Χριστούγεννα ΕΚΔΡΟΜΗ- Το Άστρο Των Μάγων ...2...

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΓΙΟΕΥΘΥΜΙΩΤΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ»

Γραφεία: Aριστογείτονος 11-13, Αθήνα Τ.Κ. 105 52 • Τηλ.: 210 3250 354 www.agiathimia.com • blog.agiathimia.com • e-mail:[email protected] • e-mail:[email protected]

ΚΩΔΙΚΟΣ 014084

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β • ΕΤΟΣ 22ο • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 87 • ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

> Γράφει ο: Γεώργιος Δ. Αναγνωστόπουλοςmionitis @gmail.com

Αιώνες τώρα, όσο μαθαίνουμε και πιο πολλά για τ’ άστρα, γράφουμε κάθε χρόνο και για κείνο το άστρο το μοναδικό, που «μ ά γ ε ψ ε» τους Μ ά γ ο υ ς και τους οδήγησε στη Βηθλεέμ, στη σπηλιά των ποιμένων.

Αιώνες τώρα κάθε νύχτα Χριστουγεννιάτικη, όσο υπάρχει ζωντανή ανθρώπινη καρδιά, με χά-ρισμα ν’ απορεί και να θαυμάζει, θα αναρωτιέται σαν παιδί, σαν ποιητής:

«Τι φως και χρώμα κι’ ομορφιά να σκόρπιζε τ΄ αστέρι

Όπου στη Φάτνη του Χριστού τους Μάγους έχει φέρει!».

Όσο η γνώση μας για τ’ άστρα γίνεται πιο κα-θαρή, όσο πιο τέλεια γίνονται τα τηλεσκόπιά μας, τόσο και οι απαντήσεις μας γίνονται πιο σεμνές, πιο κοντινές στο θαύμα, τόσο και πιο πηγαία η παραδοχή της άγνοιάς μας.

Τα φετινά Χριστούγεννα, αντί για άλλη μια φορά να ψάξουμε τι ήτανε εκείνο το άστρο το λαμπρό που «μάγεψε» τους Μάγους, μπορεί ν’ αναζητή-σουμε τα μάτια αυτών που μπόρεσαν να ιδούν. Να ψάξουμε τις καρδιές που μπόρεσαν ν’ ακού-σουν το άστρο «ώσπερ στόμα τ’ ουρανού» και να χαρούν στο μήνυμά του. Να αποφασίσουν ένα δρόμο τόσο μακρυνό, που φώτιζε εκείνο το άστρο.

Ίσως στα φετινά Χριστούγεννα καταλάβουμε πως, όταν το άστρο τους κατέβηκε από τον Ουρα-νό στη Γη να δείξει το Βασιλικό κατάλυμα, μπό-

Χριστούγεννα

Το Άστρο Των Μάγων

Αγαπητά «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ»Με το άρθρο μου αυτό συμπληρώνεται αισίως ο αριθμός των Ε κ α τ ό (100) δημοσιεύσεων

άρθρων μου στις φιλόξενες σελίδες σας και εύχομαι, με την βοήθεια του Μεγαλοδύναμου, να τις συνεχίσω, θέλοντας να ενισχύσω την «Φ ω ν ή» του Χωριού μου και θεωρώντας τον αρθρο-γράφο έναν «πνευματικό αχθοφόρο» και τα κείμενά του μηνύματα, ένα συνεχές «κοινωνικό ουρλιαχτό» για την πληροφόρηση και το ξύπνημα των συνειδήσεων του λαού.

Δεκέμβριος 2012Με πατριωτικούς χαιρετισμούς και Ευχές Με Ευχές και πατριωτικούς χαιρετισμούς.Γεώργιος Δ. Αναγνωστόπουλος

Σημείωση «Α.Ν.»: Ευχόμαστε στον αγαπητό Γιώργο, να τις «χιλιάσει» τις δημοσιεύσεις του στα Α.Ν. και ακόμη περισσότερο. Τα κείμενά του πάντα είναι ξεχωριστά κι από αυτά που έχουν δώσει στην εφημερίδα μας τον χαρακτηρισμό, από πλήθος τρίτων σημαντικών ανθρώπων, ως μιας από τις καλύτερες εφημερίδες του είδους της, σε πανελλήνιο επίπεδο.

Γιώργο σου ευχόμαστε να είσαι πάντα γερός και να κοσμείς με τα κείμενά σου τις σελίδες των Α.Ν. Ο τόπος μας και η εφημερίδα μας έχουν ανάγκη κειμένων από γραφίδες όπως η δική σου. Σε ευχαριστούμε πολύ.

ΕΚΔΡΟΜΗ-ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ

Το Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 θα πραγμα-τοποιηθεί η καθιερωμένη εκδρομή-προσκύνη-μα στο χωριό μας, για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου. Η διαδρομή που θα ακολουθήσει το λεωφορείο, προκειμένου να εξυπηρετηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι συγχωριανοί και φίλοι, είναι: Πειραιάς-Καλλιθέα-Σύνταγμα-Ομόνοια-Πα-τησίων. Η αφετηρία θα είναι στον σταθμό του ηλεκτρικού στον Πειραιά στις 8.00 π.μ. Επόμενες στάσεις θα είναι στην εκκλησία του Αγίου Νικολά-ου στην Καλλιθέα, στον Άγνωστο Στρατιώτη στο Σύνταγμα κι όπου αλλού υπάρχουν άτομα προς επιβίβαση, σύμφωνα με την προαναφερθείσα δι-αδρομή. Η επιστροφή από το χωριό θα γίνει την Κυριακή 20 Ιανουαρίου και ώρα 3.00μ.μ.

Η δαπάνη για τη μίσθωση του λεωφορείου θα καλυφθεί από τον Σύλλογό μας. Συνεπώς, όσοι προτιμήσουν το λεωφορείο του Συλλό-γου για τη μετάβασή τους στην Αγία Ευθυμία δεν θα έχουν καμία επιβάρυνση. Όμως, για να πραγματοποιηθεί αυτή η εκδρομή πρέπει να συγκεντρωθούν τουλάχιστον 20 άτομα μέχρι την Πέμπτη 17 Ιανουαρίου διότι μπορεί η δαπάνη για το λεωφορείο να καλύπτεται, αλλά δεν είναι σωστό αυτό να πάει με λίγους επιβάτες. Γι’ αυτό δηλώστε έγκαιρα συμμετοχή.

ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑΚΟΠΗ ΠΙΤΤΑΣ-ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Την Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013 θα πραγ-ματοποιηθεί ο εορτασμός του Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα και από ώρα 9.00π.μ. στην Πανα-γία Μυρτιδιώτισσα στο Ν. Φάληρο δίπλα στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (Σταθμός ηλεκτρικού: Φάληρο, υπάρχει και στάση του τραμ).

Μετά την Λειτουργία με αρτοκλασία θα επα-κολουθήσει, σε διπλανή αίθουσα, εκδήλωση κατά τη διάρκεια της οποίας θα κοπεί η πίττα του Συλλόγου και θα προσφερθούν διάφορα μεζεδάκια. Στην ίδια τελετή θα βραβευτούν όσοι μαθητές, φοιτητές πλέον, πέτυχαν την εισαγωγή τους σε κάποιο Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι. κατά τις τελευταίες πανελλαδικές εξετάσεις και έχουν καταγωγή από την Αγία Ευθυμία.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου σάς προσκαλεί να το τιμήσετε με την παρουσία σας συμμετέχοντας στο σύνολο των εκδηλώσεων.

ρεσαν να ιδούν την κόρη την φτωχή «επίσημο παρθένο», το ταπεινό της σπίτι «οικία περιφα-νή» και το μικρό Παιδίον τον «Μέγα Αναμενό-μενον» του κόσμου. Ίσως να καταλάβουμε πώς μπόρεσαν να ιδούν πέρα από τα φαινό-μενα και τα σημεία .

Να καταλάβουμε φέτος πιο καθαρά «των Μά-γων την φιλοσοφία». Να ιδούμε και τους θη-σαυρούς, που κράτησαν επάνω τους όλον αυτόν τον δρόμο. Τα δώρα τους στη Γέννηση του Χρι-στού και στην αληθινή προσκύνησή τους:

Χρυσό και Λίβανο και Σμύρνα. Να βρούμε φέτος τα Χριστούγεννα Βασιλιά,

Θεό και Λυτρωτή για την ανήσυχη καρδιά μας!Χρόνια Πολλά-Καλή χρονιά

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 20122

Έφτασε και πάλι η Πρωτοχρονιά. Το 2012 ανήκει πια στο παρελθόν. Έδυσε και τούτος ο χρόνος και μαζί του έδυσαν ανεκπλήρω-τα όνειρα, προσδοκίες, πόθοι, ελπίδες. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο πόνος διαδέχθηκε την χαρά, η απογοήτευση την ελπίδα, η προ-σπάθεια την αποτυχία, η ηρεμία την κατα-στροφή.

Ξημερώνει ο καινούργιος χρόνος, το 2013, με περισσότερες αισιόδοξες προσδοκίες, ανα-νεωμένες ελπίδες, υποσχέσεις και όνειρα.

Μια νέα σελίδα ανοίγεται για την ανθρω-πότητα, στην οποία καλούνται οι άνθρωποι και τα έθνη να εγγράψουν νέους ωραίους δημιουργικούς μόχθους και ειρηνικά επι-τεύγματα στην υπηρεσία του ανθρώπου, του κοινωνικού συνόλου, της ανθρωπότητας.

Στην ανατολή του Νέου χρόνου, όπως συμβαίνει σε κάθε χρονικό ορόσημο, ο άν-θρωπος σταματά για λίγο το ξέφρενο κυνήγι της βιοτικής του μέριμνας, κοιτάζει προς τα πίσω, καταμετρά τα επιτεύγματά του και επι-λέγει να γράψει τον επίλογο ενός χρόνου, ανασκοπώντας την πορεία του.

Γιατί όσο ο άνθρωπος προχωρεί προς τα εμπρός, τόσο επιτακτική αισθάνεται την ανά-γκη να στρέφεται προς τα πίσω. Θέλει να αναλογισθεί, να ερευνήσει και να στοχασθεί τον δρόμο που διάνυσε, να διδάξει και να διδαχθεί, να προβληματίσει και να προβλη-ματισθεί, να συναγάγει συμπεράσματα.

Και τότε, χωρίς τον επηρεασμό της αμεσό-τητας, θα μπορέσει με περισσότερη αντικει-μενικότητα και λιγότερο πάθος, να δώσει τις σωστές διαστάσεις στα γεγονότα, να αξιολο-γήσει την προσφορά του και να χαράξει την παραπέρα πορεία του.

Στιγμές, λοιπόν, για απολογισμό του πα-ρελθόντος και σχεδιασμό του μέλλοντος, σημείο απολογισμού και αναφοράς, όπως πάντα, η Ανατολή του Νέου Χρόνου. Σταθ-μός για ξαπόσταμα και κουράγιο. Για ανα-κωχή της πίκρας και της χαράς.

Αν ιδούμε τις ώρες αυτές σαν υπεύθυνα κοινωνικά άτομα, τότε δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ώρα της ευθύνης.

Έτσι δεν μας μένει άλλο παρά να εξετάσου-με κριτικά και σε βάθος τις επιτυχίες μας και τις αποτυχίες μας φορτωμένοι με εμπειρίες του παρελθόντος και με τον φόβο του άγνω-

στου μέλλοντος που τυλίγει κάθε αυριανή ημέρα, με την αγωνία του πόσο θ’ αντέξουμε μέσα στις πρωτόγνωρες συνθήκες, που τα λάθη του παρελθόντος οδήγησαν την Πατρί-δα μας.

Μέσα στη βαθύτερη, πολυεπίπεδη οικονο-μική και πολιτική, κρίση που βρίσκεται η Χώρα μας με την απαισιοδοξία στα όρια της απελπισίας και της κατάθλιψης, όπου άτομα και κοινωνικές ομάδες είναι εκτεθειμένες στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό και τους έχει αναγκάσει να βγουν στους δρόμους και να κατακλύσουν τις πλατείες, επιβάλλεται η έγκαιρη σύλληψη και ορθή εκτίμηση των μηνυμάτων των καιρών μας, που όσο ζοφε-ροί κι’ αν είναι, αφήνουν περιθώρια στον άν-θρωπο να μην χάσει τον «Ά ν θ ρ ω π ο», να μην χάσει τον εαυτό του και την πορεία του, να μην χάσει την ανθρωπιά του.

Όλοι έχουμε μέσα μας μεγάλα αποθέμα-τα αγάπης, καλωσύνης και προσφοράς. Ο «σπινθήρας» της αγάπης που φωλιάζει μέσα μας ας εξελιχθεί σε φλόγα που θα ζεσταίνει τις καρδιές μας για να συμπαραστέκεται ασταμάτητα σ’ αυτούς που έχουν ανάγκη, να μετατραπεί σε δράση με πράξεις ανθρωπιάς, αλληλεγγύης, συμπαράστασης.

Υπάρχουν στιγμές μέσα στο άπειρο διά-γραμμα του χρόνου, που ο άνθρωπος, ανοί-γοντας ατέλειωτα την καρδιά του στον άν-θρωπο, παίρνει τον δρόμο της προσφοράς, της θυσίας, πλησιάζοντας απρόσκλητος το κοινωνικό σύνολο, για να χαράξει μέσα του νέες πορείες και να υλοποιήσει τους ανθρώ-πινους οραματισμούς, να συναντήσει τον συνάνθρωπό του και να του συμπαρασταθεί.

Μέσα στις δύσκολες μέρες που περνάει η Πατρίδα μας, ας ιδούμε καλλίτερα τον άνθρω-πο. Ας ακούσουμε τους παλμούς της καρδιάς του, ας αφουγκρασθούμε τα ψιθυρίσματα της ψυχής του. Έχει πολλά να ειπεί σε όποιον θε-λήσει, για μια έστω στιγμή, να τον ρωτήσει για το ποιός είναι, τι θέλει, τι ελπίζει, τι περιμέ-νει από τον συνάνθρωπό του. Είναι μεγάλο πράγμα να ξέρεις πως κάποιος υπάρχει που νοιάζεται για σένα, που θ’ ακούσει το παρά-πονό σου, τους πόθους σου και θα ενδιαφερ-θεί για τα προβλήματά σου.

Σκοπός της ζωής μας ας είναι το ενδιαφέ-ρον μας για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος για

τον άνθρωπο. Στον άνθρωπο ας αφιερώσου-με την αγάπη μας, αυτό το ιδεώδες που δί-δαξε ο Θεάνθρωπος Ιησούς.

Ας είναι ευλογημένοι όσοι σκύβουν και όσοι άλλοι ακόμα θα σκύψουν πάνω στον άνθρωπο να αγγίξουν με την αίσθηση την αγωνία του, ας του ψιθυρίσουν μια λέξη αγάπης και συμπαράστασης, ας του ξεριζώ-σουν τον φόβο και την απόγνωση απ’ την καρδιά του. Μπορούν να το κάνουν. Ας το θελήσουν. Για τον εφήμερο αυτόν κόσμο, δεν μπορούμε να κτυπήσουμε την πόρτα της Θείας Αγάπης αν δεν έχουμε εξοφλήσει το χρέος του ενδιαφέροντός μας και της αγάπης μας προς τους συνανθρώπους μας και ας μην περιμένουμε επιβράβευση από τους ευ-εργετημένους συνανθρώπους μας, αλλά από το χαμόγελο του Θεού που καλωσορίζει τις καρδιές που κτυπούν στο ρυθμό της Αγάπης.

Με τον ερχομό του Νέου Χρόνου, δεν έχουμε παρά να σκύψουμε με αγάπη πάνω στον άνθρωπο, να κάνουμε τα προβλήματά του και δικά μας προβλήματα, να του θυμή-σουμε το μεγαλείο του και το δικαίωμά του να ζει ευτυχισμένος, το δικαίωμά του να εί-ναι «άνθρωπος».

Η αέναος ροή του χρόνου ας οδηγήσει τις σκέψεις μας στις σταθερές και αμετάθετες αξίες του ανθρώπου. Αυτές τις αρχές και αξί-ες ας υπηρετήσουμε. Η φθορά που συνακο-λουθεί το κύλισμα του χρόνου ας μεταφέρει την σκέψη μας στα άφθαρτα και αιώνια, ας φέρει τον άνθρωπο πιο κοντά στον συνάν-θρωπό του, στον προορισμό του, στην ηθική του τελείωση, μέσα στη δίνη των σύγχρονων δύσκολων καιρών, της φτώχειας, απαισιο-δοξίας και της αγχώδους ζωής.

Αυτές τις ημέρες, με την Ανατολή του Νέου Χρόνου και την Γέννηση του Θεού της Αγάπης και της Καλωσύνης και όλα γύρω μας είναι γεμάτα φως και χαρά, που, όμως, γύρω μας υπάρχουν άνθρωποι που ζουν στη δυστυχία, ας αφήσουμε λίγο χώρο στ’ αφτιά μας ώστε μαζί με τους χαρ-μόσυνους ήχους της γιορταστικής καμπά-νας ν’ ακούσουμε και τις κραυγές πόνου και δυστυχίας που μας τριγυρίζουν. Όλοι έχουν δικαίωμα στη ζωή, στη χαρά, στην ευτυχία.

Χρόνια πολλά. Καλή Πρωτοχρονιά.

Στην Ανατολή του Νέου Χρόνου……… με την σκέψη στον άνθρωπο

> Γράφει ο: Γεώργιος Δ. Αναγνωστόπουλοςmionitis @gmail.com


33

Ο Σεπτέμβρης κόντευε να βγει. Οι φωτεινές μέρες του κα-λοκαιριού είχαν γίνει παρελθόν και το χινόπωρο που σίμω-νε μας ανάγκασε να νοιαστούμε για την επιβίωση.

Ένα απόγευμα σαν γύρναγα από το σχολείο μερικά γκρί-ζα σύννεφα έπαιζαν κυνηγητό με τον αέρα κι ένα σμήνος σπουργίτια χαμηλοπετούσαν στη γη.

Σαν άφησα τη σάκα με τα γράμματα η μάνα με περίλαβε για να καθαρίσουμε το πηγάδι.

Σωτήριο ήταν τούτο το πηγάδι στην αυλή μας. Είχαμε νε-ράκι όταν το θέλαμε, όπως το θέλαμε.

Όταν το χειμώνα έξω ξύριζε ο βοριάς ή έριχνε τις άσπρες μύγες το νερό από το πηγάδι μας έβγαινε αχνιστό και το κα-τακαλόκαιρο όταν ο ήλιος έσκαγε την πέτρα το νεράκι μας ήταν γάργαρο και δροσερό. Κι ούτε ήθελε πολλά. Μόνο μια φτυαριά ασβέστη για να ψοφάνε τα μικρόβια.

Ο χειμώνας που πέρασε είχε πολλά κρύα μα λίγα χιόνια και οι βροχές ήταν λιγοστές.

Μέρες τώρα ίσα που γανώνανε οι άκρες του και μετά τον τρύγο το νερό είχε σωθεί, μόνο ό,τι κρατούσε γύρω από το κολύμπι και το ξοδεύαμε με το δελτίο.

Για αυτό φέτος έπρεπε να προλάβουμε να πιάσουμε και την παραμικρή σταγόνα, για να μας πορέψει μέχρι το επό-μενο φθινόπωρο.

Το κατέβασμα στο πηγάδι μου προκαλούσε φόβο όμως από εγωισμό δεν το ομολόγησα. Με ικανοποιούσε ότι εκεί-νη την ώρα ήμουν σημαντική.

Ο πατέρας εκείνη την ώρα περιεργαζότανε τα ζωντανά μας

– σα να μου φαίνεται πως έμεινε στέρφη η προβατίνα φέτος

– άμα είναι στέρφη θα πάει για το τσιγκέλι, αποφάσισε η μάνα και έφτιαξε θηλιά την τριχιά, μού την πέρασε κάτω από τις μασχάλες και με κρέμασαν μέσα στο πηγάδι.

Σαν πάτησα στον πάτο έψαξα μήπως καμιά ρίζα της κλη-ματαριάς είχε τρυπήσει τα τοιχώματα κι ύστερα με ένα γού-δρο έσπρωξα νερά και λάσπη στο κολύμπι.

Μέσα στο πηγάδι επικρατούσε απόκοσμη ησυχία και η ανάσα της γης ανάδινε ζέστα ανάκατη με υγρασία.

Για την καθαριότητα δεν παίρνω όρκο ότι την έκανα σχο-λαστικά, αλλά ποτέ κανείς μας δεν έπαθε τίποτα.

Καμιά φορά εμφανίζονταν κοψαντέρες στο κύπελλο αλλά αυτό συνέβαινε γιατί στην παραχαριά μας να μην χάσουμε στάλα είχαμε βάλει στο πηγάδι το νερό από τα πρωτοβρό-χια και δεν αφήσαμε να ξεπλυθεί η ατμόσφαιρα και τα κε-ραμίδια από τη σκόνη.

Κόντευα να τελειώσω όταν ένα μαύρο πέπλο με τύλιξε. Δεν κατάλαβα πως έγινε απόλυτη ησυχία σε απόλυτο σκο-τάδι.

Σάστισα, κι ο φόβος έφερε βουή στα αυτιά μου, πάγωσε τα κομμάτια μου και τα έκανε ασήκωτα και θάμπωσε τα μάτια μου.

Κι εκεί που η καρδιά μου κόντευε να πεταχτεί έξω από τα στήθια μου μια στάλα γαλάζιος ουρανός ανέτειλε.

- τέτοιο χρώμα θα έχει ο Παράδεισος, σκέφτηκα,αλλά τόση φασαρία και αναμπουμπούλα δεν ταίρια-

ζε στον Παράδεισο. Στύλωσα καλύτερα τα αφτιά μου και αγροίκησα γνώριμες φωνές. Η μάνα κατσάδιαζε τον αδελ-φό μου.

- μούστου! θα σταλπιάσει το αίμα του χαϊβανιού.Πώς δεν το σκέφτηκα νωρίτερα, ο Χαράλαμπος για να με

τρομάξει είχε κλείσει το καπάκι.- ας βγω έξω, σκέφτηκα, και θα του το γουρμπάσω το

τομάρι!Ευτυχώς μου έριξαν πάλι την τριχιά και δέθηκα για να με

τραβήξουν έξω. Μα το ανέβασμα ήταν χειρότερο γιατί η τριχιά στριβόταν και εγώ ερχόμουν γυροβολιά και είπα πως θα μου βγουν τα σκώτια.

Και δεν είχα τον πόνο μου, είχα και τον Χαράλαμπο να με κοροϊδεύει

- τσοφλιού! τσοφλιού! σε είδα, σκιάζεσαι- δε σκιάζομαι, δε σκιάζομαι προσπάθησα να αντριευτώμα τα τσαγούλια μου παίζανε ταμπούρλο.– έι, Θυμιγάκι, σκιάχτηκες; με ρώτησε κι ο πατέρας

– όχι, αλλά πείνασα, να με τσάκισε τρεμούλα, είπα την πρώτη δικαιολογία που μου ήρθε και τύλιξα τον ντορό.

Και ενώ περιμέναμε τη βροχή και παρόλο που οι μέρες κυλούσαν συννεφιασμένες τα πρωτοβρόχια δεν έλεγαν να εμφανιστούν. Οι σπόροι έμεναν καλά κλεισμένοι στη μήτρα της γης και κάποια χορταράκια που βιάστηκαν και ξεφύ-τρωσαν πήραν να στρίψουν, τα πρόβατα βέλαζαν στα χω-ράφια από την νηστικομάρα αφού τίποτα δεν βλάστησε για να φάνε και τα τσόνια κόντευαν να μας χτυπήσουν το τζάμι για κανένα ψίχουλο.

Οι χωριανοί παρατηρούσαν τα σύννεφα στον ουρανό, για να δουν ποιο θα φέρει τη βροχή και μελέταγαν το πέταγ-μα των πουλιών για να προβλέψουν αν έρχεται μπόρα και προσπαθούσαν να θυμηθούν τι έδειξαν τον Αύγουστο τα μερομήνια, αλλά καθημερινά έπεφταν έξω.

Τα σύννεφα πέρναγαν ψηλά κι έβρεχαν σ’ άλλους τόπους και τα δικά μας τα χωράφια τα λιάνιζε ο βοριαδέλος.

- ξεράθηκε ο τόπος, αναστέναζαν οι γεωργοί - στέρεψαν οι στέρνες, δεν θα ‘χουμε νερό να πιούμε,

κλαίγονταν οι νοικοκυράδες- θα ψοφήσουν τα ζωντανά, δεν βρίσκουν τίποτα να βο-

σκήσουν, παραπονιόντουσαν οι τσοπάνηδες.- Η ανομβρία είναι κατάρα του Θεού, αποφάνθηκαν οι

θεοσεβούμενοι. Κάτι είδε ο Μεγαλοδύναμος, μας σιχάθηκε και απομακρύνθηκε. Μόνο με προσευχή και μετάνοια θα τον φέρουμε πίσω.

Είδαν κι απόειδαν λοιπόν κι έτρεξαν στον παπά Δημήτρη και τον παρακάλεσαν να ζητήσει τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας για να κάνουμε δέηση να μας φέρει τη βροχή.

Ένα πρωινό οι γεωργοί άφησαν το σκάψιμο, οι βοσκοί έκλεισαν τα ζωντανά τους στο μαντρί, οι νοικοκυρές παρά-τησαν τη σκούπα και το φαράσι, οι μαθητές κι οι δάσκαλοι κλείσανε τα βιβλία, τα τσόνια σηκώθηκαν απ’ τα κλαριά και με μπροστάρη τον παπά Δημήτρη που στα χέρια του κρατούσε τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας βγήκαμε έξω από το χωριό, σταθήκαμε στην άκρη του δρόμου και κάναμε λιτανεία.

Φαίνεται πως το βάθος της πίστης των ανθρώπων του χωριού μας ήταν μεγάλο, κι η Παναγία εισάκουσε τις παρα-κλήσεις τους κι η πολυπόθητη βροχή δεν άργησε να πέσει σε ανάλαφρο ρυθμό.

- χρυσάφι! χρυσάφι! είναι τούτο το νερό, θαύμαζαν όλοι και μακάριζαν τη Χάρη της Παναγίας.

Χοντρές σταγόνες μαστίγωναν τα κεραμίδια στις σκεπές και κατρακυλούσαν στα καλάνια και γέμιζαν τις στέρνες και τα πηγάδια και πότιζαν βαθιά τη γη, και φούσκωσαν τους σπόρους για να φυτρώσουν και ξέπλυναν τα πρόσωπά μας.

Κι ύστερα από λίγες μέρες που βγήκε πάλι ο ήλιος, κα-λωσόρισε το αχνοπράσινο χορτάρι που στεφάνωνε λόφους και χωράφια γύρω από το χωριό.

Ένα βράδυ που έβρεχε δυνατά κάποιος χτύπησε την πόρτα μας. Ήταν μια μακρινή ξαδέρφη της μάνας μου που ζούσε χρόνια στην Αθήνα. Πίσω από την πόρτα άφησε μια λαμπάδα σαν το μπόι της και σίμωσε στο τζάκι.

Το και το ξαδέρφη είπε, πάω τόσα χρόνια παντρεμένη και δε μπορώ να σταυρώσω παιδί. Και το σόι του άντρα μου άρχισε να βάζει λόγια και να με λέει μαρμάρα.

Ας μούδινε και μένα η Παναγία μια μύγα και θα γλείψω τη γη σα πρόβατο κι άρχισαν τα μάτια της να τρέχουν ποτάμια.

Πρωί -πρωί την άλλη μέρα πήγε το τάμα της στην εκκλη-σία και δεν την ξανάδαμε.

Στις 21 του Νοέμβρη ανήμερα της Παναγίας της Μεσο-σπορίτισσας η μάνα με έστειλε στην εκκλησία με μια πε-τσέτα του αργαλειού που στη μια άκρη της είχε δεμένο μια χούφτα στάρι και στην άλλη άκρη μια χούφτα κριθάρι.

Πήγα και τα ακούμπησα στο πρεβάζι μπροστά από την Αγία Πύλη. Σιγά – σιγά οι πετσέτες αυγάτισαν, αφού όλοι οι χωριανοί έφεραν τη δική τους προσφορά για να ευλο-γηθούν τα γεννήματά τους και να έχουν πλούσια σοδιά. Η λειτουργία ήταν σεμνή όπως αρμόζει στη μάνα γη, στους καρπούς της και στους εργάτες της. Ο ναός μοσχοβολούσε θυμίαμα και βασιλικό και από τα χρωματιστά βιτρώ έμπαι-νε ένας χλωμός ήλιος που πρόσθετε κατανυκτικότητα και

αυτοσυγκέντρωση.Στο τέλος ο παπούλης μας άγιασε με ένα κλωνάρι βασιλι-

κό και σίμωσα να πάρω την πετσέτα μου, όμως- ποια είναι η δική μου;Όλες έμοιαζαν, αλλά και σε όλες το περιεχόμενο ήταν ίδιο.Δε βασανίστηκα ιδιαίτερα, την ίδια ευλογία είχαν πάρει

όλες, έπιασα μία και την έφερα στο σπίτι.Βέβαια δεν είχε την ίδια άποψη η μάνα. Σα γνώρισε την

πετσέτα που δεν ήταν δικιά της με πρόγγηξε αλλά χάρη στην ιερότητα της μέρας γλύτωσα μόνο με μια κατσάδα.

Αργότερα ανοίξαμε την πετσέτα και τα σπόρια, άλλα τα σπείραμε στα χωράφια για να είναι ευλογημένα κι άλλα τα σκορπίσαμε να τα φάνε τα πουλιά.

Ύστερα μπήκε ο Δεκέμβρης και το κρύο δεν μας άφηνε να ξεμυτίσουμε από την πόρτα.

Κάθε βράδυ ο πατέρας σαν γύριζε από την αγορά μας έλεγε

– βάλτε κάνα ξύλο στη φωτιά, έχει καθαροξαστέρι όξω, θα ψήσει τα φίδια απόψε,

αλλά η μάνα είχε άλλη άποψη– χωρίστε τα δαυλιά, θα χωνέψουν μέχρι το πρωί, πάει ο

γίκος σώθηκε κι είναι πίσω ο χειμώνας ακόμακαι παρόλο που ρίχναμε πάνω μας ένα τράφο ρούχα δε

λέγαμε να ζεσταθούμε.Την προπαραμονή των Χριστουγέννων πριν ακόμα χαρά-

ξει και ενώ ο αέρας λυσσομανούσε και τράνταζε πόρτες και παράθυρα το παραπονεμένο βέλασμα της προβατίνας μας μάς έφερε στο κατώι.

– από χτες δεν είχε όρεξη, και όλο ερχόταν γυροβολιά, είπε η μάνα μου

– διάλεγε τον τόπο, θα γεννήσει, δεν έμεινε στέρφη τελικά χάρηκε ο πατέρας μου, στρώστε μερικά τσουβάλια καταή να έχει στέγνη

και έσκυψε κοντά της, την χάιδευε και της μιλούσε χαμη-λόφωνα.

Σε λίγο πρόβαλε το αρνάκι τυλιγμένο μέσα σε σφέρλες και αίματα. Ο πατέρας μου το έπιασε απαλά

– αρνάδα, ανακοίνωσε και το ακούμπησε δίπλα στη μάνα του

Θα ήθελα να το χαϊδέψω αλλά ο πατέρας μου απαγόρεψε– δε θα το θέλει η μάνα του μετά, μου είπε.Η προβατίνα έσκυψε και έγλειψε το μικρό της και το κα-

θάριζε και το μουσούδιζε και το παρότρυνε να σταθεί στα πόδια του και το έσπρωχνε να σιμώσει στο μαστάρι της μα εκείνο δεν ποδάρωνε.

Η αλήθεια είναι πως το αρνάκι ήταν λίγο αχαμνό αλλά σημασία είχε ότι θα είχαμε γάλα κι έτσι το άφησα να το ντα-ντέψει η μαμά του και εγώ έτρεξα και χώθηκα στο κρεβάτι μου και χουβούλιασα μέσα στα σκεπάσματα.

Αργά το απόγευμα ο ταχυδρόμος έφερε μερικές ευχετή-ριες κάρτες που τις βάλαμε πάνω στο τζάκι και ένα γράμμα.

Ήταν ένα γράμμα από την ξαδέρφη που μέσα σε λίγες αράδες έκλεινε όλη της την ευτυχία.

Η Χάρη της Παναγίας έλεγε, τη βοήθησε και θα γινόταν μανούλα.

Η χαρά της έγινε και δική μας και το πρωί που τα παιδιά έλεγαν τα Κστόϊαννα η μάνα άφησε να τα πουν όλα και δεν είπε ‘’μας τάειπανε’’ σαν άλλες φορές.

Το πρωί των Χριστουγέννων πήγαμε στην εκκλησία και μετά μοιράσαμε τα χριστόψωμα στους παππούδες και τις κουλούρες στα ξαδέρφια μας και πήραμε τις δικές μας.

Αργότερα πέρασε ο παππούλης και σήκωσε ύψωμα και το σπίτι μοσκοβόλησε θυμίαμα, κανέλλα και πετιμέζι.

Το απόγευμα πέρασε χαλαρά δίπλα στο τζάκι με μανταρί-νια, φυρίκια και ξερά σύκα.

Μια ευχάριστη αίσθηση για την αναμενόμενη ευτυχία είχε μπει στην καρδιά μας.

Πάντα η γέννηση του Χριστού φέρνει ακόμα πολλά μικρά θαύματα.

Καλά Χριστούγεννα.Χανιά 18/11/12

Έφη Κοκκίνη-Τσισκάκη

Με τη γέννηση του Χριστού


Όπως αναφέρεται στο βίο του Αγίου Ευθυμί-ου, ο Άγιος μαζί με τον συνασκητή του Όσιο Θεόκτιστο ίδρυσαν τρία μοναστήρια. Ένα απ’ αυτά είναι το μοναστήρι-λαύρα στην έρημο, 17 χλμ. νοτίως της Ιερουσαλήμ, στο δρόμο για την Ιεριχώ, μετά την Βηθανία.

Πέρυσι, από 2 έως 9 Σεπτεμβρίου, ο αρχι-μανδρίτης π. Νεκτάριος Καλύβας διοργάνω-σε προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, όπου συμμετείχαν και δέκα οκτώ (18) Αγιαθυμιώτες. Αναλυτική παρουσίαση εκείνου του προσκυ-

νήματος έγινε από τον Ευθύμιο Κ. Γλυμή στο φύλλο 83 (Δεκέμβριος 2011) των «Α.Ν.». Από το κείμενο αυτό πληροφορηθήκαμε ότι, μεταξύ άλλων, επισκέφθηκαν και την Λαύρα του Αγίου Ευθυμίου, αλλά δεν μπόρεσαν να μπουν στον περιφραγμένο χώρο και να δουν λεπτομέρειες.

Ο χώρος της κατεστραμμένης, με τα χρόνια και τις επιδρομές, Λαύρας είναι επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος. Έχουν γίνει ανασκαφές τον 19ο αιώνα, αλλά και προ εικοσαετίας από τον Έλληνα αρχαιολόγο Ιωάννη Μεϊμάρη.

Φέτος τον Σεπτέμβριο, σε αντίστοιχη προσκυ-νηματική επίσκεψη, οι συμμετέχοντες, μεταξύ των οποίων και κάποιοι συγχωριανοί μας, ήταν περισσότερο τυχεροί και μπόρεσαν να μπουν στον χώρο της Λαύρας και να δουν περισσό-τερες λεπτομέρειες. Οι φωτογραφίες τις οποίες δημοσιεύουμε και τις οποίες μας πρόσφερε η Παναγούλα Κων. Λαλλά είναι από την επίσκεψη στη Λαύρα του Αγίου Ευθυμίου.

Σ.Ε.Κ

Aπό την επίσκεψη στη Λαύρα του Αγίου Ευθυμίου

Ψηφιδωτό από το ναό

Η κρύπτηΗ κρύπτη

Το κελί του Αγίου Ευθυμίου


55

Κάθε χρόνο ο Άγιος Βασίλης τις παραμονές της Πρωτο-χρονιάς γυρίζει από χώρα σε χώρα κι από χωριό σε χω-ριό, και χτυπά τις πόρτες για να δει ποιος θα τον δεχτεί με καθαρή καρδιά. Μια χρονιά λοιπόν, πήρε το ραβδί του και τράβηξε. Ήτανε σαν καλόγερος ασκητής, ντυμένος με κάτι μπαλωμένα παλιόρασα, με χοντροπάπουτσα στα πο-δάρια του και μ’ ένα ταγάρι περασμένο στον ώμο του. Γι’ αυτό τον παίρνανε για διακονιάρη και δεν τ’ ανοίγανε την πόρτα. Ο Άγιος Βασίλης έφευγε λυπημένος, γιατί έβλεπε την απονιά των ανθρώπων και συλλογιζότανε τους φτω-χούς που διακονεύουνε, επειδής έχουνε ανάγκη, μ’ όλο που αυτός ο ίδιος δεν είχε ανάγκη από κανέναν, κι ούτε πεινούσε, ούτε κρύωνε.

Αφού βολόδειρε από δω κι από κει, κι αφού πέρασε από χώρες πολλές κι από χιλιάδες χωριά και πολιτείες, έφταξε στα ελληνικά τα μέρη, που ’ναι φτωχός κόσμος. Απ’ όλα τα χωριά πρόκρινε τα πιο φτωχά, και τράβηξε κατά κει, ανάμεσα στα ξερά βουνά που βρισκόντανε κάτι καλύβια, πεινασμένη λεμπεσουριά1 .

Περπατούσε νύχτα κι ο χιονιάς βογκούσε, η πλάση ήτα-νε πολύ άγρια. Ψυχή ζωντανή δεν ακουγότανε, εξόν από κανένα τσακάλι που γάβγιζε.

Αφού περπάτηξε κάμποσο, βρέθηκε σ’ ένα απάγκιο που έκοβε ο αγέρας από ’να μικρό βουνό, κι είδε ένα μαντρί κολλημένο στα βράχια. Άνοιξε την αυλόπορτα που ήτανε καμωμένη από άγρια ρουπάκια2 και μπήκε στη μάντρα. Τα σκυλιά ξυπνήσανε και πιάσανε και γαβγίζανε. Πέσανε απάνω του να τον σκίσουνε μα, σαν πήγανε κοντά του, σκύψανε τα κεφάλια τους και σερνόντανε στα ποδάρια του, γλείφανε τα χοντροπάπουτσά του, γρούζανε φοβι-σμένα και κουνούσανε παρακαλεστικά τις ουρές τους.

Ο Άγιος σίμωσε στο καλύβι του τσομπάνου και χτύπησε την πόρτα με το ραβδί του και φώναξε:

«Ελεήστε με, χριστιανοί, για τις ψυχές των αποθαμένων σας! Κι ο Χριστός μας διακόνεψε σαν ήρθε σε τούτον τον κόσμο!».

Η πόρτα άνοιξε και βγήκε ένας τσομπάνης, παλικάρι ως εικοσιπέντε χρονώ, με μαύρα γένια και δίχως να δει καλά καλά ποιος χτυπούσε την πόρτα, είπε στο γέροντα:

«Πέρασε μέσα στ’ αρχοντικό μας να ζεσταθείς! Καλή μέρα και καλή χρονιά!».

Αυτός ο τσομπάνης ήτανε ο Γιάννης ο Μπάικας, που τον λέγανε Γιάννη Βλογημένον, άνθρωπος αθώος σαν τα πρό-βατα που βόσκαγε, αγράμματος ολότελα.

Μέσα στην καλύβα έφεγγε με λιγοστό φως ένα λυχνάρι. Ο Γιάννης, σαν είδε στο φως πως ο μουσαφίρης ήτανε γέροντας καλόγερος, πήρε το χέρι του και τ’ ανασπάστηκε και τό ’βαλε απάνω στο κεφάλι του. Ύστερα φώναξε και τη γυναίκα του, ως είκοσι χρονώ κοπελούδα, που κουνούσε το μωρό τους μέσα στην κούνια. Κι εκείνη πήγε ταπεινά και φίλησε το χέρι του γέροντα, κι είπε:

«Κόπιασε, παππού, να ξεκουραστείς».Ο Άγιος Βασίλης στάθηκε στην πόρτα και βλόγησε το

καλύβι κι είπε:«Βλογημένοι νά ’σαστε, τέκνα μου, κι όλο το σπιτικό

σας! Τα πρόβατά σας να πληθαίνουν ως του Ιώβ μετά την πληγήν και ως του Αβραάμ και ως του Λάβαν! Η ειρήνη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού να είναι μαζί σας!».

Ο Γιάννης έβαλε ξύλα στο τζάκι και ξελόχισε3 η φωτιά. Ο Άγιος απίθωσε σε μια γωνιά το ταγάρι του, ύστερα έβγαλε το μπαλωμένο το ράσο του κι απόμεινε με το ζωστικό του. Τον βάλανε κι έκατσε κοντά στη φωτιά, κι η γυναίκα τού

’βαλε και μια μαξιλάρα ν’ ακουμπήσει.Ο Άγιος Βασίλης γύρισε κι είδε γύρω του και ξανάπε

μέσα στο στόμα του:«Βλογημένο νά ’ναι τούτο το καλύβι!».Ο Γιάννης μπαινόβγαινε, για να φέρει τό ’να και τ’ άλλο.

Η γυναίκα του μαγείρευε. Ο Γιάννης ξανάριξε ξύλα στη φωτιά.

Μονομιάς φεγγοβόλησε το καλύβι με μιαν αλλιώτικη λάμψη και εφάνηκε σαν παλάτι. Τα δοκάρια σαν νά ’τανε μαλαμοκαπνισμένα, κι οι πυτιές4 που ήτανε κρεμασμέ-νες σαν να γινήκανε χρυσά καντήλια, και τα τυροβόλια κι οι καρδάρες και τ’ άλλα τα σύνεργα που τυροκομούσε ο Γιάννης, λες κι ήτανε διαμαντοκολλημένα. Και τα ξύλα που καιγόντανε στη φωτιά ευωδιάζανε σαν μοσκολίβανο και δεν τρίζανε, όπως τρίζανε τα ξύλα της φωτιάς, παρά ψέλ-νανε σαν τους αγγέλους πού ’ναι στον Παράδεισο.

Ο Γιάννης ήτανε καλός άνθρωπος, όπως τον έφτιαξε ο Θεός.

Φτωχός ήτανε, είχε λιγοστά πρόβατα, μα πλούσια καρ-διά: «Τη πτωχεία τα πλούσια!». Ήτανε αυτός καλός, μα είχε και καλή γυναίκα. Κι όποιος τύχαινε να χτυπήσει την πόρτα τους, έτρωγε κι έπινε και κοιμότανε. Κι αν ήτανε και πικραμένος, έβρισκε παρηγοριά. Γι’ αυτό κι ο Άγιος Βασί-λης κόνεψε στο καλύβι τους, ξημερώνοντας Πρωτοχρονιά, παραμονή της χάρης του, κι έδωσε την ευλογία του.

Κείνη τη νύχτα τον περιμένανε όλες οι πολιτείες και τα χωριά της οικουμένης, αρχόντοι, δεσποτάδες κι επίσημοι ανθρώποι, πλην εκείνος δεν πήγε σε κανέναν τέτοιον άν-θρωπο, παρά πήγε στο μαντρί του Γιάννη του Βλογημέ-νου.

Σαν βολέψανε τα πρόβατα, μπήκε μέσα ο Γιάννης και λέγει στο γέροντα:

«Γέροντα, μεγάλη χαρά έχω απόψε που ήρθες, ν’ ακού-σουμε κι εμείς κανένα γράμμα, γιατί δεν έχουμε εκκλη-σία κοντά μας, μήτε καν ρημοκλήσι. Εγώ αγαπώ πολύ τα γράμματα της θρησκείας μας, κι ας μην τα καταλαβαίνω, γιατί είμαι ξύλο απελέκητο. Μια φορά μας ήρθε ένας γέ-ροντας Αγιονορίτης και μας άφησε τούτη την αγιωτική φυλλάδα, κι αν λάχει να περάσει κανένας γραμματιζούμε-νος καμιά φορά, τον βάζω και τη διαβάζει. Εγώ όλα όλα τα γράμματα που ξέρω είναι τρία λόγια που τά ’λεγε ένας γραμματιζούμενος, που έβγαζε λόγο στο χωριό, δυό ώρες από δω, κι από τις πολλές φορές που τά ’λεγε, τυπωθήκα-νε στη θύμησή μου. Αυτός ο γραμματικός έλεγε και ξανά-λεγε: “Σκώνιτι ου μήτηρ του κι τουν ανισπάζιτι κι του λέγ’: Τέκνου μου! Τέκνου μου!”. Αυτά τα γράμματα ξέρω…».

Ήτανε μεσάνυχτα. Ο αγέρας βογγούσε. Ο Άγιος Βασίλης σηκώθηκε απάνου και στάθηκε γυρισμένος κατά την ανα-τολή κι έκανε το σταυρό του τρεις φορές. Ύστερα έσκυψε και πήρε από το ταγάρι του μια φυλλάδα κι είπε:

«Ευλογητός ο Θεός ημών πάντοτε, νυν και αει και εις τους αιώνας των αιώνων!».

Ο Γιάννης πήγε και στάθηκε από πίσω του και σταύρωσε τα χέρια του. Η γυναίκα του βύζαξε το μωρό και πήγε κι εκείνη και στάθηκε κοντά στον άντρα της.

Κι ο γέροντας είπε το «Θεός Κύριος» και τ’ απολυτίκιο της Περιτομής «Μορφήν αναλλοιώτως ανθρωπίνην προ-σέλαβες», χωρίς να πει και το δικό του τ’ απολυτίκιο, που λέγει: «Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος σου». Έψελνε γλυκά και ταπεινά, κι ο Γιάννης κι η Γιάνναινα τον ακού-γανε με κατάνυξη και κάνανε το σταυρό τους. Κι είπε ο Άγιος Βασίλης τον όρθρο και τον κανόνα της εορτής «Δεύ-

τε λαοί, άσωμεν», χωρίς να πει το δικό του κανόνα «Σου την φωνήν έδει παρείναι, Βασίλειε». Κι ύστερα είπε όλη τη λειτουργία κι έκανε απόλυση.

Καθίσανε στο τραπέζι και φάγανε, ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας, ο Γιάννης ο Βλογημένος, η γυναίκα του κι ο μπάρ-μπα - Μάρκος ο Βουβός, που τον είχε συμμαζέψει ο Γιάν-νης και τον βοηθούσε.

Και, σαν αποφάγανε, έφερε η γυναίκα τη βασιλόπιτα και την έβαλε απάνω στο σοφρά. Κι ο Άγιος Βασίλης πήρε το μαχαίρι και σταύρωσε τη βασιλόπιτα κι είπε:

«Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος!».

Κι έκοψε το πρώτο το κομμάτι κι είπε: «του Χριστού», έκοψε το δεύτερο κι είπε: «της Παναγίας», κι ύστερα έκο-ψε το τρίτο και δεν είπε: «του Αγίου Βασιλείου», αλλά είπε: «του νοικοκύρη του Γιάννη του Βλογημένου!».

Πετάγεται ο Γιάννης και του λέγει:«Γέροντα, ξέχασες τον Αϊ-Βασίλη!».Του λέγει ο Άγιος:«Αλήθεια, τον ξέχασα!».Κι έκοψε ένα κομμάτι κι είπε:«Του δούλου του Θεού Βασιλείου!».Ύστερα έκοψε πολλά κομμάτια, και σε κάθε ένα που

έκοβε έλεγε: «της νοικοκυράς», «του μωρού», «του δού-λου του Θεού Μάρκου του μογιλάλου5», «του σπιτιού», «των ζωντανών», «των φτωχών».

Λέγει πάλι ο Γιάννης στον Άγιο:«Γέροντα, γιατί δεν έκοψες για την αγιοσύνη σου;».Του λέγει ο Άγιος:«Έκοψα, ευλογημένε!».Μα ο Γιάννης δεν κατάλαβε τίποτα, ο καλότυχος!Έστρωσε η γυναίκα, για να κοιμηθούνε. Σηκωθήκανε να

κάνουνε την προσευχή τους. Ο Άγιος Βασίλης άνοιξε τις απαλάμες του κι είπε την δική του την ευχή, που τη λέγει ο παπάς στη λειτουργία:

«Κύριος ο Θεός μου, οίδα ότι ουκ ειμι άξιος, ουδέ ικανός, ίνα υπό την στέγην εισέλθης του οίκου της ψυχής μου…».

Σαν τελείωσε την ευχή κι ετοιμαζόντανε να πλαγιάσουνε, του λέγει ο Γιάννης:

«Εσύ, γέροντα, που ξέρεις τα γράμματα, πες μας σε ποιά παλάτια άραγες πήγε απόψε ο Αϊ-Βασίλης; Οι αρχόντοι κι οι βασιλιάδες τί αμαρτίες μπορεί νά ’χουνε; Εμείς οι φτω-χοί είμαστεν αμαρτωλοί και κακορίζικοι, επειδής η φτώ-χεια μάς κάνει να κολαζόμαστε!».

Ο Άγιος Βασίλης δάκρυσε. Σηκώθηκε πάλι απάνω, άπλωσε τις απαλάμες του και ξαναείπε την ευχή αλλιώτικα:

«Κύριε ο Θεός μου, οίδας ότι ο δούλος Ιωάννης ο απλούς εστιν άξιος και ικανός, ίνα υπό την στέγην αυτού εισέλθης, ότι νήπιος υπάρχει, και των τοιούτων εστίν η βα-σιλεία των ουρανών…».

Και πάλι δεν κατάλαβε τίποτα ο Γιάννης ο καλότυχος, ο Γιάννης ο Βλογημένος.

Φ. Κόντογλου, «Έργα», τ.α’

1 φτωχολογιά2 αγριοβελανιδιές 3 ζωήρεψε4 Ένζυμο για το πήξιμο του γάλακτος στην παραγωγή τυριού5 μουγγός

Το Βλογημένο Μαντρί> του Φώτη Κόντογλου

Τα Χριστούγεννα κι οι άλλες μεγάλες γιορτές που πλησιάζουν, δεν βρίσκουν για ακόμη μια χρονιά φέτος, ανθρώπους με γιορτινή διάθεση, όπως παλιότερα. Άνεργοι, μισθωτοί και συνταξιούχοι γονατισμένοι κι αποκαμωμένοι, με ανησυχίες κι ανασφάλεια για το αύριο, όλοι δυσκολευόμαστε να ανοίξουμε όπως άλλοτε την πόρτα στην ελπίδα, να ξαναγεννηθούμε στο κλίμα και το πνεύμα των Άγιων ημερών.

Έχομε κάτι λοιπόν να κάνουμε; Μπορεί ή αξίζει να αντιστραφεί, έστω για λίγο αυτή η ψυχική διάθεση;Η στήλη, που κάθε χρόνο συντροφεύει τις ευχές με κείμενα ικανά να προκαλέσουν την απαραίτητη αλλαγή στις καρδιές, δοκιμάζει κι εφέτος, με αφή-

γηση γιορτής σε σκληρό περιβάλλον, αλλά με εσωτερικές διεργασίες που μπορεί να αγγίξουν, να προβάλουν οπτικές για σθένος, αντοχή, ανάπλαση εαυτού κι επιθυμιών στην κατεύθυνση μονιμότερης γαλήνης. Ευχές για αληθινές ελπίδες καλυτέρευσης σε όλους και για όλα…


Αν η Γενιά του ’30 ανέπτυξε μια διπλή, αντιφατική σχέση με την πραγματικότητα, όπως επισημαίνει ο αεί-μνηστος Πάν. Μουλλάς, και οι συγγραφείς της, με κρι-τήριο αυτή τη σχέση, μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκουν στην παράδοση ή στην πρωτοπορία, τότε ο Σκαρίμπας πρέπει να τοποθετηθεί στην εμπροσθοφυλακή της πρω-τοπορίας. Ένα από τα βασικά όπλα μέσω των οποίων κατέκτησε αυτή τη θέση είναι η μοντέρνα ειρωνεία του η οποία υπονομεύει ή και ανατρέπει κάθε καθεστηκυία τάξη πραγμάτων τόσο σε επίπεδο νοηματικό όσο και σε επίπεδο γλωσσικής κατασκευής.

Ένας τρόπος για να μελετήσει κανείς αυτή του την κα-τάκτηση είναι να προσεγγίσει την ειρωνεία του έργου του στο επίπεδο της γλωσσικής ύλης και των εργαλείων που ως συγγραφέας διαθέτει για την πραγμάτωση του στόχου του. Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία του είναι οι χαρακτήρες. Η μελέτη της ταυτότητας των ιδιό-τυπων χαρακτήρων του Σκαρίμπα συνιστά μια υπόθεση εργασίας ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα, εφόσον φωτίζει τη λογοτεχνική του ενδοχώρα και βοηθά στη μελέτη της προσωπικής του μυθολογίας.

Για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας θα εστιάσω σε ένα δραματικό προσωπείο που πλάθει ο συγγραφέας στη δεκαετία του 1920 και εγκαθιστά στην πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο Καϋμοί στο Γριπονήσι (1930). 1 Πρόκειται για τον πρωταγωνιστή του διηγή-ματος «Ούλοι μαζί κι ο έρωτας», ο οποίος είναι κω-φάλαλος. Αλλά πριν έρθουμε στον ανώνυμο ήρωα του Σκαρίμπα οφείλουμε να εξετάσουμε κάποιους παρα-δειγματικούς χαρακτήρες της νεοελληνικής πεζογραφί-ας, με ανάλογη αναπηρία, έως την εποχή που εμφανίζε-ται το διήγημα του Σκαρίμπα, με στόχο να ανιχνεύσουμε το βαθμό ηγεμονίας της «αρτιμελούς» κανονικότητας, σύμφωνα με την οποία οι ανάπηροι, άρα και οι κω-φάλαλοι, συνδέονται με μια σειρά αρνητικών στερεο-τύπων, τα οποία συνιστούν έκδοχα ενός «πολιτισμικού ιμπεριαλισμού» έκτυπου στα λογοτεχνικά κείμενα.2

Μια αναδρομή, λοιπόν, στη νεοελληνική πεζογραφία έχει να επιδείξει αρκετούς κωφάλαλους οι οποίοι είτε ως πρωταγωνιστές είτε ως δευτεραγωνιστές εμφανίζο-νται σε αρκετά έργα του 19ου και του 20ού αιώνα (του Τίμου Μωραϊτίνη, του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Γεωργίου Δροσίνη, του Γιάννη Ψυχάρη, του Αργύρη Εφταλιώτη, του Ζαχ. Παπαντωνίου, του Δημοσθένη Βουτυρά, του Νίκου Κα-ζαντζάκη, του Στράτη Μυριβήλη, του Παντελή Πρεβε-λάκη, του Νίκου Αθανασιάδη, του Τάσου Αθανασιάδη, του Ηλία Βενέζη, για να μείνω στις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, έως τη Γενιά του ‘30). Αλλά και η ξένη λο-γοτεχνία επεφύλαξε ιδιαίτερη θέση στους κωφάλαλους οι οποίοι εμφανίζονται σε πολλά έργα από τον Σαίξπηρ και τον Θερβάντες ως τον Ίβο Άντριτς και τον Ιόν Λούκα Καρατζιάλε.3

Η συστηματική εξέταση της παρουσίας των κωφά-λαλων και γενικότερα των ανάπηρων στη νεοελληνική λογοτεχνία συνιστά μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα υπόθε-ση εργασίας, καθώς η αναπαράσταση των χαρακτήρων αυτών στη λογοτεχνία, είναι, όπως έδειξε ο Martin F. Norden για στον κινηματογράφο, μια πολιτική πρά-ξη και συνδέεται άμεσα με την τάση της εξουσίας να αντιμετωπίζει τις μειονότητες διαιρώντας και απομονώ-

νοντας. Η εξεικόνιση των ανάπηρων χαρακτήρων στη λογοτεχνία είναι πρωτίστως μια πολιτισμική κατασκευή, η οποία συνήθως ορίζεται από την κυρίαρχη ιδεολογία. Η τάση των κινηματογραφιστών να απομονώνουν τους ανάπηρους χαρακτήρες στα έργα τους είναι συμβατή με τον τρόπο με τον οποίο η συμβατική κοινωνία αντιμε-τώπιζε τους ανάπηρους επί αιώνες: έκανε ό,τι είναι δυ-νατόν για να διατηρήσει την εξουσία της κρατώντας τις μειονότητες, στις οποίες ανήκουν οι ανάπηροι, άρα και οι κωφάλαλοι, «στη θέση τους», δηλαδή εκτός κοινω-νίας. Στην περίπτωση των ανάπηρων η βιομηχανία του κινηματογράφου δημιούργησε με τα χρόνια μια σειρά στερεοτύπων, τόσο σταθερών και διαβρωτικών, ώστε να γίνουν βασικό όχημα πρόσληψης των ανάπηρων από την κοινωνία και να συσκοτίσουν την πρόσληψη της αναπηρίας από τους ίδιους τους ανάπηρους. Επιπλέον, όπως έδειξε ο μελετητής, η απεικόνιση των ανάπηρων στα κινηματογραφικά έργα είναι αναξιόπιστη, αφού δεν αναπαριστά τις εμπειρίες και τον τρόπο ζωής των ανάπηρων στην πραγματικότητα.4 Παρόμοια στερεό-τυπα αναδύονται και από τα λογοτεχνικά έργα, ενώ και εδώ υπάρχει χάσμα ανάμεσα στην πραγματικότητα και στους πλασματικούς χαρακτήρες ή τα προσωπεία που την ενσαρκώνουν στη λογοτεχνία. Διερευνώντας κανείς τον τρόπο με τον οποίο δομούνται και λειτουργούν οι ανάπηροι χαρακτήρες στα έργα των παραπάνω λογο-τεχνών μπορεί να καταλήξει με ασφάλεια σε ορισμένα τυπολογικά χαρακτηριστικά τα οποία επανέρχονται συ-στηματικά:

α) Η μοίρα των κωφάλαλων είναι κατά κανόνα συνδε-δεμένη με την πικρία, τη θλίψη, την απογοήτευση, την απομόνωση. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι χαρακτήρες αυτοί παρουσιάζονται ως πνευματικά ελλειμματικοί ή εχθρικοί (Βουτυράς, Ν. Αθανασιάδης). Σπανίως κα-τέχουν ένα ιδιαίτερο χάρισμα ή δεξιότητα στη χρήση της μιμικής γλώσσας (Μωραϊτίνης). Κάποτε γίνονται ενεργούμενα κακόβουλων ανθρώπων (Ν. Αθανασι-άδης). Πολύ συχνά αυτοκτονούν ή έχουν κακό τέλος. Μόνη εξαίρεση ο χαρακτήρας του Μωραϊτίνη, που εί-ναι εμπνευσμένος από τη σχετική περικοπή του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου, όπου ο Ευαγγελιστής αφηγείται το θαύμα της ίασης ενός κωφάλαλου από τον Ιησού.

β) Το περιβάλλον τους αντιμετωπίζει άλλοτε με εχθρό-τητα (Βουτυράς) και άλλοτε με συμπόνια (Παπαντωνίου). Σε κάθε περίπτωση ο χαρακτήρας αυτός περιθωριοποι-είται, ενώ συχνά μετατρέπεται σε περίγελω και αποδιο-πομπαίο τράγο (Εφταλιώτης).

γ) Σε πολλά έργα επανέρχεται σταθερά το ερώτημα της προέλευσης της διπλής αυτής αναπηρίας, η οποία θεωρείται βάρος και κατάρα (Δροσίνης, Παπαντωνίου). Η ασθένεια αποδίδεται συνήθως σε μεταφυσικά αίτια (συνάντηση με τις νεράιδες που αφαιρούν τη φωνή—Παπαδιαμάντης, Πρεβελάκης, μητρική κατάρα—Πα-παδιαμάντης ή δαιμονικό (Βουτυράς), σπανίως σε οργανική βλάβη (έλλειψη ακουστικών παραστάσεων—Ψυχάρης).

Τα ίδια στερεότυπα ισχύουν και για την ξένη λογοτε-χνία. Η μόνη περίπτωση λογοτεχνικού έργου όπου ο κωφάλαλος επιβάλλει τη δική του πρόσληψη όχι μόνο της αναπηρίας του, αλλά και της πραγματικότητας και ακόμη περισσότερο, της κυρίαρχης κανονικότητας, δι-

αφοροποιώντας, συνάμα και τη δυναμική της γραφής είναι η περίπτωση του αφηγήματος του Σκαρίμπα, το οποίο θα προσεγγίσουμε. Το αφήγημα ήδη εξαρχής εκκινεί με ένα παράδοξο: αφηγητής είναι ουσιαστικά ο ίδιος ο κωφάλαλος. Γιατί μπορεί η αφήγηση να πραγ-ματώνεται σε γ’ πρόσωπο, αλλά αυτός που συγκροτεί το λόγο είναι εγκατεστημένος στη συνείδηση του ήρωα και μεταφέρει τις απόψεις του για τον κόσμο που τον περιβάλλει και για τη θέση του μέσα σ’ αυτόν. Η έντονη σφραγίδα του ιδιολέκτου του και οι λεκτικές συστάδες συναισθηματικής φόρτισης δεν αφήνουν περιθώριο για αμφιβολία. Η κυρίαρχη θεμελιώδης αφηγηματική συνθήκη που θέτει τον κωφάλαλο στο κέντρο ή στο περιθώριο της αφήγησης, αλλά οπωσδήποτε εντός του πεδίου εστίασης του αφηγητή εδώ ανατρέπεται, αφού φορέας της αφήγησης είναι ουσιαστικά ο κωφάλαλος και στο πεδίο εστίασης τοποθετείται ο θεωρούμενος φυσιολογικός φίλος του, δηλαδή η νόρμα. Η αφήγηση υποτάσσεται στις πραγματικές δυνατότητες του δρα-ματικού προσωπείου: όλα τα πρόσωπα, εύλογα, είναι ανώνυμα, εφόσον δεν είναι δυνατόν να προσληφθούν από έναν κωφάλαλο μέσω του ονόματός τους, δηλαδή μέσω της γλώσσας. Η πραγματικότητα διυλίζεται μέσα από τον ψυχισμό του κωφάλαλου, ενώ ο ίδιος αυτοπα-ρουσιάζεται θετικά, με αφοπλιστική αθωότητα για την «υποψιασμένη» και ύποπτη δεκτικότητά μας:

Ούλοι μαζί κι ο έρωτας ήσαν πράγματα πολύ αμ-φίβολα, απίθανα. Παραλίγο να μην ήσαν καθόλου.

Ενώ αυτός ήταν ένας άνθρωπος καλότατος, μια ψυχή προζύμι. Είναι βέβαιο». (83)

Πολύ σύντομα αποκαλύπτει το γεγονός ότι είναι «κουφός και μουγγός» μεταστρέφοντας εξαρχής την αι-σθητηριακή έλλειψη σε φυσικό πλεονέκτημα, αφού σε σύγκριση με τους άλλους θεωρεί τον εαυτό του χαρι-σματικό και ανώτερο:

Κουφός—και μουγκός—καθώς ήταν, έβλεπε ούλα τα πράγματα—τους ανθρώπους, τα αντικείμε-να—σαν στο βάθος μιας σκηνής τοποθετημένα, να παίζουν το καθένα το ρόλο του, κάτι ρόλους κω-μικούς φασουλήστικους, έτσι να κάνουν το καθένα τις δουλειές του, κάτι δουλειές δίχως νόημα—δίχως φωνή—και χωρίς σκέψη.

Ούλα τα πράγματα (στην ίδια σειρά) δίχως όνο-μα—οι ανθρώποι, τα ζώα, τα πράγματα—δίχως άλλο γνώρισμα πάρεξ μόνο το σχήμα και (προς απόκου) το βάρος τους, ήσαν τόσο κοινά και γελοία μπροστά του—τόσο κατώτερα—που έφτανε, ως και να τα λυπάται στην ψυχή του, ως και να παίζει ακό-μα, έφτανε, με την ακυβερνησία τους […] Τι μαγική δύναμη που στην είχε! Και τόξερε. Τόξερε ότι της φύσης ήταν αυτός προνομιούχος κ’ ευνοούμενος, ο “άνθρωπος –θαύμα!”—κατά που λέμε… (83-84)

Ο κωφάλαλος ασκεί κριτική στους θεωρούμενους κανονικούς ανθρώπους, δηλαδή στη νόρμα, την οποία θεωρεί ελλειμματική εξαίροντας το δικό του πλεόνασμα χαρισμάτων και δεξιοτήτων:

Τα μάτια τους, τα χείλη τους κινιώσαν. Χειρονο-μούσαν μπροστά του, μη μπορώντας να μαντέψουν τη σκέψη του, μη ξέροντας τι έπρεπε να κάμουν, έτσι αμήχανοι, κουτοί, αξιολύπητοι κι αστείοι.

Το πλεόνασμα του ελλείμματος: ένα ιδιότυπο προσωπείο του Γιάννη Σκαρίμπα

“Le sujet de l’ écrivain, c’ est l’ écriture” Wolfgang A. Luchting

1 Γιάννης Σκαρίμπας, Καϋμοί στο Γριπονήσι, επιμ. Κατερίνα Κωστίου, Αθήνα, Νεφέλη, 1994 (¹1930). Οι αριθμοί σε παρένθεση στο τέλος των παραθεμάτων παραπέμπουν στην παραπάνω έκδοση.2 Barnes C. and Mercer G., Disability, UK, Polity Press, 2003.3 Σε έργα των Σαίξπηρ, Θερβάντες, Καρόλου Ντίκενς, Μίλτωνος, Εμίλ Ζολά, Έκτορος Μαλό, Αλφρέντ Μισέ, Χένρι Χάινε, Μπανβίλ, Λέοντος Τολστόι, Τουργκιένιεφ, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Μπόρις Πάστερνακ, Εδμόνδο Ντε Αμίκις, Γκαμπριέλε ντ’ Αννούντσιο, Χουάν Ραμόν Χιμένεθ, Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, Ίβο Άντριτς, Ιόν Λούκα Καρατζιάλε κ.ά. Μια πρώτη, ενδεικτική, καταγραφή των λογοτεχνικών έργων όπου εμφανίζονται κωφάλαλοι έχει κάνει ο Β. Λαζανάς, εξετάζοντας τα κείμενα μέσα από την οπτική της ιατρικής την οποία υπηρετεί: Οι κωφάλαλοι στην ξένη και τη νεοελληνική λογοτεχνία, Αθήνα, Παπαδήμας, 1992. 4 Martin F. Norden, The Cinema of Isolation: A History of Physical Disability in the Movies, USA, Rutgers University Press, 1994, 1-13: 2-3.


77

[…]Τα τραίνα, τα κάρρα τους τάραζαν, τους έκα-

ναν να σκεπάζουν με τις απαλάμες τ’ αυτιά τους. Η αστραπή τους χαντάκωνε—ενώ γι’ αυτόν ούλα αυτά—ήσαν όμορφα και διάβαιναν σαν ζουγραφιές λαφριά κι ανάηχα, χωρίς κακία, χωρίς θορύβους, χωρίς βάρος.

Αυτοί, τι διάλο επάθαιναν και λάκαγαν; Τι κάθε τόσο ανοιγόκλειναν το στόμα;» (84)

Η βασική αφηγηματική μέθοδος του Σκαρίμπα στο αφήγημα αυτό είναι η ανοικείωση που δημιουργείται από την ειρωνική οπτική της αφήγησης. Αποστασιοποι-ημένος και δίχως τις εμπειρίες της νόρμας ο κωφάλαλος υιοθετεί αποκλίνον βλέμμα προσλαμβάνοντας την πραγ-ματικότητα μέσα από ένα λοξό πρίσμα. Το πρώτο στοι-χείο της συμπεριφοράς της νόρμας που προκαλεί την απορία του ήρωα είναι η ανικανότητά τους στη χρήση της μιμικής γλώσσας η οποία παρουσιάζεται σαν ένας άριστος τρόπος επικοινωνίας:

Τα χέρια τους, τα χέρια αυτά τα πολύτιμα, τα δά-χτυλα που με δαύτα αυτός θα μπόραε να παραστήσει ούλα τα πράγματα, το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο, το πιο σκληρό ως το πιο τρυφερότερο, απ’ το χνούδι του δαμάσκηνου ως του βάτραχου το μούδιασμα, τα λουλούδια και τη θάλασσα, τ’ άστρα και το φεγγάρι, αυτοί –ω αυτοί—τ’ άφηναν να κρέμονται άπραγα σαν ξύλα.

Σαν ξύλα ορέ τα δάχτυλα, ενώ απ’ την άλλη με-ριά σκοτώνονταν να συνεννοηθούνε μεταξύ τους, να μπουν στην έννοια των πραγμάτων, να μεταδώσουν τις γνώμες τους στους άλλους.

Υπολείπονταν τόσο, που λιγάκι ακόμα και θα τους έπαιρνε αντάμα του το τίποτα. Δεν θάσαν—δεν θα ύπαρχαν.

Δούλευαν τα χείλια τους —επί ώρες ολόκληρες—σαν νάταν δυνατό να παραστήσουν μ’ αυτά το δα-χτυλίδι, το ψάρι, το άρωμα, να δώσουν την ιδέα του σωστού ή του λειψού, του καλού ή του κακού, του πόθου ή του έρωτα, την ίδια την υφή προσώπων, των αντικείμενων, το σχήμα ή την καρικατούρα του Προέδρου.

Ως φαίνεσται κάποιο ελάττωμα θάχε το κακόμοι-ρο μυαλό τους και δεν ένιωθαν τ’ ήταν μπορούμενο και πρέπο, πώς να βρουν το ντορό της σωτηρίας τους, πώς να μπουν στο απλούστατο νόημα του βίου.

Μα ήσαν για γέλια.Έχοντας χωρίς άλλο μεγάλη ατέλεια του νου έκα-

ναν κάτι πράματα κωμικά και ακατανόητα.» (84-85)Χωρίς την εμπειρία του ήχου, το παίξιμο μουσικών

οργάνων φαντάζει σαν μια γελοία δραστηριότητα η οποία έχει ακατανόητη επίδραση στους ανθρώπους: «τρεμολυγιώνται στις θέσεις τους» και μετά «κάποια τρέλα σαν μανία τους σηκώνει και γίνονται ξέφρενοι» (85). Οι όροι με τους οποίους περιγράφεται μια παρέα ανθρώπων που παίζουν μουσική και χορεύουν είναι οι όροι με τους οποίους θα περιέγραφε κανείς τα συμπτώ-ματα μιας ασθένειας.

Μέσα από αυτή την τελείως ανεστραμμένη θέαση του κόσμου, ο ήρωας επικεντρώνεται στον φίλο του, τον οποίο έχει επιλέξει για φίλο του ελλείψει «ομοίου του». Οι όροι αντιστρέφονται: ο φίλος του χαρακτηρίζεται από τον κωφάλαλο «μουρλός», «σκαρταδιασμένος» και «αξιολύπητος». (86) Ο τρόπος με τον οποίο ο φίλος προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί του, είτε με το λόγο, είτε με μολύβι και χαρτί, καταλήγει στην ίδια επωδό: «Κούναε τα χείλη του, ίδρωνε να του παραστήσει τις ιδέες» και «Βλέπεις τα δάχτυλα τάχε για ομορφιά». (86)

Το σύντομο αυτό αφήγημα περιλαμβάνει τρεις θεμα-τικές ενότητες: προηγείται η περιγραφή της γύρω πραγ-ματικότητας έτσι όπως την προσλαμβάνει ο κωφάλαλος, αλλά και ο τρόπος πρόσληψής της τόσο από εκείνον όσο και από τον διαφορετικό Άλλο, στην προκειμένη περί-πτωση από τους φυσιολογικούς ανθρώπους∙ ακολουθεί η περιγραφή του τρόπου επικοινωνίας με τον συγκεκρι-μένο Άλλο, δηλαδή το φίλο του και, τέλος, η περιγραφή της συνάντησης του κωφάλαλου με το ερωτικό αντι-

κείμενο του πόθου του, την κόρη του παπά, με άξονα τον τρόπο προσέγγισής της. Ο ήρωας αναρωτιέται αν είναι καλύτερα να επικοινωνήσει με την αγαπημένη του, όπως ο φίλος του, που ανοιγοκλείνει το στόμα

Τρεις φορές, χαμ, χαμ, χαμ ίσον: σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ. Κι ευτύς άλλες τρεις, χαμ, χαμ, χαμ. Κι άλλες τρεις κι άλλες τρεις. Όποιος καθήσει με γκαβούς θα γκαβίσει. Μπορεί νάταν μάγια. Όμως αυτός θα μπόραε το “σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, σ’ αγα-πώ” να της τόδινε, με τη μαεστρία των δακτυλώ του θεία φτιαγμένο…» (87)

Τελικά αποφασίζει να της το πει όπως και ο φίλος του ανοιγοκλείνοντας τα χείλη

κι ας με τα δάχτυλά του αυτός θα μπόραε να της διατυπώσει σαν μπούρμπουλας τους πόθους του να τους της κάνει αραχνοΰφαντους σαν κείνους της Ίσι-δας τους πέπλους. Μόνο;

Να της παραστήσει τις γαρδένιες, τους ανέμους και την πάχνη. Τις πεταλούδες που ασηκώθηκαν ού-λες μαζί ένα βράδυ απ’ τα γεράνια. Την ψιχάλα που λάμπει στον αέρα όταν σκάζει το κύμα. Την χρυσό-σκονη που αφήνει η πεταλούδα πα στα τζάμια. Τις τριχούλες που κατσαρώνουν στ’ αφάλι του ροϊδιού. (88)

Η ερωτική επιχείρηση αποτυγχάνει για μια ακόμη φορά, παρά το γεγονός ότι ο ήρωας χρησιμοποιεί τον άλλο τρόπο επικοινωνίας, αυτόν του φίλου του. Το αφή-γημα τελειώνει με τον κωφάλαλο ήρωα να σκέφτεται την εμπειρία του με την κόρη και να στοχάζεται πάνω στην «αλήθεια» του κόσμου:

Σκεφτόταν ούλη μέρα ως που νύχτωσε κι ως που έπεσε για ύπνο. Μα πού ύπνος.

Με τα μάτια ανοιχτά στο σκοτάδι τάβλεπε ούλα ομπρός του, το σπιτάκι, την σκαλίτσα και την κόρη.

Έτσι μικροσκοπικά, ως του τα σκέδιασε, σε κείνο το χαρτάκι, ο χαμ χαμ χάμας. Τοσαδούτσικα, ούλα μικρουλάκια, κουκλίστικα. Κ’ επίπεδα, σαν φωτο-γραφίες και σαν ψέματα. Σκεδόν σαν ένα τίποτα…» (89)

Το αφήγημα τελειώνει με αποσιωπητικά τα οποία εξει-κονίζουν τη σιωπή, αγαπημένο θεματικό μοτίβο αρκε-τών έργων του Σκαρίμπα, στην οποία είναι βυθισμένος ο ήρωας και όπου βυθίζεται και το αφήγημα,. Εξάλλου, εξαρχής το αφήγημα συγκροτείται μέσα στην ιδιότυπη συνθήκη ότι ο λόγος που το δομεί είναι λόγος μη διατυ-πωμένος, μη εκφωνημένος, είναι λόγος άηχος, δηλαδή της σιωπής. Η μόνη στιγμή στο αφήγημα όπου διατυπώ-νεται η κρίση του αφηγητή είναι για να τονιστεί ότι αφού λείπει η μόνη απόδειξη της ύπαρξης των πραγμάτων, ο ήχος, ο ήρωας του αφηγήματος είναι ελεύθερος από τις καθιερωμένες συμβάσεις που διέπουν τη νόρμα:

Δίχως άλλη απόδειξη της ύπαρξής τους εξόν απ’ την ανάμνηση, δίχως φωνή, μ’ ελαττωμένο—στην συνείδησή του—το βάρος των πραγμάτων, ήσαν αυτά ούλα βουβά κι αλαφριά κ’ επίπεδα, σαν οι φω-τογραφίες και το ψέμα. Σχεδόν σαν ένα τίποτα…

Η σκέψη του φαιδρή—δίχως αίστηση του κρό-του—ανύποπτη, παιγνιδιάρα και απλή, ενεργούσε ελεύτερα μέσα σε κόσμον άφωνο, πολύ ευχάριστον να πούμε. (86-87)

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο αυτό απόσπασμα επα-ναλαμβάνεται μερικώς στο τέλος ως σκέψη του ήρωα.

Κρίνοντας το αφήγημα με όρους της κοινωνιολογίας μπορούμε να επισημάνουμε ότι με το αφήγημα αυτό ο Σκαρίμπας ανατρέπει όλα τα μοντέλα που εκφράζουν τις κυρίαρχες απόψεις για την αναπηρία (ηθικό, ιατρι-κό, κοινωνικό). Όσον αφορά το χώρο της φιλολογικής επιστήμης πρέπει να επισημανθεί ότι με όποια μέθοδο και αν προσεγγίσει κανείς το συγκεκριμένο αφήγημα, εύλογα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, παρόλο που είναι προϊόν της πρώιμης λογοτεχνικής φάσης του Σκα-ρίμπα, προεξαγγέλλει τον ανατρεπτικό του Μοντερνι-σμό. Με όπλο την ειρωνεία ο συγγραφέας υπονομεύει το συμβατικό τρόπο πρόσληψης της πραγματικότητας υπερβαίνοντας τον ορίζοντα προσδοκιών του αναγνώ-στη. Αντιστρέφοντας τη συνήθη αφηγηματική συνθήκη

της λογοτεχνίας, που τοποθετεί τη νόρμα στη θέση του αφηγητή και τον ανάπηρο στη θέση του αντικειμένου της αφήγησης, δημιουργεί ένα αφήγημα που τορπιλίζει την ερμηνευτική ετοιμότητα όχι μόνο του μεσοπολεμι-κού αλλά και του σημερινού αναγνώστη (και ας έχουν μεσολαβήσει 80 χρόνια Μοντερνισμού και Μεταμο-ντερνισμού).

Το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι ποιος είναι ο στόχος του Σκαρίμπα; Πρώτα πρώτα το δραματικό προσωπείο του κωφάλαλου, —πλασμένο. πρέπει να ση-μειωθεί: με εξαιρετική γνώση και ευαισθησία—, είναι απόρροια του ειρωνικού του ύφους, αφού το ειρωνικό χάσμα που ανοίγεται ανάμεσα στην κυρίαρχη άποψη για την αναπηρία και στην άποψη του κωφάλαλου για την αναπηρία του, εισάγει στο κείμενο διπλή αξιολογική κλίμακα αποσταθεροποιώντας την προσληπτική ευαι-σθησία του αναγνώστη. Ακόμη περισσότερο: θέτοντας εν αμφιβόλω την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας της νόρμας δυναμιτίζει και αυτές τις τελευταίες βεβαι-ότητες του αναγνώστη για την ανθρώπινη φύση και το σημαντικότερο μέσο έκφρασής της, το λόγο. Τα βασικά ερωτήματα που απορρέουν από το απολαυστικό αυτό αφήγημα αφορούν δύο μείζονα, σύνθετα ερωτήματα που επανέρχονται σε όλο το έργο του συγγραφέα: α) ποια είναι η ταυτότητα της ανθρώπινης φύσης; Και το υποερώτημα: πώς ορίζεται η νόρμα; β) πόσο αποτελε-σματικό είναι το κατεξοχήν εργαλείο επικοινωνίας των ανθρώπων, ο λόγος; Και το παράλληλο ερώτημα: πώς μπορεί ο μη λόγος να γίνει αντικείμενο της λογοτεχνικής γραφής;

Ο διόλου τυχαία ανώνυμος ήρωας του αφηγήματος μετατρέπεται σε εργαλείο αναζήτησης των ορίων της ανθρωπινότητας, της έννοιας της νόρμας, των ορίων της επικοινωνίας, των σταθερών της αυτογνωσίας, της ετερότητας, της πρόσληψης του Άλλου. Αποδεικνύει, επίσης, ότι «η κανονικότητα είναι μια κατασκευή επι-βεβλημένη σε μια πραγματικότητα στην οποία υπάρχει μόνο η διαφορά».5 Υποστασιώνοντας με νόημα και επι-βάλλοντας τον άηχο λόγο του κωφάλαλου ο Σκαρίμπας προεξαγγέλλει την άποψη που διατύπωσε ο Michel Fοucault εξετάζοντας τη σχέση ανάμεσα σε διάφορα είδη λόγων, στη γνώση και την εξουσία. Ο Γάλλος φι-λόσοφος υποστηρίζει ότι οι σχέσεις εξουσίας ενέχουν τη δυνατότητα αντίστασης, και ότι η εξουσία «μπορεί να έρθει από χαμηλά».6 Ακόμη, κάνει λόγο για «γενεα-λογική έρευνα» [“genealogical research”], μια μέθοδο που φέρνει στην επιφάνεια «υποβαθμισμένες γνώσεις», «γνώσεις που έχουν δυσφημιστεί ως ανεπαρκείς […] απλοϊκές γνώσεις που έχουν τοποθετηθεί χαμηλά στην ιεραρχία, κάτω από το απαιτούμενο επίπεδο γνώσης ή επιστημοσύνης».7 Ο κωφάλαλος του Σκαρίμπα προκα-λεί για μια «γενεαλογική έρευνα» της εικόνας του στη λογοτεχνία.

Γίνεται, ακόμη, το δραματικό προσωπείο του Σκαρί-μπα, ένα εξαιρετικό αφηγηματικό εργαλείο μέσω του οποίου ο συγγραφέας διερευνά τα όρια της λογοτεχνι-

Ἡ Κατερίνα Κωστίου γεννήθηκε στὸ Πήλιο τὸ 1960 καὶ ἐργάζεται στὸ Τμῆμα Φιλολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν. Ὁ ἐπιστημονικός της στόχος περιλαμβάνει τὴ θεωρία τῆς Εἰρωνείας καὶ τῆς Σάτιρας, πεζογραφία καὶ (κυρίως) ποίηση τοῦ 19ου καὶ τοῦ 20οῦ αἰώνα. Ἔχει ἐκδώσει τὸ λογοτεχνικὸ ἔργο τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα, καθὼς καὶ πολλὲς μελέτες γιὰ τὸν Σκαρίμπα, τὸν Σεφέρη, τὸν Καβάφη καὶ τὴ σύγχρονη ποίηση. Οἱ πιὸ πρόσφατες μελέτες της ἀφοροῦν τὰ ἀφηγηματικὰ καὶ δραματικὰ προσωπεῖα κυρίως στὸ ἔργο τοῦ Καβάφη.

5 Oliver M., Understanding disability: From theory to practice. New York, Palgrave, 1996, 88.6 Michel Foulcaut, The History of Sexuality, vol. I: An Introduction, New York, Vintage Books, 1990, 94.7 “Two lectures” στο Colin Gordon (επιμ.), Power/Knowledge: Selected Interviews & Other Writings, New York, Pantheon Books, 1980, 82.


κής γραφής, η οποία συχνά καταφεύγει στη σιωπή για να μην καταποντιστεί στην α-σημία. Δεν είναι τυχαίο ότι η γλώσσα του αφηγήματος, έχοντας έντονη τη σφραγίδα του ιδιολέκτου του ήρωα, συγκροτείται από έναν έντονα ρυθμικό λόγο. Ολόκληρο το αφήγημα μπορεί να ανα-γνωσθεί σαν μια μεταφορά της ίδιας της λογοτεχνικής γραφής που αγωνίζεται να συλλάβει τις ποικίλες εκδοχές μιας μεταλλασσόμενης πραγματικότητας μέσω μιας από τη φύση της προδοτικής και διολισθαίνουσας γλώσσας, καταλήγοντας συχνά σε ένα άηχο ή κενό ρήμα.

Αξίζει κανείς να ερευνήσει πόσο αποκλίνει η ποιη-τική του Σκαρίμπα στο αφήγημα που εξετάζουμε από την ποιητική άλλων συγχρόνων του συγγραφέων που έχουν καταπιαστεί με το ίδιο θέμα. Κι αυτό γιατί εκεί-νη την εποχή, μετά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο γίνεται η τόσο σημαντική για την τέχνη στροφή προς τις δη-μιουργικές δυνάμεις που εδράζονται στο εσωτερικό της ανθρώπινης εμπειρίας. Επομένως, επανατίθενται εξαρχής οι όροι και οι προϋποθέσεις προσέγγισης της ανθρώπινης συνθήκης. Κατά κανόνα, λοιπόν, οι κωφάλαλοι εμφανίζονται με αρνητικό τρόπο, όπως περιγράφηκε παραπάνω. Οι μόνες περιπτώσεις, από όσο έχω εντοπίσει, όπου η πρόσληψη των κωφάλα-λων αποκλίνει ελαφρώς από τον συνήθη τρόπο με τον οποίο αυτοί αποτυπώνονται στα έργα της νεο-ελληνικής πεζογραφίας είναι—εκτός από το βιβλικής έμπνευσης διήγημα του Τίμου Μωραϊτίνη «Κοντά στη λίμνη», όπου ο στόχος είναι η περιγραφή του θαύματος--, στο έργο του Παντελή Πρεβελάκη Το χρονικό μιας πολιτείας (1939) όπου γίνεται λόγος για το «εργαστήρι του Θωμά του κουφού» ο οποί-ος φτιάχνει, παραδόξως, λύρες και μουσικά όργανα και στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1947), όπου εξαίρονται οι κωφάλαλοι γιατί μπορούν να εκφράζουν τον εσω-τερικό τους κόσμο πιο αυθόρμητα, παραστατικά και ζωντανά από ό,τι με το λόγο. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο διήγημα του Πρεβελάκη «Ο Κρητικός» (1948) οι νεράϊδες και οι δαίμονες, που συνήθως ενοχοποι-ούνται για την αλαλία των ανθρώπων,8 αφού τους κλέβουν τη φωνή, μπορούν να χαρίσουν στους αν-θρώπους την ικανότητα να παίζουν με άριστο τρόπο τη λύρα. Παραδόξως κωφάλαλος, επίσης, είναι και ο γέρος που παίζει σαντούρι στο έργο του Στράτη Μυριβήλη Η Παναγιά η Γοργόνα (1949). Ακόμη, ο κωφάλαλος περιγράφεται ως χαρισματικός, με λυρι-κό έως ονειρικό τρόπο, στο διήγημα «Η μουγγή» του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, του οποίου η ελληνική μετά-φραση δημοσιεύτηκε στη Νέα Εστία στις 11.1.1961. Εκεί ο ήρωας, βυθισμένος στις ονειρικές φαντασιώ-σεις του, παρουσιάζεται να έχει ιδιαίτερες ικανότητες μιμικής γλώσσας και οξυδερκέστατη όραση. Αλλά όλες αυτές οι περιπτώσεις εκτός του ότι δεν πλησι-άζουν καν την αντισυμβατική και ανατρεπτική φύση του δραματικού προσωπείου που πλάθει ο Σκαρί-μπας και της γραφής του στο αφήγημα «Ούλοι μαζί κι ο Έρωτας», βρίσκονται και χρονικά απομακρυ-σμένοι από τη χρονιά γέννησης του χαριτωμένου και χαρισματικού ανώνυμου ήρωα του Σκαρίμπα, του οποίου το πρώιμο παράδειγμα, εάν είχε προσεχθεί με τρόπο σύστοιχο της δυναμικής του, θα διαμόρ-φωνε ενδεχομένως πολύ δραστικότερα τη νεοελληνική πεζογραφία.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΩΣΤΙΟΥ

Σημείωση «Α.Ν.»: Το παραπάνω αποτέλεσε το κείμενο της ομιλίας της Κατερίνας Κωστίου κατά την λογοτεχνική εκδήλωση για τον Γ. Σκαρίμπα η οποία πραγματοποιή-θηκε στις 28 Ιουλίου, στην Αγία Ευθυμία, στα πλαίσια των εκδηλώσεων ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012.

8 Για παράδειγμα, οι νεράιδες κλέβουν τη φωνή των ηρώων στα αφηγήματα του Αλ. Παπαδιαμάντη «Βενέτικα», «Κρούσματα», «Ο Αλαφροϊσκιωτος», ενώ στο «Ο θάνατος της κόρης» είναι η κατάρα της μάνας «να πιαστεί η γλώσσα» της κόρης, που ευθύνεται για την αναπηρία της. Αλλά και αργότερα, στο αφήγημα του Βουτυρά «Ο γιος της βουβής» η κωφαλαλία αποδίδεται σε κατάληψη της ηρωίδας από δαίμονες.

Η πρόσκληση συμμετοχής σε τεύχος-αφιέρωμα στον Σκαρίμπα, ενός περιοδικού, μας έσπρωξε να ασχολη-θούμε με τον «Καπετάν Γκρη», το τελευταίο διήγημα των εμβληματικών «Καϋμών στο Γριπονήσι» (1930). Η μελέτη κι εμβάθυνση στο διήγημα, απέδωσε περισσότερα των αναμενομένων, η αναίτια υπαναχώρηση όμως του περι-οδικού, ως προς αυτήν ειδικά τη συνεργασία, εκτροχίασε την κανονική πορεία προς τη δημοσίευση. Έτσι προηγή-θηκαν «Τα ιταλικά του Σκαρίμπα…»1, το κύριο μέρος του κειμένου δημοσιεύτηκε στα φιλόξενα «Αιτωλικά»2 κι εδώ κατατίθεται το τελευταίο μέρος.

Με ατόφιες κι απρόσμιχτες μνήμες του γενεθλίου τόπου του, έγραψε το πιο πάνω διήγημα, όπου τα πρόσωπα κι ο χώρος δράσης τοποθετούνται αποκλειστικά στην εδώ περιοχή. Το κείμενο με τους αγιάτρευτους πόθους και τα ονειροπολήματα του, αιφνίδια κι απρόσμενα μυημένου στα μυστικά του έρωτα, νεαρού Γιάννη, πλέκεται αξεδι-άλυτα με τα βιώματα στη λαϊκή ψυχή του φθίνοντος, τότε ζωντανού ακόμη οργανισμού του δημοτικού τραγουδιού. Από την αμείωτης γοητείας μαστοριά του Σκαρίμπα, εδώ περιοριζόμαστε στα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος πραγματο-λογικά του στοιχεία. 3

Το κέντημα του διηγήματος με τις πολύχρωμες κλωστές και τους περίφημους στίχους–αναφορές στο δημοτικό τραγούδι απαιτεί το χώρο του, για να μορφοποιηθεί και διαδραματισθεί και παραπέμπει άμεσα σε τόπους, πόλεις και χωριά και γεωμορφολογίες. Χωρίς να μπορούμε να μιλήσουμε για την σημαντικώτερη, είναι σίγουρα η πιο εκτενής αναφορά του συγγραφέα (μέσα στο έργο του) στα πατρικά χώματα, τη γενέτειρά του και το καθαυτό ρουμε-λιώτικο πνεύμα. Είναι μνήμες που αποδεικνύεται ότι δια-σώζονται έντονα και καθαρά, μια οικειότητα ανθρώπου από την πρώτη παιδική ηλικία με τον γενέθλιο τόπο του, που δεν έγιναν κείμενο για να αποδείξει κάτι (σε ποιον άλλωστε; σε υπερυποψιασμένους κατοπινούς βιογράφους του;) αλλά για ένα νοερό χαιρετισμό και μια νοσταλγία που κουβαλά κάθε Έλληνας–Οδυσσέας, κι ακόμη πιο υπογραμμισμένα, ο ποιητής.

Η ιστορία του ερωτοχτυπημένου κι από μικρού στα ερωτικά βάσανα Γιάννη–μελλοντικού «καπεταν Γκρη», μπορεί να είναι και προσωπική του Σκαρίμπα, που φοί-τησε στο Δημοτικό Σχολείο της Ιτέας στις αρχές του 20ού αι. και αποφοίτησε από το Αλληλοδιδακτικό της το 1906, πριν βρεθεί οικογενειακά σε Αίγιο και Πάτρα. Ερχόταν πι-θανόν στην Παρνασσίδα κάποια καλοκαίρια, κινούμενος μεταξύ Αγ. Ευθυμίας και Ιτέας, οπότε και θα μπορούσε να έχει απασχοληθεί και στην ταβέρνα του θείου του Κόκοτα, ή να άκουσε εκεί έναν άλλο Γιάννη, να λέει τα βάσανά του, όλα αυτά πριν από το 1913, οπότε στρατεύτηκε. Το επόμε-νο έτος (22-5-1914) κατασχέθηκε «η ανώγειος οικία» του πατέρα του «Ευθυμίου Γιαν. Σκαρίμπα, τελωνοφύλακος, κατοίκου πρώην Ιτέας και ήδη ως εκ της υπηρεσίας του Πατρών, διόροφος εξ ων η μεν ισόγειος είναι απάτωτος και αδιαίρετος, ο δε δεύτερος όροφος έχει τέσσαρα (4) δωμάτια, μικρόν τι διαμέρισμα, διάδρομον και δύο (2) εξώστας (μπαλκόνια), κειμένη εντός της κωμοπόλεως Ιτέας του δήμου Αμφισσέων και κατά την τρίτην οπισθίαν πα-ραλιακήν γραμμήν, έχουσα μήκος 8 περ. μέτρα, πλάτος 8 περ. μέτρα και ύψος 10 περ. μέτρα, μετά του συνεχομένου περιβολίου της εκτάσεως μ.τ. 200 περίπου του εν αυτώ αποχωρητηρίου, φρέατος πετροκτίστου βάθους 4 περ. μ., των εντός του περιβολίου υπαρχόντων δένδρων ήτοι ενός ευκαλύπτου, μιας γαζίας, ενός πεύκου, μιάς αχλαδιάς και μιάς λεμονέας άπαντα ηλικίας 10 ετών περ. περικλειόμενα διά τοίχου λασποπετροπληνθοκτίστου, συνορευομένη γύ-ρωθεν με προικώαν οικίαν και περιβόλιον Σπύρου Καλ-

πούζου, με αποθήκην Κωνστ. Κατσαρού πρώην Ιωάννου Κωνσταντέλλου, με περιβόλιον κληρονόμων Κων/νου Γιαγτζή και με δρόμον, εκτιμηθείσα διά δραχμάς πέντε χιλιάδας (5000) τη επισπεύσει του δανειστού Αθανασίου Π. Σκαρίμπα, κατοίκου Ιτέας, ως εκδοχέως των δικαιωμά-των του Ευθυμίου Αλιζώτου δυνάμει του υπ’ αριθ. 445 της 13 Απριλίου ε.έ. εκχωρητηρίου συμβολαίου του συμ-βολαιογράφου Αμφίσσης Κ. Θεοδώρου προς πληρωμήν δραχμών 2660 εντόκως από της 6ης Μαΐου 1914 μέχρις εξοφλήσεως επί μεν του κεφαλαίου των δρχ. 1300 προς 9% ετησίως επί δε των λοιπών δρχ. 1360 προς 8% ετη-σίως οφειλομένων δυνάμει του υπ’ αριθ. 13373 και από 19 Δεκεμβρίου 1902 εκτελεστού δανειστικού συμβολαί-ου του συμβολαιογράφου Αμφίσσης Θ. Παπαστάθη…». 4

Ο Γ. Σκαρίμπας πολέμησε στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο κι έγινε δεκανέας. Στον Α΄ Παγκ. Πόλεμο βρέθηκε με το τάγμα του στο Μακεδονικό μέτωπο. Διακρίθηκε, τραυμα-τίστηκε, παρασημοφορήθηκε, πήρε άδεια κι επέστρεψε (Οκτώβρη του 1916) στην Αγ. Ευθυμία. Απαλλάχθηκε των στρατιωτικών του καθηκόντων κι έχοντας πετύχει σε διαγωνισμό τελωνοφυλάκων, τοποθετήθηκε στη Χαλκίδα το 1919. Ένας Ευστ. Σκαρίμπας, προφανώς συγγενής του συγγραφέα, κάτοικος Ιτέας προσέρχεται κι εξετάζεται ως μάρτυρας ενώπιον του Ειρηνοδίκου Αμφίσσης στις 10-8-1905 μαζί με 3 άλλους που μεταχειριζόταν κάποιος φιλό-δικος της εποχής, καταπατητής και διεκδικητής δημοσίων εκτάσεων «διά τὰς ἐν Ἰτέᾳ ἀπείρους ὑποθέσεις του κατὰ τοῦ δημοσίου καὶ ἰδιωτῶν». Ο μάρτυρας εκεί-νος κατέθεσε ἀσαφῆ καὶ ἀόριστα, όπως αξιολογεί τα λεχθέντα του ο Θεοχ. Μελισσάρης.5

Από τις αναφορές του στο διήγημα, α) Για τους τόπους, την τοπωνυμία μας στο χάρτη, όπως έγραφε σε επιστο-λή του,6 η Αγ. Ευθυμία είναι η αδρά σκιαγραφημένη γενέτειρα, το ακέραια βιωμένο αυστηρό πνεύμα της, με ευλαβικό (και μοναδικό στην τοπική περιφέρεια) κέντρο της, την εκκλησία του πολιούχου Αγ. Ευθυμίου. Η πρώτη σχετική αναφορά γίνεται στο ασημένιο χέρι (ανάθημα) της εικόνας της Παναγίας μες στον Αη- Θύμιο. Στο αφαιρεθέν τμήμα της α’ έκδοσης υπήρχε κι άλλη, περισσότερο σκα-ρίμπεια, αναφορά στις κολλώνες τ’ Αη-Θύμιου. Ακόμη θί-γεται έμμεσα το οξύ, παλιά, πρόβλημα της λειψυδρίας του χωριού, με την παρουσίαση της συνηθισμένης για χρόνια εικόνας, γυναίκες να κουβαλούν με άσπρο μαντήλι στο κεφάλι και κόπο στους ώμους, στάμνα ή βαρέλα το νερό από το πηγάδι, πλάι στον Αη- Θύμιο στα σπίτια. Χωριό χωρίς τον πλούτο εύφορων χωραφιών, κάνει αεικίνητους τους ανθρώπους του. Κι ο Σκαρίμπας το καταγράφει. Βά-ζει το κρίσιμο περιστατικό να διαδραματίζεται στο αλώνι. Εννέα αλώνια είχε το χωριό. Από τα παρατιθέμενα στοι-χεία του διηγήματος, πρέπει να πρόκειται για ένα από τα έξω αλώνια, είτε τα μέσα αλώνια, είτε για το Αλωνάκι που βρισκόταν στην Τρύπη, σε ψηλότερα, υψομετρικά σημεία του χωριού. Εκεί, σε θέσεις αερικές, διευκολύνουσες το λίχνισμα, αλώνιζαν οι παλιοί τις σπαρμουδιές των γύρω χωραφιών: ρεβύθια, φακές, λαθούρια.

Οι άνθρωποι του χωριού, ως και τα παιδιά, φορούν στις αρχές του 20ού αι. την παραδοσιακή φορεσιά, (σε αντίθεση με την Ιτέα που έχει βάλει τα φράγκικα -κι υπο-χρεώνεται, αυτά να τα φορέσει κι ο ήρωας, στο αφαιρεθέν μέρος) και κάνουν γλέντια με τις γιορτινές τους φορεσιές, τα τραγούδια και τους χορούς στη γιορτή του Αη-Θύμι-ου, το Πάσχα, ή των Εισοδίων. Η εξαίσια (και λαογραφι-κά) περιγραφή των 5 αδελφών της Σταυρούλας, που τη χορεύουν και την καμαρώνουν στολισμένη (σ. 103), λες και γίνεται υπό τους ήχους του γλυκόλαλου κλαρίνου του Πατακόγιαννου, σε πανηγύρια που ξεδίπλωναν διάπλατα

> Του Δημήτρη Παλούκη

Τα πραγματολογικά της περιοχής της γενέτειρας στον «καπεταν Γκρη» του Γ. Σκαρίμπα


99

όλο το μεγαλείο της λαϊκής ψυχής.Τα Σάλωνα ο Σκαρίμπας τα γράφει και τα ξαναγράφει, 6

συνολικά φορές με τη μεσαιωνική κι ως την τουρκοκρα-τίαν ονομασία τους. Τα λέει συνδέοντάς τα σχεδόν πάντα με το πασίγνωστο δημ. τραγούδι της ευωχίας, της κραιπά-λης σαν αρχαία εκατόμβη. Σε ύστερην επιστολή του είναι «τα τραγουδισμένα μας Σάλωνα».7 Και στο διήγημα, στις πρώτες σειρές, γράφει θυμόσοφα «Ας είν’ καλά αυτός που τάξερε τα Σάλωνα –αυτά τα Σάλωνα και τ’ άλλο το Χρυσό- απ’ αψηλά φ’ της Τρύπης τις κορφές που τάχει ιδωμένα», νύξη σαφής για την αμφιθεατρική θέση της πόλης και τη συναισθηματική σύνδεση του συγγραφέα μαζί της.

Για την Ιτέα που πέρασε τα πρώτα μαθητικά του χρόνια, δεν υπάρχει ανάκληση του επίσης γνωστού δημ. τραγου-διού, μόνο το ότι «η Ιτιά στέκονταν στο περιθαλάσσιο κατάλευκη». Στο μέρος που αφαίρεσε το ’73, γράφει για την Ιτέα ότι «έσγουφτε στο περιθαλάσσιο». Και μετά το βίαιο και προσβλητικό ξωπέταγμά του από την αγκαλιά της Τερέζας, όταν ο ήρωας πήρε τον ανηφορικό δρόμο της επιστροφής στο χωριό του, με νωπό το συναίσθημα της αδικίας και τη γεύση της πίκρας μέσα του, από την ως σήμερα γνωστή τοποθεσία της Καμ(ι)νιώτισσας και τους εκεί βράχους, γυρνώντας πίσω και κάτω το κεφάλι του για μια στιγμή, τη λέει «παληοχώρα τ’ κιαρατά που κοίτονταν στο περιθαλάσσιο κάτασπρη».

Οι αναφορές στο Χρυσό είναι οι αναγκαίες από τις πα-ραθέσεις του στίχου του δημ. τραγουδιού της Μ. Πεντα-γιώτισσας. Η Αράχοβα κι η Κολοπετινίτσα παρατίθενται ως τόποι «σε Ανατολή και Δύση», που θα έφτανε κατά τους οραματισμούς του, η φήμη του ήρωα, γενομένου γενναίου καπετάνιου κλεφτών. Στο παραλειφθέν μέρος, για τον ίδιο λόγο καταγράφονταν η Βι(ου)νιχώρα, η Δε-σφίνα κι η Λαμία. Τα Πεντεόρια υπάρχουν και στα δύο. Η Πενταγιού, τη μια σα να ήταν γνωστή του νεαρού ήρωα, ενώ την άλλη μοιάζει εν τη αφελεία του, το Πε-νταγιώτισσα να μη μαρτυρεί τόπο προέλευσης, κάνοντας την Μαρία αθηναία ή πειραιώτισσα, ίσως και λόγω της μεγάλης φήμης της…

Τα χωριά, με την Τοπόλια συμπεριλαμβανόμενη στο (ανεξιχνίαστο) μπλόκο της, είναι «χωριά του Σαλώνου», περιοχής με έντονη και ζωηρή την ιστορική μνήμη από τις ηρωικές κι εξυμνημένες δράσεις των κλεφτών. Όταν θέλει να δείξει το μα-κριά, τους μακρινότερους τόπους, αναφέρεται στα Άγραφα και τα Τζουμέρκα (Αθαμανικά όρη) και το Καρπενήσι, τους δρόμους της βοσκής των αναγκα-στικά μετακινούμενων κτηνοτρόφων μας. Αστοχία βιασύνης του Σκαρίμπα η τοποθέτηση της Τρύπης στον Παρνασσό, αντί της Γκιώνας.

β) Ως προς τα αναφερόμενα στο διήγημα πρόσωπα, η γενική κρίση είναι ότι πρόκειται για πραγματικά. Ο ήρωας, αν δεν είναι προσωπείο του Σκαρίμπα (πράγ-μα που συνηθίζει στα μυθιστορήματά του, π.χ. στο «Σόλο του Φίγκαρω» ο Αντ. Σουρούπης), είναι πιθανόν συγγενικό του πρόσωπο και κοντινός στην ηλικία. Το επώνυμο Στελίγκος είναι αυτόχθον και δεν απαντάται αλλού. Στο Μητρώο Αρρένων της Αγ. Ευθυμίας υπάρ-χει ο Ιωάννης Στελίγκος του Νικολάου (1866/3). Το δε αναγραφόμενο δίστιχο «Μας πήρ’ η μέρα κ’ η αυγή /Γιάννη Στελίγκο αρχιληστή…» τραγουδιόταν με σατιρική, ειρωνική διάθεση σε κάποιον (απόγονο, ή συγγενή του ήρωα του διηγήματος;) τουλάχιστον ως το 1950. Για το «αρχιληστή», (που παραπέμπει στο γνωστό πολύπλοκο πρόβλημα του 19ου αι.), πιθανόν ο πατέρας του ήρωα, να είχε μοιραίο κι άδοξο τέλος σε ενέδρα (μπλόκο) στην Το-πόλια, το σημερινό χωριό Ελαιώνας, 4χμ. ανατολικά της Άμφισσας. Για το μπλόκο δεν προέκυψε κανένα στοιχείο,

έστω μαρτυρία ηλικιωμένου. Καμιά επίσης υπόθεση, για συσχέτιση του εγγεγραμμένου στα Μητρώα, με τον ήρωα (πατέρας ή παππούς του;) στο θρυλούμενο στο δίστιχο, δεν μας φαίνεται διατυπούμενη, πειστική.

Οι Καραμέρηδες είναι μεγάλο σόι της Αγ. Ευθυμίας ως σήμερα∙ και από Ανατ. Λοκρίδα μεριά, μας έρχεται η πληροφορία ότι όντως υπήρχε Παναγιώτης Καραμέρης που, πιθανόν, λημέριαζε και στην Τρύπη, όχι ληστής, αλλ’ επικηρυγμένος από τις αρχές, ως ύποπτος του θανάτου της πεθεράς του. Είχε γίνει κι αυτός τραγούδι: «Πού θα πιάσουμε λημέρι/ ρε Λουκά και Καραμέρη».8 Σε βουνό, αλλά και σε σπίτι κρυβόμενος, σκοτώθηκε από αυτούς που τον υπέθαλπαν για την αμοιβή! Η οικογένειά του εκτοπίστηκε στην Πάρο. Τα γεγονότα αυτά τοποθετούνται στην καμπή 19ου και 20ού αι. και φαίνονται συμβατά με τα διηγούμενα από τον Σκαρίμπα. Για την τριταξαδέρφη Σταυρούλα με τα πέντε αδέρφια της, η μη αναφορά, ούτε κατασκευασμένου, επωνύμου, μας κάνει να υποθέτουμε βάσιμα ότι είναι κι αυτά υπαρκτά πρόσωπα.

Τέλος ο θείος του ο Κόκοτας (που ήταν μαζί και φούρ-ναρης, κουλουροπώλης) και η περίφημη ταβέρνα του, υπήρχαν∙ το μαγαζί ήταν στη διασταύρωση των οδών Καποδιστρίου και Παπαλεξανδρή, κοντά στην παραλία της Ιτέας. Στη θέση αυτή σήμερα βρίσκεται ένα κρεοπω-λείο. Ο γραφικός εκείνος μαγαζάτορας λεγόταν Αθανάσι-ος Σκαρίμπας, παρατσούκλι το Κόκοτας – και ήταν, κατά πληροφορίες, εξάδελφος του συγγραφέα. Ένας Ευθύμιος Σκαρίμπας με το παρατσούκλι Κόκοτος, γεννημένος περί το 1870, που πέθανε στην Κατοχή, ζούσε στην Αγ. Ευθυ-μία. Τι σχέση αυτός μπορεί να είχε με τον ταβερνιάρη της Ιτιάς, δεν προέκυψε από κάπου.

Διηγούμενη τα πολύ ανθρώπινα συναισθήματα, με τα οποία την περιέβαλαν και τις όμορφες

μέρες που περνούσε, καλοκαίρι στην Κίρρα, επισκεπτόμε-νη τα εξαδέλφια της, η Καλλιόπη Σκαρίμπα (1916-1983) ποιήτρια κι αδελφή του Μπαρμπα Γιάννη και κάτοικος, ομοίως Χαλκίδας, έγινε αιτία να ξαναέρθει και να επανα-συνδεθεί με τους εδώ συγγενείς του, ο συγγραφέας. Έτσι στα μέσα της δεκαετίας του ’50, με το αυτοκίνητο του αδελφού του Παναγιώτη (Τάκη) και τη μικρή, θετή κόρη του, Αναστασία Σελέκου, ήλθαν στην Κίρρα κι έμειναν λί-γες μέρες στο σπίτι του εξαδέλφου του, Γιάννη Σκαρίμπα (Μαρόνια).

Ο Σκαρίμπας ξανάσμιξε και με άλλα τρία αγαπημένα του εξαδέλφια, τα αδέλφια Νίκο (Λαμαρίνα) και Γιάννη (Σκαρ-μπόγιαννο) και τον Μήτσο. Η κόρη του πάντρεψε το γιο του εξαδέλφου του Σπύρο και τους βάφτισε και το παιδί.9 Μέχρι το 1962-64 ο Μπαρμπα Γιάννης ερχόταν ανελλι-πώς, με μισθωμένο ΤΑΞΙ από τη Χαλκίδα στην Κίρρα και περνούσε εδώ το Πάσχα κι ένα διάστημα του καλοκαι-ριού, 7-10 μέρες, με τη σύντροφό του, Βασιλική Καραμικέ και την κόρη τους Αναστασία Σελέκου. Καθόταν και στο πανηγύρι τ’Αγιαννιού (της Κίρρας, 29 Αυγ.) και χρύσωνε τα όργανα στο χορό των ανηψιών του. Λάτρευε τα δημοτι-κά τραγούδια, αλλά χόρευε και κανένα ζεϊμπέκικο.

Φιλοξενείτο στα ξαδέλφια του, το πρωί πήγαιναν με τα πόδια παραλιακά στην Ιτέα, με τη Βασιλική και την Ανα-στασία, κάθονταν σε ένα μεγάλο καφενείο κι απολάμβα-ναν τον καφέ. Ο Μπαρμπα Γιάννης ψώνιζε κι επέστρεφαν. Με ΤΑΞΙ ανέβαινε στην Άμφισσα για να συναντήσει κα-λούς φίλους, συμπατριώτες, τον Γιώργο Γάτο, τον Αυγέρη Κανάτα, που του είχε σκιτσάρει κι ένα ξεχωριστό πορ-τραίτο, και τα άλλα παιδιά της δραστήριας ομάδας του «Δελφικού Φοίβου» και μετέπειτα της διοργάνωσης των «Φωκικών», (στα πρώτα μάλιστα (1964) παρευρέθηκε). Πέρασε τότε κι άφησε δώρο με ιδιόχειρην αφιέρωση, «Το Βατερλώ δύο γελοίων» στις 30 Απριλ. 1963 στη Δημοτ. Βιβλιοθ. της Άμφισσας. Οι φίλοι ανταπέδιδαν την επίσκε-ψη, με κάθοδο στην Κίρρα και απολάμβαναν τις συζητή-σεις του μαζί τους. Από τις επισκέψεις, συναντήσεις, αλλά και την αλληλογραφία του (προδικτατορικά) συνάγεται ότι και καλά ενημερωμένος ήταν, για όσα συνέβαιναν στην περιοχή, και ισχυρούς φιλικούς δεσμούς διατηρούσε με τους παραπάνω και, κυρίως, με τον από χρόνια διαμέ-νοντα στην Αθήνα, τον επίσης Αγιαθυμιώτη, Ευθ. Σταθό-πουλο.

Με ΤΑΞΙ από την Άμφισσα ανέβαινε για συγκινητικό προσκύνημα και στην Αγ. Ευθυμία. Οι άνθρωποί του εδώ τον αγαπούσαν βαθειά κι εγκάρδια και τον σέβονταν. Γνώριζαν ότι ήταν συγγραφέας, αλλά για τους συγγενείς αυτό δεν βάραινε, όσο η πολύ ανθρώπινη σχέση τους. Σε μια πολύ δύσκολη περίσταση του βίου του συγγραφέα, τα εξαδέλφια του, Νίκος και Γιάννης ξεκίνησαν και πήγαν στη Χαλκίδα, μένοντας κοντά του, όσο διάστημα χρειάστηκε, για να του συμπαρασταθούν. Οι δυσκολίες της ζωής του Σκαρίμπα κι όχι τόσο το πέρασμα των χρόνων, ή η δικτα-τορία, σταμάτησαν τις τακτικές επισκέψεις του στα πάτρια εδάφη. Φιλίες και συναισθήματα ωστόσο παρέμεναν πά-ντα ακατάλυτα.

Ο Σκαρίμπας, που είχε ψηλά τοποθετημένο στην ψυχή του το ’21 και μας έδειξε αργότερα έναν τρόπο να το προσεγγίζουμε, μας χάρισε τους εξασθενημένους απο-ήχους του με το διήγημα, που ο ήρωάς του ήθελε να γίνει «καπεταν Γκρης, ο Κατσαντώνης, ο Τρομάρας», στα χώματα που έλαβαν χώρα τα κατορθώματα των αδούλωτων Κλεφτών, μα και οι κρίσιμοι αγώνες της Επανάστασης. Κι όταν η ελεύθερη ζωή κι η ανεξαρτη-σία του τόπου το επέτρεπαν πια, η συλλογική μνήμη σήκωνε κι έναν λογοτεχνικά ελαφρό χρωματισμό απ’ τον Σκαρίμπα του χιουμοριστικά αποδοσμένου, ερω-τοχτυπημένου νεαρού ήρωα…

1 Από τον Γιάννη Κολιαβά, Α. Ν., αρ. φ. 84, σ. 3. 2 «ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΚΡΗΣ: Από τον Έγριπο πίσω στην Αγιαθυμιά,/ Το διήγημα του Σκαρίμπα με βιώματα και μνήμες από τη γενέτειρά του», τ. 18/ Ιαν. – Ιουν. 2012, σσ. 254-267.3 Στις έρευνες επαλήθευσης των περί τα αναφερόμενα πρόσωπα στοιχείων, θερμές ευχαριστίες οφείλομε, για τη βοήθειά τους, στον αιδεσιμ. π. Ι.Καραμέρη, την κ. Γεωργία Μάνιου, τον κ. Ευθ. Γλυμή και φυσικά, το Σπ. Κυριάκη. 4 Από την περίληψη προγράμματος πλειστηριασμού της 14-6-1914 του Συμ/φου Αμφίσσης Κ.Ι.Θεοδώρου, δημοσιευμένη στην εφημ. «Άμφισσα», αρ. φ. 448/18-6-1914, σ. 3, του Θεοχ. Μελισσάρη.5 Ιτέα, Πολύτιμαι Ένορκοι καταθέσεις Μαρτύρων αφορώσαι τον συνοικισμόν Ιτέας, εν Αμφίσση, τυπογρ. Θ. Μελισσάρη, 1905, σ. 20.6 Εφημ. Φωκικός Ταχυδρόμος, τ. 11/2-12-1966, σ. 5.7 Ό.π.8 Ο αναφερόμενος Λουκάς (Κοτσώτας) ήταν σύντροφός του. Το δίστιχο- πληροφορία μας έδωσε ο αγαπητός κ. Ευθ. Γλυμής και για ακόμη μια φορά, τον ευχαριστούμε. Σχετική αναφορά Α.Ν., αρ.φ.23, σ.59 Από αυτές τις ευτυχισμένες στιγμές έχουν βγη κι οι φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στα Α.Ν., φ.85/2012, σ.31, ευγενική προσφορά της κ. Αναστ. Σελέκου, την οποία επίσης ευχαριστούμε για τις ακριβές μνήμες της, που είχε την καλοσύνη να μας αφηγηθεί.


Από προηγούμενο φύλλο μας αρχίσα-με τη συμπληρωματική καταγραφή στοιχείων για όσους Πεσόντες προέ-

κυψαν, κυρίως στρατολογικών.

Αρχικά η προσπάθεια καταγραφής των Πεσόντων του τόπου μας βασίστηκε στα 40 ονόματα, που αναγράφονται στο Ηρώο του χωριού μας. Όμως η μνημόνευση αυτή ανα-φέρεται στους ήρωες της περιόδου 1912-1922, με την προσθήκη ελάχιστων ονομάτων των μετέπειτα περιπετειών της Πατρίδας μας. Ο κατάλογος που καταρτίστηκε συμπληρώθη-κε με 63 ακόμα άτομα, που καλύπτει το χρο-νικό διάστημα μέχρι το 1949.

Τόσο για όσους αναφέρθηκαν αρχικά και τα ονόματά τους αναγράφονται στο Μνημείο των Πεσόντων, όσο και για τους μεταγενέστε-ρους, η καταγραφή βασίστηκε:

α΄. Στις εγγραφές στο Ηρώο του χωριού μας β΄. Στις εγγραφές των Δημοτολογίων, όπως

αυτά ανασυστήθηκαν, μετά την καταστροφή του 1943. Με τεράστιες πάντως ελλείψεις

γ΄. Στα Μητρώα αρρένων, που αρχίζουν τις καταγραφές τους το 1839, με μεγάλα επίσης κενά

δ’. Σε κατάσταση πεσόντων που λάβαμε, ύστερα από αίτημά μας, από τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (Δ.Ι.Σ.)

ε΄. Σε στοιχεία που προέκυψαν από τα αρ-χεία του Στρατολογικού Γραφείου της Άμφισ-σας

στ΄. Στην ομιλία του αείμνηστου γιατρού Δή-μου Δασκαλόπουλου, κατά τα αποκαλυπτή-ρια του Μνημείου των Πεσόντων του χωριού την 1η Νοεμβρίου 1931 και

ζ΄. Σε διηγήσεις συγχωριανών μας, κυρίως συγγενών των θυμάτων, οι οποίοι, έστω και με μονομέρεια, περιέγραψαν τις συνθήκες θανάτου των δικών τους ανθρώπων, έφε-ραν στην επιφάνεια άγνωστα στους πολλούς στοιχεία και στο μέτρο του δυνατού κάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος του υπάρχοντος κενού.

Γίναμε, από τους ίδιους, αποδέκτες φωτογρα-φιών, στην προσπάθεια για πλήρη κάλυψη κάθε περιστατικού και προσώπου.

Θέλουμε, για μια ακόμα φορά, να ευχαρι-στήσουμε τους συντοπίτες μας για την προ-θυμία που επέδειξαν σε αυτή μας την προ-σπάθεια καταγραφής της ιστορίας του τόπου μας και των ανθρώπων του. Γιατί οι άνθρω-ποι γράφουν την ιστορία και αυτή σημειώνει, αδέκαστα όσο γίνεται, τις πράξεις ή τις παρα-λείψεις τους. Τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά τους.

Με την ευκαιρία παρακαλούμε, για πολλο-στή φορά, όσους συμπατριώτες μας διαθέ-τουν φωτογραφίες ή άλλα στοιχεία Πεσόντων - συγγενών τους ή όχι - να τα θέσουν υπόψη μας. Γνωρίζουμε καλά ότι υπάρχουν. Γνωρί-ζουμε και σε ποιων τα χέρια. Δεν νομίζετε ότι είναι καιρός να φύγουν από την αφάνεια;

Λεύκωμα Πεσόντων Αγιοευθυμιωτών

Συμπλήρωμα Β΄


1111

Συνεχίζουμε την παράθεση όσων συμπλη-ρωματικών στοιχείων μπορέσαμε να συγκε-ντρώσουμε, ελπίζοντας ότι σε επόμενα συ-μπληρώματα θα ολοκληρώσουμε κι αυτή την καταγραφή.

1. Αγαπητός Ανδρ. Αγαπητός

Γεννήθηκε το 1925 και στα μητρώα αρ-ρένων της Κοινότητας φέρει αριθμό 1. Στα ανασυσταθέντα Δημοτολόγια δεν υφίσταται οικογενειακή μερίδα.

Εντάχτηκε στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων του Συνταγματάρχη Ψαρρού.

Θύμα της εμφύλιας διαμάχης - αιώνιας κα-τάρας της φυλής - έπεσε κατά την τρίτη και οριστική διάλυση του Συντάγματος, στις 17 Απριλίου 1944, στο Κλήμα της Δωρίδας.

Στα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου Άμφισσας σημειώνεται ότι «απεβίωσε στην οικία του το 1944».

Το όνομά του αναγράφεται στην πλάγια δε-ξιά πλευρά του Μνημείου Πεσόντων.

Όνομα μητέρας του: Αγγελική(Απομνημονευματική διήγηση αδελφού του

Ευθυμίου Ανδρ. Αγαπητού. Φωτογραφία του δεν βρέθηκε. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 54)

2. Αγαπητός Δημ. Αγαπητός (Τελώνης)

Γεννήθηκε το έτος 1892 και στα μητρώα αρρένων φέρει αριθμό 2. Στα ανασυσταθέ-ντα Δημοτολόγια δεν υφίσταται οικογενειακή μερίδα.

Το 1910 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πο-λιτείες και επέστρεψε αργότερα (μάλλον το 1915).

Από τα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου της Άμφισσας προκύπτει ότι:

«α΄. Κατατάχθηκε στο 5ο Σύνταγμα Ευζώ-νων στις 5-7-1915

β΄. Μετατέθηκε, την 1-6-1918, στο 5/42 Σ.Ε και

γ΄. Απολύθηκε, την 1-7-1919, από το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων».

Επιστρατεύτηκε και πάλι και έλαβε τον βαθ-μό του επιλοχία. Συμμετέσχε στην Μικρασια-τική εκστρατεία. Από τα αρχεία της Διεύθυν-σης Ιστορίας Στρατού προκύπτει ότι έχασε τη ζωή του στις 18-3-1921. Κατά τον Δήμο Δα-σκαλόπουλο έπεσε στο Αβγκίν της Μ. Ασίας.

Το όνομά του αναγράφεται στην πρόσθια όψη του Μνημείου Πεσόντων.

(Στοιχεία από πηγές που αναφέρθηκαν. Φωτογραφία του δεν βρέθηκε. Αρχική δημο-σίευση στο φ. 52)

3. Ευθύμιος Βασ. Αγαπητός (Ζαρ’τλά-νης)

Γεννήθηκε στις 14-9-1897 και στα μη-τρώα αρρένων της Κοινότητας φέρει αριθμό

1. Στα Δημοτολόγια κατέχει την υπ’ αριθμ. 4177/Α/29/3 οικογενειακή μερίδα.

Γονείς του ο Βασίλειος Αγαπητός (1871) και η Ζαφείρα Χαραλαμποπούλου (1880) και αδελφές του οι Παναγιώτα (1912) και Αθηνά (1916).

Από τα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου Άμφισσας προκύπτει ότι κατατάχτηκε, στις 26-8-1919, στο 5ο Σύνταγμα Ευζώνων.

Συμμετέσχε στην Μικρασιατική εκστρατεία. Έπεσε στο Ουσάκ - κατά τον Δ. Δασκαλόπου-λο -, χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί η ημερομηνία.


(Διήγηση συγχωριανών. Φωτογραφία του δεν βρέθηκε. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 52)

4. Ευθύμιος Κων. Αγαπητός (Μούρκης)

Γεννήθηκε την 1-4-1900 και στα μητρώα αρρένων φέρει αριθμό 1. Στα Δημοτολόγια κατέχει την υπ’ αριθμ. 4163/Α/15/1 οικογε-νειακή μερίδα. Όνομα μητέρας του: Ευστα-θία.

Έγγαμος με την Ευσταθία Αθ. Κόλλια (1902-1987) απέκτησε τον Κωνσταντίνο (1932) και τον Ηλία (1939).

Από τα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου Άμφισσας προκύπτει ότι:

«α΄. Κατατάχτηκε, στις 3-5-1919, στο Έμπε-δο Πεζικού της 8ης Μ.Π. και απολύθηκε στις 30-7-1923, από την 5η Μεταγωγική Μοίρα αυτοκινήτων και

β΄. Κατατάχτηκε, πάλι, στο 5ο Τάγμα Δημο-κρατικής φρουράς στις 25-9-1925 και απο-λύθηκε στις 24-8-1926».

Στις 3-2-1944 συνελήφθη, αναίτια, μέσα στο χωριό και μαζί με άλλους οδηγήθηκε όμηρος στη Γερμανία.

Η ημερομηνία θανάτου του έγινε γνωστή

από κείμενο του δημοσιογράφου Παντε-λή Μ. Παντελούρη σε ένθετο της εφημερί-δας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 13-12-1998. Σύμ-φωνα μ’ αυτό μαρτύρησε στο στρατόπεδο NEUNGAMME της Γερμανίας την 2α Μαρτίου 1945. Σχετικό δημοσίευμα στο φύλλο 32 (σ. 15) των Α.Ν. Στο ίδιο στρατόπεδο έχασε τη ζωή του και ο Σπύρος Κων. Γλυμής.

(Η φωτογραφία είναι προσφορά του γιου του Κων/νου Ευθ. Αγαπητού. Αρχική δημο-σίευση στο φύλλο 48)

5. Ιωάννης Ευθ. Αγαπητός (Κατσάτσος)Γεννήθηκε το 1920 και στα μητρώα αρ-

ρένων φέρει αριθμό 7. Στα ανασυσταθέντα Δημοτολόγια δεν υφίσταται οικογενειακή με-ρίδα.

Δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες για την τύχη του. Σύμφωνα με μία εκδοχή τραυμα-τίστηκε στο Κλήμα της Δωρίδας στις 17-4-1944, στα τότε τραγικά γεγονότα. Διεκπε-ραιώθηκε στην Πάτρα και έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη του.

Από τα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου Άμφισσας προκύπτει ότι «Απεβίωσεν εις οι-κίαν του το 1944».

Ήταν άγαμος, άριστος λαουτιέρης και αδελ-φός του κλαρινίστα Θεόδωρου Αγαπητού (Σαμούρη).

Όνομα μητέρας του: Σωτηρία(Διήγηση συγχωριανών. Φωτογραφία του

δεν βρέθηκε. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 54)

7. Ευθύμιος Αγγ. Αγγελής (Τσακανίκας)

Γεννήθηκε στις 8-3-1919 και στα μητρώα αρρένων φέρει αριθμό 3. Στα Δημοτολόγια κατέχει την υπ. αριθμ. 4182/Α/34/3 οικογε-νειακή μερίδα.

Γονείς του ο Αγγελής Ευθ. Αγγελής-Αγγελό-πουλος (1876-1930) και η Ευσταθία Αγγ. Τζί-βα (1895-1982) και αδέλφια του οι Αθανά-σιος (1923-1998), Φώτιος (1926-2000) και Βασιλική Κ. Παππά.

Από τα αρχεία του Στρατολογικού Γραφεί-


ου της Άμφισσας προκύπτει ότι κατατάχτηκε στο Κέντρο Επιστρατεύσεως Λαμίας την 1-9-1940 και την 1-5-1941 θεωρήθηκε απολυθείς.

Κατά την στράτευσή του μετέσχε του Αλβανι-κού έπους. Τραυματίστηκε σοβαρότατα (έχασε το δεξί του χέρι) και νοσηλεύτηκε, για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Η΄ στρατιωτικό νοσοκο-μείο της Αθήνας.

Ο θάνατός του επήλθε, κατά δήλωση των συγγενών του, στο ανωτέρω νοσοκομείο τον Δεκέμβριο του 1944, ενώ ως ημερομηνία θα-νάτου στο Στρατολογικό Γραφείο αναφέρεται η 18-10-1944.

(Διήγηση και προσφορά φωτογραφίας από την αδελφή του Βασιλική Αγγελή-Παππά. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 50)

8. Ιωάννης Δημ. Αγγελής (Στατηράκης)

Γεννήθηκε στις 17-9-1878, όπως προκύπτει από την υπ. αριθμ. 4184/Α/36/1 οικογενειακή μερίδα των Δημοτολογίων. Στα μητρώα αρρέ-νων δεν υπάρχει εγγραφή.

Έγγαμος με τη Ζαφείρα Παναγιωτάκη (1885-1961) απέκτησε την Ασήμω Δ. Αναγνωστοπού-λου (1908-1980), τον Ευθύμιο (1909-1974) και την Γιαννούλα (1913-2003), που ούσα αβάπτι-στη, όταν έχασε τη ζωή του ο πατέρας της, πήρε το όνομά του.

Όνομα μητέρας του: Ασήμω.Στα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου της

Άμφισσας δεν υπάρχει, γι’ αυτόν, εγγραφή. Υπηρετούσε στο 42ο Σύνταγμα Ευζώνων Λα-

μίας. Έπεσε μάλλον το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου του 1913 στο Σόροβιτς (σημερινό Αμυ-νταίο), κατά την άποψη του γιατρού Δήμου Δα-σκαλόπουλου.

Το όνομά του αναγράφεται στην πρόσθια όψη του Μνημείου των Πεσόντων.

(Διήγηση εγγονής του Ζαφείρας Αγγελή-Τρια-νταφύλλου. Φωτογραφία του δεν βρέθηκε. Αρ-χική δημοσίευση στο φύλλο 49)

9. Παναγιώτης Κων. Αγγελόπουλος (Κοκονιάρης)

Γεννήθηκε στις 4-11-1918, όπως προκύπτει από την υπ’ αριθμ. 4609/Α/461/7 οικογενειακή μερίδα των Δημοτολογίων. Στα μητρώα αρρέ-νων φέρεται με έτος γεννήσεως 1920 και αριθμό 4.

Γονείς του ο Κων/νος Γ. Αγγελής (1867) και η Αικατερίνη Λύτρα (1875) και αδέλφια του οι Χρυσούλα (1898), Ευθύμιος (1906), Ευθυμία (1910) και Μαρία (1914). Στα Δημοτολόγια ανα-γράφεται με το επώνυμο Αγγελής-Αγγελόπουλος και προσδιορίζεται το 1941 ως έτος θανάτου του.

Στα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου Άμ-φισσας δεν υπάρχουν στοιχεία.

Συνελήφθη από τους Ιταλούς, πριν το κάψιμο του χωριού. Πέθανε από τις κακουχίες ή εκτελέ-στηκε στη Λάρισα, κρατούμενος σε στρατόπεδο.

(Διήγηση συγχωριανών. Φωτογραφία του δεν βρέθηκε. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 55)

10. Αλέξιος Αλεξανδρής του Γεωργίου και της Ελένης

Γεννήθηκε το έτος 1898 και στα μητρώα αρ-ρένων φέρει αριθμό 3. Στα ανασυσταθέντα Δη-μοτολόγια δεν υφίσταται οικογενειακή μερίδα.

Από τα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου της Άμφισσας προκύπτει ότι κατατάχτηκε στις 8-5-1918 στο Έμπεδο Πεζικού της 8ης Μ.Π.

Από τα αρχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρα-τού μαθαίνουμε ότι υπέκυψε στα τραύματά του στο ΧΙΙΙγ΄ χειρουργείο, στις 14 Αυγούστου του 1921.

Από τον Δήμο Δασκαλόπουλο, κατά τα αποκα-λυπτήρια του Ηρώου των Πεσόντων την 1-11-1931, υποστηρίχτηκε ότι έπεσε στο Καλέ Γκρό-το, 4 ώρες μακριά από την Άγκυρα.

Το όνομά του αναγράφεται στην πρόσθια όψη του Μνημείου των Πεσόντων.

(Στοιχεία από τις πηγές που αναφέρθηκαν. Η φωτογραφία είναι προσφορά του ανιψιού του Αλέξανδρου Ευθ. Αλεξανδρή. Αρχική δημοσίευ-ση στο φύλλο 54)

11. Γεώργιος Δημ. Αναγνωστόπουλος

Δεν βρέθηκε γραμμένος στα μητρώα αρρένων ούτε στα Δημοτολόγια της Κοινότητας.

Πρέπει να γεννήθηκε τη δεκαετία του 1870.Ο πατέρας του φέρεται στα μητρώα αρρένων

με έτος γεννήσεως 1841 (αριθμός 1).Ο αδελφός του Ιωάννης δεν φαίνεται στα μη-

τρώα αρρένων, ενώ στα Δημοτολόγια κατέχει την υπ’ αριθμ. 4151/Α/3/1 οικογενειακή μερίδα, στην οποία αναγράφεται ως ημερομηνία γεννή-σεώς του η 8-11-1870.

Όνομα μητέρας του: Άννα.Στα αρχεία του Στρατολογικού Γραφείου της

Άμφισσας δεν υπάρχουν στοιχεία.Έπεσε στο Κόμμα της Φθιώτιδας στον ατυχή

πόλεμο του 1897.

(Φωτογραφία του δεν βρέθηκε. Αρχική δημο-σίευση στο φύλλο 54)

15. Αθανάσιος Ευστ. Γκομούζας (Σώκης)

Γεννήθηκε στις 17-8-1916 και στα μητρώα αρ-ρένων φέρει αριθμό 2. Στα Δημοτολόγια κατέχει την υπ’ αριθμ. 4234/Α/86/8 οικογενειακή μερί-δα.

Γονείς του ο Ευστάθιος Αθ. Γκομούζας (1866-1947) και η Γεωργία Παύλου (1876-1975) και αδέλφια του οι Ευθύμιος (1907), Θεόφιλος (1913), Παναγιώτης (1911), Ευθυμία (1922) και Σταμούλα (1924).


«α΄. Κατατάχτηκε, στις 21-9-1937, στο 1ο Σύ-νταγμα Ιππικού

β΄. Στις 29-10-1937 μετατέθηκε στο Γ΄ Σύνταγ-μα Ιππικού

γ΄. Μετατέθηκε, την 1-1-1938, στο 1ο Σύνταγ-μα Ιππικού, από το οποίο απολύθηκε στις 23-10-1939 και

δ΄. Κατατάχτηκε στο Β΄ Σύνταγμα Πεζικού στις 24-8-1940 και θεωρήθηκε απολυθείς την 1-5-1941».

Κατά τη διάρκεια της εχθρικής κατοχής εντά-χτηκε στις τάξεις του ΕΛΑΣ και αργότερα του Δ.Σ.Ε. Φημολογείται ότι έφερε βαθμό αξιωματι-κού. Μετά τη συντριβή του 1949 κατέφυγε στις χώρες του τότε ανατολικού συνασπισμού (μάλ-λον στην Ουγγαρία). Σε επεισόδιο μεταξύ Ελ-λήνων ομοϊδεατών του επενέβη κατευναστικά, δέχτηκε όμως πλήγμα με μαχαίρι και απεβίωσε.

Από τα στοιχεία του Στρατολογικού Γραφείου Άμφισσας προκύπτει, επίσης, ότι στις «13-9-1946 θεωρήθηκε ανυπότακτος πολέμου και στις 29-12-1953 διαγράφτηκε, αποστερηθείς την Ελ-ληνική ιθαγένεια».

Από τα αρχεία της Κοινότητας προκύπτει ότι ο θάνατός του επήλθε στις 19-10-1953.

(Διήγηση και προσφορά φωτογραφίας από την αδελφή του Ευθυμία Β. Ζαχαριά. Αρχική δημο-σίευση στο φύλλο 49)


1313

17. Ιωάννης Αλ. Γλυμής-Παπαϊωάννου (Πεταλιάς)

Γεννήθηκε στις 18-7-1909 και στα μητρώα αρρένων (με επώνυμο Γλυμής) φέρει αριθμό 27. Στα Δημοτολόγια (με επώνυμο Γλυμής-Πα-παϊωάννου) κατέχει την υπ’ αριθμ. 4227/Α/79/4 οικογενειακή μερίδα.

Γονείς του ο Αλκιβιάδης Ι. Γλυμής (1875-1961) και η Ασπασία Καλπούζου (1880-1983) και αδέλφια του οι Ευθύμιος (1907), Μαρία (1912), Βασιλική (1915), Γεώργιος (1917-2000) και Άγ-γελος (1925-2010).


«α΄. Κατατάχτηκε στο 4ο Τάγμα Ευζώνων στις 6-3-1930

β΄. Απολύθηκε στις 31-5-1931, από τον ΧΙ Συ-νοριακό Τομέα

γ΄. Κατατάχτηκε στη Διοίκηση χωροφυλακής Αττικοβοιωτίας στις 22-3-1935

δ΄. Απολύθηκε από Διοίκηση χωροφυλακής Ηλείας στις 17-9-1940

ε΄. Κατατάχτηκε, στις 30-10-1940, στο Κέντρο Επιστρατεύσεως Λαμίας

στ΄. Μετατέθηκε στις 3-11-1940, στην Α΄ Οδι-κή Ρυθμιστική Επιτροπή και

ζ΄. Από 25-3-1943 μέχρι 18-4-1944 υπηρέτη-σε ως ένοπλο μέλος Ε.Α.Ο. 5/42 Σ.Ε., του Συ-νταγματάρχη Δημ. Ψαρρού».

Θύμα της εμφύλιας διαμάχης συνελήφθη στις 17-4-1944 στο Κλήμα της Δωρίδας και εκτελέ-στηκε την επόμενη μέρα.

Στα αρχεία της Κοινότητας αναγράφεται, εσφαλμένα, ως ημερομηνία του θανάτου του η 6-4-1944.

Το όνομά του (με επώνυμο Γλυμής) αναγρά-φεται στην πλάγια δεξιά πλευρά του Μνημείου Πεσόντων.

(Απομνημονευματική διήγηση αδελφού του Γεωργίου Αλκ. Γλυμή. Η φωτογραφία είναι προ-σφορά του ανιψιού του Ηλία Ευθ. Καρανάσου. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 52)

18. Ιωάννης Γλυμής (Λιαζόγιαννος) του Κωνσταντίνου και της Βιολέττας

Γεννήθηκε την 2α Ιουνίου του 1891 και στα μητρώα αρρένων φέρει αριθμό 2. Στα Δημοτο-λόγια κατέχει την υπ’ αριθμ. 4221/Α/73/1 οικο-γενειακή μερίδα.

Έγγαμος με την Ευθυμία Ν. Γκομούζα (1896-1977) απέκτησε τον Παναγιώτη (1920-2000), την Βασιλική (1922-2000), την Αικατερίνη (1925-1994), την Μαρία (1927-2009), τον Αν-δρέα (1931-2005) και τον Κωνσταντίνο (1936).


«α΄. Κατατάχτηκε, στις 21-4-1913, στο 2ο Σύ-νταγμα Πεζικού και απολύθηκε από το 5ο Σύ-νταγμα Ευζώνων στις 2-11-1914

β΄. Στις 14-9-1915 κατατάχτηκε στο 5ο Σύνταγ-μα Ευζώνων και απολύθηκε απ’ αυτό στις 17-6-1916

γ΄. Κατατάχτηκε, για τρίτη φορά, στις 30-3-1918, στο ΧΙΙΙ Έμπεδο Μεραρχίας και απολύ-θηκε στις 23-5-1919 από το 5/42 Σύνταγμα Ευ-ζώνων και

δ΄. Από 10-5-1943 μέχρι 17-4-1944 υπηρέτη-σε ως ένοπλο μέλος Ε.Α.Ο. 5/42 Σ.Ε».

Έβοσκε το κοπάδι του στη θέση «Προβατάς» του χωριού, όταν δέχτηκε, στις 24-8-1944, τα πυρά διερχόμενου Γερμανικού αποσπάσματος. Άφησε την τελευταία του πνοή εκεί, μπροστά στα μάτια των δικών του.

(Διήγηση εγγονού του Ιωάννη Παν. Γλυμή. Η φωτογραφία είναι προσφορά της εγγονής του Ευθυμίας Π. Γλυμή-Γκουζούνα. Αρχική δημοσί-ευση στο φύλλο 48)

19. Οδυσσέας Δεδ. Γλυμής

Γεννήθηκε το 1891 και στα μητρώα αρρένων φέρει αριθμό 3. Όνομα μητέρας του: Ευθυμία.

Στα Δημοτολόγια δεν υφίσταται οικογενειακή μερίδα.


«α΄. Κατατάχτηκε, στις 13-1-1913, στο Έμπεδο Τμήμα του 1ου Πεζικού

β΄. Στις 22-8-1913 μετατέθηκε στο 19ο Σύνταγ-μα Πεζικού

γ΄. Απολύθηκε στις 22-12-1916δ΄. Κατατάχτηκε στο 5ο Σύνταγμα Ευζώνων

στις 6-2-1918ε΄. Απολύθηκε στις 18-9-1919 καιστ΄. Παρουσιάστηκε, στις 28-4-1921 στο Έμπε-

δο Πυροβολικού Αθηνών».Ανήκε στις δυνάμεις που διοικούσε ο Συ-

νταγματάρχης Νικ. Πλαστήρας. Έπεσε κατά την υποχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων τον Αύγουστο του 1922. Άγαμος.


(Διήγηση ανιψιού του Δεδούση Ι. Γλυμή. Φω-τογραφία του δεν βρέθηκε. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 53)

22. Ευθύμιος Δασκαλόπουλος (Καραμυ-τούλας) του Γεωργίου και της Παναγιούς

Γεννήθηκε στις 8-3-1909 και στα μητρώα αρ-ρένων φέρει αριθμό 12. Στα Δημοτολόγια κατέ-χει την υπ’ αριθμ. 4252/Α/104/3 οικογενειακή μερίδα.

Άγαμος και άριστος ξυλουργός.Γονείς του ο Γεώργιος Ευθ. Δασκαλόπουλος

(1871-1935) και η Παναγιού Λουκοπούλου (1878-1967) και αδέλφια του οι Ζαφείρα (1911-1992), Κακοϊμάμης (1918-2000), Χρήστος (1915-1986) και Ανδρέας (1924-1944).


«α΄. Κατατάχτηκε, στις 8-3-1930, στο 42ο Σύνταγμα Ευζώνων και απολύθηκε στις 25-10-1930 και

β΄. Κατατάχτηκε, πάλιν, στις 30-10-1940, στο Κέντρο Επιστρατεύσεως Λαμίας και θεωρήθηκε απολυθείς την 1-5-1941».

Πιάστηκε από τους Ιταλούς στις 9 Απριλίου του 1943, ημέρα που έκαψαν το χωριό, στην το-ποθεσία «Το μελισσομάντρι του Μεσαμπέλια».

Οδηγήθηκε στην Άμφισσα, μαζί με άλλους ομήρους και την ίδια ημέρα εκτελέστηκε στον χώρο του τότε θερινού κινηματογράφου ΑΙΓΛΗ (απέναντι από το σπίτι του Τρίγκα).

(Απομνημονευματική διήγηση και προσφορά φωτογραφίας από τον ανιψιό του Γεώργιο Χρ. Δασκαλόπουλο. Αρχική δημοσίευση στο φύλλο 50)

Ευθύμιος Κ. Γλυμής


> Γράφει ο: Γ. «Παλιακός»mionitis @gmail.com

Η Ιστορία μας τούτη αναφέρεται στα χρόνια του Μεσοπολέμου της δεκαετίας του ‘30. Τότε δεν υπήρχαν αυτοκινητόδρομοι στο Χωριό μας. Μόνον λίγα από τα χωριά της περιοχής μας έβλεπαν αυτοκίνητο. Εκείνα που βρίσκονταν πάνω στους οδικούς άξονες Άμφισσας-Ιτέ-ας-Αράχωβας-Λειβαδιάς και Άμφισσας-Γρα-βιάς-Μπράλλου-Λαμίας. Ακόμα και στα με-γαλοχώρια Δεσφίνα και Γαλαξείδι δεν έφτανε αυτοκίνητο. Γι’ αυτό και στα χωριά που δεν ήταν κοντά στη θάλασσα τα ψάρια ήταν σπάνιο είδος για πολλούς.

Μάλιστα για τους ανθρώπους αυτών των χω-ριών, θεωρούταν ευτυχής συγκυρία και ευλο-γία Θεού να φάνε ψάρια. Γι’ αυτό και όταν κατέβαιναν στην Άμφισσα ή στην Ιτέα για δι-καστήρια, τα παζάρια ή κάποια άλλη υπόθε-σή τους δεν έχαναν την ευκαιρία και πάντα έτρωγαν ψάρια. Όταν δε γύριζαν στο χωριό και τους ρωτούσαν οι γύρω τους τι έφαγαν, εκείνοι συνήθιζαν να απαντούν: «με το συ-μπάθιο ψάρια». Ναι, δεν παρέλειπαν να προ-σθέτουν πάντοτε και την λέξη «συμπάθιο». Και μάλιστα, προφέροντάς την, ακουμπούσαν την παλάμη τους στο στήθος, στο μέρος της καρδιά τους. Με συμπαθάτε, αλλά δεν μπόρε-σα να μάθω για ποιον λόγο πρόσθεταν και τις λέξεις «με το συμπάθιο». Υποθέτω ότι μάλ-λον ήθελαν να εκδηλώσουν την μετριοφρο-σύνη τους για κάτι σπουδαίο, που, κατά την γνώμη τους, είχαν αξιωθεί.

Το χωριό μας είχε το πλεονέκτημα να φτά-νει σ’ αυτό αμαξιτός δρόμος. Για να λέμε την αλήθεια καρόδρομος ήταν, αλλά στην ανάγκη γινόταν βατός και για κάποια αυτοκίνητα εκεί-νου του καιρού. Έτσι το ψαράδικο των αδελ-φών Τσουκάνα ερχόταν, σχεδόν μια φορά την εβδομάδα, με τα ψάρια τους, όσα, φυσικά, τους είχαν απομείνει από την γύρα τους σε άλλα χωριά. Σαρδέλλες μπαγιάτικες έφερναν και, πού και πού, μαρίδες. Μόνον Σαρδέλλες έτρωγαν τότε στο χωριό μας, μόνον αυτές ήξε-ραν. Άλλα ψάρια δεν είχαν ιδεί τα μάτια τους, τουλάχιστον όσοι δεν είχαν ταξιδέψει παρα-κάτω.

Δεν ξέρω αν η ντόπια παραγωγή σε άλλα ψάρια δεν έφτανε να καλύψει τις ανάγκες της ζήτησης ή αν οι χωριανοί μας δεν…καταδέχο-νταν ή δεν...ήξεραν να φάνε άλλα ψάρια, όπως μεγάλα πρώτα ψάρια, βραστόψαρα και άλλα.

Μόνον σαρδέλλες, λοιπόν, έτρωγαν οι χωρια-νοί μας και μόνον αυτές ήξεραν από ψάρια.

Όταν το ψαράδικο του Τσουκάνα ξεμύτιζε απέναντι στην κουδέλα του Αγίου Κωνσταντί-νου άρχιζαν τα κορναρίσματα και οι φωνές: «Ψάρια, φρέσκα ψάρια, σαρδελλομέναεε-ες…». Ο Θεός να τα έκανε φρέσκα. Ο μπό-λικος πάγος, που θα πρόδινε την «ηλικία τους», έκοβε την μυρωδιά τους…

Μόλις το αυτοκίνητο έφτανε στην «Αγορά», στην Πλατεία του χωριού, οι άντρες στο κα-φενείο διέκοπταν το χαρτοπαίγνιό τους, έρι-χναν μια ματιά στα ψάρια και ξανάπιαναν τις θέσεις τους γύρω από το τραπέζι. Ήξεραν και περίμεναν. Όσο θα περνούσε η ώρα, ο πάγος θα έλιωνε, η μυρωδιά τους θα δυνάμωνε και η τιμή τους όλο και θα έπεφτε. Έξι με εφτά δραχμές την οκά είχε τότε τις σαρδέλλες του ο Τσουκάνας.

«Ακριβά τάχεις Τσουκάνα, πού θα πας, θα τα κατεβάσεις, θα λιώσει ο πάγος και θα τα πούμε», έλεγε, με την γαλλίζουσα προφορά του «Ρο», ο Δρόσος ο Τσαβλής και συμβού-λευε τους άλλους: «Είναι νωρίς ακόμα, θα λιώσει ο πάγος και θα τα κατεβάσει κι’ άλλο, τι θα κάμει;;;» και περίμεναν.

Πραγματικά, όταν έλιωνε ο πάγος τα ψάρια δεν άντεχαν άλλο και πουλιόνταν μισοτιμής. Τότε, πλησίαζε ένας ένας με το τσίγκινο πιά-το στο χέρι για να πάρουν τις σαρδέλλες και τις πήγαιναν κατ’ ευθείαν στο τηγάνι γιατί δεν «άντεχαν» άλλο, αφού άλλωστε ψυγεία δεν υπήρχαν τότε στο χωριό μας.

Όσον αφορά τα τσίγκινα πιάτα που έφερναν για να πάρουν τα ψάρια, πρέπει να ειπούμε ότι τα χρόνια εκείνα οι ψαράδες δεν διέθεταν χοντρό χαρτί περιτυλίγματος ή έστω χαρτί εφημερίδας για να βάζουν τα ψάρια. Ούτε στα σπίτια υπήρχαν οτιδήποτε φύλλα χαρτιού για περιτύλιγμα, ακόμα και για την…άλλη... «...ανάγκη…»!

Αν στα χέρια κάποιου έπεφτε ένα κομμάτι από εφημερίδα, το φύλαγε στον κόρφο του για να στρίψει κανένα λαθραίο τσιγάρο.

Όταν, πολύ αργότερα, το 1962, ήρθε στο χωριό μας το ηλεκτρικό ρεύμα, έκαμαν την εμφάνισή τους τα ηλεκτρικά ψυγεία και τα κα-τεψυγμένα ψάρια στα μπακάλικα. Τότε άρχι-σαν να τρώνε, έστω και κατεψυγμένα, μεγάλα πρώτα ψάρια όλων των ειδών και βραστόψα-

ρα για σούπες. Μάλιστα τα ψαροκέφαλα και τα ψαροκόκκαλα τα πετούσαν στα αγκωνάρια των σπιτιών τους για να δείξουν στους γείτο-νες και τους περαστικούς ότι έφαγαν μεγάλα ψάρια και να τους μακαρίζουν, -να μην ειπώ την αλήθεια-, να τους γλωσσοτρώνε.

Σαρδέλλες, λοιπόν και μόνον σαρδέλλες από ψάρια έτρωγαν τα χρόνια εκείνα στο χωριό μας, μόνον σαρδέλλες είχαν γευθεί οι περισ-σότεροι από τους χωριανούς μας. Ούτε καν ήξεραν όλοι ότι υπήρχαν και άλλα ψάρια.

Το παρακάτω περιστατικό τα λέει όλα: Συνέ-βη το 1937; Η χρονολογία με ερωτηματικό.

Στην αίθουσα διδασκαλίας της Πρώτης Τάξης του, Οκτατάξιου τότε Γιάγτζειου-Δελμούζειου Γυμνάσιου Άμφισσας, όταν η καθηγήτρια των Γαλλικών, η μαντάμ Κική Κωνσταντέλου, διά-βασε την γαλλική φράση: «iles mans mangai sou de poisons» που σημαίνει «αυτοί έφα-γαν σούπα από ψάρια», τρεις-τέσσερις μαθη-τές γέλασαν αποδοκιμαστικά. Όταν η μαντάμ Κική τους ζήτησε εξηγήσεις, εκείνοι δικαιο-λογήθηκαν λέγοντες «Μα, κυρία, τι μας λέτε; Γίνεται σούπα από τις σαρδέλλες;». Έμειναν έκπληκτοι όταν η μαντάμ Κική τους πληροφό-ρησε ότι, εκτός από τις σαρδέλλες, υπάρχουν και άλλα είδη ψαριών και ψάρια με τα οποία κάνουν σούπες. Οι καημένοι, δεν είχαν δοκι-μάσει ψαρόσουπα μέχρι τότε!

Οι μαθητές εκείνοι που εκπλάγηκαν με την ψαρόσουπα ήταν από το χωριό μας και, αν δεν πέφτω έξω για κάποιον, ήταν ο Ιωάννης Ε. Κοκκίνης (τραπεζικός), ο Αργύρης Αγαπητός, αστυνομικός, ο «Τροχονόμος» ο ήρωας του ομώνυμου Χρονογραφήματος του Ψαθά και ο Ιωάννης Δ. Παύλου, Οικονομολόγος, μακαρί-τες ήδη και οι τρεις.

Δεν μας φαινόταν, λοιπόν, παράξενο που τα τελευταία χρόνια, τα καλοκαίρια βλέπαμε τον τελευταίο τότε επιζώντα από τους παραπάνω να περνοδιαβαίνει συχνά από τα «Φώκλαντ» της Κίρρας. Πρώτα, μεγάλα ψάρια, βραστόψα-ρα και άλλα πήγαινε να βρεί να καταναλώσει...Το άχτι του έβγαζε κάθε καλοκαίρι από τους δύσκολους εκείνους χρόνους της παιδικής του ηλικίας της δεκαετίας του ΄30. Τις σαρ-δελλομένες του Τσουκάνα… εκδικούταν... Ο καημένος!

Αλήθεια, πόσο άλλαξαν οι καιροί...!

Ιστορίες της “Αγοράς”

«Η ψαρόσουπα»(Με τις «Ιστορίες της Αγοράς» κάνουμε έναν περίπατο και μια γνωριμία με το χωριό μας και τους ανθρώπους του που έφυγαν, αλλά που ζουν ακόμα στις καρδιές μας και στις μνήμες μας)


1515

Έτσι, το www.amfissapress.gr, στις 28 Οκτωβρίου, «αναδημοσίευσε» από το δικό μας ιστολόγιο (blog.agiathimia.com) το θέμα με τίτλο «Αιτήματα του Συλλόγου Αγιο-ευθυμιωτών προς την Αντιπεριφερειάρχη Φωκίδας». Η απάντηση της Αντιπεριφερει-άρχου «δημοσιεύθηκε» στο ίδιο blog στις 29 Οκτωβρίου με τίτλο «Απάντηση της Αντι-περιφερειάρχη Φωκίδας στο Σύλλογο Αγιο-ευθυμιωτών».

Η ίδια απάντηση με τίτλο «Π.Ε. Φωκίδας: Δελ-τίο τύπου για απάντηση στο σύλλογο Αγιοευθυ-μιωτών», αναρτήθηκε, επίσης στις 29 Οκτωβρί-ου, στο ιστολόγιο karteria1.blogspot.com.

Τα αιτήματα του Συλλόγου μας καθώς και η σχετική απάντηση της Αντιπεριφερειάρχου δημοσιεύονται σε άλλες στήλες των «Α.Ν.».

Στα φετινά ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ αναφέρεται η εφη-μερίδα ΤΟ ΓΑΛΑΞΕΙΔΙ (φύλλο 688 / Σεπτέμ-βριος 2012) με δημοσίευμά της που έχει τίτ-

λο «Μνήμη Γιάννη Σκαρίμπα».Στο πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί με

την μεταφορά των μαθητών από την Αγία Ευθυμία και το Σερνικάκι αναφέρεται το iteanet.blogspot.com, στις 2 Οκτωβρίου. Με τίτλο «Να βρεθεί λύση για τη μεταφορά των μαθητών από Αγία Ευθυμία και Σερνι-κάκι» καταχωρεί ανακοίνωση του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 4ου Δημοτικού Σχολείου Άμφισσας γι’ αυτό το θέμα.

ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ & ΑΛΛΑ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣΤα αιτήματα του Συλλόγου μας προς την Αντιπεριφερειάρχη Φωκίδας Παναγιώτα Γαζή ήταν ένα θέμα που απασχόλησε τα τοπικά ιστολόγια (blogs).

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Την Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013, το πρωί, θα πραγματοποιηθεί ο εορτα-σμός του Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα. Από τον περασμένο αντίστοιχο εορ-τασμό κάναμε προσπάθεια να περιορίσουμε στο ελάχιστο τα έξοδα τόσο για τα φαγητά που προσφέρονται στην εκδήλωση που πραγματοποιείται μετά τον εκκλησιασμό όσο και για την ενοικίαση της αίθουσας. Πράγματι, τα κα-ταφέραμε αφού η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην παρακείμενη αίθουσα που διαθέτει ο ιερός ναός και τα περισσότερα φαγητά τα ετοίμασαν και τα πρόσφεραν κάποιες από τις κυρίες του Συλλόγου (μέλη του Δ.Σ. ή απλά μέλη του Συλλόγου).

Επειδή τα πράγματα, χρόνο με το χρόνο, γίνονται ακόμα πιο δύσκολα αυ-τήν την εθελοντική προσφορά την χρειαζόμαστε σε μεγαλύτερο βαθμό στον προγραμματισμένο, για τις 27-1-2013, εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου. Έτσι, παρακαλούμε όσες κυρίες επιθυμούν να συμβάλλουν σ’ αυτή την εκδήλωση προσφέροντας τους πατροπαράδοτους σαρμάδες, πίτες ή οτιδήποτε άλλο να επικοινωνήσουν μαζί μας προκειμένου να υπολογίσουμε την προσφορά τους στον σχεδιασμό που κάνουμε.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

• Στις 14 Οκτωβρίου, στη μεγάλη αίθουσα της Παλαιάς Βουλής, ο ιστορι-κός Δημήτρης Μιχαλόπουλος και οι εκδόσεις «Πελασγός» με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την κήρυξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέ-μου, πραγματοποίησαν εκδήλωση με θέμα «Απόψεις για τον Α΄ Βαλκανι-κό Πόλεμο». Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο φίλος και συνεργάτης των «Α.Ν.» Θωμάς Θεολόγης (ιστοριοδίφης, συγγραφέας) ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι». Μίλησαν επί-σης ο Νεοκλής Ζαφειρακόπουλος (μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Φιλοτελικής Εταιρείας) με θέμα «Η έναρξη και διεξαγωγή της σύρραξης σύμφωνα με συλλεκτικές μαρτυρίες» και ο Δημήτρης Μιχαλόπουλος (ιστορικός) με θέμα «Η άλλη πλευρά: η τουρκική άποψη για τον πόλεμο». Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα της Ελληνικής Φιλοτελικής Εταιρείας.

• Στις 4 Νοεμβρίου, στο Προσήλιο, ο Δήμος Δελφών σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Προσηλίου και τον Σύλλογο Ιεράς Μονής Προση-λίου, Εθελοντικής Αιμοδοσίας «Παναγία η Τριβολού» πραγματοποίησαν

εκδήλωση μνήμης για την 70η επέτειο από την πυρπόληση και την ολο-σχερή καταστροφή του Προσηλίου (Σεγδίτσας) από τα ιταλικά στρατεύ-ματα κατοχής στις 26-10-42.

• Στις 26 Νοεμβρίου, στο Πειραματικό Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο Παλ-λήνης, το Νεανικό Χορωδιακό Σύνολο «Έμπνευσις», με μαέστρο την Έλε-να Καντάρη-Κούκου, πραγματοποίησε μια πολύ όμορφη παράσταση με τίτλο «Η Ελλάδα μας κατά Ξαρχάκον». Η παράσταση τελούσε υπό την αιγίδα της Εταιρείας Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια. Κατά τη διάρ-κειά της τιμήθηκε ο Συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος. Ερμήνευσαν οι ηθοποι-οί Κατερίνα Χέλμη και Χρήστος Καλαβρούζος (υποδύθηκε το Στρατηγό Μακρυγιάννη). Επίσης, τραγούδησε ο Βασίλης Λέκκας.

• Στις 7 και 8 Δεκεμβρίου, στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας, ο Σύνδεσμος Προστασίας και Ορθολογικής Ανάπτυξης του Κορινθιακού Κόλπου «Ο ΑΡΙΩΝ», με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Κλιματική Αλλαγή, διοργάνωσε διημερίδα με θέμα «Κλιματική Αλλαγή και Κοριν-θιακός Κόλπος».

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΕ ΣΚΑΡΙΜΠΑ

• Στις 17 Οκτωβρίου, στη Χαλκίδα, ο Δημοτικός Οργανισμός Άθλησης-Πολιτισμού-Περιβάλλοντος Χαλκίδας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Φίλοι του Γ. Σκαρίμπα» και ο «Σύνδεσμος Φιλολόγων Ευβοίας» πραγματοποίησαν την εκδήλωση «Σελίδες για το Γιάννη Σκαρίμπα». Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, ο Νεοελληνιστής-Φιλόλογος Συμεών Σταμπούλου, ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Φιλολόγων Άγγελος Στέφος, ο Ποιητής-Φιλόλογος Δημήτρης Κανελλόπουλος και ο Δάσκαλος Κώστας Μπαϊρακτάρης παρουσίασαν τα λογοτεχνικά περιοδικά «ΟΡΟΠΕΔΙΟ» και «ΦΙ-ΛΟΛΟΓΙΚΗ», που κυκλοφόρησαν με κεντρικό τους θέμα το Γιάννη Σκαρίμπα.

• Στις 24 Νοεμβρίου, με την ευκαιρία της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποιήθηκε ημε-ρίδα, στο «Σπίτι της Κύπρου» (στην Κυπριακή Πρεσβεία), με θέμα «Η Κύπρος στην Ελλαδική και Ευρωπαϊκή λογοτεχνία». Μεταξύ των ομιλητών ήταν η Κατερίνα Κωστίου (Αναπλ. Καθηγήτρια Πα-νεπιστημίου Πατρών) γνωστή σε όλους τους Αγιαθυμιώτες από την παρουσία της στην ημερίδα για τον Σκαρίμπα, η οποία πραγμα-τοποιήθηκε στα πλαίσια των φετινών ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ. Η Κατερίνα Κωστίου ανέπτυξε το θέμα «‘‘Θέλεις κυδώνιν έπαρε-θέλεις αππίδιν λάβε‘‘: Η κυπριακή διάλεκτος ως αφηγηματικό τέχνασμα του Γιάν-νη Σκαρίμπα». Η Κ. Κωστίου, όπως είπε, στην ανακοίνωσή της εξέτασε «τον τρόπο με τον οποίο η κυπριακή διάλεκτος συνιστά ένα ευρηματικό αφηγηματικό τέχνασμα του Σκαρίμπα, το οποίο, σε συνεργασία με τις ταυτότητες των χαρακτήρων του έργου (σημ. «Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα»), οδηγεί με ασφάλεια σε ένα δεύ-τερο επίπεδο ανάγνωσης, απόρροια της ιδιότυπης πολιτικής στά-σης του συγγραφέα και της ειρωνικής του γλώσσας».

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2013

Με πολύ όμορφες εικόνες από την Αγία Ευθυμία, απ’ αυτές που μόνο ο τόπος μας μπορεί να προσφέρει, κυκλοφορεί το ημερολόγιο του 2013 του Συλλόγου μας.

Ο φακός της Γεωργίας Ευθ. Κόλλια για ακόμα μια φορά έχει αιχμαλωτίσει κάποια μοναδικά στιγμιότυπα.

Με μέγεθος και σχήμα ανάλογο του 2012, το οποίο έγινε με πολύ ευνοϊκά σχόλια δεκτό, το ημερολόγιο του 2013 είναι σίγουρο ότι όχι μόνο θα σας κρα-τήσει συντροφιά όλο το χρόνο αλλά θα το διατηρήσετε και μετά τη λήξη του.

> γράφει ο Σπύρος Κυριάκης


> Έρευνα: Του Γεωργίου Δ. Αναγνωστοπούλουmionitis @gmail.com

Φύσει θρησκευτικό oν ο άνθρωπος, έμφυτο έχει το θρησκευτικό του συναίσθημα. Πηγαίο, διαχρονικό, πανανθρώπινο το της ευσεβείας φυσικό αίσθημα. Η ανάγκη να πιστεύεις, να τιμάς, να αφοσιώνεσαι, να λατρεύεις.

Ευλαβική συνήθεια και μακροχρόνια λαϊκή παράδοση, που πηγάζει από αίσθημα αδυνα-μίας μπροστά στο μεγαλείο και την απεραντο-σύνη του σύμπαντος, οδηγούν τους ανθρώ-πους, σαν άτομα ή σαν οργανωμένα σύνολα, στην αναζήτηση στηρίγματος και καταφυγής σε υπερκόσμιες δυνάμεις. Είναι μια προσπάθεια που ενδυναμώνει την πίστη και πολλαπλασιά-ζει τις ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπου στον μεγαλειώδη αγώνα που δίνει για την επιβίωσή του, πως υπάρχει πάντα κάτι, που μπορεί να προσμείνει και να προσδοκήσει, σαν ένα φως μέσα στην αβεβαιότητα και το πολύ σκοτάδι.

Παλιά, θεάρεστη και ευλογημένη είναι η συ-νήθεια των χριστιανών να θέτουν κάτω από την προστασία του Θεού και των αγίων Του τον μόχθο τους, τις ελπίδες τους, τις αγωνίες τους. Γιατί ο άνθρωπος έχει ανάγκη για βοή-θεια, παρηγοριά και συμπαράσταση της Θείας Χάριτος, που «τα ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληροί», για να ξεπεράσει τις δυσκολίες της ζωής του και να φθάσει στη νίκη. Τούτη η Θεϊκή Χάρις είναι αναγκαία προ-ϋπόθεση σε κάθε χριστιανό για κάθε όμορφη νίκη στη ζωή: «Χωρίς εμού ού δύνασθε ποι-είν ουδέν» (Ιωαν.ιε-5), μας διαβεβαιώνει ο ίδιος ο Ιησούς.

Και οι προπάτορές μας, από βαθειά θρη-σκευτικά αισθήματα διακατεχόμενοι, στήριξαν τις ελπίδες τους και εναπόθεσαν τις προσδοκί-ες τους για την ευτυχία τους και την προκοπή του τόπου τους στην προστασία του Αγίου Ευ-θυμίου του Μεγάλου, του Οποίου την μνήμη ως Πολιούχου Αγίου του Χωριού μας τιμούμε και προς τιμήν και δόξαν του ονόμασαν το χω-ριό μας Α γ ί α Ε υ θ υ μ ί α.

Έχει ειπωθεί: «Αποδέχομαι περισσότερο αυτόν που ψάχνει για την αλήθεια και ολι-γότερο αυτόν που πιστεύει ότι την βρήκε». Γιατί στην ιστορική έρευνα δεν υπάρχουν τε-λεσίδικες ετυμηγορίες. Η χρονική απόσταση από τα γεγονότα, η ροή της ζωής, συμβάλλουν στην συνειδητοποίηση της αλήθειας αυτής. Γε-γονός πάντως είναι ότι η σωστή έρευνα είναι αυτή που ανατρέπει την προηγούμενη ή, του-

λάχιστον, μπορεί να προσφέρει νέα στοιχεία ώστε να εμπλουτίσουν την γνώση του αντικει-μένου. Και οπωσδήποτε το ζητούμενο πρέπει να είναι η αλήθεια και όχι η ικανοποίηση της προσωπικής φιλοδοξίας κάποιου. Πολλές απόπειρες από ερευνητές να γραφεί αντικει-μενική Ιστορία συχνά αποτυγχάνουν, επειδή, συνήθως, ως στόχο τους έχουν να τέρψουν τον αναγνώστη, να ικανοποιήσουν προσωπικούς τους σκοπούς ή τοπικιστικά αισθήματα και ενσαρκώνουν στην «Ιστορική τους Έρευνα» πλήθος από μύθους, δοξασίες, άσχετες ανα-φορές προς τα ιστορούμενα γεγονότα, αστή-ρικτες προσωπικές υποθετικές προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα η μελέτη τους να στερείται ορθολογισμού και αντικειμενικής θεώρησης. Εξ άλλου, η ιστορική έρευνα δεν γράφεται για να απονείμει εύσημα. Γράφεται για να τοποθε-τεί τα γεγονότα στις ορθές διαστάσεις και προ παντός για να αναζητεί και να ανευρίσκει τα αίτιά τους.

Με αυτές τις σκέψεις και με μόνο σκοπό να φέρω σε γνώση των συγχωριανών μας τους λόγους για τους οποίους οι προπάτορές μας έδωσαν στο χωριό μας, προς τιμήν και δόξα του Αγίου Ευθυμίου, το όνομα Αγία Ευθυ-μία, μιας ανύπαρκτης στο χριστιανικό εορτο-λόγιο αγίας και όχι Ά γ ι ο ς Ε υ θ ύ μ ι ο ς, Του Οποίου την Μνήμη ως Πολιούχου Αγίου του Χωριού μας, τιμούμε και πανηγυρικά εορ-τάζουμε την 2Οην Ιανουαρίου κάθε χρόνο, παραθέτω τα α κ ό λ ο υ θ α:

Αιώνες έχουν περάσει από τότε, το 1580 μ.Χ., που το χωριό μας, από το πανάρχαιο, το προχριστιανικό του όνομα Μ υ ο ν ί α, που το συναντάμε, για π ρ ώ τ η και μ ό ν η φορά, στο «Χρονικό του Γαλαξειδίου» παραφθαρμένο σε «Μ υ ν ι ά», μετονομά-στηκε σε Αγία Ευθυμία και ακόμα καμιά αξιόπιστη, πειστική απάντηση δεν δόθηκε στο γριφώδες αυτό ερώτημα.

Τότε, το 1580, όπως αναφέρεται στο «Χρο-νικό του Γαλαξειδίου», «σεισμός μεγάλος και τρομερός εγκρέμισε πολλά σπίτια στο Γαλαξείδι, Σάλονα, Λιδωρίκι και Έπαχτο…

Τότε γούν σύρριζα εχάλασε ένα χωριό που το ελέγασι Μυνιά και οι εγκάτοικοι που εγλυτώσασι, επήρασι τα βουνά κλαίοντας και εκεί εφανερώθηκε ο Άγιος Ευθύμιος και τους επαρηγόρησε και τους είπε να πηγαί-

νουσι πίσω στο χωριό και να καθήσουσι και να μην φοβούνται τίποτες και αυτός τους διαφεντεύει (προστατεύει). Και ακούοντες εκείνα τα λόγια εγυρίσασι και ξανακτίσα-σι πίσω τα πεσμένα σπίτια και το χωρίον ονομάσασι Α γ ί α ν Ε υ θ υ μ ί α ν, προς δόξαν και τιμήν του Αγίου Ευθυμίου, που τους εγκαρδίωσε και τους είπε πως θα τους διαφεντεύει».

Το «Χρονικό του Γαλαξειδίου» φέρεται ότι γράφτηκε από τον Ιερομόναχο Ευθύμιο Πε-νταγιώτη (πιθανότερη χρονολόγηση της ζωής του 1660-1730) στη Μονή του Σωτήρος Χρι-στού στο Γαλαξείδι περί το έτος 1703 και το μοναδικό χειρόγραφό του, που ανακαλύφθη-κε το 1863/1864, πρωτοεκδόθηκε ένα χρόνο μετά, το 1865, από τον μεγάλο Γαλαξειδιώτη ιστοριοδίφη Κωνσταντίνο Σάθα (1842-1914).

Πολλές γνώμες έχουν ακουστεί κατά και-ρούς για το όνομα του χωριού μας και έχουν διατυπωθεί τρεις υποθετικές προσεγγίσεις σε σχετικό άρθρο που φιλοξενήθηκε στο Πρώτο τεύχος των “Αγιαθυμιώτικων Νέων”.

Όμως, σ΄εκείνο το άρθρο διατυπώνονται τρεις πιθανότητες και γίνονται ισάριθμες υπο-θετικές προσεγγίσεις στο ερώτημά μας και έτσι, κατά το άρθρο, το όνομα του χωριού μας αποδίδεται ή στον έναν ή στον άλλον ή στον τρίτο λόγο κα… «χωρίς να αποκλείεται, κατά τον αρθρογράφο, να οφείλεται και σε περισσότερους του ενός λόγους και φυσικά, εφ’ όσον ο ένας λόγος δεν αναιρεί τον άλ-λον». Ακόμα, επειδή για την θεμελίωση των προσεγγίσεών του ο συντάκτης εκείνου του άρθρου δεν επικαλείται ιστορικά δεδομένα ή άλλα στοιχεία και χωρίς να προσεγγίζει το θέμα και από εκκλησιαστική άποψη, επιχει-ρεί μια αξιοθαύμαστη κριτική διείσδυση με πλατιάζουσες αλυσιδωτές πιθανολογήσεις και συνειρμούς, αποκλειστικά προσωπικών του σκέψεων, απόψεων και γνωμών, που βασίζο-νται σε όλως υποθετικά στοιχεία, που ενίοτε αλληλοαναιρούνται και τελικά Μία, Καθα-ρή και Π ε ι σ τ ι κ ή απάντηση για το όνομα του χωριού μας δεν δίνεται και έτσι το ερώτη-μά μας παραμένει αναπάντητο.

Μαζί με τις άλλες προσεγγίσεις και υποθέ-σεις, που λέγονται και γράφονται για το όνομα του χωριού μας, παραθέτω και την προσωπι-

Αφιέρωμα

Στη Γιορτή της Μνήμης του Αγίου ΕυθυμίουΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ

(Γιατί το Χωριό μας ονομάστηκε ΑΓΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ προς τιμήν του Αγίου Ευθυμίου και όχι ΑΓΙΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ;)


1717

κή μου προσέγγιση και την θέτω στην κρίση και αξιολόγηση κάθε καλόπιστου ερευνητού και αναγνώστου, αφού πρώτα αναφερθώ, με κάθε δ υ ν α τ ή συντομία, στις υποθετικές προσεγγίσεις που διατυπώνονται στο παρα-πάνω άρθρο:

Α. Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή, χωρίς σοβαρές αντιρρήσεις, που φθάνουν μέχρι την απόρριψη, η διατυπούμενη πρώτη πι-θανότητα στο εν λόγω άρθρο ότι δηλαδή το χωριό μας ονομάστηκε Αγία Ευθυμία και όχι Άγιος Ευθύμιος επειδή «ί σ ω ς» εκείνη την εποχή οι χριστιανοί δεν το θεωρούσαν σωστό να δίνεται αυτούσιο το όνομα Αγίου ως όνομα σε κάποιο χωριό και είναι «π ι θ α ν ό ν» να θεω-ρούσαν εκδήλωση σεβασμού προς τον Άγιον που ήθελαν να τιμήσουν με το όνομά του κά-ποιο χωριό, να μην του δώσουν ακριβώς το όνομα του Αγίου, αλλά κάποιο άλλο όνομα που να φανέρωνε ποιος Άγιος τιμάται με το νέο όνομα.

Αλλά, όμως, αν τούτο συνηθιζόταν εκείνη την εποχή δηλαδή ονοματοδοσίες χωριών με ονόματα αγίων να συγκαλύπτονται με ονόματα α ν ύ π α ρ κ τ ω ν αγίων, τότε γιατί δεν συναντάμε καμία άλλη τέτοια πε-ρίπτωση ονομασίας χωριού με το όνομα ανύπαρκτου Αγίου;;; Μου απαντά, μετα-ξύ των άλλων, ο γηραιός, μακαριστός ήδη, Μητροπολίτης Κορίνθου Παντελεήμων, σε σχετικό ερώτημά μου, στην από 5-12-2000 επιστολή του. « …Χωριά με το όνομα ανύπαρκτων Αγίων δεν υπάρχουν, οπότε, αν είναι έτσι η περίπτωση του χωριού σας είναι μοναδική... Επιπροσθέτως και μόνον η χρήση της λέξης «Α γ ί α», πολύ περισ-σότερο δε η χρησιμοποίηση του ονόμα-τος ανύπαρκτης αγίας για την συγκάλυψη κάποιας, οποιασδήποτε, σκοπιμότητας, θα αποτελούσε απρέπεια, εκδήλωση ασέβειας και ανευλάβειας για την εκκλησία, εμπαιγ-μό δε, περίγελο και διακωμώδηση για τον τιμώμενο Άγιο και ποτέ τούτο δεν θα γινό-ταν αποδεκτό από την ιεραρχία της Εκκλη-σίας, αφού από καμία κοινωνία και καμία Ορθόδοξη εκκλησία έγινε ποτέ αποδεκτό το μεσαιωνικό σόφισμα “Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα”».

Το ρωμαίικο μυαλό έχει πολλά τερτίπια, αλλά ποτέ δεν πρέπει να φθάνουμε μέχρι του σημείου να πιστεύουμε ότι μπορούμε να ξεγελάμε και να περιπαίζουμε ακόμα και αγί-ους προκειμένου να αναζητήσουμε διέξοδο στα αδιέξοδά μας.

Άρα, για κάποιον άλλο λόγο το χωριό μας, προς τιμήν και δόξαν του Αγίου Ευθυμίου, ονομάστηκε Αγία Ευθυμία και όχι Άγιος Ευ-θύμιος.

Β. Επίσης, η δεύτερη πιθανότητα που δι-ατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ότι δηλα-δή «επειδή το όνομα του χωριού μας ως Αγιος Ευθύμιος θα προκαλούσε την αντίδρα-ση των Τούρκων, “ί σ ω ς” η ονομασία του ως Αϊθυμιάς-Αγιαθυμιάς να αποτελούσε την μοναδική ανεκτή για τον κατακτητή διέξοδο

μιας και το νέο όνομα “Αηθυμνιά” τόσο λίγο θα διέφερε ηχητικά από το παλιό του όνομα “Μ υ ν ι ά”, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή για τους παρακάτω λόγους:

Μου έγραφε για την περίπτωση αυτή ο μακα-ριστός Μητροπολίτης Κορίνθου Παντελεήμων: «Νομίζω οι αλλόθρησκοι τυχόν εμποδίσαντες την ονομασίαν του χωριού με υπάρχοντα άγι-ον, δεν ενδιαφέροντο να το κάνουν αυτό, γιατί κατά την τουρκοκρατίαν υπήρχαν το Άγιο Όρος, Ναοί, Ενορίαι, Επισκοπαί, Μοναί, κλή-ρος κ.λπ. χωρίς εμπόδια…».

Κυρίως, επί του προκειμένου, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι, κατά το “Χρονικό του Γαλαξει-δίου”, το χωριό μας φανερά και καθαρά «ονο-μάσασι Αγίαν Ευθυμίαν προς δόξαν του Αγίου Ευθυμίου» και όχι Αηθυμιά και Αγιαθυμνιά. Πού το βρήκε o συντάκτης του άρθρου το όνο-μα αυτό κατά την ονοματοδοσία του χωριού μας το 1580;

Σε Αηθυμνιά και Αγιαθυμιά «εξελίχθηκε» το όνομα του χωριού μας με την πάροδον μα-κρού χρόνου από την συνηθιζόμενη, μέχρι και σήμερα ακόμα, κατά την επιχωριάζουσα διάλεκτο συγκοπής των λέξεων από τον λαό. Το γλωσσικό φαινόμενο της έκθλιψης φωνηέ-ντων ήταν σύνηθες από τα αρχαία χρόνια και εί-ναι εξέλιξη μιας άτυπης διαδικασίας, ύστερα από μακροχρόνια χρήση, ονόματος ή λέξης από την γλώσσα του λαού για την ευκολότερη και γρηγο-ρότερη προφορά τους.

Αλλά, και αν ακόμα οι χριστιανοί δεν ήταν ελεύ-θεροι να δίνουν στα χωριά τους ονόματα Αγίων, ποτέ δεν θα μπορούσαν τα ονόματα “Αηθυμνιά και Αγιαθυμνιά” και οι χριστιανικές έννοιες που βρίσκονται πίσω από αυτές, λαμβανομένου οπωσδήποτε σοβαρά υπόψη και του γεγονότος του κατ’ έτος εορτασμού της μνήμης του Αγίου Ευθυμίου, να περάσουν απαρατήρητες από τον κατακτητή και να παραμείνει επί μακρόν το νέο όνομα «εσωτερική υπόθεση» του χωριού μας χωρίς να λάβουν γνώση οι Τούρκοι, που έλεγχαν την κατάσταση με κάθε τρόπο και ήταν ενήμεροι για το κάθε τι.

Στα αναπάντητα ερωτήματα δεν πρέπει να κατα-φεύγουμε, όπως συχνά συμβαίνει για την λύση τους στο μύθο της ρωμαίικης καπατσωσύνης και στον αντιμύθο του κουτόφραγκου και του κου-τότουρκου.

Επομένως ούτε αυτός είναι ο λόγος που το χωριό μας ονομάστηκε Αγία Ευθυμία και όχι Άγιος Ευθύμιος.

Τέλος, όσον αφορά την τρίτη πιθανή εξήγηση για το όνομα του χωριού μας, την και πιθανό-τερη κατά το σχολιαζόμενο κείμενο, ότι δηλαδή η προφορά του ονόματος του χωριού μας “Αη-θυμνιά και Αγιαθυμνιά” αποτέλεσε την συμβιβα-στική κατάληξη της αμφισβήτησης του ονόματος ανάμεσα στους «παλαιόφρονες», που επέμεναν στο παλαιό όνομα “Μυνιά” και στους “νεωτερι-στές”, που υποστήριζαν το νέο όνομα Αγία Ευθυ-μία, που είχε επικρατήσει ως “Αηθυμνιά” είναι έ ω λ η, αφού πουθενά δεν στηρίζεται, από κα-μιά ιστορική πηγή δεν μαρτυρείται και είναι τόσο «προωθημένη», απίστευτη, εκτός λογικής ακόμα

και ως σκέψη. Αφ’ ενός μεν γιατί αναιρείται από τις δύο προηγούμενες προσεγγίσεις, όπου ο συντάκτης του άρθρου πιθανολογεί τόσες μεθοδεύσεις των χριστιανών για να ξε-περάσουν τις απαγορεύσεις του κατακτητή, καταφεύγοντες ακόμα και στις ονοματοδοσί-ες χωριών με ονόματα ανύπαρκτων αγίων, αφ’ ετέρου δε είναι απίθανο και παντελώς απίστευτο να διανοηθούμε ότι ο υπόδουλος ελληνισμός, που στους οργισμένους εκεί-νους καιρούς η πίστη τους στο Θεό και στους Αγίους Του ήταν η μόνη τους καταφυγή και στήριγμα, να αμφισβητούν, να μαλώνουν με-ταξύ τους και να μην δέχονται ομόγνωμα την ονομασία του χωριού τους με το όνομα του προστάτη τους Αγίου Ευθυμίου, που τον εί-δαν μπροστά τους ολοζώντανο, τους ενθάρ-ρυνε στις δύσκολες ημέρες της καταστροφής του χωριού τους από τον μεγάλο σεισμό και τους διαβεβαίωσε ότι θα τους προστατεύει.

Άλλωστε το όνομα Μυονία και Μυνιά δεν το διαδέχθηκε το όνομα Αηθυμνιά και Αγια-θυμιά, αλλά το όνομα Αγία Ευθυμία και θα χρειάστηκε οπωσδήποτε να περάσει αρκε-τός χρόνος, ποιος ξέρει πόσα χρόνια αργότε-ρα, για να καταλήξει στη γλώσσα του απλού κόσμου ως “Αηθυμνιά” και “Αγιαθυμνιά”.

Οπωσδήποτε, θεωρείται βέβαιο, ότι από συνήθεια και προπάντων από τους απλούς ανθρώπους, να χρησιμοποιούσαν και το προηγούμενο, το παλαιό όνομα, παράλληλα με το νέο, αφού τέτοιες αλλαγές δεν περ-νούν στον πολύ κόσμο από μέρα σε μέρα, χωρίς όμως τούτο να σημαίνει ότι υπήρξε αμφισβήτηση του νέου ονόματος από ένα μέρος των κατοίκων, τους «παλαιόφρονες» και άρνηση να αποδεχθούν το νέο όνομα του χωριού τους.

Για παράδειγμα, από το 1927 η Βιτρινίτσα μετονομάστηκε σε Τολοφών, τα Μαραζιά από το 1933 σε Δαφνοχώρι, ο Βελενίκος από το 1955 σε Ελαία, η Ξυλογαϊδάρα από το 1958 σε Αγιο Σπυρίδωνα, η Κίσσελη από το 1940 σε Πάνορμο κ.ο.κ. και όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις στις συζητήσεις του κόσμου, τα χωριά αυτά και πολλά άλλα ακόμα μνημονεύονται από τους κατοίκους τους, αλλά και από άλλους κατοίκους της περιοχής, με τα παλαιά τους ονόματα.

Επίσης, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε σή-μερα ως αμφισβήτηση των νέων ονομάτων των χωριών τους και γκρίνιες και έριδες με-ταξύ των κατοίκων της Τριτέας, του Ελαιώ-να, του Προσηλίου, του Δροσοχωρίου, του Αγίου Κων/νου και πολλών άλλων χωριών που και σήμερα, πολύ συχνά στον καθημε-ρινό τους λόγο, χρησιμοποιούν, παράλληλα με τα νέα ονόματα των χωριών τους και τα αντίστοιχα παλαιά, Κολοπετινίτσα, Τοπόλια, Σεγδίτσα, Κολοβάτα, Σεργούνι, Σάλονα κ.λπ.

Η πιθανή αείποτε χρήση για το χωριό μας των όρων “Αηθυμνιά” και “Αγιαθυμνιά”, δεν σημαίνει ότι το όνομα του χωριού μας, ακόμα κι’ αν χρησιμοποιούνταν και στον γραπτό λόγο, όπως και σήμερα μπορεί να συμβαίνει, είχε


παύσει να είναι Α γ ί α Ε υ θ υ μ ί α. Έτσι, για παράδειγμα, επειδή και σήμερα μιλάμε για Ιτιά, Ξο, Σαλονίκη, Γιάννενα, Έπαχτο, Μορ-φιά, Βαγγελιώ, Βγενειά, δεν σημαίνει ότι τα παραφθαρμένα αυτά ονόματα είναι πια τα νέα τους ονόματα και ότι εγκαταλείφθηκαν τα αντίστοιχα επίσημα ονόματα Ιτέα, Χρυσό, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Ναύπακτος, Ευμορ-φία, Ευαγγελία, Ευγενία κ.ο.κ.

Μάλιστα, στο «Χρονικό του Γαλαξειδίου» έχουμε να παρατηρήσουμε ότι ο χρονικο-γράφος προκειμένου για το νέο όνομα του χωριού μας, χρησιμοποιεί την φράση «ονο-μάσασι Αγίαν Ευθυμίαν», δηλαδή δημόσια, επίσημα καθαρά του έδωσαν το όνομα Αγία Ευθυμία, ενώ για το παλαιό όνομα Μυονία δεν χρησιμοποιεί το ρήμα ονομαζόταν, αλλά την φράση «το ελέγασι Μυνιά». Δη-λαδή έτσι το έλεγε ο κόσμος, έτσι ακουγό-ταν, έτσι το είχε ακούσει ο χρονικογράφος, διατύπωση που ενισχύει τις αμφιβολίες μας αν πραγματικά το όνομα Μυνιά υπήρξε ποτέ όνομα του χωριού μας.

Στην πιθανολόγηση, κατά το σχολιαζόμενο άρθρο, ότι ονόμασαν το χωριό μας Αγία Ευ-θυμία και όχι Άγιο Ευθύμιο για να καταλήξει Αηθυμνιά και Αγιαθυμνιά και να ικανοποι-εί έτσι «ηχητικά» τους παλαιόφρονες προ-πάτορές μας επειδή ομοιάζει με το παλαιό όνομα «Μυνιά», έχουμε να παρατηρήσουμε ότι ο συντάκτης του άρθρου κρίνει εκ του αποτελέσματος και παίρνει το ζητούμενο ως δεδομένο. Άρα, για κάποιον άλλο λόγο το χωριό μας, προς τιμήν και δόξαν του Αγίου Ευθυμίου, ονομάστηκε Αγία Ευθυμία και όχι Άγιος Ευθύμιος.

Όσον αφορά το όνομα “Μ υ ν ι ά” που χρησιμοποείται σε όλες τις προσεγγίσεις του ερωτήματος για το όνομα του χωριού μας ως βασικό στοιχείο και λαμβάνεται πά-ντοτε υπόψη στις πιθανολογήσεις, έχουμε να παρατηρήσουμε τα ακόλουθα:

Στην μακραίωνη ιστορία του χωριού μας μόνον Μ Ι Α φορά το συναντάμε με το όνομα αυτό.

Αναφέρεται στο «Χρονικό του Γαλαξειδί-ου». Όμως, προ του 1580 και έκτοτε μέχρι και σήμερα δεν το ξαναβρίσκουμε πουθενά το χωριό μας με το όνομα αυτό σε κάποιο άλλο ιστορικό στοιχείο, έγγραφο, επιγραφή κ.λπ. και οπωσδήποτε ποτέ δεν ακούστηκε στον προφορικό λόγο. Αν, υποτίθεται, ότι το όνομα Μυνιά είχε διαδεχθεί και αποτε-λούσε συνέχεια του ονόματος Μυονία, ως νεώτερο, μεθύστερο τούτου, έπρεπε να είχε επικρατήσει έκτοτε, εν τούτοις δεν επέζησε στο πέρασμα του χρόνου, αν φυσικά υπήρ-ξε τέτοιο όνομα για το χωριό μας, σε αντί-θεση με το αρχαιότερό του όνομα Μυονία, που μέχρι και σήμερα ακόμα το συναντάμε, χωρίς καμιά διακοπή από τους αρχαιοτά-τους χρόνους σε γραπτά κείμενα και στον προφορικό λόγο στο χωριό μας και στην εγγύτερη περιοχή μας. Τί μεσολάβησε, λοι-πόν, και δεν ξανασυναντάμε, στο διάβα

τόσων αιώνων, το χωριό μας με το όνομα αυτό; Μήπως δεν υπήρξε ποτέ για το χωριό μας το όνομα “Μ υ ν ι ά”; Τον δρόμο για μια πιθανή προσέγγιση της απάντησης στο ερώτημα αυτό μας τον δείχνει ο ιστοριοδίφης Κων/νος Σάθας στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του “Χρονικού του Γαλαξειδίου” το 1865.

Γράφει, λοιπόν, ο Γαλαξειδιώτης ερευνητής, μεταξύ των άλλων σχολίων του για το Χρονικό: «…Ο χαρακτήρ της γραφής παριστά ιδιάζόν τι. Αι ανορθογραφίαι βρίθουσιν εν εκάστω στίχω, ενιαχού δε και εν εκάστη λέξει. Ο εν τω Χρονικώ τούτο μνημονευόμενος Ευθύμιος Ιερομόναχος, δεν φαίνεται ο αρχικός τούτου συντάκτης. Το αμέτρητο πλήθος των ανορθο-γραφιών, η παντελής αδαημοσύνη της γλώσ-σης καταδείκνυσι αυτόν ως αντιγραφέα αδέ-ξιον, τούτου συνταχθέντος αναμφιβόλως υπό άλλου οπωσούν ειδήμονος της γλώσσης και δυναμένου να αναγιγνώσκει τα εν τη Μονή τεθησαυρισμένα χρυσόβουλα και άλλα της Βυ-ζαντινής στριφνογραφίας έγγραφα…». Γιατί, λοιπόν, να μην αποδεχθούμε την εκδοχή ότι ο ανορθόγραφος αντιγραφέας του Χρονικού, Ιερο-μόναχος Ευθύμιος Πενταγιώτης, με την “παντελή αδαημοσύνη της γλώσσης” και “ τας ανορθο-γραφίας πού βρίθουσιν εν εκάστω στίχω ενια-χού δε και εν εκάστη λέξει”, δεν παρέλειψε κατά την αντιγραφήν του ονόματος Μ υ ο ν ί α ένα <όμικρον> και να μας προέκυψε, με παρατονι-σμόν, το… «νέο» όνομα του χωριού μας Μυνιά;

Αν πάλι το όνομα “Μυνιά” δεν είχε προκύψει από λάθος του ανορθόγραφου αντιγραφέα αλλά από την ανέκαθεν συνηθιζόμενη συντόμευση-παραφθορά των λέξεων με συγκοπή τους από έκθλιψη φωνήεντος στην καθομιλούμενη από τον λαό γλώσσα, για ευκολότερη και γρηγορότερη προφορά τους, αφ’ ενός μεν θα έπρεπε να είχε επιζήσει μέσα στο χρόνο αφ’ ετέρου δε τούτο δεν θα εσήμαινε ότι το όνομα του χωριού μας είχε παύσει τότε να είναι Μ υ ο ν ί α. Για παράδειγμα, αν κάποτε, ύστερα από πολλά χρόνια, οι επίγο-νοί μας συναντήσουν τους χρησιμοποιούμενους και σήμερα, ακόμα και στον γραπτό λόγο, όρους για το χωριό μας Αηθυμνιά και Αγιαθυμνιά, δεν νομίζω ότι θα μπορούν και θα πρέπει να ισχυ-ρίζονται και να γράφουν ότι στην εποχή μας το όνομα του χωριού μας είχε παύσει να είναι Αγία Ευθυμία.

Ύστερα απ’ όλα τα παραπάνω δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε με βεβαιότητα και να γράφουμε ότι κάποτε το όνομα του χωριού μας ήταν “Μυ-νιά”.

Κατ’ ακολουθίαν και συμπερασματικά η σκέψη και η πιθανότητα ότι το χωριό μας, μετά τον κατα-στρεπτικό σεισμό του 1580, δεν ονομάστηκε Άγι-ος Ευθύμιος αλλά Αγία Ευθυμία για να καταλήξει Αηθυμνιά και να ομοιάζει “ηχητικά” με το “Μυ-νιά” και να ικανοποιεί ένα μέρος των ανθρώπων του χωριού μας, κ α τ α ρ ρ ί π τ ε τ α ι.

Για την ανάδειξη και τεκμηρίωση των λόγων για τους οποίους το χωριό μας, προς τιμήν και δόξαν του Αγίου Ευθυμίου, ονομάστηκε Αγία Ευθυμία και Όχι Άγιος Ευθύμιος, εφ’ όσον δεν βρήκαμε οποιαδήποτε άλλα ιστορικά στοιχεία,

στην προσπάθεια αυτή ζητήσαμε την γνώμη φωτισμένων λειτουργών της Εκκλησίας:

Μου έγραφε σχετικά στην επιστολή του ο μακαριστός Μητροπολίτης Κορίνθου Παντε-λεήμων: «…Χωριά με ονόματα ανύπαρ-κτων Αγίων δεν υπάρχουν και έτσι η περί-πτωση του χωριού σας είναι μοναδική. Το όνομα Αγία Ευθυμία το επέβαλαν προφα-νώς οι κάτοικοι...και τούτο έγινε από επί-δραση, άγνωστο εκ ποίας αιτίας…».

Ο λογιώτατος Ιερομόναχος και βραβευμέ-νος από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του «Μεταξύ Ουρανού και Γής» Θεόκλητος Διονυσιάτης βραχύλογα μου απαντά στην από 17-11-2000 επιστολή του: «Αναζητεί-στε απάντηση στο ερώτημά σας στο όνο-μα τον βίον και την πολιτείαν του Αγίου σας».

Αρχίζουμε, λοιπόν, την έρευνά μας από το όνομα του Αγίου Ευθυμίου και πρωτί-στως από το όνομα Ε υ θ υ μ ί α, το δεύ-τερο συνθετικό του ονόματος του χωριού μας: Το όνομα Ε υ θ υ μ ί α δεν προέρχεται από το όνομα του Αγίου μας. Ήταν γνωστό από τους αρχαίους, τους προχριστιανικούς χρόνους και σήμαινε την προσωποποίηση της εύθυμης κατάστασης, της αγαλλίασης, της βαθειάς ευχαρίστησης, την διάθεση για χαρά, την ιλαρά διάθεση, μάλιστα δε ο Πίνδαρος την αναφέρει ως την θεά των συ-μποσίων κοντά στον Δία και στις Μούσες. Άγαλμά της είχε στήσει ο τύραννος Διονύ-σιος στην Ηράκλεια του Πόντου, ενώ στις Ερυθρές βρέθηκε βάθρο αγάλματός της με αναθεματική πλάκα. Κατά τον Δημόκριτο “Ε υ θ υ μ ί η” είναι η πνευματική και ψυ-χική ευστάθεια, ικανοποίηση και γαλήνη, προερχόμενη από την έλλειψη κάθε φόβου και κάθε δεισιδαιμονίας και αποτελεί υπέρ-τατο αγαθό, φρόνηση, χάρη στην οποία ο άνθρωπος αντιπαρέρχεται τις αντιξοότητες και τους κλυδωνισμούς της ύπαρξής του και πετυχαίνει την πλήρη πνευματική και ψυχική ικανοποίηση, την ε υ θ υ μ ί α.

Επίσης, στην αρχαιότητα υπήρχε και το όνομα “Εύθυμος” που σήμαινε τον καλό-καρδο, τον χαρούμενο καθώς και το όνομα “Ε υ θ ύ μ ι ο ς” που σημαίνει αυτόν που δίνει, που φέρνει την χαρά, την ε υ θ υ μ ί α.

Το όνομα “Ε υ θ υ μ ί α” δινόταν, από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ως βαπτι-στικό όνομα, χωρίς όμως να προέρχεται ή να έχει σχέση με τον Άγιο Ευθύμιο, όπως συμβαίνει στο χωριό μας με την Ευθυμία, όνομα το οποίο δίνεται προς τιμήν του πο-λιούχου του χωριού μας Αγίου Ευθυμίου. Μέχρι τώρα, στο εορτολόγιο της Εκκλησίας μας δεν τιμάται κάποια Αγία με το όνομα Ευθυμία, σε αντίθεση με το όνομα Ευθύμιος με το οποίο τιμάται μια πλειάδα από Δέκα Τρεις Αγίους και Οσίους, εκτός του Αγίου Ευθυμίου του χωριού μας.

Οπωσδήποτε πρέπει να γίνει διάκριση με-ταξύ των ονομάτων “Ευθυμία” με το όνο-μα της οποίας δεν τιμάται κάποια αγία και


1919

“Ε υ φ η μ ί α” με το όνομα της οποίας τιμάται στις 16 Σεπτεμβρίου η Αγία Με-γαλομάρτυς της Εκκλησίας μας Ευφημία. Μάλιστα, υπάρχει και χωριό που φέρει το όνομά Της στην Επαρχία Σάμης του Νομού Κεφαλληνίας.

Αν εντρυφήσουμε στη Βιογραφία του Αγίου Ευθυμίου και ειδικώτερα σε όσα αναφέρονται στη γέννησή Του και την ονοματοδοσία Του, τότε, θα οδηγηθούμε στην απάντηση του ερωτήματος γιατί δη-λαδή το χωριό μας ονομάστηκε Αγία Ευθυ-μία και όχι Άγιος Ευθύμιος:

Ο Βίος του Αγίου Ευθυμίου, γραμμένος με ιδιαίτερη χάρη από τον Αββά Κύριλλο τον Σκυθοπολίτη, αποτελεί μαρτυρία αληθι-νού ανθρώπου για κάθε εποχή, αφ’ ενός μεν γιατί ο Κύριλλος είναι αποδεδειγμένης σο-βαρότητας και αξιοπιστίας συγγραφέας, αφ’ ετέρου δε διότι έζησε στη Μονή του Αγίου Ευθυμίου και έγραψε μόνον ογδόντα περί-που χρόνια από την κοίμηση του Αγίου μας.

Ο ίδιος τονίζει ότι όσα γράφει τα συνέλεξε σαν την φιλόπονη μέλισσα «παρά αληθευ-όντων αγίων και της ερήμου ταύτης -όπου έζησε ο άγιος- αρχαιοτάτων ανδρών... Με πολλή προσπάθεια και ολόθερμη προσευ-χή τα μάζεψα τρέχοντας από τόπο σε τόπο, τα συγκέντρωσα και τα έβγαλα από τον βυθό του χρόνου και της λησμοσύνης». Μάλιστα, αναφέρει χρονολογίες καθώς και ονόματα τόπων και προσώπων, ώστε να ελέγχεται η ακρίβεια των λόγων του.

Γράφει, λοιπόν, σχετικά με την γέννηση και την ονοματοδοσία του Αγίου Ευθυμίου: «Ο ουρανοπολίτης Ευθύμιος είχε γονείς τον Παύλο και την Διονυσία…Πατρίδα του ήταν η περίφημη πόλη της Αρμενίας Μελιτι-νή. Η ευλογημένη Διονυσία ζούσε αρκετά χρόνια με τον άνδρα της, ήταν όμως δυ-στυχείς, γιατί δεν αποκτούσαν παιδιά... Η επιθυμία τους όμως ν’ αποκτήσουν παιδί τούς οδηγούσε συχνά κοντά στον Θεό. Κάποτε πήγαν στον ιερό ναό του Αγίου εν-δόξου και καλλινίκου μάρτυρος Πολυεύ-κτου, που βρίσκεται κοντά στην πόλη. Μια νύχτα που ήταν μέσα στον ναό και προ-σεύχονταν, είδαν θεία οπτασία που τους είπε: «Ε υ θ υ μ ε ί τ ε, ε υ θ υ μ ε ί τ ε. Γιατί, να, ο Θεός θα σας χαρίσει ένα παιδί που θα φέρει το όνομα της ε υ θ υ μ ί α ς. Με την γέννησή του, ο Θεός που σας το χαρίζει, θα δώσει στις εκκλησίες του σαν δώρο την ε υ θ υ μ ί α. Όταν γεννήθηκε το παιδί το ονόμασαν Ε υ θ ύ μ ι ο και υποσχέθηκαν να το αφιερώσουν στον Θεό».

Και συνεχίζει ο βιογράφος Του: «…Ότι πράγματι αποδείχθηκε αληθινή η οπτασία, θα καταλάβουν οι αναγνώστες από το εξής: Ήταν η εποχή που επικρατούσε η μεγάλη αίρεσις του Αρειανισμού. Σαράντα χρόνια η Εκκλησία του Θεού βρισκόταν σε μεγάλη θλίψη. Οι υπερασπισταί της Ορθοδόξου Πίστεως καταδιώκονται. Παντού καταδυ-νάστευαν οι αρειανοί... Επρόκειτο μάλιστα

να ξεσπάσουν διωγμοί στους χρόνους του τυράννου Ιουλιανού του Παραβάτου και του Ουάλλη, που βασίλεψε μετά από εκείνον στο Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος. Τότε γεννήθηκε ο Ε υ θ ύ μ ι ο ς, που έχει το όνομα της χαράς και της Ε υ θ υ μ ί α ς…».

Και καταλήγει: «...Τον καιρό, λοιπόν, που ο Ευθύμιος μπήκε στον εκκλησιαστικό κατάλο-γο, σαν μέλος της Εκκλησίας, τότε και ο Μέγας Θεοδόσιος έλαβε το σκήπτρο της Ρωμαϊκής Αυ-τοκρατορίας. Έτσι ο Θεός δώρισε στη Ρωμαϊκή Πολιτεία και στις άγιες Εκκλησίες το μεγάλο δώρο της ειρήνης και της χαράς.

Και ήρθαν να συμφωνήσουν τα πράγματα με αυτά που δηλώνει το όνομα του Ευθυμίου και να επαληθεύσει η οπτασία και η προφητεία, όπως δόθηκε γι’ αυτόν στους γονείς Του, ότι με την γέννησή Του θα έλθει στην Εκκλησία η χαρά και η ε υ θ υ μ ί α».

Όπως, λοιπόν, ο γυιός του Παύλου και της Δι-ονυσίας ονομάστηκε, ύστερα από θεία οπτασία και προφητεία, Ευθύμιος επειδή με την γέννη-σή του έφερε την ανακούφιση, την χαρά και την ευθυμία στους δεινοπαθούντες χριστιανούς από τους αιρετικούς, έτσι και οι πρόγονοί μας ονό-μασαν το χωριό μας Α γ ί α Ε υ θ υ μ ί α από την χαρά, την ευχαρίστηση, την αγαλλίαση, την ουράνια ε υ θ υ μ ί α (αγία) που γεύτη-καν από την παρουσία του Αγίου Ευθυμίου και την παραμυθητική συμπαράστασή Του και την διαβεβαίωσή Του ότι θα τους διαφεντεύει (προστατεύει) και να μην φοβούνται πια, όταν περιφέρονταν άστεγοι και κατατρομαγμένοι μετά τον καταστρεπτικό σεισμό.

Μου γράφει σχετικά στην από 20-11-2000 επιστολή του, σε απάντηση ερωτήματός μου, ο αγιορείτης μοναχός Αλύπιος, συναξαριστής (βιογράφος αγίων), του Ιερού Κελλίου Αγίου Νικολάου-Οσίου Νικοδήμου Καψάλας Αγίου Όρους: «…Είδα προσεκτικά το γράμμα σου. Αυτό το οποίον βαθέως εις την αμαρτωλήν καρδίαν μου εκινήθη είναι το εξής: Το όνομα Ευθυμία (αγία) εδόθη διά την ψυχικήν παρη-γορίαν ήν εγεύθησαν από την εμφάνισιν του Αγίου. «Α γ ί α» δηλαδή ουράνια παρηγορία, χαρά, Ευτυχία, ε υ θ υ μ ί α. Άλλα στοιχεία, συγχωρείστε με, αδυνατώ ιστορικώς ή άλλώς πως να εύρω…».

Τους δύσκολους εκείνους χρόνους της μακραί-

ωνης βαριάς σκλαβιάς στους αλλόθρησκους Τούρκους, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας και ο κλήρος της στάθηκαν πάντα κοντά στο καταδυ-ναστευόμενο Χριστεπώνυμο πλήρωμά της και υπήρξαν παρήγοροι συμπαραστάτες, σκέπη τους και καταφυγή τους κι έτσι αγκαλιασμένοι, δε-μένοι αξεδιάλυτα, βάδισαν μονοιασμένοι μέσα στον χρόνο και άντεξαν τετρακόσια χρόνια δου-λείας. Ύστερα απ’ όλα τα παραπάνω μηδενίζεται κάθε άλλη υποθετική προσέγγιση στο γριφώδες ερώτημα για το όνομα του χωριού μας και μαζί καταρρίπτεται η προβαλλόμενη ως επικρατέστε-ρη, αλλά απίστευτη και εκτός κάθε λογικής άπο-ψη, δηλαδή της μετονομασίας του Χωριού μας σε Αγία Ευθυμία αντί σε Άγιο Ευθύμιο γιατί οι προ-

πάτορές μας διαφωνούσαν και δεν δέχονταν ομόθυμα και ομόγνωμα το όνομα Άγιος Ευ-θύμιος, αλλά ήθελαν το όνομα Αγία Ευθυμία για να καταλήξει σε Αηθυμνιά και να θυμίζει το πανάρχαιο όνομα του χωριού μας, Μυ-ονία-Μυνιά, που σοβαρά αμφισβητείται αν υπήρξε ποτέ τέτοιο όνομα για το χωριό μας.

Με δεδομένη, λοιπόν, αδιατάρακτη, την αδιάσπαστη ανά τους αιώνες σχέση της Ορ-θόδοξης εκκλησίας μας και του υπόδουλου Ελληνισμού, η θαυμαστή παρουσία του Αγί-ου Ευθυμίου στους περιφερόμενους άστε-γους και κατατρομαγμένους από τον κα-ταστροφικό σεισμό κατοίκους του χωριού μας, που είναι αδιαμφισβήτητη και έχει πια καταγραφεί ως ιστορικό γεγονός, ευαισθη-τοποίησαν σε μεγάλο βαθμό τους προπά-τορές μας και την εκκλησιαστική ιεραρχία της περιοχής. Και, προφανώς, μαζί με τις δοξαστικές και άλλες τιμητικές και ευχαρι-στηριακές εκδηλώσεις τους προς τον Άγιο, όπως και σήμερα συνηθίζεται σε περιπτώ-σεις από παραδεκτά και αναμφισβήτητα θαύ-ματα, θέλησαν ομόθυμα να επιδαψιλεύσουν την μεγάλη και διαιώνια τιμή προς τον Άγιο, συνδέοντες διαχρονικά άρρηκτα την θαυμα-στή ιστορική παρουσία Του με το χωριό μας δίνοντάς του το όνομα Αγία Ε υ θ υ μ ί α, από την ανακούφιση, την παρηγορία, την άγια χαρά και ε υ θ υ μ ί α που τους έδωσε ο Άγιος με την θαυμαστή παρουσία Του και την διαβεβαίωσή Του ότι θα τους προστα-τεύει.

Δικαίως καυχόμαστε για τον θεράποντα του Χριστού, Πολιούχο του Χωριού μας, Άγιο Ευθύμιο τον Μέγα και ευλόγως βαθιά τον ευλαβούμαστε ως προστάτη, κηδεμόνα και ασίγητον πρέσβυ υπέρ ημών προς τον Ύψιστο, κήρυκα της ενθέου ζωής, την οποία καθημερινά απομιμνήσκει.

Είθε, ο Άγιος Ευθύμιος να μας συμπαρα-στέκεται στους χρόνους που θάρχονται, όπως διαβεβαίωσε τους συναθλητές Του, λίγο πριν της μακαρίας κοίμησής Του: «Θα βρίσκομαι με το πνεύμα μου πάντοτε μαζί σας και μαζί με εκείνους που θα έρθουν μετά από σας, μέχρι της συντελείας των αιώνων».

Ακοίμητες ας είναι οι πρεσβείες Του προς τον Ύψιστον και αφειδώλευτη η αγάπη Του και βοήθειά Του προς τους ψελλίζο-ντες το Άγιο Όνομά Του και αγωνιζομέ-νους με πίστη και ευσέβεια να τους αγγί-ξει η Χάρη Του.

Σχετικά άρθρα του ιδίου:α. «Είχε ποτέ το χωριό μας το όνομα

“Μυνιά”;» Τ.122/2007 της Ετ.Φωκικών Με-λετών

β. «Γιατί Αγία Ευθυμία και όχι Αγιος Ευ-θύμιος;» Τ.124/2007 της Ετ.Φωκικών Με-λετών

γ. «Το όνομα του Χωριού μας» Φ. / 2013 της εφημ. «Φωκικοί Καιροί»


Εικόνες από τα φετινά

ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ…

Στα παρασκήνια. Σκηνή από την προετοιμασία

Η Έφη αιμοδότησε και οι φίλες της ήρθαν για συμπαράσταση

«Κοκκινάρι», ετοιμάζοντας τη σκηνή για το βράδυ

Η παράσταση τελείωσε. Άρχισε η μεταφορά των επίπλων…

Τσουβαλοδρομία γυναικών. Έτοιμες στην αφετηρία

Η νεολαία έδωσε το «παρών» και στο «Κοκκινάρι»

Παιχνίδι, καφές και στο βάθος η Ιτέα

Έπεσαν, αλλά το απολαμβάνουν…

Ήρθαν από νωρίς και τώρα το απολαμβάνουν

Τσουβαλοδρομία ανδρών

Και μετά άρχισαν οι ζεϊμπεκιές…Γέμισε η πλατεία για τα χορευτικά…και σε δράση

Το μικρό χορευτικό σε αναμνηστική φωτογραφία…


2121

Εικόνες από τα φετινά

ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ…

Μπορεί το τσουβάλι να του έπεφτε μεγάλο…

Βγήκαν τα κινητά για να προστεθούν οι βαθμοί

…κι άλλοι χοροί

…αλλά ο Αντώνης ήταν ο τελικός νικητής


Η πρώτη προσπάθεια να καταγραφούν τα τοπωνύμια, οι ονομασίες δηλαδή των τοποθε-σιών έξω από το χωριό, που όμως βρίσκονται μέσα στα διοικητικά του όρια, ξεκίνησε από τον αείμνηστο Ευθύμιο Ν. Σταθόπουλο, ξεχωριστό πνευματικό ανάστημα του τόπου μας, και όχι μόνο. Ποιος άλλος, άλλωστε, θα μπορούσε ν’ ασχοληθεί μ’ ένα θέμα που, εκ πρώτης όψε-ως, δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον; Κι όμως, μια απλή ανάγνωση αυτής της καταγρα-φής μάς δίνει πλούσια στοιχεία λαογραφίας, παλαιών ή και νέων ιδιοκτητών, γεωργικών ή ποιμενικών εγκαταστάσεων, του ανάγλυφου της περιοχής και άλλες χρήσιμες πληροφορίες. Ακό-μα έρχονται στο προσκήνιο ιστορικά γεγονότα, άμεσα συνδεδεμένα με τον χώρο στον οποίον αναφέρονται.

Ο Θύμιος, λοιπόν, με τη συνεργασία του θείου του Γιάννη Γλυμή (Ντερεκάκου), της Γιαννούλας Δρόλαπα-Σφέτσου και του Τάσου Θ. Δρόλαπα, κατάρτισε σχετικό κατάλογο 225 τοπωνυμίων, που με τη φροντίδα του τελευταίου και με τον τίτλο «Αηθυμιώτικα τοπωνύμια» δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα μας (φύλλο 16, σελ. 13).

Αξιόλογη εξ ίσου προσπάθεια είναι εκείνη του Θεόφιλου Ευθ. Αγαπητού – και μάλιστα επί χάρ-του-, που δημοσιεύτηκε επίσης στην εφημερίδα μας (φύλλο 83, σελ. 14-15) με τον τίτλο «Τοπω-νυμικός Χάρτης Αγίας Ευθυμίας» και αναφέρε-ται σε 207 τοπωνύμια.

Για τη σύνταξη του καταλόγου, που στη συ-νέχεια παρουσιάζουμε, λάβαμε επίσης υπόψη κείμενα συντοπιτών μας, που είδαν το φως της δημοσιότητας στ’ ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ ή και αλλού:

α΄. Η εκλεκτή συμπατριώτισσα και συνεργάτι-δα της εφημερίδας μας Έφη Κοκκίνη-Τσισκάκη στα θαυμάσια κείμενά της, που από δω είδαν το φως της δημοσιότητας, αναφέρει, χωρίς να ασχολείται ειδικά με το θέμα, τα ονόματα 43 το-πωνυμιών της περιοχής μας.

β΄. Ο αείμνηστος Παναγιώτης Ι. Δρόλαπας (1915-1997) στο βιβλίο του «Κατάθεση ζωής», που με τη φροντίδα των παιδιών του και των εγ-γονών του κυκλοφόρησε το 2005, καταγράφει 35 τοπωνύμια.

γ΄. Σε κείμενο του αείμνηστου, επίσης, Ανδρέα Ι. Γκομούζα, που με τη φροντίδα του Ζαχαρία Ηλιόπουλου και με τον τίτλο «Από το ημερολό-γιο ενός Αγιαθυμιώτη» δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμ. 1951 της 4-4-2011 (σ. 12) φύλλο της Αμ-φισσαϊκής εφημερίδας ΦΩΚΙΣ, παρουσιάζονται 17 συνολικά τοπωνύμια.

Ας προσθέσουμε εδώ και τις προσωπικές μας καταγραφές, που αποτελούν κατάλογο από 199 συνολικά τοπωνύμια.

Τα τοπωνύμια αυτά τα βάλαμε σε αλφαβητική

σειρά και σας τα παρουσιάζουμε. Ανέρχονται σε 330. Ο αριθμός αυτός δεν αποτελεί το αθροιστι-κό σύνολο των όσων προαναφέραμε, αφού τα περισσότερα απ’ αυτά αναφέρονται σε κείμενα δύο ή και περισσότερων καταγραφέων.

Ο κατάλογός τους ακολουθεί:

Α Αγία Τριάδα, Αγκαθιάς, Αγκαθόλουστρα, Αγκορτσούλα, Αγριοαμυγδαλιούλα, Αη-Βλά-σης, Αη-Θύμιος, Αη-Κωνσταντίνος, Αη-Λιάς, Αη-Νικόλας, Αη-Πολύκαρπος, Αη-Στάθης, Αϊτο-καθίστρα, Αϊτοφωλιά, Ακόνα, Αλαταριές, Αλ(ε)πότρουπες, Αλ(ε)πού, Αλωνάκι, Αμάλλια, (Α)μαραθιάς, Ανάθεμα, Ανάσκελο, Ανέμ Τσελεπί, Ανόϊ, Αντώνη Βορός, Αποσκερή, Αράμπαλη, Αργομοίρα, Αρνιόλυκος, Άρπος, Αυγό.

B Βαθύ Βορός, Βαλά Βορός, Βαλεστά ή Βελε-στά, Βαρνάβα στέρνα, Βασίλη λάκκος, Β’δοκιάς παλιοκάλυβο, Βερδέν, Βερπός, Βίγλες, Βιδότρυ-πα ή Φιδότρυπα, Βιτρίνα, Βλάμη, Βοϊδογούπα-τα, Βοροί, Βούρλα, Βραχάκι, Βρεχτός, Βρούχα, Βρωμοχώραφα.

Γ Γαϊδουροκλέφτης, Γαρδίκι, Γερανικόλας, Γεροδήμου μαντρί, Γερομήτρου χωράφι, Γιαμά κ’δέλα, Γιάννη Βορός, Γιδοκόπρι, Γκαβοτζάνος, Γλυμίνας πλαγιά, Γουρνοσπηλιά, Γωνιά.

Δ Δεδουσέϊκο αλώνι, Δεξαμενή, Διάσελα, Δίγανη, Δίτρουπα διψάρια, Δίτρουπη σπηλιά, Δραγατσά.

Ε Εκατράχη, Ελαφόκαστρο, Έξω Αλώνια, Έξω Τρύπη.

Ζ Ζαγκούτα κτήμα, Ζαγκουτιανά κτίρια, Ζάρλος, Ζαρτλάνη έλατος, Ζ’γουριάρη στέρνα, Ζεστανάκι.

Θ Θυμάρι.

Ι Ισώματα, Ιταλό(στον).

Κ Καβρίκα, Καζάς, Καθίστρα, Καινούργια σπίτια, Κακόρρεμα, Καλαντζή μαντρί, Καλογερι-κό, Καμμένα αυτοκίνητα, Καμνιώτισσα, Καναγέ-ϊκα μαντριά, Καναπίτσα, Καπ’νόβα κ’δέλα, Κα-πνοδοχέϊκη στέρνα, Καραλιάτικες, Καραούλια, Καρδάμης, Κάρκαρος, Καρναριά, Κάρτσακλου στέρνα, Κασαή γούπατο, Κασαμπά, Κασάρα έλατος, Καταβόθρα, Κατάρτι, Κατήφορος, Κα-τσαβέϊκα, Κάτω Αη-Λιούλης, Κάτω αλώνια, Κάτω περιστεριώνα, Καφρίτσα στέρνα, Κ’δέλα, Κ’δέλες, Κεντρώματα, Κεφαλή, Κίτρινη μαζά, Κίτσου στέρνα, Κοκκινάρι, Κοκκίνη αλώνι, Κοκκινόβραχος, Κοκκινότσαρχος, Κοκορέτσα, Κοκοφύκη λάκκα, Κολαρά λούζα, Κοντίναιβα, Κοντοπούρνι, Κοπρισά, Κορακόλιθος, Κορα-κοφωλιά, Κορομ’πλιές, Κοτζαμάν, Κούκος, Κούλουρας, Κουκοβάγια, Κουλλιογιώργη στέρ-

να, Κούμπαρα, Κουμπλάκι, Κούμπλας, Κουρ-τόλακκα, Κούσκι, Κούσκια, Κούτσιρου λάκκα, Κ’τσούρια, Κοφίνες, Κρυοπόταμος, Κωστή.

Λ Λάζαρ’(η)στου, Λαλλά στέρνα, Λαλλό-γιαννου λούζα, Λαλλόγιαννου μαντριά, Λαμπρό-ριζες, Λαρνάκι, Λάχη(του) το μαντρί, Λαχίδια, Λεμ’το πηγάδι, Λεστρίτσα, Λ’ζάρα, Λιαζόγιαν-νου τσαρδάκι, Λιαζοχρήστου στέρνα, Λιακό, Λιμανάκι, Λογγιές, Λούμπακας, Λούστρα, Λυ-κοχορός.

Μ Μαζές, Μακρινό, Μακρύ Κ’τσούρι, Μακρυά λούζα, Μακρυά πεζούλα, Μαλλιαρί-δη μαντριά, (Μαραθιάς), Μάρμαρα, Μαρμα-ρόλουζα, Μαρ’(του) τα πεζούλια, Μαρούτσου γούπατο, Μαύρη κοπρισά, Μαυρογιάννη στέρ-να, Μαυρόλογγος, Μαυροσπηλιά, Μαυροσυ-κιές, Μέγα Ίσωμα, Μεγαλιούστρα, Μέγα(του) το κοτρώνι, Μελίσσι, Μέργιαννη(στου), Μέσα αλώνια, Μέσα Ξαφάκια, Μεσαμπέλια μελισσο-μάντρι, Μέσα Τρύπη, Μέσα Φράσκο, Μεσ’νός ψώραχος, Μηχανή, Μνιάρες, Μολεμένη σπηλιά, Μοναχό δέντρο, Μπαλέτσου στέρνα, Μπαμπα-γενέ αλωνάκι, Μπαρουτοσπηλιά, Μπαχτούλαι-νας γούπατο, Μπαφατάκη αλώνι, Μπιστιλίνος, Μπιτσίρου στέρνα, Μπ’γα το γούπατο, Μπ’γατς (του) το αλώνι, Μπελίκινος, Μπελίκινου πηγάδι, Μπόη (του) το γούπατο, Μπούγαλη, Μπούφος, Μπρέφα μαντρί, Μπρουζέϊκο αλώνι.

Ν Ντάρα ρέμα, Ντόκτορ κτίρια, Ντουφέκη (του) το παλιόμαντρο (μαντρί).

Ξ Ξαστεριά, Ξαφακέϊκα μαντριά, Ξαφάκια, Ξεκοτρώνι, Ξερολίμνη.

Π Παλαμήδι, Παλιοβορός, Παλιούρα χω-ράφια, Παναγιά, Πάνω αλώνια, Πάνω περιστε-ριώνα, Πάπαλου μνήμα, Παππά λάκκος, Παππά λούζα, Παππού, Παράβολο, Πασσά πλάκα, Πά-τημα, Πατ’λιές, Πενταρμιές, Πέρα Πάντα, Πέρ-δικα, Περδιρίκος, Περιστεριώνα, Πετρόγουρνα, Πηγάδια, Πιτσαρέϊκα μαντριά, Πλάκα, Πλακο-λιθιές, Πλακωτή λεκάνη, Πλατιά λούζα, Πόρτες, Πουρνάρα, Πριόνια, Προβατά γούπατο, Προβα-τάς.

Ρ Ράλλη καλύβι, Ρέμματα, Ρεμματάκι, Ροϊ-διά, Ροϊδιάς γούπατο.

Σ Σαλπάρα κ’δέλα, Σαμάρια, Σάρρες, Σέπλο, Σιδερολίμνη, Σιδερόπορτο, Σκαλί, Σκασμάδα, Σκυούλες, Σκλάβας το παιδί, Σολδάτου κτήμα, Σουρματαριά, Σοχά, Σπαρτόλακκα, Σπαρτόρ-ραχη, Σπασμένη, Σπηλιά, Σπηλιούλα, Σπλήδια, Σταθά χωράφια, Σταϊκάκη στέρνα, Σταματάκι, Στενή, Στενή λωρίδα, Στενό, Στρογγυλόλακκος, Στρώμα, Σωριάς.

Τ Ταμπάκη στέρνα, Τζίβα σπηλιά, Τζίγαλη (του) το διψάρι, Τ’χιουνάκι, Τ’χιούνι, Τούμπα-νος, Τούρλα, Τρανός λάκκος, Τριβολιάρα,

Μικροτοπωνύμια της Αη-θυμιάς


2323

Τρίπορη, Τρούπα, Τρουπούλες, Τρύπη, Τρύπιο λιθάρι, Τσαβλέϊκα, Τσαγαλιές, Τσαγκαδάρη κα-τήφορος, Τσάκα μνήμα, Τσοκά, Τσοχά.

Υ Ύψωμα

Φ Φακή, Φάνη στέρνα, Φεγγαράκη πλα-γιά, Φέγγη το παλιόμαντρο, Φουρνέλλα στέρνα, Φράσκο, Φτελιά.

Χ Χαλασμένο ρέμμα, Χαλβάνια, Χαλιάδες, Χαμοπάσα, Χαραπατάλα πηγάδι, Χαριλάου στέρνα, Χαρχαγγελέ γραίκι, Χασιώτη πηγάδι, Χιλιάτικα μαντριά, Χοροστάσι, Χωρίς λακκούλα, Χωριού καλύβια, Χωστή, Χωστή σπηλιά.

Ψ Ψηλό κοτρώνι, Ψωριάρα.

Μερικά από τα τοπωνύμια που αναφέρθηκαν βρίσκονται στα διοικητικά όρια του χωριού μας, προς γειτονικούς τόπους. Άλλα πάλι, ελάχιστα, εμφανώς πρέπει να τοποθετηθούν στα όρια της Άμφισσας ή όμορων κοινοτήτων, συνδέονται όμως ιστορικά με τον τόπο μας και γι’ αυτό ανα-φέρονται. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την ιστορία για το νερό της Κούσκιας; Τα όρια μεταξύ των χωριών σήμερα δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, στο παρελθόν όμως υπήρξαν αιτία οξείας διαμάχης, ιδίως αν εκεί υπήρχε πηγή ή έστω μικροπηγή, τόσο χρήσιμη στους κτηνοτρό-φους. Ακόμα και εγκλήματα έχουν διαπραχθεί για τον λόγο αυτό. Θυμίζουμε την περίπτωση του πηγαδιού στον Μπελίκινο.

Τα τοπωνύμια αυτά είναι, κατά περιοχές, τα εξής: 1. Αγ. Πολύκαρπος (Σερνικάκι)2. Βερδέν (Βουνιχώρα)3. Γερανικόλας (Γαλαξίδι)4. Γιαμά κ’δέλα (Άμφισσα)5. Κεφαλή (Ιτέα)6. Κούμπαρα (Άμφισσα)7. Κούσκι (Άμφισσα)8. Κούσκια (Άμφισσα)9. Λυκοχορός (Βουνιχώρα)10. Μπελίκινος (Σερνικάκι)11. Μπελίκινου πηγάδι (Σερνικάκι)12. Πασσά πλάκα ( Καρούτες)13. Χαλβάνια (Βουνιχώρα)14. Χασιώτη πηγάδι (Άγιος Γεώργιος)

Πιθανόν να υπάρχουν κι άλλα, τα οποία εμείς τουλάχιστον αγνοούμε.

Είναι γνωστή και απ’ όλους παραδεκτή η προσφορά Σταθόπουλου στην διερεύνηση και καταγραφή της τοπικής μας ιστορίας, κυρίως για τους χρόνους του μεγάλου ξεσηκωμού του 1821. Στη δράση των καταγόμενων από τη Φω-κίδα, σ’ εκείνο τον τιτάνιο αγώνα της ζωής ή του θανάτου. Οι δύο τόμοι του βιβλίου του «Η ΦΩΚΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ» έχουν καταστεί κλασσικοί, είναι δε αδιανόητη η αναφορά στους χρόνους εκείνους χωρίς ν’ αντληθούν στοιχεία απ’ αυτούς.

Στο Ε΄ Παράρτημα του Β΄ ημίτομου του βιβλί-ου του (σελίδες 87-94) ο συγγραφέας ασχο-λείται με τα τοπωνύμια της Φωκίδας. Μάλιστα χρησιμοποιεί τον όρο «Μικροτοπωνύμια», δόκιμο στη γλώσσα των ασχολούμενων με αυτά τα θέματα, διαχωρίζοντας έτσι εκείνα που βρίσκονται σε ακατοίκητους τόπους, αγροτικές τοποθεσίες ή φυσικά χαρακτηριστικά εδάφους κι αποκαλούνται «μικροτοπωνύμια», ενώ τα τοπωνύμια κατοικημένων τόπων αποκαλού-νται «μακροτοπωνύμια». Βέβαια τίποτα δεν αποκλείει την αλλαγή χαρακτηρισμού, όχι όμως και την ονοματοδοσία της περιοχής. Έτσι το τοπωνύμιο «Καινούργια σπίτια» του χωριού μας ίσως κάποτε να ήταν μακροτοπω-νυμικό, ενώ τα «Πάνω αλώνια» ήταν μικροτο-πωνυμικό και σήμερα ασφαλώς, λόγω ανοικο-δόμησης, μπορεί και πρέπει να χαρακτηριστεί ως μακροτοπωνυμική τοποθεσία.

Από το τρίτομο «Γεωγραφικό Λεξικό Ελληνι-κών Τοπωνυμίων» της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ) κατέγραψε 530 φωκικά τοπωνύ-μια, από τα οποία τα 17 βρίσκονται μέσα στα δικά μας διοικητικά όρια. Είναι αυτά που στην κατάσταση που δημοσιεύουμε σημειώνονται με έντονα στοιχεία. Τα αναφέρουμε και πάλι, με την παρατήρηση ότι δίπλα στο καθένα αναγράφεται και το υψόμετρό του, όπως αυτό μνημονεύεται στο Γεωγραφικό Λεξικό.

1. Αγκαθιάς, 7002. Αη-Λιάς (Προφήτης Ηλίας), 1.8113. Αλωνάκι, 1.1004. Ελαφόκαστρο, 2805. Καναπίτσα, 4506. Κοκκινάρι, 1.9117. Κορομπλιές, 1.1008. Λαχίδια, 4809. Λούστρα, 48010. Σάρρες, 1.20011. Σπαρτόρραχη, 54012. Τ(υ)χιούνι, 1.84313. Τούρλα, 1.30014. Τρανός λάκκος, 42015. Τρύπη, 1.00016. Φτελιά, 55017. Χαραπατάλα πηγάδι, 300

Σημειώνουμε ότι ως Λούστρα (αριθμ. 9) ανα-φέρεται η «Μεγαλιούστρα» - υψόμετρο 480 μέτρα - και όχι η «Λούστρα» στην Τρύπη, της οποίας το υψόμετρο είναι 1.000 περίπου μέτρα, αφού το διπλανό της εξωκκλήσι της Αγίας Τριά-δας φέρει υψόμετρο 1.010 μέτρα.

Μεγάλος αριθμός μικροτοπωνυμίων αναφέ-ρεται στις δύο κυριότερες ενασχολήσεις των προγόνων μας: την κτηνοτροφία και την γεωρ-γία, άλλοτε ονομαστικά ή κατά σόγια και άλ-λοτε με γενική έννοια. Έτσι η λέξη «μαντριά» συναντάται (και με το όνομα του ιδιοκτήτη τους) 11 φορές και η «βορός» 5 όμοιες. Για την τελευταία ας θυμηθούμε τους στίχους του ποιητή του «βουνού και της στάνης», του Κ. Κρυστάλλη:

«Ήθελα να ’μουν τσέλιγκας να ’χω από παλιούρια βορόκαι στρούγκα από ροδάμι»

Η λέξη «βορός» ετυμολογείται ως ποιμνιο-στάσιο, κυρίως δε ως ο περιφραγμένος χώρος, όπου διανυκτερεύουν ζώα.

Ορισμένες περιοχές ονοματοδοτούνται από τις εκεί υπάρχουσες στέρνες (17 τον αριθμό). Οι περισσότερες ανήκαν σε κτηνοτρόφους, που τις χρησιμοποιούσαν για το πότισμα των κοπαδιών τους και λίγες, συνήθως κοντά στο χωριό, σε αγρότες, που ήταν χρήσιμες και για το πότισμα των οικόσιτων ζώων τους και για το πλύσιμο ρούχων.

Στην ονοματοδοσία των τοπωνυμίων του χω-ριού μας είναι έντονη η παρουσία των ονομά-των των συντοπιτών μας και όχι μόνο. Σε μια πρόχειρη έρευνα συναντήσαμε 78 ονόματα, από τα οποία τα 15 αναφέρονται με το κανονικό τους επώνυμο, τα 8 με το μικρό (βαφτιστικό) τους και τα υπόλοιπα 55 με τα παρατσούκλια τους.

Τα ονόματα αυτά των συμπατριωτών αναφέ-ρονται στο ανάγλυφο της περιοχής, σε γεωργι-κές ή ποιμενικές εγκαταστάσεις και σε ιδιοκτήτες εκτάσεων. Έτσι συναντήσαμε αλώνια, βορούς, γούπατα, γραίκια και τσαρδάκια, διψάρια, έλα-τα, καλύβια-κτίρια, κ’δέλες (στροφές), κοτρώνια και χωράφια-κτήματα. Βρεθήκαμε επίσης μπρο-στά σε λάκκες, λάκκους, λούζες, μαντριά, μελισ-σομάντρια, μνήματα και πεζούλες. Στον οπτικό μας ορίζοντα βρέθηκαν ακόμα στέρνες και πη-γάδια, πλαγιές, ρέματα και σπηλιές.

Εξ άλλου η ονομασία ενός τοπωνυμίου δεν πα-ραμένει σταθερή στο πέρασμα του χρόνου. Γε-γονότα που μπορεί να συμβούν, η ανέγερση κτι-σμάτων ή άλλα περιστατικά διαμορφώνουν νέες καταστάσεις και νέες ονοματοδοσίες. Σ’ αυτές, για παράδειγμα, μπορούν να συμπεριληφθούν οι τοποθεσίες Αγία Τριάδα, Καμμένα αυτοκίνη-τα, Κτήμα Ζαγκούτα, Κτήμα Σολδάτου, Ράλλη καλύβι και του Φουρνέλλα η στέρνα. Ασφαλώς υπάρχουν κι άλλες που δεν μπορέσαμε να εντο-πίσουμε.

Δεν μπορούμε τέλος να υποστηρίξουμε ότι αναφέρθηκαν όλα τα τοπωνύμια του τόπου μας. Έγινε μια προσπάθεια καταγραφής τους. Ευχής έργο θα είναι ν’ αποτυπωθούν σε χάρτη αριθμητικά και να γίνεται η αναζήτησή τους από σχετικό ευρετήριο (1-330). Η αναγραφή των τοπωνυμίων πάνω στον χάρτη πάσχει, χω-ρίς ασφαλώς ευθύνη του συντάκτη του, λόγω της πληθώρας των ονομάτων και της αδυναμί-ας ευανάγνωστης καταγραφής τους. Είναι τόσο πολλά, που πρέπει να γραφτούν σχεδόν το ένα πάνω στο άλλο.

Οι χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών, με τη βοήθεια και τις γνώσεις κυρίως παλιών τσελι-γκάδων του χωριού, έχουν το λόγο.

Ευθύμιος Κ. Γλυμής


Άλλο ένα από τα πολύ σημαντικά έγγραφα, που εντό-πισε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και μας απέστειλε ο π. Ιωάννης Καραμέρης από τη Λαμία, σας παρουσι-άζουμε σ’ αυτό το φύλλο των «Α.Ν.». Πρόκειται για μια κατάσταση γεωργών της Αγιαθυμιάς του 1856! Σ’ αυτήν αναφέρονται εκατόν τριάντα ένας (131) κάτοικοι του χωριού με την ηλικία του καθενός για την οποία στη συνέχεια θα αναλύσουμε γιατί έχουμε αρκετές επι-φυλάξεις.

Η κατάσταση έχει τίτλο «Γεωργοί του χωρίου Αγιαθυμιάς», είναι το πιο κοντινό έγγραφο στην Επα-νάσταση του 1821 με αναφορά τόσων πολλών ονομά-των και θεωρούμε ότι αποτελεί πολύ σημαντικό τεκμή-ριο για την ανθρωποσύνθεση του χωριού μας εκείνης της εποχής.

Ο κατάλογος προφανώς προέκυψε από την διενέρ-γεια της απογραφής του 1856, που θεωρείται η 14η επίσημη για το νέο ελληνικό κράτος, με πρώτη αυτή του 1828. Το συσταθέν το 1834 Γραφείο της Δημό-σιας Οικονομίας στο Υπουργείο Εσωτερικών, μέχρι το 1845, οργανώνει ετήσιες απογραφές περιοριζό-μενο στη συγκέντρωση στοιχείων για τους τομείς του Υπουργείου (πληθυσμός, βιομηχανία-βιοτεχνία, γεωρ-γία). Στη συνέχεια κάνει το ίδιο, αλλά σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα (1848, 1853, 1856). Ο κατάλογος που εξετάζουμε προέκυψε από την απογραφή του 1856.

Παρά τον πολύ άσχημο γραφικό χαρακτήρα του απογραφέα, μετά από μεγάλη προσπάθεια, θεωρούμε ότι έχουμε ταυτοποιήσει τους εκατόν δέκα οκτώ (118) αναφερόμενους στον κατάλογο, με κάποιες μικρές επι-φυλάξεις. Επίσης, αναφέρονται δύο ιερείς, ο παπα-Ιω-άννης και ο παπα-Δημήτρης που, όπως είναι φυσικό, είναι και γεωργοί. Για πρώτη φορά, σε έγγραφο εκεί-νης της εποχής, αναφέρονται και ένδεκα (11) γυναίκες, έστω και περιγραφικά π.χ. «Κοκκινόνυφη», Αντωνίου (χήρα) κ.λπ. Προφανώς ο προσδιορισμός, ως προς κά-ποιον άνδρα, σήμαινε ότι δεν υπήρχε άνδρας γεωργός στην οικογένεια είτε λόγω θανάτου (το πιο πιθανό) είτε λόγω άλλου επαγγέλματος.

Πέραν των ονοματεπωνύμων των γεωργών και ελαχί-στων πατρωνύμων, στην κατάσταση καταχωρείται και η ηλικία του καθενός. Κατά πόσο όμως οι αναφερόμε-νες ηλικίες είναι αξιόπιστες;

Σύμφωνα με τον Τ. Κατσιμάρδο (Εφημ. ΕΘΝΟΣ, 8 Δεκεμβρίου 2010): «‘’Λάθη’’, παραλείψεις και ‘’μαγει-ρέματα’’ στη συλλογή και την επεξεργασία απογραφικών στοιχείων παρατηρούνται ακόμα και από τα χρόνια του Όθωνα… Η λαϊκή καχυποψία απέναντι στις στατιστικές οφειλόταν σε δύο βασικούς λόγους: 1) φορολογικούς και 2) στρατολογικούς. Δεν ήταν αδικαιολόγητες οι φοβίες, αφού πράγματι οι απογραφικοί κατάλογοι, κατά καιρούς, είχαν χρησιμοποιηθεί τόσο για τον αριθμό των στρατεύσι-μων ανά περιοχή, όσο και για φορολόγηση…

…Κατά περίεργο τρόπο, ενώ οι αναλογίες ανδρών-γυναικών ήταν λογικές, στις ηλικίες 18-24 ετών η γυ-ναικεία υπεροχή ήταν συντριπτική. Αυτό συνέβαινε επειδή δεν δηλώνονταν πολλοί άνδρες, που είχαν στρατεύσιμη ηλικία…

…Κατά παράδοξο τρόπο σε πολλές απογραφές εμ-φανίζονταν οι ηλικίες των πολιτών να λήγουν συνήθως σε 0 ή 5. Η εξήγηση που δίνεται είναι ότι οι απογραφείς στρογγυλοποιούσαν τα δεδομένα μόνοι τους… Με τις ηλικίες παρατηρούνταν αρκετά ευτράπελα. Παροιμιώ-δης έμεινε η περίπτωση μάνας που είχε ηλικία μικρότε-ρη από την κόρη της».

Κάτω απ’ αυτό το πρίσμα θα πρέπει να δούμε κι εμείς

τις ηλικίες που αναφέρονται στην κατάσταση των γεωρ-γών. Έτσι, διαπιστώνουμε ότι στις ηλικίες 18-24 ανα-φέρεται μόνο ένας συγχωριανός μας! Σε ηλικίες που τελειώνουν σε 0 ή 5 αναφέρονται τα εκατό (100) από τα εκατόν τριάντα ένα (131) άτομα της κατάστασης! Κι απ’ αυτά τα ογδόντα δύο (82) αφορούν τέσσερις ηλικίες: τριάντα δύο (32) άτομα με ηλικία σαράντα (40) χρόνων, είκοσι δύο (22) με ηλικία σαράντα πέντε (45) χρόνων, ένδεκα (11) άτομα με ηλικία εξήντα (60) χρόνων και δέκα επτά (17) με ηλικία τριάντα πέντε (35) χρόνων, δηλαδή γεννημένα το 1821 όταν άρχιζε και η Επανά-σταση!!!

Όμως, πέραν όλων των παραπάνω που μας κάνουν ιδιαίτερα επιφυλακτικούς, ως προς την ακρίβεια της ηλικίας, για άτομα που βρίσκονται τόσο στην κατάστα-ση των γεωργών όσο και στον εκλογικό κατάλογο του 1865 (Α.Ν., φ. 84, σ. 37-39), διαπιστώσαμε μεγάλες αποκλίσεις στην ηλικία τους. Γι’ αυτό ας είμαστε επιφυ-λακτικοί στις αναφερόμενες ηλικίες.

Μερικές παρατηρήσεις, τώρα, ως προς τα επώνυμα τα οποία συναντάμε στην κατάσταση των γεωργών. Πιο πολλές φορές (6) συναντάμε το επώνυμο Αγαπη-τός και ακολουθεί το επώνυμο Ζαχαριάς με πέντε. Το επώνυμο Κυριάκης αναφέρεται τέσσερις φορές και τα επώνυμα Αλιζώτης, Βαρνάβας, Δεδούσης, Καλπούζος, Μάστορας, Ντούρος, Παναγιωτάκης, Παπαπαναγιώ-της και Σκαρίμπας από τρεις φορές. Από δυο φορές αναφέρονται τα επώνυμα Αγγελής, Αναγνωστόπουλος, Αργυρόπουλος, Γιαννόπουλος, Γλυμής, Δρόλαπας, Ζαγγούτας, Ηλιόπουλος, Καραμέρης, Καρανάσος, Κα-ψάλης, Κόλιας, Λαντανάκης, Μπαμπαγιανής (προφα-νώς Μπαμπαγενές), Ντάρας, Παυλόπουλος, Ποντίκης, Ρεζές, Τζαβάρας, Τζιτζιγιάννης (προφανώς Τζιτζιγάνος) και Φεγγαράκης. Τέλος, από μία καταχώρηση υπάρχει για τα επώνυμα Αθανασόπουλος (;), Αλεξανδρής, Ανα-στασίου, Δάσκαλος, Δημητρίου, Δια(γ)ούρτας, Ζαχα-ρογιαννόπουλος, Θεοχάρης, Καλοζόνης, Καραχάλιος, Καραχοντρός, Κατζαρέλης, Κατσίμπρας, Καυλέντζος, Κοκκίνης, Κωστόπουλος, Λουκόπουλος, Μανίκας, Μαρούτζος, Μηλιώτης, Μίχος, Μπούρας, Πανάκος, Παπαστάθης, Σεγγούνης, Σίμος, Σολτάτος, Σταθόπου-λος, Ταμπάκης, Τζοτόπουλος, Τζώνος, Τρύπης, Φωτιάς και Χατζής.

Κάποια από αυτά τα επώνυμα στη συνέχεια άλλαξαν. Έτσι, δυο επώνυμα πιθανολογούμε ότι ήταν παρα-τσούκλια τότε. Πιο συγκεκριμένα το Καλοζόνης πιθα-νόν αντιστοιχεί στο Καραμέρης και το Ταμπάκης στο Τηλιγάδας. Κάποια άλλα πήραν την κατάληξη –όπου-λος, όπως τα: Αναστασίου (έγινε Αναστασόπουλος), Δάσκαλος (έγινε Δασκαλόπουλος) και Θεοχάρης (έγινε Θεοχαρόπουλος). Από την άλλη τα Ζαχαρογιαννόπου-λος και Παυλόπουλος πρέπει να προήλθαν από τα Ζα-χαριάς και Παύλου αντίστοιχα, στα οποία, φαίνεται, ότι επανήλθαν, στη συνέχεια, οι απόγονοί τους. Τέλος, ο Σπύρος Κυριάκης του Ευθυμίου, που αναφέρεται στην κατάσταση γεωργών, φαίνεται ότι στη συνέχεια άλλαξε το επώνυμό του σε Αποστολάς και μ’ αυτό εμφανίζεται στον εκλογικό κατάλογο του 1865.

Στον κατάλογο, που σας παρουσιάζουμε, εμφανίζο-νται οι άρρενες γεωργοί κατά απόλυτη αλφαβητική σει-ρά. Ο κατάλογος κλείνει με τους δύο ιερείς-γεωργούς. Σημειώνουμε ότι ο πρώτος αναφερόμενος αριθμός εί-ναι ο αύξων αριθμός ταξινόμησης και ο δεύτερος είναι ο αύξων αριθμός με τον οποίο εμφανίζονται στην αρ-χική, πριν την επεξεργασία, κατάσταση. Ακολουθούν το επώνυμο, το όνομα, το πατρώνυμο (σε λίγες περι-πτώσεις αναφερόταν στην κατάσταση, στις υπόλοιπες

το αντλήσαμε από τον εκλογικό κατάλογο του 1865) και η ηλικία. Στην κατάσταση των γεωργών έχουν εντοπιστεί αρκετοί Αγιαθυμιώτες Αγωνιστές οι οποίοι αναφέρονται στο βιβλίο του Ευθυμίου Σταθόπουλου «Η Φωκίδα της Επανάστασης». Γι’ αυτούς υπάρχει μία ακόμη στήλη στην οποία καταχωρούνται (μέσα σε παρένθεση) ο αριθμός του καταλόγου αγωνιστών στον οποίο περιλαμβάνονται καθώς και ο αύξων αριθμός καταχώρησής τους στο βιβλίο. Έτσι, με (1/ΧΧΧ) είναι οι περιλαμβανόμενοι στο ΑΡΧΕΙΟ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ, με (2/ΧΧΧ) είναι οι αναφερόμενοι στα ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩ-ΝΟΣ, με (3/ΧΧΧ) είναι όσοι αναφέρονται στον κατά-λογο ΙΕΡΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΣ και τέλος με (4/ΧΧΧ) είναι οι περιλαμβανόμενοι στον κατάλογο ΣΩΜΑΤΑ ΟΠΛΑΡΧΗΓΩΝ.

Από την επεξεργασία της κατάστασης των γεωργών προκύπτουν αρκετά ενδιαφέροντα θέματα. Πρώτη δι-απίστωση ότι από το σύνολο των εκατόν είκοσι (120) ανδρών του καταλόγου οι εβδομήντα τρεις (73) ανα-φέρονται στο βιβλίο του Ευθυμίου Σταθόπουλου που προαναφέραμε, σε κάποιον από τους καταλόγους. Οπωσδήποτε εντυπωσιακό στοιχείο. Επίσης, για άλ-λους δύο, τον Δημήτριο Ανδρ. Ζαχαριά και τον Ανδρέα Ευθ. Κόλια, διατηρούμε κάποιες επιφυλάξεις, λόγω ηλικίας, αν είναι τα πρόσωπα που αναφέρονται στο βιβλίο. Απ’ αυτά τα εβδομήντα τρία (73) άτομα τα δέκα εννέα (19) αναφέρονται για πρώτη φορά σε κάποιο έγ-γραφο. Πρόκειται για τους: Γεώργιο Αγαπητό, Αναγνώ-στη Δημ. Αγγελή, Κων/νο Δημ. Αγγελή, Χαράλαμπο Αναγνωστόπουλο, Ζαχαρή Γιαννόπουλο, Ηλία Δεδού-ση, Ιωάννη Δρόλαπα, Ευθύμιο Ηλιόπουλο, Παναγιώτη Ηλιόπουλο, Ιωάννη Καψάλη, Αθανάσιο Λαντανάκη (ως Λανδάνης (;) αναφέρεται από τον Σταθόπουλο), Νικό-λαο Ντούρο, Ευστάθιο Παναγιωτάκη (ως Παναγιω-τόπουλος στο βιβλίο), Ευθύμιο Πανάκο, Αναγνώστη Παπαπαναγιώτη, Ευθύμιο Παπαπαναγιώτη, Ευθύμιο Τζαβάρα, Δρόσο Τζώνο και παπα-Ιωάννη. Επίσης, ο Ευθύμιος Ιωάν. Γιαννόπουλος (Γιαννακόπουλος σύμ-φωνα με το βιβλίο Σταθόπουλου) και ο Βασίλης Δημ. Δημητρίου δεν περιλαμβάνονται στον εκλογικό κατά-λογο του 1865 και περιλαμβάνονται σ’ αυτόν του 1879 (Α.Ν., φ. 31, σ. 2-4).

Πέραν των δέκα εννέα (19) αγωνιστών άλλα δέκα επτά (17) άτομα γίνονται γνωστά για πρώτη φορά αφού δεν περιλαμβάνονταν στους εκλογικούς καταλό-γους του 1865 και του 1879 που είχαν δημοσιευτεί σε παλιότερα φύλλα μας. Πρόκειται για τους: Ιωάννη Αγαπητό, Ευθύμιο Αθανασόπουλο (;), Ευθύμιο Δρόλα-πα, Ανδρέα Ζαχαριά, Ευθύμιο Καραμέρη, Παναγιώτη Καρανάσο, Γεώργιο Κόλια, Ευστάθιο Κυρ. Κυριάκη, Ευθύμιο Μάστορα, Ιωάννη Αντ. Μάστορα, Παναγιώ-τη Ντούρο, Δημήτριο Ταμπάκη, Ευθύμιο Τζαβάρα, Νικόλαο Τζιτζιγιάννη, Πέτρο Τζιτζιγιάννη, Νικόλαο Φεγγαράκη και παπα-Δημήτρη. Πιθανολογούμε ότι οι περισσότεροι δεν αναφέρονται, στους μεταγενέστε-ρους εκλογικούς καταλόγους, λόγω θανάτου, κάτι που προκύπτει κι από τις ηλικίες τους. Κάποιοι άλλοι, ίσως, μετοίκησαν ή άλλαξαν επώνυμο. Επίσης, ακόμη δύο άτομα, ο Ιωάννης Πετρ. Ρεζές και ο Κώστας Πετρ. Ρε-ζές δεν αναφέρονται στον εκλογικό κατάλογο του 1865 που ακολουθεί κι αναφέρονται στον μεταγενέστερο του 1879.

Μια άλλη διαπίστωση που κάναμε είναι ότι από τους εκατόν είκοσι (120) άνδρες γεωργούς μόλις οι σαράντα εννέα (49) αναφέρονται και στον εκλογικό κατάλογο του 1879. Δηλαδή είκοσι τρία (23) χρόνια αργότερα φαίνεται να έχουν αποδημήσει εις Κύριον οι εβδομή-

ΓΕΩΡΓΟΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΘΥΜΙΑΣ ΤΟ 1856


2525

ντα ένας (71)!Όπως προείπαμε, στην κατάσταση των γεωργών

που επεξεργαστήκαμε, συναντάμε, έστω και περιφρα-στικά, και ένδεκα (11) γυναίκες. Ας τις αναφέρουμε προσπαθώντας να ανιχνεύσουμε ποιες είναι. Με α/α 10 καταχωρείται η «Δημητρ. Κοκκινόνυφη», 35 ετών. Πιθανόν είναι χήρα Δημητρίου Κοκκίνη μιας και στους εκλογικούς καταλόγους του 1865 και του 1879 υπάρ-χει ο Ιωάννης Δημ. Κοκκίνης χωρίς να καταχωρείται ο πατέρας του. Το 1856 ο συγκεκριμένος ήταν ανήλικος αφού φαίνεται να έχει γεννηθεί το 1844. Με α/α 37 καταχωρείται η «Παναγ. Γ. Ποντικόνυφη». Προφανώς γυναίκα (ή χήρα) κάποιου Ποντίκη. Με α/α 64 υπάρχει καταχώρηση «χήρα Αγγελήνα». Στον εκλογικό κατάλο-γο του 1865 υπάρχουν παιδιά του Αναγνώστη Αγγελή και του Κωνσταντίνου Αγγελή και δεν υπάρχουν οι ίδιοι οι πατέρες τους. Συμπεραίνουμε ότι η «Αγγελή-

να» ήταν χήρα κάποιου από τους δύο. Με α/α 66 το όνομα μοιάζει με «Καραηλίνα» αλλά μάλλον είναι κάτι άλλο, αφού το επώνυμο Καραηλιάς δεν συναντάται στους εκλογικούς καταλόγους του 1865 και του 1879. Με α/α 67 υπάρχει «χήρα Ευθ. Αντωνίου». Πρόκειται για τη χήρα του αγωνιστή Ευθυμίου Αντωνίου. Με α/α 90 αναφέρεται «Παναγ. Κοτζότενα». Μάλλον ήταν γυ-ναίκα (ή χήρα) Παναγιώτη Κοτζώτα αφού στον εκλο-γικό κατάλογο του 1865 υπάρχει Δημήτριος Παναγ. Κοτζώτας. Με α/α 102 υπάρχει η «Πέτρενα Αναστασί-ου», προφανώς χήρα του αγωνιστή Αναστασόπουλου (Αναστασίου) Πέτρου. Με α/α 106 και 107 υπάρχουν η «Πετρ. Παυλόνυφη» και η «Ανδρούσα (;) Παυλό-νυφη». Η πρώτη νύφη του Πέτρου Παύλου κι η άλλη νύφη κάποιου άλλου Παύλου. Με α/α 114 είναι μια ακόμη «νύφη» χωρίς να μπορούμε να ξεχωρίσουμε κάποιο άλλο στοιχείο. Τέλος, με α/α 122 αναφέρεται

η «Ηλιούσα Γιαννόνυφη», ίσως νύφη κάποιου Γιαννό-πουλου.

Ενώ για τα ονοματεπώνυμα των ανδρών δεν έχουμε πολλές επιφυλάξεις, για τις καταχωρήσεις που αφο-ρούν γυναίκες δεν μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιό-τητα, γι’ αυτό τα προαναφερθέντα είναι απλά μια προ-σπάθεια να τις προσδιορίσουμε.

Η κατάσταση των γεωργών της Αγιαθυμιάς του 1856 είναι ένα πολύ σημαντικό ιστορικό στοιχείο. Ευχαρι-στούμε θερμά, για ακόμη μια φορά, τον π. Ιωάννη Κα-ραμέρη που το «αλίευσε» και μας το απέστειλε.

Θα συνεχίσουμε στο επόμενο φύλλο μας παρουσι-άζοντας κι άλλα από τα πολύ ενδιαφέροντα έγγραφα που μας απέστειλε ο π. Ιωάννης.

Σπύρος Ευστ. Κυριάκης

1 32 Αγαπητός Αθανάσιος Αγαπητού 35 2 76 Αγαπητός Γεώργιος 60 (1/1)3 77 Αγαπητός Δημήτριος Αγαπητού 63 (2/3)4 31 Αγαπητός Ευθύμιος Αγαπητού 40 (2/4)5 75 Αγαπητός Ιωάννης 45 6 118 Αγαπητός Παναγιώτης Αγαπητού 56 (2/5)7 62 Αγγελής Αναγνώστης Δημητρίου 53 (2/6)8 63 Αγγελής Κων/νος Δημητρίου 45 (2/7)9 86 Αθανασόπουλος (;) Ευθύμιος 60 10 26 Αλεξανδρής Ευθύμιος Ιωάννη 25 11 28 Αλιζώτης Γεώργιος Ιωάννη 45 12 30 Αλιζώτης Δημήτριος Ευσταθίου 35 13 79 Αλιζώτης Νικόλαος Παναγιώτη 60 (2/41)14 85 Αναγνωστόπουλος Ιωάννης Αναγνώστη 45 (2/49)15 83 Αναγνωστόπουλος Χαράλαμπος 56 (1/65)16 101 Αναστασίου (Αναστασόπουλος) Παναγιώτης Αναστασίου 40 (2/68)17 9 Αργυρόπουλος Δημήτριος Αργύρη 45 (2/124)18 8 Αργυρόπουλος Νικόλαος Ιωάννη 42 (2/125)19 25 Βαρνάβας Γεώργιος Βαρνάβα 40 (2/146)20 127 Βαρνάβας Ευθύμιος Βαρνάβα 45 (1/169)21 128 Βαρνάβας Κων/νος Βαρνάβα 42 22 5 Γιαννόπουλος (Γιαννακόπουλος) Ευθύμιος Ιωάννη 42 (2/259)23 121 Γιαννόπουλος Ζαχαρής 40 (2/263α)24 61 Γλυμής Αναγνώστης Αθανασίου 70 (1/318)25 105 Γλυμής Ευθύμιος Γλυμή 45 (1/319)26 49 Δάσκαλος Ζαχαρής Γεωργίου 25 27 57 Δεδούσης Αναγνώστης Δεδούση 54 (2/339)28 59 Δεδούσης Ηλίας 48 (2/343)29 58 Δεδούσης Κων/νος Δεδούση 45 (2/340)30 81 Δημητρίου Βασίλης Δημητρίου 40 (2/354)31 55 Διαγούρτας Κων/νος Ευσταθίου 50 (2/377)32 53 Δρόλαπας Ευθύμιος 55 33 52 Δρόλαπας Ιωάννης 60 (2/391)34 129 Ζαγγούτας Νικόλαος Σίδερη 30 35 15 Ζαγγούτας Τριαντάφυλλος Νικολάου 40 (2/416)36 7 Ζαχαριάς Ανδρέας 60 37 13 Ζαχαριάς Γεώργιος Δημητρίου 45 (1/444)38 11 Ζαχαριάς Δημήτριος Ανδρέα 40 39 12 Ζαχαριάς Ιωάννης Δημητρίου 40 40 117 Ζαχαριάς Παναγιώτης Ανδρέα 40 41 4 Ζαχαρογιαννόπουλος (Ζαχαριάς) Σπύρος Ιωάννη 40 (2/430)42 33 Ηλιόπουλος Ευθύμιος 40 (2/459)43 34 Ηλιόπουλος Παναγιώτης 35 (2/460)44 119 Θεοχάρης (Θεοχαρόπουλος) Ιωάννης Θεοχάρη 30 45 115 Καλοζόνης (Καραμέρης;) Παναγιώτης Δεδούση 45 (2/589)46 56 Καλπούζος Ευστάθιος Θεοδώρου 45 (2/526)47 41 Καλπούζος Ιωάννης Θεοδώρου 50 (1/553)48 40 Καλπούζος Νικόλαος Θεοδώρου 58 (2/527)49 84 Καραμέρης Ευθύμιος 45 50 116 Καραμέρης Ηλίας (;) 42 51 124 Καρανάσος Ευθύμιος Παναγιώτη 45 (2/602)52 6 Καρανάσος Παναγιώτης 65 53 109 Καραχάλιος Ηλίας Πονήρη 60 (2/618)54 69 Καραχοντρός Γεώργιος Ευσταθίου 40 (2/619)55 29 Κατζαρέλης Αθανάσιος Ιωάννη 40 56 96 Κατζίμπρας Δημήτριος Ιωάννη 65 (3/542)57 45 Καυλέντζος Ιωάννης Ανδρέα 65 (2/501)58 130 Καψάλης Ευθύμιος Ιωάννη 28 59 74 Καψάλης Ιωάννης 50 (2/689)60 120 Κοκκίνης Ευθύμιος Κων/νου 45

61 78 Κόλιας Ανδρέας Ευθυμίου 35 62 65 Κόλιας Γεώργιος 56 63 113 Κυριάκης Ευστάθιος Κυριάκη 45 64 87 Κυριάκης Νικόλαος Κυριάκη 40 (2/894)65 72 Κυριάκης (Αποστολάς) Σπύρος Ευθυμίου 25 66 68 Κυριάκης Σπύρος Κυριάκη 40 (2/895)67 126 Κωστόπουλος Ζαχαρής Κων/νου 53 (2/918)68 89 Λαντανάκης (Λανδάνης;) Αθανάσιος 60 (2/947)69 88 Λαντανάκης Λουκάς Ιωάννη 65 70 54 Λουκόπουλος Ευθύμιος Λουκά 40 (2/1001)71 91 Μανίκας Παναγιώτης Ευσταθίου 45 (2/1052)72 50 Μαρούτζος Νικόλαος Ευσταθίου 56 (2/1080)73 22 Μάστορας Αντώνιος 65 74 110 Μάστορας Ευθύμιος 40 75 23 Μάστορας Ιωάννης Αντωνίου 35 76 16 Μηλιώτης Δημήτριος Ανδρέα 45 77 14 Μίχος Ζαχαρής Ιωάννη 20 78 17 Μπαμπαγιανής Γεώργιος Ιωάννη 32 79 18 Μπαμπαγιανής Ευθύμιος Ιωάννη 35 80 35 Μπούρας Δημήτριος Ανδρέα 60 (2/1240)81 20 Ντάρας Αναγνώστης Νικολάου 40 (2/1302)82 21 Ντάρας Γεώργιος Νικολάου 38 (2/1303)83 95 Ντούρος Ευθύμιος Κων/νου 40 (2/1313)84 97 Ντούρος Νικόλαος 60 (2/1314)85 98 Ντούρος Παναγιώτης 58 86 2 Παναγιωτάκης (Παναγιωτόπουλος;) Γεώργιος Παναγιώτη 42 87 1 Παναγιωτάκης (Παναγιωτόπουλος;) Δημήτριος Παναγιώτη 55 (2/1350)88 3 Παναγιωτάκης Ευστάθιος 58 (2/1351)89 94 Πανάκος Ευθύμιος 45 (2/1371)90 48 Παπαπαναγιώτης Αναγνώστης 56 (2/1498)91 47 Παπαπαναγιώτης Ανδρέας Παναγιώτη 38 (2/1499)92 46 Παπαπαναγιώτης Ευθύμιος 40 (1/1389)93 51 Παπαστάθης Ιωάννης Ευσταθίου 40 (4/1132)94 111 Παυλόπουλος (Παύλου;) Ευθύμιος Παύλου 43 (2/1542)95 112 Παυλόπουλος (Παύλου;) Πέτρος Παύλου 48 (2/1543)96 71 Ποντίκης Δημήτριος Γεωργίου 37 97 70 Ποντίκης Ευθύμιος Γεωργίου 40 (2/1604)98 123 Ρεζές Ιωάννης Πέτρου 45 99 19 Ρεζές Κώστας Πέτρου 35 100 99 Σεγγούνης Παναγιώτης Κων/νου 56 (2/1671)101 24 Σίμος Παναγιώτης Σίμου 58 (2/1689)102 60 Σκαρίμπας Γεώργιος Ηλία 40 103 42 Σκαρίμπας Δρόσος Ηλία 35 104 44 Σκαρίμπας Ηλίας Γεωργίου 60 (2/1704)105 73 Σολτάτος Νικόλαος Ανδρέα 60 (2/1721)106 100 Σταθόπουλος Ηλίας Ευσταθίου 35 (3/1482)107 27 Ταμπάκης (Τηλιγάδας;) Δημήτριος 40 108 43 Τζαβάρας Ευθύμιος 40 (2/1816)109 82 Τζαβάρας Ευθύμιος 35 110 104 Τζιτζιγιάννης Νικόλαος 40 111 103 Τζιτζιγιάννης Πέτρος 45 112 36 Τζοτόπουλος Ιωάννης Τσοτάκη 35 113 39 Τζώνος Δρόσος 40 (1/1724)114 80 Τρύπης Ευθύμιος Παναγιώτη 58 (2/1944)115 92 Φεγγαράκης Κων/νος Νικολάου 45 (2/1960)116 93 Φεγγαράκης Νικόλαος 38 117 38 Φωτιάς Ηλίας Ευθυμίου 40 (2/1985)118 125 Χατζής Ηλίας Δημητρίου 40 (2/2011)119 131 παπα Δημήτρης 45 120 108 παπα Ιωάννης 70 (1/1344)


ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Μια ακόμα φωτογραφία από το αρχείο του πρωτοπόρου συμπατριώτη μας φωτο-γράφου αείμνηστου Στάθη Στελίγκου, κατορθώσαμε να εξασφαλίσουμε. Εμφανίζει το καμένο σπίτι της δασκάλας Ζωής Μπουκαούρη-Διαούρτα.

Η φωτογραφία έχει ληφθεί από το κάτω μέρος της Κεντρικής μας εκκλησίας, από τη «μαραβίτσα» κι εκτός από το κατεστραμμένο σπίτι εμφανίζει και μέρος του Ιερού Ναού.

Το πότε «τραβήχτηκε» η φωτογραφία δεν μπορεί με ακρίβεια να προσδιοριστεί. Πά-ντως πριν από το 1953, αφού ο Ναός εμφανίζεται χωρίς το δεξιό του καμπαναριό (αυτό που φιλοξενεί το ρολόι), που κατασκευάστηκε το 1953 (Πρακτικό εκκλ. Συμβουλίου 20 της 21-6-1953).

Υπάρχει η πληροφορία ότι πριν από το 1930 το ισόγειο του αρχοντικού χρησιμοποι-ήθηκε, για άγνωστο χρονικό διάστημα, ως δημοτικό σχολείο θηλέων.

Ανακατασκευάστηκε και ενοικιάστηκε. Χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία δασκάλου (Βασ. Τσιμέκα) και της οικογένειας του μακαριστού ιερέα του χωριού π. Δημητρίου Κ. Νικολόπουλου. Αργότερα περιήλθε στον φαρμακοποιό Ηλία Κ. Διαούρτα κι απ’ αυτόν στην θυγατέρα του Ευθυμία (Μίκα) και τον σύζυγό της Απόστολο Αξαρλή, οι οποίοι το κατεδάφισαν και ανήγειραν ένα όμορφο σύγχρονο σπίτι.

Η φωτογραφία, σε μεγέθυνση, βρίσκεται στο «ταβερνάκι της Γιούλης», την οποία θερ-μά ευχαριστούμε για την παραχώρηση.

Γ.

Με αίσθημα σεβασμού και ευθύνης έρχεται στη δημοσιότη-τα, για πρώτη φορά, το σκίτσο του ονομαστού κλεφταρματολού Αστραπόγιαννου, από την Αγία Ευθυμία Φωκίδας.

Με το σκίτσο αυτό, η καλλιτέχνις Ελεάνα Χαβιαρά, της Σχολής Καλών Τεχνών, ασχολήθηκε από το 2011 λαμβάνοντας υπόψη ιστορικά, περιβαλλοντικά, αλλά και ανθρωπολογικά στοιχεία που προέκυπταν κατά τη διάρκεια δημιουργίας του πορτραίτου.

Έτσι, αφού πρώτα βρήκαμε τις ρίζες του – Ιωάννης Δημητρί-ου – και το σπίτι του, το παλιό του «Λέφα» (Ευθ. Λ. Γκομούζα), κοντεύει, σιγά-σιγά, να ολοκληρωθεί – και μετά την παρουσί-αση του σκίτσου του – το χρέος μας προς έναν από τους πιο γνωστούς, πανελληνίως, κλεφταρματολούς του 18ου αιώνα που κατάγεται από το χωριό μας.

Ζαχαρίας Ηλιόπουλος

ΑΣΤΡΑΠΟΓΙΑΝΝΟΣ

ΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Κινητό ΣταθερόΣΠΥΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Πρόεδρος 6943070765 210 7512061ΑΝΘΟΥΛΑ ΓΛΥΜΗ-ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ Αντιπρόεδρος 6976036942 - ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΚΟΛΛΙΑΣ Γεν. Γραμματέας 6948272721 210 7779112ΒΑΣΩ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ Ταμίας 6932236478 210 8219421ΒΑΣΩ ΔΡΟΛΑΠΑ Μέλος 6939667131 210 9510439ΣΤΑΘΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Μέλος 6946815040 210 7512061ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΑΛΛΑ Μέλος - 210 3619311

Για οποιοδήποτε θέμα του Συλλόγου, μπορείτε να επικοινωνείτε με κάποιο από τα μέλη του Δ.Σ. στα αναφερόμενα του καθενός τηλέφωνα ή στο τηλέφωνο του Συλλό-γου: 210 3250354.


2727

Με αίτησή τους «κάτοικοι και φίλοι των Πεντεορίων» προς την Βουλευ-τή Φωκίδας Ασπασία Μανδρέκα, την Αντιπεριφερειάρχη Φωκίδας Παναγιώτα Γαζή και τον Δήμαρχο Δελφών Νικό-λαο Φουσέκη, την οποία κοινοποίησαν μεταξύ άλλων και στον Σύλλογό μας, ζητούν να υλοποιηθεί παλαιά πρόταση του πρώην Προέδρου των Πεντεορί-ων Ευθ. Κοντούλη, για την κατασκευή μνημείου, για τον Αστραπόγιαννο και το Λαμπέτη, στην περιοχή Παλάτια των Πεντεορίων.

Ο Σύλλογός μας, μόλις έλαβε την σχετική αίτη-ση των φίλων και γειτόνων, θεώρησε σκόπιμο να βάλει τα πράγματα, εξ αρχής, στη θέση τους για να μην υπάρξουν προβλήματα στο μέλλον, όπως έχει γίνει σε ανάλογες περιπτώσεις.

Δημοσιεύουμε την αίτηση των Πεντεοριτών καθώς και την σχετική παρέμβαση του Συλλό-γου μας προς τους προαναφερθέντες φορείς.

ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕΟΡΙΩΝ

Οι παρακάτω υπογράφοντες Πεντεορίτες και φί-λοι των Πεντεορίων, γνωρίζοντας τις ευαισθησίες σας σε ιστορικά θέματα μνήμης και θύμησης, θέ-λουμε να σας υποβάλλουμε την παρούσα πρότα-ση, κάνοντας γνωστά τα παρακάτω.

Γνωρίζουμε ότι η ιστορία καταγράφει μέσω του γραπτού λόγου τα γεγονότα που ο λαός ή οι λαοί έζησαν σε διάφορους περιόδους της ζωής τους τα οποία χρησιμοποιούνται ως πηγές γνώσης, πληροφόρησης, παραδειγματι-σμού και φρονηματισμού.

Αν ανατρέξουμε σε ιστορικές πηγές, όπως, σε όλες τις εγκυκλοπαίδειες στα λήμματα Αστραπό-γιαννος, Λαμπέτης και Πεντεόρια θα δούμε ότι στην περιοχή Παλάτια των Πεντεορίων υπάρχουν οι τάφοι των θρυλικών αρματολών Αστραπόγιαν-νου και Λαμπέτη. Γνωστοί στο πανελλήνιο από το συγκινητικό επεισόδιο του θανάτου τους. Τους ανωτέρω θρυλικούς αρματολούς κατέγραψαν και τίμησαν,

1) Η ιστορία αφού μνημονεύονται σε όλες τις ιστορικές πηγές και εγκυκλοπαίδειες.

2) Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης που ύμνησε το συγκινητικό επεισόδιο του θανάτου τους, διά του βαθυνόητου μνημόσυνου ποιήματός του υπό τον τίτλο ο Αστροπόγιαννος.

3) Ο Ελληνικός κινηματογράφος με την πα-ραγωγή του Νίκου Τζήμα το 1970, με πρωτα-γωνιστή το Ν. Κούρκουλο, με το πανελλήνια γνωστό και βραβευμένο έργο, υπό τον τίτλο ο Αστραπόγιαννος. Αποσπάσματα του οποίου

ελήφθησαν από την περιοχή Παλάτια των Πε-ντεορίων.

4) Το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι δεν έμεινε ασυγκίνητο μπροστά στο μεγαλείο του ήρωα. Σε πρώτη εκτέλεση η Ξανθίππη Καραθανάση ύμνησε, με τη μελωδική φωνή της, τα κατορ-θώματά του.

Ενώ στην εκπαιδευτική κοινότητα, το επικό αυτό ποίημα προσφέρεται για ανάλυση και εργασίες.

Απομένει η πολιτεία να τιμήσει τους θρυλι-κούς αρματολούς υλοποιώντας την κατατεθεί-σα πρότασή μας.

Το χρωστάμε στους θρυλικούς αρματολούς, στο μέλλον της πατρίδας μας και στις γενιές που έρχονται.

Έχουμε ιερό καθήκον και υποχρέωση να αναδεικνύουμε, να τιμούμε και να προβάλ-λουμε ιστορικά γεγονότα της πατρίδας μας και όχι μόνο. Ας παραδειγματιστούμε από άλλες περιοχές του τόπου μας και άλλα κράτη, χω-ρίς ιστορία που αναζητούν και αναδεικνύουν γιορτές για να προβάλλουν τον τόπο τους.

Οι πρόγονοί μας, μας δίδαξαν ότι με τόλμη και αποφασιστικότητα μεγαλούργησαν την Ελ-λάδα.

Με την ελπίδα ότι θα ικανοποιήσετε το αίτημά μας αυτό σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Συνημμένα σας υποβάλλουμε σε φωτοτυπία ιστορικό υλικό.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΓΙΟΕΥΘΥΜΙΩΤΩΝ

Προσφάτως περιήλθε σε γνώση μας η από 18 Σεπτεμβρίου 2012 «Αίτηση κατοίκων και φίλων των Πεντεορίων» προς εσάς με θέμα: «Επαναφορά παλαιάς πρότασης, του πρώην προέδρου των Πεντεορίων Ευθ. Αθ. Κοντούλη, για την κατασκευή μνημείου στην περιοχή Πα-λάτια των Πεντεορίων». Με αυτή την επιστολή τους οι συμπαθείς συνδημότες μας αιτούνται την κατασκευή μνημείου, στην περιοχή Πα-λάτια, προκειμένου να τιμηθούν ο θρυλικός Αγιαθυμιώτης προεπαναστατικός Αγωνιστής Αστραπόγιαννος και το πρωτοπαλίκαρό του ο Βουνιχωριώτης Λαμπέτης.

Με αυτή μας την παρέμβαση, εκπροσω-πώντας την Αγία Ευθυμία, την γενέτειρα του Αστραπόγιαννου, θέλουμε να διευκρινίσουμε ορισμένα πράγματα προκειμένου να αποφευ-χθούν παρεξηγήσεις που θα δημιουργήσουν προβλήματα στο μέλλον αλλά και να προλά-βουμε τυχόν βεβιασμένες ενέργειες.

Κατ’ αρχάς είναι θεμιτό ένας τόπος να θέλει να τιμήσει κάποιο γεγονός που θεωρεί ότι έχει συμ-βεί εντός των ορίων του. Εκείνο, όμως, που δεν

είναι θεμιτό είναι να θέλει να οικειοποιηθεί έναν ήρωα που δεν έχει κάποια σχέση μ’ αυτόν.

Δεν είναι δυνατόν οι κάτοικοι ενός χωριού, στη συγκεκριμένη περίπτωση των Πεντεορίων, άσχετου με τον ήρωα, με την επίκληση επιχει-ρημάτων όπως η κινηματογραφική ταινία «Ο Αστραπόγιαννος», η οποία δεν έχει σχέση με την ιστορική διαδρομή του αγωνιστή, ή ότι θάφτηκε κάπου στην περιοχή Παλάτια, να θέ-λουν να τον τιμήσουν υπερκερώντας σε ενδι-αφέρον, σεβασμό και τιμή το χωριό του, την Αγία Ευθυμία, και τους έως σήμερα απογό-νους του που επιθυμούν να τον τιμούν και να τον καμαρώνουν στο πατρικό του σπίτι στην Αγία Ευθυμία.

Όσον αφορά το χωριό μας, την Αγία Ευθυ-μία, έχει εδώ και χρόνια ξεκινήσει προσπάθεια ανάδειξης των Αγωνιστών του. Ο Σύλλογος μας, το 2003, εξέδωσε το βιβλίο «ΒΡΥΚΟΛΑ-ΚΑΣ - ΚΩΣΤΑΝΤΑΡΑΣ -ΑΣΤΡΑΠΟΓΙΑΝΝΟΣ, Οι μεγάλοι Αγιαθυμιώτες κλεφταρματολοί του 18ου αιώνα». Στο βιβλίο αυτό, πέραν των στοιχείων για τους άλλους αγωνιστές και των σχετικών λογοτεχνικών αναφορών, υπάρχουν ιστορικά στοιχεία των Τάκη Λάππα και Αρι-στοτέλη Βαλαωρίτη, για τον Αστραπόγιαννο και για την Αγιαθυμιώτικη καταγωγή του. Εί-ναι κάτι, άλλωστε, που δεν αμφισβητείται από κανέναν. Επίσης, μετά από έρευνα του συντο-πίτη μας Ζαχαρία Ηλιόπουλου, από το 2000, έχουν βρεθεί οι απόγονοί του, έχει ταυτοποι-ηθεί το ονοματεπώνυμό του (Γιάννης Δημη-τρίου) κι έχει εντοπισθεί το πατρικό του σπίτι όπου, μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμ-βουλίου Άμφισσας, το 2009, τοποθετήθηκε σχετική αναμνηστική πλάκα. Παράλληλα έχει ανατεθεί, εδώ και δυο χρόνια, σε καλλιτέχνη η σκιαγράφηση του πορτραίτου του μέσα από ιστορικά και φυσιογνωμικά στοιχεία που προ-σκομίστηκαν. Ήδη, αυτό είναι έτοιμο κι έχει παραδοθεί. Όπως μπορεί να διαπιστώσει κα-νείς, η Αγία Ευθυμία δεν έχει μείνει αδρανής ως προς τον θρυλικό Αστραπόγιαννο, ένα από τα πιο ονομαστά τέκνα της.

Εν κατακλείδι, θεωρούμε ότι οι όποιες ενέργειες για να τιμηθεί ο ήρωας αφορούν, πρωτίστως, την γενέτειρά του και τους απογόνους του. Όποιες άλλες ενέργειες, μπορούν να γίνουν σε συνεννό-ηση με την γενέτειρα αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αποτελέσουν πρωτοβουλία των φορέων του Νομού. Θα είναι κάτι που μπορεί να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα και να απο-τελέσει αιτία προστριβών στο μέλλον. Γι’ αυτό, στην προκειμένη περίπτωση, παρακαλούμε να μην αναλάβετε πρωτοβουλίες που παραβλέπουν τον τόπο καταγωγής αλλά και την ιστορική δια-δρομή των ηρωικών μορφών του Αστραπόγιαν-νου και του Λαμπέτη.

ΑΣΤΡΑΠΟΓΙΑΝΝΟΣ ΚΑΙ… ΠΕΝΤΕΟΡΙΑ


Δεν ξέρω τι μπορείτε να ξέρετε για το σόι μας και το χωριό μας, γι’ αυτό βρίσκω χρήσιμη μία αναδρομή στις ρίζες μας. Και πρώτα λίγα λόγια για το χωριό μας.

Το χωριό μας υπάρχει από την αρχαιότητα με το όνομα Μυωνία. Ο Θουκυδίδης την αναφέρει με αφορμή κάποιο περιστατικό του Πελοποννησιακού πολέμου το 427 π.Χ. σαν κώμη των Οζολών Λοκρών. Οι Εσπέριοι ή Οζώλαι ή Οζολοί Λοκροί, σε αντίθεση με τους Εώους ή Οπουντίους ή Επικνημι-δίους Λοκρούς δηλαδή τους κατοίκους της σημερινής επαρχί-ας Λοκρίδας, κατοικούσαν στην ενδοχώρα της βόρειας ακτής του Κορινθιακού από την Άμφισσα μέχρι την Ναυπακτία.

Περισσότερα γράφει ο Παυσανίας στα Φωκικά. Η Μυωνία είχε ιερό του Ποσειδώνα, άλσος αφιερωμένο στους μειλί-χιους Θεούς κι’αναφέρεται ότι είχαν σημειώσει ολυμπιακή νίκη. Δεδομένου ότι ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι οι κώμες των Οζολών Λοκρών ήσαν ατείχιστες, συμπεραίνουμε πως η ακρόπολη, τα τείχη και τα οχυρά που σώζονται στην Με-γαλιούστρα, στα Καινούργια Σπίτια και στα Μάρμαρα θ’ανε-γέρθηκαν μεταγενέστερα, στη διάρκεια της Αιτωλικής Συμπο-λιτείας της οποίας και οι Οζολοί ήσαν μέλη. Κατά καιρούς έχουν βρεθεί τάφοι της εποχής και ευρήματα υπάρχουν στο Μουσείο των Δελφών.

Με το όνομα Μυωνία παρεφθαρμένο σε Μυνιά φθάνου-με ως το 1580. Σύμφωνα με το χρονικό του Γαλαξιδίου, τη χρονιά αυτή, μεγάλος σεισμός κατάστρεψε την περιοχή και την Μυνιά της οποίας οι κάτοικοι πήραν τα βουνά. Τότε σε κάποιον απ’ αυτούς εμφανίστηκε ο Αϊθύμιος και τους σύστη-σε να γυρίσουν στο χωριό να το κτίσουν και δεν πρόκειται να ξαναπάθουν από σεισμό. Γύρισαν, έστησαν το χωριό και φαίνεται πως ο Γεροκορδέλης, όπως λένε σκωπτικά οι Αϊθυ-μιώτες τον Άγιό τους, τήρησε την υπόσχεσή του γιατί δεν ανα-φέρεται άλλη καταστροφή απ’ όλους τους μεγάλους σεισμούς που επακολούθησαν.

Συμπεραίνουμε πως είμαστε συνέχεια αυτών των αρχαί-ων Μυονέων, γιατί στις διάφορες μετακινήσεις ούτε Σλάβοι ούτε Αρβανίτες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και οι Κατα-λανοί, όσο καιρό έμειναν στη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, τα μόνα ίχνη που άφησαν είναι μερικά κτίσματα στο Κάστρο της Άμφισσας. Και μετά την εξέγερση στην Κεντρική Ελλάδα το 1684-1700 κάτω από την ηγεσία του Καπετάν Κάρμα και του Επίσκοπου Σαλώνων Φιλόθεου που ήταν Αϊθυμιώτης, ο διωγμός που επακολούθησε ήταν μερικός και λίγοι κάτοικοι έφυγαν. Μεταξύ αυτών που έφυγαν ήταν και ο Δημήτρης Χα-ριτόπουλος αδερφός του Φιλόθεου που, πεθαίνοντας πρό-σφυγας στο Καταστάρι της Ζακύνθου, άφησε τη διαθήκη του εκλεκτό δείγμα νεοελληνικής γραφής. Φυσικά θα πρέπει να δεχτούμε πως αρκετά σόγια ήρθαν κι εγκαταστάθηκαν μετά την Επανάσταση στο χωριό, όπως οι Βαρναβαίοι απ’ το Αλπο-χώρι, οι Διαουρταίοι απ’ την Πενταγιού και οι Ντρέκηδες δε ξέρουμε από πού ήρθαν.

Το χωριό μας το 1814 είχε 60 νοικοκυριά και 300 ψυχές. Το 1861 είχε 931 ψυχές, το 1896 είχε 1510 ψυχές, το 1940 είχε 1528 ψυχές και το 1981 είχε 670. Τα ίδια χρόνια η Άμφισσα το 1814 είχε 6000 ψυχές, οι μισοί ήταν Τούρκοι. Το 1861 είχε 4394, το 1896 είχε 5416, το 1940 είχε 5466 και το 1981 είχε 7156. Η κάθετη πτώση του πληθυσμού του χωριού μας δεν οφείλεται μόνο σε οικονομικούς λόγους αλλά κυρίως στο κλί-μα που επικράτησε μετά την απελευθέρωση, που ολόκληρες οικογένειες αναγκάστηκαν να εκπατριστούν.

Η ζωή στο χωριό μας προπολεμικά χαρακτηριζότανε από ένα πλούσιο φάσμα οικογενειακών και κοινωνικών σχέσεων. Όλα και τα ατομικά περιστατικά γιορτές, γάμοι, βαφτίσια μέ-χρι τις γενικότερες εκδηλώσεις έπαιρναν την μεγαλύτερη δυ-νατή έκταση. Η διαδικασία του γάμου διαρκούσε απ’ τη μία Τετάρτη ως την άλλη με γλέντια και χαρές και στα δύο σπίτια. Τ’ Αϊθυμιού, από δέκα μέρες πριν, οι νοικοκυρές ετοίμαζαν τα σπίτια έτοιμες ν’ ανοίξουν σ’ όποιον γνωστό ή άγνωστο πα-νηγυριώτη χτυπούσε την πόρτα τους και τότε οι προσκυνητές ερχόντουσαν αποβραδίς γιατί δεν υπήρχε συγκοινωνία. Και προπαντός νταούλια και κλαρίνα το χωριό μας είχε δύο και τρεις ζυγιές. Το Κατσάτσο, το Πατακομήτρο, το Κολιοθανάση. Τις Αποκριές την πρώτη μέρα με τις ηρωικές μεταμφιέσεις, τις λερωμένες φουστανέλες, τα τσαπράζια και τα γιαταγάνια και τη καθαρή Δευτέρα με τα μουτζουρώματα, τα έξυπνα και τα

χοντρά αστεία τους και το κλείσιμο της ημέρας με τη φωτο-γραφία του Κατσαρούγα. Και το Πάσχα έδιναν και έπαιρναν οι χοροί, αρχίζοντας τα παλιότερα χρόνια με τον αντρειωμένο που τον χόρευαν οι γεροντότεροι μετά τη λειτουργία της αγά-πης, και τις τρεις μέρες και καμιά φορά και την Παρασκευή. Αλλά και όλο το χρόνο τα περισσότερα Σαββατοκύριακα σε κάποιο καφενείο κάποιο κλαρίνο θα το λάλαγε.

Σε μας τους Δρολαπαίους οι τίτλοι τιμής που μας κληρο-δότησαν οι πρόγονοι ήσαν: ΦΤΩΧΕΙΑ, ΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΝ-ΘΡΩΠΙΑ.

Πρώτος μας γενάρχης σημειώνεται στα προεπαναστατικά χρόνια, πριν έξι γενιές, ο ΔΡΟΛΑΠΑΣ. Το Δρόλαπας θα ήταν παρατσούκλι, που ετυμολογικά και εννοιολογικά προέρχεται από το υδρολαίλαψ. Το μικρό του όνομα ήταν Θεόφιλος, γιατί αυτό απαντάται στην Τρίτη γενιά και των δύο κλάδων. Πιθα-νολογείται το γεγονός οι Αγαπηταίοι, άλλο μεγάλο σόι στο χωριό, να είναι από την ίδια ρίζα.

Δεύτερη Γενιά: Λοιπόν ο Γενάρχης (Θεόφιλος Δρόλαπας) γέννησε το Ντόμ-

ζα (Ευθύμιος Θ. Δρόλαπας), το Νταλάκα (Αναστάσιος Θ. Δρό-λαπας) και τη Τζiβενα που παντρεύτηκε στην Κολοπετινίτσα (Τριταία).

Τρίτη Γενιά: Ο Ντόμζας έκανε το Ντομζοχρήστο (Χρήστος Ε. Δρόλα-

πας), το Μπιτσίρο Θεοφίλη (Θεόφιλος Ε. Δρόλαπας), το Νταλάκα Αναστάση (Αναστάσιος Ε. Δρόλαπας). Επίσης, τη Σίμενα, τη Στατηράκενα και τη Ντουραλέξενα.

Ο Νταλάκας έκανε το Νταλακοφίλη (Θεόφιλος Α. Δρό-λαπας), τον Παληκαρή Θύμιο (Ευθύμιος Α. Δρόλαπας) και το Μεζίγκα (Ιωάννης Α. Δρόλαπας). Επίσης, την Κοκοτίνα (Σκαρίμπα), την Κολέτσενα (Πανάκου), την Κρίκενα (Παύ-λου) και την Κρίτσενα (Μανίκα).

Τετάρτη Γενιά: Ο Ντομζοχρήστος έκανε το Ντομζοθύμιο (Ευθύμιος Χ.

Δρόλαπας, Μαντραβέλα), το Ντομζόγιαννο (Ιωάννης Χ. Δρόλαπας) και την Κονιακογεωργάκενα.

Ο Θεόφιλος Χ. Δρόλαπας (Μπιτσίρος), έκανε τον Ηλία Θ. Δρόλαπα (Μπιτσιροηλιά), τον Ευθύμιο Θ. Δρόλαπα (Μπι-τσιροθύμιο) και τον Ιωάννη Θ. Δρόλαπα (Μπιτσιρόγιαννο).

Ο Αναστάσιος Ε. Δρόλαπας (Τράκας) έκανε το Θύμιο Α. Δρόλαπα (Μπάλα), το Δρόσο Α. Δρόλαπα (Τρακοδρόσο) και το Θεόφιλο Α. Δρόλαπα (Τρακοφίλη). Επίσης, την Πα-ναγιού Α. Δρόλαπα (Σούφαινα-Δασκαλοπούλου) και τη Γιαννούλα Α. Δρόλαπα.

Η Σίμενα έκανε τον Πρέφα (Καραηλιά), τη Σιμογεώργε-να και τη Ζαχαρονικολάκενα.

Η Ντουραλέξαινα έκανε τη Δεκανέενα.Ο Θεόφιλος Ε. Δρόλαπας (Νταλακοφίλης) έκανε το Γιάννη

Θ. Δρόλαπα, το Θύμιο Θ. Δρόλαπα (Κατσαμπίκη) και τη Λιέρενα (Σκαρίμπα).

Ο Ευθύμιος Α. Δρόλαπας (Παληκαρής) έκανε τον Ηλία Ε. Δρόλαπα (Παληκαροηλιά), τον Παναγιώτη Ε. Δρόλαπα (Πα-ληκαροπαναγιώτη- «Κλαπατσαροπατέρας»), το Γεώργιο Ε. Δρόλαπα (Παληκαρογεώργη) και τον Ευστάθιο Ε. Δρόλαπα (Παληκαροστάθη), την Αθανασία Ε. Δρόλαπα (Κανταρού) Ζαχαρία Κωστόπουλου. Επίσης, το Γιάννη, το Δρόσο, το Θα-νάση, Ανάργυρο, το Θύμιο σύνολο δέκα αδέλφια και Γκου-σγκουβίνενα (Νίκο Λύτρα).

Ο Ιωάννης Α. Δρόλαπας (Μεζίγκας) έκανε το Δημήτριο Ι. Δρόλαπα (Μιζγκομήτρο), τη Μαρία Ι. Δρόλαπα (Μηζγκο-μαρία-Μανίκα), τον Ιωάννη Ι. Δρόλαπα (Μιζγκόγιαννο) και την Αγγέλω Ι. Δρόλαπα (Μιζγκαγγέλω) (Καραμέρη/Καπλά-νη).

Η Κοκοτίνα έκανε τον Κοκοτοθύμιο, το Γιαννάκη, τη Γκα-χοχαραλάμπενα (Λύτρα), την Πιτσαροπαναγιώτενα (Ποντί-κη), την Κλιφοπαναγιώτενα (Δασκαλοπούλου).

Η Κολέτσενα έκανε τον Κολετσοπαναγιώτη και την Κολε-τσοθυμία (Δασκαλοπούλου).

Η Κρίτσενα υιοθέτησε την ανιψιά της τη Μιζγκαγγέλω.Η Ευθυμία Α. Δρόλαπα (Κρίκενα-Αριστείδη Παύλου) έκα-

νε τον Κρικοφίλη, τον Κρικαριστείδη, τη Ρεζίνα.

“Και εμείς της Πέμπτης γενιάς από την Τρίτη γενιά γνωρί-σαμε τον Ντομζοχρήστο, την Ντομζοχρήστενα, την Νταλα-κοφίλενα και τη Τράκενα. Από την Τετάρτη γενιά ζει μόνο η Τρακοφίλενα 101 χρονών”.

Πέμπτη Γενιά: Ο Ντομζοθύμιος έκανε το Χρήστο (πέθανε στον Αμερικά-

νικο στρατό), τον Τάσο με τα παιδιά του και τ’αγγόνια του και τον Αργύρη με τα παιδιά του και τ’αγγόνια του.

Ο Ντομζόγιανος έκανε το Χρήστο, τη Σταθού, την Κανέλλα (Λάζου) τα παιδιά και τα εγγόνια της, τη Θυμία, την Πανα-γιού και τον Ηλία.

Η Κονιακογιωργάκενα έκανε τον Κώστα, τον Ηλία και το Θύμιο. Επίσης, τη Γιαννούλα Λουκοπούλου και την Πιπιλή.

Ο Μπητσιροηλιάς έκανε τη Σοφία, το Θεοφίλη (Νομάρχη), τα παιδιά του και τ’ εγγόνια του, τη Βιολέτα Γκαρέτσου (Γα-λαξίδι), το Κώστα και το Θύμιο (Καραμπέλα), τα παιδιά του και τ’ αγγόνια του.

Ο Μπιτσιροθύμιος έκανε το Θεόφιλο (παντρεύτηκε την Μαρία του Γεώργη Καραχονδρού, η οποία χήρεψε και ο πεθερός της την πάντρεψε με τον Νικόλαο Γκούλτα από τη Βουνιχώρα) και τον Αλέξη, τα παιδιά του και τ’αγγόνια τους.

Ο Μπιτσιρόγιαννος έκανε το Γεώργη, τα παιδιά του και τ’αγγόνια του. Το Θεοφίλη, τα παιδιά του και τ’αγγόνια του. Το Θύμιο (Κοραδάκιας), τα παιδιά του και τ’αγγόνια του.

Ο Θύμιος ο Μπάλας έκανε το Γιάννη, τον Τάσο και τη Γεωργού (Πηγαδά από Λαμία), τα παιδιά της και τ’αγγόνια της.

Ο Κυριάκος (Πέτας;) έκανε τον Παναγιώτη τα παιδιά του και τ’αγγόνια του. Την Τασούλα, την Ξάφω, το Θύμιο και τη Γιαννίτσα, τα παιδιά τους και τ’αγγόνια τους.

Ο Τρακοδρόσος, την Ελένη, τη Χρυσαφούλα και τον Πα-ναγιώτη, τα παιδιά τους και τ’αγγόνια τους.

Η Σούφαινα (Δασκαλοπούλου) τη Ζαφείρω, το Θύμιο, το Χρήστο, τα παιδιά τους και τ’αγγόνια τους, το Μίμη και τον Αντρίκο.

Η Γιαννούλα Βαϊδάνη τη Μαρία.Ο Παληκαροηλιάς έκανε το Δρόσο, το Θανάση και τη

Χρυσούλα με το γιο της τον Γιάννη. Ο Δρόσος και ο Θανά-σης μετανάστευσαν σε μικρή ηλικία στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και δεν γύρισαν πίσω.

Ο Παληκαροπαναγιώτης έκανε το Φώτη, το Θύμιο, τη Χρυσούλα (Κόλλια), τον Αργύρη, τα παιδιά τους και τ’αγ-γόνια τους.

Ο Παληκαρογεώργης έκανε δύο κόρες. Τη Σταθού Τσικνή και την Κούλα Καλτσή.

Ο Παληκαροστάθης τη Χρυσούλα (Λαλλά), το Θύμιο Δρό-λαπα (Σαλπάρα), τα παιδιά τους και τ’αγγόνια τους. Και τη Μαρία (πέθανε νέα).

Ο Κατσαμπίκης έκανε το Γιάννη, το Χαραλάμπη, τη Στα-θού (Καραηλιά), τη Γεωργία, την Παναγούλα (Τσιμάρα), το Θεόφιλο, το Γιώργο, τα παιδιά τους και τ’αγγόνια τους.

Η Λιέρενα (Σκαρίμπα) έκανε το Θύμιο με τα παιδιά του και τ’αγγόνια του. Το Δρόσο, το Γιάννη και το Θεοφίλη.

Ο Μιζγκομήτρος τη Σταθού, τη Γιατούλινα με το γιο της και τ’αγγόνια της. Τον Κώστα με τις κόρες του και τ’αγγόνια του και το Θύμιο.

Η Μιζγκομαρία τη Θυμία (Βαγγέλη Κωστόπουλου) με τα παιδιά της και τ’αγγόνια της.

Ο Μιζγκόγιαννος τη Σταθού (Γλυμή/Λιαζοχρήστενα) με τα παιδιά της και τ’αγγόνια της. Την Αγγέλω (Πατάκα) με τα παιδιά της και τ’αγγόνια της. Τον Παναγιώτη με τα παιδιά του και τ’αγγόνια του.

Η Μιζγκαγγέλω έκανε την Αικατερίνη (Σκαρίμπα) με τη κόρη της και τ’αγγόνια. Το Θύμιο (σκοτώθηκε κυλώντας κοτρώνια στου Ντάρα το ρέμα). Το Στάθη (Καπλάνη) με τα παιδιά του και αγγόνια του.

Ο Τρακοφίλης έκανε τον Τάσο, την Ελένη (Πανάκου/Σισι-πό), τον Παναγιώτη (Τσιρικλάνης), τη Μαρία (Ζαχαριά-Βαρ-βατογιώργη) και τη Γιαννούλα (Σφέτσου) με τα παιδιά τους.

Από την Πέμπτη γενιά πολλοί ζουν αλλά και αρκετοί έχουν σκαπετήσει. Όμως υπάρχουν κι’ αναπτύσσονται η έκτη κι η έβδομη γενιά, χαρά και αντοχή για το μέλλον των Δρολαπαίων.

ΒΙΒΛΟΣ ΓΕΝΕΣΕΩΣΌποιος μπορεί ας βοηθήσει...Το κείμενο το οποίο δημοσιεύουμε μας το έστειλε ο Στάθης Ευθ. Δρόλαπας (Σαλπάρας) από τις ΗΠΑ. Αναφέρεται στο γενεαλογικό δένδρο

των Δρολαπαίων, ενός από τα μεγαλύτερα και παλιότερα σόγια του χωριού. Το επώνυμο Δρόλαπας το συναντάμε μόνο στην Αγία Ευθυμία ή για να το πούμε καλύτερα όλοι οι Δρολαπαίοι έχουν αγιαθυμιώτικη ρίζα.

Ο Στάθης, σε συνεργασία με τον Ευθύμιο Παν. Δρόλαπα, κατέγραψαν όλους τους Δρολαπαίους, σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν. Σίγου-ρα υπάρχουν ελλείψεις, πιθανόν και λάθη. Σκοπός της δημοσίευσης του κειμένου είναι να βοηθήσουν όσοι μπορούν ώστε να συμπληρωθεί το γενεαλογικό δένδρο των Δρολαπαίων.

Όποιος μπορεί να βοηθήσει παρακαλείται να επικοινωνήσει με τον Στάθη Δρόλαπα στη διεύθυνση: 1209-41st Avenue, San Francisco, CA 94122, USA ή με e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected] ή με τον Θύμιο Δρόλαπα στα τηλέφωνα: 2103422700-2109911626.


2929

Εύχομαι σε όλους σας, μέσα από την καρδιά μου, το χαρμόσυνο μήνυμα της Ειρήνης, της Αγά-πης και της Αλληλεγγύης που ακτινοβολεί το Πνεύ-μα των Χριστουγέννων, να σας χαρίσει προσωπι-κή ευτυχία και υγεία!!!

Όλοι μαζί θα καταβάλουμε προσπάθειες για να ξαναγίνει η χώρα μας μια κανονική χώρα, μια χώρα της ελπίδας και των προσδοκιών. Μια χώρα ευημερίας, προόδου και ίσων ευκαιριών για όλους.

Η γέννηση του Χριστού μας ας είναι ένα μήνυμα για μια χρονιά διαφορετική με λιγότερα προβλή-ματα, όμορφα χαμόγελα, φωτεινές εικόνες.

Η γέννηση του Χριστού μας, ας μας κάνει να κρα-τήσουμε τα καλύτερα συναισθήματα για τους συ-νανθρώπους μας που μας έχουν ανάγκη!!!

Ο καινούργιος χρόνος, ας είναι πιο χαμογελαστός με περισσότερες όμορφες στιγμές για όλους!!!

Η ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΑΖΗ

ΕΥΧΕΤΗΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΝ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

• Υπογράφηκαν από τον Υπουργό Περιβάλλο-ντος και Κλιματικής Αλλαγής Ευαγ. Λιβιεράτο, οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Αναβάθμιση του δρόμου Λαμία-Ιτέα-Αντίρριο» στο τμήμα από έξοδο Ιτέας έως Άγιο Νικόλαο.

• Στις 10 Οκτωβρίου συνεδρίασε στην Άμφισ-σα, η Επιτροπή Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Συζητήθηκαν 17 θέματα εκ των οποίων τα 4 αφορούσαν τη Φωκί-δα. Μεταξύ αυτών ήταν το θέμα που αφορούσε «Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων της S&B ΒΙΟΜΗΧΑ-ΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΑΕ» για το έργο που αφορά την εκμετάλλευση κοιτασμάτων βωξίτη σε χώρους συνολικής έκτασης 9.244.492,80 τ.μ. σε μεταλ-λευτικούς τομείς που βρίσκονται στα διοικητικά όρια των Κοινοτήτων Αγίου Γεωργίου, Αγίας Ευθυμίας, Αποστολιάς, Βάργιανης, Γραβιάς, Κα-λοσκοπής, Καστελλιών, Οινοχωρίου, Πανουργιά, Προσηλίου, Καρουτών και των Δήμων Άμφισσας και Λιδωρικίου.

• Στις 12 Οκτωβρίου, η Περιφερειακή Ενότητα (Π.Ε.) Φωκίδας σε συνεργασία με τους Δήμους Δελφών και Δωρίδας συνδιοργάνωσαν ημερίδα, στην Άμφισσα, με θέμα «Διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων και προστασία του περιβάλλοντος».

• Εγκρίθηκαν, με απόφαση της Γ.Γ. της Αποκε-ντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλά-δας Καλ. Γερακούδη, οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Αποχέτευση και επεξεργασία λυμά-των οικισμών περιοχής Μόρνου».

• Η Αντιπεριφερειάρχης Παναγιώτα Γαζή, με έγγραφά της και τηλεφωνικές επαφές προς την Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής και τους αρ-μόδιους φορείς, στήριξε την πρωτοβουλία του

Δημάρχου Δωρίδας και των Δημάρχων περιο-χών με λίμνες, για την παροχή αντισταθμιστικών πόρων στην περιοχή του Μόρνου.

• Η Π.Ε. Φωκίδας προχώρησε στην επισκευή του ηλεκτροφωτισμού στους παρακάτω κόμβους και δρόμους: στη θέση Κακκανού, στους κόμ-βους Σερνικακίου, ΚΤΕΟ Άμφισσας και Καστελλί-ων και στην ανατολική είσοδο της Άμφισσας από Λαμία.

• Η Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας κατήγγειλε την αίτηση των μόνιμων εκπαιδευτικών του τμή-ματος Εμπορίας και Διαφήμισης του Παραρτή-ματος Άμφισσας του Τ.Ε.Ι. Λαμίας, με την οποία ζητούσαν τη μεταφορά του τμήματος από την Άμ-φισσα στη Λαμία.

• Στη 10η συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμ-βουλίου (Π.Σ.) Στερεάς Ελλάδας, στις 29 Οκτω-βρίου, συζητήθηκαν και 8 θέματα της Π.Ε. Φω-κίδας.

• Η Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας είχε συνάντη-ση με το σωματείο των εργαζομένων του Νοσο-κομείου Άμφισσας και τους εξέφρασε τη συμπα-ράστασή της στα δίκαια αιτήματά τους.

• Η Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας, μετά την αναστολή λειτουργίας της Δ.Ο.Υ. Λιδωρικίου, ζήτησε, με έγγραφό της προς τον Υπουργό Οι-κονομικών, τη δημιουργία στο Λιδωρίκι Κέντρου Φορολογικής Εξυπηρέτησης.

• Ορκίστηκε νέος Περιφερειακός Σύμβουλος της Π.Ε. Φωκίδας ο Κων/νος Δασκαλόπουλος σε αντικατάσταση του παραιτηθέντος Πανουργιά Παπαϊωάννου.

• Η Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας στη συνεδρί-αση του Π.Σ. Στερεάς Ελλάδας τόνισε τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της Π.Ε. Φωκίδας: ενώ

από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους οφεί-λονται προϋπολογισμένοι, θεσμοθετημένοι και εγκεκριμένοι πόροι για επενδύσεις και έργα πο-σού 3.207.701 €, μέχρι τον Οκτώβριο έχουν λά-βει μόνο 227.212 € και για τα λειτουργικά έξοδα από 661.863 € έχουν λάβει 352.765 €.

• Ολοκληρώθηκε, στις 31 Οκτωβρίου, το πρό-γραμμα δακοκτονίας για την ελαιοκομική περίο-δο 2012.

• Στις 31 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε, στην Άμφισσα, συνάντηση εργασίας με θέμα τη χορή-γηση αδειών για υφιστάμενα δικαιώματα χρήσης νερού.

• Στις 8 Νοεμβρίου συνεδρίασε το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας της Π.Ε. Φωκί-δας με θέμα «Σχεδιασμός και δράσεις πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων από πλημμύρες, χιονοπτώσεις και παγετό της περιό-δου 2012-2013».

• Απόφαση στήριξης των Τ.Ε.Ι. Χαλκίδας και Λαμίας και των Παραρτημάτων τους πήρε στη συνεδρίαση της 19ης Νοεμβρίου η Εκτελεστική Γραμματεία της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

• Στις 20 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε σύσκε-ψη στην Π.Ε. Φωκίδας με θέμα το παραεμπόριο και τους τρόπους αντιμετώπισής του.

• Η Π.Ε. Φωκίδας κάλεσε τους εργολάβους που διαθέτουν μηχανήματα κατάλληλα για εκχιονισμό και που ενδιαφέρονται να μπουν στη λίστα για τις εργασίες εκχιονισμού, να προσκομίσουν αίτηση ενδιαφέροντος.

• Η Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας παρευρέθηκε και απένειμε πτυχία σε τελετή του ΤΕΙ Άμφισσας. Στην τελετή δόθηκαν 47 πτυχία Τουριστικών Επι-χειρήσεων και 3 Εμπορίας και Διαφήμισης.

ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΑΖΗΜε δελτία τύπου της Περιφερειακής Ενότητας Φωκίδας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας ενημερωθήκαμε για τα παρακάτω, που αφορούν το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την έκδοση του προηγούμενου φύλλου μας:

Από τον Παναγιώτη Σακελλαρόπουλο, Καθηγητή Ψυχιατρικής-Παιδοψυ-χιατρικής λάβαμε την παρακάτω επιστολή:

Κύριε Πρόεδρε,

Ευχαριστώ θερμά τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών «Ο Άγιος Ευθύμιος» και σας προ-σωπικά για το αφιέρωμα στην 30χρονη παρουσία μου στο Νομό Φωκίδας και για την τιμητική πλακέτα που μου απονείματε, στην εκδήλωση της 29ης Ιουλίου 2012, η οποία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια των Σκαριμπείων και του Προγράμματος Ευαι-σθητοποίησης και Ενημέρωσης της Κοινότητας σε Θέματα Ψυχικής Υγείας.

Πιστεύω πως το έργο αυτών των 30 χρόνων είναι το αποτέλεσμα της κοινής μας προσπάθειας για μια σύγχρονη ψυχιατρική δίπλα στον ασθενή, μέσα στην κοινότητα. Πολλά απ’ όσα καταφέραμε αυτά τα 30 χρόνια δεν θα είχαν γίνει χωρίς τη δική σας στήριξη, ευαισθησία και πίστη στις αρχές της Κοινωνικής Ψυχιατρικής.

Σας ευχαριστώ και πάλι.Π. Σακελλαρόπουλος

Σημείωση «Α.Ν.»: Εμείς ευχαριστούμε θερμά τον Παν. Σακελλαρόπουλο για όλα όσα έχει προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια στη Φωκίδα και στους ανθρώπους της.


ΑΝΕΡΓΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ

Κλάψε με μάνα, κλάψε με σε όλη τη ζωή σουπου με ‘μαθες τα γράμματα για να χαρεί η ψυχή σου.Άδικα μάνα εξόδευσες, για μένα τα χρήματα σουνα γίνω επιστήμονας να χαίρεται η καρδιά σου.Πήγα πανεπιστήμιο και πήρα τα πτυχία μα δυστυχώς τα γράμματα φέρνουν τη δυστυχία. Αλλάξανε τα πράγματα κι ο άνθρωπος δεν ξέρει ο κάθε χρόνος που ‘ρχεται τι φτώχεια θα μας φέρει. Χαθήκανε τα χρήματα μαζί κι η εργασία και πως θα δυστυχήσουμε μας λέει η εργοδοσία.Πάνε αυτά που ξέραμε στο παρελθόν θα μείνουνκι από δω και στο εξής οι νέοι τι θα γίνουν. Μια τέχνη να την μάθαινα με όλη την ψυχή μουπαρά να είμαι άνεργος σε όλη τη ζωή μου.Τι να τα κάνω τα χαρτιά, τις γλώσσες, τα πτυχίααφού και μας κυρίευσε η αναξιοπιστία.Μας πήρε ο κατήφορος όλη τη νεολαίαμε όλα αυτά που γίνονται και τώρα τελευταία.Χάνονται οι ελπίδες μας μαυρίζουν την καρδιά μαςτο μέλλον μας αβέβαιο που έχουμε μπροστά μας.Είχαμε όνειρα πολλά, οι νέοι στο μυαλό μαςνα δώσουμε την μόρφωση και στον συνάνθρωπο μας.Και όλοι αυτοί που είμαστε με τα πολλά πτυχίανα κάνουμε καλύτερη μια άλλη κοινωνία.Να δώσουμε στον άνθρωπο πολλά να καταλάβειπως μέσα από την μόρφωση έχει πολλά να λάβει.Κι αυτό πρέπει να μάθουμε όλοι μικροί μεγάλοιπως τα πολλά μας ψέματα μας φέραν τέτοιο χάλι.Και νέοι κρεμαστήκανε για όλη τη ζωή τουςνα μην μπορούνε αύριο να δουν τη σύνταξη τους.Να σκέφτονται, να ντρέπονται, να κλαίει η καρδιά τουςπου είναι ακόμα οικότροφοι στην οικογένεια τους.Σ’ αυτόν τον νέο σήμερα σαν τι του λες να κάνειαν ο γονιός του αύριο μοιραία θα πεθάνει;Γι’ αυτό ας το κοιτάξουνε Κράτος και κοινωνίακαι να κοιτάξουνε αυτούς που έχουν τα πτυχία.Έστω και το ελάχιστο βοήθα τον λιγάκιπριν πάρει την απόφαση να γίνει βαποράκι.Γιατί όταν ο άνθρωπος μαυρίζει η καρδιά τουκλείνει τα μάτια κι όπου βγει και ό,τι βρει μπροστά του.Ή κλέφτης ή ναρκωτικά από τα δυο θα κάνεικι αυτό θα ‘ναι το τέλος του ωσότου να πεθάνει.Γι αυτό το συντομότερο αυτούς να προστατέψειγιατί από αυτούς μεθαύριο βοήθεια θα γυρέψει.Και τούτο το ποίημα μου που έχει σημασία το στέλνω στους αρμόδιους που ‘ναι στην εξουσία.

Ευθύμιος Ν. Ποντίκης

Ο Σκαρίμπας και η Ποίησή του(ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ)

> Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ολοκληρώνουμε, με το σημερινό κείμενο, το σύντομο Ανθολόγιο με κριτικές απόψεις για το ποιητικό έργο του Γιάννη Σκαρίμπα:

ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ: «Δεν μένει μέσα στα σύνορα της συνηθι-σμένης ηθογραφίας, ένα είδος που κατάντησε συμβατικό και ανιαρό, αλλά κατορθώνει να βασίζει το έργο που έχει ανθρώπινο ενδιαφέρον και αξία στο φτιάξιμο, στη μορφή, στο ύφος και τη γλώσσα, θρεμμέ-νη από την πιο δροσερή πηγή, από το λαό...» (Εισηγητής Πανελλήνι-ου Διαγωνισμού).

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΘΑΙΟΣ: «Γλώσσα πλούσια, θερμή, συχνά υπερβολικά έντονη, σπάταλη, μα πάντα, και στα πληθωρικά της ακόμα σημεία, κυβερνημένη από τεχνίτη που ξέρει καλά τι τέλειο όργανο κρατά στα χέρια του, χρωματίζεται ανάλογα με τα πράγματα...».

ΤΑΣΟΣ ΖΑΠΠΑΣ: «Προικισμένος ποιητής αναμοχλεύει τον μέσα άν-θρωπο, τη θάλασσα, τον άνθρωπο, τον άνεμο, τον τόπο... Το γράψιμό του, ο στίχος του, έτσι ως το γνωρίσαμε, έβγαινε από μέσα του, σκλη-ρό, απελέκητο, ανελέητο...» («Ευβοϊκά Γ», 1984).

ΠΕΤΡΟΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ: «Ο Σκαρίμπας είναι ασύλληπτος. Οπουδήπο-τε κι αν δίνεται, διατηρεί ακέραια, πάντα, την προσωπικότητά του, γι’ αυτό και δύσκολα θαύρει μιμητές, γι’ αυτό και θα ζήσει...» («Γιάννης Σκαρίμπας -Κριτική Μελέτη» - Αθήνα 1937).

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΡΟΖΑΝΗΣ: «Ποιητής με μια χορδή, κλεισμένος στον ιδι-όμορφο κόσμο του, έχτισε το μεσοπολεμικό του όνειρο με εμμονή κι επιμονή, αδιάφορος ίσως στο χρόνο που κυλούσε και στις πληγές που ανοίγονται, ανάμεσα στο «Ουλαλούμ» του 1936, στους «Εαυ-τούληδες» του 1950 και στους «Βοϊδάγγελους» του 1968...» («Οι πνευματικοί προσανατολισμοί του Μεσολοπολέμου κι ο Σκαρίμπας» - Αθήνα 1968). Π.Δ. ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΗΤΡΗΣ: «Από το γλωσσικό όργανο του Σκα-

ρίμπα εντείνεται η αίσθηση της «ουτοπικότητας» και του ονείρου, που είτε παραμορφώνει τα αντικείμενα και τον χώρο, προσδίδοντάς τους διαστάσεις σχεδόν παραμυθιού και θρύλου, είτε αναδιατάσσει τη λογική και τη φυσική τάξη των πραγμάτων. Έτσι ο χώρος της δια-βίωσής του και της δημιουργίας των έργων του μετατρέπεται σε θέμα της ίδιας του της γραφής, με αποτέλεσμα η προσωπικότητά του να ταυτίζεται με τη γραφή του κι ο ίδιος - ως άτομο και δημιουργός- να μεταπλάθεται στη συνείδηση των αναγνωστών του, σε πρόσωπο του θρύλου και του παραμυθιού...» (Περιοδικό «Περίπλους», τευχ. 44, Ιούνιος 1997).

ΞΕΝΟΦ. Α. ΚΟΚΟΛΗΣ: «Στο έργο του Σκαρίμπα κυκλοφορούν αν-δρείκελα, πράγματα, λάθη, εαυτούληδες, βοϊδάγγελοι, μαριονέτες, νευρόσπαστα με τους σπάγκους, ο κόσμος του Καραγκιόζη, επίσης ο Φασουλής κι ο Περικλέτος και οι άλλοι τύποι του κουκλοθέατρου, όπου ο «θεατρώνης» κινεί το ανδρείκελο έχοντας το χέρι μέσα στο σώμα της κούκλας» (Περιοδικό «Περίπλους», τεύχος 44, Ιούνιος 1997).

ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΝΕΛΛΗΣ: «Ολοι μας ψευτο-γράφουμε στο χαρτί. 0 Σκαρίμπας είναι ο βαθύς χαράκτης πάνω στο χρυσάφι, είναι ο Τσελ-λίνι της μεγάλης ηθογραφίας. Είναι Ραψωδός, σκάλδος της νέας γης και της νέας θαλάσσης. Έκαμε στη φλέβα της έξαιμης και χλωρωτικής φιλολογίας μας μετάγγιση αίματος, γερού, καινούργιου. Είναι ο αι-μοδότης τεχνίτης, ο ζωοποιός...» (Γιάννης Σκαρίμπας, εφημ. «Ανε-ξάρτητος», 17/11/1935).

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ:«... Ω εκείνη η αδιάκοπη κίνηση, τα φευγαλέα οράματα, η ονειρώδης ατμόσφαιρα, η οδύνη κι ο ρεμβασμός, όλα διαλυμένα σε μια μουσική ρευστότητα, απ’ όπου ξαφνικά ξεπηδούν οι λαμπροί, λυρικοί σου γόοι... Πολλοί θα σε κατηγορήσουν για ασάφεια. Μα, τούτη η ασάφεια είναι ό,τι πιο ωραίο, βαθύ και σα-φές, γιατί αυτή αποκαλύπτει τους κλειστούς θησαυρούς των ονείρων μας...» (Επιστολή του ποιητή στον Σκαρίμπα, 7/8/1939).


3131

ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ• Οι αδελφές Παναγούλα και Νίκη Κουτσοδασκάλου

πρόσφεραν στον Σύλλογό μας το ποσόν των 100 € στη μνήμη της μητέρας τους Δήμητρας Κουτσοδασκάλου το γένος Νικολάου Μαρούτσου.

• Η Ιωάννα Κεφάλα, η Μαρία Παγώνη και η Γεωργία Καπούλα πρόσφεραν στον Σύλλογό μας το ποσόν των 100 € στη μνήμη της αδελφής τους Δήμητρας Κουτσο-δασκάλου.

• Ο Ευθύμιος Ηλ. Μπαμπαγενές πρόσφερε στον Σύλλο-γό μας το ποσόν των 100 € στη μνήμη του π. Δημητρί-ου Νικολόπουλου.

• Η Χριστίνα Τηλιγάδα πρόσφερε στον Σύλλογό μας το ποσόν των 50 € στη μνήμη του συζύγου της Πα-ρασκευά Τηλιγάδα, των γονέων τους Χρυσούλας και Ανδρέα και της γιαγιάς τους Θυμιούλας.

Σας ευχαριστούμε πολύ όλους.

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣΠάντα στο φύλλο του Δεκεμβρίου είναι πολύ λίγες οι συνδρομές. Σ’ αυτό

συντελούν αφενός η ταχυδρομική επιταγή που υπάρχει στο φάκελλο του παρόντος φύλλου, που όλοι την έχουν συνηθίσει και την περιμένουν κι αφετέρου ότι την περίοδο του καλοκαιριού δίνουν την συνδρομή τους όσοι δεν έχουν δώσει μέχρι τότε.

Έτσι, για το διάστημα Οκτωβρίου-Νοεμβρίου μας έστειλαν συνδρομή οι:Γάτος Κων/νος 20Δελής Νικόλαος 20 (κατάθεση σε ΕΤΕ από Μάιο)Ζούγρου Ιωάννα 20Κατσαρέλης Νικόλαος Νάκου 20Κοκκίνη Χρυσούλα Νικ. 20Κοκκίνης Ευθύμιος Χαρ. 20Τηλιγάδας Ευθύμιος Ανδρ. 20Τσελίκη Παρασκευή 20Σας ευχαριστούμε πολύ όλους.

Παρακαλούμε τον συνδρομητή που κατέθεσε στον λογαριασμό της Εθνικής το ποσό των 30 ευρώ, στις 21 Νοεμβρίου, να επικοινωνήσει μαζί μας.

Με βάση τον έλεγχο που έγινε στα τηρούμενα βιβλία εσόδων-εξόδων του Συλλόγου, τις αποδείξεις εισπράξεων και στα εντάλματα πληρωμών, για την πιο πάνω περίοδο, όλα ευρέθησαν καλώς και τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Αναλυτικότερα η δραστηριότητα του Συλλόγου στην περίοδο αυτή έχει ως εξής:

1. ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Α. ΕΣΟΔΑ Προηγούμενο υπόλοιπο 13,474.21Συνδρομές-εισφορές μελών 14,579.45Διάφορα έσοδα 10.00Από πώληση DVD 30.00Προσφορά LM για Κοινότητα 600.00Εισφορές για ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012 2,017.67Εσοδα από δημοτική βραδιά σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ και από πώληση κρέατος 10,579.00Εσοδα από εισόδους δημοτικής βραδιάς σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 3,285.00Από πωλητές λουλουδιών, παιχνιδιών και λουκουμάδων δημ.βραδιάς σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 825.00Ενίσχυση από ΕΥΔΑΠ για ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012 3,000.00Λαχειοφόρος αγορά για ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012 2,945.00Για βραβείο Γ. ΧΑΤΖΗΣ 800.00Από πώληση βιβλίου “Η Φωκίδα στην Επανάσταση” 160.00Ταχυδρομικά από αποστολή DVD 4.13Τόκοι καταθέσεων 11.82 ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ 52,321.28 Β. ΕΞΟΔΑ Γενική Συνέλευση 52.36Εορτασμός σε Μυρτιδιώτισσα-Κοπή πίττας 702.89Βραβεύσεις φοιτητών 796.50Εκδρομή σε χωριό για εορτασμό Αγίου Ευθυμίου 738.00

Λαχνοί (εκτύπωση) 60.00Βραβείο Γ. ΧΑΤΖΗΣ 800.00Πάγιος εξοπλισμός ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ 483.20Δημοτική βραδιά σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012 16,766.95Εκδηλώσεις ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012 6,583.37Ενίσχυση Α.Σ.ΜΥΩΝΙΑ 300.00Δώρο σε νεογέννητο 150.00ΜΥΩΝΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ 2012 309.00Ημερολόγιο 2012 1,040.00Επιδότηση λεωφορείου για μπάνια 1,017.00Για έργα σε Κοινότητα 600.00Θωρακισμένη πόρτα γραφείου 500.00Εφημερίδα (φύλλα 83-86) 7,230.00Φάκελλοι εφημερίδας και Συλλόγου 380.00Αρτοκλασίες στο χωριό 50.00Κοινόχρηστα γραφείου 651.20ΔΕΗ-Δημοτικά τέλη-ΤΑΠ 1,027.00Τηλεφωνικά τέλη 560.41Γραφική ύλη-Υλικά γραφείου 194.80Ταχυδρομικά τέλη 2,805.40Ενοίκιο θυρίδας 56.85Διάφορα έξοδα 290.90 ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΔΩΝ 44,145.83

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΑΜΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ 52,321.28

ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΔΩΝ -44,145.83

ΥΠΟΛΟΙΠΟ 8,175.45

Από το συνολικό υπόλοιπο ποσό 2.087,38€ έχει κατατεθεί στον υπ΄αρ.063/296004-46 λογαριασμό της ΕΤΕ, ποσό 4.218,57€ έχει κατατεθεί στον υπ΄αρ.063/610126-74 λογαριασμό της ΕΤΕ, ποσό 1.695,78€ έχει κατατεθεί στον υπ΄αρ. 00201 07196981 λογαριασμό της ΑΤΕ και ποσό 173,72€ βρίσκεται στα χέρια του ταμία.

Η ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΗΛ. ΜΠΑΜΠΑΓΕΝΕΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΕΩΡΓ. ΜΠΑΡΤΣΩΤΑΣ ΣΩΤΗΡΗΣ ΦΩΤΙΟΥ

ΕΚΘΕΣΗ ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΓΙΟΕΥΘΥΜΙΩΤΩN ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 11.12.11-09.12.12


Είκοσι πέντε (25) μικροί ζωγράφοι με πενήντα δύο (52) συνολικά έργα συμμετείχαν στην έκθεση παιδικής ζωγραφικής των φετινών ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ. Παιδιά γεννημένα από το 1998 έως το 2007, μας παρουσίασαν δείγμα του ζωγραφικού τους ταλέντου.

Όπως είχαμε υποσχεθεί, από το προηγούμενο φύλλο μας, αρχίζουμε τη δημοσίευση των έργων κατά ηλικιακές ομάδες. Σε αυτό το φύλλο μας σας παρουσιάζουμε έργα των παιδιών που έχουν γεννηθεί από το 1998 έως το 2000. Ένα έργο από κάθε παιδί.

Ένα από τα πλέον ταλαντούχα παιδιά που ξεχωρίζουν κάθε χρόνο είναι η Θεοδώρα Ευθ. Καρύμπαλη (γεν. το έτος 2000). Επιλέξαμε ένα έργο της ζωγραφισμένο με κάρβουνο. Η συνομήλική της Αλίκη Πουρλιώτη έφτιαξε, μεταξύ άλλων, και το χαρούμενο καλοκαιρινό τοπίο το οποίο δημοσιεύουμε. Ένα ακόμη κορίτσι, γεννημένο το 2000, η Μαρία Καλιώρα ζωγράφισε κάτι που παραπέμπει σε εικόνα από το χωριό μας.

Κάτι διαφορετικό και χαρούμενο ζωγράφισαν η Ασημίνα Παππά (γεν. το 2000) και η Παρα-σκευή-Χριστίνα Καλιώρα (γεν. το 1998). Όμορφο το σκίτσο της πρωτοεμφανιζόμενης Ευγενίας Στρέμπελα (γεν. το 1999) και ανοιξιάτικη η εικόνα της Μαρίας Ευθ. Κατσαρέλη (γεν. το 2000).

Συγχαρητήρια σε όλα τα παιδιά για την προσπάθειά τους. Θα συνεχίσουμε στο επόμενο φύλλο μας με τα έργα άλλης ηλικιακής ομάδας.

ΕΚΘΕΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ

Αλίκη Πουρλιώτη Ασημίνα Παππά

Μαρία ΚαλιώραΕυγενία Στρέμπελα


3333

Μαρία Κατσαρέλη

Θεοδώρα Καρύμπαλη

Παρασκευή - Χριστίνα Καλιώρα

Ενημερωτικό Δελτίο του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών Αθηνών,

Πειραιώς και ΠεριχώρωνΚωδικός: 014084

Γραφεία: Aριστογείτονος 11-13 Αθήνα Τηλ.: 210 3250354

Εκδότης: Σπύρος Κυριάκης (Πρόεδρος Συλλόγου)

6943 070765

Υπεύθυνος Σύνταξης - Ύλης:Σπύρος Κυριάκης • 210 7512061

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: Εσωτερικού 15 € - Εξωτερικού: H.Π.Α. 30 $

Eμβάσματα - Επιταγές:Ευθύμιος Μπαμπαγενές Τ.Θ. 30245 - Αθήνα Τ.Κ. 10 033

Tηλ.: 210 6531883

Τυπογραφείο: Δ. ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε., Αντιγόνης 76, Αθήνα, 210-6032190

Τα άρθρα με υπογραφή εκφράζουν τις προσωπικές απόψεις του υπογράφοντος.


ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Όπως κάθε χρόνο αυτή την εποχή (φύλλο Δεκεμβρίου) έτσι και φέτος, μέσα στο φάκελ-λο της εφημερίδας, μαζί με το ημερολόγιο θα βρείτε και μια ταχυδρομική επιταγή.

Έχει καθιερωθεί εδώ και αρκετά χρόνια αφού αποδεδειγμένα διευκολύνει τους συν-δρομητές της εφημερίδας μας στην αποστολή της όποιας προσφοράς τους.

Μπορείτε να στείλετε όποιο ποσό επιθυμείτε με την ταχυδρομική επιταγή, τόσο για την συν-δρομή της εφημερίδας όσο και για οποιονδή-ποτε άλλο από τους σκοπούς του Συλλόγου αρκεί να το γράφετε στο πίσω μέρος αυτής.

Όσοι δεν διευκολύνεστε με την ταχυδρομική επιταγή υπάρχουν στη διάθεσή σας οι παρα-κάτω λογαριασμοί όπου μπορείτε να καταθέ-σετε όποιο ποσό επιθυμείτε:

Εθνική 063/610126-74 (επ’ ονόματι της ταμία του Συλλόγου Βασιλικής Νικολοπού-λου).

Αγροτική 0020107196981 (επ’ ονόματι Ευθυμίου Μπαμπαγενέ και Σπύρου Κυριάκη).

Εφόσον προτιμήσετε την κατάθεση σε κά-ποιο λογαριασμό, παρακαλούμε να μας ενη-μερώσετε.

Αναγνωρίζουμε ότι η άσχημη οικονομική κατάσταση έχει δημιουργήσει προβλήματα σε όλους. Είμαστε, όμως, βέβαιοι ότι παρά τις δυσκολίες δεν θα ξεχάσετε τον Σύλλογο και η ανταπόκρισή σας, για ακόμα μια φορά, θα είναι εντυπωσιακή.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρωνΤο ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Το Δ.Σ. του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών ευχαρι-

στεί θερμά τον φίλο του Συλλόγου μας Ιωάννη Λακαφώση, συντ. συμβολαιογράφο, για την προ-σφορά αντιγράφου του κειμένου «Η ιστορία της Αμφίσσης και των πέριξ κωμοπόλεων και χωρίων υπό Θεοχάρους Μελισσάρη. Τόμος δεύτερος» κα-θώς και φωτοαντιγράφου της πρώτης ανατύπωσης του «ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΑΝΕΚΔΟΤΟΥ ΓΑΛΑΞΕΙΔΙΟΥ» η οποία πραγματοποιήθηκε το 1914 από τον Σύνδε-σμο των Γαλαξειδιωτών.

Τα προσφερόμενα αποτελούν τις καλύτερες ιστο-ρικές πηγές για την ευρύτερη περιοχή μας και έχουν βοηθήσει τα μέγιστα στην γνώση της ιστορί-ας του τόπου μας.

ΝΕΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΤΗΝ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ «Η ΑΛΚΥΩΝ»

Το Διοικητικό Συμβούλιο που προέκυψε στις 14 Οκτωβρίου, κατά την εκλογοαπολογιστική Γενι-κή Συνέλευση των αντιπροσώπων των φορέων του Κορινθιακού Κόλπου οι οποίοι είναι ενταγμένοι στην Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων Κορινθιακού Κόλπου «Η ΑΛΚΥΩΝ», συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής:

Δήμος Αγγελόπουλος (Πρόεδρος), Βασίλειος Κελλάρης (Αντιπρόεδρος), Γεώργιος Παλαμάρης (Α΄ Αντιπρόεδρος), Ευθύμιος Σκαρίμπας (Β΄ Αντιπρόεδρος), Αναστάσιος Δροσόπουλος (Ταμίας), Πηνελό-πη Μαυρίκη και Κωνσταντίνος Οικονόμου (Μέλη).

Ευχόμαστε στο νεοεκλεγέν Δ.Σ. καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο του.

ΑΡΡΑΒΩΝΕΣ

• Στις 21-10-12 αρραβωνιάσθηκαν ο Δημήτρης Μαργ. Αγγελής και η Χριστίνα Ευαγ. Καββαδία. Ο Δημήτρης είναι γιος της Ευσταθίας το γένος Δημητρίου Γεωργ. Λύτρα (Φτώχια) και η Χριστίνα είναι κόρη της Έφης το γένος Κώστα Ιωάν. Γλυμή.

Τους ευχόμαστε να ζήσουν και καλά στέφανα.

ΓΑΜΟΙ• Στις 28-7-12 παντρεύτηκαν, στην Αγία Μαρίνα Παιανίας, ο Παναγιώτης Κων. Γκόνης και η Κα-

τερίνα Παπαμιχάλη. Ο Παναγιώτης είναι γιος της Μπίας το γένος Ευθυμίου Καραχάλιου (Λοχία).

• Στις 29-9-12 παντρεύτηκαν, στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής Κεφαλαρίου Αργολίδας, η Νάνσυ Μαρ. Νικολοπούλου και ο Χρήστος Καπενής. Η Νάνσυ είναι κόρη της Έφης το γένος Δημητρίου Λουκά Τριανταφύλλου.

• Στις 25-11-12 παντρεύτηκαν, στον Ιερό Ναό της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας Αλίμου, ο Νίκος Κο-μέτος και η Κατερίνα Μαρινάκου. Ο Νίκος είναι γιος της Αναστασίας το γένος Νικολάου Ντούρου.

Τους ευχόμαστε να ζήσουν και με καλούς απογόνους.

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ•Στις 25-11-12 ο Αγαπητός και η Φανή Πατάκα απέκτησαν αγόρι. Ο Αγαπητός είναι γιος του

Βλάση Αγαπ. Πατάκα.Ευχόμαστε στους γονείς να τους ζήσει το νεογέννητο.

ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ• Στις 20-10-12 η Χρυσανθούλα και ο Θωμάς Κόνιαρης βάπτισαν την κόρη τους, στον Άγιο Ιω-

άννη Κίρρας και την ονόμασαν Παρασκευή-Γεωργία. Ανάδοχος ήταν η Σταυρούλα Τεπετζικιώτη.Ευχόμαστε στους μεν γονείς να τους ζήσει η νεοφώτιστη, στη δε ανάδοχο να είναι πάντα άξια.

ΠΕΝΘΗ• Στις 10-10-12 πέθανε στην Ιτέα και ετάφη εκεί η Ζαφειρούλα Νικ.

Κοΐβαρη το γένος Ντούρου (Λουλούκα). Ήταν 79 χρονών.

• Στις 12-10-12 πέθανε στην Άμφισσα και ετάφη εκεί η Δήμητρα χήρα Γεωργίου Κουτσοδασκάλου (φωτό), το γένος Νικολάου Μαρούτσου. Ήταν 87 χρονών.

Στις οικογένειες των εκλιπόντων εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπη-τήρια.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟΗ οικογένεια ευχαριστεί πολύ όλους τους συγ-

χωριανούς, συγγενείς και φίλους που τους συμπα-ραστάθηκαν και συνόδεψαν τον Γιάννη Λαλλά στο μόνιμο και τελευταίο του σπίτι, πάνω στη Γη!..

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ


3535

Ο παππούς μου, ο Νίκος Τσικνής, ήταν, εί-ναι και θα είναι για μένα ο καλύτερος παπ-πούς του κόσμου.

Αν και στα παιδικά μου χρόνια δεν περ-νούσα πολύ χρόνο στο σπίτι της γιαγιάς και του παππού, στη Γραβιά, είχα την τύχη και τη χαρά ν’ αναπληρώσω το κενό αυτό μεγαλώ-νοντας.

Έτσι, κάθε φορά που ερχόμουν στην Ελλά-δα, πήγαινα στον παππού μου, ελπίζοντας να κερδίσω το χαμένο χρόνο.

Δεν ξέρω αν αυτό που μας ενώνει είναι η δύναμη του αίματος, ξέρω όμως ότι τον αγα-πώ, τον θαυμάζω και τον εκτιμώ.

Δεν είναι εύκολο να είσαι ένας Ήρωας Πο-λέμου, όπως ο παππούς μου! Υπηρέτησε την Πατρίδα και τα ιδανικά του στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στα αλβανικά βουνά και γυρνώντας συνέχισε τον αγώνα κατά των κα-τακτητών, μπαίνοντας ενεργά στην Αντίσταση. Χρόνια αργότερα, μου διηγιόταν πώς συμμε-τείχε στην ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργο-ποτάμου, πώς μαγείρεψε στο Μαυρολιθάρι

για τα 2.500 παλληκάρια του Άρη Βελουχιώ-τη, και τόσα άλλα.

Ο παππούς μου γεννήθηκε στο ορεινό χω-ριό Βάργιανη, στα1914. Για να ζήσει την οι-κογένειά του, τη γιαγιά μου Ευφροσύνη και τα τέσσερα παιδιά του, έκανε δύο και τρεις δουλειές. Έφευγε χαράματα με τα πόδια για το μεταλλείο. Γυρνώντας ήταν ο ράφτης του χωριού, τέχνη που ‘χε μάθει στην Αγόριανη και την Άμφισσα.

Φρόντιζε, όμως, και για τα χωράφια του. Δύσκολα χρόνια, για γενναίους ανθρώπους, που η καθημερινότητά τους απείχε πολύ από τη δική μας. Τα χαρακτήριζε, όμως, η αλλη-λεγγύη και η αγάπη για το συνάνθρωπο.

Όσοι τον γνώρισαν, λένε ότι δεν του έλειπε ποτέ το γέλιο και η χαρά της ζωής. Ήταν αυτός που πρωτοστατούσε στις χαρές και τις λύπες των συγχωριανών του.

Μας άφησε ένα πρωινό, στις 9 Ιανουαρίου 2012 και μου λείπει πολύ.

Νιώθω όμως πολύ τυχερή για τις αμέτρη-τες μικρές στιγμές ευτυχίας που είχα μαζί του.

Έπαιρνα την ευχή του κάθε φορά που του τη-λεφωνούσα. Ποτέ δεν σταμάτησε ν’ αναγνω-ρίζει τη φωνή και τη μορφή μου. Γελούσε σαν μικρό παιδί για τις καραμέλες που του έστειλα κάποια Χριστούγεννα. Με καλοδεχόταν στο σπίτι και την καρδιά του, δίνοντας όλη την αγάπη του και στον άνδρα μου Σαράμ, κάνο-ντάς τον και αυτόν εγγόνι του.

Πώς να ξεχάσω, παππού μου, ότι ήσουν ο μοναδικός άνθρωπος που πάντα μου έστελ-

νες ευχετήριες κάρτες για τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και τη γιορτή μου βάζοντας με το τρεμάμενο χέρι σου πέταλα λουλουδιών μέσα στο φάκελλο της στοργής σου!

Καλό ταξείδι, παππού μου...Σ’ ευχαριστώ για ΟΛΑ. Με τη σοφία και την

αξιοπρέπειά σου, μου δίδαξες να ξεχωρίζω το Καλό. Θα σε αγαπώ και θα με συντροφεύ-εις πάντα στη ζωή μου. Γιατί, όπως μου ‘χες πει: «Η ευχή σου θα ερχόταν ακόμα και από τον Άδη».

Μαρίνα-Ευφροσύνη Τσικνή Φεβρουάριος 2012

Σημείωση «Α.Ν.»: Ο Νίκος Τσικνής είναι πεθερός του Στάθη Δρόλαπα (Σαλπάρα) και πατέρας του φίλου του Συλλόγου και του Χω-ριού μας Θύμιου Τσικνή. Η Μαρίνα-Ευφρο-σύνη, κόρη του Θύμιου, αποχαιρετάει μ’ αυτά τα ωραία λόγια τον παππού της. Μέσα από τα λόγια της μπορεί να διαπιστώσει κανείς την καταπληκτική σχέση παππού και εγγονής. Τα θερμά συλλυπητήριά μας στα παιδιά και στα εγγόνια του Νίκου Τσικνή.

Ιωάννης Δ. Λαλλάς(Ξαφακόγιαννος)

1921-2012

Όλη η ζωή μου βάσανα όλο συννεφιασμένη, γεμάτη πίκρες και γκρεμούς – ζωή σακατεμένη…

Από παιδί μέσ’ τα βουνά στις ράχες, στα λαγκάδια – πότε βρεμένος – πότε νηστικός μέχρι τα φυλλοκάρδια…

Τα γίδια που τσοπάνευα – τ’ αγρίμια συναντούσα: αυτά μου κάναν συντροφιά, μ’ αυτά συνομιλούσα…

Σβήσαμε τη πυρκαγιά της Κατοχής που ρήμαξε τη Γενιά μου, κι’ όλα χαράμι πήγανε καπνός, και συμφορά μου…

Πάει, στραβογέρασα άσπρισαν τα μαλλιά μου, εσάλεψα – μαράζωσα με το καταντημά μου…

Κι’ είπα να ξεκουραστώ λιγάκι να πλαγιάσω, το χώμα που μ’ αγκάλιασε – να, μονάχα εδώ – επιτέλους! σ’ αυτό θα ξ α π ο σ τ ά σ ω …

Τα παιδιά σου σ’ ευχαριστούν:που τάφερες στον κόσμο,τ’ ανάθρεψες,και στάθηκες ΠΑΤΕΡΑΣ ως το τέλος.

«Η μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση της χώρας μας είναι αποτέλεσμα λαθών και εγκληματικών πρακτικών πολλών χρόνων. Η έξοδος από την κρίση φαίνεται δύσκολη, αλλά δεν είναι αδύνατη. Εξαρτάται δυστυχώς όχι μόνο από τις θυσίες του ελληνικού λαού, αλλά και από την αλλαγή πορείας όλης της Ευρώπης.

Κάτι που γίνεται αργά και βασανιστικά. Ως άτομα οφείλουμε να κάνουμε όλοι το πατριωτικό καθήκον μας, δίνοντας για μια φορά τα πρωτεία στο δημόσιο, γενικό συμφέρον και όχι μόνο στο ατομικό μας καλό».

(από τα τελευταία άρθρα του)

Μέσα στην επιδεινούμενη γενική κρίση, οι απώλειες σημαντικών ανθρώπων βαραίνουν περισσότερο. Φτωχαίνει ο τόπος, λιγοστεύ-ουν οι ικανές δυνάμεις αντίστασης κι ανόρθωσης της κοινωνίας, που έχει γονατίσει απ’ την ανικανότητα, τα λάθη και τη διαφθορά των αμετανόητων ελίτ, οι οποίες τόσα χρόνια τώρα είχαν τις τύχες της στα χέρια τους.

Ένα πρωί, πριν χρόνια, στη Δημοτ. Βιβλιοθήκη Άμφισσας, είχε έρθει και κάτι αναζητούσε ένας ευγενής και καλοσυνάτος επισκέ-πτης. Η υπεύθυνη, χαμηλόφωνα είπε ότι πρόκειται για τον καθηγη-τή Ευθύμη Παπαδημητρίου. Η σύσταση έφερε συζήτηση που, και διήρκεσε ώρα, και ενθουσιασμό προκάλεσε απ’ τη γνωριμία ενός εξαίρετου ακαδημαϊκού άνδρα και μαχητικού για την οικολογία στον τόπο μας συμπατριώτη.

Είχε γεννηθεί στην Τολοφώνα το 1940. Οι δικοί του έλαβαν ενεργά μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Οκταετής βρέθηκε στην Αθήνα, συνέ-χισε τις εγκύκλιες σπουδές και σπούδασε νομικά. Το 1969 μετέβη στη Γερμανία και συνέχισε τις σπουδές του στη Φιλοσοφία, Κοι-νωνιολογία και Ιστορία διατελώντας επιστημονικός συνεργάτης της Copernicus Forschungsstelle του Deutsches Museum του Μονάχου. Στη Γερμανία, μεταξύ άλλων γνωρίστηκε και συνδέθηκε φιλικά με τον ιστορικό Σπ. Ασδραχά.

Το 1984 εκλέχτηκε υφηγητής στο Παν/μιο Ιωαννίνων κι υπηρέ-τησε εκεί διαρκώς φθάνοντας (1994) στη βαθμίδα του Καθηγητή Φιλοσοφίας. Διετέλεσε Διευθυντής του Τομέα Φιλοσοφίας, με έντο-νη διεθνή παρουσία σε επιστημονικά συνέδρια και μεταπτυχιακά σεμινάρια και υπήρξε μέλος φιλοσοφικών εταιρειών.

Συνειδητοποιώντας το πολυσήμαντο γεγονός της οικολογικής δι-ατάραξης, έστρεψε το ενδιαφέρον του σε θέματα περιβαλλοντικής φιλοσοφίας, μετέχοντας ενεργά σε οικολογικές πρωτοβουλίες κι ανάλογες κοινωνικές δραστηριότητες. Δε χρειαζόταν πολύ, με τον πλούτο και το βάθος της σκέψης του, τη γλαφυρότητα της έκφρασης, την ευγένεια του ύφους του, για να βρη τα σύστοιχα των ευαισθησι-ών των συνομιλητών του. Τον γνωρίσαμε τον καιρό της κορύφωσης των αγωνιστικών του προσπαθειών για την προώθηση των προο-δευτικών του ιδεών και οικολογικών αξιών.

Η συχνή επαφή με τον γενέθλιο τόπο και τους ανθρώπους του και τα μεγάλα χρονικά διαστήματα που περνούσε εδώ στην Πάνορμο, έθεσαν στο κέντρο των περιβαλλοντικών ενασχολήσεων και δράσε-ων τη Φωκίδα, τον Κορινθιακό, τη Στερεά. Με πειστικό ψύχραιμο επιστημονικό λόγο, όπου τον καλούσαν (φερ’ ειπείν στην Ιτέα) ανε-δείκνυε προβλήματα και κινδύνους και πρότεινε στοχευμένες αντι-δράσεις, στις οποίες πρωτοστατούσε, είτε στο Αυτοδιοικητικό Κίνη-

μα Στερεάς Ελλάδας, είτε στο blog «Πολίτες της Φωκίδας» (αλλά και στη Δημοτική Κίνηση Πολιτών Καλλιθέας, στο Λεκανοπέδιο), είτε στις προσφυγές στα Δικαστήρια κατά των ανεξέλεγκτα καταστροφι-κών για τα κέρδη, επεμβάσεων στο περιβάλλον, Μεγάλων Οικονο-μικών Συμφερόντων. Δυναμικός και μειλίχιος, ανυποχώρητος και μετριοπαθής ενέπνεε κι ενθάρρυνε.

Ενίσχυσε τη Δημοτ. Βιβλιοθ. Άμφισσας με την προσφορά δικών του βιβλίων, αλλά και παρακινώντας και φιλικά του πρόσωπα να κάμουν το ίδιο. Η προηγούμενη Δημοτική μας Αρχή τον προ-σκάλεσε να μιλήσει στην εκδήλωση του εορτασμού της Ενωμένης Εθνικής Αντίστασης (Πνευμ. Κέντρο, 23/11/2008). Σε μια εξαίρετη ομιλία που καθήλωσε το ακροατήριο, αναφέρθηκε στην Αντίσταση, το πραγματικό νόημά της, τις επιδιώξεις κοινωνικών δυνάμεων κι οργανώσεων, τα επιτεύγματα, αλλά και τα λάθη των ηγεσιών/αγωνι-στών, την ανάμιξη του ξένου παράγοντα και τα μεγάλα συμφέροντα κάθε απόχρωσης τότε στη χώρα μας, τη σημασία του ενωτικού πλέ-ον εορτασμού της, τη γνώση της ιστορίας και την αγωνιστική ετοιμό-τητα, ως υποχρέωση κι ανάγκη, ιδίως για τους νέους, εφόσον πάντα οι Έλληνες θα πιστεύομε και θα χρειαζόμαστε την ελευθερία. Στο τέλος αντάμωσε και χαιρέτησε τους εδώ φίλους, εξέφρασε την ευχα-ρίστησή του για ό,τι είδε κι έφυγε για Πάνορμο, αφήνοντας άσβεστο τον προβληματισμό, απ’ τη μεστότητα του λόγου, την πείρα από τη γενναία παραδοχή των λαθών της τότε πρωταγωνίστριας γενιάς, στην καρδιά όσων είχαμε την τύχη να τον ακούσομε.

Κρατούσαμε επικοινωνία, μαθαίναμε δράσεις και πρωτοβουλίες του, θαυμάζαμε, συμμεριζόμαστε κι υποστηρίζαμε κατά το δυνατόν. Μας έσφιξε την καρδιά η είδηση του προβλήματος της υγείας του. Η αποφασιστικά γενναία αντιμετώπισή του από τον ίδιον, αναθέρμανε ευχές κι ελπίδες ξεπεράσματός του. Το καλοκαίρι του ’10 στην ακρο-θαλασσιά της Βάθης μετά την παραλία Τολοφώνας, συναντηθήκαμε απρόσμενα κι είπαμε πολλά. Για τα περιβαλλοντικά της ευρύτερης περιοχής, το ρουμελιώτικο τοπίο, το πάντα εξαίσια γιορτινό ελληνι-κό καλοκαίρι. Όχι πολλές οι ειδήσεις κατόπιν, από φίλους-κοινούς γνωστούς.

Στις 29 Σεπτ. φέτος ο Ευθύμης Παπαδημητρίου, έφυγε απ’ τη ζωή, 72 ετών. Οικείοι, φίλοι, συνάδελφοι και συναγωνιστές τον αποχαιρέτησαν στην Αθήνα κι ετάφη κατόπιν εδώ στην πατρίδα, την Πάνορμο. Στο σημαντικό συγγραφικό έργο που μας άφησε, συμπε-ριλαμβάνονται: «Η Γνωσιολογία του Christian Thomasius», η «Θε-ωρία της Επιστήμης και Θεωρία της Φιλοσοφίας», «Για μια νέα Φι-λοσοφία της Φύσης. Η πρόκληση της Οικολογίας και οι απαντήσεις της Φιλοσοφίας», «Αγαπητέ Αϊνστάιν» και πλούσια αρθρογραφία σε πολλά έντυπα, μεταξύ των οποίων κι η εφημερίδα της Πανόρμου. Πρωτεργάτης στην έκδοση οικολογικών περιοδικών, όπως η «Οικο-τοπία» και το μηνιαίο ένθετο της Αυγής, «Δαίμων της Οικολογίας».

Όσα μας δίδαξε, μας έδειξε, μας είπε και μας πρόσφερε, το ήθος κι οι παρακαταθήκες του, δεν αφήνουν να ξεχαστεί ένας τέτοιος Άν-θρωπος. Στις άπειρες ευκαιρίες να τον θυμούμαστε και να τον επι-καλούμαστε, ο στίχος του αλεξανδρινού θα μας οδηγεί∙ «Τέτοιους βγάζει το έθνος μας», θα λέμε και θα καυχώμαστε για τον ακαδημα-ϊκό δάσκαλο, τον περιβαλλοντικά ευαίσθητον αγωνιστή, τον συμπα-τριώτη Ευθύμη Παπαδημητρίου…

Μ.Π.

ΕΥΘΥΜΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (1940-2012)

Στον αγαπημένο μου παππού


• Το Δ.Σ. της Ένωσης Περιφερει-ών Ελλάδας, με απόφασή του, κα-τήγγειλε την αθέτηση των δεσμεύ-σεων του Υπουργείου Μεταφορών για τη μεταφορά των μαθητών.

• Στις 5 Οκτωβρίου ο Περιφερει-άρχης Στερεάς Ελλάδας Κλέαρχος Περγαντάς συναντήθηκε με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και συζήτησαν το πρόγραμμα «Αλέξ. Μπαλτατζής» το οποίο αφορά μεγάλα δημόσια έργα αγροτικών υποδομών στη Στερεά Ελλάδα.

• Ο Περιφερειάρχης παρευρέθη-κε και απηύθυνε χαιρετισμό στο 6ο φεστιβάλ ελληνικού ντοκιμα-ντέρ το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Χαλκίδα στις 9 Οκτωβρίου.

• Στις 16 Οκτωβρίου ο Περιφε-ρειάρχης Στερεάς Ελλάδας συμμε-τείχε στην Ολομέλεια του Κογκρέ-σου Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώ-πης, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Στρασβούργο, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας.

• Στις 19 Οκτωβρίου ο Περιφε-ρειάρχης συναντήθηκε με τον Επί-τροπο Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Johannes Hahn, σε κοινή προγραμματισμένη σύσκεψη εργασίας με στόχο την

επιτάχυνση της πορείας του ΕΣΠΑ.• Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελ-

λάδας παρευρέθηκε και μίλησε στην ημερίδα με θέμα «Η Αγροτική Επιχειρηματικότητα… ως τρόπος ζωής» η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ιστιαία στις 25 Οκτωβρίου.

• Στις 29 Οκτωβρίου συνεδρίασε το Περιφερειακό Συμβούλιο, στη Λαμία, όπου, μεταξύ πολλών θε-μάτων, συζητήθηκαν: 1. Οι εξελί-ξεις στις διαπραγματεύσεις για τον σχεδιασμό της Ε΄ προγραμματικής περιόδου, με στόχο τη βελτίωση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και 2. Η έγκριση του προϋπολο-γισμού της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας έτους 2013, σε πλήρη εναρμόνιση με το πρόγραμμα δρά-σης και τεχνικών έργων για το ίδιο έτος.

• Στις 7 Νοεμβρίου πραγματο-ποιήθηκε η 4η Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος των τριών Περιφερειών Θεσσαλί-ας-Στερεάς Ελλάδας και Ηπείρου 2007-2013, η οποία φιλοξενήθηκε στα Καμένα Βούρλα στο πλαίσιο της Προεδρίας της Στερεάς Ελλάδας για το 2012. Ο Περιφερειάρχης Κλ. Περγαντάς αναφέρθηκε συνοπτικά στην πορεία εφαρμογής του Προ-γράμματος των τριών Περιφερει-

ών και έκανε εκτενή αναφορά στο Πρόγραμμα της Στερεάς Ελλάδας.

• Με ομόφωνη απόφασή του, στις 9 Νοεμβρίου, το Δ.Σ. της Ένω-σης Περιφερειών Ελλάδας κατήγ-γειλε την Κυβέρνηση για επίθεση ενάντια στις Περιφέρειες της χώ-ρας.

• Στις 12 Νοεμβρίου ο Περιφερει-άρχης επισκέφθηκε το Μαντούδι όπου εγκαινίασε το νέο Δημοτικό Σχολείο και συμμετείχε σε σύσκε-ψη στο Δημαρχείο με θέμα «Έργα του ΕΣΠΑ και 5η Προγραμματική Περίοδος».

• Εντάχθηκε, με απόφαση του Περιφερειάρχη, για συγχρημα-τοδότηση από εθνικούς πόρους και το Ταμείο Συνοχής, το έργο με τίτλο «Μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων 2ης Δ.Ε. Ν. Βοιω-τίας», συνολικού προϋπολογισμού 21.445.336,51 €.

• Στις 14 Νοεμβρίου ο Περιφε-ρειάρχης έλαβε μέρος σε ημερί-δα-σεμινάριο η οποία πραγμα-τοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είχε ως θέμα το Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο της περιόδου 2014-2020.

• Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελ-λάδας εξέδωσε μήνυμα για την επέτειο του Πολυτεχνείου.

• Με απόφαση του Περιφερειάρ-χη εντάχθηκε και χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, το έργο «Προμήθεια κινητού εξοπλισμού ΧΥΤΑ Κεντρι-κής Εύβοιας», με προϋπολογισμό 2.046.800 €. Επίσης, με άλλη από-φαση του Περιφερειάρχη, εντά-χθηκε και χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, το έργο «Λειτουργική και περιβαλλοντική αναβάθμιση ΧΥΤΑ Λιβαδειάς», με προϋπολογισμό 2.391.995,66 €.

• Στο γραφείο του Περιφερειάρ-χη συνεκλήθη εκτάκτως σύσκεψη των επικεφαλής των Παρατάξεων του Περιφερειακού Συμβουλίου σχετικά με τις επιπτώσεις του Ν. 4093/12 στην Περιφέρεια. Εκφρά-στηκε η πλήρης αντίθεσή τους στην επιχειρούμενη μείωση του προσω-πικού των Περιφερειών μέσω των απολύσεων υπαλλήλων.

• Ο Περιφερειάρχης, στις 20 Νο-εμβρίου, συμμετείχε σε τεχνική σύσκεψη στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρό-νοιας, με αντικείμενο την επανερ-γοποίηση των δράσεων Κοινω-νικού Ταμείου στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας και Νοτίου Αι-γαίου, οι οποίες έχουν καταταχθεί στην κατηγορία Περιφερειών με

κατά κεφαλήν εισόδημα υψηλότε-ρο του 75% του κοινοτικού μέσου όρου (Περιφέρειες στόχου 2).

• Στις 26 Νοεμβρίου πραγματο-ποιήθηκε ειδική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, με μοναδικό θέμα τις επιπτώσεις του τρίτου μνημονίου στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Το Π.Σ. αποφά-σισε να μην αποδεχτεί με κανένα τρόπο την περικοπή πόρων, την επιτροπεία στους ΟΤΑ, τις απολύ-σεις και τις διαθεσιμότητες και το μπλοκάρισμα των προσλήψεων. Επίσης, εξέδωσε ψήφισμα στήρι-ξης των εργαζομένων στη ΛΑΡΚΟ.

• Οι 13 Περιφερειάρχες συναντή-θηκαν με τον Υπουργό Εσωτερικών Ευρ. Στυλιανίδη, στις 27 Νοεμβρί-ου. Οι Περιφερειάρχες ζήτησαν από τον Υπουργό να δοθούν στις Περιφέρειες οι επενδυτικοί πόροι που οφείλει το Κράτος για το 2012, γιατί σε αντίθετη περίπτωση δεν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν.

• Στις 30 Νοεμβρίου ο Περι-φερειάρχης συναντήθηκε με τον αναπληρωτή Υπουργό Ανταγωνι-στικότητας, Υποδομών, Μεταφο-ρών και Δικτύων Στ. Καλογιάννη. Στη συνάντηση παρευρέθηκαν ο Υφυπουργός Επικρατείας Σίμος Κεδίκογλου, οι Αντιπεριφερειάρ-χες Ευβοίας Θαν. Μπουραντάς και Φωκίδας Παναγ. Γαζή και υπηρε-σιακοί παράγοντες. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η εξέλιξη των οδικών έργων στην Περιφέρεια. Ως προς τη Φωκίδα συζητήθηκε το θέμα του οδικού άξονα Θερμοπύ-λες-Αντίρριο στον οποίο το τμήμα Ιτέα-Γαλαξίδι, προϋπολογισμού 70 εκατ. ευρώ, είναι έτοιμο για υλο-ποίηση. Παράλληλα προχωρούν με ικανοποιητικό ρυθμό οι μελέτες στο τμήμα Θερμοπύλες-Άμφισσα και Ιτέα-Ναύπακτος (από κόμβο Γαλαξιδίου). Θετικά αντιμετώπι-σε ο Υπουργός το πρόβλημα των βραχοπτώσεων στους Δελφούς και δεσμεύτηκε για γρήγορη αποκα-τάσταση. Αναφορά έγινε, επίσης, στην παράκαμψη Αράχωβας.

• Στις 3 Δεκεμβρίου πραγματο-ποιήθηκε, στην Κύμη, ημερίδα με τίτλο «Η Αγροτική Επιχειρηματικό-τητα… ως τρόπος ζωής».

• Στις 7 Δεκεμβρίου, στη Λιβα-δειά, πραγματοποιήθηκε το 2ο Πε-ριφερειακό Συνέδριο για την Επι-χειρηματικότητα και την Ανάπτυξη, που συνδιοργανώθηκε από το Επιμελητήριο και την Π.Ε. Βοιωτί-ας υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣΜε δελτία τύπου, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας μας ενημέρωσε για τα παρακάτω:

Χριστουγεννιάτικες ευχές του Δημάρχου Δελφών

Η Γέννηση του Θεανθρώπου και η έλευση του νέου έτους ας αποτελέ-

σουν εφαλτήριο δημιουργίας και εξέλιξης σε ατομικό και οικογενειακό

επίπεδο με υγεία, ευτυχία και ειρήνη.

Στις δύσκολες ώρες που βιώνουμε όπου κυριαρχεί η οικονομική δυ-

σπραγία, η αβεβαιότητα και η απαισιοδοξία είθε οι φετινές γιορτές

να εκπέμψουν ένα μήνυμα αναγέννησης, πίστης, αισιοδοξίας, αγάπης

και ανθρωπιάς μακριά από διχασμούς και ακραίες καταστάσεις. Μόνο

όλοι μαζί με σταθερά βήματα, θα καταφέρουμε να ανορθώσουμε την

πατρίδα μας και να χαρίσουμε ξανά το χαμόγελο στα παιδιά μας. Οι

δικές μας προσπάθειες θα συνεχιστούν ακούραστα και με συνέπεια,

για την πρόοδο του τόπου μας και για την επίλυση των κοινωνικών

προβλημάτων, με όποιες δυνατότητες και αν έχουμε ως Δήμος.

Χρόνια πολλά σε όλους

Ο Δήμαρχος Δελφών

Νικόλαος Δημ. Φουσέκης


3737

Ο Σύλλογός μας, με σχετική επιστο-λή του προς την Αντιπεριφερειάρχη Φωκίδας Παναγιώτα Γαζή, έθεσε δύο αιτήματα και ζήτησε την ικανοποίησή τους. Συγκεκριμένα ζητήσαμε, με την ευκαιρία της ασφαλτόστρωσης του τμήματος του κεντρικού δρόμου που αναπλάστηκε, να ασφαλτοστρωθεί και το υπόλοιπο τμήμα του κεντρικού δρόμου από την είσοδο του χωριού από την Άμφισσα μέχρι την πλατεία και να εξεταστεί η δυνατότητα βελτί-ωσης του δρόμου Αγία Ευθυμία-Τρι-ταία-Ιτέα.

Η Αντιπεριφερειάρχης μας απάντησε με το υπ’ αρ. 547/25 Οκτωβρίου 2012 έγγραφό της. Ως προς το πρώτο θέμα η απάντησή της είναι ότι «οι Τεχνικές Υπηρεσίες της Περιφερειακής Ενό-τητας Φωκίδας στο πλαίσιο του νέου προγραμ-ματισμού θα εξετάσουν το αίτημά σας για την ασφαλτόστρωση του υπολοίπου τμήματος του κεντρικού δρόμου του χωριού σας». Πιστεύαμε ότι αυτό, ίσως, ήταν εφικτό να γίνει από την εν εξελίξει εργολαβία αλλά φαίνεται πως μάλλον κά-ναμε λάθος. Μιας και το ποσό που θα απαιτηθεί δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό είμαστε βέβαιοι ότι το πρόσθετο αυτό έργο θα υλοποιηθεί στους πρώτους μήνες του 2013.

Ως προς το δεύτερο θέμα η Αντιπεριφε-ρειάρχης μάς απάντησε ότι «ο δρόμος Αγία Ευθυμία-Τριταία-Ιτέα δεν είναι χαρακτη-ρισμένος ούτε ‘‘επαρχιακός‘‘ ούτε φυσικά ‘‘εθνικός‘‘» και συνεπώς δεν μπορεί να γίνει καμία βελτίωση από την Περιφέρεια.

Αν δεν μπορεί να γίνει χαρακτηρισμός ως επαρχιακού, και δεν γνωρίζουμε ποιος θεω-ρείται επαρχιακός δρόμος, ώστε να καταστεί δυνατή η βελτίωσή του από την Περιφέρεια, τότε θα πρέπει να δει το θέμα ο Δήμος Δελ-φών και να εντάξει το συγκεκριμένο έργο σε κάποιο πρόγραμμα.

Ευχαριστούμε πολύ την Αντιπεριφερειάρχη Πα-ναγιώτα Γαζή για την άμεση απάντησή της στα αιτήματά μας αν και δεν μπορούμε να πούμε ότι, ως περιεχόμενο, μας ικανοποίησε.

Δημοσιεύουμε την επιστολή με τα αιτήμα-τα του Συλλόγου μας καθώς και την σχετική απάντηση της Αντιπεριφερειάρχου.

Σ.Ε.Κ.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

Αγαπητή κυρία Γαζή,Μ’ αυτή μας την επιστολή απευθυνόμαστε

σε σας, γνωρίζοντας την ευρύτητα πνεύμα-τος που σας διακρίνει καθώς και την αποτε-λεσματικότητα που επιδεικνύετε σε θέματα που άπτονται της ανάπτυξης του τόπου.

Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο των Αναπλάσεων στην Αγία Ευθυμία με χρηματοδότηση από την Περι-φέρεια Στερεάς Ελλάδας. Είναι ένα έργο που πέρασε από «σαράντα κύματα» και χάρις και στη δική σας επιμονή το είδαμε να προ-χωράει και σας ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτό.

Στο συγκεκριμένο έργο προβλέπεται και η ασφαλτόστρωση του τμήματος του κεντρι-κού δρόμου στο τμήμα που θα αναπλαστεί. Επειδή, το άλλο τμήμα, από την είσοδο του χωριού από την Αμφισσα έως την πλατεία, το οποίο είχε αναπλασθεί στο παρελθόν, εί-ναι πολύ φθαρμένο, παρακαλούμε να εξε-τάσετε την δυνατότητα ασφαλτόστρωσης κι αυτού, είτε με πόρους από την εν εξελίξει εργολαβία είτε με άλλους πόρους.

Θεωρούμε ότι θα δείτε με κατανόηση το αίτημά μας διότι αφενός θα αποκατασταθεί το οδόστρωμα στο σύνολο της εθνικής οδού που βρίσκεται στα όρια του οικισμού και ως εκ τούτου θα υπάρχει ενιαία εικόνα και αφετέρου το απαιτούμενο κονδύλι, μάλλον, δεν είναι σημαντικό.

Με την ευκαιρία αυτής της επικοινωνίας μας θέλουμε να σας θέσουμε κι ένα άλλο σημαντικό για τον τόπο μας θέμα το οποίο απασχολεί έντονα τους κατοίκους της Αγίας Ευθυμίας και η επίλυση του οποίου πιστεύ-ουμε ότι θα δώσει περαιτέρω αναπτυξιακή προοπτική στο χωριό μας. Αναφερόμαστε στην βελτίωση του δρόμου Αγίας Ευθυμίας-Τριταίας-Ιτέας.

Ο συγκεκριμένος δρόμος, στην ουσία η παλιά «γαϊδουρόστρατα», εξυπηρετεί πολύ κόσμο και αποτελεί την κοντινότερη δια-δρομή προς την Ιτέα κι από εκεί προς Αθή-να, μέσω Δεσφίνας, για όλη την ορεινή και ημιορεινή Δωρίδα, πέραν της εξυπηρέτησης που προσφέρει στους κατοίκους της Αγίας Ευθυμίας και της Τριταίας. Από τότε που ασφαλτοστρώθηκε, έστω κι αυτός ο στενός και κακοχαραγμένος δρόμος, η Αγία Ευθυ-μία γνώρισε σημαντική πρόοδο. Θεωρούμε ότι η βελτίωσή του θα δώσει αναπτυξιακή προοπτική όχι μόνο στην Αγία Ευθυμία

αλλά και στα υπόλοιπα χωριά που, έτσι, θα αποκτήσουν γρήγορη πρόσβαση προς την δεύτερη σημαντικότερη πόλη του Νομού, την παραθαλάσσια Ιτέα.

Είναι ένα έργο που βοηθάει στην ισόρροπη ανάπτυξη του Νομού, διευκολύνοντας τους ορεινούς να έχουν γρήγορη πρόσβαση προς την θάλασσα και το αντίστροφο. Θυμίζουμε ότι ανάλογο έργο, αυτό της βελτίωσης του δρόμου Βουνιχώρας-Γαλαξιδίου, έχει γίνει πριν λίγα χρόνια και η ωφελιμότητά του πε-ριορίζεται στους κατοίκους της Βουνιχώρας.

Παρακαλούμε να δείτε με κατανόηση και στις πραγματικές του διαστάσεις το αίτημά μας και να συμπεριλάβετε το εν λόγω έργο στον άμεσο προγραμματισμό έργων της Πε-ριφέρειας.

Είμαστε σίγουροι ότι θα θελήσετε να συν-δέσετε το όνομά σας με ένα πολύ σημαντικό έργο για τον τόπο μας.

Αναμένοντας την απάντησή σας και ευελπι-στώντας σε ευχάριστες ειδήσεις σας ευχαρι-στούμε εκ των προτέρων.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΟΥ

Κε Πρόεδρε,Έλαβα την ευγενική επιστολή σας και ευχα-

ριστώ για τα καλά σας λόγια.Οι Τεχνικές Υπηρεσίες της Περιφερειακής

Ενότητας Φωκίδας στο πλαίσιο του νέου προγραμματισμού θα εξετάσουν το αίτημά σας για την ασφαλτόστρωση του υπολοίπου τμήματος του κεντρικού δρόμου του χωριού σας.

Δυστυχώς όμως, το αίτημά σας για βελτίω-ση του δρόμου Αγία Ευθυμία -Τριταία - Ιτέα δεν μπορεί να ικανοποιηθεί γιατί ο συγκε-κριμένος δρόμος δεν είναι χαρακτηρισμένος ούτε «επαρχιακός» ούτε φυσικά «εθνικός».

Όπως γνωρίζετε σύμφωνα με το Νόμο 3852/7 - 6 - 2010 η Περιφέρεια έχει αρμο-διότητα μόνο για επαρχιακούς και εθνικούς δρόμους και όλο το υπόλοιπο δίκτυο είναι αρμοδιότητα των Δήμων. Αυτό απλά σημαί-νει ότι αν ξεκινήσουν οποιεσδήποτε εργα-σίες δεν θα πληρωθούν από την Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου.

Ευχαριστώ για την κατανόησή σας.

ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΑΖΗ


ΝΕΑ από το χωριό

ΤΡΙΗΜΕΡΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΣΕ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ

Την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011, ήταν η ημέ-ρα της έλευσης της νέας ιεράς εικόνας του Αγίου Ευ-θυμίου. Η υποδοχή ήταν η πρέπουσα: Οι δημοτικές αρχές, πλήθος ιερωμένων, Αγιαθυμιώτες από όλα τα σημεία της Ελλάδας και πλήθος πιστών από την γύρω περιοχή.

Η ιερά εικόνα του Αγίου Ευθυμίου αγιογραφήθηκε από τον Γέροντα Μοναχό Δανιήλ Κατουνακιώτη, το επίχρυσο ασημένιο κάλυμμα της εικόνας έγινε από τον καταγόμενο από τα Ιωάννινα Λεοντάρη Ζήδρο και το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι από τον Ναυ-πάκτιο Γεώργιο Γεωργακόπουλο.

Η εικόνα, μετά την θερμή υποδοχή της οποίας έτυ-χε, τοποθετήθηκε στον ιερό ναό του Αγίου Ευθυμίου, όπως βλέπετε και στη φωτογραφία του Άλκη Γκούλτα.

Φέτος, ένα χρόνο μετά, πραγματοποιήθηκε τριήμε-ρος εορτασμός εις ανάμνηση του σημαντικού αυτού γεγονότος της έλευσης της εικόνας του Αγίου Ευθυμί-ου. Την Παρασκευή, 12 Οκτωβρίου 2012, στον Ι.Ν. του Αγίου Ευθυμίου, από τις 8 το βράδυ έως τη 1.00 μετά τα μεσάνυχτα, έλαβε χώρα Ιερή Αγρυπνία. Την επόμενη, Σάββατο 13 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθη-κε Μέγας Εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας. Ο εορτασμός ολοκληρώθηκε την Κυριακή, 14 Οκτωβρίου, το πρωί, με Όρθρο και Πανηγυρική Θεία Λειτουργία.

Οι αναπλάσεις στο χωριό, λίγο πριν την ολο-κλήρωσή τους, σταμάτησαν ξανά. Αιτία η κα-θυστέρηση στην πληρωμή του εργολάβου. Οι εργασίες που απομένουν να γίνουν είναι ένα μικρό, μόνο, μέρος του συνολικού έργου, αλλά δεν παύει το έργο να παραμένει ημιτελές.

Έχουν κατασκευασθεί τα πεζοδρόμια στην τε-λική τους μορφή μέχρι τα ΠΑΝΩ ΑΛΩΝΙΑ και

είναι ημιτελή από εκεί έως το κτίριο του ΟΤΕ. Επίσης, έχει ασφαλτοστρωθεί, όπως προβλεπό-ταν, ο κεντρικός δρόμος από την πλατεία έως την παιδική χαρά.

Ελπίζουμε ότι, μέχρι να κυκλοφορήσει η εφη-μερίδα, θα έχουν ξεπερασθεί τα όποια προβλή-ματα και θα ολοκληρωθούν και τα τελευταία τμήματα του έργου.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ

Έχουν φτάσει στο χωριό δέκα πέντε (15) παραδοσιακά φωτιστι-κά και άρχισε η τοποθέτησή τους στα αναπλασθέντα, από παλιά, πεζοδρόμια από την είσοδο του χωριού από την Άμφισσα έως την πλατεία. Είναι ένα έργο με προϋ-πολογισμό 7.500 €, χρηματοδο-τείται από ΣΑΤΑ και περιλαμβά-νεται στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Δελφών για το χωριό μας. Είναι σίγουρο ότι όσοι επισκε-φθούν την Αγία Ευθυμία, για να περάσουν τις εορτές, θα δουν το έργο ολοκληρωμένο.

Πιστεύουμε ότι, στο επόμε-νο τεχνικό πρόγραμμα, θα γίνει πρόβλεψη για την τοποθέτηση ίδιων φωτιστικών και στο νεοα-ναπλασθέν τμήμα από την πλα-τεία έως το κτίριο του ΟΤΕ.

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Κατάργησαν, με τον «Καλλικράτη», τα Σχο-λεία των περισσότερων χωριών, αλλά δεν φρό-ντισαν να λύσουν το πρόβλημα της μεταφοράς των μαθητών.

Η αρμοδιότητα από τις τέως Νομαρχιακές Αυ-τοδιοικήσεις, μεταφέρθηκε, αρχικά, στους νέ-ους «Καλλικρατικούς» Δήμους, αλλά επειδή οι Δήμοι δεν κατάφερναν να ολοκληρώσουν τους διαγωνισμούς, γινόταν επέκταση των συμβά-σεων από την Περιφέρεια (που είχε αντικατα-στήσει τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις) μετά από Αποφάσεις του Υπουργείου. Έτσι κύλησε η σχολική περίοδος 2011-12 και κάπως έτσι άρχισε η φετινή σχολική περίοδος.

Εν τω μεταξύ, η Πολιτεία δεν έχει πληρώσει τα ΚΤΕΛ και τους ιδιοκτήτες ταξί που μετέφε-ραν τους μαθητές την προηγούμενη σχολική χρονιά.

Επόμενο ήταν, λοιπόν, οι ιδιοκτήτες ταξί να αρνηθούν την μεταφορά των μαθητών.

Όπως είναι γνωστό, το Δημοτικό Σχολείο της Αγίας Ευθυμίας συγχωνεύτηκε από πέρυσι με το 4ο Δημοτικό της Άμφισσας. Πέραν των άλ-λων, είχαμε εκφράσει τις αντιρρήσεις μας για τη θέση που βρισκόταν το συγκεκριμένο σχολείο και που θα καθιστούσε δύσκολη την μεταφορά των μαθητών λόγω του ότι δεν μπορεί να φτάσει έως εκεί λεωφορείο του ΚΤΕΛ. Είχαμε προτείνει, εκφράζοντας και την επιθυμία των γονιών, να μπορούν τα παιδιά να εγγραφούν σε όποιο Σχο-λείο της Άμφισσας τους διευκόλυνε.

Πέρυσι το πρόβλημα λύθηκε με τη μίσθωση ταξί. Φέτος, όμως, όπως προείπαμε, οι ιδιο-κτήτες ταξί, λόγω των οφειλών, αρνήθηκαν την μεταφορά των μαθητών. Έτσι, μετά από συνεν-νόηση με τους αρμόδιους φορείς, δόθηκε η λύση που από την αρχή είχε προταθεί: Όσοι μαθητές το επιθυμούσαν, μπορούσαν να εγ-γραφούν στο 1ο Δημοτικό της Άμφισσας, όπου η πρόσβαση των λεωφορείων του ΚΤΕΛ είναι εύκολη. Μετά απ’ αυτό, οι περισσότεροι γονείς πήγαν τα παιδιά τους στο 1ο Δημοτικό, ενώ όσοι αποφάσισαν να παραμείνουν τα παιδιά τους στο 4ο αναγκάζονται να τα μεταφέρουν μόνοι τους. Δυστυχώς, αυτή είναι η Ελλάδα του 2012.

ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ: Σταμάτησαν λίγο πριν ολοκληρωθούν

ΜΥΩΝΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

Τα τελευταία δύο χρόνια το χω-ριό μας κατέπληξε όλη τη γύρω περιοχή με την διοργάνωση του ΜΥΩΝΙΚΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ. Η επιτυχία που γνώρισε ήταν πολύ μεγάλη.

Φιλοδοξία όλων όσοι βοήθησαν στην υλοποίησή του το 2011 και το 2012 είναι να διοργανώσουν, με την ίδια και γιατί όχι μεγαλύ-τερη επιτυχία, το ΜΥΩΝΙΚΟ ΚΑΡ-ΝΑΒΑΛΙ 2013.

Έτσι, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, το ΜΥΩΝΙΚΟ ΚΑΡ-ΝΑΒΑΛΙ θα δώσει και στις Απο-κριές του 2013 το «παρών». Γι’ αυτό φροντίστε από τώρα να εί-σαστε στο χωριό το τριήμερο της Αποκριάς (Σαββατοκύριακο και Καθαρή Δευτέρα).

> γράφει ο Σπύρος Κυριάκης


3939

Επανέρχομαι σε ένα πολύ σοβαρό θέμα, ίσως από κάποιους παρεξηγημένο και ξεχασμένο, αλλά αρκετοί περιμένουμε απάντηση και αναμένου-με υπομονετικά. Ασφαλώς και αναφέρομαι στο χρηματικό ποσό, το οποίο έκανε φτερά, πριν από περίπου δύο χρόνια. Το Συνοδικό Δικαστήριο θεώρησε πρέπον ότι ο συγκεκριμένος υπάλληλος - ιερεύς, θα απέχει μεν των ιερατικών του καθηκό-ντων για τρία (3) χρόνια, αλλά θα πληρώνεται κα-νονικά από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Και όχι μόνο αυτό, αλλά διαβάζοντας τον ημεροδείκτη του έτους 2013, η Μητρόπολή μας συνεχίζει να του έχει αναθέσει και Ενορία. Συγκεκριμένα μάλι-στα, στον Ενοριακό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο χωριό της ορεινής Δωρίδας το Διχώρι, χωρίς να έχω καταλάβει ακόμη για ποιο λόγο.

Άκουσον-άκουσον, αγαπητοί μου αναγνώστες! Και από την άλλη πλευρά έχουμε εκατοντάδες απολύσεις Δημοσίων υπαλλήλων και θα ακολου-θήσουν λένε και πολλές ακόμη και σε αρκετούς θα θιγεί το θέμα εικονικών ασθενειών ή των απου-σιών γενικώτερα χωρίς λόγο. Μήπως λοιπόν θα πρέπει και εμείς οι υπόλοιποι να γίνουμε κλέφτες; Και γιατί όχι θα μου πείτε, αφού δεν θα υπάρξει καμία υπηρεσιακή τιμωρία. Απλώς μόνο ο Θεός θα μεριμνήσει γιατί θα έχουμε μεγάλη αμαρτία. Η εντολή «ου κλέψεις» δεν ισχύει για όλο τον κό-σμο φαίνεται. Και όμως κάτι τέτοιοι χάλασαν την εκκλησία μας και την κοινωνία γενικώτερα. Γιατί πίσω από τους κλέφτες και τους απατεώνες υπάρ-χουν αυτοί που τους χαϊδεύουν και τους υπερα-σπίζονται. Όσο για τη ρετσινιά, σιγά μήπως και κοκκινίσουν!

Ακούστηκε από κάποιους ότι δεν διαμαρτυρη-θήκαμε για το συμβάν, δεν κάναμε κάτι. Ασφαλώς και θα έπρεπε. Να αρχίζαμε ίσως με λιθοβολισμό και μετά θα ακολουθούσαν και άλλες σκηνές… Σεβαστήκαμε όμως κάποιους θεσμούς. Γιατί από

αυτούς περιμέναμε άλλα αποτελέσματα, άλλου είδους ενέργειες. Τους ευχαριστούμε λοιπόν γι’ αυτό τους το φέρσιμο! Εμείς πονέσαμε, κλάψαμε και αισθανόμεθα μέχρι και σήμερα αδικημένοι και προδομένοι. Η εκκλησία γνωρίζω πολύ καλά ότι αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους και μάλιστα αυτούς που την υπηρετούν ακόμη περισσότερο. Αρκεί όμως και αυτοί να ανταποκρίνονται πιστά στον όρκο που έδωσαν ενώπιον Θεού και ανθρώ-πων.

Ομάδα συγχωριανών μας, τότε που έγινε το συμβάν, συνέλεξαν υπογραφές με σχετικό κείμε-νο, πήγαν και το κατέθεσαν στον Εισαγγελέα στην Άμφισσα. Και αυτοί ακόμη περιμένουν την απά-ντηση, όπως και εμείς οι υπόλοιποι. Η υπομονή έχει και τα όριά της… Μέχρι πότε θα περιμένουμε και γιατί; Ας σηκωθούμε τώρα λοιπόν από αυτόν τον λήθαργο και ας ξεσηκωθούμε. Ποτέ δεν είναι αργά. Αυτά τα χρήματα μας ανήκουν και πρέπει το συντομώτερο να επιστραφούν. Είναι από το υστέρημά μας, δεν μας περίσσευαν, ούτε και μας περισσεύουν. Το κυριώτερο όμως είναι ότι η Πα-ναγία μας τα περιμένει. Δυστυχώς αφήσαμε έναν τιποτένιο να βεβηλώσει την εκκλησία μας και την Ενορία μας γενικώτερα. Εάν ο ίδιος δεν θέλει ή δεν έχει για να μας τα επιστρέψει, ας τα δώσουν επιτέλους αυτοί που τον στηρίζουν και τον υπο-στηρίζουν!

Δυστυχώς, όμως, τούτη την ώρα, που ούτε καν δεν έχω προλάβει να τελειώσω το κείμενό μου, πληροφορούμαι ότι και άλλη Ενορία της Μητρο-πόλεώς μας κλαίει και οδύρεται για τον ίδιο λόγο όπως και εμείς. Ενώνουμε τον πόνο μας με τους αγαπητούς Γαλαξειδιώτες, συμπαραστεκόμαστε και συμπονούμε μαζί τους. Γιατί και σε αυτούς λίγες ημέρες πριν από το χαρμόσυνο γεγονός της Γεννήσεως του Θεανθρώπου, έρχεται το άσχημο για να τους φέρει θλίψη, απογοήτευση, πόνο και

πολλά ερωτηματικά.Μα τι γίνεται επιτέλους; Τι κατάντημα είναι αυτό;

Γιατί φθάσαμε ως εκεί; Οι εκκλησιαστικοί σύμβου-λοι τι λένε; Θα μου πείτε, ό,τι είπαν και οι δικοί μας. Μήπως όταν διορίζονται πρέπει να τους γίνο-νται ειδικά σεμινάρια από την Μητρόπολη και να υπάρχει και περαιτέρω έλεγχος από άλλους ενο-ρίτες, οι οποίοι θα κληρώνονται τυχαία, δηλαδή ως εξελεγκτική επιτροπή; Γιατί κάποιοι από τους ιερείς μας φέρονται με ασέβεια και απερίσκεπτα;

Όχι, δεν θα αφήσουμε την πίστη μας να την αφα-νίσουν και να την ποδοπατήσουν αυτοί οι οποίοι είναι ανάξιοι να υπηρετούν την Εκκλησία μας και την Θρησκεία μας. Δεν έχουν κανένα δικαίωμα να ισοπεδώνουν τα πάντα, να μας αναστατώνουν και να αγανακτούμε. Διότι υπάρχουν, ευτυχώς, και οι ενάρετοι ιερωμένοι. Αυτοί που τιμούν το ράσο, που συνεχώς βρίσκονται κοντά στο ποίμνιό τους, νοιάζονται, συμβουλεύουν, προσφέρουν έργο χω-ρίς να υπερηφανεύονται και να το διαφημίζουν. Εμείς, λοιπόν, αυτούς θέλουμε και αγαπούμε. Με αυτούς θα αγωνισθούμε μέχρις εσχάτων. Αυτούς σεβόμεθα και εκτιμούμε. Σε αυτούς ελπίζουμε, στηριζόμαστε και θα συμβαδίζουμε. Και εάν κά-ποιες φορές τους στενοχωρούμε, ζητάμε συγγνώ-μη και ας μας συγχωρέσουν.

Έχουμε ανάγκη από ανακαίνιση και αναγέννηση στην εκκλησία μας και όχι από εκοσμίκευση και ΧΑΛΑΡΟΤΗΤΑ, η οποία δυστυχώς φέρνει άλλα αποτελέσματα.

Καλά ευλογημένα Χριστούγεννα και καλή χρο-νιά.Καλή δύναμη στον αγώνα μας και καλά αποτε-λέσματα.

Βασιλική Δ. Νικολοπούλου

Άραγε μέχρι πότε θα περιμένουμε…

Ο ΔΗΜΟΣ ΔΕΛΦΩΝ ΘΑ ΤΗΡΗΣΕΙ ΤΗΝ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012;

Όταν σχεδιάζαμε τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2012, απευθυνθήκα-με και στο Δήμο Δελφών για να μας πουν αν θα βοηθή-σουν και με ποιο ποσό. Λάβαμε υπόσχεση για ενίσχυση 2.500 € και έτσι ο Δήμος Δελφών ήταν μεταξύ των συνδι-οργανωτών των φετινών εκδηλώσεων.

Όταν, όμως, ήρθε η ώρα της υλοποίησης της υπόσχε-σης ο Δήμος Δελφών άρχισε «να σφυρίζει αδιάφορα». Να δούμε, δεν υπάρχουν χρήματα κι άλλα διάφορα, ήταν τα όσα ακούγαμε. Αλήθεια, την ώρα των υποσχέσεων δεν υπήρχαν όλα αυτά τα προβλήματα; Αυτά εμφανίσθηκαν μετά την ολοκλήρωση των εκδηλώσεων;

Κύριε Δήμαρχε, δεν μπορείτε να δυσκολεύετε την λει-τουργία του Συλλόγου μας. Τηρήστε την υπόσχεσή σας.

Θυμίζουμε ότι, από τον προηγούμενο Δήμαρχο Άμφισ-σας ακόμη, εκκρεμεί η εξόφληση τιμολογίων 4.500 € τα οποία έχουμε εξοφλήσει και έχουμε καταθέσει στο Δήμο για να λάβουμε τα υπεσχημένα για τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2010. Τα περιμένουμε κι αυτά…

ΔΙΑΡΡΗΞΗ ΣΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟΤον περασμένο Αύγουστο, ο Σύλλογός μας έπεσε θύμα διάρρηξης. Οι διαρρήκτες

δεν πήραν κάτι σημαντικό, άλλωστε δεν υπήρχαν χρήματα στο γραφείο του Συλλόγου. Όμως καταστράφηκε η πόρτα.

Το Δ.Σ. αποφάσισε την αντικατάστασή της με πόρτα ασφαλείας. Απευθυνθήκαμε στον συγχωριανό μας Δημήτρη Παππά (Ρόκα), εξαιρετικό επαγγελματία στις αλουμινοκα-τασκευές και εκείνος με ιδιαίτερη προθυμία βοήθησε στη δύσκολη αυτή στιγμή του Συλλόγου.

Αντικατέστησε την σπασμένη πόρτα με άλλη θωρακισμένη και δέχθηκε να πληρώ-σουμε μόνο τα υλικά. Δεν πήρε κάποια αμοιβή για την εργασία του. Τον ευχαριστούμε θερμά διότι, για μια ακόμη φορά, απέδειξε πόσο κοντά στον Σύλλογο είναι.

ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΑΓΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ – ΜΑΛΑΝΔΡΙΝΟ

Με πολύ ικανοποιητικό ρυθμό συνεχίζονται οι εργασίες στην Ε.Ο. Άμφισσας – Λιδω-ρικίου (τμήμα από Αγία Ευθυμία έως διασταύρωση με φυλακές Μαλανδρίνου).

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, έχει παραδοθεί στην κυκλοφορία το τμή-μα από τη θέση «Τσακόρεμα» μέχρι την διασταύρωση των φυλακών Μαλανδρίνου, έχει ασφαλτοστρωθεί το τμήμα από την θέση «Παλάτια» μέχρι τη θέση «Κουκουδιά-ρης» της Βουνιχώρας και βρίσκεται στο τελικό στάδιο το τμήμα μέχρι την είσοδο της Βουνιχώρας.

Πόση αλήθεια διαφορά σε σχέση με τον αρχικό ανάδοχο του έργου!


ΒΡΑΒΕΙΟ «Γ. ΧΑΤΖΗΣ»Το βραβείο «Γ. Χατζής» το οποίο έχουν θεσπίσει ο Νί-

κος και η Σωσώ Κυριάκου στη μνήμη του αείμνηστου Γυμνασιάρχη και Μαθηματικού Γεωργίου Χατζή και το οποίο έχει απονεμηθεί επτά φορές, στα επτά τελευταία ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ, περιμένει το επόμενο παιδί το οποίο θα συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί και οι οποίες είναι:

- Να έχει καταγωγή από την Αγία Ευθυμία (τουλάχιστον παππούς ή γιαγιά να έχουν γεννηθεί στην Αγία Ευθυμία)

- Να έχει πετύχει κατά τις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις σε κάποιο Α.Ε.Ι.

Από όσους έχουν τις παραπάνω προϋποθέσεις θα βρα-βευτεί το παιδί με τον μεγαλύτερο γενικό βαθμό πρό-σβασης. Όποιο παιδί θεωρεί ότι μπορεί να διεκδικήσει το βραβείο «Γ. Χατζής» παρακαλούμε να μας στείλει το σχετικό αποδεικτικό στοιχείο, το αργότερο έως το τέλος Ιανουαρίου 2013.

Θυμίζουμε ότι το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 800 € και ο φοιτητής που θα βραβευτεί οφεί-λει να είναι παρών κατά τη βράβευσή του, στα επόμενα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ, τον προσεχή Αύγουστο, στο Πνευματικό Κέντρο της Αγίας Ευθυμίας.

Tο καλύτερο δώρο για τις γιορτές

Η ΦΩΚΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΙΙΠαραρτήματα Α΄-ΣΤ΄Βιβλιογραφία - ΕπίμετροΈρευνα - Παρουσίαση: ΕΥΘΥΜΙΟΣ Ν. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣΕπιμέλεια: ΕΥΣΤΑΘΙΑ (ΛΟΥΛΑ) ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥΔιατίθεται:• Από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών, τηλ. 210 3250354.• Από το κατάστημα ΤΥΠΟΣ-PRESS, στην Άμφισσα.• Αποστέλλεται και ταχυδρομικώς με αντικαταβολή.Το σύνολο των εισπράξεων, μετά από επιθυμία της κ. Λούλας Στα-

θοπούλου, διατίθεται για ενίσχυση του Συλλόγου Αγιοευθυμιω-τών. Αγοράζοντας το βιβλίο αποκτάτε μια μοναδική έκδοση για την ιστορία του τόπου μας και παράλληλα ενισχύετε τον Σύλλογό μας.

ΣΑΒΒΑΤΟ 19 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟΥ:8.00π.μ. (Από ΠΕΙΡΑΙΑ) – 8.30π.μ. (Από ΣΥΝΤΑΓΜΑ)ΜΕΤΑΒΑΣΗ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ: ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝΔηλώστε έγκαιρα συμμετοχή

Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά στο χωριό

Παλιότερα έλεγαν «Πάσχα στο χωριό και Χριστούγεννα στην πόλη» κι αυτό ίσχυε σε μεγάλο βαθμό. Ίσως διότι ο χειμώνας στα χωριά είναι πιο βαρύς από την πόλη και με τα μέσα (μόνο τζάκι ή ξυλόσομπα) που υπήρχαν για να αντιμε-τωπιστεί το κρύο τα πράγματα ήταν αρκετά δύσκολα.

Σήμερα, τουλάχιστον όσον αφορά την Αγία Ευθυμία, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Τα σπίτια μπορούν, άνετα, να φι-λοξενήσουν ακόμη και μικρά παιδιά. Έτσι, χρόνο με το χρό-νο, αυξάνονται όσοι περνάνε και τις χειμωνιάτικες εορτές στο χωριό και μειώνονται εκείνοι που πάνε στην Αθήνα, στα παιδιά τους.

Όμως, πέραν της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης, ο καθένας από εμάς έχει κι άλλους λόγους να περάσει τις διακοπές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στην Αγία Ευθυμία. Είναι η εορταστική ατμόσφαιρα που, τα τελευταία χρόνια, επικρατεί στο χωριό μας. Όμορφος, εορταστικός διάκοσμος, κάλαντα από το σύνολο των παιδιών σε κάθε σπίτι, θεατρικά και χοροί από τα νέα παιδιά.

Κάτι ανάλογο αναμένεται και φέτος. Όσοι ετοιμάζουν, τα όμορφα πράγματα που θα απολαύσουμε όσοι βρεθούμε στο χωριό, δεν θέλησαν να μας αποκαλύψουν λεπτομέ-ρειες για να μην χαθεί το στοιχείο της έκπληξης. Το σίγουρο είναι ότι, για ακόμη μια φόρα, τα παιδιά του χωριού και όσοι από τους γονείς τους βοηθούν, θα μας καταπλή-ξουν ευχάριστα.

Σ.Ε.Κ.

ΠΕΡΑΣΑΝ ΣΕ ΑΕΙ – ΤΕΙ Πέραν των είκοσι πέντε (25) παιδιών που τα ονόματά τους αναφέρα-

με στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας μας, άλλα δύο παιδιά, με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία, πέτυχαν κατά τις τελευταίες πανελλα-δικές εξετάσεις, ανεβάζοντας σε είκοσι επτά (27) τον συνολικό αριθμό των επιτυχόντων!!!

Πιο συγκεκριμένα:• Ο Βλαδίμηρος Βασιλείου πέτυχε στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματι-

κών Στρατού (Τρίκαλα). Ο Βλαδίμηρος είναι εγγονός της Χαρίκλειας το γένος Νικολάου Αλιζώτη από τον γιο της Νικόλαο.

• Ο Κωνσταντίνος Παρασκ. Κατσίμπρας πέτυχε στο τμήμα Αρχιτεκτό-νων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης. Ο Κωνσταντίνος είναι γιος της Ανδριανής το γένος Ιωάννη Γκομούζα.

Συγχαίρουμε τα παιδιά για την επιτυχία τους και τους ευχόμαστε να έχουν πάντα επιτυχίες.

Αν υπάρχουν κι άλλα παιδιά, με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία, τα οποία πέτυχαν την εισαγωγή τους σε κάποιο ΑΕΙ ή ΤΕΙ, κατά τις τελευταίες πανελλαδικές εξετάσεις, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε ώστε αφενός να μοιραστούμε τη χαρά της επιτυχίας τους και αφετέρου να τα βραβεύσουμε στην εκδήλωση η οποία θα πραγματοποιηθεί, στις 27 Ιανουαρίου 2013, στη Μυρτιδιώτισσα.

Πριν από ένα χρόνο περίπου αναγκασθή-καμε να διακόψουμε την αποστολή της εφη-μερίδας σε αρκετούς παραλήπτες της, τους πιο αμελείς, αυτούς που δεν είχαν στείλει συνδρομή για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια. Μας ανάγκασαν οι συνθήκες και πιο συγκε-κριμένα η μεγάλη αύξηση στα ταχυδρομικά τέλη.

Από τους περισσότερους από αυτούς που σταματήσαμε να στέλνουμε την εφημερίδα δεν υπήρξε καμιά αντίδραση. Αυτό σημαίνει ότι δεν τους έλειψε και τόσο. Όσοι πραγματι-κά ενδιαφέρονταν να λαμβάνουν τα «Α.Ν.» και μάλλον από αμέλεια δεν είχαν ανταπο-κριθεί στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, φρόντισαν να τακτοποιήσουν την εκκρεμό-τητά τους και άρχισε ξανά η αποστολή της

εφημερίδας. Εφαρμόζοντας την ίδια πολιτική και φέτος,

δυστυχώς, είμαστε αναγκασμένοι να σταμα-τήσουμε την αποστολή των «Α.Ν.» σε μερι-κές δεκάδες ακόμη παραληπτών, οι οποίοι έστειλαν για τελευταία φορά συνδρομή το 2008!

Πιστεύουμε ότι όποιος επιθυμεί να λαμβά-νει την εφημερίδα θα πρέπει να είναι στοι-χειωδώς συνεπής στις οικονομικές του υπο-χρεώσεις. Άλλωστε η συνδρομή των 15 € για ένα έντυπο της ποιότητας των «Α.Ν.» δεν είναι υπερβολική, το αντίθετο θα λέγαμε.

Συνεπώς, όποιος δεν λαμβάνει, πλέον, την εφημερίδα και επιθυμεί να του την ξα-ναστείλουμε θα πρέπει να τακτοποιήσει την συνδρομή του.

Στις δύσκολες ώρες που περνάει

η πατρίδα μας ευχόμαστε σε όλους

υγεία και καλή δύναμη.

Καλά Χριστούγεννα και το 2013 είθε να

είναι καλύτερο από τη χρονιά που φεύγει.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου

Αγιοευθυμιωτών

ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ http://blog.agiathimia.com

Διακοπή αποστολής της εφημερίδας

ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙ-ΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ-ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣ-ΣΑ (Ν. ΦΑΛΗΡΟ)ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΣΕ ΔΙΠΛΑ-ΝΗ ΑΙΘΟΥΣΑΚΟΠΗ ΠΙΤΤΑΣ-ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Χριστούγεννα ΕΚΔΡΟΜΗ- Το Άστρο Των Μάγων ...2...

Documents

Transcript of Χριστούγεννα ΕΚΔΡΟΜΗ- Το Άστρο Των Μάγων ...2...