greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/made… · Web view3η και 4η...

Π.3.2.1 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε

30 διδακτικές ώρες ανά τάξη

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Α΄ Λυκείου

Θεματική ενότητα:

Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση

Τίτλος:

«Από το δημοτικό τραγούδι στη μοντέρνα ποίηση»

ΧΑΡΙΤΩΝ ΜΑΔΕΝΛΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2013

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι .Ν. ΚΑΖΑΖΗΣΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.1. Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη.ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣΥπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας λογοτεχνίας: Βασίλης ΒασιλειάδηςΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ http :// www . greeklanguage . gr Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, ΘεσσαλονίκηΤηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: [email protected]

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες Α΄ Λυκείου «Από το δημοτικό τραγούδι στη μοντέρνα ποίηση»

Σελίδα 2 από 38

mailto:[email protected]

http://www.greeklanguage.gr/

Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος Από το δημοτικό τραγούδι στη μοντέρνα ποίηση

Δημιουργός Χαρίτων Μαδενλής

Διδακτικό αντικείμενοΝεοελληνική λογοτεχνία

(Προτεινόμενη) ΤάξηΑ΄ Λυκείου

ΧρονολογίαΔεκέμβριος 2013.

Διδακτική/θεματική ενότηταΑ΄ Λυκείου: Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση

ΔιαθεματικόΌχι

Χρονική διάρκειαΟκτώ διδακτικές ώρες.

ΧώροςΙ. Φυσικός χώρος:

Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής.

ΙΙ. Εικονικός χώρος: Wiki.

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητήΑπαιτείται εξοικείωση των μαθητών με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο καθώς και

δυνατότητα να χρησιμοποιούν διάφορες εφαρμογές των Η/Υ όπως: προγράμματα

επεξεργασίας κειμένου (Word), χρήση Wiki. Επίσης, απαιτείται οι μαθητές να έχουν




βασικές γνώσεις πλοήγησης στο διαδίκτυο και χρήσης μιας μηχανής αναζήτησης

(Google).

Ο διδάσκων πρέπει να έχει βασικές γνώσεις λειτουργίας του Wiki, καθώς

απαιτείται πριν από την εφαρμογή του σεναρίου να έχει δημιουργήσει μια ελκυστική

για τους μαθητές σελίδα Wiki, όπου οι ομάδες θα εργάζονται αναρτώντας όλο το

υλικό τους. Ο διδάσκων απαιτείται να παρακολουθεί και να διαχειρίζεται το Wiki

καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του σεναρίου.

Όσον αφορά την υλικοτεχνική υποδομή απαιτείται να διαθέτει το σχολείο

εργαστήριο πληροφορικής εξοπλισμένο με τουλάχιστον έξι υπολογιστές και έναν

βιντεοπροβολέα. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η αξιοποίηση συγκεκριμένης

βιβλιογραφίας που αφορά μελέτες σχετικές με την τεχνική των δημοτικών

τραγουδιών και τον εντοπισμό χαρακτηριστικών της δημοτικής ποίησης σε ποιήματα

σύγχρονων νεοελλήνων ποιητών.

Εφαρμογή στην τάξηΤο συγκεκριμένο σενάριο είναι πρόταση διδασκαλίας.

Το σενάριο στηρίζεται—

Το σενάριο αντλεί—

Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το σενάριο προβλέπει τη μελέτη δημοτικών τραγουδιών και μοντέρνων ποιημάτων

καθώς και μελετών που αναφέρονται στα κοινά χαρακτηριστικά των δημοτικών

τραγουδιών και στην εμφάνιση των χαρακτηριστικών αυτών σε μοντέρνα ποιήματα.

Οι μαθητές αρχικά εντοπίζουν σε δημοτικά τραγούδια και μοντέρνα ποιήματα τα

ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και συνθέτουν ένα σχετικό άρθρο με θέμα τις

διαφορές μεταξύ της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης. Στη συνέχεια, με την




καθοδήγηση σχετικής βιβλιογραφίας, εντοπίζουν και μελετούν τη λειτουργία των

κοινών χαρακτηριστικών σε επιλεγμένα δημοτικά τραγούδια. Τα χαρακτηριστικά

αυτά τα εντοπίζουν σε μοντέρνα ποιήματα που μελετούν και συμβουλευόμενοι

σχετική βιβλιογραφία καταλήγουν στη σύνθεση ενός άρθρου που αφορά την

εμφάνιση χαρακτηριστικών του δημοτικού τραγουδιού στη σύγχρονη ποίηση. Κατά

την πορεία εφαρμογής του σεναρίου οι μαθητές ασκούνται στην κριτική αξιοποίηση

πληροφοριών που αντλούν από φιλολογικές μελέτες και στη συγγραφή

επιστημονικού άρθρου, τεκμηριώνοντας τις απόψεις τους και παραπέμποντας στις

πηγές από τις οποίες αντλούν υλικό. Η σύνθεση του τελικού κειμένου, που στο τέλος

αναρτάται στο διαδίκτυο, είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας των μαθητών τόσο στον

φυσικό χώρο του σχολείου όσο και στον εικονικό χώρο του Wiki.

Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο

Η διδασκαλία δημοτικών τραγουδιών συχνά δεν κερδίζει το ενδιαφέρον των

μαθητών, οι οποίοι θεωρούν τη δημοτική ποίηση πολύ μακρινή από τη σύγχρονη

εποχή και τα θέματα που απασχολούν την καθημερινότητά τους. Οι ιδιαίτεροι

εκφραστικοί τρόποι των δημοτικών τραγουδιών, η ιδιωματική τους γλώσσα και τα

κοινά τεχνοτροπικά τους χαρακτηριστικά θεωρείται ότι απέχουν από τους τρόπους με

τους οποίους εκφράζεται η σύγχρονη ποίηση. Έτσι ο εντοπισμός επιρροών της

δημοτικής ποίησης στα μοντέρνα ποιήματα ξαφνιάζει τον αναγνώστη και τονίζει τη

σπουδαιότητα της παράδοσης ως βάσης στην οποία στηρίζεται η μετέπειτα

λογοτεχνική παραγωγή. Επιπλέον, η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας

των μαθητών σε επιστημονικό άρθρο με παραπομπές τόσο στα ποιήματα όσο και στις

μελέτες από τις οποίες αντλούν υλικό για να τεκμηριώσουν τις απόψεις τους

θεωρείται ιδιαίτερα αποδοτική εργασία, καθώς ασκεί τους μαθητές στον τρόπο

εργασίας του φιλολόγου ερευνητή.




Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής

Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι τόσο στην καθημερινότητα όσο και σε

διάφορες εκφάνσεις του πολιτισμού (π.χ. λογοτεχνία, ζωγραφική,

αρχιτεκτονική, μόδα) στοιχεία του παρελθόντος επιβιώνουν και επηρεάζουν

το παρόν.

Γνώσεις για τη λογοτεχνία

Να γνωρίσουν οι μαθητές ορισμένα ιδιαίτερα γνωρίσματα της παραδοσιακής

και μοντέρνας ποίησης.

Να γνωρίσουν βασικούς κανόνες και κοινά χαρακτηριστικά των δημοτικών

τραγουδιών και να εξετάσουν τη λειτουργία τους.

Να κατανοήσουν τις επιδράσεις που ασκούνται από λογοτεχνικά έργα του

παρελθόντος σε σύγχρονους λογοτέχνες στο πλαίσιο της συνέχειας της

εθνικής μας λογοτεχνίας.

Γραμματισμοί

Να είναι σε θέση να ερμηνεύουν ποιήματα, παραδοσιακά ή μοντέρνα,

εντοπίζοντας και αναλύοντας βασικά χαρακτηριστικά τους.

Να μπορούν να εντοπίζουν σε δημοτικά τραγούδια και σύγχρονα ποιήματα

κοινά χαρακτηριστικά, εκφέροντας άποψη για τον βαθμό στον οποίο τα κοινά

αυτά στοιχεία είναι αποτέλεσμα επίδρασης του παλιού στο νέο.

Να αντλούν στοιχεία από διάφορες εργασίες και συνδυάζοντάς τα να

συνθέτουν μια νέα επιστημονική εργασία.

Να αξιοποιούν δυνατότητες του προγράμματος επεξεργασίας κειμένων για να

διαπιστώνουν τον βαθμό στον οποίο εμφανίζονται στα δημοτικά τραγούδια

και στα μοντέρνα ποιήματα τα κοινά μεταξύ τους χαρακτηριστικά.




Να συνεργάζονται κατά την εκπόνηση μιας δραστηριότητας ως μέλη μιας

ομάδας τόσο μέσα στον φυσικό χώρο της σχολικής τάξης όσο και στον

εικονικό χώρο του Wiki.

Στο πλαίσιο των νέων γραμματισμών, να αντιμετωπίζουν κριτικά το

διαδίκτυο δημοσιεύοντας υλικό που δημιούργησαν οι ίδιοι, διαθέσιμο στα

εκατομμύρια των χρηστών του διαδικτύου.

Διδακτικές πρακτικές

Κατά την εφαρμογή του σεναρίου οι μαθητές συνεργάζονται στο πλαίσιο των ομάδων

είτε στη σχολική τάξη κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είτε στον

ηλεκτρονικό χώρο του Wiki. Μελετούν τα δημοτικά τραγούδια που προβλέπονται

από το σενάριο και καταλήγουν σε συμπεράσματα για τη λειτουργία των κοινών

χαρακτηριστικών σε αυτά. Αναζητούν τα χαρακτηριστικά αυτά σε μοντέρνα

ποιήματα και καταλήγουν σε συμπεράσματα για τις επιδράσεις της δημοτικής

ποίησης στο έργο σύγχρονων ποιητών. Μελετούν σχετική βιβλιογραφία που τους

δίνεται, αποδελτιώνουν τα στοιχεία που τους ενδιαφέρουν και τα αξιοποιούν με

επιστημονικά αποδεκτό τρόπο στη σύνθεση του δικού τους επιστημονικού άρθρου.

Ο εκπαιδευτικός παρακολουθεί την πορεία εργασίας των μαθητών τόσο μέσα

στη σχολική τάξη όσο και στο Wiki. Επεμβαίνει, όταν το κρίνει απαραίτητο, για να

δώσει κατευθύνσεις, να λύσει απορίες, να διορθώσει αστοχίες, να επιβραβεύσει και

να ενθαρρύνει τη συμμετοχή όλων των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η

επέμβαση του διδάσκοντα αποσκοπεί μέσω της ανατροφοδότησης να πετύχει τη

βελτίωση του προσωπικού υλικού των μαθητών και την απόκτηση δεξιοτήτων που

σχετίζονται με τις δραστηριότητες που εκπονούν οι μαθητές.




Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Στις τρεις τάξεις του Λυκείου προβλέπεται από τα προγράμματα σπουδών του

μαθήματος των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας η μελέτη ποιημάτων όλων των

περιόδων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Έτσι εξετάζονται στην Α΄ τάξη έργα των

πρώτων περιόδων της και στη Γ΄ ποιήματα των σύγχρονων μεταπολεμικών ποιητών.

Συνήθως η εξέταση των έργων αυτών, όπως φαίνεται από τις ερωτήσεις που

συνοδεύουν τα κείμενα στο σχολικό εγχειρίδιο και από τις οδηγίες προς τους

διδάσκοντες, δεν περιλαμβάνει τη μελέτη των επιδράσεων της δημοτικής ποίησης στη

μοντέρνα. Στο παρόν σενάριο προτείνεται η εξέταση κοινών τεχνοτροπικών

χαρακτηριστικών και εκφραστικών μέσων στα δημοτικά τραγούδια και ο εντοπισμός

τους σε έργα σύγχρονων μεταπολεμικών ποιητών, προκειμένου να διαπιστωθεί η

επίδραση της παλαιότερης στη σύγχρονη ποιητική παραγωγή και να γίνει κατανοητό

από τους μαθητές ότι στον χώρο της τέχνης το παρελθόν επιβιώνει στη σύγχρονη

παραγωγή.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Στο πρώτο τεύχος των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ανθολογούνται

αντιπροσωπευτικά δημοτικά τραγούδια διαφόρων κατηγοριών τα οποία προβλέπεται

να διδαχθούν οι μαθητές της Α΄ Λυκείου. Παράλληλα, στην εισαγωγή που συνοδεύει

την αντίστοιχη ενότητα παρουσιάζονται σύντομα βασικά κοινά χαρακτηριστικά των

δημοτικών τραγουδιών. Επίσης, στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών της Α΄ Λυκείου

προβλέπεται η εξέταση παραδοσιακών και σύγχρονων ποιημάτων για να

διαπιστωθούν οι μεταξύ τους διαφορές. Στο παρόν σενάριο πέρα από τη μελέτη των

διαφορών της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης εξετάζονται κοινά

χαρακτηριστικά των δημοτικών τραγουδιών τα οποία εντοπίζονται και σε μοντέρνα

ποιήματα προκειμένου να διαπιστωθεί η επίδραση της δημοτικής ποίησης στη

μοντέρνα.




Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Στο σενάριο αξιοποιούνται οι δυνατότητες των προγραμμάτων επεξεργασίας

κειμένων (χρωματισμός στίχων, εισαγωγή σχολίων), προκειμένου να παρουσιαστούν

πιο παραστατικά τα συμπεράσματα που αφορούν τον βαθμό στον οποίο εμφανίζονται

κοινά χαρακτηριστικά στα δημοτικά τραγούδια και σε σύγχρονα ποιήματα και να

γίνει κατανοητή τόσο η σύνθεση και η τελική διαμόρφωση των δημοτικών

τραγουδιών μέσω των αμοιβαίων επιρροών των ανώνυμων δημιουργών και της

προφορικής διάδοσης των τραγουδιών από γενιά σε γενιά όσο και η εμφάνιση των

χαρακτηριστικών αυτών σε μοντέρνα ποιήματα.

Η δημοσίευση υλικού στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια,

όπου οποιοσδήποτε χρήστης του διαδικτύου μπορεί να δημοσιεύσει πρωτότυπο υλικό

ή να διορθώσει δημοσιευμένο υλικό, δημιουργεί ένα αυθεντικό επικοινωνιακό

πλαίσιο και καθιστά τους μαθητές πιο προσεκτικούς και ώριμους στις απαντήσεις

τους, καθώς γνωρίζουν ότι αποδέκτης της εργασίας τους δεν είναι μόνο ο καθηγητής

τους αλλά όλοι οι χρήστες του διαδικτύου.

Η εργασία των μαθητών στον εικονικό χώρο του Wiki ενισχύει τις

συνεργατικές και επικοινωνιακές δεξιότητες των μαθητών, καθώς επεκτείνει την

εκπαιδευτική διαδικασία πέρα από τον φυσικό χώρο της σχολικής τάξης και το

περιορισμένο διδακτικό ωράριο. Παράλληλα, η αμεσότητα πρόσβασης στον χώρο

του Wiki και η δυνατότητα εξακρίβωσης της προσωπικής συμβολής των μαθητών

στην εκπόνηση των εργασιών αποτελούν κίνητρα για τη συμμετοχή των μαθητών

στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Με την τελευταία εργασία του σεναρίου που προβλέπεται να εκπονηθεί στο

σπίτι οι μαθητές γνωρίζουν τη χρησιμότητα ενός σύγχρονου ψηφιακού εργαλείου,

του συμφραστικού πίνακα, το οποίο δίνει τη δυνατότητα αναζήτησης για μοτίβα,

θέματα, τεχνικές σε ολόκληρο το έργο ενός λογοτέχνη παρακάμπτοντας την άλλοτε

επίπονη και εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία συλλογής υλικού από τον ερευνητή




φιλόλογο και επιτρέποντάς τον να επικεντρωθεί κυρίως στην επεξεργασία του υλικού

και στην εξαγωγή συμπερασμάτων.

Κείμενα

Λογοτεχνικά κείμενα σχολικών εγχειριδίων

ΚΝΛ Γ΄ Γυμνασίου:

Μίλτος Σαχτούρης, «Τα δώρα»

«Του γιοφυριού της Άρτας»

ΚΝΛ Α΄ Λυκείου:

Ιωάννης Βηλαράς, «Σαν πεταλούδα στη φωτιά…»

Δημοτικά τραγούδια:

«Του νεκρού αδερφού»

«Η αρπαγή της γυναίκας του Διγενή»

«Ο γιος της χήρας»

«Γιατί είναι μαύρα τα βουνά;»

«Ήλιε μου και τρισήλιε μου»

«Η λυγερή στον Άδη»

«Της Δέσπως»

«Της Πάργας»

«Το κρούσος της Αντριανούπολης»

Λογοτεχνικά κείμενα εκτός σχολικών εγχειριδίων

Νάνος Βαλαωρίτης, «Το σπίτι». Ποιήματα 1, 43. Αθήνα: Ύψιλον/βιβλία, 1983.

Νάνος Βαλαωρίτης, «Μύκονος». Ποιήματα 1,48. Αθήνα: Ύψιλον/βιβλία, 1983.

Νάνος Βαλαωρίτης, «Ονομαστικά». Ποιήματα 1, 115. Αθήνα: Ύψιλον/βιβλία, 1983.

Νάνος Βαλαωρίτης, «Μαρμαρωμένο ποίημα». Ποιήματα 1, 157. Αθήνα:

Ύψιλον/βιβλία, 1983.




http://admin.ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1913,6315/

http://digitalschool-admin.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1913,6319/








http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/251/1847,5999/

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2361,8972/


Δ.Π. Παπαδίτσας, «Δώδεκα αινίγματα, ιβ΄». Δυοειδής λόγος, 49. Αθήνα: Οι εκδόσεις

των φίλων, 1980.

«Του Χρήστου Μηλιόνη». Στο Εκλογαί: από τα τραγούδια του ελληνικού λαού, 54.

Επιμ. Ν. Πολίτης. Αθήνα: Ιστορική Έρευνα, 1989.

Μίλτος Σαχτούρης, «Ο πυρετός της χαράς». Ποιήματα 1945-1971,11. Αθήνα:

Κέδρος, 1988.

Μίλτος Σαχτούρης, «Η νύχτα της λησμονημένης». Ποιήματα 1945-1971, 24. Αθήνα:

Κέδρος, 1988.

Μίλτος Σαχτούρης, «Η λησμονημένη I » . Ποιήματα 1945-1971, 31. Αθήνα: Κέδρος,

1988.

Μίλτος Σαχτούρης, «Ο βυθός». Ποιήματα 1945-1971, 50. Αθήνα: Κέδρος, 1988.

Μίλτος Σαχτούρης, «Τα χωρισμένα». Ποιήματα 1945-1971, 51. Αθήνα: Κέδρος,

1988.

Μίλτος Σαχτούρης, «Θρήνος». Ποιήματα 1945-1971, 212. Αθήνα: Κέδρος, 1988.

Υποστηρικτικό/εκπαιδευτικό υλικό:

Μη λογοτεχνικά κείμενα

Δανιήλ, Χρ. 1999. Σύγχρονη ποίηση και δημοτική παράδοση: το δημοτικό

τραγούδι στην ποίηση των μεταπολεμικών υπερρεαλιστών ποιητών. Διδακτορική

διατριβή. Γιάννενα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Καψωμένος, Ερ. 1996. Δημοτικό τραγούδι. Μια διαφορετική προσέγγιση. Αθήνα:

Πατάκης.

Πολίτης, Αλ. 2010. Το Δημοτικό τραγούδι. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις

Κρήτης.




http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/12570#page/1/mode/2up


Διδακτική πορεία

1η διδακτική ώρα

Οι μαθητές εισάγονται στο θέμα του σεναρίου μέσω του σχολιασμού εικόνων οι

οποίες αφορούν έργα τέχνης ή αντικείμενα της καθημερινότητας και συνδυάζουν το

παλιό με το καινούριο. Συγκεκριμένα καλούνται χωρισμένοι σε έξι ομάδες να

παρατηρήσουν έργα αρχιτεκτονικής, πίνακες ζωγραφικής και φωτογραφίες ρούχων

και να εντοπίσουν χαρακτηριστικά τους που θα τα θεωρούσαν επιδράσεις από το

παρελθόν. Η δραστηριότητα της πρώτης διδακτικής ώρας δίνει αφορμή για συζήτηση

που αφορά τη διατήρηση στοιχείων του παρελθόντος στη σύγχρονη ζωή. Μέσω των

κατάλληλων ερωτήσεων η συζήτηση μπορεί να οδηγηθεί στη διαπίστωση στοιχείων

του παρελθόντος σε διάφορες εκφάνσεις της καθημερινότητας, όπως έθιμα και

συνήθειες, τρόποι διασκέδασης, καθημερινή διατροφή. Στη συνέχεια οι μαθητές

ενημερώνονται ότι κατά την εφαρμογή του σεναρίου θα εξεταστεί το ίδιο ζήτημα της

διατήρησης στοιχείων της παράδοσης στη σύγχρονη ποίηση μέσω της διαπίστωσης

χαρακτηριστικών της παραδοσιακής ποίησης και συγκεκριμένα των δημοτικών

τραγουδιών σε έργα σύγχρονων ποιητών. Δέκα λεπτά πριν το τέλος της πρώτης

διδακτικής ώρας δίνονται στις ομάδες τα δημοτικά τραγούδια τα οποία θα

μελετήσουν προκειμένου να εκπονήσουν τις δραστηριότητες των επόμενων ωρών.

2η και 3η διδακτική ώρα

Οι μαθητές μελετούν ανά ομάδα το παραδοσιακό ποίημα «Σαν πεταλούδα στη

φωτιά…» του Ιωάννη Βηλαρά, το δημοτικό τραγούδι «Της Πάργας» και το μοντέρνο

ποίημα «Τα δώρα» του Μίλτου Σαχτούρη, προκειμένου να συμπληρώσουν έναν

πίνακα με τα χαρακτηριστικά των τριών ποιημάτων. Ο πίνακας, ο οποίος προέρχεται

από το σενάριο «Ο κύκλος της ζωής μέσα από την παραδοσιακή και τη μοντέρνα

νεοελληνική ποίηση» της Ευφροσύνης Ζαχαράτου, κατευθύνει τους μαθητές για τα

χαρακτηριστικά που πρέπει να εντοπίσουν στα ποιήματα όσον αφορά τη μορφή και

το περιεχόμενό τους, προκειμένου στο τέλος να συνταχθεί ένας συγκεντρωτικός








πίνακας με τα χαρακτηριστικά και τις διαφορές μεταξύ παραδοσιακής και μοντέρνας

ποίησης σύμφωνα με την παρακάτω διαδικασία: Αφού οι ομάδες μελετήσουν τα

ποιήματα και συμπληρώσουν τον πίνακα, στη συνέχεια ανά δύο (1η-2η, 3η-4η και 5η-

6η) μελετούν η μια την εργασία της άλλης και τη σχολιάζουν στο Wiki του

μαθήματος. Στόχος είναι να συμπληρώσουν τις εργασίες τους και τέλος στην

ολομέλεια της τάξης να συμπληρωθεί ένας γενικός πίνακας με τα χαρακτηριστικά της

παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης.

Στο τέλος της 3ης διδακτικής ώρας δίνεται στους μαθητές εργασία για το σπίτι, η

οποία είναι ατομική και ζητά να γράψουν ένα άρθρο για τα χαρακτηριστικά της

παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης και τις μεταξύ τους διαφορές. Οι μαθητές

ενημερώνονται ότι θα επιλεγεί από τον διδάσκοντα το άρθρο που πρόκειται να

αναρτηθεί στη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια, στην οποία έχουν ελεύθερη

πρόσβαση εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου. Ουσιαστικά η εργασία απαιτεί να

παρουσιάσουν οι μαθητές τα στοιχεία του συγκεντρωτικού πίνακα που συνέταξαν

στην ολομέλεια της τάξης στο τέλος της 3ης διδακτικής ώρας. Την εργασία είτε την

αναρτούν οι μαθητές στο Wiki είτε, αν δεν διαθέτουν στο σπίτι τη δυνατότητα να

εργαστούν στο διαδίκτυο, την κάνουν χειρόγραφα και την παραδίδουν στον

διδάσκοντα, ο οποίος πρέπει να σχολιάσει όλες τις εργασίες και να επιλέξει αυτήν

που με τον τίτλο «Παραδοσιακή και μοντέρνα ποίηση» θα αναρτηθεί στη

Βικιπαίδεια, σε ένα λήμμα που θα δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό. Η χρήση της

ελεύθερης διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας αποσκοπεί στη δημιουργία πραγματικών

περιστάσεων επικοινωνίας, καθώς το αποτέλεσμα της εργασίας των μαθητών αποκτά

πραγματικούς αποδέκτες, τους αμέτρητους χρήστες του διαδικτύου, που είναι

δυνητικοί αναγνώστες της εργασίας τους (Κουτσογιάννης 2010: 207). Έτσι οι

μαθητές αντιμετωπίζουν πιο ώριμα την εργασία τους και όχι απλώς ως μια σχολική

διαδικασία για την οποία θα κριθούν μόνο από τον διδάσκοντα.





Ο διδάσκοντας ενημερώνει τους μαθητές για την εργασία που επιλέχτηκε να

αναρτηθεί στη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια και αναθέτει σε κάθε ομάδα την επόμενη

δραστηριότητα, η οποία αφορά τη μελέτη από κάθε ομάδα ενός χαρακτηριστικού των

δημοτικών τραγουδιών, τον εντοπισμό του σε επιλεγμένα δημοτικά τραγούδια που

τους δίνονται και τη σύνθεση ενός άρθρου με θέμα τη λειτουργία του

χαρακτηριστικού αυτού. Συγκεκριμένα, οι ομάδες μελετούν τα παρακάτω

χαρακτηριστικά:

1η ομάδα: Το δεύτερο ημιστίχιο επεξηγεί, προσδιορίζει ή επαναλαμβάνει το

πρώτο.

2η ομάδα: Παράταξη ομοειδών όρων.

3η ομάδα: Νόμος των τριών.

4η ομάδα: Αντίθεση.

5η ομάδα: Σχήμα άρσης και θέσης.

6η ομάδα: Επανάληψη όρων και φράσεων.

Αρχικά οι ομάδες ανατρέχουν σε συγκεκριμένη βιβλιογραφία που τους δίνεται

και ενημερώνεται καθεμιά για το χαρακτηριστικό που μελετάει και τη λειτουργία του

στο δημοτικό τραγούδι. Στη συνέχεια εντοπίζουν το χαρακτηριστικό στα δημοτικά

τραγούδια που τους δίνονται και σε ένα αρχείο προγράμματος επεξεργασίας κειμένου

(Word) χρωματίζουν τους αντίστοιχους στίχους. Οι μαθητές προκειμένου να

συνθέσουν το τελικό άρθρο που απαιτεί η δραστηριότητα αποδελτιώνουν από τα

κείμενα της βιβλιογραφίας τις απόψεις που αφορούν την έρευνά τους. Τέλος,

συνθέτουν το άρθρο τους αξιοποιώντας τις παρατηρήσεις τους και τη βιβλιογραφία

που τους δόθηκε. Εφιστάται η προσοχή των μαθητών στην τεκμηρίωση των απόψεών

τους με παραπομπές στα τραγούδια και στην κριτική αξιοποίηση του υλικού που

προέρχεται από τις πηγές τις οποίες μελέτησαν και αποδελτίωσαν. Κάθε ομάδα

αναρτά στο Wiki το τελικό κείμενό της συνοδευόμενο από τα δημοτικά τραγούδια




όπως τα χρωμάτισαν, προκειμένου ως την επόμενη διδακτική ώρα να σχολιαστούν

όλες οι εργασίες από τον διδάσκοντα.

Πριν το τέλος της πέμπτης διδακτικής ώρας οι μαθητές ενημερώνονται από τον

διδάσκοντα για την ατομική εργασία την οποία πρέπει να εκπονήσουν στο σπίτι και

απαιτεί να μελετήσουν τις εργασίες όλων των ομάδων, οι οποίες είναι αναρτημένες

στο Wiki, και, αφού μεταφέρουν σε αρχείο Word ένα από τα δημοτικά τραγούδια που

μελέτησαν να χρωματίσουν με διαφορετικό χρώμα τους στίχους στους οποίους

εντοπίζονται τα χαρακτηριστικά με τα οποία ασχολήθηκαν όλες οι ομάδες γράφοντας

σε αντίστοιχο σχόλιο το όνομα κάθε χαρακτηριστικού. Με το πολύχρωμο δημοτικό

τραγούδι φαίνεται πιο παραστατικά ο βαθμός στον οποίο ακολουθούνται κοινοί

κανόνες και εμφανίζονται κοινά χαρακτηριστικά. Έτσι οι μαθητές ανακαλύπτουν την

«κατασκευαστική πλευρά της λογοτεχνίας», η οποία θεωρείται «ένα βήμα πριν την

παραγωγή από τους μαθητές του δικού τους προσωπικού λόγου» (Παντζαρέλας 2012:

16). Το λογοτεχνικό κείμενο αντιμετωπίζεται, κατά την έκφραση της Νικολαΐδου,

«σαν ένα lego, κατασκευασμένο με οικεία υλικά, που επιτρέπουν στον μαθητή την

ανακατασκευή του με αποτέλεσμα την καλύτερη κατανόηση της ποιητικής του»

(Νικολαΐδου 2009: 122). Τέλος, ενημερώνονται οι μαθητές που δεν έχουν τη

δυνατότητα χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή και διαδικτύου στο σπίτι ότι πρόκειται

να εκπονήσουν τη δεύτερη φάση της δραστηριότητας για την οποία θα ενημερωθούν

στην αρχή της επόμενης διδακτικής ώρας.

6η και 7η διδακτική ώρα.

Οι μαθητές οι οποίοι εκπόνησαν την ατομική εργασία στο σπίτι την παρουσιάζουν

στους συμμαθητές της ομάδας τους οι οποίοι δεν είχαν τη δυνατότητα να εργαστούν

σε ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι. Οι τελευταίοι ενημερώνονται για τη δική τους

ατομική εργασία την οποία πρέπει να έχουν ολοκληρώσει ως την επόμενη διδακτική

ώρα και ζητά να συνθέσουν ένα άρθρο στο οποίο θα εκθέσουν τις απόψεις τους για

τον βαθμό στον οποίο εμφανίζονται κοινά χαρακτηριστικά στο δημοτικό τραγούδι

και για τις τεχνικές με τις οποίες οι λαϊκοί δημιουργοί συνθέτουν τα τραγούδια τους.




Για την εργασία αυτή οι μαθητές πρέπει να λάβουν υπόψη τα «χρωματισμένα»

δημοτικά τραγούδια των εργασιών που εκπόνησαν οι συμμαθητές τους.

Στη συνέχεια οι ομάδες μελετούν επιλεγμένα από τον διδάσκοντα μοντέρνα

ποιήματα και εντοπίζουν σε αυτά το γνώρισμα που έχουν ήδη μελετήσει στα

δημοτικά τραγούδια τις προηγούμενες διδακτικές ώρες. Τελικός στόχος είναι να

γράψουν οι ομάδες ένα άρθρο για τη λειτουργία των χαρακτηριστικών που μελέτησαν

στα μοντέρνα ποιήματα. Για την εκπόνηση της εργασίας αυτής οι μαθητές

ανατρέχουν σε επιλεγμένα σημεία της διδακτορικής διατριβής με τίτλο «Σύγχρονη

ποίηση και δημοτική παράδοση: το δημοτικό τραγούδι στην ποίηση των

μεταπολεμικών υπερρεαλιστών ποιητών» του Χρήστου Δανιήλ. Όπως έγινε και κατά

την εκπόνηση της εργασίας που αφορούσε τα δημοτικά τραγούδια, οι μαθητές

χρωματίζουν σε ένα αρχείο Word τους στίχους όπου εντοπίζεται το χαρακτηριστικό

που ήδη έχει εντοπίσει και μελετήσει η ομάδα τους στα δημοτικά τραγούδια. Στη

συνέχεια αξιοποιώντας στοιχεία της βιβλιογραφίας και παραπέμποντας σε στίχους

των μοντέρνων ποιημάτων, παρουσιάζουν τις απόψεις τους για την εμφάνιση και τη

λειτουργία στα μοντέρνα ποιήματα του χαρακτηριστικού που μελέτησαν. Τονίζεται

στους μαθητές ότι πρέπει ως το τέλος της έβδομης διδακτικής ώρας να έχουν

ολοκληρώσει την εργασία τους και να την έχουν αναρτήσει στο Wiki προκειμένου ο

διδάσκοντας να κάνει πιθανές διορθώσεις.

8η διδακτική ώρα

Στην αρχή της τελευταίας διδακτικής ώρας οι μαθητές διαβάζουν τον σχολιασμό της

εργασίας τους από τον διδάσκοντα και προβαίνουν στις απαιτούμενες βελτιώσεις.

Στη συνέχεια καλούνται όλες οι ομάδες να μελετήσουν όλες τις εργασίες που

προηγήθηκαν και να συνθέσουν ένα σύντομο άρθρο με τα συμπεράσματά τους για τα

κοινά χαρακτηριστικά των δημοτικών τραγουδιών και την εμφάνιση των

χαρακτηριστικών αυτών σε μοντέρνα ποιήματα. Οι μαθητές ενημερώνονται από τον

διδάσκοντα ότι μεταξύ των εργασιών θα επιλεγεί αυτή που θα αναρτηθεί στη

Βικιπαίδεια με τον τίτλο «Σχέση σύγχρονης ποίησης και δημοτικού τραγουδιού» και







θα συμπληρώσει το λήμμα για το δημοτικό τραγούδι που ήδη υπάρχει. Τέλος

ανατίθεται στους μαθητές η εργασία που θα εκπονηθεί στο σπίτι και θα αποτελέσει

κριτήριο αξιολόγησης των ίδιων αλλά και του βαθμού στον οποίο επιτεύχθηκαν οι

στόχοι του σεναρίου, οι οποίοι αφορούν τον εντοπισμό και τον σχολιασμό κοινών

χαρακτηριστικών μεταξύ μοντέρνων ποιημάτων και δημοτικών τραγουδιών. Η

εργασία αυτή απαιτεί να έχουν οι μαθητές δυνατότητα να εργαστούν με ηλεκτρονικό

υπολογιστή στο σπίτι και να διαθέτουν σύνδεση στο διαδίκτυο. Αν αυτό δεν είναι

δυνατό, προτείνεται να ενθαρρυνθούν οι μαθητές να εργαστούν σε δημόσιους χώρους

που δίνουν τη δυνατότητα στο κοινό να κάνει χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών (π.χ.

δημόσιες βιβλιοθήκες). Συγκεκριμένα απαιτείται οι μαθητές να εντοπίσουν στα

δημοτικά τραγούδια που ήδη έχουν μελετήσει κατά ομάδες καθώς και στο κλέφτικο

δημοτικό τραγούδι Του Χρήστου Μηλιόνη προσωποποιήσεις πουλιών. Πρέπει να

παρουσιάσουν σε ένα κείμενό τους τη λειτουργία των προσωποποιήσεων αυτών. Στη

συνέχεια καλούνται να επισκεφτούν τον δικτυακό τόπο Ψηφίδες του Κέντρου

Ελληνικής Γλώσσας και να αναζητήσουν στους συμφραστικούς πίνακες λέξεων του

έργου του σύγχρονου ποιητή Μίλτου Σαχτούρη τη λέξη πουλί. Από τις δεκαπέντε

αναφορές στο ποιητικό έργο του Σαχτούρη που εμφανίζει η αναζήτηση, οι μαθητές

πρέπει να επιλέξουν και να μελετήσουν αυτές όπου το πουλί παρουσιάζεται

προσωποποιημένο. Στο κείμενο που θα συνθέσουν οι μαθητές πρέπει να

παρουσιάσουν τις προσωποποιήσεις που μελέτησαν, να αναπτύξουν σύντομα τη

λειτουργία τους και λαμβάνοντας υπόψη τους τόσο τη διδακτορική διατριβή του

Χρήστου Δανιήλ όσο και τις εργασίες τους που προηγήθηκαν να καταλήξουν σε

συμπεράσματα για τον βαθμό στον οποίο πιστεύουν ότι οι προσωποποιήσεις στα

ποιήματα του Σαχτούρη είναι αποτέλεσμα επιδράσεων από τη δημοτική ποίηση.




http://www.greek-language.gr/Resources/literature/tools/concordance/index.html?cnd_id=8

ΣΤ. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Όλες οι ομάδες πρέπει να προσέξουν και να εκπονήσουν τις παρακάτω

δραστηριότητες.

1η ώρα

1. Παρατηρήστε τις φωτογραφίες που αντιστοιχούν στην ομάδα σας.

1 η και 2 η ομάδα : Στις φωτογραφίες βλέπετε λεπτομέρειες από το κτίριο του

Βυζαντινού Μουσείου Θεσσαλονίκης, το οποίο χτίστηκε την περίοδο 1989-

1993. Για το κτίριο, στην ιστοσελίδα του μουσείου, γράφονται τα εξής: «Το

κτίριο, λιτό και απέριττο, με υλικά μοντέρνα που διακρίνονται για τους

εξαιρετικά επεξεργασμένους συνδυασμούς και την υψηλή ποιότητα

κατασκευής τους, συνδυάζει στοιχεία του μοντερνισμού και της ελληνικής

αρχιτεκτονικής παράδοσης»

3 η και 4 η ομάδα : Στις φωτογραφίες βλέπετε ζωγραφικά έργα εκκλησιαστικής

τέχνης τα οποία εκτέθηκαν στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.

Στο δελτίο τύπου της έκθεσης αναφέρεται το εξής: «(Οι καλλιτέχνες) χωρίς να

παραθεωρούν ό,τι έχει μέχρι τώρα κληροδοτήσει η παράδοση, έρχονται να την

διευρύνουν και να παρουσιάσουν έργο μοντέρνο και ταυτόχρονα

παραδοσιακό.»

5 η και 6 η ομάδα : Στις φωτογραφίες βλέπετε νυφικά τα οποία εκτέθηκαν στο

Μουσείο Μπενάκη. Στην ιστοσελίδα του μουσείου γράφεται για την έκθεση:

«Η δημιουργία του νυφικού ενδύματος συμβαδίζει με τις τάσεις της μόδας με

έναν ιδιαίτερο τρόπο, αντλώντας συχνά έμπνευση από σχήματα του

παρελθόντος ή προαναγγέλλοντας τη μόδα του αύριο.»

Αφού μελετήσετε τις φωτογραφίες που αντιστοιχούν στην ομάδα σας, να συζητήσετε

μεταξύ σας τα παρακάτω εκθέτοντας σε ένα σύντομο κείμενο τις απόψεις σας:




Στο αντικείμενο που εικονίζεται στη φωτογραφία εντοπίζετε στοιχεία που θα

τα χαρακτηρίζατε παραδοσιακά ή μοντέρνα;

Θεωρείτε ότι στον σύγχρονο τρόπο ζωής διατηρούνται στοιχεία του

παρελθόντος;

Στη συνέχεια θα ακολουθήσει συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης, οπότε και

θα ακουστούν οι απόψεις όλων των ομάδων.

2. Διαβάστε τα παρακάτω δημοτικά τραγούδια, στα οποία θα στηριχτούν οι

δραστηριότητες των επόμενων διδακτικών ωρών, και συζητήστε μεταξύ σας το θέμα

κάθε τραγουδιού:

Του γιοφυριού της Άρτας

Του νεκρού αδερφού

Η αρπαγή της γυναίκας του Διγενή

Ο γιος της χήρας

Γιατί είναι μαύρα τα βουνά;

Ήλιε μου και τρισήλιε μου

Η λυγερή στον Άδη

Της Δέσπως

Της Πάργας

Το κρούσος της Αντριανούπολης

2η και 3η ώρα

Μελετήστε το παραδοσιακό ποίημα «Σαν πεταλούδα στη φωτιά…» του Ιωάννη

Βηλαρά, το δημοτικό τραγούδι «Της Πάργας» και το μοντέρνο ποίημα «Τα δώρα»

του Μίλτου Σαχτούρη και συμπληρώστε τον πίνακα που σας δίνεται με τα

χαρακτηριστικά των τριών ποιημάτων όσον αφορά τη μορφή αλλά και το

περιεχόμενό τους.

















Με βάση τα χαρακτηριστικά που εντοπίσατε πού νομίζετε ότι κατατάσσεται το

δημοτικό τραγούδι, στην παραδοσιακή ή στη μοντέρνα ποίηση; Θα γίνει σύντομη

συζήτηση στην τάξη με το θέμα αυτό.

Μελετήστε τις εργασίες που αναρτήθηκαν από τις άλλες ομάδες στη σελίδα τους στο

Wiki, σχολιάστε τον πίνακα που συμπλήρωσαν και κάνετε πιθανές συμπληρώσεις και

διορθώσεις στο δικό σας πίνακα. Για εξοικονόμηση χρόνου οι ομάδες θα σχολιάσουν

τις εργασίες ανά δύο ως εξής:

Η 1η ομάδα θα μελετήσει και θα σχολιάσει την εργασία της 2ης και

αντίστροφα.





Να έχετε υπόψη σας ότι το τελευταίο τέταρτο της τρίτης ώρας θα παρουσιαστούν

στην ολομέλεια της τάξης οι πίνακες όλων των ομάδων και θα συμπληρωθεί ένας

συγκεντρωτικός πίνακας με τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και μοντέρνας

ποίησης.

Εργασία για το σπίτι

Λαμβάνοντας υπόψη σας τον πίνακα στον οποίο καταλήξαμε με τα χαρακτηριστικά

της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης να γράψετε ένα άρθρο με το ίδιο θέμα. Αν

στο σπίτι έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο, να αναρτήσετε το άρθρο στο Wiki,

διαφορετικά να το γράψετε σε ένα φύλλο χαρτί με τα στοιχεία σας και να το

παραδώσετε την επόμενη φορά στον διδάσκοντα, ο οποίος θα επιλέξει το άρθρο που

με τον τίτλο «Παραδοσιακή και μοντέρνα ποίηση» θα αναρτηθεί στην ηλεκτρονική

εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια, σε ένα λήμμα που θα δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό.





Όπως διαβάζετε στην εισαγωγή του σχολικού βιβλίου, τα δημοτικά τραγούδια

ακολουθούν ορισμένους βασικούς κανόνες στην τεχνοτροπία τους και παρουσιάζουν

κοινά χαρακτηριστικά. Στόχος μας είναι όλες οι ομάδες να διαβάσουν τα δημοτικά

τραγούδια που τους δίνονται και να εξετάσουν σε αυτά τους συγκεκριμένους κανόνες

και τα κοινά χαρακτηριστικά. Κάθε ομάδα θα εξετάσει ένα χαρακτηριστικό

μελετώντας παράλληλα αντίστοιχα σημεία από τη βιβλιογραφία που αναλύουν τη

λειτουργία του χαρακτηριστικού που εξετάζεται:

1 η ομάδα : Το δεύτερο ημιστίχιο επεξηγεί, προσδιορίζει ή επαναλαμβάνει το

πρώτο (παραλληλισμοί).

Να μελετήσετε τις σελίδες 66-68 από το βιβλίο Δημοτικό τραγούδι. Μια

διαφορετική προσέγγιση του Ερατοσθένη Καψωμένου.

2 η ομάδα : Αμήχανο σχήμα/υπερβολή.

Να μελετήσετε τις σελίδες 136-137 από τη διδακτορική διατριβή του

Χρήστου Δανιήλ, Σύγχρονη ποίηση και δημοτική παράδοση: το δημοτικό

τραγούδι στην ποίηση των μεταπολεμικών υπερρεαλιστών ποιητών

3 η ομάδα : Νόμος των τριών.

Να μελετήσετε τις σελίδες 153-154 από το βιβλίο Το Δημοτικό τραγούδι του

Αλέξη Πολίτη.

4 η ομάδα : Αντίθεση.



5 η ομάδα : Σχήμα άρσης και θέσης.



6 η ομάδα : Επανάληψη όρων και φράσεων.








Να οργανώσετε τη μελέτη σας ως εξής:

Διαβάστε στην εισαγωγή του σχολικού βιβλίου το σχετικό χωρίο και στη

βιβλιογραφία που σας δίνεται το χωρίο που αφορά το γνώρισμα του δημοτικού

τραγουδιού το οποίο μελετάτε. Σημειώστε στα δημοτικά τραγούδια της ομάδας σας

στίχους όπου εντοπίζεται το χαρακτηριστικό το οποίο εξετάζετε. Σε ένα αρχείο Word

χρωματίστε τους στίχους που εντοπίσατε. Να συντάξετε ένα άρθρο για την εμφάνιση

και τη λειτουργία του χαρακτηριστικού που μελετάτε στα δημοτικά τραγούδια που

σας δίνονται. Να κάνετε τις απαραίτητες αναφορές σε στίχους των τραγουδιών καθώς

και στη βιβλιογραφία που μελετήσατε. Να αναρτήσετε στο Wiki το άρθρο σας

συνοδευόμενο από τα χρωματισμένα τραγούδια.

Εργασία για το σπίτι.

Σκέλος α.

Όσοι έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι να μελετήσετε τις εργασίες όλων

των ομάδων και, αφού επιλέξετε ένα από τα δημοτικά τραγούδια, να εντοπίσετε σε

αυτό χρωματίζοντας με διαφορετικό χρώμα καθένα από τα γνωρίσματα που

εντόπισαν οι ομάδες. Στόχος μας είναι να φανεί η έκταση στην οποία ακολουθούνται

κοινοί κανόνες και εμφανίζονται κοινά χαρακτηριστικά στα δημοτικά τραγούδια που

επιλέξατε. Όσοι μαθητές δεν έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι, κάνετε

υπομονή ως την επόμενη διδακτική ώρα, οπότε και θα σας ανατεθεί μία καινούρια

εργασία.

6η και 7η ώρα

Όσοι μαθητές εκπονήσατε στο σπίτι την προηγούμενη εργασία, να την παρουσιάσετε

στα μέλη της ομάδας σας που δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι,

προκειμένου οι τελευταίοι να ολοκληρώσουν το σκέλος β της εργασίας.





Σκέλος β.

Όσοι μαθητές δεν ασχοληθήκατε με το σκέλος α της εργασίας, αφού λάβετε υπόψη

σας τα «χρωματισμένα» δημοτικά τραγούδια στις εργασίες των συμμαθητών σας, να

συντάξετε ένα άρθρο με θέμα τον βαθμό στον οποίο εμφανίζονται κοινά

χαρακτηριστικά στο δημοτικό τραγούδι και τις τεχνικές με τις οποίες οι λαϊκοί

δημιουργοί συνθέτουν τα τραγούδια τους.

Όλες οι ομάδες να μελετήσετε τα μοντέρνα ποιήματα που σας δίνονται. Να

εντοπίσετε σε αυτά το γνώρισμα το οποίο μελετήσατε στα δημοτικά τραγούδια τις

προηγούμενες διδακτικές ώρες. Όπως κάνατε και με τα δημοτικά τραγούδια, έτσι και

τώρα σε ένα αρχείο Word να χρωματίσετε τους σχετικούς στίχους. Να διαβάσετε τα

σημεία από τη διδακτορική διατριβή με τίτλο «Σύγχρονη ποίηση και δημοτική

παράδοση: το δημοτικό τραγούδι στην ποίηση των μεταπολεμικών υπερρεαλιστών

ποιητών» του Χρήστου Δανιήλ, τα οποία αντιστοιχούν στην ομάδα σας, όπως

φαίνεται στις παρακάτω υπερσυνδέσεις:

1η ομάδα: Το δεύτερο ημιστίχιο επεξηγεί, προσδιορίζει ή επαναλαμβάνει το

πρώτο (παραλληλισμοί).

2η ομάδα: Αμήχανο σχήμα/υπερβολή.

3η ομάδα: Νόμος των τριών.

4η ομάδα: Αντίθεση.

5η ομάδα: Σχήμα θέσης-άρσης.

6η ομάδα: Επανάληψη όρων και φράσεων.

Στη συνέχεια να εκθέσετε σε ένα άρθρο τις απόψεις σας για την εμφάνιση και τη

λειτουργία στα μοντέρνα ποιήματα του χαρακτηριστικού το οποίο ήδη έχετε

εντοπίσει και μελετήσει στη δημοτική ποίηση. Την εργασία σας πρέπει να την έχετε

ολοκληρώσει και αναρτήσει στο Wiki ως το τέλος της έβδομης διδακτικής ώρας,

προκειμένου ο διδάσκοντας να τη σχολιάσει και να κάνει πιθανές διορθώσεις.

8η ώρα











Να διαβάσετε τον σχολιασμό της εργασίας από τον διδάσκοντα και να προβείτε στις

απαιτούμενες βελτιώσεις. Στη συνέχεια, αφού λάβετε υπόψη σας τις εργασίες όλων

των ομάδων, να συντάξετε ένα άρθρο με τίτλο «Σχέσεις σύγχρονης ποίησης και

δημοτικού τραγουδιού» συμπεριλαμβάνοντας τα συμπεράσματα όλων των ομάδων.

Το άρθρο σας να το αναρτήσετε στο Wiki. Να έχετε υπόψη σας ότι ο διδάσκοντας θα

επιλέξει το άρθρο το οποίο θα αναρτηθεί στη Βικιπαίδεια συμπληρώνοντας το λήμμα

που ήδη υπάρχει για το δημοτικό τραγούδι.


Για την εκπόνηση της τελευταίας εργασίας απαιτείται να διαθέτετε πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι. Όσοι μαθητές δεν έχουν τη δυνατότητα αυτή μπορούν να εργαστούν στη δημόσια βιβλιοθήκη της περιοχής ή σε άλλους χώρους που προσφέρουν δωρεάν σύνδεση στο διαδίκτυο.

α. Στα δημοτικά τραγούδια που μελετήσατε και στο κλέφτικο δημοτικό τραγούδι Του Χρήστου Μηλιόνη εμφανίζονται πουλιά προσωποποιημένα να μιλούν με ανθρώπους και να έχουν ανθρώπινα συναισθήματα. Να παρουσιάσετε σε ένα κείμενο τις προσωποποιήσεις αυτές αναλύοντας τη λειτουργία τους στα δημοτικά τραγούδια.

β. Να επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο Ψηφίδες του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και να αναζητήσετε στους συμφραστικούς πίνακες λέξεων του έργου του σύγχρονου ποιητή Μίλτου Σαχτούρη τη λέξη πουλί. Από τις αναφορές στο ποιητικό έργο του Σαχτούρη που εμφανίζει η αναζήτηση να επιλέξετε και να μελετήσετε αυτήν στην οποία το πουλί παρουσιάζεται προσωποποιημένο. Να μελετήσετε τις προσωποποιήσεις αυτές και σε ένα κείμενο να τις παρουσιάσετε αναλύοντας τη λειτουργία τους. Επίσης, λαμβάνοντας υπόψη σας τις εργασίες όλων των ομάδων που προηγήθηκαν καθώς και το σχετικό χωρίο από τη διδακτορική διατριβή του Χρήστου Δανιήλ, να συντάξετε ένα σύντομο κείμενο στο οποίο θα παρουσιάσετε τα συμπεράσματά σας για τον βαθμό στον οποίο πιστεύετε ότι οι προσωποποιήσεις των πουλιών στα ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη είναι αποτέλεσμα των επιδράσεων από τη δημοτική ποίηση.





http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/index.html?cnd_id=8

Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Είναι δυνατόν ο διδάσκων να προσθέσει τη μελέτη και άλλων χαρακτηριστικών στα

δημοτικά τραγούδια, να αφαιρέσει ή να αντικαταστήσει κάποια, αλλάζοντας έτσι και

τα τραγούδια που εξετάζουν οι μαθητές, τα οποία μπορεί να προέρχονται από το

σχολικό βιβλίο ή όχι. Επίσης, μπορεί να αλλάξει τη βιβλιογραφία από την οποία

αντλούν οι μαθητές το υλικό τους για τη σύνθεση της εργασίας τους, αν κάποια από

τα βιβλία που προτείνονται δεν είναι διαθέσιμα ή αν επιφέρει αλλαγές στη

στοχοθεσία του σεναρίου αλλάζοντας τα χαρακτηριστικά των δημοτικών τραγουδιών

τα οποία μελετούν οι μαθητές.

Η. ΚΡΙΤΙΚΗ

Είναι πιθανό να αντιμετωπιστούν δυσκολίες στη χρήση του Wiki, οι οποίες μπορούν

να αντιμετωπιστούν με τη διάθεση λίγου χρόνου πριν από την εφαρμογή του

σεναρίου, προκειμένου οι μαθητές να αποκτήσουν την απαιτούμενη ευχέρεια στη

χρήση του. Αν και για τις περισσότερες εργασίες που εκπονούνται στο σπίτι

προβλέφθηκε το ενδεχόμενο οι μαθητές να μην έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από

το σπίτι τους, ωστόσο η τελευταία ατομική εργασία στηρίζεται στη χρήση

ηλεκτρονικού συμφραστικού πίνακα. Για την εργασία αυτή ο διδάσκων μπορεί να

ενθαρρύνει τους μαθητές να εργαστούν σε χώρους της περιοχής τους όπου διατίθεται

ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο (π.χ. κάποια δημόσια βιβλιοθήκη).

Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Κουτσογιάννης, Δ. 2010. Τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα παραγωγής λόγου. Στο

Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης

Επιμόρφωσης. τχ.3 Κλάδος: ΠΕ02, 211-236. Πάτρα: ΙΤΥ.

http://blogs.sch.gr/stratilio/files/2014/07/tpe-eidiko-meros.pdf.




http://blogs.sch.gr/stratilio/files/2014/07/tpe-eidiko-meros.pdf

Νικολαΐδου, Σ. 2009. Λογοτεχνία και Νέες Τεχνολογίες. Από τη θεωρία στη διδακτική

πράξη. Αθήνα: Κέδρος.

Παντζαρέλας, Π. 2012. Τα βασικά εργαλεία των ΤΠΕ στη διδασκαλία της

λογοτεχνίας και ο χρήσεις τους: περιβάλλοντα παραγωγής λόγου, λογισμικό

παρουσίασης και διαδίκτυο. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

http://www.greeklanguage.gr/sites/default/files/digital_school/

3.1.2_pantzarelas_0.pdf.




http://www.greeklanguage.gr/sites/default/files/digital_school/3.1.2_pantzarelas_0.pdf

http://www.greeklanguage.gr/sites/default/files/digital_school/3.1.2_pantzarelas_0.pdf

ΠΑΡΆΡΤΗΜΑ

Φωτογραφίες για δραστηριότητα 1ης διδακτικής ώρας.

1 η και 2 η ομάδα

Φωτογραφίες του Βυζαντινού Μουσείου Θεσσαλονίκης, οι οποίες προέρχονται από

το περιοδικό του μουσείου τ.1/1994 (http :// mbp . gr / images / Ekdoseis / MVP %2001/ MBP

%2001%20 entire . pdf )




http://mbp.gr/images/Ekdoseis/MVP%2001/MBP%2001%20entire.pdf

http://mbp.gr/images/Ekdoseis/MVP%2001/MBP%2001%20entire.pdf


Φωτογραφίες έργων ζωγραφικής που εκτέθηκαν στο Χριστιανικό και Βυζαντινό

Μουσείο Αθηνών και δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του μουσείου (http://www.byzantinemuseum.gr/el/museum_news/press_releases/?nid=1269).




http://www.byzantinemuseum.gr/el/museum_news/press_releases/?nid=1269


Φωτογραφίες νυφικών τα οποία εκτέθηκαν στο Μουσείο Μπενάκη και δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του μουσείου (http://www.benaki.gr/index.asp?id=202020001&sid=1412&cat=0&lang=gr).




http://www.benaki.gr/index.asp?id=202020001&sid=1412&cat=0&lang=gr

http://www.benaki.gr/index.asp?id=202020001&sid=1412&cat=0&lang=gr

Πίνακας 1Παραδοσιακό

ποίημα:«Σαν πεταλούδα

στη φωτιά»

Δημοτικό τραγούδι:«Της Πάργας»

Μοντέρνο ποίημα:

Στίχος(υπάρχει ίδιος αριθμός συλλαβών σε κάθε στίχο;)Στροφή (το ποίημα είναι χωρισμένο σε ομοιόμορφες στροφές;)Μέτρο (υπάρχει μέτρο; αν ναι, ποιο;)Ομοιοκαταληξία (υπάρχει ομοιοκαταληξία; αν ναι, ποια;)Τίτλος (σχολιάστε τον τίτλο ως προς την πρωτοτυπία του)Νοηματική αλληλουχία(υπάρχει λογική σύνδεση μεταξύ των νοημάτων;)ΘέματαΜοτίβα (ποια επιμέρους θέματα και μοτίβα διακρίνονται στο ποίημα;)Λυρισμός(υπάρχουν «πλούσια» σχήματα λόγου και έντονο συναίσθημα;)Δραματικότητα (υπάρχει




θεατρικότητα στο ποίημα, ο ποιητής απευθύνεται σε κάποιον αποδέκτη χρησιμοποιώντας β΄ εν. πρόσωπο;)Στίξη (η χρήση των σημείων στίξης είναι αυτή που θα περιμέναμε και σε κάποιο πεζό;)Λεξιλόγιο(το λεξιλόγιο είναι συνηθισμένο και καθημερινό ή πρωτότυπο και ασυνήθιστο;)Σύνταξη (ο λόγος ακολουθεί τους κανόνες σύνταξης που μας είναι γνωστοί και στον πεζό λόγο;)

Πίνακας 2




Παρακολουθώντας τις εργασίες των άλλων ομάδων να συμπληρώσετε τις παρακάτω στήλες με τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης, όπως αυτά τα εντόπισαν οι συμμαθητές σας στις εργασίες τους.

Χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ποίησης

Χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης




Μοντέρνα ποιήματα

Νάνος ΒαλαωρίτηςΜαρμαρωμένο ποίημα

Οικοδομή μαρμάρινη με μαρμαρένιες πόρτεςΣε μια πλατεία μαρμάρινη μαρμαρωμένος άνθρωποςΜαρμαρωμένος ουρανός με μαρμαρένια σύννεφαΜαρμαρωμένοι νεαροί με μαρμαρένια μάτια

Μαρμαρωμένη θάλασσα με μαρμαρένια πλοίαΑερόπλανα από μάρμαρο σε μαρμαρένια ατμόσφαιραΓυναίκες από μάρμαρο σε μαρμαρένιους κήπουςΔιαβάζοντας μαρμάρινες πρωινές εφημερίδες

Σε μαρμαρένια πρόσοψη μαρμάρινου μεγάρουΜαρμάρινα καθίσματα μαρμάρινου θεάτρουΚαι σε λουτρά μαρμάρινα αγόρια μαρμαρένιαΚοιμούνται σε μαρμάρινα μακρόστενα κρεβάτια

Κόβουν καρπούς μαρμάρινους σε μαρμαρένια δέντραΨήνουν ψωμιά μαρμάρινα σε μαρμαρένιους φούρνουςΙππεύοντας μαρμάρινες φοράδες παν περίπατοΜε τα μαρμάρινα μαλλιά που ανεμίζουν πίσω τους.

Μίλτος ΣαχτούρηςΤα χωρισμένα

Στον Ανδρέα Εμπειρίκο

Το ποτάμι το όνειρο τα σπιρούνια κι ο φόβοςσκορπιστήκαν σ’ αυτό το λιβάδικι η ωραία γυναίκα με τη βέργα του πάθουςτυραννάει τα μάτια της τυραννάει την ψυχή τηςνα γυρίσει το άλογο στη φωνή της φοράδαςτα σπιρούνια να βρούνε τα πόδιανα φορέσει τη μάσκα του ο μεγάλος ο φόβοςτο ποτάμι ν’ αφήσει σ’ άλλο ρέμα το αίμα τουκαι τ’ όνειρο να γεμίσει μ’ άλλο φως την καρδιά τηςτην καρδιά τη δική της και των άλλων ανθρώπων




Κι ο γενναίος θεός ο σκληρός εραστής τηςπου γυρίζει τα βράδια με μεγάλα καράβιανα ριχτεί στα σοκάκια μ’ ένα άσπρο μαντίλιμες στη νύχτα με τα δέντρα και τ’ άστρανα τη βρει σ’ ένα δρόμο να τη βρει σ’ ένα σπίτιμε γνωστούς μάνες-γριές κι αδύνατα αγόριανα τη βρει στην πληγή στο σημάδι του πάθουςόταν μόνη σηκώνει τη βέργαγια να σμίξουν και πάλι μαζί στο λιβάδιτο ποτάμι το όνειρο τα σπιρούνια κι ο φόβος

Νάνος ΒαλαωρίτηςΟνομαστικά…Μπροστά μας είναι μια πόρτα σαν άνθρωποςΓιατί οι άνθρωποι είναι πόρτες κι αυτοίΆλλες κλειδωμένες κι άλλες ορθάνοιχτες και σε σπρώχνειΗ περιέργεια να τις ανοίξεις η δίψα να τις διαβείςΚαι η ελπίδα σε τυραννάει πως ίσως κάποτε Από αυτές να ΄τανε μια που θα σ’ έβγαζε στον ήλιο,Και μιαν άλλη που ΄χε τα γιασεμιά της κρυμμέναΉ μια Τρίτη που δεν μπόρεσες τότε να την ανοίξειςΚαι τώρα είναι πια αργά, είναι αδύνατο να γυρίσειςΓιατί άλλαξε ο ποταμός τόσες φορές τα νερά τουΚαι οι άνεμοι που φυσούν σε σπρώχνουν ολοένα μακρύτερα από την πατρική σου γη.

Δ.Π. ΠαπαδίτσαςΔώδεκα αινίγματαιβ΄ [τριττύς]Μη μου τα λες τα τρία σημάδιατο ένα είναι αγέρας το άλλο μας μοιάζειτο τρίτο απ’ τα λόγια μας πηγάζεικι ως είμαστε ένα, σε τρία σκοτάδιαμας κομματιάζει.




Μίλτος Σαχτούρης Ο πυρετός της χαράς

Ηλεχτρικές κουρτίνες σ’ άλλη εποχήηλεχτρικοί πολυέλαιοιδυο πρωινά παράθυραδυο μάτια φωτισμέναη σκιά τ’ ανθρώπου διαβαίνειμέρα να ’ναι γιά νύχτακι η φωνή: Μην τρέχεις μη φεύγειςσ’ αγαπώLa voix du rêve

Μίλτος ΣαχτούρηςΟ βυθός

Ένας ναύτης ψηλάστα κάτασπρα ντυμένοςτρέχει μέσ’ στο φεγγάριΚι η κοπέλα απ’ τη γηςμε τα κόκκινα μάτιαλέει ένα τραγούδιπου δε φτάνει ως το ναύτηΦτάνει ως το λιμάνιφτάνει ως το καράβιφτάνει ως τα κατάρτιαΜα δε φτάνει ψηλά στο φεγγάρι

Νάνος ΒαλαωρίτηςΤο σπίτι

Το σπίτι αυτό εμείς το χτίσαμε· άλλοι θα κατοικήσουνΆλλοι θ’ ανέβουν τα σκαλιά να στρώσουν τα κρεβάτιαΆλλοι θ’ ανάψουν τα κεριά στα βορινά δωμάτιαΠοιες δυσκολίες ποια δάχτυλα ποια μάτιαΚαι από μας ποιος θα τολμήσει να μιλήσειΜε τα πρόσωπα που ζούνε αποκλεισμέναΠίσω από χιλιάδες πόρτες, παράθυρα και κάστραΠου τα χτυπάν οι θάλασσες τα όνειρα και τ’ άστρα.

Το σπίτι αυτό εμείς το χτίσαμε· άλλος θα κατοικήσει.




Μίλτος ΣαχτούρηςΗ νύχτα της λησμονημένης

Αυτός ο άνδραςμε τα δύσκολα λόγιαμέσα στη νύχταδίχως τη φωνή τουέρχεται σε φωνάζεικόβεις το ένα χέρι σουλησμονημένηέρχεται σε φωνάζεικόβεις το ένα στήθος σουλησμονημένηέρχεται σε φωνάζειδεν έχεις πια μάτιαλησμονημένηέρχεται σε φωνάζειπηγαίνειςλησμονημένηψηλαφητάμεσ’ στα μαύρα πηγάδιαούτε το φιλί σου να κάψειςούτε στο πηγάδι να πέσειςούτε το αίμα σουνα συνάξειςόταν θα σκύβειβαρύς επάνω σουνα πάρεις ένα δάχτυλό τουνα κάνεις δική σουτη νύχτανα ξημερώσειςπάλι ολάκαιρηπάλι ωραία τη χαραυγή




Μίλτος Σαχτούρης Η λησμονημένη

IΔεν είναι αυτό το αυλάκι αυλάκι αίματοςδεν είναι αυτό το πλοίο πλοίο θύελλαςδεν είναι αυτός ο τοίχος τοίχος ηδονήςδεν είναι αυτό το ψίχουλο ψίχουλο γιορτήςδεν είναι αυτός ο σκύλος σκύλος λουλουδιώνδεν είναι αυτό το δέντρο δέντρο ηλεχτρικόδεν είναι αυτό το σπίτι σπίτι δισταγμού

Δεν είναι η λευκή γριά γριά ετοιμοθάνατη

Είναι μια κουταλιά γλυκό κρασί δύναμη χαράςγια τη ζωή της λησμονημένης

Μίλτος Σαχτούρης Θρήνος

Σκισμένα τα κορίτσια σα χαρτόνιμε στίγματα από θειάφι μέσα στο κεφάλιμε χόρτο θυμωμένο μες στο στόμανα σπάζουν το φλιτζάνι τ’ ουρανούμε δάκρυα τεντωμένα μες στα μάτιασα μαύρες ολοκαίνουργιες καρφίτσεςπότε το χρώμα των πουλιών θα τραγουδήσει;πότε οι πεταλούδες θα χτυπήσουν τα μαχαίρια;όταν στους ήλιους θα φυτρώσουν άλλα χέριακι ο ύπνος θα τους αδειάζει απ’ το σκοτάδι

κι η νύχτα θα ’ναι όμορφη σα μέρα

Νάνος ΒαλαωρίτηςΜύκονος

Όταν μια μέρα ο ήλιος πια δε θα μπορεί να δύσειΘα ΄ρθει ένα φως ν’ αναπαυτεί στα ενήμερα βουνάΣαν άνεμος το γέλιο του τα τζάμια θα χτυπήσειΉταν αυτός που σήκωσαν στους ώμους τα νησιά.




Οι πυρκαγιές που αφήνουνε στα πέλαγα οι ΚυκλάδεςΤρεις εκκλησίες που κρέμονται ψηλά στον ουρανόΑτίναχτα τα σήμαντρα σκουριάζουν στις κοιλάδεςΚαι τ’ ακρωτήρια πάλευαν πνιγμένα στον αφρό.

Όπως τα πετροκάραβα που χάνονται στη ΔύσηΌλα τα βέλη βρήκανε την άστοχη καρδιάΌλες οι στέρνες άνοιξαν εκείνος να γυρίσειΠου μοίραζε με τ’ άστρα του στον κόσμο τη φωτιά.

Δημοτικό τραγούδιΤου Χρήστου Μηλιόνη

Τρία πουλάκια κάθονται 'ς τη ράχη 'ς το λημέρι,τό να τηράει τον Αρμυρό, τάλλο κατά το Βάλτο,το τρίτο το καλύτερο μοιριολογάει και λέει, Κύριε μου, τι να γίνηκεν ο Χρήστος ο Μηλιόνης;Ουδέ 'ς το Βάλτο φάνηκε, ουδέ 'ς την Κρύα βρύση.Μας είπαν πέρα πέρασε κ’ επήγε προς την Άρτα,κ' επήρε σκλάβο τον κατή μαζί με δύο αγάδες.Κι' ο μουσελίμης τ' άκουσε, βαριά του κακοφάνη,Το Μαυρομάτη νέκραξε και το Μουχτάρ Κλεισούρα.«Εσείς, αν θέλετε ψωμί, αν θέλετε πρωτάτα,το Χρήστο να σκοτώσετε, τον καπετάν Μηλιόνη. Τούτο προστάζει ο βασιλιάς και μόστειλε φερμάνι.»

Παρασκευή ξημέρωσε, ποτέ να μη είχε φέξη!κί' ο Σουλεϊμάνης στάλθηκε να πάγη να τον εύρη.'Στον Αρμυρό τον έφτασε κι' ως φίλοι φιληθήκαν.Ολονυχτίς επίνανε όσο να ξημερώση.Και όταν έφεξε η αυγή πέρασαν 'ς τα λημέρια.Κι' ο Σουλεϊμάνης φώναξε του καπετάν Μηλιόνη,"Χρήστο, σε θέλει ο βασιλιάς, σε θέλουν κ' οι αγάδες.-Όσο 'ν' ο Χρήστος ζωντανός Τούρκους δεν προσκυνάει."Με το τουφέκι τρέξανε ο ένας να φάη τον άλλο.Φωτιάν εδώσαν 'ς τη φωτιά, κ’ έπεσαν εις τον τόπο.




greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/made… · Web view3η και 4η...

Documents

Transcript of greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/made… · Web view3η και 4η...