114

Γ γαβγίζω (βλ ηχώ αmicroετβ) γάζα (α) γάζα η γάζα (β) γκάζα η και κοτόρ ο (κοτόρ κυριολ ύφασmicroα πανί) πχ λιόmicro γκάζα τε πφά(ν)νταβ microο βας = πήρα γάζα να δέσω το χέρι microου γάζωmicroα (βλ ράψιmicroο) γαζώνω (βλ ράβω) γάιδαρος χορ ο πχmicroπαρό τφουλό χορ σαν του ιν λατζάς κάι τχόστουτ εκχέ σικνέ χουρντέσα = microεγάλο χοντρό γαϊδούρι είσαι εσύ δεν ντρέπεσαι που τα βάζεις microε ένα microικρό παιδί παΐ νταβ ε χορέ = νερό δίνω τον γάιδαρο γαϊδουράκι χορορό ο γαϊδουράκι (νεογέννητο) κουντούκο ο (υποκ) κουντουκίσι ο γαϊδουρινός (βλ γαϊδουρίσιος) γαϊδουρίσιος (επίθ) χορανό-ι πχ σαρ χορανό σι λεσκό σσορό = σαν γαϊδουρίσιο είναι το κεφάλι του γαϊδουριά χοριπέ ο πχ τε λατζάς microο χοριπέ σας καβά κάι κερντάν = να ντρέπεσαι ρε γαϊδουριά ήταν αυτό που έκανες Συνών microπαλιτσχιπέ = γουρουνιά γαϊδουρόδερmicroα χορέσκι-microορκχί η γαϊδουροκέφαλος (επίθ) χορανέ-σσερέσκο -ι γαϊδουρότριχα χορέσκο-microπαλ ο (= γαϊδάρου τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γάλα σύτυ (το υ προφ όπως το γαλλικό u) και σούτι ο πχ ταταράβ ε χουρντέσκο σούτι = ζεσταίνω του microωρού το γάλα πιλάν κο σύτυ = ήπιες το γάλα σου

γαλάζιος (άκλ επίθ) microαβί πχ microαβί γιακχά = γαλάζια microάτια γαλακτόπιτα σουτέσκι-πλιτσί(ν)τα η γλακτώδης (επίθ) σουτέσκο -ι και συτέσκο -ι γαλανοmicroάτης (επίθ) microαβί-γιακχένγκο-ι γαλανός (βλ γαλάζιος) γαλατάκι σουτίσι ο γαλατάς σου(τ)τσίο ο πχ ιν νακχλό αβγκιέ ο σου(τ)τσίο = δεν πέρασε σήmicroερα ο γαλατάς γαλατού σου(τ)τσίκα η Γαλλία Φράνσα η γαλλικός (επίθ) φρανσένγκο-ι και φρανσάκο-ι Γάλλος Φράνσι ο Γαλλίδα Φράνσκα η γαλλόφιλος (επίθ) αmicroάλ-φρανσένγκο-ι (= φίλος γάλλων) γαλλοπούλα microισίρκα η πχ microισιρκάκε αρνέ = αβγά γαλοπούλας γαmicroηmicroένος (microτχ) microπουλιντι(ν)ντό -ί γαmicroήσι microπουλιντιπέ ο γαmicroιέmicroαι (αmicroετβ ρ) microπουλένταmicroαν και microπουλέντι(ν)ντιάβ γαmicroιόλα (microτχ ως ουσ) microπουλιντι(ν)ντί η (σα γαmicroηmicroένη) γαmicroιόλης (microτχ ως ουσ) microπουλιντι(ν)ντό ο (σα γαmicroηmicroένος πούστης) γάmicroος microπιάβ και αmicroπάβ ο πχ κάι κα κερντόλ τουmicroαρό microπιάβ = πού θα γίνει ο γάmicroος σας microπουτ σσουκάρ κερντιλό τουmicroαρό αmicroπάβ = πολύ ωραίος έγινε ο γάmicroος σας microόσκε-τσχιmicroπάκε τζα τούντα κάι αmicroπάβ = για στόmicroα-για

115

γλώσσα (για microαύρα microάτια) πήγαινε κι εσύ στο γάmicroο γάmicroπα γά(micro)microπα η πχ τφουλέ γά(micro)microπε σίτουτ = χοντρές γάmicroπες έχεις γαmicroπριά τζαmicroουτριπέ ο πχ (όρκος) microε τσχαβέσκο τζαmicroουτριπέ τε να ντικχάβ = του γιου microου τη γαmicroπριά να microη δω (δηλ να microη δω γαmicroπρό το γιο microου) (βλ και νυφιά) Αντίθ microποριπέ = νυφιά γαmicroπριάτικος (επίθ) τζαmicroουτρικανό-ί πχ βουραντάς πε τζαmicroουτρικανέ πατέ = φόρεσε τα γαmicroπριάτικα ρούχα του Αντίθ microπορικανό = το νυφικό νυφικός γαmicroπρός τζαmicroουτρό ο πχ ο τζαmicroουτρό ε σασουϊάσα κερέλ η microπορί ε σασουϊάσα νασστί κερέλ = ο γαmicroπρός microε τη πεθερά κάνει η νύφη microε τη πεθερά δεν microπορεί να κάνει Αντίθ microπορί = νύφη γαmicroπρούλης (επίθ) τζαmicroουτρορό ο Αντίθ microπορορί = νυφούλα γαmicroώ (microετβ ρ) microπουλένταβ γάντζος γάντζα η και κάντζα η γάντι ελντιβάνο ο πχ βουράβ κε ελντιβάια αβρί κερέλ microπουτ σσιλ = φόρα τα γάντια σου έξω κάνει πολύ κρύο γάνωmicroα ανουσαριπέ ο γανωmicroατάς (βλ γανωτής) γανωmicroένος (microτχ) ανουσαρντό-ί πχ ανουσαρντέ σι ε τσίντζιρε = γανωmicroένες είναι οι κατσαρόλες Αντίθ microπιανουσαρντό = αγάνωτος γανώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) ανουσάρντιαβ πχ ανουσάρντιλε ε τσίντζιρε = γανώθηκαν οι κατσαρόλες γανώνω (microετβ ρ) ανουσαράβ

πχ τχαϊάρα κα ανουσαράβ microε σίνιε = αύριο θα γανώσω τα ταψιά microου γανωτής ανουσαρτσίο ο θηλ ανουσαρτσίκαη Συνών καλαητζίο = καλαϊτζής γαργαλιέmicroαι (αmicroετβ ρ) γαργαλισάαβ γαργαλώ (microετβ ρ) γαργαλισαράβ γαργάρα γκαργκαράβα η πχ ο ντοκτόρι ντιά λε ιλάτσι τε κερέλ γκαργκαράβα = ο γιατρός του έδωσε φάρmicroακο να κάνει γαργάρα κερ γκαργκαράβα λο(ν)ντέ-παέσα τε ατσχόλ κε ντα(ν)ντέσκι ντουκ = κάνε γαργάρα microε αλατόνερο να σταmicroατήσει ο πόνος του δοντιού σου γαργαρίζω (αmicroετβ ρ) γκαργκαράβα-κεράβ (= γαργάρα κάνω) γαριδάκι γαριδάκι ο και γκαριντάκι ο πχ ντικ ο πάπου γαριδάκια λιάς τούκε = κοίτα ο παππούς γαριδάκια σου πήρε γάτα πισίκα η πχ η πισίκα ασταρντά γεκ microπαρό microισσκόι = η γάτα έπιασε ένα microεγάλο ποντίκι γατάκι (βλ γατούλα) γατίσιος (επίθ) πισικάκο-ι και πισικανό-ί πχ πισικάκε γιακχά σίλε = γατίσια microάτια έχει γατότριχα πισικάκο-microπαλ ο γατούλα πισικίσα και πισικορί η πχ κάσκι σι καγιά πισικίσα = πιανού είναι αυτή η γατούλα γδαρmicroένος (microτχ) ουζζαρντό-ί (σα ξεφλουδισmicroένος ξεπουπου- λιασmicroένος) γδάρσιmicroο ουζζαριπέ ο (βλ και ξεφλούδισmicroα ξεπουπούλιασmicroα)

116

γδέρνοmicroαι (αmicroετβ ρ) ουζζάρντιαβ πχ πελό κατάρ microοτόρι ντα ουζζάρντιλι λεσκί κοτσ = έπεσε από το microηχανάκι και γδάρθηκε το γόνατό του (βλ και ξεφλουδίζοmicroαι) γδέρνω (microετβ ρ) ουζζαράβ πχ ουζζαράβ ο microπακρό = γδέρνω το πρόβατο (βλ και ξεφλουδίζω ξεπουπουλιάζω) γδυmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (= γυmicroνωmicroένος) Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γδύνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιαράmicroαν πχ νά ντε α(ν)ντρέ νανγκιαράmicroαν = microην microπαίνεις microέσα γδύνοmicroαι (νανγκό = γυmicroνός νανγκιαράmicroαν κυριολ = γυmicroνώνοmicroαι) Αντίθ βουραβάmicroαν = ντύνοmicroαι γδύνω (microετβ ρ) νανγκιαράβ πχ νανγκιαράβ ε χουρντέ = γδύνω το microωρό Αντίθ βουραβάβ = ντύνω φορώ microετβ (νανγκιαράβ κυριολ = γυmicroνώνω) γδύσιmicroο νανγκιαριπέ ο (= γύmicroνωmicroα) Αντίθ βουραηπέ = ντύσιmicroο γδυτός (βλ γδυmicroένος) γειτόνεmicroα κοmicroσσουλούκο ο (σα η συναναστροφή των γειτόνων) πχ κο κοmicroσσουλούκο τούκε τε ατσχέλ microπιλατζανέα microε τσχάκε γιακ τχοντάν = το γειτόνεmicroα σου γεια σένα να microείνει αδιάντροπε για την κόρη microου microάτι έβαλες κοmicroσσούια σαmicroούς αmicroά κοmicroσσουλούκο νάι αmicroεν = γείτονες είmicroαστε αλλά γειτόνεmicroα (συναναστροφή) δεν έχουmicroε γειτονία κοmicroσσουλούκο ο (βλ και γειτόνεmicroα)

γειτονιά microαλάβα η πχ αβγκιέ κάι microαλάβα κερντόλ microπιάβ = σήmicroερα στη γειτονιά γίνεται γάmicroος γείτονας (α) κοmicroσσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) πχ (αλληγ) κάνα τζας τε κινές κχερ ε κοmicroσσουέ κα κινές νάα ο κχερ = όταν πας να αγοράσεις σπίτι το γείτονα θα αγοράσεις όχι το σπίτι (δηλ microεγάλη σηmicroασία έχει ποιος θα είναι ο γείτονας) γείτονας (β) κοmicroσσίο ο πχ κοmicroσσία σαmicroούς αmicroαρέ κχερά σι πάςς-πασσέ = γείτονες είmicroαστε τα σπίτια microας είναι κοντά-κοντά (δίπλα-δίπλα) γειτόνισσα κοmicroσσούκα η γελασmicroένος (microτχ) χοχαντό-ί (σα ξεγελασmicroένος) πχ χοχαντό σαν άmicroα πακιάς καβά σσέι κάι κα κερντόλ = γελασmicroένος είσαι αν πιστεύεις αυτό το πράγmicroα ότι θα γίνει γελαστικός (επίθ) ασαηκα(ν)ντό- ί Συνών ασαη(ν)ντό = γελαστός σσαγκατζίο = αστείος κωmicroικός γελαστός (επίθ) ασαη(ν)ντό-ί πχ microπουτ ασαη(ν)ντό τσχαβό σι = είναι πολύ γελαστό αγόρι σίλε ασαη(ν)ντό microούι = έχει γελαστό πρόσωπο Αντίθ ροη(ν)ντό = κλαmicroένος microπιασαη(ν)ντό = αγέλαστος (ασαη(ν)ντό σα = χαmicroογελαστός) γελέκο ελέκο και ιλέκο ο και γιλέκο ο πχ κάταρ λιάν καβά σσουκάρ ελέκο = από πού το πήρες αυτό το ωραίο γελέκο γελιέmicroαι (αmicroετβ ρ) χοχάντιαβ πχ νι χοχάντολ πφιρνό σι = δεν γελιέται πονηρός είναι(σα ξεγελιέmicroαι) γέλιο ασαηπέ ο

117

πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoο ασαηπέraquo = το γέλιο) τζου(ν)ντό microουλό σι ο microανούςς κάι χασαρντά πε γκέσκο ασαηπέ = ζωντανός νεκρός είναι ο άνθρωπος που έχει χάσει το γέλιο της ψυχής του (ασαηπέ σα χαmicroόγελο) γελοίος (επίθ) ασαηmicroάσκο-ι (= για γέλιο και πρασαηmicroάσκο-ι (= για κορόϊδεmicroα για εmicroπαιγmicroό για περιγέλασmicroα για περιφρόνηση) πχ ασαηmicroάσκο σσέι σι καβά = γελοίο πράγmicroα είναι αυτό πρασαηmicroάσκο κερντιλάν = γελοίος έγινες γελώ (α) (αmicroετβ ρ) ασάβ πχ κερντά microαν τε ασάβ microε γκέσα αϊράτ = microrsquo έκανε να γελάσω microε την ψυχή microου απόψε σόσκε ασάς νταλγκάβα-κχελές microάνσα = γιατί γελάς microε κοροϊδεύεις (ασάβ σα χαmicroογελώ) γελώ (β) (ενεργ διαmicroρ) ασανταράβ (κάνω να γελάσει-ουν) πχ ασανταρντάν αmicroέν microπουτ αϊράτ = microας έκανες να γελάσουmicroε πολύ απόψε ασανταρντά microαν κο τσχαβό microπουτ τζανέλ = microrsquo έκανε να γελάσω ο γιος σου πολλά ξέρει Αντίθ ροβνταράβ = κάνω να κλάψει-ουν βάζω να κλάψει-ουν γεmicroάτος (microτχως επιθ) πφερντό-ί πχ πφερντό σι ο τοmicroαφίλι νι λελ αβέρ τζενέν = γεmicroάτο είναι το αυτοκίνητο δεν παίρνει άλλα άτοmicroα (σα πλήρης συmicroπληρωmicroένος πυκνός) Αντίθ τσουτσό = άδειος microπόσσι = άδειος γεmicroατούτσικος (επίθ) πφερντορό-ί Αντίθ τσουτσορό = αδειούτσικος γεmicroίζω (α) (αmicroετβ ρ) πφερντιάβ πχ πφερντιλί η κόφα = γέmicroισε ο κουβάς(σα συmicroπληρώνοmicroαι)

Αντίθ τσουτσιάβ = αδειάζω αmicroετβ τσουτσάρντιαβ = αδειάζω αmicroετβ γεmicroίζω (β) (microετβ ρ) πφεράβ πχ πφεράβ η φουτσία παί = γεmicroίζω το βαρέλι νερό (σα συmicroπληρώνω) Αντίθ τσουτσαράβ = αδειάζω microετβ γεmicroίζω (γ) (ενεργ διαmicroρ) πφερνταράβ και (επιτατενεργ διαmicroρ) πφερντανταράβ (= βάζω να γεmicroίσει-ουν κάνω να γεmicroίσει-ουν σα φορτίζω σφραγίζω δόντι) πχ κα τζαβ κάι ντοκτόρι τε πφερνταράβ microο νταν = θα πάω στον γιατρό να σφραγίσω το δόντι microου τζαβ κάι γκατζό τε πφερνταράβ η microπαταρία = πάω στον αλλόφυλο να γεmicroίσω την microπαταρία κα πφερνταράβ λεστέ η φουτσία παΐ = θα τον βάλω να γεmicroίσει το βαρέλι νερό Αντίθ τσουτσαρνταράβ = βάζω να αδειάσει-ουν κάνω να αδειάσει-ουν γέmicroιση (βλ γέmicroισmicroα) γέmicroισmicroα (α) πφεριπέ ο (σα συmicroπλήρωmicroα) πχ ε πιπέρα microανγκέν πφεριπέ = οι πιπεριές θέλουν γέmicroισmicroα Αντίθ τσουτσαριπέ = άδειασmicroα γέmicroισmicroα (β) πφερνταριπέ ο (ρηmicro ουσ από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ)) πφερνταριπέ σα φόρτιση σφράγισmicroα δοντιού) πχ πφερνταριπέ microανγκέλ η microπαταρία = φόρτιση θέλει η microπαταρία πφερνταριπέ microανγκέλ κο νταν = σφράγισmicroα θέλει το δόντι σου γεmicroισmicroένος (α) (microτχ ως επιθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος πλήρης) Αντίθ τσουτσαρντό = αδειασmicroένος γεmicroισmicroένος (β) (microτχ) πφερνταρντό -ί (από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ))

118

πφερνταρντό σα φορτισmicroένος σφραγισmicroένος (για δόντι)) πχ πφερνταρντό σι microο νταν = σφραγισmicroένο είναι το δόντι microου γεmicroιστήρα γεmicroιστίρα η πχ ε ταπαντζάκι γεmicroιστίρα = η γεmicroιστήρα του πιστολιού γεmicroιστός (επίθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος) πχ πφερντέ πιπέρα κα κεράβ αβγκιέ = γεmicroιστές πιπεριές θα κάνω σήmicroερα γενέθλια (α) microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιές microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιβέ και microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιέο (= γέννησης microέρα) γενέθλια (β) γενέθλια ε πχ λεσκέ γενέθλια σι αβγιέ = τα γενέθλιά του είναι σήmicroερα γένια τσχορά και σακάλα ε πχ ρά(ν)ντε κε σακάλα = ξύρισε τα γένια σου (οmicroόηχο τσχορά = κοπέλες) γέννα microπιανιπέ ο γενναίος microρουςς ο (= άνδρας αρσενικό παλικάρι) γενναιότητα microρουσσιπέ ο (= ανδρεία παλικαριά) γεννηmicroένος microπια(ν)ντό-ί Αντίθ microπιmicroπια(ν)ντό = αγέννητος γεννιέmicroαι (αmicroετβ ρ) microπιά(ν)ντιαβ πχ κατάρ κι ντέι τα εκ φαρέ τε microπιά(ν)ντος για τε κερές microανγκέ του καλέ = από τη microάνα σου ακόmicroα microια φορά να γεννηθείς για να microου το κάνεις εσύ αυτό γεννώ (microετβ ρ) microπιανάβ πχ τσχαβό microπια(ν)ντά λεσκί ροmicroνί = αγόρι γέννησε η γυναίκα του νταά ιν microπια(ν)ντά κι ροmicroνί = ακόmicroα δεν γέννησε η γυναίκα σου γένος τζίνσι ο πχ νάι λατσχέ τζινσέσταρ σι καλά microανουσσά = δεν είναι από καλό γένος αυτοί οι άνθρωποι τε microανγκέσα microπιτίν κε τζινσέ α(ν)τά

microανγκέ νι νταράβ τούταρ = αν θέλεις όλο σου το γένος φέρε microου δε φοβάmicroαι από σένα (φράση) εκχέ microανουσσέσκο τζίνσι πουσσέν = ενός ανθρώπου το γένος ρωτάνε (δηλ από τη φήmicroη του γένους επηρεάζεται το κύρος του απογόνου) Συνών σόι = σόι γερά (επίρρ) ζουραλέστε (σα δυνατά) πχ αστάρντο ζουραλέστε τε να περές = κρατήσου γερά να microην πέσεις αστάρ ζουραλέστε ο σιτζίmicro = κράτα γερά το σχοινί γεράmicroατα πφουριπέ ο πχ κίντελ παρέ πε πφουριmicroάσκε = microαζεύει χρήmicroατα για τα γεράmicroατά του κα ντικχές microαν α(ν)ντό microο πφουριπέ = θα microε κοιτάξεις στα γεράmicroατα (πφουριπέ κυριολ = γήρας) γέρασmicroα πφουραριπέ ο Αντίθ τερναριπέ = ξανάνιωmicroα γερασmicroένος (microτχ) πφουραρντό-ί Αντίθ microπιπφουραρντό = αγέραστος τερναρντό = ξανανιωmicroένος Γερmicroανία Αλαmicroάνια η πχ κάι Αλαmicroάνια σι λεσκό πφάλ = στη Γερmicroανία είναι ο αδερφός του γερmicroανικός (επίθ) αλαmicroανένγκο-ι και αλαmicroανιάκο-ι πχ αλαmicroανένγκε microανγκινά = γερmicroανικά προϊόντα Γερmicroανός Αλαmicroάνο ο Γερmicroανίδα Αλαmicroάνκα η γέρνω (αmicroετβ ρ) (βλ λυγίζω αmicroετβ) γέρνω (microετβ ρ) microπανγκιαράβ και microπανγκαράβ πχ microπανγκάρ η φουτσία = γείρε το βαρέλι (βλ και λυγίζω microετβ) γερνώ (αmicroετβ ρ) πφουριάβ πχ λιέ microαν ε microπροσά πφουριλόmicro = microε πήραν τα χρόνια γέρασα

119

πφουριλάν ιν τζανές σο πφενές = γέρασες δεν ξέρεις τι λες (γνωmicroικό ΓΑλεξίου) πφουρόλ σάντε ο microανούςς κάι ιν κερέλ σουνέ = γερνά microόνο ο άνθρωπος που δεν κάνει όνειρα Αντίθ τερνιάβ =αmicroετβ ξανανιώνω γερνώ (microετβ ρ) πφουραράβ πχ πφουραρντέ microαν ε τσεκίε = microε γέρασαν τα βάσανα (ευχή σε νεόνυmicroφους) ο Ντελ τε πφουραρέλ τουmicroέν εκχέ σσαρα(ν)ντέστε = ο Θεός να σας γεράσει σε ένα microαξιλάρι Αντίθ τερναράβ = microετβξανανιώνω γεροδεmicroένος (α) (επίθ) microπαmicroπάτσι-κα πχ microπαmicroπάτσι microανούςς = γεροδεmicroένος άνθρωπος (η φράση σα ισχυρός οικονοmicroικά άνθρωπος) γεροδεmicroένος (β) (επίθ) ζουραλό -ί και κουβετλίο -ίκα (κυριολ δυνατός ισχυρός γερός) πχ ζουραλό τσχαβρό = γεροδεmicroένο παιδί Αντίθ microπιζουραλό και microπικουβετέσκο = αδύναmicroος ανίσχυρος γεροντάκι πφουρορό ο πχ σο τε κερέλ ο πφουρορό = τι να κάνει το γεροντάκι Αντίθ τερνορό = νεαρούλης γερόντισσα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γεροντίστικος (επίθ) πφουρικανό-ί πχ πφουρικανέ microενία λιάν microάνγκε = γεροντίστικα παπούτσια microου πήρες Αντίθ τερνικανό = νεανικός γέρος πφουρό ο πχ πφουρό σι ιν ντικχέλ σσουκάρ = γέρος είναι δεν βλέπει καλά Αντίθ τερνό = νέος γερός (βλ δυνατός)

γεύmicroα (βλ φαγητό) γεύοmicroαι βλ microοιράζω (β) γεύση νταντία η και ντάντι ο (σα γευστικότητα νοστιmicroιά ουσία) πχ νάι ντάντι α(ν)ντί ζουmicroί = δεν έχει γεύση το φαγητό λιά ε παρένγκι νταντία = πήρε τη γεύση των χρηmicroάτων (δηλ γλυκάθηκε από τα χρήmicroατα) (βλ και νοστιmicroιά ουσία) γευστικός (επίθ) νταντιάκο -ι γευστικότητα (βλ γεύση) γέφυρα πφουρτ η και πόντο ο πχ νεβί σι καγιά πφουρτ = καινούργια είναι αυτή η γέφυρα κασστουνό σι ο πόντο = ξύλινη είναι η γέφυρα γεφυρούλα πφουρτορί η και ποντορό ο γεφύρωmicroα πφουρταριπέ ο γεφυρωmicroένος (microτχ) πφουρταρντό-ί πχ πφουρταρντί λεν = γεφυρωmicroένο ποτάmicroι Αντίθ microπιπφουρτάκο = αγεφύρωτος γεφυρώνω (microετβ ρ) πφουρταράβ γεωργία λετζmicroπερλίκο ο (σα αγροτιά) γεωργός λετζmicroπέρι ο (σα αγρότης) θηλ λετζmicroπέρκα η (σα αγρότισσα) γη πφου η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoη σεβντάβαraquo = ο έρωτας) η πφου ντουέ(ν)ντε τε πουτάρντολ ε τσερινα τελέ τε περέν microά(ν)νταρ αβέρ τουτ κχόνικ νασστί κα λελ = η γη στα δυο κι αν χωριστεί τα άστρα κάτω κι αν πέσουν από microένα άλλος κανείς δε θα microπορέσει να σε πάρει microπεςς σσουκάρ α(ν)ντί πφου κα νταβ τουτ = κάτσε ωραία (καλά)

120

microες στη γη θα σε δώσω (στη γη θα σε χτυπήσω) (υποκ) πφουϊορί η (βλ οmicroόηχο πφουϊορί = φρυδάκι) γήινος (επίθ) πφουϊάκο-ι γήπεδο γίπεδο ο πχ κάι σαβό γίπεδο κα κχελάς τόπα = σε ποιο γήπεδο θα παίξουmicroε microπάλα γήρανση (βλ γέρασmicroα) γήρας (βλ γεράmicroατα) γι αυτό (επίρρ) ο(ν)ντάν πχ νασφάιλοmicro ο(ν)ντάν νι γκελόmicro κάι microπουκί = αρρώστησα γι αυτό δεν πήγα στη δουλειά γιαβρί γιαβρούιο (προφ microε συνίζηση ιο) και γιαβρίο ο θηλ γιαβρούκα η πχ microο σικνό γιαβρίο σι καβά = το microικρό γιαβρί microου είναι αυτό (ο microικρότερος γιος microου είναι αυτός) ε τσιρικλάκι γιαβρούκα = του πουλιού το γιαβρί (νεογνό) γιαγιά (α) microάmicroι η πχ νταά microπουτ microανγκέλ πε microαmicroιά κατάρ πι ντέι = πιο πολύ αγαπάει τη γιαγιά του από τη microάνα του γιαγιά (β) (που έχει δισέγγονο-α) microπαρί-microάmicroι η (κυριολ microεγάλη γιαγιά) γιαγιάκα microαmicroορί η γιακαδάκι γιακαβίσα η γιακάς γιακάβα η πχ microελαλί σι ε α(ν)τεραβάκι γιακάβα = λερωmicroένος είναι ο γιακάς του πουκαmicroίσου γιαουρτάκι τφουντορό ο πχ χα κο τφουντορό = φάε το γιαουρτάκι σου γιαουρτάς γιουρτσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) γιαούρτι τφουτ και γιουούρτο ο πχ τσχορντιλέ ακανά ε τφουντά σο τε κεράς = χύθηκαν τώρα τα γιαούρτια τι να κάνουmicroε (δηλ

έγινε το κακό) γιουούρτο κα χας = γιαούρτι θα φας γιαπωνέζικος (επίθ) τζαπονένγκο-ι και τζαπονιάκο-ι πχ τζαπονένγκε γιακχά σίλε = γιαπωνέζικα microάτια έχει Γιαπωνέζος Τζαπόνι ο Γιαπωνέζα Τζαπόνκα η γιαρmicroάς γιαρmicroάβα η πχ κι(ν)ντάν γιαρmicroάβα ε κχαϊνένγκε = αγόρασες γιαρmicroά για τις κότες γιασmicroάκι γιασσmicroάκο ο γιατί (ερωτηmicro microορ ή συνδ) σόσκε και σόσταρ πχ σόσκε ιν αβιλάν = γιατί δεν ήρθες σόσταρ νι λιάν τούκε ντα = γιατί δεν πήρες και για σένα ιν γκελόmicro κάι microπουκί σόσκε σόmicroας νασφαλό = δεν πήγα στη δουλειά γιατί ήmicroουν άρρωστος γιατρειά ντερmicroάνο και λατσχαριπέ ο πχ νασστί ρακχαντόmicro ο ντερmicroάνο καλέ νασφαλιmicroάσκο = δεν microπόρεσα να βρω τη γιατρειά αυτής της αρρώστιας (λατσχαριπέ κυριολ = κα- λυτέρευση) Συνών σασταριπέ = θεραπεία ολοκλήρωση γιάτρεmicroα (βλ γιατρειά) γιατρεmicroένος (επίθ) λατσχαρντό-ί (= βελτιωmicroένος διορθωmicroένος έτοιmicroος περιποιηmicroένος) (λατσχαρντό κυριολ καλυτερευmicroένος) Συνών σασταρντό = θεραπευmicroένος ολοκληρωmicroένος Αντίθ microπιλατσχαρντό = αγιάτρευτος αβελτίωτος αδιόρθωτος ακαλυτέρευτος γιατρεύοmicroαι (αmicroετβ ρ) λατσχάρντιαβ (= αmicroετβ καλυτερεύω)

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

115

γλώσσα (για microαύρα microάτια) πήγαινε κι εσύ στο γάmicroο γάmicroπα γά(micro)microπα η πχ τφουλέ γά(micro)microπε σίτουτ = χοντρές γάmicroπες έχεις γαmicroπριά τζαmicroουτριπέ ο πχ (όρκος) microε τσχαβέσκο τζαmicroουτριπέ τε να ντικχάβ = του γιου microου τη γαmicroπριά να microη δω (δηλ να microη δω γαmicroπρό το γιο microου) (βλ και νυφιά) Αντίθ microποριπέ = νυφιά γαmicroπριάτικος (επίθ) τζαmicroουτρικανό-ί πχ βουραντάς πε τζαmicroουτρικανέ πατέ = φόρεσε τα γαmicroπριάτικα ρούχα του Αντίθ microπορικανό = το νυφικό νυφικός γαmicroπρός τζαmicroουτρό ο πχ ο τζαmicroουτρό ε σασουϊάσα κερέλ η microπορί ε σασουϊάσα νασστί κερέλ = ο γαmicroπρός microε τη πεθερά κάνει η νύφη microε τη πεθερά δεν microπορεί να κάνει Αντίθ microπορί = νύφη γαmicroπρούλης (επίθ) τζαmicroουτρορό ο Αντίθ microπορορί = νυφούλα γαmicroώ (microετβ ρ) microπουλένταβ γάντζος γάντζα η και κάντζα η γάντι ελντιβάνο ο πχ βουράβ κε ελντιβάια αβρί κερέλ microπουτ σσιλ = φόρα τα γάντια σου έξω κάνει πολύ κρύο γάνωmicroα ανουσαριπέ ο γανωmicroατάς (βλ γανωτής) γανωmicroένος (microτχ) ανουσαρντό-ί πχ ανουσαρντέ σι ε τσίντζιρε = γανωmicroένες είναι οι κατσαρόλες Αντίθ microπιανουσαρντό = αγάνωτος γανώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) ανουσάρντιαβ πχ ανουσάρντιλε ε τσίντζιρε = γανώθηκαν οι κατσαρόλες γανώνω (microετβ ρ) ανουσαράβ

πχ τχαϊάρα κα ανουσαράβ microε σίνιε = αύριο θα γανώσω τα ταψιά microου γανωτής ανουσαρτσίο ο θηλ ανουσαρτσίκαη Συνών καλαητζίο = καλαϊτζής γαργαλιέmicroαι (αmicroετβ ρ) γαργαλισάαβ γαργαλώ (microετβ ρ) γαργαλισαράβ γαργάρα γκαργκαράβα η πχ ο ντοκτόρι ντιά λε ιλάτσι τε κερέλ γκαργκαράβα = ο γιατρός του έδωσε φάρmicroακο να κάνει γαργάρα κερ γκαργκαράβα λο(ν)ντέ-παέσα τε ατσχόλ κε ντα(ν)ντέσκι ντουκ = κάνε γαργάρα microε αλατόνερο να σταmicroατήσει ο πόνος του δοντιού σου γαργαρίζω (αmicroετβ ρ) γκαργκαράβα-κεράβ (= γαργάρα κάνω) γαριδάκι γαριδάκι ο και γκαριντάκι ο πχ ντικ ο πάπου γαριδάκια λιάς τούκε = κοίτα ο παππούς γαριδάκια σου πήρε γάτα πισίκα η πχ η πισίκα ασταρντά γεκ microπαρό microισσκόι = η γάτα έπιασε ένα microεγάλο ποντίκι γατάκι (βλ γατούλα) γατίσιος (επίθ) πισικάκο-ι και πισικανό-ί πχ πισικάκε γιακχά σίλε = γατίσια microάτια έχει γατότριχα πισικάκο-microπαλ ο γατούλα πισικίσα και πισικορί η πχ κάσκι σι καγιά πισικίσα = πιανού είναι αυτή η γατούλα γδαρmicroένος (microτχ) ουζζαρντό-ί (σα ξεφλουδισmicroένος ξεπουπου- λιασmicroένος) γδάρσιmicroο ουζζαριπέ ο (βλ και ξεφλούδισmicroα ξεπουπούλιασmicroα)

116

γδέρνοmicroαι (αmicroετβ ρ) ουζζάρντιαβ πχ πελό κατάρ microοτόρι ντα ουζζάρντιλι λεσκί κοτσ = έπεσε από το microηχανάκι και γδάρθηκε το γόνατό του (βλ και ξεφλουδίζοmicroαι) γδέρνω (microετβ ρ) ουζζαράβ πχ ουζζαράβ ο microπακρό = γδέρνω το πρόβατο (βλ και ξεφλουδίζω ξεπουπουλιάζω) γδυmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (= γυmicroνωmicroένος) Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γδύνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιαράmicroαν πχ νά ντε α(ν)ντρέ νανγκιαράmicroαν = microην microπαίνεις microέσα γδύνοmicroαι (νανγκό = γυmicroνός νανγκιαράmicroαν κυριολ = γυmicroνώνοmicroαι) Αντίθ βουραβάmicroαν = ντύνοmicroαι γδύνω (microετβ ρ) νανγκιαράβ πχ νανγκιαράβ ε χουρντέ = γδύνω το microωρό Αντίθ βουραβάβ = ντύνω φορώ microετβ (νανγκιαράβ κυριολ = γυmicroνώνω) γδύσιmicroο νανγκιαριπέ ο (= γύmicroνωmicroα) Αντίθ βουραηπέ = ντύσιmicroο γδυτός (βλ γδυmicroένος) γειτόνεmicroα κοmicroσσουλούκο ο (σα η συναναστροφή των γειτόνων) πχ κο κοmicroσσουλούκο τούκε τε ατσχέλ microπιλατζανέα microε τσχάκε γιακ τχοντάν = το γειτόνεmicroα σου γεια σένα να microείνει αδιάντροπε για την κόρη microου microάτι έβαλες κοmicroσσούια σαmicroούς αmicroά κοmicroσσουλούκο νάι αmicroεν = γείτονες είmicroαστε αλλά γειτόνεmicroα (συναναστροφή) δεν έχουmicroε γειτονία κοmicroσσουλούκο ο (βλ και γειτόνεmicroα)

γειτονιά microαλάβα η πχ αβγκιέ κάι microαλάβα κερντόλ microπιάβ = σήmicroερα στη γειτονιά γίνεται γάmicroος γείτονας (α) κοmicroσσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) πχ (αλληγ) κάνα τζας τε κινές κχερ ε κοmicroσσουέ κα κινές νάα ο κχερ = όταν πας να αγοράσεις σπίτι το γείτονα θα αγοράσεις όχι το σπίτι (δηλ microεγάλη σηmicroασία έχει ποιος θα είναι ο γείτονας) γείτονας (β) κοmicroσσίο ο πχ κοmicroσσία σαmicroούς αmicroαρέ κχερά σι πάςς-πασσέ = γείτονες είmicroαστε τα σπίτια microας είναι κοντά-κοντά (δίπλα-δίπλα) γειτόνισσα κοmicroσσούκα η γελασmicroένος (microτχ) χοχαντό-ί (σα ξεγελασmicroένος) πχ χοχαντό σαν άmicroα πακιάς καβά σσέι κάι κα κερντόλ = γελασmicroένος είσαι αν πιστεύεις αυτό το πράγmicroα ότι θα γίνει γελαστικός (επίθ) ασαηκα(ν)ντό- ί Συνών ασαη(ν)ντό = γελαστός σσαγκατζίο = αστείος κωmicroικός γελαστός (επίθ) ασαη(ν)ντό-ί πχ microπουτ ασαη(ν)ντό τσχαβό σι = είναι πολύ γελαστό αγόρι σίλε ασαη(ν)ντό microούι = έχει γελαστό πρόσωπο Αντίθ ροη(ν)ντό = κλαmicroένος microπιασαη(ν)ντό = αγέλαστος (ασαη(ν)ντό σα = χαmicroογελαστός) γελέκο ελέκο και ιλέκο ο και γιλέκο ο πχ κάταρ λιάν καβά σσουκάρ ελέκο = από πού το πήρες αυτό το ωραίο γελέκο γελιέmicroαι (αmicroετβ ρ) χοχάντιαβ πχ νι χοχάντολ πφιρνό σι = δεν γελιέται πονηρός είναι(σα ξεγελιέmicroαι) γέλιο ασαηπέ ο

117

πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoο ασαηπέraquo = το γέλιο) τζου(ν)ντό microουλό σι ο microανούςς κάι χασαρντά πε γκέσκο ασαηπέ = ζωντανός νεκρός είναι ο άνθρωπος που έχει χάσει το γέλιο της ψυχής του (ασαηπέ σα χαmicroόγελο) γελοίος (επίθ) ασαηmicroάσκο-ι (= για γέλιο και πρασαηmicroάσκο-ι (= για κορόϊδεmicroα για εmicroπαιγmicroό για περιγέλασmicroα για περιφρόνηση) πχ ασαηmicroάσκο σσέι σι καβά = γελοίο πράγmicroα είναι αυτό πρασαηmicroάσκο κερντιλάν = γελοίος έγινες γελώ (α) (αmicroετβ ρ) ασάβ πχ κερντά microαν τε ασάβ microε γκέσα αϊράτ = microrsquo έκανε να γελάσω microε την ψυχή microου απόψε σόσκε ασάς νταλγκάβα-κχελές microάνσα = γιατί γελάς microε κοροϊδεύεις (ασάβ σα χαmicroογελώ) γελώ (β) (ενεργ διαmicroρ) ασανταράβ (κάνω να γελάσει-ουν) πχ ασανταρντάν αmicroέν microπουτ αϊράτ = microας έκανες να γελάσουmicroε πολύ απόψε ασανταρντά microαν κο τσχαβό microπουτ τζανέλ = microrsquo έκανε να γελάσω ο γιος σου πολλά ξέρει Αντίθ ροβνταράβ = κάνω να κλάψει-ουν βάζω να κλάψει-ουν γεmicroάτος (microτχως επιθ) πφερντό-ί πχ πφερντό σι ο τοmicroαφίλι νι λελ αβέρ τζενέν = γεmicroάτο είναι το αυτοκίνητο δεν παίρνει άλλα άτοmicroα (σα πλήρης συmicroπληρωmicroένος πυκνός) Αντίθ τσουτσό = άδειος microπόσσι = άδειος γεmicroατούτσικος (επίθ) πφερντορό-ί Αντίθ τσουτσορό = αδειούτσικος γεmicroίζω (α) (αmicroετβ ρ) πφερντιάβ πχ πφερντιλί η κόφα = γέmicroισε ο κουβάς(σα συmicroπληρώνοmicroαι)

Αντίθ τσουτσιάβ = αδειάζω αmicroετβ τσουτσάρντιαβ = αδειάζω αmicroετβ γεmicroίζω (β) (microετβ ρ) πφεράβ πχ πφεράβ η φουτσία παί = γεmicroίζω το βαρέλι νερό (σα συmicroπληρώνω) Αντίθ τσουτσαράβ = αδειάζω microετβ γεmicroίζω (γ) (ενεργ διαmicroρ) πφερνταράβ και (επιτατενεργ διαmicroρ) πφερντανταράβ (= βάζω να γεmicroίσει-ουν κάνω να γεmicroίσει-ουν σα φορτίζω σφραγίζω δόντι) πχ κα τζαβ κάι ντοκτόρι τε πφερνταράβ microο νταν = θα πάω στον γιατρό να σφραγίσω το δόντι microου τζαβ κάι γκατζό τε πφερνταράβ η microπαταρία = πάω στον αλλόφυλο να γεmicroίσω την microπαταρία κα πφερνταράβ λεστέ η φουτσία παΐ = θα τον βάλω να γεmicroίσει το βαρέλι νερό Αντίθ τσουτσαρνταράβ = βάζω να αδειάσει-ουν κάνω να αδειάσει-ουν γέmicroιση (βλ γέmicroισmicroα) γέmicroισmicroα (α) πφεριπέ ο (σα συmicroπλήρωmicroα) πχ ε πιπέρα microανγκέν πφεριπέ = οι πιπεριές θέλουν γέmicroισmicroα Αντίθ τσουτσαριπέ = άδειασmicroα γέmicroισmicroα (β) πφερνταριπέ ο (ρηmicro ουσ από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ)) πφερνταριπέ σα φόρτιση σφράγισmicroα δοντιού) πχ πφερνταριπέ microανγκέλ η microπαταρία = φόρτιση θέλει η microπαταρία πφερνταριπέ microανγκέλ κο νταν = σφράγισmicroα θέλει το δόντι σου γεmicroισmicroένος (α) (microτχ ως επιθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος πλήρης) Αντίθ τσουτσαρντό = αδειασmicroένος γεmicroισmicroένος (β) (microτχ) πφερνταρντό -ί (από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ))

118

πφερνταρντό σα φορτισmicroένος σφραγισmicroένος (για δόντι)) πχ πφερνταρντό σι microο νταν = σφραγισmicroένο είναι το δόντι microου γεmicroιστήρα γεmicroιστίρα η πχ ε ταπαντζάκι γεmicroιστίρα = η γεmicroιστήρα του πιστολιού γεmicroιστός (επίθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος) πχ πφερντέ πιπέρα κα κεράβ αβγκιέ = γεmicroιστές πιπεριές θα κάνω σήmicroερα γενέθλια (α) microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιές microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιβέ και microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιέο (= γέννησης microέρα) γενέθλια (β) γενέθλια ε πχ λεσκέ γενέθλια σι αβγιέ = τα γενέθλιά του είναι σήmicroερα γένια τσχορά και σακάλα ε πχ ρά(ν)ντε κε σακάλα = ξύρισε τα γένια σου (οmicroόηχο τσχορά = κοπέλες) γέννα microπιανιπέ ο γενναίος microρουςς ο (= άνδρας αρσενικό παλικάρι) γενναιότητα microρουσσιπέ ο (= ανδρεία παλικαριά) γεννηmicroένος microπια(ν)ντό-ί Αντίθ microπιmicroπια(ν)ντό = αγέννητος γεννιέmicroαι (αmicroετβ ρ) microπιά(ν)ντιαβ πχ κατάρ κι ντέι τα εκ φαρέ τε microπιά(ν)ντος για τε κερές microανγκέ του καλέ = από τη microάνα σου ακόmicroα microια φορά να γεννηθείς για να microου το κάνεις εσύ αυτό γεννώ (microετβ ρ) microπιανάβ πχ τσχαβό microπια(ν)ντά λεσκί ροmicroνί = αγόρι γέννησε η γυναίκα του νταά ιν microπια(ν)ντά κι ροmicroνί = ακόmicroα δεν γέννησε η γυναίκα σου γένος τζίνσι ο πχ νάι λατσχέ τζινσέσταρ σι καλά microανουσσά = δεν είναι από καλό γένος αυτοί οι άνθρωποι τε microανγκέσα microπιτίν κε τζινσέ α(ν)τά

microανγκέ νι νταράβ τούταρ = αν θέλεις όλο σου το γένος φέρε microου δε φοβάmicroαι από σένα (φράση) εκχέ microανουσσέσκο τζίνσι πουσσέν = ενός ανθρώπου το γένος ρωτάνε (δηλ από τη φήmicroη του γένους επηρεάζεται το κύρος του απογόνου) Συνών σόι = σόι γερά (επίρρ) ζουραλέστε (σα δυνατά) πχ αστάρντο ζουραλέστε τε να περές = κρατήσου γερά να microην πέσεις αστάρ ζουραλέστε ο σιτζίmicro = κράτα γερά το σχοινί γεράmicroατα πφουριπέ ο πχ κίντελ παρέ πε πφουριmicroάσκε = microαζεύει χρήmicroατα για τα γεράmicroατά του κα ντικχές microαν α(ν)ντό microο πφουριπέ = θα microε κοιτάξεις στα γεράmicroατα (πφουριπέ κυριολ = γήρας) γέρασmicroα πφουραριπέ ο Αντίθ τερναριπέ = ξανάνιωmicroα γερασmicroένος (microτχ) πφουραρντό-ί Αντίθ microπιπφουραρντό = αγέραστος τερναρντό = ξανανιωmicroένος Γερmicroανία Αλαmicroάνια η πχ κάι Αλαmicroάνια σι λεσκό πφάλ = στη Γερmicroανία είναι ο αδερφός του γερmicroανικός (επίθ) αλαmicroανένγκο-ι και αλαmicroανιάκο-ι πχ αλαmicroανένγκε microανγκινά = γερmicroανικά προϊόντα Γερmicroανός Αλαmicroάνο ο Γερmicroανίδα Αλαmicroάνκα η γέρνω (αmicroετβ ρ) (βλ λυγίζω αmicroετβ) γέρνω (microετβ ρ) microπανγκιαράβ και microπανγκαράβ πχ microπανγκάρ η φουτσία = γείρε το βαρέλι (βλ και λυγίζω microετβ) γερνώ (αmicroετβ ρ) πφουριάβ πχ λιέ microαν ε microπροσά πφουριλόmicro = microε πήραν τα χρόνια γέρασα

119

πφουριλάν ιν τζανές σο πφενές = γέρασες δεν ξέρεις τι λες (γνωmicroικό ΓΑλεξίου) πφουρόλ σάντε ο microανούςς κάι ιν κερέλ σουνέ = γερνά microόνο ο άνθρωπος που δεν κάνει όνειρα Αντίθ τερνιάβ =αmicroετβ ξανανιώνω γερνώ (microετβ ρ) πφουραράβ πχ πφουραρντέ microαν ε τσεκίε = microε γέρασαν τα βάσανα (ευχή σε νεόνυmicroφους) ο Ντελ τε πφουραρέλ τουmicroέν εκχέ σσαρα(ν)ντέστε = ο Θεός να σας γεράσει σε ένα microαξιλάρι Αντίθ τερναράβ = microετβξανανιώνω γεροδεmicroένος (α) (επίθ) microπαmicroπάτσι-κα πχ microπαmicroπάτσι microανούςς = γεροδεmicroένος άνθρωπος (η φράση σα ισχυρός οικονοmicroικά άνθρωπος) γεροδεmicroένος (β) (επίθ) ζουραλό -ί και κουβετλίο -ίκα (κυριολ δυνατός ισχυρός γερός) πχ ζουραλό τσχαβρό = γεροδεmicroένο παιδί Αντίθ microπιζουραλό και microπικουβετέσκο = αδύναmicroος ανίσχυρος γεροντάκι πφουρορό ο πχ σο τε κερέλ ο πφουρορό = τι να κάνει το γεροντάκι Αντίθ τερνορό = νεαρούλης γερόντισσα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γεροντίστικος (επίθ) πφουρικανό-ί πχ πφουρικανέ microενία λιάν microάνγκε = γεροντίστικα παπούτσια microου πήρες Αντίθ τερνικανό = νεανικός γέρος πφουρό ο πχ πφουρό σι ιν ντικχέλ σσουκάρ = γέρος είναι δεν βλέπει καλά Αντίθ τερνό = νέος γερός (βλ δυνατός)

γεύmicroα (βλ φαγητό) γεύοmicroαι βλ microοιράζω (β) γεύση νταντία η και ντάντι ο (σα γευστικότητα νοστιmicroιά ουσία) πχ νάι ντάντι α(ν)ντί ζουmicroί = δεν έχει γεύση το φαγητό λιά ε παρένγκι νταντία = πήρε τη γεύση των χρηmicroάτων (δηλ γλυκάθηκε από τα χρήmicroατα) (βλ και νοστιmicroιά ουσία) γευστικός (επίθ) νταντιάκο -ι γευστικότητα (βλ γεύση) γέφυρα πφουρτ η και πόντο ο πχ νεβί σι καγιά πφουρτ = καινούργια είναι αυτή η γέφυρα κασστουνό σι ο πόντο = ξύλινη είναι η γέφυρα γεφυρούλα πφουρτορί η και ποντορό ο γεφύρωmicroα πφουρταριπέ ο γεφυρωmicroένος (microτχ) πφουρταρντό-ί πχ πφουρταρντί λεν = γεφυρωmicroένο ποτάmicroι Αντίθ microπιπφουρτάκο = αγεφύρωτος γεφυρώνω (microετβ ρ) πφουρταράβ γεωργία λετζmicroπερλίκο ο (σα αγροτιά) γεωργός λετζmicroπέρι ο (σα αγρότης) θηλ λετζmicroπέρκα η (σα αγρότισσα) γη πφου η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoη σεβντάβαraquo = ο έρωτας) η πφου ντουέ(ν)ντε τε πουτάρντολ ε τσερινα τελέ τε περέν microά(ν)νταρ αβέρ τουτ κχόνικ νασστί κα λελ = η γη στα δυο κι αν χωριστεί τα άστρα κάτω κι αν πέσουν από microένα άλλος κανείς δε θα microπορέσει να σε πάρει microπεςς σσουκάρ α(ν)ντί πφου κα νταβ τουτ = κάτσε ωραία (καλά)

120

microες στη γη θα σε δώσω (στη γη θα σε χτυπήσω) (υποκ) πφουϊορί η (βλ οmicroόηχο πφουϊορί = φρυδάκι) γήινος (επίθ) πφουϊάκο-ι γήπεδο γίπεδο ο πχ κάι σαβό γίπεδο κα κχελάς τόπα = σε ποιο γήπεδο θα παίξουmicroε microπάλα γήρανση (βλ γέρασmicroα) γήρας (βλ γεράmicroατα) γι αυτό (επίρρ) ο(ν)ντάν πχ νασφάιλοmicro ο(ν)ντάν νι γκελόmicro κάι microπουκί = αρρώστησα γι αυτό δεν πήγα στη δουλειά γιαβρί γιαβρούιο (προφ microε συνίζηση ιο) και γιαβρίο ο θηλ γιαβρούκα η πχ microο σικνό γιαβρίο σι καβά = το microικρό γιαβρί microου είναι αυτό (ο microικρότερος γιος microου είναι αυτός) ε τσιρικλάκι γιαβρούκα = του πουλιού το γιαβρί (νεογνό) γιαγιά (α) microάmicroι η πχ νταά microπουτ microανγκέλ πε microαmicroιά κατάρ πι ντέι = πιο πολύ αγαπάει τη γιαγιά του από τη microάνα του γιαγιά (β) (που έχει δισέγγονο-α) microπαρί-microάmicroι η (κυριολ microεγάλη γιαγιά) γιαγιάκα microαmicroορί η γιακαδάκι γιακαβίσα η γιακάς γιακάβα η πχ microελαλί σι ε α(ν)τεραβάκι γιακάβα = λερωmicroένος είναι ο γιακάς του πουκαmicroίσου γιαουρτάκι τφουντορό ο πχ χα κο τφουντορό = φάε το γιαουρτάκι σου γιαουρτάς γιουρτσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) γιαούρτι τφουτ και γιουούρτο ο πχ τσχορντιλέ ακανά ε τφουντά σο τε κεράς = χύθηκαν τώρα τα γιαούρτια τι να κάνουmicroε (δηλ

έγινε το κακό) γιουούρτο κα χας = γιαούρτι θα φας γιαπωνέζικος (επίθ) τζαπονένγκο-ι και τζαπονιάκο-ι πχ τζαπονένγκε γιακχά σίλε = γιαπωνέζικα microάτια έχει Γιαπωνέζος Τζαπόνι ο Γιαπωνέζα Τζαπόνκα η γιαρmicroάς γιαρmicroάβα η πχ κι(ν)ντάν γιαρmicroάβα ε κχαϊνένγκε = αγόρασες γιαρmicroά για τις κότες γιασmicroάκι γιασσmicroάκο ο γιατί (ερωτηmicro microορ ή συνδ) σόσκε και σόσταρ πχ σόσκε ιν αβιλάν = γιατί δεν ήρθες σόσταρ νι λιάν τούκε ντα = γιατί δεν πήρες και για σένα ιν γκελόmicro κάι microπουκί σόσκε σόmicroας νασφαλό = δεν πήγα στη δουλειά γιατί ήmicroουν άρρωστος γιατρειά ντερmicroάνο και λατσχαριπέ ο πχ νασστί ρακχαντόmicro ο ντερmicroάνο καλέ νασφαλιmicroάσκο = δεν microπόρεσα να βρω τη γιατρειά αυτής της αρρώστιας (λατσχαριπέ κυριολ = κα- λυτέρευση) Συνών σασταριπέ = θεραπεία ολοκλήρωση γιάτρεmicroα (βλ γιατρειά) γιατρεmicroένος (επίθ) λατσχαρντό-ί (= βελτιωmicroένος διορθωmicroένος έτοιmicroος περιποιηmicroένος) (λατσχαρντό κυριολ καλυτερευmicroένος) Συνών σασταρντό = θεραπευmicroένος ολοκληρωmicroένος Αντίθ microπιλατσχαρντό = αγιάτρευτος αβελτίωτος αδιόρθωτος ακαλυτέρευτος γιατρεύοmicroαι (αmicroετβ ρ) λατσχάρντιαβ (= αmicroετβ καλυτερεύω)

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

116

γδέρνοmicroαι (αmicroετβ ρ) ουζζάρντιαβ πχ πελό κατάρ microοτόρι ντα ουζζάρντιλι λεσκί κοτσ = έπεσε από το microηχανάκι και γδάρθηκε το γόνατό του (βλ και ξεφλουδίζοmicroαι) γδέρνω (microετβ ρ) ουζζαράβ πχ ουζζαράβ ο microπακρό = γδέρνω το πρόβατο (βλ και ξεφλουδίζω ξεπουπουλιάζω) γδυmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (= γυmicroνωmicroένος) Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γδύνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιαράmicroαν πχ νά ντε α(ν)ντρέ νανγκιαράmicroαν = microην microπαίνεις microέσα γδύνοmicroαι (νανγκό = γυmicroνός νανγκιαράmicroαν κυριολ = γυmicroνώνοmicroαι) Αντίθ βουραβάmicroαν = ντύνοmicroαι γδύνω (microετβ ρ) νανγκιαράβ πχ νανγκιαράβ ε χουρντέ = γδύνω το microωρό Αντίθ βουραβάβ = ντύνω φορώ microετβ (νανγκιαράβ κυριολ = γυmicroνώνω) γδύσιmicroο νανγκιαριπέ ο (= γύmicroνωmicroα) Αντίθ βουραηπέ = ντύσιmicroο γδυτός (βλ γδυmicroένος) γειτόνεmicroα κοmicroσσουλούκο ο (σα η συναναστροφή των γειτόνων) πχ κο κοmicroσσουλούκο τούκε τε ατσχέλ microπιλατζανέα microε τσχάκε γιακ τχοντάν = το γειτόνεmicroα σου γεια σένα να microείνει αδιάντροπε για την κόρη microου microάτι έβαλες κοmicroσσούια σαmicroούς αmicroά κοmicroσσουλούκο νάι αmicroεν = γείτονες είmicroαστε αλλά γειτόνεmicroα (συναναστροφή) δεν έχουmicroε γειτονία κοmicroσσουλούκο ο (βλ και γειτόνεmicroα)

γειτονιά microαλάβα η πχ αβγκιέ κάι microαλάβα κερντόλ microπιάβ = σήmicroερα στη γειτονιά γίνεται γάmicroος γείτονας (α) κοmicroσσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) πχ (αλληγ) κάνα τζας τε κινές κχερ ε κοmicroσσουέ κα κινές νάα ο κχερ = όταν πας να αγοράσεις σπίτι το γείτονα θα αγοράσεις όχι το σπίτι (δηλ microεγάλη σηmicroασία έχει ποιος θα είναι ο γείτονας) γείτονας (β) κοmicroσσίο ο πχ κοmicroσσία σαmicroούς αmicroαρέ κχερά σι πάςς-πασσέ = γείτονες είmicroαστε τα σπίτια microας είναι κοντά-κοντά (δίπλα-δίπλα) γειτόνισσα κοmicroσσούκα η γελασmicroένος (microτχ) χοχαντό-ί (σα ξεγελασmicroένος) πχ χοχαντό σαν άmicroα πακιάς καβά σσέι κάι κα κερντόλ = γελασmicroένος είσαι αν πιστεύεις αυτό το πράγmicroα ότι θα γίνει γελαστικός (επίθ) ασαηκα(ν)ντό- ί Συνών ασαη(ν)ντό = γελαστός σσαγκατζίο = αστείος κωmicroικός γελαστός (επίθ) ασαη(ν)ντό-ί πχ microπουτ ασαη(ν)ντό τσχαβό σι = είναι πολύ γελαστό αγόρι σίλε ασαη(ν)ντό microούι = έχει γελαστό πρόσωπο Αντίθ ροη(ν)ντό = κλαmicroένος microπιασαη(ν)ντό = αγέλαστος (ασαη(ν)ντό σα = χαmicroογελαστός) γελέκο ελέκο και ιλέκο ο και γιλέκο ο πχ κάταρ λιάν καβά σσουκάρ ελέκο = από πού το πήρες αυτό το ωραίο γελέκο γελιέmicroαι (αmicroετβ ρ) χοχάντιαβ πχ νι χοχάντολ πφιρνό σι = δεν γελιέται πονηρός είναι(σα ξεγελιέmicroαι) γέλιο ασαηπέ ο

117

πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoο ασαηπέraquo = το γέλιο) τζου(ν)ντό microουλό σι ο microανούςς κάι χασαρντά πε γκέσκο ασαηπέ = ζωντανός νεκρός είναι ο άνθρωπος που έχει χάσει το γέλιο της ψυχής του (ασαηπέ σα χαmicroόγελο) γελοίος (επίθ) ασαηmicroάσκο-ι (= για γέλιο και πρασαηmicroάσκο-ι (= για κορόϊδεmicroα για εmicroπαιγmicroό για περιγέλασmicroα για περιφρόνηση) πχ ασαηmicroάσκο σσέι σι καβά = γελοίο πράγmicroα είναι αυτό πρασαηmicroάσκο κερντιλάν = γελοίος έγινες γελώ (α) (αmicroετβ ρ) ασάβ πχ κερντά microαν τε ασάβ microε γκέσα αϊράτ = microrsquo έκανε να γελάσω microε την ψυχή microου απόψε σόσκε ασάς νταλγκάβα-κχελές microάνσα = γιατί γελάς microε κοροϊδεύεις (ασάβ σα χαmicroογελώ) γελώ (β) (ενεργ διαmicroρ) ασανταράβ (κάνω να γελάσει-ουν) πχ ασανταρντάν αmicroέν microπουτ αϊράτ = microας έκανες να γελάσουmicroε πολύ απόψε ασανταρντά microαν κο τσχαβό microπουτ τζανέλ = microrsquo έκανε να γελάσω ο γιος σου πολλά ξέρει Αντίθ ροβνταράβ = κάνω να κλάψει-ουν βάζω να κλάψει-ουν γεmicroάτος (microτχως επιθ) πφερντό-ί πχ πφερντό σι ο τοmicroαφίλι νι λελ αβέρ τζενέν = γεmicroάτο είναι το αυτοκίνητο δεν παίρνει άλλα άτοmicroα (σα πλήρης συmicroπληρωmicroένος πυκνός) Αντίθ τσουτσό = άδειος microπόσσι = άδειος γεmicroατούτσικος (επίθ) πφερντορό-ί Αντίθ τσουτσορό = αδειούτσικος γεmicroίζω (α) (αmicroετβ ρ) πφερντιάβ πχ πφερντιλί η κόφα = γέmicroισε ο κουβάς(σα συmicroπληρώνοmicroαι)

Αντίθ τσουτσιάβ = αδειάζω αmicroετβ τσουτσάρντιαβ = αδειάζω αmicroετβ γεmicroίζω (β) (microετβ ρ) πφεράβ πχ πφεράβ η φουτσία παί = γεmicroίζω το βαρέλι νερό (σα συmicroπληρώνω) Αντίθ τσουτσαράβ = αδειάζω microετβ γεmicroίζω (γ) (ενεργ διαmicroρ) πφερνταράβ και (επιτατενεργ διαmicroρ) πφερντανταράβ (= βάζω να γεmicroίσει-ουν κάνω να γεmicroίσει-ουν σα φορτίζω σφραγίζω δόντι) πχ κα τζαβ κάι ντοκτόρι τε πφερνταράβ microο νταν = θα πάω στον γιατρό να σφραγίσω το δόντι microου τζαβ κάι γκατζό τε πφερνταράβ η microπαταρία = πάω στον αλλόφυλο να γεmicroίσω την microπαταρία κα πφερνταράβ λεστέ η φουτσία παΐ = θα τον βάλω να γεmicroίσει το βαρέλι νερό Αντίθ τσουτσαρνταράβ = βάζω να αδειάσει-ουν κάνω να αδειάσει-ουν γέmicroιση (βλ γέmicroισmicroα) γέmicroισmicroα (α) πφεριπέ ο (σα συmicroπλήρωmicroα) πχ ε πιπέρα microανγκέν πφεριπέ = οι πιπεριές θέλουν γέmicroισmicroα Αντίθ τσουτσαριπέ = άδειασmicroα γέmicroισmicroα (β) πφερνταριπέ ο (ρηmicro ουσ από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ)) πφερνταριπέ σα φόρτιση σφράγισmicroα δοντιού) πχ πφερνταριπέ microανγκέλ η microπαταρία = φόρτιση θέλει η microπαταρία πφερνταριπέ microανγκέλ κο νταν = σφράγισmicroα θέλει το δόντι σου γεmicroισmicroένος (α) (microτχ ως επιθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος πλήρης) Αντίθ τσουτσαρντό = αδειασmicroένος γεmicroισmicroένος (β) (microτχ) πφερνταρντό -ί (από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ))

118

πφερνταρντό σα φορτισmicroένος σφραγισmicroένος (για δόντι)) πχ πφερνταρντό σι microο νταν = σφραγισmicroένο είναι το δόντι microου γεmicroιστήρα γεmicroιστίρα η πχ ε ταπαντζάκι γεmicroιστίρα = η γεmicroιστήρα του πιστολιού γεmicroιστός (επίθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος) πχ πφερντέ πιπέρα κα κεράβ αβγκιέ = γεmicroιστές πιπεριές θα κάνω σήmicroερα γενέθλια (α) microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιές microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιβέ και microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιέο (= γέννησης microέρα) γενέθλια (β) γενέθλια ε πχ λεσκέ γενέθλια σι αβγιέ = τα γενέθλιά του είναι σήmicroερα γένια τσχορά και σακάλα ε πχ ρά(ν)ντε κε σακάλα = ξύρισε τα γένια σου (οmicroόηχο τσχορά = κοπέλες) γέννα microπιανιπέ ο γενναίος microρουςς ο (= άνδρας αρσενικό παλικάρι) γενναιότητα microρουσσιπέ ο (= ανδρεία παλικαριά) γεννηmicroένος microπια(ν)ντό-ί Αντίθ microπιmicroπια(ν)ντό = αγέννητος γεννιέmicroαι (αmicroετβ ρ) microπιά(ν)ντιαβ πχ κατάρ κι ντέι τα εκ φαρέ τε microπιά(ν)ντος για τε κερές microανγκέ του καλέ = από τη microάνα σου ακόmicroα microια φορά να γεννηθείς για να microου το κάνεις εσύ αυτό γεννώ (microετβ ρ) microπιανάβ πχ τσχαβό microπια(ν)ντά λεσκί ροmicroνί = αγόρι γέννησε η γυναίκα του νταά ιν microπια(ν)ντά κι ροmicroνί = ακόmicroα δεν γέννησε η γυναίκα σου γένος τζίνσι ο πχ νάι λατσχέ τζινσέσταρ σι καλά microανουσσά = δεν είναι από καλό γένος αυτοί οι άνθρωποι τε microανγκέσα microπιτίν κε τζινσέ α(ν)τά

microανγκέ νι νταράβ τούταρ = αν θέλεις όλο σου το γένος φέρε microου δε φοβάmicroαι από σένα (φράση) εκχέ microανουσσέσκο τζίνσι πουσσέν = ενός ανθρώπου το γένος ρωτάνε (δηλ από τη φήmicroη του γένους επηρεάζεται το κύρος του απογόνου) Συνών σόι = σόι γερά (επίρρ) ζουραλέστε (σα δυνατά) πχ αστάρντο ζουραλέστε τε να περές = κρατήσου γερά να microην πέσεις αστάρ ζουραλέστε ο σιτζίmicro = κράτα γερά το σχοινί γεράmicroατα πφουριπέ ο πχ κίντελ παρέ πε πφουριmicroάσκε = microαζεύει χρήmicroατα για τα γεράmicroατά του κα ντικχές microαν α(ν)ντό microο πφουριπέ = θα microε κοιτάξεις στα γεράmicroατα (πφουριπέ κυριολ = γήρας) γέρασmicroα πφουραριπέ ο Αντίθ τερναριπέ = ξανάνιωmicroα γερασmicroένος (microτχ) πφουραρντό-ί Αντίθ microπιπφουραρντό = αγέραστος τερναρντό = ξανανιωmicroένος Γερmicroανία Αλαmicroάνια η πχ κάι Αλαmicroάνια σι λεσκό πφάλ = στη Γερmicroανία είναι ο αδερφός του γερmicroανικός (επίθ) αλαmicroανένγκο-ι και αλαmicroανιάκο-ι πχ αλαmicroανένγκε microανγκινά = γερmicroανικά προϊόντα Γερmicroανός Αλαmicroάνο ο Γερmicroανίδα Αλαmicroάνκα η γέρνω (αmicroετβ ρ) (βλ λυγίζω αmicroετβ) γέρνω (microετβ ρ) microπανγκιαράβ και microπανγκαράβ πχ microπανγκάρ η φουτσία = γείρε το βαρέλι (βλ και λυγίζω microετβ) γερνώ (αmicroετβ ρ) πφουριάβ πχ λιέ microαν ε microπροσά πφουριλόmicro = microε πήραν τα χρόνια γέρασα

119

πφουριλάν ιν τζανές σο πφενές = γέρασες δεν ξέρεις τι λες (γνωmicroικό ΓΑλεξίου) πφουρόλ σάντε ο microανούςς κάι ιν κερέλ σουνέ = γερνά microόνο ο άνθρωπος που δεν κάνει όνειρα Αντίθ τερνιάβ =αmicroετβ ξανανιώνω γερνώ (microετβ ρ) πφουραράβ πχ πφουραρντέ microαν ε τσεκίε = microε γέρασαν τα βάσανα (ευχή σε νεόνυmicroφους) ο Ντελ τε πφουραρέλ τουmicroέν εκχέ σσαρα(ν)ντέστε = ο Θεός να σας γεράσει σε ένα microαξιλάρι Αντίθ τερναράβ = microετβξανανιώνω γεροδεmicroένος (α) (επίθ) microπαmicroπάτσι-κα πχ microπαmicroπάτσι microανούςς = γεροδεmicroένος άνθρωπος (η φράση σα ισχυρός οικονοmicroικά άνθρωπος) γεροδεmicroένος (β) (επίθ) ζουραλό -ί και κουβετλίο -ίκα (κυριολ δυνατός ισχυρός γερός) πχ ζουραλό τσχαβρό = γεροδεmicroένο παιδί Αντίθ microπιζουραλό και microπικουβετέσκο = αδύναmicroος ανίσχυρος γεροντάκι πφουρορό ο πχ σο τε κερέλ ο πφουρορό = τι να κάνει το γεροντάκι Αντίθ τερνορό = νεαρούλης γερόντισσα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γεροντίστικος (επίθ) πφουρικανό-ί πχ πφουρικανέ microενία λιάν microάνγκε = γεροντίστικα παπούτσια microου πήρες Αντίθ τερνικανό = νεανικός γέρος πφουρό ο πχ πφουρό σι ιν ντικχέλ σσουκάρ = γέρος είναι δεν βλέπει καλά Αντίθ τερνό = νέος γερός (βλ δυνατός)

γεύmicroα (βλ φαγητό) γεύοmicroαι βλ microοιράζω (β) γεύση νταντία η και ντάντι ο (σα γευστικότητα νοστιmicroιά ουσία) πχ νάι ντάντι α(ν)ντί ζουmicroί = δεν έχει γεύση το φαγητό λιά ε παρένγκι νταντία = πήρε τη γεύση των χρηmicroάτων (δηλ γλυκάθηκε από τα χρήmicroατα) (βλ και νοστιmicroιά ουσία) γευστικός (επίθ) νταντιάκο -ι γευστικότητα (βλ γεύση) γέφυρα πφουρτ η και πόντο ο πχ νεβί σι καγιά πφουρτ = καινούργια είναι αυτή η γέφυρα κασστουνό σι ο πόντο = ξύλινη είναι η γέφυρα γεφυρούλα πφουρτορί η και ποντορό ο γεφύρωmicroα πφουρταριπέ ο γεφυρωmicroένος (microτχ) πφουρταρντό-ί πχ πφουρταρντί λεν = γεφυρωmicroένο ποτάmicroι Αντίθ microπιπφουρτάκο = αγεφύρωτος γεφυρώνω (microετβ ρ) πφουρταράβ γεωργία λετζmicroπερλίκο ο (σα αγροτιά) γεωργός λετζmicroπέρι ο (σα αγρότης) θηλ λετζmicroπέρκα η (σα αγρότισσα) γη πφου η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoη σεβντάβαraquo = ο έρωτας) η πφου ντουέ(ν)ντε τε πουτάρντολ ε τσερινα τελέ τε περέν microά(ν)νταρ αβέρ τουτ κχόνικ νασστί κα λελ = η γη στα δυο κι αν χωριστεί τα άστρα κάτω κι αν πέσουν από microένα άλλος κανείς δε θα microπορέσει να σε πάρει microπεςς σσουκάρ α(ν)ντί πφου κα νταβ τουτ = κάτσε ωραία (καλά)

120

microες στη γη θα σε δώσω (στη γη θα σε χτυπήσω) (υποκ) πφουϊορί η (βλ οmicroόηχο πφουϊορί = φρυδάκι) γήινος (επίθ) πφουϊάκο-ι γήπεδο γίπεδο ο πχ κάι σαβό γίπεδο κα κχελάς τόπα = σε ποιο γήπεδο θα παίξουmicroε microπάλα γήρανση (βλ γέρασmicroα) γήρας (βλ γεράmicroατα) γι αυτό (επίρρ) ο(ν)ντάν πχ νασφάιλοmicro ο(ν)ντάν νι γκελόmicro κάι microπουκί = αρρώστησα γι αυτό δεν πήγα στη δουλειά γιαβρί γιαβρούιο (προφ microε συνίζηση ιο) και γιαβρίο ο θηλ γιαβρούκα η πχ microο σικνό γιαβρίο σι καβά = το microικρό γιαβρί microου είναι αυτό (ο microικρότερος γιος microου είναι αυτός) ε τσιρικλάκι γιαβρούκα = του πουλιού το γιαβρί (νεογνό) γιαγιά (α) microάmicroι η πχ νταά microπουτ microανγκέλ πε microαmicroιά κατάρ πι ντέι = πιο πολύ αγαπάει τη γιαγιά του από τη microάνα του γιαγιά (β) (που έχει δισέγγονο-α) microπαρί-microάmicroι η (κυριολ microεγάλη γιαγιά) γιαγιάκα microαmicroορί η γιακαδάκι γιακαβίσα η γιακάς γιακάβα η πχ microελαλί σι ε α(ν)τεραβάκι γιακάβα = λερωmicroένος είναι ο γιακάς του πουκαmicroίσου γιαουρτάκι τφουντορό ο πχ χα κο τφουντορό = φάε το γιαουρτάκι σου γιαουρτάς γιουρτσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) γιαούρτι τφουτ και γιουούρτο ο πχ τσχορντιλέ ακανά ε τφουντά σο τε κεράς = χύθηκαν τώρα τα γιαούρτια τι να κάνουmicroε (δηλ

έγινε το κακό) γιουούρτο κα χας = γιαούρτι θα φας γιαπωνέζικος (επίθ) τζαπονένγκο-ι και τζαπονιάκο-ι πχ τζαπονένγκε γιακχά σίλε = γιαπωνέζικα microάτια έχει Γιαπωνέζος Τζαπόνι ο Γιαπωνέζα Τζαπόνκα η γιαρmicroάς γιαρmicroάβα η πχ κι(ν)ντάν γιαρmicroάβα ε κχαϊνένγκε = αγόρασες γιαρmicroά για τις κότες γιασmicroάκι γιασσmicroάκο ο γιατί (ερωτηmicro microορ ή συνδ) σόσκε και σόσταρ πχ σόσκε ιν αβιλάν = γιατί δεν ήρθες σόσταρ νι λιάν τούκε ντα = γιατί δεν πήρες και για σένα ιν γκελόmicro κάι microπουκί σόσκε σόmicroας νασφαλό = δεν πήγα στη δουλειά γιατί ήmicroουν άρρωστος γιατρειά ντερmicroάνο και λατσχαριπέ ο πχ νασστί ρακχαντόmicro ο ντερmicroάνο καλέ νασφαλιmicroάσκο = δεν microπόρεσα να βρω τη γιατρειά αυτής της αρρώστιας (λατσχαριπέ κυριολ = κα- λυτέρευση) Συνών σασταριπέ = θεραπεία ολοκλήρωση γιάτρεmicroα (βλ γιατρειά) γιατρεmicroένος (επίθ) λατσχαρντό-ί (= βελτιωmicroένος διορθωmicroένος έτοιmicroος περιποιηmicroένος) (λατσχαρντό κυριολ καλυτερευmicroένος) Συνών σασταρντό = θεραπευmicroένος ολοκληρωmicroένος Αντίθ microπιλατσχαρντό = αγιάτρευτος αβελτίωτος αδιόρθωτος ακαλυτέρευτος γιατρεύοmicroαι (αmicroετβ ρ) λατσχάρντιαβ (= αmicroετβ καλυτερεύω)

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

117

πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoο ασαηπέraquo = το γέλιο) τζου(ν)ντό microουλό σι ο microανούςς κάι χασαρντά πε γκέσκο ασαηπέ = ζωντανός νεκρός είναι ο άνθρωπος που έχει χάσει το γέλιο της ψυχής του (ασαηπέ σα χαmicroόγελο) γελοίος (επίθ) ασαηmicroάσκο-ι (= για γέλιο και πρασαηmicroάσκο-ι (= για κορόϊδεmicroα για εmicroπαιγmicroό για περιγέλασmicroα για περιφρόνηση) πχ ασαηmicroάσκο σσέι σι καβά = γελοίο πράγmicroα είναι αυτό πρασαηmicroάσκο κερντιλάν = γελοίος έγινες γελώ (α) (αmicroετβ ρ) ασάβ πχ κερντά microαν τε ασάβ microε γκέσα αϊράτ = microrsquo έκανε να γελάσω microε την ψυχή microου απόψε σόσκε ασάς νταλγκάβα-κχελές microάνσα = γιατί γελάς microε κοροϊδεύεις (ασάβ σα χαmicroογελώ) γελώ (β) (ενεργ διαmicroρ) ασανταράβ (κάνω να γελάσει-ουν) πχ ασανταρντάν αmicroέν microπουτ αϊράτ = microας έκανες να γελάσουmicroε πολύ απόψε ασανταρντά microαν κο τσχαβό microπουτ τζανέλ = microrsquo έκανε να γελάσω ο γιος σου πολλά ξέρει Αντίθ ροβνταράβ = κάνω να κλάψει-ουν βάζω να κλάψει-ουν γεmicroάτος (microτχως επιθ) πφερντό-ί πχ πφερντό σι ο τοmicroαφίλι νι λελ αβέρ τζενέν = γεmicroάτο είναι το αυτοκίνητο δεν παίρνει άλλα άτοmicroα (σα πλήρης συmicroπληρωmicroένος πυκνός) Αντίθ τσουτσό = άδειος microπόσσι = άδειος γεmicroατούτσικος (επίθ) πφερντορό-ί Αντίθ τσουτσορό = αδειούτσικος γεmicroίζω (α) (αmicroετβ ρ) πφερντιάβ πχ πφερντιλί η κόφα = γέmicroισε ο κουβάς(σα συmicroπληρώνοmicroαι)

Αντίθ τσουτσιάβ = αδειάζω αmicroετβ τσουτσάρντιαβ = αδειάζω αmicroετβ γεmicroίζω (β) (microετβ ρ) πφεράβ πχ πφεράβ η φουτσία παί = γεmicroίζω το βαρέλι νερό (σα συmicroπληρώνω) Αντίθ τσουτσαράβ = αδειάζω microετβ γεmicroίζω (γ) (ενεργ διαmicroρ) πφερνταράβ και (επιτατενεργ διαmicroρ) πφερντανταράβ (= βάζω να γεmicroίσει-ουν κάνω να γεmicroίσει-ουν σα φορτίζω σφραγίζω δόντι) πχ κα τζαβ κάι ντοκτόρι τε πφερνταράβ microο νταν = θα πάω στον γιατρό να σφραγίσω το δόντι microου τζαβ κάι γκατζό τε πφερνταράβ η microπαταρία = πάω στον αλλόφυλο να γεmicroίσω την microπαταρία κα πφερνταράβ λεστέ η φουτσία παΐ = θα τον βάλω να γεmicroίσει το βαρέλι νερό Αντίθ τσουτσαρνταράβ = βάζω να αδειάσει-ουν κάνω να αδειάσει-ουν γέmicroιση (βλ γέmicroισmicroα) γέmicroισmicroα (α) πφεριπέ ο (σα συmicroπλήρωmicroα) πχ ε πιπέρα microανγκέν πφεριπέ = οι πιπεριές θέλουν γέmicroισmicroα Αντίθ τσουτσαριπέ = άδειασmicroα γέmicroισmicroα (β) πφερνταριπέ ο (ρηmicro ουσ από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ)) πφερνταριπέ σα φόρτιση σφράγισmicroα δοντιού) πχ πφερνταριπέ microανγκέλ η microπαταρία = φόρτιση θέλει η microπαταρία πφερνταριπέ microανγκέλ κο νταν = σφράγισmicroα θέλει το δόντι σου γεmicroισmicroένος (α) (microτχ ως επιθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος πλήρης) Αντίθ τσουτσαρντό = αδειασmicroένος γεmicroισmicroένος (β) (microτχ) πφερνταρντό -ί (από το ρ πφερνταράβ βλ γεmicroίζω (γ))

118

πφερνταρντό σα φορτισmicroένος σφραγισmicroένος (για δόντι)) πχ πφερνταρντό σι microο νταν = σφραγισmicroένο είναι το δόντι microου γεmicroιστήρα γεmicroιστίρα η πχ ε ταπαντζάκι γεmicroιστίρα = η γεmicroιστήρα του πιστολιού γεmicroιστός (επίθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος) πχ πφερντέ πιπέρα κα κεράβ αβγκιέ = γεmicroιστές πιπεριές θα κάνω σήmicroερα γενέθλια (α) microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιές microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιβέ και microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιέο (= γέννησης microέρα) γενέθλια (β) γενέθλια ε πχ λεσκέ γενέθλια σι αβγιέ = τα γενέθλιά του είναι σήmicroερα γένια τσχορά και σακάλα ε πχ ρά(ν)ντε κε σακάλα = ξύρισε τα γένια σου (οmicroόηχο τσχορά = κοπέλες) γέννα microπιανιπέ ο γενναίος microρουςς ο (= άνδρας αρσενικό παλικάρι) γενναιότητα microρουσσιπέ ο (= ανδρεία παλικαριά) γεννηmicroένος microπια(ν)ντό-ί Αντίθ microπιmicroπια(ν)ντό = αγέννητος γεννιέmicroαι (αmicroετβ ρ) microπιά(ν)ντιαβ πχ κατάρ κι ντέι τα εκ φαρέ τε microπιά(ν)ντος για τε κερές microανγκέ του καλέ = από τη microάνα σου ακόmicroα microια φορά να γεννηθείς για να microου το κάνεις εσύ αυτό γεννώ (microετβ ρ) microπιανάβ πχ τσχαβό microπια(ν)ντά λεσκί ροmicroνί = αγόρι γέννησε η γυναίκα του νταά ιν microπια(ν)ντά κι ροmicroνί = ακόmicroα δεν γέννησε η γυναίκα σου γένος τζίνσι ο πχ νάι λατσχέ τζινσέσταρ σι καλά microανουσσά = δεν είναι από καλό γένος αυτοί οι άνθρωποι τε microανγκέσα microπιτίν κε τζινσέ α(ν)τά

microανγκέ νι νταράβ τούταρ = αν θέλεις όλο σου το γένος φέρε microου δε φοβάmicroαι από σένα (φράση) εκχέ microανουσσέσκο τζίνσι πουσσέν = ενός ανθρώπου το γένος ρωτάνε (δηλ από τη φήmicroη του γένους επηρεάζεται το κύρος του απογόνου) Συνών σόι = σόι γερά (επίρρ) ζουραλέστε (σα δυνατά) πχ αστάρντο ζουραλέστε τε να περές = κρατήσου γερά να microην πέσεις αστάρ ζουραλέστε ο σιτζίmicro = κράτα γερά το σχοινί γεράmicroατα πφουριπέ ο πχ κίντελ παρέ πε πφουριmicroάσκε = microαζεύει χρήmicroατα για τα γεράmicroατά του κα ντικχές microαν α(ν)ντό microο πφουριπέ = θα microε κοιτάξεις στα γεράmicroατα (πφουριπέ κυριολ = γήρας) γέρασmicroα πφουραριπέ ο Αντίθ τερναριπέ = ξανάνιωmicroα γερασmicroένος (microτχ) πφουραρντό-ί Αντίθ microπιπφουραρντό = αγέραστος τερναρντό = ξανανιωmicroένος Γερmicroανία Αλαmicroάνια η πχ κάι Αλαmicroάνια σι λεσκό πφάλ = στη Γερmicroανία είναι ο αδερφός του γερmicroανικός (επίθ) αλαmicroανένγκο-ι και αλαmicroανιάκο-ι πχ αλαmicroανένγκε microανγκινά = γερmicroανικά προϊόντα Γερmicroανός Αλαmicroάνο ο Γερmicroανίδα Αλαmicroάνκα η γέρνω (αmicroετβ ρ) (βλ λυγίζω αmicroετβ) γέρνω (microετβ ρ) microπανγκιαράβ και microπανγκαράβ πχ microπανγκάρ η φουτσία = γείρε το βαρέλι (βλ και λυγίζω microετβ) γερνώ (αmicroετβ ρ) πφουριάβ πχ λιέ microαν ε microπροσά πφουριλόmicro = microε πήραν τα χρόνια γέρασα

119

πφουριλάν ιν τζανές σο πφενές = γέρασες δεν ξέρεις τι λες (γνωmicroικό ΓΑλεξίου) πφουρόλ σάντε ο microανούςς κάι ιν κερέλ σουνέ = γερνά microόνο ο άνθρωπος που δεν κάνει όνειρα Αντίθ τερνιάβ =αmicroετβ ξανανιώνω γερνώ (microετβ ρ) πφουραράβ πχ πφουραρντέ microαν ε τσεκίε = microε γέρασαν τα βάσανα (ευχή σε νεόνυmicroφους) ο Ντελ τε πφουραρέλ τουmicroέν εκχέ σσαρα(ν)ντέστε = ο Θεός να σας γεράσει σε ένα microαξιλάρι Αντίθ τερναράβ = microετβξανανιώνω γεροδεmicroένος (α) (επίθ) microπαmicroπάτσι-κα πχ microπαmicroπάτσι microανούςς = γεροδεmicroένος άνθρωπος (η φράση σα ισχυρός οικονοmicroικά άνθρωπος) γεροδεmicroένος (β) (επίθ) ζουραλό -ί και κουβετλίο -ίκα (κυριολ δυνατός ισχυρός γερός) πχ ζουραλό τσχαβρό = γεροδεmicroένο παιδί Αντίθ microπιζουραλό και microπικουβετέσκο = αδύναmicroος ανίσχυρος γεροντάκι πφουρορό ο πχ σο τε κερέλ ο πφουρορό = τι να κάνει το γεροντάκι Αντίθ τερνορό = νεαρούλης γερόντισσα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γεροντίστικος (επίθ) πφουρικανό-ί πχ πφουρικανέ microενία λιάν microάνγκε = γεροντίστικα παπούτσια microου πήρες Αντίθ τερνικανό = νεανικός γέρος πφουρό ο πχ πφουρό σι ιν ντικχέλ σσουκάρ = γέρος είναι δεν βλέπει καλά Αντίθ τερνό = νέος γερός (βλ δυνατός)

γεύmicroα (βλ φαγητό) γεύοmicroαι βλ microοιράζω (β) γεύση νταντία η και ντάντι ο (σα γευστικότητα νοστιmicroιά ουσία) πχ νάι ντάντι α(ν)ντί ζουmicroί = δεν έχει γεύση το φαγητό λιά ε παρένγκι νταντία = πήρε τη γεύση των χρηmicroάτων (δηλ γλυκάθηκε από τα χρήmicroατα) (βλ και νοστιmicroιά ουσία) γευστικός (επίθ) νταντιάκο -ι γευστικότητα (βλ γεύση) γέφυρα πφουρτ η και πόντο ο πχ νεβί σι καγιά πφουρτ = καινούργια είναι αυτή η γέφυρα κασστουνό σι ο πόντο = ξύλινη είναι η γέφυρα γεφυρούλα πφουρτορί η και ποντορό ο γεφύρωmicroα πφουρταριπέ ο γεφυρωmicroένος (microτχ) πφουρταρντό-ί πχ πφουρταρντί λεν = γεφυρωmicroένο ποτάmicroι Αντίθ microπιπφουρτάκο = αγεφύρωτος γεφυρώνω (microετβ ρ) πφουρταράβ γεωργία λετζmicroπερλίκο ο (σα αγροτιά) γεωργός λετζmicroπέρι ο (σα αγρότης) θηλ λετζmicroπέρκα η (σα αγρότισσα) γη πφου η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoη σεβντάβαraquo = ο έρωτας) η πφου ντουέ(ν)ντε τε πουτάρντολ ε τσερινα τελέ τε περέν microά(ν)νταρ αβέρ τουτ κχόνικ νασστί κα λελ = η γη στα δυο κι αν χωριστεί τα άστρα κάτω κι αν πέσουν από microένα άλλος κανείς δε θα microπορέσει να σε πάρει microπεςς σσουκάρ α(ν)ντί πφου κα νταβ τουτ = κάτσε ωραία (καλά)

120

microες στη γη θα σε δώσω (στη γη θα σε χτυπήσω) (υποκ) πφουϊορί η (βλ οmicroόηχο πφουϊορί = φρυδάκι) γήινος (επίθ) πφουϊάκο-ι γήπεδο γίπεδο ο πχ κάι σαβό γίπεδο κα κχελάς τόπα = σε ποιο γήπεδο θα παίξουmicroε microπάλα γήρανση (βλ γέρασmicroα) γήρας (βλ γεράmicroατα) γι αυτό (επίρρ) ο(ν)ντάν πχ νασφάιλοmicro ο(ν)ντάν νι γκελόmicro κάι microπουκί = αρρώστησα γι αυτό δεν πήγα στη δουλειά γιαβρί γιαβρούιο (προφ microε συνίζηση ιο) και γιαβρίο ο θηλ γιαβρούκα η πχ microο σικνό γιαβρίο σι καβά = το microικρό γιαβρί microου είναι αυτό (ο microικρότερος γιος microου είναι αυτός) ε τσιρικλάκι γιαβρούκα = του πουλιού το γιαβρί (νεογνό) γιαγιά (α) microάmicroι η πχ νταά microπουτ microανγκέλ πε microαmicroιά κατάρ πι ντέι = πιο πολύ αγαπάει τη γιαγιά του από τη microάνα του γιαγιά (β) (που έχει δισέγγονο-α) microπαρί-microάmicroι η (κυριολ microεγάλη γιαγιά) γιαγιάκα microαmicroορί η γιακαδάκι γιακαβίσα η γιακάς γιακάβα η πχ microελαλί σι ε α(ν)τεραβάκι γιακάβα = λερωmicroένος είναι ο γιακάς του πουκαmicroίσου γιαουρτάκι τφουντορό ο πχ χα κο τφουντορό = φάε το γιαουρτάκι σου γιαουρτάς γιουρτσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) γιαούρτι τφουτ και γιουούρτο ο πχ τσχορντιλέ ακανά ε τφουντά σο τε κεράς = χύθηκαν τώρα τα γιαούρτια τι να κάνουmicroε (δηλ

έγινε το κακό) γιουούρτο κα χας = γιαούρτι θα φας γιαπωνέζικος (επίθ) τζαπονένγκο-ι και τζαπονιάκο-ι πχ τζαπονένγκε γιακχά σίλε = γιαπωνέζικα microάτια έχει Γιαπωνέζος Τζαπόνι ο Γιαπωνέζα Τζαπόνκα η γιαρmicroάς γιαρmicroάβα η πχ κι(ν)ντάν γιαρmicroάβα ε κχαϊνένγκε = αγόρασες γιαρmicroά για τις κότες γιασmicroάκι γιασσmicroάκο ο γιατί (ερωτηmicro microορ ή συνδ) σόσκε και σόσταρ πχ σόσκε ιν αβιλάν = γιατί δεν ήρθες σόσταρ νι λιάν τούκε ντα = γιατί δεν πήρες και για σένα ιν γκελόmicro κάι microπουκί σόσκε σόmicroας νασφαλό = δεν πήγα στη δουλειά γιατί ήmicroουν άρρωστος γιατρειά ντερmicroάνο και λατσχαριπέ ο πχ νασστί ρακχαντόmicro ο ντερmicroάνο καλέ νασφαλιmicroάσκο = δεν microπόρεσα να βρω τη γιατρειά αυτής της αρρώστιας (λατσχαριπέ κυριολ = κα- λυτέρευση) Συνών σασταριπέ = θεραπεία ολοκλήρωση γιάτρεmicroα (βλ γιατρειά) γιατρεmicroένος (επίθ) λατσχαρντό-ί (= βελτιωmicroένος διορθωmicroένος έτοιmicroος περιποιηmicroένος) (λατσχαρντό κυριολ καλυτερευmicroένος) Συνών σασταρντό = θεραπευmicroένος ολοκληρωmicroένος Αντίθ microπιλατσχαρντό = αγιάτρευτος αβελτίωτος αδιόρθωτος ακαλυτέρευτος γιατρεύοmicroαι (αmicroετβ ρ) λατσχάρντιαβ (= αmicroετβ καλυτερεύω)

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

118

πφερνταρντό σα φορτισmicroένος σφραγισmicroένος (για δόντι)) πχ πφερνταρντό σι microο νταν = σφραγισmicroένο είναι το δόντι microου γεmicroιστήρα γεmicroιστίρα η πχ ε ταπαντζάκι γεmicroιστίρα = η γεmicroιστήρα του πιστολιού γεmicroιστός (επίθ) πφερντό-ί (= γεmicroάτος) πχ πφερντέ πιπέρα κα κεράβ αβγκιέ = γεmicroιστές πιπεριές θα κάνω σήmicroερα γενέθλια (α) microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιές microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιβέ και microπια(ν)ντιmicroάσκο-γκιέο (= γέννησης microέρα) γενέθλια (β) γενέθλια ε πχ λεσκέ γενέθλια σι αβγιέ = τα γενέθλιά του είναι σήmicroερα γένια τσχορά και σακάλα ε πχ ρά(ν)ντε κε σακάλα = ξύρισε τα γένια σου (οmicroόηχο τσχορά = κοπέλες) γέννα microπιανιπέ ο γενναίος microρουςς ο (= άνδρας αρσενικό παλικάρι) γενναιότητα microρουσσιπέ ο (= ανδρεία παλικαριά) γεννηmicroένος microπια(ν)ντό-ί Αντίθ microπιmicroπια(ν)ντό = αγέννητος γεννιέmicroαι (αmicroετβ ρ) microπιά(ν)ντιαβ πχ κατάρ κι ντέι τα εκ φαρέ τε microπιά(ν)ντος για τε κερές microανγκέ του καλέ = από τη microάνα σου ακόmicroα microια φορά να γεννηθείς για να microου το κάνεις εσύ αυτό γεννώ (microετβ ρ) microπιανάβ πχ τσχαβό microπια(ν)ντά λεσκί ροmicroνί = αγόρι γέννησε η γυναίκα του νταά ιν microπια(ν)ντά κι ροmicroνί = ακόmicroα δεν γέννησε η γυναίκα σου γένος τζίνσι ο πχ νάι λατσχέ τζινσέσταρ σι καλά microανουσσά = δεν είναι από καλό γένος αυτοί οι άνθρωποι τε microανγκέσα microπιτίν κε τζινσέ α(ν)τά

microανγκέ νι νταράβ τούταρ = αν θέλεις όλο σου το γένος φέρε microου δε φοβάmicroαι από σένα (φράση) εκχέ microανουσσέσκο τζίνσι πουσσέν = ενός ανθρώπου το γένος ρωτάνε (δηλ από τη φήmicroη του γένους επηρεάζεται το κύρος του απογόνου) Συνών σόι = σόι γερά (επίρρ) ζουραλέστε (σα δυνατά) πχ αστάρντο ζουραλέστε τε να περές = κρατήσου γερά να microην πέσεις αστάρ ζουραλέστε ο σιτζίmicro = κράτα γερά το σχοινί γεράmicroατα πφουριπέ ο πχ κίντελ παρέ πε πφουριmicroάσκε = microαζεύει χρήmicroατα για τα γεράmicroατά του κα ντικχές microαν α(ν)ντό microο πφουριπέ = θα microε κοιτάξεις στα γεράmicroατα (πφουριπέ κυριολ = γήρας) γέρασmicroα πφουραριπέ ο Αντίθ τερναριπέ = ξανάνιωmicroα γερασmicroένος (microτχ) πφουραρντό-ί Αντίθ microπιπφουραρντό = αγέραστος τερναρντό = ξανανιωmicroένος Γερmicroανία Αλαmicroάνια η πχ κάι Αλαmicroάνια σι λεσκό πφάλ = στη Γερmicroανία είναι ο αδερφός του γερmicroανικός (επίθ) αλαmicroανένγκο-ι και αλαmicroανιάκο-ι πχ αλαmicroανένγκε microανγκινά = γερmicroανικά προϊόντα Γερmicroανός Αλαmicroάνο ο Γερmicroανίδα Αλαmicroάνκα η γέρνω (αmicroετβ ρ) (βλ λυγίζω αmicroετβ) γέρνω (microετβ ρ) microπανγκιαράβ και microπανγκαράβ πχ microπανγκάρ η φουτσία = γείρε το βαρέλι (βλ και λυγίζω microετβ) γερνώ (αmicroετβ ρ) πφουριάβ πχ λιέ microαν ε microπροσά πφουριλόmicro = microε πήραν τα χρόνια γέρασα

119

πφουριλάν ιν τζανές σο πφενές = γέρασες δεν ξέρεις τι λες (γνωmicroικό ΓΑλεξίου) πφουρόλ σάντε ο microανούςς κάι ιν κερέλ σουνέ = γερνά microόνο ο άνθρωπος που δεν κάνει όνειρα Αντίθ τερνιάβ =αmicroετβ ξανανιώνω γερνώ (microετβ ρ) πφουραράβ πχ πφουραρντέ microαν ε τσεκίε = microε γέρασαν τα βάσανα (ευχή σε νεόνυmicroφους) ο Ντελ τε πφουραρέλ τουmicroέν εκχέ σσαρα(ν)ντέστε = ο Θεός να σας γεράσει σε ένα microαξιλάρι Αντίθ τερναράβ = microετβξανανιώνω γεροδεmicroένος (α) (επίθ) microπαmicroπάτσι-κα πχ microπαmicroπάτσι microανούςς = γεροδεmicroένος άνθρωπος (η φράση σα ισχυρός οικονοmicroικά άνθρωπος) γεροδεmicroένος (β) (επίθ) ζουραλό -ί και κουβετλίο -ίκα (κυριολ δυνατός ισχυρός γερός) πχ ζουραλό τσχαβρό = γεροδεmicroένο παιδί Αντίθ microπιζουραλό και microπικουβετέσκο = αδύναmicroος ανίσχυρος γεροντάκι πφουρορό ο πχ σο τε κερέλ ο πφουρορό = τι να κάνει το γεροντάκι Αντίθ τερνορό = νεαρούλης γερόντισσα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γεροντίστικος (επίθ) πφουρικανό-ί πχ πφουρικανέ microενία λιάν microάνγκε = γεροντίστικα παπούτσια microου πήρες Αντίθ τερνικανό = νεανικός γέρος πφουρό ο πχ πφουρό σι ιν ντικχέλ σσουκάρ = γέρος είναι δεν βλέπει καλά Αντίθ τερνό = νέος γερός (βλ δυνατός)

γεύmicroα (βλ φαγητό) γεύοmicroαι βλ microοιράζω (β) γεύση νταντία η και ντάντι ο (σα γευστικότητα νοστιmicroιά ουσία) πχ νάι ντάντι α(ν)ντί ζουmicroί = δεν έχει γεύση το φαγητό λιά ε παρένγκι νταντία = πήρε τη γεύση των χρηmicroάτων (δηλ γλυκάθηκε από τα χρήmicroατα) (βλ και νοστιmicroιά ουσία) γευστικός (επίθ) νταντιάκο -ι γευστικότητα (βλ γεύση) γέφυρα πφουρτ η και πόντο ο πχ νεβί σι καγιά πφουρτ = καινούργια είναι αυτή η γέφυρα κασστουνό σι ο πόντο = ξύλινη είναι η γέφυρα γεφυρούλα πφουρτορί η και ποντορό ο γεφύρωmicroα πφουρταριπέ ο γεφυρωmicroένος (microτχ) πφουρταρντό-ί πχ πφουρταρντί λεν = γεφυρωmicroένο ποτάmicroι Αντίθ microπιπφουρτάκο = αγεφύρωτος γεφυρώνω (microετβ ρ) πφουρταράβ γεωργία λετζmicroπερλίκο ο (σα αγροτιά) γεωργός λετζmicroπέρι ο (σα αγρότης) θηλ λετζmicroπέρκα η (σα αγρότισσα) γη πφου η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoη σεβντάβαraquo = ο έρωτας) η πφου ντουέ(ν)ντε τε πουτάρντολ ε τσερινα τελέ τε περέν microά(ν)νταρ αβέρ τουτ κχόνικ νασστί κα λελ = η γη στα δυο κι αν χωριστεί τα άστρα κάτω κι αν πέσουν από microένα άλλος κανείς δε θα microπορέσει να σε πάρει microπεςς σσουκάρ α(ν)ντί πφου κα νταβ τουτ = κάτσε ωραία (καλά)

120

microες στη γη θα σε δώσω (στη γη θα σε χτυπήσω) (υποκ) πφουϊορί η (βλ οmicroόηχο πφουϊορί = φρυδάκι) γήινος (επίθ) πφουϊάκο-ι γήπεδο γίπεδο ο πχ κάι σαβό γίπεδο κα κχελάς τόπα = σε ποιο γήπεδο θα παίξουmicroε microπάλα γήρανση (βλ γέρασmicroα) γήρας (βλ γεράmicroατα) γι αυτό (επίρρ) ο(ν)ντάν πχ νασφάιλοmicro ο(ν)ντάν νι γκελόmicro κάι microπουκί = αρρώστησα γι αυτό δεν πήγα στη δουλειά γιαβρί γιαβρούιο (προφ microε συνίζηση ιο) και γιαβρίο ο θηλ γιαβρούκα η πχ microο σικνό γιαβρίο σι καβά = το microικρό γιαβρί microου είναι αυτό (ο microικρότερος γιος microου είναι αυτός) ε τσιρικλάκι γιαβρούκα = του πουλιού το γιαβρί (νεογνό) γιαγιά (α) microάmicroι η πχ νταά microπουτ microανγκέλ πε microαmicroιά κατάρ πι ντέι = πιο πολύ αγαπάει τη γιαγιά του από τη microάνα του γιαγιά (β) (που έχει δισέγγονο-α) microπαρί-microάmicroι η (κυριολ microεγάλη γιαγιά) γιαγιάκα microαmicroορί η γιακαδάκι γιακαβίσα η γιακάς γιακάβα η πχ microελαλί σι ε α(ν)τεραβάκι γιακάβα = λερωmicroένος είναι ο γιακάς του πουκαmicroίσου γιαουρτάκι τφουντορό ο πχ χα κο τφουντορό = φάε το γιαουρτάκι σου γιαουρτάς γιουρτσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) γιαούρτι τφουτ και γιουούρτο ο πχ τσχορντιλέ ακανά ε τφουντά σο τε κεράς = χύθηκαν τώρα τα γιαούρτια τι να κάνουmicroε (δηλ

έγινε το κακό) γιουούρτο κα χας = γιαούρτι θα φας γιαπωνέζικος (επίθ) τζαπονένγκο-ι και τζαπονιάκο-ι πχ τζαπονένγκε γιακχά σίλε = γιαπωνέζικα microάτια έχει Γιαπωνέζος Τζαπόνι ο Γιαπωνέζα Τζαπόνκα η γιαρmicroάς γιαρmicroάβα η πχ κι(ν)ντάν γιαρmicroάβα ε κχαϊνένγκε = αγόρασες γιαρmicroά για τις κότες γιασmicroάκι γιασσmicroάκο ο γιατί (ερωτηmicro microορ ή συνδ) σόσκε και σόσταρ πχ σόσκε ιν αβιλάν = γιατί δεν ήρθες σόσταρ νι λιάν τούκε ντα = γιατί δεν πήρες και για σένα ιν γκελόmicro κάι microπουκί σόσκε σόmicroας νασφαλό = δεν πήγα στη δουλειά γιατί ήmicroουν άρρωστος γιατρειά ντερmicroάνο και λατσχαριπέ ο πχ νασστί ρακχαντόmicro ο ντερmicroάνο καλέ νασφαλιmicroάσκο = δεν microπόρεσα να βρω τη γιατρειά αυτής της αρρώστιας (λατσχαριπέ κυριολ = κα- λυτέρευση) Συνών σασταριπέ = θεραπεία ολοκλήρωση γιάτρεmicroα (βλ γιατρειά) γιατρεmicroένος (επίθ) λατσχαρντό-ί (= βελτιωmicroένος διορθωmicroένος έτοιmicroος περιποιηmicroένος) (λατσχαρντό κυριολ καλυτερευmicroένος) Συνών σασταρντό = θεραπευmicroένος ολοκληρωmicroένος Αντίθ microπιλατσχαρντό = αγιάτρευτος αβελτίωτος αδιόρθωτος ακαλυτέρευτος γιατρεύοmicroαι (αmicroετβ ρ) λατσχάρντιαβ (= αmicroετβ καλυτερεύω)

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

119

πφουριλάν ιν τζανές σο πφενές = γέρασες δεν ξέρεις τι λες (γνωmicroικό ΓΑλεξίου) πφουρόλ σάντε ο microανούςς κάι ιν κερέλ σουνέ = γερνά microόνο ο άνθρωπος που δεν κάνει όνειρα Αντίθ τερνιάβ =αmicroετβ ξανανιώνω γερνώ (microετβ ρ) πφουραράβ πχ πφουραρντέ microαν ε τσεκίε = microε γέρασαν τα βάσανα (ευχή σε νεόνυmicroφους) ο Ντελ τε πφουραρέλ τουmicroέν εκχέ σσαρα(ν)ντέστε = ο Θεός να σας γεράσει σε ένα microαξιλάρι Αντίθ τερναράβ = microετβξανανιώνω γεροδεmicroένος (α) (επίθ) microπαmicroπάτσι-κα πχ microπαmicroπάτσι microανούςς = γεροδεmicroένος άνθρωπος (η φράση σα ισχυρός οικονοmicroικά άνθρωπος) γεροδεmicroένος (β) (επίθ) ζουραλό -ί και κουβετλίο -ίκα (κυριολ δυνατός ισχυρός γερός) πχ ζουραλό τσχαβρό = γεροδεmicroένο παιδί Αντίθ microπιζουραλό και microπικουβετέσκο = αδύναmicroος ανίσχυρος γεροντάκι πφουρορό ο πχ σο τε κερέλ ο πφουρορό = τι να κάνει το γεροντάκι Αντίθ τερνορό = νεαρούλης γερόντισσα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γεροντίστικος (επίθ) πφουρικανό-ί πχ πφουρικανέ microενία λιάν microάνγκε = γεροντίστικα παπούτσια microου πήρες Αντίθ τερνικανό = νεανικός γέρος πφουρό ο πχ πφουρό σι ιν ντικχέλ σσουκάρ = γέρος είναι δεν βλέπει καλά Αντίθ τερνό = νέος γερός (βλ δυνατός)

γεύmicroα (βλ φαγητό) γεύοmicroαι βλ microοιράζω (β) γεύση νταντία η και ντάντι ο (σα γευστικότητα νοστιmicroιά ουσία) πχ νάι ντάντι α(ν)ντί ζουmicroί = δεν έχει γεύση το φαγητό λιά ε παρένγκι νταντία = πήρε τη γεύση των χρηmicroάτων (δηλ γλυκάθηκε από τα χρήmicroατα) (βλ και νοστιmicroιά ουσία) γευστικός (επίθ) νταντιάκο -ι γευστικότητα (βλ γεύση) γέφυρα πφουρτ η και πόντο ο πχ νεβί σι καγιά πφουρτ = καινούργια είναι αυτή η γέφυρα κασστουνό σι ο πόντο = ξύλινη είναι η γέφυρα γεφυρούλα πφουρτορί η και ποντορό ο γεφύρωmicroα πφουρταριπέ ο γεφυρωmicroένος (microτχ) πφουρταρντό-ί πχ πφουρταρντί λεν = γεφυρωmicroένο ποτάmicroι Αντίθ microπιπφουρτάκο = αγεφύρωτος γεφυρώνω (microετβ ρ) πφουρταράβ γεωργία λετζmicroπερλίκο ο (σα αγροτιά) γεωργός λετζmicroπέρι ο (σα αγρότης) θηλ λετζmicroπέρκα η (σα αγρότισσα) γη πφου η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoη σεβντάβαraquo = ο έρωτας) η πφου ντουέ(ν)ντε τε πουτάρντολ ε τσερινα τελέ τε περέν microά(ν)νταρ αβέρ τουτ κχόνικ νασστί κα λελ = η γη στα δυο κι αν χωριστεί τα άστρα κάτω κι αν πέσουν από microένα άλλος κανείς δε θα microπορέσει να σε πάρει microπεςς σσουκάρ α(ν)ντί πφου κα νταβ τουτ = κάτσε ωραία (καλά)

120

microες στη γη θα σε δώσω (στη γη θα σε χτυπήσω) (υποκ) πφουϊορί η (βλ οmicroόηχο πφουϊορί = φρυδάκι) γήινος (επίθ) πφουϊάκο-ι γήπεδο γίπεδο ο πχ κάι σαβό γίπεδο κα κχελάς τόπα = σε ποιο γήπεδο θα παίξουmicroε microπάλα γήρανση (βλ γέρασmicroα) γήρας (βλ γεράmicroατα) γι αυτό (επίρρ) ο(ν)ντάν πχ νασφάιλοmicro ο(ν)ντάν νι γκελόmicro κάι microπουκί = αρρώστησα γι αυτό δεν πήγα στη δουλειά γιαβρί γιαβρούιο (προφ microε συνίζηση ιο) και γιαβρίο ο θηλ γιαβρούκα η πχ microο σικνό γιαβρίο σι καβά = το microικρό γιαβρί microου είναι αυτό (ο microικρότερος γιος microου είναι αυτός) ε τσιρικλάκι γιαβρούκα = του πουλιού το γιαβρί (νεογνό) γιαγιά (α) microάmicroι η πχ νταά microπουτ microανγκέλ πε microαmicroιά κατάρ πι ντέι = πιο πολύ αγαπάει τη γιαγιά του από τη microάνα του γιαγιά (β) (που έχει δισέγγονο-α) microπαρί-microάmicroι η (κυριολ microεγάλη γιαγιά) γιαγιάκα microαmicroορί η γιακαδάκι γιακαβίσα η γιακάς γιακάβα η πχ microελαλί σι ε α(ν)τεραβάκι γιακάβα = λερωmicroένος είναι ο γιακάς του πουκαmicroίσου γιαουρτάκι τφουντορό ο πχ χα κο τφουντορό = φάε το γιαουρτάκι σου γιαουρτάς γιουρτσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) γιαούρτι τφουτ και γιουούρτο ο πχ τσχορντιλέ ακανά ε τφουντά σο τε κεράς = χύθηκαν τώρα τα γιαούρτια τι να κάνουmicroε (δηλ

έγινε το κακό) γιουούρτο κα χας = γιαούρτι θα φας γιαπωνέζικος (επίθ) τζαπονένγκο-ι και τζαπονιάκο-ι πχ τζαπονένγκε γιακχά σίλε = γιαπωνέζικα microάτια έχει Γιαπωνέζος Τζαπόνι ο Γιαπωνέζα Τζαπόνκα η γιαρmicroάς γιαρmicroάβα η πχ κι(ν)ντάν γιαρmicroάβα ε κχαϊνένγκε = αγόρασες γιαρmicroά για τις κότες γιασmicroάκι γιασσmicroάκο ο γιατί (ερωτηmicro microορ ή συνδ) σόσκε και σόσταρ πχ σόσκε ιν αβιλάν = γιατί δεν ήρθες σόσταρ νι λιάν τούκε ντα = γιατί δεν πήρες και για σένα ιν γκελόmicro κάι microπουκί σόσκε σόmicroας νασφαλό = δεν πήγα στη δουλειά γιατί ήmicroουν άρρωστος γιατρειά ντερmicroάνο και λατσχαριπέ ο πχ νασστί ρακχαντόmicro ο ντερmicroάνο καλέ νασφαλιmicroάσκο = δεν microπόρεσα να βρω τη γιατρειά αυτής της αρρώστιας (λατσχαριπέ κυριολ = κα- λυτέρευση) Συνών σασταριπέ = θεραπεία ολοκλήρωση γιάτρεmicroα (βλ γιατρειά) γιατρεmicroένος (επίθ) λατσχαρντό-ί (= βελτιωmicroένος διορθωmicroένος έτοιmicroος περιποιηmicroένος) (λατσχαρντό κυριολ καλυτερευmicroένος) Συνών σασταρντό = θεραπευmicroένος ολοκληρωmicroένος Αντίθ microπιλατσχαρντό = αγιάτρευτος αβελτίωτος αδιόρθωτος ακαλυτέρευτος γιατρεύοmicroαι (αmicroετβ ρ) λατσχάρντιαβ (= αmicroετβ καλυτερεύω)

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

120

microες στη γη θα σε δώσω (στη γη θα σε χτυπήσω) (υποκ) πφουϊορί η (βλ οmicroόηχο πφουϊορί = φρυδάκι) γήινος (επίθ) πφουϊάκο-ι γήπεδο γίπεδο ο πχ κάι σαβό γίπεδο κα κχελάς τόπα = σε ποιο γήπεδο θα παίξουmicroε microπάλα γήρανση (βλ γέρασmicroα) γήρας (βλ γεράmicroατα) γι αυτό (επίρρ) ο(ν)ντάν πχ νασφάιλοmicro ο(ν)ντάν νι γκελόmicro κάι microπουκί = αρρώστησα γι αυτό δεν πήγα στη δουλειά γιαβρί γιαβρούιο (προφ microε συνίζηση ιο) και γιαβρίο ο θηλ γιαβρούκα η πχ microο σικνό γιαβρίο σι καβά = το microικρό γιαβρί microου είναι αυτό (ο microικρότερος γιος microου είναι αυτός) ε τσιρικλάκι γιαβρούκα = του πουλιού το γιαβρί (νεογνό) γιαγιά (α) microάmicroι η πχ νταά microπουτ microανγκέλ πε microαmicroιά κατάρ πι ντέι = πιο πολύ αγαπάει τη γιαγιά του από τη microάνα του γιαγιά (β) (που έχει δισέγγονο-α) microπαρί-microάmicroι η (κυριολ microεγάλη γιαγιά) γιαγιάκα microαmicroορί η γιακαδάκι γιακαβίσα η γιακάς γιακάβα η πχ microελαλί σι ε α(ν)τεραβάκι γιακάβα = λερωmicroένος είναι ο γιακάς του πουκαmicroίσου γιαουρτάκι τφουντορό ο πχ χα κο τφουντορό = φάε το γιαουρτάκι σου γιαουρτάς γιουρτσούιο ο (προφ microε συνίζηση ιο) γιαούρτι τφουτ και γιουούρτο ο πχ τσχορντιλέ ακανά ε τφουντά σο τε κεράς = χύθηκαν τώρα τα γιαούρτια τι να κάνουmicroε (δηλ

έγινε το κακό) γιουούρτο κα χας = γιαούρτι θα φας γιαπωνέζικος (επίθ) τζαπονένγκο-ι και τζαπονιάκο-ι πχ τζαπονένγκε γιακχά σίλε = γιαπωνέζικα microάτια έχει Γιαπωνέζος Τζαπόνι ο Γιαπωνέζα Τζαπόνκα η γιαρmicroάς γιαρmicroάβα η πχ κι(ν)ντάν γιαρmicroάβα ε κχαϊνένγκε = αγόρασες γιαρmicroά για τις κότες γιασmicroάκι γιασσmicroάκο ο γιατί (ερωτηmicro microορ ή συνδ) σόσκε και σόσταρ πχ σόσκε ιν αβιλάν = γιατί δεν ήρθες σόσταρ νι λιάν τούκε ντα = γιατί δεν πήρες και για σένα ιν γκελόmicro κάι microπουκί σόσκε σόmicroας νασφαλό = δεν πήγα στη δουλειά γιατί ήmicroουν άρρωστος γιατρειά ντερmicroάνο και λατσχαριπέ ο πχ νασστί ρακχαντόmicro ο ντερmicroάνο καλέ νασφαλιmicroάσκο = δεν microπόρεσα να βρω τη γιατρειά αυτής της αρρώστιας (λατσχαριπέ κυριολ = κα- λυτέρευση) Συνών σασταριπέ = θεραπεία ολοκλήρωση γιάτρεmicroα (βλ γιατρειά) γιατρεmicroένος (επίθ) λατσχαρντό-ί (= βελτιωmicroένος διορθωmicroένος έτοιmicroος περιποιηmicroένος) (λατσχαρντό κυριολ καλυτερευmicroένος) Συνών σασταρντό = θεραπευmicroένος ολοκληρωmicroένος Αντίθ microπιλατσχαρντό = αγιάτρευτος αβελτίωτος αδιόρθωτος ακαλυτέρευτος γιατρεύοmicroαι (αmicroετβ ρ) λατσχάρντιαβ (= αmicroετβ καλυτερεύω)

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

121

πχ λατσχάρντιλοmicro κατάρ καλά ιλάτσορα = γιατρεύτηκα απrsquo αυτά τα φάρmicroακα Συνών σαστάρντιαβ = θεραπεύοmicroαι ολοκληρώνοmicroαι γιατρεύω (microετβ ρ) λατσχαράβ (= microετβ καλυτερεύω) πχ κα λατσχαρέν τουτ καλά ιλάτσορα = θα σε γιατρέψουν αυτά τα φάρmicroακα γιατρός ντοκτόρι ο πχ ντικχλά τουτ ο ντοκτόρι = σε είδε (εξέτασε) ο γιατρός microπουτ λατσχό σι καβά ντοκτόρι = πολύ καλός είναι αυτός ο γιατρός γιατρίνα ντοκτόρκα και ντοκτορίνκα η πχ αβιλί η ντοκτόρκα = ήρθε η γιατρίνα γίγαντας ντέβι ο (χρησιmicroοποιείται microτφ για να δηλώσει πολύ ψηλό και εύσωmicroο άνδρα ή έφηβο) πχ ντέβι κερντιλό κο τσχαβό νασστί πιντζαρντόmicro νε = γίγαντας (πολύ ψηλός και εύσωmicroος) έγινε ο γιος σου δεν microπρόρεσα να τον γνωρίσω Θηλ ντέβκα η γίδα (βλ κατσίκα) γιδάρης (βλ γιδοβοσκός) γιδοβοσκός κετσικένγκο-τσοmicroπάνο ο γίνοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) κερντιάβ πχ ιν κερντιλέ νταά ε ντρακχά = δεν έγιναν ακόmicroη τα σταφύλια κάι κερντιλό τουmicroαρό microπιάβ = πού έγινε ο γάmicroος σας σο κερντιλό σόσταρ χολάιλαν = τι έγινε γιατί θύmicroωσες Αντίθ microουσάρντιαβ = αmicroετβ χαλώ (βλ και φτιάχνοmicroαι) γίνοmicroαι (β) (επιταταmicroετβρ) κερτί(ν)ντιαβ πχ κερντί(ν)ντιλι η ζουmicroί = έγινε το φαγητό (σα φτιάχνοmicroαι δηmicroιουργούmicroαι)

γίνωmicroα κερντιπέ ο γινωmicroένος (microτχ) κερντό-ί (σα φτιαγmicroένος) πχ κερντό σι ο χουρmicroπουζό = γινωmicroένο είναι το καρπούζι Αντίθ microπικερντό = αγίνωτος άγουρος microποζούκι microουσαρντό = χαλασmicroένος (βλ και φτιαγmicroένος) γιόκας τσχαβορό ο πχ αβιλό microο τσχαβορό κατάρ ο σχολίο = ήρθε ο γιόκας microου από το σχολείο (βλ και αγοράκι) γιορτάζω (αmicroετβ και microετβρ) γιορτισαράβ πχ αβγκιέ γιορτισαρέλ microο πφαλ = σήmicroερα γιορτάζει ο αδερφός microου ιρακί γιορτισαρντέmicro microε αλαβέσκι γιορτία = χθες γιόρτασα την ονοmicroαστική microου γιορτή γιορτή γιορτία η και microπαρό-γκιβέ ο πχ microε τσχαβέσκο microπαρό-γκιβέ κε- ράβ αβγκιέ = του γιου microου τη microεγάλη microέρα (γιορτή) κάνω σήmicroερα (microπαρό-γκιβέ κυριολ = microεγάλη microερα) γιορτινός (επίθ) γιορτάκο-ι πχ βουραντάς πε γιορτιάκε πατέ = φόρεσε τα γιορτινά του ρούχα γιος τσχαβό και τσχαό ο πχ σόσκε χάστουτ κε τσχαβέσα = γιατί microαλώνεις microε το γιο σου (βλ και αγόρι) γιουβαρλάκια γιουβαρλάκορα και γιουβαρλάτσαε πχ γιουβαρλάκορα κα κεράβ αβγκιέ = γιουβαρλάκια θα φτιάξω σήmicroερα Γιουγκοσλαβία Γιουγκοζλαβία η πχ κάι Γιουγκοσλαβία ντα σι microπουτ Ροmicroά = και στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν πολλοί Τσιγγάνοι

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

122

γιουγκοσλάβικος (επίθ) γιουγκοζλαβένγκο -ι (= Γιουγκοσκλάβων) και γιουγκοζλαβιάκο -ι (= Γιουγκοσλαβίας) Γιουγκοσλάβος Γιουγκοζλάβο ο Γιουγκοσλάβα Γιουγκοζλάβκα η γιουρούσι γιουρούσσι ο γκαβός (βλ αλλήθωρος τυφλός) γκαβωmicroάρα (βλ τύφλα) γκαβώνοmicroαι (βλ τυφλόνοmicroαι) γκαβώνω (βλ τυφλώνω) γκαζάκι σικνί-microποτίλα η (κυριολ microικρή microποτίλια) πχ τζα κιν εκ σικνί-microποτίλα τε κεράβ καϊάβα ε microανουσσένγκε = πάνε αγόρασε ένα γκαζάκι να φτιάξω καφέ στους ανθρώπους γκάζι γκάζι ο πχ microπάσmicroα microπουτ ο γκάζι = microη πατάς πολύ το γκάζι (γκάζι σα = πετρέλαιο) γκαζιέρα γκαζγκέρα η πχ η ζουmicroί κιρόλ οπρά γκαζγκέρα = το φαγητό βράζει πάνω στη γκαζιέρα γκαζόζα γκαζόζι ο και γκαζόζα η πχ πουτάρ microανγκέ γεκ σσουντρό γκαζόζι τε παβ = άνοιξέ microου microια κρύα γκαζόζα να πιω γκάζωmicroα γκαζλαmicroάκο ο γκαζωmicroενος (άκλ επίθ) γκαζλαmicroούσσι πχ γκελόταρ γκαζλαmicroούσσι = έφυγε γκαζωmicroένος γκαζώνω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκαζλάιαβ πχ τε γκαζλάιβα ο microοτόρι τζανές κάι κα microουκάβ λε = άmicroα γκαζώσω το microηχανάκι ξέρεις πού θα τον αφήσω γκάιντα γκάιντα η πχ microο πάπο τζανέλας τε microπασσαλέλ γκάιντα = ο παππούς microου ήξερε να παίζει γκάιντα

γκαράζ (συνεργείο αυτοκινήτων) γκαράζι ο πχ microουκλόmicro ο τοmicroαφίλι κάι γκαράζι για τε κερέν λε = άφησα το αυτοκίνητο στο γκαράζ για να το φτιάξουν γκαραζιέρης (microηχανικός αυτοκινήτου) γκαραζτσίο ο πχ κάι γκαραζτσίο σι ο τοmicroαφίλι = στον γκαραζιέρη είναι το αυτοκίνητο γκαρσόν γκαρσόνι ο πχ microούιτχο ε γκαρσονέσκε τε ντας παρανγκελία = φώναξε το γκαρσόν να δώσουmicroε παραγγελία γκαρσόνα γκαρσόνκα η γκάστρωmicroα κχαmicroναριπέ ο γκαστρωmicroένη (βλ έγκυος) γκαστρώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) κχαmicroνιάβ και κχαmicroναράmicroαν γκαστρώνω (microετβ ρ) κχαmicroναράβ και κχαmicroνανταράβ πχ νταά νι εβλε(ν)ντί λάσα κχαmicroναρντά λα = ακόmicroη δεν την παντρεύτηκε τη γκάστρωσε γκέmicroι γκέmicroο και γκέmicroι ο πχ σΰρντε εmicroπούκα λεσκέ γκέmicroορα microπουτ microπαλβάλ ντιάν λε = τράβα λίγο τα γκέmicroια του πολύ αέρα του rsquoδωσες γκίνια (βλ γρουσουζιά) γκιουβέτσι γκυβέτσι (προφ το υ όπως το γαλλικό u) και γκιουβέτσι ο πχ κα κεράβ γκιουβέτσι αβγκιέ = θα φτιάξω γκιουβέτσι σήmicroερα γκιούmicroι γκύmicroο ο (προφ το υ όπως το γαλλικό u) πχ microιρνό σι καβά γκύmicroο = δικό microου είναι αυτό το γκιούmicroι γκολ γκόλι και γκολ ο πχ κον τσχουτά ο γκόλι = ποιος έριξε το γκολ γκολτζής γκλολτζίο ο γκόmicroενα γκόmicroενα και γκόmicroινα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

123

πχ γκόmicroενα ρόντελ πέσκε = γκόmicroενα ψάχνει για τον εαυτό του Συνών γιαβουκλούκα = ερωmicroένη αγαπητικιά γκοmicroενιάρης γκοmicroενιάρι ο πχ γκοmicroενιάρι σι κο τσχαβό = γκοmicroενιάρης είναι ο γιος σου γκοmicroενιλίκι γκοmicroενιλίκο ο πχ χαλέ λε ε γκοmicroενιλίκορα = τον έφαγαν τα γκοmicroενιλίκια γκόmicroενος γκόmicroενο και γκόmicroινο ο πχ λακό γκόmicroενο σι καβά = ο γκόmicroενός της είναι αυτός Συνών γιαβουκλίο = ερωmicroένος αγαπητικός ντόστι = εραστής σύντροφος γκοφρέτα κοφρέτα και γκοφρέτα η πχ λε τουκέ εκ κοφρέτα τε χας = πάρε για σένα microια γκοφρέτα να φας γκρεmicroίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) περάβ (= πέφτω) γκρεmicroίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) περάντιαβ (σα καταρρίπτοmicroαι) πχ τε περάντολ καβά ντουβάρι = να γκρεmicroιστεί αυτός ο τοίχος γκρεmicroίζω (α) (microετβ ρ) περαβάβ πχ κα περαβέν λεσκό κχερ = θα γκρεmicroίσουν το σπίτι του (βλ και κατεδαφίζω) γκρεmicroίζω (β) (ενεργ διαmicro ρ) περανταράβ (= βάζω να γκρεmicroίσει-ουν βάζω να κατεδαφίσει-ουν κάνω να πέσει-ουν) πχ κα περανταράβ λεστέ καβά ντουβάρι = θα τον βάλω να γκρεmicroίσει αυτόν τον τοίχο περανταρντάν microαν τελέ = microrsquo έκανες να πέσω κάτω (περανταρντό -ί microτχ = γκρεmicroισmicroένος κατεδαφισmicroένος περανταριπέ ο ρηmicroατ ουσ = γκρέmicroισmicroα κατεδάφιση) γκρέmicroισmicroα περαηπέ ο γκρεmicroισmicroένος περαντό-ί (βλ και πεσmicroένος)

Αντίθ microπιπεραντό = αγκρέmicroιστος άπεφτος ακατεδάφιστος γκρεmicroός ουτσουρούmicroο ο πχ ο τοmicroαφίλι πελό κάι ουτσουρούmicroο = το αυτοκίνητο έπεσε στο γκρεmicroό γκρίνια microορmicroισαριπέ ο και microούρmicroα η πχ ιτσ νι ατσχέλ κι microούρmicroα = καθόλου δε σταmicroατάει η γκρίνια σου χαλά microαν κο microορmicroισαριπέ = microrsquo έφαγε η γκρίνια σου (microορmicroισαριπέ κυριολ microουρmicroούρισmicroα) (microούρmicroα κυριολ microουρmicroούρα βλ και microουρmicroούρα) γκρινιάζω (α) (αmicroετβ ρ) microορmicroισαράβ πχ σαστό γκιβέ microορmicroισαρέλ = όλη την ηmicroέρα γκρινιάζει (microορmicroισαράβ κυριολ microουρmicroουρίζω) γκρινιάζω (β) (αmicroετβ ρ) microούρmicroα-κεράβ (= microουρmicroούρα κάνω) πχ νι κα κερές-microούρmicroα = δε θα γκρινιάζεις γκρινιάρης (επίθ) microορmicroισαρντό-ί πχ χαλάν microαν microορmicroισαρντέα κε microουρmicroάσα = microrsquo έφαγες γκρινιάρη microε τη microουρmicroούρα σου γκρουπ (βλ οmicroάδα) γλάρος microατσχάρκα η (από τη λέξη microατσχό = ψάρι) γλαροφωλιά microατσχαρκάκι-ουβάβα η γλείφτης γιαλαmicroατζίο ο (θηλ γιαλαmicroατζίκα και γιαλαmicroατζΰκα η) γλείφω (microετβ ρ) τσαράβ και γιαλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (βλ οmicroόηχο τσαράβ = αmicroετβ βόσκω) γλείψιmicroο τσαριπέ και γιαλαmicroάκο ο γλέντι (α) εηλεντζάβα η πχ αϊράτ σίαmicroεν εηλεντζάβα = απόψε έχουmicroε γλέντι

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

124

γλέντι (β) (προσφορά microετά από τάmicroα) ανταλέτι ο πχ ανταλέτι σίmicroαν microπακρό κα τσχινάβ = γλέντι έχω αρνί θα σφάξω (αντάκο = τάmicroα) γλεντώ (αmicroετβκαιmicroετβρ) γλε(ν)ντισαράβ πχ τζας τε γλε(ν)ντισαράς = πάmicroε να γλεντήσουmicroε γλιστρώ (αmicroετβ ρ) καήαβ και γλιστρισάαβ γλίτσα γλίτσα η πχ γλίτσα σι οπρά ντροmicroά πολοκό τε τζας ε τοmicroαφιλέσα = γλίτσα υπάρχει πάνω στους δρόmicroους σιγά να πας microε το αυτοκίνητο γλιτώνω (βλ γλυτώνω) γλουτός microπουλάκι-τσχαmicro η (κυριολ ποπού microάγουλο microπουλάκε-τσχαmicroά ε = ποπού microάγουλα γλουτοί) γλύκα γκουγκλιπέ ο (σα γλυκό) πχ ιν microανγκάβ τούταρ κχάντσικ εmicroπούκα γκουγκλιπέ σάντε κατάρ κο microούι = δε θέλω από σένα τίποτε λίγη γλύκα microόνο από το στόmicroα σου (δηλ να microου γλυκοmicroιλάς) Αντίθ κερκιπέ = πίκρα γλυκά (επίρρ) γκουγκλέστε πχ ο εσνάφο microανούςς γκουγκλέστε κονουσσίορ πε microυστυρυένγκε = ο επαγγελmicroατίας άνθρωπος γλυκά microιλάει στους πελάτες του Αντίθ κερκέστε = πικρά γλυκάδα (βλ γλύκα) γλυκαίνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλό κατάρ ε παρέ = γλυκάθηκε από τα λεφτά Αντίθ κερκιάβ = πικράινοmicroαι γλυκαίνω (α) (microετβ ρ) γκουγκλαράβ

πχ σι κάι κχάντσικ τε γκουγκλαράβ microο microούι = υπάρχει τίποτε να γλυκάνω το στόmicroα microου Αντίθ κερκαράβ = πικραίνω γλυκαίνω (β) (αmicroετβ ρ) γκουγκλιάβ πχ γκουγκλιλέ ε πορτοκάλα = γλύκαναν τα πορτοκάλια γλυκαίνω (γ) (επιτατ microεταβ ρ) γκουγκλανταράβ πχ γκουγκλανταρντέ λε ε παρέ = τον γλύκαναν τα λεφτά γλυκαmicroένος (microτχ) γκουγκλαρντό -ί Αντίθ κερκαρντό = πικραmicroένος γλύκανση γκουγκλαριπέ ο γλυκατζής τατλϋτζίο ο (σα ζαχαροπλάστης) γλυκατζού τατλϋτζΰκα η (σα ζαχαροπλάστρια) γλυκερός (βλ γλυκός) γλυκίζω (βλ γλυκαίνω αmicroετβ) γλυκό γκουγκλιπέ ο και τατλία η πχ microπουτ γκουγκλιmicroάτα χας ο(ν)ντάν ντουκχάν τουτ κε ντα(ν)ντά = πολλά γλυκά τρως γιrsquo αυτό σε πονούν τα δόντια κα κεράβ τατλία = θα φτιάξω γλυκό γλυκοαίmicroατος (επίθ) γκουγκλέ-ρατέσκο-ι Αντίθ κερκέ-ρατέσκο = πικροαίmicroατος γλυκόγλωσσος (επίθ) γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο-ι πχ γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο τε αβές = γλυκόγλωσσος να είσαι Συνών γκουγκλέ-πφερασένγκο και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο = γλυκόλογος Αντίθ κερκέ-τσχιmicroπάκο = πικρόγλωσσος γλυκοκοιτάζω (αmicroετβ και microετβ ρ) γκουγκλέστε-ντικχάβ (= γλυκά κοιτάζω) γλυκόλαλος (επίθ) γκουγκλέ-λαλάκο -ι και γκουγκλέ-σεζάκο-ι

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

125

γλυκόλογος (επίθ) γκουγκλέ-πφερασένγκο-ι και γκουγκλέ-ορmicroπένγκο-ι Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκόmicroηλο γκουγκλί-πφαmicroπάι η γλυκοmicroίλητος (α) (βλ γλυκόγλωσσος) γλυκοmicroίλητος (β) γκουγκλέ-microόσκο -ι (κυριολ γκλυκόστοmicroος σα γλυκοπρόσωπος microούι = στόmicroα πρόσωπο γκουγκλέ-microόσκο σα ευγενικός) πχ microπουτ γκουγκλέ-microόσκι σι κι microπορί = πολύ γλυκοmicroίλητη είναι η νύφη σου Συνών γκουγκλέ-τσχιmicroπάκο = γλυκόγλωσσος γλυκοmicroιλώ (αmicroετβ ρ) γκουγκλέστε-ορmicroπισαράβ και γκουγκλέστε-κονουσσίαβ πχ γκουγκλέστε-κονούςς microανγκέ ντα λε microο γκι = να microου γλυκοmicroιλάς και πάρε την ψυχή microου γλυκός (επίθ) γκουγκλό-ί πχκερ microανγκέ γεκ γκουγκλί καϊάβα = φτιάξε microου ένα γλυκό καφέ microπουτ γκουγκλό σι καβά χουρντό = πολύ γλυκό είναι αυτό το microωρό (φράση) εκ γκουγκλί τσχιπ ατσχέλ αν καγιά ντουνιάβα αβέρ κχάντσικ = microια γλυκιά γλώσσα microένει σ αυτό τον κόσmicroο άλλο τίποτε Αντίθ κερκό = πικρός γλυκόστοmicroος (επίθ) γκουγκλέ-microόσκο -ι γλυκούλης (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούτσικος) γλυκούτσικος (επίθ) γκουγκλορό-ί (σα γλυκούλης) Αντίθ κερκορό = πικρούτσικος γλυκοφίληmicroα γκουγκλό-τσουmicroιντιπέ και γκουγκλό-τσουmicroουντιπέ ο

γλυκόφωνος (επίθ) γκουγκλέ-σεζάκο-ι και γκουγκλέ-λαλάκο-ι γλυκύτητα (βλ γλύκα) γλυτωmicroός κουρταριπέ ο και κουρταρmicroάκο ο (σα λυτρωmicroός σώσιmicroο) γλυτώνω (α) (αmicroετβ ρ) κουρτουλούιαβ (προφ microε συνίζηση ια) (= λυτρώνοmicroαι σώζοmicroαι) πχ τε κουρτουλούιαβα τούταρ microπαρί-microεmicroελί κα πφαmicroπαράβ = αν γλυτώσω από σένα λαmicroπάδα θrsquo ανάψω γλυτώνω (β) (αmicroετβ ρ) κουρταρίαmicroαν (= γλυτώνω τον εαυτό microου) πχ για τε κουρταρίαmicroαν τσχουτόmicroαν κατάρ ντουβάρι = για να γλυτώσω πήδηξα από τον τοίχο γλυτώνω (microετβ ρ) κουρταρίαβ πχ κουρτάρ microαν Ντέβλαmicro κατάρ καλά τσεκίε = γλύτωσε microε Θεέ microου από αυτά τα βάσανα τε ασταράβα τουτ α(ν)ντέ microε βαστά νασστί κα κουρταρίορ τουτ κχόνικ = άmicroα σε πιάσω στα χέρια microου δε θα microπορέσει να σε γλυτώσει κανείς (σα λυτρώνω σώζω) (κουρταρίορ = γλυτώνει σα συmicroφαίρει πχ σο κουρταρίορ microάνγκε λε κα κινάβ = ό τι microου συmicroφέρει αυτό θα αγοράσω) γλυφιτζούρι σσεκέρι ο (κυριολ ζάχαρη) πχ λιόmicro ε χουρντέσκε εκ σσεκέρι = πήρα για το παιδί ένα γλυφιτζούρι (υποκ) σσεκερίσι ο (βλ και ζάχαρη) γλώσσα τσχιπ η πχ (στίχοι από ποίηmicroα ΓΑλεξίου laquoαmicroαρί τσχιπraquo = η γλώσσα microας) γεκ τσχιπ πφαλά ασταρέλ αmicroέν γεκ τσχιπ πφαλά σικαβέλ αmicroέν οπρά πφου η ροmicroανί η microπουτ

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

126

γκιλαmicroπα(ν)ντί = microια γλώσσα αδέρφια microας κρατάει microια γλώσσα αδέρφια microας δείχνει πάνω στη γη η τσιγγάνικη η πολύ τραγουδιστή σσουβλιλί microι τσχιπ = πρήστηκε η γλώσσα microου γλωσσάς τσχιmicroπαλό ο πχ τσχιmicroπαλέα σαί ροmicroνί κα λελ τουτ κα microουκέλ τουτ = γλωσσά (γκρινιάρη) όποια γυναίκα σε πάρει (σε παντρευτεί) θα σε αφήσει γλωσσικός (επίθ) τσχιmicroπάκο -ι (= γλώσσας γενική πτώση του ενικού της λέξης τσχιπ = γλώσσα) γλωσσίτσα τσχιπορί η πχ ε χουρντέσκι τσχιπορί ντουκχάλ = του microωρού η γλωσσίτσα πονάει γλωσσοκοπάνα (βλ γλωσσού) γλωσσοmicroάθεια τσχιmicroπάκο-σικλιπέο (= microάθηση γλώσσας) γλωσσοπλάστης πφερασαλό ο (σα φλύαρος) πχ microπουτ πφερασαλό σι λεσκό σικνό τσχαβό = πολύ γλωσσοπλάστης είναι ο microικρός του γιος γλωσσού τσχιmicroπαλί η πχ microπουτ τσχιmicroπαλί σι λεσκί ροmicroνί = πολύ γλωσσού είναι η γυναίκα του γνέθοmicroαι (αmicroετβ ρ) microπριβντιάβ (παθητική διάθεση) γνέθω (βλ microαδώ) γνεmicroένος (βλ microαδηmicroένος) γνέσιmicroο (βλ microάδηmicroα) γνέφω (microετβ ρ) ισσαρέτι-κεράβ πχ κερντά microανγκέ ισσαρέτι τε τζάβταρ = microου έγνεψε να φύγω (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεράβ = κάνω) γνέψιmicroο ισσαρέτι-κεριπέ ο (ισσαρέτι = σινιάλο νόηmicroα κεριπέ = πράξη φτιάξιmicroο) γνήσιος (α) (άκλ επίθ) χάσι (σα αυθεντικός αmicroιγής)

πχ η ανγκρουσνί σι κατάρ χάσι γκάλmicroπενο = το δαχτυλίδι είναι από γνήσιο χρυσό γνήσιος (β) (άκλ επίθ) άσι πχ άσι γκάλmicroπενο σι = γνήσιο χρυσό είναι (σα αυθεντικός αmicroιγής) Συνών τεmicroίζι = καθαρός αmicroιγής Αντίθ χοχαmicroντό = ψεύτικος ψεύτης γνήσιος (γ) (άκλ επίθ) ασΰ πχ ασΰ ροmicro νάι σαν του κο ντατ σι γκατζό = γνήσιος (καθαρόαιmicroος) Τσιγγάνος δεν είσαι εσύ ο πατέρας σου είναι microη Τσιγγάνος Συνών έmicroντα = αληθινός αλήθεια επίρρ τσατσουκανό = αληθινός πραγmicroατικός γνησιότητα ασλούκο ο γνώmicroη (α) (αλλάζω) (αmicroετβ ρ) ιρισαράmicroαν (κυριολγυρίζω τον εαυτό microου) πχ ιρακί πφε(ν)ντάν microανγκέ βα αβγκιέ σόσκε ιρισαρέστουτ = χθες microου είπες ναι σήmicroερα γιατί αλλάζεις γνώmicroη Συνών τσχάmicroαν (= ρίχνω τον εαυτό microου) ρίχνοmicroαι αλλάζω γνώmicroη microοιάζω σε χαρακτήρα microοιάζω σε συνήθεια πετάγοmicroαι βουτώ αmicroετβ ορmicroώ ανακατεύοmicroαι (εmicroπλέκοmicroαι) γνώmicroη (β) φικίρι ο (βλ επινόηση) γνωρίζοmicroαι (α) (αmicroετβ ρ) πιντζάρντιαβ πχ σαρ πιντζάρντιλαν λέσα = πώς γνωρίστηκες microαζί του (βλ και αναγνωρίζοmicroαι) γνωρίζοmicroαι (β) (αmicroετβ ρ) πριντζά(ν)ντιαβ γνωρίζω (α) (microετβ ρ) πιντζαράβ πχ πιντζαρντόmicro λε κάι microε πφαλέσκο microπιάβ = τον γνώρισα στου αδερφού microου το γάmicroο microπουτ τφουλιλό καβά νασστί πι(ν)τζαρντόmicro λε = πολύ πάχυνε αυτός δεν microπόρεσα να τον γνωρίσω

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

127

(βλ και αναγνωρίζω) γνωρίζω (β) (microετβ ρ) πριντζανάβ πχ πριντζανάβ λες microε = τον γνωρίζω εγώ γνωρίζω (γ) (microετβ ρ) τζανάβ (= ξέρω) πχ τζανές ακανά σο κερντάν = γνωρίζεις τώρα τι έκαmicroες γνωριmicroία (α) πιντζαριπέ ο πχ σίτουτ πιντζαριπέ καλέ microανουσσέσα = έχεις γνωριmicroία microrsquo αυτον τον άνθρωπο (βλ και αναγνώριση) γνωριmicroία (β) πριντζανιπέ ο γνώριmicroος (επίθ) πιντζαρντό-ί (σα γνωστός) πχ πιντζαρντί σι λεσκί σέζι αmicroά νασστί ακχιαράβ κον σι = γνώριmicroη είναι η φωνή του αλλά δεν microπορώ να καταλάβω ποιος είναι (βλ και γνωστός) Αντίθ microπιπιντζαρντό = ανέγνωρος άγνωστος γιαmicroπαντζίο = ξένος γνώση τζανγκλιπέ ο και τζανιπέ ο πχ ο τζανγκλιπέ σι ζουραλιπέ = η γνώση είναι δύναmicroη (προέρχεται από τη σύνθετη λέξη microπουτζανγκλιπέ = πολυγνωσία microπουτ = πολύ και τζανγκλιπέ = γνώση Η λέξη microπουτζανγκλιπέ χρησιmicroοποιείται microε την έννοια της λέξης εξυπνάδα) (τζανιπέ από τη λέξη τζανάβ = ξέρω) Αντίθ microπισικλιπέ = αmicroάθεια γνώστης τζανγκλό ο (σα αναγνωρισmicroένος) (microπουτζανγκλό = πολύξερος microπουτ = πολύ και τζανγκλό [από το ρήmicroα τζανάβ = ξέρω] = γνώστης) γνωστικός (βλ συνετός λογικός) γνωστοποίηση (βλ πληροφόρηση διάδοση) γνωστοποιώ (βλ πληροφορώ διαδίδω) γνωστός (α) (επίθ) πι(ν)τζαρντό-ί

πχ πι(ν)τζαρντό σικάντολ microανγκέ καβά = γνωστός microου φαίνεται αυτός Αντίθ microπιπιντζαρντό = άγνωστος γνωστός (β) (επίθ) πριντζα(ν)ντό-ί γόβα κού(ν)ντρα η (πληθ κού(ν)ντρε ε) πχ βουράβ κε κού(ν)ντρε = φόρα τις γόβες σου γόmicroα γκόmicroα η πχ λιάν γκόmicroα = πήρες γόmicroα γονατάκι κοτσορί η πχ κάι τσαλαντάν κι κοτσορί = πού χτύπησες το γονατάκι σου γονατίζω (α) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-ατσχάβ (= πάνω στα γόνατα microένω) γονατίζω (β) (αmicroετβ ρ) οπρακοτσά-microπεσσάβ (= πάνω στα γόνατα κάθοmicroαι) γονάτισmicroα (α) οπρακοτσά-ατσχιπέ ο (οπρακοτσά = πάνω στα γόνατα ατσχιπέ = στάση παύση) γονάτισmicroα (β) οπρακοτσά-microπεσσιπέ ο (= πάνω στα γόνατα κάθισmicroα) γονατισmicroένος (βλ γονατιστός) γονατιστός (α) (άκλ επίθ) οπρακοτσά (= πάνω στα γόνατα) πχ οπρακοτσά microολισαρέλας ε Ντεβλέ = γονατιστός παρακαλούσε το Θεό γονατιστός (β) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-ατσχι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα στεκάmicroενος) γονατιστός (γ) (microτχ ως επίθ) οπρακοτσά-microπεσσι(ν)ντό -ί (= πάνω στα γόνατα καθισmicroένος) γόνατο κοτσ η πχ τσαλαντά-πες κάι πι κοτσ = χτύπησε στο γόνατό του οπρα-κότσ χας ο microαρνό ανγκλά microά(ν)ντε σαν λατσχό παλά microά(ν)ντε γκένε microο πφουκαηπέ κερές = πάνω στο

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

128

γόνατο τρως το ψωmicroί microπροστά microου είσαι καλός από πίσω microου πάλι την προδοσία microου κάνεις γόπα (αποτσίγαρο) πουλίνκα η και γόπα η γοργόνα γοργόνα η γορίλας γκορίλα ο πχ νά χα microπουτ σαρ γκορίλα κερντιλάν = microην τρως πολύ σαν γορίλας έγινες Θηλ γκορίλα η γουλιά ουντούmicroο και γιουντούmicroο ο πχ πι εκ ουντούmicroο = πιες microια γουλιά (σα microπουκιά βλ και microπουκιά) γουλίτσα ουντουmicroίσι και γιουντουmicroίσι ο (σα microπουκίτσα) γούνα γούνα η πχ microπούσσουκαρ σι κι γούνα = υπέροχη είναι η γούνα σου γουνότριχα γουνάκο-microπαλ ο (= γούνας τρίχα microπαλ = τρίχα microαλλί) γουργουρίζω (αmicroετβ ρ) microπασσάβ (= ηχώ αmicroετβ) πχ microε πορά microπασσέν κατάρ η microποκ = τα έντερά microου γουργουρίζουν (ηχούν) από την πείνα (βλ και αmicroετβ ηχώ) γούρι microπαχ η (κυριολ τύχη) πχ microπαχ α(ν)ταβέλ microανγκέ καβά = γούρι (τύχη) microου φέρνει αυτός Αντίθ ουρσουζλούκο = γρουσουζιά γουρλής (επίθ) microπαχταλό-ί (κυριολ τυχερός) πχ microπαχταλό σαν του microάνγκε = γουρλής (τυχερός) είσαι εσύ για microένα Αντίθ ουρσούζι = γρουσούζης γούρλωmicroα ποραηπέ ο γουρλοmicroάτης (επίθ) ποραντέ-γιακχένγκο-ι γουρλωmicroένος (microτχ) ποραντό-ί

πχ κάνα χολάολ πε γιακχά ποραβέλ = όταν θυmicroώνει γουρλώνει τα microάτια του γουρλώνω (microετβ ρ) ποραβάβ πχ σόσκε ποραβές κε γιακχά = γιατί γουρλώνεις τα microάτια σου γουρούνα microπαλί η πχ σαρ microπαλί κερντιλί κατάρ ο microπουτ χαπέ = σαν γουρούνα έγινε από το πολύ φαΐ γουρουνάκι microπαλιτσχορό ο γουρούνι microπαλιτσχό και microπαλό ο πχ σαρ microπαλό κερντιλάν νά χα microπουτ = σαν γουρούνι έγινες microην τρως πολύ παρmicroπαράβ ε microπαλιτσχέν = ταΐζω τα γουρούνια γουρουνιά microπαλιτσχιπέ ο πχ κάι τζας κο microπαλιτσχιπέ σικαβές = όπου πας τη γουρουνιά σου δείχνεις Συνών χοριπέ = γαϊδουριά γουρουνίσιος (α) (επίθ) microπαλιτσχικανό-ί πχ νι χαλ microπαλιτσχικανό microας = δεν τρώει γουρουνίσιο κρέας γουρουνίσιος (β) (επίθ) microπαλιτσχέσκο microπαλόσκο-ι γουρουνοπέτσι microπαλιτσχικανί-microορκχί η γοφός καπούλι ο γραβάτα γκραβάτα και γραβάτα η πχ τζανές τε πφά(ν)ντες γκραβάτα = ξέρεις να δένεις γραβάτα γράmicromicroα γιαζία η και γράmicroα ο πχ σο κερέλ κερέλ η γιαζία = ότι κάνει κάνει το γράmicromicroα (δηλ η microόρφωση) microεκτούπο ο (= επιστολή) (γιαζία σα γραφτό βλ και γραφτό) γραmicromicroατιζούmicroενος (βλ γραmicromicroατισmicroένος) γραmicromicroάτιο γραmicroάτιο ο πχ τζαβ τε ποκινάβ ε τοmicroαφιλέσκο γραmicroάτιο = πάω να πληρώσω του

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

129

αυτοκινήτου το γραmicromicroάτιο γραmicromicroατισmicroένος (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο -ίκα πχ γιαζϋτζίο σι τζανέλ τε γιαζίορ = γραmicromicroατισmicroένος είναι ξέρει να γράφει (βλ και γραφιάς) Συνών οκουmicroούσσι = διαβασmicroένος σπουδαγmicroένος microορφωmicroένος Αντίθ microπιγιαζιάκο = αγράmicromicroατος γιαζϋσΰζι = αγράmicromicroατος άγραφος γραmicromicroατόσηmicroο πούλο ο (σα χαρτόσηmicroο) (οmicroόηχο πούλο = χρυσόσκονη καλλυντικό) Πληθ πούλορα ε γραmicromicroένος (α) (ουσ) γιαζϋλίο ο θηλ γιαζϋλΰκα η γραmicromicroένος (β) (άκλ επίθ) γιαζϋλΰ (σα εγγεγραmicromicroένος γραπτός δηλωmicroένος στα microητρώα του δήmicroου) πχ γιαζϋλΰ λιλ = γραmicromicroένο χαρτί νάι γιαζϋλΰ ο χουρντό νταά κάι microπελεντία = δεν είναι γραmicromicroένο (δηλωmicroένο) το παιδί ακόmicroα στη δηmicroαρχεία Αντίθ microπιγιαζϋλΰ = άγραφος αδήλωτος στα microητρώα του δήmicroου γραmicromicroή τσιζγκία η και τσϋζγκία η πχ σΰρντε τσιζγκία κατέ = τράβα γραmicromicroή εδώ γραmicromicroούλα τσιζγκιίσα η γραmicromicroωτός (βλ ριγωτός) γρανάζι γκρανάζι ο πχ ε microακινάκε γκρανάζορα = τα γρανάζια της microηχανής (κινητήρα) πφαγκιλό ο γκρανάζι = έσπασε το γρανάζι γραπτός (βλ γραmicromicroένος (β)) γράπωmicroα ασταριπέ ο (= πιάσιmicroο κράτηmicroα σύλληψη) γραπωmicroένος (microτχ) ασταρντό-ί (= πιασmicroένος κρατηmicroένος συλληmicromicroένος)

γραπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) αστάρντιαβ (= πιάνοmicroαι κρατιέmicroαι συλλαmicroβάνοmicroαι) γραπώνω (microετβ ρ) ασταράβ (= πιάνω κρατώ συλλαmicroβάνω) πχ ασταρντέ λε σαρ microπικνέλ τσορντικανέ microανγκινά = τον γράπωσαν καθώς πουλούσε κλεmicromicroένα εmicroπορεύmicroατα γρασίδι τσαρ η (κυριολ χόρτο) πχ νά microπας οπρά τσαρ = microη πατάς πάνω στο γρασίδι γράσο γκράσο και γράσο ο πχ microακ ζάλακ γκράσο οπρά ρολιmicroάνο = άλειψε λίγο γράσο πάνω στο ρουλεmicroάν γρατσουνίζω (microετβ ρ) παραλάιαβ (προφ microε συνίζηση ια ) και ουζζαράβ (ουζζαράβ κυριολ γδέρνω ξεφλουδίζω) πχ κον ουζζαρντά κο microούι = ποιος γρατσούνισε το πρόσωπό σου γρατσούνισmicroα (α) παραλαmicroάκο ο γρατσούνισmicroα (β) ουζζαριπέ ο (κυριολ γδάρσιmicroο ξεφλούδισmicroα) γρατσουνισmicroένος (άκλ επίθ) παραλαmicroούσσι και (microτχ) ουζζαρντό-ί (ουζζαρντό κυριολ γδαρmicroένος ξεφλουδισmicroένος) γραφείο γραφίο ο πχ λεσκί ντέι κοσέλ ε γραφιένγκε microερντεφέα = η microάνα του σκουπίζει τα σκαλοπάτια των γραφείων (εργάζεται ως καθαρίστρια) γραφιάς (επίθ ως ουσ) γιαζϋτζίο ο (κυριολ γραmicromicroατιζούmicroενος γραmicromicroατισmicroένος εγγράmicroατος σα συγγραφέας) θηλ γιαζϋτζίκα η πχ γιαζϋτζίο σι λακό ντατ γιαζmicroακέσα ικαλέλ ε παρέ νάι σαρ αmicroέ(ν)ντε κάι microουνταρά-σαmicroέν α(ν)ντέ ταρλάβε εκχέ παρτσάβα microαρνέσκε = γραφιάς είναι ο πατέρας της microε το γράψιmicroο βγάζει τα λεφτά δεν είναι σαν εmicroάς που

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

130

σκοτωνόmicroαστε microες στα χωράφια για ένα κοmicromicroάτι ψωmicroί (βλ και γραmicromicroατισmicroένος) γραφικός (επίθ) γιαζmicroακέσκο -ι (γενική πτώση του ενικού της λέξης γιαζmicroάκο = γράψιmicroο) γράφοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιαζϋλίαβ και γραπσάβαβ γραφτό γιαζία η πχ σο ντα τε κερέλ ο microανούςς κατάρ πι γιαζία νασστί νασσέλ = ότι και να κάνει ο άνθρωπος από το γραφτό του δεν microπορεί να ξεφύγει καγιά σας λεσκί γιαζία σό τε κεράς = αυτό ήταν το γραφτό του τι να κάνουmicroε (γιαζία κυριολ γράmicromicroα βλ και γράmicromicroα) γράφω (αmicroετβκαι microετβρ) γιαζίαβ και γραπσαράβ πχ σο γιαζίορ κατέ = τι γράφει εδώ τζανές τε γραπσαρές = ξέρεις να γράφεις α(ν)τάβ ο καλέmicroο τε γιαζίαβ λεσκό αλάβ = φέρε το στυλό να γράψω το όνοmicroά του γράψιmicroο (α) γιαζmicroάκο ο γράψιmicroο (β) γραπσαριπέ ο γρήγορα (α) (επίρρ) σίγο και σούγο πχ κερ σίγο τε microπιτιρίας = κάνε γρήγορα να τελειώσουmicroε τζα σούγο κχερέ βασικαρέλ τουκέ κι ντέι = πήγαινε γρήγορα σπίτι σε φωνάζει η microάνα σου Αντίθ πολοκό = σιγά σιγανά (βλ και επειγόντως) γρήγορα (β) (επίρρ) τσαmicroπούκι και σσεβίκι πχ τσαmicroπούκι αβιλό = γρήγορα ήρθε κερ σσεβίκι = κάνε γρήγορα (σσεβίκι σα σβέλτα σβέλτος γρήγορος) Αντίθ γιαβάσσι = σιγά ήσυχος γρήγορα (γ) (επίρρ) τακ-τακ και τάκα-τάκα

πχ καλά microπουκιά νι κερντόν τακ-τακ = αυτές οι δουλειές δεν γίνονται γρήγορα τε ιρισάος τάκα-τάκα = να γυρίσεις γρήγορα γρηγοράδα σσεβικλίκο ο (βλ και σβελτάδα) γρήγορος (άκλεπιθ) σσεβίκι πχ νταά σσεβίκι σι τούταρ = είναι πιο γρήγορος από σένα (βλ και σβέλτος) Αντίθ πφαρό (microτφ) = βαρύς (microτφ αργός) γριά πφουρί η πχ σο κερές πφουρίε σαρ σαν = τι κάνεις γριά πως είσαι Αντίθ τερνί = νέα γριούλα πφουρορί η Αντίθ τερνορί = νεαρούλα γρίπη γρίπι και γκρίπι η πχ ασταρντά microαν γρίπι = micro έπιασε γρίπη γριπωmicroένος (microτχ) γριπλίο -ίκα πχ γριπλίο σοmicro = γριπωmicroένος είmicroαι Συνών νασφαλό = άρρωστος ασθενής γριπώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) γριποσάβαβ και γκριπλενίαβ πχ γριποσάιλοmicro ο(ν)ντάν χασάβ = γριπώθηκα γιrsquo αυτό βήχω γκριπλε(ν)ντί λεσκί ροmicroνί = γριπώθηκε η γυναίκα του γροθιά ντουmicroούκ η πχ α(ν)ντέ γεκ ντουmicroούκ περαντά λε τελέ = microε microια γροθιά τον έριξε κάτω (υποκ) ντουmicroουκχορί η γρονθοκόπηmicroα ντουmicroουκχένσα-τσαλαηπέ ο (= microε γροθιές χτύπηmicroα) γρονθοκοπηmicroένος (microτχ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαντό-ί (= microε γροθιές χτυπηmicroένος) γρονθοκοπούmicroαι (αmicroετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλάντιαβ (= microε γροθιές χτυπιέmicroαι)

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

131

γρονθοκοπώ (microετβ ρ) ντουmicroουκχένσα-τσαλαβάβ (= microε γροθιές χτυπώ) πχ τσαλαντά λε ντουmicroουκχένσα ντα γκελόταρ = το γρονθοκόπησε κι έφυγε γρουσούζης (επίθ) ουρσούζι-σκα πχ microπουτ ουρσούζι σαν αβέρ ντροmicro microάνσα ιν κrsquo αβές = πολύ γρουσούζης είσαι άλλη φορά microαζί δε θα rsquoρθεις Αντίθ microπαχταλό = τυχερός γρουσουζιά ουρσουζλούκο ο πχ σαβό ουρσουζλούκο σι καβά κάι λιά αmicroέν = τι γρουσουζιά είναι αυτή που microας πήρε (βρήκε) Αντίθ microπαχ = τύχη γρύλος γκρίλο ο πχ ε τοmicroαφιλέσκο γκρίλο = ο γρύλος του αυτοκινήτου γυαλί τζάmicroο και τζάmicroι ο (= τζάmicroι) πχ νά πφιρ πουρνανγκό πφαγκέ τζάmicroορα σι τελέ = microη περπατάς ξυπόλυτος σπασmicroένα γυαλιά υπάρχουν κάτω γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάιαβ προφ microε συνίζηση ια ) πχ (microτφ)σσϋρλάιορ λεσκό microούι κατάρ ο σεβινmicroέκο = γυαλίζει το πρόσωπό του απrsquo τη χαρά γυαλίζω (αmicroετβ ρ) σσϋρλάκι-κερντιάβ (= γυαλιστερός γίνοmicroαι) πχ εκ κοσιπέ τε κερέσα ε microενία κα κερντόν-σσϋρλάκι = ένα σκούπισmicroα αν κάνεις τα παπούτσια θα γυαλίσουν Αντίθ τονούκι-κερντιάβ = θαmicroπώνω αmicroετβ γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλατϋρίαβ πχ σσϋρλατϋρίαβ microε microενία = γυαλίζω τα παπούτσια microου γυαλίζω (microετβ ρ) σσϋρλάκι-κεράβ (= γυαλιστερό κάνω) Αντίθ τονούκι-κεράβ = θαmicroπώνω microετβ γυάλισmicroα σσϋρλαmicroάκο ο

γυαλιστερός (άκλεπιθ) σσϋρλάκι πχ βουραβέλ σσϋρλάκι microενία = φοράει γυαλιστερά παπούτσια γυαλόχαρτο ζανπαράβα η πχ microοράβ η σα(micro)microπρέλα ε ζανπαραβάσα = τρίβω τη σαmicroπρέλα microε το γυαλόχαρτο (υποκ) ζανπαραβίσα η γυmicroνάζοmicroαι (αmicroετβ ρ) γιmicroναστικί-κεράβ (= γυmicroναστική κάνω) πχ ο ντοκτόρι πφε(ν)ντά λεσκέ τε κερέλ-γιmicroναστικί = ο γιατρός του είπε (συνέστησε) να γυmicroνάζεται γυmicroναστήριο γιmicroναστίριο ο πχ τζαβ κάι γιmicroναστίριο = πάω στο γυmicroναστήριο γυmicroναστική γιmicroναστικί η γύmicroνια (βλ γυmicroνότητα) γυmicroνός (επίθ) νανγκό-ί πχ ο νανγκό ντικχλά εmicroπούκα παρέ microπαριπέ ντα microπικνέλ αmicroένγκε ακανά = ο γυmicroνός είδε λίγα λεφτά και microεγαλοσύνη microας πουλάει τώρα (υποκ) νανγκορό-ί Αντίθ βουραντό = ντυmicroένος φορεmicroένος γυmicroνότητα νανκιπέ ο γύmicroνωmicroα νανγκιαριπέ ο (σα γδύσιmicroο) γυmicroνωmicroένος (microτχ) νανγκιαρντό-ί (σα γδυmicroένος) γυmicroνώνοmicroαι (αmicroετβ ρ) νανγκιάβ και νανγκιαράmicroαν (σα γδύνοmicroαι βλ και γδύνοmicroαι) γυmicroνώνω (α) (microετβ ρ) νανγκιαράβ (σα γδύνω) γυmicroνώνω (β) (microετβ ρ) νανγκιανταράβ (σα γδύνω) γυναίκα τζουβλί (= το θηλυκό) και ροmicroνί η (= η τσιγγάνα η σύζυγος) πχ τζουβλί σι ο τζουκέλ = γυναίκα (θηλυκό) είναι το σκυλί η τζουβλί σι νταά πφιρνί κατάρ ο microρουςς = η γυναίκα είναι πιο πονηρή από τον άνδρα σα ε τζουβλά κιντέπες κάι

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

132

microο κχερ αϊράτ = όλες οι γυναίκες microαζεύτηκαν στο σπίτι microου απόψε κχερέ σι κι ροmicroνί = στο σπίτι είναι η γυναίκα σου microπαρί ροmicroνί κερντιλί κι τσχέι νασστί πιντζαρντόmicro λα = microεγάλη γυναίκα έγινε η κόρη σου δεν microπόρεσα να τη γνωρίσω (υποκ) τζουβλορί και ροmicroνορί η (τζουβλί λέmicroε και τη microη Τσιγγάνα microεσήλικη και άνω) Αντίθ microρουςς = αρσενικό άνδρας ροmicro = Τσιγγάνος σύζυγος άνδρας γυναικάς τζουλιάρι και τζουβλιάρι ο (σα θηλυπρεπής άνδρας) γυναικείος (επίθ) τζουβλικανό-ί πχ τζουβλικανέ πατέ = γυναικεία ρούχα τζουβλικανέ microενία = γυναικεία παπούτσια (βλ και θηλυκός) Αντίθ microρουσσικανό = ανδρικός αρσενικός γυναικοδουλειά τζουβλικανί-microπουκί η πχ microε κάι τζουβλικανέ-microπουκιά νι τσχάmicroαν = εγώ στις γυναικοδουλειές δεν ρίχνοmicroαι (ανακατεύοmicroαι) γυναικοκαβγάς τζουβλικανί-τσινγκάρ η γυναικόψυχος τζουβλικανέ-γκέσκο και τζουβλικανέ-γκιόσκο ο γυναικίσιος (βλ γυναικείος) γυναικωτός (βλ θηλυπρεπής) γύρα πφιριπέ ο (κυριολ περπάτηmicroα σα περίπατος βόλτα γυρολόγηmicroα) πχ τζαβ α(ν)ντό γκαβ πφιριmicroάσκε = πάω microες στο χωριό για γύρα (να πουλήσω την πραmicroάτεια microου πάω για ζητιανιά) γύρεmicroα ροντιπέ ο (= ψάξιmicroο έρευνα) γυρεύω (microετβ ρ) ρόνταβ (= ψάχνω ερευνώ)

πχ σο ρόντες κάι αmicroαρί microαλάβα τι γυρεύεις στη γειτονιά microας γυρίζω (αmicroετβ ρ) ιρισάαβ πχ κα ιρισάαβ πάπαλε = θα γυρίσω πίσω Αντίθ τζαβ = πηγαίνω (βλ και αmicroετβ επιστρέφω) γυρίζω (αmicroετβ ρ) πφιράβ (= αmicroετβπερπατώ σακυκλοφορώ αmicroετβ γυρολογώ) πχ κάι πφιρές ρακιάσα α(ν)ντέ ντροmicroά = πού γυρίζεις βραδιάτικα microες στους δρόmicroους γυρίζω (microετβ ρ) ιρισαράβ πχ σο ντικχλάς microαν ιρισαρντάς πο σσορόmiddot ιν microανγκέλας τε ορmicroπισαρέλ microάνσα = microόλις microε είδε γύρισε το κεφάλι τουmiddot δεν ήθελε να microου microιλήσει ιρισάρ ο τοmicroαφίλι = γύρνα το αυτοκίνητο (βλ και microετβ επιστρέφω) γυρίζω (microετβ ρ) πφιραβάβ (= microετβπερπατώ σα κυκλοφορώ microετβ) πχ κάι ένι λατσχέ ντοκτόρα πφιραντέ λε = στους πιο καλούς γιατρούς τον γύρισαν γυρίζω (ενεργδιαmicroρ) ιρισαρνταράβ (= κάνω να γυρίσει-ουν βάζω να γυρίσει-ουν κάνω να επιστρέψει-ουν βάζω να επιστρέψει-ουν) πχ κα ιρισαρνταράβ λεστέ ο microοτόρι κα λι(ν)νταράβ λέστε αβέρ = θα τον κάνω να γυρίσει το microηχανάκι θα τον βάλω να πάρει άλλο κα ιρισαρνταράβ λεστέ ε microανγκινά = θα τον βάλω να επιστρέψει τα εmicroπορεύmicroατα (ιρισαρνταρντό -ι microτχ = γυρισmicroένος επεστραmicromicroένος ιρισαρνταριπέ ο = γύρισmicroα επιστροφή) γύρισmicroα ιρισαριπέ ο γυρισmicroένος (microτχ) ιρισαρντό-ί γυρισmicroός ιρισαηπέ ο

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η

133

πχ κάι ιρισαηπέ τε νακχές κατάρ ντα = στο γυρισmicroό να περάσεις κι από rsquoδω Αντίθ τζιιπέ = πηγαιmicroός (βλ και επιστροφή) γυριστός (βλ γυρισmicroένος) γυρολόγηmicroα (βλ γύρα) γυρολογώ (αmicroετβ ρ) πφιράβ (κυριολ περπατώ αmicroετβ σα κυκλοφορώ αmicroετβ) πχ πφιρντόmicro-πφορντόmicro κχάντσικ νι microπικι(ν)ντόmicro = γυρολόγησα-γυρολόγησα τίποτε δεν πούλησα γύρος (το κρέας) γίρο ο πχ λιόmicro τουκέ γίρο τε χας = σου πήρα γύρο να φας γύψινος (επίθ) γιπσέσκο -ι γύψος γίπσο ο πχ πφαγκιλί λεσκί κούι ντα νακχαντέλα α(ν)ντό γίπσο = έσπασε (σπάστηκε) το χέρι του και το πέρασαν microες στο γύψο γύρω (επίρρ) τρούγιαλ (βλ και τριγύρω) γωνία κεσσάβα η πχ τχο ο σα(ν)ντούκο κάι κεσσάβα = βάλε το σεντούκι στη γωνία γωνίτσα κεσσαβίσα η