Διάσπαση του Καννάβου και αποδόµηση ορίων

Σταυροπούλου Αµαλία . Ράζου Δέσποινα . Γιαννίου Ευτυχία

Περιεχόµενα:

2

•  Πληροφορίες και ορισµός αποδόµησης 3

•  Παραδείγµατα κινήµατος 4-9

•  Συµπεράσµατα 10

•  Βιβλιογραφία 11

Σελίδα

Ο όρος της αποδόµησης αναπτύχθηκε στη Γαλλία από το Γάλλο φιλόσοφο Jacque Derrida. Ξεκίνησε το 1960 ως όρος στη φιλοσοφία και εξελίχθηκε σε τάση στην αρχιτεκτονική στα µέσα της δεκαετίας του ΄90 µε τον όρο deconstruction. O όρος αυτός αναφέρεται ως Deconstructivism από την έκθεση ’Deconstructivism in Architecture’ που πραγµατοποιήθηκε στο µουσείο µοντέρνας τέχνης το 1988 στη Νέα Υόρκη. Η έκθεση αυτή οργανώθηκε από τους Phillip Johnson και Mark Wigley, όπου εκεί αναφέρθηκε επίσηµα ο όρος deconstructivism και καθιερώθηκε. Είναι η αρχιτεκτονική όπου τα κτίρια φαίνονται ότι είναι χωρισµένα σε διαφορετικά µέλη και είναι κολληµένα µεταξύ τους προκειµένου να σχηµατίσουν µία µεγαλύτερη δοµή. Τα ‘κοµµάτια’ αυτών των αποδηµητικών κτιρίων δηµιουργούν διάφορες µορφές οργανικές, καµπύλες και όχι γραµµικές. Χαρακτηριστικό των όψεων των κτιρίων αυτών είναι η παραµόρφωση και το ελεγχόµενο χάος. Το κίνηµα της αποδόµησης έχει τις ρίζες του στο Ρωσικό κονστρουκτιβισµό του 20ου αιώνα. Η ρωσική πρωτοπορία ξεκίνησε στις αρχές του 20ου και αναπτύχθηκε στη Ρωσία από το 1913-1930. O Ρωσικός κονστρουκτιβισµός έθεσε σε κίνδυνο την παράδοση, καταρρίπτοντας τους κλασσικούς κανόνες της σύνθεσης, στην οποία η ισορροπία και η ιεραρχική σχέση µεταξύ των µορφών δηµιουργεί ένα ενιαίο σύνολο. Καθαρές µορφές χρησιµοποιούνται για να παράγουν ''ακάθαρτες'', λοξές γεωµετρικές συνθέσεις τοποθετούνται σε σύγκρουση για να δηµιουργήσουν µια ασταθή, ανήσυχη γεωµετρία. Οµοίως η αποδόµηση προσπάθησε να αµφισβητήσει τις αξίες της ''αρµονίας, της ενότητας και της σταθερότητας'' και πρότεινε την άποψη ότι: ”οι ρωγµές είναι εγγενείς στη δοµή''. Η αποδόµηση έχει επιρροές και από τη µοντέρνα τέχνη, το µινιµαλισµό και τον κυβισµό. Στον αναλυτικό κυβισµό οι µορφές µοιάζουν να ''τεµαχίζονται'' και αντιµετωπίζονται µε διαφορετικούς τρόπους ταυτόχρονα. Επίσης επιρροές έχει και από τον εξπρεσιονισµό, λόγω τις παραµόρφωσης και της εξάρθρωσης που διακρίνει το σχεδιασµό αυτό.

Ποιο είναι το κίνηµα της αποδόµησης

3

Χαρακτηριστικά παραδείγµατα του κινήµατος:

1. Zaha Hadid Α. Contemporary Arts Center , Zaha Hadid , Cincinnati ,USA, 2003

Το Louis and Richard Rosenthal Center είναι ένα σύγχρονο κέντρο τ έ χ ν η ς , ε υ ρ έ ω ς γ ν ω σ τ ό ω ς Contemporary Arts Center στο Οχάιο. Σχεδιάστηκε από την αρχιτέκτονα Zaha Hadid και κατασκευάστηκε το 2003. Το κτίριο αυτό δηµιουργήθηκε ως ένας χώρος εφήµερων εκθέσεων, παραστάσεων κ.α. Η πρόσοψη του κτιρίου καθορίζεται από τους από µπε τ ό ν γ εωµ ε τ ρ ι κ ο ύ ς κα ι τ ο πεζοδρόµιο, το οποίο ως ''Urban Carpet'' (αστικό χαλί), µε µια οµαλή καµπύλη µ ε τασχηµατ ί ζ ε τα ι σε πλευρικό τοίχο, ράµπα, διάβαση, στάση πεζών.

Β. The Peak, Hong Kong, 1982,Zaha Hadid

Το Peak Leisure Club σχεδιάστηκε από την αρχιτέκτονα Zaha Hadid στο Ηong Kong το 1982. Κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισµό, αλλά δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Η ιδέα ήταν να δηµιουργηθεί ''ένα τεχνητό βουνό από γυαλισµένο γρανίτη''. Η δοµή του φαίνεται έτοιµη να εκραγεί σε πολλά κοµµάτια στην πλαγιά του βουνού. Γίνεται εκσκαφή στο βουνό και δηµιουργούνται οριζόντια επίπεδα στρώµατα στα οπoία βρίσκονται χώροι π ο υ φ ι λ ο ξ ε ν ο ύ ν δ ι ά φ ο ρ ε ς δραστηριότητες, που συµβολίζουν την “γεωλογία” της υψηλής ζωής.

4

2. Frank Gehry Santa Monica, Frank Gehry , California ,1978

Το πρώτο αντιπροσωπευτικό κτίριο της αποδόµησης είναι του αρχιτέκτονα F r a n k G e h r y. Αν κα ι ο όρος Deconstructivism καθιερώθηκε το 1988, και η κατοικία κατασκευάστηκε το 1978, αναγνωρίστηκε ως αποδοµητικό κτίριο. Ήταν το σπίτι του αρχιτέκτονα µε το όνοµα ‘Santa Monica‘ (όπως το ονόµασε), στη Καλιφόρνια. Η είσοδος του σπιτιού είναι δυσδιάκριτη ανάµεσα στο εξωτερικό της κατοικίας .Το εξωτερικό περίβληµα του σπιτιού είναι από γυαλί, αλουµ ίνιο, ξύλο και σωλήνες αλουµινίου. Το µείγµα των υ λ ι κ ώ ν κ α ι ο τ ρ ό π ο ς π ο υ χρησιµοποιήθηκαν , δ ίνουν την εντύπωση ότι το κτίριο βρίσκεται συνεχώς υπό κατασκευή.

3. Peter Eisenman

O αρχιτέκτονας Peter Eisenman πήρε µέρος στην έκθεση µε το θέµα ενός Βιολογικού κέντρου για το Πανεπιστήµιο της Φρανκφούρτης στη Γερµανία το 1987. Η ιδέα βασίζεται στη συµµετρ ική διανοµή των εργαστηριακών µονάδων κατά µήκος µία ραχοκοκαλιάς. Στη γραµµή αυτή υπάρχουν γέφυρες που συνδέουν τις µονάδες, οι οποίες λειτουργούν ως κοινόχρηστοι χώροι και χώροι κυκλοφορίας.

Peter Eisenman,1987, Biocenter for University of Frankfurt

5

4. Rem Koolhaas Α. Rem Koohlaas, apartment building and observation tower, Rotterdam, 1982

Η πρόταση του αρχιτέκτονα Rem Koolhaas για την έκθεση είναι ένα συγκρότηµα κτιρίων, το Apartment Building and Observation Tower στο Ρόττερνταµ το 1982. Το συγκρότηµα αυτό περιέχει κοινόχρηστες εγκαταστάσεις διαφόρων λειτουργιών. Είναι µια σειρά α π ό π ύ ρ γ ο υ ς µ έ σ α σ ε µ ι α παραµορφωµένη πλάκα. Ανάµεσα στους πύργους δηµιουργούνται άλλοτε µεγάλες τρύπες, σχισµές και κενά. Η εµφάνιση του δείχνει ένταση και κίνηση λόγω των διαφορετικών κλίσεων που έχει κάθε πύργος.

Η Seattle Central Library βρίσκεται πάνω σε λόφο στη περιοχή του Σηάτλ και κατασκευάστηκε από τον Rem Koolhaas το 2004. Το κτίριο αυτό χωρίζεται σε οκτώ οριζόντ ια στρώµατα διαφορετ ικού µεγέθους το καθένα µε τη λειτουργία του. Η εξωτερική όψη της βιβλιοθήκης είναι από γυαλί, ατσάλι και σωλήνες από χάλυβα, στοιχεία τα οποία ενοποιούν την πολύπλευρη µορφή του αποδοµητικού αυτού κτιρίου. Ο σχεδιασµός βασίστηκε στις λειτουργίες του κτιρίου, οι οποίες διαµόρφωσαν το κτίριο και την τελική του µορφή.

Β. central Rem Koolhaas,2004,Seattle library, Washington , USA

6

5. Coop Himmelblau Coop Himmelblau,1985,Vienna,Austria,Rooftop remodeling

H µοντελοποίηση της στέγης είναι το θέµα µε το οποίο συµµετείχε στην έκθεση ο αρχ ι τ έκ τονας Coop H imme lb lau . Κατασκευάστηκε στη Βιέννη το 1985 και ήρθε σε αντίθεση µε τα παραδοσιακά οικοδοµήµατα του ιστορικού κέντρου της Βιέννης. Είναι µια ανακατασκευή της στέγης στην οποία προστέθηκε ένα τµήµα βιολογικής µορφής που θυµίζει φτερό. Αποτελείται από µεταλλικό σκελετό και γυαλί. Αύτη η νέα διαστρεβλωµένη µορφή έρχεται σε αντίθεση µε τη µορφή του υπάρχοντος κτιρίου.

Το VItraHaus είναι σχεδιασµένο απο τους αρχιτέκτονες Herzog & de Meuron στο Vitra Campus στη περιοχή Weil am Rhein της Γερµανίας το 2009.Το κτίριο αυτό περιέχει συλλογές σε έπιπλα και αντικείµενα για το σπίτι. Η δοµή του αποτελείται από πέντε ορόφους και απο 12 όγκους σε µορφή κατοικίας. Οι πέντε από αυτούς είναι στη βάση και οι εφτά είναι ο ένας πάνω στον άλλο. Η κεκλιµένη στέγη κάθε όγκου είναι καλυµµένη από στόκο ξυλάνθρακα, το οποίο φαίνεται να ενοποιεί τη δοµή του. Η εσωτερική διαρρύθµιση του κτιρίου µοιάζει µε κατοικία, λόγω της εξωτερικής µορφής και στην άκρη κάθε όγκου υπάρχει τζαµαρία η οποία λειτουργεί ως βιτρίνα για το κατάστηµα.

6. Herzog & De Meuron VitraHaus ,Vitra Campus ,Herzog & de Meuron,2009,Weil am Rhein ,Germany

7

7. Daniel Libeskind A. Jewish Musuem , Daniel Libeskind , 2001, Berlin

Το Εβραϊκό Μουσείο στο Βερολίνο σχεδιάστηκε το 2001 από τον αρχιτέκτονα Daniel Libeskind. Η δοµή του κτιρίου είναι σχήµατος ''ζιγκ-ζαγκ'' επενδυµένη εξωτερικά µε λεπτές µεµβράνες ψευδαργύρου και τα παράθυρα έχουν τέτοιο σχήµα µε σκοπό να θυµίζουν τα σηµάδια και τις πληγές της Εβραϊκής ιστορίας. Το µουσείο βρίσκεται πάνω σε έναν από τους χώρους που καταλάµβανε κάποτε το τείχος. Ο αρχιτέκτονας λέει: ''πιστεύω ότι αυτό το έργο ενώνει την αρχιτεκτονική µε τις ερωτήσεις που σχετίζονται µε όλη την ανθρωπότητα. Για το σκοπό αυτό προσπάθησα να δηµ ιουργήσω µ ια νέα αρχιτεκτονική, η οποία θα αντανακλά την κατανόηση της ιστορίας ,µια νέα κατανόηση των µουσείων και µ ια νέα σχέση του προγράµµατος και του αρχιτεκτονικού χώρου. Συνεπώς το µουσείο δεν είναι ανταπόκριση σε συγκεκριµένο πρόγραµµα αλλά ένα έµβληµα ελπίδας.”

O αρχιτέκτονας Daniel Libeskind πήρε µέρος στην έκθεση µε το City Edge στο Βερολίνο το 1987, το οποίο κέρδισέ το πρώτο βραβείο. Είναι µία πρόταση γραφείων και κατοικιών για την ανάπτυξη της περιοχής του Βερολίνου. Είναι µια κολοσσιαία µπάρα που ξεκινάει από το έδαφος και υψώνεται ψηλά, από όπου µπορούσε κανείς να κοιτάξει πάνω από το τοίχος του Βερολίνου.

B. Daniel Libeskind ,1987,city Edge,Germany

8

8. McBride Charles Ryan Klein Bottle House ,McBride Charles Ryan ,Rye,Australia,2008

Το σπίτι σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα McBride Charles Ryan το 2008 στη περιοχή του Rye της Αυστραλίας. Η δοµή του αποτελε ί τα ι από συµπιεσµένα φύλλα σκυροδέµατος . Η οροφή του σπιτ ιού κατασκευασµένη από µαύρα µεταλλικά φύλλα, διπλώνει προς τα κάτω και γίνεται εξωτερικός τοίχος. Η ιδέα είναι να έχει αυτή την σπειροειδή µορφή, ώστε να ανταποκρίνεται στη δύσκολη τοπογραφία του. Με το πέρασµα της πίσω επιφάνειας της σπείρας µέσα από την ίδια τη σπείρα, το σπίτι παραπέµπει στην µαθηµατική αρχή του Klein Bottle ( σχήµα χωρίς αρχή και τέλος). Το 'περιεχόµενο' του 'µπουκαλιού' είναι η ευθύγραµµη πλατφόρµα και οι τοίχοι, τα οποία µεταµορφώνουν αυτή την αφηρηµένη γεωµετρία σε κατοικήσιµη. Ο αρχιτέκτονας λέει: ''Κατά βάση µοιάζει µε ντόνατς . Μπορείτε να το στρέψετε αλλά θα αλλάξει τυπολογικά µόνο αν κοπεί. Κατά µία έννοια δεν υπάρχει αρχή και τέλος.''

Η πρόταση µε την οποία συµµετείχε στην έκθεση ο αρχιτέκτονας Bernard Tschoumi ήταν το Πάρκο de la Villete στο Παρίσι το 1982. Η ιδέα είναι το πάρκο αυτό να αποτελείται από συστοιχίες διάσπαρτων δοµών που συνδέονται µε σειρές από κήπους , εκθέσεων και περιπάτων. Είναι ένα αστικό πάρκο 125 στρεµµάτων που χωρίζεται µε κάθετες, οριζόντιες γραµµές και σηµεία.

9. Bernard Tschoumi Bernard Tschoumi, Parc de la villete ,Paris,1982

9

Συµπέρασµα

Deconstructivism Τα κτίρια της αποδόµησης που σχεδιάστηκαν πριν το 1988 είχαν κάποια κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσµατα. Ήταν απλής µορφής και σχεδιασµού, από απλά υλικά όπως µπετόν, ξύλο και αλουµίνιο. Κατά τον 21ο αιώνα τα κτίρια παρουσιάζονται διαφοροποιηµένα µεταξύ τους όσον αφορά τη δοµή και την κατασκευή τους. Λόγω της χρήσης των εξελιγµένων ψηφιακών λογισµικών, ο σχεδιασµός µπορεί να γίνει πολύπλοκος µε ποικίλες µορφές. Τα κτίρια αυτά του ''σήµερα'' χρησιµοποιούν υλικά , εκτός από γυαλί, µπετόν, αλουµίνιο και διάφορα άλλα επεξεργασµένα υλικά (συµπιεσµένα φύλλα σκυροδέµατος πάνελ από ψευδάργυρο και αλουµίνιο). Τα αποδηµητικά αυτά κτίρια αποτελούν ορόσηµα για την κάθε πόλη. Οι αρχιτέκτονες που συµµετείχαν στην έκθεση (Deconstructivism Architecture ) το '88, οι ''αποδοµηστές', καθιερώθηκαν ως οι κύριοι εκπρόσωποι της αποδόµησης. Στα επόµενα χρόνια κάποιοι από αυτούς τους αρχιτέκτονες συνέχισαν να χρησιµοποιούν στοιχεία από την αποδόµηση στα κτίρια τους και άλλοι όχι. Από αυτούς οι, ήταν ο Daniel Libeskind (Jewish Museum), ο Rem Koolhaas (Seattle Library), και ο Bernard Tschoumi (µουσείο Ακρόπολης), που συνέχισαν να σχεδιάζουν αποδηµητικά κτίρια µε πιο εξελιγµένες µορφές και υλικά. Άλλοι αρχιτέκτονες όπως η Ζaha Hadid, συνέχισε για κάποια χρόνια να σχεδιάζει κτίρια αποδόµησης, αλλά στη συνέχεια πέρασε σε άλλες τάσεις όπως η Blobitecture και ο παραµετρισµός. Επιπλέον προστέθηκαν και άλλοι αρχιτέκτονες που ασχολήθηκαν µε την αποδόµηση (Herzog de Meuron, McBride Charles Ryan) στη σηµερινή εκδοχή.

10

11

Βιβλιογραφία

•  http://www.zaha-hadid.com/

•  http://en.wikipedia.org/ •  http://www.tschoumi.com/ •  http://www.housedesignnews.com/

•  http://en.expo2010.cn/

•  http://www.archdaily.com/67321/gehry-residence-frank-gehry/

•  http://en.wikipedia.org/wiki/Eden_Project

•  http://www.dariocuci.com/2011/11/fashion-architecture/

•  http://daniel-libeskind.com/

•  http://www.herzogdemeuron.com/