Συγκριτική μελέτη των δύο επιδημικών κυμάτων γρίπηςκατά την περίοδο 2009‐Ιανουάριος 2010 (H3N2 vsH1N1v) σύμφωνα με το μοντέλο επείγουσας,εξωνοσοκομειακής ιατρικής των SOS Ιατρών στην Αθήνα.

Θεόδωρος Σπυρόπουλος, Σπυρίδων Μπάρμπας, Μανώλης Βουτσαδάκης, Ιωάννης Γαροφαλάκης, Λάμπρος Νικολιδάκης, Γεώργιος Θεοχάρης

Οι επιπτώσεις της μόλυνσης από τον ιό της γρίπης 

Η γρίπη είναι μια σημαντική κλινική οντότητα με σοβαρέςεπιπτώσεις στην κοινότητα:

• Αυξημένο έμμεσο κόστος λόγω αποχής από την εργασία ή το σχολείο. 

• Αυξημένες ιατρικές δαπάνες λόγω υπερβολικών εισαγωγών σε νοσοκομεία,  συνταγογράφησης φαρμάκων και ιατρικών επισκέψεων εκτός νοσοκομείου.  

• Υπερβολική νοσηρότητα και σημαντική θνησιμότητα.

Τα δύο επιδημικά κύματα γρίπης το 2009

Κατά τη διάρκεια του έτους 2009 το ενδιαφέρον μας σχετικάμε τη γρίπη εντάθηκε εξαιτίας της πανδημίας από τον ιόH1N1v.

Στην πλειονότητα των χωρών εκδηλώθηκαν δύο επιδημικάκύματα γρίπης.

Μετά την επιδημία της γρίπης H1N1v, είμαστε περισσότεροευαισθητοποιημένοι στον ιό της γρίπης σχετικά με τηνεπιδημιολογία, τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα.

Κλινικά χαρακτηριστικά της εποχικής γρίπης 

Το επικρατές στέλεχος της εποχικής γρίπης το 2009 στηνΕλλάδα ήταν τύπου Α (H3N2), ενώ συνυπήρχε ένα μικρόποσοστό γρίπης τύπου Β.

Η εποχική γρίπη εκδηλώθηκε από τον Ιανουάριο έως τονΙούνιο του 2009.

Η εποχική γρίπη ήταν μια οξεία και αυτό‐περιοριζόμενηνόσος.

Δε διαθέτουμε αρκετά στοιχεία σχετικά με τη θνησιμότηταπου προκάλεσε.

Πανδημική γρίπη τύπου Α (H1N1v) το 2009‐Επιδημιολογία της λοίμωξης 

Η γρίπη H1N1v αποτέλεσε ένα σημαντικό λόγο ανησυχίας σεκάθε χώρα του κόσμου το 2009.

Από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αναφέρθηκαν 17.700θάνατοι λόγω της γρίπης H1N1v.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής  από το CDC  αναφέρθηκαν 59.000.000 ασθενείς, 265.000 εισαγωγές  σε  νοσοκομείο και  12.000 θάνατοι λόγω της γρίπης Η1Ν1ν. 

Στην Ελλάδα από το ΚΕΕΛ αναφέρθηκαν 18.830 επιβεβαιωμένες εργαστηριακά  περιπτώσεις και  149 θάνατοι λόγω της γρίπης Η1Ν1ν.

Κλινικά χαρακτηριστικά του ιού H1N1v

Οι περισσότερες περιπτώσεις μόλυνσης από τον ιό H1N1v το2009 υπήρξαν οξείες και αυτό‐περιοριζόμενες.

Η υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης του ιού αφορούσεπαιδιά και νέους ενήλικες.

Η χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης του ιού αφορούσεανθρώπους μεγαλύτερους των 60 ετών.

Εξωνοσοκομειακή αντιμετώπιση της γρίπης H1N1v

Η γρίπη H1N1 είναι μια οξεία και αυτό‐περιοριζόμενη νόσος,η οποία σπάνια χρήζει εισαγωγής σε νοσοκομείο. Το υψηλόποσοστό μετάδοσης του ιού H1N1 σε συνδυασμό με τοσυνωστισμό στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικώνκαταδεικνύει πως η εξωνοσοκομειακή αντιμετώπιση τηςγρίπης είναι εύλογη και πιθανόν οικονομικά συμφέρουσα.

Οι επισκέψεις κατ’ οίκον παραμένουν σε Ευρώπη και Ελλάδαμια πολύτιμη τακτική που την αποδέχονται τόσο οι ασθενείςόσο και οι ιατροί.

Σε μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις λειτουργούν οργανωμέναιατρικά συστήματα που παρέχουν υπηρεσίες αποστολήςιατρού στο σπίτι για επείγοντα περιστατικά σε 24ωρη βάση.

Οι SOS Ιατροί στην Αθήνα, Ελλάδα

Οι SOS Ιατροί είναι ένας οργανωμένος φορέας παροχήςεπισκέψεων κατ’ οίκον στην περιοχή της Αθήνας, ο οποίοςλειτουργεί από το 1993 και πραγματοποιεί περίπου 40.000 κατ’οίκον επισκέψεις το χρόνο. Περίπου το 75% των περιστατικώνμπορούν να χαρακτηριστούν ως επείγοντα ιατρικά περιστατικά.

Το πρότυπο των SOS Ιατρών 

• Τηλεφωνικό κέντρο με ιατρό συντονιστήόλο το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο.

• Ειδικευμένοι ιατροί πραγματοποιούνεπισκέψεις κατ’ οίκον με κατάλληλαεξοπλισμένα οχήματα.

• Εκτελούνται αιματολογικές εξετάσεις,ακτινογραφίες, υπέρηχοι και άλλεςδιαγνωστικές εξετάσεις αμέσως στο σπίτιτου ασθενούς.

• Χρησιμοποιούνται γρήγορα διαγνωστικάtest στο σπίτι του ασθενούς: (POC: Pointof Care).

• Παρέχονται υπηρεσίες κατ’ οίκοννοσηλείας.

• Υπάρχει κλινική αναφοράς για τουςασθενείς που χρειάζονται νοσηλεία σενοσοκομείο.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΛοιμώξεις Αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένης και της γρίπης, για την 

περίοδο 1997‐2010 σύμφωνα με το αρχείο των SOS Ιατρών 

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Ιαν‐97 Ιαν‐98 Ιαν‐99 Ιαν‐00 Ιαν‐01 Ιαν‐02 Ιαν‐03 Ιαν‐04 Ιαν‐05 Ιαν‐06 Ιαν‐07 Ιαν‐08 Ιαν‐09 Ιαν‐10

ΓΡΙΠΗ ΙΟΓΕΝΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΝΑΠ/ΤΙΚΟΥΙΩΣΗ ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΝΩΤ. ΑΝΑΠ/ΤΙΚΟΥΟΞΕΙΑ ΒΡΟΓΧΙΤΙΣ ΠΑΙΔ. ΓΡΙΠΗΠΑΙΔ ΙΩΣΗ ΑΝΑΠ/ΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔ ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΝΩΤ. ΑΝΑΠ/ΤΙΚΟΥ

Λοιμώξεις του Αναπνευστικού (δραστηριότητα της γρίπης) για την περίοδο 12/2008‐2/2010  βάσει των επισκέψεων κατ’ οίκον που πραγματοποίησαν οι 

SOS Ιατροί.

339

533

701

842

319

185118 138

314

224

346

698

938

457

362

Σύνολο επισκέψεων κατ’ οίκον κατά τη διάρκεια της εποχικής και πανδημικής γρίπης το 2009

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

Ιανουάριος‐Μάιος 2009 Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

18.962

21.415

2.69814%

3.11615%

Σύνολο επισκέψεων κατ' οίκον 

Πλήθος ασθενών με λοίμωξη αναπνευστικού

Χρήση γρήγορων τεστ γρίπης κατά τη διάρκεια της εποχικής και πανδημικής γρίπης το 2009

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

Ιανουάριος‐Μάιος 2009 Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

2.698

3.116

2027%

1.07735%

Πλήθος ασθενών με λοίμωξη αναπνευστικού

Πλήθος ασθενών που εξετάστηκαν με γρήγορο τεστ γρίπης

Ποσοστό θετικών γρήγορων τεστ γρίπης κατά τη διάρκεια της εποχικής και πανδημικής γρίπης το 2009

0

200

400

600

800

1000

1200

Ιανουάριος‐Μάιος 2009 Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

202

1.077

9648%

28426%

Πλήθος ασθενών που εξετάστηκαν με γρήγορο τεστ γρίπης

Πλήθος ασθενών που διεγνώσθηκαν θετικοί στη γρίπη Η1Ν1

Οι νεώτεροι σε ηλικία ενήλικες προσβλήθηκαν περισσότερο από την πανδημική από ότι από την εποχική γρίπη

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

0‐14 15‐40 41‐65 άνω των 65 ετών

323

1043

633 699

352

1421

782

561

Ιανουάριος‐Μάιος 2009

Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

Περισσότεροι άντρες από ότι γυναίκες προσβλήθηκαν από την πανδημική γρίπη 

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

Ιανουάριος‐Μάιος 2009 Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

1122

148215761634

Άρρεν

Θήλυ

Πλήθος ασθενών με λοίμωξη αναπνευστικού που εισήχθησαν σε νοσοκομείο 

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

Ιανουάριος‐Μάιος 2009 Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

2698

3116

271%

321%

Πλήθος ασθενών με λοίμωξη αναπνευστικού

Πλήθος εισαγωγών σε νοσοκομείο

Πλήθος ασθενών θετικών σε γρίπη Η1Ν1 που εισήχθησαν σε νοσοκομείο 

0

50

100

150

200

250

300

Ιανουάριος‐Μάιος 2009 Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

96

284

11%

104%

Πλήθος ασθενών που διεγνώσθηκαν θετικοί στη γρίπη Η1Ν1

Πλήθος εισαγωγών σε νοσοκομείο

Πλήθος ασθενών θετικών σε γρίπη Η1Ν1  στους οποίους χορηγήθηκε oseltamivir

0

50

100

150

200

250

300

Ιανουάριος‐Μάιος 2009 Ιούνιος 2009‐Ιανουάριος 2010

96

284

7477%

14250%

Πλήθος ασθενών που διεγνώσθηκαν θετικοί στη γρίπη Η1Ν1

Πλήθος ασθενών που έλαβαν αγωγή oseltamivir

Συζήτηση

Τόσο η εποχική όσο και η πανδημική γρίπη υπήρξαν οξείεςαλλά αυτό‐περιοριζόμενες νόσοι και μόνο ένα μικρό ποσοστόασθενών χρειάστηκαν εισαγωγή σε νοσοκομείο μετά την κα’οίκον επίσκεψη.

Κάθε χρόνο πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα για το επόμενο,επιδημικό κύμα γρίπης, λόγω της αυξημένης ζήτησηςεπισκέψεων κατ’ οίκον αυτή την περίοδο.

Η χρήση των γρήγορων τεστ γρίπης αυξήθηκε κατά τη διάρκειατης πανδημίας της γρίπης ένεκα της ευαισθητοποίησης τωνιατρών και των ασθενών.

Συμπεράσματα

Τα περισσότερα περιστατικά προσβολής από τον ιό H1N1vαφορούσε ανθρώπους ηλικίας μεταξύ 15‐40 ετών.

Οι περισσότεροι ασθενείς που προσβάλλονται από γρίπηH1N1v δε χρειάζονται εισαγωγή σε νοσοκομείο.

Σύμφωνα με τη μελέτη μας, η εξωνοσοκομειακήαντιμετώπιση του ιού H1N1v φαίνεται να είναιαποτελεσματική.

Βοηθά στην αποφυγή άσκοπων επισκέψεων στο νοσοκομείο,ενώ ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο νοσοκομειακών μολύνσεωνκαι περιορίζει το συνωστισμό στα Τμήματα Επειγόντων.