,

[26a]

ἄκων, ὥστε σύ γε κατ᾽ ἀμφότεραψεύδῃ. εἰ δὲ ἄκων διαφθείρω, τῶντοιούτων [καὶ ἀκουσίων] ἁμαρτημά-των οὐ δεῦρο νόμος εἰσάγειν ἐστίν,ἀλλὰ ἰδίᾳ λαβόντα διδάσκειν καὶνουθετεῖν· δῆλον γὰρ ὅτι ἐὰν μάθω,παύσομαι ὅ γε ἄκων ποιῶ. σὺ δὲσυγγενέσθαι μέν μοι καὶ διδάξαιἔφυγες καὶ οὐκ ἠθέλησας, δεῦρο δὲεἰσάγεις, οἷ νόμος ἐστὶν εἰσάγειντοὺς κολάσεως δεομένους ἀλλ᾽ οὐμαθήσεως. ἀλλὰ γάρ, ὦ ἄνδρες Ἀθη-

ναῖοι, τοῦτο μὲν ἤδη δῆλον

[26b]

οὑγὼ ἔλεγον, ὅτι Μελήτῳ τούτωνοὔτε μέγα οὔτε μικρὸν πώποτε ἐμέ-λησεν. ὅμως δὲ δὴ λέγε ἡμῖν, πῶς μεφῂς διαφθείρειν, ὦ Μέλητε, τοὺς νε-ωτέρους; ἢ δῆλον δὴ ὅτι κατὰ τὴνγραφὴν ἣν ἐγράψω θεοὺς διδά-σκοντα μὴ νομίζειν οὓς ἡ πόλις νομί-ζει, ἕτερα δὲ δαιμόνια καινά; οὐταῦτα λέγεις ὅτι διδάσκων δια-φθείρω;– πάνυ μὲν οὖν σφόδρα ταῦτα

λέγω.– πρὸς αὐτῶν τοίνυν, ὦ Μέλητε,

τούτων τῶν θεῶν ὧν νῦν ὁ λόγοςἐστίν, εἰπὲ ἔτι σαφέστερον καὶἐμοὶ καὶ τοῖς ἀνδράσιν

[26c]

τουτοισί. ἐγὼ γὰρ οὐ δύναμαι μαθεῖνπότερον λέγεις διδάσκειν με νομίζεινεἶναί τινας θεούς –καὶ αὐτὸς ἄρα νο-μίζω εἶναι θεοὺς καὶ οὐκ εἰμὶ τὸ πα-ράπαν ἄθεος οὐδὲ ταύτῃ ἀδικῶ– οὐμέντοι οὕσπερ γε ἡ πόλις ἀλλὰ ἑτέ-ρους, καὶ τοῦτ᾽ ἔστιν ὅ μοι ἐγκαλεῖς,ὅτι ἑτέρους, ἢ παντάπασί με φῂςοὔτε αὐτὸν νομίζειν θεοὺς τούς τεἄλλους ταῦτα διδάσκειν.– ταῦτα λέγω, ὡς τὸ παράπαν οὐ νο-

μίζεις θεούς.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 85

Page 86: griego, español ygriego clásico

[26d]

ὦ θαυμάσιε Μέλητε, ἵνα τί ταῦτα λέ-γεις; οὐδὲ ἥλιον οὐδὲ σελήνην ἄρανομίζω θεοὺς εἶναι, ὥσπερ οἱ ἄλλοιἄνθρωποι;– μὰ Δί᾽, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἐπεὶ τὸν

μὲν ἥλιον λίθον φησὶν εἶναι, τὴνδὲ σελήνην γῆν.

– Ἀναξαγόρου οἴει κατηγορεῖν, ὦφίλε Μέλητε; καὶ οὕτω καταφρο-νεῖς τῶνδε καὶ οἴει αὐτοὺς ἀπεί-ρους γραμμάτων εἶναι ὥστε οὐκεἰδέναι ὅτι τὰ Ἀναξαγόρου βιβλίατοῦ Κλαζομενίου γέμει τούτωντῶν λόγων; καὶ δὴ καὶ οἱ νέοι ταῦταπαρ᾽ ἐμοῦ μανθάνουσιν, ἃ ἔξεστινἐνίοτε εἰ πάνυ πολλοῦ δραχμῆς

[26e]

– ἐκ τῆς ὀρχήστρας πριαμένοις Σω-κράτους καταγελᾶν, ἐὰν προ-σποιῆται ἑαυτοῦ εἶναι, ἄλλως τεκαὶ οὕτως ἄτοπα ὄντα; ἀλλ᾽, ὦπρὸς Διός, οὑτωσί σοι δοκῶ;οὐδένα νομίζω θεὸν εἶναι;

– οὐ μέντοι μὰ Δία οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν.– ἄπιστός γ᾽ εἶ, ὦ Μέλητε, καὶ ταῦτα

μέντοι, ὡς ἐμοὶ δοκεῖς, σαυτῷ.ἐμοὶ γὰρ δοκεῖ οὑτοσί, ὦ ἄνδρεςἈθηναῖοι, πάνυ εἶναι ὑβριστὴς καὶἀκόλαστος, καὶ ἀτεχνῶς τὴνγραφὴν ταύτην ὕβρει τινὶ καὶ ἀκο-λασίᾳ καὶ νεότητι γράψασθαι.

[27a]

– ἔοικεν γὰρ ὥσπερ αἴνιγμα συντι-θέντι διαπειρωμένῳ «ἆρα γνώσε-ται Σωκράτης ὁ σοφὸς δὴ ἐμοῦχαριεντιζομένου καὶ ἐναντί᾽ἐμαυτῷ λέγοντος, ἢ ἐξαπατήσωαὐτὸν καὶ τοὺς ἄλλους τοὺςἀκούοντας;» οὗτος γὰρ ἐμοὶ φαί-νεται τὰ ἐναντία λέγειν αὐτὸςἑαυτῷ ἐν τῇ γραφῇ ὥσπερ ἂν εἰεἴποι· «ἀδικεῖ Σωκράτης θεοὺς οὐνομίζων, ἀλλὰ θεοὺς νομίζων».καίτοι τοῦτό ἐστι παίζοντος.

– συνεπισκέψασθε δή, ὦ ἄνδρες, ᾗμοι φαίνεται ταῦτα λέγειν· σὺ δὲἡμῖν ἀπόκριναι, ὦ Μέλητε. ὑμεῖςδέ, ὅπερ

[27b]

– κατ᾽ ἀρχὰς ὑμᾶς παρῃτησάμην, μέ-μνησθέ μοι μὴ θορυβεῖν ἐὰν ἐν τῷεἰωθότι τρόπῳ τοὺς λόγους ποιῶ -μαι.

– ἔστιν ὅστις ἀνθρώπων, ὦ Μέλητε,ἀνθρώπεια μὲν νομίζει πράγματ᾽εἶναι, ἀνθρώπους δὲ οὐ νομίζει;ἀποκρινέσθω, ὦ ἄνδρες, καὶ μὴἄλλα καὶ ἄλλα θορυβείτω· ἔσθ᾽ὅστις ἵππους μὲν οὐ νομίζει, ἱππικὰδὲ πράγματα; ἢ αὐλητὰς μὲν οὐνομίζει εἶναι, αὐλητικὰ δὲ πράγ-ματα; οὐκ ἔστιν, ὦ ἄριστε ἀνδρῶν·εἰ μὴ σὺ βούλει ἀποκρίνεσθαι, ἐγὼ

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr86

Page 87: griego, español ygriego clásico

σοὶ λέγω καὶ τοῖς ἄλλοις τουτοισί.ἀλλὰ τὸ ἐπὶ τούτῳ γε ἀπόκριναι·

[27c]

– ἔσθ᾽ ὅστις δαιμόνια μὲν νομίζειπράγματ᾽ εἶναι, δαίμονας δὲ οὐ νο-μίζει;

– οὐκ ἔστιν.– ὡς ὤνησας ὅτι μόγις ἀπεκρίνω ὑπὸ

τουτωνὶ ἀναγκαζόμενος. οὐκοῦνδαιμόνια μὲν φῄς με καὶ νομίζεινκαὶ διδάσκειν, εἴτ᾽ οὖν καινὰ εἴτεπαλαιά, ἀλλ᾽ οὖν δαιμόνιά γε νο-μίζω κατὰ τὸν σὸν λόγον, καὶ ταῦτακαὶ διωμόσω ἐν τῇ ἀντιγραφῇ. εἰδὲ δαιμόνια νομίζω, καὶ δαίμοναςδήπου πολλὴ ἀνάγκη νομίζειν μέἐστιν· οὐχ οὕτως ἔχει; ἔχει δή· τί-θημι γάρ σε ὁμολογοῦντα, ἐπειδὴοὐκ ἀποκρίνῃ. τοὺς δὲ

[27d]

– δαίμονας οὐχὶ ἤτοι θεούς γε ἡγού-μεθα ἢ θεῶν παῖδας; φῂς ἢ οὔ;

– πάνυ γε.– οὐκοῦν εἴπερ δαίμονας ἡγοῦμαι,

ὡς σὺ φῄς, εἰ μὲν θεοί τινές εἰσινοἱ δαίμονες, τοῦτ᾽ ἂν εἴη ὃ ἐγώφημί σε αἰνίττεσθαι καὶ χαριεντί-ζεσθαι, θεοὺς οὐχ ἡγούμενον φά-ναι με θεοὺς αὖ ἡγεῖσθαι πάλιν,ἐπειδήπερ γε δαίμονας ἡγοῦμαι·εἰ δ᾽ αὖ οἱ δαίμονες θεῶν παῖδές

εἰσιν νόθοι τινὲς ἢ ἐκ νυμφῶν ἢἔκ τινων ἄλλων ὧν δὴ καὶ λέγον-ται, τίς ἂν ἀνθρώπων θεῶν μὲνπαῖδας ἡγοῖτο εἶναι, θεοὺς δὲ μή;ὁμοίως γὰρ

[27e]

ἂν ἄτοπον εἴη ὥσπερ ἂν εἴ τις ἵππωνμὲν παῖδας ἡγοῖτο ἢ καὶ ὄνων, τοὺςἡμιόνους, ἵππους δὲ καὶ ὄνους μὴἡγοῖτο εἶναι. ἀλλ᾽, ὦ Μέλητε, οὐκἔστιν ὅπως σὺ ταῦτα οὐχὶ ἀποπει-ρώμενος ἡμῶν ἐγράψω τὴν γραφὴνταύτην ἢ ἀπορῶν ὅτι ἐγκαλοῖς ἐμοὶἀληθὲς ἀδίκημα· ὅπως δὲ σύ τιναπείθοις ἂν καὶ σμικρὸν νοῦν ἔχονταἀνθρώπων, ὡς οὐ τοῦ αὐτοῦ ἔστινκαὶ δαιμόνια καὶ θεῖα ἡγεῖσθαι, καὶαὖ τοῦ αὐτοῦ μήτε

[28a]

δαίμονας μήτε θεοὺς μήτε ἥρωας,οὐδεμία μηχανή ἐστιν.ἀλλὰ γάρ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὡςμὲν ἐγὼ οὐκ ἀδικῶ κατὰ τὴν Μελή-του γραφήν, οὐ πολλῆς μοι δοκεῖεἶναι ἀπολογίας, ἀλλὰ ἱκανὰ καὶταῦτα· ὃ δὲ καὶ ἐν τοῖς ἔμπροσθενἔλεγον, ὅτι πολλή μοι ἀπέχθεια γέ-γονεν καὶ πρὸς πολλούς, εὖ ἴστε ὅτιἀληθές ἐστιν. καὶ τοῦτ᾽ ἔστιν ὃ ἐμὲαἱρεῖ, ἐάνπερ αἱρῇ, οὐ Μέλητος οὐδὲἌνυτος ἀλλ᾽ ἡ τῶν πολλῶν διαβολή

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 87

Page 88: griego, español ygriego clásico

τε καὶ φθόνος. ἃ δὴ πολλοὺς καὶἄλλους καὶ ἀγαθοὺς

[28b]

ἄνδρας ᾕρηκεν, οἶμαι δὲ καὶ αἱρήσει·οὐδὲν δὲ δεινὸν μὴ ἐν ἐμοὶ στῇ.– ἴσως ἂν οὖν εἴποι τις· «εἶτ᾽ οὐκ

αἰσχύνῃ, ὦ Σώκρατες, τοιοῦτονἐπιτήδευμα ἐπιτηδεύσας ἐξ οὗ κιν-δυνεύεις νυνὶ ἀποθανεῖν;» ἐγὼ δὲτούτῳ ἂν δίκαιον λόγον ἀντεί-ποιμι, ὅτι ‘οὐ καλῶς λέγεις, ὦἄνθρωπε, εἰ οἴει δεῖν κίνδυνονὑπολογίζεσθαι τοῦ ζῆν ἢ τεθνάναιἄνδρα ὅτου τι καὶ σμικρὸν ὄφελόςἐστιν, ἀλλ᾽ οὐκ ἐκεῖνο μόνον σκο-πεῖν ὅταν πράττῃ, πότερον δίκαιαἢ ἄδικα πράττει, καὶ ἀνδρὸς ἀγα-θοῦ ἔργα ἢ κακοῦ. φαῦλοι

[28c]

γὰρ ἂν τῷ γε σῷ λόγῳ εἶεν τῶν ἡμι-θέων ὅσοι ἐν Τροίᾳ τετελευτήκασινοἵ τε ἄλλοι καὶ ὁ τῆς Θέτιδος υἱός,ὃς τοσοῦτον τοῦ κινδύνου κατεφρό-νησεν παρὰ τὸ αἰσχρόν τι ὑπομεῖναιὥστε, ἐπειδὴ εἶπεν ἡ μήτηρ αὐτῷπροθυμουμένῳ Ἕκτορα ἀποκτεῖναι,θεὸς οὖσα, οὑτωσί πως, ὡς ἐγὼοἶμαι· «ὦ παῖ, εἰ τιμωρήσεις Πα-τρόκλῳ τῷ ἑταίρῳ τὸν φόνον καὶἝκτορα ἀποκτενεῖς, αὐτὸς ἀπο-θανῇ –αὐτίκα γάρ τοι», φησί, «μεθ᾽

Ἕκτορα πότμος ἑτοῖμος»– ὁ δὲτοῦτο ἀκούσας τοῦ μὲν θανάτου καὶτοῦ κινδύνου ὠλιγώρησε, πολὺ δὲμᾶλλον

[28d]

δείσας τὸ ζῆν κακὸς ὢν καὶ τοῖς φί-λοις μὴ τιμωρεῖν, «αὐτίκα», φησί,«τεθναίην, δίκην ἐπιθεὶς τῷ ἀδι-κοῦντι, ἵνα μὴ ἐνθάδε μένω καταγέ-λαστος παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν ἄχθοςἀρούρης». μὴ αὐτὸν οἴει φροντίσαιθανάτου καὶ κινδύνου;οὕτω γὰρ ἔχει, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,τῇ ἀληθείᾳ· οὗ ἄν τις ἑαυτὸν τάξῃἡγησάμενος βέλτιστον εἶναι ἢ ὑπ᾽ἄρχοντος ταχθῇ, ἐνταῦθα δεῖ, ὡςἐμοὶ δοκεῖ, μένοντα κινδυνεύειν,μηδὲν ὑπολογιζόμενον μήτε θάνα-τον μήτε ἄλλο μηδὲν πρὸ τοῦαἰσχροῦ. ἐγὼ οὖν δεινὰ ἂν εἴηνεἰργασμένος, ὦ ἄνδρες

[28e]

Ἀθηναῖοι, εἰ ὅτε μέν με οἱ ἄρχοντεςἔταττον, οὓς ὑμεῖς εἵλεσθε ἄρχεινμου, καὶ ἐν Ποτειδαίᾳ καὶ ἐν Ἀμφι-πόλει καὶ ἐπὶ Δηλίῳ, τότε μὲν οὗἐκεῖνοι ἔταττον ἔμενον ὥσπερ καὶἄλλος τις καὶ ἐκινδύνευον ἀποθα-νεῖν, τοῦ δὲ θεοῦ τάττοντος, ὡς ἐγὼᾠήθην τε καὶ ὑπέλαβον, φιλοσο-φοῦντά με δεῖν ζῆν καὶ ἐξετάζοντα

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr88

Page 89: griego, español ygriego clásico

ἐμαυτὸν καὶ τοὺς ἄλλους, ἐνταῦθαδὲ φοβηθεὶς ἢ θάνατον

[29a]

ἣ ἄλλ᾽ ὁτιοῦν πρᾶγμα λίποιμι τὴν τά-ξιν. δεινόν τἂν εἴη, καὶ ὡς ἀληθῶςτότ᾽ ἄν με δικαίως εἰσάγοι τις εἰς δι-καστήριον, ὅτι οὐ νομίζω θεοὺς εἶναιἀπειθῶν τῇ μαντείᾳ καὶ δεδιὼς θά-νατον καὶ οἰόμενος σοφὸς εἶναι οὐκὤν. τὸ γάρ τοι θάνατον δεδιέναι, ὦἄνδρες, οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν ἢ δοκεῖνσοφὸν εἶναι μὴ ὄντα· δοκεῖν γὰρεἰδέναι ἐστὶν ἃ οὐκ οἶδεν. οἶδε μὲνγὰρ οὐδεὶς τὸν θάνατον οὐδ᾽ εἰ τυγ-χάνει τῷ ἀνθρώπῳ πάντων μέγιστονὂν τῶν ἀγαθῶν, δεδίασι δ᾽ ὡς εὖεἰδότες

[29b]

ὅτι μέγιστον τῶν κακῶν ἐστι.καίτοι πῶς οὐκ ἀμαθία ἐστὶν αὕτη ἡἐπονείδιστος, ἡ τοῦ οἴεσθαι εἰδέναιἃ οὐκ οἶδεν; ἐγὼ δ᾽, ὦ ἄνδρες,τούτῳ καὶ ἐνταῦθα ἴσως διαφέρωτῶν πολλῶν ἀνθρώπων, καὶ εἰ δή τῳσοφώτερός του φαίην εἶναι, τούτῳἄν, ὅτι οὐκ εἰδὼς ἱκανῶς περὶ τῶνἐν Ἅιδου οὕτω καὶ οἴομαι οὐκ εἰδέ-ναι· τὸ δὲ ἀδικεῖν καὶ ἀπειθεῖν τῷβελτίονι καὶ θεῷ καὶ ἀνθρώπῳ, ὅτικακὸν καὶ αἰσχρόν ἐστιν οἶδα. πρὸοὖν τῶν κακῶν ὧν οἶδα ὅτι κακά

ἐστιν, ἃ μὴ οἶδα εἰ καὶ ἀγαθὰ ὄντατυγχάνει οὐδέποτε φοβήσομαι οὐδὲφεύξομαι· ὥστε οὐδ᾽ εἴ

[29c]

με νῦν ὑμεῖς ἀφίετε Ἀνύτῳ ἀπιστή-σαντες, ὃς ἔφη ἢ τὴν ἀρχὴν οὐ δεῖνἐμὲ δεῦρο εἰσελθεῖν ἤ, ἐπειδὴεἰσῆλθον, οὐχ οἷόν τ᾽ εἶναι τὸ μὴἀποκτεῖναί με, λέγων πρὸς ὑμᾶς ὡςεἰ διαφευξοίμην ἤδη [ἂν] ὑμῶν οἱὑεῖς ἐπιτηδεύοντες ἃ Σωκράτης δι-δάσκει πάντες παντάπασι διαφθα-ρήσονται, –εἴ μοι πρὸς ταῦτα εἴποιτε·«ὦ Σώκρατες, νῦν μὲν Ἀνύτῳ οὐ πει-σόμεθα ἀλλ᾽ ἀφίεμέν σε, ἐπὶ τούτῳμέντοι, ἐφ᾽ ᾧτε μηκέτι ἐν ταύτῃ τῇζητήσει διατρίβειν μηδὲ φιλοσο-φεῖν· ἐὰν δὲ

[29d]

ἁλῷς ἔτι τοῦτο πράττων, ἀποθανῇ» εἰ οὖν με, ὅπερ εἶπον, ἐπὶ τούτοιςἀφίοιτε, εἴποιμ᾽ ἂν ὑμῖν ὅτι «ἐγὼὑμᾶς, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἀσπάζομαιμὲν καὶ φιλῶ, πείσομαι δὲ μᾶλλοντῷ θεῷ ἢ ὑμῖν, καὶ ἕωσπερ ἂνἐμπνέω καὶ οἷός τε ὦ, οὐ μὴ παύσω-μαι φιλοσοφῶν καὶ ὑμῖν παρακε-λευόμενός τε καὶ ἐνδεικνύμενος ὅτῳἂν ἀεὶ ἐντυγχάνω ὑμῶν, λέγωνοἷάπερ εἴωθα, ὅτι «ὦ ἄριστεἀνδρῶν, Ἀθηναῖος ὤν, πόλεως τῆς

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 89

Page 90: griego, español ygriego clásico

μεγίστης καὶ εὐδοκιμωτάτης εἰς σο-φίαν καὶ ἰσχύν, χρημάτων μὲν οὐκαἰσχύνῃ ἐπιμελούμενος ὅπως σοιἔσται ὡς πλεῖστα,

[29e]

καὶ δόξης καὶ τιμῆς, φρονήσεως δὲκαὶ ἀληθείας καὶ τῆς ψυχῆς ὅπως ὡςβελτίστη ἔσται οὐκ ἐπιμελῇ οὐδὲφροντίζεις;» καὶ ἐάν τις ὑμῶν ἀμφι-σβητήσῃ καὶ φῇ ἐπιμελεῖσθαι, οὐκεὐθὺς ἀφήσω αὐτὸν οὐδ᾽ ἄπειμι,ἀλλ᾽ ἐρήσομαι αὐτὸν καὶ ἐξετάσωκαὶ ἐλέγξω, καὶ ἐάν μοι μὴ δοκῇκεκτῆσθαι ἀρετήν,

[30a]

φάναι δέ, ὀνειδιῶ ὅτι τὰ πλείστουἄξια περὶ ἐλαχίστου ποιεῖται, τὰ δὲφαυλότερα περὶ πλείονος. ταῦτα καὶνεωτέρῳ καὶ πρεσβυτέρῳ ὅτῳ ἂνἐντυγχάνω ποιήσω, καὶ ξένῳ καὶἀστῷ, μᾶλλον δὲ τοῖς ἀστοῖς, ὅσῳμου ἐγγυτέρω ἐστὲ γένει. ταῦτα γὰρκελεύει ὁ θεός, εὖ ἴστε, καὶ ἐγὼοἴομαι οὐδέν πω ὑμῖν μεῖζον ἀγαθὸνγενέσθαι ἐν τῇ πόλει ἢ τὴν ἐμὴν τῷθεῷ ὑπηρεσίαν. οὐδὲν γὰρ ἄλλοπράττων ἐγὼ περιέρχομαι ἢ πείθωνὑμῶν καὶ νεωτέρους καὶ πρεσβυτέ-ρους μήτε σωμάτων

[30b]

ἐπιμελεῖσθαι μήτε χρημάτων πρότε-ρον μηδὲ οὕτω σφόδρα ὡς τῆςψυχῆς ὅπως ὡς ἀρίστη ἔσται, λέγωνὅτι ‘οὐκ ἐκ χρημάτων ἀρετὴ γίγνεται,ἀλλ᾽ ἐξ ἀρετῆς χρήματα καὶ τὰ ἄλλαἀγαθὰ τοῖς ἀνθρώποις ἅπαντα καὶἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ’. εἰ μὲν οὖν ταῦταλέγων διαφθείρω τοὺς νέους, ταῦτ᾽ἂν εἴη βλαβερά· εἰ δέ τίς μέ φησινἄλλα λέγειν ἢ ταῦτα, οὐδὲν λέγει.πρὸς ταῦτα», φαίην ἄν, «ὦ ἄνδρεςἈθηναῖοι, ἢ πείθεσθε Ἀνύτῳ ἢ μή,καὶ ἢ ἀφίετέ με ἢ μή, ὡς ἐμοῦ οὐκ

[30c]

ἂν ποιήσαντος ἄλλα, οὐδ᾽ εἰ μέλλωπολλάκις τεθνάναι».μὴ θορυβεῖτε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,ἀλλ᾽ ἐμμείνατέ μοι οἷς ἐδεήθηνὑμῶν, μὴ θορυβεῖν ἐφ᾽ οἷς ἂν λέγωἀλλ᾽ ἀκούειν· καὶ γάρ, ὡς ἐγὼ οἶμαι,ὀνήσεσθε ἀκούοντες. μέλλω γὰροὖν ἄττα ὑμῖν ἐρεῖν καὶ ἄλλα ἐφ᾽ οἷςἴσως βοήσεσθε· ἀλλὰ μηδαμῶςποιεῖτε τοῦτο. εὖ γὰρ ἴστε, ἐάν μεἀποκτείνητε τοιοῦτον ὄντα οἷον ἐγὼλέγω, οὐκ ἐμὲ μείζω βλάψετε ἢ ὑμᾶςαὐτούς· ἐμὲ μὲν γὰρ οὐδὲν ἂν βλά-ψειεν οὔτε Μέλητος οὔτε Ἄνυτος –οὐδὲ γὰρ ἂν δύναιτο– οὐ γὰρ οἴομαιθεμιτὸν

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr90

Page 91: griego, español ygriego clásico

[30d]

εἶναι ἀμείνονι ἀνδρὶ ὑπὸ χείρονοςβλάπτεσθαι. ἀποκτείνειε μεντἂνἴσως ἢ ἐξελάσειεν ἢ ἀτιμώσειεν·ἀλλὰ ταῦτα οὗτος μὲν ἴσως οἴεταικαὶ ἄλλος τίς που μεγάλα κακά, ἐγὼδ᾽ οὐκ οἴομαι, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλονποιεῖν ἃ οὑτοσὶ νῦν ποιεῖ, ἄνδρα ἀδί-κως ἐπιχειρεῖν ἀποκτεινύναι. νῦνοὖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πολλοῦδέω ἐγὼ ὑπὲρ ἐμαυτοῦ ἀπολο-γεῖσθαι, ὥς τις ἂν οἴοιτο, ἀλλὰ ὑπὲρὑμῶν, μή τι ἐξαμάρτητε περὶ τὴν τοῦ

[30e]

θεοῦ δόσιν ὑμῖν ἐμοῦ καταψηφισά-μενοι. ἐὰν γάρ με ἀποκτείνητε, οὐῥᾳδίως ἄλλον τοιοῦτον εὑρήσετε,ἀτεχνῶς –εἰ καὶ γελοιότερον εἰπεῖν–προσκείμενον τῇ πόλει ὑπὸ τοῦ θεοῦὥσπερ ἵππῳ μεγάλῳ μὲν καὶ γεν-ναίῳ, ὑπὸ μεγέθους δὲ νωθεστέρῳκαὶ δεομένῳ ἐγείρεσθαι ὑπὸ μύω-πός τινος, οἷον δή μοι δοκεῖ ὁ θεὸςἐμὲ τῇ πόλει προστεθηκέναι τοιοῦ -τόν τινα, ὃς ὑμᾶς ἐγείρων καὶ πείθωνκαὶ ὀνειδίζων ἕνα ἕκαστον

[31a]

οὐδὲν παύομαι τὴν ἡμέραν ὅληνπανταχοῦ προσκαθίζων. τοιοῦτοςοὖν ἄλλος οὐ ῥᾳδίως ὑμῖν γενήσε-ται, ὦ ἄνδρες, ἀλλ᾽ ἐὰν ἐμοὶ πείθη-

σθε, φείσεσθέ μου· ὑμεῖς δ᾽ ἴσωςτάχ᾽ ἂν ἀχθόμενοι, ὥσπερ οἱ νυστά-ζοντες ἐγειρόμενοι, κρούσαντες ἄνμε, πειθόμενοι Ἀνύτῳ, ῥᾳδίως ἂνἀποκτείναιτε, εἶτα τὸν λοιπὸν βίονκαθεύδοντες διατελοῖτε ἄν, εἰ μήτινα ἄλλον ὁ θεὸς ὑμῖν ἐπιπέμψειενκηδόμενος ὑμῶν. ὅτι δ᾽ ἐγὼ τυγ-χάνω ὢν τοιοῦτος οἷος ὑπὸ τοῦ θεοῦτῇ πόλει δεδόσθαι, ἐνθένδε

[31b]

ἂν κατανοήσαιτε· οὐ γὰρ ἀνθρω-πίνῳ ἔοικε τὸ ἐμὲ τῶν μὲν ἐμαυτοῦπάντων ἠμεληκέναι καὶ ἀνέχεσθαιτῶν οἰκείων ἀμελουμένων τοσαῦταἤδη ἔτη, τὸ δὲ ὑμέτερον πράττεινἀεί, ἰδίᾳ ἑκάστῳ προσιόντα ὥσπερπατέρα ἢ ἀδελφὸν πρεσβύτερονπείθοντα ἐπιμελεῖσθαι ἀρετῆς. καὶεἰ μέν τι ἀπὸ τούτων ἀπέλαυον καὶμισθὸν λαμβάνων ταῦτα παρεκε-λευόμην, εἶχον ἄν τινα λόγον· νῦν δὲὁρᾶτε δὴ καὶ αὐτοὶ ὅτι οἱ κατήγοροιτἆλλα πάντα ἀναισχύντως οὕτω κα-τηγοροῦντες τοῦτό γε οὐχ οἷοί τεἐγένοντο ἀπαναισχυντῆσαι

[31c]

παρασχόμενοι μάρτυρα, ὡς ἐγώ ποτέτινα ἢ ἐπραξάμην μισθὸν ἢ ᾔτησα.ἱκανὸν γάρ, οἶμαι, ἐγὼ παρέχομαι τὸνμάρτυρα ὡς ἀληθῆ λέγω, τὴν πενίαν.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 91

Page 92: griego, español ygriego clásico

ἴσως ἂν οὖν δόξειεν ἄτοπον εἶναι,ὅτι δὴ ἐγὼ ἰδίᾳ μὲν ταῦτα συμβου-λεύω περιιὼν καὶ πολυπραγμονῶ,δημοσίᾳ δὲ οὐ τολμῶ ἀναβαίνων εἰςτὸ πλῆθος τὸ ὑμέτερον συμβου-λεύειν τῇ πόλει. τούτου δὲ αἴτιόνἐστιν ὃ ὑμεῖς ἐμοῦ πολλάκις ἀκη-κόατε πολλαχοῦ λέγοντος, ὅτι μοιθεῖόν τι καὶ

[31d]

δαιμόνιον γίγνεται [φωνή], ὃ δὴ καὶἐν τῇ γραφῇ ἐπικωμῳδῶν Μέλητοςἐγράψατο. ἐμοὶ δὲ τοῦτ᾽ ἔστιν ἐκπαιδὸς ἀρξάμενον, φωνή τις γιγνο-μένη, ἣ ὅταν γένηται, ἀεὶ ἀποτρέπειμε τοῦτο ὃ ἂν μέλλω πράττειν, προ-τρέπει δὲ οὔποτε. τοῦτ᾽ ἔστιν ὅ μοιἐναντιοῦται τὰ πολιτικὰ πράττειν, καὶπαγκάλως γέ μοι δοκεῖ ἐναν-τιοῦσθαι· εὖ γὰρ ἴστε, ὦ ἄνδρες Ἀθη-ναῖοι, εἰ ἐγὼ πάλαι ἐπεχείρησα πράτ-τειν τὰ πολιτικὰ πράγματα, πάλαι ἂνἀπολώλη καὶ οὔτ᾽ ἂν ὑμᾶς ὠφελήκη

[31e]

οὐδὲν οὔτ᾽ ἂν ἐμαυτόν. καί μοι μὴἄχθεσθε λέγοντι τἀληθῆ· οὐ γὰρἔστιν ὅστις ἀνθρώπων σωθήσεταιοὔτε ὑμῖν οὔτε ἄλλῳ πλήθει οὐδενὶγνησίως ἐναντιούμενος καὶ διακω-λύων πολλὰ ἄδικα καὶ παράνομα ἐντῇ πόλει γίγνεσθαι, ἀλλ᾽

[32a]

ἀναγκαῖόν ἐστι τὸν τῷ ὄντι μαχού-μενον ὑπὲρ τοῦ δικαίου, καὶ εἰ μέλλειὀλίγον χρόνον σωθήσεσθαι, ἰδιω-τεύειν ἀλλὰ μὴ δημοσιεύειν.μεγάλα δ᾽ ἔγωγε ὑμῖν τεκμήρια πα-ρέξομαι τούτων, οὐ λόγους ἀλλ᾽ ὃὑμεῖς τιμᾶτε, ἔργα. ἀκούσατε δή μοιτὰ συμβεβηκότα, ἵνα εἰδῆτε ὅτι οὐδ᾽ἂν ἑνὶ ὑπεικάθοιμι παρὰ τὸ δίκαιονδείσας θάνατον, μὴ ὑπείκων δὲ ἀλλὰκἂν ἀπολοίμην. ἐρῶ δὲ ὑμῖν φορτικὰμὲν καὶ δικανικά, ἀληθῆ δέ. ἐγὼ γάρ,ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἄλλην μὲν ἀρχὴνοὐδεμίαν

[32b]

πώποτε ἦρξα ἐν τῇ πόλει, ἐβού-λευσα δέ· καὶ ἔτυχεν ἡμῶν ἡ φυλὴἈντιοχὶς πρυτανεύουσα ὅτε ὑμεῖςτοὺς δέκα στρατηγοὺς τοὺς οὐκ ἀνε-λομένους τοὺς ἐκ τῆς ναυμαχίαςἐβουλεύσασθε ἁθρόους κρίνειν, πα-ρανόμως, ὡς ἐν τῷ ὑστέρῳ χρόνῳπᾶσιν ὑμῖν ἔδοξεν. τότ᾽ ἐγὼ μόνοςτῶν πρυτάνεων ἠναντιώθην ὑμῖνμηδὲν ποιεῖν παρὰ τοὺς νόμους καὶἐναντία ἐψηφισάμην· καὶ ἑτοίμωνὄντων ἐνδεικνύναι με καὶ ἀπάγειντῶν ῥητόρων, καὶ ὑμῶν κελευόντωνκαὶ βοώντων, μετὰ τοῦ

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr92

Page 93: griego, español ygriego clásico

[32c]

νόμου καὶ τοῦ δικαίου ᾤμην μᾶλλόνμε δεῖν διακινδυνεύειν ἢ μεθ᾽ ὑμῶνγενέσθαι μὴ δίκαια βουλευομένων,φοβηθέντα δεσμὸν ἢ θάνατον. καὶταῦτα μὲν ἦν ἔτι δημοκρατουμένηςτῆς πόλεως· ἐπειδὴ δὲ ὀλιγαρχίαἐγένετο, οἱ τριάκοντα αὖ μεταπεμ-ψάμενοί με πέμπτον αὐτὸν εἰς τὴνθόλον προσέταξαν ἀγαγεῖν ἐκ Σα-λαμῖνος Λέοντα τὸν Σαλαμίνιον ἵναἀποθάνοι, οἷα δὴ καὶ ἄλλοις ἐκεῖνοιπολλοῖς πολλὰ προσέταττον, βουλό-μενοι ὡς πλείστους ἀναπλῆσαιαἰτιῶν. τότε μέντοι ἐγὼ

[32d]

οὐ λόγῳ ἀλλ᾽ ἔργῳ αὖ ἐνεδειξάμηνὅτι ἐμοὶ θανάτου μὲν μέλει, εἰ μὴἀγροικότερον ἦν εἰπεῖν, οὐδ᾽ ὁτιοῦν,τοῦ δὲ μηδὲν ἄδικον μηδ᾽ ἀνόσιονἐργάζεσθαι, τούτου δὲ τὸ πᾶν μέλει.ἐμὲ γὰρ ἐκείνη ἡ ἀρχὴ οὐκ ἐξέπλη-ξεν, οὕτως ἰσχυρὰ οὖσα, ὥστε ἄδι-κόν τι ἐργάσασθαι, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἐκτῆς θόλου ἐξήλθομεν, οἱ μὲν τέττα-ρες ᾤχοντο εἰς Σαλαμῖνα καὶ ἤγαγονΛέοντα, ἐγὼ δὲ ᾠχόμην ἀπιὼνοἴκαδε. καὶ ἴσως ἂν διὰ ταῦτα ἀπέ-θανον, εἰ μὴ ἡ ἀρχὴ διὰ ταχέων κα-τελύθη. καὶ

[32e]

τούτων ὑμῖν ἔσονται πολλοὶ μάρτυ-ρες.ἆρ᾽ οὖν ἄν με οἴεσθε τοσάδε ἔτηδιαγενέσθαι εἰ ἔπραττον τὰ δημόσια,καὶ πράττων ἀξίως ἀνδρὸς ἀγαθοῦἐβοήθουν τοῖς δικαίοις καὶ ὥσπερχρὴ τοῦτο περὶ πλείστου ἐποιούμην;πολλοῦ γε δεῖ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι·οὐδὲ γὰρ ἂν ἄλλος

[33a]

ἀνθρώπων οὐδείς. ἀλλ᾽ ἐγὼ διὰπαντὸς τοῦ βίου δημοσίᾳ τε εἴ πούτι ἔπραξα τοιοῦτος φανοῦμαι, καὶἰδίᾳ ὁ αὐτὸς οὗτος, οὐδενὶ πώποτεσυγχωρήσας οὐδὲν παρὰ τὸ δίκαιονοὔτε ἄλλῳ οὔτε τούτων οὐδενὶ οὓςδὴ διαβάλλοντες ἐμέ φασιν ἐμοὺςμαθητὰς εἶναι. ἐγὼ δὲ διδάσκαλοςμὲν οὐδενὸς πώποτ᾽ ἐγενόμην· εἰ δέτίς μου λέγοντος καὶ τὰ ἐμαυτοῦπράττοντος ἐπιθυμοῖ ἀκούειν, εἴτενεώτερος εἴτε πρεσβύτερος, οὐδενὶπώποτε ἐφθόνησα, οὐδὲ χρήματαμὲν λαμβάνων διαλέγομαι

[33b]

μὴ λαμβάνων δὲ οὔ, ἀλλ᾽ ὁμοίως καὶπλουσίῳ καὶ πένητι παρέχω ἐμαυτὸνἐρωτᾶν, καὶ ἐάν τις βούληται ἀπο-κρινόμενος ἀκούειν ὧν ἂν λέγω. καὶτούτων ἐγὼ εἴτε τις χρηστὸς γίγνεται

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 93

Page 94: griego, español ygriego clásico

εἴτε μή, οὐκ ἂν δικαίως τὴν αἰτίανὑπέχοιμι, ὧν μήτε ὑπεσχόμην μηδενὶμηδὲν πώποτε μάθημα μήτε ἐδί-δαξα· εἰ δέ τίς φησι παρ᾽ ἐμοῦ πώ-ποτέ τι μαθεῖν ἢ ἀκοῦσαι ἰδίᾳ ὅτι μὴκαὶ οἱ ἄλλοι πάντες, εὖ ἴστε ὅτι οὐκἀληθῆ λέγει.ἀλλὰ διὰ τί δή ποτε μετ᾽ ἐμοῦ χαί-ρουσί τινες πολὺν

[33c]

χρόνον διατρίβοντες; ἀκηκόατε, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, πᾶσαν ὑμῖν τὴνἀλήθειαν ἐγὼ εἶπον· ὅτι ἀκούοντεςχαίρουσιν ἐξεταζομένοις τοῖς οἰομέ-νοις μὲν εἶναι σοφοῖς, οὖσι δ᾽ οὔ.ἔστι γὰρ οὐκ ἀηδές. ἐμοὶ δὲ τοῦτο,ὡς ἐγώ φημι, προστέτακται ὑπὸ τοῦθεοῦ πράττειν καὶ ἐκ μαντείων καὶἐξ ἐνυπνίων καὶ παντὶ τρόπῳ ᾧπέρτίς ποτε καὶ ἄλλη θεία μοῖραἀνθρώπῳ καὶ ὁτιοῦν προσέταξεπράττειν. ταῦτα, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,καὶ ἀληθῆ ἐστιν καὶ εὐέλεγκτα. εἰγὰρ δὴ ἔγωγε τῶν νέων

[33d]

τοὺς μὲν διαφθείρω τοὺς δὲ διέ-φθαρκα, χρῆν δήπου, εἴτε τινὲςαὐτῶν πρεσβύτεροι γενόμενοιἔγνωσαν ὅτι νέοις οὖσιν αὐτοῖς ἐγὼκακὸν πώποτέ τι συνεβούλευσα,νυνὶ αὐτοὺς ἀναβαίνοντας ἐμοῦ κα-

τηγορεῖν καὶ τιμωρεῖσθαι· εἰ δὲ μὴαὐτοὶ ἤθελον, τῶν οἰκείων τινὰς τῶνἐκείνων, πατέρας καὶ ἀδελφοὺς καὶἄλλους τοὺς προσήκοντας, εἴπερ ὑπ᾽ἐμοῦ τι κακὸν ἐπεπόνθεσαν αὐτῶνοἱ οἰκεῖοι, νῦν μεμνῆσθαι καὶ τιμω-ρεῖσθαι. πάντως δὲ πάρεισιν αὐτῶνπολλοὶ ἐνταυθοῖ οὓς ἐγὼ ὁρῶ,πρῶτον μὲν Κρίτων οὑτοσί, ἐμὸς ἡλι-κιώτης

[33e]

καὶ δημότης, Κριτοβούλου τοῦδε πα-τήρ, ἔπειτα Λυσανίας ὁ Σφήττιος,Αἰσχίνου τοῦδε πατήρ, ἔτι δ᾽Ἀντιφῶν ὁ Κηφισιεὺς οὑτοσί, Ἐπιγέ-νους πατήρ, ἄλλοι τοίνυν οὗτοι ὧνοἱ ἀδελφοὶ ἐν ταύτῃ τῇ διατριβῇ γε-γόνασιν, Νικόστρατος Θεοζοτίδου,ἀδελφὸς Θεοδότου –καὶ ὁ μὲν Θεό-δοτος τετελεύτηκεν, ὥστε οὐκ ἂνἐκεῖνός γε αὐτοῦ καταδεηθείη– καὶΠαράλιος ὅδε, ὁ Δημοδόκου, οὗ ἦνΘεάγης ἀδελφός· ὅδε δὲ

[34a]

Ἀδείμαντος, ὁ Ἀρίστωνος, οὗἀδελφὸς οὑτοσὶ Πλάτων, καὶ Αἰαν-τόδωρος, οὗ Ἀπολλόδωρος ὅδεἀδελφός. καὶ ἄλλους πολλοὺς ἐγὼἔχω ὑμῖν εἰπεῖν, ὧν τινα ἐχρῆν μάλι-στα μὲν ἐν τῷ ἑαυτοῦ λόγῳ παρα-σχέσθαι Μέλητον μάρτυρα· εἰ δὲ

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr94

Page 95: griego, español ygriego clásico

τότε ἐπελάθετο, νῦν παρασχέ-σθω –ἐγὼ παραχωρῶ– καὶ λεγέτωεἴ τι ἔχει τοιοῦτον. ἀλλὰ τούτου πᾶντοὐναντίον εὑρήσετε, ὦ ἄνδρες,πάντας ἐμοὶ βοηθεῖν ἑτοίμους τῷδιαφθείροντι, τῷ κακὰ ἐργαζομένῳτοὺς οἰκείους αὐτῶν, ὥς φασι Μέ-λητος καὶ

[34b]

Ἄνυτος. αὐτοὶ μὲν γὰρ οἱ διεφθαρ-μένοι τάχ᾽ ἂν λόγον ἔχοιεν βοη-θοῦντες· οἱ δὲ ἀδιάφθαρτοι, πρε-σβύτεροι ἤδη ἄνδρες, οἱ τούτωνπροσήκοντες, τίνα ἄλλον ἔχουσι λό-γον βοηθοῦντες ἐμοὶ ἀλλ᾽ ἢ τὸνὀρθόν τε καὶ δίκαιον, ὅτι συνίσασιΜελήτῳ μὲν ψευδομένῳ, ἐμοὶ δὲἀληθεύοντι;εἶεν δή, ὦ ἄνδρες· ἃ μὲν ἐγὼ ἔχοιμ᾽ἂν ἀπολογεῖσθαι, σχεδόν ἐστι ταῦτακαὶ ἄλλα ἴσως τοιαῦτα.τάχα δ᾽ ἄν τις

[34c]

ὑμῶν ἀγανακτήσειεν ἀναμνησθεὶςἑαυτοῦ, εἰ ὁ μὲν καὶ ἐλάττω τουτουῒτοῦ ἀγῶνος ἀγῶνα ἀγωνιζόμενοςἐδεήθη τε καὶ ἱκέτευσε τοὺς δι-καστὰς μετὰ πολλῶν δακρύων, παι-δία τε αὑτοῦ ἀναβιβασάμενος ἵνα ὅτιμάλιστα ἐλεηθείη, καὶ ἄλλους τῶνοἰκείων καὶ φίλων πολλούς, ἐγὼ δὲ

οὐδὲν ἄρα τούτων ποιήσω, καὶταῦτα κινδυνεύων, ὡς ἂν δόξαιμι,τὸν ἔσχατον κίνδυνον. τάχ᾽ ἂν οὖντις ταῦτα ἐννοήσας αὐθαδέστερονἂν πρός με σχοίη καὶ ὀργισθεὶςαὐτοῖς τούτοις θεῖτο ἂν μετ᾽ 34dὀργῆς τὴν ψῆφον. εἰ δή τις ὑμῶνοὕτως ἔχει –οὐκ ἀξιῶ μὲν γὰρ ἔγωγε,εἰ δ᾽ οὖν– ἐπιεικῆ ἄν μοι δοκῶ πρὸςτοῦτον λέγειν λέγων ὅτι «ἐμοί, ὦ ἄρι-στε, εἰσὶν μέν πού τινες καὶ οἰκεῖοι·καὶ γὰρ τοῦτο αὐτὸ τὸ τοῦ Ὁμήρου,οὐδ᾽ ἐγὼ ‘ἀπὸ δρυὸς οὐδ᾽ ἀπὸ πέ-τρης’ πέφυκα ἀλλ᾽ ἐξ ἀνθρώπων,ὥστε καὶ οἰκεῖοί μοί εἰσι καὶ ὑεῖς γε,ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τρεῖς, εἷς μὲν μει-ράκιον ἤδη, δύο δὲ παιδία· ἀλλ᾽ὅμως οὐδένα αὐτῶν δεῦρο ἀναβιβα-σάμενος δεήσομαι ὑμῶν ἀποψηφί-σασθαι». τί δὴ οὖν οὐδὲν τούτων ποι-ήσω; οὐκ αὐθαδιζόμενος, ὦ ἄνδρες

[34e]

Ἀθηναῖοι, οὐδ᾽ ὑμᾶς ἀτιμάζων, ἀλλ᾽εἰ μὲν θαῤῥαλέως ἐγὼ ἔχω πρὸς θά-νατον ἢ μή, ἄλλος λόγος, πρὸς δ᾽ οὖνδόξαν καὶ ἐμοὶ καὶ ὑμῖν καὶ ὅλῃ τῇπόλει οὔ μοι δοκεῖ καλὸν εἶναι ἐμὲτούτων οὐδὲν ποιεῖν καὶ τηλικόνδεὄντα καὶ τοῦτο τοὔνομα ἔχοντα, εἴτ᾽οὖν ἀληθὲς εἴτ᾽ οὖν ψεῦδος, ἀλλ᾽οὖν δεδογμένον

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 95

Page 96: griego, español ygriego clásico

[35a]

γέ ἐστί τῳ Σωκράτη διαφέρειν τῶνπολλῶν ἀνθρώπων. εἰ οὖν ὑμῶν οἱδοκοῦντες διαφέρειν εἴτε σοφίᾳ εἴτεἀνδρείᾳ εἴτε ἄλλῃ ᾑτινιοῦν ἀρετῇτοιοῦτοι ἔσονται, αἰσχρὸν ἂν εἴη·οἵουσπερ ἐγὼ πολλάκις ἑώρακά τι-νας ὅταν κρίνωνται, δοκοῦντας μέντι εἶναι, θαυμάσια δὲ ἐργαζομένους,ὡς δεινόν τι οἰομένους πείσεσθαι εἰἀποθανοῦνται, ὥσπερ ἀθανάτωνἐσομένων ἂν ὑμεῖς αὐτοὺς μὴ ἀπο-κτείνητε· οἳ ἐμοὶ δοκοῦσιν αἰσχύνηντῇ πόλει περιάπτειν, ὥστ᾽ ἄν τινα καὶτῶν ξένων

[35b]

ὑπολαβεῖν ὅτι οἱ διαφέροντες Ἀθη-ναίων εἰς ἀρετήν, οὓς αὐτοὶ ἑαυτῶνἔν τε ταῖς ἀρχαῖς καὶ ταῖς ἄλλαις τι-μαῖς προκρίνουσιν, οὗτοι γυναικῶνοὐδὲν διαφέρουσιν. ταῦτα γάρ, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, οὔτε ὑμᾶς χρὴποιεῖν τοὺς δοκοῦντας καὶ ὁπῃοῦν τιεἶναι, οὔτ᾽, ἂν ἡμεῖς ποιῶμεν, ὑμᾶςἐπιτρέπειν, ἀλλὰ τοῦτο αὐτὸ ἐνδεί-κνυσθαι, ὅτι πολὺ μᾶλλον καταψη-φιεῖσθε τοῦ τὰ ἐλεινὰ ταῦτα δρά-ματα εἰσάγοντος καὶ καταγέλαστοντὴν πόλιν ποιοῦντος ἢ τοῦ ἡσυχίανἄγοντος.χωρὶς δὲ τῆς δόξης, ὦ ἄνδρες, οὐδὲδίκαιόν μοι δοκεῖ

[35c]

εἶναι δεῖσθαι τοῦ δικαστοῦ οὐδὲ δε-όμενον ἀποφεύγειν, ἀλλὰ διδάσκεινκαὶ πείθειν. οὐ γὰρ ἐπὶ τούτῳ κάθη-ται ὁ δικαστής, ἐπὶ τῷ καταχαρίζε-σθαι τὰ δίκαια, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ κρίνεινταῦτα· καὶ ὀμώμοκεν οὐ χαριεῖσθαιοἷς ἂν δοκῇ αὐτῷ, ἀλλὰ δικάσεινκατὰ τοὺς νόμους. οὔκουν χρὴ οὔτεἡμᾶς ἐθίζειν ὑμᾶς ἐπιορκεῖν οὔθ᾽ὑμᾶς ἐθίζεσθαι· οὐδέτεροι γὰρ ἂνἡμῶν εὐσεβοῖεν. μὴ οὖν ἀξιοῦτέ με,ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοιαῦτα δεῖνπρὸς ὑμᾶς πράττειν ἃ μήτε ἡγοῦμαικαλὰ εἶναι μήτε

[35d]

δίκαια μήτε ὅσια, ἄλλως τε μέντοινὴ Δία πάντως καὶ ἀσεβείας φεύ-γοντα ὑπὸ Μελήτου τουτουΐ. σαφῶςγὰρ ἄν, εἰ πείθοιμι ὑμᾶς καὶ τῷδεῖσθαι βιαζοίμην ὀμωμοκότας,θεοὺς ἂν διδάσκοιμι μὴ ἡγεῖσθαιὑμᾶς εἶναι, καὶ ἀτεχνῶς ἀπολογού-μενος κατηγοροίην ἂν ἐμαυτοῦ ὡςθεοὺς οὐ νομίζω. ἀλλὰ πολλοῦ δεῖοὕτως ἔχειν· νομίζω τε γάρ, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὡς οὐδεὶς τῶνἐμῶν κατηγόρων, καὶ ὑμῖν ἐπιτρέπωκαὶ τῷ θεῷ κρῖναι περὶ ἐμοῦ ὅπῃμέλλει ἐμοί τε ἄριστα εἶναι καὶ ὑμῖν.

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr96

Page 97: griego, español ygriego clásico

[35e] deSpUÉS del VeredIcto

τὸ μὲν μὴ ἀγανακτεῖν, ὦ ἄνδρες Ἀθη-ναῖοι, ἐπὶ τούτῳ

[36a]

τῷ γεγονότι, ὅτι μου κατεψηφίσα-σθε, ἄλλα τέ μοι πολλὰ συμβάλλε-ται, καὶ οὐκ ἀνέλπιστόν μοι γέγονεντὸ γεγονὸς τοῦτο, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλονθαυμάζω ἑκατέρων τῶν ψήφων τὸνγεγονότα ἀριθμόν. οὐ γὰρ ᾠόμηνἔγωγε οὕτω παρ᾽ ὀλίγον ἔσεσθαιἀλλὰ παρὰ πολύ· νῦν δέ, ὡς ἔοικεν,εἰ τριάκοντα μόναι μετέπεσον τῶνψήφων, ἀπεπεφεύγη ἄν. Μέλητονμὲν οὖν, ὡς ἐμοὶ δοκῶ, καὶ νῦν ἀπο-πέφευγα, καὶ οὐ μόνον ἀποπέφευγα,ἀλλὰ παντὶ δῆλον τοῦτό γε, ὅτι εἰ μὴἀνέβη Ἄνυτος καὶ Λύκων κατηγορή-σοντες ἐμοῦ, κἂν ὦφλε

[36b]

χιλίας δραχμάς, οὐ μεταλαβὼν τὸπέμπτον μέρος τῶν ψήφων.τιμᾶται δ᾽ οὖν μοι ὁ ἀνὴρ θανάτου.εἶεν· ἐγὼ δὲ δὴ τίνος ὑμῖν ἀντιτιμή-σομαι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι; ἢ δῆλονὅτι τῆς ἀξίας; τί οὖν; τί ἄξιός εἰμι πα-θεῖν ἢ ἀποτεῖσαι, ὅτι μαθὼν ἐν τῷβίῳ οὐχ ἡσυχίαν ἦγον, ἀλλ᾽ ἀμελή-σας ὧνπερ οἱ πολλοί, χρηματισμοῦτε καὶ οἰκονομίας καὶ στρατηγιῶν καὶδημηγοριῶν καὶ τῶν ἄλλων ἀρχῶν

καὶ συνωμοσιῶν καὶ στάσεων τῶνἐν τῇ πόλει γιγνομένων, ἡγησάμενοςἐμαυτὸν

[36c]

τῷ ὄντι ἐπιεικέστερον εἶναι ἢ ὥστεεἰς ταῦτ᾽ ἰόντα σῴζεσθαι, ἐνταῦθαμὲν οὐκ ᾖα οἷ ἐλθὼν μήτε ὑμῖν μήτεἐμαυτῷ ἔμελλον μηδὲν ὄφελοςεἶναι, ἐπὶ δὲ τὸ ἰδίᾳ ἕκαστον ἰὼνεὐεργετεῖν τὴν μεγίστην εὐεργεσίαν,ὡς ἐγώ φημι, ἐνταῦθα ᾖα, ἐπιχειρῶνἕκαστον ὑμῶν πείθειν μὴ πρότερονμήτε τῶν ἑαυτοῦ μηδενὸς ἐπιμε-λεῖσθαι πρὶν ἑαυτοῦ ἐπιμεληθείηὅπως ὡς βέλτιστος καὶ φρονιμώτα-τος ἔσοιτο, μήτε τῶν τῆς πόλεως,πρὶν αὐτῆς τῆς πόλεως, τῶν τεἄλλων οὕτω κατὰ τὸν

[36d]

αὐτὸν τρόπον ἐπιμελεῖσθαι –τί οὖνεἰμι ἄξιος παθεῖν τοιοῦτος ὤν; ἀγα-θόν τι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, εἰ δεῖ γεκατὰ τὴν ἀξίαν τῇ ἀληθείᾳ τιμᾶσθαι·καὶ ταῦτά γε ἀγαθὸν τοιοῦτον ὅτι ἂνπρέποι ἐμοί. τί οὖν πρέπει ἀνδρὶ πέ-νητι εὐεργέτῃ δεομένῳ ἄγειν σχολὴνἐπὶ τῇ ὑμετέρᾳ παρακελεύσει; οὐκἔσθ᾽ ὅτι μᾶλλον, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,πρέπει οὕτως ὡς τὸν τοιοῦτον ἄνδραἐν πρυτανείῳ σιτεῖσθαι, πολύ γεμᾶλλον ἢ εἴ τις ὑμῶν ἵππῳ ἢ συνω-

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 97

Page 98: griego, español ygriego clásico

ρίδι ἢ ζεύγει νενίκηκεν Ὀλυμπίασιν·ὁ μὲν γὰρ ὑμᾶς ποιεῖ εὐδαίμονας δο-κεῖν εἶναι, ἐγὼ δὲ

[36e]

εἶναι, καὶ ὁ μὲν τροφῆς οὐδὲν δεῖται,ἐγὼ δὲ δέομαι. εἰ οὖν δεῖ με κατὰ τὸδίκαιον τῆς ἀξίας τιμᾶσθαι, τούτου

[37a]

τιμῶμαι, ἐν πρυτανείῳ σιτήσεως.ἴσως οὖν ὑμῖν καὶ ταυτὶ λέγων πα-ραπλησίως δοκῶ λέγειν ὥσπερ περὶτοῦ οἴκτου καὶ τῆς ἀντιβολήσεως,ἀπαυθαδιζόμενος· τὸ δὲ οὐκ ἔστιν,ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοιοῦτον ἀλλὰτοιόνδε μᾶλλον. πέπεισμαι ἐγὼ ἑκὼνεἶναι μηδένα ἀδικεῖν ἀνθρώπων,ἀλλὰ ὑμᾶς τοῦτο οὐ πείθω· ὀλίγονγὰρ χρόνον ἀλλήλοις διειλέγμεθα.ἐπεί, ὡς ἐγᾦμαι, εἰ ἦν ὑμῖν νόμος,ὥσπερ καὶ ἄλλοις ἀνθρώποις, περὶθανάτου μὴ μίαν ἡμέραν

[37b]

μόνον κρίνειν ἀλλὰ πολλάς, ἐπεί-σθητε ἄν· νῦν δ᾽ οὐ ῥᾴδιον ἐν χρόνῳὀλίγῳ μεγάλας διαβολὰς ἀπολύε-σθαι. πεπεισμένος δὴ ἐγὼ μηδέναἀδικεῖν πολλοῦ δέω ἐμαυτόν γε ἀδι-κήσειν καὶ κατ᾽ ἐμαυτοῦ ἐρεῖν αὐτὸςὡς ἄξιός εἰμί του κακοῦ καὶ τιμήσε-σθαι τοιούτου τινὸς ἐμαυτῷ. τί δεί-

σας; ἦ μὴ πάθω τοῦτο οὗ Μέλητόςμοι τιμᾶται, ὅ φημι οὐκ εἰδέναι οὔτ᾽εἰ ἀγαθὸν οὔτ᾽ εἰ κακόν ἐστιν; ἀντὶτούτου δὴ ἕλωμαι ὧν εὖ οἶδά τικακῶν ὄντων τούτου τιμησάμενος;πότερον δεσμοῦ;

[37c]

καὶ τί με δεῖ ζῆν ἐν δεσμωτηρίῳ,δουλεύοντα τῇ ἀεὶ καθισταμένῃἀρχῇ, τοῖς ἕνδεκα; ἀλλὰ χρημάτωνκαὶ δεδέσθαι ἕως ἂν ἐκτείσω; ἀλλὰταὐτόν μοί ἐστιν ὅπερ νυνδὴ ἔλεγον·οὐ γὰρ ἔστι μοι χρήματα ὁπόθενἐκτείσω. ἀλλὰ δὴ φυγῆς τιμήσωμαι;ἴσως γὰρ ἄν μοι τούτου τιμήσαιτε.πολλὴ μεντἄν με φιλοψυχία ἔχοι, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, εἰ οὕτως ἀλόγι-στός εἰμι ὥστε μὴ δύνασθαι λογίζε-σθαι ὅτι ὑμεῖς μὲν ὄντες πολῖταί μουοὐχ οἷοί τε ἐγένεσθε ἐνεγκεῖν τὰςἐμὰς

[37d]

διατριβὰς καὶ τοὺς λόγους, ἀλλ᾽ ὑμῖνβαρύτεραι γεγόνασιν καὶ ἐπιφθονώ-τεραι, ὥστε ζητεῖτε αὐτῶν νυνὶἀπαλλαγῆναι· ἄλλοι δὲ ἄρα αὐτὰςοἴσουσι ῥᾳδίως; πολλοῦ γε δεῖ, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι. καλὸς οὖν ἄν μοιὁ βίος εἴη ἐξελθόντι τηλικῷδεἀνθρώπῳ ἄλλην ἐξ ἄλλης πόλεωςἀμειβομένῳ καὶ ἐξελαυνομένῳ ζῆν.

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr98

Page 99: griego, español ygriego clásico

εὖ γὰρ οἶδ᾽ ὅτι ὅποι ἂν ἔλθω, λέγον-τος ἐμοῦ ἀκροάσονται οἱ νέοιὥσπερ ἐνθάδε· κἂν μὲν τούτουςἀπελαύνω, οὗτοί με αὐτοὶ ἐξελῶσιπείθοντες τοὺς πρεσβυτέρους·

[37e]

ἐὰν δὲ μὴ ἀπελαύνω, οἱ τούτων πα-τέρες δὲ καὶ οἰκεῖοι δι᾽ αὐτοὺς τού-τους.ἴσως οὖν ἄν τις εἴποι· «σιγῶν δὲ καὶἡσυχίαν ἄγων, ὦ Σώκρατες, οὐχ οἷόςτ᾽ ἔσῃ ἡμῖν ἐξελθὼν ζῆν;» τουτὶ δήἐστι πάντων χαλεπώτατον πεῖσαί τι-νας ὑμῶν. ἐάντε γὰρ λέγω ὅτι τῷθεῷ ἀπειθεῖν τοῦτ᾽ ἐστὶν καὶ διὰτοῦτ᾽ ἀδύνατον

[38a]

ἡσυχίαν ἄγειν, οὐ πείσεσθέ μοι ὡςεἰρωνευομένῳ· ἐάντ᾽ αὖ λέγω ὅτικαὶ τυγχάνει μέγιστον ἀγαθὸν ὂνἀνθρώπῳ τοῦτο, ἑκάστης ἡμέραςπερὶ ἀρετῆς τοὺς λόγους ποιεῖσθαικαὶ τῶν ἄλλων περὶ ὧν ὑμεῖς ἐμοῦἀκούετε διαλεγομένου καὶ ἐμαυτὸνκαὶ ἄλλους ἐξετάζοντος, ὁ δὲ ἀνεξέ-ταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ,ταῦτα δ᾽ ἔτι ἧττον πείσεσθέ μοι λέ-γοντι. τὰ δὲ ἔχει μὲν οὕτως, ὡς ἐγώφημι, ὦ ἄνδρες, πείθειν δὲ οὐῥᾴδιον. καὶ ἐγὼ ἅμα οὐκ εἴθισμαιἐμαυτὸν ἀξιοῦν κακοῦ

[38b]

οὐδενός. εἰ μὲν γὰρ ἦν μοι χρήματα,ἐτιμησάμην ἂν χρημάτων ὅσα ἔμελ-λον ἐκτείσειν, οὐδὲν γὰρ ἂν ἐβλά-βην· νῦν δὲ οὐ γὰρ ἔστιν, εἰ μὴ ἄραὅσον ἂν ἐγὼ δυναίμην ἐκτεῖσαι, το-σούτου βούλεσθέ μοι τιμῆσαι. ἴσωςδ᾽ ἂν δυναίμην ἐκτεῖσαι ὑμῖν πουμνᾶν ἀργυρίου· τοσούτου οὖντιμῶμαι.Πλάτων δὲ ὅδε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,καὶ Κρίτων καὶ Κριτόβουλος καὶἈπολλόδωρος κελεύουσί με τριά-κοντα μνῶν τιμήσασθαι, αὐτοὶ δ᾽ἐγγυᾶσθαι· τιμῶμαι οὖν τοσούτου,ἐγγυηταὶ δὲ ὑμῖν ἔσονται τοῦ ἀργυ-ρίου οὗτοι ἀξιόχρεῳ.

[38c] lUego de lA SentencIA

οὐ πολλοῦ γ᾽ ἕνεκα χρόνου, ὦἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὄνομα ἕξετε καὶαἰτίαν ὑπὸ τῶν βουλομένων τὴν πό-λιν λοιδορεῖν ὡς Σωκράτη ἀπεκτό-νατε, ἄνδρα σοφόν –φήσουσι γὰρδὴ σοφὸν εἶναι, εἰ καὶ μή εἰμι, οἱ βου-λόμενοι ὑμῖν ὀνειδίζειν– εἰ γοῦν πε-ριεμείνατε ὀλίγον χρόνον, ἀπὸ τοῦαὐτομάτου ἂν ὑμῖν τοῦτο ἐγένετο·ὁρᾶτε γὰρ δὴ τὴν ἡλικίαν ὅτι πόῤῥωἤδη ἐστὶ τοῦ βίου θανάτου δὲ ἐγγύς.λέγω δὲ τοῦτο οὐ

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 99

Page 100: griego, español ygriego clásico

[38d]

πρὸς πάντας ὑμᾶς, ἀλλὰ πρὸς τοὺςἐμοῦ καταψηφισαμένους θάνατον.λέγω δὲ καὶ τόδε πρὸς τοὺς αὐτοὺςτούτους. ἴσως με οἴεσθε, ὦ ἄνδρεςἈθηναῖοι, ἀπορίᾳ λόγων ἑαλωκέναιτοιούτων οἷς ἂν ὑμᾶς ἔπεισα, εἰᾤμην δεῖν ἅπαντα ποιεῖν καὶ λέγεινὥστε ἀποφυγεῖν τὴν δίκην. πολλοῦγε δεῖ. ἀλλ᾽ ἀπορίᾳ μὲν ἑάλωκα, οὐμέντοι λόγων, ἀλλὰ τόλμης καὶ ἀναι-σχυντίας καὶ τοῦ μὴ ἐθέλειν λέγεινπρὸς ὑμᾶς τοιαῦτα οἷ᾽ ἂν ὑμῖν μὲνἥδιστα ἦν ἀκούειν –θρηνοῦντός τέμου καὶ ὀδυρομένου καὶ ἄλλαποιοῦντος καὶ

[38e]

λέγοντος πολλὰ καὶ ἀνάξια ἐμοῦ, ὡςἐγώ φημι, οἷα δὴ καὶ εἴθισθε ὑμεῖςτῶν ἄλλων ἀκούειν. ἀλλ᾽ οὔτε τότεᾠήθην δεῖν ἕνεκα τοῦ κινδύνουπρᾶξαι οὐδὲν ἀνελεύθερον, οὔτενῦν μοι μεταμέλει οὕτως ἀπολογη-σαμένῳ, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλοναἱροῦμαι ὧδε ἀπολογησάμενος τε-θνάναι ἢ ἐκείνως ζῆν. οὔτε γὰρ ἐνδίκῃ οὔτ᾽ ἐν πολέμῳ οὔτ᾽ ἐμὲ οὔτ᾽ἄλλον οὐδένα δεῖ

[39a]

τοῦτο μηχανᾶσθαι, ὅπως ἀποφεύξε-ται πᾶν ποιῶν θάνατον. καὶ γὰρ ἐν

ταῖς μάχαις πολλάκις δῆλον γίγνεταιὅτι τό γε ἀποθανεῖν ἄν τις ἐκφύγοικαὶ ὅπλα ἀφεὶς καὶ ἐφ᾽ ἱκετείαν τρα-πόμενος τῶν διωκόντων· καὶ ἄλλαιμηχαναὶ πολλαί εἰσιν ἐν ἑκάστοιςτοῖς κινδύνοις ὥστε διαφεύγειν θά-νατον, ἐάν τις τολμᾷ πᾶν ποιεῖν καὶλέγειν. ἀλλὰ μὴ οὐ τοῦτ᾽ ᾖ χαλεπόν,ὦ ἄνδρες, θάνατον ἐκφυγεῖν, ἀλλὰπολὺ χαλεπώτερον πονηρίαν·

[39b]

θᾶττον γὰρ θανάτου θεῖ. Καὶ νῦν ἐγὼμὲν ἅτε βραδὺς ὢν καὶ πρεσβύτηςὑπὸ τοῦ βραδυτέρου ἑάλων, οἱ δ᾽ἐμοὶ κατήγοροι ἅτε δεινοὶ καὶ ὀξεῖςὄντες ὑπὸ τοῦ θάττονος, τῆς κακίας.καὶ νῦν ἐγὼ μὲν ἄπειμι ὑφ᾽ ὑμῶν θα-νάτου δίκην ὀφλών, οὗτοι δ᾽ ὑπὸ τῆςἀληθείας ὠφληκότες μοχθηρίαν καὶἀδικίαν. καὶ ἐγώ τε τῷ τιμήματιἐμμένω καὶ οὗτοι. ταῦτα μέν πουἴσως οὕτως καὶ ἔδει σχεῖν, καὶ οἶμαιαὐτὰ μετρίως ἔχειν.

[39c]

τὸ δὲ δὴ μετὰ τοῦτο ἐπιθυμῶ ὑμῖνχρησμῳδῆσαι, ὦ καταψηφισάμενοίμου· καὶ γάρ εἰμι ἤδη ἐνταῦθα ἐν ᾧμάλιστα ἄνθρωποι χρησμῳδοῦσιν,ὅταν μέλλωσιν ἀποθανεῖσθαι. φημὶγάρ, ὦ ἄνδρες οἳ ἐμὲ ἀπεκτόνατε, τι-μωρίαν ὑμῖν ἥξειν εὐθὺς μετὰ τὸν

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr100

Page 101: griego, español ygriego clásico

ἐμὸν θάνατον πολὺ χαλεπωτέραν νὴΔία ἢ οἵαν ἐμὲ ἀπεκτόνατε· νῦν γὰρτοῦτο εἴργασθε οἰόμενοι μὲν ἀπαλ-λάξεσθαι τοῦ διδόναι ἔλεγχον τοῦβίου, τὸ δὲ ὑμῖν πολὺ ἐναντίον ἀπο-βήσεται, ὡς ἐγώ φημι. πλείους ἔσον-ται ὑμᾶς

[39d]

οἱ ἐλέγχοντες, οὓς νῦν ἐγὼ κατεῖχον,ὑμεῖς δὲ οὐκ ᾐσθάνεσθε· καὶ χαλε-πώτεροι ἔσονται ὅσῳ νεώτεροίεἰσιν, καὶ ὑμεῖς μᾶλλον ἀγανακτή-σετε. εἰ γὰρ οἴεσθε ἀποκτείνοντεςἀνθρώπους ἐπισχήσειν τοῦ ὀνειδί-ζειν τινὰ ὑμῖν ὅτι οὐκ ὀρθῶς ζῆτε,οὐ καλῶς διανοεῖσθε· οὐ γάρ ἐσθ᾽αὕτη ἡ ἀπαλλαγὴ οὔτε πάνυ δυνατὴοὔτε καλή, ἀλλ᾽ ἐκείνη καὶ καλλίστηκαὶ ῥᾴστη, μὴ τοὺς ἄλλους κολούεινἀλλ᾽ ἑαυτὸν παρασκευάζειν ὅπωςἔσται ὡς βέλτιστος. ταῦτα μὲν οὖνὑμῖν τοῖς καταψηφισαμένοις μαντευ-σάμενος ἀπαλλάττομαι.

[39e]

τοῖς δὲ ἀποψηφισαμένοις ἡδέως ἂνδιαλεχθείην ὑπὲρ τοῦ γεγονότοςτουτουῒ πράγματος, ἐν ᾧ οἱ ἄρχον-τες ἀσχολίαν ἄγουσι καὶ οὔπω ἔρχο-μαι οἷ ἐλθόντα με δεῖ τεθνάναι. ἀλλάμοι, ὦ ἄνδρες, παραμείνατε το-σοῦτον χρόνον· οὐδὲν γὰρ κωλύει

διαμυθολογῆσαι πρὸς ἀλλήλους ἕωςἔξεστιν. ὑμῖν

[40a]

γὰρ ὡς φίλοις οὖσιν ἐπιδεῖξαι ἐθέλωτὸ νυνί μοι συμβεβηκὸς τί ποτε νοεῖ.ἐμοὶ γάρ, ὦ ἄνδρες δικασταί –ὑμᾶςγὰρ δικαστὰς καλῶν ὀρθῶς ἂν κα-λοίην– θαυμάσιόν τι γέγονεν. ἡ γὰρεἰωθυῖά μοι μαντικὴ ἡ τοῦ δαιμονίουἐν μὲν τῷ πρόσθεν χρόνῳ παντὶπάνυ πυκνὴ ἀεὶ ἦν καὶ πάνυ ἐπὶ σμι-κροῖς ἐναντιουμένη, εἴ τι μέλλοιμι μὴὀρθῶς πράξειν. νυνὶ δὲ συμβέβηκέμοι ἅπερ ὁρᾶτε καὶ αὐτοί, ταυτὶ ἅ γεδὴ οἰηθείη ἄν τις καὶ νομίζεταιἔσχατα κακῶν εἶναι· ἐμοὶ δὲ

[40b]

οὔτε ἐξιόντι ἕωθεν οἴκοθεν ἠναν-τιώθη τὸ τοῦ θεοῦ σημεῖον, οὔτεἡνίκα ἀνέβαινον ἐνταυθοῖ ἐπὶ τὸ δι-καστήριον, οὔτε ἐν τῷ λόγῳ οὐδα-μοῦ μέλλοντί τι ἐρεῖν. καίτοι ἐνἄλλοις λόγοις πολλαχοῦ δή με ἐπέ-σχε λέγοντα μεταξύ· νῦν δὲ οὐδα-μοῦ περὶ ταύτην τὴν πρᾶξιν οὔτ᾽ ἐνἔργῳ οὐδενὶ οὔτ᾽ ἐν λόγῳ ἠναντίω-ταί μοι. τί οὖν αἴτιον εἶναι ὑπολαμ-βάνω; ἐγὼ ὑμῖν ἐρῶ· κινδυνεύει γάρμοι τὸ συμβεβηκὸς τοῦτο ἀγαθὸν γε-γονέναι, καὶ οὐκ ἔσθ᾽ ὅπως ἡμεῖςὀρθῶς ὑπολαμβάνομεν,

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 101

Page 102: griego, español ygriego clásico

[40c]

ὅσοι οἰόμεθα κακὸν εἶναι τὸ τεθνά-ναι. μέγα μοι τεκμήριον τούτου γέ-γονεν· οὐ γὰρ ἔσθ᾽ ὅπως οὐκ ἠναν-τιώθη ἄν μοι τὸ εἰωθὸς σημεῖον, εἰμή τι ἔμελλον ἐγὼ ἀγαθὸν πράξειν.ἐννοήσωμεν δὲ καὶ τῇδε ὡς πολλὴἐλπίς ἐστιν ἀγαθὸν αὐτὸ εἶναι. δυοῖνγὰρ θάτερόν ἐστιν τὸ τεθνάναι· ἢγὰρ οἷον μηδὲν εἶναι μηδὲ αἴσθησινμηδεμίαν μηδενὸς ἔχειν τὸν τε-θνεῶτα, ἢ κατὰ τὰ λεγόμενα μετα-βολή τις τυγχάνει οὖσα καὶ μετοίκη-σις τῇ ψυχῇ τοῦ τόπου τοῦ ἐνθένδεεἰς ἄλλον τόπον. καὶ εἴτε δὴ μηδεμίααἴσθησίς ἐστιν ἀλλ᾽

[40d]

οἷον ὕπνος ἐπειδάν τις καθεύδωνμηδ᾽ ὄναρ μηδὲν ὁρᾷ, θαυμάσιονκέρδος ἂν εἴη ὁ θάνατος –ἐγὼ γὰρἂν οἶμαι, εἴ τινα ἐκλεξάμενον δέοιταύτην τὴν νύκτα ἐν ᾗ οὕτω κατέ-δαρθεν ὥστε μηδὲ ὄναρ ἰδεῖν, καὶτὰς ἄλλας νύκτας τε καὶ ἡμέρας τὰςτοῦ βίου τοῦ ἑαυτοῦ ἀντιπαραθένταταύτῃ τῇ νυκτὶ δέοι σκεψάμενονεἰπεῖν πόσας ἄμεινον καὶ ἥδιον ἡμέ-ρας καὶ νύκτας ταύτης τῆς νυκτὸς βε-βίωκεν ἐν τῷ ἑαυτοῦ βίῳ, οἶμαι ἂνμὴ ὅτι ἰδιώτην τινά, ἀλλὰ τὸν μέγανβασιλέα εὐαριθμήτους

[40e]

ἂν εὑρεῖν αὐτὸν ταύτας πρὸς τὰςἄλλας ἡμέρας καὶ νύκτας –εἰ οὖντοιοῦτον ὁ θάνατός ἐστιν, κέρδοςἔγωγε λέγω· καὶ γὰρ οὐδὲν πλείωνὁ πᾶς χρόνος φαίνεται οὕτω δὴ εἶναιἢ μία νύξ. εἰ δ᾽ αὖ οἷον ἀποδημῆσαίἐστιν ὁ θάνατος ἐνθένδε εἰς ἄλλοντόπον, καὶ ἀληθῆ ἐστιν τὰ λεγόμενα,ὡς ἄρα ἐκεῖ εἰσι πάντες οἱ τε-θνεῶτες, τί μεῖζον ἀγαθὸν τούτουεἴη ἄν, ὦ ἄνδρες δικασταί; εἰ γάρ τις

[41a]

ἀφικόμενος εἰς Ἅιδου, ἀπαλλαγεὶςτουτωνὶ τῶν φασκόντων δικαστῶνεἶναι, εὑρήσει τοὺς ὡς ἀληθῶς δικα-στάς, οἵπερ καὶ λέγονται ἐκεῖ δικά-ζειν, Μίνως τε καὶ Ῥαδάμανθυς καὶΑἰακὸς καὶ Τριπτόλεμος καὶ ἄλλοιὅσοι τῶν ἡμιθέων δίκαιοι ἐγένοντοἐν τῷ ἑαυτῶν βίῳ, ἆρα φαύλη ἂνεἴη ἡ ἀποδημία; ἢ αὖ Ὀρφεῖ συγγε-νέσθαι καὶ Μουσαίῳ καὶ Ἡσιόδῳ καὶὉμήρῳ ἐπὶ πόσῳ ἄν τις δέξαιτ᾽ ἂνὑμῶν; ἐγὼ μὲν γὰρ πολλάκις ἐθέλωτεθνάναι εἰ ταῦτ᾽ ἔστιν ἀληθῆ. ἐπεὶ

[41b]

ἔμοιγε καὶ αὐτῷ θαυμαστὴ ἂν εἴη ἡδιατριβὴ αὐτόθι, ὁπότε ἐντύχοιμιΠαλαμήδει καὶ Αἴαντι τῷ Τελαμῶνοςκαὶ εἴ τις ἄλλος τῶν παλαιῶν διὰ κρί-

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr102

Page 103: griego, español ygriego clásico

σιν ἄδικον τέθνηκεν, ἀντιπαραβάλ-λοντι τὰ ἐμαυτοῦ πάθη πρὸς τὰ ἐκεί-νων –ὡς ἐγὼ οἶμαι, οὐκ ἂν ἀηδὲςεἴη– καὶ δὴ τὸ μέγιστον, τοὺς ἐκεῖἐξετάζοντα καὶ ἐρευνῶντα ὥσπερτοὺς ἐνταῦθα διάγειν, τίς αὐτῶν σο-φός ἐστιν καὶ τίς οἴεται μέν, ἔστιν δ᾽οὔ. ἐπὶ πόσῳ δ᾽ ἄν τις, ὦ ἄνδρες δι-κασταί, δέξαιτο ἐξετάσαι τὸν ἐπὶΤροίαν ἀγαγόντα

[41c]

τὴν πολλὴν στρατιὰν ἢ Ὀδυσσέα ἢΣίσυφον ἢ ἄλλους μυρίους ἄν τιςεἴποι καὶ ἄνδρας καὶ γυναῖκας, οἷςἐκεῖ διαλέγεσθαι καὶ συνεῖναι καὶἐξετάζειν ἀμήχανον ἂν εἴη εὐδαιμο-νίας; πάντως οὐ δήπου τούτου γεἕνεκα οἱ ἐκεῖ ἀποκτείνουσι· τά τε γὰρἄλλα εὐδαιμονέστεροί εἰσιν οἱ ἐκεῖτῶν ἐνθάδε, καὶ ἤδη τὸν λοιπὸν χρό-νον ἀθάνατοί εἰσιν, εἴπερ γε τὰ λε-γόμενα ἀληθῆ.ἀλλὰ καὶ ὑμᾶς χρή, ὦ ἄνδρες δικα-σταί, εὐέλπιδας εἶναι πρὸς τὸν θά-νατον, καὶ ἕν τι τοῦτο διανοεῖσθαιἀληθές, ὅτι

[41d]

οὐκ ἔστιν ἀνδρὶ ἀγαθῷ κακὸν οὐδὲνοὔτε ζῶντι οὔτε τελευτήσαντι, οὐδὲἀμελεῖται ὑπὸ θεῶν τὰ τούτου πράγ-ματα· οὐδὲ τὰ ἐμὰ νῦν ἀπὸ τοῦ αὐτο-

μάτου γέγονεν, ἀλλά μοι δῆλόν ἐστιτοῦτο, ὅτι ἤδη τεθνάναι καὶ ἀπηλ-λάχθαι πραγμάτων βέλτιον ἦν μοι.διὰ τοῦτο καὶ ἐμὲ οὐδαμοῦ ἀπέτρε-ψεν τὸ σημεῖον, καὶ ἔγωγε τοῖς κα-ταψηφισαμένοις μου καὶ τοῖς κατη-γόροις οὐ πάνυ χαλεπαίνω. καίτοι οὐταύτῃ τῇ διανοίᾳ κατεψηφίζοντόμου καὶ κατηγόρουν, ἀλλ᾽ οἰόμενοιβλάπτειν·

[41e]

τοῦτο αὐτοῖς ἄξιον μέμφεσθαι. το-σόνδε μέντοι αὐτῶν δέομαι· τοὺςὑεῖς μου, ἐπειδὰν ἡβήσωσι, τιμωρή-σασθε, ὦ ἄνδρες, ταὐτὰ ταῦτα λυ-ποῦντες ἅπερ ἐγὼ ὑμᾶς ἐλύπουν,ἐὰν ὑμῖν δοκῶσιν ἢ χρημάτων ἢἄλλου του πρότερον ἐπιμελεῖσθαι ἢἀρετῆς, καὶ ἐὰν δοκῶσί τι εἶναιμηδὲν ὄντες, ὀνειδίζετε αὐτοῖςὥσπερ ἐγὼ ὑμῖν, ὅτι οὐκ ἐπιμε-λοῦνται ὧν δεῖ, καὶ οἴονταί τι εἶναιὄντες οὐδενὸς ἄξιοι. καὶ ἐὰν

[42a]

ταῦτα ποιῆτε, δίκαια πεπονθὼς ἐγὼἔσομαι ὑφ᾽ ὑμῶν αὐτός τε καὶ οἱὑεῖς. ἀλλὰ γὰρ ἤδη ὥρα ἀπιέναι, ἐμοὶμὲν ἀποθανουμένῳ, ὑμῖν δὲ βιωσο-μένοις· ὁπότεροι δὲ ἡμῶν ἔρχονταιἐπὶ ἄμεινον πρᾶγμα, ἄδηλον παντὶπλὴν ἢ τῷ θεῷ.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 103

Page 104: griego, español ygriego clásico

plAtón – Apología de Sócratesespanol.gr104

GRES

GRES

GRES

Page 105: griego, español ygriego clásico

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτηespanol.gr 105

GRES

GRES

GRES

Page 106: griego, español ygriego clásico

platón, escribe sobre los últimos momentos desu maestro

Fedón de platón[117e-118b]traducción: carlos garcía gual

Ο Πλάτων περιγράφει τις τελευταίες στιγμές τουδασκάλου του

Πλάτωνος Φαίδων (ή Περὶ ψυχῆς)[117e-118b]

❝– porque he oído que hay que morir

en un silencio ritual. conque tenedvalor y mantened la calma.

Y nosotros, al escucharlo, nos aver-gonzamos y contuvimos el llanto. Élpaseó, y cuando dijo que le pesabanlas piernas, se tendió boca arriba,pues así se lo había aconsejado elindividuo. Y al mismo tiempo el quele había dado el veneno lo examinaba,tomándole de rato en rato los pies ylas piernas, y luego, aprentándolecon fuerza el pie, le preguntó si losentía, y él dijo que no. Y despuésde esto hizo lo mismo con sus pan-torrillas, y ascendiendo de este modonos dijo que se iba quedando frío yrígido. Mientras lo tanteaba nos dijoque, cuando eso le llegara al corazón,entonces se extinguiría.

❝– Έχω ακούσει μάλιστα ότι πρέπει

να τελειώνει κανείς με ευχές καικαλά λόγια. Ησυχάστε λοιπόν καιφανείτε δυνατοί.

Κι εμείς, όταν τον ακούσαμε, νιώ-σαμε ντροπή και συγκρατήσαμε ταδάκρυα. Εκείνος, αφού έκανε μιαβόλτα, επειδή, είπε, βάρυναν τα πό-δια του, ξάπλωσε ανάσκελα, γιατίέτσι του συνέστησε ο άνθρωπος,που συνάμα τον έπιανε κι εξέταζεκάθε λίγο τις πατούσες και τα πόδιατου. Έπειτα, αφού πίεσε δυνατά τηνπατούσα του, τον ρώτησε αν το αι-σθανόταν. Εκείνος είπε όχι. Στη συ-νέχεια τις κνήμες κι ανεβαίνονταςπρος τα πάνω μας έκανε να καταλά-βουμε ότι πάγωνε κι ότι η ακαμψίαείχε αρχίσει. Τον έπιασε πάλι κι είπεότι όταν φτάσει μέχρι την καρδιά,τότε θα φύγει ο Σωκράτης.

plAtón – Apología de Sócrates – platón, escribe sobre los últimos momentos de su maestroespanol.gr106

GRES

GRES

GRES

Page 107: griego, español ygriego clásico

Ya estaba casi fría la zona del vientrecuando descubriéndose, pues se ha-bía tapado, nos dijo, y fue lo últimoque habló:– critón, le debemos un gallo a As-clepio. Así que págaselo y no lo des-cuides.– Así se hará, dijo critón. Mira siquieres algo más.

pero a esta pregunta ya no respondió,sino que al poco rato tuvo un estre-mecimiento, y el hombre lo descu-brió, y él tenía rígida la mirada. Alverlo, critón le cerró la boca y losojos…

Ήδη είχε αρχίσει να παγώνει τοσώμα του γύρω από το υπογάστριο.Κι εκείνος αποκαλύπτοντας το πρό-σωπό του που το είχε ήδη καλύψειμ’ ένα μαντήλι, είπε το τελευταίο πουβγήκε από το στόμα του:– Χρωστάμε, Κρίτωνα, ένα κόκοραστον Ασκληπιό. Να του τον δώσετε,μην το αμελήσετε.– Εντάξει, είπε ο Κρίτων. Μήπως θεςτίποτε άλλο;

Στην ερώτηση του Κρίτωνα δεναπάντησε πια. Μετά από λίγο όμωςσάλεψε, κι ο άνθρωπος τον ξεσκέ-πασε. Εκείνος είχε στυλώσει τοβλέμμα. Βλέποντάς τον ο Κρίτων, τοέκλεισε το στόμα και τα μάτια…

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Ο Πλάτων περιγράφει τις τελευταίες στιγμές του δασκάλου τουespanol.gr 107

GRES

GRES

GRES

Page 108: griego, español ygriego clásico

plAtón – Apología de Sócrates – la planta que mató a Sócratesespanol.gr108

GRES

GRES

GRES

la planta que mató a Sócrates

Fedón de platón[117e-118b]

Το φυτό που σκότωσετον Σωκράτη

Πλάτωνος Φαίδων (ή Περὶ ψυχῆς)[117e-118b]

Page 109: griego, español ygriego clásico

❝ la cicuta

la cicuta (Conium maculatum L.) esuna planta de las más venenosas delreino vegetal. la palabra cicuta sederiva del griego konas: girar sobre,en referencia al estado vertiginosoque produce su intoxicación.

en la grecia clásica se empleabacomo método de ejecución, forzandoa beber a los condenados a muerteuna mezcla de vino y extracto de ci-cuta previamente machacada. des-pués de la ingesta se les obligaba adar un paseo para que el veneno ac-tuará con más rapidez. los síntomasde cituta son la parálisis comenzandopor los miembros inferiores, bruscosepisodios como nauseas, vómitos,diarreas, convulsiones, y al final, lamuerte por asfixia.

❝ κΩνεΙον Το ςΤΙκΤον

Το κώνειον το στικτόν (Conium macu -l atum L.) είναι ένα από τα πιο δηλη-τηριώδη φυτά. Οφείλει την ονομα-σία του στο ρήμα «κωνάω», πουσημαίνει «περιστρέφω» (αρχ. ελλ.παράγωγο «κώνος» = σβούρα), λόγωτης κατάστασης ιλίγγου και παράλυ-σης που επιφέρει η δηλητηρίαση.

Στην Αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούν-ταν ως μέθοδος εκτέλεσης θανατο-ποινιτών, που αναγκάζονταν να πί-νουν ένα μίγμα κρασιού και εκχυλί -σματος κωνείου. Για να δράσει συν-τομότερα το δηλητήριο, μετά τηνπρόσληψή του, υποχρεώνονταν νασηκωθούν και να περπατήσουν γιαλίγο. Τα συμπτώματα από τη λήψηκώνειου, είναι παράλυση που ξεκινάαπό τα κάτω άκρα, αιφνίδια επεισό-δια, όπως ναυτία, έμετος, διάρροια,επιληπτικές κρίσεις, με τελική κατά-ληξη το θάνατο από ασφυξία.

ΠΛΑΤΩΝ – Η απολογία του Σωκράτη – Το φυτό που σκότωσε τον Σωκράτηespanol.gr 109

GRES

GRES

GRES

Page 110: griego, español ygriego clásico

GRES