Θαλάσσιο Περιβάλλον-Απειλούμενα Είδη

Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα

14ου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης

Υπεύθυνη Προγράμματος

Λαζαρίδου Ελένη ΠΕ0404

Συμμετοχή Τενεκετζή Ιωάννα ΠΕ02

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

Η έρευνα έγινε για 4 απειλούμενα είδη

bull Χελώνα καρέττα-καρέττα

bull Δελφίνια

bull Καφέ Αρκούδα

bull Φώκια μονάχους-μονάχους

bull Εστιάστηκε γύρω από κάποια γενικά χαρακτηριστικά αυτών των ειδών τους

λόγους που βρίσκονται υπό εξαφάνιση αλλά και μύθους και παροιμίες που

σχετίζονται με αυτά

XΕΛΩΝΑ ΚΑΡΕΤΤΑ-ΚΑΡΕΤΤΑ

bull Η θαλάσσια χελώνα καρέττα (Caretta caretta) είναι είδος με παγκόσμια κατανομή

Ανήκει στην οικογένεια των χελωνιίδων

bull έχουν κατά μέσο όρο μήκος καβουκιού 100 με 120 cm όταν αναπτυχθούν

πλήρως

bull Μια ενήλικη χελώνα ζυγίζει περίπου 100 εώς 150 kg με τις μεγαλύτερες να

ζυγίζουν περισσότερο από 450 kg

bull Η C caretta είναι η 2η μεγαλύτερη χελώνα με σκληρό κέλυφος στον κόσμο

bull Το κέλυφος της χελώνας χωρίζεται σε δύο

τμήματα το καβούκι και το πλάστρο

bull Πέντε σπονδυλικές πλάκες βρίσκονται κατά

μήκος μέσης γραμμής του κελύφους ενώ

πέντε ζεύγη πλακών βρίσκονται πλάγια από

αυτές

bull Η αυχενική φολίδα βρίσκεται στη βάση του

κεφαλιού Το καβούκι συνδέεται με το

πλάστρο με τρία ζεύγη φολίδων που

αποτελούν τη γέφυρα του κελύφους

bull Το κέλυφος χρησιμεύει ως εξωτερική

θωράκιση αν και οι θαλάσσιες χελώνες δεν

μπορούν να κρύψουν το κεφάλι και τα

πτερύγια τους μέσα στα κελύφη τους

ΒΙΟΤΟΠΟΣ-ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

bull Η θαλάσσια χελώνα ζει

στον Ατλαντικό Ειρηνικό και Ινδικό

Ωκεανό Μεσόγειο Θάλασσα

bull Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της

ζωής της σε θαλασσινό νερό και

εκβολές

bull τα θηλυκά να βγαίνουν για λίγο στην

ξηρά για να γεννήσουν τα αυγά

bull Έχουν χαμηλό ρυθμό

αναπαραγωγής δύο έως τρία έτη

bull έχει διάρκεια αναπαραγωγής 47-67

χρόνια

Γιατί βρίσκονται οι χελώνες καρέττα-

καρέττα υπό εξαφάνιση

bull Οι θαλάσσιες χελώνες θεωρούνται είδος υπό

εξαφάνιση

bull Ο παρατημένος αλιευτικός εξοπλισμός είναι

υπεύθυνος για πολλούς θανάτους χελωνών

bull Ειδικές συσκευές έχουν τοποθετηθεί στα δίχτυα στο

πλαίσιο προσπαθειών για τη μείωση της αναλογίας

των θανάτων και έτσι παρέχουν μια οδό διαφυγής

για τις χελώνες

bull Η απώλεια των κατάλληλων παραλιών όπου

μπορούνε να γεννήσουν και τα νέα αρπακτικά που

έχουν εμφανιστεί έχουν επίσης επηρεάσει τον

πληθυσμό των χελωνών

Οργανισμοί που προστατεύουν

την χελώνα

bull WWF

bull ΑΡΧΕΛΩΝ

bull Διεθνή Ένωση για την

Διατήρηση της φύσης

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

Η έρευνα έγινε για 4 απειλούμενα είδη

bull Χελώνα καρέττα-καρέττα

bull Δελφίνια

bull Καφέ Αρκούδα

bull Φώκια μονάχους-μονάχους

bull Εστιάστηκε γύρω από κάποια γενικά χαρακτηριστικά αυτών των ειδών τους

λόγους που βρίσκονται υπό εξαφάνιση αλλά και μύθους και παροιμίες που

σχετίζονται με αυτά

XΕΛΩΝΑ ΚΑΡΕΤΤΑ-ΚΑΡΕΤΤΑ

bull Η θαλάσσια χελώνα καρέττα (Caretta caretta) είναι είδος με παγκόσμια κατανομή

Ανήκει στην οικογένεια των χελωνιίδων

bull έχουν κατά μέσο όρο μήκος καβουκιού 100 με 120 cm όταν αναπτυχθούν

πλήρως

bull Μια ενήλικη χελώνα ζυγίζει περίπου 100 εώς 150 kg με τις μεγαλύτερες να

ζυγίζουν περισσότερο από 450 kg

bull Η C caretta είναι η 2η μεγαλύτερη χελώνα με σκληρό κέλυφος στον κόσμο

bull Το κέλυφος της χελώνας χωρίζεται σε δύο

τμήματα το καβούκι και το πλάστρο

bull Πέντε σπονδυλικές πλάκες βρίσκονται κατά

μήκος μέσης γραμμής του κελύφους ενώ

πέντε ζεύγη πλακών βρίσκονται πλάγια από

αυτές

bull Η αυχενική φολίδα βρίσκεται στη βάση του

κεφαλιού Το καβούκι συνδέεται με το

πλάστρο με τρία ζεύγη φολίδων που

αποτελούν τη γέφυρα του κελύφους

bull Το κέλυφος χρησιμεύει ως εξωτερική

θωράκιση αν και οι θαλάσσιες χελώνες δεν

μπορούν να κρύψουν το κεφάλι και τα

πτερύγια τους μέσα στα κελύφη τους

ΒΙΟΤΟΠΟΣ-ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

bull Η θαλάσσια χελώνα ζει

στον Ατλαντικό Ειρηνικό και Ινδικό

Ωκεανό Μεσόγειο Θάλασσα

bull Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της

ζωής της σε θαλασσινό νερό και

εκβολές

bull τα θηλυκά να βγαίνουν για λίγο στην

ξηρά για να γεννήσουν τα αυγά

bull Έχουν χαμηλό ρυθμό

αναπαραγωγής δύο έως τρία έτη

bull έχει διάρκεια αναπαραγωγής 47-67

χρόνια

Γιατί βρίσκονται οι χελώνες καρέττα-

καρέττα υπό εξαφάνιση

bull Οι θαλάσσιες χελώνες θεωρούνται είδος υπό

εξαφάνιση

bull Ο παρατημένος αλιευτικός εξοπλισμός είναι

υπεύθυνος για πολλούς θανάτους χελωνών

bull Ειδικές συσκευές έχουν τοποθετηθεί στα δίχτυα στο

πλαίσιο προσπαθειών για τη μείωση της αναλογίας

των θανάτων και έτσι παρέχουν μια οδό διαφυγής

για τις χελώνες

bull Η απώλεια των κατάλληλων παραλιών όπου

μπορούνε να γεννήσουν και τα νέα αρπακτικά που

έχουν εμφανιστεί έχουν επίσης επηρεάσει τον

πληθυσμό των χελωνών

Οργανισμοί που προστατεύουν

την χελώνα

bull WWF

bull ΑΡΧΕΛΩΝ

bull Διεθνή Ένωση για την

Διατήρηση της φύσης

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

XΕΛΩΝΑ ΚΑΡΕΤΤΑ-ΚΑΡΕΤΤΑ

bull Η θαλάσσια χελώνα καρέττα (Caretta caretta) είναι είδος με παγκόσμια κατανομή

Ανήκει στην οικογένεια των χελωνιίδων

bull έχουν κατά μέσο όρο μήκος καβουκιού 100 με 120 cm όταν αναπτυχθούν

πλήρως

bull Μια ενήλικη χελώνα ζυγίζει περίπου 100 εώς 150 kg με τις μεγαλύτερες να

ζυγίζουν περισσότερο από 450 kg

bull Η C caretta είναι η 2η μεγαλύτερη χελώνα με σκληρό κέλυφος στον κόσμο

bull Το κέλυφος της χελώνας χωρίζεται σε δύο

τμήματα το καβούκι και το πλάστρο

bull Πέντε σπονδυλικές πλάκες βρίσκονται κατά

μήκος μέσης γραμμής του κελύφους ενώ

πέντε ζεύγη πλακών βρίσκονται πλάγια από

αυτές

bull Η αυχενική φολίδα βρίσκεται στη βάση του

κεφαλιού Το καβούκι συνδέεται με το

πλάστρο με τρία ζεύγη φολίδων που

αποτελούν τη γέφυρα του κελύφους

bull Το κέλυφος χρησιμεύει ως εξωτερική

θωράκιση αν και οι θαλάσσιες χελώνες δεν

μπορούν να κρύψουν το κεφάλι και τα

πτερύγια τους μέσα στα κελύφη τους

ΒΙΟΤΟΠΟΣ-ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

bull Η θαλάσσια χελώνα ζει

στον Ατλαντικό Ειρηνικό και Ινδικό

Ωκεανό Μεσόγειο Θάλασσα

bull Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της

ζωής της σε θαλασσινό νερό και

εκβολές

bull τα θηλυκά να βγαίνουν για λίγο στην

ξηρά για να γεννήσουν τα αυγά

bull Έχουν χαμηλό ρυθμό

αναπαραγωγής δύο έως τρία έτη

bull έχει διάρκεια αναπαραγωγής 47-67

χρόνια

Γιατί βρίσκονται οι χελώνες καρέττα-

καρέττα υπό εξαφάνιση

bull Οι θαλάσσιες χελώνες θεωρούνται είδος υπό

εξαφάνιση

bull Ο παρατημένος αλιευτικός εξοπλισμός είναι

υπεύθυνος για πολλούς θανάτους χελωνών

bull Ειδικές συσκευές έχουν τοποθετηθεί στα δίχτυα στο

πλαίσιο προσπαθειών για τη μείωση της αναλογίας

των θανάτων και έτσι παρέχουν μια οδό διαφυγής

για τις χελώνες

bull Η απώλεια των κατάλληλων παραλιών όπου

μπορούνε να γεννήσουν και τα νέα αρπακτικά που

έχουν εμφανιστεί έχουν επίσης επηρεάσει τον

πληθυσμό των χελωνών

Οργανισμοί που προστατεύουν

την χελώνα

bull WWF

bull ΑΡΧΕΛΩΝ

bull Διεθνή Ένωση για την

Διατήρηση της φύσης

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

bull Το κέλυφος της χελώνας χωρίζεται σε δύο

τμήματα το καβούκι και το πλάστρο

bull Πέντε σπονδυλικές πλάκες βρίσκονται κατά

μήκος μέσης γραμμής του κελύφους ενώ

πέντε ζεύγη πλακών βρίσκονται πλάγια από

αυτές

bull Η αυχενική φολίδα βρίσκεται στη βάση του

κεφαλιού Το καβούκι συνδέεται με το

πλάστρο με τρία ζεύγη φολίδων που

αποτελούν τη γέφυρα του κελύφους

bull Το κέλυφος χρησιμεύει ως εξωτερική

θωράκιση αν και οι θαλάσσιες χελώνες δεν

μπορούν να κρύψουν το κεφάλι και τα

πτερύγια τους μέσα στα κελύφη τους

ΒΙΟΤΟΠΟΣ-ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

bull Η θαλάσσια χελώνα ζει

στον Ατλαντικό Ειρηνικό και Ινδικό

Ωκεανό Μεσόγειο Θάλασσα

bull Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της

ζωής της σε θαλασσινό νερό και

εκβολές

bull τα θηλυκά να βγαίνουν για λίγο στην

ξηρά για να γεννήσουν τα αυγά

bull Έχουν χαμηλό ρυθμό

αναπαραγωγής δύο έως τρία έτη

bull έχει διάρκεια αναπαραγωγής 47-67

χρόνια

Γιατί βρίσκονται οι χελώνες καρέττα-

καρέττα υπό εξαφάνιση

bull Οι θαλάσσιες χελώνες θεωρούνται είδος υπό

εξαφάνιση

bull Ο παρατημένος αλιευτικός εξοπλισμός είναι

υπεύθυνος για πολλούς θανάτους χελωνών

bull Ειδικές συσκευές έχουν τοποθετηθεί στα δίχτυα στο

πλαίσιο προσπαθειών για τη μείωση της αναλογίας

των θανάτων και έτσι παρέχουν μια οδό διαφυγής

για τις χελώνες

bull Η απώλεια των κατάλληλων παραλιών όπου

μπορούνε να γεννήσουν και τα νέα αρπακτικά που

έχουν εμφανιστεί έχουν επίσης επηρεάσει τον

πληθυσμό των χελωνών

Οργανισμοί που προστατεύουν

την χελώνα

bull WWF

bull ΑΡΧΕΛΩΝ

bull Διεθνή Ένωση για την

Διατήρηση της φύσης

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΒΙΟΤΟΠΟΣ-ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

bull Η θαλάσσια χελώνα ζει

στον Ατλαντικό Ειρηνικό και Ινδικό

Ωκεανό Μεσόγειο Θάλασσα

bull Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της

ζωής της σε θαλασσινό νερό και

εκβολές

bull τα θηλυκά να βγαίνουν για λίγο στην

ξηρά για να γεννήσουν τα αυγά

bull Έχουν χαμηλό ρυθμό

αναπαραγωγής δύο έως τρία έτη

bull έχει διάρκεια αναπαραγωγής 47-67

χρόνια

Γιατί βρίσκονται οι χελώνες καρέττα-

καρέττα υπό εξαφάνιση

bull Οι θαλάσσιες χελώνες θεωρούνται είδος υπό

εξαφάνιση

bull Ο παρατημένος αλιευτικός εξοπλισμός είναι

υπεύθυνος για πολλούς θανάτους χελωνών

bull Ειδικές συσκευές έχουν τοποθετηθεί στα δίχτυα στο

πλαίσιο προσπαθειών για τη μείωση της αναλογίας

των θανάτων και έτσι παρέχουν μια οδό διαφυγής

για τις χελώνες

bull Η απώλεια των κατάλληλων παραλιών όπου

μπορούνε να γεννήσουν και τα νέα αρπακτικά που

έχουν εμφανιστεί έχουν επίσης επηρεάσει τον

πληθυσμό των χελωνών

Οργανισμοί που προστατεύουν

την χελώνα

bull WWF

bull ΑΡΧΕΛΩΝ

bull Διεθνή Ένωση για την

Διατήρηση της φύσης

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Γιατί βρίσκονται οι χελώνες καρέττα-

καρέττα υπό εξαφάνιση

bull Οι θαλάσσιες χελώνες θεωρούνται είδος υπό

εξαφάνιση

bull Ο παρατημένος αλιευτικός εξοπλισμός είναι

υπεύθυνος για πολλούς θανάτους χελωνών

bull Ειδικές συσκευές έχουν τοποθετηθεί στα δίχτυα στο

πλαίσιο προσπαθειών για τη μείωση της αναλογίας

των θανάτων και έτσι παρέχουν μια οδό διαφυγής

για τις χελώνες

bull Η απώλεια των κατάλληλων παραλιών όπου

μπορούνε να γεννήσουν και τα νέα αρπακτικά που

έχουν εμφανιστεί έχουν επίσης επηρεάσει τον

πληθυσμό των χελωνών

Οργανισμοί που προστατεύουν

την χελώνα

bull WWF

bull ΑΡΧΕΛΩΝ

bull Διεθνή Ένωση για την

Διατήρηση της φύσης

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Οργανισμοί που προστατεύουν

την χελώνα

bull WWF

bull ΑΡΧΕΛΩΝ

bull Διεθνή Ένωση για την

Διατήρηση της φύσης

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

bull Η Ζάκυνθος είναι διεθνώς

συνυφασμένη με τη θαλάσσια

χελώνα caretta caretta καθώς

αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο

ωοτοκίας της στη Μεσόγειο

bull Στην προσπάθειά του για επιβίωση το

πανέμορφο αυτό είδος προς

εξαφάνιση βρίσκει καταφύγιο στον

κόλπο του Λαγανά όπου μεταναστεύει

κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

ταξιδεύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα από

διάφορα μέρη της Μεσογείου

ΠΛΗΡΟΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΠΕ ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

bull Πολύτιμος σύμμαχός της το Εθνικό Θαλάσσιο

Πάρκο Ζακύνθου που ιδρύθηκε το 1999 με

σκοπό τη διαφύλαξη και την προστασία της

οικολογικής κληρονομιάς και της φυσικής

ισορροπίας τόσο της θαλάσσιας όσο και της

παράκτιας έκτασης κατά μήκος της νότιας

ακτής του νησιού

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

Ο λαγός και η χελώνα

Ο λαγός κορόιδευε τη χελώνα για τα πόδια της ότι είναι άσχημα πλαδαρά ότι δεν

στέκονται όρθια αλλά σέρνονται κ είναι πολύ αργά στο βάδισμα

Μη με κοροϊδεύεις έλεγε η χελώνα εγώ θα ξεπεράσω εσένα τον γοργοπόδαρο

Ναι μόνο με τα λόγια είπε ο λαγός Έλα να συναγωνισθούμε κ θα δεις ποιος τρέχει

γρήγορα - Και ποιος θα ορίσει το δρόμο να τρέξουμε πού είναι η αφετηρία κ το τέρμα κ

θα μας δώσει το σήμα να ξεκινήσουμε τον αγώνα - Η αλεπού που είναι σοφή κ δίκαια -

Εντάξει λοιπόν

Η αλεπού τους όρισε ποιος είναι ο δρόμος που θα έτρεχαν ποια η αφετηρία κ ποιο το

τέρμα κ τους έδωσε το σήμα να ξεκινήσουν Ο λαγός έτρεξε λίγο κ μετά σκέφτηκε ωχ

μωρέ τί να κουράζομαι είναι δυνατόν η χελώνα να παραβγεί μαζί μου Θα λαγοκοιμηθώ

λίγο κ ύστερα με λίγα πηδήματα θα φτάσω στο τέρμα Έπεσε λαγοκοιμήθηκε αλλά τον

πήρε ο ύπνος κ δεν ξύπνησε εγκαίρως ενώ η χελώνα χωρίς καθόλου να χαλαρώσει

έτρεχε όσο μπορούσε κ όταν ο λαγός ξύπνησε την βρήκε ήδη να έχει φτάσει στο τέρμα

κ έτσι η χελώνα νίκησε περίτρανα Η αλεπού την ανακήρυξε νικήτρια

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Αρχαίοι μύθοι Ινδίας

Οι Ινδοί πίστευαν ότι τρεις ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους τη Γη Τους

ελέφαντες αυτούς όμως κουβαλούσε πάνω στο καβούκι της μία γιγάντια

θαλάσσια χελώνα που κολυμπούσε σε μια θάλασσα χωρίς εμφανή αρχή και

τέλος Αν η θαλάσσια αυτή χελώνα πάψει να ζει τότε οι ελέφαντες θα χάσουν

την ισορροπία τους και η γη θα γλιστρήσει από τις ράχες τους και θα χαθεί

Παραλλαγή του παραπάνω μύθου αναφέρει ότι η χελώνα που στηρίζει τους

τρεις ελέφαντες στη ράχη της στηρίζεται με τη σειρά της σε μία κόμπρα

Όταν κάποιο από αυτά τα 5 ζώα (ελέφαντες θαλάσσια χελώνα κόμπρα)

χάσει την ισορροπία του ή κινηθεί άτσαλα η γη τρέμει με αποτέλεσμα τους

σεισμούς

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Μύθος Βόρειας Αμερικής

Πολύ παλιά όταν ακόμα το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με

νερό το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με

λίμνες και ποτάμια Τη χώρα αυτή είπε το Μεγάλο Πνεύμα θα την κουβαλούσαν

στη ράχη τους οι θαλάσσιες χελώνες Αυτές συνεργάστηκαν με το Μεγάλο

Πνεύμα για να δημιουργήσει την πλάση ολάκερη Όμως μια μέρα οι θαλάσσιες

χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους για κάποιο ζήτημα Έτσι κάποιες από αυτές

άρχισαν να κολυμπούν δυτικά και άλλες ανατολικά Βουητό εκκωφαντικό

ακούστηκε και η Γη σείστηκε Αδυνατώντας να κολυμπήσουν μακρύτερα καθώς η

γη μάλλον ήταν βαριά παραμέρισαν τις διαφωνίες και φιλιώσανε Αλλά όποτε

θυμούνται να διαφωνήσουν για κάτι οι χελώνες λένε οι Αμερικανοί γίνεται

σεισμόςhellipπου αλλού Στην Καλιφόρνια

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Τα δελφίνια με την παιχνιδιάρικη και καλοσυνάτη φύση τους και τη

μυστηριώδη έλξη τους προς τον άνθρωπο αποτέλεσαν διαρκή πηγή

έμπνευσης και στη σύγχρονη εποχή Πλήθος μύθοι θρύλοι λογοτεχνικά

έργα και πάσης φύσεως έργα τέχνης (μουσικά εικαστικά κινηματογραφικά)

άντλησαν και αντλούν τη θεματολογία τους από αυτά τα θαυμάσια

πλάσματα Επιπλέον η σύγχρονη επιστημονική έρευνα γύρω από την

αξιοσημείωτη νοημοσύνη που διαθέτουν και τη θεραπευτική τους επίδραση

πάνω στον άνθρωπο έχει ανοίξει νέες πύλες για την κατανόηση τους

Η παρουσία τους ήταν πάντοτε στενά συνυφασμένη με τον άνθρωπο με

δεσμούς αδιόρατους σχεδόν παραμυθένιους μα γερά σφυρηλατημένους

από τη μαγεία και το μαγνητισμό του ωκεάνιου βυθού

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Τα ελληνικά πελάγη έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη

δελφινιών Το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) το ρινοδέλφινο (Tursiops

truncatus) το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) και το κοινό δελφίνι (Delphinus

delphis) Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του

οποίου προσανατολίζονται εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους

Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για

ένα θαλάσσιο θηλαστικό

Δυστυχώς όμως παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός

φυσικός τους εχθρός Πετρελαϊκή ρύπανση μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών

χημικών ενώσεων στους ιστούς τους όχληση κλιματική αλλαγή ηχορύπανση

παρενόχληση από σκάφη αναψυχής στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για

υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια

θηλαστικά

Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί και να μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι Ας το

ανακαλύψουμε

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως με πολλά άλλα μυστήρια της φύσης εμείς οι Eλληνες συλλέξαμε ένα

εντυπωσιακό ποσό γνώσης και σοφίας σε σχέση με τα δελφίνια Αυτά τα

θαλάσσια θηλαστικά αναμείχθηκαν με τις ζωές των Ολύμπιων θεών των οποίων

οι πράξεις περιγράφονταν αλληγορικά σε σχέση πάντα με τον τρόπο ζωής των

θνητών

Ο Απόλλωνας η Δήμητρα η Αφροδίτη και ο Διόνυσος είναι μερικοί από το

δωδεκάθεο που συνδέονται με τα δελφίνια

Παράλληλα μύθοι από τους πολυταξιδεμένους ναυτικούς άνθρωποι που

σώθηκαν από δελφίνια στις άγνωστες θάλασσες και έγιναν φίλοι μαζί τους

έρχονται να μας δώσουν άλλη νότα μεταξύ μύθου και πραγματικότητας και να

ερμηνευτούν μέσα από τα θαυμάσια κείμενα του Ομήρου του Πλούταρχου του

Ηρόδοτου και άλλων ιστορικών και ποιητών της αρχαίων χρόνων

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το δελφίνι από την αρχαιότητα ήταν ένα

από τα βασικά θέματα διακόσμησης των

σπιτιών και των νομισμάτων Σαν σύμβολο

των Ολυμπίων θεών είχε πάρει πολύ

σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη σαν

διακοσμητικό μοτίβο ή σαν καλλιτεχνική

παράσταση Συναντάται στις τοιχογραφίες

στα ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ στο μέγαρο

της βασίλισσας Από αυτό υποθέτουμε ότι

είχε βασική θέση στην κρητική μυθολογία

και στον ΜΙΝΩΙΚΟ πολιτισμό Γνωστά

είναι επίσης και τα δύο δελφίνια που

κοσμούν μια υπέροχη τοιχογραφία στο laquo

Ακρωτήριraquo της Θήρας Δελφίνια

απεικονίζονταν ακόμα σε αρχαία

νομίσματα αλλά και σε αγγεία

συνδυασμένα με θεϊκές μορφές

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι θεωρούσαν το δελφίνι βασιλιά των

θαλασσών και σύμβολο του Δελφινίου Απόλλωνα και τον

Ποσειδώνα Φυσικό λοιπόν ήταν να δημιουργήσουν

διάφορους μύθους σχετικούς με τα δελφίνια ανάλογα με τις

δυνατότητες και τη φαντασία που διέθετε ο καθένας Κανένα

θαλάσσιο ζώο δεν έχει τόσο πολύ απασχολήσει συγγραφείς και

ποιητές όσο το δελφίνι Πολλοί ποιητές έχουν γράψει για τα

δελφίνια όπου φαίνεται η ευφυΐα τους η αγάπη τους για τον

άνθρωπο η ευγνωμοσύνη για όσους τα ευεργετούν και τα

χαριτωμένα τους παιχνίδια στη θάλασσα Επίσης σε πάρα

πολλούς μύθους τα δελφίνια αναφέρονται και σαν σωτήρες

των ανθρώπων

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Ο ποιητής Αρχίλοχος

διηγείται

πως μια φορά ο μυθικός Παριανός

ήρωας ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε

δελφίνια στα δίχτυα του Φυσικά τα

ξανάριξε αμέσως στη θάλασσα

Όταν λοιπόν κάποτε που ταξίδευε με

πλοίο ναυάγησε τον έσωσαν τα

δελφίνια

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Ένας άλλος μύθος είναι του Αρίωνα

που ήταν ποιητής και μουσικός

Ο Αρίων είχε πλουτίσει στην Ιταλία και στη Σικελία κια γύριζε

στον Τάραντα μrsquo ένα Κορινθιακό πλοίο Οι ναύτες όμως

θέλησαν να αρπάξουν τα πλούτη του και ήταν έτοιμοι να τον

σκοτώσουν Τότε εκείνος τους ξέφυγε και για να γλιτώσει

πήδηξε στη θάλασσα Για καλή του τύχη βρέθηκε εκεί ένα

δελφίνι Ανέβηκε λοιπόν στη ράχη του κι εκείνο το

κουβάλησε και τον έβγαλε στην ξηρά στον Ταίναρο

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο τα παλιά χρόνια

βρισκόταν εκεί στον Ταίναρο το αφιέρωμά του για τη

σωτηρία του

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Ο Οππιανός γράφει

ότι το μουσικό αίσθημα του δελφινιού

είναι πολύ ανεπτυγμένο και ο Πλίνιος

αναφέρει πως ένα παιδάκι που έριχνε

ψίχουλα σrsquo ένα δελφίνι το έκανε να

νιώθει τέτοια ευγνωμοσύνη που κάθε

μέρα το έπαιρνε στη ράχη του και το

μετέφερε από τη μια άκρη της λίμνης

στην άλλη

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Ένας άλλος μύθος

ανέφερε πως ο Διόνυσος κάποτε

ταξίδευε μrsquo ένα καράβι Ενώ όμως

έπλεαν για κάποιο λόγο οι ναύτες

επαναστάτησαν Τότε ο θεός γεμάτος

οργή για αυτή τους την πράξη τους

πέταξε στη θάλασσα και τους

μεταμόρφωσε σε δελφίνια Μια τέτοια

ωραία παράσταση της μεταμόρφωσης

των δελφινιών διεσώθη ανάγλυφο στο

χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη το

γνωστό μας στην Πλάκα laquoΦανάρι του

Διογένηraquo

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

1 Δ

2 Ε

3 Λ

4 Φ

5 Ι

6 Ν

7 Ι

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ Η στοματική τους κοιλότητα αποτελείται από 100 σε σχήμα κώνου

Έχουν ιδιαιτέρα αναπτυγμένο το συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους

Είναι το χρώμα της κοιλιάς τους

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με αυτό

Τέτοιο ζώο θεωρείται για τους Αβαγορίνες της Αυστραλίας

Δεν μπορούν να παραμείνουν πολλή ώρα κάτω από αυτό

Ανάμεσα στις ομάδες (αγέλες κοπάδια) δημιουργούνται έντονοι τέτοιοι δεσμοί

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ

bull Η καφέ αρκούδα ή φαιά αρκούδα ή κοινή αρκούδα είναι

παμφάγο θηλαστικό ζώο και το είδος αρκούδας (ίσως το

γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση που

μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά

bull Υποείδος της είναι η Αρκούδα γκρίζλι διάσημη στις Ηνωμένες

Πολιτείες

bull Έχει μεγάλο κεφάλι μικρά αυτιά πατούσες με γερά νύχια και

κοντή ουρά

bull Είναι μοναχικό ζώο

bull Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από

οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1000 τετραγωνικά μέτρα

bull Τρέφεται με φυτά ψάρια μέλι πτηνά και τρωκτικά

bull Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση

bull Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες

γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

bull Η καφέ αρκούδα κατέχει την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως από όλα τα

άλλα είδη αρκούδας

bull Σήμερα όμως κατοικεί μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική στην

Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ασίας Στην Ελλάδα

υπολογίζεται ότι υπάρχουν 350 - 400 περίπου

bull Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς οι οποίοι δεν επικοινωνούν

γεωγραφικά μεταξύ τους Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη

περιοχή της οροσειράς της Πίνδου ενώ ο άλλος στην οροσειρά της

Ροδόπης

bull Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σταθερές ενδείξεις για παρουσία

αρκούδας στον άξονα Βορά-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και

την ορεινή Ναυπακτία

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Λαθροθηρία amp εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων

δολωμάτων

bull Και τα δύο οδηγούν σε θανάτωση του ζώου

Κατακερματισμός κι απώλεια του βιότοπου της

bull Η κυριότερη αιτία γιrsquo αυτό είναι η ανθρώπινη παρέμβαση με την κατασκευή

μεγάλων οδικών έργων

bull η αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων

bull η παράνομη υλοτομία οι πυρκαγιές

bull η τοποθέτηση ανεμογεννητριών και φραγμάτων

bull Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι από το 2003 έχουν σκοτωθεί

περισσότερες από 50 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Μύθοι Αισώπου ΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΚΑΙ Η ΑΡΚΟΥΔΑ

Δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο

αρκούδα συναντήσανε τα χάσανε απrsquo τον τρόμο

Ο ένας σε δέντρο πρόλαβε ψηλά να σκαρφαλώσει

κι ο άλλος για να rsquoναι σαν νεκρός είχε στη γη ξαπλώσει

Σrsquo αυτόν η αρκούδα πάει κοντά και μόνο τον μυρίζει

μα δεν τον πείραξε γιατί νεκρούς λεν δεν αγγίζει

Αφού το ζώο έφυγε χαρήκαν που σωθήκαν

κι όταν στο δρόμο το κοινό μαζί ξαναβρεθήκαν

ο πρώτος λέει στο δεύτερο laquo Τι rsquoπε το ζώο στrsquo αφτί σου raquo

laquo Στον κίνδυνο πως φαίνονται ποιοι φίλοι rsquoναι πιστοί σου raquo

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

bull ldquoΣτη γειτονιά σου χορεύει αρκούδα

περίμενε και στην πόρτα σουrdquo

bull ldquoΌταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την

αυλή καρτέρα τη και στη δική σουrdquo (Το κακό

που γίνεται κοντά μας μας πλησιάζει)

bull ldquoΚαι η αρκούδα μαθαίνει να χορεύειrdquo (Η

κατάλληλη ανατροφή μπορεί να αλλάξει και

τους πιο δύσκολους χαρακτήρες)

bull ldquoΑπό το λύκο γλίτωσε στην αρκούδα

έπεσεrdquo (Κάποιος ξεπέρασε ένα μικρό κακό

μια μικρή δυσκολία και μετά πρέπει να

αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο κακό)

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus)

bull είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της

οικογένειας των φωκιδών

bull Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές τις Μεσογείου της Μαύρης

Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού

bull Σήμερα με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα συγκαταλέγεται στα

σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και

χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή

Ένωση Προστασίας της Φύσης

bull Ο μισός περίπου πληθυσμός γύρω στα 250-300 άτομα ζει

στην Ελλάδα

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

bull το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων ενώ το βάρος

τους φθάνει έως και τα 350 κιλά με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα

αρσενικά

bull Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα μήκους περίπου μισού

εκατοστού

bull στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην

κοιλιά[

bull Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια αν και ο μέσος όρος είναι

γύρω στα 20

bull Ζευγαρώνουν στο νερό και γεννούν κάθε 2 χρόνια -μετά από κύηση 10

μηνών και πάντα στην στεριά- συνήθως ένα μικρό σπανιότερα δύο

bull Το νεογέννητο έχει μήκος περίπου 1 μέτρο ζυγίζει γύρω στα 15 κιλά και είναι

ήδη ικανό να κολυμπήσει

bull Η γαλουχία διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις μήνες και μετά αρχίζει σιγά-

σιγά να κυνηγά και να βρίσκει την τροφή του

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται

bull κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα από όλες του τις πλευρές Από την

αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του

λίπους της

bull Οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις

ρωμαϊκές αρένες

bull Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες

και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού

bull Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς

που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ αυτά

bull Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες

παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους

bull Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα

ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή

τροφή από το φυσικό τους στοιχείο

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι μαθητές

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ 13 ΠΑΓΙΑΤΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ

2 ΜΠΙΝΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ 14 ΠΑΠΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

3 ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 15 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

4 ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΟΙΒΗ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ 16 ΠΕΤΚΑΚΗ ΖΩΗ

5ΜΠΟΥΡΔΟΥΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 17ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ

6 ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 18ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ

7 ΜΩΡΑΙTΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑ 19 ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ

8 ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 20 ΠΟΛΑΤΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

9 ΝΕΣΤΟΡΙΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ 21 ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ

10ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΕΑ 22 ΠΟΥΛΑΚΑ ΜΗΝΑ

11ΝΤΕΜΠΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ 23 ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

12ΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ

Οι μαθητές για πληροφορίες στηρίχτηκαν κυρίως στο διαδίκτυο

httpselwikipediaorgwikιCaretta_caretta

httpselwikipediaorgwikiΔελφίνι

httpselwikipediaorgwikιΚαφέ_αρκούδα

httpselwikipediaorgwikιΜεσογειακή_φώκια

ΕΘΝΙΚΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Οδηγός Επισκεπτών

Οι φωτογραφίες είναι από τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας

ΠΗΓΕΣ