Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης Τμήματος ΒΣΑΣ Απρίλιος 2012

2η Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

TMHMA ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΣΛΑΒΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Ακαδημαϊκό έτος 2010 - 2011

Τόπος Θεσσαλονίκη Ημερομηνία 04042012

ΕΓΝΑΤΙΑ 156 ΤΘ 1591 540 06 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Τηλέφωνο 2310 891375 Ηλ Ταχ bsosecruomgr

156 EGNATIA Str PO Box 1591 THESSALONIKI GREECE

Tel +30 2310891375 e-mail bsosecruomgr

1

Πίνακας περιεχομένων

Σελ

1 Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης 2 2 Παρουσίαση του Τμήματοςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 5 3 Προγράμματα Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 16

31 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 16 32 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 23 33 Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 27

4 Διδακτικό έργοhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 33 5 Ερευνητικό έργοhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 44 6 Σχέσεις με κοινωνικούς και πολιτιστικούςπαραγωγικούς (ΚΠΠ) φορείςhellip 51 7 Στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 56 8 Διοικητικές υπηρεσίες και υποδομέςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 60 9 Συμπεράσματαhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 63 10 Σχέδια βελτίωσηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 67 11 Πίνακεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 70 12 Παραρτήματαhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 109

Α Κατάλογος επιστημονικών δημοσιεύσεων του διδακτικού προσωπικού κατά την τελευταία 5ετίαhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 110

2

1 Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

11 Περιγραφή και ανάλυση της διαδικασίας εσωτερικής αξιολόγησης στο Τμήμα

Αναφορικά με την περιγραφή της διαδικασίας που ακολούθησε το Τμήμα η

Γενική Συνέλευση (ΓΣ) απεφάσισε ομόφωνα να προχωρήσει στη διαδικασία

της εσωτερικής αξιολόγησης ευελπιστώντας ότι τα αποτελέσματα και

συμπεράσματα της έκθεσης θα αξιοποιηθούν για τη βελτίωση των συνθηκών

διδασκαλίας έρευνας και συνεργασιών όπως επίσης και για την περαιτέρω

αναβάθμιση της ποιότητας του προγράμματος σπουδών του οικείου Τμήματος

Μετά την σχετική ενημέρωση αναφορικά με τη διαδικασία η ΓΣ όρισε τα

μέλη που απαρτίζουν την Ομάδα εσωτερικής αξιολόγησης (ΟΜΕΑ) η οποία

ήταν υπεύθυνη για τη σύνταξη της έκθεσης Η συλλογή των στοιχείων από την

ΟΜΕΑ έγινε έγκαιρα στα χρονικά περιθώρια που ετέθησαν αφού πρώτα όλοι οι

διδάσκοντες (εκτός ενός) συμπλήρωσαν τα δελτία αξιολόγησης των μαθημάτων

τόσο του εαρινού όσο και του χειμερινού εξαμήνου για την ακαδημαϊκή χρονιά

2010-2011 και οι φοιτητές συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια μαθήματοςδιδά-

σκοντος Η διαδικασία αποστολής των στοιχείων που η ΟΜΕΑ ζήτησε τόσο από

την γραμματεία όσο και από τα μέλη ΔΕΠ του οικείου τμήματος προκειμένου

να συντάξει την έκθεση αξιολόγησης εξελίχθηκε ομαλά Το σύνολο των

στοιχείων που απεστάλησαν ήταν σε ηλεκτρονική μορφή κάτι που διευκόλυνε το

έργο της επιτροπής αναφορικά με την επεξεργασία αυτών και την σύνταξη της

έκθεσης αξιολόγησης

111 Ποια ήταν η σύνθεση της ΟΜΕΑ

Η ομάδα ΟΜΕΑ αποτελείται από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Δημήτριο

Κυρκιλή και από τον Επίκουρο Καθηγητή Χρήστο Καρπέτη

3

112 Με ποιους και πώς συνεργάσθηκε η ΟΜΕΑ για τη διαμόρφωση της

έκθεσης

Τούτο το εγχείρημα απαιτούσε την συνδρομή πολλών οργάνων και ατόμων

ως συνέπεια του πλήθους και της πολυπλοκότητας της διαδικασίας συλλογής των

αναγκαίων στατιστικών στοιχείων Στη διαμόρφωση της έκθεσης συνέβαλαν οι

κάτωθι

Η Γραμματεία του Τμήματος και ειδικότερα (i) ο Προϊστάμενος Δημήτριος

Κατσούκας (ii) ο Διοικητικός Υπάλληλος Φώτης Σαρηγιάννης και (iii) η Υπεύ-

θυνη γραμματειακής υποστήριξης του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

(ΜΠΣ) του οικείου τμήματος Tanja Neskovic οι οποίοι συνέλεξαν τα στοιχεία

και ετοίμασαν τους περισσότερους πίνακες που επισυνάπτονται στην έκθεση

καθώς και την κ Αθανασία Ξηρογιανοπούλου για την συμβολή της με παροχή

οδηγιών για την σύνταξή της έκθεσης και ως προς τον έλεγχο πληρότητας

Το μέλος ΕΤΕΠ Ευάγγελος Δάνης ο οποίος βοήθησε στην συλλογή και

επεξεργασία των στοιχείων από τις διάφορες βάσεις δεδομένων που έχει η

Γραμματεία του Τμήματος

Tέλος οι διδάσκοντες που συνεργάστηκαν για την έγκαιρη παράδοση τόσο

των απογραφικών δελτίων όσο και των επί μέρους στοιχείων που τους

ζητήθηκαν ώστε να συνταχθεί η υφιστάμενη έκθεση και να κατατεθεί προς

συζήτηση στη Γενική Συνέλευση του Τμήματος

113 Ποιες πηγές και διαδικασίες χρησιμοποιήθηκαν για την άντληση

πληροφοριών

Κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών αποτέλεσαν τα απογραφικά δελτία των

διδασκόντων και των φοιτητών Τούτες οι απόψεις κατεγράφησαν και

χαρακτηρίστηκαν σημαντικές για τη βελτίωση και των εσωτερικών διαδικασιών

του Τμήματος Ως αποτέλεσμα εκτός από την έκθεση εσωτερικής αξιολόγησης

προτείνεται η περαιτέρω αξιοποίηση τους μέσω της ΓΣ του Τμήματος αφού

πρώτα διασφαλιστεί το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων Επίσης στις

ερωτήσεις και απορίες της ΟΜΕΑ κατά την διάρκεια της διαδικασίας κλήθηκε

4

να απαντήσει η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας μέσω του ιστοτόπου της Τέλος

πολύτιμη πληροφόρηση παρέχουν οι βάσεις δεδομένων που έχει δημιουργήσει το

διοικητικό προσωπικό της Γραμματείας του Τμήματός μας

114 Πώς και σε ποια έκταση συζητήθηκε η έκθεση στο εσωτερικό του

Τμήματος

Η έκθεση της εσωτερικής διαδικασίας που σημειωτέον περατώθηκε την

29032012 απεστάλη σε όλα τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος την 30032012 και

συζητήθηκε στην ΓΣ του Τμήματος την 04042012

12 Ανάλυση των θετικών στοιχείων και των δυσκολιών που παρουσιάσθηκαν κατά τη διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

Η διαδικασία σύνταξης της παρούσης έκθεσης παρέχει στο Τμήμα την

δυνατότητα διαμόρφωσης μιας συνολικής εικόνας για την ποιότητα των

παρεχόμενων υπηρεσιών την επιστημονική επάρκεια των διδασκόντων καθώς

και την λειτουργία του Τμήματος Επιπροσθέτως η διαδικασία σύνταξης της

έκθεσης αξιολόγησης του Τμήματος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ομαλή

δεδομένης της πολύ καλής συνεργασίας τόσο των μελών ΔΕΠ όσο και των

διοικητικών υπηρεσιών του Τμήματος με την ΟΜΕΑ

13 Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας

Προτείνεται η διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης να έχει μεγαλύτερη

χρονική διάρκεια ούτως ώστε η ΟΜΕΑ να έχει το χρόνο να καταγράψει επαρκώς

τις διαδικασίες που ακολουθούνται στο Τμήμα τα προβλήματα αλλά και τις

ανάγκες του Τμήματος

5

2 Παρουσίαση του Τμήματος

21 Γεωγραφική θέση του Τμήματος (πχ στην πρωτεύουσα σε μεγάλη πόλη σε μικρή πόλη συγκεντρωμένο κατανεμημένο σε μια πόλη κλπ)

Το ΒΣΑΣ είναι ένα από τα δέκα τμήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και

στεγάζεται στο κτίριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που βρίσκεται σrsquo ένα από τα

κεντρικότερα σημεία της Θεσσαλονίκης επί της Εγνατίας οδού αριθμός 156

22 Ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ιδρύθηκε το

Σεπτέμβριο του 1996 με το Προεδρικό Διάταγμα 36320-9-1996 και δέχτηκε τους

πρώτους φοιτητές το 1998 Στη δεκαετή περίπου ζωή του το Τμήμα έχει να επιδείξει

αξιοζήλευτη πορεία παρά τα εμπόδια που είχε να υπερπηδήσει Η ανάπτυξή του

ήταν πολύπλευρη και για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 αριθμούσε 21 μέλη ΔΕΠ

490 προπτυχιακούς φοιτητές 23 μεταπτυχιακούς φοιτητές και 40 υποψήφιους

διδάκτορες Κατά το ίδιο έτος ο αριθμός των νεοεισαχθέντων προπτυχιακών

φοιτητών ανήλθε στα 90 άτομα

6

Στο διάγραμμα Δ1 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη των λόγων (α) του

αριθμού των αποφοίτων προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του Τμήματος (β) του

συνολικού αριθμού των νεοεισερχομένων φοιτητών στο Τμήμα προς τον αριθμό των

αποφοίτων (αριστερή κλίμακα) και (γ) του συνολικού αριθμού των φοιτητών που

δεν υπερέβησαν το τέταρτο έτος σπουδών προς τον αριθμό των μελών του τμήματος

(δεξιά κλίμακα)

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 από το γράφημα διαπιστώνεται ότι 1ον περί-

που τρεις (asymp 25) απόφοιτοι αντιστοιχούσαν σε κάθε μέλος ΔΕΠ με την εν λόγω

αναλογία να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις 2ον για κάθε έναν φοιτητή που έπαιρνε

πτυχίο στο Τμήμα εισέρχονταν περίπου 2 (asymp 17) νέοι φοιτητές με την αναλογία

αυτή να παρουσιάζει τάσεις μείωσης και 3ον σε κάθε μέλος ΔΕΠ αντιστοιχούν

περίπου 19 (asymp 188) φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το τέταρτο έτος σπουδών με

την αναλογία αυτή να παρουσιάζει επίσης τάσεις μείωσης κατά τα τελευταία έτη

221 Στελέχωση του Τμήματος σε διδακτικό διοικητικό και εργαστηριακό

προσωπικό κατά την τελευταία πενταετία (ποσοτικά στοιχεία)

7

Όπως ήδη ελέχθη στο τμήμα υπηρετούν 21 μέλη ΔΕΠ Η κατανομή αυτών ανά

βαθμίδα και φύλο παρουσιάζεται αναλυτικά στον πίνακα 1 της 11ης Ενότητας

Μεταξύ αυτών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 περιλαμβάνονται

2 Καθηγητές

12 Αναπληρωτές Καθηγητές

4 Επίκουροι Καθηγητές και

3 Λέκτορες

Επιπροσθέτως στο τμήμα προσφέρουν της υπηρεσίες τους 5 μέλη ΕΕΔΙΠ που

καλύπτουν τις ανάγκες διδασκαλίας των γλωσσών 1 μέλος ΕΤΕΠ ενώ έχει και 9

μέλη επί συμβάσει διδακτικού έργου (ΠΔ 40780) Τα γνωστικά αντικείμενα των

μελών ΔΕΠ καλύπτουν ένα ευρύ επιστημονικό φάσμα που εκτείνεται από την

Οικονομική Επιστήμη Πολιτική Επιστήμη Ιστορία Κοινωνική Ανθρωπολογία έως

και την Νομική

8

Στις στήλες του γραφήματος Δ2 παρουσιάζεται ανά ακαδημαϊκό έτος η ποσο-

στιαία κατανομή των μελών ΔΕΠ του οικείου τμήματος ανά βαθμίδα με την βαθμίδα

του Καθηγητή (Λέκτορα) να παρουσιάζεται να εντοπίζεται στην κορυφή (βάση) της

κάθε ράβδου Κάτω από την παράθεση των ακαδημαϊκών ετών στον οριζόντιο

άξονα και εντός παρενθέσεως παρουσιάζεται ο συνολικός αριθμός των μελών ΔΕΠ

του Τμήματος ανά έτος Όπως προκύπτει από το εν λόγω γράφημα κατά το ακαδη-

μαϊκό έτος 2010 ndash 2011 η μεγάλη πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ (5714 ή 12 μέλη)

εντοπίζεται στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή ενώ μόλις 2 μέλη ΔΕΠ

(952) εμφανίζεται στην υψηλότερη βαθμίδα δηλαδή σrsquo αυτή του Καθηγητή

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων ακαδημαϊκών ετών ο απόλυτος αριθμός

των μελών ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζεται σχετικά σταθερός παρουσιάζοντας μία

σωρευτική αύξηση της τάξης του 14 περίπου κατά την τετραετία των περιόδων

από το 2007-08 έως και το 2010-11

Στο γράφημα Δ3 παρουσιάζεται η εξέλιξη του αριθμού των μελών (α) ΕΕΔΙΠ

(Ειδικό Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό) (β) ΕΤΕΠ (Ειδικό Τεχνικό Εργαστη-

ριακό Προσωπικό) (γ) Διοικητικού Προσωπικού amp (δ) του αριθμού των συμβάσεων

βάσει των οποίων ένας αριθμός διδασκόντων παρείχε τις υπηρεσίες του στο Τμήμα

Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια της παρουσιαζόμενης στο γράφημα περιό-

δου ο αριθμός των μελών ΕΤΕΠ παρέμεινε απολύτως σταθερός σε ένα άτομο ενώ

ο αριθμός των συμβάσεων παρέμεινε σχετικά σταθερός ανερχόμενος κατά μέσο όρο

στις 18 συμβάσεις ανά ακαδημαϊκό έτος Μεταξύ των ακαδημαϊκών ετών 2009-10 amp

9

2010-11 ο αριθμός των μελών ΕΕΔΙΠ παρέμεινε αμετάβλητος (5) ενώ ο αριθμός

των μελών του διοικητικού προσωπικού μειώθηκε από τα 4 στα 3 άτομα

Οι λειτουργίες του Τμήματος εξυπηρετούνται από περιορισμένης επιφάνειας

χώρους ενώ έχει στη διάθεσή του 4 δικές του αίθουσες διδασκαλίας εκ των οποίων

οι δύο χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση των μαθημάτων ξένων γλωσσών

Επιπροσθέτως το τμήμα χρησιμοποιεί και άλλες αίθουσες και αμφιθέατρα του

Πανεπιστημίου καλύπτοντας με επάρκεια τις ανάγκες του Π Π Σ

222 Αριθμός και κατανομή των φοιτητών ανά επίπεδο σπουδών (προπτυ-

χιακοί μεταπτυχιακοί διδακτορικοί) κατά την τελευταία πενταετία

Ο υφιστάμενος λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ όπως αυτός παρου-

σιάζεται στο γράφημα Δ1 θεωρείται ικανοποιητικός για την προαγωγή της γνώσης

στα επιστημονικά πεδία που θεραπεύει το Τμήμα και ανέρχεται σε 19 (φοιτητές ανά

μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί συμβάσει διδάσκοντες

οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του

προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται στους 14 φοιτητές περί-

που ανά διδάσκοντα Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ανωτέρω λόγος εμφανίζει μεν μία

φθίνουσα τάση τα τελευταία χρόνια η τάση όμως αυτή αναμένεται να αντιστραφεί

ως συνέπεια τόσο του αναμενόμενου παγώματος της πρόσληψης νέων μελών ΔΕΠ

amp ΕΕΔΙΠ όσο και της αύξησης του αριθμού των εισακτέων Πάγιο αίτημα του

Τμήματος είναι η αύξηση των μελών ΔΕΠ και ΕΕΔΙΠ για την πλήρωση των

τρεχουσών και μελλοντικών διδακτικών αναγκών του Τμήματος Είναι επίσης

ευνόητο ότι η εύρυθμη λειτουργία του Μ Π Σ πολλαπλασιάζει τις ανάγκες τόσο σε

διδακτικό προσωπικό όσο και σε επίπεδο διοικητικής υποστήριξης

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών του

Τμήματος ανήλθε στους 490 εκ των οποίων 178 δεν είχαν υπερβεί το τέταρτο έτος

σπουδών παρουσιάζοντας κατά την τελευταία τριετία μία μέση αύξηση της τάξης

του 9 Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο συνολικός αριθμός των εισακτέων

στο τμήμα εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash

11 στο Τμήμα εισήλθαν συνολικά 90 φοιτητές εκ των οποίων οι 67 μέσω

εισαγωγικών εξετάσεων 5 μέσω των κατατακτήριων 4 μέσω μεταγραφών από άλλα

τμήματα και 7 από τις άλλες κατηγορίες Επιπροσθέτως 7 από στους συνολικά 90

φοιτητές που εισήχθησαν στο Τμήμα ήταν αλλοδαποί

10

Στα πλαίσια του γραφήματος Δ4 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του συνο-

λικού αριθμού των εγγεγραμμένων (α) προπτυχιακών φοιτητών (β) μεταπτυχιακών

φοιτητών και (γ) υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη

2005-06 έως και 2010-11

Όπως διαπιστώνουμε ο αριθμός των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών

εμφανίζει διαχρονικά μία αύξηση από τα 371 άτομα το 2007-08 στα 490 άτομα την

περίοδο 2010-11 Η μέση ετήσια αύξηση του αριθμού των εγγεγραμμένων

προπτυχιακών φοιτητών ανήλθε στο 976 Όσον αφορά τους μεταπτυχιακούς φοι-

τητές ο αριθμός τους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 ανήλθε στα 23 άτομα

(έπειτα από την αποχώρηση δύο φοιτητών κατά τη διάρκεια του έτους από το ΜΠΣ)

ενώ ο μέσος αριθμός αυτών κατά τα τρία έτη λειτουργίας του ΜΠΣ ανήλθε στα 19

άτομα ανά έτος Αναφορικά τέλος με τον συνολικό αριθμό των εγγεγραμμένων

υποψηφίων διδακτόρων διαπιστώνεται διαχρονικά μία αυξητική τάση του αριθμού

αυτών Ειδικότερα ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων στο Τμήμα αυξήθηκε από

τα 17 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2005-06 στα 40 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2010-

11 εμφανίζοντας ένα μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 1893 ανά έτος

11

23 Σκοπός και στόχοι του Τμήματος

231 Ποιοι είναι οι στόχοι και οι σκοποί του Τμήματος σύμφωνα με το ΦΕΚ ίδρυσής του

Το Τμήμα σύμφωνα με το ιδρυτικό του διάταγμα (άρθρο 1ο) έχει ως κύρια αποστολή

α) να καλλιεργεί και να προάγει τη γνώση για την γλώσσα την ιστορία και τον

πολιτισμό των Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών χωρών και να μελετά και να αναπτύσσει τις οικονομικές κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις των κρατών αυτών με την Ελλάδα

β) να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τα απαραίτητα εφόδια που

εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία

γ) να οργανώνει μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην κατάρτιση επιστημόνων

με εξειδικευμένες γνώσεις σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και δ) να συμβάλει στη μελέτη και προώθηση των σχέσεων του Ελληνισμού με τις

Βαλκανικές Σλαβικές και Ανατολικές χώρες 232 Πώς αντιλαμβάνεται η ακαδημαϊκή κοινότητα του Τμήματος τους

στόχους και τους σκοπούς του Τμήματος

Το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε δυο κύκλους σπουδών Στον

πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το γεωγραφικό χώρο και η

απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά και αναλυτικά εργαλεία

των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την επιλογή της βασικής

γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά (Βαλκανική και Ανατολική

κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον δεύτερο κύκλο σπουδών η

χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφαρμοσμένες Οι φοιτητές

επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται laquoΟικονομικά amp Διεθνείς

Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά και Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατο-

12

λικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική ολοκλή-

ρωση και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον γεωγραφικό χώρο

ενδιαφέροντος του Τμήματος

Η ειδίκευση laquoΠολιτική και Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της περιο-

χής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτής με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο να εκπαιδεύσει τους φοιτητέςτριες έτσι ώστε

να μπορούν να βρουν απασχόληση σε οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης σε

κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς διεθνείς οργανισμούς και στο διεθνές

επιχειρηματικό περιβάλλον έχοντας ένα καλό υπόβαθρο όσον αφορά στο

οικονομικό και νομικό περιβάλλον των διεθνών επιχειρήσεων αλλά και να

μπορούν αν επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο

13

233 Υπάρχει απόκλιση των επίσημα διατυπωμένων (στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος από εκείνους που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει

Το Τμήμα επιδιώκει μέσα από το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα να επιτύχει τους

στόχους που διατυπώνονται στο ΦΕΚ ίδρυσής του τόσο σε επίπεδο προπτυχιακό

όσο και σε επίπεδο μεταπτυχιακό

Σε επίπεδο προπτυχιακό το πρόγραμμα διαμορφώθηκε έτσι ώστε να αποκτήσει

μεγαλύτερη συνεκτικότητα και να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και

εξελίξεις στην ΝΑ Ευρώπη

Σε επίπεδο μεταπτυχιακό η οργάνωση αγγλόφωνου προγράμματος σπουδών με

τίτλο laquoΠολιτικές και Οικονομικές σπουδές σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανα-

τολικής Ευρώπηςraquo που οδηγεί σε απόκτηση τίτλου Master συμβάλει περαιτέρω

στην εμβάθυνση των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων στην ΝΑ Ευρώπη

Σημειώνεται ότι το Τμήμα έχει Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών το οποίο

άρχισε τη λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους

διδάκτορες

234 Επιτυγχάνονται οι στόχοι που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει Αν όχι ποιοι παράγοντες δρουν αποτρεπτικά ή ανασταλτικά στην προσπάθεια αυτή

Το Τμήμα επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που θέτει Όμως σε πολλές

περιπτώσεις οι ανάγκες του Τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του προγράμ-

ματος σπουδών απαιτούν και την πλήρωση σημαντικών διδακτικών θέσεων αλλά

και θέσεων διοικητικής υποστήριξης Η ιδιαιτερότητα του Τμήματος αντανακλάται

στα επιστημονικά εδάφια που θεραπεύει όσο και στις γλώσσες που προσφέρει

Εκτός από την ανάγκη αύξησης των μελών ΔΕΠ και της γραμματειακής

υποστήριξης πρέπει να επισημάνουμε και τις ανάγκες μόνιμου διδακτικού

προσωπικού στον κλάδο των γλωσσών Τη στιγμή αυτή στο Τμήμα υπηρετούν μόνο

5 μόνιμα μέλη διδακτικού προσωπικού για τις γλώσσες Η πλειονότητα των διδα-

σκόντων αποτελείται από συμβασιούχους Το Τμήμα είναι υποχρεωμένο συνεχώς

14

να προκηρύσσει διδακτικές θέσεις επί συμβάσει και να απευθύνεται στο Υπουργείο

για αποσπάσεις διδασκόντων με σαφείς εξειδικεύσεις Σε αρκετές περιπτώσεις οι

αποσπάσεις δεν καλύπτουν τις ανάγκες του Τμήματος ή χαρακτηρίζονται παντελώς

περιττές Ως αποτέλεσμα το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται σωστά και αρκετοί

διδάσκοντες καλούνται να υπερβούν τις ώρες που διδάσκουν ώστε να καλύψουν τα

κενά που δημιουργούνται

235 Θεωρείτε ότι συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων

(στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος

Το Τμήμα θεωρεί ότι θεραπεύει τους στόχους ίδρυσης του Τμήματος και δεν

συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων στο ΦΕΚ ίδρυσης

στόχων του Τμήματος Συνιστά άλλωστε το πρώτο Τμήμα που ιδρύθηκε στην

Ελλάδα με διεπιστημονικό χαρακτήρα που προάγει τις laquoarea studiesraquo και καλλιεργεί

τις γλώσσες προάγει τη γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού με τους γειτονικούς

λαούς δημιουργώντας σωστές προϋποθέσεις για προσέγγιση και ουσιαστική

συνεργασία της Ελλάδας με τους μέχρι πρότινος μακρινούς και άγνωστους γείτονες

24 Διοίκηση του Τμήματος

241 Ποιες επιτροπές είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα

Οι επιτροπές που είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα αφορούν

θέματα φοίτησης σπουδών έρευνας και είναι οι εξής

bull Προγράμματος σπουδών Ν Μαραντζίδης Φ Σιώκης Φ Τσιμπιρίδου amp Α

Τρακάδας σε θέματα ξένων γλωσσών bull Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δ Κυρκιλής

(Διευθυντής) Ι Τζιώνας (Αναπληρωτής Διευθυντής) Σ Δεληπάλλα Χ Παρασκευόπουλος amp Φ Τσιμπιρίδου

bull Erasmus Π Παπάς Ν Ραπτόπουλος amp Κ Τσιτσελίκης bull Διοργάνωσης των διαλέξεων laquoΟι μακρινοί μας γείτονεςraquo Χ Παπαπανάγος

ΔΚαιρίδης ΦΤσιμπιρίδου amp Δ Σταματόπουλος

15

bull Μεταπτυχιακού Σεμιναρίου Οικονομικών Πολιτικής Επιστήμης Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Ευτ Βουτυρά Δ Κυρκιλής Ν Μαραντζίδης και η μεταδιδάκτορας Ελ Πασχαλούδη

bull Επιλογής εισακτέων πτυχιούχων ΑΕΙ ΤΕΙ και αστυνομικών ndash στρατιωτικών

σχολών Χ Παρασκευόπουλος Φ Σιώκης amp Κ Τσιτσελίκης bull Υπεύθυνος πρακτικής άσκησης Χ Παπαπανάγος bull Υπεύθυνος Εργαστηρίου Πληροφορικής Ε Δάνης bull Επιτροπή για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστω-

τικών Μονάδων (ECTS) Γ Αγγελόπουλος Φ Σιώκης amp Δ Σταματόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ερευνών Χ Παπαπανάγος Αναπλ

Μέλος Χ Παρασκευόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στη Επιτροπή Πληροφορικής και Υπολογιστών Χ

Παπαπανάγος Αναπλ Μέλος Φ Σιώκης bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ψηφιοποίησης Μαθημάτων ΕΕ Ι

Αρμακόλας

242 Ποιοι εσωτερικοί κανονισμοί (πχ εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών) υπάρχουν στο Τμήμα

Υπάρχει εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

243 Είναι διαρθρωμένο το Τμήμα σε Τομείς Σε ποιους Ανταποκρίνεται η διάρθρωση αυτή στη σημερινή αντίληψη του Τμήματος για την αποστολή του

Το Τμήμα δεν είναι διαρθρωμένο σε Τομείς και περιλαμβάνει 21 μέλη ΔΕΠ Το

Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος το οποίο αναθεωρήθηκε το 2011 δομείται σε

δύο κύκλους σπουδών Στους φοιτητές προσφέρονται δύο ειδικεύσεις (laquoΟικονομικά

amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo) και δύο κατευθύνσεις

(laquoΣλαβική κατεύθυνσηraquo και laquoΒαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνσηraquo)

16

3 Προγράμματα Σπουδών

31 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών

311 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και στις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατολικών Σπουδών προχώρησε το 2011

στην αναμόρφωση του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών ώστε να αντανακλά

με καθαρό τρόπο την κύρια αποστολή του που είναι η μελέτη και η ανάπτυξη των

οικονομικών πολιτικών και κοινωνικών σχέσεων των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών με την Ελλάδα

Ο στόχοι του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Βαλκανικών Σλαβικών

και Ανατολικών Σπουδών είναι

bull Nα δώσει στο φοιτητή μια σε βάθος και ολοκληρωμένη γνώση της περιοχής

αναφοράς του Τμήματος

bull Η γνώση αυτή να παρέχεται με διεπιστημονική προσέγγιση μέσω της

ανθρωπολογίας της ιστορίας της πολιτικής της οικονομίας των διεθνών

σχέσεων

bull Να είναι συγκριτική μεταξύ κρατών κοινωνιών και οικονομιών της περιοχής

bull Να παρέχει στον φοιτητήτρια εξειδίκευση είτε ως προς την οικονομική και

επιχειρηματική πραγματικότητα εξέλιξη και δυναμική είτε ως προς την

πολιτική οργάνωση και τις διεθνείς σχέσεις της περιοχής αναφοράς ανάλογα με

την επιλογή του φοιτητήτριας

bull Να προσφέρει στον φοιτητήτρια την γλωσσική επάρκεια ώστε να προσεγγίσει

την πραγματικότητα και τις πηγές της γνώσης για την περιοχή με περισσότερο

διεισδυτικό τρόπο

17

Για την υλοποίηση αυτών των στόχων απαιτείται σταθερό και λειτουργικό

πλαίσιο για ένα εύλογα ικανό χρονικό διάστημα

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και μη έχουν τη

δυνατότητα άντλησης πληροφοριών αναφορικά με το νέο πρόγραμμα σπουδών

απευθυνόμενοι (α) στη Γραμματεία του τμήματος και (β) στον οδηγό σπουδών που

διατίθεται από το Τμήμα

312 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Όπως έχει ήδη αναφερθεί το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε

δυο κύκλους σπουδών Στον πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το

γεωγραφικό χώρο και η απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά

και αναλυτικά εργαλεία των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την

επιλογή της βασικής γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά

(Βαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον

δεύτερο κύκλο σπουδών η χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφα-

ρμοσμένες Οι φοιτητές επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται

(α) Οικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσεις και (β) Πολιτική amp Διεθνείς Σχέσεις

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική

ολοκλήρωση κα και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον

γεωγραφικό χώρο ενδιαφέροντος του Τμήματος

18

Η ειδίκευση laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της πε-

ριοχής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Από την ανάλυση των παρουσιαζόμενων στοιχείων στους πίνακες 121 amp 122

της ενδέκατης ενότητας το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει συνο-

λικά 100 μαθήματα τα οποία διακρίνονται στις εξής τρεις κατηγορίες (α) Υποχρεω-

τικά (Υ) με 20 μαθήματα (β) Υποχρεωτικά Επιλογής (ΥΕ) με 28 μαθήματα η

επιλογή των οποίων είναι εφικτή μόνο αφού έχει επιλεγεί η ομάδα των μαθημάτων

και (γ) Επιλογής (Ε) με 52 μαθήματα Στο πρόγραμμα μαθημάτων περιλαμβάνεται η

διδασκαλία 7 συνολικά ξένων γλωσσών μεταξύ των οποίων Αραβικά Βουλγαρικά

Πολωνικά Ρουμανικά Ρωσικά Σερβοκροατικά amp Τουρκικά

19

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ5 όπου παρουσιάζεται η κατανομή των

τριών κατηγοριών μαθημάτων στους δύο κύκλους σπουδών του Τμήματος ο πρώτος

κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 28 από τα 100 μαθήματα του προγράμματος

σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 7143) είναι Υποχρεωτικά τα 8 (ή 2857) είναι

Υποχρεωτικά Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο μάθημα Επιλογής

Ο λόγος των μαθημάτων ΥΥΕ στα πλαίσια του πρώτου κύκλου σπουδών ανέρ-

χεται στο 25 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δύο μαθήματα Υποχρεωτικής Επιλογής

του 1ου κύκλου σπουδών αντιστοιχούν 5 Υποχρεωτικά μαθήματα

Ο δεύτερος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 72 από τα 100 μαθήματα του προγρά-

μματος σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 2778) είναι Υποχρεωτικά Επιλογής τα

52 (ή 7222) είναι Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο Υποχρεω-

τικό μάθημα Ο λόγος των μαθημάτων ΕΥΕ στα πλαίσια του δεύτερου κύκλου

σπουδών ανέρχεται στο 26 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δέκα μαθήματα

Υποχρεωτικής Επιλογής αντιστοιχούν 26 μαθήματα Επιλογής

Αν επιχειρείτο η διάκριση των μαθημάτων που προσφέρονται στο Προπτυχιακό

Πρόγραμμα Σπουδών σε μαθήματα (α) υποβάθρου (Υ) (β) επιστημονικής περιοχής

20

(ΕΠ) (γ) γενικών γνώσεων (ΓΓ) και (δ) ανάπτυξης δεξιοτήτων (ΑΔ) τότε εκ των

συνολικά 100 προσφερόμενων μαθημάτων τα 20 θα χαρακτηρίζονταν ως υποβάθρου

(20) τα 39 θα χαρακτηρίζονταν ως μαθήματα επιστημονικής περιοχής (39) τα

41 θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μαθήματα ανάπτυξης δεξιοτήτων (41)

ενώ στην κατηγορία των μαθημάτων γενικών γνώσεων δεν θα περιλαμβάνονταν

κανένα (0) εκ των προσφερόμενων μαθημάτων

Στο προπτυχιακό πρόγραμμα μαθημάτων δεν εφαρμόζεται το σύστημα των προ-

απαιτούμενων μαθημάτων με εξαίρεση τα μαθήματα των ξένων γλωσσών Η κάλυψη της ύλης εκ μέρους των διδασκόντων πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση με έναν από τους παρακάτω τρόπους (α) με τετράωρη διδασκαλία (Δ4) ο οποίος εφαρμόζεται στο 93 του συνόλου των μαθημάτων (β) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη φροντιστηριακή παράδοση (Δ4Φ1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 6 των μαθημάτων και τέλος (γ) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη παράδοση στο Εργαστήριο ΗΥ (Δ4Ε1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 1 των μαθημάτων

Για την κάλυψη της διδακτέας ύλης γίνεται χρήση πολλαπλής βιβλιογραφίας στο 76 των μαθημάτων ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι διδάσκοντες προβαίνουν και στην παράλληλη χρήση σημειώσεων προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη κάλυψη των θεματικών ενοτήτων που διαπραγματεύονται Κατά τη διάρκεια των παραδόσεων γίνεται χρήση επαρκών εκπαιδευτικών μέσων στα πλαίσια του συνόλου των μαθημάτων του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Να σημειωθεί τέλος ότι 1ον το 88 των μαθημάτων υποβλήθηκε στη διαδικασία της αξιολόγησης εκ μέρους των φοιτητών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 2ον δεν υφίσταται σοβαρή επικάλυψη της ύλης μεταξύ των μαθημάτων και 3ον Το 7 των μαθημάτων προσφέ-ρονται από άλλα προγράμματα σπουδών (Μαθηματικά Διοίκηση Επιχειρήσεων Διεθνές Εμπόριο Βιομηχανική Οργάνωση Διοίκηση Διεθνών Επιχειρήσεων Διεθνές Μάρκετινγκ amp Σύγκληση των Οικονομιών της Α και ΝΑ Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Οικονομία της Αγοράς)

313 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος χρησιμοποιούν διάφορα κριτήρια και τρόπους

εξέτασης Ως επί το πλείστον οι γραπτές εξετάσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο

αξιολόγησης Σε πολλές περιπτώσεις εκτός από την τελική γραπτή εξέταση

πραγματοποιούνται και πρόοδοι κατά την διάρκεια του εξαμήνου ενώ οι

διδασκόμενοι καλούνται να εκπονήσουν πολλές φορές και εργασία σε θέματα που

εμπίπτουν στο αντικείμενο του μαθήματος

21

Η διασφάλιση της αξιολόγησης των φοιτητών κατά τρόπο διαφανή επιτυγχά-

νεται με την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων τόσο του υφιστάμενου νόμου πλαι-

σίου (νόμος 40092011 άρθρο 33 παρ 8 amp 9) όσο και του εσωτερικού κανονισμού

λειτουργίας του Τμήματος Στην περίπτωση που κάποιος φοιτητής επιθυμεί να λάβει

διευκρινήσεις αναφορικά με την αξιολόγησή του συνήθως ζητά την συνδρομή του

επιβλέποντος του μαθήματος μέλους ΔΕΠ Επιπροσθέτως ο φοιτητής κάνοντας

χρήση του δικαιώματος που του παρέχει ο νόμος πλαίσιο (νόμος 4009 άρθρο 6 παρ

1 amp άρθρο 33 παρ10) μπορεί να ζητήσει από τη Γενική Συνέλευση του οικείου

Τμήματος τον ορισμό τριμελούς επιτροπής η οποία θα αναλάβει την εξέταση και

βαθμολόγησή του στην περίπτωση που σε κάποιο μάθημα έχει βαθμολογηθεί

δυσμενώς [κάτω από τη βάση (5)] σε τρεις διαδοχικές εξεταστικές περιόδους

Σε αρκετά μαθήματα οι φοιτητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους και το ακροατήριο συμμετέχει στον σχολιασμό της εργασίας του τρόπου παρουσίασης κλπ Σε λίγες περιπτώσεις και όταν ο αριθμός των φοιτητών είναι μικρός γίνονται και προφορικές εξετάσεις Στην περίπτωση προφορικής εξέτασης η διασφάλιση της διαφάνειας και αξιοπιστίας της διαδικασίας απαιτεί την εξέταση ομάδας φοιτητών συγχρόνως και όχι ενός φοιτητή και μόνον χωρίς την παρουσία άλλων φοιτητών

Κατά τα δύο τελευταία εξάμηνα της φοίτησης οι φοιτητές είναι δυνατό να επιλέξουν την συγγραφή πτυχιακής εργασίας Οι ποιοτικές προδιαγραφές ανάπτυξης των πτυχιακών εργασιών ορίζονται από τα μέλη ΔΕΠ που είναι επιφορτισμένα με την επίβλεψή τους Η διαφάνεια της εξέτασης της πτυχιακής εργασίας διασφαλίζεται με τον ορισμό ενός δεύτερου μέλους ΔΕΠ το οποίο εξετάζει και αυτό τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και το επιστημονικό επίπεδο της εργασίας του φοιτητή

314 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Το νέο πρόγραμμα σπουδών έχει εξωστρεφή χαρακτήρα Στα μαθήματα

χρησιμοποιείται σύγχρονη και διεθνής βιβλιογραφία ενώ γίνεται προσπάθεια εμπ-λουτισμού της Μέσω των συνεργασιών που έχει το Τμήμα με άλλα Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής γίνεται προσπάθεια να αυξηθούν οι ανταλλαγές φοιτητών αλλά και οι μετακινήσεις μελών ΔΕΠ Μεταξύ αυτών θα μπορούσαν να αναφερθούν (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania (υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2011) amp (β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της

22

Γαλλίας (από Ιούλιο του 2011) (γ) το Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου Επιπροσθέτως μέσω του προγράμματος ERASMUS 14 φοιτητές του τμήματος έχουν επισκεφθεί κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής1

ενώ το Τμήμα μας το επισκέφτηκαν 6 αλλοδαποί φοιτητές

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι κατά το ακαδημαϊκό 2010 ndash 2011 επτά από τους ενενήντα νεοεισερχόμενους στο Τμήμα φοιτητές (778) ήταν αλλοδαποί ενώ 4 μαθήματα διδάσκονται σε ξένη γλώσσα2

Σημαντική βοήθεια για την προώθηση του Τμήματος προσφέρεται από τους

συναδέλφους μας οι οποίοι έχουν επισκεφθεί Πανεπιστήμια όπως το Tufts το

Princeton Πανεπιστήμιο του Καΐρου κλπ Τέλος επισημαίνεται ότι έχει τεθεί σε

εφαρμογή το σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων ECTS

315 Πώς κρίνετε την πρακτική άσκηση των φοιτητών

Οι φοιτητές του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν

πρακτική άσκηση επrsquo αμοιβή διάρκειας 2 έως 6 μηνών σε φορέα της επιλογής τους

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται Τράπεζες Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Σύνδεσμοι amp Σύλλογοι Ιδιωτικές και Δημόσιες Επιχειρήσεις σrsquo όλη την επικράτεια

της χώρας

Το Τμήμα φροντίζει για τη διασφάλιση των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών

προοπτικών των αποφοίτων του Από το 2007 οι απόφοιτοι με ειδίκευση Οικονομικά

και Διεθνείς Επιχειρήσεις έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Οικονομικό Επιμελητήριο

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010-11 ολοκληρώθηκαν δύο κύκλοι

Πρακτικής Άσκησης (αrsquo κύκλος 1102010 ndash 31122010 βrsquo κύκλος 132011 ndash

3062011) Στις 172011 ξεκίνησε ο τρίτος κύκλος ο οποίος αναμένεται να ολοκλη-

ρωθεί στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος (31102011) Στα πλαίσια των τριών αυτών

1 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 12 προπτυχιακοί φοιτητές1 μεταπτυχιακός φοιτητής και ένας υποψή-φιος διδάκτορας του Τμήματος καθώς επίσης και 3 φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ 2 Τα εν λόγω μαθήματα ήταν τα εξής a) Governance institutions and corruption in SE Europe and the Balkans b) The politics of the modern middle east c) Investments appraisal amp d) Forced Migration in East and SE Europe

23

κύκλων κατέθεσαν αίτηση συνολικά 37 προπτυχιακοί φοιτητές εκ των οποίων ξεκί-

νησαν και ολοκλήρωσαν την πρακτική τους άσκηση 21 φοιτητές (5676 εκείνων

που κατέθεσαν αίτηση) οι οποίοι και απασχολήθηκαν στα πλαίσια 13 φορέων

Σημειώνεται ότι 1ον οι είκοσι ένας φοιτητές που ολοκλήρωσαν την πρακτική

τους άσκηση αποτελούν το 423 των εγγεγραμμένων στο τμήμα φοιτητών (490)

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 και 2ον κανείς εκ των είκοσι ενός φοιτητών δεν

έλαβε πρόταση εκ μέρους του φορέα στον οποίο απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια

της πρακτικής του άσκησης να συνεχίσει την απασχόλησή του μετά την ολοκλή-

ρωση του προγράμματος

32 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

321 Τίτλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Ο τίτλος του αυτοχρηματοδοτούμενου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

είναι laquoΠολιτικές και Οικονομικές Σπουδές της Σύγχρονης Ανατολικής και

Νοτιοανατολικής Ευρώπηςraquo με γλώσσα διδασκαλίας την Αγγλική (ΜΑ in Politics

and Economics of Modern Eastern and Southeastern Europe)

Το εν λόγω Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) αποτελεί το πρώτο

του Τμήματος δέχθηκε τους πρώτους μεταπτυχιακούς φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος

2008ndash09 και η κανονική διάρκεια αυτού ανέρχεται στους 13 μήνες

Δεδομένου του υψηλού επιπέδου του ακολουθούμενου Μεταπτυχιακού Προγρά-

μματος Σπουδών οι απόφοιτοι του Τμήματος μπορούν να συνεχίσουν τις

μεταπτυχιακές τους σπουδές σε τμήματα του εσωτερικού και του εξωτερικού

Επίσης παρέχει τη δυνατότητα εκπόνησης διατριβής σε κατόχους μεταπτυχιακού

διπλώματος στους γνωστικούς χώρους των ειδικεύσεων που θεραπεύουν οι

διδάσκοντες του Τμήματος

24

322 Τμήματα και Ιδρύματα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών είναι μονοτμηματικό

323 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και τις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα ΒΣΑΣ για την αρτιότερη εκπλήρωση της αποστολής του έχει

οργανώσει μεταπτυχιακές σπουδές με ειδικότερο στόχο την προαγωγή της γνώσης

και την ανάπτυξη της έρευνας αλλά και την επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά

αντικείμενα του Τμήματος

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε επίπεδο Masterrsquos στοχεύει

bull Στην προαγωγή της γνώσης και της έρευνας σχετικά με την σύγχρονη Ανατο-

λική amp Νοτιοανατολική Ευρώπη στους τομείς της οικονομίας και της πολιτικής

bull Στην περαιτέρω εξειδίκευση των αποφοίτων του Τμήματος ΒΣΑΣ στην γνώση

και μελέτη της σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

bull Στην παροχή εξειδίκευσης ως προς την οικονομία και πολιτική της σύγχρονης

Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης στους αποφοίτους άλλων

Πανεπιστημιακών Τμημάτων αλλά και στελεχών του δημόσιου και ιδιωτικού

τομέα τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό

Το Πρόγραμμα Σπουδών αναθεωρείται βελτιώνεται και τροποποιείται βάση

των αποτελεσμάτων της έκθεσης της ομάδας εσωτερικής αξιολόγησης Η εν λόγω

ομάδα ορίζεται ανά διετία από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος και η έκθεση

αυτής στηρίζεται στην αξιολόγηση των μαθημάτων και των διδασκόντων εκ μέρους

των φοιτητών η οποία πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του

εξαμήνου με την συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων

25

324 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του

Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Η δομή και η λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών σπουδών αποσ-

κοπεί στην υποστήριξη της προσπάθειας του Τμήματος να επιτύχει τους στόχους που

περιγράφηκαν νωρίτερα Επιπροσθέτως τα γνωστικά πεδία τα οποία αναπτύσσονται

στα πλαίσια του προγράμματος δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αλληλοσυνδέονται

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης είναι δομημένο με τρόπο που να

προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύνολο εξειδικευμένης και διεπιστημονικής γνώσης

σε ανώτερο επίπεδο για την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα και δυναμική

αλλαγή της περιοχής της Ανατολικής amp Νοτιοανατολικής Ευρώπης την ολοκλή-

ρωση της με την διεθνή κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση

Τα μαθήματα διδάσκονται στην βάση διαλέξεων κατά τις οποίες οι φοιτητές

ενθαρρύνονται να συμμετέχουν κριτικά να διαλέγονται και να εκθέτουν τις απόψεις

τους Στην διεξαγωγή των μαθημάτων σημαντική είναι η συμβολή εκπόνησης και

παρουσίασης πολλαπλών εργασιών για την εξειδίκευση των φοιτητών σε

συγκεκριμένα θεωρητικά ή εμπειρικά ερωτήματα και θέματα την εμπέδωση των

αναλυτικών μεθόδων εργαλείων και τεχνικών την προαγωγή του κριτικού και

συνθετικού πνεύματος και την εξάσκηση σε θέματα παρουσίασης και διαύγειας των

επιχειρημάτων Οι παραπάνω δεξιότητες χρησιμοποιούνται στην εκπόνηση της

μεταπτυχιακής διατριβής η οποία οφείλει να είναι επαρκής σε όλα τα παραπάνω

325 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης διαρκεί 13 μήνες και περιλαμβάνει τέσσερα υποχρεωτικά μαθήματα στο Α΄ εξάμηνο ενώ στο Β΄ εξάμηνο προσφέρο-νται 8 μαθήματα επιλογής από τα οποία ο φοιτητήςτρια επιλέγει τα 4 Η αξιολόγηση των φοιτητώντριών γίνεται στην βάση συνδυασμού γραπτών εξετάσεων στο τέλος του εξαμήνου εργασιών και παρουσιάσεων κατά την διάρκεια του εξαμήνου καθώς και της συμμετοχής αυτών κατά τις διαλέξεις Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στο κριτικό πνεύμα και στην ικανότητα ανάλυσης αλλά και σύνθεσης

26

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των δυο εξαμήνων οι φοιτητές εκπονούν μεταπτυχιακή διατριβή σε θέμα σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών για την οποία παρέχεται επίβλεψη από μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος (μέλος ΔΕΠ) και η οποία αξιολογείται ως προς την ακαδημαϊκή επάρκεια από τον επιβλέποντα και έναν άλλον εξεταστή Ο δεύτερος εξεταστής ορίζεται από τη ΓΣΕΣ μετά την πρόταση της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ και από κοινού με τον επιβλέποντα συμπληρώνουν την έκθεση βαθμολόγησης η οποία συμπεριλαμβάνει και το βαθμό Η μεταπτυχιακή διατριβή αξιολογείται στην βάση των διεθνών ακαδημαϊκών προτύπων ως προς την χρήση αναλυτικών εργαλείων μεθόδων και τρόπων αλλά και την ανάλυση του επιστημονικού ερωτήματος την εμπειρική τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων και την σύνθεση των προτάσεων

Το εφαρμοζόμενο στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών εξεταστικό σύστημα κρίνεται ικανοποιητικό Η εμπειρία που αποκτάται με την πάροδο των ετών θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου να γίνουν οι όποιες αναγκαίες αλλαγές και τροποποιήσεις ώστε το εξεταστικό σύστημα να βελτιωθεί και να ομογενοποιηθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό

326 Πώς κρίνετε τη χρηματοδότηση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος είναι αυτοχρηματοδο-

τούμενο Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές με την εγγραφή τους καταβάλλουν το χρηματικό

ποσό των euro 3000 Εκ του συνολικού ποσού των διδάκτρων ένα ποσοστό της τάξης

του 10 διακρατείται από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Το υπόλοιπο ποσό διατίθεται (α) για την αποζημίωση των διδασκόντων στα πλαίσια

του Προγράμματος μελών ΔΕΠ (β) για την χορήγηση υποτροφιών στους φοιτητές

που συγκεντρώνουν την υψηλότερη βαθμολογία κατά το εξάμηνο αναφοράς των

υποτροφιών amp (γ) για την κάλυψη του κόστους γραμματειακής υποστήριξης

προβολής και προώθησης του ΜΠΣ

327 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των μεταπτυχιακών φοιτητών

Η επιλογή των φοιτητών στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπου-

δών πραγματοποιείται στη βάση (α) του βαθμού του προπτυχιακού τίτλου σπουδών

27

(β) της αποδεδειγμένης επαγγελματικής εμπειρίας (γ) της αποδεδειγμένης γνώσης

άλλων γλωσσών πλην της Αγγλικής (δ) της κατάθεσης δύο τουλάχιστον συστα-

τικών επιστολών amp (ε) της δήλωσης σκοπιμότητας εκ μέρους του ενδιαφερομένου

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 ο συνολικός αριθμός των

προσφερομένων θέσεων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ανήλθε στις 30 Συνολικά

κατατέθηκαν 39 αιτήσεις συμμετοχής εκ των οποίων οι 2 (513) προέρχονταν από

φοιτητές του Τμήματος και οι 35 (9487) από πτυχιούχους άλλων τμημάτων Ο

αριθμός των φοιτητών ο οποίος τελικώς εγγράφηκε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

ανήλθε στους 25 καλύπτοντας περίπου το 83 των προσφερομένων θέσεων Εκ των

25 εγγεγραμμένων φοιτητών οι 5 (20) ήταν αλλοδαποί Να σημειωθεί τέλος ότι

κατά τη περίοδο 2008 ~ 2010 το ποσοστό των εγγεγραμμένων φοιτητών στους

οποίους τελικώς απενεμήθη μεταπτυχιακός τίτλος ανήλθε κατά μέσο όρο στο 77

328 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Η γλώσσα στην οποία πραγματοποιείται η διδασκαλία των μαθημάτων στα

πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών είναι η αγγλική Η επιλογή της

αγγλικής γλώσσας έγινε για να ενισχυθεί η εξωστρέφεια του Προγράμματος (α) με

τη συνεργασία του Τμήματος με άλλα οικεία τμήματα Πανεπιστημίων του

εξωτερικού και (β) με τη συμμετοχή σε αυτό τόσο αλλοδαπών διδασκόντων όσο και

αλλοδαπών φοιτητών Όσον αφορά τη συμμετοχή των τελευταίων στο ΜΠΣ θα

πρέπει να λεχθεί ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 πέντε εκ των από είκοσι

πέντε εγγεγραμμένων του προγράμματος (20) ήταν αλλοδαποί

33 Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος ΒΣΑΣ άρχισε τη

λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους διδάκτορες Το

ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων ανήλθε σε 40

Το 2008 έγινε η επιτυχής υποστήριξη των πρώτων 2 διδακτορικών διατριβών του

Τμήματος με έτος εγγραφής το 2003 Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

καλύπτει ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων το οποίο ανταποκρίνεται στους

28

στόχους του Τμήματος Η υψηλή επιστημονική κατάρτιση των επιβλεπόντων μελών

ΔΕΠ και η ερευνητική και διδακτική τους εμπειρία σε πολύ καλά Πανεπιστήμια του

εξωτερικού διασφαλίζει ως ένα βαθμό την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών

υψηλών προδιαγραφών σε γνωστικά αντικείμενα επιστημονικού ενδιαφέροντος με

εφαρμογή στην οικονομία την πολιτική και την κοινωνία της Ελλάδας και των

χωρών της Βαλκανικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

331 Πως κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και της απαιτήσεις της κοινωνίας

Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών το Τμήμα απονέμει

διδακτορικό δίπλωμα με δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικής διατριβής στην

αγγλική γλώσσα στοχεύοντας (α) στην όσο το δυνατόν εντονότερη διεθνοποίηση

του Τμήματος (β) στην προαγωγή της γνώσης και την ανάπτυξη της έρευνας (γ) την

επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και (δ) στην

ανάδειξη υψηλού επιπέδου επιστημόνων με γνώσεις αναφορικά με την αλληλεπί-

δραση των πολιτικών κοινωνικών και οικονομικών επιστημών και την επίδραση

αυτών πάνω στις οικονομικές πολιτικές και πολιτισμικές δομές της Βαλκανικής της

Ανατολικής Ευρώπης και του Αραβικού Κόσμου

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων θα έχει ως συνέπεια την χρησιμοποίηση των

διδακτόρων του τμήματος τόσο από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας (Τράπεζες

Εμπορικές και Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις κτλ) όσο και από κρατικούς φορείς και

δημόσιες υπηρεσίες (διπλωματικό σώμα υπουργεία πολιτισμού και άμυνας) στην

προσπάθεια αυτών είτε να διεισδύσουν οικονομικά στις αγορές των γειτονικών με

την Ελλάδα χωρών είτε να προετοιμάσουν το έδαφος για την πραγματοποίηση στο

μέλλον κοινών δράσεων με τις χώρες αυτές στους τομείς της οικονομίας των

διεθνών σχέσεων της εκπαίδευσης κτλ

332 Πώς κρίνετε τη δομή του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών

Ο ορισμός του πλαισίου ανάπτυξης της διδακτορικής διατριβής και η αξιολό-

γηση των υποψηφίων διδακτόρων αποτελεί ευθύνη του επιβλέποντος μέλους ΔΕΠ

του Τμήματος και της τριμελούς επιτροπής

29

Στοχεύοντας την βελτίωση του επιπέδου των διδακτορικών σπουδών έχει

καθιερωθεί

(α) Η υποβολή ετήσιας έκθεσης προόδου εκ μέρους του υποψήφιου διδάκτορα

Στα πλαίσια αυτής ο υποψήφιος διδάκτορας παρουσιάζει την πρόοδο της εργασίας

του αναφορικά με την εκπόνηση της διατριβής του και θέτει τους ερευνητικούς του

στόχους για το επόμενο έτος

(β) Η συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο

στα πλαίσια του οποίου παρουσιάζουν τουλάχιστον μία φορά ανά ακαδημαϊκό έτος

την δουλειά τους

(γ) Η ενθάρρυνση των υποψηφίων διδακτόρων να εμπλουτίσουν το βιογραφικό

τους 1ον με την συμμετοχή σε τουλάχιστον ένα συνέδριο με κριτές και 2ον με την

πραγματοποίηση μίας τουλάχιστον δημοσίευσης σε αναγνωρισμένα επιστημονικά

περιοδικά πριν την υποστήριξη της διδακτορικής τους διατριβής Προς αυτή την κα-

τεύθυνση κρίνεται αναγκαία η συνέχιση της οικονομικής ενίσχυσης των υποψηφίων

διδακτόρων3

εκ μέρους του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ώστε να καλύπτονται τα

όποια έξοδα συμμετοχής σε συνέδρια τα έξοδα μετακινήσεων δημοσίευσης κλπ

(δ) Η ενεργότερη συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στην εκπαιδευτική και

ερευνητική διαδικασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών ώστε να απο-

κτήσουν εμπειρίες που θα τους φανούν ιδιαιτέρως χρήσιμες όταν θα κληθούν μελ-

λοντικά να επανδρώσουν κάποιο προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

(ε) Να προσφέρονται στον υποψήφιο διδάκτορα μαθήματα διδακτορικού

κύκλου έπειτα από αίτημα που θα καταθέτει ο ίδιος προς την διοικούσα επιτροπή

του ΜΠΣ Προς αυτήν την κατεύθυνση ενθαρρύνεται και η συμμετοχή μελών ΔΕΠ

άλλων τμημάτων εφόσον αυτό κρίνεται δυνατό και αναγκαίο

3 Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας καλύπτει εν μέρει κάποια από τα εν λόγω έξοδα διαθέτοντας ανά έτος ένα μέγιστο ποσό της τάξης των euro 7500 για το σύνολο του Τμήματος και euro1500 ανά άτομο

30

333 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Η εξέταση των υποψηφίων διδακτόρων κατά τη διάρκεια εκπόνησης της

διδακτορικής διατριβής επαφίεται στον επιβλέποντα Καθηγητή και στην Τριμελή

Επιτροπή η οποία και είναι υπεύθυνη για τον ορισμό και την παρακολούθηση

εκπλήρωσης τόσο των ποιοτικών όσο και των τεχνικών κριτηρίων που θα πρέπει να

χαρακτηρίζουν την εκπονηθείσα διδακτορική διατριβή

Με την κατάθεση της διδακτορικής διατριβής η Τριμελής Επιτροπή υποβάλλει

σχετική εισήγηση στην Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης όπου παρουσιάζεται

και αξιολογείται η διατριβή και προτείνεται η παραπομπή της στην Επταμελή Εξετα-

στική Επιτροπή Ο υποψήφιος διδάκτορας κρίνεται στα πλαίσια των διατάξεων του

εκάστοτε υφιστάμενου νόμου πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας

Εκπαίδευσης Η εφαρμογή των διατάξεων του νόμου διασφαλίζει τόσο το διαφανή

όσο και τον αμερόληπτο χαρακτήρα της κρίσης του έργου του υποψήφιου διδάκτορα

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η δημοσίευση μέρους ή μερών της διδακτορικής

διατριβής κάτι που ενθαρρύνεται εκ μέρους των επιβλεπόντων μελών ΔΕΠ σε

αναγνωρισμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και σε χρόνο προγενέστερο της

υποστήριξής της αποτελεί ουσιαστικά έναν έμμεσο αλλά αυστηρά αντικειμενικό

μηχανισμό ελέγχου της εργασίας του υποψήφιου διδάκτορα το συμπέρασμα μάλιστα

του οποίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με ευκολία

334 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων διδακτόρων

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα κανονισμό μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος

η διαδικασία επιλογής υποψηφίων διδακτόρων απαιτεί υποβολή αίτησης στην οποία

αναγράφεται το πεδίο έρευνας και τα κύρια σημεία της προτεινόμενης έρευνας

αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα αντίγραφα πτυχίου και μεταπτυχιακού διπλώματος

επιπέδου Master άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας επιστημονικές δημοσιεύσεις-

διακρίσεις-λοιποί τίτλοι σπουδών (εφόσον υπάρχουν) και 2 συστατικές επιστολές

(Συνεκτιμάται η επάρκεια σε Βαλκανική Σλαβική ή Ανατολική γλώσσα) Κατόπιν

ο φάκελος υποψηφιότητας ελέγχεται ως προς την πληρότητα των τυπικών

προσόντων από την Συντονιστική Επιτροπή του ΜΠΣ η οποία εισηγείται στην

31

ΓΣΕΣ αν οη υποψήφιοςα πληροί τις προϋποθέσεις του Τμήματος ΒΣΑΣ για

εκπόνηση διδακτορικής διατριβής

Στο γράφημα Δ6 παρουσιάζεται διαχρονικά η εξέλιξη του αριθμού των εγγρα-

φέντων υποψηφίων διδακτόρων και των αποφοίτων καθώς επίσης και μέση διάρκεια

σπουδών (σε έτη) των τελευταίων Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 κατατέθηκαν συνολικά 12 αιτήσεις για την

εκπόνηση διδακτορικών διατριβών οι οποίες και έγιναν αποδεκτές στο σύνολό τους

και το Τμήμα προχώρησε στην απονομή ενός διδακτορικού τίτλου σπουδών Θα

πρέπει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ακαδημαϊκών ετών που παρουσιάζονται

στο γράφημα κανείς εκ των εγγραφέντων υποψηφίων διδακτόρων δεν είναι

πτυχιούχος του Τμήματος Κατά τα τελευταία τέσσερα ακαδημαϊκά έτη η μέση

διάρκεια σπουδών των αποφοίτων ανήλθε στα 6 χρόνια και 3 μήνες

335 Πώς κρίνετε την οργάνωση σεμιναρίων και ομιλιών

Στο Τμήμα λειτουργεί με επιτυχία κύκλος σεμιναρίων στο πλαίσιο του ΜΠΣ

όπου τόσο οι υποψήφιοι διδάκτορες του Τμήματος όσο και μέλη ΔΕΠ Πανεπιστη-

μίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής παρουσιάζουν θέματα του αντικειμένου τους

32

Η συμμετοχή υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος σε διεθνή συνέδρια ερευ-

νητικά δίκτυα και διεθνή fora όπου θα παρουσιάζουν μέρος του ερευνητικού τους

έργου κρίνεται απαραίτητη Τέλος συνιστάται η αύξηση του βαθμού συμμετοχής

των υποψηφίων διδακτόρων στη έρευνα του Τμήματος με συμμετοχή τους σε έρευ-

νες πεδίου συλλογή στοιχείων συμμετοχή στην συγγραφή άρθρων και ερευνητικών

προτάσεων και εξοικείωσή τους σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες όπως οργάνωση

επιστημονικών συνεδρίων διαδικασία κρίσης άρθρων σε διεθνή περιοδικά κτλ

336 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Διδακτορικών

Σπουδών

Το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 το πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών του

Τμήματος είχε 40 υποψήφιους διδάκτορες εκ των οποίων οι δύο είναι αλλοδαποί Η

δυνατότητα που παρέχεται από τον κανονισμό του ΠΜΣ για εκπόνηση διδακτο-

ρικών διατριβών στην αγγλική γλώσσα αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα διεθνο-

ποίησης του προγράμματος διδακτορικών σπουδών Το πρόγραμμα διδακτορικών

σπουδών στο μέλλον θα πρέπει να προσελκύσει φοιτητές από την Ευρώπη τα

Βαλκάνια και την ΝΑ Ευρώπη για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε γνωστικά

αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα Στο πλαίσιο της περαιτέρω διεθνοποίησης του

προγράμματος προτείνεται η ενθάρρυνση εκπόνησης διδακτορικών διατριβών με την

συμμετοχή καθηγητών στην τριμελή επιτροπή από πανεπιστήμια του εξωτερικού

33

4 Διδακτικό έργο

41 Πώς κρίνετε την αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού

Με βάση τα απογραφικά δελτία που συμπληρώθηκαν από τους διδάσκοντες

αλλά και τα φύλλα αξιολόγησης των διδασκόντων που συμπληρώθηκαν από τους

φοιτητές σχηματίζεται η εικόνα ότι η αποτελεσματικότητα του διδακτικού

προσωπικού είναι αρκετά ικανοποιητική σε σχέση πάντα με τη φυσιογνωμία και

τους σκοπούς που θεραπεύει το συγκεκριμένο Τμήμα Η εντύπωση αυτή

δημιουργείται αφενός από το ερευνητικό και διδακτικό έργο των διδασκόντων και

αφετέρου από την αξιολόγηση της διδασκαλίας από τους φοιτητές

Θα πρέπει επίσης να ειπωθεί ότι για να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα

αρκετοί από τους διδάσκοντες ανανεώνουν σε τακτά διαστήματα το περιεχόμενο

των μαθημάτων τους λαμβάνοντας υπόψη της εξελίξεις στο χώρο τους Ασφαλώς

κύρια συνιστώσα της αποτελεσματικότητας αποτελεί και η ερευνητική προσπάθεια

του διδάσκοντα που πρέπει συνεχώς να τροφοδοτεί τη διδακτική ύλη του

μαθήματος Άρα θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ

ερευνητικής και διδακτικής προσπάθειας

Επίσης η αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού αντανακλάται στις

πρόσφατες επιτυχίες των φοιτητώναποφοίτων μας που έχουν αριστεύσει σε εισαγω-

γικές εξετάσεις μεταπτυχιακών προγραμμάτων της ημεδαπής (ο βαθμός δυσκολίας

είναι υψηλός για το Τμήμα διότι θεραπεύει ταυτόχρονα πολλά γνωστικά αντικεί-

μενα) στην εισαγωγή τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα γνωστών Πανεπιστημίων

της αλλοδαπής και στις προσλήψεις σε διάφορα Ιδρύματα Οργανώσεις και

Ιδιωτικές Επιχειρήσεις

Εκτός των ανωτέρω ένα σημείο που επηρεάζει δυσμενώς την αποτελεσματι-

κότητα των διδασκόντων είναι και τα διάσπαρτα μαθήματα του ωρολογίου προγράμ-

ματος Το σύστημα κατανομής των αιθουσών μεταξύ των τμημάτων αναγκάζει το

Τμήμα να τοποθετεί μαθήματα είτε σε προχωρημένες ώρες είτε με μεγάλα κενά

μεταξύ των μαθημάτων Έτσι ο φοιτητής είτε είναι κουρασμένος και δεν μπορεί να

παρακολουθήσει και να συμμετάσχει επιτυχώς στις διαλέξεις των μαθημάτων είτε

δεν παρουσιάζεται στα μαθήματα με αποτέλεσμα η παρουσία των φοιτητών σε

34

αρκετά μαθήματα να είναι περιορισμένη Ως συνέπεια κρίνεται αναγκαία η εντατικο-

ποίηση των προσπαθειών εξομάλυνσης του ωρολογίου προγράμματος ώστε να έχει

συνοχή και να μην παρουσιάζει μεγάλα χρονικά κενά μεταξύ των μαθημάτων

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε εβδομαδιαία βάση οι προπτυχιακές ώρες διδα-

σκαλίας που αντιστοιχούν στα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος ανέρχονται σε τουλάχιστον

τέσσερεις για το ένα εξάμηνο και σε τουλάχιστον 8 ώρες για το άλλο εξάμηνο του

ακαδημαϊκού έτους Επιπροσθέτως 13 εκ των 21 μελών ΔΕΠ του Τμήματος (62)

διδάσκουν και στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

42 Πώς κρίνετε την ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διδακτικής διαδικασίας

Σύμφωνα με τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης η διδασκαλία του συνόλου

σχεδόν των διδασκόντων κρίνεται από καλή ως πολύ ικανοποιητική Τα σχόλια των

φοιτητών είναι εποικοδομητικά και από θετικά ως πολύ θετικά Ορισμένοι διδάσκο-

ντες κρίνονται ιδιαίτερα δημοφιλείς και χαρισματικοί και μεμονωμένες περιπτώσεις

ως ιδιαίτερα αυστηροί και δύσκολοι

Αναμφίβολα το έργο των διδασκόντων δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι οι

πρωτοετείς φοιτητές οι οποίοι εγγράφονται με εισαγωγικές εξετάσεις είναι ήδη

εκπαιδευμένοι σε έναν άλλο τρόπο εκμάθησης (αποστήθιση) και συνήθως υστερούν

στην κριτική συνθετική και δημιουργική σκέψη Παρότι οι περισσότεροι από τους

φοιτητές αυτούς έχουν εισαχθεί με υψηλές βαθμολογίες παρουσιάζουν σημαντικές

αδυναμίες ως προς την εξοικείωση βασικών εννοιών συνεκτικής γνώσης ενώ η

εξοικείωσής τους σε σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής είναι σχετικά περιορι-

σμένη Βάσει αυτών των δεδομένων το θέμα της προσαρμογής των φοιτητών θα

πρέπει να προβληματίσει το Τμήμα και να μεριμνήσει έτσι ώστε οι φοιτητές να

υποβοηθούνται προκειμένου να αντεπεξέρχονται αποτελεσματικότερα στις απαιτή-

σεις του προγράμματος σπουδών Η αύξηση του αριθμού των εισαχθέντων χωρίς

κάποια σταθερά ακαδημαϊκά κριτήρια και βασικές υλικοτεχνικές υποδομές υποβα-

θμίζει την ποιότητα σπουδών και αυξάνει πολλαπλασιαστικά την προσπάθεια που

καταβάλουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι

35

Στο γράφημα Δ7 παρουσιάζεται η κατανομή των βαθμών των αποφοιτησάντων

από το Τμήμα κατά τα τέσσερα τελευταία ακαδημαϊκά έτη και στο σύνολο αυτών Ο

μέσος όρος της βαθμολογίας των αποφοιτησάντων παρουσιάζεται εντός παρενθέ-

σεως στον οριζόντιο άξονα και κάτω από τα ακαδημαϊκά έτη ενώ τα διαστήματα

τιμών στα οποία ομαδοποιήθηκαν οι βαθμοί ήταν (i) [50 60) (ii) [60 70)

(iii) [70 85) amp (iv) [85 10]

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ7 εκ των 53 αποφοιτησάντων από το

Τμήμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 μόλις το 189 αυτών είχε βαθμό

πτυχίου κάτω από 6 το 3774 είχε βαθμό από 6 έως 7 το 5472 είχε βαθμό από 7

έως 85 και τέλος 566 αποφοίτησε με βαθμό μεγαλύτερο του 85 Ο μέσος όρος

της βαθμολογίας των 53 φοιτητών που αποφοίτησαν κατά το συγκεκριμένο ακαδη-

μαϊκό έτος ανήλθε σε 719 Από την άκρα δεξιά ράβδο του γραφήματος προκύπτει

ότι για το σύνολο των τεσσάρων ακαδημαϊκών ετών (2007-08 ~ 2010-11) εκ των

συνολικά 184 αποφοιτησάντων το 4567 είχε βαθμό μικρότερο του 7 το 5435

είχε βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 7 ενώ ο μέσος όρος της βαθμολογίας τους ανήλθε

στο 714 Αξίζει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ετών μόλις το 163 των

αποφοιτησάντων είχε βαθμό χαμηλότερο του 6 ενώ το 598 αρίστευσε

πετυχαίνοντας ένα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 85

36

Στο παραπάνω γράφημα παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του λόγου των

φοιτητών που (δεν) αποφοίτησαν κατά τη διάρκεια κάθε ενός εκ των τεσσάρων ακαδη-μαϊκών ετών προς τους νεοεισερχομένους στο Τμήμα κατά τα αντίστοιχα ακαδη-μαϊκά έτη Όπως διαπιστώνουμε με το πέρασμα του χρόνου το ποσοστό των φοιτητών που (δεν) αποφοιτούν μειώνεται (αυξάνεται) δραματικά από το 6667 (3333) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 στο ιδιαιτέρως χαμηλό (υψηλό) ποσοστό της τάξης του 1013 (8987) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-08

Η παρατηρούμενη φθίνουσα πορεία του ποσοστού των φοιτητών που

αποφοιτούν θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης εκ μέρους των μελών ΔΕΠ του Τμήματος προκειμένου να αναζητηθούν τόσο τα αίτια πρόκλησης του εν λόγω φαινομένου όσο και οι αναγκαίες δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να οδη-γήσουν στην ανατροπή της φθίνουσας διαχρονικά πορείας του εν λόγω ποσοστού

Μία πιθανή αιτιολόγηση του παραπάνω φαινομένου θα μπορούσε να βασιστεί

στο γεγονός ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των φοιτητών παίρνει πτυχίο με την συμπλήρωση των κανονικών ετών της διάρκειας φοίτησής τους Για παράδειγμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 οπότε και εμφανίστηκε το υψηλότερο ποσοστό αποφοιτησάντων εκ των 44 φοιτητών που αποφοίτησαν μόλις οι τέσσερεις (909) πήραν πτυχίο με την ολοκλήρωση του κανονικού κύκλου σπουδών τους (4 έτη) Δεκαπέντε από τους αποφοιτήσαντες (3409) πήραν πτυχίο στα 5 έτη είκοσι δύο (50) αποφοίτησαν έπειτα από 6 έτη σπουδών και 3 φοιτητές (682) έλαβαν πτυχίο μετά από 7 έτη σπουδών

37

Να σημειωθεί τέλος ότι κατά τη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 και για το σύνολο των εξεταζόμενων μαθημάτων η

συμμετοχή σrsquo αυτές των εγγεγραμμένων φοιτητών ανήλθε κατά μέσο όρο στο

5236 ενώ εκ των συμμετεχόντων στις εξετάσεις κατά μέσο όρο το 7816

πέρασε επιτυχώς το μάθημα στο οποίο εξετάστηκε

43 Πώς κρίνετε την οργάνωση και την εφαρμογή του διδακτικού έργου

Με βάση τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης των φοιτητών η οργάνωση και η

εφαρμογή του διδακτικού έργου κρίνεται από ικανοποιητική έως πολύ

ικανοποιητική πλην εξαιρέσεων Οι φοιτητές επισημαίνουν ότι η χρήση οπτικών

μέσων (εικόνας) κάνει το μάθημα πιο ευχάριστο και ενθαρρύνουν τέτοιες μεθόδους

Αρκετοί διδάσκοντες με την έναρξη του εξαμήνου μοιράζουν στους φοιτητές

ολοκληρωμένα syllabi που περιλαμβάνει το περιεχόμενο τους σκοπούς τη

βιβλιογραφία τον τρόπο εξέτασης του μαθήματος καθώς και φωτοτυπίες άρθρων

από βιβλία και περιοδικά προκειμένου να συμπληρωθεί η ύλη των διδακτικών

βοηθημάτων Ορισμένοι από τους διδάσκοντες στο syllabus καταγράφουν ανά

εβδομάδα το περιεχόμενο των μαθημάτων τους με τη σχετική βιβλιογραφία Τα

στοιχεία αυτά laquoαναρτώνταιraquo στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου COMPUS

όπου έχουν πρόσβαση οι φοιτητές με κωδικό Κατά τη γνώμη μας η μέθοδος αυτή

είναι η πλέον ενδεδειγμένη καθώς οι φοιτητές μπορούν να ενημερωθούν ανά πάσα

στιγμή για το μάθημα ιδιαίτερα αν απουσίασαν Άρα συνιστάται η μέθοδος αυτή να

εφαρμόζεται από όλους τους διδάσκοντες

44 Πώς κρίνετε τα εκπαιδευτικά βοηθήματα

Τα βοηθήματα επιλέγονται από τους καθηγητές με κριτήριο να ανταποκρίνονται

όσον το δυνατόν περισσότερο στην ύλη του μαθήματος Συμπληρώνονται με φωτο-

τυπίες άρθρων αποσπάσματα άλλων βιβλίων και σημειώσεων του διδάσκοντα

προκειμένου να καλύπτεται η ύλη

Τα περισσότερα εκπαιδευτικά βοηθήματα κρίνονται επαρκή για τις ανάγκες των

μαθημάτων Σε πολλά επιστημονικά πεδία υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία η οποία

βοηθά τον διδάσκοντα στην προσπάθειά του Όμως έχει παρατηρηθεί σε ορισμένα

38

μαθήματα η ελληνική βιβλιογραφία να είναι από ελλιπής έως ανύπαρκτη για την

κάλυψη των αναγκών των μαθημάτων Στις περιπτώσεις αυτές ο διδάσκων καλείται

να εξεύρει λύσεις ώστε το καλυφτεί το κενό που παρουσιάζει η ελληνική βιβλιο-

γραφία Σε άλλες περιπτώσεις μεταφράσεις αγγλόφωνων βιβλίων παρουσιάζουν

προβλήματα ως προς την σωστή διατύπωση των όρων και των ορολογιών

45 Πως κρίνετε τα διαθέσιμα μέσα και υποδομές

Το Τμήμα βρίσκεται σε οριακό σημείο από πλευράς χώρων εργασίας των μελών

ΔΕΠ Στην παρούσα χρονική στιγμή οι διαθέσιμοι χώροι που θα μπορούσαν να

χρησιμοποιηθούν ως γραφεία είναι ανύπαρκτοι ενώ σε μία τουλάχιστον περίπτωση

δύο μέλη ΔΕΠ μοιράζονται το ίδιο γραφείο Προφανώς το συγκεκριμένο πρόβλημα

θα ενταθεί στην περίπτωση που μελλοντικά αυξηθούν τα μέλη ΔΕΠ ήκαι ΕΕΔΙΠ

Αναφορικά με τους χώρους διδασκαλίας το τμήμα καλύπτει με επάρκεια τις

ανάγκες του Ο υφιστάμενος υποστηρικτικός εξοπλισμός (υπολογιστές βιντεο-

προτζέκτορες μηχανήματα προβολών) ο οποίος είναι αναγκαίος για την πραγματο-

ποίηση των μαθημάτων κρίνεται ικανοποιητικός Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί

το γεγονός ότι ως συνέπεια των υφιστάμενων περικοπών (α) δεν χορηγούνται

εκτυπωτικά μηχανήματα στα νέα μέλη ΔΕΠ τα οποία καλύπτουν τις εργασιακές

τους ανάγκες χρησιμοποιώντας ένα κοινό εκτυπωτικό μηχάνημα (β) τα παλαιότερα

μέλη ΔΕΠ τα οποία είχαν εφοδιασθεί κατά το παρελθόν με εκτυπωτικά μηχανήματα

αντιμετωπίζουν προβλήματα αναφορικά με την προμήθεια αναλώσιμων (μελανάκια)

και (γ) το σύνολο των μελών ΔΕΠ και η Γραμματεία του Τμήματος χρησιμοποιούν

Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές παλαιάς τεχνολογίας οι οποίοι με δυσκολία ανταποκρί-

νονται στις τεχνολογικές απαιτήσεις των νέων λειτουργικών προγραμμάτων

Η γραμματειακή κάλυψη δεν επαρκεί καθώς το προσωπικό είναι ολιγομελές ενώ

σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη ΔΕΠ αναγκάζονται να εκπληρώνουν τα ίδια τα

γραμματειακά τους καθήκοντα Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι η επιβά-

ρυνση με επιπλέον διοικητικά καθήκοντα γραμματειακής φύσης των μελών ΔΕΠ

μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται η επεξεργασία των στοιχείων και η σύνταξη

και της παρούσης έκθεσης είναι εις βάρος του επιστημονικού τους έργου καθώς

απαιτεί χρόνο

39

46 Πώς κρίνετε τον βαθμό αξιοποίησης των τεχνολογιών πληροφορικής και

επικοινωνιών

Τα μέλη ΔΕΠ κάνουν εκτεταμένη χρήση των τεχνολογικών δυνατοτήτων που

τους παρέχονται προκειμένου να ανταποκριθούν στα ερευνητικά διδακτικά και

διοικητικά τους καθήκοντα Πιο συγκεκριμένα τα μέλη ΔΕΠ κάνουν χρήση των

ατομικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και χρησιμοποιούν τακτικά τα λογισμικά

καθώς επίσης και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για την επικοινωνία τους με τους

ερευνητικούς εταίρους και τους φοιτητές τους Εκτός όμως από τη χρήση αυτή ένας

σημαντικός αριθμός διδασκόντων χρησιμοποιεί το διαθέσιμο ηλεκτρονικό

εξοπλισμό για τις τακτικές διαλέξεις των μαθημάτων και για την ανάρτηση της ύλης

των μαθημάτων και ανακοινώσεων στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου το

COMPUS Σε λίγες επίσης περιπτώσεις χρησιμοποιείται και η αίθουσα

τηλεδιάσκεψης για την προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών

47 Πώς κρίνετε την αναλογία διδασκόντωνδιδασκομένων και τη μεταξύ τους

συνεργασία

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει στα πλαίσια της παραγράφου 222 ο υφιστάμενος

λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ θεωρείται ικανοποιητικός και ανέρχεται

σε 19 (φοιτητές ανά μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί

συμβάσει διδάσκοντες οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την

εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται

στους 14 φοιτητές περίπου ανά διδάσκοντα

Στο γράφημα Δ9 που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη της αναλογίας (α)

των προπτυχιακών φοιτητών (β) των μεταπτυχιακών φοιτητών (γ) των υποψηφίων

διδακτόρων και (δ) του συνόλου αυτών προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του

Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2007-08 έως και 2010-11 Όπως διαπιστώνουμε

ο αριθμός των προπτυχιακών και των μεταπτυχιακών φοιτητών που αναλογεί σε

κάθε ένα από τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζει μία σταθεροποίηση ανερχόμενη

στα 23 και 1 άτομα αντιστοίχως Σταθερά ανοδική εμφανίζεται να είναι η πορεία του

αριθμού των υποψηφίων διδακτόρων ανά μέλος ΔΕΠ του Τμήματος

40

Η μέχρι σήμερα αναλογία δίδει τη δυνατότητα ανάπτυξης καλής και εποικο-

δομητικής συνεργασίας μεταξύ των διδασκόντων και των φοιτητών και στην άμεση

επαφή τους Οι διδάσκοντες βρίσκονται πάντοτε κοντά στους φοιτητές για επίλυση

ακαδημαϊκών θεμάτων και δείχνουν κατανόηση σε προσωπικά τους προβλήματα

Τέλος οι διδάσκοντες δέχονται τους φοιτητές κατά την διάρκεια των laquoωρών

γραφείουraquo αλλά και μέσω προηγούμενης συνεννοήσεως Επισημαίνεται ότι οι

διδάσκοντες κάνουν κατάτμηση των ωρών γραφείου σε δύο διαφορετικές ημέρες της

εβδομάδας ώστε να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στους φοιτητές

48 Πώς κρίνετε τον βαθμό σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα

Δυστυχώς οι φοιτητές έρχονται στο πανεπιστήμιο μυημένοι στην αποστήθιση

και όχι στην κριτική σκέψη Γίνεται προσπάθεια με την ανάθεση εργασιών να

εξοικειωθούν με την έρευνα Στο έργο μας βρίσκουμε υποστήριξη από το προσωπικό

της βιβλιοθήκης που με κάθε τρόπο ενθαρρύνει τους φοιτητές

Στα πλαίσια του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών παρέχεται στους

φοιτητές η δυνατότητα συγγραφής μίας πτυχιακής εργασίας με σκοπό οι φοιτητές να

εξοικειωθούν στις τεχνικές της έρευνας και να αποκτήσουν τα απαραίτητα εργαλεία

41

για την ανάπτυξη των διαφόρων επιστημονικών θεμάτων με τα οποία ενασχολούνται

στα πλαίσια των εργασιών Η πτυχιακή εργασία είναι προαιρετικό μάθημα στα δύο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών τους Προϋπόθεση για την ανάληψη πτυχιακής

εργασίας είναι ο φοιτητής (α) να είναι στο 4ο έτος (β) να έχει περάσει το 50 των

μαθημάτων και (γ) να έχει κάνει τουλάχιστον 2 γραπτές εργασίες στα πλαίσια

κάποιων μαθημάτων που έχει περάσει

Επίσης στην ανάπτυξη ερευνητικού περιβάλλοντος συμβάλουν τα σεμινάρια που

διοργανώνονται κάθε δεκαπενθήμερο με την συμμετοχή μεταπτυχιακών φοιτητών

και ερευνητών είτε του Πανεπιστημίου Μακεδονίας είτε άλλων πανεπιστημίων Στα

σεμινάρια αυτά οι υποψήφιοι διδάκτορες παρουσιάζουν μέρος της έρευνάς τους ή

και την πρόοδο της διατριβής τους καθώς και νέες ερευνητικές εργασίες τους

49 Πώς κρίνετε τις συνεργασίες με εκπαιδευτικά κέντρα του εσωτερικού και

του εξωτερικού και με το κοινωνικό σύνολο

Το Τμήμα είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα ανταλλαγών ΕRASMUS με

πανεπιστήμια της Αυστρίας Βουλγαρίας Γαλλίας Γερμανίας Ουγγαρίας Πολωνίας

Ρουμανίας Σλοβενίας Τουρκίας Τσεχίας amp Φινλανδίας

Προπτυχιακοί και Μεταπτυχιακοί Φοιτητές του Τμήματος έχουν επισκεφθεί

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής4

στα πλαίσια του

προγράμματος ERASMUS Από την άλλη πλευρά 6 φοιτητές Πανεπιστημίων της

αλλοδαπής έχουν επισκεφθεί το Τμήμα μας Το Τμήμα μας σε συνεργασία και με τα

άλλα τμήματα του Πανεπιστημίου αποφάσισε να προσφέρει ένα μικρό αριθμό

μαθημάτων στην Αγγλική ώστε να μπορούν οι φοιτητές της αλλοδαπής που

επισκέπτονται το Τμήμα μας να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να παίρνουν μέρος

σε όλη τη διαδικασία του μαθήματος

Το Τμήμα έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με Πανεπιστήμια του

εξωτερικού όπως (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania

(β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της Γαλλίας (γ) το

4 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 18 φοιτητές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ

42

Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το

Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου

Πρέπει να σημειωθεί και η λειτουργία καλοκαιρινών σχολείων (summer

schools) σε εξειδικευμένα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα με στόχο

την προσέλκυση σπουδαστών από τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη

κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ολυμπία κλπ)

Οι φοιτητές του Τμήματος μπορούν να συμμετέχουν στην AIESEC διεθνή

οργάνωση νεότητας η οποία εδρεύει σε χώρο του πανεπιστημίου και η οποία

προσφέρει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης και απόκτησης διεθνούς εμπειρίας στο

εξωτερικό Τέλος η συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

Σπουδών συμβάλει στη διεθνοποίηση του Τμήματος

410 Πώς κρίνετε την κινητικότητα του διδακτικού προσωπικού και των

φοιτητών

Η μέχρι τώρα κινητικότητα των διδασκόντων και φοιτητών μπορεί να θεωρηθεί

αρκετά ικανοποιητική Παράγοντες που συντελούν στον περιορισμό της

κινητικότητας του διδακτικού προσωπικού είναι οι τεράστιες διδακτικές ανάγκες του

Τμήματος και η έλλειψη διδακτικού προσωπικού που θα μπορούσε να αναπληρώσει

διδάσκοντες σε περίπτωση εκπαιδευτικής άδειας Άρα αναγκαία και ικανή συνθήκη

για την κινητικότητα των διδασκόντων θεωρείται η εξεύρεση λύσης για την

πλήρωση των μαθημάτων από συναδέλφους ή διδάσκοντες επί συμβάσει ώστε να

μην διακοπεί η εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών

Στις περιπτώσεις που διδάσκοντες έκαναν χρήση του δικαιώματός της εκπαι-

δευτικής άδειας μερίμνησαν ώστε τα μαθήματά τους να συνεχιστούν απρόσκοπτα

χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στους φοιτητές μας Από την άλλη όμως πλευρά

πρέπει να επισημάνουμε ότι το διδακτικό έργο των διδασκόντων αυτών που

επωμίζονται τις επιπρόσθετες ώρες διδασκαλίας αυξάνει τον όγκο του διδακτικού

τους έργου και επιδρά αρνητικά στις επιδόσεις τους τόσο στις διδακτικές όσο και

στις ερευνητικές

43

Κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης των εκπαιδευτικών τους αδειών τα μέλη

ΔΕΠ του Τμήματος συμβάλλουν στην προσπάθεια διεθνοποίησης αυτού με την

παρουσία και δράση τους Πιο συγκεκριμένα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11

μέλη ΔΕΠ του Τμήματος επισκεφτήκαν πανεπιστημιακά ιδρύματα στην ΠΓΔΜ

(Πανεπιστήμιο Κυρίλλου και Μεθοδίου) στην Κύπρο (Πανεπιστήμιο Κύπρου) και

στις ΗΠΑ (Princeton amp Tufts Universities)

Στα πλαίσια Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ανταλλαγών μελών ακαδημαϊκού

προσωπικού και φοιτητών συνολικά 12 προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος

φοίτησαν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 σε άλλο ΑΕΙ ή Τμήμα Πανεπιστημίου

του εξωτερικού αριθμός διπλάσιος από τον αντίστοιχο του προηγούμενου

ακαδημαϊκού έτους ενώ από το Τμήμα φιλοξενήθηκαν 6 αλλοδαποί προπτυχιακοί

φοιτητές προερχόμενοι από πανεπιστήμια του εξωτερικού [University of St Kiril amp

St Metodious (Βουλγαρία) Institute drsquo Etudes Politiques (Γαλλία) και University of

Pannonia (Ουγγαρία)] Επιπροσθέτως κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος (2010-11) και

ένα μέλος ΔΕΠ του Τμήματος δίδαξε σε προπτυχιακό επίπεδο σε ΑΕΙ ή Τμήμα του

εξωτερικού ενώ ένα ακαδημαϊκό μέλος από ΑΕΙ της αλλοδαπής [Yeditepe

University (Τουρκία)] δίδαξε στο Τμήμα ΒΣΑΣ

Οι εισερχόμενοι ερασμιακοί φοιτητές μπορούν να διαλέξουν την παρακολού-

θηση μαθημάτων που πραγματοποιούνται στην ελληνική γλώσσα είτε κάποιο εκ

των μαθημάτων που πραγματοποιούνται στα αγγλικά τόσο στα πλαίσια του Προγρά-

μματος Σπουδών του Τμήματος5

όσο και στα πλαίσια του Προγράμματος Σπουδών

άλλων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Επιπροσθέτως το Τμήμα τους

παρέχει τη δυνατότητα να μάθουν ελληνικά στα πλαίσια δύο τμημάτων εκμάθησης

ελληνικών (ένα αρχαρίων και ένα προχωρημένων) Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί η

απουσία πρόσθετης οικονομικής ενίσχυσης (από το Πανεπιστήμιο ή το Τμήμα) των

φοιτητών και των μελών ΔΕΠ του Τμήματος που λαμβάνουν μέρος στα προγράμ-

ματα κινητικότητας

5 Συνολικά τέσσερα μαθήματα του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών πραγματοποιούνται στην αγγλική γλώσσα

44

5 Ερευνητικό έργο

51 Πως κρίνετε την προαγωγή της έρευνας στο πλαίσιο του Τμήματος

Οι Διδάσκοντες του Τμήματος έχουν ενεργή παρουσία στο χώρο της έρευνας

παρουσιάζοντας αξιόλογη ερευνητική πορεία προάγουν την έρευνα στο αντικείμενο

που θεραπεύουν και προσπαθούν να αυξήσουν τις συνεργασίες με φορείς της

Βαλκανικής Σλαβικής και Ανατολικής περιοχής

52 Πως κρίνετε τα ερευνητικά προγράμματα και έργα που εκτελούνται στο Τμήμα

Τα ερευνητικά προγράμματα είναι αρκετά ανταποκρίνονται στις ερευνητικές

ανησυχίες των μελών ΔΕΠ και προάγουν τις επιστήμες που θεραπεύονται στο

Τμήμα Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα εξής

Προγράμματα τα οποία είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη

bull Πρόγραμμα Βασικής Έρευνας Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

laquoΦύλο και κράτος Φεμινιστικός ακτιβιστικός λόγος και πρακτικές της οργάνωσης

Αmargi στη γειτονιά Beyoglu (Κωνσταντινούπολη ndash Τουρκία) (έρευνα σε εξέλιξη

από το 2008 επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συμμετοχή σε πρόγραμμα της European Commission TRES Religion and

Conflict 2008-2010 (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συνεργασία με το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Egnatia Foundation Συνδιοργάνωση

Παγκόσμιου Συνεδρίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Balkan myth Φεβρου-

άριος 2011 διαλέξεων και παράλληλων δράσεων για την έννοια της πολυπολι-

τισμικότητας στα Βαλκάνια (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Ίδρυση ιστοσελίδας και ηλεκτρονικής λίστας wwwbalkanmythcom 2010-11

(επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

1

Πίνακας περιεχομένων

Σελ

1 Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης 2 2 Παρουσίαση του Τμήματοςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 5 3 Προγράμματα Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 16

31 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 16 32 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 23 33 Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδώνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 27

4 Διδακτικό έργοhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 33 5 Ερευνητικό έργοhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 44 6 Σχέσεις με κοινωνικούς και πολιτιστικούςπαραγωγικούς (ΚΠΠ) φορείςhellip 51 7 Στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 56 8 Διοικητικές υπηρεσίες και υποδομέςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 60 9 Συμπεράσματαhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 63 10 Σχέδια βελτίωσηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 67 11 Πίνακεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 70 12 Παραρτήματαhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 109

Α Κατάλογος επιστημονικών δημοσιεύσεων του διδακτικού προσωπικού κατά την τελευταία 5ετίαhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip 110

2

1 Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

11 Περιγραφή και ανάλυση της διαδικασίας εσωτερικής αξιολόγησης στο Τμήμα

Αναφορικά με την περιγραφή της διαδικασίας που ακολούθησε το Τμήμα η

Γενική Συνέλευση (ΓΣ) απεφάσισε ομόφωνα να προχωρήσει στη διαδικασία

της εσωτερικής αξιολόγησης ευελπιστώντας ότι τα αποτελέσματα και

συμπεράσματα της έκθεσης θα αξιοποιηθούν για τη βελτίωση των συνθηκών

διδασκαλίας έρευνας και συνεργασιών όπως επίσης και για την περαιτέρω

αναβάθμιση της ποιότητας του προγράμματος σπουδών του οικείου Τμήματος

Μετά την σχετική ενημέρωση αναφορικά με τη διαδικασία η ΓΣ όρισε τα

μέλη που απαρτίζουν την Ομάδα εσωτερικής αξιολόγησης (ΟΜΕΑ) η οποία

ήταν υπεύθυνη για τη σύνταξη της έκθεσης Η συλλογή των στοιχείων από την

ΟΜΕΑ έγινε έγκαιρα στα χρονικά περιθώρια που ετέθησαν αφού πρώτα όλοι οι

διδάσκοντες (εκτός ενός) συμπλήρωσαν τα δελτία αξιολόγησης των μαθημάτων

τόσο του εαρινού όσο και του χειμερινού εξαμήνου για την ακαδημαϊκή χρονιά

2010-2011 και οι φοιτητές συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια μαθήματοςδιδά-

σκοντος Η διαδικασία αποστολής των στοιχείων που η ΟΜΕΑ ζήτησε τόσο από

την γραμματεία όσο και από τα μέλη ΔΕΠ του οικείου τμήματος προκειμένου

να συντάξει την έκθεση αξιολόγησης εξελίχθηκε ομαλά Το σύνολο των

στοιχείων που απεστάλησαν ήταν σε ηλεκτρονική μορφή κάτι που διευκόλυνε το

έργο της επιτροπής αναφορικά με την επεξεργασία αυτών και την σύνταξη της

έκθεσης αξιολόγησης

111 Ποια ήταν η σύνθεση της ΟΜΕΑ

Η ομάδα ΟΜΕΑ αποτελείται από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Δημήτριο

Κυρκιλή και από τον Επίκουρο Καθηγητή Χρήστο Καρπέτη

3

112 Με ποιους και πώς συνεργάσθηκε η ΟΜΕΑ για τη διαμόρφωση της

έκθεσης

Τούτο το εγχείρημα απαιτούσε την συνδρομή πολλών οργάνων και ατόμων

ως συνέπεια του πλήθους και της πολυπλοκότητας της διαδικασίας συλλογής των

αναγκαίων στατιστικών στοιχείων Στη διαμόρφωση της έκθεσης συνέβαλαν οι

κάτωθι

Η Γραμματεία του Τμήματος και ειδικότερα (i) ο Προϊστάμενος Δημήτριος

Κατσούκας (ii) ο Διοικητικός Υπάλληλος Φώτης Σαρηγιάννης και (iii) η Υπεύ-

θυνη γραμματειακής υποστήριξης του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

(ΜΠΣ) του οικείου τμήματος Tanja Neskovic οι οποίοι συνέλεξαν τα στοιχεία

και ετοίμασαν τους περισσότερους πίνακες που επισυνάπτονται στην έκθεση

καθώς και την κ Αθανασία Ξηρογιανοπούλου για την συμβολή της με παροχή

οδηγιών για την σύνταξή της έκθεσης και ως προς τον έλεγχο πληρότητας

Το μέλος ΕΤΕΠ Ευάγγελος Δάνης ο οποίος βοήθησε στην συλλογή και

επεξεργασία των στοιχείων από τις διάφορες βάσεις δεδομένων που έχει η

Γραμματεία του Τμήματος

Tέλος οι διδάσκοντες που συνεργάστηκαν για την έγκαιρη παράδοση τόσο

των απογραφικών δελτίων όσο και των επί μέρους στοιχείων που τους

ζητήθηκαν ώστε να συνταχθεί η υφιστάμενη έκθεση και να κατατεθεί προς

συζήτηση στη Γενική Συνέλευση του Τμήματος

113 Ποιες πηγές και διαδικασίες χρησιμοποιήθηκαν για την άντληση

πληροφοριών

Κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών αποτέλεσαν τα απογραφικά δελτία των

διδασκόντων και των φοιτητών Τούτες οι απόψεις κατεγράφησαν και

χαρακτηρίστηκαν σημαντικές για τη βελτίωση και των εσωτερικών διαδικασιών

του Τμήματος Ως αποτέλεσμα εκτός από την έκθεση εσωτερικής αξιολόγησης

προτείνεται η περαιτέρω αξιοποίηση τους μέσω της ΓΣ του Τμήματος αφού

πρώτα διασφαλιστεί το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων Επίσης στις

ερωτήσεις και απορίες της ΟΜΕΑ κατά την διάρκεια της διαδικασίας κλήθηκε

4

να απαντήσει η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας μέσω του ιστοτόπου της Τέλος

πολύτιμη πληροφόρηση παρέχουν οι βάσεις δεδομένων που έχει δημιουργήσει το

διοικητικό προσωπικό της Γραμματείας του Τμήματός μας

114 Πώς και σε ποια έκταση συζητήθηκε η έκθεση στο εσωτερικό του

Τμήματος

Η έκθεση της εσωτερικής διαδικασίας που σημειωτέον περατώθηκε την

29032012 απεστάλη σε όλα τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος την 30032012 και

συζητήθηκε στην ΓΣ του Τμήματος την 04042012

12 Ανάλυση των θετικών στοιχείων και των δυσκολιών που παρουσιάσθηκαν κατά τη διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

Η διαδικασία σύνταξης της παρούσης έκθεσης παρέχει στο Τμήμα την

δυνατότητα διαμόρφωσης μιας συνολικής εικόνας για την ποιότητα των

παρεχόμενων υπηρεσιών την επιστημονική επάρκεια των διδασκόντων καθώς

και την λειτουργία του Τμήματος Επιπροσθέτως η διαδικασία σύνταξης της

έκθεσης αξιολόγησης του Τμήματος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ομαλή

δεδομένης της πολύ καλής συνεργασίας τόσο των μελών ΔΕΠ όσο και των

διοικητικών υπηρεσιών του Τμήματος με την ΟΜΕΑ

13 Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας

Προτείνεται η διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης να έχει μεγαλύτερη

χρονική διάρκεια ούτως ώστε η ΟΜΕΑ να έχει το χρόνο να καταγράψει επαρκώς

τις διαδικασίες που ακολουθούνται στο Τμήμα τα προβλήματα αλλά και τις

ανάγκες του Τμήματος

5

2 Παρουσίαση του Τμήματος

21 Γεωγραφική θέση του Τμήματος (πχ στην πρωτεύουσα σε μεγάλη πόλη σε μικρή πόλη συγκεντρωμένο κατανεμημένο σε μια πόλη κλπ)

Το ΒΣΑΣ είναι ένα από τα δέκα τμήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και

στεγάζεται στο κτίριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που βρίσκεται σrsquo ένα από τα

κεντρικότερα σημεία της Θεσσαλονίκης επί της Εγνατίας οδού αριθμός 156

22 Ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ιδρύθηκε το

Σεπτέμβριο του 1996 με το Προεδρικό Διάταγμα 36320-9-1996 και δέχτηκε τους

πρώτους φοιτητές το 1998 Στη δεκαετή περίπου ζωή του το Τμήμα έχει να επιδείξει

αξιοζήλευτη πορεία παρά τα εμπόδια που είχε να υπερπηδήσει Η ανάπτυξή του

ήταν πολύπλευρη και για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 αριθμούσε 21 μέλη ΔΕΠ

490 προπτυχιακούς φοιτητές 23 μεταπτυχιακούς φοιτητές και 40 υποψήφιους

διδάκτορες Κατά το ίδιο έτος ο αριθμός των νεοεισαχθέντων προπτυχιακών

φοιτητών ανήλθε στα 90 άτομα

6

Στο διάγραμμα Δ1 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη των λόγων (α) του

αριθμού των αποφοίτων προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του Τμήματος (β) του

συνολικού αριθμού των νεοεισερχομένων φοιτητών στο Τμήμα προς τον αριθμό των

αποφοίτων (αριστερή κλίμακα) και (γ) του συνολικού αριθμού των φοιτητών που

δεν υπερέβησαν το τέταρτο έτος σπουδών προς τον αριθμό των μελών του τμήματος

(δεξιά κλίμακα)

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 από το γράφημα διαπιστώνεται ότι 1ον περί-

που τρεις (asymp 25) απόφοιτοι αντιστοιχούσαν σε κάθε μέλος ΔΕΠ με την εν λόγω

αναλογία να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις 2ον για κάθε έναν φοιτητή που έπαιρνε

πτυχίο στο Τμήμα εισέρχονταν περίπου 2 (asymp 17) νέοι φοιτητές με την αναλογία

αυτή να παρουσιάζει τάσεις μείωσης και 3ον σε κάθε μέλος ΔΕΠ αντιστοιχούν

περίπου 19 (asymp 188) φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το τέταρτο έτος σπουδών με

την αναλογία αυτή να παρουσιάζει επίσης τάσεις μείωσης κατά τα τελευταία έτη

221 Στελέχωση του Τμήματος σε διδακτικό διοικητικό και εργαστηριακό

προσωπικό κατά την τελευταία πενταετία (ποσοτικά στοιχεία)

7

Όπως ήδη ελέχθη στο τμήμα υπηρετούν 21 μέλη ΔΕΠ Η κατανομή αυτών ανά

βαθμίδα και φύλο παρουσιάζεται αναλυτικά στον πίνακα 1 της 11ης Ενότητας

Μεταξύ αυτών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 περιλαμβάνονται

2 Καθηγητές

12 Αναπληρωτές Καθηγητές

4 Επίκουροι Καθηγητές και

3 Λέκτορες

Επιπροσθέτως στο τμήμα προσφέρουν της υπηρεσίες τους 5 μέλη ΕΕΔΙΠ που

καλύπτουν τις ανάγκες διδασκαλίας των γλωσσών 1 μέλος ΕΤΕΠ ενώ έχει και 9

μέλη επί συμβάσει διδακτικού έργου (ΠΔ 40780) Τα γνωστικά αντικείμενα των

μελών ΔΕΠ καλύπτουν ένα ευρύ επιστημονικό φάσμα που εκτείνεται από την

Οικονομική Επιστήμη Πολιτική Επιστήμη Ιστορία Κοινωνική Ανθρωπολογία έως

και την Νομική

8

Στις στήλες του γραφήματος Δ2 παρουσιάζεται ανά ακαδημαϊκό έτος η ποσο-

στιαία κατανομή των μελών ΔΕΠ του οικείου τμήματος ανά βαθμίδα με την βαθμίδα

του Καθηγητή (Λέκτορα) να παρουσιάζεται να εντοπίζεται στην κορυφή (βάση) της

κάθε ράβδου Κάτω από την παράθεση των ακαδημαϊκών ετών στον οριζόντιο

άξονα και εντός παρενθέσεως παρουσιάζεται ο συνολικός αριθμός των μελών ΔΕΠ

του Τμήματος ανά έτος Όπως προκύπτει από το εν λόγω γράφημα κατά το ακαδη-

μαϊκό έτος 2010 ndash 2011 η μεγάλη πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ (5714 ή 12 μέλη)

εντοπίζεται στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή ενώ μόλις 2 μέλη ΔΕΠ

(952) εμφανίζεται στην υψηλότερη βαθμίδα δηλαδή σrsquo αυτή του Καθηγητή

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων ακαδημαϊκών ετών ο απόλυτος αριθμός

των μελών ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζεται σχετικά σταθερός παρουσιάζοντας μία

σωρευτική αύξηση της τάξης του 14 περίπου κατά την τετραετία των περιόδων

από το 2007-08 έως και το 2010-11

Στο γράφημα Δ3 παρουσιάζεται η εξέλιξη του αριθμού των μελών (α) ΕΕΔΙΠ

(Ειδικό Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό) (β) ΕΤΕΠ (Ειδικό Τεχνικό Εργαστη-

ριακό Προσωπικό) (γ) Διοικητικού Προσωπικού amp (δ) του αριθμού των συμβάσεων

βάσει των οποίων ένας αριθμός διδασκόντων παρείχε τις υπηρεσίες του στο Τμήμα

Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια της παρουσιαζόμενης στο γράφημα περιό-

δου ο αριθμός των μελών ΕΤΕΠ παρέμεινε απολύτως σταθερός σε ένα άτομο ενώ

ο αριθμός των συμβάσεων παρέμεινε σχετικά σταθερός ανερχόμενος κατά μέσο όρο

στις 18 συμβάσεις ανά ακαδημαϊκό έτος Μεταξύ των ακαδημαϊκών ετών 2009-10 amp

9

2010-11 ο αριθμός των μελών ΕΕΔΙΠ παρέμεινε αμετάβλητος (5) ενώ ο αριθμός

των μελών του διοικητικού προσωπικού μειώθηκε από τα 4 στα 3 άτομα

Οι λειτουργίες του Τμήματος εξυπηρετούνται από περιορισμένης επιφάνειας

χώρους ενώ έχει στη διάθεσή του 4 δικές του αίθουσες διδασκαλίας εκ των οποίων

οι δύο χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση των μαθημάτων ξένων γλωσσών

Επιπροσθέτως το τμήμα χρησιμοποιεί και άλλες αίθουσες και αμφιθέατρα του

Πανεπιστημίου καλύπτοντας με επάρκεια τις ανάγκες του Π Π Σ

222 Αριθμός και κατανομή των φοιτητών ανά επίπεδο σπουδών (προπτυ-

χιακοί μεταπτυχιακοί διδακτορικοί) κατά την τελευταία πενταετία

Ο υφιστάμενος λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ όπως αυτός παρου-

σιάζεται στο γράφημα Δ1 θεωρείται ικανοποιητικός για την προαγωγή της γνώσης

στα επιστημονικά πεδία που θεραπεύει το Τμήμα και ανέρχεται σε 19 (φοιτητές ανά

μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί συμβάσει διδάσκοντες

οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του

προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται στους 14 φοιτητές περί-

που ανά διδάσκοντα Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ανωτέρω λόγος εμφανίζει μεν μία

φθίνουσα τάση τα τελευταία χρόνια η τάση όμως αυτή αναμένεται να αντιστραφεί

ως συνέπεια τόσο του αναμενόμενου παγώματος της πρόσληψης νέων μελών ΔΕΠ

amp ΕΕΔΙΠ όσο και της αύξησης του αριθμού των εισακτέων Πάγιο αίτημα του

Τμήματος είναι η αύξηση των μελών ΔΕΠ και ΕΕΔΙΠ για την πλήρωση των

τρεχουσών και μελλοντικών διδακτικών αναγκών του Τμήματος Είναι επίσης

ευνόητο ότι η εύρυθμη λειτουργία του Μ Π Σ πολλαπλασιάζει τις ανάγκες τόσο σε

διδακτικό προσωπικό όσο και σε επίπεδο διοικητικής υποστήριξης

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών του

Τμήματος ανήλθε στους 490 εκ των οποίων 178 δεν είχαν υπερβεί το τέταρτο έτος

σπουδών παρουσιάζοντας κατά την τελευταία τριετία μία μέση αύξηση της τάξης

του 9 Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο συνολικός αριθμός των εισακτέων

στο τμήμα εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash

11 στο Τμήμα εισήλθαν συνολικά 90 φοιτητές εκ των οποίων οι 67 μέσω

εισαγωγικών εξετάσεων 5 μέσω των κατατακτήριων 4 μέσω μεταγραφών από άλλα

τμήματα και 7 από τις άλλες κατηγορίες Επιπροσθέτως 7 από στους συνολικά 90

φοιτητές που εισήχθησαν στο Τμήμα ήταν αλλοδαποί

10

Στα πλαίσια του γραφήματος Δ4 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του συνο-

λικού αριθμού των εγγεγραμμένων (α) προπτυχιακών φοιτητών (β) μεταπτυχιακών

φοιτητών και (γ) υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη

2005-06 έως και 2010-11

Όπως διαπιστώνουμε ο αριθμός των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών

εμφανίζει διαχρονικά μία αύξηση από τα 371 άτομα το 2007-08 στα 490 άτομα την

περίοδο 2010-11 Η μέση ετήσια αύξηση του αριθμού των εγγεγραμμένων

προπτυχιακών φοιτητών ανήλθε στο 976 Όσον αφορά τους μεταπτυχιακούς φοι-

τητές ο αριθμός τους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 ανήλθε στα 23 άτομα

(έπειτα από την αποχώρηση δύο φοιτητών κατά τη διάρκεια του έτους από το ΜΠΣ)

ενώ ο μέσος αριθμός αυτών κατά τα τρία έτη λειτουργίας του ΜΠΣ ανήλθε στα 19

άτομα ανά έτος Αναφορικά τέλος με τον συνολικό αριθμό των εγγεγραμμένων

υποψηφίων διδακτόρων διαπιστώνεται διαχρονικά μία αυξητική τάση του αριθμού

αυτών Ειδικότερα ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων στο Τμήμα αυξήθηκε από

τα 17 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2005-06 στα 40 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2010-

11 εμφανίζοντας ένα μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 1893 ανά έτος

11

23 Σκοπός και στόχοι του Τμήματος

231 Ποιοι είναι οι στόχοι και οι σκοποί του Τμήματος σύμφωνα με το ΦΕΚ ίδρυσής του

Το Τμήμα σύμφωνα με το ιδρυτικό του διάταγμα (άρθρο 1ο) έχει ως κύρια αποστολή

α) να καλλιεργεί και να προάγει τη γνώση για την γλώσσα την ιστορία και τον

πολιτισμό των Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών χωρών και να μελετά και να αναπτύσσει τις οικονομικές κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις των κρατών αυτών με την Ελλάδα

β) να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τα απαραίτητα εφόδια που

εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία

γ) να οργανώνει μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην κατάρτιση επιστημόνων

με εξειδικευμένες γνώσεις σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και δ) να συμβάλει στη μελέτη και προώθηση των σχέσεων του Ελληνισμού με τις

Βαλκανικές Σλαβικές και Ανατολικές χώρες 232 Πώς αντιλαμβάνεται η ακαδημαϊκή κοινότητα του Τμήματος τους

στόχους και τους σκοπούς του Τμήματος

Το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε δυο κύκλους σπουδών Στον

πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το γεωγραφικό χώρο και η

απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά και αναλυτικά εργαλεία

των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την επιλογή της βασικής

γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά (Βαλκανική και Ανατολική

κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον δεύτερο κύκλο σπουδών η

χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφαρμοσμένες Οι φοιτητές

επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται laquoΟικονομικά amp Διεθνείς

Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά και Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατο-

12

λικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική ολοκλή-

ρωση και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον γεωγραφικό χώρο

ενδιαφέροντος του Τμήματος

Η ειδίκευση laquoΠολιτική και Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της περιο-

χής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτής με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο να εκπαιδεύσει τους φοιτητέςτριες έτσι ώστε

να μπορούν να βρουν απασχόληση σε οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης σε

κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς διεθνείς οργανισμούς και στο διεθνές

επιχειρηματικό περιβάλλον έχοντας ένα καλό υπόβαθρο όσον αφορά στο

οικονομικό και νομικό περιβάλλον των διεθνών επιχειρήσεων αλλά και να

μπορούν αν επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο

13

233 Υπάρχει απόκλιση των επίσημα διατυπωμένων (στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος από εκείνους που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει

Το Τμήμα επιδιώκει μέσα από το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα να επιτύχει τους

στόχους που διατυπώνονται στο ΦΕΚ ίδρυσής του τόσο σε επίπεδο προπτυχιακό

όσο και σε επίπεδο μεταπτυχιακό

Σε επίπεδο προπτυχιακό το πρόγραμμα διαμορφώθηκε έτσι ώστε να αποκτήσει

μεγαλύτερη συνεκτικότητα και να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και

εξελίξεις στην ΝΑ Ευρώπη

Σε επίπεδο μεταπτυχιακό η οργάνωση αγγλόφωνου προγράμματος σπουδών με

τίτλο laquoΠολιτικές και Οικονομικές σπουδές σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανα-

τολικής Ευρώπηςraquo που οδηγεί σε απόκτηση τίτλου Master συμβάλει περαιτέρω

στην εμβάθυνση των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων στην ΝΑ Ευρώπη

Σημειώνεται ότι το Τμήμα έχει Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών το οποίο

άρχισε τη λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους

διδάκτορες

234 Επιτυγχάνονται οι στόχοι που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει Αν όχι ποιοι παράγοντες δρουν αποτρεπτικά ή ανασταλτικά στην προσπάθεια αυτή

Το Τμήμα επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που θέτει Όμως σε πολλές

περιπτώσεις οι ανάγκες του Τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του προγράμ-

ματος σπουδών απαιτούν και την πλήρωση σημαντικών διδακτικών θέσεων αλλά

και θέσεων διοικητικής υποστήριξης Η ιδιαιτερότητα του Τμήματος αντανακλάται

στα επιστημονικά εδάφια που θεραπεύει όσο και στις γλώσσες που προσφέρει

Εκτός από την ανάγκη αύξησης των μελών ΔΕΠ και της γραμματειακής

υποστήριξης πρέπει να επισημάνουμε και τις ανάγκες μόνιμου διδακτικού

προσωπικού στον κλάδο των γλωσσών Τη στιγμή αυτή στο Τμήμα υπηρετούν μόνο

5 μόνιμα μέλη διδακτικού προσωπικού για τις γλώσσες Η πλειονότητα των διδα-

σκόντων αποτελείται από συμβασιούχους Το Τμήμα είναι υποχρεωμένο συνεχώς

14

να προκηρύσσει διδακτικές θέσεις επί συμβάσει και να απευθύνεται στο Υπουργείο

για αποσπάσεις διδασκόντων με σαφείς εξειδικεύσεις Σε αρκετές περιπτώσεις οι

αποσπάσεις δεν καλύπτουν τις ανάγκες του Τμήματος ή χαρακτηρίζονται παντελώς

περιττές Ως αποτέλεσμα το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται σωστά και αρκετοί

διδάσκοντες καλούνται να υπερβούν τις ώρες που διδάσκουν ώστε να καλύψουν τα

κενά που δημιουργούνται

235 Θεωρείτε ότι συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων

(στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος

Το Τμήμα θεωρεί ότι θεραπεύει τους στόχους ίδρυσης του Τμήματος και δεν

συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων στο ΦΕΚ ίδρυσης

στόχων του Τμήματος Συνιστά άλλωστε το πρώτο Τμήμα που ιδρύθηκε στην

Ελλάδα με διεπιστημονικό χαρακτήρα που προάγει τις laquoarea studiesraquo και καλλιεργεί

τις γλώσσες προάγει τη γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού με τους γειτονικούς

λαούς δημιουργώντας σωστές προϋποθέσεις για προσέγγιση και ουσιαστική

συνεργασία της Ελλάδας με τους μέχρι πρότινος μακρινούς και άγνωστους γείτονες

24 Διοίκηση του Τμήματος

241 Ποιες επιτροπές είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα

Οι επιτροπές που είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα αφορούν

θέματα φοίτησης σπουδών έρευνας και είναι οι εξής

bull Προγράμματος σπουδών Ν Μαραντζίδης Φ Σιώκης Φ Τσιμπιρίδου amp Α

Τρακάδας σε θέματα ξένων γλωσσών bull Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δ Κυρκιλής

(Διευθυντής) Ι Τζιώνας (Αναπληρωτής Διευθυντής) Σ Δεληπάλλα Χ Παρασκευόπουλος amp Φ Τσιμπιρίδου

bull Erasmus Π Παπάς Ν Ραπτόπουλος amp Κ Τσιτσελίκης bull Διοργάνωσης των διαλέξεων laquoΟι μακρινοί μας γείτονεςraquo Χ Παπαπανάγος

ΔΚαιρίδης ΦΤσιμπιρίδου amp Δ Σταματόπουλος

15

bull Μεταπτυχιακού Σεμιναρίου Οικονομικών Πολιτικής Επιστήμης Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Ευτ Βουτυρά Δ Κυρκιλής Ν Μαραντζίδης και η μεταδιδάκτορας Ελ Πασχαλούδη

bull Επιλογής εισακτέων πτυχιούχων ΑΕΙ ΤΕΙ και αστυνομικών ndash στρατιωτικών

σχολών Χ Παρασκευόπουλος Φ Σιώκης amp Κ Τσιτσελίκης bull Υπεύθυνος πρακτικής άσκησης Χ Παπαπανάγος bull Υπεύθυνος Εργαστηρίου Πληροφορικής Ε Δάνης bull Επιτροπή για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστω-

τικών Μονάδων (ECTS) Γ Αγγελόπουλος Φ Σιώκης amp Δ Σταματόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ερευνών Χ Παπαπανάγος Αναπλ

Μέλος Χ Παρασκευόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στη Επιτροπή Πληροφορικής και Υπολογιστών Χ

Παπαπανάγος Αναπλ Μέλος Φ Σιώκης bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ψηφιοποίησης Μαθημάτων ΕΕ Ι

Αρμακόλας

242 Ποιοι εσωτερικοί κανονισμοί (πχ εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών) υπάρχουν στο Τμήμα

Υπάρχει εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

243 Είναι διαρθρωμένο το Τμήμα σε Τομείς Σε ποιους Ανταποκρίνεται η διάρθρωση αυτή στη σημερινή αντίληψη του Τμήματος για την αποστολή του

Το Τμήμα δεν είναι διαρθρωμένο σε Τομείς και περιλαμβάνει 21 μέλη ΔΕΠ Το

Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος το οποίο αναθεωρήθηκε το 2011 δομείται σε

δύο κύκλους σπουδών Στους φοιτητές προσφέρονται δύο ειδικεύσεις (laquoΟικονομικά

amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo) και δύο κατευθύνσεις

(laquoΣλαβική κατεύθυνσηraquo και laquoΒαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνσηraquo)

16

3 Προγράμματα Σπουδών

31 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών

311 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και στις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατολικών Σπουδών προχώρησε το 2011

στην αναμόρφωση του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών ώστε να αντανακλά

με καθαρό τρόπο την κύρια αποστολή του που είναι η μελέτη και η ανάπτυξη των

οικονομικών πολιτικών και κοινωνικών σχέσεων των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών με την Ελλάδα

Ο στόχοι του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Βαλκανικών Σλαβικών

και Ανατολικών Σπουδών είναι

bull Nα δώσει στο φοιτητή μια σε βάθος και ολοκληρωμένη γνώση της περιοχής

αναφοράς του Τμήματος

bull Η γνώση αυτή να παρέχεται με διεπιστημονική προσέγγιση μέσω της

ανθρωπολογίας της ιστορίας της πολιτικής της οικονομίας των διεθνών

σχέσεων

bull Να είναι συγκριτική μεταξύ κρατών κοινωνιών και οικονομιών της περιοχής

bull Να παρέχει στον φοιτητήτρια εξειδίκευση είτε ως προς την οικονομική και

επιχειρηματική πραγματικότητα εξέλιξη και δυναμική είτε ως προς την

πολιτική οργάνωση και τις διεθνείς σχέσεις της περιοχής αναφοράς ανάλογα με

την επιλογή του φοιτητήτριας

bull Να προσφέρει στον φοιτητήτρια την γλωσσική επάρκεια ώστε να προσεγγίσει

την πραγματικότητα και τις πηγές της γνώσης για την περιοχή με περισσότερο

διεισδυτικό τρόπο

17

Για την υλοποίηση αυτών των στόχων απαιτείται σταθερό και λειτουργικό

πλαίσιο για ένα εύλογα ικανό χρονικό διάστημα

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και μη έχουν τη

δυνατότητα άντλησης πληροφοριών αναφορικά με το νέο πρόγραμμα σπουδών

απευθυνόμενοι (α) στη Γραμματεία του τμήματος και (β) στον οδηγό σπουδών που

διατίθεται από το Τμήμα

312 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Όπως έχει ήδη αναφερθεί το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε

δυο κύκλους σπουδών Στον πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το

γεωγραφικό χώρο και η απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά

και αναλυτικά εργαλεία των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την

επιλογή της βασικής γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά

(Βαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον

δεύτερο κύκλο σπουδών η χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφα-

ρμοσμένες Οι φοιτητές επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται

(α) Οικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσεις και (β) Πολιτική amp Διεθνείς Σχέσεις

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική

ολοκλήρωση κα και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον

γεωγραφικό χώρο ενδιαφέροντος του Τμήματος

18

Η ειδίκευση laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της πε-

ριοχής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Από την ανάλυση των παρουσιαζόμενων στοιχείων στους πίνακες 121 amp 122

της ενδέκατης ενότητας το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει συνο-

λικά 100 μαθήματα τα οποία διακρίνονται στις εξής τρεις κατηγορίες (α) Υποχρεω-

τικά (Υ) με 20 μαθήματα (β) Υποχρεωτικά Επιλογής (ΥΕ) με 28 μαθήματα η

επιλογή των οποίων είναι εφικτή μόνο αφού έχει επιλεγεί η ομάδα των μαθημάτων

και (γ) Επιλογής (Ε) με 52 μαθήματα Στο πρόγραμμα μαθημάτων περιλαμβάνεται η

διδασκαλία 7 συνολικά ξένων γλωσσών μεταξύ των οποίων Αραβικά Βουλγαρικά

Πολωνικά Ρουμανικά Ρωσικά Σερβοκροατικά amp Τουρκικά

19

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ5 όπου παρουσιάζεται η κατανομή των

τριών κατηγοριών μαθημάτων στους δύο κύκλους σπουδών του Τμήματος ο πρώτος

κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 28 από τα 100 μαθήματα του προγράμματος

σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 7143) είναι Υποχρεωτικά τα 8 (ή 2857) είναι

Υποχρεωτικά Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο μάθημα Επιλογής

Ο λόγος των μαθημάτων ΥΥΕ στα πλαίσια του πρώτου κύκλου σπουδών ανέρ-

χεται στο 25 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δύο μαθήματα Υποχρεωτικής Επιλογής

του 1ου κύκλου σπουδών αντιστοιχούν 5 Υποχρεωτικά μαθήματα

Ο δεύτερος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 72 από τα 100 μαθήματα του προγρά-

μματος σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 2778) είναι Υποχρεωτικά Επιλογής τα

52 (ή 7222) είναι Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο Υποχρεω-

τικό μάθημα Ο λόγος των μαθημάτων ΕΥΕ στα πλαίσια του δεύτερου κύκλου

σπουδών ανέρχεται στο 26 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δέκα μαθήματα

Υποχρεωτικής Επιλογής αντιστοιχούν 26 μαθήματα Επιλογής

Αν επιχειρείτο η διάκριση των μαθημάτων που προσφέρονται στο Προπτυχιακό

Πρόγραμμα Σπουδών σε μαθήματα (α) υποβάθρου (Υ) (β) επιστημονικής περιοχής

20

(ΕΠ) (γ) γενικών γνώσεων (ΓΓ) και (δ) ανάπτυξης δεξιοτήτων (ΑΔ) τότε εκ των

συνολικά 100 προσφερόμενων μαθημάτων τα 20 θα χαρακτηρίζονταν ως υποβάθρου

(20) τα 39 θα χαρακτηρίζονταν ως μαθήματα επιστημονικής περιοχής (39) τα

41 θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μαθήματα ανάπτυξης δεξιοτήτων (41)

ενώ στην κατηγορία των μαθημάτων γενικών γνώσεων δεν θα περιλαμβάνονταν

κανένα (0) εκ των προσφερόμενων μαθημάτων

Στο προπτυχιακό πρόγραμμα μαθημάτων δεν εφαρμόζεται το σύστημα των προ-

απαιτούμενων μαθημάτων με εξαίρεση τα μαθήματα των ξένων γλωσσών Η κάλυψη της ύλης εκ μέρους των διδασκόντων πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση με έναν από τους παρακάτω τρόπους (α) με τετράωρη διδασκαλία (Δ4) ο οποίος εφαρμόζεται στο 93 του συνόλου των μαθημάτων (β) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη φροντιστηριακή παράδοση (Δ4Φ1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 6 των μαθημάτων και τέλος (γ) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη παράδοση στο Εργαστήριο ΗΥ (Δ4Ε1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 1 των μαθημάτων

Για την κάλυψη της διδακτέας ύλης γίνεται χρήση πολλαπλής βιβλιογραφίας στο 76 των μαθημάτων ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι διδάσκοντες προβαίνουν και στην παράλληλη χρήση σημειώσεων προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη κάλυψη των θεματικών ενοτήτων που διαπραγματεύονται Κατά τη διάρκεια των παραδόσεων γίνεται χρήση επαρκών εκπαιδευτικών μέσων στα πλαίσια του συνόλου των μαθημάτων του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Να σημειωθεί τέλος ότι 1ον το 88 των μαθημάτων υποβλήθηκε στη διαδικασία της αξιολόγησης εκ μέρους των φοιτητών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 2ον δεν υφίσταται σοβαρή επικάλυψη της ύλης μεταξύ των μαθημάτων και 3ον Το 7 των μαθημάτων προσφέ-ρονται από άλλα προγράμματα σπουδών (Μαθηματικά Διοίκηση Επιχειρήσεων Διεθνές Εμπόριο Βιομηχανική Οργάνωση Διοίκηση Διεθνών Επιχειρήσεων Διεθνές Μάρκετινγκ amp Σύγκληση των Οικονομιών της Α και ΝΑ Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Οικονομία της Αγοράς)

313 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος χρησιμοποιούν διάφορα κριτήρια και τρόπους

εξέτασης Ως επί το πλείστον οι γραπτές εξετάσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο

αξιολόγησης Σε πολλές περιπτώσεις εκτός από την τελική γραπτή εξέταση

πραγματοποιούνται και πρόοδοι κατά την διάρκεια του εξαμήνου ενώ οι

διδασκόμενοι καλούνται να εκπονήσουν πολλές φορές και εργασία σε θέματα που

εμπίπτουν στο αντικείμενο του μαθήματος

21

Η διασφάλιση της αξιολόγησης των φοιτητών κατά τρόπο διαφανή επιτυγχά-

νεται με την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων τόσο του υφιστάμενου νόμου πλαι-

σίου (νόμος 40092011 άρθρο 33 παρ 8 amp 9) όσο και του εσωτερικού κανονισμού

λειτουργίας του Τμήματος Στην περίπτωση που κάποιος φοιτητής επιθυμεί να λάβει

διευκρινήσεις αναφορικά με την αξιολόγησή του συνήθως ζητά την συνδρομή του

επιβλέποντος του μαθήματος μέλους ΔΕΠ Επιπροσθέτως ο φοιτητής κάνοντας

χρήση του δικαιώματος που του παρέχει ο νόμος πλαίσιο (νόμος 4009 άρθρο 6 παρ

1 amp άρθρο 33 παρ10) μπορεί να ζητήσει από τη Γενική Συνέλευση του οικείου

Τμήματος τον ορισμό τριμελούς επιτροπής η οποία θα αναλάβει την εξέταση και

βαθμολόγησή του στην περίπτωση που σε κάποιο μάθημα έχει βαθμολογηθεί

δυσμενώς [κάτω από τη βάση (5)] σε τρεις διαδοχικές εξεταστικές περιόδους

Σε αρκετά μαθήματα οι φοιτητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους και το ακροατήριο συμμετέχει στον σχολιασμό της εργασίας του τρόπου παρουσίασης κλπ Σε λίγες περιπτώσεις και όταν ο αριθμός των φοιτητών είναι μικρός γίνονται και προφορικές εξετάσεις Στην περίπτωση προφορικής εξέτασης η διασφάλιση της διαφάνειας και αξιοπιστίας της διαδικασίας απαιτεί την εξέταση ομάδας φοιτητών συγχρόνως και όχι ενός φοιτητή και μόνον χωρίς την παρουσία άλλων φοιτητών

Κατά τα δύο τελευταία εξάμηνα της φοίτησης οι φοιτητές είναι δυνατό να επιλέξουν την συγγραφή πτυχιακής εργασίας Οι ποιοτικές προδιαγραφές ανάπτυξης των πτυχιακών εργασιών ορίζονται από τα μέλη ΔΕΠ που είναι επιφορτισμένα με την επίβλεψή τους Η διαφάνεια της εξέτασης της πτυχιακής εργασίας διασφαλίζεται με τον ορισμό ενός δεύτερου μέλους ΔΕΠ το οποίο εξετάζει και αυτό τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και το επιστημονικό επίπεδο της εργασίας του φοιτητή

314 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Το νέο πρόγραμμα σπουδών έχει εξωστρεφή χαρακτήρα Στα μαθήματα

χρησιμοποιείται σύγχρονη και διεθνής βιβλιογραφία ενώ γίνεται προσπάθεια εμπ-λουτισμού της Μέσω των συνεργασιών που έχει το Τμήμα με άλλα Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής γίνεται προσπάθεια να αυξηθούν οι ανταλλαγές φοιτητών αλλά και οι μετακινήσεις μελών ΔΕΠ Μεταξύ αυτών θα μπορούσαν να αναφερθούν (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania (υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2011) amp (β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της

22

Γαλλίας (από Ιούλιο του 2011) (γ) το Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου Επιπροσθέτως μέσω του προγράμματος ERASMUS 14 φοιτητές του τμήματος έχουν επισκεφθεί κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής1

ενώ το Τμήμα μας το επισκέφτηκαν 6 αλλοδαποί φοιτητές

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι κατά το ακαδημαϊκό 2010 ndash 2011 επτά από τους ενενήντα νεοεισερχόμενους στο Τμήμα φοιτητές (778) ήταν αλλοδαποί ενώ 4 μαθήματα διδάσκονται σε ξένη γλώσσα2

Σημαντική βοήθεια για την προώθηση του Τμήματος προσφέρεται από τους

συναδέλφους μας οι οποίοι έχουν επισκεφθεί Πανεπιστήμια όπως το Tufts το

Princeton Πανεπιστήμιο του Καΐρου κλπ Τέλος επισημαίνεται ότι έχει τεθεί σε

εφαρμογή το σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων ECTS

315 Πώς κρίνετε την πρακτική άσκηση των φοιτητών

Οι φοιτητές του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν

πρακτική άσκηση επrsquo αμοιβή διάρκειας 2 έως 6 μηνών σε φορέα της επιλογής τους

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται Τράπεζες Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Σύνδεσμοι amp Σύλλογοι Ιδιωτικές και Δημόσιες Επιχειρήσεις σrsquo όλη την επικράτεια

της χώρας

Το Τμήμα φροντίζει για τη διασφάλιση των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών

προοπτικών των αποφοίτων του Από το 2007 οι απόφοιτοι με ειδίκευση Οικονομικά

και Διεθνείς Επιχειρήσεις έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Οικονομικό Επιμελητήριο

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010-11 ολοκληρώθηκαν δύο κύκλοι

Πρακτικής Άσκησης (αrsquo κύκλος 1102010 ndash 31122010 βrsquo κύκλος 132011 ndash

3062011) Στις 172011 ξεκίνησε ο τρίτος κύκλος ο οποίος αναμένεται να ολοκλη-

ρωθεί στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος (31102011) Στα πλαίσια των τριών αυτών

1 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 12 προπτυχιακοί φοιτητές1 μεταπτυχιακός φοιτητής και ένας υποψή-φιος διδάκτορας του Τμήματος καθώς επίσης και 3 φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ 2 Τα εν λόγω μαθήματα ήταν τα εξής a) Governance institutions and corruption in SE Europe and the Balkans b) The politics of the modern middle east c) Investments appraisal amp d) Forced Migration in East and SE Europe

23

κύκλων κατέθεσαν αίτηση συνολικά 37 προπτυχιακοί φοιτητές εκ των οποίων ξεκί-

νησαν και ολοκλήρωσαν την πρακτική τους άσκηση 21 φοιτητές (5676 εκείνων

που κατέθεσαν αίτηση) οι οποίοι και απασχολήθηκαν στα πλαίσια 13 φορέων

Σημειώνεται ότι 1ον οι είκοσι ένας φοιτητές που ολοκλήρωσαν την πρακτική

τους άσκηση αποτελούν το 423 των εγγεγραμμένων στο τμήμα φοιτητών (490)

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 και 2ον κανείς εκ των είκοσι ενός φοιτητών δεν

έλαβε πρόταση εκ μέρους του φορέα στον οποίο απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια

της πρακτικής του άσκησης να συνεχίσει την απασχόλησή του μετά την ολοκλή-

ρωση του προγράμματος

32 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

321 Τίτλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Ο τίτλος του αυτοχρηματοδοτούμενου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

είναι laquoΠολιτικές και Οικονομικές Σπουδές της Σύγχρονης Ανατολικής και

Νοτιοανατολικής Ευρώπηςraquo με γλώσσα διδασκαλίας την Αγγλική (ΜΑ in Politics

and Economics of Modern Eastern and Southeastern Europe)

Το εν λόγω Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) αποτελεί το πρώτο

του Τμήματος δέχθηκε τους πρώτους μεταπτυχιακούς φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος

2008ndash09 και η κανονική διάρκεια αυτού ανέρχεται στους 13 μήνες

Δεδομένου του υψηλού επιπέδου του ακολουθούμενου Μεταπτυχιακού Προγρά-

μματος Σπουδών οι απόφοιτοι του Τμήματος μπορούν να συνεχίσουν τις

μεταπτυχιακές τους σπουδές σε τμήματα του εσωτερικού και του εξωτερικού

Επίσης παρέχει τη δυνατότητα εκπόνησης διατριβής σε κατόχους μεταπτυχιακού

διπλώματος στους γνωστικούς χώρους των ειδικεύσεων που θεραπεύουν οι

διδάσκοντες του Τμήματος

24

322 Τμήματα και Ιδρύματα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών είναι μονοτμηματικό

323 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και τις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα ΒΣΑΣ για την αρτιότερη εκπλήρωση της αποστολής του έχει

οργανώσει μεταπτυχιακές σπουδές με ειδικότερο στόχο την προαγωγή της γνώσης

και την ανάπτυξη της έρευνας αλλά και την επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά

αντικείμενα του Τμήματος

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε επίπεδο Masterrsquos στοχεύει

bull Στην προαγωγή της γνώσης και της έρευνας σχετικά με την σύγχρονη Ανατο-

λική amp Νοτιοανατολική Ευρώπη στους τομείς της οικονομίας και της πολιτικής

bull Στην περαιτέρω εξειδίκευση των αποφοίτων του Τμήματος ΒΣΑΣ στην γνώση

και μελέτη της σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

bull Στην παροχή εξειδίκευσης ως προς την οικονομία και πολιτική της σύγχρονης

Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης στους αποφοίτους άλλων

Πανεπιστημιακών Τμημάτων αλλά και στελεχών του δημόσιου και ιδιωτικού

τομέα τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό

Το Πρόγραμμα Σπουδών αναθεωρείται βελτιώνεται και τροποποιείται βάση

των αποτελεσμάτων της έκθεσης της ομάδας εσωτερικής αξιολόγησης Η εν λόγω

ομάδα ορίζεται ανά διετία από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος και η έκθεση

αυτής στηρίζεται στην αξιολόγηση των μαθημάτων και των διδασκόντων εκ μέρους

των φοιτητών η οποία πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του

εξαμήνου με την συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων

25

324 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του

Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Η δομή και η λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών σπουδών αποσ-

κοπεί στην υποστήριξη της προσπάθειας του Τμήματος να επιτύχει τους στόχους που

περιγράφηκαν νωρίτερα Επιπροσθέτως τα γνωστικά πεδία τα οποία αναπτύσσονται

στα πλαίσια του προγράμματος δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αλληλοσυνδέονται

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης είναι δομημένο με τρόπο που να

προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύνολο εξειδικευμένης και διεπιστημονικής γνώσης

σε ανώτερο επίπεδο για την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα και δυναμική

αλλαγή της περιοχής της Ανατολικής amp Νοτιοανατολικής Ευρώπης την ολοκλή-

ρωση της με την διεθνή κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση

Τα μαθήματα διδάσκονται στην βάση διαλέξεων κατά τις οποίες οι φοιτητές

ενθαρρύνονται να συμμετέχουν κριτικά να διαλέγονται και να εκθέτουν τις απόψεις

τους Στην διεξαγωγή των μαθημάτων σημαντική είναι η συμβολή εκπόνησης και

παρουσίασης πολλαπλών εργασιών για την εξειδίκευση των φοιτητών σε

συγκεκριμένα θεωρητικά ή εμπειρικά ερωτήματα και θέματα την εμπέδωση των

αναλυτικών μεθόδων εργαλείων και τεχνικών την προαγωγή του κριτικού και

συνθετικού πνεύματος και την εξάσκηση σε θέματα παρουσίασης και διαύγειας των

επιχειρημάτων Οι παραπάνω δεξιότητες χρησιμοποιούνται στην εκπόνηση της

μεταπτυχιακής διατριβής η οποία οφείλει να είναι επαρκής σε όλα τα παραπάνω

325 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης διαρκεί 13 μήνες και περιλαμβάνει τέσσερα υποχρεωτικά μαθήματα στο Α΄ εξάμηνο ενώ στο Β΄ εξάμηνο προσφέρο-νται 8 μαθήματα επιλογής από τα οποία ο φοιτητήςτρια επιλέγει τα 4 Η αξιολόγηση των φοιτητώντριών γίνεται στην βάση συνδυασμού γραπτών εξετάσεων στο τέλος του εξαμήνου εργασιών και παρουσιάσεων κατά την διάρκεια του εξαμήνου καθώς και της συμμετοχής αυτών κατά τις διαλέξεις Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στο κριτικό πνεύμα και στην ικανότητα ανάλυσης αλλά και σύνθεσης

26

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των δυο εξαμήνων οι φοιτητές εκπονούν μεταπτυχιακή διατριβή σε θέμα σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών για την οποία παρέχεται επίβλεψη από μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος (μέλος ΔΕΠ) και η οποία αξιολογείται ως προς την ακαδημαϊκή επάρκεια από τον επιβλέποντα και έναν άλλον εξεταστή Ο δεύτερος εξεταστής ορίζεται από τη ΓΣΕΣ μετά την πρόταση της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ και από κοινού με τον επιβλέποντα συμπληρώνουν την έκθεση βαθμολόγησης η οποία συμπεριλαμβάνει και το βαθμό Η μεταπτυχιακή διατριβή αξιολογείται στην βάση των διεθνών ακαδημαϊκών προτύπων ως προς την χρήση αναλυτικών εργαλείων μεθόδων και τρόπων αλλά και την ανάλυση του επιστημονικού ερωτήματος την εμπειρική τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων και την σύνθεση των προτάσεων

Το εφαρμοζόμενο στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών εξεταστικό σύστημα κρίνεται ικανοποιητικό Η εμπειρία που αποκτάται με την πάροδο των ετών θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου να γίνουν οι όποιες αναγκαίες αλλαγές και τροποποιήσεις ώστε το εξεταστικό σύστημα να βελτιωθεί και να ομογενοποιηθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό

326 Πώς κρίνετε τη χρηματοδότηση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος είναι αυτοχρηματοδο-

τούμενο Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές με την εγγραφή τους καταβάλλουν το χρηματικό

ποσό των euro 3000 Εκ του συνολικού ποσού των διδάκτρων ένα ποσοστό της τάξης

του 10 διακρατείται από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Το υπόλοιπο ποσό διατίθεται (α) για την αποζημίωση των διδασκόντων στα πλαίσια

του Προγράμματος μελών ΔΕΠ (β) για την χορήγηση υποτροφιών στους φοιτητές

που συγκεντρώνουν την υψηλότερη βαθμολογία κατά το εξάμηνο αναφοράς των

υποτροφιών amp (γ) για την κάλυψη του κόστους γραμματειακής υποστήριξης

προβολής και προώθησης του ΜΠΣ

327 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των μεταπτυχιακών φοιτητών

Η επιλογή των φοιτητών στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπου-

δών πραγματοποιείται στη βάση (α) του βαθμού του προπτυχιακού τίτλου σπουδών

27

(β) της αποδεδειγμένης επαγγελματικής εμπειρίας (γ) της αποδεδειγμένης γνώσης

άλλων γλωσσών πλην της Αγγλικής (δ) της κατάθεσης δύο τουλάχιστον συστα-

τικών επιστολών amp (ε) της δήλωσης σκοπιμότητας εκ μέρους του ενδιαφερομένου

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 ο συνολικός αριθμός των

προσφερομένων θέσεων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ανήλθε στις 30 Συνολικά

κατατέθηκαν 39 αιτήσεις συμμετοχής εκ των οποίων οι 2 (513) προέρχονταν από

φοιτητές του Τμήματος και οι 35 (9487) από πτυχιούχους άλλων τμημάτων Ο

αριθμός των φοιτητών ο οποίος τελικώς εγγράφηκε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

ανήλθε στους 25 καλύπτοντας περίπου το 83 των προσφερομένων θέσεων Εκ των

25 εγγεγραμμένων φοιτητών οι 5 (20) ήταν αλλοδαποί Να σημειωθεί τέλος ότι

κατά τη περίοδο 2008 ~ 2010 το ποσοστό των εγγεγραμμένων φοιτητών στους

οποίους τελικώς απενεμήθη μεταπτυχιακός τίτλος ανήλθε κατά μέσο όρο στο 77

328 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Η γλώσσα στην οποία πραγματοποιείται η διδασκαλία των μαθημάτων στα

πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών είναι η αγγλική Η επιλογή της

αγγλικής γλώσσας έγινε για να ενισχυθεί η εξωστρέφεια του Προγράμματος (α) με

τη συνεργασία του Τμήματος με άλλα οικεία τμήματα Πανεπιστημίων του

εξωτερικού και (β) με τη συμμετοχή σε αυτό τόσο αλλοδαπών διδασκόντων όσο και

αλλοδαπών φοιτητών Όσον αφορά τη συμμετοχή των τελευταίων στο ΜΠΣ θα

πρέπει να λεχθεί ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 πέντε εκ των από είκοσι

πέντε εγγεγραμμένων του προγράμματος (20) ήταν αλλοδαποί

33 Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος ΒΣΑΣ άρχισε τη

λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους διδάκτορες Το

ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων ανήλθε σε 40

Το 2008 έγινε η επιτυχής υποστήριξη των πρώτων 2 διδακτορικών διατριβών του

Τμήματος με έτος εγγραφής το 2003 Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

καλύπτει ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων το οποίο ανταποκρίνεται στους

28

στόχους του Τμήματος Η υψηλή επιστημονική κατάρτιση των επιβλεπόντων μελών

ΔΕΠ και η ερευνητική και διδακτική τους εμπειρία σε πολύ καλά Πανεπιστήμια του

εξωτερικού διασφαλίζει ως ένα βαθμό την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών

υψηλών προδιαγραφών σε γνωστικά αντικείμενα επιστημονικού ενδιαφέροντος με

εφαρμογή στην οικονομία την πολιτική και την κοινωνία της Ελλάδας και των

χωρών της Βαλκανικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

331 Πως κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και της απαιτήσεις της κοινωνίας

Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών το Τμήμα απονέμει

διδακτορικό δίπλωμα με δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικής διατριβής στην

αγγλική γλώσσα στοχεύοντας (α) στην όσο το δυνατόν εντονότερη διεθνοποίηση

του Τμήματος (β) στην προαγωγή της γνώσης και την ανάπτυξη της έρευνας (γ) την

επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και (δ) στην

ανάδειξη υψηλού επιπέδου επιστημόνων με γνώσεις αναφορικά με την αλληλεπί-

δραση των πολιτικών κοινωνικών και οικονομικών επιστημών και την επίδραση

αυτών πάνω στις οικονομικές πολιτικές και πολιτισμικές δομές της Βαλκανικής της

Ανατολικής Ευρώπης και του Αραβικού Κόσμου

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων θα έχει ως συνέπεια την χρησιμοποίηση των

διδακτόρων του τμήματος τόσο από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας (Τράπεζες

Εμπορικές και Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις κτλ) όσο και από κρατικούς φορείς και

δημόσιες υπηρεσίες (διπλωματικό σώμα υπουργεία πολιτισμού και άμυνας) στην

προσπάθεια αυτών είτε να διεισδύσουν οικονομικά στις αγορές των γειτονικών με

την Ελλάδα χωρών είτε να προετοιμάσουν το έδαφος για την πραγματοποίηση στο

μέλλον κοινών δράσεων με τις χώρες αυτές στους τομείς της οικονομίας των

διεθνών σχέσεων της εκπαίδευσης κτλ

332 Πώς κρίνετε τη δομή του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών

Ο ορισμός του πλαισίου ανάπτυξης της διδακτορικής διατριβής και η αξιολό-

γηση των υποψηφίων διδακτόρων αποτελεί ευθύνη του επιβλέποντος μέλους ΔΕΠ

του Τμήματος και της τριμελούς επιτροπής

29

Στοχεύοντας την βελτίωση του επιπέδου των διδακτορικών σπουδών έχει

καθιερωθεί

(α) Η υποβολή ετήσιας έκθεσης προόδου εκ μέρους του υποψήφιου διδάκτορα

Στα πλαίσια αυτής ο υποψήφιος διδάκτορας παρουσιάζει την πρόοδο της εργασίας

του αναφορικά με την εκπόνηση της διατριβής του και θέτει τους ερευνητικούς του

στόχους για το επόμενο έτος

(β) Η συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο

στα πλαίσια του οποίου παρουσιάζουν τουλάχιστον μία φορά ανά ακαδημαϊκό έτος

την δουλειά τους

(γ) Η ενθάρρυνση των υποψηφίων διδακτόρων να εμπλουτίσουν το βιογραφικό

τους 1ον με την συμμετοχή σε τουλάχιστον ένα συνέδριο με κριτές και 2ον με την

πραγματοποίηση μίας τουλάχιστον δημοσίευσης σε αναγνωρισμένα επιστημονικά

περιοδικά πριν την υποστήριξη της διδακτορικής τους διατριβής Προς αυτή την κα-

τεύθυνση κρίνεται αναγκαία η συνέχιση της οικονομικής ενίσχυσης των υποψηφίων

διδακτόρων3

εκ μέρους του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ώστε να καλύπτονται τα

όποια έξοδα συμμετοχής σε συνέδρια τα έξοδα μετακινήσεων δημοσίευσης κλπ

(δ) Η ενεργότερη συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στην εκπαιδευτική και

ερευνητική διαδικασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών ώστε να απο-

κτήσουν εμπειρίες που θα τους φανούν ιδιαιτέρως χρήσιμες όταν θα κληθούν μελ-

λοντικά να επανδρώσουν κάποιο προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

(ε) Να προσφέρονται στον υποψήφιο διδάκτορα μαθήματα διδακτορικού

κύκλου έπειτα από αίτημα που θα καταθέτει ο ίδιος προς την διοικούσα επιτροπή

του ΜΠΣ Προς αυτήν την κατεύθυνση ενθαρρύνεται και η συμμετοχή μελών ΔΕΠ

άλλων τμημάτων εφόσον αυτό κρίνεται δυνατό και αναγκαίο

3 Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας καλύπτει εν μέρει κάποια από τα εν λόγω έξοδα διαθέτοντας ανά έτος ένα μέγιστο ποσό της τάξης των euro 7500 για το σύνολο του Τμήματος και euro1500 ανά άτομο

30

333 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Η εξέταση των υποψηφίων διδακτόρων κατά τη διάρκεια εκπόνησης της

διδακτορικής διατριβής επαφίεται στον επιβλέποντα Καθηγητή και στην Τριμελή

Επιτροπή η οποία και είναι υπεύθυνη για τον ορισμό και την παρακολούθηση

εκπλήρωσης τόσο των ποιοτικών όσο και των τεχνικών κριτηρίων που θα πρέπει να

χαρακτηρίζουν την εκπονηθείσα διδακτορική διατριβή

Με την κατάθεση της διδακτορικής διατριβής η Τριμελής Επιτροπή υποβάλλει

σχετική εισήγηση στην Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης όπου παρουσιάζεται

και αξιολογείται η διατριβή και προτείνεται η παραπομπή της στην Επταμελή Εξετα-

στική Επιτροπή Ο υποψήφιος διδάκτορας κρίνεται στα πλαίσια των διατάξεων του

εκάστοτε υφιστάμενου νόμου πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας

Εκπαίδευσης Η εφαρμογή των διατάξεων του νόμου διασφαλίζει τόσο το διαφανή

όσο και τον αμερόληπτο χαρακτήρα της κρίσης του έργου του υποψήφιου διδάκτορα

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η δημοσίευση μέρους ή μερών της διδακτορικής

διατριβής κάτι που ενθαρρύνεται εκ μέρους των επιβλεπόντων μελών ΔΕΠ σε

αναγνωρισμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και σε χρόνο προγενέστερο της

υποστήριξής της αποτελεί ουσιαστικά έναν έμμεσο αλλά αυστηρά αντικειμενικό

μηχανισμό ελέγχου της εργασίας του υποψήφιου διδάκτορα το συμπέρασμα μάλιστα

του οποίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με ευκολία

334 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων διδακτόρων

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα κανονισμό μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος

η διαδικασία επιλογής υποψηφίων διδακτόρων απαιτεί υποβολή αίτησης στην οποία

αναγράφεται το πεδίο έρευνας και τα κύρια σημεία της προτεινόμενης έρευνας

αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα αντίγραφα πτυχίου και μεταπτυχιακού διπλώματος

επιπέδου Master άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας επιστημονικές δημοσιεύσεις-

διακρίσεις-λοιποί τίτλοι σπουδών (εφόσον υπάρχουν) και 2 συστατικές επιστολές

(Συνεκτιμάται η επάρκεια σε Βαλκανική Σλαβική ή Ανατολική γλώσσα) Κατόπιν

ο φάκελος υποψηφιότητας ελέγχεται ως προς την πληρότητα των τυπικών

προσόντων από την Συντονιστική Επιτροπή του ΜΠΣ η οποία εισηγείται στην

31

ΓΣΕΣ αν οη υποψήφιοςα πληροί τις προϋποθέσεις του Τμήματος ΒΣΑΣ για

εκπόνηση διδακτορικής διατριβής

Στο γράφημα Δ6 παρουσιάζεται διαχρονικά η εξέλιξη του αριθμού των εγγρα-

φέντων υποψηφίων διδακτόρων και των αποφοίτων καθώς επίσης και μέση διάρκεια

σπουδών (σε έτη) των τελευταίων Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 κατατέθηκαν συνολικά 12 αιτήσεις για την

εκπόνηση διδακτορικών διατριβών οι οποίες και έγιναν αποδεκτές στο σύνολό τους

και το Τμήμα προχώρησε στην απονομή ενός διδακτορικού τίτλου σπουδών Θα

πρέπει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ακαδημαϊκών ετών που παρουσιάζονται

στο γράφημα κανείς εκ των εγγραφέντων υποψηφίων διδακτόρων δεν είναι

πτυχιούχος του Τμήματος Κατά τα τελευταία τέσσερα ακαδημαϊκά έτη η μέση

διάρκεια σπουδών των αποφοίτων ανήλθε στα 6 χρόνια και 3 μήνες

335 Πώς κρίνετε την οργάνωση σεμιναρίων και ομιλιών

Στο Τμήμα λειτουργεί με επιτυχία κύκλος σεμιναρίων στο πλαίσιο του ΜΠΣ

όπου τόσο οι υποψήφιοι διδάκτορες του Τμήματος όσο και μέλη ΔΕΠ Πανεπιστη-

μίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής παρουσιάζουν θέματα του αντικειμένου τους

32

Η συμμετοχή υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος σε διεθνή συνέδρια ερευ-

νητικά δίκτυα και διεθνή fora όπου θα παρουσιάζουν μέρος του ερευνητικού τους

έργου κρίνεται απαραίτητη Τέλος συνιστάται η αύξηση του βαθμού συμμετοχής

των υποψηφίων διδακτόρων στη έρευνα του Τμήματος με συμμετοχή τους σε έρευ-

νες πεδίου συλλογή στοιχείων συμμετοχή στην συγγραφή άρθρων και ερευνητικών

προτάσεων και εξοικείωσή τους σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες όπως οργάνωση

επιστημονικών συνεδρίων διαδικασία κρίσης άρθρων σε διεθνή περιοδικά κτλ

336 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Διδακτορικών

Σπουδών

Το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 το πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών του

Τμήματος είχε 40 υποψήφιους διδάκτορες εκ των οποίων οι δύο είναι αλλοδαποί Η

δυνατότητα που παρέχεται από τον κανονισμό του ΠΜΣ για εκπόνηση διδακτο-

ρικών διατριβών στην αγγλική γλώσσα αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα διεθνο-

ποίησης του προγράμματος διδακτορικών σπουδών Το πρόγραμμα διδακτορικών

σπουδών στο μέλλον θα πρέπει να προσελκύσει φοιτητές από την Ευρώπη τα

Βαλκάνια και την ΝΑ Ευρώπη για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε γνωστικά

αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα Στο πλαίσιο της περαιτέρω διεθνοποίησης του

προγράμματος προτείνεται η ενθάρρυνση εκπόνησης διδακτορικών διατριβών με την

συμμετοχή καθηγητών στην τριμελή επιτροπή από πανεπιστήμια του εξωτερικού

33

4 Διδακτικό έργο

41 Πώς κρίνετε την αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού

Με βάση τα απογραφικά δελτία που συμπληρώθηκαν από τους διδάσκοντες

αλλά και τα φύλλα αξιολόγησης των διδασκόντων που συμπληρώθηκαν από τους

φοιτητές σχηματίζεται η εικόνα ότι η αποτελεσματικότητα του διδακτικού

προσωπικού είναι αρκετά ικανοποιητική σε σχέση πάντα με τη φυσιογνωμία και

τους σκοπούς που θεραπεύει το συγκεκριμένο Τμήμα Η εντύπωση αυτή

δημιουργείται αφενός από το ερευνητικό και διδακτικό έργο των διδασκόντων και

αφετέρου από την αξιολόγηση της διδασκαλίας από τους φοιτητές

Θα πρέπει επίσης να ειπωθεί ότι για να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα

αρκετοί από τους διδάσκοντες ανανεώνουν σε τακτά διαστήματα το περιεχόμενο

των μαθημάτων τους λαμβάνοντας υπόψη της εξελίξεις στο χώρο τους Ασφαλώς

κύρια συνιστώσα της αποτελεσματικότητας αποτελεί και η ερευνητική προσπάθεια

του διδάσκοντα που πρέπει συνεχώς να τροφοδοτεί τη διδακτική ύλη του

μαθήματος Άρα θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ

ερευνητικής και διδακτικής προσπάθειας

Επίσης η αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού αντανακλάται στις

πρόσφατες επιτυχίες των φοιτητώναποφοίτων μας που έχουν αριστεύσει σε εισαγω-

γικές εξετάσεις μεταπτυχιακών προγραμμάτων της ημεδαπής (ο βαθμός δυσκολίας

είναι υψηλός για το Τμήμα διότι θεραπεύει ταυτόχρονα πολλά γνωστικά αντικεί-

μενα) στην εισαγωγή τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα γνωστών Πανεπιστημίων

της αλλοδαπής και στις προσλήψεις σε διάφορα Ιδρύματα Οργανώσεις και

Ιδιωτικές Επιχειρήσεις

Εκτός των ανωτέρω ένα σημείο που επηρεάζει δυσμενώς την αποτελεσματι-

κότητα των διδασκόντων είναι και τα διάσπαρτα μαθήματα του ωρολογίου προγράμ-

ματος Το σύστημα κατανομής των αιθουσών μεταξύ των τμημάτων αναγκάζει το

Τμήμα να τοποθετεί μαθήματα είτε σε προχωρημένες ώρες είτε με μεγάλα κενά

μεταξύ των μαθημάτων Έτσι ο φοιτητής είτε είναι κουρασμένος και δεν μπορεί να

παρακολουθήσει και να συμμετάσχει επιτυχώς στις διαλέξεις των μαθημάτων είτε

δεν παρουσιάζεται στα μαθήματα με αποτέλεσμα η παρουσία των φοιτητών σε

34

αρκετά μαθήματα να είναι περιορισμένη Ως συνέπεια κρίνεται αναγκαία η εντατικο-

ποίηση των προσπαθειών εξομάλυνσης του ωρολογίου προγράμματος ώστε να έχει

συνοχή και να μην παρουσιάζει μεγάλα χρονικά κενά μεταξύ των μαθημάτων

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε εβδομαδιαία βάση οι προπτυχιακές ώρες διδα-

σκαλίας που αντιστοιχούν στα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος ανέρχονται σε τουλάχιστον

τέσσερεις για το ένα εξάμηνο και σε τουλάχιστον 8 ώρες για το άλλο εξάμηνο του

ακαδημαϊκού έτους Επιπροσθέτως 13 εκ των 21 μελών ΔΕΠ του Τμήματος (62)

διδάσκουν και στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

42 Πώς κρίνετε την ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διδακτικής διαδικασίας

Σύμφωνα με τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης η διδασκαλία του συνόλου

σχεδόν των διδασκόντων κρίνεται από καλή ως πολύ ικανοποιητική Τα σχόλια των

φοιτητών είναι εποικοδομητικά και από θετικά ως πολύ θετικά Ορισμένοι διδάσκο-

ντες κρίνονται ιδιαίτερα δημοφιλείς και χαρισματικοί και μεμονωμένες περιπτώσεις

ως ιδιαίτερα αυστηροί και δύσκολοι

Αναμφίβολα το έργο των διδασκόντων δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι οι

πρωτοετείς φοιτητές οι οποίοι εγγράφονται με εισαγωγικές εξετάσεις είναι ήδη

εκπαιδευμένοι σε έναν άλλο τρόπο εκμάθησης (αποστήθιση) και συνήθως υστερούν

στην κριτική συνθετική και δημιουργική σκέψη Παρότι οι περισσότεροι από τους

φοιτητές αυτούς έχουν εισαχθεί με υψηλές βαθμολογίες παρουσιάζουν σημαντικές

αδυναμίες ως προς την εξοικείωση βασικών εννοιών συνεκτικής γνώσης ενώ η

εξοικείωσής τους σε σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής είναι σχετικά περιορι-

σμένη Βάσει αυτών των δεδομένων το θέμα της προσαρμογής των φοιτητών θα

πρέπει να προβληματίσει το Τμήμα και να μεριμνήσει έτσι ώστε οι φοιτητές να

υποβοηθούνται προκειμένου να αντεπεξέρχονται αποτελεσματικότερα στις απαιτή-

σεις του προγράμματος σπουδών Η αύξηση του αριθμού των εισαχθέντων χωρίς

κάποια σταθερά ακαδημαϊκά κριτήρια και βασικές υλικοτεχνικές υποδομές υποβα-

θμίζει την ποιότητα σπουδών και αυξάνει πολλαπλασιαστικά την προσπάθεια που

καταβάλουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι

35

Στο γράφημα Δ7 παρουσιάζεται η κατανομή των βαθμών των αποφοιτησάντων

από το Τμήμα κατά τα τέσσερα τελευταία ακαδημαϊκά έτη και στο σύνολο αυτών Ο

μέσος όρος της βαθμολογίας των αποφοιτησάντων παρουσιάζεται εντός παρενθέ-

σεως στον οριζόντιο άξονα και κάτω από τα ακαδημαϊκά έτη ενώ τα διαστήματα

τιμών στα οποία ομαδοποιήθηκαν οι βαθμοί ήταν (i) [50 60) (ii) [60 70)

(iii) [70 85) amp (iv) [85 10]

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ7 εκ των 53 αποφοιτησάντων από το

Τμήμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 μόλις το 189 αυτών είχε βαθμό

πτυχίου κάτω από 6 το 3774 είχε βαθμό από 6 έως 7 το 5472 είχε βαθμό από 7

έως 85 και τέλος 566 αποφοίτησε με βαθμό μεγαλύτερο του 85 Ο μέσος όρος

της βαθμολογίας των 53 φοιτητών που αποφοίτησαν κατά το συγκεκριμένο ακαδη-

μαϊκό έτος ανήλθε σε 719 Από την άκρα δεξιά ράβδο του γραφήματος προκύπτει

ότι για το σύνολο των τεσσάρων ακαδημαϊκών ετών (2007-08 ~ 2010-11) εκ των

συνολικά 184 αποφοιτησάντων το 4567 είχε βαθμό μικρότερο του 7 το 5435

είχε βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 7 ενώ ο μέσος όρος της βαθμολογίας τους ανήλθε

στο 714 Αξίζει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ετών μόλις το 163 των

αποφοιτησάντων είχε βαθμό χαμηλότερο του 6 ενώ το 598 αρίστευσε

πετυχαίνοντας ένα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 85

36

Στο παραπάνω γράφημα παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του λόγου των

φοιτητών που (δεν) αποφοίτησαν κατά τη διάρκεια κάθε ενός εκ των τεσσάρων ακαδη-μαϊκών ετών προς τους νεοεισερχομένους στο Τμήμα κατά τα αντίστοιχα ακαδη-μαϊκά έτη Όπως διαπιστώνουμε με το πέρασμα του χρόνου το ποσοστό των φοιτητών που (δεν) αποφοιτούν μειώνεται (αυξάνεται) δραματικά από το 6667 (3333) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 στο ιδιαιτέρως χαμηλό (υψηλό) ποσοστό της τάξης του 1013 (8987) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-08

Η παρατηρούμενη φθίνουσα πορεία του ποσοστού των φοιτητών που

αποφοιτούν θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης εκ μέρους των μελών ΔΕΠ του Τμήματος προκειμένου να αναζητηθούν τόσο τα αίτια πρόκλησης του εν λόγω φαινομένου όσο και οι αναγκαίες δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να οδη-γήσουν στην ανατροπή της φθίνουσας διαχρονικά πορείας του εν λόγω ποσοστού

Μία πιθανή αιτιολόγηση του παραπάνω φαινομένου θα μπορούσε να βασιστεί

στο γεγονός ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των φοιτητών παίρνει πτυχίο με την συμπλήρωση των κανονικών ετών της διάρκειας φοίτησής τους Για παράδειγμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 οπότε και εμφανίστηκε το υψηλότερο ποσοστό αποφοιτησάντων εκ των 44 φοιτητών που αποφοίτησαν μόλις οι τέσσερεις (909) πήραν πτυχίο με την ολοκλήρωση του κανονικού κύκλου σπουδών τους (4 έτη) Δεκαπέντε από τους αποφοιτήσαντες (3409) πήραν πτυχίο στα 5 έτη είκοσι δύο (50) αποφοίτησαν έπειτα από 6 έτη σπουδών και 3 φοιτητές (682) έλαβαν πτυχίο μετά από 7 έτη σπουδών

37

Να σημειωθεί τέλος ότι κατά τη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 και για το σύνολο των εξεταζόμενων μαθημάτων η

συμμετοχή σrsquo αυτές των εγγεγραμμένων φοιτητών ανήλθε κατά μέσο όρο στο

5236 ενώ εκ των συμμετεχόντων στις εξετάσεις κατά μέσο όρο το 7816

πέρασε επιτυχώς το μάθημα στο οποίο εξετάστηκε

43 Πώς κρίνετε την οργάνωση και την εφαρμογή του διδακτικού έργου

Με βάση τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης των φοιτητών η οργάνωση και η

εφαρμογή του διδακτικού έργου κρίνεται από ικανοποιητική έως πολύ

ικανοποιητική πλην εξαιρέσεων Οι φοιτητές επισημαίνουν ότι η χρήση οπτικών

μέσων (εικόνας) κάνει το μάθημα πιο ευχάριστο και ενθαρρύνουν τέτοιες μεθόδους

Αρκετοί διδάσκοντες με την έναρξη του εξαμήνου μοιράζουν στους φοιτητές

ολοκληρωμένα syllabi που περιλαμβάνει το περιεχόμενο τους σκοπούς τη

βιβλιογραφία τον τρόπο εξέτασης του μαθήματος καθώς και φωτοτυπίες άρθρων

από βιβλία και περιοδικά προκειμένου να συμπληρωθεί η ύλη των διδακτικών

βοηθημάτων Ορισμένοι από τους διδάσκοντες στο syllabus καταγράφουν ανά

εβδομάδα το περιεχόμενο των μαθημάτων τους με τη σχετική βιβλιογραφία Τα

στοιχεία αυτά laquoαναρτώνταιraquo στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου COMPUS

όπου έχουν πρόσβαση οι φοιτητές με κωδικό Κατά τη γνώμη μας η μέθοδος αυτή

είναι η πλέον ενδεδειγμένη καθώς οι φοιτητές μπορούν να ενημερωθούν ανά πάσα

στιγμή για το μάθημα ιδιαίτερα αν απουσίασαν Άρα συνιστάται η μέθοδος αυτή να

εφαρμόζεται από όλους τους διδάσκοντες

44 Πώς κρίνετε τα εκπαιδευτικά βοηθήματα

Τα βοηθήματα επιλέγονται από τους καθηγητές με κριτήριο να ανταποκρίνονται

όσον το δυνατόν περισσότερο στην ύλη του μαθήματος Συμπληρώνονται με φωτο-

τυπίες άρθρων αποσπάσματα άλλων βιβλίων και σημειώσεων του διδάσκοντα

προκειμένου να καλύπτεται η ύλη

Τα περισσότερα εκπαιδευτικά βοηθήματα κρίνονται επαρκή για τις ανάγκες των

μαθημάτων Σε πολλά επιστημονικά πεδία υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία η οποία

βοηθά τον διδάσκοντα στην προσπάθειά του Όμως έχει παρατηρηθεί σε ορισμένα

38

μαθήματα η ελληνική βιβλιογραφία να είναι από ελλιπής έως ανύπαρκτη για την

κάλυψη των αναγκών των μαθημάτων Στις περιπτώσεις αυτές ο διδάσκων καλείται

να εξεύρει λύσεις ώστε το καλυφτεί το κενό που παρουσιάζει η ελληνική βιβλιο-

γραφία Σε άλλες περιπτώσεις μεταφράσεις αγγλόφωνων βιβλίων παρουσιάζουν

προβλήματα ως προς την σωστή διατύπωση των όρων και των ορολογιών

45 Πως κρίνετε τα διαθέσιμα μέσα και υποδομές

Το Τμήμα βρίσκεται σε οριακό σημείο από πλευράς χώρων εργασίας των μελών

ΔΕΠ Στην παρούσα χρονική στιγμή οι διαθέσιμοι χώροι που θα μπορούσαν να

χρησιμοποιηθούν ως γραφεία είναι ανύπαρκτοι ενώ σε μία τουλάχιστον περίπτωση

δύο μέλη ΔΕΠ μοιράζονται το ίδιο γραφείο Προφανώς το συγκεκριμένο πρόβλημα

θα ενταθεί στην περίπτωση που μελλοντικά αυξηθούν τα μέλη ΔΕΠ ήκαι ΕΕΔΙΠ

Αναφορικά με τους χώρους διδασκαλίας το τμήμα καλύπτει με επάρκεια τις

ανάγκες του Ο υφιστάμενος υποστηρικτικός εξοπλισμός (υπολογιστές βιντεο-

προτζέκτορες μηχανήματα προβολών) ο οποίος είναι αναγκαίος για την πραγματο-

ποίηση των μαθημάτων κρίνεται ικανοποιητικός Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί

το γεγονός ότι ως συνέπεια των υφιστάμενων περικοπών (α) δεν χορηγούνται

εκτυπωτικά μηχανήματα στα νέα μέλη ΔΕΠ τα οποία καλύπτουν τις εργασιακές

τους ανάγκες χρησιμοποιώντας ένα κοινό εκτυπωτικό μηχάνημα (β) τα παλαιότερα

μέλη ΔΕΠ τα οποία είχαν εφοδιασθεί κατά το παρελθόν με εκτυπωτικά μηχανήματα

αντιμετωπίζουν προβλήματα αναφορικά με την προμήθεια αναλώσιμων (μελανάκια)

και (γ) το σύνολο των μελών ΔΕΠ και η Γραμματεία του Τμήματος χρησιμοποιούν

Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές παλαιάς τεχνολογίας οι οποίοι με δυσκολία ανταποκρί-

νονται στις τεχνολογικές απαιτήσεις των νέων λειτουργικών προγραμμάτων

Η γραμματειακή κάλυψη δεν επαρκεί καθώς το προσωπικό είναι ολιγομελές ενώ

σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη ΔΕΠ αναγκάζονται να εκπληρώνουν τα ίδια τα

γραμματειακά τους καθήκοντα Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι η επιβά-

ρυνση με επιπλέον διοικητικά καθήκοντα γραμματειακής φύσης των μελών ΔΕΠ

μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται η επεξεργασία των στοιχείων και η σύνταξη

και της παρούσης έκθεσης είναι εις βάρος του επιστημονικού τους έργου καθώς

απαιτεί χρόνο

39

46 Πώς κρίνετε τον βαθμό αξιοποίησης των τεχνολογιών πληροφορικής και

επικοινωνιών

Τα μέλη ΔΕΠ κάνουν εκτεταμένη χρήση των τεχνολογικών δυνατοτήτων που

τους παρέχονται προκειμένου να ανταποκριθούν στα ερευνητικά διδακτικά και

διοικητικά τους καθήκοντα Πιο συγκεκριμένα τα μέλη ΔΕΠ κάνουν χρήση των

ατομικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και χρησιμοποιούν τακτικά τα λογισμικά

καθώς επίσης και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για την επικοινωνία τους με τους

ερευνητικούς εταίρους και τους φοιτητές τους Εκτός όμως από τη χρήση αυτή ένας

σημαντικός αριθμός διδασκόντων χρησιμοποιεί το διαθέσιμο ηλεκτρονικό

εξοπλισμό για τις τακτικές διαλέξεις των μαθημάτων και για την ανάρτηση της ύλης

των μαθημάτων και ανακοινώσεων στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου το

COMPUS Σε λίγες επίσης περιπτώσεις χρησιμοποιείται και η αίθουσα

τηλεδιάσκεψης για την προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών

47 Πώς κρίνετε την αναλογία διδασκόντωνδιδασκομένων και τη μεταξύ τους

συνεργασία

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει στα πλαίσια της παραγράφου 222 ο υφιστάμενος

λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ θεωρείται ικανοποιητικός και ανέρχεται

σε 19 (φοιτητές ανά μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί

συμβάσει διδάσκοντες οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την

εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται

στους 14 φοιτητές περίπου ανά διδάσκοντα

Στο γράφημα Δ9 που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη της αναλογίας (α)

των προπτυχιακών φοιτητών (β) των μεταπτυχιακών φοιτητών (γ) των υποψηφίων

διδακτόρων και (δ) του συνόλου αυτών προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του

Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2007-08 έως και 2010-11 Όπως διαπιστώνουμε

ο αριθμός των προπτυχιακών και των μεταπτυχιακών φοιτητών που αναλογεί σε

κάθε ένα από τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζει μία σταθεροποίηση ανερχόμενη

στα 23 και 1 άτομα αντιστοίχως Σταθερά ανοδική εμφανίζεται να είναι η πορεία του

αριθμού των υποψηφίων διδακτόρων ανά μέλος ΔΕΠ του Τμήματος

40

Η μέχρι σήμερα αναλογία δίδει τη δυνατότητα ανάπτυξης καλής και εποικο-

δομητικής συνεργασίας μεταξύ των διδασκόντων και των φοιτητών και στην άμεση

επαφή τους Οι διδάσκοντες βρίσκονται πάντοτε κοντά στους φοιτητές για επίλυση

ακαδημαϊκών θεμάτων και δείχνουν κατανόηση σε προσωπικά τους προβλήματα

Τέλος οι διδάσκοντες δέχονται τους φοιτητές κατά την διάρκεια των laquoωρών

γραφείουraquo αλλά και μέσω προηγούμενης συνεννοήσεως Επισημαίνεται ότι οι

διδάσκοντες κάνουν κατάτμηση των ωρών γραφείου σε δύο διαφορετικές ημέρες της

εβδομάδας ώστε να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στους φοιτητές

48 Πώς κρίνετε τον βαθμό σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα

Δυστυχώς οι φοιτητές έρχονται στο πανεπιστήμιο μυημένοι στην αποστήθιση

και όχι στην κριτική σκέψη Γίνεται προσπάθεια με την ανάθεση εργασιών να

εξοικειωθούν με την έρευνα Στο έργο μας βρίσκουμε υποστήριξη από το προσωπικό

της βιβλιοθήκης που με κάθε τρόπο ενθαρρύνει τους φοιτητές

Στα πλαίσια του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών παρέχεται στους

φοιτητές η δυνατότητα συγγραφής μίας πτυχιακής εργασίας με σκοπό οι φοιτητές να

εξοικειωθούν στις τεχνικές της έρευνας και να αποκτήσουν τα απαραίτητα εργαλεία

41

για την ανάπτυξη των διαφόρων επιστημονικών θεμάτων με τα οποία ενασχολούνται

στα πλαίσια των εργασιών Η πτυχιακή εργασία είναι προαιρετικό μάθημα στα δύο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών τους Προϋπόθεση για την ανάληψη πτυχιακής

εργασίας είναι ο φοιτητής (α) να είναι στο 4ο έτος (β) να έχει περάσει το 50 των

μαθημάτων και (γ) να έχει κάνει τουλάχιστον 2 γραπτές εργασίες στα πλαίσια

κάποιων μαθημάτων που έχει περάσει

Επίσης στην ανάπτυξη ερευνητικού περιβάλλοντος συμβάλουν τα σεμινάρια που

διοργανώνονται κάθε δεκαπενθήμερο με την συμμετοχή μεταπτυχιακών φοιτητών

και ερευνητών είτε του Πανεπιστημίου Μακεδονίας είτε άλλων πανεπιστημίων Στα

σεμινάρια αυτά οι υποψήφιοι διδάκτορες παρουσιάζουν μέρος της έρευνάς τους ή

και την πρόοδο της διατριβής τους καθώς και νέες ερευνητικές εργασίες τους

49 Πώς κρίνετε τις συνεργασίες με εκπαιδευτικά κέντρα του εσωτερικού και

του εξωτερικού και με το κοινωνικό σύνολο

Το Τμήμα είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα ανταλλαγών ΕRASMUS με

πανεπιστήμια της Αυστρίας Βουλγαρίας Γαλλίας Γερμανίας Ουγγαρίας Πολωνίας

Ρουμανίας Σλοβενίας Τουρκίας Τσεχίας amp Φινλανδίας

Προπτυχιακοί και Μεταπτυχιακοί Φοιτητές του Τμήματος έχουν επισκεφθεί

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής4

στα πλαίσια του

προγράμματος ERASMUS Από την άλλη πλευρά 6 φοιτητές Πανεπιστημίων της

αλλοδαπής έχουν επισκεφθεί το Τμήμα μας Το Τμήμα μας σε συνεργασία και με τα

άλλα τμήματα του Πανεπιστημίου αποφάσισε να προσφέρει ένα μικρό αριθμό

μαθημάτων στην Αγγλική ώστε να μπορούν οι φοιτητές της αλλοδαπής που

επισκέπτονται το Τμήμα μας να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να παίρνουν μέρος

σε όλη τη διαδικασία του μαθήματος

Το Τμήμα έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με Πανεπιστήμια του

εξωτερικού όπως (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania

(β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της Γαλλίας (γ) το

4 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 18 φοιτητές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ

42

Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το

Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου

Πρέπει να σημειωθεί και η λειτουργία καλοκαιρινών σχολείων (summer

schools) σε εξειδικευμένα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα με στόχο

την προσέλκυση σπουδαστών από τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη

κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ολυμπία κλπ)

Οι φοιτητές του Τμήματος μπορούν να συμμετέχουν στην AIESEC διεθνή

οργάνωση νεότητας η οποία εδρεύει σε χώρο του πανεπιστημίου και η οποία

προσφέρει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης και απόκτησης διεθνούς εμπειρίας στο

εξωτερικό Τέλος η συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

Σπουδών συμβάλει στη διεθνοποίηση του Τμήματος

410 Πώς κρίνετε την κινητικότητα του διδακτικού προσωπικού και των

φοιτητών

Η μέχρι τώρα κινητικότητα των διδασκόντων και φοιτητών μπορεί να θεωρηθεί

αρκετά ικανοποιητική Παράγοντες που συντελούν στον περιορισμό της

κινητικότητας του διδακτικού προσωπικού είναι οι τεράστιες διδακτικές ανάγκες του

Τμήματος και η έλλειψη διδακτικού προσωπικού που θα μπορούσε να αναπληρώσει

διδάσκοντες σε περίπτωση εκπαιδευτικής άδειας Άρα αναγκαία και ικανή συνθήκη

για την κινητικότητα των διδασκόντων θεωρείται η εξεύρεση λύσης για την

πλήρωση των μαθημάτων από συναδέλφους ή διδάσκοντες επί συμβάσει ώστε να

μην διακοπεί η εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών

Στις περιπτώσεις που διδάσκοντες έκαναν χρήση του δικαιώματός της εκπαι-

δευτικής άδειας μερίμνησαν ώστε τα μαθήματά τους να συνεχιστούν απρόσκοπτα

χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στους φοιτητές μας Από την άλλη όμως πλευρά

πρέπει να επισημάνουμε ότι το διδακτικό έργο των διδασκόντων αυτών που

επωμίζονται τις επιπρόσθετες ώρες διδασκαλίας αυξάνει τον όγκο του διδακτικού

τους έργου και επιδρά αρνητικά στις επιδόσεις τους τόσο στις διδακτικές όσο και

στις ερευνητικές

43

Κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης των εκπαιδευτικών τους αδειών τα μέλη

ΔΕΠ του Τμήματος συμβάλλουν στην προσπάθεια διεθνοποίησης αυτού με την

παρουσία και δράση τους Πιο συγκεκριμένα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11

μέλη ΔΕΠ του Τμήματος επισκεφτήκαν πανεπιστημιακά ιδρύματα στην ΠΓΔΜ

(Πανεπιστήμιο Κυρίλλου και Μεθοδίου) στην Κύπρο (Πανεπιστήμιο Κύπρου) και

στις ΗΠΑ (Princeton amp Tufts Universities)

Στα πλαίσια Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ανταλλαγών μελών ακαδημαϊκού

προσωπικού και φοιτητών συνολικά 12 προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος

φοίτησαν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 σε άλλο ΑΕΙ ή Τμήμα Πανεπιστημίου

του εξωτερικού αριθμός διπλάσιος από τον αντίστοιχο του προηγούμενου

ακαδημαϊκού έτους ενώ από το Τμήμα φιλοξενήθηκαν 6 αλλοδαποί προπτυχιακοί

φοιτητές προερχόμενοι από πανεπιστήμια του εξωτερικού [University of St Kiril amp

St Metodious (Βουλγαρία) Institute drsquo Etudes Politiques (Γαλλία) και University of

Pannonia (Ουγγαρία)] Επιπροσθέτως κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος (2010-11) και

ένα μέλος ΔΕΠ του Τμήματος δίδαξε σε προπτυχιακό επίπεδο σε ΑΕΙ ή Τμήμα του

εξωτερικού ενώ ένα ακαδημαϊκό μέλος από ΑΕΙ της αλλοδαπής [Yeditepe

University (Τουρκία)] δίδαξε στο Τμήμα ΒΣΑΣ

Οι εισερχόμενοι ερασμιακοί φοιτητές μπορούν να διαλέξουν την παρακολού-

θηση μαθημάτων που πραγματοποιούνται στην ελληνική γλώσσα είτε κάποιο εκ

των μαθημάτων που πραγματοποιούνται στα αγγλικά τόσο στα πλαίσια του Προγρά-

μματος Σπουδών του Τμήματος5

όσο και στα πλαίσια του Προγράμματος Σπουδών

άλλων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Επιπροσθέτως το Τμήμα τους

παρέχει τη δυνατότητα να μάθουν ελληνικά στα πλαίσια δύο τμημάτων εκμάθησης

ελληνικών (ένα αρχαρίων και ένα προχωρημένων) Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί η

απουσία πρόσθετης οικονομικής ενίσχυσης (από το Πανεπιστήμιο ή το Τμήμα) των

φοιτητών και των μελών ΔΕΠ του Τμήματος που λαμβάνουν μέρος στα προγράμ-

ματα κινητικότητας

5 Συνολικά τέσσερα μαθήματα του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών πραγματοποιούνται στην αγγλική γλώσσα

44

5 Ερευνητικό έργο

51 Πως κρίνετε την προαγωγή της έρευνας στο πλαίσιο του Τμήματος

Οι Διδάσκοντες του Τμήματος έχουν ενεργή παρουσία στο χώρο της έρευνας

παρουσιάζοντας αξιόλογη ερευνητική πορεία προάγουν την έρευνα στο αντικείμενο

που θεραπεύουν και προσπαθούν να αυξήσουν τις συνεργασίες με φορείς της

Βαλκανικής Σλαβικής και Ανατολικής περιοχής

52 Πως κρίνετε τα ερευνητικά προγράμματα και έργα που εκτελούνται στο Τμήμα

Τα ερευνητικά προγράμματα είναι αρκετά ανταποκρίνονται στις ερευνητικές

ανησυχίες των μελών ΔΕΠ και προάγουν τις επιστήμες που θεραπεύονται στο

Τμήμα Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα εξής

Προγράμματα τα οποία είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη

bull Πρόγραμμα Βασικής Έρευνας Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

laquoΦύλο και κράτος Φεμινιστικός ακτιβιστικός λόγος και πρακτικές της οργάνωσης

Αmargi στη γειτονιά Beyoglu (Κωνσταντινούπολη ndash Τουρκία) (έρευνα σε εξέλιξη

από το 2008 επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συμμετοχή σε πρόγραμμα της European Commission TRES Religion and

Conflict 2008-2010 (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συνεργασία με το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Egnatia Foundation Συνδιοργάνωση

Παγκόσμιου Συνεδρίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Balkan myth Φεβρου-

άριος 2011 διαλέξεων και παράλληλων δράσεων για την έννοια της πολυπολι-

τισμικότητας στα Βαλκάνια (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Ίδρυση ιστοσελίδας και ηλεκτρονικής λίστας wwwbalkanmythcom 2010-11

(επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

2

1 Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

11 Περιγραφή και ανάλυση της διαδικασίας εσωτερικής αξιολόγησης στο Τμήμα

Αναφορικά με την περιγραφή της διαδικασίας που ακολούθησε το Τμήμα η

Γενική Συνέλευση (ΓΣ) απεφάσισε ομόφωνα να προχωρήσει στη διαδικασία

της εσωτερικής αξιολόγησης ευελπιστώντας ότι τα αποτελέσματα και

συμπεράσματα της έκθεσης θα αξιοποιηθούν για τη βελτίωση των συνθηκών

διδασκαλίας έρευνας και συνεργασιών όπως επίσης και για την περαιτέρω

αναβάθμιση της ποιότητας του προγράμματος σπουδών του οικείου Τμήματος

Μετά την σχετική ενημέρωση αναφορικά με τη διαδικασία η ΓΣ όρισε τα

μέλη που απαρτίζουν την Ομάδα εσωτερικής αξιολόγησης (ΟΜΕΑ) η οποία

ήταν υπεύθυνη για τη σύνταξη της έκθεσης Η συλλογή των στοιχείων από την

ΟΜΕΑ έγινε έγκαιρα στα χρονικά περιθώρια που ετέθησαν αφού πρώτα όλοι οι

διδάσκοντες (εκτός ενός) συμπλήρωσαν τα δελτία αξιολόγησης των μαθημάτων

τόσο του εαρινού όσο και του χειμερινού εξαμήνου για την ακαδημαϊκή χρονιά

2010-2011 και οι φοιτητές συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια μαθήματοςδιδά-

σκοντος Η διαδικασία αποστολής των στοιχείων που η ΟΜΕΑ ζήτησε τόσο από

την γραμματεία όσο και από τα μέλη ΔΕΠ του οικείου τμήματος προκειμένου

να συντάξει την έκθεση αξιολόγησης εξελίχθηκε ομαλά Το σύνολο των

στοιχείων που απεστάλησαν ήταν σε ηλεκτρονική μορφή κάτι που διευκόλυνε το

έργο της επιτροπής αναφορικά με την επεξεργασία αυτών και την σύνταξη της

έκθεσης αξιολόγησης

111 Ποια ήταν η σύνθεση της ΟΜΕΑ

Η ομάδα ΟΜΕΑ αποτελείται από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Δημήτριο

Κυρκιλή και από τον Επίκουρο Καθηγητή Χρήστο Καρπέτη

3

112 Με ποιους και πώς συνεργάσθηκε η ΟΜΕΑ για τη διαμόρφωση της

έκθεσης

Τούτο το εγχείρημα απαιτούσε την συνδρομή πολλών οργάνων και ατόμων

ως συνέπεια του πλήθους και της πολυπλοκότητας της διαδικασίας συλλογής των

αναγκαίων στατιστικών στοιχείων Στη διαμόρφωση της έκθεσης συνέβαλαν οι

κάτωθι

Η Γραμματεία του Τμήματος και ειδικότερα (i) ο Προϊστάμενος Δημήτριος

Κατσούκας (ii) ο Διοικητικός Υπάλληλος Φώτης Σαρηγιάννης και (iii) η Υπεύ-

θυνη γραμματειακής υποστήριξης του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

(ΜΠΣ) του οικείου τμήματος Tanja Neskovic οι οποίοι συνέλεξαν τα στοιχεία

και ετοίμασαν τους περισσότερους πίνακες που επισυνάπτονται στην έκθεση

καθώς και την κ Αθανασία Ξηρογιανοπούλου για την συμβολή της με παροχή

οδηγιών για την σύνταξή της έκθεσης και ως προς τον έλεγχο πληρότητας

Το μέλος ΕΤΕΠ Ευάγγελος Δάνης ο οποίος βοήθησε στην συλλογή και

επεξεργασία των στοιχείων από τις διάφορες βάσεις δεδομένων που έχει η

Γραμματεία του Τμήματος

Tέλος οι διδάσκοντες που συνεργάστηκαν για την έγκαιρη παράδοση τόσο

των απογραφικών δελτίων όσο και των επί μέρους στοιχείων που τους

ζητήθηκαν ώστε να συνταχθεί η υφιστάμενη έκθεση και να κατατεθεί προς

συζήτηση στη Γενική Συνέλευση του Τμήματος

113 Ποιες πηγές και διαδικασίες χρησιμοποιήθηκαν για την άντληση

πληροφοριών

Κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών αποτέλεσαν τα απογραφικά δελτία των

διδασκόντων και των φοιτητών Τούτες οι απόψεις κατεγράφησαν και

χαρακτηρίστηκαν σημαντικές για τη βελτίωση και των εσωτερικών διαδικασιών

του Τμήματος Ως αποτέλεσμα εκτός από την έκθεση εσωτερικής αξιολόγησης

προτείνεται η περαιτέρω αξιοποίηση τους μέσω της ΓΣ του Τμήματος αφού

πρώτα διασφαλιστεί το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων Επίσης στις

ερωτήσεις και απορίες της ΟΜΕΑ κατά την διάρκεια της διαδικασίας κλήθηκε

4

να απαντήσει η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας μέσω του ιστοτόπου της Τέλος

πολύτιμη πληροφόρηση παρέχουν οι βάσεις δεδομένων που έχει δημιουργήσει το

διοικητικό προσωπικό της Γραμματείας του Τμήματός μας

114 Πώς και σε ποια έκταση συζητήθηκε η έκθεση στο εσωτερικό του

Τμήματος

Η έκθεση της εσωτερικής διαδικασίας που σημειωτέον περατώθηκε την

29032012 απεστάλη σε όλα τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος την 30032012 και

συζητήθηκε στην ΓΣ του Τμήματος την 04042012

12 Ανάλυση των θετικών στοιχείων και των δυσκολιών που παρουσιάσθηκαν κατά τη διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

Η διαδικασία σύνταξης της παρούσης έκθεσης παρέχει στο Τμήμα την

δυνατότητα διαμόρφωσης μιας συνολικής εικόνας για την ποιότητα των

παρεχόμενων υπηρεσιών την επιστημονική επάρκεια των διδασκόντων καθώς

και την λειτουργία του Τμήματος Επιπροσθέτως η διαδικασία σύνταξης της

έκθεσης αξιολόγησης του Τμήματος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ομαλή

δεδομένης της πολύ καλής συνεργασίας τόσο των μελών ΔΕΠ όσο και των

διοικητικών υπηρεσιών του Τμήματος με την ΟΜΕΑ

13 Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας

Προτείνεται η διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης να έχει μεγαλύτερη

χρονική διάρκεια ούτως ώστε η ΟΜΕΑ να έχει το χρόνο να καταγράψει επαρκώς

τις διαδικασίες που ακολουθούνται στο Τμήμα τα προβλήματα αλλά και τις

ανάγκες του Τμήματος

5

2 Παρουσίαση του Τμήματος

21 Γεωγραφική θέση του Τμήματος (πχ στην πρωτεύουσα σε μεγάλη πόλη σε μικρή πόλη συγκεντρωμένο κατανεμημένο σε μια πόλη κλπ)

Το ΒΣΑΣ είναι ένα από τα δέκα τμήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και

στεγάζεται στο κτίριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που βρίσκεται σrsquo ένα από τα

κεντρικότερα σημεία της Θεσσαλονίκης επί της Εγνατίας οδού αριθμός 156

22 Ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ιδρύθηκε το

Σεπτέμβριο του 1996 με το Προεδρικό Διάταγμα 36320-9-1996 και δέχτηκε τους

πρώτους φοιτητές το 1998 Στη δεκαετή περίπου ζωή του το Τμήμα έχει να επιδείξει

αξιοζήλευτη πορεία παρά τα εμπόδια που είχε να υπερπηδήσει Η ανάπτυξή του

ήταν πολύπλευρη και για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 αριθμούσε 21 μέλη ΔΕΠ

490 προπτυχιακούς φοιτητές 23 μεταπτυχιακούς φοιτητές και 40 υποψήφιους

διδάκτορες Κατά το ίδιο έτος ο αριθμός των νεοεισαχθέντων προπτυχιακών

φοιτητών ανήλθε στα 90 άτομα

6

Στο διάγραμμα Δ1 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη των λόγων (α) του

αριθμού των αποφοίτων προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του Τμήματος (β) του

συνολικού αριθμού των νεοεισερχομένων φοιτητών στο Τμήμα προς τον αριθμό των

αποφοίτων (αριστερή κλίμακα) και (γ) του συνολικού αριθμού των φοιτητών που

δεν υπερέβησαν το τέταρτο έτος σπουδών προς τον αριθμό των μελών του τμήματος

(δεξιά κλίμακα)

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 από το γράφημα διαπιστώνεται ότι 1ον περί-

που τρεις (asymp 25) απόφοιτοι αντιστοιχούσαν σε κάθε μέλος ΔΕΠ με την εν λόγω

αναλογία να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις 2ον για κάθε έναν φοιτητή που έπαιρνε

πτυχίο στο Τμήμα εισέρχονταν περίπου 2 (asymp 17) νέοι φοιτητές με την αναλογία

αυτή να παρουσιάζει τάσεις μείωσης και 3ον σε κάθε μέλος ΔΕΠ αντιστοιχούν

περίπου 19 (asymp 188) φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το τέταρτο έτος σπουδών με

την αναλογία αυτή να παρουσιάζει επίσης τάσεις μείωσης κατά τα τελευταία έτη

221 Στελέχωση του Τμήματος σε διδακτικό διοικητικό και εργαστηριακό

προσωπικό κατά την τελευταία πενταετία (ποσοτικά στοιχεία)

7

Όπως ήδη ελέχθη στο τμήμα υπηρετούν 21 μέλη ΔΕΠ Η κατανομή αυτών ανά

βαθμίδα και φύλο παρουσιάζεται αναλυτικά στον πίνακα 1 της 11ης Ενότητας

Μεταξύ αυτών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 περιλαμβάνονται

2 Καθηγητές

12 Αναπληρωτές Καθηγητές

4 Επίκουροι Καθηγητές και

3 Λέκτορες

Επιπροσθέτως στο τμήμα προσφέρουν της υπηρεσίες τους 5 μέλη ΕΕΔΙΠ που

καλύπτουν τις ανάγκες διδασκαλίας των γλωσσών 1 μέλος ΕΤΕΠ ενώ έχει και 9

μέλη επί συμβάσει διδακτικού έργου (ΠΔ 40780) Τα γνωστικά αντικείμενα των

μελών ΔΕΠ καλύπτουν ένα ευρύ επιστημονικό φάσμα που εκτείνεται από την

Οικονομική Επιστήμη Πολιτική Επιστήμη Ιστορία Κοινωνική Ανθρωπολογία έως

και την Νομική

8

Στις στήλες του γραφήματος Δ2 παρουσιάζεται ανά ακαδημαϊκό έτος η ποσο-

στιαία κατανομή των μελών ΔΕΠ του οικείου τμήματος ανά βαθμίδα με την βαθμίδα

του Καθηγητή (Λέκτορα) να παρουσιάζεται να εντοπίζεται στην κορυφή (βάση) της

κάθε ράβδου Κάτω από την παράθεση των ακαδημαϊκών ετών στον οριζόντιο

άξονα και εντός παρενθέσεως παρουσιάζεται ο συνολικός αριθμός των μελών ΔΕΠ

του Τμήματος ανά έτος Όπως προκύπτει από το εν λόγω γράφημα κατά το ακαδη-

μαϊκό έτος 2010 ndash 2011 η μεγάλη πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ (5714 ή 12 μέλη)

εντοπίζεται στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή ενώ μόλις 2 μέλη ΔΕΠ

(952) εμφανίζεται στην υψηλότερη βαθμίδα δηλαδή σrsquo αυτή του Καθηγητή

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων ακαδημαϊκών ετών ο απόλυτος αριθμός

των μελών ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζεται σχετικά σταθερός παρουσιάζοντας μία

σωρευτική αύξηση της τάξης του 14 περίπου κατά την τετραετία των περιόδων

από το 2007-08 έως και το 2010-11

Στο γράφημα Δ3 παρουσιάζεται η εξέλιξη του αριθμού των μελών (α) ΕΕΔΙΠ

(Ειδικό Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό) (β) ΕΤΕΠ (Ειδικό Τεχνικό Εργαστη-

ριακό Προσωπικό) (γ) Διοικητικού Προσωπικού amp (δ) του αριθμού των συμβάσεων

βάσει των οποίων ένας αριθμός διδασκόντων παρείχε τις υπηρεσίες του στο Τμήμα

Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια της παρουσιαζόμενης στο γράφημα περιό-

δου ο αριθμός των μελών ΕΤΕΠ παρέμεινε απολύτως σταθερός σε ένα άτομο ενώ

ο αριθμός των συμβάσεων παρέμεινε σχετικά σταθερός ανερχόμενος κατά μέσο όρο

στις 18 συμβάσεις ανά ακαδημαϊκό έτος Μεταξύ των ακαδημαϊκών ετών 2009-10 amp

9

2010-11 ο αριθμός των μελών ΕΕΔΙΠ παρέμεινε αμετάβλητος (5) ενώ ο αριθμός

των μελών του διοικητικού προσωπικού μειώθηκε από τα 4 στα 3 άτομα

Οι λειτουργίες του Τμήματος εξυπηρετούνται από περιορισμένης επιφάνειας

χώρους ενώ έχει στη διάθεσή του 4 δικές του αίθουσες διδασκαλίας εκ των οποίων

οι δύο χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση των μαθημάτων ξένων γλωσσών

Επιπροσθέτως το τμήμα χρησιμοποιεί και άλλες αίθουσες και αμφιθέατρα του

Πανεπιστημίου καλύπτοντας με επάρκεια τις ανάγκες του Π Π Σ

222 Αριθμός και κατανομή των φοιτητών ανά επίπεδο σπουδών (προπτυ-

χιακοί μεταπτυχιακοί διδακτορικοί) κατά την τελευταία πενταετία

Ο υφιστάμενος λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ όπως αυτός παρου-

σιάζεται στο γράφημα Δ1 θεωρείται ικανοποιητικός για την προαγωγή της γνώσης

στα επιστημονικά πεδία που θεραπεύει το Τμήμα και ανέρχεται σε 19 (φοιτητές ανά

μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί συμβάσει διδάσκοντες

οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του

προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται στους 14 φοιτητές περί-

που ανά διδάσκοντα Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ανωτέρω λόγος εμφανίζει μεν μία

φθίνουσα τάση τα τελευταία χρόνια η τάση όμως αυτή αναμένεται να αντιστραφεί

ως συνέπεια τόσο του αναμενόμενου παγώματος της πρόσληψης νέων μελών ΔΕΠ

amp ΕΕΔΙΠ όσο και της αύξησης του αριθμού των εισακτέων Πάγιο αίτημα του

Τμήματος είναι η αύξηση των μελών ΔΕΠ και ΕΕΔΙΠ για την πλήρωση των

τρεχουσών και μελλοντικών διδακτικών αναγκών του Τμήματος Είναι επίσης

ευνόητο ότι η εύρυθμη λειτουργία του Μ Π Σ πολλαπλασιάζει τις ανάγκες τόσο σε

διδακτικό προσωπικό όσο και σε επίπεδο διοικητικής υποστήριξης

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών του

Τμήματος ανήλθε στους 490 εκ των οποίων 178 δεν είχαν υπερβεί το τέταρτο έτος

σπουδών παρουσιάζοντας κατά την τελευταία τριετία μία μέση αύξηση της τάξης

του 9 Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο συνολικός αριθμός των εισακτέων

στο τμήμα εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash

11 στο Τμήμα εισήλθαν συνολικά 90 φοιτητές εκ των οποίων οι 67 μέσω

εισαγωγικών εξετάσεων 5 μέσω των κατατακτήριων 4 μέσω μεταγραφών από άλλα

τμήματα και 7 από τις άλλες κατηγορίες Επιπροσθέτως 7 από στους συνολικά 90

φοιτητές που εισήχθησαν στο Τμήμα ήταν αλλοδαποί

10

Στα πλαίσια του γραφήματος Δ4 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του συνο-

λικού αριθμού των εγγεγραμμένων (α) προπτυχιακών φοιτητών (β) μεταπτυχιακών

φοιτητών και (γ) υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη

2005-06 έως και 2010-11

Όπως διαπιστώνουμε ο αριθμός των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών

εμφανίζει διαχρονικά μία αύξηση από τα 371 άτομα το 2007-08 στα 490 άτομα την

περίοδο 2010-11 Η μέση ετήσια αύξηση του αριθμού των εγγεγραμμένων

προπτυχιακών φοιτητών ανήλθε στο 976 Όσον αφορά τους μεταπτυχιακούς φοι-

τητές ο αριθμός τους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 ανήλθε στα 23 άτομα

(έπειτα από την αποχώρηση δύο φοιτητών κατά τη διάρκεια του έτους από το ΜΠΣ)

ενώ ο μέσος αριθμός αυτών κατά τα τρία έτη λειτουργίας του ΜΠΣ ανήλθε στα 19

άτομα ανά έτος Αναφορικά τέλος με τον συνολικό αριθμό των εγγεγραμμένων

υποψηφίων διδακτόρων διαπιστώνεται διαχρονικά μία αυξητική τάση του αριθμού

αυτών Ειδικότερα ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων στο Τμήμα αυξήθηκε από

τα 17 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2005-06 στα 40 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2010-

11 εμφανίζοντας ένα μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 1893 ανά έτος

11

23 Σκοπός και στόχοι του Τμήματος

231 Ποιοι είναι οι στόχοι και οι σκοποί του Τμήματος σύμφωνα με το ΦΕΚ ίδρυσής του

Το Τμήμα σύμφωνα με το ιδρυτικό του διάταγμα (άρθρο 1ο) έχει ως κύρια αποστολή

α) να καλλιεργεί και να προάγει τη γνώση για την γλώσσα την ιστορία και τον

πολιτισμό των Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών χωρών και να μελετά και να αναπτύσσει τις οικονομικές κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις των κρατών αυτών με την Ελλάδα

β) να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τα απαραίτητα εφόδια που

εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία

γ) να οργανώνει μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην κατάρτιση επιστημόνων

με εξειδικευμένες γνώσεις σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και δ) να συμβάλει στη μελέτη και προώθηση των σχέσεων του Ελληνισμού με τις

Βαλκανικές Σλαβικές και Ανατολικές χώρες 232 Πώς αντιλαμβάνεται η ακαδημαϊκή κοινότητα του Τμήματος τους

στόχους και τους σκοπούς του Τμήματος

Το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε δυο κύκλους σπουδών Στον

πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το γεωγραφικό χώρο και η

απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά και αναλυτικά εργαλεία

των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την επιλογή της βασικής

γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά (Βαλκανική και Ανατολική

κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον δεύτερο κύκλο σπουδών η

χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφαρμοσμένες Οι φοιτητές

επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται laquoΟικονομικά amp Διεθνείς

Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά και Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατο-

12

λικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική ολοκλή-

ρωση και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον γεωγραφικό χώρο

ενδιαφέροντος του Τμήματος

Η ειδίκευση laquoΠολιτική και Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της περιο-

χής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτής με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο να εκπαιδεύσει τους φοιτητέςτριες έτσι ώστε

να μπορούν να βρουν απασχόληση σε οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης σε

κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς διεθνείς οργανισμούς και στο διεθνές

επιχειρηματικό περιβάλλον έχοντας ένα καλό υπόβαθρο όσον αφορά στο

οικονομικό και νομικό περιβάλλον των διεθνών επιχειρήσεων αλλά και να

μπορούν αν επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο

13

233 Υπάρχει απόκλιση των επίσημα διατυπωμένων (στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος από εκείνους που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει

Το Τμήμα επιδιώκει μέσα από το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα να επιτύχει τους

στόχους που διατυπώνονται στο ΦΕΚ ίδρυσής του τόσο σε επίπεδο προπτυχιακό

όσο και σε επίπεδο μεταπτυχιακό

Σε επίπεδο προπτυχιακό το πρόγραμμα διαμορφώθηκε έτσι ώστε να αποκτήσει

μεγαλύτερη συνεκτικότητα και να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και

εξελίξεις στην ΝΑ Ευρώπη

Σε επίπεδο μεταπτυχιακό η οργάνωση αγγλόφωνου προγράμματος σπουδών με

τίτλο laquoΠολιτικές και Οικονομικές σπουδές σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανα-

τολικής Ευρώπηςraquo που οδηγεί σε απόκτηση τίτλου Master συμβάλει περαιτέρω

στην εμβάθυνση των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων στην ΝΑ Ευρώπη

Σημειώνεται ότι το Τμήμα έχει Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών το οποίο

άρχισε τη λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους

διδάκτορες

234 Επιτυγχάνονται οι στόχοι που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει Αν όχι ποιοι παράγοντες δρουν αποτρεπτικά ή ανασταλτικά στην προσπάθεια αυτή

Το Τμήμα επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που θέτει Όμως σε πολλές

περιπτώσεις οι ανάγκες του Τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του προγράμ-

ματος σπουδών απαιτούν και την πλήρωση σημαντικών διδακτικών θέσεων αλλά

και θέσεων διοικητικής υποστήριξης Η ιδιαιτερότητα του Τμήματος αντανακλάται

στα επιστημονικά εδάφια που θεραπεύει όσο και στις γλώσσες που προσφέρει

Εκτός από την ανάγκη αύξησης των μελών ΔΕΠ και της γραμματειακής

υποστήριξης πρέπει να επισημάνουμε και τις ανάγκες μόνιμου διδακτικού

προσωπικού στον κλάδο των γλωσσών Τη στιγμή αυτή στο Τμήμα υπηρετούν μόνο

5 μόνιμα μέλη διδακτικού προσωπικού για τις γλώσσες Η πλειονότητα των διδα-

σκόντων αποτελείται από συμβασιούχους Το Τμήμα είναι υποχρεωμένο συνεχώς

14

να προκηρύσσει διδακτικές θέσεις επί συμβάσει και να απευθύνεται στο Υπουργείο

για αποσπάσεις διδασκόντων με σαφείς εξειδικεύσεις Σε αρκετές περιπτώσεις οι

αποσπάσεις δεν καλύπτουν τις ανάγκες του Τμήματος ή χαρακτηρίζονται παντελώς

περιττές Ως αποτέλεσμα το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται σωστά και αρκετοί

διδάσκοντες καλούνται να υπερβούν τις ώρες που διδάσκουν ώστε να καλύψουν τα

κενά που δημιουργούνται

235 Θεωρείτε ότι συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων

(στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος

Το Τμήμα θεωρεί ότι θεραπεύει τους στόχους ίδρυσης του Τμήματος και δεν

συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων στο ΦΕΚ ίδρυσης

στόχων του Τμήματος Συνιστά άλλωστε το πρώτο Τμήμα που ιδρύθηκε στην

Ελλάδα με διεπιστημονικό χαρακτήρα που προάγει τις laquoarea studiesraquo και καλλιεργεί

τις γλώσσες προάγει τη γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού με τους γειτονικούς

λαούς δημιουργώντας σωστές προϋποθέσεις για προσέγγιση και ουσιαστική

συνεργασία της Ελλάδας με τους μέχρι πρότινος μακρινούς και άγνωστους γείτονες

24 Διοίκηση του Τμήματος

241 Ποιες επιτροπές είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα

Οι επιτροπές που είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα αφορούν

θέματα φοίτησης σπουδών έρευνας και είναι οι εξής

bull Προγράμματος σπουδών Ν Μαραντζίδης Φ Σιώκης Φ Τσιμπιρίδου amp Α

Τρακάδας σε θέματα ξένων γλωσσών bull Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δ Κυρκιλής

(Διευθυντής) Ι Τζιώνας (Αναπληρωτής Διευθυντής) Σ Δεληπάλλα Χ Παρασκευόπουλος amp Φ Τσιμπιρίδου

bull Erasmus Π Παπάς Ν Ραπτόπουλος amp Κ Τσιτσελίκης bull Διοργάνωσης των διαλέξεων laquoΟι μακρινοί μας γείτονεςraquo Χ Παπαπανάγος

ΔΚαιρίδης ΦΤσιμπιρίδου amp Δ Σταματόπουλος

15

bull Μεταπτυχιακού Σεμιναρίου Οικονομικών Πολιτικής Επιστήμης Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Ευτ Βουτυρά Δ Κυρκιλής Ν Μαραντζίδης και η μεταδιδάκτορας Ελ Πασχαλούδη

bull Επιλογής εισακτέων πτυχιούχων ΑΕΙ ΤΕΙ και αστυνομικών ndash στρατιωτικών

σχολών Χ Παρασκευόπουλος Φ Σιώκης amp Κ Τσιτσελίκης bull Υπεύθυνος πρακτικής άσκησης Χ Παπαπανάγος bull Υπεύθυνος Εργαστηρίου Πληροφορικής Ε Δάνης bull Επιτροπή για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστω-

τικών Μονάδων (ECTS) Γ Αγγελόπουλος Φ Σιώκης amp Δ Σταματόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ερευνών Χ Παπαπανάγος Αναπλ

Μέλος Χ Παρασκευόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στη Επιτροπή Πληροφορικής και Υπολογιστών Χ

Παπαπανάγος Αναπλ Μέλος Φ Σιώκης bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ψηφιοποίησης Μαθημάτων ΕΕ Ι

Αρμακόλας

242 Ποιοι εσωτερικοί κανονισμοί (πχ εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών) υπάρχουν στο Τμήμα

Υπάρχει εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

243 Είναι διαρθρωμένο το Τμήμα σε Τομείς Σε ποιους Ανταποκρίνεται η διάρθρωση αυτή στη σημερινή αντίληψη του Τμήματος για την αποστολή του

Το Τμήμα δεν είναι διαρθρωμένο σε Τομείς και περιλαμβάνει 21 μέλη ΔΕΠ Το

Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος το οποίο αναθεωρήθηκε το 2011 δομείται σε

δύο κύκλους σπουδών Στους φοιτητές προσφέρονται δύο ειδικεύσεις (laquoΟικονομικά

amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo) και δύο κατευθύνσεις

(laquoΣλαβική κατεύθυνσηraquo και laquoΒαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνσηraquo)

16

3 Προγράμματα Σπουδών

31 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών

311 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και στις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατολικών Σπουδών προχώρησε το 2011

στην αναμόρφωση του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών ώστε να αντανακλά

με καθαρό τρόπο την κύρια αποστολή του που είναι η μελέτη και η ανάπτυξη των

οικονομικών πολιτικών και κοινωνικών σχέσεων των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών με την Ελλάδα

Ο στόχοι του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Βαλκανικών Σλαβικών

και Ανατολικών Σπουδών είναι

bull Nα δώσει στο φοιτητή μια σε βάθος και ολοκληρωμένη γνώση της περιοχής

αναφοράς του Τμήματος

bull Η γνώση αυτή να παρέχεται με διεπιστημονική προσέγγιση μέσω της

ανθρωπολογίας της ιστορίας της πολιτικής της οικονομίας των διεθνών

σχέσεων

bull Να είναι συγκριτική μεταξύ κρατών κοινωνιών και οικονομιών της περιοχής

bull Να παρέχει στον φοιτητήτρια εξειδίκευση είτε ως προς την οικονομική και

επιχειρηματική πραγματικότητα εξέλιξη και δυναμική είτε ως προς την

πολιτική οργάνωση και τις διεθνείς σχέσεις της περιοχής αναφοράς ανάλογα με

την επιλογή του φοιτητήτριας

bull Να προσφέρει στον φοιτητήτρια την γλωσσική επάρκεια ώστε να προσεγγίσει

την πραγματικότητα και τις πηγές της γνώσης για την περιοχή με περισσότερο

διεισδυτικό τρόπο

17

Για την υλοποίηση αυτών των στόχων απαιτείται σταθερό και λειτουργικό

πλαίσιο για ένα εύλογα ικανό χρονικό διάστημα

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και μη έχουν τη

δυνατότητα άντλησης πληροφοριών αναφορικά με το νέο πρόγραμμα σπουδών

απευθυνόμενοι (α) στη Γραμματεία του τμήματος και (β) στον οδηγό σπουδών που

διατίθεται από το Τμήμα

312 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Όπως έχει ήδη αναφερθεί το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε

δυο κύκλους σπουδών Στον πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το

γεωγραφικό χώρο και η απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά

και αναλυτικά εργαλεία των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την

επιλογή της βασικής γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά

(Βαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον

δεύτερο κύκλο σπουδών η χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφα-

ρμοσμένες Οι φοιτητές επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται

(α) Οικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσεις και (β) Πολιτική amp Διεθνείς Σχέσεις

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική

ολοκλήρωση κα και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον

γεωγραφικό χώρο ενδιαφέροντος του Τμήματος

18

Η ειδίκευση laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της πε-

ριοχής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Από την ανάλυση των παρουσιαζόμενων στοιχείων στους πίνακες 121 amp 122

της ενδέκατης ενότητας το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει συνο-

λικά 100 μαθήματα τα οποία διακρίνονται στις εξής τρεις κατηγορίες (α) Υποχρεω-

τικά (Υ) με 20 μαθήματα (β) Υποχρεωτικά Επιλογής (ΥΕ) με 28 μαθήματα η

επιλογή των οποίων είναι εφικτή μόνο αφού έχει επιλεγεί η ομάδα των μαθημάτων

και (γ) Επιλογής (Ε) με 52 μαθήματα Στο πρόγραμμα μαθημάτων περιλαμβάνεται η

διδασκαλία 7 συνολικά ξένων γλωσσών μεταξύ των οποίων Αραβικά Βουλγαρικά

Πολωνικά Ρουμανικά Ρωσικά Σερβοκροατικά amp Τουρκικά

19

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ5 όπου παρουσιάζεται η κατανομή των

τριών κατηγοριών μαθημάτων στους δύο κύκλους σπουδών του Τμήματος ο πρώτος

κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 28 από τα 100 μαθήματα του προγράμματος

σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 7143) είναι Υποχρεωτικά τα 8 (ή 2857) είναι

Υποχρεωτικά Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο μάθημα Επιλογής

Ο λόγος των μαθημάτων ΥΥΕ στα πλαίσια του πρώτου κύκλου σπουδών ανέρ-

χεται στο 25 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δύο μαθήματα Υποχρεωτικής Επιλογής

του 1ου κύκλου σπουδών αντιστοιχούν 5 Υποχρεωτικά μαθήματα

Ο δεύτερος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 72 από τα 100 μαθήματα του προγρά-

μματος σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 2778) είναι Υποχρεωτικά Επιλογής τα

52 (ή 7222) είναι Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο Υποχρεω-

τικό μάθημα Ο λόγος των μαθημάτων ΕΥΕ στα πλαίσια του δεύτερου κύκλου

σπουδών ανέρχεται στο 26 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δέκα μαθήματα

Υποχρεωτικής Επιλογής αντιστοιχούν 26 μαθήματα Επιλογής

Αν επιχειρείτο η διάκριση των μαθημάτων που προσφέρονται στο Προπτυχιακό

Πρόγραμμα Σπουδών σε μαθήματα (α) υποβάθρου (Υ) (β) επιστημονικής περιοχής

20

(ΕΠ) (γ) γενικών γνώσεων (ΓΓ) και (δ) ανάπτυξης δεξιοτήτων (ΑΔ) τότε εκ των

συνολικά 100 προσφερόμενων μαθημάτων τα 20 θα χαρακτηρίζονταν ως υποβάθρου

(20) τα 39 θα χαρακτηρίζονταν ως μαθήματα επιστημονικής περιοχής (39) τα

41 θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μαθήματα ανάπτυξης δεξιοτήτων (41)

ενώ στην κατηγορία των μαθημάτων γενικών γνώσεων δεν θα περιλαμβάνονταν

κανένα (0) εκ των προσφερόμενων μαθημάτων

Στο προπτυχιακό πρόγραμμα μαθημάτων δεν εφαρμόζεται το σύστημα των προ-

απαιτούμενων μαθημάτων με εξαίρεση τα μαθήματα των ξένων γλωσσών Η κάλυψη της ύλης εκ μέρους των διδασκόντων πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση με έναν από τους παρακάτω τρόπους (α) με τετράωρη διδασκαλία (Δ4) ο οποίος εφαρμόζεται στο 93 του συνόλου των μαθημάτων (β) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη φροντιστηριακή παράδοση (Δ4Φ1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 6 των μαθημάτων και τέλος (γ) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη παράδοση στο Εργαστήριο ΗΥ (Δ4Ε1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 1 των μαθημάτων

Για την κάλυψη της διδακτέας ύλης γίνεται χρήση πολλαπλής βιβλιογραφίας στο 76 των μαθημάτων ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι διδάσκοντες προβαίνουν και στην παράλληλη χρήση σημειώσεων προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη κάλυψη των θεματικών ενοτήτων που διαπραγματεύονται Κατά τη διάρκεια των παραδόσεων γίνεται χρήση επαρκών εκπαιδευτικών μέσων στα πλαίσια του συνόλου των μαθημάτων του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Να σημειωθεί τέλος ότι 1ον το 88 των μαθημάτων υποβλήθηκε στη διαδικασία της αξιολόγησης εκ μέρους των φοιτητών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 2ον δεν υφίσταται σοβαρή επικάλυψη της ύλης μεταξύ των μαθημάτων και 3ον Το 7 των μαθημάτων προσφέ-ρονται από άλλα προγράμματα σπουδών (Μαθηματικά Διοίκηση Επιχειρήσεων Διεθνές Εμπόριο Βιομηχανική Οργάνωση Διοίκηση Διεθνών Επιχειρήσεων Διεθνές Μάρκετινγκ amp Σύγκληση των Οικονομιών της Α και ΝΑ Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Οικονομία της Αγοράς)

313 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος χρησιμοποιούν διάφορα κριτήρια και τρόπους

εξέτασης Ως επί το πλείστον οι γραπτές εξετάσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο

αξιολόγησης Σε πολλές περιπτώσεις εκτός από την τελική γραπτή εξέταση

πραγματοποιούνται και πρόοδοι κατά την διάρκεια του εξαμήνου ενώ οι

διδασκόμενοι καλούνται να εκπονήσουν πολλές φορές και εργασία σε θέματα που

εμπίπτουν στο αντικείμενο του μαθήματος

21

Η διασφάλιση της αξιολόγησης των φοιτητών κατά τρόπο διαφανή επιτυγχά-

νεται με την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων τόσο του υφιστάμενου νόμου πλαι-

σίου (νόμος 40092011 άρθρο 33 παρ 8 amp 9) όσο και του εσωτερικού κανονισμού

λειτουργίας του Τμήματος Στην περίπτωση που κάποιος φοιτητής επιθυμεί να λάβει

διευκρινήσεις αναφορικά με την αξιολόγησή του συνήθως ζητά την συνδρομή του

επιβλέποντος του μαθήματος μέλους ΔΕΠ Επιπροσθέτως ο φοιτητής κάνοντας

χρήση του δικαιώματος που του παρέχει ο νόμος πλαίσιο (νόμος 4009 άρθρο 6 παρ

1 amp άρθρο 33 παρ10) μπορεί να ζητήσει από τη Γενική Συνέλευση του οικείου

Τμήματος τον ορισμό τριμελούς επιτροπής η οποία θα αναλάβει την εξέταση και

βαθμολόγησή του στην περίπτωση που σε κάποιο μάθημα έχει βαθμολογηθεί

δυσμενώς [κάτω από τη βάση (5)] σε τρεις διαδοχικές εξεταστικές περιόδους

Σε αρκετά μαθήματα οι φοιτητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους και το ακροατήριο συμμετέχει στον σχολιασμό της εργασίας του τρόπου παρουσίασης κλπ Σε λίγες περιπτώσεις και όταν ο αριθμός των φοιτητών είναι μικρός γίνονται και προφορικές εξετάσεις Στην περίπτωση προφορικής εξέτασης η διασφάλιση της διαφάνειας και αξιοπιστίας της διαδικασίας απαιτεί την εξέταση ομάδας φοιτητών συγχρόνως και όχι ενός φοιτητή και μόνον χωρίς την παρουσία άλλων φοιτητών

Κατά τα δύο τελευταία εξάμηνα της φοίτησης οι φοιτητές είναι δυνατό να επιλέξουν την συγγραφή πτυχιακής εργασίας Οι ποιοτικές προδιαγραφές ανάπτυξης των πτυχιακών εργασιών ορίζονται από τα μέλη ΔΕΠ που είναι επιφορτισμένα με την επίβλεψή τους Η διαφάνεια της εξέτασης της πτυχιακής εργασίας διασφαλίζεται με τον ορισμό ενός δεύτερου μέλους ΔΕΠ το οποίο εξετάζει και αυτό τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και το επιστημονικό επίπεδο της εργασίας του φοιτητή

314 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Το νέο πρόγραμμα σπουδών έχει εξωστρεφή χαρακτήρα Στα μαθήματα

χρησιμοποιείται σύγχρονη και διεθνής βιβλιογραφία ενώ γίνεται προσπάθεια εμπ-λουτισμού της Μέσω των συνεργασιών που έχει το Τμήμα με άλλα Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής γίνεται προσπάθεια να αυξηθούν οι ανταλλαγές φοιτητών αλλά και οι μετακινήσεις μελών ΔΕΠ Μεταξύ αυτών θα μπορούσαν να αναφερθούν (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania (υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2011) amp (β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της

22

Γαλλίας (από Ιούλιο του 2011) (γ) το Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου Επιπροσθέτως μέσω του προγράμματος ERASMUS 14 φοιτητές του τμήματος έχουν επισκεφθεί κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής1

ενώ το Τμήμα μας το επισκέφτηκαν 6 αλλοδαποί φοιτητές

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι κατά το ακαδημαϊκό 2010 ndash 2011 επτά από τους ενενήντα νεοεισερχόμενους στο Τμήμα φοιτητές (778) ήταν αλλοδαποί ενώ 4 μαθήματα διδάσκονται σε ξένη γλώσσα2

Σημαντική βοήθεια για την προώθηση του Τμήματος προσφέρεται από τους

συναδέλφους μας οι οποίοι έχουν επισκεφθεί Πανεπιστήμια όπως το Tufts το

Princeton Πανεπιστήμιο του Καΐρου κλπ Τέλος επισημαίνεται ότι έχει τεθεί σε

εφαρμογή το σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων ECTS

315 Πώς κρίνετε την πρακτική άσκηση των φοιτητών

Οι φοιτητές του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν

πρακτική άσκηση επrsquo αμοιβή διάρκειας 2 έως 6 μηνών σε φορέα της επιλογής τους

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται Τράπεζες Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Σύνδεσμοι amp Σύλλογοι Ιδιωτικές και Δημόσιες Επιχειρήσεις σrsquo όλη την επικράτεια

της χώρας

Το Τμήμα φροντίζει για τη διασφάλιση των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών

προοπτικών των αποφοίτων του Από το 2007 οι απόφοιτοι με ειδίκευση Οικονομικά

και Διεθνείς Επιχειρήσεις έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Οικονομικό Επιμελητήριο

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010-11 ολοκληρώθηκαν δύο κύκλοι

Πρακτικής Άσκησης (αrsquo κύκλος 1102010 ndash 31122010 βrsquo κύκλος 132011 ndash

3062011) Στις 172011 ξεκίνησε ο τρίτος κύκλος ο οποίος αναμένεται να ολοκλη-

ρωθεί στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος (31102011) Στα πλαίσια των τριών αυτών

1 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 12 προπτυχιακοί φοιτητές1 μεταπτυχιακός φοιτητής και ένας υποψή-φιος διδάκτορας του Τμήματος καθώς επίσης και 3 φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ 2 Τα εν λόγω μαθήματα ήταν τα εξής a) Governance institutions and corruption in SE Europe and the Balkans b) The politics of the modern middle east c) Investments appraisal amp d) Forced Migration in East and SE Europe

23

κύκλων κατέθεσαν αίτηση συνολικά 37 προπτυχιακοί φοιτητές εκ των οποίων ξεκί-

νησαν και ολοκλήρωσαν την πρακτική τους άσκηση 21 φοιτητές (5676 εκείνων

που κατέθεσαν αίτηση) οι οποίοι και απασχολήθηκαν στα πλαίσια 13 φορέων

Σημειώνεται ότι 1ον οι είκοσι ένας φοιτητές που ολοκλήρωσαν την πρακτική

τους άσκηση αποτελούν το 423 των εγγεγραμμένων στο τμήμα φοιτητών (490)

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 και 2ον κανείς εκ των είκοσι ενός φοιτητών δεν

έλαβε πρόταση εκ μέρους του φορέα στον οποίο απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια

της πρακτικής του άσκησης να συνεχίσει την απασχόλησή του μετά την ολοκλή-

ρωση του προγράμματος

32 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

321 Τίτλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Ο τίτλος του αυτοχρηματοδοτούμενου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

είναι laquoΠολιτικές και Οικονομικές Σπουδές της Σύγχρονης Ανατολικής και

Νοτιοανατολικής Ευρώπηςraquo με γλώσσα διδασκαλίας την Αγγλική (ΜΑ in Politics

and Economics of Modern Eastern and Southeastern Europe)

Το εν λόγω Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) αποτελεί το πρώτο

του Τμήματος δέχθηκε τους πρώτους μεταπτυχιακούς φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος

2008ndash09 και η κανονική διάρκεια αυτού ανέρχεται στους 13 μήνες

Δεδομένου του υψηλού επιπέδου του ακολουθούμενου Μεταπτυχιακού Προγρά-

μματος Σπουδών οι απόφοιτοι του Τμήματος μπορούν να συνεχίσουν τις

μεταπτυχιακές τους σπουδές σε τμήματα του εσωτερικού και του εξωτερικού

Επίσης παρέχει τη δυνατότητα εκπόνησης διατριβής σε κατόχους μεταπτυχιακού

διπλώματος στους γνωστικούς χώρους των ειδικεύσεων που θεραπεύουν οι

διδάσκοντες του Τμήματος

24

322 Τμήματα και Ιδρύματα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών είναι μονοτμηματικό

323 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και τις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα ΒΣΑΣ για την αρτιότερη εκπλήρωση της αποστολής του έχει

οργανώσει μεταπτυχιακές σπουδές με ειδικότερο στόχο την προαγωγή της γνώσης

και την ανάπτυξη της έρευνας αλλά και την επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά

αντικείμενα του Τμήματος

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε επίπεδο Masterrsquos στοχεύει

bull Στην προαγωγή της γνώσης και της έρευνας σχετικά με την σύγχρονη Ανατο-

λική amp Νοτιοανατολική Ευρώπη στους τομείς της οικονομίας και της πολιτικής

bull Στην περαιτέρω εξειδίκευση των αποφοίτων του Τμήματος ΒΣΑΣ στην γνώση

και μελέτη της σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

bull Στην παροχή εξειδίκευσης ως προς την οικονομία και πολιτική της σύγχρονης

Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης στους αποφοίτους άλλων

Πανεπιστημιακών Τμημάτων αλλά και στελεχών του δημόσιου και ιδιωτικού

τομέα τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό

Το Πρόγραμμα Σπουδών αναθεωρείται βελτιώνεται και τροποποιείται βάση

των αποτελεσμάτων της έκθεσης της ομάδας εσωτερικής αξιολόγησης Η εν λόγω

ομάδα ορίζεται ανά διετία από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος και η έκθεση

αυτής στηρίζεται στην αξιολόγηση των μαθημάτων και των διδασκόντων εκ μέρους

των φοιτητών η οποία πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του

εξαμήνου με την συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων

25

324 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του

Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Η δομή και η λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών σπουδών αποσ-

κοπεί στην υποστήριξη της προσπάθειας του Τμήματος να επιτύχει τους στόχους που

περιγράφηκαν νωρίτερα Επιπροσθέτως τα γνωστικά πεδία τα οποία αναπτύσσονται

στα πλαίσια του προγράμματος δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αλληλοσυνδέονται

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης είναι δομημένο με τρόπο που να

προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύνολο εξειδικευμένης και διεπιστημονικής γνώσης

σε ανώτερο επίπεδο για την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα και δυναμική

αλλαγή της περιοχής της Ανατολικής amp Νοτιοανατολικής Ευρώπης την ολοκλή-

ρωση της με την διεθνή κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση

Τα μαθήματα διδάσκονται στην βάση διαλέξεων κατά τις οποίες οι φοιτητές

ενθαρρύνονται να συμμετέχουν κριτικά να διαλέγονται και να εκθέτουν τις απόψεις

τους Στην διεξαγωγή των μαθημάτων σημαντική είναι η συμβολή εκπόνησης και

παρουσίασης πολλαπλών εργασιών για την εξειδίκευση των φοιτητών σε

συγκεκριμένα θεωρητικά ή εμπειρικά ερωτήματα και θέματα την εμπέδωση των

αναλυτικών μεθόδων εργαλείων και τεχνικών την προαγωγή του κριτικού και

συνθετικού πνεύματος και την εξάσκηση σε θέματα παρουσίασης και διαύγειας των

επιχειρημάτων Οι παραπάνω δεξιότητες χρησιμοποιούνται στην εκπόνηση της

μεταπτυχιακής διατριβής η οποία οφείλει να είναι επαρκής σε όλα τα παραπάνω

325 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης διαρκεί 13 μήνες και περιλαμβάνει τέσσερα υποχρεωτικά μαθήματα στο Α΄ εξάμηνο ενώ στο Β΄ εξάμηνο προσφέρο-νται 8 μαθήματα επιλογής από τα οποία ο φοιτητήςτρια επιλέγει τα 4 Η αξιολόγηση των φοιτητώντριών γίνεται στην βάση συνδυασμού γραπτών εξετάσεων στο τέλος του εξαμήνου εργασιών και παρουσιάσεων κατά την διάρκεια του εξαμήνου καθώς και της συμμετοχής αυτών κατά τις διαλέξεις Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στο κριτικό πνεύμα και στην ικανότητα ανάλυσης αλλά και σύνθεσης

26

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των δυο εξαμήνων οι φοιτητές εκπονούν μεταπτυχιακή διατριβή σε θέμα σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών για την οποία παρέχεται επίβλεψη από μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος (μέλος ΔΕΠ) και η οποία αξιολογείται ως προς την ακαδημαϊκή επάρκεια από τον επιβλέποντα και έναν άλλον εξεταστή Ο δεύτερος εξεταστής ορίζεται από τη ΓΣΕΣ μετά την πρόταση της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ και από κοινού με τον επιβλέποντα συμπληρώνουν την έκθεση βαθμολόγησης η οποία συμπεριλαμβάνει και το βαθμό Η μεταπτυχιακή διατριβή αξιολογείται στην βάση των διεθνών ακαδημαϊκών προτύπων ως προς την χρήση αναλυτικών εργαλείων μεθόδων και τρόπων αλλά και την ανάλυση του επιστημονικού ερωτήματος την εμπειρική τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων και την σύνθεση των προτάσεων

Το εφαρμοζόμενο στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών εξεταστικό σύστημα κρίνεται ικανοποιητικό Η εμπειρία που αποκτάται με την πάροδο των ετών θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου να γίνουν οι όποιες αναγκαίες αλλαγές και τροποποιήσεις ώστε το εξεταστικό σύστημα να βελτιωθεί και να ομογενοποιηθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό

326 Πώς κρίνετε τη χρηματοδότηση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος είναι αυτοχρηματοδο-

τούμενο Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές με την εγγραφή τους καταβάλλουν το χρηματικό

ποσό των euro 3000 Εκ του συνολικού ποσού των διδάκτρων ένα ποσοστό της τάξης

του 10 διακρατείται από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Το υπόλοιπο ποσό διατίθεται (α) για την αποζημίωση των διδασκόντων στα πλαίσια

του Προγράμματος μελών ΔΕΠ (β) για την χορήγηση υποτροφιών στους φοιτητές

που συγκεντρώνουν την υψηλότερη βαθμολογία κατά το εξάμηνο αναφοράς των

υποτροφιών amp (γ) για την κάλυψη του κόστους γραμματειακής υποστήριξης

προβολής και προώθησης του ΜΠΣ

327 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των μεταπτυχιακών φοιτητών

Η επιλογή των φοιτητών στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπου-

δών πραγματοποιείται στη βάση (α) του βαθμού του προπτυχιακού τίτλου σπουδών

27

(β) της αποδεδειγμένης επαγγελματικής εμπειρίας (γ) της αποδεδειγμένης γνώσης

άλλων γλωσσών πλην της Αγγλικής (δ) της κατάθεσης δύο τουλάχιστον συστα-

τικών επιστολών amp (ε) της δήλωσης σκοπιμότητας εκ μέρους του ενδιαφερομένου

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 ο συνολικός αριθμός των

προσφερομένων θέσεων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ανήλθε στις 30 Συνολικά

κατατέθηκαν 39 αιτήσεις συμμετοχής εκ των οποίων οι 2 (513) προέρχονταν από

φοιτητές του Τμήματος και οι 35 (9487) από πτυχιούχους άλλων τμημάτων Ο

αριθμός των φοιτητών ο οποίος τελικώς εγγράφηκε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

ανήλθε στους 25 καλύπτοντας περίπου το 83 των προσφερομένων θέσεων Εκ των

25 εγγεγραμμένων φοιτητών οι 5 (20) ήταν αλλοδαποί Να σημειωθεί τέλος ότι

κατά τη περίοδο 2008 ~ 2010 το ποσοστό των εγγεγραμμένων φοιτητών στους

οποίους τελικώς απενεμήθη μεταπτυχιακός τίτλος ανήλθε κατά μέσο όρο στο 77

328 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Η γλώσσα στην οποία πραγματοποιείται η διδασκαλία των μαθημάτων στα

πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών είναι η αγγλική Η επιλογή της

αγγλικής γλώσσας έγινε για να ενισχυθεί η εξωστρέφεια του Προγράμματος (α) με

τη συνεργασία του Τμήματος με άλλα οικεία τμήματα Πανεπιστημίων του

εξωτερικού και (β) με τη συμμετοχή σε αυτό τόσο αλλοδαπών διδασκόντων όσο και

αλλοδαπών φοιτητών Όσον αφορά τη συμμετοχή των τελευταίων στο ΜΠΣ θα

πρέπει να λεχθεί ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 πέντε εκ των από είκοσι

πέντε εγγεγραμμένων του προγράμματος (20) ήταν αλλοδαποί

33 Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος ΒΣΑΣ άρχισε τη

λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους διδάκτορες Το

ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων ανήλθε σε 40

Το 2008 έγινε η επιτυχής υποστήριξη των πρώτων 2 διδακτορικών διατριβών του

Τμήματος με έτος εγγραφής το 2003 Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

καλύπτει ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων το οποίο ανταποκρίνεται στους

28

στόχους του Τμήματος Η υψηλή επιστημονική κατάρτιση των επιβλεπόντων μελών

ΔΕΠ και η ερευνητική και διδακτική τους εμπειρία σε πολύ καλά Πανεπιστήμια του

εξωτερικού διασφαλίζει ως ένα βαθμό την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών

υψηλών προδιαγραφών σε γνωστικά αντικείμενα επιστημονικού ενδιαφέροντος με

εφαρμογή στην οικονομία την πολιτική και την κοινωνία της Ελλάδας και των

χωρών της Βαλκανικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

331 Πως κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και της απαιτήσεις της κοινωνίας

Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών το Τμήμα απονέμει

διδακτορικό δίπλωμα με δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικής διατριβής στην

αγγλική γλώσσα στοχεύοντας (α) στην όσο το δυνατόν εντονότερη διεθνοποίηση

του Τμήματος (β) στην προαγωγή της γνώσης και την ανάπτυξη της έρευνας (γ) την

επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και (δ) στην

ανάδειξη υψηλού επιπέδου επιστημόνων με γνώσεις αναφορικά με την αλληλεπί-

δραση των πολιτικών κοινωνικών και οικονομικών επιστημών και την επίδραση

αυτών πάνω στις οικονομικές πολιτικές και πολιτισμικές δομές της Βαλκανικής της

Ανατολικής Ευρώπης και του Αραβικού Κόσμου

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων θα έχει ως συνέπεια την χρησιμοποίηση των

διδακτόρων του τμήματος τόσο από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας (Τράπεζες

Εμπορικές και Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις κτλ) όσο και από κρατικούς φορείς και

δημόσιες υπηρεσίες (διπλωματικό σώμα υπουργεία πολιτισμού και άμυνας) στην

προσπάθεια αυτών είτε να διεισδύσουν οικονομικά στις αγορές των γειτονικών με

την Ελλάδα χωρών είτε να προετοιμάσουν το έδαφος για την πραγματοποίηση στο

μέλλον κοινών δράσεων με τις χώρες αυτές στους τομείς της οικονομίας των

διεθνών σχέσεων της εκπαίδευσης κτλ

332 Πώς κρίνετε τη δομή του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών

Ο ορισμός του πλαισίου ανάπτυξης της διδακτορικής διατριβής και η αξιολό-

γηση των υποψηφίων διδακτόρων αποτελεί ευθύνη του επιβλέποντος μέλους ΔΕΠ

του Τμήματος και της τριμελούς επιτροπής

29

Στοχεύοντας την βελτίωση του επιπέδου των διδακτορικών σπουδών έχει

καθιερωθεί

(α) Η υποβολή ετήσιας έκθεσης προόδου εκ μέρους του υποψήφιου διδάκτορα

Στα πλαίσια αυτής ο υποψήφιος διδάκτορας παρουσιάζει την πρόοδο της εργασίας

του αναφορικά με την εκπόνηση της διατριβής του και θέτει τους ερευνητικούς του

στόχους για το επόμενο έτος

(β) Η συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο

στα πλαίσια του οποίου παρουσιάζουν τουλάχιστον μία φορά ανά ακαδημαϊκό έτος

την δουλειά τους

(γ) Η ενθάρρυνση των υποψηφίων διδακτόρων να εμπλουτίσουν το βιογραφικό

τους 1ον με την συμμετοχή σε τουλάχιστον ένα συνέδριο με κριτές και 2ον με την

πραγματοποίηση μίας τουλάχιστον δημοσίευσης σε αναγνωρισμένα επιστημονικά

περιοδικά πριν την υποστήριξη της διδακτορικής τους διατριβής Προς αυτή την κα-

τεύθυνση κρίνεται αναγκαία η συνέχιση της οικονομικής ενίσχυσης των υποψηφίων

διδακτόρων3

εκ μέρους του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ώστε να καλύπτονται τα

όποια έξοδα συμμετοχής σε συνέδρια τα έξοδα μετακινήσεων δημοσίευσης κλπ

(δ) Η ενεργότερη συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στην εκπαιδευτική και

ερευνητική διαδικασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών ώστε να απο-

κτήσουν εμπειρίες που θα τους φανούν ιδιαιτέρως χρήσιμες όταν θα κληθούν μελ-

λοντικά να επανδρώσουν κάποιο προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

(ε) Να προσφέρονται στον υποψήφιο διδάκτορα μαθήματα διδακτορικού

κύκλου έπειτα από αίτημα που θα καταθέτει ο ίδιος προς την διοικούσα επιτροπή

του ΜΠΣ Προς αυτήν την κατεύθυνση ενθαρρύνεται και η συμμετοχή μελών ΔΕΠ

άλλων τμημάτων εφόσον αυτό κρίνεται δυνατό και αναγκαίο

3 Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας καλύπτει εν μέρει κάποια από τα εν λόγω έξοδα διαθέτοντας ανά έτος ένα μέγιστο ποσό της τάξης των euro 7500 για το σύνολο του Τμήματος και euro1500 ανά άτομο

30

333 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Η εξέταση των υποψηφίων διδακτόρων κατά τη διάρκεια εκπόνησης της

διδακτορικής διατριβής επαφίεται στον επιβλέποντα Καθηγητή και στην Τριμελή

Επιτροπή η οποία και είναι υπεύθυνη για τον ορισμό και την παρακολούθηση

εκπλήρωσης τόσο των ποιοτικών όσο και των τεχνικών κριτηρίων που θα πρέπει να

χαρακτηρίζουν την εκπονηθείσα διδακτορική διατριβή

Με την κατάθεση της διδακτορικής διατριβής η Τριμελής Επιτροπή υποβάλλει

σχετική εισήγηση στην Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης όπου παρουσιάζεται

και αξιολογείται η διατριβή και προτείνεται η παραπομπή της στην Επταμελή Εξετα-

στική Επιτροπή Ο υποψήφιος διδάκτορας κρίνεται στα πλαίσια των διατάξεων του

εκάστοτε υφιστάμενου νόμου πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας

Εκπαίδευσης Η εφαρμογή των διατάξεων του νόμου διασφαλίζει τόσο το διαφανή

όσο και τον αμερόληπτο χαρακτήρα της κρίσης του έργου του υποψήφιου διδάκτορα

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η δημοσίευση μέρους ή μερών της διδακτορικής

διατριβής κάτι που ενθαρρύνεται εκ μέρους των επιβλεπόντων μελών ΔΕΠ σε

αναγνωρισμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και σε χρόνο προγενέστερο της

υποστήριξής της αποτελεί ουσιαστικά έναν έμμεσο αλλά αυστηρά αντικειμενικό

μηχανισμό ελέγχου της εργασίας του υποψήφιου διδάκτορα το συμπέρασμα μάλιστα

του οποίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με ευκολία

334 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων διδακτόρων

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα κανονισμό μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος

η διαδικασία επιλογής υποψηφίων διδακτόρων απαιτεί υποβολή αίτησης στην οποία

αναγράφεται το πεδίο έρευνας και τα κύρια σημεία της προτεινόμενης έρευνας

αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα αντίγραφα πτυχίου και μεταπτυχιακού διπλώματος

επιπέδου Master άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας επιστημονικές δημοσιεύσεις-

διακρίσεις-λοιποί τίτλοι σπουδών (εφόσον υπάρχουν) και 2 συστατικές επιστολές

(Συνεκτιμάται η επάρκεια σε Βαλκανική Σλαβική ή Ανατολική γλώσσα) Κατόπιν

ο φάκελος υποψηφιότητας ελέγχεται ως προς την πληρότητα των τυπικών

προσόντων από την Συντονιστική Επιτροπή του ΜΠΣ η οποία εισηγείται στην

31

ΓΣΕΣ αν οη υποψήφιοςα πληροί τις προϋποθέσεις του Τμήματος ΒΣΑΣ για

εκπόνηση διδακτορικής διατριβής

Στο γράφημα Δ6 παρουσιάζεται διαχρονικά η εξέλιξη του αριθμού των εγγρα-

φέντων υποψηφίων διδακτόρων και των αποφοίτων καθώς επίσης και μέση διάρκεια

σπουδών (σε έτη) των τελευταίων Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 κατατέθηκαν συνολικά 12 αιτήσεις για την

εκπόνηση διδακτορικών διατριβών οι οποίες και έγιναν αποδεκτές στο σύνολό τους

και το Τμήμα προχώρησε στην απονομή ενός διδακτορικού τίτλου σπουδών Θα

πρέπει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ακαδημαϊκών ετών που παρουσιάζονται

στο γράφημα κανείς εκ των εγγραφέντων υποψηφίων διδακτόρων δεν είναι

πτυχιούχος του Τμήματος Κατά τα τελευταία τέσσερα ακαδημαϊκά έτη η μέση

διάρκεια σπουδών των αποφοίτων ανήλθε στα 6 χρόνια και 3 μήνες

335 Πώς κρίνετε την οργάνωση σεμιναρίων και ομιλιών

Στο Τμήμα λειτουργεί με επιτυχία κύκλος σεμιναρίων στο πλαίσιο του ΜΠΣ

όπου τόσο οι υποψήφιοι διδάκτορες του Τμήματος όσο και μέλη ΔΕΠ Πανεπιστη-

μίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής παρουσιάζουν θέματα του αντικειμένου τους

32

Η συμμετοχή υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος σε διεθνή συνέδρια ερευ-

νητικά δίκτυα και διεθνή fora όπου θα παρουσιάζουν μέρος του ερευνητικού τους

έργου κρίνεται απαραίτητη Τέλος συνιστάται η αύξηση του βαθμού συμμετοχής

των υποψηφίων διδακτόρων στη έρευνα του Τμήματος με συμμετοχή τους σε έρευ-

νες πεδίου συλλογή στοιχείων συμμετοχή στην συγγραφή άρθρων και ερευνητικών

προτάσεων και εξοικείωσή τους σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες όπως οργάνωση

επιστημονικών συνεδρίων διαδικασία κρίσης άρθρων σε διεθνή περιοδικά κτλ

336 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Διδακτορικών

Σπουδών

Το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 το πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών του

Τμήματος είχε 40 υποψήφιους διδάκτορες εκ των οποίων οι δύο είναι αλλοδαποί Η

δυνατότητα που παρέχεται από τον κανονισμό του ΠΜΣ για εκπόνηση διδακτο-

ρικών διατριβών στην αγγλική γλώσσα αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα διεθνο-

ποίησης του προγράμματος διδακτορικών σπουδών Το πρόγραμμα διδακτορικών

σπουδών στο μέλλον θα πρέπει να προσελκύσει φοιτητές από την Ευρώπη τα

Βαλκάνια και την ΝΑ Ευρώπη για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε γνωστικά

αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα Στο πλαίσιο της περαιτέρω διεθνοποίησης του

προγράμματος προτείνεται η ενθάρρυνση εκπόνησης διδακτορικών διατριβών με την

συμμετοχή καθηγητών στην τριμελή επιτροπή από πανεπιστήμια του εξωτερικού

33

4 Διδακτικό έργο

41 Πώς κρίνετε την αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού

Με βάση τα απογραφικά δελτία που συμπληρώθηκαν από τους διδάσκοντες

αλλά και τα φύλλα αξιολόγησης των διδασκόντων που συμπληρώθηκαν από τους

φοιτητές σχηματίζεται η εικόνα ότι η αποτελεσματικότητα του διδακτικού

προσωπικού είναι αρκετά ικανοποιητική σε σχέση πάντα με τη φυσιογνωμία και

τους σκοπούς που θεραπεύει το συγκεκριμένο Τμήμα Η εντύπωση αυτή

δημιουργείται αφενός από το ερευνητικό και διδακτικό έργο των διδασκόντων και

αφετέρου από την αξιολόγηση της διδασκαλίας από τους φοιτητές

Θα πρέπει επίσης να ειπωθεί ότι για να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα

αρκετοί από τους διδάσκοντες ανανεώνουν σε τακτά διαστήματα το περιεχόμενο

των μαθημάτων τους λαμβάνοντας υπόψη της εξελίξεις στο χώρο τους Ασφαλώς

κύρια συνιστώσα της αποτελεσματικότητας αποτελεί και η ερευνητική προσπάθεια

του διδάσκοντα που πρέπει συνεχώς να τροφοδοτεί τη διδακτική ύλη του

μαθήματος Άρα θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ

ερευνητικής και διδακτικής προσπάθειας

Επίσης η αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού αντανακλάται στις

πρόσφατες επιτυχίες των φοιτητώναποφοίτων μας που έχουν αριστεύσει σε εισαγω-

γικές εξετάσεις μεταπτυχιακών προγραμμάτων της ημεδαπής (ο βαθμός δυσκολίας

είναι υψηλός για το Τμήμα διότι θεραπεύει ταυτόχρονα πολλά γνωστικά αντικεί-

μενα) στην εισαγωγή τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα γνωστών Πανεπιστημίων

της αλλοδαπής και στις προσλήψεις σε διάφορα Ιδρύματα Οργανώσεις και

Ιδιωτικές Επιχειρήσεις

Εκτός των ανωτέρω ένα σημείο που επηρεάζει δυσμενώς την αποτελεσματι-

κότητα των διδασκόντων είναι και τα διάσπαρτα μαθήματα του ωρολογίου προγράμ-

ματος Το σύστημα κατανομής των αιθουσών μεταξύ των τμημάτων αναγκάζει το

Τμήμα να τοποθετεί μαθήματα είτε σε προχωρημένες ώρες είτε με μεγάλα κενά

μεταξύ των μαθημάτων Έτσι ο φοιτητής είτε είναι κουρασμένος και δεν μπορεί να

παρακολουθήσει και να συμμετάσχει επιτυχώς στις διαλέξεις των μαθημάτων είτε

δεν παρουσιάζεται στα μαθήματα με αποτέλεσμα η παρουσία των φοιτητών σε

34

αρκετά μαθήματα να είναι περιορισμένη Ως συνέπεια κρίνεται αναγκαία η εντατικο-

ποίηση των προσπαθειών εξομάλυνσης του ωρολογίου προγράμματος ώστε να έχει

συνοχή και να μην παρουσιάζει μεγάλα χρονικά κενά μεταξύ των μαθημάτων

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε εβδομαδιαία βάση οι προπτυχιακές ώρες διδα-

σκαλίας που αντιστοιχούν στα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος ανέρχονται σε τουλάχιστον

τέσσερεις για το ένα εξάμηνο και σε τουλάχιστον 8 ώρες για το άλλο εξάμηνο του

ακαδημαϊκού έτους Επιπροσθέτως 13 εκ των 21 μελών ΔΕΠ του Τμήματος (62)

διδάσκουν και στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

42 Πώς κρίνετε την ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διδακτικής διαδικασίας

Σύμφωνα με τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης η διδασκαλία του συνόλου

σχεδόν των διδασκόντων κρίνεται από καλή ως πολύ ικανοποιητική Τα σχόλια των

φοιτητών είναι εποικοδομητικά και από θετικά ως πολύ θετικά Ορισμένοι διδάσκο-

ντες κρίνονται ιδιαίτερα δημοφιλείς και χαρισματικοί και μεμονωμένες περιπτώσεις

ως ιδιαίτερα αυστηροί και δύσκολοι

Αναμφίβολα το έργο των διδασκόντων δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι οι

πρωτοετείς φοιτητές οι οποίοι εγγράφονται με εισαγωγικές εξετάσεις είναι ήδη

εκπαιδευμένοι σε έναν άλλο τρόπο εκμάθησης (αποστήθιση) και συνήθως υστερούν

στην κριτική συνθετική και δημιουργική σκέψη Παρότι οι περισσότεροι από τους

φοιτητές αυτούς έχουν εισαχθεί με υψηλές βαθμολογίες παρουσιάζουν σημαντικές

αδυναμίες ως προς την εξοικείωση βασικών εννοιών συνεκτικής γνώσης ενώ η

εξοικείωσής τους σε σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής είναι σχετικά περιορι-

σμένη Βάσει αυτών των δεδομένων το θέμα της προσαρμογής των φοιτητών θα

πρέπει να προβληματίσει το Τμήμα και να μεριμνήσει έτσι ώστε οι φοιτητές να

υποβοηθούνται προκειμένου να αντεπεξέρχονται αποτελεσματικότερα στις απαιτή-

σεις του προγράμματος σπουδών Η αύξηση του αριθμού των εισαχθέντων χωρίς

κάποια σταθερά ακαδημαϊκά κριτήρια και βασικές υλικοτεχνικές υποδομές υποβα-

θμίζει την ποιότητα σπουδών και αυξάνει πολλαπλασιαστικά την προσπάθεια που

καταβάλουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι

35

Στο γράφημα Δ7 παρουσιάζεται η κατανομή των βαθμών των αποφοιτησάντων

από το Τμήμα κατά τα τέσσερα τελευταία ακαδημαϊκά έτη και στο σύνολο αυτών Ο

μέσος όρος της βαθμολογίας των αποφοιτησάντων παρουσιάζεται εντός παρενθέ-

σεως στον οριζόντιο άξονα και κάτω από τα ακαδημαϊκά έτη ενώ τα διαστήματα

τιμών στα οποία ομαδοποιήθηκαν οι βαθμοί ήταν (i) [50 60) (ii) [60 70)

(iii) [70 85) amp (iv) [85 10]

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ7 εκ των 53 αποφοιτησάντων από το

Τμήμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 μόλις το 189 αυτών είχε βαθμό

πτυχίου κάτω από 6 το 3774 είχε βαθμό από 6 έως 7 το 5472 είχε βαθμό από 7

έως 85 και τέλος 566 αποφοίτησε με βαθμό μεγαλύτερο του 85 Ο μέσος όρος

της βαθμολογίας των 53 φοιτητών που αποφοίτησαν κατά το συγκεκριμένο ακαδη-

μαϊκό έτος ανήλθε σε 719 Από την άκρα δεξιά ράβδο του γραφήματος προκύπτει

ότι για το σύνολο των τεσσάρων ακαδημαϊκών ετών (2007-08 ~ 2010-11) εκ των

συνολικά 184 αποφοιτησάντων το 4567 είχε βαθμό μικρότερο του 7 το 5435

είχε βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 7 ενώ ο μέσος όρος της βαθμολογίας τους ανήλθε

στο 714 Αξίζει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ετών μόλις το 163 των

αποφοιτησάντων είχε βαθμό χαμηλότερο του 6 ενώ το 598 αρίστευσε

πετυχαίνοντας ένα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 85

36

Στο παραπάνω γράφημα παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του λόγου των

φοιτητών που (δεν) αποφοίτησαν κατά τη διάρκεια κάθε ενός εκ των τεσσάρων ακαδη-μαϊκών ετών προς τους νεοεισερχομένους στο Τμήμα κατά τα αντίστοιχα ακαδη-μαϊκά έτη Όπως διαπιστώνουμε με το πέρασμα του χρόνου το ποσοστό των φοιτητών που (δεν) αποφοιτούν μειώνεται (αυξάνεται) δραματικά από το 6667 (3333) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 στο ιδιαιτέρως χαμηλό (υψηλό) ποσοστό της τάξης του 1013 (8987) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-08

Η παρατηρούμενη φθίνουσα πορεία του ποσοστού των φοιτητών που

αποφοιτούν θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης εκ μέρους των μελών ΔΕΠ του Τμήματος προκειμένου να αναζητηθούν τόσο τα αίτια πρόκλησης του εν λόγω φαινομένου όσο και οι αναγκαίες δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να οδη-γήσουν στην ανατροπή της φθίνουσας διαχρονικά πορείας του εν λόγω ποσοστού

Μία πιθανή αιτιολόγηση του παραπάνω φαινομένου θα μπορούσε να βασιστεί

στο γεγονός ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των φοιτητών παίρνει πτυχίο με την συμπλήρωση των κανονικών ετών της διάρκειας φοίτησής τους Για παράδειγμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 οπότε και εμφανίστηκε το υψηλότερο ποσοστό αποφοιτησάντων εκ των 44 φοιτητών που αποφοίτησαν μόλις οι τέσσερεις (909) πήραν πτυχίο με την ολοκλήρωση του κανονικού κύκλου σπουδών τους (4 έτη) Δεκαπέντε από τους αποφοιτήσαντες (3409) πήραν πτυχίο στα 5 έτη είκοσι δύο (50) αποφοίτησαν έπειτα από 6 έτη σπουδών και 3 φοιτητές (682) έλαβαν πτυχίο μετά από 7 έτη σπουδών

37

Να σημειωθεί τέλος ότι κατά τη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 και για το σύνολο των εξεταζόμενων μαθημάτων η

συμμετοχή σrsquo αυτές των εγγεγραμμένων φοιτητών ανήλθε κατά μέσο όρο στο

5236 ενώ εκ των συμμετεχόντων στις εξετάσεις κατά μέσο όρο το 7816

πέρασε επιτυχώς το μάθημα στο οποίο εξετάστηκε

43 Πώς κρίνετε την οργάνωση και την εφαρμογή του διδακτικού έργου

Με βάση τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης των φοιτητών η οργάνωση και η

εφαρμογή του διδακτικού έργου κρίνεται από ικανοποιητική έως πολύ

ικανοποιητική πλην εξαιρέσεων Οι φοιτητές επισημαίνουν ότι η χρήση οπτικών

μέσων (εικόνας) κάνει το μάθημα πιο ευχάριστο και ενθαρρύνουν τέτοιες μεθόδους

Αρκετοί διδάσκοντες με την έναρξη του εξαμήνου μοιράζουν στους φοιτητές

ολοκληρωμένα syllabi που περιλαμβάνει το περιεχόμενο τους σκοπούς τη

βιβλιογραφία τον τρόπο εξέτασης του μαθήματος καθώς και φωτοτυπίες άρθρων

από βιβλία και περιοδικά προκειμένου να συμπληρωθεί η ύλη των διδακτικών

βοηθημάτων Ορισμένοι από τους διδάσκοντες στο syllabus καταγράφουν ανά

εβδομάδα το περιεχόμενο των μαθημάτων τους με τη σχετική βιβλιογραφία Τα

στοιχεία αυτά laquoαναρτώνταιraquo στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου COMPUS

όπου έχουν πρόσβαση οι φοιτητές με κωδικό Κατά τη γνώμη μας η μέθοδος αυτή

είναι η πλέον ενδεδειγμένη καθώς οι φοιτητές μπορούν να ενημερωθούν ανά πάσα

στιγμή για το μάθημα ιδιαίτερα αν απουσίασαν Άρα συνιστάται η μέθοδος αυτή να

εφαρμόζεται από όλους τους διδάσκοντες

44 Πώς κρίνετε τα εκπαιδευτικά βοηθήματα

Τα βοηθήματα επιλέγονται από τους καθηγητές με κριτήριο να ανταποκρίνονται

όσον το δυνατόν περισσότερο στην ύλη του μαθήματος Συμπληρώνονται με φωτο-

τυπίες άρθρων αποσπάσματα άλλων βιβλίων και σημειώσεων του διδάσκοντα

προκειμένου να καλύπτεται η ύλη

Τα περισσότερα εκπαιδευτικά βοηθήματα κρίνονται επαρκή για τις ανάγκες των

μαθημάτων Σε πολλά επιστημονικά πεδία υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία η οποία

βοηθά τον διδάσκοντα στην προσπάθειά του Όμως έχει παρατηρηθεί σε ορισμένα

38

μαθήματα η ελληνική βιβλιογραφία να είναι από ελλιπής έως ανύπαρκτη για την

κάλυψη των αναγκών των μαθημάτων Στις περιπτώσεις αυτές ο διδάσκων καλείται

να εξεύρει λύσεις ώστε το καλυφτεί το κενό που παρουσιάζει η ελληνική βιβλιο-

γραφία Σε άλλες περιπτώσεις μεταφράσεις αγγλόφωνων βιβλίων παρουσιάζουν

προβλήματα ως προς την σωστή διατύπωση των όρων και των ορολογιών

45 Πως κρίνετε τα διαθέσιμα μέσα και υποδομές

Το Τμήμα βρίσκεται σε οριακό σημείο από πλευράς χώρων εργασίας των μελών

ΔΕΠ Στην παρούσα χρονική στιγμή οι διαθέσιμοι χώροι που θα μπορούσαν να

χρησιμοποιηθούν ως γραφεία είναι ανύπαρκτοι ενώ σε μία τουλάχιστον περίπτωση

δύο μέλη ΔΕΠ μοιράζονται το ίδιο γραφείο Προφανώς το συγκεκριμένο πρόβλημα

θα ενταθεί στην περίπτωση που μελλοντικά αυξηθούν τα μέλη ΔΕΠ ήκαι ΕΕΔΙΠ

Αναφορικά με τους χώρους διδασκαλίας το τμήμα καλύπτει με επάρκεια τις

ανάγκες του Ο υφιστάμενος υποστηρικτικός εξοπλισμός (υπολογιστές βιντεο-

προτζέκτορες μηχανήματα προβολών) ο οποίος είναι αναγκαίος για την πραγματο-

ποίηση των μαθημάτων κρίνεται ικανοποιητικός Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί

το γεγονός ότι ως συνέπεια των υφιστάμενων περικοπών (α) δεν χορηγούνται

εκτυπωτικά μηχανήματα στα νέα μέλη ΔΕΠ τα οποία καλύπτουν τις εργασιακές

τους ανάγκες χρησιμοποιώντας ένα κοινό εκτυπωτικό μηχάνημα (β) τα παλαιότερα

μέλη ΔΕΠ τα οποία είχαν εφοδιασθεί κατά το παρελθόν με εκτυπωτικά μηχανήματα

αντιμετωπίζουν προβλήματα αναφορικά με την προμήθεια αναλώσιμων (μελανάκια)

και (γ) το σύνολο των μελών ΔΕΠ και η Γραμματεία του Τμήματος χρησιμοποιούν

Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές παλαιάς τεχνολογίας οι οποίοι με δυσκολία ανταποκρί-

νονται στις τεχνολογικές απαιτήσεις των νέων λειτουργικών προγραμμάτων

Η γραμματειακή κάλυψη δεν επαρκεί καθώς το προσωπικό είναι ολιγομελές ενώ

σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη ΔΕΠ αναγκάζονται να εκπληρώνουν τα ίδια τα

γραμματειακά τους καθήκοντα Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι η επιβά-

ρυνση με επιπλέον διοικητικά καθήκοντα γραμματειακής φύσης των μελών ΔΕΠ

μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται η επεξεργασία των στοιχείων και η σύνταξη

και της παρούσης έκθεσης είναι εις βάρος του επιστημονικού τους έργου καθώς

απαιτεί χρόνο

39

46 Πώς κρίνετε τον βαθμό αξιοποίησης των τεχνολογιών πληροφορικής και

επικοινωνιών

Τα μέλη ΔΕΠ κάνουν εκτεταμένη χρήση των τεχνολογικών δυνατοτήτων που

τους παρέχονται προκειμένου να ανταποκριθούν στα ερευνητικά διδακτικά και

διοικητικά τους καθήκοντα Πιο συγκεκριμένα τα μέλη ΔΕΠ κάνουν χρήση των

ατομικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και χρησιμοποιούν τακτικά τα λογισμικά

καθώς επίσης και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για την επικοινωνία τους με τους

ερευνητικούς εταίρους και τους φοιτητές τους Εκτός όμως από τη χρήση αυτή ένας

σημαντικός αριθμός διδασκόντων χρησιμοποιεί το διαθέσιμο ηλεκτρονικό

εξοπλισμό για τις τακτικές διαλέξεις των μαθημάτων και για την ανάρτηση της ύλης

των μαθημάτων και ανακοινώσεων στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου το

COMPUS Σε λίγες επίσης περιπτώσεις χρησιμοποιείται και η αίθουσα

τηλεδιάσκεψης για την προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών

47 Πώς κρίνετε την αναλογία διδασκόντωνδιδασκομένων και τη μεταξύ τους

συνεργασία

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει στα πλαίσια της παραγράφου 222 ο υφιστάμενος

λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ θεωρείται ικανοποιητικός και ανέρχεται

σε 19 (φοιτητές ανά μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί

συμβάσει διδάσκοντες οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την

εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται

στους 14 φοιτητές περίπου ανά διδάσκοντα

Στο γράφημα Δ9 που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη της αναλογίας (α)

των προπτυχιακών φοιτητών (β) των μεταπτυχιακών φοιτητών (γ) των υποψηφίων

διδακτόρων και (δ) του συνόλου αυτών προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του

Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2007-08 έως και 2010-11 Όπως διαπιστώνουμε

ο αριθμός των προπτυχιακών και των μεταπτυχιακών φοιτητών που αναλογεί σε

κάθε ένα από τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζει μία σταθεροποίηση ανερχόμενη

στα 23 και 1 άτομα αντιστοίχως Σταθερά ανοδική εμφανίζεται να είναι η πορεία του

αριθμού των υποψηφίων διδακτόρων ανά μέλος ΔΕΠ του Τμήματος

40

Η μέχρι σήμερα αναλογία δίδει τη δυνατότητα ανάπτυξης καλής και εποικο-

δομητικής συνεργασίας μεταξύ των διδασκόντων και των φοιτητών και στην άμεση

επαφή τους Οι διδάσκοντες βρίσκονται πάντοτε κοντά στους φοιτητές για επίλυση

ακαδημαϊκών θεμάτων και δείχνουν κατανόηση σε προσωπικά τους προβλήματα

Τέλος οι διδάσκοντες δέχονται τους φοιτητές κατά την διάρκεια των laquoωρών

γραφείουraquo αλλά και μέσω προηγούμενης συνεννοήσεως Επισημαίνεται ότι οι

διδάσκοντες κάνουν κατάτμηση των ωρών γραφείου σε δύο διαφορετικές ημέρες της

εβδομάδας ώστε να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στους φοιτητές

48 Πώς κρίνετε τον βαθμό σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα

Δυστυχώς οι φοιτητές έρχονται στο πανεπιστήμιο μυημένοι στην αποστήθιση

και όχι στην κριτική σκέψη Γίνεται προσπάθεια με την ανάθεση εργασιών να

εξοικειωθούν με την έρευνα Στο έργο μας βρίσκουμε υποστήριξη από το προσωπικό

της βιβλιοθήκης που με κάθε τρόπο ενθαρρύνει τους φοιτητές

Στα πλαίσια του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών παρέχεται στους

φοιτητές η δυνατότητα συγγραφής μίας πτυχιακής εργασίας με σκοπό οι φοιτητές να

εξοικειωθούν στις τεχνικές της έρευνας και να αποκτήσουν τα απαραίτητα εργαλεία

41

για την ανάπτυξη των διαφόρων επιστημονικών θεμάτων με τα οποία ενασχολούνται

στα πλαίσια των εργασιών Η πτυχιακή εργασία είναι προαιρετικό μάθημα στα δύο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών τους Προϋπόθεση για την ανάληψη πτυχιακής

εργασίας είναι ο φοιτητής (α) να είναι στο 4ο έτος (β) να έχει περάσει το 50 των

μαθημάτων και (γ) να έχει κάνει τουλάχιστον 2 γραπτές εργασίες στα πλαίσια

κάποιων μαθημάτων που έχει περάσει

Επίσης στην ανάπτυξη ερευνητικού περιβάλλοντος συμβάλουν τα σεμινάρια που

διοργανώνονται κάθε δεκαπενθήμερο με την συμμετοχή μεταπτυχιακών φοιτητών

και ερευνητών είτε του Πανεπιστημίου Μακεδονίας είτε άλλων πανεπιστημίων Στα

σεμινάρια αυτά οι υποψήφιοι διδάκτορες παρουσιάζουν μέρος της έρευνάς τους ή

και την πρόοδο της διατριβής τους καθώς και νέες ερευνητικές εργασίες τους

49 Πώς κρίνετε τις συνεργασίες με εκπαιδευτικά κέντρα του εσωτερικού και

του εξωτερικού και με το κοινωνικό σύνολο

Το Τμήμα είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα ανταλλαγών ΕRASMUS με

πανεπιστήμια της Αυστρίας Βουλγαρίας Γαλλίας Γερμανίας Ουγγαρίας Πολωνίας

Ρουμανίας Σλοβενίας Τουρκίας Τσεχίας amp Φινλανδίας

Προπτυχιακοί και Μεταπτυχιακοί Φοιτητές του Τμήματος έχουν επισκεφθεί

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής4

στα πλαίσια του

προγράμματος ERASMUS Από την άλλη πλευρά 6 φοιτητές Πανεπιστημίων της

αλλοδαπής έχουν επισκεφθεί το Τμήμα μας Το Τμήμα μας σε συνεργασία και με τα

άλλα τμήματα του Πανεπιστημίου αποφάσισε να προσφέρει ένα μικρό αριθμό

μαθημάτων στην Αγγλική ώστε να μπορούν οι φοιτητές της αλλοδαπής που

επισκέπτονται το Τμήμα μας να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να παίρνουν μέρος

σε όλη τη διαδικασία του μαθήματος

Το Τμήμα έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με Πανεπιστήμια του

εξωτερικού όπως (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania

(β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της Γαλλίας (γ) το

4 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 18 φοιτητές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ

42

Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το

Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου

Πρέπει να σημειωθεί και η λειτουργία καλοκαιρινών σχολείων (summer

schools) σε εξειδικευμένα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα με στόχο

την προσέλκυση σπουδαστών από τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη

κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ολυμπία κλπ)

Οι φοιτητές του Τμήματος μπορούν να συμμετέχουν στην AIESEC διεθνή

οργάνωση νεότητας η οποία εδρεύει σε χώρο του πανεπιστημίου και η οποία

προσφέρει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης και απόκτησης διεθνούς εμπειρίας στο

εξωτερικό Τέλος η συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

Σπουδών συμβάλει στη διεθνοποίηση του Τμήματος

410 Πώς κρίνετε την κινητικότητα του διδακτικού προσωπικού και των

φοιτητών

Η μέχρι τώρα κινητικότητα των διδασκόντων και φοιτητών μπορεί να θεωρηθεί

αρκετά ικανοποιητική Παράγοντες που συντελούν στον περιορισμό της

κινητικότητας του διδακτικού προσωπικού είναι οι τεράστιες διδακτικές ανάγκες του

Τμήματος και η έλλειψη διδακτικού προσωπικού που θα μπορούσε να αναπληρώσει

διδάσκοντες σε περίπτωση εκπαιδευτικής άδειας Άρα αναγκαία και ικανή συνθήκη

για την κινητικότητα των διδασκόντων θεωρείται η εξεύρεση λύσης για την

πλήρωση των μαθημάτων από συναδέλφους ή διδάσκοντες επί συμβάσει ώστε να

μην διακοπεί η εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών

Στις περιπτώσεις που διδάσκοντες έκαναν χρήση του δικαιώματός της εκπαι-

δευτικής άδειας μερίμνησαν ώστε τα μαθήματά τους να συνεχιστούν απρόσκοπτα

χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στους φοιτητές μας Από την άλλη όμως πλευρά

πρέπει να επισημάνουμε ότι το διδακτικό έργο των διδασκόντων αυτών που

επωμίζονται τις επιπρόσθετες ώρες διδασκαλίας αυξάνει τον όγκο του διδακτικού

τους έργου και επιδρά αρνητικά στις επιδόσεις τους τόσο στις διδακτικές όσο και

στις ερευνητικές

43

Κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης των εκπαιδευτικών τους αδειών τα μέλη

ΔΕΠ του Τμήματος συμβάλλουν στην προσπάθεια διεθνοποίησης αυτού με την

παρουσία και δράση τους Πιο συγκεκριμένα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11

μέλη ΔΕΠ του Τμήματος επισκεφτήκαν πανεπιστημιακά ιδρύματα στην ΠΓΔΜ

(Πανεπιστήμιο Κυρίλλου και Μεθοδίου) στην Κύπρο (Πανεπιστήμιο Κύπρου) και

στις ΗΠΑ (Princeton amp Tufts Universities)

Στα πλαίσια Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ανταλλαγών μελών ακαδημαϊκού

προσωπικού και φοιτητών συνολικά 12 προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος

φοίτησαν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 σε άλλο ΑΕΙ ή Τμήμα Πανεπιστημίου

του εξωτερικού αριθμός διπλάσιος από τον αντίστοιχο του προηγούμενου

ακαδημαϊκού έτους ενώ από το Τμήμα φιλοξενήθηκαν 6 αλλοδαποί προπτυχιακοί

φοιτητές προερχόμενοι από πανεπιστήμια του εξωτερικού [University of St Kiril amp

St Metodious (Βουλγαρία) Institute drsquo Etudes Politiques (Γαλλία) και University of

Pannonia (Ουγγαρία)] Επιπροσθέτως κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος (2010-11) και

ένα μέλος ΔΕΠ του Τμήματος δίδαξε σε προπτυχιακό επίπεδο σε ΑΕΙ ή Τμήμα του

εξωτερικού ενώ ένα ακαδημαϊκό μέλος από ΑΕΙ της αλλοδαπής [Yeditepe

University (Τουρκία)] δίδαξε στο Τμήμα ΒΣΑΣ

Οι εισερχόμενοι ερασμιακοί φοιτητές μπορούν να διαλέξουν την παρακολού-

θηση μαθημάτων που πραγματοποιούνται στην ελληνική γλώσσα είτε κάποιο εκ

των μαθημάτων που πραγματοποιούνται στα αγγλικά τόσο στα πλαίσια του Προγρά-

μματος Σπουδών του Τμήματος5

όσο και στα πλαίσια του Προγράμματος Σπουδών

άλλων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Επιπροσθέτως το Τμήμα τους

παρέχει τη δυνατότητα να μάθουν ελληνικά στα πλαίσια δύο τμημάτων εκμάθησης

ελληνικών (ένα αρχαρίων και ένα προχωρημένων) Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί η

απουσία πρόσθετης οικονομικής ενίσχυσης (από το Πανεπιστήμιο ή το Τμήμα) των

φοιτητών και των μελών ΔΕΠ του Τμήματος που λαμβάνουν μέρος στα προγράμ-

ματα κινητικότητας

5 Συνολικά τέσσερα μαθήματα του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών πραγματοποιούνται στην αγγλική γλώσσα

44

5 Ερευνητικό έργο

51 Πως κρίνετε την προαγωγή της έρευνας στο πλαίσιο του Τμήματος

Οι Διδάσκοντες του Τμήματος έχουν ενεργή παρουσία στο χώρο της έρευνας

παρουσιάζοντας αξιόλογη ερευνητική πορεία προάγουν την έρευνα στο αντικείμενο

που θεραπεύουν και προσπαθούν να αυξήσουν τις συνεργασίες με φορείς της

Βαλκανικής Σλαβικής και Ανατολικής περιοχής

52 Πως κρίνετε τα ερευνητικά προγράμματα και έργα που εκτελούνται στο Τμήμα

Τα ερευνητικά προγράμματα είναι αρκετά ανταποκρίνονται στις ερευνητικές

ανησυχίες των μελών ΔΕΠ και προάγουν τις επιστήμες που θεραπεύονται στο

Τμήμα Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα εξής

Προγράμματα τα οποία είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη

bull Πρόγραμμα Βασικής Έρευνας Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

laquoΦύλο και κράτος Φεμινιστικός ακτιβιστικός λόγος και πρακτικές της οργάνωσης

Αmargi στη γειτονιά Beyoglu (Κωνσταντινούπολη ndash Τουρκία) (έρευνα σε εξέλιξη

από το 2008 επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συμμετοχή σε πρόγραμμα της European Commission TRES Religion and

Conflict 2008-2010 (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συνεργασία με το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Egnatia Foundation Συνδιοργάνωση

Παγκόσμιου Συνεδρίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Balkan myth Φεβρου-

άριος 2011 διαλέξεων και παράλληλων δράσεων για την έννοια της πολυπολι-

τισμικότητας στα Βαλκάνια (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Ίδρυση ιστοσελίδας και ηλεκτρονικής λίστας wwwbalkanmythcom 2010-11

(επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

3

112 Με ποιους και πώς συνεργάσθηκε η ΟΜΕΑ για τη διαμόρφωση της

έκθεσης

Τούτο το εγχείρημα απαιτούσε την συνδρομή πολλών οργάνων και ατόμων

ως συνέπεια του πλήθους και της πολυπλοκότητας της διαδικασίας συλλογής των

αναγκαίων στατιστικών στοιχείων Στη διαμόρφωση της έκθεσης συνέβαλαν οι

κάτωθι

Η Γραμματεία του Τμήματος και ειδικότερα (i) ο Προϊστάμενος Δημήτριος

Κατσούκας (ii) ο Διοικητικός Υπάλληλος Φώτης Σαρηγιάννης και (iii) η Υπεύ-

θυνη γραμματειακής υποστήριξης του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

(ΜΠΣ) του οικείου τμήματος Tanja Neskovic οι οποίοι συνέλεξαν τα στοιχεία

και ετοίμασαν τους περισσότερους πίνακες που επισυνάπτονται στην έκθεση

καθώς και την κ Αθανασία Ξηρογιανοπούλου για την συμβολή της με παροχή

οδηγιών για την σύνταξή της έκθεσης και ως προς τον έλεγχο πληρότητας

Το μέλος ΕΤΕΠ Ευάγγελος Δάνης ο οποίος βοήθησε στην συλλογή και

επεξεργασία των στοιχείων από τις διάφορες βάσεις δεδομένων που έχει η

Γραμματεία του Τμήματος

Tέλος οι διδάσκοντες που συνεργάστηκαν για την έγκαιρη παράδοση τόσο

των απογραφικών δελτίων όσο και των επί μέρους στοιχείων που τους

ζητήθηκαν ώστε να συνταχθεί η υφιστάμενη έκθεση και να κατατεθεί προς

συζήτηση στη Γενική Συνέλευση του Τμήματος

113 Ποιες πηγές και διαδικασίες χρησιμοποιήθηκαν για την άντληση

πληροφοριών

Κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών αποτέλεσαν τα απογραφικά δελτία των

διδασκόντων και των φοιτητών Τούτες οι απόψεις κατεγράφησαν και

χαρακτηρίστηκαν σημαντικές για τη βελτίωση και των εσωτερικών διαδικασιών

του Τμήματος Ως αποτέλεσμα εκτός από την έκθεση εσωτερικής αξιολόγησης

προτείνεται η περαιτέρω αξιοποίηση τους μέσω της ΓΣ του Τμήματος αφού

πρώτα διασφαλιστεί το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων Επίσης στις

ερωτήσεις και απορίες της ΟΜΕΑ κατά την διάρκεια της διαδικασίας κλήθηκε

4

να απαντήσει η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας μέσω του ιστοτόπου της Τέλος

πολύτιμη πληροφόρηση παρέχουν οι βάσεις δεδομένων που έχει δημιουργήσει το

διοικητικό προσωπικό της Γραμματείας του Τμήματός μας

114 Πώς και σε ποια έκταση συζητήθηκε η έκθεση στο εσωτερικό του

Τμήματος

Η έκθεση της εσωτερικής διαδικασίας που σημειωτέον περατώθηκε την

29032012 απεστάλη σε όλα τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος την 30032012 και

συζητήθηκε στην ΓΣ του Τμήματος την 04042012

12 Ανάλυση των θετικών στοιχείων και των δυσκολιών που παρουσιάσθηκαν κατά τη διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

Η διαδικασία σύνταξης της παρούσης έκθεσης παρέχει στο Τμήμα την

δυνατότητα διαμόρφωσης μιας συνολικής εικόνας για την ποιότητα των

παρεχόμενων υπηρεσιών την επιστημονική επάρκεια των διδασκόντων καθώς

και την λειτουργία του Τμήματος Επιπροσθέτως η διαδικασία σύνταξης της

έκθεσης αξιολόγησης του Τμήματος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ομαλή

δεδομένης της πολύ καλής συνεργασίας τόσο των μελών ΔΕΠ όσο και των

διοικητικών υπηρεσιών του Τμήματος με την ΟΜΕΑ

13 Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας

Προτείνεται η διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης να έχει μεγαλύτερη

χρονική διάρκεια ούτως ώστε η ΟΜΕΑ να έχει το χρόνο να καταγράψει επαρκώς

τις διαδικασίες που ακολουθούνται στο Τμήμα τα προβλήματα αλλά και τις

ανάγκες του Τμήματος

5

2 Παρουσίαση του Τμήματος

21 Γεωγραφική θέση του Τμήματος (πχ στην πρωτεύουσα σε μεγάλη πόλη σε μικρή πόλη συγκεντρωμένο κατανεμημένο σε μια πόλη κλπ)

Το ΒΣΑΣ είναι ένα από τα δέκα τμήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και

στεγάζεται στο κτίριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που βρίσκεται σrsquo ένα από τα

κεντρικότερα σημεία της Θεσσαλονίκης επί της Εγνατίας οδού αριθμός 156

22 Ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ιδρύθηκε το

Σεπτέμβριο του 1996 με το Προεδρικό Διάταγμα 36320-9-1996 και δέχτηκε τους

πρώτους φοιτητές το 1998 Στη δεκαετή περίπου ζωή του το Τμήμα έχει να επιδείξει

αξιοζήλευτη πορεία παρά τα εμπόδια που είχε να υπερπηδήσει Η ανάπτυξή του

ήταν πολύπλευρη και για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 αριθμούσε 21 μέλη ΔΕΠ

490 προπτυχιακούς φοιτητές 23 μεταπτυχιακούς φοιτητές και 40 υποψήφιους

διδάκτορες Κατά το ίδιο έτος ο αριθμός των νεοεισαχθέντων προπτυχιακών

φοιτητών ανήλθε στα 90 άτομα

6

Στο διάγραμμα Δ1 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη των λόγων (α) του

αριθμού των αποφοίτων προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του Τμήματος (β) του

συνολικού αριθμού των νεοεισερχομένων φοιτητών στο Τμήμα προς τον αριθμό των

αποφοίτων (αριστερή κλίμακα) και (γ) του συνολικού αριθμού των φοιτητών που

δεν υπερέβησαν το τέταρτο έτος σπουδών προς τον αριθμό των μελών του τμήματος

(δεξιά κλίμακα)

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 από το γράφημα διαπιστώνεται ότι 1ον περί-

που τρεις (asymp 25) απόφοιτοι αντιστοιχούσαν σε κάθε μέλος ΔΕΠ με την εν λόγω

αναλογία να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις 2ον για κάθε έναν φοιτητή που έπαιρνε

πτυχίο στο Τμήμα εισέρχονταν περίπου 2 (asymp 17) νέοι φοιτητές με την αναλογία

αυτή να παρουσιάζει τάσεις μείωσης και 3ον σε κάθε μέλος ΔΕΠ αντιστοιχούν

περίπου 19 (asymp 188) φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το τέταρτο έτος σπουδών με

την αναλογία αυτή να παρουσιάζει επίσης τάσεις μείωσης κατά τα τελευταία έτη

221 Στελέχωση του Τμήματος σε διδακτικό διοικητικό και εργαστηριακό

προσωπικό κατά την τελευταία πενταετία (ποσοτικά στοιχεία)

7

Όπως ήδη ελέχθη στο τμήμα υπηρετούν 21 μέλη ΔΕΠ Η κατανομή αυτών ανά

βαθμίδα και φύλο παρουσιάζεται αναλυτικά στον πίνακα 1 της 11ης Ενότητας

Μεταξύ αυτών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 περιλαμβάνονται

2 Καθηγητές

12 Αναπληρωτές Καθηγητές

4 Επίκουροι Καθηγητές και

3 Λέκτορες

Επιπροσθέτως στο τμήμα προσφέρουν της υπηρεσίες τους 5 μέλη ΕΕΔΙΠ που

καλύπτουν τις ανάγκες διδασκαλίας των γλωσσών 1 μέλος ΕΤΕΠ ενώ έχει και 9

μέλη επί συμβάσει διδακτικού έργου (ΠΔ 40780) Τα γνωστικά αντικείμενα των

μελών ΔΕΠ καλύπτουν ένα ευρύ επιστημονικό φάσμα που εκτείνεται από την

Οικονομική Επιστήμη Πολιτική Επιστήμη Ιστορία Κοινωνική Ανθρωπολογία έως

και την Νομική

8

Στις στήλες του γραφήματος Δ2 παρουσιάζεται ανά ακαδημαϊκό έτος η ποσο-

στιαία κατανομή των μελών ΔΕΠ του οικείου τμήματος ανά βαθμίδα με την βαθμίδα

του Καθηγητή (Λέκτορα) να παρουσιάζεται να εντοπίζεται στην κορυφή (βάση) της

κάθε ράβδου Κάτω από την παράθεση των ακαδημαϊκών ετών στον οριζόντιο

άξονα και εντός παρενθέσεως παρουσιάζεται ο συνολικός αριθμός των μελών ΔΕΠ

του Τμήματος ανά έτος Όπως προκύπτει από το εν λόγω γράφημα κατά το ακαδη-

μαϊκό έτος 2010 ndash 2011 η μεγάλη πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ (5714 ή 12 μέλη)

εντοπίζεται στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή ενώ μόλις 2 μέλη ΔΕΠ

(952) εμφανίζεται στην υψηλότερη βαθμίδα δηλαδή σrsquo αυτή του Καθηγητή

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων ακαδημαϊκών ετών ο απόλυτος αριθμός

των μελών ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζεται σχετικά σταθερός παρουσιάζοντας μία

σωρευτική αύξηση της τάξης του 14 περίπου κατά την τετραετία των περιόδων

από το 2007-08 έως και το 2010-11

Στο γράφημα Δ3 παρουσιάζεται η εξέλιξη του αριθμού των μελών (α) ΕΕΔΙΠ

(Ειδικό Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό) (β) ΕΤΕΠ (Ειδικό Τεχνικό Εργαστη-

ριακό Προσωπικό) (γ) Διοικητικού Προσωπικού amp (δ) του αριθμού των συμβάσεων

βάσει των οποίων ένας αριθμός διδασκόντων παρείχε τις υπηρεσίες του στο Τμήμα

Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια της παρουσιαζόμενης στο γράφημα περιό-

δου ο αριθμός των μελών ΕΤΕΠ παρέμεινε απολύτως σταθερός σε ένα άτομο ενώ

ο αριθμός των συμβάσεων παρέμεινε σχετικά σταθερός ανερχόμενος κατά μέσο όρο

στις 18 συμβάσεις ανά ακαδημαϊκό έτος Μεταξύ των ακαδημαϊκών ετών 2009-10 amp

9

2010-11 ο αριθμός των μελών ΕΕΔΙΠ παρέμεινε αμετάβλητος (5) ενώ ο αριθμός

των μελών του διοικητικού προσωπικού μειώθηκε από τα 4 στα 3 άτομα

Οι λειτουργίες του Τμήματος εξυπηρετούνται από περιορισμένης επιφάνειας

χώρους ενώ έχει στη διάθεσή του 4 δικές του αίθουσες διδασκαλίας εκ των οποίων

οι δύο χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση των μαθημάτων ξένων γλωσσών

Επιπροσθέτως το τμήμα χρησιμοποιεί και άλλες αίθουσες και αμφιθέατρα του

Πανεπιστημίου καλύπτοντας με επάρκεια τις ανάγκες του Π Π Σ

222 Αριθμός και κατανομή των φοιτητών ανά επίπεδο σπουδών (προπτυ-

χιακοί μεταπτυχιακοί διδακτορικοί) κατά την τελευταία πενταετία

Ο υφιστάμενος λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ όπως αυτός παρου-

σιάζεται στο γράφημα Δ1 θεωρείται ικανοποιητικός για την προαγωγή της γνώσης

στα επιστημονικά πεδία που θεραπεύει το Τμήμα και ανέρχεται σε 19 (φοιτητές ανά

μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί συμβάσει διδάσκοντες

οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του

προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται στους 14 φοιτητές περί-

που ανά διδάσκοντα Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ανωτέρω λόγος εμφανίζει μεν μία

φθίνουσα τάση τα τελευταία χρόνια η τάση όμως αυτή αναμένεται να αντιστραφεί

ως συνέπεια τόσο του αναμενόμενου παγώματος της πρόσληψης νέων μελών ΔΕΠ

amp ΕΕΔΙΠ όσο και της αύξησης του αριθμού των εισακτέων Πάγιο αίτημα του

Τμήματος είναι η αύξηση των μελών ΔΕΠ και ΕΕΔΙΠ για την πλήρωση των

τρεχουσών και μελλοντικών διδακτικών αναγκών του Τμήματος Είναι επίσης

ευνόητο ότι η εύρυθμη λειτουργία του Μ Π Σ πολλαπλασιάζει τις ανάγκες τόσο σε

διδακτικό προσωπικό όσο και σε επίπεδο διοικητικής υποστήριξης

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών του

Τμήματος ανήλθε στους 490 εκ των οποίων 178 δεν είχαν υπερβεί το τέταρτο έτος

σπουδών παρουσιάζοντας κατά την τελευταία τριετία μία μέση αύξηση της τάξης

του 9 Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο συνολικός αριθμός των εισακτέων

στο τμήμα εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash

11 στο Τμήμα εισήλθαν συνολικά 90 φοιτητές εκ των οποίων οι 67 μέσω

εισαγωγικών εξετάσεων 5 μέσω των κατατακτήριων 4 μέσω μεταγραφών από άλλα

τμήματα και 7 από τις άλλες κατηγορίες Επιπροσθέτως 7 από στους συνολικά 90

φοιτητές που εισήχθησαν στο Τμήμα ήταν αλλοδαποί

10

Στα πλαίσια του γραφήματος Δ4 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του συνο-

λικού αριθμού των εγγεγραμμένων (α) προπτυχιακών φοιτητών (β) μεταπτυχιακών

φοιτητών και (γ) υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη

2005-06 έως και 2010-11

Όπως διαπιστώνουμε ο αριθμός των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών

εμφανίζει διαχρονικά μία αύξηση από τα 371 άτομα το 2007-08 στα 490 άτομα την

περίοδο 2010-11 Η μέση ετήσια αύξηση του αριθμού των εγγεγραμμένων

προπτυχιακών φοιτητών ανήλθε στο 976 Όσον αφορά τους μεταπτυχιακούς φοι-

τητές ο αριθμός τους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 ανήλθε στα 23 άτομα

(έπειτα από την αποχώρηση δύο φοιτητών κατά τη διάρκεια του έτους από το ΜΠΣ)

ενώ ο μέσος αριθμός αυτών κατά τα τρία έτη λειτουργίας του ΜΠΣ ανήλθε στα 19

άτομα ανά έτος Αναφορικά τέλος με τον συνολικό αριθμό των εγγεγραμμένων

υποψηφίων διδακτόρων διαπιστώνεται διαχρονικά μία αυξητική τάση του αριθμού

αυτών Ειδικότερα ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων στο Τμήμα αυξήθηκε από

τα 17 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2005-06 στα 40 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2010-

11 εμφανίζοντας ένα μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 1893 ανά έτος

11

23 Σκοπός και στόχοι του Τμήματος

231 Ποιοι είναι οι στόχοι και οι σκοποί του Τμήματος σύμφωνα με το ΦΕΚ ίδρυσής του

Το Τμήμα σύμφωνα με το ιδρυτικό του διάταγμα (άρθρο 1ο) έχει ως κύρια αποστολή

α) να καλλιεργεί και να προάγει τη γνώση για την γλώσσα την ιστορία και τον

πολιτισμό των Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών χωρών και να μελετά και να αναπτύσσει τις οικονομικές κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις των κρατών αυτών με την Ελλάδα

β) να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τα απαραίτητα εφόδια που

εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία

γ) να οργανώνει μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην κατάρτιση επιστημόνων

με εξειδικευμένες γνώσεις σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και δ) να συμβάλει στη μελέτη και προώθηση των σχέσεων του Ελληνισμού με τις

Βαλκανικές Σλαβικές και Ανατολικές χώρες 232 Πώς αντιλαμβάνεται η ακαδημαϊκή κοινότητα του Τμήματος τους

στόχους και τους σκοπούς του Τμήματος

Το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε δυο κύκλους σπουδών Στον

πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το γεωγραφικό χώρο και η

απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά και αναλυτικά εργαλεία

των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την επιλογή της βασικής

γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά (Βαλκανική και Ανατολική

κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον δεύτερο κύκλο σπουδών η

χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφαρμοσμένες Οι φοιτητές

επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται laquoΟικονομικά amp Διεθνείς

Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά και Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατο-

12

λικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική ολοκλή-

ρωση και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον γεωγραφικό χώρο

ενδιαφέροντος του Τμήματος

Η ειδίκευση laquoΠολιτική και Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της περιο-

χής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτής με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο να εκπαιδεύσει τους φοιτητέςτριες έτσι ώστε

να μπορούν να βρουν απασχόληση σε οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης σε

κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς διεθνείς οργανισμούς και στο διεθνές

επιχειρηματικό περιβάλλον έχοντας ένα καλό υπόβαθρο όσον αφορά στο

οικονομικό και νομικό περιβάλλον των διεθνών επιχειρήσεων αλλά και να

μπορούν αν επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο

13

233 Υπάρχει απόκλιση των επίσημα διατυπωμένων (στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος από εκείνους που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει

Το Τμήμα επιδιώκει μέσα από το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα να επιτύχει τους

στόχους που διατυπώνονται στο ΦΕΚ ίδρυσής του τόσο σε επίπεδο προπτυχιακό

όσο και σε επίπεδο μεταπτυχιακό

Σε επίπεδο προπτυχιακό το πρόγραμμα διαμορφώθηκε έτσι ώστε να αποκτήσει

μεγαλύτερη συνεκτικότητα και να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και

εξελίξεις στην ΝΑ Ευρώπη

Σε επίπεδο μεταπτυχιακό η οργάνωση αγγλόφωνου προγράμματος σπουδών με

τίτλο laquoΠολιτικές και Οικονομικές σπουδές σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανα-

τολικής Ευρώπηςraquo που οδηγεί σε απόκτηση τίτλου Master συμβάλει περαιτέρω

στην εμβάθυνση των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων στην ΝΑ Ευρώπη

Σημειώνεται ότι το Τμήμα έχει Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών το οποίο

άρχισε τη λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους

διδάκτορες

234 Επιτυγχάνονται οι στόχοι που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει Αν όχι ποιοι παράγοντες δρουν αποτρεπτικά ή ανασταλτικά στην προσπάθεια αυτή

Το Τμήμα επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που θέτει Όμως σε πολλές

περιπτώσεις οι ανάγκες του Τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του προγράμ-

ματος σπουδών απαιτούν και την πλήρωση σημαντικών διδακτικών θέσεων αλλά

και θέσεων διοικητικής υποστήριξης Η ιδιαιτερότητα του Τμήματος αντανακλάται

στα επιστημονικά εδάφια που θεραπεύει όσο και στις γλώσσες που προσφέρει

Εκτός από την ανάγκη αύξησης των μελών ΔΕΠ και της γραμματειακής

υποστήριξης πρέπει να επισημάνουμε και τις ανάγκες μόνιμου διδακτικού

προσωπικού στον κλάδο των γλωσσών Τη στιγμή αυτή στο Τμήμα υπηρετούν μόνο

5 μόνιμα μέλη διδακτικού προσωπικού για τις γλώσσες Η πλειονότητα των διδα-

σκόντων αποτελείται από συμβασιούχους Το Τμήμα είναι υποχρεωμένο συνεχώς

14

να προκηρύσσει διδακτικές θέσεις επί συμβάσει και να απευθύνεται στο Υπουργείο

για αποσπάσεις διδασκόντων με σαφείς εξειδικεύσεις Σε αρκετές περιπτώσεις οι

αποσπάσεις δεν καλύπτουν τις ανάγκες του Τμήματος ή χαρακτηρίζονται παντελώς

περιττές Ως αποτέλεσμα το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται σωστά και αρκετοί

διδάσκοντες καλούνται να υπερβούν τις ώρες που διδάσκουν ώστε να καλύψουν τα

κενά που δημιουργούνται

235 Θεωρείτε ότι συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων

(στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος

Το Τμήμα θεωρεί ότι θεραπεύει τους στόχους ίδρυσης του Τμήματος και δεν

συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων στο ΦΕΚ ίδρυσης

στόχων του Τμήματος Συνιστά άλλωστε το πρώτο Τμήμα που ιδρύθηκε στην

Ελλάδα με διεπιστημονικό χαρακτήρα που προάγει τις laquoarea studiesraquo και καλλιεργεί

τις γλώσσες προάγει τη γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού με τους γειτονικούς

λαούς δημιουργώντας σωστές προϋποθέσεις για προσέγγιση και ουσιαστική

συνεργασία της Ελλάδας με τους μέχρι πρότινος μακρινούς και άγνωστους γείτονες

24 Διοίκηση του Τμήματος

241 Ποιες επιτροπές είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα

Οι επιτροπές που είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα αφορούν

θέματα φοίτησης σπουδών έρευνας και είναι οι εξής

bull Προγράμματος σπουδών Ν Μαραντζίδης Φ Σιώκης Φ Τσιμπιρίδου amp Α

Τρακάδας σε θέματα ξένων γλωσσών bull Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δ Κυρκιλής

(Διευθυντής) Ι Τζιώνας (Αναπληρωτής Διευθυντής) Σ Δεληπάλλα Χ Παρασκευόπουλος amp Φ Τσιμπιρίδου

bull Erasmus Π Παπάς Ν Ραπτόπουλος amp Κ Τσιτσελίκης bull Διοργάνωσης των διαλέξεων laquoΟι μακρινοί μας γείτονεςraquo Χ Παπαπανάγος

ΔΚαιρίδης ΦΤσιμπιρίδου amp Δ Σταματόπουλος

15

bull Μεταπτυχιακού Σεμιναρίου Οικονομικών Πολιτικής Επιστήμης Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Ευτ Βουτυρά Δ Κυρκιλής Ν Μαραντζίδης και η μεταδιδάκτορας Ελ Πασχαλούδη

bull Επιλογής εισακτέων πτυχιούχων ΑΕΙ ΤΕΙ και αστυνομικών ndash στρατιωτικών

σχολών Χ Παρασκευόπουλος Φ Σιώκης amp Κ Τσιτσελίκης bull Υπεύθυνος πρακτικής άσκησης Χ Παπαπανάγος bull Υπεύθυνος Εργαστηρίου Πληροφορικής Ε Δάνης bull Επιτροπή για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστω-

τικών Μονάδων (ECTS) Γ Αγγελόπουλος Φ Σιώκης amp Δ Σταματόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ερευνών Χ Παπαπανάγος Αναπλ

Μέλος Χ Παρασκευόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στη Επιτροπή Πληροφορικής και Υπολογιστών Χ

Παπαπανάγος Αναπλ Μέλος Φ Σιώκης bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ψηφιοποίησης Μαθημάτων ΕΕ Ι

Αρμακόλας

242 Ποιοι εσωτερικοί κανονισμοί (πχ εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών) υπάρχουν στο Τμήμα

Υπάρχει εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

243 Είναι διαρθρωμένο το Τμήμα σε Τομείς Σε ποιους Ανταποκρίνεται η διάρθρωση αυτή στη σημερινή αντίληψη του Τμήματος για την αποστολή του

Το Τμήμα δεν είναι διαρθρωμένο σε Τομείς και περιλαμβάνει 21 μέλη ΔΕΠ Το

Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος το οποίο αναθεωρήθηκε το 2011 δομείται σε

δύο κύκλους σπουδών Στους φοιτητές προσφέρονται δύο ειδικεύσεις (laquoΟικονομικά

amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo) και δύο κατευθύνσεις

(laquoΣλαβική κατεύθυνσηraquo και laquoΒαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνσηraquo)

16

3 Προγράμματα Σπουδών

31 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών

311 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και στις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατολικών Σπουδών προχώρησε το 2011

στην αναμόρφωση του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών ώστε να αντανακλά

με καθαρό τρόπο την κύρια αποστολή του που είναι η μελέτη και η ανάπτυξη των

οικονομικών πολιτικών και κοινωνικών σχέσεων των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών με την Ελλάδα

Ο στόχοι του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Βαλκανικών Σλαβικών

και Ανατολικών Σπουδών είναι

bull Nα δώσει στο φοιτητή μια σε βάθος και ολοκληρωμένη γνώση της περιοχής

αναφοράς του Τμήματος

bull Η γνώση αυτή να παρέχεται με διεπιστημονική προσέγγιση μέσω της

ανθρωπολογίας της ιστορίας της πολιτικής της οικονομίας των διεθνών

σχέσεων

bull Να είναι συγκριτική μεταξύ κρατών κοινωνιών και οικονομιών της περιοχής

bull Να παρέχει στον φοιτητήτρια εξειδίκευση είτε ως προς την οικονομική και

επιχειρηματική πραγματικότητα εξέλιξη και δυναμική είτε ως προς την

πολιτική οργάνωση και τις διεθνείς σχέσεις της περιοχής αναφοράς ανάλογα με

την επιλογή του φοιτητήτριας

bull Να προσφέρει στον φοιτητήτρια την γλωσσική επάρκεια ώστε να προσεγγίσει

την πραγματικότητα και τις πηγές της γνώσης για την περιοχή με περισσότερο

διεισδυτικό τρόπο

17

Για την υλοποίηση αυτών των στόχων απαιτείται σταθερό και λειτουργικό

πλαίσιο για ένα εύλογα ικανό χρονικό διάστημα

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και μη έχουν τη

δυνατότητα άντλησης πληροφοριών αναφορικά με το νέο πρόγραμμα σπουδών

απευθυνόμενοι (α) στη Γραμματεία του τμήματος και (β) στον οδηγό σπουδών που

διατίθεται από το Τμήμα

312 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Όπως έχει ήδη αναφερθεί το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε

δυο κύκλους σπουδών Στον πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το

γεωγραφικό χώρο και η απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά

και αναλυτικά εργαλεία των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την

επιλογή της βασικής γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά

(Βαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον

δεύτερο κύκλο σπουδών η χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφα-

ρμοσμένες Οι φοιτητές επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται

(α) Οικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσεις και (β) Πολιτική amp Διεθνείς Σχέσεις

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική

ολοκλήρωση κα και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον

γεωγραφικό χώρο ενδιαφέροντος του Τμήματος

18

Η ειδίκευση laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της πε-

ριοχής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Από την ανάλυση των παρουσιαζόμενων στοιχείων στους πίνακες 121 amp 122

της ενδέκατης ενότητας το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει συνο-

λικά 100 μαθήματα τα οποία διακρίνονται στις εξής τρεις κατηγορίες (α) Υποχρεω-

τικά (Υ) με 20 μαθήματα (β) Υποχρεωτικά Επιλογής (ΥΕ) με 28 μαθήματα η

επιλογή των οποίων είναι εφικτή μόνο αφού έχει επιλεγεί η ομάδα των μαθημάτων

και (γ) Επιλογής (Ε) με 52 μαθήματα Στο πρόγραμμα μαθημάτων περιλαμβάνεται η

διδασκαλία 7 συνολικά ξένων γλωσσών μεταξύ των οποίων Αραβικά Βουλγαρικά

Πολωνικά Ρουμανικά Ρωσικά Σερβοκροατικά amp Τουρκικά

19

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ5 όπου παρουσιάζεται η κατανομή των

τριών κατηγοριών μαθημάτων στους δύο κύκλους σπουδών του Τμήματος ο πρώτος

κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 28 από τα 100 μαθήματα του προγράμματος

σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 7143) είναι Υποχρεωτικά τα 8 (ή 2857) είναι

Υποχρεωτικά Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο μάθημα Επιλογής

Ο λόγος των μαθημάτων ΥΥΕ στα πλαίσια του πρώτου κύκλου σπουδών ανέρ-

χεται στο 25 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δύο μαθήματα Υποχρεωτικής Επιλογής

του 1ου κύκλου σπουδών αντιστοιχούν 5 Υποχρεωτικά μαθήματα

Ο δεύτερος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 72 από τα 100 μαθήματα του προγρά-

μματος σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 2778) είναι Υποχρεωτικά Επιλογής τα

52 (ή 7222) είναι Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο Υποχρεω-

τικό μάθημα Ο λόγος των μαθημάτων ΕΥΕ στα πλαίσια του δεύτερου κύκλου

σπουδών ανέρχεται στο 26 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δέκα μαθήματα

Υποχρεωτικής Επιλογής αντιστοιχούν 26 μαθήματα Επιλογής

Αν επιχειρείτο η διάκριση των μαθημάτων που προσφέρονται στο Προπτυχιακό

Πρόγραμμα Σπουδών σε μαθήματα (α) υποβάθρου (Υ) (β) επιστημονικής περιοχής

20

(ΕΠ) (γ) γενικών γνώσεων (ΓΓ) και (δ) ανάπτυξης δεξιοτήτων (ΑΔ) τότε εκ των

συνολικά 100 προσφερόμενων μαθημάτων τα 20 θα χαρακτηρίζονταν ως υποβάθρου

(20) τα 39 θα χαρακτηρίζονταν ως μαθήματα επιστημονικής περιοχής (39) τα

41 θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μαθήματα ανάπτυξης δεξιοτήτων (41)

ενώ στην κατηγορία των μαθημάτων γενικών γνώσεων δεν θα περιλαμβάνονταν

κανένα (0) εκ των προσφερόμενων μαθημάτων

Στο προπτυχιακό πρόγραμμα μαθημάτων δεν εφαρμόζεται το σύστημα των προ-

απαιτούμενων μαθημάτων με εξαίρεση τα μαθήματα των ξένων γλωσσών Η κάλυψη της ύλης εκ μέρους των διδασκόντων πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση με έναν από τους παρακάτω τρόπους (α) με τετράωρη διδασκαλία (Δ4) ο οποίος εφαρμόζεται στο 93 του συνόλου των μαθημάτων (β) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη φροντιστηριακή παράδοση (Δ4Φ1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 6 των μαθημάτων και τέλος (γ) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη παράδοση στο Εργαστήριο ΗΥ (Δ4Ε1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 1 των μαθημάτων

Για την κάλυψη της διδακτέας ύλης γίνεται χρήση πολλαπλής βιβλιογραφίας στο 76 των μαθημάτων ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι διδάσκοντες προβαίνουν και στην παράλληλη χρήση σημειώσεων προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη κάλυψη των θεματικών ενοτήτων που διαπραγματεύονται Κατά τη διάρκεια των παραδόσεων γίνεται χρήση επαρκών εκπαιδευτικών μέσων στα πλαίσια του συνόλου των μαθημάτων του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Να σημειωθεί τέλος ότι 1ον το 88 των μαθημάτων υποβλήθηκε στη διαδικασία της αξιολόγησης εκ μέρους των φοιτητών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 2ον δεν υφίσταται σοβαρή επικάλυψη της ύλης μεταξύ των μαθημάτων και 3ον Το 7 των μαθημάτων προσφέ-ρονται από άλλα προγράμματα σπουδών (Μαθηματικά Διοίκηση Επιχειρήσεων Διεθνές Εμπόριο Βιομηχανική Οργάνωση Διοίκηση Διεθνών Επιχειρήσεων Διεθνές Μάρκετινγκ amp Σύγκληση των Οικονομιών της Α και ΝΑ Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Οικονομία της Αγοράς)

313 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος χρησιμοποιούν διάφορα κριτήρια και τρόπους

εξέτασης Ως επί το πλείστον οι γραπτές εξετάσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο

αξιολόγησης Σε πολλές περιπτώσεις εκτός από την τελική γραπτή εξέταση

πραγματοποιούνται και πρόοδοι κατά την διάρκεια του εξαμήνου ενώ οι

διδασκόμενοι καλούνται να εκπονήσουν πολλές φορές και εργασία σε θέματα που

εμπίπτουν στο αντικείμενο του μαθήματος

21

Η διασφάλιση της αξιολόγησης των φοιτητών κατά τρόπο διαφανή επιτυγχά-

νεται με την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων τόσο του υφιστάμενου νόμου πλαι-

σίου (νόμος 40092011 άρθρο 33 παρ 8 amp 9) όσο και του εσωτερικού κανονισμού

λειτουργίας του Τμήματος Στην περίπτωση που κάποιος φοιτητής επιθυμεί να λάβει

διευκρινήσεις αναφορικά με την αξιολόγησή του συνήθως ζητά την συνδρομή του

επιβλέποντος του μαθήματος μέλους ΔΕΠ Επιπροσθέτως ο φοιτητής κάνοντας

χρήση του δικαιώματος που του παρέχει ο νόμος πλαίσιο (νόμος 4009 άρθρο 6 παρ

1 amp άρθρο 33 παρ10) μπορεί να ζητήσει από τη Γενική Συνέλευση του οικείου

Τμήματος τον ορισμό τριμελούς επιτροπής η οποία θα αναλάβει την εξέταση και

βαθμολόγησή του στην περίπτωση που σε κάποιο μάθημα έχει βαθμολογηθεί

δυσμενώς [κάτω από τη βάση (5)] σε τρεις διαδοχικές εξεταστικές περιόδους

Σε αρκετά μαθήματα οι φοιτητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους και το ακροατήριο συμμετέχει στον σχολιασμό της εργασίας του τρόπου παρουσίασης κλπ Σε λίγες περιπτώσεις και όταν ο αριθμός των φοιτητών είναι μικρός γίνονται και προφορικές εξετάσεις Στην περίπτωση προφορικής εξέτασης η διασφάλιση της διαφάνειας και αξιοπιστίας της διαδικασίας απαιτεί την εξέταση ομάδας φοιτητών συγχρόνως και όχι ενός φοιτητή και μόνον χωρίς την παρουσία άλλων φοιτητών

Κατά τα δύο τελευταία εξάμηνα της φοίτησης οι φοιτητές είναι δυνατό να επιλέξουν την συγγραφή πτυχιακής εργασίας Οι ποιοτικές προδιαγραφές ανάπτυξης των πτυχιακών εργασιών ορίζονται από τα μέλη ΔΕΠ που είναι επιφορτισμένα με την επίβλεψή τους Η διαφάνεια της εξέτασης της πτυχιακής εργασίας διασφαλίζεται με τον ορισμό ενός δεύτερου μέλους ΔΕΠ το οποίο εξετάζει και αυτό τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και το επιστημονικό επίπεδο της εργασίας του φοιτητή

314 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Το νέο πρόγραμμα σπουδών έχει εξωστρεφή χαρακτήρα Στα μαθήματα

χρησιμοποιείται σύγχρονη και διεθνής βιβλιογραφία ενώ γίνεται προσπάθεια εμπ-λουτισμού της Μέσω των συνεργασιών που έχει το Τμήμα με άλλα Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής γίνεται προσπάθεια να αυξηθούν οι ανταλλαγές φοιτητών αλλά και οι μετακινήσεις μελών ΔΕΠ Μεταξύ αυτών θα μπορούσαν να αναφερθούν (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania (υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2011) amp (β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της

22

Γαλλίας (από Ιούλιο του 2011) (γ) το Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου Επιπροσθέτως μέσω του προγράμματος ERASMUS 14 φοιτητές του τμήματος έχουν επισκεφθεί κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής1

ενώ το Τμήμα μας το επισκέφτηκαν 6 αλλοδαποί φοιτητές

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι κατά το ακαδημαϊκό 2010 ndash 2011 επτά από τους ενενήντα νεοεισερχόμενους στο Τμήμα φοιτητές (778) ήταν αλλοδαποί ενώ 4 μαθήματα διδάσκονται σε ξένη γλώσσα2

Σημαντική βοήθεια για την προώθηση του Τμήματος προσφέρεται από τους

συναδέλφους μας οι οποίοι έχουν επισκεφθεί Πανεπιστήμια όπως το Tufts το

Princeton Πανεπιστήμιο του Καΐρου κλπ Τέλος επισημαίνεται ότι έχει τεθεί σε

εφαρμογή το σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων ECTS

315 Πώς κρίνετε την πρακτική άσκηση των φοιτητών

Οι φοιτητές του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν

πρακτική άσκηση επrsquo αμοιβή διάρκειας 2 έως 6 μηνών σε φορέα της επιλογής τους

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται Τράπεζες Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Σύνδεσμοι amp Σύλλογοι Ιδιωτικές και Δημόσιες Επιχειρήσεις σrsquo όλη την επικράτεια

της χώρας

Το Τμήμα φροντίζει για τη διασφάλιση των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών

προοπτικών των αποφοίτων του Από το 2007 οι απόφοιτοι με ειδίκευση Οικονομικά

και Διεθνείς Επιχειρήσεις έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Οικονομικό Επιμελητήριο

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010-11 ολοκληρώθηκαν δύο κύκλοι

Πρακτικής Άσκησης (αrsquo κύκλος 1102010 ndash 31122010 βrsquo κύκλος 132011 ndash

3062011) Στις 172011 ξεκίνησε ο τρίτος κύκλος ο οποίος αναμένεται να ολοκλη-

ρωθεί στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος (31102011) Στα πλαίσια των τριών αυτών

1 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 12 προπτυχιακοί φοιτητές1 μεταπτυχιακός φοιτητής και ένας υποψή-φιος διδάκτορας του Τμήματος καθώς επίσης και 3 φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ 2 Τα εν λόγω μαθήματα ήταν τα εξής a) Governance institutions and corruption in SE Europe and the Balkans b) The politics of the modern middle east c) Investments appraisal amp d) Forced Migration in East and SE Europe

23

κύκλων κατέθεσαν αίτηση συνολικά 37 προπτυχιακοί φοιτητές εκ των οποίων ξεκί-

νησαν και ολοκλήρωσαν την πρακτική τους άσκηση 21 φοιτητές (5676 εκείνων

που κατέθεσαν αίτηση) οι οποίοι και απασχολήθηκαν στα πλαίσια 13 φορέων

Σημειώνεται ότι 1ον οι είκοσι ένας φοιτητές που ολοκλήρωσαν την πρακτική

τους άσκηση αποτελούν το 423 των εγγεγραμμένων στο τμήμα φοιτητών (490)

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 και 2ον κανείς εκ των είκοσι ενός φοιτητών δεν

έλαβε πρόταση εκ μέρους του φορέα στον οποίο απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια

της πρακτικής του άσκησης να συνεχίσει την απασχόλησή του μετά την ολοκλή-

ρωση του προγράμματος

32 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

321 Τίτλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Ο τίτλος του αυτοχρηματοδοτούμενου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

είναι laquoΠολιτικές και Οικονομικές Σπουδές της Σύγχρονης Ανατολικής και

Νοτιοανατολικής Ευρώπηςraquo με γλώσσα διδασκαλίας την Αγγλική (ΜΑ in Politics

and Economics of Modern Eastern and Southeastern Europe)

Το εν λόγω Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) αποτελεί το πρώτο

του Τμήματος δέχθηκε τους πρώτους μεταπτυχιακούς φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος

2008ndash09 και η κανονική διάρκεια αυτού ανέρχεται στους 13 μήνες

Δεδομένου του υψηλού επιπέδου του ακολουθούμενου Μεταπτυχιακού Προγρά-

μματος Σπουδών οι απόφοιτοι του Τμήματος μπορούν να συνεχίσουν τις

μεταπτυχιακές τους σπουδές σε τμήματα του εσωτερικού και του εξωτερικού

Επίσης παρέχει τη δυνατότητα εκπόνησης διατριβής σε κατόχους μεταπτυχιακού

διπλώματος στους γνωστικούς χώρους των ειδικεύσεων που θεραπεύουν οι

διδάσκοντες του Τμήματος

24

322 Τμήματα και Ιδρύματα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών είναι μονοτμηματικό

323 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και τις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα ΒΣΑΣ για την αρτιότερη εκπλήρωση της αποστολής του έχει

οργανώσει μεταπτυχιακές σπουδές με ειδικότερο στόχο την προαγωγή της γνώσης

και την ανάπτυξη της έρευνας αλλά και την επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά

αντικείμενα του Τμήματος

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε επίπεδο Masterrsquos στοχεύει

bull Στην προαγωγή της γνώσης και της έρευνας σχετικά με την σύγχρονη Ανατο-

λική amp Νοτιοανατολική Ευρώπη στους τομείς της οικονομίας και της πολιτικής

bull Στην περαιτέρω εξειδίκευση των αποφοίτων του Τμήματος ΒΣΑΣ στην γνώση

και μελέτη της σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

bull Στην παροχή εξειδίκευσης ως προς την οικονομία και πολιτική της σύγχρονης

Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης στους αποφοίτους άλλων

Πανεπιστημιακών Τμημάτων αλλά και στελεχών του δημόσιου και ιδιωτικού

τομέα τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό

Το Πρόγραμμα Σπουδών αναθεωρείται βελτιώνεται και τροποποιείται βάση

των αποτελεσμάτων της έκθεσης της ομάδας εσωτερικής αξιολόγησης Η εν λόγω

ομάδα ορίζεται ανά διετία από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος και η έκθεση

αυτής στηρίζεται στην αξιολόγηση των μαθημάτων και των διδασκόντων εκ μέρους

των φοιτητών η οποία πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του

εξαμήνου με την συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων

25

324 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του

Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Η δομή και η λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών σπουδών αποσ-

κοπεί στην υποστήριξη της προσπάθειας του Τμήματος να επιτύχει τους στόχους που

περιγράφηκαν νωρίτερα Επιπροσθέτως τα γνωστικά πεδία τα οποία αναπτύσσονται

στα πλαίσια του προγράμματος δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αλληλοσυνδέονται

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης είναι δομημένο με τρόπο που να

προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύνολο εξειδικευμένης και διεπιστημονικής γνώσης

σε ανώτερο επίπεδο για την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα και δυναμική

αλλαγή της περιοχής της Ανατολικής amp Νοτιοανατολικής Ευρώπης την ολοκλή-

ρωση της με την διεθνή κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση

Τα μαθήματα διδάσκονται στην βάση διαλέξεων κατά τις οποίες οι φοιτητές

ενθαρρύνονται να συμμετέχουν κριτικά να διαλέγονται και να εκθέτουν τις απόψεις

τους Στην διεξαγωγή των μαθημάτων σημαντική είναι η συμβολή εκπόνησης και

παρουσίασης πολλαπλών εργασιών για την εξειδίκευση των φοιτητών σε

συγκεκριμένα θεωρητικά ή εμπειρικά ερωτήματα και θέματα την εμπέδωση των

αναλυτικών μεθόδων εργαλείων και τεχνικών την προαγωγή του κριτικού και

συνθετικού πνεύματος και την εξάσκηση σε θέματα παρουσίασης και διαύγειας των

επιχειρημάτων Οι παραπάνω δεξιότητες χρησιμοποιούνται στην εκπόνηση της

μεταπτυχιακής διατριβής η οποία οφείλει να είναι επαρκής σε όλα τα παραπάνω

325 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης διαρκεί 13 μήνες και περιλαμβάνει τέσσερα υποχρεωτικά μαθήματα στο Α΄ εξάμηνο ενώ στο Β΄ εξάμηνο προσφέρο-νται 8 μαθήματα επιλογής από τα οποία ο φοιτητήςτρια επιλέγει τα 4 Η αξιολόγηση των φοιτητώντριών γίνεται στην βάση συνδυασμού γραπτών εξετάσεων στο τέλος του εξαμήνου εργασιών και παρουσιάσεων κατά την διάρκεια του εξαμήνου καθώς και της συμμετοχής αυτών κατά τις διαλέξεις Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στο κριτικό πνεύμα και στην ικανότητα ανάλυσης αλλά και σύνθεσης

26

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των δυο εξαμήνων οι φοιτητές εκπονούν μεταπτυχιακή διατριβή σε θέμα σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών για την οποία παρέχεται επίβλεψη από μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος (μέλος ΔΕΠ) και η οποία αξιολογείται ως προς την ακαδημαϊκή επάρκεια από τον επιβλέποντα και έναν άλλον εξεταστή Ο δεύτερος εξεταστής ορίζεται από τη ΓΣΕΣ μετά την πρόταση της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ και από κοινού με τον επιβλέποντα συμπληρώνουν την έκθεση βαθμολόγησης η οποία συμπεριλαμβάνει και το βαθμό Η μεταπτυχιακή διατριβή αξιολογείται στην βάση των διεθνών ακαδημαϊκών προτύπων ως προς την χρήση αναλυτικών εργαλείων μεθόδων και τρόπων αλλά και την ανάλυση του επιστημονικού ερωτήματος την εμπειρική τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων και την σύνθεση των προτάσεων

Το εφαρμοζόμενο στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών εξεταστικό σύστημα κρίνεται ικανοποιητικό Η εμπειρία που αποκτάται με την πάροδο των ετών θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου να γίνουν οι όποιες αναγκαίες αλλαγές και τροποποιήσεις ώστε το εξεταστικό σύστημα να βελτιωθεί και να ομογενοποιηθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό

326 Πώς κρίνετε τη χρηματοδότηση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος είναι αυτοχρηματοδο-

τούμενο Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές με την εγγραφή τους καταβάλλουν το χρηματικό

ποσό των euro 3000 Εκ του συνολικού ποσού των διδάκτρων ένα ποσοστό της τάξης

του 10 διακρατείται από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Το υπόλοιπο ποσό διατίθεται (α) για την αποζημίωση των διδασκόντων στα πλαίσια

του Προγράμματος μελών ΔΕΠ (β) για την χορήγηση υποτροφιών στους φοιτητές

που συγκεντρώνουν την υψηλότερη βαθμολογία κατά το εξάμηνο αναφοράς των

υποτροφιών amp (γ) για την κάλυψη του κόστους γραμματειακής υποστήριξης

προβολής και προώθησης του ΜΠΣ

327 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των μεταπτυχιακών φοιτητών

Η επιλογή των φοιτητών στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπου-

δών πραγματοποιείται στη βάση (α) του βαθμού του προπτυχιακού τίτλου σπουδών

27

(β) της αποδεδειγμένης επαγγελματικής εμπειρίας (γ) της αποδεδειγμένης γνώσης

άλλων γλωσσών πλην της Αγγλικής (δ) της κατάθεσης δύο τουλάχιστον συστα-

τικών επιστολών amp (ε) της δήλωσης σκοπιμότητας εκ μέρους του ενδιαφερομένου

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 ο συνολικός αριθμός των

προσφερομένων θέσεων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ανήλθε στις 30 Συνολικά

κατατέθηκαν 39 αιτήσεις συμμετοχής εκ των οποίων οι 2 (513) προέρχονταν από

φοιτητές του Τμήματος και οι 35 (9487) από πτυχιούχους άλλων τμημάτων Ο

αριθμός των φοιτητών ο οποίος τελικώς εγγράφηκε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

ανήλθε στους 25 καλύπτοντας περίπου το 83 των προσφερομένων θέσεων Εκ των

25 εγγεγραμμένων φοιτητών οι 5 (20) ήταν αλλοδαποί Να σημειωθεί τέλος ότι

κατά τη περίοδο 2008 ~ 2010 το ποσοστό των εγγεγραμμένων φοιτητών στους

οποίους τελικώς απενεμήθη μεταπτυχιακός τίτλος ανήλθε κατά μέσο όρο στο 77

328 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Η γλώσσα στην οποία πραγματοποιείται η διδασκαλία των μαθημάτων στα

πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών είναι η αγγλική Η επιλογή της

αγγλικής γλώσσας έγινε για να ενισχυθεί η εξωστρέφεια του Προγράμματος (α) με

τη συνεργασία του Τμήματος με άλλα οικεία τμήματα Πανεπιστημίων του

εξωτερικού και (β) με τη συμμετοχή σε αυτό τόσο αλλοδαπών διδασκόντων όσο και

αλλοδαπών φοιτητών Όσον αφορά τη συμμετοχή των τελευταίων στο ΜΠΣ θα

πρέπει να λεχθεί ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 πέντε εκ των από είκοσι

πέντε εγγεγραμμένων του προγράμματος (20) ήταν αλλοδαποί

33 Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος ΒΣΑΣ άρχισε τη

λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους διδάκτορες Το

ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων ανήλθε σε 40

Το 2008 έγινε η επιτυχής υποστήριξη των πρώτων 2 διδακτορικών διατριβών του

Τμήματος με έτος εγγραφής το 2003 Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

καλύπτει ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων το οποίο ανταποκρίνεται στους

28

στόχους του Τμήματος Η υψηλή επιστημονική κατάρτιση των επιβλεπόντων μελών

ΔΕΠ και η ερευνητική και διδακτική τους εμπειρία σε πολύ καλά Πανεπιστήμια του

εξωτερικού διασφαλίζει ως ένα βαθμό την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών

υψηλών προδιαγραφών σε γνωστικά αντικείμενα επιστημονικού ενδιαφέροντος με

εφαρμογή στην οικονομία την πολιτική και την κοινωνία της Ελλάδας και των

χωρών της Βαλκανικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

331 Πως κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και της απαιτήσεις της κοινωνίας

Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών το Τμήμα απονέμει

διδακτορικό δίπλωμα με δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικής διατριβής στην

αγγλική γλώσσα στοχεύοντας (α) στην όσο το δυνατόν εντονότερη διεθνοποίηση

του Τμήματος (β) στην προαγωγή της γνώσης και την ανάπτυξη της έρευνας (γ) την

επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και (δ) στην

ανάδειξη υψηλού επιπέδου επιστημόνων με γνώσεις αναφορικά με την αλληλεπί-

δραση των πολιτικών κοινωνικών και οικονομικών επιστημών και την επίδραση

αυτών πάνω στις οικονομικές πολιτικές και πολιτισμικές δομές της Βαλκανικής της

Ανατολικής Ευρώπης και του Αραβικού Κόσμου

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων θα έχει ως συνέπεια την χρησιμοποίηση των

διδακτόρων του τμήματος τόσο από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας (Τράπεζες

Εμπορικές και Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις κτλ) όσο και από κρατικούς φορείς και

δημόσιες υπηρεσίες (διπλωματικό σώμα υπουργεία πολιτισμού και άμυνας) στην

προσπάθεια αυτών είτε να διεισδύσουν οικονομικά στις αγορές των γειτονικών με

την Ελλάδα χωρών είτε να προετοιμάσουν το έδαφος για την πραγματοποίηση στο

μέλλον κοινών δράσεων με τις χώρες αυτές στους τομείς της οικονομίας των

διεθνών σχέσεων της εκπαίδευσης κτλ

332 Πώς κρίνετε τη δομή του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών

Ο ορισμός του πλαισίου ανάπτυξης της διδακτορικής διατριβής και η αξιολό-

γηση των υποψηφίων διδακτόρων αποτελεί ευθύνη του επιβλέποντος μέλους ΔΕΠ

του Τμήματος και της τριμελούς επιτροπής

29

Στοχεύοντας την βελτίωση του επιπέδου των διδακτορικών σπουδών έχει

καθιερωθεί

(α) Η υποβολή ετήσιας έκθεσης προόδου εκ μέρους του υποψήφιου διδάκτορα

Στα πλαίσια αυτής ο υποψήφιος διδάκτορας παρουσιάζει την πρόοδο της εργασίας

του αναφορικά με την εκπόνηση της διατριβής του και θέτει τους ερευνητικούς του

στόχους για το επόμενο έτος

(β) Η συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο

στα πλαίσια του οποίου παρουσιάζουν τουλάχιστον μία φορά ανά ακαδημαϊκό έτος

την δουλειά τους

(γ) Η ενθάρρυνση των υποψηφίων διδακτόρων να εμπλουτίσουν το βιογραφικό

τους 1ον με την συμμετοχή σε τουλάχιστον ένα συνέδριο με κριτές και 2ον με την

πραγματοποίηση μίας τουλάχιστον δημοσίευσης σε αναγνωρισμένα επιστημονικά

περιοδικά πριν την υποστήριξη της διδακτορικής τους διατριβής Προς αυτή την κα-

τεύθυνση κρίνεται αναγκαία η συνέχιση της οικονομικής ενίσχυσης των υποψηφίων

διδακτόρων3

εκ μέρους του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ώστε να καλύπτονται τα

όποια έξοδα συμμετοχής σε συνέδρια τα έξοδα μετακινήσεων δημοσίευσης κλπ

(δ) Η ενεργότερη συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στην εκπαιδευτική και

ερευνητική διαδικασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών ώστε να απο-

κτήσουν εμπειρίες που θα τους φανούν ιδιαιτέρως χρήσιμες όταν θα κληθούν μελ-

λοντικά να επανδρώσουν κάποιο προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

(ε) Να προσφέρονται στον υποψήφιο διδάκτορα μαθήματα διδακτορικού

κύκλου έπειτα από αίτημα που θα καταθέτει ο ίδιος προς την διοικούσα επιτροπή

του ΜΠΣ Προς αυτήν την κατεύθυνση ενθαρρύνεται και η συμμετοχή μελών ΔΕΠ

άλλων τμημάτων εφόσον αυτό κρίνεται δυνατό και αναγκαίο

3 Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας καλύπτει εν μέρει κάποια από τα εν λόγω έξοδα διαθέτοντας ανά έτος ένα μέγιστο ποσό της τάξης των euro 7500 για το σύνολο του Τμήματος και euro1500 ανά άτομο

30

333 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Η εξέταση των υποψηφίων διδακτόρων κατά τη διάρκεια εκπόνησης της

διδακτορικής διατριβής επαφίεται στον επιβλέποντα Καθηγητή και στην Τριμελή

Επιτροπή η οποία και είναι υπεύθυνη για τον ορισμό και την παρακολούθηση

εκπλήρωσης τόσο των ποιοτικών όσο και των τεχνικών κριτηρίων που θα πρέπει να

χαρακτηρίζουν την εκπονηθείσα διδακτορική διατριβή

Με την κατάθεση της διδακτορικής διατριβής η Τριμελής Επιτροπή υποβάλλει

σχετική εισήγηση στην Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης όπου παρουσιάζεται

και αξιολογείται η διατριβή και προτείνεται η παραπομπή της στην Επταμελή Εξετα-

στική Επιτροπή Ο υποψήφιος διδάκτορας κρίνεται στα πλαίσια των διατάξεων του

εκάστοτε υφιστάμενου νόμου πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας

Εκπαίδευσης Η εφαρμογή των διατάξεων του νόμου διασφαλίζει τόσο το διαφανή

όσο και τον αμερόληπτο χαρακτήρα της κρίσης του έργου του υποψήφιου διδάκτορα

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η δημοσίευση μέρους ή μερών της διδακτορικής

διατριβής κάτι που ενθαρρύνεται εκ μέρους των επιβλεπόντων μελών ΔΕΠ σε

αναγνωρισμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και σε χρόνο προγενέστερο της

υποστήριξής της αποτελεί ουσιαστικά έναν έμμεσο αλλά αυστηρά αντικειμενικό

μηχανισμό ελέγχου της εργασίας του υποψήφιου διδάκτορα το συμπέρασμα μάλιστα

του οποίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με ευκολία

334 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων διδακτόρων

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα κανονισμό μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος

η διαδικασία επιλογής υποψηφίων διδακτόρων απαιτεί υποβολή αίτησης στην οποία

αναγράφεται το πεδίο έρευνας και τα κύρια σημεία της προτεινόμενης έρευνας

αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα αντίγραφα πτυχίου και μεταπτυχιακού διπλώματος

επιπέδου Master άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας επιστημονικές δημοσιεύσεις-

διακρίσεις-λοιποί τίτλοι σπουδών (εφόσον υπάρχουν) και 2 συστατικές επιστολές

(Συνεκτιμάται η επάρκεια σε Βαλκανική Σλαβική ή Ανατολική γλώσσα) Κατόπιν

ο φάκελος υποψηφιότητας ελέγχεται ως προς την πληρότητα των τυπικών

προσόντων από την Συντονιστική Επιτροπή του ΜΠΣ η οποία εισηγείται στην

31

ΓΣΕΣ αν οη υποψήφιοςα πληροί τις προϋποθέσεις του Τμήματος ΒΣΑΣ για

εκπόνηση διδακτορικής διατριβής

Στο γράφημα Δ6 παρουσιάζεται διαχρονικά η εξέλιξη του αριθμού των εγγρα-

φέντων υποψηφίων διδακτόρων και των αποφοίτων καθώς επίσης και μέση διάρκεια

σπουδών (σε έτη) των τελευταίων Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 κατατέθηκαν συνολικά 12 αιτήσεις για την

εκπόνηση διδακτορικών διατριβών οι οποίες και έγιναν αποδεκτές στο σύνολό τους

και το Τμήμα προχώρησε στην απονομή ενός διδακτορικού τίτλου σπουδών Θα

πρέπει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ακαδημαϊκών ετών που παρουσιάζονται

στο γράφημα κανείς εκ των εγγραφέντων υποψηφίων διδακτόρων δεν είναι

πτυχιούχος του Τμήματος Κατά τα τελευταία τέσσερα ακαδημαϊκά έτη η μέση

διάρκεια σπουδών των αποφοίτων ανήλθε στα 6 χρόνια και 3 μήνες

335 Πώς κρίνετε την οργάνωση σεμιναρίων και ομιλιών

Στο Τμήμα λειτουργεί με επιτυχία κύκλος σεμιναρίων στο πλαίσιο του ΜΠΣ

όπου τόσο οι υποψήφιοι διδάκτορες του Τμήματος όσο και μέλη ΔΕΠ Πανεπιστη-

μίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής παρουσιάζουν θέματα του αντικειμένου τους

32

Η συμμετοχή υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος σε διεθνή συνέδρια ερευ-

νητικά δίκτυα και διεθνή fora όπου θα παρουσιάζουν μέρος του ερευνητικού τους

έργου κρίνεται απαραίτητη Τέλος συνιστάται η αύξηση του βαθμού συμμετοχής

των υποψηφίων διδακτόρων στη έρευνα του Τμήματος με συμμετοχή τους σε έρευ-

νες πεδίου συλλογή στοιχείων συμμετοχή στην συγγραφή άρθρων και ερευνητικών

προτάσεων και εξοικείωσή τους σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες όπως οργάνωση

επιστημονικών συνεδρίων διαδικασία κρίσης άρθρων σε διεθνή περιοδικά κτλ

336 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Διδακτορικών

Σπουδών

Το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 το πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών του

Τμήματος είχε 40 υποψήφιους διδάκτορες εκ των οποίων οι δύο είναι αλλοδαποί Η

δυνατότητα που παρέχεται από τον κανονισμό του ΠΜΣ για εκπόνηση διδακτο-

ρικών διατριβών στην αγγλική γλώσσα αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα διεθνο-

ποίησης του προγράμματος διδακτορικών σπουδών Το πρόγραμμα διδακτορικών

σπουδών στο μέλλον θα πρέπει να προσελκύσει φοιτητές από την Ευρώπη τα

Βαλκάνια και την ΝΑ Ευρώπη για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε γνωστικά

αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα Στο πλαίσιο της περαιτέρω διεθνοποίησης του

προγράμματος προτείνεται η ενθάρρυνση εκπόνησης διδακτορικών διατριβών με την

συμμετοχή καθηγητών στην τριμελή επιτροπή από πανεπιστήμια του εξωτερικού

33

4 Διδακτικό έργο

41 Πώς κρίνετε την αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού

Με βάση τα απογραφικά δελτία που συμπληρώθηκαν από τους διδάσκοντες

αλλά και τα φύλλα αξιολόγησης των διδασκόντων που συμπληρώθηκαν από τους

φοιτητές σχηματίζεται η εικόνα ότι η αποτελεσματικότητα του διδακτικού

προσωπικού είναι αρκετά ικανοποιητική σε σχέση πάντα με τη φυσιογνωμία και

τους σκοπούς που θεραπεύει το συγκεκριμένο Τμήμα Η εντύπωση αυτή

δημιουργείται αφενός από το ερευνητικό και διδακτικό έργο των διδασκόντων και

αφετέρου από την αξιολόγηση της διδασκαλίας από τους φοιτητές

Θα πρέπει επίσης να ειπωθεί ότι για να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα

αρκετοί από τους διδάσκοντες ανανεώνουν σε τακτά διαστήματα το περιεχόμενο

των μαθημάτων τους λαμβάνοντας υπόψη της εξελίξεις στο χώρο τους Ασφαλώς

κύρια συνιστώσα της αποτελεσματικότητας αποτελεί και η ερευνητική προσπάθεια

του διδάσκοντα που πρέπει συνεχώς να τροφοδοτεί τη διδακτική ύλη του

μαθήματος Άρα θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ

ερευνητικής και διδακτικής προσπάθειας

Επίσης η αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού αντανακλάται στις

πρόσφατες επιτυχίες των φοιτητώναποφοίτων μας που έχουν αριστεύσει σε εισαγω-

γικές εξετάσεις μεταπτυχιακών προγραμμάτων της ημεδαπής (ο βαθμός δυσκολίας

είναι υψηλός για το Τμήμα διότι θεραπεύει ταυτόχρονα πολλά γνωστικά αντικεί-

μενα) στην εισαγωγή τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα γνωστών Πανεπιστημίων

της αλλοδαπής και στις προσλήψεις σε διάφορα Ιδρύματα Οργανώσεις και

Ιδιωτικές Επιχειρήσεις

Εκτός των ανωτέρω ένα σημείο που επηρεάζει δυσμενώς την αποτελεσματι-

κότητα των διδασκόντων είναι και τα διάσπαρτα μαθήματα του ωρολογίου προγράμ-

ματος Το σύστημα κατανομής των αιθουσών μεταξύ των τμημάτων αναγκάζει το

Τμήμα να τοποθετεί μαθήματα είτε σε προχωρημένες ώρες είτε με μεγάλα κενά

μεταξύ των μαθημάτων Έτσι ο φοιτητής είτε είναι κουρασμένος και δεν μπορεί να

παρακολουθήσει και να συμμετάσχει επιτυχώς στις διαλέξεις των μαθημάτων είτε

δεν παρουσιάζεται στα μαθήματα με αποτέλεσμα η παρουσία των φοιτητών σε

34

αρκετά μαθήματα να είναι περιορισμένη Ως συνέπεια κρίνεται αναγκαία η εντατικο-

ποίηση των προσπαθειών εξομάλυνσης του ωρολογίου προγράμματος ώστε να έχει

συνοχή και να μην παρουσιάζει μεγάλα χρονικά κενά μεταξύ των μαθημάτων

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε εβδομαδιαία βάση οι προπτυχιακές ώρες διδα-

σκαλίας που αντιστοιχούν στα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος ανέρχονται σε τουλάχιστον

τέσσερεις για το ένα εξάμηνο και σε τουλάχιστον 8 ώρες για το άλλο εξάμηνο του

ακαδημαϊκού έτους Επιπροσθέτως 13 εκ των 21 μελών ΔΕΠ του Τμήματος (62)

διδάσκουν και στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

42 Πώς κρίνετε την ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διδακτικής διαδικασίας

Σύμφωνα με τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης η διδασκαλία του συνόλου

σχεδόν των διδασκόντων κρίνεται από καλή ως πολύ ικανοποιητική Τα σχόλια των

φοιτητών είναι εποικοδομητικά και από θετικά ως πολύ θετικά Ορισμένοι διδάσκο-

ντες κρίνονται ιδιαίτερα δημοφιλείς και χαρισματικοί και μεμονωμένες περιπτώσεις

ως ιδιαίτερα αυστηροί και δύσκολοι

Αναμφίβολα το έργο των διδασκόντων δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι οι

πρωτοετείς φοιτητές οι οποίοι εγγράφονται με εισαγωγικές εξετάσεις είναι ήδη

εκπαιδευμένοι σε έναν άλλο τρόπο εκμάθησης (αποστήθιση) και συνήθως υστερούν

στην κριτική συνθετική και δημιουργική σκέψη Παρότι οι περισσότεροι από τους

φοιτητές αυτούς έχουν εισαχθεί με υψηλές βαθμολογίες παρουσιάζουν σημαντικές

αδυναμίες ως προς την εξοικείωση βασικών εννοιών συνεκτικής γνώσης ενώ η

εξοικείωσής τους σε σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής είναι σχετικά περιορι-

σμένη Βάσει αυτών των δεδομένων το θέμα της προσαρμογής των φοιτητών θα

πρέπει να προβληματίσει το Τμήμα και να μεριμνήσει έτσι ώστε οι φοιτητές να

υποβοηθούνται προκειμένου να αντεπεξέρχονται αποτελεσματικότερα στις απαιτή-

σεις του προγράμματος σπουδών Η αύξηση του αριθμού των εισαχθέντων χωρίς

κάποια σταθερά ακαδημαϊκά κριτήρια και βασικές υλικοτεχνικές υποδομές υποβα-

θμίζει την ποιότητα σπουδών και αυξάνει πολλαπλασιαστικά την προσπάθεια που

καταβάλουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι

35

Στο γράφημα Δ7 παρουσιάζεται η κατανομή των βαθμών των αποφοιτησάντων

από το Τμήμα κατά τα τέσσερα τελευταία ακαδημαϊκά έτη και στο σύνολο αυτών Ο

μέσος όρος της βαθμολογίας των αποφοιτησάντων παρουσιάζεται εντός παρενθέ-

σεως στον οριζόντιο άξονα και κάτω από τα ακαδημαϊκά έτη ενώ τα διαστήματα

τιμών στα οποία ομαδοποιήθηκαν οι βαθμοί ήταν (i) [50 60) (ii) [60 70)

(iii) [70 85) amp (iv) [85 10]

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ7 εκ των 53 αποφοιτησάντων από το

Τμήμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 μόλις το 189 αυτών είχε βαθμό

πτυχίου κάτω από 6 το 3774 είχε βαθμό από 6 έως 7 το 5472 είχε βαθμό από 7

έως 85 και τέλος 566 αποφοίτησε με βαθμό μεγαλύτερο του 85 Ο μέσος όρος

της βαθμολογίας των 53 φοιτητών που αποφοίτησαν κατά το συγκεκριμένο ακαδη-

μαϊκό έτος ανήλθε σε 719 Από την άκρα δεξιά ράβδο του γραφήματος προκύπτει

ότι για το σύνολο των τεσσάρων ακαδημαϊκών ετών (2007-08 ~ 2010-11) εκ των

συνολικά 184 αποφοιτησάντων το 4567 είχε βαθμό μικρότερο του 7 το 5435

είχε βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 7 ενώ ο μέσος όρος της βαθμολογίας τους ανήλθε

στο 714 Αξίζει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ετών μόλις το 163 των

αποφοιτησάντων είχε βαθμό χαμηλότερο του 6 ενώ το 598 αρίστευσε

πετυχαίνοντας ένα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 85

36

Στο παραπάνω γράφημα παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του λόγου των

φοιτητών που (δεν) αποφοίτησαν κατά τη διάρκεια κάθε ενός εκ των τεσσάρων ακαδη-μαϊκών ετών προς τους νεοεισερχομένους στο Τμήμα κατά τα αντίστοιχα ακαδη-μαϊκά έτη Όπως διαπιστώνουμε με το πέρασμα του χρόνου το ποσοστό των φοιτητών που (δεν) αποφοιτούν μειώνεται (αυξάνεται) δραματικά από το 6667 (3333) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 στο ιδιαιτέρως χαμηλό (υψηλό) ποσοστό της τάξης του 1013 (8987) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-08

Η παρατηρούμενη φθίνουσα πορεία του ποσοστού των φοιτητών που

αποφοιτούν θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης εκ μέρους των μελών ΔΕΠ του Τμήματος προκειμένου να αναζητηθούν τόσο τα αίτια πρόκλησης του εν λόγω φαινομένου όσο και οι αναγκαίες δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να οδη-γήσουν στην ανατροπή της φθίνουσας διαχρονικά πορείας του εν λόγω ποσοστού

Μία πιθανή αιτιολόγηση του παραπάνω φαινομένου θα μπορούσε να βασιστεί

στο γεγονός ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των φοιτητών παίρνει πτυχίο με την συμπλήρωση των κανονικών ετών της διάρκειας φοίτησής τους Για παράδειγμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 οπότε και εμφανίστηκε το υψηλότερο ποσοστό αποφοιτησάντων εκ των 44 φοιτητών που αποφοίτησαν μόλις οι τέσσερεις (909) πήραν πτυχίο με την ολοκλήρωση του κανονικού κύκλου σπουδών τους (4 έτη) Δεκαπέντε από τους αποφοιτήσαντες (3409) πήραν πτυχίο στα 5 έτη είκοσι δύο (50) αποφοίτησαν έπειτα από 6 έτη σπουδών και 3 φοιτητές (682) έλαβαν πτυχίο μετά από 7 έτη σπουδών

37

Να σημειωθεί τέλος ότι κατά τη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 και για το σύνολο των εξεταζόμενων μαθημάτων η

συμμετοχή σrsquo αυτές των εγγεγραμμένων φοιτητών ανήλθε κατά μέσο όρο στο

5236 ενώ εκ των συμμετεχόντων στις εξετάσεις κατά μέσο όρο το 7816

πέρασε επιτυχώς το μάθημα στο οποίο εξετάστηκε

43 Πώς κρίνετε την οργάνωση και την εφαρμογή του διδακτικού έργου

Με βάση τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης των φοιτητών η οργάνωση και η

εφαρμογή του διδακτικού έργου κρίνεται από ικανοποιητική έως πολύ

ικανοποιητική πλην εξαιρέσεων Οι φοιτητές επισημαίνουν ότι η χρήση οπτικών

μέσων (εικόνας) κάνει το μάθημα πιο ευχάριστο και ενθαρρύνουν τέτοιες μεθόδους

Αρκετοί διδάσκοντες με την έναρξη του εξαμήνου μοιράζουν στους φοιτητές

ολοκληρωμένα syllabi που περιλαμβάνει το περιεχόμενο τους σκοπούς τη

βιβλιογραφία τον τρόπο εξέτασης του μαθήματος καθώς και φωτοτυπίες άρθρων

από βιβλία και περιοδικά προκειμένου να συμπληρωθεί η ύλη των διδακτικών

βοηθημάτων Ορισμένοι από τους διδάσκοντες στο syllabus καταγράφουν ανά

εβδομάδα το περιεχόμενο των μαθημάτων τους με τη σχετική βιβλιογραφία Τα

στοιχεία αυτά laquoαναρτώνταιraquo στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου COMPUS

όπου έχουν πρόσβαση οι φοιτητές με κωδικό Κατά τη γνώμη μας η μέθοδος αυτή

είναι η πλέον ενδεδειγμένη καθώς οι φοιτητές μπορούν να ενημερωθούν ανά πάσα

στιγμή για το μάθημα ιδιαίτερα αν απουσίασαν Άρα συνιστάται η μέθοδος αυτή να

εφαρμόζεται από όλους τους διδάσκοντες

44 Πώς κρίνετε τα εκπαιδευτικά βοηθήματα

Τα βοηθήματα επιλέγονται από τους καθηγητές με κριτήριο να ανταποκρίνονται

όσον το δυνατόν περισσότερο στην ύλη του μαθήματος Συμπληρώνονται με φωτο-

τυπίες άρθρων αποσπάσματα άλλων βιβλίων και σημειώσεων του διδάσκοντα

προκειμένου να καλύπτεται η ύλη

Τα περισσότερα εκπαιδευτικά βοηθήματα κρίνονται επαρκή για τις ανάγκες των

μαθημάτων Σε πολλά επιστημονικά πεδία υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία η οποία

βοηθά τον διδάσκοντα στην προσπάθειά του Όμως έχει παρατηρηθεί σε ορισμένα

38

μαθήματα η ελληνική βιβλιογραφία να είναι από ελλιπής έως ανύπαρκτη για την

κάλυψη των αναγκών των μαθημάτων Στις περιπτώσεις αυτές ο διδάσκων καλείται

να εξεύρει λύσεις ώστε το καλυφτεί το κενό που παρουσιάζει η ελληνική βιβλιο-

γραφία Σε άλλες περιπτώσεις μεταφράσεις αγγλόφωνων βιβλίων παρουσιάζουν

προβλήματα ως προς την σωστή διατύπωση των όρων και των ορολογιών

45 Πως κρίνετε τα διαθέσιμα μέσα και υποδομές

Το Τμήμα βρίσκεται σε οριακό σημείο από πλευράς χώρων εργασίας των μελών

ΔΕΠ Στην παρούσα χρονική στιγμή οι διαθέσιμοι χώροι που θα μπορούσαν να

χρησιμοποιηθούν ως γραφεία είναι ανύπαρκτοι ενώ σε μία τουλάχιστον περίπτωση

δύο μέλη ΔΕΠ μοιράζονται το ίδιο γραφείο Προφανώς το συγκεκριμένο πρόβλημα

θα ενταθεί στην περίπτωση που μελλοντικά αυξηθούν τα μέλη ΔΕΠ ήκαι ΕΕΔΙΠ

Αναφορικά με τους χώρους διδασκαλίας το τμήμα καλύπτει με επάρκεια τις

ανάγκες του Ο υφιστάμενος υποστηρικτικός εξοπλισμός (υπολογιστές βιντεο-

προτζέκτορες μηχανήματα προβολών) ο οποίος είναι αναγκαίος για την πραγματο-

ποίηση των μαθημάτων κρίνεται ικανοποιητικός Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί

το γεγονός ότι ως συνέπεια των υφιστάμενων περικοπών (α) δεν χορηγούνται

εκτυπωτικά μηχανήματα στα νέα μέλη ΔΕΠ τα οποία καλύπτουν τις εργασιακές

τους ανάγκες χρησιμοποιώντας ένα κοινό εκτυπωτικό μηχάνημα (β) τα παλαιότερα

μέλη ΔΕΠ τα οποία είχαν εφοδιασθεί κατά το παρελθόν με εκτυπωτικά μηχανήματα

αντιμετωπίζουν προβλήματα αναφορικά με την προμήθεια αναλώσιμων (μελανάκια)

και (γ) το σύνολο των μελών ΔΕΠ και η Γραμματεία του Τμήματος χρησιμοποιούν

Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές παλαιάς τεχνολογίας οι οποίοι με δυσκολία ανταποκρί-

νονται στις τεχνολογικές απαιτήσεις των νέων λειτουργικών προγραμμάτων

Η γραμματειακή κάλυψη δεν επαρκεί καθώς το προσωπικό είναι ολιγομελές ενώ

σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη ΔΕΠ αναγκάζονται να εκπληρώνουν τα ίδια τα

γραμματειακά τους καθήκοντα Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι η επιβά-

ρυνση με επιπλέον διοικητικά καθήκοντα γραμματειακής φύσης των μελών ΔΕΠ

μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται η επεξεργασία των στοιχείων και η σύνταξη

και της παρούσης έκθεσης είναι εις βάρος του επιστημονικού τους έργου καθώς

απαιτεί χρόνο

39

46 Πώς κρίνετε τον βαθμό αξιοποίησης των τεχνολογιών πληροφορικής και

επικοινωνιών

Τα μέλη ΔΕΠ κάνουν εκτεταμένη χρήση των τεχνολογικών δυνατοτήτων που

τους παρέχονται προκειμένου να ανταποκριθούν στα ερευνητικά διδακτικά και

διοικητικά τους καθήκοντα Πιο συγκεκριμένα τα μέλη ΔΕΠ κάνουν χρήση των

ατομικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και χρησιμοποιούν τακτικά τα λογισμικά

καθώς επίσης και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για την επικοινωνία τους με τους

ερευνητικούς εταίρους και τους φοιτητές τους Εκτός όμως από τη χρήση αυτή ένας

σημαντικός αριθμός διδασκόντων χρησιμοποιεί το διαθέσιμο ηλεκτρονικό

εξοπλισμό για τις τακτικές διαλέξεις των μαθημάτων και για την ανάρτηση της ύλης

των μαθημάτων και ανακοινώσεων στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου το

COMPUS Σε λίγες επίσης περιπτώσεις χρησιμοποιείται και η αίθουσα

τηλεδιάσκεψης για την προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών

47 Πώς κρίνετε την αναλογία διδασκόντωνδιδασκομένων και τη μεταξύ τους

συνεργασία

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει στα πλαίσια της παραγράφου 222 ο υφιστάμενος

λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ θεωρείται ικανοποιητικός και ανέρχεται

σε 19 (φοιτητές ανά μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί

συμβάσει διδάσκοντες οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την

εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται

στους 14 φοιτητές περίπου ανά διδάσκοντα

Στο γράφημα Δ9 που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη της αναλογίας (α)

των προπτυχιακών φοιτητών (β) των μεταπτυχιακών φοιτητών (γ) των υποψηφίων

διδακτόρων και (δ) του συνόλου αυτών προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του

Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2007-08 έως και 2010-11 Όπως διαπιστώνουμε

ο αριθμός των προπτυχιακών και των μεταπτυχιακών φοιτητών που αναλογεί σε

κάθε ένα από τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζει μία σταθεροποίηση ανερχόμενη

στα 23 και 1 άτομα αντιστοίχως Σταθερά ανοδική εμφανίζεται να είναι η πορεία του

αριθμού των υποψηφίων διδακτόρων ανά μέλος ΔΕΠ του Τμήματος

40

Η μέχρι σήμερα αναλογία δίδει τη δυνατότητα ανάπτυξης καλής και εποικο-

δομητικής συνεργασίας μεταξύ των διδασκόντων και των φοιτητών και στην άμεση

επαφή τους Οι διδάσκοντες βρίσκονται πάντοτε κοντά στους φοιτητές για επίλυση

ακαδημαϊκών θεμάτων και δείχνουν κατανόηση σε προσωπικά τους προβλήματα

Τέλος οι διδάσκοντες δέχονται τους φοιτητές κατά την διάρκεια των laquoωρών

γραφείουraquo αλλά και μέσω προηγούμενης συνεννοήσεως Επισημαίνεται ότι οι

διδάσκοντες κάνουν κατάτμηση των ωρών γραφείου σε δύο διαφορετικές ημέρες της

εβδομάδας ώστε να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στους φοιτητές

48 Πώς κρίνετε τον βαθμό σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα

Δυστυχώς οι φοιτητές έρχονται στο πανεπιστήμιο μυημένοι στην αποστήθιση

και όχι στην κριτική σκέψη Γίνεται προσπάθεια με την ανάθεση εργασιών να

εξοικειωθούν με την έρευνα Στο έργο μας βρίσκουμε υποστήριξη από το προσωπικό

της βιβλιοθήκης που με κάθε τρόπο ενθαρρύνει τους φοιτητές

Στα πλαίσια του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών παρέχεται στους

φοιτητές η δυνατότητα συγγραφής μίας πτυχιακής εργασίας με σκοπό οι φοιτητές να

εξοικειωθούν στις τεχνικές της έρευνας και να αποκτήσουν τα απαραίτητα εργαλεία

41

για την ανάπτυξη των διαφόρων επιστημονικών θεμάτων με τα οποία ενασχολούνται

στα πλαίσια των εργασιών Η πτυχιακή εργασία είναι προαιρετικό μάθημα στα δύο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών τους Προϋπόθεση για την ανάληψη πτυχιακής

εργασίας είναι ο φοιτητής (α) να είναι στο 4ο έτος (β) να έχει περάσει το 50 των

μαθημάτων και (γ) να έχει κάνει τουλάχιστον 2 γραπτές εργασίες στα πλαίσια

κάποιων μαθημάτων που έχει περάσει

Επίσης στην ανάπτυξη ερευνητικού περιβάλλοντος συμβάλουν τα σεμινάρια που

διοργανώνονται κάθε δεκαπενθήμερο με την συμμετοχή μεταπτυχιακών φοιτητών

και ερευνητών είτε του Πανεπιστημίου Μακεδονίας είτε άλλων πανεπιστημίων Στα

σεμινάρια αυτά οι υποψήφιοι διδάκτορες παρουσιάζουν μέρος της έρευνάς τους ή

και την πρόοδο της διατριβής τους καθώς και νέες ερευνητικές εργασίες τους

49 Πώς κρίνετε τις συνεργασίες με εκπαιδευτικά κέντρα του εσωτερικού και

του εξωτερικού και με το κοινωνικό σύνολο

Το Τμήμα είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα ανταλλαγών ΕRASMUS με

πανεπιστήμια της Αυστρίας Βουλγαρίας Γαλλίας Γερμανίας Ουγγαρίας Πολωνίας

Ρουμανίας Σλοβενίας Τουρκίας Τσεχίας amp Φινλανδίας

Προπτυχιακοί και Μεταπτυχιακοί Φοιτητές του Τμήματος έχουν επισκεφθεί

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής4

στα πλαίσια του

προγράμματος ERASMUS Από την άλλη πλευρά 6 φοιτητές Πανεπιστημίων της

αλλοδαπής έχουν επισκεφθεί το Τμήμα μας Το Τμήμα μας σε συνεργασία και με τα

άλλα τμήματα του Πανεπιστημίου αποφάσισε να προσφέρει ένα μικρό αριθμό

μαθημάτων στην Αγγλική ώστε να μπορούν οι φοιτητές της αλλοδαπής που

επισκέπτονται το Τμήμα μας να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να παίρνουν μέρος

σε όλη τη διαδικασία του μαθήματος

Το Τμήμα έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με Πανεπιστήμια του

εξωτερικού όπως (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania

(β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της Γαλλίας (γ) το

4 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 18 φοιτητές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ

42

Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το

Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου

Πρέπει να σημειωθεί και η λειτουργία καλοκαιρινών σχολείων (summer

schools) σε εξειδικευμένα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα με στόχο

την προσέλκυση σπουδαστών από τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη

κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ολυμπία κλπ)

Οι φοιτητές του Τμήματος μπορούν να συμμετέχουν στην AIESEC διεθνή

οργάνωση νεότητας η οποία εδρεύει σε χώρο του πανεπιστημίου και η οποία

προσφέρει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης και απόκτησης διεθνούς εμπειρίας στο

εξωτερικό Τέλος η συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

Σπουδών συμβάλει στη διεθνοποίηση του Τμήματος

410 Πώς κρίνετε την κινητικότητα του διδακτικού προσωπικού και των

φοιτητών

Η μέχρι τώρα κινητικότητα των διδασκόντων και φοιτητών μπορεί να θεωρηθεί

αρκετά ικανοποιητική Παράγοντες που συντελούν στον περιορισμό της

κινητικότητας του διδακτικού προσωπικού είναι οι τεράστιες διδακτικές ανάγκες του

Τμήματος και η έλλειψη διδακτικού προσωπικού που θα μπορούσε να αναπληρώσει

διδάσκοντες σε περίπτωση εκπαιδευτικής άδειας Άρα αναγκαία και ικανή συνθήκη

για την κινητικότητα των διδασκόντων θεωρείται η εξεύρεση λύσης για την

πλήρωση των μαθημάτων από συναδέλφους ή διδάσκοντες επί συμβάσει ώστε να

μην διακοπεί η εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών

Στις περιπτώσεις που διδάσκοντες έκαναν χρήση του δικαιώματός της εκπαι-

δευτικής άδειας μερίμνησαν ώστε τα μαθήματά τους να συνεχιστούν απρόσκοπτα

χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στους φοιτητές μας Από την άλλη όμως πλευρά

πρέπει να επισημάνουμε ότι το διδακτικό έργο των διδασκόντων αυτών που

επωμίζονται τις επιπρόσθετες ώρες διδασκαλίας αυξάνει τον όγκο του διδακτικού

τους έργου και επιδρά αρνητικά στις επιδόσεις τους τόσο στις διδακτικές όσο και

στις ερευνητικές

43

Κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης των εκπαιδευτικών τους αδειών τα μέλη

ΔΕΠ του Τμήματος συμβάλλουν στην προσπάθεια διεθνοποίησης αυτού με την

παρουσία και δράση τους Πιο συγκεκριμένα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11

μέλη ΔΕΠ του Τμήματος επισκεφτήκαν πανεπιστημιακά ιδρύματα στην ΠΓΔΜ

(Πανεπιστήμιο Κυρίλλου και Μεθοδίου) στην Κύπρο (Πανεπιστήμιο Κύπρου) και

στις ΗΠΑ (Princeton amp Tufts Universities)

Στα πλαίσια Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ανταλλαγών μελών ακαδημαϊκού

προσωπικού και φοιτητών συνολικά 12 προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος

φοίτησαν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 σε άλλο ΑΕΙ ή Τμήμα Πανεπιστημίου

του εξωτερικού αριθμός διπλάσιος από τον αντίστοιχο του προηγούμενου

ακαδημαϊκού έτους ενώ από το Τμήμα φιλοξενήθηκαν 6 αλλοδαποί προπτυχιακοί

φοιτητές προερχόμενοι από πανεπιστήμια του εξωτερικού [University of St Kiril amp

St Metodious (Βουλγαρία) Institute drsquo Etudes Politiques (Γαλλία) και University of

Pannonia (Ουγγαρία)] Επιπροσθέτως κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος (2010-11) και

ένα μέλος ΔΕΠ του Τμήματος δίδαξε σε προπτυχιακό επίπεδο σε ΑΕΙ ή Τμήμα του

εξωτερικού ενώ ένα ακαδημαϊκό μέλος από ΑΕΙ της αλλοδαπής [Yeditepe

University (Τουρκία)] δίδαξε στο Τμήμα ΒΣΑΣ

Οι εισερχόμενοι ερασμιακοί φοιτητές μπορούν να διαλέξουν την παρακολού-

θηση μαθημάτων που πραγματοποιούνται στην ελληνική γλώσσα είτε κάποιο εκ

των μαθημάτων που πραγματοποιούνται στα αγγλικά τόσο στα πλαίσια του Προγρά-

μματος Σπουδών του Τμήματος5

όσο και στα πλαίσια του Προγράμματος Σπουδών

άλλων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Επιπροσθέτως το Τμήμα τους

παρέχει τη δυνατότητα να μάθουν ελληνικά στα πλαίσια δύο τμημάτων εκμάθησης

ελληνικών (ένα αρχαρίων και ένα προχωρημένων) Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί η

απουσία πρόσθετης οικονομικής ενίσχυσης (από το Πανεπιστήμιο ή το Τμήμα) των

φοιτητών και των μελών ΔΕΠ του Τμήματος που λαμβάνουν μέρος στα προγράμ-

ματα κινητικότητας

5 Συνολικά τέσσερα μαθήματα του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών πραγματοποιούνται στην αγγλική γλώσσα

44

5 Ερευνητικό έργο

51 Πως κρίνετε την προαγωγή της έρευνας στο πλαίσιο του Τμήματος

Οι Διδάσκοντες του Τμήματος έχουν ενεργή παρουσία στο χώρο της έρευνας

παρουσιάζοντας αξιόλογη ερευνητική πορεία προάγουν την έρευνα στο αντικείμενο

που θεραπεύουν και προσπαθούν να αυξήσουν τις συνεργασίες με φορείς της

Βαλκανικής Σλαβικής και Ανατολικής περιοχής

52 Πως κρίνετε τα ερευνητικά προγράμματα και έργα που εκτελούνται στο Τμήμα

Τα ερευνητικά προγράμματα είναι αρκετά ανταποκρίνονται στις ερευνητικές

ανησυχίες των μελών ΔΕΠ και προάγουν τις επιστήμες που θεραπεύονται στο

Τμήμα Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα εξής

Προγράμματα τα οποία είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη

bull Πρόγραμμα Βασικής Έρευνας Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

laquoΦύλο και κράτος Φεμινιστικός ακτιβιστικός λόγος και πρακτικές της οργάνωσης

Αmargi στη γειτονιά Beyoglu (Κωνσταντινούπολη ndash Τουρκία) (έρευνα σε εξέλιξη

από το 2008 επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συμμετοχή σε πρόγραμμα της European Commission TRES Religion and

Conflict 2008-2010 (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συνεργασία με το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Egnatia Foundation Συνδιοργάνωση

Παγκόσμιου Συνεδρίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Balkan myth Φεβρου-

άριος 2011 διαλέξεων και παράλληλων δράσεων για την έννοια της πολυπολι-

τισμικότητας στα Βαλκάνια (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Ίδρυση ιστοσελίδας και ηλεκτρονικής λίστας wwwbalkanmythcom 2010-11

(επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

4

να απαντήσει η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας μέσω του ιστοτόπου της Τέλος

πολύτιμη πληροφόρηση παρέχουν οι βάσεις δεδομένων που έχει δημιουργήσει το

διοικητικό προσωπικό της Γραμματείας του Τμήματός μας

114 Πώς και σε ποια έκταση συζητήθηκε η έκθεση στο εσωτερικό του

Τμήματος

Η έκθεση της εσωτερικής διαδικασίας που σημειωτέον περατώθηκε την

29032012 απεστάλη σε όλα τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος την 30032012 και

συζητήθηκε στην ΓΣ του Τμήματος την 04042012

12 Ανάλυση των θετικών στοιχείων και των δυσκολιών που παρουσιάσθηκαν κατά τη διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης

Η διαδικασία σύνταξης της παρούσης έκθεσης παρέχει στο Τμήμα την

δυνατότητα διαμόρφωσης μιας συνολικής εικόνας για την ποιότητα των

παρεχόμενων υπηρεσιών την επιστημονική επάρκεια των διδασκόντων καθώς

και την λειτουργία του Τμήματος Επιπροσθέτως η διαδικασία σύνταξης της

έκθεσης αξιολόγησης του Τμήματος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ομαλή

δεδομένης της πολύ καλής συνεργασίας τόσο των μελών ΔΕΠ όσο και των

διοικητικών υπηρεσιών του Τμήματος με την ΟΜΕΑ

13 Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας

Προτείνεται η διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης να έχει μεγαλύτερη

χρονική διάρκεια ούτως ώστε η ΟΜΕΑ να έχει το χρόνο να καταγράψει επαρκώς

τις διαδικασίες που ακολουθούνται στο Τμήμα τα προβλήματα αλλά και τις

ανάγκες του Τμήματος

5

2 Παρουσίαση του Τμήματος

21 Γεωγραφική θέση του Τμήματος (πχ στην πρωτεύουσα σε μεγάλη πόλη σε μικρή πόλη συγκεντρωμένο κατανεμημένο σε μια πόλη κλπ)

Το ΒΣΑΣ είναι ένα από τα δέκα τμήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και

στεγάζεται στο κτίριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που βρίσκεται σrsquo ένα από τα

κεντρικότερα σημεία της Θεσσαλονίκης επί της Εγνατίας οδού αριθμός 156

22 Ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ιδρύθηκε το

Σεπτέμβριο του 1996 με το Προεδρικό Διάταγμα 36320-9-1996 και δέχτηκε τους

πρώτους φοιτητές το 1998 Στη δεκαετή περίπου ζωή του το Τμήμα έχει να επιδείξει

αξιοζήλευτη πορεία παρά τα εμπόδια που είχε να υπερπηδήσει Η ανάπτυξή του

ήταν πολύπλευρη και για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 αριθμούσε 21 μέλη ΔΕΠ

490 προπτυχιακούς φοιτητές 23 μεταπτυχιακούς φοιτητές και 40 υποψήφιους

διδάκτορες Κατά το ίδιο έτος ο αριθμός των νεοεισαχθέντων προπτυχιακών

φοιτητών ανήλθε στα 90 άτομα

6

Στο διάγραμμα Δ1 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη των λόγων (α) του

αριθμού των αποφοίτων προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του Τμήματος (β) του

συνολικού αριθμού των νεοεισερχομένων φοιτητών στο Τμήμα προς τον αριθμό των

αποφοίτων (αριστερή κλίμακα) και (γ) του συνολικού αριθμού των φοιτητών που

δεν υπερέβησαν το τέταρτο έτος σπουδών προς τον αριθμό των μελών του τμήματος

(δεξιά κλίμακα)

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 από το γράφημα διαπιστώνεται ότι 1ον περί-

που τρεις (asymp 25) απόφοιτοι αντιστοιχούσαν σε κάθε μέλος ΔΕΠ με την εν λόγω

αναλογία να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις 2ον για κάθε έναν φοιτητή που έπαιρνε

πτυχίο στο Τμήμα εισέρχονταν περίπου 2 (asymp 17) νέοι φοιτητές με την αναλογία

αυτή να παρουσιάζει τάσεις μείωσης και 3ον σε κάθε μέλος ΔΕΠ αντιστοιχούν

περίπου 19 (asymp 188) φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το τέταρτο έτος σπουδών με

την αναλογία αυτή να παρουσιάζει επίσης τάσεις μείωσης κατά τα τελευταία έτη

221 Στελέχωση του Τμήματος σε διδακτικό διοικητικό και εργαστηριακό

προσωπικό κατά την τελευταία πενταετία (ποσοτικά στοιχεία)

7

Όπως ήδη ελέχθη στο τμήμα υπηρετούν 21 μέλη ΔΕΠ Η κατανομή αυτών ανά

βαθμίδα και φύλο παρουσιάζεται αναλυτικά στον πίνακα 1 της 11ης Ενότητας

Μεταξύ αυτών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 περιλαμβάνονται

2 Καθηγητές

12 Αναπληρωτές Καθηγητές

4 Επίκουροι Καθηγητές και

3 Λέκτορες

Επιπροσθέτως στο τμήμα προσφέρουν της υπηρεσίες τους 5 μέλη ΕΕΔΙΠ που

καλύπτουν τις ανάγκες διδασκαλίας των γλωσσών 1 μέλος ΕΤΕΠ ενώ έχει και 9

μέλη επί συμβάσει διδακτικού έργου (ΠΔ 40780) Τα γνωστικά αντικείμενα των

μελών ΔΕΠ καλύπτουν ένα ευρύ επιστημονικό φάσμα που εκτείνεται από την

Οικονομική Επιστήμη Πολιτική Επιστήμη Ιστορία Κοινωνική Ανθρωπολογία έως

και την Νομική

8

Στις στήλες του γραφήματος Δ2 παρουσιάζεται ανά ακαδημαϊκό έτος η ποσο-

στιαία κατανομή των μελών ΔΕΠ του οικείου τμήματος ανά βαθμίδα με την βαθμίδα

του Καθηγητή (Λέκτορα) να παρουσιάζεται να εντοπίζεται στην κορυφή (βάση) της

κάθε ράβδου Κάτω από την παράθεση των ακαδημαϊκών ετών στον οριζόντιο

άξονα και εντός παρενθέσεως παρουσιάζεται ο συνολικός αριθμός των μελών ΔΕΠ

του Τμήματος ανά έτος Όπως προκύπτει από το εν λόγω γράφημα κατά το ακαδη-

μαϊκό έτος 2010 ndash 2011 η μεγάλη πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ (5714 ή 12 μέλη)

εντοπίζεται στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή ενώ μόλις 2 μέλη ΔΕΠ

(952) εμφανίζεται στην υψηλότερη βαθμίδα δηλαδή σrsquo αυτή του Καθηγητή

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων ακαδημαϊκών ετών ο απόλυτος αριθμός

των μελών ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζεται σχετικά σταθερός παρουσιάζοντας μία

σωρευτική αύξηση της τάξης του 14 περίπου κατά την τετραετία των περιόδων

από το 2007-08 έως και το 2010-11

Στο γράφημα Δ3 παρουσιάζεται η εξέλιξη του αριθμού των μελών (α) ΕΕΔΙΠ

(Ειδικό Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό) (β) ΕΤΕΠ (Ειδικό Τεχνικό Εργαστη-

ριακό Προσωπικό) (γ) Διοικητικού Προσωπικού amp (δ) του αριθμού των συμβάσεων

βάσει των οποίων ένας αριθμός διδασκόντων παρείχε τις υπηρεσίες του στο Τμήμα

Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια της παρουσιαζόμενης στο γράφημα περιό-

δου ο αριθμός των μελών ΕΤΕΠ παρέμεινε απολύτως σταθερός σε ένα άτομο ενώ

ο αριθμός των συμβάσεων παρέμεινε σχετικά σταθερός ανερχόμενος κατά μέσο όρο

στις 18 συμβάσεις ανά ακαδημαϊκό έτος Μεταξύ των ακαδημαϊκών ετών 2009-10 amp

9

2010-11 ο αριθμός των μελών ΕΕΔΙΠ παρέμεινε αμετάβλητος (5) ενώ ο αριθμός

των μελών του διοικητικού προσωπικού μειώθηκε από τα 4 στα 3 άτομα

Οι λειτουργίες του Τμήματος εξυπηρετούνται από περιορισμένης επιφάνειας

χώρους ενώ έχει στη διάθεσή του 4 δικές του αίθουσες διδασκαλίας εκ των οποίων

οι δύο χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση των μαθημάτων ξένων γλωσσών

Επιπροσθέτως το τμήμα χρησιμοποιεί και άλλες αίθουσες και αμφιθέατρα του

Πανεπιστημίου καλύπτοντας με επάρκεια τις ανάγκες του Π Π Σ

222 Αριθμός και κατανομή των φοιτητών ανά επίπεδο σπουδών (προπτυ-

χιακοί μεταπτυχιακοί διδακτορικοί) κατά την τελευταία πενταετία

Ο υφιστάμενος λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ όπως αυτός παρου-

σιάζεται στο γράφημα Δ1 θεωρείται ικανοποιητικός για την προαγωγή της γνώσης

στα επιστημονικά πεδία που θεραπεύει το Τμήμα και ανέρχεται σε 19 (φοιτητές ανά

μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί συμβάσει διδάσκοντες

οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του

προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται στους 14 φοιτητές περί-

που ανά διδάσκοντα Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ανωτέρω λόγος εμφανίζει μεν μία

φθίνουσα τάση τα τελευταία χρόνια η τάση όμως αυτή αναμένεται να αντιστραφεί

ως συνέπεια τόσο του αναμενόμενου παγώματος της πρόσληψης νέων μελών ΔΕΠ

amp ΕΕΔΙΠ όσο και της αύξησης του αριθμού των εισακτέων Πάγιο αίτημα του

Τμήματος είναι η αύξηση των μελών ΔΕΠ και ΕΕΔΙΠ για την πλήρωση των

τρεχουσών και μελλοντικών διδακτικών αναγκών του Τμήματος Είναι επίσης

ευνόητο ότι η εύρυθμη λειτουργία του Μ Π Σ πολλαπλασιάζει τις ανάγκες τόσο σε

διδακτικό προσωπικό όσο και σε επίπεδο διοικητικής υποστήριξης

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash11 ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών του

Τμήματος ανήλθε στους 490 εκ των οποίων 178 δεν είχαν υπερβεί το τέταρτο έτος

σπουδών παρουσιάζοντας κατά την τελευταία τριετία μία μέση αύξηση της τάξης

του 9 Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο συνολικός αριθμός των εισακτέων

στο τμήμα εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010ndash

11 στο Τμήμα εισήλθαν συνολικά 90 φοιτητές εκ των οποίων οι 67 μέσω

εισαγωγικών εξετάσεων 5 μέσω των κατατακτήριων 4 μέσω μεταγραφών από άλλα

τμήματα και 7 από τις άλλες κατηγορίες Επιπροσθέτως 7 από στους συνολικά 90

φοιτητές που εισήχθησαν στο Τμήμα ήταν αλλοδαποί

10

Στα πλαίσια του γραφήματος Δ4 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του συνο-

λικού αριθμού των εγγεγραμμένων (α) προπτυχιακών φοιτητών (β) μεταπτυχιακών

φοιτητών και (γ) υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη

2005-06 έως και 2010-11

Όπως διαπιστώνουμε ο αριθμός των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών

εμφανίζει διαχρονικά μία αύξηση από τα 371 άτομα το 2007-08 στα 490 άτομα την

περίοδο 2010-11 Η μέση ετήσια αύξηση του αριθμού των εγγεγραμμένων

προπτυχιακών φοιτητών ανήλθε στο 976 Όσον αφορά τους μεταπτυχιακούς φοι-

τητές ο αριθμός τους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 ανήλθε στα 23 άτομα

(έπειτα από την αποχώρηση δύο φοιτητών κατά τη διάρκεια του έτους από το ΜΠΣ)

ενώ ο μέσος αριθμός αυτών κατά τα τρία έτη λειτουργίας του ΜΠΣ ανήλθε στα 19

άτομα ανά έτος Αναφορικά τέλος με τον συνολικό αριθμό των εγγεγραμμένων

υποψηφίων διδακτόρων διαπιστώνεται διαχρονικά μία αυξητική τάση του αριθμού

αυτών Ειδικότερα ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων στο Τμήμα αυξήθηκε από

τα 17 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2005-06 στα 40 άτομα το ακαδημαϊκό έτος 2010-

11 εμφανίζοντας ένα μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 1893 ανά έτος

11

23 Σκοπός και στόχοι του Τμήματος

231 Ποιοι είναι οι στόχοι και οι σκοποί του Τμήματος σύμφωνα με το ΦΕΚ ίδρυσής του

Το Τμήμα σύμφωνα με το ιδρυτικό του διάταγμα (άρθρο 1ο) έχει ως κύρια αποστολή

α) να καλλιεργεί και να προάγει τη γνώση για την γλώσσα την ιστορία και τον

πολιτισμό των Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών χωρών και να μελετά και να αναπτύσσει τις οικονομικές κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις των κρατών αυτών με την Ελλάδα

β) να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τα απαραίτητα εφόδια που

εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία

γ) να οργανώνει μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην κατάρτιση επιστημόνων

με εξειδικευμένες γνώσεις σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και δ) να συμβάλει στη μελέτη και προώθηση των σχέσεων του Ελληνισμού με τις

Βαλκανικές Σλαβικές και Ανατολικές χώρες 232 Πώς αντιλαμβάνεται η ακαδημαϊκή κοινότητα του Τμήματος τους

στόχους και τους σκοπούς του Τμήματος

Το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε δυο κύκλους σπουδών Στον

πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το γεωγραφικό χώρο και η

απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά και αναλυτικά εργαλεία

των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την επιλογή της βασικής

γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά (Βαλκανική και Ανατολική

κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον δεύτερο κύκλο σπουδών η

χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφαρμοσμένες Οι φοιτητές

επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται laquoΟικονομικά amp Διεθνείς

Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά και Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατο-

12

λικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική ολοκλή-

ρωση και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον γεωγραφικό χώρο

ενδιαφέροντος του Τμήματος

Η ειδίκευση laquoΠολιτική και Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της περιο-

χής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτής με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο να εκπαιδεύσει τους φοιτητέςτριες έτσι ώστε

να μπορούν να βρουν απασχόληση σε οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης σε

κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς διεθνείς οργανισμούς και στο διεθνές

επιχειρηματικό περιβάλλον έχοντας ένα καλό υπόβαθρο όσον αφορά στο

οικονομικό και νομικό περιβάλλον των διεθνών επιχειρήσεων αλλά και να

μπορούν αν επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο

13

233 Υπάρχει απόκλιση των επίσημα διατυπωμένων (στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος από εκείνους που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει

Το Τμήμα επιδιώκει μέσα από το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα να επιτύχει τους

στόχους που διατυπώνονται στο ΦΕΚ ίδρυσής του τόσο σε επίπεδο προπτυχιακό

όσο και σε επίπεδο μεταπτυχιακό

Σε επίπεδο προπτυχιακό το πρόγραμμα διαμορφώθηκε έτσι ώστε να αποκτήσει

μεγαλύτερη συνεκτικότητα και να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και

εξελίξεις στην ΝΑ Ευρώπη

Σε επίπεδο μεταπτυχιακό η οργάνωση αγγλόφωνου προγράμματος σπουδών με

τίτλο laquoΠολιτικές και Οικονομικές σπουδές σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανα-

τολικής Ευρώπηςraquo που οδηγεί σε απόκτηση τίτλου Master συμβάλει περαιτέρω

στην εμβάθυνση των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων στην ΝΑ Ευρώπη

Σημειώνεται ότι το Τμήμα έχει Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών το οποίο

άρχισε τη λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους

διδάκτορες

234 Επιτυγχάνονται οι στόχοι που σήμερα το Τμήμα θεωρεί ότι πρέπει να επιδιώκει Αν όχι ποιοι παράγοντες δρουν αποτρεπτικά ή ανασταλτικά στην προσπάθεια αυτή

Το Τμήμα επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που θέτει Όμως σε πολλές

περιπτώσεις οι ανάγκες του Τμήματος για την εύρυθμη λειτουργία του προγράμ-

ματος σπουδών απαιτούν και την πλήρωση σημαντικών διδακτικών θέσεων αλλά

και θέσεων διοικητικής υποστήριξης Η ιδιαιτερότητα του Τμήματος αντανακλάται

στα επιστημονικά εδάφια που θεραπεύει όσο και στις γλώσσες που προσφέρει

Εκτός από την ανάγκη αύξησης των μελών ΔΕΠ και της γραμματειακής

υποστήριξης πρέπει να επισημάνουμε και τις ανάγκες μόνιμου διδακτικού

προσωπικού στον κλάδο των γλωσσών Τη στιγμή αυτή στο Τμήμα υπηρετούν μόνο

5 μόνιμα μέλη διδακτικού προσωπικού για τις γλώσσες Η πλειονότητα των διδα-

σκόντων αποτελείται από συμβασιούχους Το Τμήμα είναι υποχρεωμένο συνεχώς

14

να προκηρύσσει διδακτικές θέσεις επί συμβάσει και να απευθύνεται στο Υπουργείο

για αποσπάσεις διδασκόντων με σαφείς εξειδικεύσεις Σε αρκετές περιπτώσεις οι

αποσπάσεις δεν καλύπτουν τις ανάγκες του Τμήματος ή χαρακτηρίζονται παντελώς

περιττές Ως αποτέλεσμα το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται σωστά και αρκετοί

διδάσκοντες καλούνται να υπερβούν τις ώρες που διδάσκουν ώστε να καλύψουν τα

κενά που δημιουργούνται

235 Θεωρείτε ότι συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων

(στο ΦΕΚ ίδρυσης) στόχων του Τμήματος

Το Τμήμα θεωρεί ότι θεραπεύει τους στόχους ίδρυσης του Τμήματος και δεν

συντρέχει λόγος αναθεώρησης των επίσημα διατυπωμένων στο ΦΕΚ ίδρυσης

στόχων του Τμήματος Συνιστά άλλωστε το πρώτο Τμήμα που ιδρύθηκε στην

Ελλάδα με διεπιστημονικό χαρακτήρα που προάγει τις laquoarea studiesraquo και καλλιεργεί

τις γλώσσες προάγει τη γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού με τους γειτονικούς

λαούς δημιουργώντας σωστές προϋποθέσεις για προσέγγιση και ουσιαστική

συνεργασία της Ελλάδας με τους μέχρι πρότινος μακρινούς και άγνωστους γείτονες

24 Διοίκηση του Τμήματος

241 Ποιες επιτροπές είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα

Οι επιτροπές που είναι θεσμοθετημένες και λειτουργούν στο Τμήμα αφορούν

θέματα φοίτησης σπουδών έρευνας και είναι οι εξής

bull Προγράμματος σπουδών Ν Μαραντζίδης Φ Σιώκης Φ Τσιμπιρίδου amp Α

Τρακάδας σε θέματα ξένων γλωσσών bull Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δ Κυρκιλής

(Διευθυντής) Ι Τζιώνας (Αναπληρωτής Διευθυντής) Σ Δεληπάλλα Χ Παρασκευόπουλος amp Φ Τσιμπιρίδου

bull Erasmus Π Παπάς Ν Ραπτόπουλος amp Κ Τσιτσελίκης bull Διοργάνωσης των διαλέξεων laquoΟι μακρινοί μας γείτονεςraquo Χ Παπαπανάγος

ΔΚαιρίδης ΦΤσιμπιρίδου amp Δ Σταματόπουλος

15

bull Μεταπτυχιακού Σεμιναρίου Οικονομικών Πολιτικής Επιστήμης Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Ευτ Βουτυρά Δ Κυρκιλής Ν Μαραντζίδης και η μεταδιδάκτορας Ελ Πασχαλούδη

bull Επιλογής εισακτέων πτυχιούχων ΑΕΙ ΤΕΙ και αστυνομικών ndash στρατιωτικών

σχολών Χ Παρασκευόπουλος Φ Σιώκης amp Κ Τσιτσελίκης bull Υπεύθυνος πρακτικής άσκησης Χ Παπαπανάγος bull Υπεύθυνος Εργαστηρίου Πληροφορικής Ε Δάνης bull Επιτροπή για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστω-

τικών Μονάδων (ECTS) Γ Αγγελόπουλος Φ Σιώκης amp Δ Σταματόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ερευνών Χ Παπαπανάγος Αναπλ

Μέλος Χ Παρασκευόπουλος bull Εκπροσώπηση Τμήματος στη Επιτροπή Πληροφορικής και Υπολογιστών Χ

Παπαπανάγος Αναπλ Μέλος Φ Σιώκης bull Εκπροσώπηση Τμήματος στην Επιτροπή Ψηφιοποίησης Μαθημάτων ΕΕ Ι

Αρμακόλας

242 Ποιοι εσωτερικοί κανονισμοί (πχ εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών) υπάρχουν στο Τμήμα

Υπάρχει εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

243 Είναι διαρθρωμένο το Τμήμα σε Τομείς Σε ποιους Ανταποκρίνεται η διάρθρωση αυτή στη σημερινή αντίληψη του Τμήματος για την αποστολή του

Το Τμήμα δεν είναι διαρθρωμένο σε Τομείς και περιλαμβάνει 21 μέλη ΔΕΠ Το

Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος το οποίο αναθεωρήθηκε το 2011 δομείται σε

δύο κύκλους σπουδών Στους φοιτητές προσφέρονται δύο ειδικεύσεις (laquoΟικονομικά

amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo και laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo) και δύο κατευθύνσεις

(laquoΣλαβική κατεύθυνσηraquo και laquoΒαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνσηraquo)

16

3 Προγράμματα Σπουδών

31 Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών

311 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και στις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών amp Ανατολικών Σπουδών προχώρησε το 2011

στην αναμόρφωση του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών ώστε να αντανακλά

με καθαρό τρόπο την κύρια αποστολή του που είναι η μελέτη και η ανάπτυξη των

οικονομικών πολιτικών και κοινωνικών σχέσεων των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών με την Ελλάδα

Ο στόχοι του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Βαλκανικών Σλαβικών

και Ανατολικών Σπουδών είναι

bull Nα δώσει στο φοιτητή μια σε βάθος και ολοκληρωμένη γνώση της περιοχής

αναφοράς του Τμήματος

bull Η γνώση αυτή να παρέχεται με διεπιστημονική προσέγγιση μέσω της

ανθρωπολογίας της ιστορίας της πολιτικής της οικονομίας των διεθνών

σχέσεων

bull Να είναι συγκριτική μεταξύ κρατών κοινωνιών και οικονομιών της περιοχής

bull Να παρέχει στον φοιτητήτρια εξειδίκευση είτε ως προς την οικονομική και

επιχειρηματική πραγματικότητα εξέλιξη και δυναμική είτε ως προς την

πολιτική οργάνωση και τις διεθνείς σχέσεις της περιοχής αναφοράς ανάλογα με

την επιλογή του φοιτητήτριας

bull Να προσφέρει στον φοιτητήτρια την γλωσσική επάρκεια ώστε να προσεγγίσει

την πραγματικότητα και τις πηγές της γνώσης για την περιοχή με περισσότερο

διεισδυτικό τρόπο

17

Για την υλοποίηση αυτών των στόχων απαιτείται σταθερό και λειτουργικό

πλαίσιο για ένα εύλογα ικανό χρονικό διάστημα

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και μη έχουν τη

δυνατότητα άντλησης πληροφοριών αναφορικά με το νέο πρόγραμμα σπουδών

απευθυνόμενοι (α) στη Γραμματεία του τμήματος και (β) στον οδηγό σπουδών που

διατίθεται από το Τμήμα

312 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Όπως έχει ήδη αναφερθεί το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος δομείται σε

δυο κύκλους σπουδών Στον πρώτο κύκλο σπουδών επιχειρείται η εξοικείωση με το

γεωγραφικό χώρο και η απόκτηση αρτιότητας γνώσεων στα βασικά εννοιολογικά

και αναλυτικά εργαλεία των επιστημών που θεραπεύονται Στον κύκλο αυτό με την

επιλογή της βασικής γλώσσας οι φοιτητές επιλέγουν κατεύθυνση Τουρκικά

(Βαλκανική amp Ανατολική κατεύθυνση) ή Ρωσικά (Σλαβική κατεύθυνση) Στον

δεύτερο κύκλο σπουδών η χρήση αυτών των εργαλείων κάνει τις σπουδές πιο εφα-

ρμοσμένες Οι φοιτητές επιλέγουν μία από τις δύο ειδικεύσεις που προσφέρονται

(α) Οικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσεις και (β) Πολιτική amp Διεθνείς Σχέσεις

Η ειδίκευση laquoΟικονομικά amp Διεθνείς Επιχειρήσειςraquo οδηγεί τους φοιτητές και

τις φοιτήτριες στην μελέτη των οικονομιών των Βαλκανικών Σλαβικών και

Ανατολικών χωρών αλλά και στην εμβάθυνση ως προς τα βασικά εννοιολογικά και

αναλυτικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης και στην διεύρυνση των γνώσεων

οικονομικής θεωρίας και ανάλυσης με την εντρύφηση σε μια σειρά από επιμέρους

γνωστικά αντικείμενα της οικονομικής επιστήμης όπως διεθνή οικονομικά αγορές

χρήματος και κεφαλαίου οικονομική ανάπτυξη περιφερειακή οικονομική

ολοκλήρωση κα και στην εφαρμογή των γνώσεων και εργαλείων αυτών στον

γεωγραφικό χώρο ενδιαφέροντος του Τμήματος

18

Η ειδίκευση laquoΠολιτική amp Διεθνείς Σχέσειςraquo εξοικειώνει τους φοιτητές με τη

μεθοδολογία της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων δίνοντας ιδιαίτερη

έμφαση στη συγκριτική μελέτη των πολιτικών συστημάτων των κρατών της πε-

ριοχής και τη μελέτη των διεθνών σχέσεων της περιοχής και ιδιαιτέρων ζητημάτων

όπως η ασφάλεια και οι σχέσεις των χωρών αυτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι φοιτητές καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους διδάσκονται μια από τις

δυο αποκαλούμενες laquoπρώτεςraquo γλώσσες δηλαδή την Ρωσική και την Τουρκική

γλώσσα ανάλογα με την επιλογή που κάνουν το πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους

Η επιλογή γλώσσας προσδιορίζει και την επιλογή κατεύθυνσης Η επιλογή της

Ρωσικής γλώσσας οδηγεί στην Σλαβική κατεύθυνση ενώ η επιλογή της Τουρκικής

οδηγεί στην ΒαλκανικήΑνατολική κατεύθυνση Η επιλογή κατεύθυνσης ενισχύεται

στον δεύτερο κύκλο σπουδών δηλαδή από το πέμπτο εξάμηνο και μετά οπότε οι

φοιτητέςτριες του Τμήματος επιλέγουν ανάμεσα στις εξής γλώσσες με στόχο να

επικεντρώσουν τις γνώσεις τους σε έναν γεωγραφικό ή επιστημολογικό χώρο

αντίστοιχα Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει τη ρωσική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν

ανάμεσα σε πολωνικά βουλγαρικά και σερβικά Όσοι φοιτητές έχουν επιλέξει την

τουρκική γλώσσα μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε αραβικά ρουμανικά

βουλγαρικά και σερβικά

Το πρόγραμμα σπουδών ολοκληρώνεται με την πτυχιακή εργασία κατά τα δυο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών όπου οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους

τόσο επί των γνωστικών πεδίων όσο και επί των μεθοδολογικών και αναλυτικών

εργαλείων για την απάντηση επί ενός θεωρητικού ήκαι εμπειρικού ερωτήματος

Από την ανάλυση των παρουσιαζόμενων στοιχείων στους πίνακες 121 amp 122

της ενδέκατης ενότητας το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει συνο-

λικά 100 μαθήματα τα οποία διακρίνονται στις εξής τρεις κατηγορίες (α) Υποχρεω-

τικά (Υ) με 20 μαθήματα (β) Υποχρεωτικά Επιλογής (ΥΕ) με 28 μαθήματα η

επιλογή των οποίων είναι εφικτή μόνο αφού έχει επιλεγεί η ομάδα των μαθημάτων

και (γ) Επιλογής (Ε) με 52 μαθήματα Στο πρόγραμμα μαθημάτων περιλαμβάνεται η

διδασκαλία 7 συνολικά ξένων γλωσσών μεταξύ των οποίων Αραβικά Βουλγαρικά

Πολωνικά Ρουμανικά Ρωσικά Σερβοκροατικά amp Τουρκικά

19

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ5 όπου παρουσιάζεται η κατανομή των

τριών κατηγοριών μαθημάτων στους δύο κύκλους σπουδών του Τμήματος ο πρώτος

κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 28 από τα 100 μαθήματα του προγράμματος

σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 7143) είναι Υποχρεωτικά τα 8 (ή 2857) είναι

Υποχρεωτικά Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο μάθημα Επιλογής

Ο λόγος των μαθημάτων ΥΥΕ στα πλαίσια του πρώτου κύκλου σπουδών ανέρ-

χεται στο 25 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δύο μαθήματα Υποχρεωτικής Επιλογής

του 1ου κύκλου σπουδών αντιστοιχούν 5 Υποχρεωτικά μαθήματα

Ο δεύτερος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει 72 από τα 100 μαθήματα του προγρά-

μματος σπουδών εκ των οποίων τα 20 (ή 2778) είναι Υποχρεωτικά Επιλογής τα

52 (ή 7222) είναι Επιλογής ενώ δεν περιλαμβάνεται σrsquo αυτόν κάποιο Υποχρεω-

τικό μάθημα Ο λόγος των μαθημάτων ΕΥΕ στα πλαίσια του δεύτερου κύκλου

σπουδών ανέρχεται στο 26 κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε δέκα μαθήματα

Υποχρεωτικής Επιλογής αντιστοιχούν 26 μαθήματα Επιλογής

Αν επιχειρείτο η διάκριση των μαθημάτων που προσφέρονται στο Προπτυχιακό

Πρόγραμμα Σπουδών σε μαθήματα (α) υποβάθρου (Υ) (β) επιστημονικής περιοχής

20

(ΕΠ) (γ) γενικών γνώσεων (ΓΓ) και (δ) ανάπτυξης δεξιοτήτων (ΑΔ) τότε εκ των

συνολικά 100 προσφερόμενων μαθημάτων τα 20 θα χαρακτηρίζονταν ως υποβάθρου

(20) τα 39 θα χαρακτηρίζονταν ως μαθήματα επιστημονικής περιοχής (39) τα

41 θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μαθήματα ανάπτυξης δεξιοτήτων (41)

ενώ στην κατηγορία των μαθημάτων γενικών γνώσεων δεν θα περιλαμβάνονταν

κανένα (0) εκ των προσφερόμενων μαθημάτων

Στο προπτυχιακό πρόγραμμα μαθημάτων δεν εφαρμόζεται το σύστημα των προ-

απαιτούμενων μαθημάτων με εξαίρεση τα μαθήματα των ξένων γλωσσών Η κάλυψη της ύλης εκ μέρους των διδασκόντων πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση με έναν από τους παρακάτω τρόπους (α) με τετράωρη διδασκαλία (Δ4) ο οποίος εφαρμόζεται στο 93 του συνόλου των μαθημάτων (β) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη φροντιστηριακή παράδοση (Δ4Φ1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 6 των μαθημάτων και τέλος (γ) με τετράωρη διδασκαλία και μία μονόωρη παράδοση στο Εργαστήριο ΗΥ (Δ4Ε1) ο οποίος εφαρμόζεται στο 1 των μαθημάτων

Για την κάλυψη της διδακτέας ύλης γίνεται χρήση πολλαπλής βιβλιογραφίας στο 76 των μαθημάτων ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι διδάσκοντες προβαίνουν και στην παράλληλη χρήση σημειώσεων προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη κάλυψη των θεματικών ενοτήτων που διαπραγματεύονται Κατά τη διάρκεια των παραδόσεων γίνεται χρήση επαρκών εκπαιδευτικών μέσων στα πλαίσια του συνόλου των μαθημάτων του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Να σημειωθεί τέλος ότι 1ον το 88 των μαθημάτων υποβλήθηκε στη διαδικασία της αξιολόγησης εκ μέρους των φοιτητών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 2ον δεν υφίσταται σοβαρή επικάλυψη της ύλης μεταξύ των μαθημάτων και 3ον Το 7 των μαθημάτων προσφέ-ρονται από άλλα προγράμματα σπουδών (Μαθηματικά Διοίκηση Επιχειρήσεων Διεθνές Εμπόριο Βιομηχανική Οργάνωση Διοίκηση Διεθνών Επιχειρήσεων Διεθνές Μάρκετινγκ amp Σύγκληση των Οικονομιών της Α και ΝΑ Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Οικονομία της Αγοράς)

313 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος χρησιμοποιούν διάφορα κριτήρια και τρόπους

εξέτασης Ως επί το πλείστον οι γραπτές εξετάσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο

αξιολόγησης Σε πολλές περιπτώσεις εκτός από την τελική γραπτή εξέταση

πραγματοποιούνται και πρόοδοι κατά την διάρκεια του εξαμήνου ενώ οι

διδασκόμενοι καλούνται να εκπονήσουν πολλές φορές και εργασία σε θέματα που

εμπίπτουν στο αντικείμενο του μαθήματος

21

Η διασφάλιση της αξιολόγησης των φοιτητών κατά τρόπο διαφανή επιτυγχά-

νεται με την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων τόσο του υφιστάμενου νόμου πλαι-

σίου (νόμος 40092011 άρθρο 33 παρ 8 amp 9) όσο και του εσωτερικού κανονισμού

λειτουργίας του Τμήματος Στην περίπτωση που κάποιος φοιτητής επιθυμεί να λάβει

διευκρινήσεις αναφορικά με την αξιολόγησή του συνήθως ζητά την συνδρομή του

επιβλέποντος του μαθήματος μέλους ΔΕΠ Επιπροσθέτως ο φοιτητής κάνοντας

χρήση του δικαιώματος που του παρέχει ο νόμος πλαίσιο (νόμος 4009 άρθρο 6 παρ

1 amp άρθρο 33 παρ10) μπορεί να ζητήσει από τη Γενική Συνέλευση του οικείου

Τμήματος τον ορισμό τριμελούς επιτροπής η οποία θα αναλάβει την εξέταση και

βαθμολόγησή του στην περίπτωση που σε κάποιο μάθημα έχει βαθμολογηθεί

δυσμενώς [κάτω από τη βάση (5)] σε τρεις διαδοχικές εξεταστικές περιόδους

Σε αρκετά μαθήματα οι φοιτητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους και το ακροατήριο συμμετέχει στον σχολιασμό της εργασίας του τρόπου παρουσίασης κλπ Σε λίγες περιπτώσεις και όταν ο αριθμός των φοιτητών είναι μικρός γίνονται και προφορικές εξετάσεις Στην περίπτωση προφορικής εξέτασης η διασφάλιση της διαφάνειας και αξιοπιστίας της διαδικασίας απαιτεί την εξέταση ομάδας φοιτητών συγχρόνως και όχι ενός φοιτητή και μόνον χωρίς την παρουσία άλλων φοιτητών

Κατά τα δύο τελευταία εξάμηνα της φοίτησης οι φοιτητές είναι δυνατό να επιλέξουν την συγγραφή πτυχιακής εργασίας Οι ποιοτικές προδιαγραφές ανάπτυξης των πτυχιακών εργασιών ορίζονται από τα μέλη ΔΕΠ που είναι επιφορτισμένα με την επίβλεψή τους Η διαφάνεια της εξέτασης της πτυχιακής εργασίας διασφαλίζεται με τον ορισμό ενός δεύτερου μέλους ΔΕΠ το οποίο εξετάζει και αυτό τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και το επιστημονικό επίπεδο της εργασίας του φοιτητή

314 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Το νέο πρόγραμμα σπουδών έχει εξωστρεφή χαρακτήρα Στα μαθήματα

χρησιμοποιείται σύγχρονη και διεθνής βιβλιογραφία ενώ γίνεται προσπάθεια εμπ-λουτισμού της Μέσω των συνεργασιών που έχει το Τμήμα με άλλα Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής γίνεται προσπάθεια να αυξηθούν οι ανταλλαγές φοιτητών αλλά και οι μετακινήσεις μελών ΔΕΠ Μεταξύ αυτών θα μπορούσαν να αναφερθούν (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania (υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2011) amp (β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της

22

Γαλλίας (από Ιούλιο του 2011) (γ) το Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου Επιπροσθέτως μέσω του προγράμματος ERASMUS 14 φοιτητές του τμήματος έχουν επισκεφθεί κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής1

ενώ το Τμήμα μας το επισκέφτηκαν 6 αλλοδαποί φοιτητές

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι κατά το ακαδημαϊκό 2010 ndash 2011 επτά από τους ενενήντα νεοεισερχόμενους στο Τμήμα φοιτητές (778) ήταν αλλοδαποί ενώ 4 μαθήματα διδάσκονται σε ξένη γλώσσα2

Σημαντική βοήθεια για την προώθηση του Τμήματος προσφέρεται από τους

συναδέλφους μας οι οποίοι έχουν επισκεφθεί Πανεπιστήμια όπως το Tufts το

Princeton Πανεπιστήμιο του Καΐρου κλπ Τέλος επισημαίνεται ότι έχει τεθεί σε

εφαρμογή το σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων ECTS

315 Πώς κρίνετε την πρακτική άσκηση των φοιτητών

Οι φοιτητές του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν

πρακτική άσκηση επrsquo αμοιβή διάρκειας 2 έως 6 μηνών σε φορέα της επιλογής τους

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται Τράπεζες Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Σύνδεσμοι amp Σύλλογοι Ιδιωτικές και Δημόσιες Επιχειρήσεις σrsquo όλη την επικράτεια

της χώρας

Το Τμήμα φροντίζει για τη διασφάλιση των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών

προοπτικών των αποφοίτων του Από το 2007 οι απόφοιτοι με ειδίκευση Οικονομικά

και Διεθνείς Επιχειρήσεις έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Οικονομικό Επιμελητήριο

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010-11 ολοκληρώθηκαν δύο κύκλοι

Πρακτικής Άσκησης (αrsquo κύκλος 1102010 ndash 31122010 βrsquo κύκλος 132011 ndash

3062011) Στις 172011 ξεκίνησε ο τρίτος κύκλος ο οποίος αναμένεται να ολοκλη-

ρωθεί στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος (31102011) Στα πλαίσια των τριών αυτών

1 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 12 προπτυχιακοί φοιτητές1 μεταπτυχιακός φοιτητής και ένας υποψή-φιος διδάκτορας του Τμήματος καθώς επίσης και 3 φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ 2 Τα εν λόγω μαθήματα ήταν τα εξής a) Governance institutions and corruption in SE Europe and the Balkans b) The politics of the modern middle east c) Investments appraisal amp d) Forced Migration in East and SE Europe

23

κύκλων κατέθεσαν αίτηση συνολικά 37 προπτυχιακοί φοιτητές εκ των οποίων ξεκί-

νησαν και ολοκλήρωσαν την πρακτική τους άσκηση 21 φοιτητές (5676 εκείνων

που κατέθεσαν αίτηση) οι οποίοι και απασχολήθηκαν στα πλαίσια 13 φορέων

Σημειώνεται ότι 1ον οι είκοσι ένας φοιτητές που ολοκλήρωσαν την πρακτική

τους άσκηση αποτελούν το 423 των εγγεγραμμένων στο τμήμα φοιτητών (490)

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 και 2ον κανείς εκ των είκοσι ενός φοιτητών δεν

έλαβε πρόταση εκ μέρους του φορέα στον οποίο απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια

της πρακτικής του άσκησης να συνεχίσει την απασχόλησή του μετά την ολοκλή-

ρωση του προγράμματος

32 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

321 Τίτλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Ο τίτλος του αυτοχρηματοδοτούμενου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

είναι laquoΠολιτικές και Οικονομικές Σπουδές της Σύγχρονης Ανατολικής και

Νοτιοανατολικής Ευρώπηςraquo με γλώσσα διδασκαλίας την Αγγλική (ΜΑ in Politics

and Economics of Modern Eastern and Southeastern Europe)

Το εν λόγω Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) αποτελεί το πρώτο

του Τμήματος δέχθηκε τους πρώτους μεταπτυχιακούς φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος

2008ndash09 και η κανονική διάρκεια αυτού ανέρχεται στους 13 μήνες

Δεδομένου του υψηλού επιπέδου του ακολουθούμενου Μεταπτυχιακού Προγρά-

μματος Σπουδών οι απόφοιτοι του Τμήματος μπορούν να συνεχίσουν τις

μεταπτυχιακές τους σπουδές σε τμήματα του εσωτερικού και του εξωτερικού

Επίσης παρέχει τη δυνατότητα εκπόνησης διατριβής σε κατόχους μεταπτυχιακού

διπλώματος στους γνωστικούς χώρους των ειδικεύσεων που θεραπεύουν οι

διδάσκοντες του Τμήματος

24

322 Τμήματα και Ιδρύματα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών είναι μονοτμηματικό

323 Πώς κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και τις απαιτήσεις της κοινωνίας

Το Τμήμα ΒΣΑΣ για την αρτιότερη εκπλήρωση της αποστολής του έχει

οργανώσει μεταπτυχιακές σπουδές με ειδικότερο στόχο την προαγωγή της γνώσης

και την ανάπτυξη της έρευνας αλλά και την επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά

αντικείμενα του Τμήματος

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε επίπεδο Masterrsquos στοχεύει

bull Στην προαγωγή της γνώσης και της έρευνας σχετικά με την σύγχρονη Ανατο-

λική amp Νοτιοανατολική Ευρώπη στους τομείς της οικονομίας και της πολιτικής

bull Στην περαιτέρω εξειδίκευση των αποφοίτων του Τμήματος ΒΣΑΣ στην γνώση

και μελέτη της σύγχρονης Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

bull Στην παροχή εξειδίκευσης ως προς την οικονομία και πολιτική της σύγχρονης

Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης στους αποφοίτους άλλων

Πανεπιστημιακών Τμημάτων αλλά και στελεχών του δημόσιου και ιδιωτικού

τομέα τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό

Το Πρόγραμμα Σπουδών αναθεωρείται βελτιώνεται και τροποποιείται βάση

των αποτελεσμάτων της έκθεσης της ομάδας εσωτερικής αξιολόγησης Η εν λόγω

ομάδα ορίζεται ανά διετία από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος και η έκθεση

αυτής στηρίζεται στην αξιολόγηση των μαθημάτων και των διδασκόντων εκ μέρους

των φοιτητών η οποία πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του

εξαμήνου με την συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων

25

324 Πώς κρίνετε τη δομή τη συνεκτικότητα και τη λειτουργικότητα του

Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Η δομή και η λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών σπουδών αποσ-

κοπεί στην υποστήριξη της προσπάθειας του Τμήματος να επιτύχει τους στόχους που

περιγράφηκαν νωρίτερα Επιπροσθέτως τα γνωστικά πεδία τα οποία αναπτύσσονται

στα πλαίσια του προγράμματος δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αλληλοσυνδέονται

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης είναι δομημένο με τρόπο που να

προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύνολο εξειδικευμένης και διεπιστημονικής γνώσης

σε ανώτερο επίπεδο για την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα και δυναμική

αλλαγή της περιοχής της Ανατολικής amp Νοτιοανατολικής Ευρώπης την ολοκλή-

ρωση της με την διεθνή κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση

Τα μαθήματα διδάσκονται στην βάση διαλέξεων κατά τις οποίες οι φοιτητές

ενθαρρύνονται να συμμετέχουν κριτικά να διαλέγονται και να εκθέτουν τις απόψεις

τους Στην διεξαγωγή των μαθημάτων σημαντική είναι η συμβολή εκπόνησης και

παρουσίασης πολλαπλών εργασιών για την εξειδίκευση των φοιτητών σε

συγκεκριμένα θεωρητικά ή εμπειρικά ερωτήματα και θέματα την εμπέδωση των

αναλυτικών μεθόδων εργαλείων και τεχνικών την προαγωγή του κριτικού και

συνθετικού πνεύματος και την εξάσκηση σε θέματα παρουσίασης και διαύγειας των

επιχειρημάτων Οι παραπάνω δεξιότητες χρησιμοποιούνται στην εκπόνηση της

μεταπτυχιακής διατριβής η οποία οφείλει να είναι επαρκής σε όλα τα παραπάνω

325 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης διαρκεί 13 μήνες και περιλαμβάνει τέσσερα υποχρεωτικά μαθήματα στο Α΄ εξάμηνο ενώ στο Β΄ εξάμηνο προσφέρο-νται 8 μαθήματα επιλογής από τα οποία ο φοιτητήςτρια επιλέγει τα 4 Η αξιολόγηση των φοιτητώντριών γίνεται στην βάση συνδυασμού γραπτών εξετάσεων στο τέλος του εξαμήνου εργασιών και παρουσιάσεων κατά την διάρκεια του εξαμήνου καθώς και της συμμετοχής αυτών κατά τις διαλέξεις Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στο κριτικό πνεύμα και στην ικανότητα ανάλυσης αλλά και σύνθεσης

26

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των δυο εξαμήνων οι φοιτητές εκπονούν μεταπτυχιακή διατριβή σε θέμα σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών για την οποία παρέχεται επίβλεψη από μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος (μέλος ΔΕΠ) και η οποία αξιολογείται ως προς την ακαδημαϊκή επάρκεια από τον επιβλέποντα και έναν άλλον εξεταστή Ο δεύτερος εξεταστής ορίζεται από τη ΓΣΕΣ μετά την πρόταση της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ και από κοινού με τον επιβλέποντα συμπληρώνουν την έκθεση βαθμολόγησης η οποία συμπεριλαμβάνει και το βαθμό Η μεταπτυχιακή διατριβή αξιολογείται στην βάση των διεθνών ακαδημαϊκών προτύπων ως προς την χρήση αναλυτικών εργαλείων μεθόδων και τρόπων αλλά και την ανάλυση του επιστημονικού ερωτήματος την εμπειρική τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων και την σύνθεση των προτάσεων

Το εφαρμοζόμενο στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών εξεταστικό σύστημα κρίνεται ικανοποιητικό Η εμπειρία που αποκτάται με την πάροδο των ετών θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου να γίνουν οι όποιες αναγκαίες αλλαγές και τροποποιήσεις ώστε το εξεταστικό σύστημα να βελτιωθεί και να ομογενοποιηθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό

326 Πώς κρίνετε τη χρηματοδότηση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος είναι αυτοχρηματοδο-

τούμενο Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές με την εγγραφή τους καταβάλλουν το χρηματικό

ποσό των euro 3000 Εκ του συνολικού ποσού των διδάκτρων ένα ποσοστό της τάξης

του 10 διακρατείται από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Το υπόλοιπο ποσό διατίθεται (α) για την αποζημίωση των διδασκόντων στα πλαίσια

του Προγράμματος μελών ΔΕΠ (β) για την χορήγηση υποτροφιών στους φοιτητές

που συγκεντρώνουν την υψηλότερη βαθμολογία κατά το εξάμηνο αναφοράς των

υποτροφιών amp (γ) για την κάλυψη του κόστους γραμματειακής υποστήριξης

προβολής και προώθησης του ΜΠΣ

327 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των μεταπτυχιακών φοιτητών

Η επιλογή των φοιτητών στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπου-

δών πραγματοποιείται στη βάση (α) του βαθμού του προπτυχιακού τίτλου σπουδών

27

(β) της αποδεδειγμένης επαγγελματικής εμπειρίας (γ) της αποδεδειγμένης γνώσης

άλλων γλωσσών πλην της Αγγλικής (δ) της κατάθεσης δύο τουλάχιστον συστα-

τικών επιστολών amp (ε) της δήλωσης σκοπιμότητας εκ μέρους του ενδιαφερομένου

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 ο συνολικός αριθμός των

προσφερομένων θέσεων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ανήλθε στις 30 Συνολικά

κατατέθηκαν 39 αιτήσεις συμμετοχής εκ των οποίων οι 2 (513) προέρχονταν από

φοιτητές του Τμήματος και οι 35 (9487) από πτυχιούχους άλλων τμημάτων Ο

αριθμός των φοιτητών ο οποίος τελικώς εγγράφηκε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

ανήλθε στους 25 καλύπτοντας περίπου το 83 των προσφερομένων θέσεων Εκ των

25 εγγεγραμμένων φοιτητών οι 5 (20) ήταν αλλοδαποί Να σημειωθεί τέλος ότι

κατά τη περίοδο 2008 ~ 2010 το ποσοστό των εγγεγραμμένων φοιτητών στους

οποίους τελικώς απενεμήθη μεταπτυχιακός τίτλος ανήλθε κατά μέσο όρο στο 77

328 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών

Σπουδών

Η γλώσσα στην οποία πραγματοποιείται η διδασκαλία των μαθημάτων στα

πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών είναι η αγγλική Η επιλογή της

αγγλικής γλώσσας έγινε για να ενισχυθεί η εξωστρέφεια του Προγράμματος (α) με

τη συνεργασία του Τμήματος με άλλα οικεία τμήματα Πανεπιστημίων του

εξωτερικού και (β) με τη συμμετοχή σε αυτό τόσο αλλοδαπών διδασκόντων όσο και

αλλοδαπών φοιτητών Όσον αφορά τη συμμετοχή των τελευταίων στο ΜΠΣ θα

πρέπει να λεχθεί ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 πέντε εκ των από είκοσι

πέντε εγγεγραμμένων του προγράμματος (20) ήταν αλλοδαποί

33 Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος ΒΣΑΣ άρχισε τη

λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 με 8 υποψήφιους διδάκτορες Το

ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων ανήλθε σε 40

Το 2008 έγινε η επιτυχής υποστήριξη των πρώτων 2 διδακτορικών διατριβών του

Τμήματος με έτος εγγραφής το 2003 Το Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών

καλύπτει ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων το οποίο ανταποκρίνεται στους

28

στόχους του Τμήματος Η υψηλή επιστημονική κατάρτιση των επιβλεπόντων μελών

ΔΕΠ και η ερευνητική και διδακτική τους εμπειρία σε πολύ καλά Πανεπιστήμια του

εξωτερικού διασφαλίζει ως ένα βαθμό την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών

υψηλών προδιαγραφών σε γνωστικά αντικείμενα επιστημονικού ενδιαφέροντος με

εφαρμογή στην οικονομία την πολιτική και την κοινωνία της Ελλάδας και των

χωρών της Βαλκανικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης

331 Πως κρίνετε το βαθμό ανταπόκρισης του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και της απαιτήσεις της κοινωνίας

Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών το Τμήμα απονέμει

διδακτορικό δίπλωμα με δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικής διατριβής στην

αγγλική γλώσσα στοχεύοντας (α) στην όσο το δυνατόν εντονότερη διεθνοποίηση

του Τμήματος (β) στην προαγωγή της γνώσης και την ανάπτυξη της έρευνας (γ) την

επιστημονική εξειδίκευση στα γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και (δ) στην

ανάδειξη υψηλού επιπέδου επιστημόνων με γνώσεις αναφορικά με την αλληλεπί-

δραση των πολιτικών κοινωνικών και οικονομικών επιστημών και την επίδραση

αυτών πάνω στις οικονομικές πολιτικές και πολιτισμικές δομές της Βαλκανικής της

Ανατολικής Ευρώπης και του Αραβικού Κόσμου

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων θα έχει ως συνέπεια την χρησιμοποίηση των

διδακτόρων του τμήματος τόσο από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας (Τράπεζες

Εμπορικές και Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις κτλ) όσο και από κρατικούς φορείς και

δημόσιες υπηρεσίες (διπλωματικό σώμα υπουργεία πολιτισμού και άμυνας) στην

προσπάθεια αυτών είτε να διεισδύσουν οικονομικά στις αγορές των γειτονικών με

την Ελλάδα χωρών είτε να προετοιμάσουν το έδαφος για την πραγματοποίηση στο

μέλλον κοινών δράσεων με τις χώρες αυτές στους τομείς της οικονομίας των

διεθνών σχέσεων της εκπαίδευσης κτλ

332 Πώς κρίνετε τη δομή του Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών

Ο ορισμός του πλαισίου ανάπτυξης της διδακτορικής διατριβής και η αξιολό-

γηση των υποψηφίων διδακτόρων αποτελεί ευθύνη του επιβλέποντος μέλους ΔΕΠ

του Τμήματος και της τριμελούς επιτροπής

29

Στοχεύοντας την βελτίωση του επιπέδου των διδακτορικών σπουδών έχει

καθιερωθεί

(α) Η υποβολή ετήσιας έκθεσης προόδου εκ μέρους του υποψήφιου διδάκτορα

Στα πλαίσια αυτής ο υποψήφιος διδάκτορας παρουσιάζει την πρόοδο της εργασίας

του αναφορικά με την εκπόνηση της διατριβής του και θέτει τους ερευνητικούς του

στόχους για το επόμενο έτος

(β) Η συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο

στα πλαίσια του οποίου παρουσιάζουν τουλάχιστον μία φορά ανά ακαδημαϊκό έτος

την δουλειά τους

(γ) Η ενθάρρυνση των υποψηφίων διδακτόρων να εμπλουτίσουν το βιογραφικό

τους 1ον με την συμμετοχή σε τουλάχιστον ένα συνέδριο με κριτές και 2ον με την

πραγματοποίηση μίας τουλάχιστον δημοσίευσης σε αναγνωρισμένα επιστημονικά

περιοδικά πριν την υποστήριξη της διδακτορικής τους διατριβής Προς αυτή την κα-

τεύθυνση κρίνεται αναγκαία η συνέχιση της οικονομικής ενίσχυσης των υποψηφίων

διδακτόρων3

εκ μέρους του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ώστε να καλύπτονται τα

όποια έξοδα συμμετοχής σε συνέδρια τα έξοδα μετακινήσεων δημοσίευσης κλπ

(δ) Η ενεργότερη συμμετοχή των υποψηφίων διδακτόρων στην εκπαιδευτική και

ερευνητική διαδικασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών ώστε να απο-

κτήσουν εμπειρίες που θα τους φανούν ιδιαιτέρως χρήσιμες όταν θα κληθούν μελ-

λοντικά να επανδρώσουν κάποιο προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

(ε) Να προσφέρονται στον υποψήφιο διδάκτορα μαθήματα διδακτορικού

κύκλου έπειτα από αίτημα που θα καταθέτει ο ίδιος προς την διοικούσα επιτροπή

του ΜΠΣ Προς αυτήν την κατεύθυνση ενθαρρύνεται και η συμμετοχή μελών ΔΕΠ

άλλων τμημάτων εφόσον αυτό κρίνεται δυνατό και αναγκαίο

3 Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας καλύπτει εν μέρει κάποια από τα εν λόγω έξοδα διαθέτοντας ανά έτος ένα μέγιστο ποσό της τάξης των euro 7500 για το σύνολο του Τμήματος και euro1500 ανά άτομο

30

333 Πώς κρίνετε το εξεταστικό σύστημα

Η εξέταση των υποψηφίων διδακτόρων κατά τη διάρκεια εκπόνησης της

διδακτορικής διατριβής επαφίεται στον επιβλέποντα Καθηγητή και στην Τριμελή

Επιτροπή η οποία και είναι υπεύθυνη για τον ορισμό και την παρακολούθηση

εκπλήρωσης τόσο των ποιοτικών όσο και των τεχνικών κριτηρίων που θα πρέπει να

χαρακτηρίζουν την εκπονηθείσα διδακτορική διατριβή

Με την κατάθεση της διδακτορικής διατριβής η Τριμελής Επιτροπή υποβάλλει

σχετική εισήγηση στην Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης όπου παρουσιάζεται

και αξιολογείται η διατριβή και προτείνεται η παραπομπή της στην Επταμελή Εξετα-

στική Επιτροπή Ο υποψήφιος διδάκτορας κρίνεται στα πλαίσια των διατάξεων του

εκάστοτε υφιστάμενου νόμου πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας

Εκπαίδευσης Η εφαρμογή των διατάξεων του νόμου διασφαλίζει τόσο το διαφανή

όσο και τον αμερόληπτο χαρακτήρα της κρίσης του έργου του υποψήφιου διδάκτορα

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η δημοσίευση μέρους ή μερών της διδακτορικής

διατριβής κάτι που ενθαρρύνεται εκ μέρους των επιβλεπόντων μελών ΔΕΠ σε

αναγνωρισμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και σε χρόνο προγενέστερο της

υποστήριξής της αποτελεί ουσιαστικά έναν έμμεσο αλλά αυστηρά αντικειμενικό

μηχανισμό ελέγχου της εργασίας του υποψήφιου διδάκτορα το συμπέρασμα μάλιστα

του οποίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με ευκολία

334 Πώς κρίνετε τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων διδακτόρων

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα κανονισμό μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος

η διαδικασία επιλογής υποψηφίων διδακτόρων απαιτεί υποβολή αίτησης στην οποία

αναγράφεται το πεδίο έρευνας και τα κύρια σημεία της προτεινόμενης έρευνας

αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα αντίγραφα πτυχίου και μεταπτυχιακού διπλώματος

επιπέδου Master άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας επιστημονικές δημοσιεύσεις-

διακρίσεις-λοιποί τίτλοι σπουδών (εφόσον υπάρχουν) και 2 συστατικές επιστολές

(Συνεκτιμάται η επάρκεια σε Βαλκανική Σλαβική ή Ανατολική γλώσσα) Κατόπιν

ο φάκελος υποψηφιότητας ελέγχεται ως προς την πληρότητα των τυπικών

προσόντων από την Συντονιστική Επιτροπή του ΜΠΣ η οποία εισηγείται στην

31

ΓΣΕΣ αν οη υποψήφιοςα πληροί τις προϋποθέσεις του Τμήματος ΒΣΑΣ για

εκπόνηση διδακτορικής διατριβής

Στο γράφημα Δ6 παρουσιάζεται διαχρονικά η εξέλιξη του αριθμού των εγγρα-

φέντων υποψηφίων διδακτόρων και των αποφοίτων καθώς επίσης και μέση διάρκεια

σπουδών (σε έτη) των τελευταίων Όπως διαπιστώνουμε κατά τη διάρκεια του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 κατατέθηκαν συνολικά 12 αιτήσεις για την

εκπόνηση διδακτορικών διατριβών οι οποίες και έγιναν αποδεκτές στο σύνολό τους

και το Τμήμα προχώρησε στην απονομή ενός διδακτορικού τίτλου σπουδών Θα

πρέπει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ακαδημαϊκών ετών που παρουσιάζονται

στο γράφημα κανείς εκ των εγγραφέντων υποψηφίων διδακτόρων δεν είναι

πτυχιούχος του Τμήματος Κατά τα τελευταία τέσσερα ακαδημαϊκά έτη η μέση

διάρκεια σπουδών των αποφοίτων ανήλθε στα 6 χρόνια και 3 μήνες

335 Πώς κρίνετε την οργάνωση σεμιναρίων και ομιλιών

Στο Τμήμα λειτουργεί με επιτυχία κύκλος σεμιναρίων στο πλαίσιο του ΜΠΣ

όπου τόσο οι υποψήφιοι διδάκτορες του Τμήματος όσο και μέλη ΔΕΠ Πανεπιστη-

μίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής παρουσιάζουν θέματα του αντικειμένου τους

32

Η συμμετοχή υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος σε διεθνή συνέδρια ερευ-

νητικά δίκτυα και διεθνή fora όπου θα παρουσιάζουν μέρος του ερευνητικού τους

έργου κρίνεται απαραίτητη Τέλος συνιστάται η αύξηση του βαθμού συμμετοχής

των υποψηφίων διδακτόρων στη έρευνα του Τμήματος με συμμετοχή τους σε έρευ-

νες πεδίου συλλογή στοιχείων συμμετοχή στην συγγραφή άρθρων και ερευνητικών

προτάσεων και εξοικείωσή τους σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες όπως οργάνωση

επιστημονικών συνεδρίων διαδικασία κρίσης άρθρων σε διεθνή περιοδικά κτλ

336 Πώς κρίνετε τη διεθνή διάσταση του Προγράμματος Διδακτορικών

Σπουδών

Το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 το πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών του

Τμήματος είχε 40 υποψήφιους διδάκτορες εκ των οποίων οι δύο είναι αλλοδαποί Η

δυνατότητα που παρέχεται από τον κανονισμό του ΠΜΣ για εκπόνηση διδακτο-

ρικών διατριβών στην αγγλική γλώσσα αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα διεθνο-

ποίησης του προγράμματος διδακτορικών σπουδών Το πρόγραμμα διδακτορικών

σπουδών στο μέλλον θα πρέπει να προσελκύσει φοιτητές από την Ευρώπη τα

Βαλκάνια και την ΝΑ Ευρώπη για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε γνωστικά

αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα Στο πλαίσιο της περαιτέρω διεθνοποίησης του

προγράμματος προτείνεται η ενθάρρυνση εκπόνησης διδακτορικών διατριβών με την

συμμετοχή καθηγητών στην τριμελή επιτροπή από πανεπιστήμια του εξωτερικού

33

4 Διδακτικό έργο

41 Πώς κρίνετε την αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού

Με βάση τα απογραφικά δελτία που συμπληρώθηκαν από τους διδάσκοντες

αλλά και τα φύλλα αξιολόγησης των διδασκόντων που συμπληρώθηκαν από τους

φοιτητές σχηματίζεται η εικόνα ότι η αποτελεσματικότητα του διδακτικού

προσωπικού είναι αρκετά ικανοποιητική σε σχέση πάντα με τη φυσιογνωμία και

τους σκοπούς που θεραπεύει το συγκεκριμένο Τμήμα Η εντύπωση αυτή

δημιουργείται αφενός από το ερευνητικό και διδακτικό έργο των διδασκόντων και

αφετέρου από την αξιολόγηση της διδασκαλίας από τους φοιτητές

Θα πρέπει επίσης να ειπωθεί ότι για να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα

αρκετοί από τους διδάσκοντες ανανεώνουν σε τακτά διαστήματα το περιεχόμενο

των μαθημάτων τους λαμβάνοντας υπόψη της εξελίξεις στο χώρο τους Ασφαλώς

κύρια συνιστώσα της αποτελεσματικότητας αποτελεί και η ερευνητική προσπάθεια

του διδάσκοντα που πρέπει συνεχώς να τροφοδοτεί τη διδακτική ύλη του

μαθήματος Άρα θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ

ερευνητικής και διδακτικής προσπάθειας

Επίσης η αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού αντανακλάται στις

πρόσφατες επιτυχίες των φοιτητώναποφοίτων μας που έχουν αριστεύσει σε εισαγω-

γικές εξετάσεις μεταπτυχιακών προγραμμάτων της ημεδαπής (ο βαθμός δυσκολίας

είναι υψηλός για το Τμήμα διότι θεραπεύει ταυτόχρονα πολλά γνωστικά αντικεί-

μενα) στην εισαγωγή τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα γνωστών Πανεπιστημίων

της αλλοδαπής και στις προσλήψεις σε διάφορα Ιδρύματα Οργανώσεις και

Ιδιωτικές Επιχειρήσεις

Εκτός των ανωτέρω ένα σημείο που επηρεάζει δυσμενώς την αποτελεσματι-

κότητα των διδασκόντων είναι και τα διάσπαρτα μαθήματα του ωρολογίου προγράμ-

ματος Το σύστημα κατανομής των αιθουσών μεταξύ των τμημάτων αναγκάζει το

Τμήμα να τοποθετεί μαθήματα είτε σε προχωρημένες ώρες είτε με μεγάλα κενά

μεταξύ των μαθημάτων Έτσι ο φοιτητής είτε είναι κουρασμένος και δεν μπορεί να

παρακολουθήσει και να συμμετάσχει επιτυχώς στις διαλέξεις των μαθημάτων είτε

δεν παρουσιάζεται στα μαθήματα με αποτέλεσμα η παρουσία των φοιτητών σε

34

αρκετά μαθήματα να είναι περιορισμένη Ως συνέπεια κρίνεται αναγκαία η εντατικο-

ποίηση των προσπαθειών εξομάλυνσης του ωρολογίου προγράμματος ώστε να έχει

συνοχή και να μην παρουσιάζει μεγάλα χρονικά κενά μεταξύ των μαθημάτων

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε εβδομαδιαία βάση οι προπτυχιακές ώρες διδα-

σκαλίας που αντιστοιχούν στα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος ανέρχονται σε τουλάχιστον

τέσσερεις για το ένα εξάμηνο και σε τουλάχιστον 8 ώρες για το άλλο εξάμηνο του

ακαδημαϊκού έτους Επιπροσθέτως 13 εκ των 21 μελών ΔΕΠ του Τμήματος (62)

διδάσκουν και στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών

42 Πώς κρίνετε την ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διδακτικής διαδικασίας

Σύμφωνα με τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης η διδασκαλία του συνόλου

σχεδόν των διδασκόντων κρίνεται από καλή ως πολύ ικανοποιητική Τα σχόλια των

φοιτητών είναι εποικοδομητικά και από θετικά ως πολύ θετικά Ορισμένοι διδάσκο-

ντες κρίνονται ιδιαίτερα δημοφιλείς και χαρισματικοί και μεμονωμένες περιπτώσεις

ως ιδιαίτερα αυστηροί και δύσκολοι

Αναμφίβολα το έργο των διδασκόντων δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι οι

πρωτοετείς φοιτητές οι οποίοι εγγράφονται με εισαγωγικές εξετάσεις είναι ήδη

εκπαιδευμένοι σε έναν άλλο τρόπο εκμάθησης (αποστήθιση) και συνήθως υστερούν

στην κριτική συνθετική και δημιουργική σκέψη Παρότι οι περισσότεροι από τους

φοιτητές αυτούς έχουν εισαχθεί με υψηλές βαθμολογίες παρουσιάζουν σημαντικές

αδυναμίες ως προς την εξοικείωση βασικών εννοιών συνεκτικής γνώσης ενώ η

εξοικείωσής τους σε σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής είναι σχετικά περιορι-

σμένη Βάσει αυτών των δεδομένων το θέμα της προσαρμογής των φοιτητών θα

πρέπει να προβληματίσει το Τμήμα και να μεριμνήσει έτσι ώστε οι φοιτητές να

υποβοηθούνται προκειμένου να αντεπεξέρχονται αποτελεσματικότερα στις απαιτή-

σεις του προγράμματος σπουδών Η αύξηση του αριθμού των εισαχθέντων χωρίς

κάποια σταθερά ακαδημαϊκά κριτήρια και βασικές υλικοτεχνικές υποδομές υποβα-

θμίζει την ποιότητα σπουδών και αυξάνει πολλαπλασιαστικά την προσπάθεια που

καταβάλουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι

35

Στο γράφημα Δ7 παρουσιάζεται η κατανομή των βαθμών των αποφοιτησάντων

από το Τμήμα κατά τα τέσσερα τελευταία ακαδημαϊκά έτη και στο σύνολο αυτών Ο

μέσος όρος της βαθμολογίας των αποφοιτησάντων παρουσιάζεται εντός παρενθέ-

σεως στον οριζόντιο άξονα και κάτω από τα ακαδημαϊκά έτη ενώ τα διαστήματα

τιμών στα οποία ομαδοποιήθηκαν οι βαθμοί ήταν (i) [50 60) (ii) [60 70)

(iii) [70 85) amp (iv) [85 10]

Όπως προκύπτει από το γράφημα Δ7 εκ των 53 αποφοιτησάντων από το

Τμήμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010 ndash 2011 μόλις το 189 αυτών είχε βαθμό

πτυχίου κάτω από 6 το 3774 είχε βαθμό από 6 έως 7 το 5472 είχε βαθμό από 7

έως 85 και τέλος 566 αποφοίτησε με βαθμό μεγαλύτερο του 85 Ο μέσος όρος

της βαθμολογίας των 53 φοιτητών που αποφοίτησαν κατά το συγκεκριμένο ακαδη-

μαϊκό έτος ανήλθε σε 719 Από την άκρα δεξιά ράβδο του γραφήματος προκύπτει

ότι για το σύνολο των τεσσάρων ακαδημαϊκών ετών (2007-08 ~ 2010-11) εκ των

συνολικά 184 αποφοιτησάντων το 4567 είχε βαθμό μικρότερο του 7 το 5435

είχε βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 7 ενώ ο μέσος όρος της βαθμολογίας τους ανήλθε

στο 714 Αξίζει να σημειωθεί ότι για το σύνολο των ετών μόλις το 163 των

αποφοιτησάντων είχε βαθμό χαμηλότερο του 6 ενώ το 598 αρίστευσε

πετυχαίνοντας ένα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 85

36

Στο παραπάνω γράφημα παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του λόγου των

φοιτητών που (δεν) αποφοίτησαν κατά τη διάρκεια κάθε ενός εκ των τεσσάρων ακαδη-μαϊκών ετών προς τους νεοεισερχομένους στο Τμήμα κατά τα αντίστοιχα ακαδη-μαϊκά έτη Όπως διαπιστώνουμε με το πέρασμα του χρόνου το ποσοστό των φοιτητών που (δεν) αποφοιτούν μειώνεται (αυξάνεται) δραματικά από το 6667 (3333) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 στο ιδιαιτέρως χαμηλό (υψηλό) ποσοστό της τάξης του 1013 (8987) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-08

Η παρατηρούμενη φθίνουσα πορεία του ποσοστού των φοιτητών που

αποφοιτούν θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης εκ μέρους των μελών ΔΕΠ του Τμήματος προκειμένου να αναζητηθούν τόσο τα αίτια πρόκλησης του εν λόγω φαινομένου όσο και οι αναγκαίες δράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να οδη-γήσουν στην ανατροπή της φθίνουσας διαχρονικά πορείας του εν λόγω ποσοστού

Μία πιθανή αιτιολόγηση του παραπάνω φαινομένου θα μπορούσε να βασιστεί

στο γεγονός ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των φοιτητών παίρνει πτυχίο με την συμπλήρωση των κανονικών ετών της διάρκειας φοίτησής τους Για παράδειγμα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 οπότε και εμφανίστηκε το υψηλότερο ποσοστό αποφοιτησάντων εκ των 44 φοιτητών που αποφοίτησαν μόλις οι τέσσερεις (909) πήραν πτυχίο με την ολοκλήρωση του κανονικού κύκλου σπουδών τους (4 έτη) Δεκαπέντε από τους αποφοιτήσαντες (3409) πήραν πτυχίο στα 5 έτη είκοσι δύο (50) αποφοίτησαν έπειτα από 6 έτη σπουδών και 3 φοιτητές (682) έλαβαν πτυχίο μετά από 7 έτη σπουδών

37

Να σημειωθεί τέλος ότι κατά τη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων του

ακαδημαϊκού έτους 2010 ndash 2011 και για το σύνολο των εξεταζόμενων μαθημάτων η

συμμετοχή σrsquo αυτές των εγγεγραμμένων φοιτητών ανήλθε κατά μέσο όρο στο

5236 ενώ εκ των συμμετεχόντων στις εξετάσεις κατά μέσο όρο το 7816

πέρασε επιτυχώς το μάθημα στο οποίο εξετάστηκε

43 Πώς κρίνετε την οργάνωση και την εφαρμογή του διδακτικού έργου

Με βάση τα απογραφικά δελτία αξιολόγησης των φοιτητών η οργάνωση και η

εφαρμογή του διδακτικού έργου κρίνεται από ικανοποιητική έως πολύ

ικανοποιητική πλην εξαιρέσεων Οι φοιτητές επισημαίνουν ότι η χρήση οπτικών

μέσων (εικόνας) κάνει το μάθημα πιο ευχάριστο και ενθαρρύνουν τέτοιες μεθόδους

Αρκετοί διδάσκοντες με την έναρξη του εξαμήνου μοιράζουν στους φοιτητές

ολοκληρωμένα syllabi που περιλαμβάνει το περιεχόμενο τους σκοπούς τη

βιβλιογραφία τον τρόπο εξέτασης του μαθήματος καθώς και φωτοτυπίες άρθρων

από βιβλία και περιοδικά προκειμένου να συμπληρωθεί η ύλη των διδακτικών

βοηθημάτων Ορισμένοι από τους διδάσκοντες στο syllabus καταγράφουν ανά

εβδομάδα το περιεχόμενο των μαθημάτων τους με τη σχετική βιβλιογραφία Τα

στοιχεία αυτά laquoαναρτώνταιraquo στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου COMPUS

όπου έχουν πρόσβαση οι φοιτητές με κωδικό Κατά τη γνώμη μας η μέθοδος αυτή

είναι η πλέον ενδεδειγμένη καθώς οι φοιτητές μπορούν να ενημερωθούν ανά πάσα

στιγμή για το μάθημα ιδιαίτερα αν απουσίασαν Άρα συνιστάται η μέθοδος αυτή να

εφαρμόζεται από όλους τους διδάσκοντες

44 Πώς κρίνετε τα εκπαιδευτικά βοηθήματα

Τα βοηθήματα επιλέγονται από τους καθηγητές με κριτήριο να ανταποκρίνονται

όσον το δυνατόν περισσότερο στην ύλη του μαθήματος Συμπληρώνονται με φωτο-

τυπίες άρθρων αποσπάσματα άλλων βιβλίων και σημειώσεων του διδάσκοντα

προκειμένου να καλύπτεται η ύλη

Τα περισσότερα εκπαιδευτικά βοηθήματα κρίνονται επαρκή για τις ανάγκες των

μαθημάτων Σε πολλά επιστημονικά πεδία υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία η οποία

βοηθά τον διδάσκοντα στην προσπάθειά του Όμως έχει παρατηρηθεί σε ορισμένα

38

μαθήματα η ελληνική βιβλιογραφία να είναι από ελλιπής έως ανύπαρκτη για την

κάλυψη των αναγκών των μαθημάτων Στις περιπτώσεις αυτές ο διδάσκων καλείται

να εξεύρει λύσεις ώστε το καλυφτεί το κενό που παρουσιάζει η ελληνική βιβλιο-

γραφία Σε άλλες περιπτώσεις μεταφράσεις αγγλόφωνων βιβλίων παρουσιάζουν

προβλήματα ως προς την σωστή διατύπωση των όρων και των ορολογιών

45 Πως κρίνετε τα διαθέσιμα μέσα και υποδομές

Το Τμήμα βρίσκεται σε οριακό σημείο από πλευράς χώρων εργασίας των μελών

ΔΕΠ Στην παρούσα χρονική στιγμή οι διαθέσιμοι χώροι που θα μπορούσαν να

χρησιμοποιηθούν ως γραφεία είναι ανύπαρκτοι ενώ σε μία τουλάχιστον περίπτωση

δύο μέλη ΔΕΠ μοιράζονται το ίδιο γραφείο Προφανώς το συγκεκριμένο πρόβλημα

θα ενταθεί στην περίπτωση που μελλοντικά αυξηθούν τα μέλη ΔΕΠ ήκαι ΕΕΔΙΠ

Αναφορικά με τους χώρους διδασκαλίας το τμήμα καλύπτει με επάρκεια τις

ανάγκες του Ο υφιστάμενος υποστηρικτικός εξοπλισμός (υπολογιστές βιντεο-

προτζέκτορες μηχανήματα προβολών) ο οποίος είναι αναγκαίος για την πραγματο-

ποίηση των μαθημάτων κρίνεται ικανοποιητικός Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί

το γεγονός ότι ως συνέπεια των υφιστάμενων περικοπών (α) δεν χορηγούνται

εκτυπωτικά μηχανήματα στα νέα μέλη ΔΕΠ τα οποία καλύπτουν τις εργασιακές

τους ανάγκες χρησιμοποιώντας ένα κοινό εκτυπωτικό μηχάνημα (β) τα παλαιότερα

μέλη ΔΕΠ τα οποία είχαν εφοδιασθεί κατά το παρελθόν με εκτυπωτικά μηχανήματα

αντιμετωπίζουν προβλήματα αναφορικά με την προμήθεια αναλώσιμων (μελανάκια)

και (γ) το σύνολο των μελών ΔΕΠ και η Γραμματεία του Τμήματος χρησιμοποιούν

Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές παλαιάς τεχνολογίας οι οποίοι με δυσκολία ανταποκρί-

νονται στις τεχνολογικές απαιτήσεις των νέων λειτουργικών προγραμμάτων

Η γραμματειακή κάλυψη δεν επαρκεί καθώς το προσωπικό είναι ολιγομελές ενώ

σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη ΔΕΠ αναγκάζονται να εκπληρώνουν τα ίδια τα

γραμματειακά τους καθήκοντα Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι η επιβά-

ρυνση με επιπλέον διοικητικά καθήκοντα γραμματειακής φύσης των μελών ΔΕΠ

μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται η επεξεργασία των στοιχείων και η σύνταξη

και της παρούσης έκθεσης είναι εις βάρος του επιστημονικού τους έργου καθώς

απαιτεί χρόνο

39

46 Πώς κρίνετε τον βαθμό αξιοποίησης των τεχνολογιών πληροφορικής και

επικοινωνιών

Τα μέλη ΔΕΠ κάνουν εκτεταμένη χρήση των τεχνολογικών δυνατοτήτων που

τους παρέχονται προκειμένου να ανταποκριθούν στα ερευνητικά διδακτικά και

διοικητικά τους καθήκοντα Πιο συγκεκριμένα τα μέλη ΔΕΠ κάνουν χρήση των

ατομικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και χρησιμοποιούν τακτικά τα λογισμικά

καθώς επίσης και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για την επικοινωνία τους με τους

ερευνητικούς εταίρους και τους φοιτητές τους Εκτός όμως από τη χρήση αυτή ένας

σημαντικός αριθμός διδασκόντων χρησιμοποιεί το διαθέσιμο ηλεκτρονικό

εξοπλισμό για τις τακτικές διαλέξεις των μαθημάτων και για την ανάρτηση της ύλης

των μαθημάτων και ανακοινώσεων στον κεντρικό ιστότοπο του Πανεπιστημίου το

COMPUS Σε λίγες επίσης περιπτώσεις χρησιμοποιείται και η αίθουσα

τηλεδιάσκεψης για την προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών

47 Πώς κρίνετε την αναλογία διδασκόντωνδιδασκομένων και τη μεταξύ τους

συνεργασία

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει στα πλαίσια της παραγράφου 222 ο υφιστάμενος

λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ θεωρείται ικανοποιητικός και ανέρχεται

σε 19 (φοιτητές ανά μέλος ΔΕΠ amp ΕΕΔΙΠ) ενώ εάν συνυπολογιστούν και οι επί

συμβάσει διδάσκοντες οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες του τμήματος για την

εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών η ανωτέρω αναλογία περιορίζεται

στους 14 φοιτητές περίπου ανά διδάσκοντα

Στο γράφημα Δ9 που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη της αναλογίας (α)

των προπτυχιακών φοιτητών (β) των μεταπτυχιακών φοιτητών (γ) των υποψηφίων

διδακτόρων και (δ) του συνόλου αυτών προς τον αριθμό των μελών ΔΕΠ του

Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2007-08 έως και 2010-11 Όπως διαπιστώνουμε

ο αριθμός των προπτυχιακών και των μεταπτυχιακών φοιτητών που αναλογεί σε

κάθε ένα από τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος εμφανίζει μία σταθεροποίηση ανερχόμενη

στα 23 και 1 άτομα αντιστοίχως Σταθερά ανοδική εμφανίζεται να είναι η πορεία του

αριθμού των υποψηφίων διδακτόρων ανά μέλος ΔΕΠ του Τμήματος

40

Η μέχρι σήμερα αναλογία δίδει τη δυνατότητα ανάπτυξης καλής και εποικο-

δομητικής συνεργασίας μεταξύ των διδασκόντων και των φοιτητών και στην άμεση

επαφή τους Οι διδάσκοντες βρίσκονται πάντοτε κοντά στους φοιτητές για επίλυση

ακαδημαϊκών θεμάτων και δείχνουν κατανόηση σε προσωπικά τους προβλήματα

Τέλος οι διδάσκοντες δέχονται τους φοιτητές κατά την διάρκεια των laquoωρών

γραφείουraquo αλλά και μέσω προηγούμενης συνεννοήσεως Επισημαίνεται ότι οι

διδάσκοντες κάνουν κατάτμηση των ωρών γραφείου σε δύο διαφορετικές ημέρες της

εβδομάδας ώστε να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στους φοιτητές

48 Πώς κρίνετε τον βαθμό σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα

Δυστυχώς οι φοιτητές έρχονται στο πανεπιστήμιο μυημένοι στην αποστήθιση

και όχι στην κριτική σκέψη Γίνεται προσπάθεια με την ανάθεση εργασιών να

εξοικειωθούν με την έρευνα Στο έργο μας βρίσκουμε υποστήριξη από το προσωπικό

της βιβλιοθήκης που με κάθε τρόπο ενθαρρύνει τους φοιτητές

Στα πλαίσια του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών παρέχεται στους

φοιτητές η δυνατότητα συγγραφής μίας πτυχιακής εργασίας με σκοπό οι φοιτητές να

εξοικειωθούν στις τεχνικές της έρευνας και να αποκτήσουν τα απαραίτητα εργαλεία

41

για την ανάπτυξη των διαφόρων επιστημονικών θεμάτων με τα οποία ενασχολούνται

στα πλαίσια των εργασιών Η πτυχιακή εργασία είναι προαιρετικό μάθημα στα δύο

τελευταία εξάμηνα των σπουδών τους Προϋπόθεση για την ανάληψη πτυχιακής

εργασίας είναι ο φοιτητής (α) να είναι στο 4ο έτος (β) να έχει περάσει το 50 των

μαθημάτων και (γ) να έχει κάνει τουλάχιστον 2 γραπτές εργασίες στα πλαίσια

κάποιων μαθημάτων που έχει περάσει

Επίσης στην ανάπτυξη ερευνητικού περιβάλλοντος συμβάλουν τα σεμινάρια που

διοργανώνονται κάθε δεκαπενθήμερο με την συμμετοχή μεταπτυχιακών φοιτητών

και ερευνητών είτε του Πανεπιστημίου Μακεδονίας είτε άλλων πανεπιστημίων Στα

σεμινάρια αυτά οι υποψήφιοι διδάκτορες παρουσιάζουν μέρος της έρευνάς τους ή

και την πρόοδο της διατριβής τους καθώς και νέες ερευνητικές εργασίες τους

49 Πώς κρίνετε τις συνεργασίες με εκπαιδευτικά κέντρα του εσωτερικού και

του εξωτερικού και με το κοινωνικό σύνολο

Το Τμήμα είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα ανταλλαγών ΕRASMUS με

πανεπιστήμια της Αυστρίας Βουλγαρίας Γαλλίας Γερμανίας Ουγγαρίας Πολωνίας

Ρουμανίας Σλοβενίας Τουρκίας Τσεχίας amp Φινλανδίας

Προπτυχιακοί και Μεταπτυχιακοί Φοιτητές του Τμήματος έχουν επισκεφθεί

κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής4

στα πλαίσια του

προγράμματος ERASMUS Από την άλλη πλευρά 6 φοιτητές Πανεπιστημίων της

αλλοδαπής έχουν επισκεφθεί το Τμήμα μας Το Τμήμα μας σε συνεργασία και με τα

άλλα τμήματα του Πανεπιστημίου αποφάσισε να προσφέρει ένα μικρό αριθμό

μαθημάτων στην Αγγλική ώστε να μπορούν οι φοιτητές της αλλοδαπής που

επισκέπτονται το Τμήμα μας να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να παίρνουν μέρος

σε όλη τη διαδικασία του μαθήματος

Το Τμήμα έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με Πανεπιστήμια του

εξωτερικού όπως (α) το Πανεπιστήμιο Lucian Blaga University of Sibiou Romania

(β) το Πανεπιστήμιο Lrsquo Universite de Provence (Aix-Marseille I) της Γαλλίας (γ) το

4 Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 18 φοιτητές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και φοιτητές άλλων τμημάτων οι οποίοι έκαναν χρήση των συμφωνιών του Τμήματος ΒΣΑΣ

42

Charles University (Prague) (δ) το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας amp (ε) το

Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου

Πρέπει να σημειωθεί και η λειτουργία καλοκαιρινών σχολείων (summer

schools) σε εξειδικευμένα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει το Τμήμα με στόχο

την προσέλκυση σπουδαστών από τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη

κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ολυμπία κλπ)

Οι φοιτητές του Τμήματος μπορούν να συμμετέχουν στην AIESEC διεθνή

οργάνωση νεότητας η οποία εδρεύει σε χώρο του πανεπιστημίου και η οποία

προσφέρει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης και απόκτησης διεθνούς εμπειρίας στο

εξωτερικό Τέλος η συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

Σπουδών συμβάλει στη διεθνοποίηση του Τμήματος

410 Πώς κρίνετε την κινητικότητα του διδακτικού προσωπικού και των

φοιτητών

Η μέχρι τώρα κινητικότητα των διδασκόντων και φοιτητών μπορεί να θεωρηθεί

αρκετά ικανοποιητική Παράγοντες που συντελούν στον περιορισμό της

κινητικότητας του διδακτικού προσωπικού είναι οι τεράστιες διδακτικές ανάγκες του

Τμήματος και η έλλειψη διδακτικού προσωπικού που θα μπορούσε να αναπληρώσει

διδάσκοντες σε περίπτωση εκπαιδευτικής άδειας Άρα αναγκαία και ικανή συνθήκη

για την κινητικότητα των διδασκόντων θεωρείται η εξεύρεση λύσης για την

πλήρωση των μαθημάτων από συναδέλφους ή διδάσκοντες επί συμβάσει ώστε να

μην διακοπεί η εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος σπουδών

Στις περιπτώσεις που διδάσκοντες έκαναν χρήση του δικαιώματός της εκπαι-

δευτικής άδειας μερίμνησαν ώστε τα μαθήματά τους να συνεχιστούν απρόσκοπτα

χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στους φοιτητές μας Από την άλλη όμως πλευρά

πρέπει να επισημάνουμε ότι το διδακτικό έργο των διδασκόντων αυτών που

επωμίζονται τις επιπρόσθετες ώρες διδασκαλίας αυξάνει τον όγκο του διδακτικού

τους έργου και επιδρά αρνητικά στις επιδόσεις τους τόσο στις διδακτικές όσο και

στις ερευνητικές

43

Κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης των εκπαιδευτικών τους αδειών τα μέλη

ΔΕΠ του Τμήματος συμβάλλουν στην προσπάθεια διεθνοποίησης αυτού με την

παρουσία και δράση τους Πιο συγκεκριμένα κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11

μέλη ΔΕΠ του Τμήματος επισκεφτήκαν πανεπιστημιακά ιδρύματα στην ΠΓΔΜ

(Πανεπιστήμιο Κυρίλλου και Μεθοδίου) στην Κύπρο (Πανεπιστήμιο Κύπρου) και

στις ΗΠΑ (Princeton amp Tufts Universities)

Στα πλαίσια Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ανταλλαγών μελών ακαδημαϊκού

προσωπικού και φοιτητών συνολικά 12 προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος

φοίτησαν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-11 σε άλλο ΑΕΙ ή Τμήμα Πανεπιστημίου

του εξωτερικού αριθμός διπλάσιος από τον αντίστοιχο του προηγούμενου

ακαδημαϊκού έτους ενώ από το Τμήμα φιλοξενήθηκαν 6 αλλοδαποί προπτυχιακοί

φοιτητές προερχόμενοι από πανεπιστήμια του εξωτερικού [University of St Kiril amp

St Metodious (Βουλγαρία) Institute drsquo Etudes Politiques (Γαλλία) και University of

Pannonia (Ουγγαρία)] Επιπροσθέτως κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος (2010-11) και

ένα μέλος ΔΕΠ του Τμήματος δίδαξε σε προπτυχιακό επίπεδο σε ΑΕΙ ή Τμήμα του

εξωτερικού ενώ ένα ακαδημαϊκό μέλος από ΑΕΙ της αλλοδαπής [Yeditepe

University (Τουρκία)] δίδαξε στο Τμήμα ΒΣΑΣ

Οι εισερχόμενοι ερασμιακοί φοιτητές μπορούν να διαλέξουν την παρακολού-

θηση μαθημάτων που πραγματοποιούνται στην ελληνική γλώσσα είτε κάποιο εκ

των μαθημάτων που πραγματοποιούνται στα αγγλικά τόσο στα πλαίσια του Προγρά-

μματος Σπουδών του Τμήματος5

όσο και στα πλαίσια του Προγράμματος Σπουδών

άλλων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Επιπροσθέτως το Τμήμα τους

παρέχει τη δυνατότητα να μάθουν ελληνικά στα πλαίσια δύο τμημάτων εκμάθησης

ελληνικών (ένα αρχαρίων και ένα προχωρημένων) Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί η

απουσία πρόσθετης οικονομικής ενίσχυσης (από το Πανεπιστήμιο ή το Τμήμα) των

φοιτητών και των μελών ΔΕΠ του Τμήματος που λαμβάνουν μέρος στα προγράμ-

ματα κινητικότητας

5 Συνολικά τέσσερα μαθήματα του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών πραγματοποιούνται στην αγγλική γλώσσα

44

5 Ερευνητικό έργο

51 Πως κρίνετε την προαγωγή της έρευνας στο πλαίσιο του Τμήματος

Οι Διδάσκοντες του Τμήματος έχουν ενεργή παρουσία στο χώρο της έρευνας

παρουσιάζοντας αξιόλογη ερευνητική πορεία προάγουν την έρευνα στο αντικείμενο

που θεραπεύουν και προσπαθούν να αυξήσουν τις συνεργασίες με φορείς της

Βαλκανικής Σλαβικής και Ανατολικής περιοχής

52 Πως κρίνετε τα ερευνητικά προγράμματα και έργα που εκτελούνται στο Τμήμα

Τα ερευνητικά προγράμματα είναι αρκετά ανταποκρίνονται στις ερευνητικές

ανησυχίες των μελών ΔΕΠ και προάγουν τις επιστήμες που θεραπεύονται στο

Τμήμα Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα εξής

Προγράμματα τα οποία είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη

bull Πρόγραμμα Βασικής Έρευνας Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

laquoΦύλο και κράτος Φεμινιστικός ακτιβιστικός λόγος και πρακτικές της οργάνωσης

Αmargi στη γειτονιά Beyoglu (Κωνσταντινούπολη ndash Τουρκία) (έρευνα σε εξέλιξη

από το 2008 επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συμμετοχή σε πρόγραμμα της European Commission TRES Religion and

Conflict 2008-2010 (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Συνεργασία με το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Egnatia Foundation Συνδιοργάνωση

Παγκόσμιου Συνεδρίου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Balkan myth Φεβρου-

άριος 2011 διαλέξεων και παράλληλων δράσεων για την έννοια της πολυπολι-

τισμικότητας στα Βαλκάνια (επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)

bull Ίδρυση ιστοσελίδας και ηλεκτρονικής λίστας wwwbalkanmythcom 2010-11

(επιστ υπεύθυνη Φωτεινή Τσιμπιρίδου)