«Κανέναπαιδίσείδρυμα, ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ ... · 2018-05-15 ·...

3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 13 Μαΐου 2018 • Αρ. φ. 1395 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

«Κανένα παιδί σε ίδρυμα,όλα τα παιδιάσε μια αγκαλιά»Ομιλία της Ελένης Σταματάκη

κατά την ψήφιση του νόμου

υιοθεσίας και αναδοχής σελ. 5

...

Ο ΣΥΡΙΖΑκαι η κυβέρνησηΆρθρο του Γιώργου

Μπουγελέκα για το ρόλο

του κόμματος σελ. 10

...

Υπάρχει μεγάληαπόρριψη των παραδοσιακώνπολιτικών δυνάμεωνΣυνέντευξη με

τονΜάσιμο Μοντονέζι,

καθηγητή στο Μεξικό, για

την κατάσταση στη χώρα σελ. 15

...

Τα χαμένα μέτωπαστον ΤύποΆρθρο του Ορέστη Αθανασίου

για την υποβάθμιση

της ΕΡΤ σελ. 19

...

«Ο Μίμης ∆εσποτίδηςήταν αέρας»Ρεπορτάζ τουΜίνου Α. Καρυω-

τάκη από την εκδήλωση

των εκδόσεων “Θεμέλιο” για

το ΚΚΕ Εσωτερικού σελ. 22

Ο επίκαιρος

ΜαρξΤου Στέφανου ∆ημητρίου*

Ηδημοκρατική ισότητακαι η λαϊκή κυριαρχία,που συνιστά τη θεμε-

λιώδη κανονιστική αρχή της δη-μοκρατίας και ταυτίζεται με τοδημοκρατικό αυτοκαθορισμότου λαού, δεν είναι πλήρωςπραγματώσιμη σε καθεστώς τα-ξικών χωρισμών, αδικίας καιεκμετάλλευσης. Είναι κοινότοποτο να αναφέρουμε πόσο επίκαι-ρος παραμένει Μαρξ, αλλά πι-στεύω ότι έχει σημασία να τοχρησιμοποιήσουμε ως αφετη-ρία, αλλά και σηματωρό της πο-ρείας, αυτόν τον κοινό τόπο.Μία εξόχως σημαντική διά-

σταση της μαρξικής φιλοσο-φίας και κριτικής είναι η ιστο-ρική έδραση των κοινωνικώναξιών στο ίδιο τους το περιεχό-μενο. Μας δείχνει ότι τα δρώνταπρόσωπα, τα υποκείμενα τηςιστορικής πράξης και εξέλιξης,όπως συχνά αποκαλούνται οιάνθρωποι, διαμορφώνονταικατά την εμπλοκή τους σε κοι-νωνικές σχέσεις, που έχουν ιστο-ρική προέλευση και σχηματι-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Να ταυτοποιηθούνοι υπαίτιοι της ρύπαν-σης στη ∆ραπετσώναΡεπορτάζ του Πέτρου Κοντέγια το φαινόμενο γενικευμένηςδυσοσμίας στην περιοχή

σελ. 16, 17

Με την παρέμβασή της στις συνεχιζόμε-νες διεργασίες στο χώρο του κέντρου, η κ.Φ. Γεννηματά θέλησε να ανακόψει τονδιάλογο που αναπτύσσεται στο χώρο αυτόπαρά τη θέληση της ηγεσίας του. Ωστόσο,ο τρόπος που επέλεξε, που αποκαλύπτειεκνευρισμό αν όχι επίδειξη αρχηγισμού, όχιμόνο δεν έλυσε κανένα πρόβλημα, αλλάαπεναντίας έκανε εκρηκτικό το κλίμα απο-καλύπτοντας με τον πιο τραχύ τρόπο τιςενυπάρχουσες σοβαρές διαφωνίες.Το θεμελιώδες λάθος της ηγεσίας του χώ-

ρου και ιδιαίτερα της κας Γεννηματά είναιότι ενώ η κεντροαριστερά διατρέχεται απόμια κρίση προσανατολισμού, θεωρούν ότιαυτή προέρχεται από προσωπικές επιλογέςκαι σχέδια ή διαφορές τακτικής. Επομένως,αυτό αντί να την οδηγήσει στην οργάνωσηενός διαλόγου για την ακολουθητέα πολι-τική του Κέντρου στην μετά το πρόγραμμαπερίοδο και μάλιστα δίνοντας τη δυνατό-τητα να παρέμβει και η κοινωνία, απαίτη-σε εσωκομματική πειθαρχία, απειλώνταςμάλιστα και λήψη μέτρων!∆ιατυπώσεις «έως εδώ» και «καμία πε-

ραιτέρω ανοχή» και έμμεσες κατηγορίες σε«όσους αναζητούν την επόμενη εκλογικήστέγη» ή «κυβερνητική θέση» αποκαλύ-πτοντας έναν αυταρχισμό δείχνουν ταυτό-χρονα ότι δεν μετρούν με σύνεση ότι εν τέ-λει αφορούν είτε στελέχη όπως ο Γ. Πα-πανδρέου είτε τη βασική συνιστώσα του ΚΙ-ΝΑΛ, το Ποτάμι. Γι΄ αυτό και ο εταίρος Θε-οδωράκης απάντησε αμέσως και κοφτά μετη φράση «δεν δεχόμαστε εντολές». Αχρη-στεύοντας έτσι, έμπρακτα, τις εντολές τηςπροέδρου του, καθώς μέτρα εναντίον του θασήμαιναν τη διάσπαση του ΚΙΝΑΛ και τηναναδίπλωση σε ένα πληγωμένο ΠΑΣΟΚ.

Εξάλλου, τόσο η παρέμβαση της κ. Γεννη-ματά όσο και αποφάσεις του ΚΙΝΑΛ χωρίςνα ρωτηθεί κανείς —π.χ. αίτημα εκλογώνή τοποθέτηση για Β΄ Αθηνών— ήταν επι-βεβαίωση όλων των φόβων για πασοκο-ποίηση του ΚΙΝΑΛ και δημιουργία αρχηγι-κού κόμματος.Αιτία –τρέχουσα– της κρίσης ήταν η μη

στήριξη της πρότασης για εκλογές και οιδιακεκριμένες τοποθετήσεις Θεοδωράκη σεδιάφορα θέματα. Ενόχλησε ακόμα και η συ-νάντηση Γ. Παπανδρέου – Α. Τσίπρα. Πρό-βλημα, όμως, δημιούργησαν και οι πρωτο-βουλίες Ραγκούση, διότι αποδείχθηκε «ότιαυτές συνάντησαν σοβαρή υποδοχή, ιδίωςαπό διανοούμενους του χώρου—όπως οι Ν.Μουζέλης, Γ. Σωτηρέλης Ν. Μαραντζίδης

κ.ά.— που δεν δέχονται την αντι-ΣΥΡΙΖΑεπιλογή, ενδιαφέρονται και επιλέγουν μιασυμπόρευση της Σοσιαλδημοκρατίας μετον ΣΥΡΙΖΑ με συγκεκριμένο πρόγραμμακ.τλ.Ένα non paper που κυκλοφόρησε από τη

Χαριλάου Τρικούπη αποκαλύπτει πλήρωςτο πού κινείται αυτή τη στιγμή η ηγεσία. Εμ-περιέχει ένα απίστευτο υβρεολόγιο–λίβελοκατά του ΣΥΡΙΖΑ, θέλοντας να κόψει κάθεοδό διαλόγου. ∆εν παρέλειψαν να επιτεθούνακόμα και κατά του Ευρωπαϊκού Σοσιαλι-στικού Κόμματος και του επικεφαλής τωνΣοσιαλιστών στο Ευρωκοινοβούλιο. Ηγραμμή της ίσης απόστασης από «δήθεν» εί-ναι πια νεκρή σε κοινή θέα.

•

Αριστείδης Μπαλτάς:Ο ΣΥΡΙΖΑ χαλάει την αναπαρα-

γωγή του δικομματισμού

Σελίδες 8, 9

Χρήστος Μαντάς:Η Ν∆ βρίσκεται

σε πραγματικό πανικό

Σελίδα 7

Βιβή Κεφαλά:Τεράστιες ανακατατάξεις

στη Μέση Ανατολή

Σελίδες 12, 13

∆έσποινα Σαραφείδου:Η ανάγκη να ζεις, ενώ

αποδέχεσαι τη θνητότητά σου


Κρίση πολιτικούπροσανατολισµού

Μπορεί ο Μαρξ να εξηγήσει τη σύγχρονηοικονομική πραγματικότητα;Άρθρο του Μισέλ Ισόν για τη μαρξική ανάλυση με αφορμή τα διακόσια χρόνιααπό τη γέννηση του μεγάλου γερμανού φιλοσόφου.


ΘΘΕΕΩΩ

ΡΡΙΙΑΑ

ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,

Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος,Αθήνα 105 51

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 •FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250

• Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑΗλεκτρονική ∆ιεύθυνση:

[email protected]

Κωδικός εντύπου: 3341ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

22 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΘΕΜΑΤΑ

Του Θω μά Τσα λα πά τη

Ηται νία Avengers: Infinity War, που αυ τή τη στι γ μή παί ζε ται στουςκι νη μα το γρά φους, α πο τε λεί ή δη μια α πό τις ε πι τυ χη μέ νες ται νίες ό -λων των ε πο χών, κά νο ντας ρε κόρ ει σ πρά ξεων στο ά νοι γ μά της. Η

ται νία συ γκε ντρώ νει με ρι κές δε κά δες σού περ ή ρωες, που ε μ φα νί στη καν στιςπρο η γού με νες 18 ται νίες της σει ράς που ε ντά σ σε ται στο Marvel CinematicUniverse. Η ται νία συ γκε φα λαιώ νει ό λες τις προ η γού με νες με πε τυ χη μέ νοτρό πο (ό πως πε ρι γρά φουν ό λοι οι κρι τι κοί) και δια χει ρί ζε ται σω στά το α τε -λείω το πα νη γύ ρι των υ πε ρά ν θρω πων. Το francise των ται νιών της Marvel α -πο τε λεί την πιο πε τυ χη μέ νη σει ρά ται νιών ό λων των ε πο χών (με υ πε ρ δι πλά -σια κέ ρ δη α πό το δεύ τε ρο της λί στας, το Star Wars). Η ε ρώ τη ση που προ κύ -πτει εί ναι: «Τι τους χρεια ζό μα στε τό σους υ πε ρή ρωες;»

Το α ρ χέ τυ πο του υ πε ρά ν θρω που πλη σιά ζει την η λι κία του ε νός αιώ να. Παί -ρ νο ντας τη σκυ τά λη α πό τους ή ρωες των πα ρα μυ θιών, οι πρώ τοι μα ζι κοί ή -ρωες υ πή ρ ξαν κα νο νι κοί ά ν θρω ποι με ο ξυ μέ νη κά ποια ι κα νό τη τα. Μέ σα στιςπρώι μες αυ τές πι να κο θή κες ξε χω ρί ζει ως μα κράν πιο πε τυ χη μέ νος ο Σέ ρ -λοκ Χο λ μς, με μό νη του δύ να μη την ι κα νό τη τά του να λύ νει γρί φους και αι -νί γ μα τα. Οι ή ρωες με τις υ πε ρά ν θρω πες δυ νά μεις δη μιου ρ γή θη καν και κα -το χυ ρώ θη καν στη λε γό με νη «χρυ σή ε πο χή» των κό μι ξ, δη λα δή στα τέ λη τηςδε κα ε τίας του ‘30 μέ -χρι και το 1950. Πο λ -λοί α πό του ή ρωεςπου κυ κλο φο ρούνστις ται νίες των τε -λευ ταίων ε τών, ό πωςο Superman, ο Bat -man, ο Captain Ame -ri ca και η WonderWo man, γε ν νή θη κανκαι με σου ρά νη σαν α -κρι βώς ε κεί νη την πε -ρίο δο. Κα τά την «α ρ -γυ ρή πε ρίο δο» (μέ χριτο 1970) των κό μι κςοι υ πε ρή ρωες ά ρ χι σαν ή δη να πα ρα κ μά ζουν (πα ρό λο που πα ρέ μει ναν κυ ρία -ρ χοι των κό μι κς), ε νώ κα τά την χά λ κι νη πε ρίο δο (μέ χρι το 1985) οι ή ρωες αυ -τοί θα α πο κτή σουν πιο α ν θρώ πι να και πιο σκλη ρά χα ρα κτη ρι στι κά, σε πλο -κές που θα πε ρι λά βουν το ρα τσι σμό, τα να ρ κω τι κά, τον α λ κοο λι σμό, την οι -κο λο γι κή κα τα στρο φή κ.ά. Η ση με ρι νή πε ρίο δος, η μο ντέ ρ να ε πο χή των κό -μι κς, εί ναι σύ ν θε τη και πο λυε πί πε δη με ε πα να σχε δια σμό πα λαιο τέ ρων η -ρώων, λο γο τε χνι κές α ξιώ σεις, τε λείως α πο μα κρυ σμέ νη α πό τη μο νο κό μ μα -τη θε τι κό τη τα των πρώ των χά ρ τι νων η ρώων. Προς τι, λοι πόν, αυ τή η κι νη -μα το γρα φι κή ε πι στρο φή στην α πλοϊκό τη τα μιας πε ρα σμέ νης πε ριό δου;

Ομο λο γία της ε πο χής μας

Οι σού περ ή ρωες εί ναι η δι σ διά στα τη ε κ δο χή της πρα γ μα τι κό τη τάς μας. Ητρί τη διά στα ση που πε ρι σ σεύει στον κό σμο τους, εί ναι το δι κό μας βλέ μ μα,η προ σ δο κία και η α πο γοή τευ σή μας.

Ο υ πε ρά ν θρω πος α πο τε λεί την ε πι στρο φή της α πλό τη τας σε έ να σύ ν θε τοκό σμο, μια α πό λυ τη κα τά στα ση μέ σα σε έ να σύ ν θε το σχε τι κι σμό, που φέ ρ -νει και πά λι την ε πι λο γή α νά με σα στο κα λό και στο κα κό στο προ σκή νιο μεη θε λη μέ να μα νι χαϊστι κούς ό ρους. Μια α δρή γρα μ μή πά νω σε έ να ψη φι δω τόχά ος. Ο σού περ ή ρωας εί ναι η προέ κτα σή μας, η προ σ δο κία ως πρα γ μα τι κό -τη τα, το α πί θα νο ως πι θα νό, η ε πι θυ μία ως συ μ βάν και ο φό βος ως κά τι πουπά ντο τε μπο ρεί να λυ θεί. Άλλω στε, δεν ταυ τι ζό μα στε πο τέ με τον ή ρωα, α -λ λά με αυ τόν που βρί σκε ται πί σω α πό αυ τόν, με την α ν θρώ πι νη φι γού ρα πουβρί σκε ται πί σω α πό κά θε μπά τμαν και σπάι ντε ρ μαν (γι’ αυ τό ο Σού πε ρ μαν εί -ναι ά κρως α ντι πα θη τι κός). Τον α τε λή αυ τόν χα ρα κτή ρα με τα προ βλή μα τακαι τους φό βους, έ ναν ό μοιο με ε μάς. Ο ή ρωας δεν α πο τε λεί τί πο τα ά λ λο α -πό την ε ν σά ρ κω ση της λύ σης που δί νει στα κοι νά μας προ βλή μα τα.

∆εν εί ναι τυ χαίο πως το εί δος προέ κυ ψε α νά με σα στο 1938 (με τη γέ ν νη -ση του Σού πε ρ μαν) και το 1941. Σε μια πε ρίο δο ό που ο πό λε μος ή ταν κα θη -με ρι νό τη τα και η έ κτα σή του εί χε την έ κτα ση του πλα νή τη. Σε έ ναν πό λε μοό που για πρώ τη φο ρά τα ό πλα ξε πε ρ νού σαν την α ν θρώ πι νη κλί μα κα καιμπο ρού σαν να ε ξα φα νί σουν ο λό κλη ρες πό λεις. Ο ί διος ο ά ν θρω πος ως φα -ντα σια κή κλί μα κα ξε πε ρά στη κε. Οι ε ν σα ρ κω τές των πα ρά δο ξων δυ νά μεωνθα κου βα λή σουν μέ σα τους την κλί μα κα της ε πο χής τους. Τό τε που μια α πλήκί νη ση μπο ρού σε να σβή σει τα πά ντα.

Η κι νη μα το γρα φι κή έ κρη ξη του υ πε ρη ρωι κού κι νη μα το γρά φου εί ναι ο μο -λο γία της ε πο χής μας. Των ο ρίων, των φό βων και α διε ξό δων της. Μια με τα -τρο πή της α βε βαιό τη τας σε πε ρι πέ τεια και θέ α μα, με σκο πό να διε ρευ νη θεί,να ο μο λο γη θεί και να ξο ρ κι στεί. Όπως για αιώ νες συ νέ βαι νε στα πα ρα μύ θια,οι σύ μ μα χοι και οι ε χθροί μας μάς ξε πε ρ νούν με τις μπέ ρ τες και την ε ν σα ρ -κω μέ νη υ πε ρ βο λή τους, με τις δυ νά μεις και τα σύ μ βο λά τους, με τα τρω τάση μεία και τη λου στρα ρι σμέ νη τε λειό τη τα τους, ε κ προ σω πώ ντας μας σε έ ναφα ντα σια κό πό λε μο που έ χει ή δη κη ρυ χτεί.

http://tsalapatis.blogspot.gr/

σμό. Ό,τι ζουν και ό,τι συγκροτεί τον κόσμοτους φτιάχνεται μέσα σε αυτές τις ιστορικώςκαθοριζόμενες και διαμορφούμενες σχέσεις.Όμως, αυτή η εμπλοκή και η διαμόρφωσήτους, στο πλέγμα αυτών των σχέσεων, δενείναι το μόνο που κάνουν, ούτε είναι το μόνοπου τους χαρακτηρίζει ως ανθρώπους. Ταυ-τοχρόνως, θα έπρεπε να είναι σε θέση νααξιολογούν αυτές τις σχέσεις, αλλά και ναμπορούν να αναστοχάζονται τη μορφή καιτο περιεχόμενο του δεσμού ο οποίος τις συ-νέχει. Αυτό, βεβαίως, δεν είναι η περιγρα-φή του πώς έχουν τα πράγματα, αλλά το αί-τημα της θεωρίας ως προς το πώς καιπρος τα πού θα πρέπει να αλλάξουν και νακινηθούν. Χωρίς τέτοιο αίτημα, δεν υπάρχεικανένας προσανατολισμός. Τα πράγματαμπορούν να μείνουν ως έχουν. ∆εν θα έχου-με κριτήριο, για να αποφανθούμε για το πώςείναι, ώστε να δικαιολογηθεί η ανάγκη νααλλάξουν. Έτσι, τα ιστορικά-κοινωνικάυποκείμενα –οι άνθρωποι, δηλαδή, στον και-ρό τους, εκεί που ζουν, στις ιστορικές κοι-νωνίες που συνυπάρχουν με άλλους αν-θρώπους, άλλοτε πιο αρμονικά άλλοτε αλ-ληλομισούμενοι και βλέποντας ο ένας τονάλλον σαν το πρωινό γεύμα της επόμενηςμέρας– θα πρέπει να μπορούν να διατυπώ-νουν δικαιολογητικούς λόγους που να συ-νηγορούν είτε υπέρ της διατήρησης, είτευπέρ της απλής βελτίωσης, είτε υπέρ της αλ-λαγής της υφιστάμενης κατάστασης, δη-λαδή των συνθηκών της ζωής τους.

Ελευθερία και ισότητα

Αυτή η ριζοσπαστική κριτική δείχνει ότιυπάρχουν πλευρές αυτών των συνθηκών πουκαταργούν και ακυρώνουν εν τοις πράγμα-σι τις προϋποθέσεις για την ουσιαστικήελευθερία και την πραγματική ισότητα τωνανθρώπων. Προς στιγμήν, θα πρέπει να απο-φευχθεί το ερώτημα περί το τι θεωρεί κα-θένας και καθεμιά ότι είναι η ουσιαστικήελευθερία. Αρκεί το να πούμε ότι θα πρέπεινα πληρούνται κοινωνικές και υλικές προ-ϋποθέσεις. Το ίδιο ισχύει και για την ου-σιαστική ή, αλλιώς, πραγματική ισότητα,που υπερβαίνει κατά πολύ την τυπική, νο-μικοπολιτική ισότητα, η οποία ουδόλως μαςπέφτει λίγη, ούτε και πρέπει να απαξιώνε-ται. Είναι αφετηρία για την εμβάθυνση καιτη διεύρυνση της δημοκρατικής ισότητας,αλλά, από μόνη της, δεν αρκεί. Παραμένει,όμως, σημαντική, απολύτως αναγκαία καιδιαφυλακτέα σε όλες τις συνθήκες, διότι χω-ρίς αυτήν δεν υφίσταται δικαίωμα στηνατομική-προσωπική αυτονομία, ούτε και δη-μοκρατικός σοσιαλισμός. Η ελευθερία, ηισότητα, η αλληλεγγύη είναι ιστορικά αι-τήματα, που, για την ουσιαστική τους πραγ-μάτωση, προαπαιτείται η άρση των χωρι-σμών της αστικής κοινωνίας. Σε αυτό το

πλαίσιο μπορούμε να σκεφτούμε και την πο-λιτική δημοκρατία ως την αναγκαία αφε-τηρία για το σοσιαλισμό, ο οποίος είναι η κα-ταξίωση της δημοκρατίας και της δημο-κρατικής αρχής σε συνθήκες πλουραλιστι-κής αντιπροσώπευσης.

Η κριτική του Μαρξ επιτρέπει να σκε-φτούμε τις μορφές της δημοκρατίας πουνοηματοδοτούνται ως αφαιρέσεις, στηναστική κοινωνία, και, ταυτόχρονα, να συ-σχετίσουμε αυτές τις νοηματοδοτήσεις –καιτις μορφικές τους αποκρυσταλλώσεις– μετο ουσιαστικό περιεχόμενο των θεμελιωδώναρχών της δημοκρατίας, ώστε να αναρω-τηθούμε για τη σχέση τους. ∆ηλαδή να μησυλλαμβάνουμε τη δημοκρατία μόνο ως πο-λιτική δημοκρατία, αλλά γνωρίζοντας ότιχωρίς αυτήν δεν υφίσταται δημοκρατικόςσοσιαλισμός. Χωρίς την πολιτική δημο-

κρατία δεν μπορούμε να συλλάβουμε τηνιστορική δυνατότητα της κοινωνικής δη-μοκρατίας. Ο Μαρξ μάς έδειξε πώς να βλέ-πουμε την ιστορία από τη σκοπιά των κα-ταπιεσμένων. Το ποια σκοπιά θα επιλέ-ξουμε, είναι πράξη απότοκη του πολιτικούμας αυτοκαθορισμού. Συνεπώς είναι πράξηευθύνης. Έτσι, ίσως, μπορούμε να ανι-χνεύσουμε και τη δυνατότητα της προσω-πικής, ατομικής μας αυτονομίας μέσα στηνιστορική προοπτική της αυτονομίας καιόλων των άλλων. Και ίσως αυτό να είναιπροϋπόθεση της ανθρώπινης αυτοκατα-νόησης και χειραφέτησης, επειδή, χωρίς τηδεύτερη, δεν είναι επιτεύξιμη ούτε η πρώ-τη.

*Ο Στέφανος ∆ημητρίου διδάσκει Πολι-τική Φιλοσοφία στο Τμήμα ΠολιτικήςΕπιστήμης και Ιστορίας του ΠαντείουΠανεπιστημίου

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 1

Σιδερένιοι άνθρωποι,χάρτινοι ήρωες

Ο Μαρξ μάς έδειξε πώς ναβλέπουμε την ιστορία απότη σκοπιά τωνκαταπιεσμένων. Το ποιασκοπιά θα επιλέξουμε,είναι πράξη απότοκη τουπολιτικού μαςαυτοκαθορισμού.Συνεπώς είναι πράξηευθύνης

“

Ο επίκαιρος Μαρξ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ησυνάντηση χθες των υπουργών ΕξωτερικώνΕλλάδας και Π∆ΓΜ, Ν. Κοτζιά και Ν. ∆ημητρόφ,παρουσία του μεσολαβητή του ΟΗΕ ,Μάθιου Νί-

μιτς, σύμφωνα με τους διπλωματικούς συντάκτες, χα-ρακτηρίζονταν κρίσιμη για την εξέλιξη των επόμενωνεβδομάδων προς την επίλυση του μακεδονικού ζητή-ματος. Θα ήταν παρακινδυνευμένες οι προβλέψεις γιατο βαθμό προόδου που θα συντελούνταν. Όμως, αυτόπου είναι σίγουρο είναι ότι και οι δύο πλευρές, καθώςεργάζονται για την επίλυση, επιθυμούν, και είχαν ερ-γαστεί σχετικά σ΄ αυτή τη συνάντηση να γίνει ένα ακό-

μη, έστω μικρό βήμα. Αυτό το κλίμα, αν και συγκρατημένο, καλλιεργήθηκε

όλο το ενδιάμεσο διάστημα από τη συνάντηση των Κο-τζιά-∆ημητρόφ στη Θεσσαλονίκη στα περιθώρια της τε-τραμερούς συνάντησης Ελλάδας-Αλβανίας-Βουλγαρίας-ΠΓ∆Μ. «Έχουμε κάνει τόση δουλειά με τονΝ. ∆ημητρόφ που θα ήταν κρίμα να μην αποδώσει καρ-πούς», είχε δηλώσει μετά τη συνάντηση ο Ν. Κοτζιάς,προσθέτοντας: «Είχαμε το κουράγιο να κάνουμε τις υπο-χωρήσεις μας, να κάνουν κι αυτοί τις δικές τους υπο-χωρήσεις... Σήμερα σκεφτήκαμε πολλές εναλλακτικές,θα ενημερώσουμε τους πολιτικούς μας και αν καταλή-ξουμε σ΄ αυτές τις εναλλακτικές θα έχουν ωριμάσει οισυνθήκες για συναντήσεις σε υψηλότερο επίπεδο». Ο Ν.∆ημητρόφ, επίσης, δήλωνε «εξερευνήσαμε επιλογές,χωρίς να αναλάβουμε κάποια δέσμευση, προκειμένου να

δούμε εάν μπορούμε να βρούμε ένα συνδυασμό που ναείναι επαρκής και για τις δύο πλευρές».

Και ο ίδιος ο κ. Ζάεφ δήλωνε ότι «πριν από την ένταξήτης στην ΕΕ, όπως όλα τ΄ άλλα κράτη μέλη, μεταφέ-ροντας τμήμα της εθνικής κυριαρχίας στην Ένωση» θαανοίξει το ζήτημα αλλαγής του συντάγματος για τη χώρατου. «Αν απαιτούνται πρόσθετες εγγυήσεις ως ασφά-λεια για τους πολίτες της Ελλάδας, τότε αυτό θα μπο-ρούσε να συζητηθεί ως επιλογή», πρόσθεσε.

Αν στη χθεσινή συνάντηση μπόρεσε να σημειωθεί έναβήμα, όπως επιθυμούσαν και οι δύο πλευρές, αν και μεεπίγνωση ότι τα δύσκολα παρέμεναν εκκρεμή, τότε δεναποκλείεται και μία συνάντηση Ζάεφ –Τσίπρα στο πε-ριθώριο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ με τα ∆υτικά Βαλ-κάνια που θα γίνει στις 16 και 17 Μαΐου στη Σόφια.

Π. Κ.

Καθαρή ή μη, η λήξη του προγράμ-ματος προσαρμογής αποτελεί αντι-κειμενικά ορόσημο τόσο για την

κυβέρνηση όσο και για την αντιπολίτευση.Η μεν κυβέρνηση δεν θα μπορεί στο εξήςνα επικαλείται κυρίως τον –ορθό– ισχυρι-σμό ότι ασκεί μια επιβεβλημένη από τουςθεσμούς πολιτική, καθώς θα διαθέτει σχε-τικά μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας κινή-σεων, η δε αντιπολίτευση δεν θα μπορείπια να κινείται εναντίον της κυβέρνησηςμε γνώμονα το αντιφατικό τρίπολο εθνο-λαϊκισμός –καταστροφική ανικανότητα–πλήρης υποταγή στις απαιτήσεις των πι-στωτών, καθώς θα είναι όλο και πιο συχνάαναγκασμένη να τοποθετείται σε κυβερ-νητικές επιλογές, που υποχρεώνουν σεσυγκεκριμένες ενστάσεις και ακόμα πιοσυγκεκριμένες αντιπροτάσεις.

Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε μεέμμεσο τρόπο ότι έχει ήδη αρχίσει να συμ-βαίνει: από τη βιασύνη με την οποίαέσπευσαν τόσο η Ν∆ όσο και το ΚΙΝΑΛ ναπροτείνουν άμεσα εκλογές, η πρώτη μετάτο κλείσιμο της τέταρτης αξιολόγησης, τοδεύτερο πριν από την ολοκλήρωσή της.Όπως κι αν το αιτιολογούν αυτό οι ίδιοι,η κίνηση αυτή αποτελεί μια μάλλον απρό-σφορη προσπάθεια να μηδενιστεί ο μετάτο τέλος του προγράμματος πολιτικόςχρόνος που θα έχει στη διάθεσή της η κυ-βέρνηση.

Υποχρεωτική αναπροσαρμογή

Καθώς η κυβέρνηση θα βαδίζει προςτην ολοκλήρωση της τετραετίας, δεν είναιμόνο η άποψη περί αριστερής παρένθεσηςπου διαψεύδεται. ∆ιαψεύδεται και ομύθος ότι δεν μπορεί να κυβερνήσει ένακόμμα που δεν υιοθετεί, δεν οικειοποιεί-ται το πρόγραμμα και τα μνημόνια, αντί-θετα επιμένει να βρίσκει και να διευρύνειτο χώρο για την άσκηση πολιτικής με πρό-σημο διαφορετικό από το πρόσημο της λι-τότητας και να προωθεί μεταρρυθμίσειςπου δεν είναι επαναστατικές, αλλά δημι-ουργούν προσκόμματα στη λειτουργία τουμεταπολιτευτικού δικομματισμού και τηςδιαπλοκής του και καλλιεργούν συνθήκεςευνοϊκές για τη διαμόρφωση μιας νέαςκοινωνικοπολιτικής ισορροπίας.

Μπροστά σ΄ αυτή την κατάσταση, οι πο-λιτικές δυνάμεις του μεταπολιτευτικού δι-κομματισμού είναι αναγκασμένες, αφε-νός, να τοποθετούνται στα νέα ζητήματαπου τίθενται και να απαντούν σε νέα δι-λήμματα που αντιμετωπίζουν, και, αφετέ-ρου, να αποφασίσουν με ποιο τρόπο θααντιμετωπίσουν μια νέα πραγματικότητα:την ύπαρξη και τη σταθεροποίηση στο

πεδίο του πολιτικού ανταγωνισμού μιαςνέας δύναμης, εκτός των συμβάσεων πουείχαν «συναφθεί» μεταξύ τους, μιας πολι-τικής δύναμης που ήρθε για να μείνει,διεκδικώντας όχι μόνο πολιτικό χώρο,αλλά και συγκεκριμένη κοινωνική εκπρο-σώπηση και επιχειρώντας νέες κοινωνι-κές συμμαχίες.

Η υποχρεωτικότητα αυτή συναντάει εμ-πόδια όχι μόνο γιατί κανείς δεν είναι δια-τεθειμένος να βρεθεί σε μια διαδικασίααναπροσαρμογής με λιγότερα από όσαείχε ή διεκδικούσε, αλλά και γιατί προ-ϋποθέτει αναδιατάξεις και στο πεδίο τωνκοινωνικών – ταξικών αναφορών και εκ-προσωπήσεων, όπου τα πράγματα είναιακόμα πιο περίπλοκα.

Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι δέχεται εξοικείων ανελέητη επίθεση ο Ν. Μαραντζί-δης, που θεωρεί και το λέει δημόσια ότιείναι λανθασμένη στάση να προσεγγίζεταιο ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο μιας λογικής «ακή-ρυκτου πολιτικού εμφυλίου» και «απομό-νωσης και στρατηγικής ήττας» του, με τηδημιουργία ενός «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου».

Όσοι διαφωνούν μ΄ αυτόν, εκλαμβά-νουν την άποψή του σαν μεγάλη ανατροπήτου μεταπολιτευτικού στάτους. Σαν μιααναδιάταξη που μπορεί να προκαλέσει ρή-ξεις των δεσμών και των οδών, που συν-δέουν πολιτικά με οικονομικά συμφέ-ροντα και πολιτικές με κοινωνικές δυνά-μεις.

Γι΄ αυτό και εκείνος που απάντησε πιοάμεσα και πιο αρνητικά στον Ν. Μαραν-τζίδη, ήταν ο Ευ. Βενιζέλος, ένα από ταβασικά αντιεπιχειρήματα του οποίου ήτανότι με τις απόψεις του «αφήνει χωρίς πο-λιτικά οριοθετημένο χώρο το Κίνημα Αλ-λαγής και του προσφέρει ως μόνη επι-λογή αυτή της συμπληρωματικής δύναμηςτου ΣΥΡΙΖΑ». Ενώ τον εγκαλεί να απαντή-σει στο ερώτημα «ποιο αποτέλεσμα επι-θυμεί και επιδιώκει για τις επόμενεςεκλογές;» Υπονοώντας, προφανώς ότι μετις τοποθετήσεις του προξενεί βλάβη όχιμόνο στο ΚΙΝΑΛ, αλλά και στην ίδια τηΝ∆, που διεκδικεί τμήμα του χώρου τουκέντρου.

Η «ταφόπλακα του εμφυλίου»

Αλλά και από το δικό του στρατόπεδοδεν ήταν λιγότερο δηλητηριώδη τα βέληπου δέχθηκε ο Ν. Μαραντζίδης. Ο Π. Μαν-δραβέλης από τις στήλες της «Καθημερι-νής» τον κατηγορεί ότι αναζητώντας μιανέα στάση απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ επικρο-τεί «το δόγμα της λήθης που εισήγαγε τοΠΑΣΟΚ το 1982» και του θυμίζει «τα συν-θήματα “Βάρκιζα τέλος”, που εμφανίστη-

καν την περίοδο της κρίσης», τα οποία

«ήταν απόρροια της ταφόπλακας που

μπήκε στη μνήμη του Εμφυλίου». Το γε-

γονός ότι αναγκάζεται να επικαλεστεί τη

διατήρηση της ισορροπίας του τρόμου

που έφερε η ήττα της αριστεράς στον εμ-

φύλιο, και συνεπώς να ανακαλέσει όλους

σε εκείνη τη συγκεκριμένη τάξη, δείχνει

πόσο δύσκολο είναι για τη Ν∆ της ακρο-

δεξιάς απόκλισης να διανοηθεί μια δια-

φορετική διάταξη του κοινωνικοπολιτι-

κού σκηνικού στις νέες συνθήκες, που

βλέπει, ωστόσο, με λύπη της να διαμορ-

φώνονται.

Οι υπερβολές που ακούγονται και θα

ακουστούν γι΄ αυτό το θέμα, εξαιτίας των

αναμετρήσεων στο εσωτερικό των κομμά-

των, ή εξαιτίας των αναγκών της επικοι-

νωνιακής πολιτικής, δεν θα πρέπει να δια-

μορφώσουν μια καθησυχαστική εικόνα

της πραγματικότητας στην κυβέρνηση και

τον ΣΥΡΙΖΑ: αφού ανεβαίνουν τόσο οι

τόνοι της ενδοαντιπολιτευτικής αντιπα-

ράθεσης, η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν

έχουν παρά να περιμένουν να δρέψουν

τους καρπούς της δεδομένης επιτυχίας

τους.

Θετική καταγραφή

Πρώτα απ΄ όλα, αυτή η τελευταία δεν

εξαρτάται κυρίως από την αποτυχία και τα

λάθη των αντιπάλων, αλλά από τα υπαρ-

κτά ή ανύπαρκτα χειροπιαστά αποτελέ-

σματα της δικής τους πολιτικής. Αν η

πλειονότητα δεν πειστεί ότι στη μετά το

πρόγραμμα εποχή είναι προτιμότερο,

όπως δείχνει η εμπειρία, να βρίσκεται

στην κυβέρνηση η αριστερά, τότε καμία

ανοησία ή αστοχία της αντιπολίτευσης

δεν μπορεί να σε σώσει.

Υπάρχει, όμως, κι ένα άλλο πιο δύ-

σκολο ίσως στοίχημα. Αν ο Ν. Μαραντζί-

δης, προκειμένου να εμφανίσει την

άποψή του σαν νίκη του νεοφιλελευθερι-

σμού, χρειάζεται να επικαλεστεί τη «σο-

σιαλδημοκρατικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ»,

αυτό δεν σημαίνει ότι ο τελευταίος έχει εξ

ορισμού ανοσία. Η μετάλλαξη των σο-

σιαλδημοκρατικών κομμάτων στην Ευ-

ρώπη είναι πολλαπλά διδακτική. Αν αλη-

θεύει ότι αυτή οφείλεται στην ιδεολογική

παράδοσή τους στο νεοφιλελεύθερο

δόγμα, τότε είναι φανερό ποια αντισώ-

ματα οφείλει να αποκτήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και,

κατά συνέπεια, και η κυβέρνηση. Τίποτε

δεν είναι δεδομένο κληρονομικώ δικαίω.

Χ. Γεωργούλας

Νέες συνθήκες, νέα καθήκοντα

Οι πολιτικέςδυνάμεις τουμεταπολιτευτικούδικομματισμού είναιαναγκασμένες,αφενός, νατοποθετούνται στανέα ζητήματα πουτίθενται και,αφετέρου, νααποφασίσουν μεποιο τρόπο θααντιμετωπίσουν μιανέα πραγματικότητα:την ύπαρξη και τησταθεροποίηση μιαςνέας δύναμης, εκτόςτων συμβάσεων πουείχαν «συναφθεί»μεταξύ τους, πουήρθε για να μείνει

“

Εμμονή στο διάλογο ως τη λύση

ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟ

44 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αν είχατε και εσείς την εντύπωση

ότι «κορυφαία επιδίωξη του Κι-

νήματος Αλλαγής» είναι να κατα-

στεί υπολογίσιμη δύναμη στο Κέντρο του

πολιτικού παιχνιδιού, σε ίσες αποστά-

σεις από τη ριζοσπαστική αριστερά και

τη νεοφιλελεύθερη δεξιά, καιρός να το

ξανασκεφτείτε. «Κορυφαία επιδίωξη του

Κινήματος είναι η στρατηγική ήττα του

ΣΥΡΙΖΑ», δήλωσε ειλικρινώς ο εκ των

κορυφαίων στελεχών του, κ. Γιάννης

Μανιάτης, σε συνέντευξη του στον

(ακραιφνώς μητσοτακικό) «Φιλελεύ-

θερο». Θα ήταν ειλικρινέστερος αν πρό-

σθετε ότι καλύτερη τύχη δεν περιμένει

ούτε την «αυτονομία του χώρου μέσω της

πολιτικής των ίσων αποστάσεων», που

αποτελεί, υποτίθεται, κεντρική γραμμή

του Κινήματος.

Επ’ αυτού κ. Ευ. Βενιζέλος ήταν ειλι-κρινέστατος όταν, απαντώντας σε σχε-τική ερώτηση του «Βήματος» προ ημε-ρών, επιχειρηματολόγησε ότι «στο κοι-νοβουλευτικό πολίτευμα δεν υπάρχουνίσες αποστάσεις», διότι «με το ισχύονεκλογικό σύστημα, χωρίς τη συμμετοχήτου πρώτου κόμματος είναι πρακτικάαδύνατον να σχηματιστεί κυβέρνηση».∆εν μπορείς, άρα, «να υπαινίσσεσαι αβέ-βαιες εξελίξεις» τηρώντας ίσες αποστά-σεις. Μπορείς μόνο να κομίζεις βεβαι-ότητες. Με άλλα λόγια, να μεταγγίσειςστους εκλογείς που (θεωρείς ότι) επηρε-άζεις, τη βεβαιότητα (σου) ότι πρώτοκόμμα θα είναι η Ν∆. Γιατί; Μα, διότιόταν τηρείς τη γραμμή των ίσων απο-στάσεων εμφανίζεσαι να αναγνωρίζειςίσες πιθανότητες στο αντίθετο ενδεχό-

μενο, να υπερισχύ-σει, δηλαδή, ο ΣΥ-ΡΙΖΑ, πράγμα πουσε φέρνει σε μετω-πική σύγκρουση μετην επίσης κεν-τρική γραμμή σου,τη «στρατηγικήήττα του ΣΥΡΙΖΑ»!

Εκλείπουν οιόροι ύπαρξήςτου...

Ασύμβατο ζεύ-γος. Που, όσο δεναναιρείται, ο κ. Βε-νιζέλος θα έχειδίκιο —όσο τουλά-χιστον και εκείνοιεντός του Κινήμα-τος που ατενίζουνπρος άλλη κατεύ-θυνση. Μπορεί νααναιρεθεί; Όχι.Μπορεί μόνο να εγ-καταλειφθεί σιω-πηρά, σαν αποτέ-λεσμα της διάσπα-σης των δυνάμεωνπου το υιοθέτησανως πολιτικό πρό-σημό τους. Μπορείνα συνεχίσει ωςέχει; Όχι για πολύ.Ήδη εκλείπουν οιόροι ύπαρξής του.

Οι όροι συνέχισης του Κινήματος Αλλα-γής ως είχε πριν προσδιοριστεί με ακρί-βεια εικοσιτετραώρου η απαλλαγή τηςχώρας από τη δημοσιονομική επιτρο-πεία. Η κυβέρνηση δεν προσάραξε στουςυφάλους των αξιολογήσεων, οι οικονο-μικοί δείκτες κινούνται θετικά, οι εταί-ροι δεν κινούνται αρνητικά, η χώραοδεύει προς την μεταμνημονιακή εποχή.Χάνουν όσοι στοιχημάτισαν στην εκπα-ραθύρωση της ριζοσπαστικής αριστεράςαπό το πολιτικό προσκήνιο ως αποτέλε-σμα της οικτρής αποτυχίας της κυβέρνη-σης, την οποία ήλπιζαν.

Η κρίση χρέους κατεδάφισε το πολι-τικό σύστημα. Άλλαξε τη σχέση εκπρο-σώπησης πολιτών-κομμάτων, συντρί-βοντας τη σχέση του καθημερινού αν-θρώπου με τις επιλογές ζωής του. Η έξο-δος από τη μνημονιακή εποχή θα επιβά-λει, ήδη επιβάλλει, τους όρους συγκρό-τησης ενός νέου status πολιτικών συσχε-τισμών και σχηματισμών, σε ένα νέο κοι-νωνικό τοπίο. ∆εν θα εξαιρεθεί κανείς.Ούτε το κυβερνόν κόμμα, παρά τις ευχέ-ρειες χρόνου και προσαρμογής που τουπροσφέρονται ως εκ της θέσεώς του.Πολύ περισσότερο οι υπόλοιποι πολιτι-κοί σχηματισμοί, που θα κριθούν στηνκάλπη και από τη σχέση που θα επιλέ-ξουν να έχουν με την κυβερνώσα αρι-στερά μέχρι τις εκλογές.

Η πρόκληση προς το Κίνημα Αλλαγήςτίθεται εκ των πραγμάτων, δεν είναιαποτέλεσμα «πρωτοβουλιών που λει-τουργούν ως “χρυσές χορηγίες” στονΑλέξη Τσίπρα», όπως είπε ο κ. Μανιάτηςστη συνέντευξή του, σχολιάζοντας τηνπρόσφατη πρωτοβουλία του πρώηνυπουργού του ΠΑΣΟΚ και μέλους της ΚΕτου Κινήματος Αλλαγής, κ. Γιάννη Ραγ-κούση —συγκεκριμένα την εκδήλωσηπου πραγματοποιήθηκε την περασμένηΚυριακή με θέμα «Το μέλλον της προ-οδευτικής παράταξης», με την έμφασηστο ζητούμενο της συνεργασίας, προ-εκλογικά και μετεκλογικά, του Κινήμα-τος με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Μια ηχηρή πολιτική εκδήλωση

Ανήκει στα προφανή ότι, μιλώντας μεόρους πολιτικής αντιπαράθεσης, ο κ.Μανιάτης δεν θα μπορούσε παρά να αν-τιδράσει πολιτικά. Πράγμα που έκανε,συμπληρώνοντας το σχόλιό του με τη

φράση: «η στάση αυτή αντικειμενικά λει-τουργεί υπονομευτικά για την πολιτικήαυτονομία του Κινήματός μας…». ∆εναφήνεις ασχολίαστη μια ηχηρή πολιτικήεκδήλωση που σε αφορά άμεσα, με ομι-λητές, εκτός από τον Γ. Ραγκούση, τουςκαθηγητές Ν. Μουζέλη, Γ. Σωτηρέλη, Γ.Μοσχονά και Ν. Μαραντζίδη, και μεακροατήριο ονόματα με συγκεκριμένοπολιτικό βάρος, όπως ο Νίκος Βούτσης,ο Νίκος Παππάς, ο ∆ημ. Παπαδημούλης,ο ∆ημ. Κρεμαστινός, ο Σπύρος ∆ανέλ-λης, ο Νίκος Ξυδάκης και ο Μιλτ. Κύρ-κος, ενδεικτικά.

Στα μη προφανή συγκαταλέγεται η αν-τίδραση της κ. Γεννηματά. Η οποία αντί-δραση δεν επακολούθησε, αλλά —κατάτρόπο αξιοσημείωτο— προηγήθηκε τηςπρωτοβουλίας Ραγκούση. ∆ιότι, όπωςσυνάγεται από την απάντηση του κ. Μα-νιάτη στο ερώτημα για ποιο λόγο η κ.Γεννηματά ζήτησε εκλογές, «με την κί-νησή της αυτή» η επικεφαλής του Κινή-ματος «ανέτρεψε τον πολιτικό σχεδια-σμό του ΣΥΡΙΖΑ», που επιχείρησε με τησυμμετοχή και άλλων «να στήσει παιχνί-δια στην πλάτη μας».

Αν είχατε και εσείς νομίσει ότι η κί-νηση της κ. Γεννηματά να ζητήσει πρό-ωρες εκλογές είχε ως μόνη απεύθυνσητο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ προκειμένουνα κατευνάσει τα πνεύματα εν όψει τηψήφισης του νομοσχεδίου για την ανα-δοχή, ξανασκεφτείτε το. Η απεύθυνσηήταν κυρίως προς το κυβερνόν κόμμα.Ως μια πρώτη, ψυχρή απάντηση στο ιδι-αίτερο ενδιαφέρον που εκδηλώνει το κυ-βερνητικό επιτελείο για τη σύμπηξη ενός«προοδευτικού πολιτικού μετώπου».Προφανώς δεν αρκούν στην κ. Γεννη-ματά οι έμμεσες διαβεβαιώσεις ότι η συ-ζήτηση δεν θα γίνει με πρόσωπα που θααλιευθούν από τον «δικό» της χώρο,αλλά σε προγραμματική βάση. ∆ιότιείναι επίσης ενήμερη ότι αν η ηγεσία τουΚινήματος αρνηθεί την πρόσκληση με τοπρόσχημα των «ίσων αποστάσεων», ησυζήτηση θα διεξαχθεί «με πρωτοβου-λίες που αποδεδειγμένα ενδιαφέρονταιγια τη συγκρότηση μιας πολιτικής απάν-τησης στο “μαύρο μέτωπο”» το οποίο πε-ριέγραψε χωρίς περιστροφές ο πρωθυ-πουργός.

Κωστής Γιούργος

Όταν τηρείς τις ίσες αποστάσειςεμφανίζεσαι να αναγνωρίζειςίσες πιθανότητες στο αντίθετοενδεχόμενο, να υπερισχύσει,δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ, πράγμα που σεφέρνει σε μετωπική σύγκρουσημε την επίσης κεντρική γραμμήσου, τη «στρατηγική ήττατου ΣΥΡΙΖΑ»!

“

Ίσες αποστάσειςκαι άλλα προσχήματα…


Σήμερα είναι μια ευχάριστη στιγμήγια το νομοθετικό μας έργο, γιατίσυζητάμε ένα νομοσχέδιο που επι-

χειρεί να λύσει προβλήματα τα οποίαχρονίζουν και αφορούν μια ευαίσθητημερίδα του πληθυσμού της χώρας μας,που είναι τα παιδιά. ∆εν μπορεί να υπάρ-χουν παιδιά σε ιδρύματα, εγκαταλελειμ-μένα σε μονάδες νοσοκομείων, να γίνον-ται εκκλήσεις για συλλογή ειδών πρώτηςανάγκης γι’ αυτά και να υπάρχουν γονείςπου περιμένουν με λαχτάρα έξι καιπλέον χρόνια να υιοθετήσουν.

Τομές σε πολιτειακόκαι κοινωνικό επίπεδο

Το νομοσχέδιο φέρνει μια σειρά τομώνκαι παρεμβάσεων τόσο σε πολιτειακόόσο και σε κοινωνικό επίπεδο, με στόχο:«κανένα παιδί σε ίδρυμα, όλα τα παιδιάσε μια αγκαλιά», όπως χαρακτηριστικάείπε η κ. υπουργός. Σε πολιτειακό επί-πεδο θεσπίζεται το Εθνικό ΣυμβούλιοΑναδοχής και Υιοθεσίας, το οποίο έχεισυμβουλευτικό και γνωμοδοτικό ρόλο·εισάγεται το Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων,στο οποίο καταγράφονται όλα τα παιδιάπου ζουν σε μονάδες παιδικής προστα-σίας· εισάγεται το Εθνικό Μητρώο Υπο-ψηφίων Ανάδοχων Γονέων, στο οποίοκαταχωρίζονται όσοι επιθυμούν να τε-κνοθετήσουν ή να γίνουν ανάδοχοι γο-νείς, εφόσον πληρούν όλες τις νόμιμεςπροϋποθέσεις και έχουν παρακολουθή-σει υποχρεωτικά εκπαιδευτικά προ-γράμματα.

Με αυτά τα δύο μητρώα, για πρώτηφορά, το κράτος θα γνωρίζει πόσα παι-διά υπάρχουν προς τεκνοθεσία καιπόσοι γονείς έχουν κάνει αίτηση. Μέχρισήμερα καμιά υπηρεσία δεν μπορεί ναυπολογίσει με ακρίβεια πόσα παιδιά βρί-σκονται σε ιδρύματα, για πόσο χρόνο καισε ποιες ηλικίες. Αλλά και καμιά υπηρε-σία δεν μπορεί να πιστοποιήσει και νακαταγράψει πόσες αιτήσεις υποψηφίωνθετών γονέων εκκρεμούν. Χάνονταιμέσα από δαιδαλώδεις διαδικασίες καικατακερματισμό ευθυνών και στερούνκυρίως σε μεγάλο αριθμό παιδιών το δι-καίωμα να μεγαλώσουν σε ένα υγιές οι-κογενειακό περιβάλλον.

Ελαχιστοποιείταιο χρόνος αναμονής

Στο εξής, πιστοποιημένοι κοινωνικοίλειτουργοί του Συνδέσμου ΚοινωνικώνΛειτουργών Ελλάδος, ο οποίος έγινεΝΠ∆∆ με το νόμο 4357/2016, αναλαμβά-νουν τη διεξαγωγή κοινωνικής έρευναςκαι μπαίνουν αυστηρές προθεσμίες γιατη σύνταξη της έκθεσης καταλληλότη-τας του ζευγαριού. Εξάλλου, καθιερώνε-ται ο νέος θεσμός της επαγγελματικήςαναδοχής. Οι ανάδοχοι γονείς αναλαμ-βάνουν την ασφαλιστική κάλυψη τωνπαιδιών σε αναδοχή, από τον ασφαλι-στικό τους φορέα. Καθιερώνεται, επί-σης, η οικονομική ενίσχυση ανάδοχωνγονέων και ο θεσμός της βραχείας ανα-δοχής.

Με αυτό το νομοσχέδιο ελαχιστοποιεί-

ται ο χρόνος αναμονής, που σήμερα μπο-ρεί να φτάνει ακόμα και τα έξι χρόνια,ενώ πλέον δεν θα ξεπερνά τους δώδεκαμήνες. Ταυτόχρονα αποσυμφορούνται οικοινωνικές υπηρεσίες των Κέντρων Κοι-νωνικής Πρόνοιας των Περιφερειών καιδημιουργούνται προϋποθέσεις για να πά-ψουν να ιδρυματοποιούνται τα παιδιάπου ζουν σε δομές παιδικής προστασίας.Επίσης, ενισχύεται η διαφάνεια και κα-ταπολεμάται το εμπόριο βρεφών.

Η ωριμότητα της κοινωνίαςδεν είναι κριτήριο

Είδαμε, τις προηγούμενες μέρες, στηνακρόαση φορέων τη σημαντική υποστή-ριξη αυτού του νομοσχεδίου από τη με-γάλη πλειονότητα των εκπροσώπωντους. Το νομοσχέδιο αυτό ανέδειξε,όμως, και μια ανάγκη ενημέρωσης. Τοζήτημα της δυνατότητας αναδοχής απόομόφυλα ζευγάρια έγινε θέμα συζήτη-σης. Εκτός από το γνωστό «η κοινωνίαδεν είναι έτοιμη», ακούστηκαν και πολ-λές ανακρίβειες.

Η κοινωνία δεν είναι έτοιμη, λοιπόν,όπως δεν ήταν στο παρελθόν για την γιατην αλλαγή του οικογενειακού δικαίου,για την αποποινικοποίηση της μοιχείας,για τον πολιτικό γάμο, για τη νομιμοποί-ηση των αμβλώσεων, για το σύμφωνοσυμβίωσης. ∆εν ήταν έτοιμη να δεχτεί ταάτομα με αναπηρία, δεν ήταν έτοιμη ναδεχτεί τα εξαρτημένα άτομα, δεν είναιέτοιμη να δεχτεί την καύση των νεκρών.∆εν είναι πάντα η κοινωνική πραγματι-κότητα μπροστά από τη νομοθεσία.

∆εν μπορούν τον 21ο αιώνα, στη χώραμας να ισχύουν νόμοι παρωχημένοι καιξεπερασμένοι με την ψεύτικη δικαιολο-γία ότι η κοινωνία δεν είναι έτοιμη. Γιαπαράδειγμα, με αυτό το νόμο, αναβαθμί-ζεται και πριμοδοτείται και ο θεσμός τηςαναδοχής, ο οποίος δεν είναι καθόλουδιαδεδομένος στην Ελλάδα. Σε αυτό πι-στεύω ότι συμφωνούμε όλοι. Πρέπει ναγίνει καμπάνια ενημέρωσης και πρέπεινα καλλιεργηθεί η κουλτούρα της ανα-δοχής και στη χώρα μας.

Να διδαχθούμετη διαφορετικότητα

Ναι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οινόμοι έχουν και εκπαιδευτική λειτουρ-

γία. Αν αυτή η κοινωνία δεν έχει εκπαι-δευτεί να αντιλαμβάνεται ότι η οικογέ-νεια δεν είναι μόνο μια μαμά, ένας μπαμ-πάς και ένα, δύο ή και περισσότερα παι-διά, αλλά υπάρχουν και άλλου είδους οι-κογένειες, μπορεί να υπάρχει και μια οι-κογένεια με ένα γονέα, με δύο γονείς τουίδιου φύλου, με ένα ή πολλά παιδιά,μπορεί τα παιδιά να έχουν βιολογικήσχέση με τους γονείς τους, αλλά μπορείκαι όχι, είναι ευθύνη και της νομοθεσίας.Τι είναι αυτό που τελικά κάνει μια οικο-γένεια να χαρακτηρίζεται οικογένεια;Είναι το φύλο και η σεξουαλικότητα τωνμελών της ή οι σχέσεις που αναπτύσσον-ται ανάμεσα στα μέλη της;

Εδώ, δίνεται ένα δικαίωμα στα ζευγά-ρια που έχουν κάνει σύμφωνο συμβίω-σης είτε είναι ετερόφυλα είτε είναι ομό-φυλα να γίνουν ανάδοχοι γονείς. Εγώ πι-στεύω ότι θα έπρεπε να μπορούν να γί-νουν και θετοί γονείς. Ο νόμος δεν προ-βλέπει κάτι τέτοιο. Προβλέπει το δι-καίωμα αναδοχής και φυσικά ούτε μπο-ρούσαμε να αποκλείσουμε πάρα πολλάνέα ζευγάρια, που έχουν κάνει σύμφωνοσυμβίωσης, από το δικαίωμα της αναδο-χής, αλλά ούτε να εξαιρέσουμε ομόφυλαζευγάρια, αφού αυτό θα σήμαινε αυτο-μάτως την καταδίκη της χώρας μας στοευρωπαϊκό δικαστήριο. Υπάρχουν,όμως, και σήμερα παιδιά στην Ελλάδαπου μεγαλώνουν με δύο γονείς του ίδιουφύλου. Αυτά τα παιδιά πρέπει να τα προ-στατέψουμε, να πούμε ως πολιτεία ότιαναγνωρίζουμε τις οικογένειές τους.

Όσοι και όσες βρεθήκαμε την Κυριακήστη γιορτή του «Ουράνιου τόξου», αυτήςτης τεράστιας πολύχρωμης αγκαλιάςαπό οικογένειες γονέων με διαφορετικόσεξουαλικό προσανατολισμό, είδαμεπαιδιά να τρέχουν, να γελάνε, να παί-ζουν με τη λάμψη της χαράς στα μάτιατους. ∆εν είδαμε σε κανένα παιδί, κα-νένα κόμπλεξ, κανένα τραύμα, καμιάσυμπεριφορά περιθωριοποίησης. Είδαμετη στοργή της αγκαλιάς στα ζεστά τουςμάτια.

Φάνηκε λοιπόν, από την αποδοχή πουείχε από τους φορείς, ότι ήταν ανάγκηνα γίνει αυτή η παρέμβαση. Για να διευ-κολυνθούν οι διαδικασίες και να πάψουννα μένουν παιδιά για πολλά χρόνια σταιδρύματα. Για να μπει ένα τέλος σε αυτότο απαράδεκτο και θλιβερό εμπόριο, τοοποίο έχει συνέπεια πολλά προσωπικάδράματα.

Για πρώτη φορά, τοκράτος θα γνωρίζειπόσα παιδιά υπάρχουνπρος τεκνοθεσία καιπόσοι γονείς έχουνκάνει αίτηση. Μέχρισήμερα καμιά υπηρεσίαδεν μπορεί ναυπολογίσει με ακρίβειαπόσα παιδιάβρίσκονται σειδρύματα, για πόσοχρόνο και σε ποιεςηλικίες.

“

«Κανένα παιδί σε ίδρυμα,όλα τα παιδιά σε μια αγκαλιά»Η ομιλία της Ελένης Σταματάκη στην ολομέλεια της Βουλής, κατά τη συζήτησηκαι ψήφιση του σχεδίου νόμου για την αναδοχή και την τεκνοθεσία

ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ


∆εν έχουν περάσει παρά λίγοι μήνες

από τη στιγμή που έγινε το ιδρυ-

τικό συνέδριο του Κινήματος Αλ-

λαγής και η ενότητα φαίνεται να είναι

πιο εύθραυστη από ποτέ. Στην εκδήλωση

του Γιάννη Ραγκούση με τίτλο «Το μέλ-

λον της προοδευτικής παράταξης στην

Ελλάδα» μίλησε ο ίδιος, ο Νίκος Μουζέ-

λης, ο Νίκος Μαραντζίδης και ο Γιώργος

Σωτηρέλης. Ο κύριος Ραγκούσης εδώ

και καιρό προκρίνει μια συμμαχία με τον

ΣΥΡΙΖΑ σε εναντίωση με τη συντηρητική

Ν∆. Με άλλα λόγια, δεν ακολουθεί τηνκεντρική γραμμή ίσων αποστάσεων απότα δυο μεγάλα κόμματα που έχει επιβά-λει η κ. Γεννηματά.

Οι βλέψεις προς τον ΣΥΡΙΖΑ

Στην εκδήλωση το κλίμα που έβγαινεήταν πως ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί μέρος τηςπροοδευτικής παράταξης, την οποία τοΚίνημα Αλλαγής πρέπει να αναγνωρίσει,και χρειάζεται σίγουρα να αποκλειστεί

το ενδεχόμενο μετε-κλογικής συνεργα-σίας με τη Νέα ∆η-μοκρατία. Πιοσαφής από όλους οκ. Μουζέλης που τό-νισε ότι μετεκλο-γικά ΣΥΡΙΖΑ και Κί-νημα Αλλαγής πρέ-πει να συνεργα-στούν. Την εκδή-λωση παρακολού-θησαν οι ΝίκοςΠαππάς, ∆ημήτρηςΠαπαδημούλης,Νίκος Βούτσης καιΝίκος Ξυδάκης,πράγμα που προκά-λεσε σάλο στο εσω-τερικό του Κινήμα-τος. Ο κ. Κωνσταν-τινόπουλος έγραψε:«αναρωτιέμαι αν κά-ποιος έχει κλείσειμε ψηφοδέλτιο ΣΥ-ΡΙΖΑ, είναι στο συμ-βόλαιο να κλείνεικαι εκδηλώσεις;». Οκ. Ραγκούσης αντέ-δρασε γράφονταςστα μέσα κοινωνι-κής δικτύωσης πως«το «παραμύθι»διοργανώνω εκδη-λώσεις για να κατα-λήξω στα ψηφοδέλ-τια άλλου κόμματος

χιλιοπαιγμένο! ∆υστυχώς, κάποιοι ψά-χνουν κόμμα για να τους εκλέξει και όχικόμμα για να εκλεγούν». Μάλιστα, μι-λώντας ο ίδιος στις 9 Μαΐου στο ΠρώτοΠρόγραμμα υποστήριξε ότι υπάρχει έδα-φος για διάλογο με τον ΣΥΡΙΖΑ λόγωτων νέων δεδομένων (η ολοκλήρωση τουπρογράμματος, η έξοδος της χώρας απότα μνημόνια, οι εξελίξεις στο ονοματο-λογικό της ΠΓ∆Μ και η αναθεώρηση τουΣυντάγματος). Επίσης, τόνισε ότι είναισημαντικό να ολοκληρωθεί το πλήγμακατά της διαπλοκής που επιχειρείται, μεπρόσφατο παράδειγμα το σκάνδαλο No-vartis, το οποίο όπως ανέφερε, είναισκάνδαλο και όχι σκευωρία.

Η δεξιά όχθη

Οι αντιδράσεις στην εκδήλωση και τιςδηλώσεις του κ. Ραγκούση ήρθαν απόπολλά πρόσωπα, όπως ήταν φυσικό. Ηκ. Γεννηματά σε απάντησή της στοΠρώτο Θέμα ήταν εξαιρετικά σαφής:«Έχουν γνώση οι φύλακες. Είμαστε απο-φασισμένοι να γίνουμε πρωταγωνιστές,για να είμαστε χρήσιμοι στην πατρίδακαι στο λαό. Προϋπόθεση, όμως, είναι ηδιασφάλιση της πολιτικής μας ενότητας.Γι’ αυτό η κοινωνική βάση της παράτα-ξής μας που αγωνιά κι αγωνίζεται, δενέχει καμία περαιτέρω ανοχή σε προσω-πικές στρατηγικές και διχόνοια στο εσω-τερικό μας. Γιατί αλλοιώνουν την εικόναμας, θολώνουν το πολιτικό μας στίγμακαι αντικειμενικά εξυπηρετούν τα σχέ-δια των πολιτικών μας αντιπάλων.

Μετατρέπουν τον πλουραλισμό απόπλεονέκτημα, σε όπλο όσων θέλουν ναμας πλήξουν.

Έως εδώ. Αυτό δεν θα το επιτρέψω.Θα αφήσουμε πίσω όσους είτε δεν θέ-λουν, είτε δεν μπορούν να στηρίξουν τοεγχείρημά μας».

Ποτάμι και ∆ΗΜΑΡ

Όμως η σύγκρουση τελικά κλιμακώ-θηκε και από άλλη σκοπιά. Η προτροπή

της κ. Γεννηματά για εκλογές τώρα συ-νάντησε τις αντιδράσεις πολλών μέσαστο Κίνημα Αλλαγής και πρώτα από όλατου Ποταμιού. Η Σεβαστουπόλεως εξέ-δωσε μια λιτή όσο και αυστηρή ανακοί-νωση, που στόχευε ευθέως την κ. Γεννη-ματά: «το Ποτάμι και ο Σταύρος Θεοδω-ράκης δεν δέχονται εντολές από κανέ-ναν. Οι αγώνες μας απέναντι στη λαϊκί-στικη διακυβέρνηση και στο συντηρητι-σμό κάθε είδους είναι σταθεροί και δια-χρονικοί. Αυτές τις μάχες δίναμε πριναπό τη δημιουργία του Κινήματος Αλλα-γής, αυτές τις μάχες δίνουμε και τώρα.Και αυτή τη σημαία δεν θα την υποστεί-λουμε. Με οδηγό μας, πάντα και μόνο,τις προοδευτικές μας αξίες και τις ξεκά-θαρες θέσεις μας». Η ∆ΗΜΑΡ έδειξε ναθέλει να παίξει πυροσβεστικό ρόλο: «οιδιαφορετικές προσεγγίσεις αντιμετωπί-ζονται με συλλογικές διαδικασίες και τα-κτικές συνεδριάσεις των οργάνων τουΚινήματος Αλλαγής. Τα όποια προβλή-ματα δεν λύνονται με δημόσιες αντιπα-ραθέσεις».

Ως που μπορεί να φτάσει η διάστασηαπόψεων στο ΚΙΝΑΛ; Η κ. Γεννηματάαπείλησε με διαγραφές. Φαίνεται πως τοΚέντρο δεν μπορεί να πλοηγήσει με ενό-τητα και σύμπνοια. Τα πολλά και διαφο-ρετικά σχέδια που εξυφαίνονται από ταξεχωριστά κέντρα εξουσίας μέσα στοσχήμα δεν μπορούν να πάρουν ενιαίαμορφή. Αν προσθέσει κανείς και το ει-δικό βάρος του κ. Βενιζέλου στο δημό-σιο λόγο και στο κοινοβούλιο, τότε ταπράγματα είναι σαφή. Η κ. Γεννηματά ήθα προχωρήσει πράγματι σε διαγραφέςκαι ξεκαθάρισμα των μικροηγεμονιών ήθα προσπαθήσει συναινετικά να ενώσειτο χώρο, έστω και ως τις εκλογές. Τοπρώτο θα φέρει πίσω μια πολιτική προ-σπάθεια από το 2015. Το δεύτερο θασυγκροτήσει ένα σχήμα που στις εκλο-γές θα μιλάει με τόσες πολλές φωνέςπου κανείς από τους πολίτες δεν θα τοκαταλαβαίνει…

Βασίλης Ρόγγας

Ως που μπορεί ναφτάσει η διάστασηαπόψεων στο ΚΙΝΑΛ; Ηκ. Γεννηματά απείλησεμε διαγραφές. Φαίνεταιπως το Κέντρο δενμπορεί να πλοηγήσει μεενότητα και σύμπνοια.Τα πολλά καιδιαφορετικά σχέδια πουεξυφαίνονται από ταξεχωριστά κέντραεξουσίας μέσα στοσχήμα δεν μπορούν ναπάρουν ενιαία μορφή

“

∆ιάσπασηστο Κίνημα Αλλαγής;


Τη συνέντευξη πήρεο Παύλος Κλαυδιανός

Πολύ ενδιαφέρουσα, κοινοβουλευτικάκαι πολιτικά, η εβδομάδα που πέρασε,με αναταράξεις κομμάτων.

Πράγματι, ήταν πολύ ενδιαφέρουσα ησυζήτηση σε κοινοβουλευτικό επίπεδοκαι στη δημόσια σφαίρα για το νέο νόμογια την αναδοχή και την υιοθεσία. Θυ-μίζω, αυτή η συζήτηση ξεκίνησε με τη σι-γουριά, σχεδόν, ολόκληρου του συστημι-κού Τύπου ότι, περίπου, καταρρέει η κυ-βέρνηση. Ότι μεγάλη ομάδα βουλευτώντου ΣΥΡΙΖΑ θα καταψηφίσει το άρθρο 8,δηλαδή το δικαίωμα ομόφυλων ζευγα-ριών να έχουν τη δυνατότητα της αναδο-χής κλπ. Κατέληξε στο συντριπτικό απο-τέλεσμα υπέρ των δικαιωμάτων του παι-διού. Η δημόσια συζήτηση ανέδειξε ότιέχουμε σημαντικά προβλήματα ως προςτο κεντρικό δικαίωμα των παιδιών«χωρίς φωνή», στη μεγάλη δυνατότητα,δηλαδή, που έχουμε στον τομέα της παι-δικής προστασίας μέσω της αναδοχήςκαι της υιοθεσίας. Αναδείχθηκε ότι αυτήη πρωτοβουλία, επιτέλους, βάζει σοβα-ρές βάσεις για να προσεγγίσουμε αυτόπου λένε ευρύτερες, νομίζω, δυνάμεις«κανένα παιδί σε ίδρυμα». Θεσμοθετή-θηκε πλέον ένα πλαίσιο για μια πολύ συ-στηματική δουλειά και στην προετοιμα-σία της εκτίμησης καταλληλότητας τηςοικογένειας, καθώς και η συγκρότησητου μητρώου υποψήφιων γονέων που θαυποδεχθεί το παιδί, αλλά και η μετά τηνυιοθεσία ή την αναδοχή συστηματική πα-

ρακολούθηση. Ο νέος νόμος προβλέπειπολλές καινοτόμες δράσεις, όπως τηςεπαγγελματικής αναδοχής κ.ά. Αναδείχ-θηκε, όμως, και μια κρίσιμη διαχωρι-στική γραμμή ανάμεσα σε αυτούς πουεπιμένουν στην αξία των δικαιωμάτωνγια όλους και σ΄ αυτούς, που μέσα απότην αναπαραγωγή στερεοτύπων, συντη-ρητικών ανακλαστικών κ.τ.λ., επιμένουνότι τα δικαιώματα δεν είναι για όλους.

Κόντρα στα στερεότυπα

Η φοβία των κομμάτων αντανακλά

κοινωνικές τάσεις ή τις υπερβαίνει κιό-

λας λόγω μικροπολιτικής οπτικής;

Στην κοινωνία υπάρχει φοβία και,ασφαλώς, αντανακλάται και στα κόμ-ματα. Ο δεξιός λαϊκισμός που αναπτύχ-θηκε εδώ είναι ότι πολιτικές δυνάμειςέγιναν όμηροι αυτών των στερεοτύπωνκαι ενώ διακηρύσσουν ότι είναι φιλελεύ-θερες, σκόνταψαν στο πρώτο εμπόδιο.Οι ομιλητές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως καιάλλοι, τόνισαν ότι οι πολιτικές δυνάμειςμπορούν και πρέπει να διαπαιδαγωγούντην κοινωνία, πηγαίνοντας κόντρα καισε στερεότυπα και σε φοβίες και σε εμ-πειρισμούς που δεν έχουν, τονίζω, καμίαεπιστημονική βάση.

Κάθε φορά που τίθενται στη Βουλή

παρόμοια θέματα, αξιακά, διαταράσσουν

τα κόμματα. ∆εν εξαιρείται και ο ΣΥ-

ΡΙΖΑ.

Πράγματι και στον ΣΥΡΙΖΑ εκφρά-στηκε, με τον έναν ή τον άλλο τρόποαυτή η κατάσταση. Νομίζω ότι λίγοι συ-νάδελφοι μου στην κοινοβουλευτικήομάδα έδωσαν λάθος σήμα στην κοινω-νία και δεν λειτούργησαν με βάση τιςσυλλογικές μας αξίες. Ανεξάρτητα απότις προσωπικές απόψεις του καθενός,ευθύνη δικιά μας αυτή την περίοδο είναινα προχωράμε μπροστά, έστω και αναυτό προσκρούει σε μια πραγματικότηταφοβική, συντηρητική κ.τ.λ. Κάποιοι δεναντιλαμβάνονται αυτό το κρίσιμο καθή-κον που έχουμε συνολικά ως κοινοβου-λευτική ομάδα. Προσωπικά, δεν θέλω ναπιστεύω ότι υπολόγισαν τις τάσεις τουεκλογικού σώματος αναφοράς τους.

Η Ν∆ τρέμειτις εσωτερικές της διεργασίες

Η Ν∆ θεωρεί την κυβέρνηση απερχό-

μενη και ότι προσφεύγει σε αντιπερι-

σπασμούς, όπως, πχ, με την κατάτμηση

Αττικής και Β΄ Αθήνας.

Η Ν∆ μιλάει για αντιπερισπασμούς,ακόμη και σε νομοθετικές πρωτοβουλίεςπου αφορούν δικαιώματα. Τώρα λέει τοίδιο για ένα θεσμικό θέμα, για το οποίο

υπάρχουν εκατοντάδες δηλώσεις απ’όλες τις πολιτικές δυνάμεις για το«τέρας» που λέγεται Β΄ Αθηνών, προκει-μένου να υποστηρίξει ότι δήθεν η κυβέρ-νηση «πετάει αλλού τη μπάλα». Σε πραγ-ματικό πανικό βρίσκεται η Ν∆, καθώςαντιλαμβάνεται, πλέον, ότι φθάνουμεέστω με αντιφάσεις και δυσκολίες πραγ-ματικά στο τέλος του προγράμματος,ενώ ταυτόχρονα τρέμει τις διεργασίεςστο εσωτερικό της και στον ευρύτεροχώρο της δεξιάς, οι οποίες πια, θα έλεγεκανείς, δεν «μαζεύονται» εύκολα.

Η Ν∆ κατηγορεί την κυβέρνηση ότι ερ-

γαλειοποιεί τον εκλογικό νόμο. Πίσω

απ’ αυτό βλέπει και στόχο επίσπευσης

της απλής αναλογικής.

Έχουν υπάρξει σαφείς απαντήσεις ωςπρος αυτό και από τον κυβερνητικό εκ-πρόσωπο. Έχει απαντηθεί ότι αν υπάρ-ξει κάποια ολοκληρωμένη κυβερνητικήπρωτοβουλία για την Β’ Αθηνών, αυτή θαπαρουσιαστεί επισήμως. Επιπλέον, είναισαφές ότι είμαστε ανοιχτοί στο να ξανα-συζητήσουμε την απλή αναλογική, στοβαθμό που άλλες δυνάμεις όπως, πχ, τοΚΙΝΑΛ, προστρέξουν για να εφαρμοστείαπό τώρα ο νόμος. Αντίθετα, δηλαδή,από αυτό που ισχυρίζεται η Ν∆ ότι επι-διώκουμε.

Το ΚΙΝΑΛ αναζητά γραμμή

Μιας και ήλθε στην κουβέντα, το

ΚΙΝΑΛ βρίσκεται σε μια συνεχή αναζή-

τηση γραμμής. Πού το αποδίδεις;

Είναι απολύτως προφανές ότι αναζητάγραμμή, αλλά προς το παρόν μετεωρίζε-ται. Παρατηρούμε μια πολιτική δύναμη,η οποία ενώ έβαλε στην ημερήσια διά-ταξη το θέμα της αναθεώρησης του Συν-τάγματος και βρήκε αποδοχή από τονΣΥΡΙΖΑ -και απόρριψη, στην ουσία, απότη Ν∆-, ξαφνικά αποσύρει τη διαδικασίαπου η ίδια άνοιξε. Επιπλέον, η κ. Γεννη-ματά ζητά άμεσα εκλογές, δηλαδή μάςλέει ότι αυτή την ώρα, λίγο πριν κλείσειη τέταρτη αξιολόγηση και φθάσουμεστις 21 Ιουνίου, όπου θα κριθεί η συνο-λική συμφωνία, να μπούμε σε προεκλο-γική περίοδο. Νομίζω ότι αυτό δείχνεισύγχυση και πανικό. Προφανώς από τηνέλλειψη στρατηγικής, με ποια πλευρά θαπάει και ποια θ΄ αφήσει. Εννοώ αν θαπάει σε μια προοδευτική κατεύθυνση ήθα επαναλάβει το πείραμα Ν∆ – ΠΑΣΟΚ,ως φάρσα πλέον στη νέα εποχή. Εμφανί-ζεται, όμως, και μια ενδιαφέρουσα κινη-τικότητα, την οποία παρακολουθούμε ναεξελίσσεται τις τελευταίες μέρες. Θυ-μίζω τις δηλώσεις του κ. ∆ανέλη, του κ.Ραγκούση, τοποθετήσεις διανοουμένωντου ευρύτερου κεντρώου - σοσιαλδημο-

κρατικού χώρου, όπως ο πανεπιστημια-κός κ. Μαραντζίδης, ο γνωστός κοινω-νιολόγος Νίκος Μουζέλης, ο συνταγμα-τολόγος κ. Σωτηρέλης κ.ά. Θα έλεγα ότιέχουν φέρει ένα βέρτιγγο στην ηγεσίατου ΚΙΝΑΛ, που αντιλαμβάνεται αυτήτην κατάσταση και αντανακλάται καιστις όποιες εκτιμήσεις γίνονται στηνεκλογική επιρροή. Η περίφημη τρίτη δύ-ναμη που θα διεμβόλιζε το δικομματισμόκτλ, δεν κερδίζει έδαφος. Αντίθετα, συρ-ρικνώνεται. Εμείς οφείλουμε να κρατάμεανοιχτούς τους δίαυλους επικοινωνίαςμε τον ευρύτερο χώρο του Κέντρου –δενπρέπει να περιοριζόμαστε σε μια μόνοπολιτική έκφρασή του– ο οποίος είναικρίσιμος. Και πρέπει να πιέζουμε για τημετατόπισή του σ’ αυτό που είναι ο φυ-σικός τους χώρος, τους το είπε και οπρόεδρος των Σοσιαλιστών στο Ευρω-κοινοβούλιο, τη συνεργασία με τις προ-οδευτικές δυνάμεις και την Αριστερά.

Κρίσιμες μέρες

Τίθεται το ερώτημα τι θα γίνει τελικά

με τα ψηφισμένα μέτρα, ιδίως την περι-

κοπή συντάξεων. Εν τω μεταξύ η Ν∆ πιέ-

ζει πολύ σ’ αυτό το θέμα και θα συνεχί-

σει. Πώς απαντά η κυβέρνηση;

Νομίζω, πριν φθάσουμε να συζητάμεπώς ακριβώς θα αντιμετωπίσουμε έναψηφισμένο πακέτο -έχει μέτρα και αντί-μετρα- έχουμε μπροστά μας κρίσιμεςμέρες και ώρες, προκειμένου να φθά-σουμε, 21 Ιουνίου, στην τελική συμφω-νία. Όλη η προσπάθεια, ανάλογα με τορόλο του καθενός, πρέπει να είναιστραμμένη στο να μην χαθεί ούτε έναλεπτό προκειμένου να κλείσει κατά τονκαλύτερο δυνατό τρόπο η διαπραγμά-τευση, η ρύθμιση του χρέους και το κα-θεστώς της περιόδου «μετά». Αναμφί-βολα υπάρχουν δυσκολίες και παγίδες,πράγματα που μπορούμε να επηρεά-σουμε και άλλα που ξεφεύγουν από μας.Πχ, ποια θα είναι η στάση του ∆ΝΤ αυτήτην περίοδο θα το δούμε στη πράξη.Όσοι βιάζονται να μιλήσουν για το πα-κέτο μέτρων 2019 – 2020 ξεχνούν και ταψηφισμένα αντίμετρα, αλλά και ότι αυτάήταν συμβιβασμοί για να μείνει το ∆ΝΤ.∆ιότι η στάση και η παρουσία ή απουσίατου ∆ΝΤ θα επηρεάσει σημαντικά το πώςακριβώς θα χειριστούμε αυτό το θέμα.Βεβαίως, στην ώρα του, νομίζω, όχι ενείδει κλεισίματος του ματιού και υπό-σχεσης, αλλά πολύ καθαρά και με ειλι-κρίνεια απέναντι στο λαό, ανάλογα καιμε την πορεία της οικονομίας, να αναζη-τήσουμε, στον κατάλληλο χρόνο, τη δια-δικασία επανεξέτασης πλευρών των δε-σμεύσεών μας. Η Ν∆ ξεδιπλώνει μιαστρατηγική να μιλά καθημερινά για τοκόψιμο των συντάξεων, χωρίς να λέει τιθα κάνει η ίδια ή τι θα έκανε αν ήταν κυ-βέρνηση με ένα τέτοιο δεδομένο. Τοκάνει αυτό όχι για να επαναφέρει τιςσυντάξεις, αν αναλάβει κυβερνητική ευ-θύνη, αλλά για να κρύψει την τρομα-κτική περικοπή των συνταξιουχικών δι-καιωμάτων και την αποδιοργάνωση τουδημόσιου ασφαλιστικού συστήματος επίτων ημερών της με σχέδιο τη μαζικήστροφή στην ιδιωτική ασφάλιση. Το ότιέχουμε σήμερα ένα δημόσιο σύστημα μεενιαίους κανόνες και για πρώτη φοράπλεονασματικούς προϋπολογισμούς,είναι μια σταθερά που δεν μπορεί να αμ-φισβητηθεί.

•

Σεπραγ-ματικόπανικόβρίσκε-ται ηΝ∆, κα-θώς αν-τιλαμ-

βάνεται, πλέον, ότιφθάνουμε έστω με αν-τιφάσεις και δυσκολίεςπραγματικά στο τέλοςτου προγράμματος,ενώ ταυτόχρονα τρέ-μει τις διεργασίες στοεσωτερικό της καιστον ευρύτερο χώροτης δεξιάς, οι οποίεςπια, θα έλεγε κανείς,δεν «μαζεύονται» εύ-κολα.

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΜΑΝΤΑ, ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Η Ν∆ βρίσκεταισε πραγματικό πανικό


Τη συνέντευξη πήρανοι Μπάμπης Γεωργούλαςκαι Παύλος Κλαυδιανός

Το τελευταίο διάστημα δυνάμεις απότον ευρύτερο χώρο του Κέντρου, κυρίωςδιανοούμενοι, θέτουν το ζήτημα της επα-νεξέτασης της στάσης τους έναντι τηςκυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Η συ-ζήτηση, μάλιστα, προχωρεί και στο άλλοσκέλος: τι κόμμα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ; ΄Εχειεπέλθει ή όχι η σοσιαλδημοκρατικοποί-ησή του; Ας τα δούμε, λοιπόν, όλα αυτά.

Το θέμα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον,γιατί βρισκόμαστε, νομίζω, σε μεταίχμιο.Θα μου επιτρέψετε να αρχίσω κάπωςιστορικά. Εμείς, ως ριζοσπαστική Αρι-στερά, ξεκινήσαμε με μια βασική διαί-ρεση: επανάσταση ή μεταρρύθμιση; Στοδίλημμα αυτό, τουλάχιστον η ανανεω-τική αριστερά, πρόσθεσε ότι η επανά-σταση δεν είναι «στιγμιαία» κοινωνικήπράξη. Ο δρόμος που οδηγεί στο σοσια-λισμό είναι δημοκρατικός, μακροχρό-νιος, με ρήξεις και τομές. Αυτά μας κρά-τησαν και μας έφτιαξαν ως ριζοσπα-στική αριστερά, με όλες τις διαφωνίες ήεντάσεις μεταξύ μας. Εκεί όπου βρεθή-καμε πίσω από τις ανάγκες των καιρών,είναι ότι μετά το 1989, με την επικρά-τηση του νεοφιλελευθερισμού και την«ένταξη» της επίσημης σοσιαλδημοκρα-τίας στο νεοφιλελευθερισμό, η ριζοσπα-στική αριστερά κρατάει μεν την κατα-γωγή της, αλλά ταυτόχρονα αναλαμβάνειστην πράξη τα καθήκοντα της ιστορικήςσοσιαλδημοκρατίας. Αν δεις τα δικά μαςπρογράμματα, από το 1990 και μετά,αυτά δεν είναι προγράμματα ριζοσπαστι-κών ρήξεων αλλά άμυνας απέναντι στηνεπίθεση του νεοφιλελευθερισμού στοκοινωνικό κράτος και τα συναφή. Άραπαίζαμε κατ’ ουσίαν αμυντικό ρόλο υπο-στηρίζοντας περίπου όσα διακήρυσσε ησοσιαλδημοκρατία πιο πριν. Έτσι φτά-

νουμε στο σημείο όπου προτείνουμε καιδιεκδικούμε μέτρα προστασίας του κοι-νωνικού κράτους, που κάποτε για μαςφαίνονταν ίσως ρεφορμιστικά, αλλά γιατους πολιτικούς αντιπάλους μας αντιμε-τωπίζονται σήμερα ως επαναστατικέςπροτάσεις και μάλιστα ακραίες. Γι’ αυτόη νεοφιλελεύθερη δεξιά, αλλά και η σο-σιαλδημοκρατία μαζί της, μας καταδικά-ζει σαν σοβιετικούς, τελευταίους υπο-στηρικτές του κρατισμού κτλ. Τα ζητή-ματα αυτά ίσως δεν τα έχουμε καταλάβειστο βάθος που απαιτούν.

Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι μετάτο 2015, μετά από τη διαπραγμάτευση,μετά το δημοψήφισμα και την επανε-κλογή μας, πολύ αχνά στην αρχή, κάπωςπιο έντονα αργότερα, η σοσιαλδημοκρα-τία αρχίζει και παίρνει κάποιες αποστά-σεις από τον νεοφιλελευθερισμό. Καιεκεί είναι σαν να ακολουθεί εμάς. ∆η-λαδή, η στήριξη στον Τσίπρα από διά-φορες σοσιαλδημοκρατικές δυνάμειςμοιάζει σαν να τις κάνει να βρίσκουν άλ-λοθι για να πουν στους εαυτούς τους ότιπρέπει και εμείς κάπως να εναντιωθούμεστη λιτότητα. Αυτή η αργή στροφή,δειλή έστω, της ευρωπαϊκής σοσιαλδη-μοκρατίας αποτελεί επιτυχία του ΣΥ-ΡΙΖΑ. Αυτές οι εξελίξεις δεν έχουν φτά-σει ακόμα εδώ. Εκείνοι που διεκδικούντο όνομα της σοσιαλδημοκρατίας, έχουνενταχθεί πλήρως στα μνημόνια, στη νεο-φιλελεύθερη γραμμή. Ο ΣΥΡΙΖΑ για αυ-τούς είναι ο παρείσακτος, που ήλθε ναχαλάσει τους παγιωμένους για δεκαετίεςόρους αναπαραγωγής του δικομματι-σμού.

Ο οποίος έκανε μια ιστορική υπεξαί-

ρεση, κατά την ηγεσία της ∆ΗΣΥ.

Η υπεξαίρεση αφορά την κυβερνητικήεξουσία και μάλιστα με την πολύ στενήέννοια. ∆ηλαδή, αν κρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑμια τετραετία και μια άλλη ακόμη, τότεόλα τα βάθρα αναπαραγωγής του πολιτι-κού συστήματος καταρρέουν. Και μπρο-στά στον κίνδυνο αυτό, που αφορά ενπολλοίς τη μεσαία διαπλοκή όχι μόνοτην υψηλή, τότε, λένε, ζήτω που καή-καμε. Αντίστροφα, τίθεται στον ΣΥΡΙΖΑτο ερώτημα: θα δημιουργήσει «νέα τζά-κια», θα πασοκοποιηθεί ή θα σπάσει τηδιαπλοκή και τους μηχανισμούς αναπα-ραγωγής της; Πιστεύω ότι αυτό είναι βα-σικό ζήτημα για μας.

Σε αυτή τη γενική λογική εντάσσον-ται, πιστεύω, διάφορα πολύ πρόσφαταγεγονότα: η τοποθέτηση Μαραντζίδη, οιπρωτοβουλίες Ραγκούση, οι διαφορο-ποιήσεις στο Κίνημα Αλλαγής συνιστούναπαρχή της παραδοχής ότι ο ΣΥΡΙΖΑήλθε για να μείνει. Άρα, δεν έχει πλέοννόημα η κάθετη αντιπαράθεση σε όλα.Αρχίζει, δηλαδή, μια νέα σελίδα, όπουπαύει ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι απολύτως απο-μονωμένος, όπως ήταν μέχρι σήμερα.Πιστεύω ότι άρχισε μια αργή στροφή,

που ενισχύεται από την Ευρώπη. Όπωςενισχύεται η θέση του ΣΥΡΙΖΑ και από ταγεωστρατηγικά δεδομένα γύρω και απότη σχετική σταθερότητα που δείχνει ηΕλλάδα, διατηρώντας καλές σχέσειςλίγο – πολύ με όλους: από τους Άραβες,το Ισραήλ και το Ιράν, μέχρι την Κίνα, τηΡωσία, την Αμερική και την Ευρώπη.Όλοι οι παγκόσμιοι παίκτες θέλουναυτή τη σταθερότητα. Και κάποιοι εδώέχουν αρχίσει να βλέπουν αυτές τις εξε-λίξεις. Με άλλα λόγια, ότι είναι αυτοκα-ταστροφικό και γι’ αυτούς ως πολιτικέςδυνάμεις να έχουν μονίμως ανένδοτο μέ-τωπο εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ σε όλα ανε-ξαιρέτως τα επίπεδα και σε όλα τα θέ-ματα. Μέχρι γελοιότητας κάποιες φορές.

Τι ακριβώς έχει αλλάξει;

Γι’ αυτό και η αντίφαση αυτή αναδείχ-

θηκε και τέθηκε για συζήτηση από τους

διανοούμενους, κυρίως, του χώρου του

Κέντρου.

Αρχίζει από τους διανοούμενους,αλλά επειδή ο Ν. Μαραντζίδης ήταν, αςτο πούμε έτσι, εμβληματικός διανοούμε-νος της δεξιάς, σιγά – σιγά περνά και σεδιαφοροποιήσεις στους πολιτικούς. ΟΘεοδωράκης, πχ, έχει κάνει μια εμφανήστροφή ως προς την αντιμετώπιση τουΣΥΡΙΖΑ, που τον λοιδορούσε μέχρι σή-μερα από το πρωί έως το βράδυ. Λιγό-τερο ίσως ευθέως ο Θεοχαρόπουλος της∆ΗΜΑΡ ή το ΚΙ∆ΗΣΟ. Αλλά και εντόςτου σκληρού κομματιού του ΠΑΣΟΚ αρ-χίζουν και υπάρχουν επανατοποθετή-σεις. Είναι εμφανής, αντίθετα, η αντι-στροφή τής Γεννηματά, που ενώ τη μιαστιγμή προτείνει μίνιμουμ συνταγματικήαναθεώρηση, έρχεται λίγο μετά να ζητή-σει εκλογές εδώ και τώρα.

Αυτό το φαινόμενο που περιγράφεις

μετά την υπογραφή της συμφωνίας εξό-

δου από το πρόγραμμα, αν είναι έστω

και μέτρια, θα ενταθεί, μάλλον.

Βεβαίως θα ενταθεί. Είναι χαρακτηρι-στική η ψηφοφορία της Τετάρτης. Τορήγμα έφθασε και στη Ν∆. ∆ηλαδή, αρ-χίζουν να αλλάζουν οι πολιτικοί μας αν-τίπαλοι αναπροσαρμόζοντας την τα-κτική τους, επειδή κατανοούν ότι ο ΣΥ-ΡΙΖΑ ήλθε για να μείνει. Τώρα συνειδη-τοποιούν ότι τέλειωσε η ιστορία της πα-ρένθεσης. Ήδη στη Ν∆ ο Κ. Μητσοτάκηςαποσταθεροποιείται και από τα αριστεράτου και απ΄ τα δεξιά του.

∆εν είναι, εύκολο, πάντως γι’ αυτές τις

δυνάμεις να βρουν μια αντίπαλη γραμμή

σ’ αυτή του ΣΥΡΙΖΑ.

Υπό μία έννοια η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑείναι σήμερα οιονεί μονόδρομος στοπλαίσιο της Ευρώπης. Μιλώντας πρό-χειρα δεν φαίνεται να υπάρχει αντίπαλοαφήγημα, πλην βεβαίως του ακραίου νε-οφιλελευθερισμού που πρεσβεύει ο Μη-τσοτάκης.

Αυτό περνά και στην κοινωνία κατά τη

γνώμη σου;

Η κοινωνία πιστεύω ότι καταλαβαίνει,σε γενικές γραμμές, όλα τα παραπάνω.Ίσως παραμένει καχύποπτη απέναντιστον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ταυτοχρόνως δεν πι-στεύω ότι θέλει να απαλλαγεί από τονΣΥΡΙΖΑ και να μπει σε νέες περιπέτειες.Και αυτό παθητικά, όχι ενεργητικά ωςκίνημα, φαίνεται να το δείχνει με ταλευκά των δημοσκοπήσεων.

Γιατί ο Μαραντζίδης καταφεύγει στο

επιχείρημα, για να στηρίξει την πολιτική

θέση του, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ γίνεται σοσιαλ-

δημοκρατία; Είναι σαν να λέει: ο ΣΥΡΙΖΑ

ήλθε για να μείνει και καταλαμβάνει τον

χώρο μιας από τις παραδοσιακές ευρω-

παϊκές πολιτικές οικογένειες. Ο Βενιζέ-

λος ύστερα γιατί το βλέπει σαν κατά-

ληψη ενός χώρου; Συμβαίνει αυτό ή κάτι

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε να χαλά σαναπαραγωγής του δικ

Από το 1990 παίζαμεκατ’ ουσίαν αμυντικόρόλο υποστηρίζονταςπερίπου όσα διακήρυσ-σε η σοσιαλδημοκρατίαπιο πριν. Προτείνουμεκαι διεκδικούμε μέτραπροστασίας του κοινω-νικού κράτους, που κά-ποτε μας φαίνοντανίσως ρεφορμιστικά,αλλά για τους πολιτι-κούς αντιπάλους μαςαντιμετωπίζονται σή-μερα ως επαναστατι-κές προτάσεις

“

ΣΥΝΕΝΤΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΕΙ∆Η ΜΠΑΛΤΑ, ΟΜΟΤΙΜΟ

Φαίνεται πως κάτι αρχίζει να αλλάζει στη στάση ορισμένων πολιτικώνδυνάμεων απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση. Αυτές έχουν αλλάξειτην οπτική τους ή κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ τις προσεγγίζουν; Τι είναι εκείνοπου αλλάζει στην πραγματικότητα και ποια είναι τα στοιχεία που οφείλεινα διατηρήσει και να τονώσει σε αυτές τις συνθήκες ένα κόμμα τηςριζοσπαστικής αριστεράς;


που είπες εσύ προηγουμένως, ότι έρχε-

ται μια δύναμη και ασκεί καθήκοντα που

δεν είναι τα συνήθη γι’ αυτή;

Ο Μαραντζίδης, καταρχάς, το χρειάζε-ται διότι γι’ αυτόν, ιδεολογικά, είναινίκη. ∆ηλαδή, ηττήθηκε η ριζοσπαστικήαριστερά, γίνεται σοσιαλδημοκρατία,αυτή είναι νόμιμη πολιτική οικογένεια,άρα μπορώ να συνεννοηθώ εγώ μαζί της.Ο Βενιζέλος, όμως, το προσεγγίζει αλ-λιώς. Σου λέει, πώς μου στερείς εμένα τοπαραδοσιακό μου όνομα –ή ένα απ’αυτά– και άρα, λέει, εγώ νέμομαι τονχώρο αυτό και δεν με νοιάζει να νικήσωτην «παραδοσιακή» αριστερά ιδεολο-γικά. Μου αρκεί να την περιθωριοποι-ήσω πολιτικά. Το ερώτημα για εμάς είναιπού διαφέρουμε από τη σοσιαλδημοκρα-τία σήμερα;

∆ύο απειλές για τον ΣΥΡΙΖΑ

Όλη αυτή η κατάσταση, όμως, που

διαμορφώνεται δεν εμπεριέχει έναν κίν-

δυνο και για την κυβέρνηση και για τον

ΣΥΡΙΖΑ, να εθισθεί σε μια πολιτική, στην

πράξη, που δεν τον αντιπροσωπεύει,

αποκλίνει από την ταυτότητά του;

Η στρατηγική ενάντια στον ΣΥΡΙΖΑ,από την αρχή, είχε δύο διαστάσεις. Η μιαήταν η αντιπαράθεση και όλα αυτά πουείπαμε έως εδώ. Η άλλη διάσταση ήταναυτή της αφομοίωσης. ∆ηλαδή, αν ο ΣΥ-ΡΙΖΑ φτάσει να αντικαταστήσει τον ένανπόλο του παλιού δικομματισμού μετρόπο ανώδυνο για το όλο «σύστημα»,έχει καλώς. Η στρατηγική τής αφομοί-ωσης ξεδιπλώνεται όχι στο εμφανές πο-λιτικό επίπεδο, αλλά στο μη εμφανές.Στο πώς λειτουργούν οι οργανισμοί, ανσυνεχίζει ή όχι η διαπλοκή μεσαίαςτάξης, αν βολεύονται περίπου όπως πρινοι «ημέτεροι», ακόμη και αν ο ΣΥΡΙΖΑφτιάξει και καναδυό νέα τζάκια, τότεούτε γάτα ούτε ζημιά. Αυτός ο κίνδυνοςείναι υπαρκτός. Το να εθισθεί, όπωςλέτε, ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια τέτοια προοπτική.Και υπάρχει κίνδυνος ακριβώς γιατίαυτή η στρατηγική δούλευε υπογείως.

Το πρόβλημα της αλλοίωσης δεν μπο-

ρεί να προκύψει και από το γεγονός ότι

επί μακρύ, σχετικά, χρονικό διάστημα

είσαι υποχρεωμένος να λειτουργείς μ’

αυτή την πολιτική που δεν είναι δική

σου; Ότι σε προσλαμβάνει η κοινωνία, ο

κομματικός σου κορμός, σαν κόμμα που

τείνει να γίνει ο νέος φορέας του παλιού

δικομματισμού;

Πρέπει να μιλήσουμε αναλυτικά στοκόμμα για την εμπειρία της διακυβέρνη-σης. Τι προβλήματα συναντήσαμε, πώςπροσπαθήσαμε να τα αντιμετωπίσουμε,τι ζητήματα προέκυψαν για τη σχέσηκόμματος και κυβέρνησης. Όλοι συναι-νούν ότι αυτό είναι σημαντικό, αλλά δεντο κάνουμε. Έχουμε τριάμισι χρόνια,ζωή να ’χουμε, κυβερνητικής εμπειρίαςριζοσπαστικής Αριστεράς στο κέντροτης Ευρώπης. Την εμπειρία αυτή πώς θατη μάθει ο Γάλλος, ο Ισπανός, ο Πορτο-γάλος; Για να μην μιλήσουμε για τα ίδιατα μέλη του κόμματος.

Τα απαραίτητα αντισώματα

Αυτό, ουσιαστικά, είναι μια πλευρά

του πώς (δεν) λειτουργεί το κόμμα όταν

είναι υποχρεωμένο να έχει την κυβέρ-νηση υπό αντίξοες συνθήκες, δηλαδή ενμέσω ποικίλων κινδύνων. Πώς φτιάχνειαντισώματα; Πώς οργανώνουμε ιδίωςτην ιδεολογική μας δουλειά;

Αυτό που κάνουμε εμείς τώρα, ανάγε-ται σε εμπειροτεχνία. Αλλά όλοι αισθα-νόμαστε την ανάγκη να συζητήσουμε ιδε-ολογικά και στρατηγικά. Το ερώτηματων «αντισωμάτων» με έχει απασχολήσειπολύ και για καιρό. Προσπαθώ να απαν-τήσω ξεκινώντας από το ότι εξακολουθώνα θεωρώ τον εαυτό μου κομμουνιστή.Να προσβλέπω, δηλαδή, στην αταξικήκοινωνία και σε έναν δημοκρατικό σο-σιαλισμό στην κλίμακα της Ευρώπης.Πώς το αναλύω; Να δούμε τον κομμου-νισμό ως το καθεστώς όπου επικρατεί ηκαθολική δικαιοσύνη, όπου συνδέεται ηελευθερία και η ισότητα. Και το λέωαυτό γιατί ελευθερία και ισότητα βρί-σκονται κάποιες φορές σε ένταση. Όλοιοφείλουμε μεν να είμαστε ίσοι έναντι τουνόμου, αλλά αυτό δεν καλύπτει πάντοτετην ιδιαιτερότητα του καθενός ή της κα-θεμίας, την ελεύθερη ανάπτυξη της προ-σωπικότητάς του. Και έτσι κάποιεςφορές η ισότητα οδηγεί στην αδικία. Εί-δαμε πρόσφατα πως το αίτημα της ελευ-

θερίας πιέζει το νόμο και τον οδηγεί στονα διευρυνθεί και να ανοίξει νέα πεδίανόμιμης ελευθερίας. Όπως π.χ. στο σύμ-φωνο συμβίωσης. Η καθολική δικαιο-σύνη είναι ο ορίζοντας που αίρει τέτοιεςεντάσεις. Άρα, αν θεωρήσουμε πως οκομμουνισμός ταυτίζεται με την καθο-λική δικαιοσύνη, τότε αυτή είναι όντωςτο καθεστώς που συνδυάζει ισότητα καιελευθερία. Άλλωστε όλοι διαθέτουμε το«κοινό περί δικαίου αίσθημα», πράγμαπου μας οδηγεί να πούμε ότι ο κομμου-νισμός συνιστά μια εγγενή τάση των κοι-νωνιών. Και αυτό μπορεί να φτιάξειμπούσουλα της δράσης μας: να πολι-τεύεσαι συνολικά με γνώμονα την καθο-λική δικαιοσύνη. Και εδώ συνδέονταιπολλά. Και όσα κάνουμε για τους οικο-νομικά ασθενέστερους και όσα προ-ωθούμε για τα «δικαιώματα» και το πώςαντιμετωπίζουμε παγιωμένες κοινωνικάλειτουργίες ή αντιλήψεις και τι ήθος(αλλά και ύφος) εξουσίας ασκούμε. Καιαυτά μπορούν να συσπειρώσουν πραγ-ματικά τον κόσμο και να διευρύνουν εν-τυπωσιακά την επιρροή μας.

Ξεκίνησες λέγοντας «εξακολουθώ να

θεωρώ τον εαυτό μου κομμουνιστή». Σή-

μερα όμως ασκείς μια άλλη πολιτική.

Πώς μπορείς να στηρίξεις αυτή την υπό-θεση απέναντι σε κάποιους που θα σουπουν ότι τα λες αυτά για να περνά η ώρα.

Ζούμε στο καπιταλιστικό σύστημα, νε-οφιλελεύθερης κεντρικής κατεύθυνσηςμε κυρίαρχο το χρηματοπιστωτικό κεφά-λαιο και χίλιους γεωπολιτικούς κινδύ-νους στον ορίζοντα. Οι συσχετισμοί δυ-νάμεων στο κοινωνικό και πολιτικό επί-πεδο δεν επιτρέπουν να θίξεις τα βάθρατης εξουσίας. Μπορείς, ωστόσο, να αρ-χίσεις με τον κόσμο που συσπειρώνεταιμε τους τρόπους που έλεγα, ώστε όποτεδημιουργηθούν οι όροι, για τους οποίουςεργάζεσαι ήδη, όποτε οι σχετικοί συσχε-τισμοί το επιτρέψουν να μπορείς να προ-χωρήσεις σε αλλαγές, που αρχίζουν νακλονίζουν τέτοια βάθρα.

Έτσι φτάνουμε, πάλι, στον πόλεμο θέ-σεων στην ακραία του μάλιστα μορφή.

Ναι, πόλεμος θέσεων. Άρα, μ’ αυτή τηλογική δεν υπάρχει η έννοια «απογοη-τεύομαι και τα παρατάω». Μπορείς ναχάνεις μάχες, αλλά οι δυνάμεις σου είναιακόμη εδώ και συνεχίζουν. Αυτό, άλλω-στε, σημαίνει ότι η κομμουνιστική προ-οπτική είναι εγγενής, δηλαδή μόνιμητάση των κοινωνιών.

•

ά σει τους όρουςκ ομματισμού

Αυτό, όμως, που περιγράφεις χρειάζεται έναν οργανισμό,που πρέπει να αντέχει. Πάμε δηλαδή στο κόμμα.

Ναι, στο κόμμα. Θέλουμε έναν οργανισμό δομημένο σ’ αυτήτη λογική, με εσωτερικές σχέσεις που να αντέχουν σ’ αυτή τηλογική. Θα ’λεγα ότι οι γενικές αρχές, όπως αδελφοσύνη, αλλη-λεγγύη, ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, είναι αυτές που οφεί-λουν να διέπουν κάθε πλευρά της λειτουργίας του κόμματος.Ουσιαστικά και όχι τυπικά. Αισθάνεσαι ότι λειτουργεί η έννοιατης δικαιοσύνης στο κόμμα, ότι έχουμε γνήσια αλληλεγγύη με-ταξύ μας, όπως είχαμε π.χ. στη δικτατορία, όπου κανείς δεν ρω-τούσε σε ποια «συνιστώσα» της Αριστεράς ανήκε ο διπλανόςτου; Αν αυτές τις αρχές τις ενσωματώσουμε σε μια καθημερινήκουλτούρα, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε. Ελπίζω ότι δενχρειάζεται να ξαναπάμε σε δικτατορία για να τις ανακτήσουμε.

Σε ανησυχεί κάτι, σημαντικά αρνητικό, που βλέπεις να υπάρ-χει στο κόμμα και την κυβέρνηση;

Θα σας απαντήσω έμμεσα. Το ένα είναι ότι προφανώς υπάρ-χουν πάρα πολλά πράγματα που μπορούμε να διορθώσουμε καινα αλλάξουμε. Το ερώτημά μου όμως εδώ είναι το εξής: ανα-πολώ κάποιες φορές που ήμασταν στην αντιπολίτευση, τηνεποχή του Πολίτη, για παράδειγμα, όπου μπορούσες να γράφειςό,τι θέλεις χωρίς να μετράς το ΄΄πολιτικό κόστος΄΄. Το κόμμα

μας είναι καταστατικά γενναιόδωρο απέναντι στη δημόσια έκ-φραση της διαφωνίας. Αλλά τώρα η δημόσια διαφωνία ενέχειπάντα τον κίνδυνο να την εκμεταλλευτεί η αντιπολίτευση καινα αρχίσει τα δικά της. Άρα βρίσκομαι μονίμως σε κάποια δυ-σκολία ως προς το πώς θα προσδιορίσω το στίγμα μου σε μιαπολιτική συγκυρία, ώστε από τη μια μεριά να μην φανώ ανοή-τως αντιπολιτευόμενος και δώσω λαβή για διάφορα, και απότην άλλη να μην υπονοήσω, έστω διά της σιωπής μου, πως ό,τικάνει η κυβέρνηση είναι έτσι ή αλλιώς καλώς καμωμένο. ∆ενείναι εύκολο.

Τις δυσκολίες που έχουμε και εμείς εδώ στην «Εποχή» μάςπεριγράφεις …

Ναι, δεν είναι εύκολο. Αλλά αυτή τη δυσκολία μπορούμε νατην αντιμετωπίζουμε αν το κόμμα λειτουργεί ως κόμμα κανο-νικά. Σε ένα όργανο μπορείς να μιλήσεις ανοιχτά, να ασκήσειςτην κριτική σου, με σεβασμό στους συντρόφους, χωρίς τονφόβο να πάνε αύριο όσα πεις στα μπλογκ και στον Τύπο. Αν, λοι-πόν, λειτουργήσει ένα κόμμα συλλογικά μ’ αυτή την έννοια, σιγά– σιγά αρχίζει να αίρεται αυτού του είδους το πρόβλημα και θαμπορεί και η κυβέρνηση να ακούσει. Ένα κόμμα που λειτουργείέτσι, μπορεί όντως να πείσει, με αμοιβαία γόνιμους τρόπους,την κυβέρνηση να αλλάξει όσα πρέπει να αλλάξουν.

•

Ένα κόμμα που να αντέχει

ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΤΟ ΕΜΠ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΣΥΡΙΖΑ

Πρέπει να μιλήσουμεαναλυτικά στο κόμμαγια την εμπειρία τηςδιακυβέρνησης. Τιπροβλήματασυναντήσαμε, πώςπροσπαθήσαμε να τααντιμετωπίσουμε, τιζητήματα προέκυψανγια τη σχέση κόμματοςκαι κυβέρνησης. Όλοισυναινούν ότι αυτό είναισημαντικό, αλλά δεν τοκάνουμε, παρότι έχουμετριάμισι χρόνιακυβερνητικήςεμπειρίας

“


Του Γιώργου Μπουγελέκα*

ΟΣΥΡΙΖΑ δεν έχει πολιτικές συμ-μαχίες που να εδράζονται στοι-χειωδώς σε ιδεολογικές τομές

στρατηγικών στόχων. Αντίθετα, υποστη-ρίζεται κοινοβουλευτικά από μια πλει-οψηφία που βασίζεται σε μια σύμπραξηανάγκης με μια πολιτική δύναμη, πουαπέχει παρασάγγας από τις θεωρητικέςτου καταβολές και παραδόσεις.

Παρά την ειλικρινή συμπεριφορά τωνσυμμάχων, εν τούτοις η αταίριαστη μετις αριστερές παραδόσεις πραγματικό-τητα της συγκυβέρνησης δύσκολα κρύ-βεται. Πολλές κοινοβουλευτικές πρωτο-βουλίες του ΣΥΡΙΖΑ είτε στηρίχτηκανκαι έγιναν νόμοι του ελληνικού κράτουςαπό αντιπολιτευτικές δυνάμεις, είτε πα-ραμένουν στα υπουργικά συρτάρια λόγωαδυναμίας συγκρότησης κοινοβουλευτι-κής πλειοψηφίας στα συγκεκριμένα ζη-τήματα.

Οι κοινωνικές συμμαχίεςσε δοκιμασία

Από πού, όμως, άντλησε τότε αυτήντην εκλογική επιρροή που τον ανέδειξεπρώτο κόμμα σε τρεις εκλογικές αναμε-τρήσεις και, κυρίως, πώς κατάφερε πα-ρόλα αυτά να είναι η μακροβιότερη κυ-βέρνηση των μνημονιακών χρόνων;

Ο ΣΥΡΙΖΑ -κατά τον γράφοντα- στή-

ριξε την εκλογική έκρηξη της πολιτικήςτου επιρροής αποκλειστικά στις κοινω-νικές του συμμαχίες.

Στους μισθωτούς του δημόσιου και τουιδιωτικού τομέα, στους διαθέσιμους εκ-παιδευτικούς του τότε υπουργού της Ν∆Κ. Μητσοτάκη, στους συνταξιούχους,στους ιδιωτικούς και στους αναπληρω-τές εκπαιδευτικούς, στους μικρούς καιμεσαίους επιχειρηματίες, στους δοκιμα-ζόμενους αγρότες, στους γονείς των μα-θητών και μαθητριών, αλλά και των πτυ-χιούχων που εγκατέλειψαν την πατρίδααναζητώντας μια καλύτερη τύχη στοεξωτερικό.

Σήμερα υπό το βάρος των μνημονια-κών απαιτήσεων, αλλά και των αναπό-φευκτων για κάθε κυβέρνηση σφαλμά-των και αδυναμιών, οι κοινωνικές μαςσυμμαχίες δοκιμάζονται. Και εδώ προ-βάλλει αμείλικτο το ερώτημα: Ποιος θαέπρεπε και θα μπορούσε να είναι ορόλος του κόμματος στη διατήρηση,αλλά και στην ανάπτυξη αυτών καιάλλων κοινωνικών συμμαχιών;

Η βασική απάντηση εκτιμώ πως βρί-σκεται πριν απ’ όλα στη συνεδριακή μαςαπόφαση: «Οι οργανώσεις του κόμματοςκαι τα όργανά του πρέπει να αποκτήσουνκαθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωσητου πλαισίου της κυβερνητικής πολιτι-κής σε κάθε πτυχή της. Έτσι, θα μπορέ-σουν να στηρίζουν αποτελεσματικά τηνκυβέρνηση, να την τροφοδοτούν με τα

αιτήματα της κοινωνίας, να την κρίνουνκαι να διορθώνουν, ως «αριστερή συνεί-δηση», λάθη και αστοχίες».

Η ανάγκη αυτόνομης πορείας

Όμως για να είναι δυνατή η επιτέλεσηαυτού του ρόλου, που το συνέδριο περι-γράφει, προαπαιτείται η αυτόνομη πο-ρεία του κόμματος και των στελεχών τουαπό την κυβερνητική δραστηριότητα.∆εν είναι δυνατόν τα ίδια πρόσωπα νασυμμετέχουν θεσμικά στο στενό πυρήνακυβερνητικών επιτελείων και ταυτό-χρονα να δρουν ως κομματικά στελέχηκαι μάλιστα στον ίδιο τομέα δράσης κυ-βέρνησης και κόμματος. Πώς θα μπορέ-σει το κόμμα να παίξει το ρόλο του ωςαυτόνομη δύναμη στήριξης, αλλά καιαναγκαίου ελέγχου όταν τα ίδια πρό-σωπα καλούνται να ενσαρκώσουν ταυτό-χρονα και τους δύο ρόλους;

Το φαινόμενο το τελευταίο διάστημαέχει πάρει διαστάσεις και αν δεν αναχαι-τιστεί από τις κομματικές μας δομές, θαεπιδράσει παραλυτικά τόσο για το κόμμαόσο και για την κυβέρνηση.

Σε γενικές γραμμές το οργανωτικόμοντέλο μιας αριστερής οργάνωσης θαπρέπει να περιλαμβάνει την απεμπλοκήαπό την αντίληψη της μονολιθικότητας,την υιοθέτηση μορφών άμεσης δημο-κρατίας με αιρετούς και τακτικά εναλ-λασσόμενους αντιπροσώπους, την πα-

γιωμένη αναγνώριση των τάσεων, τη δη-μοσιοποίηση των απόψεων της μειοψη-φίας, την πληροφόρηση και τη θεωρη-τική κατάρτιση των μελών σε όλα τα επί-πεδα.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να εξεταστείκαι η μέθοδος που σχετίζεται με τις δια-δικασίες λήψης υπουργικών αποφά-σεων. Και επιβάλλεται να γίνει, διότι οτρόπος που λαμβάνονται αυτές συμβάλ-λουν στην πρόσληψη μιας ματαιότηταςσυμμετοχής στη ζωή του κόμματος σαναποτέλεσμα της απαξίωσης όλων εκεί-νων των θέσεων που συνδιαμορφώσαμεστα τμήματα, στις νομαρχιακές επιτρο-πές και στις οργανώσεις μελών του κόμ-ματος με μεγάλο κόπο και προσπάθειατις τελευταίες δεκαετίες. Και αυτά γρά-φονται έχοντας συνυπολογίσει πλήρωςτους περιορισμούς που έχουμε ως προςτη δυνατότητα εφαρμογής των θέσεωνμας στις σημερινές συνθήκες των μνη-μονίων. Οφείλουμε, όμως, να αντιστα-θούμε στην «εύκολη» αμφισβήτησήτους.

Με το βλέμμαστο κοινωνικό σώμα

Το κόμμα υπήρχε πριν την ανάληψητης κυβερνητικής ευθύνης από την Αρι-στερά και θα υπάρχει και στο μέλλον.Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να έχειστραμμένο το βλέμμα αποκλειστικάπρος την κυβέρνηση, αλλά κυρίως προςτο κοινωνικό σώμα. Οφείλει να οργανώ-σει την κοινωνική συμμαχία μαζί του.Απαιτείται στροφή προς την κοινωνία,με στρατηγική συγκρότησης κοινωνικώνμετώπων και ανάδειξη στελεχών μέσααπό τα σπλάχνα της. Και τότε η επί-δραση προς την κυβέρνηση θα είναιπολύ πιο σημαντική. Γιατί έτσι δεν θαείναι ένα εξάρτημα του κράτους, αλλάκόμμα όλης της κοινωνίας.

Ανάγκη, λοιπόν, να βαδίσουμε προςένα μαζικό, δημοκρατικό κόμμα, με δια-κριτό ρόλο απέναντι στην κυβέρνηση, μετο δικό του ειδικό βάρος στη διαμόρ-φωση των πραγμάτων. Ένα κόμμα πουστηρίζει τη κυβέρνηση, τη γειώνει κοι-νωνικά, αλλά και αποτελεί τη συνείδησήτης.

*Ο Γιώργος Μπουγελέκας είναι εκ-

παιδευτικός, μέλος της Κεντρικής

Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.

Πώς θα μπορέσει τοκόμμα να παίξει το ρόλοτου ως αυτόνομηδύναμη στήριξης, αλλάκαι αναγκαίου ελέγχου,όταν τα ίδια πρόσωπακαλούνται ναενσαρκώσουνταυτόχρονα και τουςδύο ρόλους;

“

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 1111∆ΙΕΘΝΗ

Ανατρεπτικόφεστιβάλ

www.subversivefestival.com

Με τη συμμετοχήαριστερών στοχαστών,

οικονομολόγων καιακτιβιστών από διάφορεςχώρες, και με στόχο τηνανταλλαγή εμπειριών, τηναναζήτηση εναλλακτικώνλύσεων και το συντονισμό τωνπαραπέρα δράσεων, ξεκινάεισήμερα το 11ο ανατρεπτικόφεστιβάλ του Ζάγκρεμπ. Εκτόςαπό τις προβολές ταινιών καιτα εργαστήρια το φεστιβάλ,περιλαμβάνει και πολλέςενδιαφέρουσες συζητήσεις,όπως για την επικαιρότητα τουκομμουνισμού, το μέλλον τηςΕυρώπης, την σχέσηφεμινισμού και καπιταλισμού,τον Μάη του ΄68, και άλλες.

∆ικαίωμαστην αυτοδιάθεση

https://nonunadimeno.word-press.com

Σαράντα χρόνια μετά τηνψήφιση του νόμου

194/1978, με τον οποίο γίνεταιδιάκριση ανάμεσα στη διακοπήτης κύησης εντός των πρώτων90 ημερών και της διακοπήςμετά την 91η ημέρα, χιλιάδεςγυναίκες θα διαδηλώσουν στηΡώμη στις 22 Μαΐουδιεκδικώντας πλήρη πρόσβασηστην έκτρωση. Απέναντι σεαυτούς που προσπαθούν νααποφασίσουν για το σώμα τους(ηθικές κυβερνήσεις,φαρμακευτική βιομηχανία,καθολικοί φονταμενταλιστές,νέοι φασίστες), οιδιαδηλώτριες θα ενώσουν τιςφωνές τους υπερασπιζόμενεςτο δικαίωμα στηναυτοδιάθεση.

Αριστερό Φόρουμ

www.leftforum.org

Με τη συμμετοχήπερίπου 1.500 ομιλητών,

και δεκάδες εργαστήρια,καλλιτεχνικές εκδηλώσειςκλπ. ξεκινάει στις 1 Ιουνίουστη Νέα Υόρκη το ΑριστερόΦόρουμ, η μεγαλύτερη ετήσιασυνάντηση κινημάτων,οργανώσεων, ακτιβιστών, καιαριστερών διανοούμενων στιςΗΠA. Το Φόρουμ αποτελεί μιασυλλογική προσπάθεια της«άλλης» Αμερικής, με στόχο νασυζητηθούν οι διαφορές και οιομοιότητες, να ανιχνευτούν οιεναλλακτικές λύσεις, νασυντονιστούν οι αγώνες, ναμοιραστούν οι ιδέες και οιεμπειρίες των ανθρώπων.

∆ημήτρης Γκιβίσης[email protected]

Στα

δίκ

τυα

του

κόσ

μου

Η πρώτη μεγάλη εσωτερικήσύγκρουση του μεγάλουσυνασπισμού δεν αφορά κάποιοθέμα της οικονομίας, αλλά τηςεξωτερικής πολιτικής και δεν είναιαπαραίτητα μια διαφωνία μεταξύδύο κομμάτων. Η σχέση με τηΜόσχα φαίνεται να διχάζει αυτούςπου θεωρούν ότι είναι ειδικούχαρακτήρα λόγω ιστορικών αιτιών,αλλά και οικονομικώνσυμφερόντων, με εκείνους πουεπιδιώκουν μια πιο σκληρή γραμμή.

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Οπρώην γερμανός καγκελάριοςΓκέρχαρντ Σρέντερ δεν χάνει ευ-καιρία να φωτογραφίζεται με

τον Βλάντιμιρ Πούτιν και να θυμίζειστους συμπατριώτες του πόσο σημαν-τική θεωρεί τη σχέση με τη χώρα, μετην οποία η Γερμανία βρέθηκε αντιμέ-τωπη κατά τη διάρκεια του ∆ευτέρουΠαγκοσμίου Πολέμου. Ετσι κι αλλιώς,ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός απότότε που εγκατέλειψε την ενεργό πολι-τική έχει ταυτίσει το επαγγελματικό τουμέλλον με τη Μόσχα και τα ενδιαφέ-ροντά της στη Γερμανία. Στη γραμμήτης ειδικής και χωρίς προκλήσεις σχέ-σης με το Κρεμλίνο συνέχιζε να κινείταιτα προηγούμενα χρόνια και ο μέχριπρότινος υπουργός Εξωτερικών, Ζίγκ-μαρ Γκάμπριελ.

Ηταν φυσικό, λοιπόν, να εκπλήξειπολλούς η ξαφνική στροφή προς μιασκληρή γραμμή που αποφάσισε να υιο-θετήσει ο μέχρι πρότινος άγνωστος διε-θνώς «νέος» υπουργός ΕξωτερικώνΧάικο Μάας, επικρίνοντας δημόσια τηΜόσχα. Το ζήτημα έχει προκαλέσεισειρά αναλύσεων στον Τύπο, αλλά καιαρκετές τριβές μέσα σην κυβέρνηση.Όμως αυτές οι τριβές αφορούν πρωτί-στως το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα,που παραδοσιακά είχε μια πιο φιλικήσχέση με τη ρωσική πλευρά. Η ΑνγκέλαΜέρκελ ήταν πάντα πιο επιφυλακτική,αφήνοντας πάντως πεδίο δράσης στους«κόκκινους» εταίρους της. H ίδια,ωστόσο, αν και λόγω γλώσσας μπο-ρούσε να μιλάει απευθείας με το ρώσοπρόεδρο, δεν κατάφερε ποτέ να ανα-πτύξει μια πιο στενή σχέση μαζί του.Και τώρα φάνηκε να υιοθετεί τησκληρή γραμμή των Ευρωπαίων με τιςαπελάσεις ρώσων διπλωματών, την

ώρα που ο πρόεδρος της ∆ημοκρατίας,ο επίσης σοσιαλδημοκράτης ΦράνκΒάλτερ Στάινμαϊερ, δήλωνε ανήσυχοςαπό την τάση «αποξένωσης ανάμεσαστη Μόσχα και τη ∆υτική Ευρώπη».

Όμως, ο Χάικο Μάας φάνηκε να δια-φοροποιείται από τη μέχρι τώραγραμμή των σοσιαλδημοκρατών πουυποστήριζαν σε διάφορες ευκαιρίες τηχαλάρωση των κυρώσεων που έχουνεπιβληθεί τα τελευταία χρόνια ενάντιαστη Ρωσία, λέγοντας σε συνέντευξή τουστο περιοδικό «ντερ Σπίγκελ» ότι πολ-λοί στη ∆ύση έχουν αρχίσει να εκνευρί-ζονται από την πολιτική της Ρωσίας,τόσο σε σχέση με την υπόθεση Σκρίπαλ,όσο και στην κρίση της Συρίας. Υπάρ-χουν και άλλοι, βεβαίως, μέσα στοκόμμα του που έχουν ανάλογες από-ψεις, αλλά δεν είναι πλειοψηφία.Όπως υπάρχουν και χριστιανοδημο-κράτες, που για διάφορους λόγους δια-τηρούν πιο φιλική στάση απέναντι στηΡωσία. Συνολικά, πάντως, στα περισ-σότερα κόμματα δεν υπάρχει απόλυτηομοφωνία σε σχέση με το δικαίωμα τηςΜόσχας να της συμπεριφέρονται ως«μια μεγάλη, παγκόσμια δύναμη».

Ποια η γραμμή τελικά;

Η Ανγκέλα Μέρκελ έχει αποφύγει νατοποθετηθεί για μια ακόμα φορά γιαένα κρίσιμο θέμα, που ουσιαστικάαφορά τον πυρήνα της εξωτερικής πο-λιτικής του Βερολίνου. Απλά άφησε ναδιαρρεύσει η έκπληξή της για τις δηλώ-σεις Μάας. Ο Τύπος της χώρας, όμως,αναρωτιέται ποια γραμμή θα ακολου-θήσει η γερμανίδα καγκελάριος, ηοποία άλλωστε έχει επίγνωση και τωνσημαντικών οικονομικών αλληλεξαρ-τήσεων των δύο πλευρών. Σηματοδοτείη ξαφνική διαφοποίηση του Μάας, οοποίος μάλιστα επέλεξε να ταξιδέψειεπιδεικτικά στην Ουκρανία πριν από τηΡωσία, μια πραγματική αλλαγή πολιτι-κής συνολικά της κυβέρνησης και τιμπορεί να σημάνει αυτό για τα συμφέ-ροντα της Γερμανίας, είναι το ερώτημαπου κυριαρχεί αυτές τις ημέρες. Πολλοίπάντως απλώς θεωρούν ότι πρόκειταιγια ένα ατόπημα λόγω απειρίας τουνέου υπουργού Εξωτερικών. Ετσι κι αλ-λιώς, η Γερμανία έχει δείξει μέχρι τώραότι προηγούνται τα δικά της συμφέ-ροντα των υπολοίπων Ευρωπαίων. Μά-λιστα η πρόσφατη απόφαση της νομι-

κής υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Συμ-βουλίου ότι η προσπάθεια της Κομισιόννα εμποδίσει την υλοποίηση του αγω-γού Νοrdstream 2 (που θα συνδέει ενερ-γειακά τη Γερμανία με τη Ρωσία) δενείναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο,προκάλεσε πανηγυρισμούς στην γερμα-νική πρεσβεία στη Μόσχα.

Μιλάμε για ένα έργο που έχει μετα-τραπεί σε σύμβολο της νέας ρωσογερ-μανικής προσέγγισης, αλλά και τοοποίο σε μεγάλο βαθμό ακυρώνει τασχέδια για κοινή ενεργειακή πολιτικήτης Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Προς το παρόν παραμένουν οι απο-ρίες, που ορισμένοι θεωρούν ότι μπορείνα λυθούν στο επόμενο, προγραμματι-σμένο για το καλοκαίρι ταξίδι της Ανγ-κέλα Μέρκελ στη Μόσχα. Το σίγουροείναι ότι και σε αυτό τον τομέα η νέαγερμανική κυβέρνηση μεγάλου συνα-σπισμού δεν έδωσε και τα καλύτεραδιαπιστευτήρια. Αλλά αυτό μάλλον δενπροκαλεί πια έκπληξη.

“Η Ανγκέλα Μέρκελ έχειαποφύγει νατοποθετηθεί, για μιαακόμα φορά, για ένακρίσιμο θέμα, πουουσιαστικά αφορά τονπυρήνα της εξωτερικήςπολιτικής τουΒερολίνου. Απλά άφησενα διαρρεύσει η έκπληξήτης για τις δηλώσειςΜάας. Ο Τύπος τηςχώρας, όμως,αναρωτιέται ποιαγραμμή θα ακολουθήσειη γερμανίδακαγκελάριος

Μόσχα καλεί(το μισό) Βερολίνο

1122 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018∆ΙΕΘΝΗ

Τη συνέντευξη πήρεη Τζέλα Αλιπράντη

Ο Τραμπ αποφάσισε τελικά την απο-

χώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για

τα πυρηνικά του Ιράν. Τι επιπτώσεις

αναμένεται να έχει αυτή η κίνηση;

Πρόκειται για μία ενέργεια, η οποίαστην πραγματικότητα είχε προαναγγελ-θεί με προηγούμενες δηλώσεις, όπως οχαρακτηρισμός της συμφωνίας για τοπυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνηςαπό τον Ντόναλντ Τραμπ σαν τη «χει-ρότερη συμφωνία της Ιστορίας». Όμως,υπάρχουν και πολιτικές πράξεις πουδείχνουν αλλαγή πολιτικής στις ΗΠΑ:ο αμερικανός πρόεδρος, χωρίς να υπάρ-χει κανένας εμφανής λόγος, αναγνώ-ρισε τον Ιανουάριο που μας πέρασεολόκληρη την Ιερουσαλήμ ως πρω-τεύουσα του Ισραήλ. Αυτό σημαίνει δύοπράγματα: το ένα είναι ότι ο ΝτόναλντΤράμπ επιλέγει ως πλαίσιο της πολιτι-κής του τη μονομέρεια, δηλαδή δενθέλει να παρεμβάλλονται διεθνή όρ-γανα, θεωρεί πως το διεθνές δίκαιο δενπρέπει να αποτελέσει εμπόδιο στονόποιο σχεδιασμό για την επιτυχία τωνγεωστρατηγικών του βλέψεων. Αυτό τολέω διότι το ζήτημα της Ιερουσαλήμείναι ρυθμισμένο με αποφάσεις τουΣυμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ καιυπάρχει μάλιστα στην απόφαση 181,που είναι το σχέδιο διαίρεσης της Πα-λαιστίνης, όπου προβλέπεται ότι η Ιε-ρουσαλήμ θα έχει ένα ανεξάρτητο κα-θεστώς. Εν πάσει περιπτώσει, είναιπολύ σημαντικό να έχουμε κατά νουαυτή τη μονομέρεια, την οποία είχεεφαρμόσει ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος,την οποία προσπάθησε να αναιρέσει οδιάδοχός του, ο Μπάρακ Ομπάμα, καιτώρα διανύουμε και πάλι μία περίοδοπου η μονομέρεια είναι απροκάλυπτη.Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι ΗΠΑ απο-χώρησαν από την UNESCO, επειδή οδιεθνής αυτός Οργανισμός αναγνώρισετο παλαιστινιακό κράτος, αποχώρησαναπό τη Συνθήκη του Παρισιού για τοκλίμα, και βεβαίως αποχώρησαν από τηΣυνθήκη για τα πυρηνικά του Ιράν. Οικινήσεις αυτές ικανοποιούν πλήρως τιςαπαιτήσεις δύο στρατηγικών συμμάχωντων ΗΠΑ, δηλαδή του Ισραήλ και τηςΣαουδικής Αραβίας, που θεωρούν τοΙράν ως «υπαρξιακή απειλή» εναντίον

“

Συγκροτείται ένα «βέ-λος», που το σώμα τουείναι οι ΗΠΑ και η αιχμήτου σχηματίζεται από τοΙσραήλ και τη ΣαουδικήΑραβία. Το Ιράν αποτε-λεί πλέον τον ορατό καιάμεσο στόχο των τριώναυτών χωρών.

Μια συμβολική κίνηση τεράστιας σημασίας αλ-λάζει δραματικά τις διπλωματικές σχέσεις τουΙσραήλ. Η μετακίνηση της αμερικανικής πρε-

σβείας από το Τελ Αβίβ στη δυτική πλευρά της Ιερου-σαλήμ σημαίνει την αρχή μιας νέας περιόδου στις σχέ-σεις των δύο χωρών, ενώ παράλληλα είναι ίσως ένασημάδι για τους Παλαιστίνιους ότι τα πλάνα για μιαλύση δύο κρατών στην περιοχή δεν θα ευοδωθούν.

Ο αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλτ Τραμπ, αποφά-σισε κάτι που δεν έχει κάνει κανένας προκάτοχός τουως τώρα, ούτε και κάποια άλλη χώρα που διατηρεί δι-πλωματικό σώμα στο Ισραήλ. Για τον ισραηλινό πρω-θυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου είναι μια ακόμη δι-πλωματική νίκη των τελευταίων μηνών, καθώς φαίνε-ται να κάνει διαρκείς προσπάθειες για μια διεθνή ανα-γέννηση του Ισραήλ. Πρόσφατα συναντήθηκε με τουςπρωθυπουργούς της Ινδίας και της Ιαπωνίας, ενώ επί-σης ήταν καλεσμένος του Βλάντιμιρ Πούτιν στηΜόσχα.

Η συμφωνία του αιώνα

Η μετακόμιση της πρεσβείας των Ηνωμένων Πολι-τειών έρχεται λίγο πριν την «αποκάλυψη» του σχεδίουτου Ντόναλντ Τραμπ για τις σχέσεις Παλαιστίνης-Ισ-ραήλ και ήδη οι Παλαιστίνιοι φοβούνται τα χειρότερα.Ο ίδιος ο αμερικανός πρόεδρος το ονομάζει «συμφω-νία του αιώνα», μάλιστα ένα μέρος της φαίνεται ναδιέρρευσε προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερες αντιδρά-σεις από τους Παλαιστίνιους, οι οποίοι φοβούνται ότιθα ευνοηθεί η ισραηλιτική πλευρά. Είναι γνωστές οιπροθέσεις της παλαιστινιακής πλευράς να διατηρήσειτην ανατολική Ιερουσαλήμ, καθώς τη θεωρεί τόσο ση-μαντική όσο και οι Ισραηλινοί, όμως στο σχέδιο ειρή-νης του Τραμπ φαίνεται ότι πιθανότατα θα περιέχεταιη πρόταση για μετακίνηση της παλαιστινιακής πρω-τεύουσας στην Άμπου Ντι.

Αυτή η συμβολική κίνηση κινητοποίησε περισσότεροτους Παλαιστίνιους να οργανώσουν διαδηλώσεις πουαναμένεται να κορυφωθούν στις 14 και 15 Μαΐου, τηνημέρα της Ισραηλινής ανεξαρτησίας και ταυτόχρονα

ημέρα καταστροφής για τους Παλαιστίνιους που εκ-διώχθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις. Παλαιστίνιοιέχουν οργανώσει διαδήλωση στην Ιερουσαλήμ στις 14Μαΐου στο σημείο όπου θα χτιστεί η νέα αμερικανικήπρεσβεία.

Νεκροί και τραυματίες Παλαιστίνιοι

Στην ∆υτική Όχθη και στη Γάζα, επίσης, οργανώ-νονται διαδηλώσεις και πορείες, λόγω της εβδομηκο-στής επετείου της Νάκμπα, δηλαδή της μαζικής πα-λαιστινιακής εξόδου του 1948, όσο και για την αμερι-κανική στάση. Η επιτροπή της αραβικής κοινότηταςτου Ισραήλ που εκπροσωπεί περίπου δύο εκατομμύριαΠαλαιστίνιους έχει συνδιοργανώσει με διάφορους φο-ρείς, θρησκευτικούς και μη, διαμαρτυρίες στην ανατο-λική πλευρά, έχοντας ως σύνθημα ότι «η Ιερουσαλήμείναι μια αραβική, ισλαμική και μια χριστιανική πόλη».Στη Γάζα ήδη από τις 30 Μαρτίου διαμαρτυρίες με χι-λιάδες Παλαιστίνιους ξέσπασαν κοντά στα σύνορα καιθα μεγαλώσουν τις επόμενες μέρες.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από τα ΗνωμέναΈθνη και το υπουργείο Υγείας, ο ισραηλινός στρατόςσκότωσε 47 Παλαιστίνιους στη Γάζα από τις 30 Μαρ-τίου ως τώρα και τραυμάτισε 8.536 άλλους, συμπερι-λαμβανομένων 793 παιδιών.

Όσον αφορά τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις, διεξήχ-θησαν και φέτος οι στρατιωτικές ασκήσεις πολεμικήςαεροπορίας σε ελληνικό χώρο ανάμεσα στην Ελλάδα,την Κύπρο και το Ισραήλ. Σύμφωνα με τις ανακοινώ-σεις του υπουργείου Άμυνας η ετήσια τριήμερη άσκησηπροσομοιώνει ένα πολύπλοκο περιβάλλον εναέριωνεπιθέσεων και τελείται μέσα στο πλαίσιο των διπλω-ματικών σχέσεων των χωρών. Στην πολεμική άσκησησυμμετείχαν διάφορες χώρες όπως η Ιταλία, το Ηνω-μένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ. Το ενδιαφέρον τράβηξεόμως η συμμετοχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιρά-των, παρότι επισήμως δεν έχουν διπλωματικές σχέσειςμε το Ισραήλ.

Όλγα Βερελή

ΗΠΑ-ΙΣΡΑΗΛ

Νέα περίοδος στις σχέσειςτων δύο χωρώνΟι Παλαιστίνιοι αντιδρούν δυναμικά στη μεταφοράτης αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ


τους. Έτσι, συγκροτείται ένα «βέλος»,που το σώμα του είναι οι ΗΠΑ και ηαιχμή του σχηματίζεται από το Ισραήλκαι τη Σαουδική Αραβία. Άρα, η πρώτηκαι σημαντική επίπτωση αυτής της προ-αναγγελθείσας αποχώρησης από τηΣυμφωνία είναι ότι το Ιράν αποτελείπλέον τον ορατό και άμεσο στόχο τωντριών αυτών χωρών και αυτό σημαίνειτεράστιες ανακατατάξεις στο γεωπολι-τικό και γεωστρατηγικό πεδίο τηςΜέσης Ανατολής, όπου στα πλαίσια τηςσυνεχούς κρίσης διακυβεύεται η νέα αρ-χιτεκτονική αυτού του υποσυστήματος.Ήδη έχουμε μία πρώτη κλιμάκωση, μίαπρώτη συνέπεια αυτού του βέλους, τηνκλιμάκωση δηλαδή ανάμεσα στο Ισραήλκαι το Ιράν στο συριακό έδαφος, με τιςεπιθέσεις που έγιναν την Τετάρτη τοβράδυ.

Κίνδυνος για τη διεθνή ειρήνη

Όπως είπατε, το Ισραήλ και η Σαου-δική Αραβία χαιρέτησαν την κίνησηΤραμπ. Σε συνάρτηση με όλα αυτά πουδιαδραματίζονται στην περιοχή τηςΜέσης Ανατολής, τον πολύχρονο συ-ριακό πόλεμο, τη στάση Ερντογάν, τιςεκλογές στο Λίβανο κοκ, πώς βλέπετενα διαμορφώνεται η κατάσταση στηνευρύτερη περιοχή;

Η κατάσταση θα συνεχίσει να είναιεκρηκτική, διότι βρισκόμαστε σε μιαφάση μετάβασης του διεθνούς συστή-ματος, η οποία παραπέμπει στο ηθικό,νομικό και πολιτικό πλαίσιο του 19ουαι., όπου κυριαρχούσε η κλασσικήισχύς, μέσω της οποίας επιβαλλόταν τοδίκαιο του ισχυρότερου. Πρόκειται γιαμία εξαιρετικά επικίνδυνη οπισθοχώ-ρηση, όχι μόνο σε ηθικό και νομικό επί-πεδο, αλλά και σε επίπεδο ασφάλειας,διότι —πλην των άλλων— οι συνθήκεςέχουν αλλάξει. Η εξέλιξη αυτή θέτει σεκίνδυνο τη διεθνή ειρήνη, δεδομένου ότιόλες αυτές οι συγκρούσεις διασυνδέον-ται και διευρύνονται με την ανάμειξηδιεθνών και περιφερειακών δρώντων,οι οποίοι δρουν και αντιδρούν αναλό-γως των εξελίξεων. Για παράδειγμα:ποια θα είναι η στάση της Μόσχας σεαυτή την κλιμάκωση ανάμεσα στο Ιράνκαι το Ισραήλ, δεδομένου ότι το Ιράναποτελεί έναν από τους δύο πυλώνες —ο δεύτερος είναι ο συριακός— της ρω-σικής μεσανατολικής πολιτικής; ∆ενείναι δυνατόν η Μόσχα να μην αντιδρά-σει καθόλου σε αυτή την κλιμάκωση, ηοποία έχει δώσει και δείγματα ότι θα

προχωρήσει κι άλλο, θα γίνει ακόμα πιοεπικίνδυνη. Αναφέρομαι στη συνέν-τευξη που έδωσε ο ισραηλινός πρωθυ-πουργός στην τηλεόραση, κατά τηνοποία δήλωσε ότι το Ισραήλ διαθέτειαποδείξεις ότι το Ιράν κατέχει πυρηνικάόπλα, ή ότι τέλος πάντων βρίσκεταιπολύ κοντά στην απόκτησή τους, όμωςδεν παρουσίασε καμία πραγματική από-δειξη για όλα αυτά που είπε. Αντιθέτως,έχουμε τις αναφορές της ∆ιεθνούς Υπη-ρεσίας Ατομικής Ενέργειας , η οποίαεπιβλέπει το πυρηνικό πρόγραμμα τουΙράν, σύμφωνα με τις οποίες το Ιράντηρεί τους όρους της Συμφωνίας για τοπυρηνικό του πρόγραμμα. Η αντίφασηαυτή υποδηλώνει μία κατάσταση ηθελη-μένης κλιμάκωσης, η οποία όπως φαί-νεται δεν πρόκειται να αποκλιμακωθείσύντομα, δεδομένων των θέσεων τηςΣαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ, τωνΗΠΑ υπό τον Τραμπ κτλ. Αυτό που δενξέρουμε ακόμα είναι τι προτίθεται νακάνει η Ομοσπονδία της Ρωσίας —ηοποία αν παρέμβει αυτή τη στιγμή δρα-στικά υπέρ του Ιράν θα παροξύνει κιάλλο την αντιπαλότητά της με τιςΗΠΑ— και, βεβαίως, τι είδους κλιμά-κωση θα ακολουθήσει και τι είδους συ-νέπειες θα έχει αυτή σε χώρες της πε-ριοχής, για παράδειγμα στο Λίβανο.

∆οκιμάζονταιοι ευρωατλαντικές σχέσεις

Προς το παρόν η Ρωσία, όπως και ηΕΕ, έχουν δηλώσει ότι θα συνεχίσουν νατηρούν τη συμφωνία με το Ιράν. Αρκείαυτό για να διατηρηθεί η συμφωνία σεισχύ και είναι ικανοί αυτοί οι δρώντες

να έχουν έναν εξισορροπητικό ρόλο καινα αποκλιμακώσουν την ένταση;

Αυτή είναι η επόμενη συνέπεια τηςαποχώρησης των ΗΠΑ από την Συμφω-νία «5+1»-Ιράν. Πρόκειται για την τερά-στια δοκιμασία στην οποία υποβάλλον-ται οι ευρωατλαντικές σχέσεις. Είναισαφές ότι οι δύο πλευρές του Ατλαντι-κού έχουν διαφορετικές ατζέντες, δια-φορετικές στοχεύσεις και αντιλήψειςαλλά και διαφορετικές δυνατότητες. Ενπροκειμένω, καθοριστικό ρόλο διαδρα-ματίζει η οικονομία, αφού η αμερικα-νική οικονομία έχει δείξει σημεία ανά-καμψης, πράγμα που δεν ισχύει για τιςευρωπαϊκές οικονομίες. Κατά συνέπεια,η ΕΕ έχει ανάγκη όχι μόνο την ασφάλεια—ελπίζει δηλαδή ότι η επανένταξη τουΙράν θα συνεισφέρει στην επίτευξη πε-ριφερειακής ασφάλειας— αλλά και τηνανάπτυξη των οικονομικών της σχέ-σεων με το Ιράν, που αποτελεί μια τερά-στια αγορά με πάρα πολλές ανάγκεςμετά από τόσα χρόνια οικονομικού απο-κλεισμού. Επί πλέον, η ευρωπαϊκήστάση στηρίζεται και από τη γενικότερηπολιτική ρητορική της ΕΕ, δηλαδήχρήση έξυπνης ισχύος, διπλωματίας,διαλόγου, με στόχο τη διαμόρφωση μιαςκατάστασης αμοιβαίου οφέλους, κλπ.Επομένως, η ΕΕ έχει κάθε λόγο να επι-μείνει στην «τήρηση των συμφωνηθέν-των» με το Ιράν και για πρώτη φορά,τουλάχιστον από όσο ξέρω, η εκπρόσω-πος εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, η κ.Μογκερίνι, ήταν απόλυτα σαφής και κα-τηγορηματική στην απόφαση των Ευ-ρωπαίων, χωρίς υπεκφυγές και ευχολό-για, να παραμείνουν στη Συμφωνία, ενώκατέκρινε την απόφαση των ΗΠΑ νααποχωρήσουν. Πρόκειται, λοιπόν, γιαμία πολύ σημαντική αιτία τριβής μεταξύΒρυξελλών και Ουάσιγκτον, που παρο-ξύνεται από το γεγονός ότι ο αμερικα-

νός πρόεδρος έχει προαναγγείλει τηνεπιβολή δασμών σε ευρωπαϊκά προ-ϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ. Τα δύοαυτά σημαντικά ζητήματα μπορεί ναοδηγήσουν, αν όχι σε έναν εμπορικό πό-λεμο, τουλάχιστον σε έντονη πολιτικήψυχρότητα και τριβές ανάμεσα σε ευ-ρωπαίους και αμερικανούς.

Πιστεύετε ότι ο Τραμπ όντως θα προ-χωρήσει στην επιβολή κυρώσεων και σεόσες χώρες συνεχίσουν τη συμφωνία μετο Ιράν;

Πιστεύω πως ναι. Μην ξεχνάμε ότιείχε ήδη υπάρξει η περίφημη πράξη Κέ-νεντι-ντ’ Αμάτο τη δεκαετία του ’90 πουεπέβαλλε κυρώσεις σε όποια χώρα είχεσχέσεις με το Ιράν. ∆εν βλέπω γιατί ο κ.Τραμπ θα ακολουθήσει μία άλληγραμμή.

Στο εσωτερικό του Ιράν η απόφασηΤραμπ μπορεί να πυροδοτήσει τηνάνοδο της πιο αδιάλλακτης πλευράς;

∆εν νομίζω ότι υπάρχει τέτοιο ζήτημα,γιατί υπάρχει η ευρωπαϊκή στήριξη στοΙράν, που είναι αμοιβαίως επωφελής.Το μόνο που μπορεί να κάνει αυτή ηαπόφαση είναι να αναζωπυρώσει τοναντιαμερικανισμό, πράγμα που δεν χρει-άζεται βεβαίως, και φυσικά να συσπει-ρώσει το εσωτερικό μέτωπο, διότι οιΙρανοί θα θεωρήσουν ότι για μία ακόμηφορά η χώρα τους βάλλεται αναιτίως,τη στιγμή που τηρεί τις δεσμεύσεις πουέχει αναλάβει με τη Συμφωνία 5+1, καιθα αντιληφθούν αυτή τη στάση ως μίαάδικη επίθεση εναντίον του καθεστώτοςτης χώρας. Μία επίθεση που καθόλουδεν έχει να κάνει ούτε με τη διεθνή ει-ρήνη, ούτε με τη διεθνή ασφάλεια, ούτεβέβαια με την ασφάλεια του Ισραήλ.

•

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΒΙΒΗ ΚΕΦΑΛΑ, ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ∆ΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Τεράστιες ανακατατάξειςστη Μ. Ανατολή

Στην οικονομία της Ελλάδας συγκεκριμένα τι αντίκτυπο μπο-ρεί να έχουν αυτές οι κινήσεις που γίνονται;

Η Ελλάδα βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, διότι έχουμετην αυξανόμενη τουρκική επιθετικότητα εναντίον της χώραςμας και ταυτόχρονα μία πολιτική που έχει εκνευρίσει όλουςτους δυτικούς συμμάχους και εταίρους της Άγκυρας. Έτσι, η Ελ-λάδα βρέθηκε στην πλεονεκτική θέση να στηρίζεται από τιςΗΠΑ, οι οποίες είναι απολύτως δυσαρεστημένες από την τουρ-κική στάση. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει απόλυτη ανάγκη τις εισαγω-γές πετρελαίου από το Ιράν που γίνονται με ευνοϊκότερουςόρους, παράλληλα όμως η Ελλάδα χρειάζεται τη συμμαχία με τοΙσραήλ, γιατί ακριβώς έχει να αντιμετωπίσει την τουρκική επι-θετικότητα στα ζητήματα της ΑΟΖ, τόσο της ελληνικής όσο και

της κυπριακής. Επομένως, δημιουργούνται ανησυχίες για τηβιωσιμότητα της τετραμερούς συνεργασία που έχει ήδη με τοΙσραήλ, την Κύπρο και την Αίγυπτο, που ξεκίνησε από το 2011 καιέχει φτάσει σε πάρα πολύ καλά επίπεδα αυτή τη στιγμή. Φαντά-ζομαι ότι το Ισραήλ, που αυτή τη στιγμή λειτουργεί μάλλον απο-θαρρυντικά στις τουρκικές επιδιώξεις στη Μεσόγειο και η αμε-ρικανική στήριξη που είχε κερδίσει η Ελλάδα θα μπουν σε με-γάλη δοκιμασία, γιατί τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Τελ Αβίβ θααπαιτήσουν από την Αθήνα να δείξει μία στάση που να μην ευ-νοεί το Ιράν, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει. Από την άλληπλευρά, η Ελλάδα έχει —αυτή τη φορά— την κάλυψη των ευρω-παίων εταίρων της, και ξέρουμε ότι η διπλωματία μπορεί νασυμβιβάσει αντιθετικά πράγματα, να κερδίσει χρόνο κτλ.

Η περίπλοκη θέση της Ελλάδας

1144 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018∆ΙΕΘΝΗ

Η εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν ανέ-

τρεψε το πολιτικό τοπίο της χώρας.

Ένα χρόνο μετά, τι απολογισμό μπορεί

να κάνει;

Είχαμε ανατροπή και σ΄ αυτή, όπωςκαι και σε ολόκληρο το πολιτικό τοπίοτης χώρας. Η πρώτη πολιτική δύναμηπου είχε κυριαρχήσει στην αριστερά, τοΣοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚ), σχεδόν εξα-φανίστηκε. Αυτή η δύναμη με τη λει-τουργία της και τις αποφάσεις της επη-ρέασε και τις άλλες δυνάμεις της αρι-στεράς που είχαν κάποιες σχέσεις συ-νεργασίας μαζί της. Αυτή η εποχή τε-λείωσε. Η διαπίστωση αυτή είναι κοινήπια. Τα αποτελέσματά της, όμως, συνε-χίζουν να παράγουν ακόμα αποτελέ-σματα. Το ΣΚ δεν αποτελεί πια σημείοαναφοράς. Όλος ο χώρος της αριστε-ράς, συνεπώς, θα πρέπει να αναδομη-θεί. Ασφαλώς, υπάρχουν υποψήφιεςδυνάμεις και υποψήφιοι για να τηνεπαναοικοδομήσουν και η βασικότερηανάμεσα σ΄ αυτές είναι προφανώς ηΑνυπότακτη Γαλλία, γιατί στις εκλογέςτου 2017 αναδείχθηκε πρώτη δύναμηστην αριστερά. Ο υποψήφιος της γιατην προεδρία συγκέντρωσε περίπου το20% των ψήφων κερδίζοντας έτσι τηνπρώτη θέση (στο χώρο της αριστεράς).Ενώ πριν μερικά χρόνια, το μέλλον τηςκοινωνικής μεταρρυθμιστικής αριστε-ράς ήταν αβέβαιο. Με το αποτέλεσματων προεδρικών, η αριστερά αυτή επα-νήλθε.

Σημάδια στασιμότητας

Ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, ακολουθώντας

μια πολιτική μεταξύ πολεμικής και

ηγεμονικών τάσεων, κατόρθωσε να

συγκεντρώσει 7 εκατομμύρια ψήφους

στις προεδρικές.

Για την Ανυπότακτη Γαλλία το απο-τέλεσμα είναι ικανοποιητικό. Βεβαίως,η κοινοβουλευτική της ομάδα στηΒουλή έχει μια ουσιαστική αντιπολι-τευτική παρουσία κατά της πολιτικήςΜακρόν. Συνέβαλε να αναδειχθούν και-νούργια πρόσωπα. Ωστόσο, δεν υπάρ-χει πια σήμερα μια ελκυστική δύναμη.Η θεαματική διεύρυνση της επιρροήςτης εναλλακτικής αριστεράς στην προ-εκλογική περίοδο και η επιτυχία τηςστις εκλογές ήταν αναμφισβήτητη. Απότότε, όμως, η δυναμική έχει διακοπεί.Αυτή η στασιμότητα έγινε φανερή με τααποτελέσματα στις επιμέρους αναπλη-ρωματικές βουλευτικές εκλογές, στιςοποίες η Ανυπότακτη Γαλλία διατή-ρησε τις δυνάμεις της, χωρίς όμως, νασημειώνει κάποια πρόοδο. Και αυτή ηστασιμότητα, θα πρέπει να προσθέσω,οφείλεται στην επιζήμια πολεμική τηςΑ.Γ. με τις άλλες δυνάμεις της αριστε-ράς, κυρίως με το ΚΚΓ και τους Οικο-λόγους Πράσινους, αλλά και με τουςπρωταγωνιστές των κοινωνικών δυνά-μεων, αλλά και στις εσωτερικές τηςτριβές, όπως συνέβη πρόσφατα, με τηνβουλευτίνα Κλεμεντίν Οτέ, η οποία είχεασκήσει κριτική για τη δογματική αντι-μετώπιση (εκ μέρους της ηγεσίας τηςΑ.Γ.) του συνδικαλιστικού κινήματος.

Αυτή η τακτική χάραξης των διαχω-ριστικών γραμμών, πολύ καθαρών απέ-ναντι στο ΣΚ και τις άλλες οργανώσειςτης αριστεράς, μπορούσε να δικαιολο-γηθεί στην προεκλογική περίοδο, γιατίτο διακύβευμα για την ΑνυπότακτηΓαλλία, εκείνη τη στιγμή, ήταν να κάνειγνωστή στη χώρα τη νέα ιδεολογική καιπολιτική της ταυτότητα. Οι προεδρικέςεκλογές, όμως, ανέδειξαν καινούριαπολιτικά προβλήματα και ένα διαφορε-τικό πολιτικό τοπίο, όπου ο μακρονι-σμός αναδείχθηκε, σε εθνικό επίπεδο,κεντρική πολιτική δύναμη, σε πολύσύνθετες συνθήκες. Και από την άλλη,όλες οι άλλες πολιτικές δυνάμεις βγή-καν αποδυναμωμένες. Συνεπώς, εδώ,θα πρέπει χωρίς αμφιβολία η Ανυπότα-κτη Γαλλία να συναντηθεί με νέες μορ-φές συνεργασίας με τις άλλες αριστε-ρές πολιτικές δυνάμεις.

Η προοδευτική εξαφάνιση του δια-

χωρισμού μεταξύ αριστεράς-δεξιάς

στον πολιτικό λόγο κάνει πιο δύσκολη

αυτή την αναδόμηση;

Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ότι εξα-φανίστηκε η αντιπαράθεση μεταξύ δε-

ξιάς-αριστεράς, όσο ότι άλλαξε το πε-ριεχόμενο της. Σήμερα (αυτή η αντί-θεση) καθορίζεται με όρους «κουλτού-ρας», αντιπαραθέτοντας στους εθνικι-σμούς και την ταυτότητα, ένα πρόσωποπιο ανοιχτό, πιο κοσμοπολίτικο. Αυτότο είδαμε στο δεύτερο γύρο με τουςΜακρόν/Λεπέν.

Αυτή η αντιπαράθεση ελαχιστοποιεί,και μάλιστα αφήνει κατά μέρος, όλα τακοινωνικά, οικολογικά, δημοκρατικάπροβλήματα... Όλα αυτά που βρίσκον-ταν –και βρίσκονται– στην καρδιά τηςπολιτικής ταυτότητας της εναλλακτι-κής αριστεράς και γι΄ αυτό ακριβώς τοκοινωνικό κίνημα σήμερα εκφράζει καιαποτελεί μια ελπίδα για την αριστερά.Θέτει μια νέα θεματική στην ατζέντακαι υπενθυμίζει ότι η πολιτική ρήξη θαπρέπει ακόμα να καθορίζεται από τακοινωνικά προτάγματα. Αυτή η αποσα-φήνιση καθίσταται αναγκαία, γιατί στοεξής το πολιτικό τοπίο θα αντιπαρατί-θενται σε τρεις πόλοι: του μακρονι-σμού, ενός άλλου ακόμα πιο δεξιού καιμε ακροδεξιές αποχρώσεις, υιοθετών-τας τις θέσεις της και ενός τρίτου τηςεναλλακτικής αριστεράς. Αυτό το παι-χνίδι για τρεις κάνει πιο επιτακτική τηνανάγκη να ξαναδούμε τις στρατηγικές.

Μπροστά στις ευρωεκλογές

Οι ευρωεκλογές μπορούν να σηματο-

δοτήσουν μια νέα αποφασιστική εξέ-

λιξη;

Όλοι θα επιχειρήσουν να καταμε-τρήσουν τις δυνάμεις τους. Σήμερα δενυπάρχουν μεγάλες πρωτοβουλίες γιατην ενότητα της αριστεράς. Κάθε δύ-ναμη φαίνεται πως θα θελήσει να δειπόσο μετράει και έτσι διατρέχει το με-γάλο κίνδυνο της αυτοδιάψευσης -πουθα έχει όμως συνέπειες για όλο τονκόσμο της αριστεράς- όπως η Ανυπό-τακτη Γαλλία, η οποία θέλει να δείξειότι είναι η μόνη δύναμη που μετράειστην αριστερά. Μια δύναμη, όμως, πουμπορεί ενδεχομένως να είναι και αυτήπολύ μικρή. Αυτή η εκλογική μάχη θαείναι αποφασιστική, όπως ήταν όλες οιεκλογικές μάχες, κυρίως οι ευρωεκλο-γές το 2009, που σηματοδότησαν τηναρχή της δυναμικής του Μετώπου τηςΑριστεράς. Είναι σίγουρο ότι θα υπάρ-ξει το πριν και το μετά στις ευρωεκλο-γές.

* Η συνέντευξη δόθηκεστην εφημερίδα Humanite

Μετάφραση: Μ.Κ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΦΑΜΠΙΕΝ ΕΣΚΑΛΟΝ, ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ*

Αποφασιστική η μάχη των ευρωεκλογώνγια την εναλλακτική αριστερά

Η στασι-μότηταοφείλε-ται στηνεπιζήμιαπολεμι-κή τηςΑνυπό-τακτηςΓαλλίαςμε τις

άλλες δυνάμεις τηςαριστεράς, κυρίως μετο ΚΚΓ και τους Οικο-λόγους Πράσινους,αλλά και με τουςπρωταγωνιστέςτων κοινωνικώνδυνάμεων.

“


Τη συνέντευξη πήρε

ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Ποια είναι η γενική εικόνα της σημε-

ρινής κατάστασης στο Μεξικό;

Το Μεξικό βρίσκεται σε μια κρίσιμηκατάσταση. Σε διαρθρωτικό επίπεδοβρίσκεται σε οικονομική στασιμότητα,με μια εξάρτηση που προκαλεί ασφυ-ξία και με μια άγρια λεηλασία του ορυ-κτού πλούτου. Στο θεσμικό πολιτικόεπίπεδο έχουμε ένα κράτος που δενπληροί τις συνταγματικές επιταγές καιδιάφορες κυνικές ομάδες με διεφθαρ-μένους ηγέτες, οι οποίοι διαιωνίζονταιστην εξουσία, και μέσω της εναλλαγήςτους σε αυτήν προωθούν την εμπορευ-ματοποίηση των δημόσιων και των κοι-νών αγαθών μέσω των λεγόμενων«διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων»στους τομείς της ενέργειας, της εκπαί-δευσης και της εργασίας. Παράλληλα,το οργανωμένο έγκλημα που έχει στε-νούς δεσμούς με διάφορους δημόσιουςθεσμούς, οι οποίοι είναι συνένοχοι,έχει δημιουργήσει ένα κλίμα ενδημικήςβίας. Σε αυτό συμβάλλει και η δήθεναντίδραση του κράτους, που είναι μιααπάντηση τήρησης του νόμου, τηςτάξης και της ασφάλειας με σαφή τα-ξικά χαρακτηριστικά, καθώς και ηστρατιωτικοποίηση μεγάλων τμημάτωντης χώρας που ανατροφοδοτεί τηνακόμα περισσότερη βία και, συγχρό-νως, χρησιμεύει ως κάλυμμα για τιςδιώξεις αγωνιστών και ακτιβιστών, ιδι-αίτερα σε περιοχές που υπάρχουν τοπι-κές αντιστάσεις ενάντια στα μεγάλαενεργειακά έργα, ή εργατικών κινημά-των που αγωνίζονται κατά των εργοδο-τών σωματείων.

Η υποψηφιότητα Ομπραντόρ

Πλησιάζοντας προς τις εκλογές, ο

Λόπεζ Ομπραντόρ διατηρεί ένα στα-

θερό προβάδισμα. Πώς το ερμηνεύεις;

Σε ποιες κοινωνικές συμμαχίες στηρί-

ζεται;

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι προ-ηγείται, αλλά κρύβουν και άλλα πράγ-ματα. Με μια δεύτερη ανάγνωση βλέ-πουμε ότι μεγάλα τμήματα των λαϊκώνστρωμάτων και των μεσαίων τάξεωναπορρίπτουν τα παραδοσιακά πολιτικάκόμματα και τις ηγεσίες τους. Πρωτί-στως το PRI, που κυβερνούσε από τηνίδρυσή του το 1929 μέχρι το 2000 καισήμερα ασκεί την Προεδρία της ∆ημο-κρατίας, το PAN, το οποίο κυβέρνησεμεταξύ 2000 και 2012, και το PRD, πουδιοίκησε την Πόλη του Μεξικού από το1997 και προσχώρησε πρόσφατα στοPAN για να αντιμετωπίσει την υποψη-φιότητα του Ομπραντόρ, ο οποίος προ-

έκυψε από τις τάξεις του και το 2014ίδρυσε το MORENA (Κίνημα ΕθνικήςΑναγέννησης). Η στήριξη προς τον Ομ-πραντόρ είναι περισσότερο η αρνητικήέκφραση μιας απόρριψης, παρά μια πε-πεισμένη στήριξη σε ένα πολιτικό σχέ-διο που απλώς προτείνει την επι-στροφή σε κάποια κρατική παρέμβασησε βασικούς τομείς της κοινωνικής πο-λιτικής και τον περιορισμό των ιδιωτι-κοποιήσεων, χωρίς να επηρεάζονταιόμως οι επιχειρηματικές ομάδες και ηκαπιταλιστική συσσώρευση. Είναι αλή-θεια ότι στο πλαίσιο του εκφυλισμούκαι της κοινωνικής και ηθικής κρίσης,ο Ομπραντόρ ξεχωρίζει για την ειλικρί-νειά του και την απλότητα του σχεδίουτου και του λόγου του. Έτσι, πολλάτμήματα διάφορων πολιτικών φυλώνκαταλήγουν σε μια επιλογή μόδας εξαι-τίας του οπορτουνισμού, θεωρώνταςότι αυτός πρόκειται να είναι ο μελλον-τικός πρόεδρος ή ότι, σε κάθε περί-πτωση, θα εγγυάται θέσεις εργασίας σεδημόσιους τομείς. Από την άλληπλευρά, η υποψηφιότητά του εγείρειένα σημαντικό επίπεδο απόρριψης σταανώτερα στρώματα και ειδικότερα στιςοικονομικές ελίτ και στα μέσα ενημέ-ρωσης που τις υποστηρίζουν. Παρόλοπου ο Ομπραντόρ δείχνει μια σχετικάφιλική στάση απέναντί τους και τουςυπόσχεται ειρήνη, δεν του συγχωρούντον εξωραϊσμό του και την πιστή κοι-νωνική του βάση.

Οι επιθέσεις που δέχεται από τα αρι-

στερά του πού εστιάζονται;

Τα πιο πολιτικοποιημένα και ριζο-σπαστικά τμήματα τον επικρίνουν όχιμόνο για το μετριοπαθές πρόγραμμάτου, που υπόσχεται απλές διορθωτικέςκινήσεις μέσα στο νεοφιλελεύθερομοντέλο, αλλά και για την έλλειψη δη-μοκρατίας μέσα στο MORENA. Οι επι-κριτές του αναφέρονται επίσης στο αυ-ταρχικό ύφος του χαρισματικού ηγέτηπου ακολουθεί, καθώς και στην έλ-λειψη πραγματικού ανοίγματος σεάλλες εκφράσεις της κοινωνικής αρι-στεράς ή των συνεχιζόμενων κοινωνι-κών αγώνων. Ακόμα του καταλογίζουνότι άνοιξε τις πόρτες της εκστρατείαςτου και του κόμματός του σε όλουςτους φυγόδικους του PRI, του PAN καιτου PRD, σε ανθρώπους αμφιβόλουηθικής, ακόμα και σε πολλούς πουέχουν ένα δεξιό υπόβαθρο και μάλιστααντιτάχθηκαν σφοδρά στους λαϊκούςαγώνες και στα κοινωνικά κινήματατου πρόσφατου παρελθόντος. Τέλος, οιδημοσκοπήσεις δείχνουν ένα προβάδι-σμα στον Ομπραντόρ, αλλά δεν εξετά-ζουν τους ελιγμούς των αντιπάλων του,τόσο με την έντονα κατευθυνόμενη λει-τουργία των ΜΜΕ, όσο και με την πε-

λατειακή χειραγώγηση των ψηφοφό-ρων που δεν αποκλείει ακόμη και μιαπιθανή εκλογική απάτη στο στυλ του2006.

Οι δυνατότητες της Αριστεράς

Πώς αποτιμάς την εκστρατεία της

Μαριτσούι; (σημ: η πρώτη ιθαγενής γυ-

ναίκα που θα διεκδικούσε την προ-

εδρία της χώρας δεν κατάφερε τελικά

να συγκεντρώσει τις 866.000 υπογρα-

φές που χρειαζόταν).

Η εκστρατεία της προσπάθησε ναθέσει το θέμα του αντικαπιταλισμού,της αντίστασης και των αγώνων από τακάτω. Κάτι που θα μπορούσε να συμ-βάλει στη δημιουργία μιας συνομο-σπονδίας και σε μια σύγκλιση δυνά-μεων. Ωστόσο, πέρα από τα οργανω-τικά προβλήματα που είχε, πλήρωσεκαι το κόστος ενός γενικότερου δυσμε-νούς πλαισίου. Τόσο επειδή βρισκόμα-στε σε μια περίοδο σχετικής αδυναμίαςτων αγώνων, όσο και επειδή η εθνικήκατάσταση ωθεί προς την «χρήσιμηψήφο» στον Ομπραντόρ, συμπεριλαμ-βανομένων και ανθρώπων που πολι-τικά είναι στα αριστερά του. Να σημει-ώσω επίσης ότι το EZLN (Στρατός τωνΖαπατίστας για την Εθνική Απελευθέ-ρωση) που προώθησε την υποψηφιό-τητα της Μαριτσούι, μετά την αποτυχη-μένη εμπειρία της εκστρατείας «Otracampaa» (Άλλη καμπάνια) το 2006,δεν είχε την ικανότητα να κινητοποι-ήσει την εθελοντική δράση και τηνενεργή συμμετοχή σε πολλές περιφέ-ρειες.

Βλέπεις ελπιδοφόρες προοπτικές για

τη μεξικανική Αριστερά;

Κατά τη γνώμη μου, η μεξικανικήΑριστερά βιώνει μια φάση αδυναμίας.Αφενός, επειδή η κατάσταση της βίαςστη χώρα δημιουργεί φόβο και εμποδί-ζει τις διαδικασίες πολιτικοποίησης,ριζοσπαστικοποίησης και κινητοποί-ησης. Αφετέρου, επειδή, κατά συνέ-πεια, ο Ομπραντόρ και το MORENAαποδεικνύουν, από την άποψη της σο-σιαλιστικής και δημοκρατικής Αριστε-ράς, μια προφανή αποτυχία και οπι-σθοδρόμηση ακόμα και σε σχέση με τοσοσιαλδημοκρατικό PRD που ιδρύθηκετο 1989. Θα ήταν καλό να κερδίσει ο

Ομπραντόρ, όχι μόνο για να περιορίσειτη ζημιά του διεφθαρμένου νεοφιλε-λευθερισμού και της βίας από τηνοποία υποφέρει το Μεξικό, αλλά καιγια να απελευθερώσει το χώρο της σχε-τικής Αριστεράς που καταλαμβάνει. Οιδυνατότητες και οι ελπίδες για τηναναζωπύρωση της Αριστεράς στο Με-ξικό υπάρχουν και διαχέονται στουςαγώνες, στις οργανώσεις και στα κινή-ματα που υποστηρίζουν μια πιο ριζο-σπαστική εναλλακτική λύση με αντικα-πιταλιστική κατεύθυνση. Συγκεκρι-μένα, μεσοπρόθεσμα ένα σημαντικότμήμα αυτής της δυνατότητας είναι ηγενιά των νέων και των φοιτητών πουκινητοποιήθηκαν το 2012 ενάντια στηνεκλογική νοθεία που έκανε ο πρόεδροςΠένια Νέτο, που συγκρούστηκαν στιςμεγάλες διαδηλώσεις του 2014, και πουέχουν δώσει πολλούς αγώνες κατά τηςπολιτικής βίας και της κρατικής κατα-στολής.

Οπισθοδρόμησηστην κριτική σκέψη

Τελειώνοντας, θέλω να μας ενημε-

ρώσεις για την κατάσταση της ριζο-

σπαστικής σκέψης στο Μεξικό.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η κριτικήσκέψη, και ο μαρξισμός ειδικότερα,βιώνουν επίσης μια οπισθοδρόμηση σεσχέση με τη δεκαετία του 1970 καιακόμη και με τη δεκαετία του 1990,όταν η εξέγερση των Ζαπατίστας ήτανένα γεγονός τεράστιας σημασίας πουπροκάλεσε τη ριζοσπαστική κριτικήκαι δεν απέρριψε τον μαρξισμό. Ταυ-τόχρονα, όμως, ακόμη και μέσα σεαυτήν την τάση της αποθάρρυνσης,είναι σήμερα αρκετοί οι πολιτικοποι-ημένοι και κινητοποιημένοι τομείς πουδείχνουν ενδιαφέρον και ευαισθησίαπρος τη ριζοσπαστική κριτική σκέψη.Ειδικότερα, υπάρχουν ορισμένοι ση-μαντικοί θύλακες ως προς την παρα-γωγή εναλλακτικής γνώσης, γιατί εξα-κολουθούν να υπάρχουν σημαντικά δη-μόσια και αυτόνομα πανεπιστήμια, σταοποία μελετώνται και αναπαράγονταιοι μαρξιστικές, μεταμαρξιστικές καινεομαρξιστικές παραδόσεις.

•

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΣΙΜΟ ΜΟΝΤΟΝΕΖΙ, ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣΣΤΟ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ

Υπάρχει μεγάλη απόρριψη τωνπαραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων

Με τον κεντροαριστερό Λόπεζ Ομπραντόρνα προηγείται στις δημοσκοπήσεις,συνεχίζεται η προεκλογική περίοδος στοΜεξικό ενόψει των προεδρικών εκλογών.Ο Μάσιμο Μοντονέζι, κοινωνιολόγος,ιστορικός, συγγραφέας, και συντονιστήςτου Συλλόγου Γκράμσι του Μεξικού, μιλάειστην «Εποχή» για τις εκλογές, τημεξικανική Αριστερά και την προοπτικήτων αγώνων ενάντια στονεοφιλελευθερισμό.

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 1177ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ1166 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Τρεις διαδοχικές πορείες πραγματο-ποίησαν κάτοικοι, φορείς και σωμα-τεία, με τη συμμετοχή και της δημο-

τικής αρχής, στη ∆ραπετσώνα στα τέλη τηςπερασμένης εβδομάδας με αφορμή έναακόμα επεισόδιο έντονης δυσοσμίας στηνευρύτερη περιοχή. Οι κάτοικοι με σύνθημα«Όχι στα καζάνια – Ναι στη ζωή» απαίτη-σαν την απομάκρυνση των ρυπογόνων βιο-μηχανικών εγκαταστάσεων της περιοχής,καταλήγοντας στις εγκαταστάσεις τηςεταιρείας πετρελαιοειδών Oil One, πουγειτνιάζει με το τμήμα της περιοχής τωνΛιπασμάτων, που παραχωρήθηκε στο δήμο∆ραπετσώνας-Κερατσινίου πριν δύο περί-που χρόνια. Πρόσφατα, σημειώθηκαν καιάλλα ανάλογα επεισόδια τόσο στην Ελευ-σίνα, περιοχή με αντίστοιχα βαριές βιομη-χανικές εγκαταστάσεις, όσο ξανά στις πε-ριοχές της ∆ραπετσώνας, του Περάματος,αλλά και της πόλης του Πειραιά, καθι-στώντας τη δυσοσμία σχεδόν μόνιμη.

«Το πρόβλημα είναι εντονότατο», σημει-ώνει στην «Εποχή» ο Χρήστος Βρεττάκος,

δήμαρχος Κερατσινίου-∆ραπετσώνας, το-νίζοντας ότι «δεν είναι μόνο η μυρωδιά, τοαισθητικό ζήτημα, αλλά και όσα ενδεχομέ-νως αιωρούνται και δεν μυρίζουν», περι-γράφοντας το δυνητικό κίνδυνο για τηνυγεία των κατοίκων, αλλά και για το ήδηεπιβαρυμένο περιβάλλον της περιοχής,που τους καλοκαιρινούς μήνες ή όταν φυ-σάνε νότιοι άνεμοι ενισχύεται. Οι έλεγχοιπου πραγματοποίησαν οι αρμόδιες περι-φερειακές και κρατικές υπηρεσίες μέχριστιγμής δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα,καθώς δεν μπορούν να αναγνωρίσουν ούτετην προέλευση, ούτε και το είδος του υπεύ-θυνου για τη δυσοσμία ρύπου.

Οι επιπτώσεις των βιομηχανιών

Η περιοχή του Κερατσινίου και της ∆ρα-πετσώνας έχει πολλές μνήμες από τονυγειονομικό και περιβαλλοντικό αντί-κτυπο βαριών βιομηχανικών δραστηριοτή-των τις περασμένες δεκαετίες. «Ζούμεστην πόλη από τότε που γεννηθήκαμε», ση-μειώνει ο δήμαρχος της πόλης, «μπορούμενα εντοπίσουμε πιθανές πηγές του προ-βλήματος». Οι κάτοικοι της περιοχής είδαντα επεισόδια δυσοσμίας να αυξάνονται σεένταση και συχνότητα τα δύο τελευταίαχρόνια όταν και ξεκίνησε, πολύ κοντά σεκατοικημένη περιοχή και σχολεία, τη δρα-στηριότητά της η Oil One, εταιρεία πετρε-λαιοειδών, η οποία από τότε έχει επεκτεί-νει την άδεια λειτουργίας της και έχει απο-κτήσει και άδεια εμπορίας πετρελαιοειδώναπό τον Σεπτέμβριο του 2017. Η άδειααυτή δεν έχει ακόμα ανακληθεί, παρά τηρητή δέσμευση του υπουργείου Ενέργειαςκαι Περιβάλλοντος μετά τις έντονες αντι-

δράσεις τοπικής κοινωνίας, δημοτικήςαρχής και του αντιπεριφερειάρχη Πειραιά,Γιώργου Γαβρίλη. Οι κάτοικοι της περιο-χής θεωρούν ότι η ρυπογόνα δραστηριό-τητα της συγκεκριμένης εταιρείας επιβά-ρυνε την περιοχή, όχι όμως αποκλειστικά.Οι εγκαταστάσεις της τσιμεντοβιομηχανίαςLafarge, αν και δεν κατάφεραν να αποκτή-σουν άδεια παρασκευής σκυροδέματος,συσκευάζουν το τσιμέντο από τις εγκατα-στάσεις της Χαλκίδας, δημιουργώντας ένανέφος τσιμεντόσκονης πάνω από την πόληκάθε φορά που έρχεται καινούργιο φορτίο,ενώ μόνιμο κίνδυνο αποτελούν οι 7 ανε-νεργές δεξαμενές των ΕΛΠΕ στην περιοχή,δίπλα στις 149 δεξαμενές (44 ανενεργές)πέντε εταιρειών παραγωγής και εμπορίαςπετρελαιοειδών του γειτονικού Περάμα-τος. Επιπλέον, εκφράζονται φόβοι για τηλειτουργία του ΚΕΛ Ψυτάλλειας, που εδώκαι αρκετό καιρό λειτουργεί οριακά σε ό,τιαφορά τα λήμματα που δέχεται και το ρυ-παντικό φορτίο που επεξεργάζεται για τηναπόρριψη βιομηχανικών αποβλήτων στοδίκτυο της ΕΥ∆ΑΠ, αλλά και για μη αδει-οδοτημένες βιομηχανικές δραστηριότητεςσε όλο το παράκτιο μέτωπο.

Όπως επισημαίνει ο Γιώργος Γαβρίληςστην «Εποχή», «το πρόβλημα είναι πολυ-παραγοντικό και περίπλοκο ως προς τονεντοπισμό της πηγής, αλλά και των ποι-οτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικώντων ρύπων». Συμπληρώνει, δε, ότι «εκτόςαπό τη ρύπανση καθ’ αυτή, πρέπει να λά-βουμε υπόψιν τις ατμοσφαιρικές και συνα-φείς συνθήκες υπό τις οποίες εκδηλώνεταικαι εξελίσσεται κάθε φορά το πρόβλημα τηθερμοκρασία, την υγρασία, τους ανέμους,την ηλιοφάνεια κλπ. Επίσης πρέπει, και θατο πράξουμε, να εξετάσουμε και την πιθα-νότητα αυτό να προέρχεται από πηγέςεκτός ξηράς».

Αμέσως μετά το τελευταίο επεισόδιο δυ-σοσμίας, τόσο η Oil One όσο και η ΕΥ∆ΑΠεξέδωσαν ανακοινώσεις με τις οποίες αρ-νούνται την ανάμειξή τους. «Η άψογη λει-τουργία των εγκαταστάσεων της Oil Oneεπιβεβαιώθηκε κατά τους δύο τελευταίουςελέγχους που πραγματοποιήθηκαν στις 3Μαΐου από κλιμάκια της Υπηρεσίας Επιθε-ωρητών Περιβάλλοντος και του ΤμήματοςΕλέγχου Περιβάλλοντος της Περιφερει-ακής Ενότητας Πειραιώς, καθώς επίσηςκαι από τους έξι απροειδοποίητους ελέγ-χους που έχουν πραγματοποιηθεί το τε-λευταίο χρονικό διάστημα από τις αρμό-διες ελεγκτικές αρχές», σημειώνει η εται-ρεία πετρελαιοειδών, ενώ σε άλλο σημείοτης ανακοίνωσής της δηλώνει πρόθυμη«να συνεργαστεί με όλους τους αρμόδιουςφορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, τουκράτους, της πανεπιστημιακής και της επι-στημονικής κοινότητας, για τον εντοπισμότης πηγής της συγκεκριμένης οσμής και

γενικώς στον τομέα της προστασίας τουπεριβάλλοντος και τη βελτίωση των συν-θηκών που επικρατούν στην περιοχή». ΗΕΥ∆ΑΠ, εξάλλου, «διαβεβαιώνει ότι δενυφίσταται κανένα απολύτως πρόβλημαστη λειτουργία που διαπερνά την περιοχήκαι φυσικά στις εγκαταστάσεις της Ψυ-τάλλειας. Συνεπώς, δεν φέρει καμιά ευ-θύνη για τη δυσοσμία που επικρατεί στηνπεριοχή».

Αναγκαίος ο άμεσος έλεγχος

Η ένταση του επεισοδίου δυσοσμίαςήταν τόσο μεγάλη που ο δήμος Κερατσι-νίου-∆ραπετσώνας αναγκάστηκε να κλεί-σει σχολεία της περιοχής για μια μέρα απότο φόβο της έκθεσης παιδιών σε άγνωστοχημικό παράγοντα με απρόβλεπτες συνέ-πειες. Παράλληλα, ο αντιπεριφερειάρχηςΠειραιά και οι δήμαρχοι Πειραιά, ΓιάννηςΜώραλης, Νίκαιας- Αγ. Ι. Ρέντη, ΓιώργοςΙωακειμίδης, Κερατσινίου- ∆ραπετσώνας,Χρήστος Βρεττάκος, Κορυδαλλού, Σταύ-ρος Κασσιμάτης, και Περάματος, ΓιάννηςΛαγουδάκης, κατέθεσαν υπόμνημα στα συ-ναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος καιΥγείας τονίζοντας την απόλυτη ανάγκη ναενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί «της κεν-τρικής διοίκησης, κατά παρέκκλιση τωντυπικών και χρονοβόρων διαδικασιών».«Επειδή η επιλογή να αναθέσει η περιφέ-ρεια τη διερεύνηση του φαινομένου σεεξειδικευμένο ερευνητικό εργαστήριο δενμπορεί να ολοκληρωθεί ως διαδικασία σεεύλογο χρονικό διάστημα και η εμπειρίαδείχνει ότι ανάλογες διαδικασίες χρειάζον-ται έως και δύο έτη για να ολοκληρωθούν,θεωρούμε ότι είναι απαραίτητη και απολύ-τως αιτιολογημένη η κατ’ επείγουσα καικατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατά-ξεων ανάθεση της διενέργειας συστηματι-κών μετρήσεων στην ευρύτερη περιοχή, σεεπιστημονικό εργαστήριο που θα διαθέτειτην επιστημονική στελέχωση, την τεχνικήυποδομή για τη διενέργεια μετρήσεων(δειγματοληψίες), την επεξεργασία τωνδειγμάτων, την επιστημονική επάρκεια γιατην ερμηνεία των αποτελεσμάτων, την εμ-πειρία και την έξωθεν αντικειμενική μαρ-τυρία της ανεξαρτησίας και της υπευθυνό-τητας ως προς τα αποτελέσματα που θαανακοινώσει. Τέτοια εργαστήρια μπορούννα αναζητηθούν στο Εθνικό Αστεροσκο-πείο, στο ∆ημόκριτο, στο ΕΜΠ», προτεί-νουν, καθώς το σώμα επιθεωρητών Περι-βάλλοντος, η ΕΥ∆ΑΠ και οι περιφερειακέςυπηρεσίες έχουν δηλώσει ότι δεν έχουν τοναπαραίτητο εξοπλισμό.

Παράλληλα, δήμαρχοι και αντιπεριφε-ρειάρχης ζήτησαν τη συγκρότηση μεικτώνκλιμακίων από τις συναρμόδιες υπηρεσίεςΠεριβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ, περιφέρεια), συ-

νεπικουρούμενων από το κατά περίπτωσηαναγκαίο προσωπικό (π.χ. αστυνομία, ει-σαγγελία, ιατρικούς, μηχανικούς), ώστε ναπραγματοποιηθούν έκτακτοι έλεγχοι σεόλες τις νόμιμα λειτουργούσες εγκαταστά-σεις της περιοχής (ενδεικτικά: διυλιστή-ρια, μονάδες επεξεργασίας υγρών αποβλή-των, μονάδες διαχείρισης φυσικού αερίου,μονάδες παραγωγής, αποθήκευσης, διακί-νησης χημικών προϊόντων κ.ά.) και συστη-ματικοί έλεγχοι για τον εντοπισμό δραστη-ριοτήτων που λειτουργούν χωρίς άδεια ήκαθ υπέρβαση της αδειοδότησής τους. Ζή-τησαν, επίσης, να εκπονηθεί και να υλο-ποιηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αστυνό-μευσης περιοχών και σημείων, που απότην εμπειρία είναι γνωστό ότι πραγματο-ποιούνται παράνομες δραστηριότητες (π.χ.περιοχή Σχιστού), και να πραγματοποιηθείπλήρης έλεγχος του δικτύου από τηνΕΥ∆ΑΠ, προκειμένου να εντοπιστούν πα-ράνομες συνδέσεις από βιομηχανίες ή βιο-τεχνίες της περιοχής, καθώς επίσης και ναγίνει έλεγχος στις εγκαταστάσεις τουΑκροκέραμου και του ΚΕΛ Ψυτάλλειας.

Σχέδιο για τη μέτρηση ρύπων

Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκετην περασμένη Τετάρτη μεταξύ του ανα-πληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος, Σ. Φά-μελλου, των αντιπεριφερειαρχών Πειραιάκαι ∆υτικής Αττικής και του δημάρχου∆ραπετσώνας-Κερατσινίου υιοθετήθηκαν

κάποιες από τις προτάσεις του υπομνήμα-τος. Πιο συγκεκριμένα, εντός της επόμε-νης εβδομάδας καταρτίζεται από την Ει-δική Γραμματεία Σώματος Επιθεωρητώνκαι Ελεγκτών -με τη συμβολή της ακαδη-μαϊκής και επιστημονικής κοινότητας, τωναρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΕΝ και τωνδύο βαθμών αυτοδιοίκησης- ένα σχέδιοδιενέργειας μετρήσεων ειδικών ατμοσφαι-ρικών ρύπων στην περιοχή με κατάλληλημεθοδολογία επεξεργασίας τους, προκει-μένου να καταστεί δυνατή η ταυτοποίησητης πηγής δυσοσμίας. Το σχέδιο θα δια-σφαλίζει κατάλληλη περιοδικότητα καιχωρική κατανομή και, δίνοντας έμφασηστις περιοχές όπου υπάρχουν επαναλαμ-βανόμενα περιστατικά δυσοσμίας καιόχλησης πολιτών, θα περιλαμβάνει καιπρομήθεια κατάλληλου εξοπλισμού για τηδειγματοληψία και την επεξεργασία τωνδειγμάτων. Θα έχει, δε, τη μορφή προ-γραμματικής σύμβασης, η οποία θα συγ-χρηματοδοτηθεί από την περιφέρεια Αττι-κής και το Πράσινο Ταμείο. Επιπλέον, θααξιολογηθεί το δίκτυο σταθμών μέτρησηςατμοσφαιρικής ρύπανσης στις περιοχέςτης ∆υτικής Αττικής και Πειραιά, για ναεξεταστεί η προσθήκη αναλυτών ειδικώνρύπων και πιθανά νέα χωροθέτησή τουςαπό τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΝ καιτης περιφέρειας Αττικής. Θα πραγματο-ποιηθούν επίσης έλεγχοι σε όλους τους πι-θανά ρυπασμένους χώρους, ιδιαίτερα κατάμήκος της ακτογραμμής της περιοχής σεεγκαταλειμμένες δραστηριότητες ή σε πα-λιές αποθέσεις, προκειμένου να ενταχθεί ηαποκατάστασή τους στο επιχειρησιακόπρόγραμμα Υποδομών Μεταφορών, Περι-βάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΥΜΕ-ΠΕΡΑΑ), με ευθύνη του ΥΠΕΝ, δίνονταςπροτεραιότητα σε περιοχές που γειτνιά-ζουν με τις κοινωνικές και οικονομικέςδραστηριότητες της περιοχής. Τέλος, θαδιερευνηθεί η δυνατότητα εγκατάστασηςαπό την ΕΥ∆ΑΠ συστήματος μετρή-σεων/παρακολούθησης για συγκεκριμέ-νους ρύπους, σχετικούς με τη δραστηριό-τητά της. Επιπλέον, αποφασίστηκε η εντα-τικοποίηση των περιβαλλοντικών ελέγχωνσε όλη την περιοχή από την περιφέρεια Ατ-τικής μέσω της συγκρότησης ΚλιμακίουΕλέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος, με τη

συμμετοχή του Σώματος Επιθεωρητών Πε-ριβάλλοντος και τη διεξαγωγή περιοδικώνελέγχων σε όλες τις δραστηριότητες.

«Αυτό που σχεδιάζουμε θέλουμε να δια-θέτει επάρκεια, επιστημονική πληρότητακαι αξιοπιστία, γι’ αυτό επιλέγουμε στοσχεδιασμό αυτό να περιλάβουμε επιστη-μονικά εργαστήρια, ινστιτούτα και ΑΕΙ πουδιαθέτουν την επιστημονική γνώση, αλλάκαι τον κατάλληλο εξοπλισμό. Όπου χρει-αστεί ή κριθεί απαραίτητο, η περιφέρειαθα συμβάλει στην αγορά εξοπλισμού», το-νίζει ο κ. Γαβρίλης στην «Εποχή» για τιςαποφάσεις της συνάντησης. «Ήδη η περι-φέρεια υλοποιεί προγράμματα παρακο-λούθησης της ποιότητας τη ατμόσφαιραςστο λιμάνι του Πειραιά, αλλά και της ποι-ότητας των θαλάσσιων υδάτων με το ΕΛ-ΚΕΘΕ και το Αστεροσκοπείο», συνεχίζει,ορίζοντας ως άμεσες προτεραιότητες τηνπρογραμματική σύμβαση και τη σάρωσητης περιοχής με ελέγχους που θα πραγμα-τοποιηθούν από μικτά κλιμάκια των εμ-πλεκόμενων φορέων.

Αναμένοντας τη μετεγκατάσταση

Ο κ. Βρεττάκος βρίσκει ότι οι αποφάσεις«είναι σε θετική κατεύθυνση σε ό,τι αφοράτην οικοδόμηση ενός μηχανισμού που θαεπιβεβαιώσει το πρόβλημα», τονίζονταςότι και αυτές «θα κριθούν από το αποτελέ-σματος». Αναφερόμενος στην επίδρασητης γραφειοκρατίας τα προηγούμενα δύοχρόνια στην υλοποίηση των ελέγχων και τησυγκρότηση αυτού του μηχανισμού καιστον αντίκτυπο που έχει αυτή στην αξιοπι-στία του κράτους και της τοπικής αυτοδι-οίκησης, ευελπιστεί ότι το δίκτυο παρακο-λούθησης θα είναι έτοιμο σε 3-4 μήνες,«φαίνεται ότι ο υπουργός έχει τη διάθεσηνα τρέξει κάποια πράγματα», τονίζει. Γιανα συμπληρώσει «από την άλλη δεν γίνεταινα αργήσει κι άλλο». Παράλληλα, περι-γράφει ότι ο δήμος θα κινηθεί και με αυτό-νομο τρόπο: «σε 2 μήνες —είναι κάτι πουπαλεύουμε 9 μήνες, τώρα— θα εγκαταστή-σουμε στο χώρο που εντοπίζουμε το μεγα-λύτερο πρόβλημα δικά μας μηχανήματαπου επιλέξαμε με τη γνώμη του Αστερο-σκοπείου και του ΕΜΠ για μετρήσειςοσμών και ρύπων. Έτσι, τόσο το κράτοςόσο και οι επιχειρηματίες θα πρέπει να πά-ρουν θέση ανάλογα με τα αποτελέσματατων μετρήσεων που θα πραγματοποιήσει οδήμος, χωρίς να μπορούν πλέον να αγνο-ούν το πρόβλημα».

Το μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, για τηνπόλη της ∆ραπετσώνας και του Κερατσι-νίου είναι η μετεγκατάσταση των ρυπογό-νων βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Η νο-μοθετική ρύθμιση της ανάπλασης της πε-ριοχής των Λιπασμάτων βάζει ένα χρονικόορίζοντα 12 χρόνων από την ψήφισή της,ώστε όλες οι βιομηχανικές εγκαταστάσειςνα έχουν απομακρυνθεί, λόγω αλλαγήςχρήσης γης. Ωστόσο, για το δήμαρχο τηςπεριοχής αυτό δεν είναι αρκετό. «Η νομο-θετική παρέμβαση μάς κράτησε σε ένακαλό επίπεδο, αλλά πρέπει να ολοκληρω-θεί με ένα σαφές χρονοδιάγραμμα απομά-κρυνσης όλων των ρυπογόνων εγκαταστά-σεων», τονίζει ο Χρήστος Βρεττάκος. Αυτήάλλωστε είναι και η θέση του ∆ήμου:«Χρειάζεται ένα σαφές, ασφυκτικό χρονο-διάγραμμα απομάκρυνσης και μετεγκατά-στασης, όσο ασφυκτικό είναι το πρόβλημαγια την πόλη, και εν τω μεταξύ μέτρα πε-ριορισμού του κακού», συμπληρώνει ο δή-μαρχος. Στην πρόσφατη συνάντηση με τονΣωκράτη Φάμελλο δεν τέθηκε το ζήτημα,

λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της. Η κυ-βέρνηση, όμως αποφεύγει να ασχοληθεί μετο ζήτημα, παγώνοντας τη διαδικασία,καθώς υπάρχει δυσκολία εύρεσης χώρουμετεγκατάστασης. Στην πρώτη κοινή ανα-κοίνωση δημάρχου και αντιπεριφερειάρχη,μετά το επεισόδιο δυσοσμίας, προτάθηκεη προσωρινή διακοπή λειτουργίας των ερ-γοστασίων της περιοχής, αρχής γενομένηςαπό τις εγκαταστάσεις της Oil One καιόποιων άλλες επιχειρήσεων κριθεί ανα-γκαίο και απαραίτητο από τις αρμόδιεςυπηρεσίες, μέχρι να αποσαφηνιστεί πλή-ρως η εμπλοκή και συμμετοχή τους στοφαινόμενο της ρύπανσης και των έντονωνδυσάρεστων οσμών.

Η πόλη και οι κάτοικοί της επιμένουν ναβλέπουν ένα μέλλον χωρίς την Oil One,χωρίς τα τσιμεντάδικα της Lafarge και τιςδεξαμενές των ΕΛΠΕ. Με αρχή το «Φεστι-βάλ στη θάλασσα» πέρυσι το καλοκαίρι, τοπρώτο και πολύ επιτυχημένο, και παρεμ-βάσεις στο θαλάσσιο μέτωπο της πόλης, οδήμος προσπαθεί να οικειοποιηθεί τοχώρο των Λιπασμάτων, δείχνοντας στηνπράξη ότι οι εγκαταστάσεις αυτές δεν είναισυμβατές με τη ζωή της πόλης. Φέτος τοφεστιβάλ θα επιστρέψει με διάρκεια όλοτο καλοκαίρι και έναν υπότιτλο που θα πε-

ριγράφει μια πόλη χωρίς εργοστάσια, κρα-τώντας στο προσκήνιο έναν αγώνα που γιατους κατοίκους είναι πάντα επίκαιρος. Πα-ράλληλα, στις 18 Μαΐου με τη βοήθεια καιτης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα σχο-λεία της περιοχής πέριξ των εγκαταστά-σεων της Oil One θα πραγματοποιήσουνπεριβαλλοντική δράση στο χώρο ανάπλα-σης των Λιπασμάτων με τίτλο «Μια πόληχωρίς εργοστάσια». Εκεί εκατοντάδες παι-διά θα ενημερωθούν για την ιστορία τωνΛιπασμάτων και τον αγώνα για να πραγμα-τοποιηθεί το όνειρό τους για μια πόληαπαλλαγμένη από τη βαριά βιομηχανία.Εξάλλου, το επόμενο διάστημα αναμένεταινα προκύψουν διάφορες κινητοποιήσεις,κυρίως γιατί το πρόβλημα κάνει την πα-ρουσία του ακόμα εντονότερη τους καλο-καιρινούς μήνες, από διάφορες πρωτοβου-λίες που μπορεί να έχουν διαφορετικά πο-λιτικά πλαίσια και τρόπους δράσεις: «αςκατεβαίνει ο κόσμος με όποια σημαία θέλεικαι με οποιαδήποτε πρωτοβουλία, αρκείνα έχουμε κοινό στόχο», αυτόν μιας πόληςχωρίς βαριές βιομηχανικές δραστηριότη-τες, σχολιάζει ο κ. Βρεττάκος

Πέτρος Κοντές

Ηεκτίμηση περιβαλλοντικών επι-πτώσεων αποτελεί ένα ιδιαιτέρωςσημαντικό τμήμα της πολιτικής και

του δικαίου περιβάλλοντος της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης. Έχει αποτυπωθεί σε οριζόν-τιου χαρακτήρα ρυθμί-σεις που περιλαμβάνονταισε τρεις οδηγίες: α) στηνοδηγία 2001/42/ΕΚ σχε-τικά με την εκτίμηση τωνεπιπτώσεων ορισμένωνσχεδίων και προγραμμά-των, β) στην οδηγία2011/92/ΕΕ για την εκτί-μηση των επιπτώσεωνορισμένων σχεδίων δη-μοσίων και ιδιωτικώνέργων στο περιβάλλονκαι στην οδηγία92/43/ΕΟΚ για τη διατή-ρηση των φυσικών οικο-τόπων καθώς και τηςάγριας πανίδας και χλω-ρίδας. Το κοινό στοιχείοτων τριών ως άνω οδηγιών είναι ότι απο-τελούν διαδικαστικούς μηχανισμούς μέσωτων οποίων επιτυγχάνεται η εκτίμηση τωνεπιπτώσεων έργων, σχεδίων και προγραμ-μάτων στο περιβάλλον και στην υγεία τουανθρώπου.

Η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώ-

σεων, έτσι όπως περιλαμβάνεται στιςτρεις οδηγίες, διακρίνεται από μια νομικήκαι διοικητική πολυπλοκότητα. Αυτό συμ-βαίνει διότι ως εγγενώς διεπιστημονικόςμηχανισμός στηρίζεται σε επιστημονικά,

κοινωνικά, πολιτικά καινομικά δεδομένα, ταοποία διαπλέκονται με-ταξύ τους.

Ενώ παρήλθαν δεκαε-τίες από τη θέση σεεφαρμογή των ως άνωοδηγιών, οι γνώμες συνε-χίζουν να διχάζονται ανα-φορικά με το κατά πόσο ήσε ποιο βαθμό η προβλε-πόμενη σε αυτές περι-βαλλοντική εκτίμηση συ-νέβαλε στη σκοπούμενηπροστασία του περιβάλ-λοντος. Πάντως, οι κριτι-κές που διατυπώθηκανδεν έθεσαν σε αμφισβή-τηση τις οδηγίες, απεναν-

τίας επικεντρώνονται στη βελτίωση ή τηναποσαφήνιση των διατάξεών τους ώστε νακαταστεί πιο αποτελεσματική η εφαρμογήτους. Η παρούσα εργασία εντάσσεται σεαυτή την προβληματική.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

«Η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεωνστην Ευρωπαϊκή Ένωση»,του Γιώργου Μπάλια, εκδ. Παπαζήση

Εντός της επόμενης εβδομάδας καταρτίζεται απότην Ειδική Γραμματεία Σώματος Επιθεωρητών καιΕλεγκτών ένα σχέδιο διενέργειας μετρήσεωνειδικών ατμοσφαιρικών ρύπων στην περιοχή μεκατάλληλη μεθοδολογία επεξεργασίας τους,προκειμένου να καταστεί δυνατή η ταυτοποίησητης πηγής δυσοσμίας.

“

∆ΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ∆ΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ∆ΥΣΟΣΜΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Να ταυτοποιηθούν άμεσαοι υπαίτιοι της ρύπανσης

«∆εν είναι μόνο η μυρωδιά, το αισθητικό ζήτημα,αλλά και όσα ενδεχομένως αιωρούνται και δενμυρίζουν», περιγράφεται ο δυνητικός κίνδυνος γιατην υγεία των κατοίκων, αλλά και για το ήδηεπιβαρυμένο περιβάλλον της περιοχής

“

1188 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εκατό και πλέον μικροί παραγωγοί, συνεταιρισμοίκαι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσειςσε φεστιβαλική ατμόσφαιρα

Ποιοτικά προϊόντα μικρών παραγωγών, συνεταιρισμών και κοινωνικών συνεται-ριστικών επιχειρήσεων της Αττικής παρουσιάζονται στους πολίτες της, στοπλαίσιο της έκθεσης Συνεργώ. Ένα κάλεσμα γιορτής για όλους στο Πεδίον του

Άρεως, 18-19-20 Μαΐου 2018, με ζωντανή μουσική, χορευτικά συγκροτήματα, παιδικόθέατρο και καλλιτεχνικά δρώμενα.

Η Συνεργώ εκθέτει προϊόντα και υπηρεσίες αλλά έχει και φεστιβαλική ατμόσφαιρα.Στόχος είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δικτύωση των μικρών παραγωγών, τωνσυνεταιρισμών και των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων από όλη την Ατ-τική. Παράλληλα, η Έκθεση Συνεργώ, απευθύνεται σε όλο το κοινό των καταναλωτώνεπιδιώκοντας την επαφή και τη γνωριμία με τους παραγωγούς, τις συνεταιριστικέςεπιχειρήσεις και την ευρεία γκάμα των προϊόντων τους (τρόφιμα, ποτά, καλλυντικά,είδη τέχνης, κοσμήματα, βότανα και πολλά άλλα), σε μια γιορτή που πραγματοποιείταιγια πρώτη φορά με τη συμμετοχή 100 και πλέον εκθετών. Η είσοδος είναι φυσικάελεύθερη. Το ωράριο λειτουργίας: Παρασκευή 18.5: μμ έως 11μμ, Σάββατο 19.5: 11πμέως 11μμ, Κυριακή 20.5: 11πμ έως 9μμ.

Ενώ το πρόγραμμα εκδηλώσεων έχει ως εξής: Παρασκευή 18.5: 7 - 8μμ, παιδικό θέ-ατρο, από τις 8μμ μέχρι να κουραστούμε να τραγουδάμε και να χορεύουμε, ζωντανήμουσική με επιλογές από αγαπημένα ελληνικά τραγούδια.

Σάββατο 19.5: 11πμ - 9μμ, παιχνιδότοπος με φουσκωτά παιχνίδια, 7 - 8μμ, χορευτι-κές ομάδες σχολείων Αγίας Παρασκευής με έθιμα και χορευτικούς ρυθμούς, από τις

8μμ μέχρι να κουραστούμε να τραγουδάμε και να χορεύουμε, ζωντανή μουσική με γνω-στές ελληνικές επιτυχίες (λαϊκά ρεμπέτικα, δημοτικά) πλαισιωμένη με τη χορευτικήομάδα ενηλίκων του Χέλμειου Αγίας Παρασκευής.

Κυριακή 20.5: 7- 8μμ, χορευτικές ομάδες σχολείων Αγίας Παρασκευής με έθιμα καιχορευτικούς ρυθμούς, από τις 8μμ μέχρι να κουραστούμε να τραγουδάμε και να χο-ρεύουμε, ζωντανή μουσική με γνωστές ελληνικές επιτυχίες (λαϊκά ρεμπέτικα, δημο-τικά) πλαισιωμένη με τη χορευτική ομάδα ενηλίκων του Χέλμειου Αγίας Παρασκευής.

Υπεύθυνη χορευτικών ομάδων: Βασίλω Ιωάννου.Η Έκθεση Συνεργώ συνδιοργανώνεται από την Περιφέρεια Αττικής - Κεντρικός Το-

μέας Αθηνών και από την Αλληλεγγύη για Όλους.

Μια μεγάλη γιορτή προϊόντων

Την περασμένη Κυριακή πραγματο-ποιήθηκε διαμαρτυρία έξω από τοΑττικό Ζωολογικό Πάρκο σε συνερ-γασία των γερμανικών οργανισμώνProWal και Whale and Dolphin Conser-vation Forum (WDSF) και της Πανελ-λαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλον-τικής Ομοσπονδίας (ΠΦΠΟ), παρου-σία του ευρωβουλευτή Στέφαν Εκ,μέλους της GUE/NGL και της Επιτρο-πής Περιβάλλοντος, ∆ημόσιας Υγείαςκαι Ασφάλειας των Τροφίμων τουΕυρωκοινοβουλίου. Αντικείμενο τηςδιαμαρτυρίας ήταν η συνεχιζόμενηαιχμαλωσία δελφινιών και η λει-τουργία δελφινάριου στο ΑττικόΠάρκο, όπου συμβαίνουν παραστά-σεις με τη συμμετοχή των κητωδών.Η διαμαρτυρία θα επαναληφθείαυτήν την Κυριακή 13 Μαΐου, στις10πμ, έξω από το Αττικό Πάρκο, στοπλαίσιο παγκόσμιας κινητοποίησηςγια το κλείσιμο των δελφιναρίων.

ΗΕλλάδα παραμένει ανάμεσα στιςλίγες ευρωπαϊκές χώρες που επι-μένουν να συντηρούν δελφινά-

ριο, τη στιγμή που το ένα μετά το άλλοκλείνουν. Μάλιστα, τα τελευταία δελφί-νια που αγοράστηκαν, πριν από δύο χρό-νια, από το Αττικό Πάρκο για τις εκείπαραστάσεις προέρχονται από δελφινά-ριο που έκλεισε στη Φιλανδία.

«Τα δελφίνια δεν θα έπρεπε να κρα-τούνται σε πισίνες για σόου ή άλλες εμ-πορικές εκδηλώσεις», δήλωσε ο ευρω-

βουλευτής Στέφαν Εκ. «Το μήνυμά μουπρος τους υπεύθυνους είναι: Η Ευρώπηδεν χρειάζεται δελφινάρια! Η Ελλάδα θαμπορούσε να πρωτοπορήσει τώρα στοκλείσιμο της φυλακής των ευφυώναυτών θαλάσσιων θηλαστικών.»

Από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμ-βουλος του WDSF, Γιούργκεν Ορτμίλερ,υπογράμμισε ότι «αυτή η εκστρατείαστην Αθήνα με έναν ευρωβουλευτή είναιεξαιρετικά σημαντική και μπορεί ναανοίξει το δρόμο για το κλείσιμο καιάλλων φυλακών αυτών των ευαίσθητωνθαλάσσιων θηλαστικών στην Ευρώπη».

Ο διευθύνων σύμβουλος της ProWal,Αντρέας Μόρλοκ, επισήμανε ότι «η κυ-βέρνηση έχει καθήκον να βάλει ένατέλος σε αυτό το θλιβερό κεφάλαιο. Μι-λήσαμε με πολλούς Έλληνες σχετικά μετα δελφινάρια», συνέχισε, «και κανείςδεν υποστήριζε την αιχμαλωσία των δελ-φινιών. Όλοι τους ήταν πολύ οργισμένοικαι πολλοί περιέγραψαν το θάνατο τωνέξι δελφινιών στο Αττικό ΖωολογικόΠάρκο από το 2010 ως σκάνδαλο.»

Έλλειμμα ενημέρωσηςτων πολιτών

Η ΠΦΠΟ αναφέρει, για τη διαμαρτυ-ρία της περασμένης Κυριακής, ότι ενη-μερώθηκαν εκατοντάδες πολίτες και μα-θητές, που δυστυχώς συνέρρεαν να δουντα δελφίνια-κλόουν και τα άλλα έγκλει-στα και σε κατάθλιψη ζώα του ζωολογι-κού κήπου. Ήταν χαρακτηριστικό το έλ-

λειμμα της ενημέρωσης του κόσμου γιατα εγκλήματα που συντελούνται ειςβάρος των ζώων, ενώ επισκέπτες απο-φάσισαν να ματαιώσουν την επίσκεψήτους μετά την ενημέρωσή τους και ναφύγουν.

Σύμφωνα με την ΠΦΠΟ, οι πα-ραστάσεις που συντελούνταιστο Αττικό Πάρκο με τησυμμετοχή δελφινιών,είναι παράνομες μεβάση το νόμο 4039/12,κατ’ αντιστοιχία με τηναπαγόρευση τωντσίρκο με ζώα που επι-τεύχθηκε με τον ίδιονόμο, μετά από πολύ-χρονους αγώνες. Ενώ,όμως, η Ομοσπονδία προ-σέφυγε στον εισαγγελέα,αυτός αποφάνθηκε ότι δενπρόκειται για παραστάσεις, συνε-πώς δεν ισχύει ο εν λόγω νόμος για τηνπερίπτωση του δελφιναρίου.

Νομικό παράθυροπου πρέπει να κλείσει

«Για νομικό παράθυρο που πρέπει νακλείσει» έκανε λόγο και ο αρμόδιος ανα-πληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυ-ξης και Τροφίμων, Γιάννης Τσιρώνης.Συγκεκριμένα, μιλώντας στην «Εποχή»,είπε: «Υπάρχουν καταγγελίες από πάραπολλούς ανθρώπους και οι ΕπιθεωρητέςΠεριβάλλοντος έχουν κάνει αυτοψία.

Έχει διαπιστωθεί ότι ο όρος εκπαιδευτι-κές παρουσίες χρησιμοποιείται κατα-χρηστικά για παρα στάσεις. Ως υπουρ-γείο ΥΠΑΑΤ είχαμε καταθέσει και νωρί-τερα τροπολογία, που δυστυχώς προτάχ-θηκε να προχωρήσει μαζί με το νομο-

σχέδιο που τελικά κατατέθηκε καιαποσύρθηκε, για τα ζώα συν-

τροφιάς. Οπότε στο νομο-σχέδιο που τελεί εν ανα-

μονή για να κατατεθεί,έχω προτείνει συγκε-κριμένα να οριστεί ότιαπαγορεύεται η οποι-αδήποτε δημόσια έκ-θεση κητωδών, ταοποία βρίσκονται σε

αιχμαλωσία. Ώστε οιασκήσεις που προτάσσε-

ται ότι χρειάζεται να γίνον-ται, να πραγματοποιούνται

απουσία κοινού υποχρεωτικά.»Το ζήτημα της αιχμαλωσίας, ωστόσο,

είναι περισσότερο δύσκολο. Σύμφωνα μετον αναπληρωτή υπουργό, «σε καμίαχώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δενυπάρχει αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο τοοποίο να μπορούμε και εμείς να υποστη-ρίξουμε.» ∆υστυχώς, ζώα που γεννήθη-καν στην αιχμαλωσία είναι πολύ δύ-σκολο να αφεθούν ελεύθερα με πραγμα-τικές πιθανότητες να επιβιώσουν. Όσογια το πότε θα σπάσει ο φαύλος κύκλοςτης αιχμαλωσίας, μάλλον είναι νωρίςακόμη μες στον κόσμο αυτόν…

Ζωή Γεωργούλα

“Έχει διαπιστωθεί ότι ο όρος εκπαιδευτικές πα-ρουσίες χρησιμοποιείται καταχρηστικά για παρα-στάσεις. Στο εν αναμονή νομοσχέδιο θα υπάρξεισαφής διατύπωση, ώστε οι ασκήσεις να πραγματο-ποιούνται απουσία κοινού υποχρεωτικά.

ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ, ∆ΗΛΩΝΕΙ Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

Ούτε μια μέρα ακόμα δελφίνιαστη δούλεψη ανθρώπωνΣήμερα, Κυριακή, στις 10πμ, στο Αττικό Πάρκο διαμαρτυρία στο πλαίσιο παγκόσμιας κινητοποίησης

φωτογραφία:Eurokinissi

φωτογραφία:Eurokinissi

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 1199ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Του Ορέστη Αθανασίου

Τα ΜΜΕ και η ενημέρωση είναι απότους τομείς που η κυβέρνηση θα μπο-ρούσε να αφήσει ένα ισχυρό αριστερόαποτύπωμα, καθώς είχε μεγαλύτερη (ανκαι όχι απόλυτη) ελευθερία κινήσεωνέναντι της τρόικας. Γράφω «θα μπο-ρούσε», γιατί τώρα πια δεν είναι καθό-λου σίγουρο πως μπορεί. Και αυτόεπειδή, σε μεγάλο βαθμό, όπως φάνηκεαπό τις εξελίξεις, δεν θέλει. Αυτό κατα-δεικνύει ο απολογισμός της τριετίας.

Στη μεγάλη μάχη των αδειών τα πράγ-ματα ρυθμίζονται με βάση τους νόμουςτης αγοράς και όχι το νόμο Παππά. Οικαναλάρχες κατάφεραν να παραμερί-σουν όσα θετικά προέβλεπε. Το κόστοςαπόκτησης της άδειας μειώθηκε δρα-στικά (παραμένει το ενδεχόμενο και ηδεύτερη διαδικασία αδειοδότησης απότο ΕΣΡ να κηρυχθεί άκυρη από το ΣτΕ),οι ρήτρες για το προσωπικό έχασαν τηναυστηρότητά τους (η συνέργεια Alpha-Star θα μειώσει στην πράξη τους εργα-ζόμενους και των δύο καναλιών κάτωαπό το πλαφόν των 400 εργαζομένων)και σε επίπεδο προγράμματος η φτήνιακυριαρχεί.

Στον Τύπο, η εξαγγελία Τσίπρα γιαμέτρα στήριξης και ενίσχυσης δεν είχεσυνέχεια. Ούτε το barcode για την κατα-γραφή της πραγματικής κυκλοφορίαςτων εφημερίδων και κατά συνέπεια τηναναλογική κατανομή της ισχνής διαφη-μιστικής πίτας φαίνεται να προχωράει,ούτε η ενίσχυση με άλλα μέτρα έμμεσηςεπιδότησης, όπως αυτά της Γαλλίας.

Η επαναλειτουργία της ΕΡΤ ήταναναμφισβήτητα η μόνη μεγάλη, αν καικουτσουρεμένη, θεσμική παρέμβαση. Ονόμος 4324/15, παρά τις ελλείψεις του,άφηνε περιθώρια ώστε η δημόσια ραδιο-τηλεόραση να αποτελέσει ένα αντίβαροστην υποβάθμιση της ενημέρωσης τωνπολιτών από τα ιδιωτικά κανάλια. Η συ-νέχεια, όμως, ήταν απογοητευτική. Από-δειξη τα όσα περιγράφει -και τα πολύπερισσότερα που υπονοεί- στην επι-στολή παραίτησής του από τη θέση τουγενικού διευθυντή Τεχνολογίας ο ΝίκοςΜιχαλίτσης. Σταχυολογούμε:

α) Υποβάθμιση του προγράμματος τηςΕΡΤ.

β) Συστηματική αδιαφορία «για τη δια-μόρφωση στοιχειώδους επιχειρησιακούή στρατηγικού σχεδίου και των τεχνολο-γικών επενδύσεων», που θα έκαναν αν-ταγωνιστική τη δημόσια ραδιοτηλεό-ραση.

γ) Υποκατάσταση της θεσμικής λει-

τουργίας της ΕΡΤ «με μηχανισμούς πα-ραδιοίκησης, με ποικίλα κέντρα ανεύθυ-νης εξουσίας, όπου κύριο ρόλο διαδρα-ματίζουν οι εκπρόσωποι ενός λούμπενπελατειακού «συνδικαλισμού», με απο-κρουστικό για την κοινωνία πρόσωποκαι αισθητική, δυσφημώντας κάθε έν-νοια υγιούς και ακηδεμόνευτου συνδικα-λισμού, που είναι απαραίτητος για τηνανάπτυξη οποιασδήποτε εταιρείας».

δ) Αιφνιδιαστική και αδιαφανής έγ-κριση χωρίς στοιχειώδη διάλογο ενός«εξαμβλώματος που ονομάστηκε «νέοΟργανόγραμμα», το οποίο που γυρίζειοργανωτικά την εταιρεία μας στον προ-ηγούμενο αιώνα».

ε) «Προσθήκες στον υπάρχοντα ΓενικόΚανονισμό Προσωπικού, που (με τηνεξαίρεση της δίκαιης αναγνώρισης τηςπροϋπηρεσίας μεγάλης μερίδας συνα-δέλφων μας) περιέχουν διατάξεις σκαν-δαλώδεις και προκλητικές για την κοι-νωνία που στήριξε την ΕΡΤ σε δύσκολεςστιγμές».

Η υποβάθμιση της ΕΡΤ

Ας αποκωδικοποιήσουμε αυτές τιςαναφορές για να φανεί η βαρύτητά τους.Η υποβάθμιση του προγράμματος παρα-πέμπει στις άγονες συζητήσεις για τηνέγκριση νέων παραγωγών, παρά το γεγο-νός ότι είχαν υποβληθεί πολλές αξιόλο-γες προτάσεις. Η ΕΡΤ δεν έχει αναθέσεικαμία παραγωγή για σειρά μυθοπλασίας,δεν έχει πολιτιστικό μαγκαζίνο, ούτε κα-νένα προγραμματισμό για παραγωγήντοκιμαντέρ και άλλων αντίστοιχων εκ-πομπών.

Όσον αφορά τις επενδύσεις, όπως επι-σημαίνει σε ανακοίνωσή της η ΕΣΗΕΑ,παντού στην Ευρώπη οι τεχνικές υπηρε-σίες προσφέρονται οριζόντια σε όλα ταμέσα, με ενιαία διεύθυνση και σχεδια-σμό. Με τη νέα δομή ο σχεδιασμός θαπρέπει να ξαναρχίσει από το μηδέν,αφού πετιέται στα σκουπίδια το τριετέςεπενδυτικό πρόγραμμα που είχε καταρ-τιστεί, ενώ καταργείται η τεχνική υπο-στήριξη των περιφερειακών της σταθ-μών. Για να απομακρυνθεί ο μη αρεστόςΝ. Μιχαλίτσης, καταργείται ολόκληρη ηγενική διεύθυνση. Σημειωτέον ότι μέσωτου νέου οργανογράμματος προκηρύσ-σονται οι θέσεις διευθυντών, αλλά εξαι-ρούνται οι διευθύνσεις Ενημέρωσης καιΟικονομικών Υπηρεσιών, στις οποίες θαεξακολουθήσουν να βρίσκονται οι σημε-ρινοί επικεφαλής τους.

Θα περίμενε κανείς ότι στη διαδικασίασύνταξης ενός οργανογράμματος (δη-

λαδή ουσιαστικά του «Συντάγματος» τηςΕΡΤ) να έχει προηγηθεί ένας ανοικτόςδιάλογος όλων των εργαζομένων, αλλάκαι ευρύτερα στην κοινωνία. Θα περί-μενε επίσης κανείς να έχουν αναζητηθείκαι αξιολογηθεί τα αντίστοιχα οργανο-γράμματα δημόσιων ραδιοτηλεοπτικώνοργανισμών της Ευρώπης και να ζητηθείαπό την EBU συνεισφέρει σε τεχνογνω-σία. Τίποτα από αυτά δεν έγινε. Αντί-θετα, εγκρίθηκε ένα μοντέλο που πολ-λαπλασιάζει τις διευθύνσεις και τουςπροϊσταμένους, κατακερματίζοντας τοενιαίο περιεχόμενο της δραστηριότηταςτης ΕΡΤ, την ενημέρωση και το πρό-γραμμα. Ενώ η ιδέα του newsroom είναιη δημιουργία ενός κέντρου υποδοχής τηςπληροφορίας από όλα τα μέσα, απόόπου στη συνέχεια θα διαχέεται σε τηλε-όραση, ραδιόφωνο και ίντερνετ, στηνπράξη βαφτίζεται newsroom η δομή τηςδιεύθυνσης ειδήσεων της τηλεόρασης.Έτσι, η πληροφορία συγκεντρώνεται καιφιλτράρεται για να μεταδοθεί «εκεί πουπρέπει» και «όπως πρέπει».

Κανονισμός χωρίς συνδιαμόρφωση

Για τις διατάξεις του γενικού κανονι-σμού γράφτηκαν πολλά. Για καθιέρωσηεπιπλέον αργιών και ημιαργιών και κυ-ρίως για πλήρη απαλλαγή από την εργα-σία πέντε μελών του ∆.Σ. της ΠΟΣΠΕΡΤ,ενώ η νομοθεσία κάνει λόγο μόνο γιαένα(!), επιπλέον τρεις έως πέντε ημέρεςάδειας ανά μήνα σε προέδρους, αντιπρο-έδρους και γραμματείς, μόνο σωματείωνπου είναι μέλη της ΠΟΣΠΕΡΤ κ.λπ. Θε-ωρούμε ότι το κύριο δεν είναι εκεί, άλ-λωστε αυτές οι διατάξεις δεν εγκρίθη-καν. Το βασικό πολιτικό ζήτημα είναιπως ο κανονισμός ψηφίστηκε χωρίς ναρωτηθούν οι δημοσιογραφικές ενώσεις.Ένας αποκλεισμός που έχει πλέον θε-σμοποιηθεί στην ΕΡΤ, καθώς δεν έχεικαλυφθεί, μετά από προσφυγή της ΠΟ-ΣΠΕΡΤ, η δεύτερη θέση εκπροσώπουτων εργαζομένων στο ∆Σ της ΕΡΤ, πουθα εκλεγόταν με κάλπη από τους δημο-σιογράφους που της δημόσιας ραδιοτη-λεόρασης. Το σημαντικό για τις Ενώσειςείναι να υπογραφεί μια νέα συλλογικήσύμβαση εργασίας, η οποία να αποτελέ-σει οδηγό για την επαναφορά των συλ-λογικών συμβάσεων και στον ιδιωτικότομέα. Η επιμονή της ηγεσίας της ΠΟ-ΣΠΕΡΤ σε θέματα που αφορούν μόνο τοδιοικητικό προσωπικό της ΕΡΤ, με αιχμήτη μείωση του ωραρίου, υπονομεύειαυτήν την προσπάθεια, ενώ ταυτόχρονακαλλιεργεί τον κοινωνικό αυτοματισμό

και διχάζει τους εργαζόμενους. Σκοπόέχει να διαβάλλει τους δημοσιογράφουςπου η φύση της δουλειάς τους υποχρεώ-νει να είναι εκτός Ραδιομεγάρου έναντιτων διοικητικών που «χτυπάνε κάρτακάθε μέρα».

Το ζήτημα της διοίκησης

Η έκφραση «παραδιοίκηση» που ανα-φέρεται στην επιστολή του Ν. Μιχαλίτσηείναι όντως βαριά. Αλλά ανταποκρίνεταιστην πραγματικότητα που τείνει να ξα-ναγίνει καθεστώς στην ΕΡΤ. Στη συνε-δρίαση του ∆Σ της ΕΡΤ, στην οποία δενείχαν κληθεί οι Ενώσεις, ένας εκ των δύοεισηγητών ήταν ο πρόεδρος της ΠΟ-ΣΠΕΡΤ, Παναγιώτης Καλφαγιάννης.Έπρεπε να ήταν παρών. Αλλά δεν είχεκανένα συνδικαλιστικό δικαίωμα νααποκλείσει τους άλλους συνδικαλιστές,ούτε να στοχοποιεί άλλους εργαζόμε-νους. Μετά τις δύο επιστολές που απέ-στειλε η ΕΣΗΕΑ και οι άλλες Ενώσειςστον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΡΤ, Β.Κωστόπουλο, αναμένεται να οριστεί έναραντεβού αυτήν την εβδομάδα. Αλλά τοότι αποκλείστηκαν από τη συνεδρίασητου ∆Σ της ΕΡΤ, με προτροπή του Π.Καλφαγιάννη προς τον Β. Κωστόπουλο,είναι κάτι που μπορούν να το βεβαι-ώσουν αρκετοί από όσους ήταν παρόν-τες. Και αυτό δείχνει μια συγκεκριμένηιδιοκτησιακή νοοτροπία τουλάχιστον.

Το θέμα είναι πως στην περίπτωση τηςΕΡΤ, η επιδίωξη της κυβέρνησης όχιαπλά για αποκατάσταση του δημόσιουφορέα, αλλά και για μια νέα διαφορετικήπορεία, υπονομεύτηκε από τις ίδιες τιςεπιλογές της όσον αφορά τα πρόσωπακαι όχι μόνο. Κυβερνητική επιλογή ήτανο Λ. Ταγματάρχης, ο ∆. Τσακνής, ο Β.Κωστόπουλος και ο νυν αναπληρωτήςδιευθύνων σύμβουλος Γ. Θαλασσινός, οοποίος βρίσκεται σχεδόν πάντοτε στημειοψηφία και βλέπει να τον «αδει-άζουν» σε θέματα της αρμοδιότητάς του,όπως στην περίπτωση της αποπομπήςτου συντονιστή του Τρίτου Προγράμμα-τος. Όλα αυτά δεν είναι απλώς προσω-πικές κόντρες, καπρίτσια ή φιλοδοξίεςκάποιων. Είναι βαθιά πολιτικές συμπε-ριφορές, τελείως ασύμβατες μεταξύτους. Από τη στιγμή που κάποιες απόαυτές όχι μόνο γίνονται ανεκτές, αλλάεπικυρώνονται, παύουν να χαρακτηρί-ζουν μόνο τους φορείς τους. Αποτελούντην ουσία της κυβερνητικής πολιτικής,ορίζουν το αποτύπωμά της. Και αυτόείναι μεγάλο πρόβλημα.

•

Θα περίμενε κανείς στη διαδικασία σύντα-ξης οργανογράμματος της ΕΡΤ να έχει προ-ηγηθεί ένας ανοικτός διάλογος όλων τωνεργαζομένων, αλλά και ευρύτερα στην κοι-νωνία. Όπως και να έχουν αναζητηθεί καιαξιολογηθεί τα αντίστοιχα οργανογράμματαδημόσιων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμώντης Ευρώπης. Τίποτα από αυτά δεν έγινε.

“

Τα χαμένα μέτωπαστον Τύπο

2200 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Την περασμένη Παρασκευή ολοκλη-ρώθηκε η απομάκρυνση του ΛεωνίδαΦραγκιαδάκη από τη θέση του διευ-θύνοντος συμβούλου της ΕθνικήςΤράπεζας της Ελλάδος (ΕΤΕ). Εξέλιξηπου μόνο έκπληξη δεν προκάλεσε,τόσο στο εσωτερικό της ΕΤΕ όσο καιστο πιστωτικό σύστημα γενικότερα,καθώς η διάσταση απόψεων του κ.Φραγκιαδάκη με το Ταμείο Χρηματο-πιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) -βα-σικό μέτοχο της ΕΤΕ- σε κεντρικούςάξονες στρατηγικής ήταν γνωστήεδώ και αρκετούς μήνες.

Το ∆ιοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΕσυγκλήθηκε εκτάκτως της περα-σμένη Παρασκευή και, παρά την

κρισιμότητα της κατάστασης, ο πρό-εδρος Κώστας Μιχαηλίδης επέλεξε γιαάλλη μια φορά να συμμετέχει… δια τη-λεφώνου. Έχει γίνει συνήθεια, άλλωστε,τους τελευταίους μήνες τα ∆Σ της ΕΤΕνα πραγματοποιούνται μέσω τηλεδιά-σκεψης, καθώς το πρόγραμμα του προ-έδρου δεν του επιτρέπει να βρίσκεταισυχνά στην Ελλάδα και στα καθήκοντατου.

Η στάση αυτή του κ. Μιχαηλίδη προ-καλεί αν μη τι άλλο μεγάλο προβληματι-σμό στο εσωτερικό της ΕΤΕ, καθώς οπρόεδρος της ΕΤΕ έχει διαχρονικά ση-μαίνοντα ρόλο στην ελληνική οικονομία.Το κύρος του εκάστοτε πρόεδρου πρέπεινα είναι ανάλογο του ονόματος και τηςβαρύτητας της ΕΤΕ, ενώ όποτε κρίνεταιαπαραίτητο πρέπει να δίνει το στίγματων οικονομικών εξελίξεων.

Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι, σε μιαπερίοδο που η χώρα και η οικονομία έχειμεγάλη ανάγκη από τις ισχυρές προσω-πικότητες του τραπεζικού συστήματος,ο πρόεδρος της ΕΤΕ είτε δεν επαρκείείτε πιο απλά… επιλέγει ως στάση τηναπουσία. Χωρίς φυσική παρουσία στα∆Σ της ΕΤΕ, χωρίς άμεση επικοινωνία μετους συνεργάτες του και τα υψηλόβαθμαστελέχη της τράπεζας, δεν μπορεί ναέχει πλήρη εικόνα της οικονομικής, τρα-πεζικής και επιχειρηματικής πραγματι-κότητας της χώρας θέτοντας ουσιαστικάεαυτόν απών από τις εξελίξεις.

Ανησυχητικές διαστάσεις

Η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση τουτραπεζικού συστήματος και ο στρεβλόςνόμος που επεβλήθη από τους δανει-στές, επέβαλε δυστυχώς στα ∆Σ των τρα-πεζών στελέχη, τα οποία προέρχοντανείτε από μικρές τράπεζες με περιφερει-ακή παρουσία σε χώρες της κεντρικήςκαι ανατολικής Ευρώπης, είτε από κά-ποια μικρά funds, που παραδόξως εξει-δικεύονταν στους τομείς της οργάνωσηςκαι των ηλεκτρονικών συστημάτων, μεαποτέλεσμα να είναι εκ των πραγμάτωναδύνατο να παίξουν ένα ουσιαστικόρόλο στη διοίκηση των ελληνικών τρα-πεζών.

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε καιτην απομάκρυνση παραδοσιακών ελλή-νων επιχειρηματιών από τα ∆Σ των τρα-πεζών και την αντικατάσταση τους με τε-χνοκράτες, που δεν έχουν καμία εικόνατης αγοράς και της πραγματικής οικονο-μίας, τότε γίνεται σαφές το νέο μοντέλοπου επέβαλαν τα κέντρα των αποφά-σεων για τις ελληνικές τράπεζες. Μια τέ-τοια, άλλωστε, επιλογή ήταν και ο κ.Φραγκιαδάκης, αφού πρώτα το SSM(Εποπτικό Συμβούλιο της ΕυρωπαϊκήςΚεντρικής Τράπεζας) είχε απορρίψει τονΓιώργο Μιχελή για τη θέση του διευθύ-νοντος συμβούλου της ΕΤΕ, στέλεχος μεμεγάλη εμπειρία και βαθύ γνώστη του

εγχώριου τραπεζικού συστήματος.Η κατάσταση στο εσωτερικό των ελ-

ληνικών τραπεζών έχει πάρει πλέον ιδι-αίτερα ανησυχητικές διαστάσεις καθώςμε τα κριτήρια που επιβλήθηκε η επι-λογή Φραγκιαδάκη, με τα ίδια επιλέγον-ται και τα μέλη των ∆Σ. Η αποτυχημένηστην πράξη συνταγή εξακολουθεί ναείναι κυρίαρχη.

Το υφιστάμενο μοντέλο απέτυχε

Υπήρξε μεγάλη ανάγκη για ένα στρα-τηγικό επανασχεδιασμό του ρόλου πουέπρεπε να παίξουν οι τράπεζες μέσα στονέο πλαίσιο της οικονομίας και της νέαςπολιτικής κατάστασης. Οι επιλογές,ωστόσο, που έγιναν δεν εξυπηρέτησαναυτή την ανάγκη. ∆εν υπήρξε η κατάλ-ληλη συνεργασία ενώ τα πρόσωπα πουτελικά επελέγησαν δεν υποστήριξαν τιςπαραπάνω επιλογές και τη νέα οικονο-μική πολιτική. Ο κ. Φραγκιαδάκης δενήταν επιλογή, ήταν ανάγκη.

Είναι πλέον πασιφανές ότι ο νόμος καιτα κριτήρια επιλογής ανώτερων στελε-χών στις τράπεζες είναι επιτακτικήανάγκη να αλλάξει. Το υφιστάμενο μον-τέλο απέτυχε.

Η αυτονόμηση των ∆Σ των Τραπεζών,όπως και του ΤΧΣ, είναι πλέον γεγονός.Την ίδια στιγμή το ελληνικό ∆ημόσιο,που μετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο τωντραπεζών ενώ κάλυψε και τις τέσσεριςανακεφαλαιοποιήσεις, δεν έχει την πα-ραμικρή παρέμβαση στις εξελίξεις. Ωςεκ τούτου, το αυτονομημένο ΤΧΣ και ταστελέχη αμφιβόλου εμπειρίας και γνώ-σης της ελληνικής οικονομίας, δύσκολαθα αντιληφθούν τις κρίσιμες και ουσια-στικές αποφάσεις που απαιτούνται γιατην επόμενη μέρα τραπεζών και οικονο-μίας.

∆υστυχώς δεν υπάρχουν οι προσωπι-κότητες εκείνες που θα πάνε κόντρα σεΤΧΣ και SSM, θεσμούς που θέλουν τησυρρίκνωση και τη στασιμότητα των ελ-ληνικών τραπεζών. Χωρίς αναπτυξιακές

τράπεζες δεν μπορεί να υπάρξει ανά-πτυξη της οικονομίας. Απαιτείται πλέον,με αρχή την ΕΤΕ, να συγκροτηθούν στιςτράπεζες διοικητικές ομάδες με γνώσητης αγοράς και της πραγματικής οικονο-μίας, με διάθεση στήριξης του αναπτυ-ξιακού σχεδίου της χώρας, βεβαίως ανε-πηρέαστες από κομματικές ή άλλες αγ-κυλώσεις.

∆ανάη Ψωμοπούλου

Υπάρχει ένα ρητό που αρέσει πολύ στο κατεστημένο: Μηθίγετε τα κακώς κείμενα. Αυτό πρέπει να έχουν υπόψητους όσοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες αντέδρασαν αρ-

νητικά μετά τη δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου για την τοπικήαυτοδιοίκηση, του Κλεισθένη 1. Πράγματι, οι μεταρρυθμιστι-κές προσπάθειες για τα θέματα της τοπικής αυτοδιοίκησηςστο παρελθόν χαρακτηρίζονται ως ατελείς, άτολμες και απο-σπασματικές, γι’ αυτό και παρέμειναν ημιτελείς. Αν θέλουμενα προσπαθήσουμε μια νέα προσέγγιση, με νέο πνεύμα πουσκοπό θα έχει να κάνει τομές και να ταράξει τα λιμνάζοντανερά, πρέπει να τολμήσουμε. Να θέσουμε ως κεντρικό διακύ-βευμα την ενδυνάμωση της αυτοδιοίκησης μέσα από την εμ-βάθυνση της δημοκρατίας, για μια νέα οργάνωση του κράτους,αποκεντρωμένη και πιο κοντά στον πολίτη.

Η εποχή των μνημονίων είχε πολύ σημαντικό αρνητικό αν-τίκτυπο στην τοπική αυτοδιοίκηση, που αντί να προχωρείέκανε πολλά βήματα πίσω και σταμάτησε να αναπτύσσεται.Σήμερα, κανένα φοβικό σύνδρομο δεν πρέπει να μας κρατή-σει πίσω από τις ανάγκες των καιρών. Καμία καταστροφολο-γική πρόβλεψη δεν μπορεί να πείσει για την ειλικρίνειά της,όταν είναι φανερό ότι τους μόνους που ξεβολεύει είναι τους«ελέω πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος» δικτάτορες τωνμειοψηφιών.

Οι πολίτες στο επίκεντρο

Το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, η αναβίωσητων κοινοτήτων και τα τοπικά δημοψηφίσματα είναι μέτραπου βοηθούν να περάσουμε σε μια νέα εποχή, που η τοπικήαυτοδιοίκηση θα εκσυγχρονίζεται και θα ωριμάζει.

Με αφορμή τη φετινή επέτειο των 50 χρόνων από το Μάητου ’68, ας θυμηθούμε ένα σύνθημα: «Η ομορφιά είναι στοδρόμο». Αυτό το σύνθημα, σε σχέση με την τοπική αυτοδιοί-κηση, μπορεί να σημαίνει ότι η αξία του Κλεισθένη θα φανείόταν αντιληφθούν τη σημασία του οι πολίτες και αξιοποιήσουν

τις δυνατότητες που τους δίνει για παρέμβαση στο δημόσιοχώρο και το δημόσιο λόγο. Ο πρώτος βαθμός αυτοδιοίκησης,οι δήμοι, αποτελούν το ιδανικό πεδίο για τις συλλογικότητες,τους φορείς και τα άτομα να ανοίξουν ένα δημοκρατικό διά-λογο, να αλληλεπιδρούν και να αξιοποιούν τη διαβούλευση γιαβελτιστοποίηση της ποιότητας των αποφάσεων και της ζωήςστην πόλη και στην κοινότητα.

Ο Κλεισθένης δεν αφορά κλειστούς κύκλους αιρετών, ξε-κομμένων από το κοινωνικό σώμα. Αφορά ευθέως τους άντρεςκαι τις γυναίκες της χώρας, που επιθυμούν να συμμετέχουνενεργά στα κοινά και να κάνουν πράξη τον τίτλο του πολίτη.

Είναι πάντως φανερό ότι σήμερα, στα μικρά και καθημερινάπροβλήματα των κατοίκων των δήμων και των κοινοτήτων, ηαντίδραση των δημοτικών αρχόντων δεν έχει το χαρακτηρι-στικό της αμεσότητας. Τις περισσότερες φορές δεν υπάρχειεπικοινωνία και διάλογος με τους πολίτες, ενώ δεν είναι λίγες

Με την απομάκρυνσηπαραδοσιακώνελλήνωνεπιχειρηματιών από τα∆Σ των τραπεζών καιτην αντικατάστασητους με τεχνοκράτες,που δεν έχουν εικόνατης πραγματικήςοικονομίας, γίνεταισαφές το νέο μοντέλοπου επέβαλαν τακέντρα αποφάσεων γιατις ελληνικέςτράπεζες.

“

ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Ο αναπτυξιακός σχεδιασμόςαπαιτεί τους ανάλογους τραπεζίτες

Ο Κλεισθένης δεν αφορά κλειστούςκύκλους αιρετών, ξεκομμένωναπό το κοινωνικό σώμα. Αφοράευθέως τους άντρες καιτις γυναίκες της χώρας, πουεπιθυμούν να συμμετέχουνενεργά στα κοινά και να κάνουνπράξη τον τίτλο του πολίτη.

“

Ένας καλός νόμος που θέλει και ενεργούς

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 2211ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Όπως γράφαμε πρόσφατα, ηκοινωνία του Βόλου είναιαναστατωμένη με το ζήτημα τηςκαύσης RDF από το εργοστάσιο τηςΑΓΕΤ που βρίσκεται λίγα χιλιόμετραέξω από την πόλη, δίπλα στογραφικό προάστιο της Αγριάς. Ηανησυχία των πολιτών εκδηλώθηκεμε κορυφαίο τρόπο στοσυλλαλητήριο που έγινε στον Βόλο,στις 5 Μάη, με σύνθημα «Όχι στηνκαύση σκουπιδιών». Οι εκτιμήσειςγια τη συμμετοχή κυμαίνονται απότέσσερις μέχρι επτά χιλιάδες, ενώόλοι αναγνωρίζουν πως για ναβρούμε διαδήλωση αντίστοιχουμεγέθους στην πόλη θα πρέπει ναανατρέξουμε σε μια κινητοποίησητου 2011 την εποχή που είχεφουντώσει το κίνημα των πλατειών.

Στο συλλαλητήριο που διοργάνωσεη Επιτροπή Πολιτών συμμετείχανο Ιατρικός Σύλλογος, το ΤΕΕ Μα-

γνησίας, η ΕΛΜΕ, πολλοί πολιτιστικοίσύλλογοι, ενώ καλέσματα συμμετοχήςείχαν βγάλει ο ΣΥΡΙΖΑ και οι δημοτικέςκινήσεις της κεντροαριστεράς και της ρι-ζοσπαστικής αριστεράς, η ΠεριφέρειαΘεσσαλίας και ο ∆ήμος Βόλου. Το τε-λευταίο κάλεσμα προκάλεσε θυμηδία,καθώς κανένας από τη δημοτική αρχήδεν εμφανίστηκε στη συγκέντρωση. Θυ-μίζουμε ότι ο ∆ήμος επιμένει στο σχέδιοτου για κατασκευή εργοστασίου επεξερ-γασίας σκουπιδιών με σκοπό την παρα-γωγή SRF, ενός υλικού παραπλήσιου σεεπικινδυνότητα με το RDF.

Στο προηγούμενο σημείωμα μας για τοθέμα στην «Εποχή», αναφέραμε πως «ηανησυχία της τοπικής κοινωνίας εντά-θηκε πρόσφατα, όταν σε κινητοποίησητην 1η Απριλίου, έξω από το εργοστάσιο,οι διαμαρτυρόμενοι πολίτες συνέλεξανδείγμα υλικού που προοριζόταν για

καύση, το οποίο αποτελείται από σκου-πίδια χωρίς καμιά σήμανση για την προ-έλευση και την ποιοτική τους σύνθεση».

Tα αποτελέσματα του ελέγχου αυτούτου υλικού, τα οποία ανακοινώθηκαναπό την Περιφέρεια, δείχνουν ότι η επι-χείρηση παραβίασε τους όρους τηςάδειας αφού η ποιοτική σύνθεση του δενέχει καμιά σχέση με τις προδιαγραφέςπου αφορούν το RDF. Η ΑΓΕΤ αμφισβη-τεί τα αποτελέσματα αυτού του ελέγχου,ισχυριζόμενη ότι η δειγματοληψία δενέγινε σωστά, ενώ το υπουργείο Περιβάλ-λοντος δηλώνει ότι ποτέ δεν παρέλαβεσχετικό έγγραφο της Περιφέρειας.

Το υπουργείο ανακοίνωσεσειρά μέτρων

Στην ανακοίνωση με την οποία κα-

λούσε η Νομαρχιακή Επιτροπή Μαγνη-σίας του ΣΥΡΙΖΑ σε συμμετοχή στο συλ-λαλητήριο, ασκούσε κριτική στην ΑΓΕΤ,για την παραβίαση των όρων της άδειας,και στην Περιφέρεια, που δεν ασκεί τηναρμοδιότητα της να επιβάλει ποινέςστην εταιρεία που φτάνουν μέχρι τηνανάκληση της άδειας καύσης RDF. Ταυ-τόχρονα, εκτιμούσε ως θετικές τις απαν-τήσεις του αναπληρωτή υπουργού Περι-βάλλοντος και Ενέργειας, Σ. Φάμελλουσε επερώτηση των βουλευτών Μαγνη-σίας του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξανδρου Μεϊκό-πουλου και Μάκη Μπαλλή, με τις οποίεςδεσμευόταν για αύξηση των ελέγχων καιανάληψη πρωτοβουλίας για τη συγκρό-τηση Επιτροπής Κοινωνικού Ελέγχου.

Λίγες μέρες πριν το συλλαλητήριο, τουπουργείο έστειλε πρόσκληση σε φορείςτης πόλης για τη σύσταση ΕπιτροπήςΚοινωνικού Ελέγχου και Παρακολούθη-

σης των Περιβαλλοντικών Ελέγχων. Στησχετική συνεδρίαση που έγινε στην έδρατου υπουργείου, την Τετάρτη 9 Μάη, οιπερισσότεροι από τους φορείς που κλή-θηκαν να συμμετάσχουν στην Επιτροπήήταν επιφυλακτικοί για την αξιοπιστίατέτοιων διαδικασιών.

Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης τουπουργείο ανακοίνωσε μια σειρά απόμέτρα όπως την εισαγωγή του θέματοςστην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βου-λής, τον εξαπλασιασμό των μετρήσεωντων διοξινών και των φουρανίων, τη λει-τουργία on line συστήματος μετρήσεωναέριων ρύπων με ελεύθερη πρόσβασηστην τοπική κοινωνία και τη χρηματοδό-τηση από το ΥΠΕΝ (Πράσινο Ταμείο) με-λέτης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με δειγ-ματοληψίες και αναλύσεις στην ευρύ-τερη περιοχή του Βόλου, από ακαδη-μαϊκό και ερευνητικό ίδρυμα, για να δια-πιστωθούν οι πηγές διάφορων οσμώνκαι ατμοσφαιρικών ρύπων και να λη-φθούν τα απαραίτητα μέτρα. Επίσης,ανακοίνωσε την οργάνωση νέας τυπικήςδειγματοληψίας κατά τα προβλεπόμενα,από την επιχείρηση και την Περιφέρεια,στην οποία να παρίστανται κοινωνικοίεταίροι, όπως το ΤΕΕ και ο Ιατρικός Σύλ-λογος, ώστε να διασφαλιστεί ότι και ηκοινωνία αλλά και η πολιτεία θα έχουνστη διάθεσή τους θεσμικές πληροφορίεςγια το περιεχόμενο αυτού του φορτίουRDF. Τέλος, δήλωσε την υποστήριξη τηςπρότασης της Περιφέρειας για διεύ-ρυνση του συστήματος ατμοσφαιρικήςρύπανσης και ένταξης της πρότασης σεχρηματοδοτικά εργαλεία.

Παραμένει ζητούμενοο δημόσιος διάλογος

Παραμένει ζητούμενο η ανταπόκρισητων τοπικών φορέων στην ευθύνη συμ-μετοχής στην Επιτροπή και γενικότερα ηδιενέργεια ενός δημόσιου διάλογου μεκυβερνητική πρωτοβουλία, στον οποίοθα ξεκαθαριστούν πτυχές του ζητήματοςπου παραμένουν θολές, θα δοθεί βήμαστις κινήσεις πολιτών και θα παρθούνσοβαρά υπόψη οι σοβαρές ανησυχίες τηςτοπικής κοινωνίας. Αυτή τη στιγμή η το-πική κοινωνία παραμένει δικαιολογη-μένα άκρως επιφυλακτική και μόνο έναςσε βάθος διάλογος με όλους και όλεςυπάρχει πιθανότητα να δημιουργήσειπροϋποθέσεις συναινετικής αντιμετώπι-σης του θέματος.

Ελένη Σπαθάρη

οι περιπτώσεις που συναντάμε αναβλητικότητα και αδιαφο-ρία. Ένα παράδειγμα από το δήμο Αγ. ∆ημητρίου. Σε μία μικρήκαι περιφερειακή οδό, την οδό Παπαζαχαρίου, με απόφασητου ∆ημοτικού Συμβουλίου έγινε αντιδρόμηση, η οποία πραγ-ματοποίηθηκε με απλή αλλαγή σημάτων κυκλοφορίας (χωρίςνα προηγηθεί ενημέρωση). Οι συνέπειες, όμως, της αντιδρό-μησης αναστάτωσαν τη ζωή των κατοίκων που αποφάσισαν νααπευθυνθούν αρμοδίως στη δημοτική αρχή. Συγκέντρωσαν εν-δεικτικά 48 υπογραφές κατοίκων και ζήτησαν να συζητηθεί τοθέμα σε συνεδρίαση του ∆ημοτικού Συμβουλίου, με την πα-ρουσία όσων κατοίκων το επιθυμούν. Από την κατάθεση τουαιτήματος στο πρωτόκολλο του δήμου Αγ. ∆ημητρίου(Α.Π.12001/9.3.2018) έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα,

χωρίς να υπάρξει κάποιο ενδιαφέρον από τη μεριά της διοί-κησης του δήμου.

Ασκήσεις επί χάρτου ή διαβούλευση;

Πάντοτε οι ασκήσεις επί χάρτου έχουν το πλεονέκτημα τηςευκολίας και της ταχύτητας. Η διαβούλευση, η ανάλυση τωνπροβλημάτων, η αναζήτηση λύσης απαιτεί χρόνο, επιχειρή-ματα και φυσικά ζωντανή επαφή με τους πολίτες. Ξεβολεύειβεβαιότητες και αυθεντίες και ενδεχομένως αποκαλύπτει λάθηή παραλείψεις. Μήπως η θέση για όλα τα ενοχλητικά θέματακαι τους ενοχλητικούς πολίτες είναι κάτω από το χαλί; Είναιαυτή η λειτουργία της αυτοδιοίκησης επαρκής και ικανοποι-

ητική; Θα δυσκολέψει τη διοίκηση τωνδήμων η απλή αναλογική ή θα γίνει οκαταλύτης για πιο δημοκρατική καιπιο κοντά στον πολίτη τοπική αυτοδι-οίκηση;

Είναι σίγουρο ότι από μόνα τους δεναλλάζουν τα πράγματα ούτε στο θε-σμικό επίπεδο ούτε στο επίπεδο τωνκατεστημένων νοοτροπιών. Θέλουν θε-σμική αντιμετώπιση, με νέο πνεύμα, μεσύγχρονες και δημοκρατικές αντιλή-ψεις. Χρειάζονται ανατροπές σε κατε-στημένες απόψεις και τολμηρές λύ-σεις. Η αυτοδιοίκηση δεν κινδυνεύειαπό την ενεργή συμμετοχή των πολι-τών. Οι αιρετοί δεν είναι ξεκομμένοιαπό τον κοινωνικό χώρο. Ήρθε η ώρανα γίνει η αυτοδιοίκηση ο μοχλός γιαανάπτυξη και καλύτερη ποιότητα ζωήςσε κάθε γωνιά της χώρας.

Όλγα Τραυλού

Ένα ζήτημα που «καίει»την κοινωνία του Βόλου

Η τοπική κοινωνίαπαραμένειδικαιολογημένα άκρωςεπιφυλακτική και μόνοένας σε βάθος διάλογοςμε όλους και όλεςυπάρχει πιθανότητα ναδημιουργήσειπροϋποθέσειςσυναινετικήςαντιμετώπισης τουθέματος.

“

δημότες


Με αφορμή τα 55 χρόνια από την ίδρυσή τους, οιεκδόσεις Θεμέλιο διοργάνωσαν στις 4 Μαΐου,στο πλαίσιο της 15ης ∆ιεθνούς Έκθεσης Βι-

βλίου Θεσσαλονίκης εκδήλωση με θέμα: «50 χρόνια

από τη διάσπαση του ΚΚΕ και η γέννηση του ΚΚΕ Εσω-

τερικού», η οποία ήταν αφιερωμένη στο ιστορικό στέ-λεχος της αριστεράς, Μίμη ∆εσποτίδη.

«Όσοι συμμετείχαμε στο κίνημα της κομμουνιστικήςανανέωσης το αναπολούμε με ανάμεικτα αισθήματα πε-ρηφάνιας και πικρίας. Περηφάνιας γιατί στο κομμου-νιστικό κίνημα υπήρξαν πρωτοπόροι στην απόρριψηπρακτικών και ιδεών που ήσαν ολοένα και πιο ξεπερα-σμένες και προβληματικές, και εισήγαγε τις έννοιες τηςδημοκρατίας, στην κοινωνία και το κόμμα, την μη εξάρ-τηση από ξένα κέντρα, του σεβασμού της αυτονομίαςτων μαζικών κινημάτων και λίγο αργότερα της ευρω-παϊκής ενοποίησης. […] ∆εν θα ήθελα να παραλείψωνα αναφερθώ στην παρέμβασή μου στον Μίμη ∆εσπο-τίδη. Ο ∆εσποτίδης υπήρξε τη δεκαετία του ‘70 κάτισαν πνευματικός πατέρας. Κατά το πραξικόπημα του1967 είχε βρεθεί εκτός Ελλάδας κι έτσι έμεινε στο Πα-ρίσι όπου και τον γνώρισα. Συναντιόμασταν συχνά σεκαφενεία της πόλης είτε περπατούσαμε στους δρό-

μους. Όπως τόσοι άλλοι που τον γνώρισαν, διαπί-στωσα ότι επρόκειτο για έναν εξαιρετικά χαρισματικόάνθρωπο, ακαταμάχητο ιδεολογικό καθοδηγητή, με οξύκριτικό πνεύμα και ανατρεπτικές ιδέες, πολέμιο κάθεδογματισμού. Είχε επιπλέον ένα φοβερό χιούμορ πουκυριολεκτικά έσπαγε κόκκαλα. Η επιρροή του πάνωμου υπήρξε χρήσιμη για την πολιτική μου ωρίμανσηκαθώς μαζί του δοκίμαζα, επιβεβαίωνα ή διόρθωνα τιςκάπως πρωτόγονες νεανικές μου ιδεολογικές και πο-λιτικές αναζητήσεις. Αποτέλεσε για εμένα και έναμπούσουλα στους δύσκολους εσωκομματικούς δαιδά-λους. Γι’ αυτό και η τύχη μου ήταν μεγάλη, όταν μετά τημεταπολίτευση παρακολούθησα από κοντά το αργότέλος, την τραγική τελική πορεία του Μίμη που ερμη-νεύω και σήμερα ως συμβολική πορεία της ανανεωτι-κής αριστεράς…», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο ΣωτήρηςΒαλντέν, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτα-τορικό αγώνα και υπήρξε στέλεχος του «Ρήγα Φε-ραίου», του Κουμμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας Εσω-τερικού, της Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ) και του Συνα-σπισμού (ΣΥΝ) ως τη δεκαετία του ’90. Κατά την πε-ρίοδο Σημίτη προσχώρησε στο Πανελλήνιο Σοσιαλι-στικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ), ενώ το 2012-15 στήριξε τη ∆η-

μοκρατική Αριστερά (∆ΗΜΑΡ), της οποίαςυπήρξε και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής.

Ο έγκαιρος εκδοτικός οίκοςτης αριστεράς

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο δεύτεροςομιλητής, ο Ηλίας Νικολακόπουλος, καθη-γητής εκλογικής κοινωνιολογίας στο ΤμήμαΠολιτικής Επιστήμης και ∆ημόσιας ∆ιοίκη-σης του Πανεπιστημίου Αθηνών και αντι-πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτι-σμού: «Εγώ θα γυρίσω πίσω στο 1963 καιστην ίδρυση του “Θεμέλιου”. Ήταν ο πρώ-τος εξαιρετικά έγκαιρος εκδοτικός οίκοςτης αριστεράς […] Από το 1947 και μετά,μέχρι την ίδρυση του “Θεμέλιου”, η εκδο-τική παρουσία της αριστεράς ήταν περιορι-σμένη σε κάποιους σχετικά περιθωριακούςεκδοτικούς οίκους, που κατέβαλαν, βέβαια,μεγάλη προσπάθεια. Υπήρχε και η διάδοσητων βιβλίων με τους πλασιέδες βιβλίων.Ήταν ένα επάγγελμα που μπορούσαν “εύ-κολα” να ασκήσουν οι απολυμένοι εξόρι-στοι/φυλακισμένοι που δεν έβρισκαν αλλούδουλειά. Άρα υπήρχε μια κυκλοφορία τουαριστερού βιβλίου, κυρίως με αυτό το προ-σωπικό δίκτυο των ανθρώπων που περνού-σαν από γραφείο σε γραφείο και πουλούσαντα βιβλία και με δόσεις. Οι εκδόσεις ήτανπολύ εύκολες. Υπήρχε η ανθρώπινη εμπι-στοσύνη στον πρώην εξόριστο/φυλακισμένοπου έφερνε το καινούριο βιβλίο, το οποίοέμπαινε στη βιβλιοθήκη της οικογένειας.[…] Ο Μίμης ∆εσποτίδης συμμετείχε σ’αυτές τις αναζητήσεις. Ήδη από την πε-ρίοδο που ήταν φυλακισμένος στην Κέρ-

κυρα είχε πάρει πρωτοβουλία να οργανώσει έκθεση Πι-κάσο από κομμουνιστές κρατούμενους, όταν ακόμα η“αντιστασιακή” ζωγραφική δεν ήταν τόσο εύκολα απο-δεκτή από τις κομματικές ιεραρχίες. Η σύμπτωσηαυτών των δύο ανθρώπων, του Μίμη ∆εσποτίδη και τουΘεόδωρου Μαλικιώση στο εγχείρημα του “Θεμέλιου”θα έλεγα πως ήταν μία ευτυχής συγκυρία. Ήταν αρκετάδιαφορετικοί άνθρωποι. Ο Μίμης ήταν αέρας που μπο-ρούσε να σε συνεπάρει, ενώ ο Θεόδωρος ήταν περισ-σότερο η Γη, στην οποία στηριζόταν ένα πολύ δύσκολοεκδοτικό εγχείρημα. Γι’ αυτό ξεκινάει το 1963 και τηντετραετία που ακολουθεί, μέχρι την έναρξη της δικτα-τορίας, έχει μια εξαιρετικά πλούσια παραγωγή βιβλίου,που ακουμπάει και στον κλασσικό μαρξισμό. Είναι οιεκδόσεις των κλασσικών, που ακόμα και σήμερα είναιοι πιο έμπειρες που υπάρχουν, σε μια ελληνική βιβλιο-γραφική παραγωγή όπου υπήρχε έλλειψη επιμελημέ-νων εκδόσεων των κλασσικών κείμενων του Μαρξ, τουΈνγκελς και του Λένιν. Και από την άλλη ένα άνοιγμασε λογοτεχνία και σε άλλου τύπου βιβλία τα οποία τρο-φοδοτούσαν μία ανανεωτική σκέψη…».

∆εν έγραψε τίποτα, αλλά επηρέασε τόσους

Ο τρίτος και τελευταίο ομιλητής της εκδήλωσης,Γιώργος Τσιάκαλος, ομότιμος καθηγητής του Αριστο-τέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, περιέγραψεαναλυτικά τις προσωπικές του εμπειρίες στο εξωτερικόόταν συνέβη η διάσπαση του 1968 καθώς και το κλίμαπου επικρατούσε πριν και μετά τη διάσπαση. Παράλ-ληλα, για τον Μίμη ∆εσποτίδη τοποθετήθηκε με το ξε-κίνημα της ομιλίας του: «Είμαι πολύ χαρούμενος που ηεκδήλωση είναι αφιερωμένη στον Μίμη ∆εσποτίδη. ∆εντο συνηθίζουμε. Συνήθως μπορεί να κάνουμε νεκρολο-γίες, αλλά όταν μιλούμε για πολιτική είναι σαν να είναιανεξάρτητο από τους συγκεκριμένους ανθρώπους. Τοθεωρώ αυτό πολύ σημαντικό γιατί οδηγεί τη δική μουσκέψη σε σχέση με τη διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικούσε πολύ συγκεκριμένους δρόμους. Θα μπορούσε κανείςνα μιλήσει με πολλούς τρόπους γι’ αυτό το θέμα. ΟΜίμης ∆εσποτίδης είναι σε όλους και σε όλες μας γνω-στός ως ο άνθρωπος που δεν έγραψε τίποτα, αλλά πουεπηρέασε τόσους πολλούς ανθρώπους. Είναι σπάνιοφαινόμενο αυτό. Να μην είσαι ο ηγέτης του κόμματοςκαι άρα κάνεις χιλιάδες ομιλίες και άρα επηρεάζειςμέσα από μηχανισμούς τους άλλους ανθρώπους. Ναείσαι όμως ένας κομμουνιστής δραστήριος που πέρασεόλα όσα περάσανε οι κομμουνιστές της δικιάς μαςχώρας και να έχεις επηρεάσει τόσους πολλούς ανθρώ-πους…».

∆υστυχώς ο περιορισμένος χρόνος της εκδήλωσηςδεν επέτρεψε να ακουστούν και οι ιστορίες του κοινού,το οποίο κατέκλυσε την αίθουσα «Άρης Αλεξάνδρου»στο Περίπτερο 13 της ∆ιεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονί-κης από τις 19:00-20:00 στις 4 Μαΐου για να ακούσειτους ομιλητές και να τιμήσει την μνήμη του «Πέτρουτης ΕΠΟΝ», του αέναου Μίμη ∆εσποτίδη.

Μίνως-Αθανάσιος Καρυωτάκης

«Ο Μίμης∆εσποτίδης

ήταν αέρας»

Ήδη από την περίοδο που ήταν φυλακισμένος στηνΚέρκυρα είχε πάρει πρωτοβουλία να οργανώσειέκθεση Πικάσο από κομμουνιστές κρατούμενους,όταν ακόμα η “αντιστασιακή” ζωγραφική δεν ήταντόσο εύκολα αποδεκτή από τις κομματικέςιεραρχίες.

“

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 2233ΘΕΜΑΤΑ

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογέςμετά την πτώση του φασισμού, η Ιτα-λία έκανε την επιλογή να ενταχθείστο δυτικό στρατόπεδο. Η Χριστια-νική ∆ημοκρατία κέρδισε το 48% τωνψήφων. Η Αριστερά που είχε συγ-κροτήσει το ∆ημοκρατικό Λαϊκό Μέ-τωπο πήρε το 30%. Η συμμετοχήέφτασε στο 92%. Στις 4 Απριλίου του1948, στη Βαρέζε, ο ηγέτης της ιταλι-κής αντίστασης, από τα πιο επιφανήμέλη της ηγεσίας του ΚΚΙ, ΛουΐτζΛόγκο, γγ μετά τον Παλμίρο Τολιάτιγια μια δεκαετία, έγινε δεκτός με εκ-δηλώσεις ενθουσιασμού από το σύ-νολο σχεδόν του πληθυσμού. Στοτέλος της ομιλίας του, από την ταρά-τσα ενός μπαρ, πετάχθηκαν προκη-ρύξεις που έγραφαν: «Την ώρα τηςεξομολόγησης ο Θεός σε βλέπει, όχιο Στάλιν».

Οι εκλογές της 18ης Απριλίου του1948 έγιναν σε κλίμα έντασης.Μέσα σ’ αυτό το κλίμα γράφτηκε

το θεατρικό έργο «∆ον Καμίλο», με ήρωαέναν πάστορα που νουθετούσε τον Πε-πόνε, κομουνιστή δήμαρχο του χωριούγια το τι πρέπει να κάνει ώστε να μηνπάει στην κόλαση. Αυτές οι εκλογέςήταν οι πιο βίαιες στην ιστορία της δη-μοκρατίας και σηματοδότησαν την πρόσ-δεση της Ιταλίας στο δυτικό στρατό-πεδο. Τη χρονιά αυτή, το 1948, τα μάτιαόλων στην Ευρώπη ήταν στραμμένα στηνΙταλία. Οι εκλογές σ’ αυτή τη χώρα πουέχει κοινά σύνορα με τη Γιουγκοσλαβίατου Τίτο, καθόρισαν τα σύνορα μεταξύ∆ύσης και Ανατολής. ∆ύο στρατόπεδα σεσύγκρουση. Η σύγκρουση αυτή μετα-φέρθηκε και στο εσωτερικό της χώρας.Από τη μια πλευρά, η Χριστιανική ∆ημο-κρατία (Χ∆), η οποία έριξε το βάρος τηςπροεκλογικής καμπάνιας κατά του κόκ-κινου κινδύνου. Από την άλλη, το ΚΚΙταλίας (ΚΚΙ) με ηγέτη τον Παλμίρο

Τολιάτι και το Ιταλικό ΣοσιαλιστικόΚόμμα (ΣΚΙ) του Πιέτρο Νένι, έδωσαν τημάχη με το ∆ημοκρατικό Λαϊκό Μέτωπο,με έμβλημα το πρόσωπο του Γκαριμ-πάλντι, ήρωα της Risorgimento, τηςΈνωσης της Ιταλίας.

Στην προεκλογική περίοδο χρησιμο-ποιήθηκαν όλα τα μέσα. Η Χ∆ με αφίσεςκαλούσε τους πολίτες να διαφυλάξουντην ενότητα της οικογένειας, γιατί στηνανατολή «τα παιδιά θα τα έπαιρνε το

κράτος». Η Εκκλησία και οι οργανώσειςτης πήραν ανοιχτά μέρος στην καμπάνια.Οι πάστορες υπόσχονταν την κόλασηστο ποίμνιο τους εάν ψήφιζαν τους «υλι-στές». Οι λιτανείες ήταν καθημερινόφαινόμενο. Οι κατ’ επάγγελμα πιστοί μι-λούσαν για την εμφάνιση της Παναγίας,την οποία είχαν δει πολλοί. Ταυτόχρονατα θαύματα είχαν πολλαπλασιαστεί...Κανείς δεν θα συγχωρεθεί από τον εξο-μολογητή του για τις αμαρτίες του, ανδεν ψήφιζε Χ∆. Ακόμα και «τα παιδιάεπιστρατεύτηκαν στον ιερό αγώνα, δενήταν λίγες οι περιπτώσεις που πήγαινανμετά το κατηχητικό στο σπίτι, με δάκρυαστα μάτια και παρακαλούσαν τους γο-νείς τους να παραμείνουν στο σωστόδρόμο».

Η πόλωση της κοινωνίας

Η Χ∆ πέρα από την Εκκλησία είχε καιένα άλλο ισχυρό χαρτί –πραγματικό– σταχέρια της. Αν κέρδιζε, η Ιταλία θα σωζό-ταν γιατί θα έμπαινε στο Σχέδιο Μάρσαλ.Θα απολάμβανε τα αγαθά της αμερικανι-κής βοήθειας, όπως και οι άλλες ευρω-παϊκές χώρες, με αντάλλαγμα βέβαια τηνπαραμονή στην ατλαντική επιρροή. Τοεπιχείρημα αυτό ήταν αρκετά ισχυρό σεμια Ιταλία που προσπαθούσε να κλείσειτις πληγές του πολέμου. Σύμφωνα με δη-μοσκόπηση της εποχής, το 65% των Ιτα-λών ήταν υπέρ του Σχεδίου Μάρσαλ.Ένα άλλο επιχείρημα της Χ∆ ήταν ότι, σεπερίπτωση νίκης του ∆ημοκρατικού Λαϊ-κού Μετώπου, δεν θα ήταν δυνατό να με-ταναστεύσει κανείς στις ΗΠΑ. Θα μπο-ρούσε όμως «να φύγει για τη Σιβηρία»,όπως έγραφαν τα τρικ της εποχής.

Το ΚΚΙ και το ΣΚΙ μιλούσαν για τον αν-τιδραστικό χαρακτήρα της Χ∆, τηςοποίας ηγείτο ο Ακίλε Ντε Γκάσπαρι,που είχε αποκλείσει τους κομουνιστέςκαι τους σοσιαλιστές από την κυβέρ-νηση, τον Μάιο του 1947. Σε μια περίοδοανάκαμψης των αγώνων για «να τιμωρή-σει τους εκπροσώπους των εργαζομέ-νων», συμμετέχοντας έτσι «στην προδο-σία της χώρας», υποστηρίζοντας όχι τηνΙταλία «αλλά τις πολεμοχαρείς Ηνωμέ-νες Πολιτείες».

Στην προεκλογική καμπάνια του ∆η-μοκρατικού Λαϊκού Μετώπου βάρυναναρνητικά και τα γεγονότα στις χώρες τηςΑνατολικής Ευρώπης. Στις 25 Φεβρουα-ρίου, το ΚΚ Τσεχοσλοβακίας πήρε τηνεξουσία, ανατρέποντας την κυβέρνηση

Εθνικής Ενότητας. Τα γεγονότα αυτάείχαν αρνητικές συνέπειες.

Μόλις έγιναν γνωστά το βράδυ της18ης Απριλίου του 1948 τα αποτελέ-σματα των εκλογών, ο κόσμος της Αρι-στεράς απογοητεύτηκε, γιατί είχε πιστέ-ψει στη δυνατότητα μιας νίκης μέσα απότις κάλπες. Τελικά, επρόκειτο για μιανίκη «της Ιταλίας των ανθρώπων που δενεγκαταλείπουν τις θέσεις τους» έγραφεη Ροσάνα Ροσάντα, έφηβη τότε, γνωστήγια τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στηνέκδοση της καθημερινής κομουνιστικήςεφημερίδας «Il Manifesto».

Η διάσπασητου συνδικαλιστικού κινήματος

Η Χ∆, σε κλίμα ακραίας προεκλογικήςπόλωσης, έπαιξε το χαρτί του αντικο-μουνισμού και κέρδισε με 48% τωνψήφων, περιορίζοντας σημαντικά ταμικρά κόμματα της άκρας δεξιάς και τηςκεντροδεξιάς. Το ∆ημοκρατικό ΛαϊκόΜέτωπο πήρε το 30,98% των ψήφων,πολύ μικρότερο ποσοστό από το 39,6%που είχαν κερδίσει το ΚΚΙ και το ΣΚΙ δύοχρόνια νωρίτερα. Θα πρέπει να σημει-ώσουμε ότι από το ΣΚΙ είχε αποχωρήσειμια ομάδα το Γενάρη του 1947, γιατί είχεαρνηθεί τη συμμαχία με το ΚΚΙ. Η ομάδααυτή δημιούργησε τη Σοσιαλιστική Συμ-μαχία που πήρε το 7%, κυρίως στοβορρά. Με αυτές τις εκλογές διαμορφώ-θηκε ο πολιτικός χάρτης της χώρας που

διήρκεσε περίπου 40 χρόνια. Η Χ∆ κατέ-λαβε το χώρο του κέντρου, της κεντροα-ριστεράς μέχρι και τις παρυφές τηςάκρας δεξιάς. Το ΚΚΙ αναδείχθηκε σεηγετική δύναμη στην Αριστερά. Κέρδισεπερισσότερες από 120 έδρες από τις 183του ∆ημοκρατικού Λαϊκού Μετώπου,ενώ δύο χρόνια πριν το ΣΚΙ ήταν πρώτηδύναμη στο χώρο της Αριστεράς.

Τα κόμματα αυτά με τα εκατομμύριαμέλη, έπαιζαν κεντρικό ρόλο στην οργά-νωση και την πολιτική ζωή της χώρας,ενώ κατά τη διάρκεια της εικοσάχρονηςφασιστικής δικτατορίας δρούσαν στηνπαρανομία.

Η αντίδραση πέρασε στην αντεπίθεση.Η συνδικαλιστική ενότητα που είχε επι-τευχθεί το 1944 τελείωσε. Η Χ∆ οργά-νωσε τη διάσπαση στους κόλπους τηςCGIL. Στις 15 Σεπτεμβρίου οργανώθη-καν παντού διαδηλώσεις και καταλήψειςεργοστασίων. Λίγο πριν στις 14 Ιουλίουτου 1948, έγινε απόπειρα δολοφονίαςτου γραμματέα του ΚΚΙ, Παλμίρο Το-λιάτι. Η καταπίεση κατά του εργατικούκινήματος γενικεύθηκε. Στο διάστημααπό τον Ιούλιο του 1948 μέχρι το 1950σκοτώθηκαν 62 εργάτες –ανάμεσά τους48 κομουνιστές. Οι τραυματίες έφτασανστους 3.216. Η αστυνομία συνέλαβε αυτήτην περίοδο 92.169 άτομα από τα οποίαοι 73.870 ήταν κομουνιστές.

Από την «Ουμανιτέ Ντιμάνς»Μετάφραση: Μ. Αρβανίτης

Με αυτές τις εκλογές διαμορφώθηκε ο πολιτικόςχάρτης της χώρας που διήρκεσε περίπου 40χρόνια. Το ΚΚ Ιταλίας αναδείχθηκε σε ηγετικήδύναμη στην Αριστερά. Κέρδισε περισσότερες από120 έδρες από τις 183 του ∆ημοκρατικού ΛαϊκούΜετώπου.

“

ΑΝΑ∆ΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

18 Απριλίου 1948:Η ιστορική ήττα της ιταλικής αριστεράςΑπό την εθνική ενότητα το 1944 στα πρόθυρα του εμφυλίου του 1948

Τον Αύγουστο του 1944, ο Παλμίρο Τολιάτι γραμματέας του ΚΚ Ιταλίας εγκατέ-λειψε τη στρατηγική της εξέγερσης. Μιλούσε για ένα σοσιαλισμό που εγγράφε-ται στη λογική της πλουραλιστικής δημοκρατίας. Αυτή η γραμμή δεν έγινε πλή-

ρως αποδεκτή στο βορρά της χώρας, κυρίως από τους πρώην παρτιζάνους. Έτσι, τονΝοέμβριο του 1947, οι αστυνομικοί του Μιλάνου που ήταν πρώην παρτιζάνοι, αντικα-ταστάθηκαν από την κυβέρνηση. Οι κομουνιστές ξεσηκώθηκαν με τα όπλα στα χέρια,κατέλαβαν τα τμήματα. Αυτό το επεισόδιο έληξε με ένα σύντομο τηλεγράφημα τουΤολιάτι που έλεγε: «Μπράβο, τι σκέφτεστε να κάνετε τώρα;»

Τον Ιούλιο του 1948, ο Τολιάτι δέχθηκε δολοφονική επίθεση που είχε ως συνέπειατον τραυματισμό του. Η χώρα ξεσηκώθηκε, οι εργαζόμενοι κατέλαβαν τα εργοστάσια,έστησαν τα μυδράλια στις στέγες των οικημάτων. Η CGIL κήρυξε γενική απεργία. Ηηγεσία του ΚΚΙ καλούσε σε ηρεμία και μιλούσε για την τολιατική στρατηγική, μιαστρατηγική που συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 1980.

Χρόνια αποφασιστικάγια τους κομουνιστές

Και ξαφνικά κοιτάς τη

σκηνή και νομίζεις ότι

αυτή η βαλίτσα που

βλέπεις να αλλάζει χέρι, μια

βαλίτσα γεμάτη από τη

μικρή ή τη μεγάλη ζωή του

κάθε παιδιού, του κάθε

ανθρώπου, είναι πια στο

δικό σου χέρι. Θες να την

κρατήσεις και να μοιραστείς

όσα αυτή κουβαλάει. Τα

όνειρα, τους φόβους, την

ελπίδα και τον πόνο. Θες και

εσύ να τη σηκώσεις. Να

μοιραστείς το βάρος... να το

κάνεις πιο υποφερτό.

Εκεί, λοιπόν, στη σκηνή του

Ρεξ, Σάββατο βράδυ, έφηβοι

πρόσφυγες από πέντε

διαφορετικές χώρες (Συρία,

Αφγανιστάν, Ιράκ, Ιράν και

Πακιστάν) όλοι ηλικίας από

14 έως 19 ετών μαζί με

έλληνες επαγγελματίες

ηθοποιούς του Εθνικού

Θεάτρου ήταν εκεί με πόδια

γυμνά, πατώντας χώμα, να

μας δείξουν το δικό τους

ταξίδι.

Μέσα από τη μοναδική

γλώσσα του σώματος, τη

γλώσσα της αγκαλιάς, του

γέλιου, της κραυγής, τη

γλώσσα του ονείρου, αλλά

και του φόβου ξεδιπλώθηκε

η ιστορία δύο εφήβων που

αναζήτησαν μια καλύτερη

ζωή στη ∆ύση, αλλά τελικά

τίποτε δεν ήταν όπως τα

περίμεναν.

Και ενώ στην αρχή

προσπαθούσες να μαντέψεις

ποιος ήταν πρόσφυγας και

ποιος όχι, στο τέλος της

παράστασης έβλεπες μόνο

ένα. Ανθρώπους, μόνο

ανθρώπους που

προσπαθούσαν να

επικοινωνήσουν, να

παλέψουν, να ονειρευτούν,

να ζήσουν και να

«χωρέσουν» σε αυτόν τον

κόσμο. Μία τόσο

συγκινητική παράσταση !

Μαρία Βολάκη


Την περασμένη Τετάρτη, το κίνημακατά των πλειστηριασμών συνάν-τησε πρωτοφανή αστυνομικά

μέτρα στις δύο συγκεντρώσεις που κά-λεσε ο Συντονισμός ΣυλλογικοτήτωνΘεσσαλονίκης. Όπως φαίνεται, η κυ-βέρνηση επιχειρεί να υλοποιήσει «διάπυρός και σιδήρου» τις υποχρεώσεις πουέχει αναλάβει έναντι των δανειστών, ερ-χόμενη σε ευθεία αντιπαράθεση με τοναπλό κόσμο. ∆εν αντιλαμβάνεται άραγεότι μ’ αυτό τον τρόπο αποκόπτει, ίσωςοριστικά, και τους εναπομείναντες δε-σμούς της με το λαϊκό κίνημα και τηνυπόλοιπη αριστερά; Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ θαγίνει απολογητής της σοσιαλδημοκρα-τίας και το μέλλον του θα είναι, νομοτε-λειακά, δεξιόστροφο. Επίσης, πρέπει ναμας πει η κυβέρνηση αν ένα διαμέρισμα73τ.μ. μιας πολύτεκνης οικογένειας απο-τελεί πολυτελές ακίνητο που πρέπει ναβγει σε πλειστηριασμό. Να τελειώσειεπιτέλους αυτό το κρυφτούλι με τηναλήθεια, βαφτίζοντας δίκαια, απεχθήμέτρα που θα ντρεπόταν να περάσειοποιαδήποτε κυβέρνηση. Ο ΣυντονισμόςΣυλλογικοτήτων Θεσσαλονίκης ενάντια

στους πλειστηριασμούς έχει πλέον απέ-ναντί του μια σιδερόφρακτη κυβέρνηση,αποφασισμένη να κάνει τη «βρώμικηδουλειά» που της υπαγορεύει το Κεφά-λαιο. Στην πρόσφατη ανακοίνωσή του,για τα τελευταία γεγονότα στη Θεσσαλο-νίκη, αναφέρει:

«Στο αστυνομοκρατούμενο από νωρίςτο πρωί κέντρο της πόλης και ειδικάγύρω από το συμβολαιογραφικό γραφείοτης Ευγενίας Πετρίδου (Μητροπόλεως20) μετρήσαμε 3 αστυνομικές κλούβεςκαι 5 διμοιρίες των ΜΑΤ και των ΥΜΕΤ.Στο συγκεκριμένο συμβολαιογραφείοπραγματοποιούνταν για λογαριασμό τηςEurobank και ο πλειστηριασμός ενόςδιαμερίσματος 73τ.μ. που χρησιμοποιεί-ται από την ιδιοκτήτριά του ως επαγγελ-ματική στέγη, μοναδικός τρόπος βιοπο-ρισμού της πολύτεκνης οικογένειάς της.Κάτι τέτοιο όμως καμιά σημασία δεν έχειγια την κοινωνικά ανάλγητη πολιτικήκυβέρνησης-Ε.Ε.-κεφαλαίου που μετα-τρέπουν την αστυνομία σε προσωπικόιδιωτικής εταιρίας φύλαξης των μεγαλο-συμβολαιογράφων για να εξυπηρετή-σουν τις αδηφάγες διαθέσεις των τραπε-

ζών. Όταν λοιπόν ζητήθηκε να ανοίξει οαστυνομικός φραγμός για να ανέβει στογραφείο της συμβολαιογράφου η ιδιο-κτήτρια μαζί με δικηγόρο του Συντονι-σμού Συλλογικοτήτων , ανερυθρίαστα οεπικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεωναπάντησε ότι δεν το επιτρέπει η συμβο-λαιογράφος. Στη συνέχεια δε και στηνεπιμονή των συγκεντρωμένων διαδηλω-τών για τη συνάντηση, οι αστυνομικέςδυνάμεις απάντησαν με απρόκλητη καιαναίτια επίθεση εναντίον των μελών τουκινήματος και των αλληλέγγυων διαδη-λωτών.

Λίγο αργότερα, σαν να μην έφταναν ταπαραπάνω, δεν δίστασαν να διαγράψουνκαι τα εναπομείναντα ψήγματα της κατ’επίφαση δημοκρατίας τους, απαγο-ρεύοντας για πρώτη φορά στα χρονικάτην είσοδο πολιτών στο ∆ικαστικό Μέ-γαρο της πόλης. Συγκεκριμένα μετέφε-ραν πολλές πάνοπλες διμοιρίες τωνΜΑΤ μέσα και έξω από το δικαστικό μέ-γαρο Θεσσαλονίκης, έστησαν αστυνο-μικό φραγμό στην είσοδο και απαγόρευ-σαν την είσοδο (ακόμη και με την επί-δειξη ταυτότητας!) των συγκεντρωμένωναλληλέγγυων στο μέλος του Συντονι-σμού Συλλογικοτήτων, Ηλία Σμήλιο, οοποίος καλούνταν σήμερα να παρουσια-στεί για την «προκαταρκτική εξέταση»σε σχέση με τη νέα δίωξη για «παρακώ-λυση πλειστηριασμού από κοινού στις28/9/2016». Όμως ο διωκόμενος συνα-γωνιστής μας δεν έκανε τίποτα περισσό-τερο, τίποτα λιγότερο από όλους εμάςπου πάνω από δυο χρόνια τώρα αγωνι-

ζόμαστε στα ειρηνοδικεία και τα συμβο-λαιογραφικά γραφεία, στις γειτονιές καιστους δρόμους της πόλης, στη Θεσσα-λονίκη και σ’ όλη τη χώρα για να σταμα-τήσουμε το κοινωνικό έγκλημα των πλει-στηριασμών και της αρπαγής της λαϊκήςκατοικίας και περιουσίας. Γι αυτό καιόλοι μαζί αποφασίσαμε να μην δεχτεί ναπαρουσιαστεί ενώπιον του ανακριτήχωρίς την στήριξη του κινήματος, απο-χωρήσαμε και θα ορίσουμε νέα μαζικήπαράσταση για την παράδοση του «απο-λογητικού» υπομνήματος.

Οι εικόνες αυτές από τους δρόμουςτης Θεσσαλονίκης δεν μας εκπλήσσουναλλά ούτε και μας τρομάζουν. Είναι συ-νέχεια της εφαρμοζόμενης πολιτικήςόλων των τελευταίων χρόνων και επιβε-βαιώνουν περίτρανα πως όσο πιο αντι-λαϊκή, άδικη και επικίνδυνη γίνεται ηεπίθεση των «από πάνω», τόσο η κατα-στολή για τους «από κάτω» θα σκληραί-νει και δεν θα επιτρέπει την παραμικρήαμφισβήτηση των «ιερών και οσίων» τουσυστήματός τους. Είναι ταυτόχρονα επι-βεβαίωση της ανάγκης να ξεπεράσουμετο κλίμα της ηττοπάθειας, τις λογικέςανάθεσης και αναζήτησης επίδοξων σω-τήρων και να πάρει τώρα ο λαός ταπράγματα στα χέρια του, πριν η εθελό-δουλη στις εντολές της Ε.Ε., των τραπε-ζιτών και του μεγάλου κεφαλαίου κυ-βέρνηση δεν αφήσει τίποτα όρθιο».

Ο δικηγόρος του διαβόλου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

∆ικαστικές διώξεις και έντονη καταστολήτου κινήματος ενάντια στους πλειστηριασμούς

Άνθρωποιπου προσπαθούσαννα επικοινωνήσουν

Εντυπώσεις απόμια θεατρική παράστασηασυνόδευτων προσφύγωνκαι ελλήνωνηθοποιών

«ΤΟ ΤΑΞΙ∆Ι», σε σκηνοθεσία ΣοφίαςΒγενοπούλου παίζεται στο ισόγειο τουΡΕΞ στις 2-6/5 και 9-13/5, στις 21:00και είναι στα πλαίσια του πιλοτικούπρογράμματος «Θέατρο στα Ελληνικά». Ας σημειωθεί ότι κάποιοι από τουςέφηβους που συμμετέχουν στηνπαράσταση ζουν στον Ελαιώνα, άλλοισε δομές φιλοξενίας. Οι περισσότεροιείναι ασυνόδευτοι στην Ελλάδα, δηλαδήδεν έχουν κανέναν από την οικογένειάτους εδώ.

! info

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 2255ΒΙΒΛΙΟ

Κυριακή 13 Μαΐου

** Με αφορμή την 13η Μάη, ημέρα αφιερωμένη στηνιστορία, τη φιλοσοφία και τον πολιτισμό της ΑκαδημίαςΠλάτωνα, οι γυναίκες πρόσφυγες του γειτονικού Κέν-τρου Φιλοξενίας Προσφύγων Ελαιώνα επισκέπτονταιτον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνα, ώστενα γνωρίσουν καλύτερα την περιοχή στην οποία ζουναλλά και τους σημερινούς κατοίκους της, που θα τιςυποδεχτούν στο χώρο της Επιτροπής Κατοίκων. Θα ακο-λουθήσει συλλογική κουζίνα και την ψυχαγωγία έχειαναλάβει ο Πολυχώρος Σπούτνικ.

Στην οργάνωση της εκδήλωσης ιδιαίτερη είναι η συμ-βολή της Αλληλεγγύης για Όλους και της ομάδας διερ-μηνέων / πολιτισμικών διαμεσολαβητών/τριών τουΚέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ).

** Εκδήλωση πολιτισμού, αντιφασιστικής μνήμης καιτιμής στους 200 κομμουνιστές που εκτελέστηκαν τηνΠρωτομαγιά του 1944, διοργανώνει η Περιφέρεια Αττι-κής – Περιφερειακή Ενότητα ∆υτικού Τομέα, στις 7μμ,στο Μπλοκ 15 του στρατοπέδου Χαϊδαρίου.

∆ευτέρα 14 Μαΐου

** Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)και το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας, με την ευκαιρία τηςέκδοσης του 19ου τεύχους του περιοδικού Αρχειοτάξιο,που φιλοξενεί ένα πλούσιο αφιέρωμα με θέμα «Εβραίοικαι Έλληνες, Έλληνες Εβραίοι» διοργανώνουν εκδήλωση,στις 7.30μμ, στο Ιωνικό Κέντρο (Λυσίου 11, Πλάκα), μεομιλητές: Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Ισαάκ Σαμπεθάι (οικονο-μολόγος) και Ζανέτ Μπαττίνου. Συντονίζει η Πόπη Πο-λέμη.

** Το Ελληνικό Τμήμα της ∆ιεθνούς Αμνηστίας διοργα-νώνει εκδήλωση με θέμα το δικαίωμα στην αντίρρησησυνείδησης σε Ελλάδα και Τουρκία, με αφορμή την ∆ιε-θνή Ημέρα Αντίρρησης Συνείδησης (15/5) αλλά και τησυμπλήρωση 20 χρόνων από τη θέσπιση της εναλλακτι-

κής πολιτικής υπηρεσίας στην Ελλάδα, στις 7μμ, στο αμ-φιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης» (Ακαδημίας 50). Μιλούν:Ελένη Βεληβασάκη, Χαλίλ Σαβντά, Βασίλης Παπαστερ-γίου, Πέτρος Σωτηρόπουλος. Συντονίζει η ΑναστασίαΜπουρδάρα.

Τρίτη 15 Μαΐου

** Ο Λίο Πάνιτς θα ανακηρυχθεί σε επίτιμο διδάκτορατου Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 7μμ, στην αίθουσα Τε-λετών, Προπύλαια, όπου και θα μιλήσει (διαθέσιμη διερ-μηνεία) με θέμα «Η υπόσχεση της ∆ημοκρατίας».

Τετάρτη 16 Μαΐου

** Η ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Κορωπίου διοργανώνει εκδήλωση μεθέμα «Οι αξίες της ριζοσπαστικής αριστεράς στο διε-θνές καπιταλιστικό σύστημα» με ομιλητή τον Νίκο Φίλη,στις 7μμ, στη ∆ημοτική Βιβλιοθήκη του δήμου Κρωπίας(Γ. Παπασιδέρη 13).

** Το Άνω Κάτω στο Καλαμάκι και οι εκδόσεις Θεμέλιοπαρουσιάζουν το βιβλίο του Γιώργου Μήλλα «Αδιέξοδηπορεία», στις 7.30μμ, στο Μουσικό Σχολείο Αλίμου (Κυ-θηρίων 69). Θα μιλήσουν: Ανδρέας Κασκανιώτης, Ντίνα∆ασκαλοπούλου. Θα παρέμβει ο Ευάγγελος Σμπράος,ενώ συντονίζει ο Τάκης Μαστρογιαννόπουλος.

Πέμπτη 17 Μαΐου

** Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης και η Οργανωτική Επι-τροπή Εκδηλώσεων στη μνήμη του Γιάννη Πασσαλίδηδιοργανώνουν εκδήλωση, με αφορμή τη συμπλήρωση 50χρόνων από το θάνατο του προέδρου της Ε∆Α, στις 7μμ,στην αίθουσα ∆ημοτικού Συμβουλίου. Θα μιλήσουν:Ηλίας Νικολακόπουλος, Ιωάννα Παπαθανασίου, ΓιάννηςΝισύριος. Συντονίζει ο Σπύρος Κουζινόπουλος. Θα προ-βληθεί ντοκιμαντέρ με πλούσιο φωτογραφικό και αρ-χειακό υλικό.

Σάββατο 19 Μαΐου

** Η Πολιτική - Πολιτιστική Λέσχη Εκτός Γραμμής πα-ρουσιάζει κινηματογραφικό αφιέρωμα με θέμα «Μάης’68» και προβάλλει τέσσερις ταινίες που περιστρέφονται–εκ των υστέρων– γύρω από τον Μάη. Στις 11 & 25Μαΐου, 6 & 17 Ιουνίου. Στο πλαίσιο του αφιερώματος,στις 7.30μμ, Στρατηγοπούλου 7 & Μαυρικίου, διοργανώ-νει εκδήλωση με θέμα «Ο Μάης ως τέχνη της ανατρο-πής, η εξέγερση ως ανατρεπτική τέχνη». Θα μιλήσουν:Χρήστος Γιοβανόπουλος, ∆ημήτρης Λένης.

Κυριακή 20 Μαΐου

** Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη διοργανώνει βιωματικό σε-μινάριο με τίτλο «Αν όχι εσύ, ποιος; Πώς μπορείς να πα-ρέμβεις όταν γίνεσαι μάρτυρας ρατσιστικών επιθέ-σεων», 11πμ με 3μμ, στην Κωλέττη 34. Το σεμινάριο είναιδωρεάν και δηλώνετε συμμετοχή στο σύνδεσμο:goo.gl/forms/5EVn728ts 6GGpkgf1.

***

** Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Αμπελοκήπων πραγ-ματοποιεί και φέτος το καλοκαίρι, σειρά από ενδιαφέ-ρουσες εκδηλώσεις. Τη ∆ευτέρα 14 Μαΐου, στις 6.30μμ,στο Πάρκο Χωροφυλακής (Λεωφ. Μεσογείων) θα πραγ-ματοποιηθεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας και πορεία στουπουργείο Περιβάλλοντος για την προστασία του Υμητ-τού και του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή - Ιλισίων.Την Τετάρτη 16 Μαΐου, στις 8.15μμ, στην αίθουσα Λάκω-νος 9 (Πάρκο ΚΑΠΑΨ) θα προβληθεί το βραβευμένο ντο-κιμαντέρ «Ιστορίες του σμυριγλιού στο νησί των Κυκλά-δων Νάξος», παρουσία των σκηνοθετών Sussane Bau-singer και Στέλιου Ευσταθόπουλου.

•

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΩΝ

Στο «χόλι μάουντεν», την πρώτη τουνουβέλα, ο συγγραφέας Νίκος Βεργέ-της συνθέτει έναν άνθρωπο στο τέλος

του, να συμπυκνώνει τη ζωή του μέσα σε έναπαραλήρημα που απευθύνει και απευθύνεταιστη γυναίκα του από το κρεβάτι του πόνου,ένα παραλήρημα όπου το ψέμα και η αλή-θεια παύουν να είναι εχθροί, αφού τον πρώτορόλο παίρνει η ανάγκη της εξιστόρησης, τηςαφήγησης, αλλά και της αφηγηματικότητας,των αναφορών και όλων όσων συνέχουνέναν άνθρωπο που δύει, αλλά και τον συγ-γραφέα που δύει.

Γιατί όμως επιλέγει ο συγγραφέας πουανατέλλει να κατασκευάσει έναν παραμυθάπου δύει; ∆εν είναι περίεργο, μιας και οι τε-χνικές του Βεργέτη, περνώντας μέσα από τομεταμοντερνισμό, συμπυκνώνουν στην καρ-διά του αφηγήματος ετούτο: την ανάγκη τηςκατασκευής. Τον homo faber.

To «χόλι μάουντεν» είναι λοιπόν μια μετα-μυθοπλασία που καταγράφει το πάθος καιτην ανάγκη για δημιουργία. Η τεχνική παρα-πέμπει σ’ αυτό που ο Μπόρχες αποκαλεί«bullet time», όταν κάποιος βλέπει όλη τουτη ζωή σε μία στιγμή πριν πεθάνει. Χόλι Μά-ουντεν, ένα κοκτέιλ που απολάμβανε στηζωή του ο μάλλον άρρωστος και σίγουρατρωτός και ευάλωτος αφηγητής και που μεαυτό θέλει οι δικοί του να τον αποχαιρετί-σουν, αλλά και μια μετωνυμία ίσως για τοκοκτέιλ φαρμάκων που ενδεχομένως κατα-ναλώνει και γεννά το παραλήρημά του.

Ένας μη αξιόπιστος αφηγητής

Περνώντας από το μεταμοντερνισμό καιαποτίοντας φόρο τιμής κυρίως στη λατινα-μερικάνικη λογοτεχνία, αλλά και στονΜπουλγκάκοφ και σε μοντερνιστές όπως ο

Μπέκετ, το βιβλίο αξιοποιεί το «frame story»του αρρώστου που εξιστορεί τη ζωή του γιανα επικοινωνήσει πιο άμεσα με το κοινό, στοοποίο συμβάλλει και το γεγονός ότι, κατα-φανώς, έχουμε να κάνουμε με έναν μη αξιό-πιστο αφηγητή, κάτι που δηλώνεται ρητώςκαι κατασκευάζεται εντέχνως. Ο Βεργέτηςαντλεί τα απλά πρώτα υλικά του από την ίδιατην κοινοτοπία της ζωής και σε κάποιοβαθμό και από την επικαιρότητα. Έτσι, ηγλώσσα του είναι απλή, προσβάσιμη, και ταυλικά των ιστοριών του απολύτως μπανάλ(χρησιμοποιώ τη λέξη αποφορτισμένη καιουδέτερη ως περιγραφική της συνθήκης τουκοινού τόπου). Ένα βιβλίο που δεν του λεί-πει ο στοχασμός, το χιούμορ και η... ζωή, πα-ραμένει, μολοντούτο, απολύτως μπανάλ καιασφαλές σε αυτό το πλαίσιο, χωρίς τις έντο-νες παρεμβολές μεταλόγου. Ως οιονεί μετα-σχόλιο, το «χόλι μάουντεν» είναι ένα βουνόαποτελούμενο από... πάμπας (πεδιάδες),που δεν γίνεται ποτέ, ωστόσο, επίπεδο, δενχάνει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και δια-βάζεται απνευστί.

Η σχέση αλήθειας και ψέματος

Στοιχείο ξεχωριστό και βάση του αφηγή-ματος, είναι η σχέση αλήθειας και ψέματοςπου δεν τίθεται με το γνώριμο τρόπο πραγ-ματικότητας-αλήθειας ή, συχνότερα στη λο-γοτεχνία, μυθοπλασίας-αυτοβιογράφησης,αφήνοντας πολύ πιο αθώο και πιο βαθύ,ενίοτε, έδαφος για στοχασμό και αναστοχα-σμό. Το «ψέμα» του αφηγητή δεν μένει στομεταμοντερνισμό αλλά τον υπονομεύει. Θαλέγαμε πως το βιβλίο είναι πιο σύγχρονο,είναι αρκετά μετα-μεταμοντέρνο («νέα ειλι-κρίνεια»), δηλαδή ξεπερνά την ειρωνεία καιτο μαύρο χιούμορ, επιμένει στην αλήθεια,

ίσως και στην αλήθεια του ψέματος και γι’αυτό και υφολογικά όπως συμβαίνει στοείδος, δεν διστάζει να ξεφύγει από το λόγιοή το υψηλό και να γίνει συναισθηματικό καιλυρικό, ακόμη και μελοδραματικό.

Επίτευγμα του συγγραφέα είναι ότι σπάνιαφαίνονται οι ραφές της αφήγησής του. Έναβιβλίο μοντέρνο, μοντερνικό και μοντερνι-στικό, που δίνει φωνή σε έναν Gen Xer (ήτοιπολιτισμικό «προϊόν» της γενιάς X) πουαφήνει αυτόν τον κόσμο. Το μόνο του ελάτ-τωμα είναι που δεν αξιοποιεί καθόλου τις τε-χνικές της σιωπής (που θα δικαιολογούνταναπό την κατάσταση του ήρωα), των πιο σύν-τομων και πυκνών παραγράφων, της απο-σιώπησης. Αν η αφήγηση «κλωτσάει» σε κά-ποια σημεία, εξαιτίας της πλήρους απουσίαςυπονόμευσης και παιχνιδιού (αν και αυτόαποτελεί τον πυρήνα της νουβέλας) αυτάείναι οι στιγμές «casual» σεξισμού και αχρεί-αστων ύβρεων που μοιάζουν αταίριαστες. Ηκριτική σε αυτό το σημείο δεν είναι ηθικήςτάξης, ίσα-ίσα, αρκετά ειρωνικά, είναι η μον-τέρνα συνθήκη, τα συγκεκριμένα τυφλά ση-μεία των Gen Xers, που, εδώ, δίνονται με τηνπιο πλήρη αθωότητα. Της άγνοιας.

Νίκος ∆ασκαλόπουλος

Περνώντας απότο μεταμοντερ-νισμό και απο-τίοντας φόρο τι-μής κυρίως στηλατιναμερικάνι-κη λογοτεχνία,αλλά και στονΜπουλγκάκοφκαι σε μοντερνι-στές όπως οΜπέκετ, το βι-βλίο αξιοποιείτο «frame story»του αρρώστουπου εξιστορείτη ζωή του γιανα επικοινωνή-σει πιο άμεσα μετο κοινό.

“

Η επινόηση της αλήθειαςτης επιθυμίας για κατασκευήΝίκος Βεργέτης, «χόλι μάουντεν», εκδόσεις Κέλευθος, 2017

2266 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΒΙΒΛΙΟ

∆ύσκολο αλλά επιτυχές το εγχεί-ρημα που ανέλαβε ο καλός σκηνοθέ-της ∆αμιανός Κωνσταντινίδης, ναανεβάσει τη Θυσία του Αβραάμ, τογνωστό έργο της κρητικής αναγέννη-σης. Έχοντας ως βασική θέση το συν-τελεσμένο της θυσίας, κινήθηκεγύρω από το μεγάλο -και επίκαιροσε όλα του τα επίπεδα- θέμα της πί-στης. Στηρίχτηκε σε μια ομάδα ικα-νών ηθοποιών. Ανάμεσά τους μια ξε-χωριστή ηθοποιός, η ∆έσποινα Σαρα-φείδου, που έχει μέχρι σήμεραδώσει σπουδαίες ερμηνείες σε δύ-σκολους ρόλους. Εδώ αποδίδει τοσπαραγμό, την αγωνία και την απελ-πισία της Σάρρας με μέτρο και εσω-τερικότητα, βρίσκοντας αξιοθαύμα-στες ισορροπίες ανάμεσα στο χαρα-κτήρα και το σύμβολο και φωτίζον-τας τις πιο σκοτεινές και άρρητεςπλευρές της.

Τη συνέντευξη πήρεη Μαρώ Τριανταφύλλου

Κασσάνδρα, ρόλος που με πολύ χιού-μορ θίγει τραγικές καταστάσεις, ΛαίδηΜακμπέθ στη διασκευή του Εσπίριτου,Μήδεια στην πρόταση της ∆ιονυσοπού-λου. Κάτι σας έλκει στα ταξίδια των τρα-γικών ηρωίδων μέσα στο χρόνο, στηνεξέλιξη και την ανανοηματοδότηση τωνσυμβόλων;

Να διευκρινίσω ότι αυτοί οι ρόλοι με«βρήκαν», ήταν προτάσεις των δημιουρ-γών τους. Και στις τρεις περιπτώσειςπρόκειται για μια αναδιαπραγμάτευσημιας σχεδόν αρχετυπικής φιγούρας,ενός προσώπου που το ίδιο το όνομά τουανακαλεί όχι μ΄αρωτιρόνο το μύθοπου το περιβάλλει, αλλά και ένα σύμπανεπιθυμιών, απωθ΄αρωτιρήσεων,ματαιώσεων, μετουσιώσεων. Τέτοιαπρόσωπα-σύμβολα δεν εξαντλούνται σεμια ερμηνεία, καθώς περικλείουν όψειςτης ανθρώπινης κατάστασης που δεν πε-

ριορίζονται σε συγκεκρι-μένο χωροχρόνο, φύλο ήκοινωνική συνθήκη. Καισε προκαλούν αδιάκοπανα αναρωτιέσαι για τηδική σου στάση, σε θέ-τουν «ενώπιον ενωπίω».

Φέτος -μιλώ για τη χει-μερινή σεζόν που τελει-ώνει οσονούπω- σας εί-δαμε σε αρκετές, απαιτη-τικές και διαφορετικέςμεταξύ τους δουλειές. Τε-λευταία ήταν ο ρόλος τηςΣάρρας στη Θυσία του

Αβραάμ σε σκηνοθεσία∆αμιανού Κωνσταντινίδη.Τι έχει να πει ένα έργο μεθρησκευτικό θέμα πουέρχεται από την κρητικήαναγέννηση στο θεατρικόκοινό σήμερα;

«Από τον Θεό τραβιέταιο άνθρωπος όπως ο καρ-

ΑΠ

Ο Τ

ΗΝ

ΠΛΕΥΡΑ Τ

ΟΥ Θ

ΕΑΤΗ

Συμπληρώθηκαν ήδηπέντε χρόνια από τηναπώλεια του Κώστα

Κουρκούτη, του επί δεκα-τετραετίας εμβληματικούδημάρχου Θηβαίων, τουαγωνιστή στους πολιτι-κούς και κοινωνικούς στί-βους, του σπουδαίου αν-θρώπου.

Επιτροπή, αποτελούμενηαπό φίλους και συναγωνι-στές του, σε συνεργασία μετο ∆ήμο Θηβαίων οργάνω-σαν, την Κυριακή 6 Μαου,στο Συνεδριακό ΚέντροΘήβας, εκδήλωση μνήμης

και τιμής, αφιερωμένη στον Κ. Κουρκούτη.Μια κατάμεστη αίθουσα από δημότες και δημότισσες όλων

σχεδόν των κοινωνικοπολιτικών αποχρώσεων και αναφορώνυπήρξε η τρανή απόδειξη της αποδοχής, της ευρείας απήχη-σης και αναγνώρισής του.

Σε μια, φορτισμένη συναισθηματικά, ατμόσφαιρα, με κατα-λυτική την παρουσία του Κώστα στη μνήμη, στο νου και στηνκαρδιά των παρευρισκομένων, οι τρεις ομιλητές ∆ημήτρης

Παπαδημούλης, Σταύρος Μπένος και Γιώργος Λυμπερόπου-λος αναφέρθηκαν στην προσωπικότητα και στο έργο του, το-νίζοντας διαφορετικές πτυχές ο καθένας.

Μέσα απ’ αυτή τη σεμνή, σύντομη και μεστή εκδήλωση ανα-δείχθηκε και επιβεβαιώθηκε, ότι ο Κώστας Κουρκούτηςυπήρξε μια ισχυρή και ακτινοβολούσα προσωπικότητα πουσημάδεψε με το έργο του και την παρουσία του, όχι μόνο τηνπόλη του αλλά και το θεσμό της αυτοδιοίκησης συνολικά.

Μαχητής, ρηξικέλευθος, οραματιστής και ρεαλιστής μαζί,συνδύαζε αρμονικά τη θεωρία με την πράξη. Ασυμβίβαστοςκαι την ίδια στιγμή ενωτικός και συνθετικός, υπήρξε μια ηγε-τική φυσιογνωμία με μια αυθεντική λαϊκότητα και την ίδιαστιγμή εχθρός κάθε λαϊκισμού. ∆ιορατικός, πολιτικά οξύς, άν-θρωπος της δράσης, κινηματικός, καλλιεργημένος, επιχει-ρούσε υψηλές και τολμηρές πτήσεις, πατώντας πολύ γεράστο έδαφος.

Ο Κώστας Κουρκούτης υπηρέτησε μέχρι τέλους με συνέ-πεια και πάθος τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτικά και ανθρωπι-στικά ιδανικά της Αριστεράς, συμμετέχοντας αδιάλειπταστους αγώνες για δημοκρατία, ισότητα, αλληλεγγύη, κοινω-νική δικαιοσύνη και ελευθερία.

Η προσωπικότητα, η ζωή και το έργο του εμπνέουν και οδη-γούν.

∆ημήτρης Αλεξάνδρου

Πέντε χρόνια χωρίς τον Κώστα Κουρκούτη

Ηνουβέλα του Χρήστου Χρυσό-πουλου «Η γη του θυμού» κυ-κλοφόρησε πρόσφατα στα ελ-

ληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη, ανκαι πρωτοεκδόθηκε πέρυσι στα γαλ-λικά και έγινε θεατρική παράστασηπου παρουσιάστηκε στο χειμερινότμήμα του Φεστιβάλ της Αβινιόν.Πράγματι, ένα από τα βασικά χαρακτη-ριστικά της ολιγοσέλιδης νουβέλας τουΧρυσόπουλου είναι η θεατρικότητάτης. Η Γη του θυμού μοιάζει να καλείτη σκηνική μεταφορά της, όχι μόνοχάρη στα διαλογικά μέρη της, που καιμορφικά παραπέμπουν σε θεατρικόέργο, αλλά και μέσα από το ιδιαίτερούφος των αφηγηματικών κομματιών μετα οποία εναλλάσσονται οι διάλογοι. Ηανάγνωση σκηνοθετεί την αφήγηση καιτην βλέπει να ζωντανεύει μπροστά τηςσε όλη τη χορικότητά της, ένα πλήθοςφωνών που ισορροπεί βρίσκοντας τοντόνο του στην κόψη μεταξύ αρμονίαςκαι δυσαρμονίας.

Η κεντρική φωνή που οδηγεί τη νου-βέλα, αφηγηματική, περιγραφική καιστοχαστική ταυτόχρονα, είναι η φωνήενός πλάνητα του άστεως, ενός flaneurπου δεν απολαμβάνει την μπενγιαμι-νική σχόλη, αλλά περιδιαβαίνει σε έναζοφερό τοπίο, σκοτεινούς δρόμους, νυ-χτερινές πιάτσες, σιδηροδρομικούςσταθμούς, εισβάλλει σε χώρους ιδιωτι-κούς ή επαγγελματικούς, και αφήνεταισχεδόν να διαπεραστεί από τη βία ενόςκόσμου σε κρίση και αποσύνθεση.

Φωνές προσώπων δίχως όνομα,προσδιορισμένων μονάχα από το φύλο,

την επαγγελματική ιδιότητα, την κοι-νωνική θέση, την ηλικία ή κάποια αρ-χικά, αρχετυπικών σχεδόν, που κατα-κλύζονται από έναν τυφλό, ασίγαστοθυμό σε ποικιλία εκφάνσεων. Έναθυμό που εντός του φωλιάζει ο φόβος,η αίσθηση της αδικίας ή του εγκλωβι-σμού, η απόγνωση της μοναξιάς, έναθυμό που ακόμη κι όταν εκφράζεταιδεν καταφέρνει να βρει λύτρωση κιεκτόνωση, που υιοθετεί τη μορφή τηςπεριφρόνησης, της απέχθειας για τονάλλον, γίνεται επιθυμία εκδίκησης,εξάλειψης του διαφορετικού ή τουαδύναμου, μετατρέπεται σε αβυσσα-λέο, φονικό μίσος. Άλλοτε βάναυσοςσωματικά και χυδαίος λεκτικά, άλλοτεσιωπηλός, δόλιος, υπόγειος.

Ο θυμός κατοικεί τις φωνές που δια-σχίζουν τη νουβέλα του Χρυσόπουλου,στις βάναυσες λέξεις των «Αντρών»των πρώτων διαλογικών κομματιών ήτων «Ματατζήδων» λίγο παρακάτω,στον πιο υπόγειο θυμό των εργαζόμε-νων γυναικών, στον ύπουλο θυμό τουσυμβούλου που νουθετεί το αγόρι, στονυστερικό σχεδόν θυμό του ζευγαριού.Αλλά εντοπίζεται και αναδύεται κι απότα σώματα, αυτά που χτυπούν καιεκείνα που πέφτουν, αυτά που τον συγ-κρατούν και εκείνα που τον αφήνουννα ξεσπάσει παροξυσμικά, ή, στην πιοευφάνταστη σκηνή της νουβέλας, απότα σώματα που αλλάζουν θέσεις καιφύλο, από τη δυσανεξία που προκαλείαυτή η ανταλλαγή. Ο θυμός μάς καθι-στά τυφλούς για τον άλλον, για τη δικήτου θέση, τη δική του αλήθεια, αλλά

ταυτοχρόνως πηγάζει κι από μια αί-σθηση δυσφορίας εντός της δικής μαςθέσης, του δικού μας σώματος.

Η Γη του θυμού αντικατοπτρίζει τησημερινή ευρωπαϊκή μεγαλούπολη,όπου η καθημερινότητα διαβρώνεταιαδιάκοπα από την οργή και τη βία, απότην καταπίεση και την αίσθηση ασφυ-ξίας. Εμφανής στις πιο κοινές χειρονο-μίες, στον τόνο της φωνής, ακόμη κιόταν δεν γίνεται ουρλιαχτό, ο θυμόςείναι πάντα έτοιμος να στραφεί στονπιο αδύναμο, τον ξένο, τον μετανάστη,τον πρόσφυγα, ή στον πιο κοντινό,αυτόν που με την παρουσία του ερεθί-ζει ανηλεώς τα πλέον ταπεινά ένστι-κτα. Ο κόσμος που περιγράφει εδώ οσυγγραφέας μοιάζει να μη διαθέτεικαμιά διέξοδο, καμιά λύση. Ο θυμόςανακυκλώνεται χωρίς τέλος, και οαφηγητής είναι παρών και απλώς κα-ταγράφει τις άπειρες εκδοχές του, ένακαλειδοσκόπιο της οργής. Μια διελκυ-στίνδα όπου θύτες και θύματα αλλά-ζουν διαρκώς θέση, όπου η μόνη ανα-κούφιση προέρχεται από την εξομοί-ωση όλων στη βαρβαρότητα.

Η Γη του θυμού με ένα ρυθμό άλλοτεαργό (σαν κινηματογραφικό slow mo-tion) κι άλλοτε εντελώς ασθματικό,αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη μεταγγί-ζοντάς του τη βία σαν μια γροθιά στοστομάχι την ίδια στιγμή που του προ-σφέρει νήματα για να στοχαστεί πάνωσ’ αυτή.

Έφη Γιαννοπούλου

Ο θυμός μάς καθιστάτυφλούς για τον άλλον,για τη δική του θέση, τηδική του αλήθεια, αλλάταυτοχρόνως πηγάζει κιαπό μια αίσθησηδυσφορίας εντός τηςδικής μας θέσης, τουδικού μας σώματος.

“

Καλειδοσκόπιο του θυμούΧρήστος Χρυσόπουλος, «Η γη του θυμού», εκδόσεις Νεφέλη, 2018

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 2277ΘΕΑΤΡΟ

χαρίας από το αίμα», λέει ο Ελύτης στηΜαρία Νεφέλη. Το ζήτημα της πίστης,αλλά και της απουσίας της, είναι δια-χρονικό, καθώς ανάγεται στην ανθρώ-πινη ανάγκη για νοηματοδότηση τηςζωής και στην ανθρώπινη αγωνία μπρο-στά στο θάνατο. Το έργο πραγματεύεταιτην πίστη που μπορεί να ιδωθεί ωςτυφλή εμμονή, ή ως υπαρξιακή εκπλή-ρωση. Παράλληλα, και παρότι το κέντρογύρω από το οποίο στήνεται το δράμαείναι η πίστη, ο ιστός του είναι η τραγω-δία της οικογένειας που καλείται να αν-τιμετωπίσει την απώλεια, και μάλιστατην απώλεια ενός παιδιού, να αποδεχτείτην ανατροπή του φυσικού κύκλου τηςζωής. Εν τέλει, το θέμα του γίνεται ηυπαρξιακή οδύνη μπροστά στο αναπό-φευκτο του θανάτου. Αυτή η μοναξιά τηςψυχής, αλλά και η αγάπη σε πολλές πτυ-χές της, ο φόβος, η ευθύνη, πιστεύω πωςαφορούν και αγγίζουν και το σημερινόκοινό, όχι μόνο τον άνθρωπο του 17ουαιώνα.

Θα θέλαμε να μας μιλήσετε για την πα-

λαιοδιαθηκική Σάρρα-σύμβολο και πιο

πολύ για τη Σάρρα σας.

Σύμφωνα με την παλαιοδιαθηκικήιστορία, ο Θεός αλλάζει το όνομα της γυ-ναίκας του Αβραάμ όταν αναγγέλλει τηνεπικείμενη εγκυμοσύνη της. Η Σάρρα(ηγεμονίδα όλων των εθνών), ωραία καιποθητή παρότι υπέργηρη, που κατατρώ-γεται από την επιθυμία να γίνει μητέρα,γελά στην προοπτική να αποκτήσειπαιδί, κατόπιν αρνείται στο Θεό το γέλιοτης, κι όταν της χαρίζει το παιδί που τοόνομά του σημαίνει γέλιο, αναφωνεί «γέ-λωτά μοι εποίησε Κύριος». Είναι ήδη μιαγυναίκα που φοβάται το Θεό, αλλά οι αν-τιδράσεις της απέναντί του είναι ενδει-κτικές μιας, τηρουμένων των αναλογιών,δυναμικής προσωπικότητας. Επίσης, μετη γέννηση του Ισαάκ, θα λέγαμε ότιαποκτά νέα ταυτότητα, συμβολοποιών-τας την αντίληψη ότι η μητρότητα συνι-στά την ολοκλήρωση μιας γυναίκας. Στοεπεισόδιο της θυσίας δεν γίνεται ανα-φορά στο πρόσωπό της. Ο άγνωστοςποιητής (ίσως ο Κορνάρος) της Θυσίαςτου Αβραάμ παραδίδει στο κείμενό τουμια εξαιρετική ψυχογραφία των χαρα-κτήρων του. Παρά την παγιωμένη, ιε-ραρχική κοινωνία όπου διαφαίνεται ότιτοποθετεί το δράμα, έχει προσδώσει τέ-

τοια χαρακτηριστικά στη Σάρρα, ώστε ναδημιουργείται κάποιου τύπου διαλεκτικήισοτιμία με τον Αβραάμ. Η μεταξύ τουςσχέση παρουσιάζεται ως υπόδειγμα αρ-μονικού ζευγαριού. «Η σάρκα μου είναισάρκα σου, η καρδιά μου είναι καρδιάσου, δικά μου είναι τα πάθη σου, οιπόνοι κι η πρικιά σου», του λέει απαι-τώντας να μάθει το «βαρύ κακόν όπου[τους] μέλλει».

Η Σάρρα έχει περάσει όλα τα στάδιαμιας γυναίκας απέναντι στην τεκνογονία.Έχει ποθήσει ένα παιδί, έχει βιώσει τηνπικρία της ατεκνίας, τη χαρά της μητρό-τητας και τώρα καλείται να την απαρνη-θεί, να αποποιηθεί ό,τι συνιστά για κείνητην ταυτότητα και την αυτοπραγμάτωσήτης. Χάνοντας τον Ισαάκ, χάνει την ίδιατης την υπόσταση. Άλλωστε, στα λόγιατης συνδέει άμεσα το θάνατο του Ισαάκμε το δικό της θάνατο. Είναι βαθιά συγ-κινητική η γεμάτη πόνο συναίνεσή τηςστο αίτημα του Θεού: «Κι ας τάξω, δεντο γέννησα, ειδέ ’δα το ποτέ μου, μα ένακερί αφτούμενον εκράτου κι ήσβησέμου». Αυτή η συναίνεσή της στη θυσίααποτελεί επίσης θανάτωση του Ισαάκ. Ημάνα-Σάρρα σκοτώνει κατά κάποιοντρόπο η ίδια το παιδί της, ενώ αργότερααντιμετωπίζει την επιστροφή του ως

ανάσταση. Η Σάρρα νομίζω εκφράζει μεμεγάλη καθαρότητα τον ανθρώπινο σπα-ραγμό μπροστά στο αναπόδραστο.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες

που βρήκατε στο έργο και το πρόσωπο

που ερμηνεύετε;

Μια πρώτη δυσκολία ήταν το είδος τουκειμένου, ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλα-βος σε κρητική διάλεκτο, που απαιτείκατάθεση τεχνικής και διαρκή έλεγχοαναπνοής. Από την άλλη, ένα τέτοιο κεί-μενο, γραμμένο τόσο πηγαία, εάν του πα-ραδοθείς, σε οδηγεί το ίδιο προς την εκ-φορά του και σε ανταμείβει πλουσιοπά-ροχα. Ως προς το ίδιο το πρόσωπο τηςΣάρρας, ότι μέσα της ξεσχίζεται από αν-τίρροπες δυνάμεις. Πρέπει να συμβιβά-σει την αγανάκτηση, τη φρίκη, με τηναγάπη της για τον Αβραάμ. Τη συντριβήπου νιώθει για το χαμό του παιδιού, μετην έγνοια, την τρυφερότητα, τη λατρείατης για τον Ισαάκ. Την πίστη και την ευ-γνωμοσύνη της προς το Θεό με την απο-ρία και την εξέγερσή της απέναντι στοαίτημά του. Πόση δύναμη μπορεί να δια-θέτει όταν τολμά να απευθύνει την απε-γνωσμένη επίκλησή της στο Θεό, ή όταναντιτάσσει, σε μια κατάσταση απόλυτηςαγωνίας, τρέλας σχεδόν, τα επιχειρή-ματά της, που ξεπηδούν από μια απελπι-σμένη λογική της καρδιάς, στον Αβραάμ,λειτουργώντας ως πειρασμός για να τοναποτρέψει από τη θυσία;

Η σκηνοθετική σύλληψη του ∆αμιανούΚωνσταντινίδη αύξησε τη δυσκολία σεερμηνευτικό επίπεδο, καθώς μας απο-μάκρυνε από μια λυρική απόδοση, κα-τευθύνοντάς μας στη χαμηλότονη εκ-φορά του λόγου, στην εγρήγορση καιστην πλήρη εμπιστοσύνη στο κείμενοκαι στη στιγμή. Η Σάρρα μοιρολογεί τονΙσαάκ ενώ είναι ακόμη ζωντανός, χωρίςνα του αποκαλύπτει την αδυσώπητημοίρα του. Πώς να εκφράσεις το κλάμαπου δεν κλαίγεται, πώς να δηλώσεις τηνκραυγή που δεν ακούγεται;

Σε άλλο επίπεδο, η Σάρρα που έχειβιώσει τη μητρότητα κυριολεκτικά ωςθαύμα, αναγκάζεται να παραιτηθεί με τηθέλησή της από αυτό το θαύμα, να θανα-τώσει τον καρπό της κοιλιάς της, υπα-κούοντας στη βαναυσότητα μιας πίστηςπου δικαιώνει την ύπαρξή της. Πώς δια-χειρίζεσαι το παράλογο της πίστης;Γιατί, για τους πρωταγωνιστές του δρά-ματος, η θυσία έχει συντελεστεί, παρότιτην ύστατη στιγμή αποσοβείται. Νομίζωπως πρόκειται για μια άλλη έκφανση της

ανάγκης σου να ζεις, ενώ ταυτόχρονα ζωπως πσυνειδητοποιείς και αποδέχεσαιτη θνητότητά σου.

Η ∆έσποινα Σαραφείδου αυτόν τονκαιρό συμμετέχει στις παραστάσεις: «Ηθυσία του Αβραάμ», κάθε ∆ευτέρα καιΤρίτη, στις 9μμ και κάθε Τετάρτη, στις7μμ, στο θέατρο Σταθμός [τηλ.: 2114036322 (μέχρι τις 30 Μαΐου)] και «Υπέραδυνάτου» (βλ. «Η Εποχή», 01.04.2018)τα Σάββατα 12 και 19 και τις Κυριακές13 και 20 Μαΐου, στις 9μμ, στην ΟικίαΑγγέλου και Λητώς Κατακουζηνού (Αμα-λίας 4, 5ος όροφος, τηλ.: 210 3222144).

Το «γυναικείο ζήτημα»εξακολουθεί ναυφίσταται, με τηνέννοια πως η κοινωνίαπαραμένει εν πολλοίςπατριαρχική, ως προςτα κυρίαρχα αξιακάσυστήματατουλάχιστον. Αρκετέςφορές αποδίδονταιστους μεγάλουςγυναικείους ρόλουςανδρικάχαρακτηριστικά.

“

Η ανάγκη να ζεις, ενώαποδέχεσαι τη θνητότητά σουΜια συζήτηση με την ηθοποιό ∆έσποινα Σαραφείδου με αφορμή την παράσταση «Η θυσία του Αβραάμ»

Σε όλες τις παραστάσεις που συμμετέχετε υπάρχει -θα έλεγακαι έντονο αλλά ποτέ κραυγαλέο- το πολιτικό στοιχείο καισαφώς μια αναζήτηση για τις γυναίκες, τα βάσανα και το ρόλοτους…Ίσως ο πιο ευθέως «πολιτικός» ρόλος που έχω παίξειτελευταία είναι ο Υπέρ αδυνάτου λόγος του Λυσία, με τημορφή της Μικρής χορεύτριας 14 ετών του Ντεγκά. Εκεί ηαναφορά σε μια σύγχρονη κατάσταση πραγμάτων είναιπερισσότερο άμεση. Αλλά και η Λαίδη Μακμπέθ, της οποίας ηεπιθυμία επικεντρώνεται στην εξουσία, η Μήδεια, πουσπαράσσεται ανάμεσα στους ρόλους της βασίλισσας, τηςμάγισσας και της μητέρας, η Kassandra του Sergio Blanco,εξόριστη από κάθε πατρίδα, ξένη στο ίδιο της το σ του Εσπίσoς μηται στην εξουσίώμα, παλιότερα π.χ. η βουβή «Αντιγόνη»στην Αγρυπνία του Κ. Ντέλλα, ή η Ηλέκτρα στις Χοηφόρες τουL. Breuer, καταθέτουν καθεμιά τη στάση της απέναντι στηνπολιτειακή/κοινωνική οργάνωση, αποτελώντας παράλληλαψηφίδες μιας θηλυκής θέασης του κόσμου. Νομίζω πως το«γυναικείο ζήτημα» εξακολουθεί να υφίσταται, με την έννοιαπως η κοινωνία παραμένει εν πολλοίς πατριαρχική, ως προς

τα κυρίαρχα αξιακά συστήματα τουλάχιστον. ∆εν είναι ίσωςτυχαίο που αρκετές φορές αποδίδονται στους μεγάλουςγυναικείους ρόλους ανδρικά χαρακτηριστικά...Γενικότερα όμως, πολιτικό είναι και η καθημερινότητά μας, ηζωή σε κοινωνία, η συναλλαγή μας με τον άλλο. Και το θέατροέχει γεννηθεί, και υπάρχει ακόμα, από τη ζωή σε κοινωνία.Οπότε κάθε θεατρική πράξη είναι πολιτική, καθώς, αν μη τιάλλο, αντανακλά την εκάστοτε συγχρονία.

Τι είναι ηθοποιός τελικά, κυρία Σαραφείδου;Ένας διερμηνέας του διερμηνέα, όπως το διατυπώνει οπλατωνικός Σωκράτης στον Ίωνα. Ένας διάμεσος, έναςαγωγός, ένα δοχείο – όσο πιο άδειος, τόσο πιο εύκολα γεμίζει.Ένας τεχνίτης, ένας ξυλουργός. Μόνο που το υλικό του, τοόργανό του, είναι ο εαυτός του – πρέπει αδιάκοπα να τονχάνει, και να τον σκάβει, για να τον βρίσκει. Ένα παιδί πουπαίζει. Αλλά πρέπει να κρατιέται παιδί, να παραδίνεται κάθεφορά αθώος στο παιχνίδι, ανοιχτός στον άλλο, τον συμπαίκτηή τον θεατή.

•

«Ο ηθοποιός παραδίνεται ανοιχτός στο παιχνίδι»

2288 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΜΟΥΣΙΚΗ

ΜΟ

ΥΣΙΚ

ΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επιµέλεια: ΛΛιιάάνναα ΜΜααλλααννδδρρεεννιιώώττηη

[email protected]

ΗΣοφία Παπάζογλου στο τραγούδι, με τον Μανώλη

Πάππο στο μπουζούκι, τον Ντάσο Κούρτι στο ακορν-τεόν και τον Νίκο Γύρα στο κοντραμπάσο συναντι-

ούνται για να παρουσιάσουν τα τραγούδια μιας εποχής πουσημάδεψε τη μουσική κουλτούρα του τόπου μας και που ωςσήμερα διατηρούν αναλλοίωτη την αξία τους στο πέρασματου χρόνου. Η περίοδος από το 1947 ως το 1960 γέννησεπολλά από τα ωραιότερα τραγούδια του ελληνικού ρεπερ-τορίου, ενώ σηματοδότησε τη μετάβαση από το ρεμπέτικοήχο στον πιο λαϊκό.

Η Σοφία, ο Μανώλης, ο Ντάσο και ο Νίκος έχοντας ιδιαί-τερη αγάπη σε αυτό το ρεπερτόριο και υποστηρίζοντας τοπάντα στις εμφανίσεις τους ανά την Ελλάδα και τον κόσμο,θα φέρουν αυτά τα τραγούδια στο σήμερα με την προσωπικήτους σφραγίδα και προσωπικότητα ο καθένας, αλλά και μεσεβασμό στον ιδιαίτερο ήχο αυτών των τραγουδιών καιστους δημιουργούς τους. Αξίζει να σημειωθεί πως τον Φε-

βρουάριο του 2013 η Σοφία Παπάζογλου και ο ΜανώληςΠάππος περιόδευσαν στο Βέλγιο και την Ολλανδία παρου-σιάζοντας τη συγκεκριμένη παράσταση, με μεγάλη επιτυχία.

Τα Σάββατα 19 και 26 Μαΐου, στις 10.30μμ, στη μουσικήσκηνή «1002 Νύχτες». Τιμή εισιτηρίου: 5 ευρώ.

1947-1960, από το ρεμπέτικο στο λαϊκό

∆ύο τραγούδιασε ποίησηΤίτου Πατρίκιου

ΟΣύλλογος «Οι Φίλοι τηςΜουσικής» τιμά τον κορυφαίοποιητή της πρώτης

μεταπολεμικής γενιάς Τίτο Πατρίκιο, μετην ευκαιρία της πρόσφατηςσυγκεντρωτικής έκδοσης τουποιητικού του έργου (1943-2007), καιδιοργανώνει, σε συνεργασία με τονεκδοτικό οίκο Κίχλη, μια ανοιχτήεκδήλωση προς τιμήν του. Με αφορμήτην ευρεία κυκλοφορία απάντων τωνποιημάτων του, στα οποίααποτυπώνεται η περιπέτεια μιαςολόκληρης εποχής, ο Τίτος Πατρίκιοςθα συνομιλήσει με τον δημοσιογράφοκαι συγγραφέα Γιάννη Μπασκόζο καιτον συνθέτη Φίλιππο Τσαλαχούρη, μετον οποίο τον συνδέει και μια ακόμηιδιαίτερη σχέση: Πράγματι, οταλαντούχος συνθέτης, από τους πλέονκαταξιωμένους της γενιάς του,ανταποδίδοντας τη μεγάλη αγάπη πουτρέφει ο ποιητής για τη μουσική,μελοποίησε, μετά από πρόταση τουΣυλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» γιατον εορτασμό των 20 χρόνωνλειτουργίας της Μουσικής τουΒιβλιοθήκης, δύο από τα αγαπημένα τουποιήματα. Η πρωτότυπη αυτή σύνθεσητου Φίλιππου Τσαλαχούρη με τίτλο«∆ύο τραγούδια σε ποίηση ΤίτουΠατρίκου», έργο 101, θα παρουσιαστείσε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση στοδεύτερο μέρος της εκδήλωσης.Ερμηνεύει η σοπράνο ΜάιραΜηλολιδάκη με τον Τίτο Γουβέλη στοπιάνο.Την Πέμπτη 17 Μαΐου, στις 7.30μμ, στοΜέγαρο Μουσικής Αθηνών, στονΠολυχώρο του Συλλόγου «Οι Φίλοι τηςΜουσικής». Είσοδος ελεύθερη.

Το Πρόγραμμα Μουσικής (ΒΜ) του Hellenic AmericanCollege (HAEC) σε συνεργασία με το HellenicAmerican University (Nashua, NH, USA) και οΟργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίαςτου ∆ήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝ∆Α), παρουσιάζουνσυναυλία της Χορωδίας του δήμου Αθηναίων με τίτλο«O Primavera». Η εκδήλωση είναι ένας μελωδικόςαποχαιρετισμός στην άνοιξη λίγο πριν την έναρξη τουκαλοκαιριού. Με εφαλτήριο το ομότιτλο κομμάτι τουΙταλού συνθέτη Claudio Monteverdi (~1567–1643),

παρουσιάζονται έργα που υμνούν την εαρινήαναγέννηση της φύσης που ακολουθεί το νεκρικόπαγετό του χειμώνα. Σε μία ολάνθιστη μουσικήδιαδρομή, η χορωδία ερμηνεύει, μεταξύ άλλων, έργατων συνθετών: Claudio Monteverdi, Thomas Morley,Claude de Jeune, Αntonin Dvorak, Zoltan Kodaly καιGilbert Becaud. Συμμετέχει ο πιανίστας ΘάνοςΜαργέτης και διευθύνει ο μαέστρος Σταύρος Μπερής.Την ∆ευτέρα 14 Μαΐου, στις 8μμ, στο Θέατρο τηςΕλληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22).

Συναυλία αφιερωμένη στην άνοιξη

Ρεσιτάλ πιάνουαπό τον ΑπόστολοΠαληό

ΟΣύλλογος «Οι Φίλοι της Μουσικής» παρουσιάζει τον πολυ-βραβευμένο πιανίστα Απόστολο Παληό, από τους πλέον δρα-στήριους και καταξιωμένους Έλληνες μουσικούς της γενιάς

του, σε ένα ιδιαίτερο ρεσιτάλ με πιανιστικά αριστουργήματα τουύστερου ρομαντισμού. Ο Απόστολος Παληός, ένας «ολοκληρωμέ-νος μουσικός με τεχνική αρτιότητα, πηγαίο λυρισμό, βάθος και προ-σωπικό ύφος στην ερμηνεία», όπως τον χαρακτήρισαν κριτικοί αλλά

και ομότεχνοί του, θαερμηνεύσει έργα Ραχ-μάνινοφ, Σκριάμπινκαι Γκρανάδος, τριώνσυνθετών που συνέβα-λαν με το έργο τουςστην εξέλιξη της πιανι-στικής γραφής τηςεποχής τους και καθό-ρισαν το ύστερο ρο-μαντικό ιδίωμα.

Γεννημένος στηνΚαρδίτσα, o Απόστο-λος Παληός έλαβε δί-πλωμα πιάνου και πτυ-χίο ανώτερων θεωρητι-κών στο ∆ημοτικόΩδείο Λάρισας και στησυνέχεια σπούδασεστις Μουσικές Ακαδη-μίες Βερολίνου καιΛειψίας με τουςΓκέοργκ Ζάβα καιΜάρκους Τόμας, όπουέλαβε σολιστικό δί-πλωμα και master μεάριστα παμψηφεί καιδιάκριση, ενώ παράλ-

ληλα μελέτησε μουσική δωματίου και διεύθυνση ορχήστρας. Θή-τευσε κοντά σε σημαντικές προσωπικότητες του καλλιτεχνικού στε-ρεώματος, όπως οι Άλντο Τσικολίνι, Μάρεϊ Περάχια, Κυπριανός Κα-τσαρής, Γιόντι Σόλομον, Γιώργος Χατζηνίκος. Ως σολίστ έχει εμφα-νιστεί σε σημαντικές συναυλίες και φεστιβάλ στην Ελλάδα και τοεξωτερικό (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, Αυστρία, Ρωσία,Νορβηγία, Ρουμανία, Κύπρο, Τουρκία, Η.Π.Α., Χιλή) και σε μερικέςαπό τις σημαντικότερες αίθουσες συναυλιών του κόσμου (Φιλαρ-μονική Βερολίνου, Κοντσέρτχαους Βιένης, Κάρνεγκι Χολ Νέας Υόρ-κης, Φιλαρμονική Όσλο, Αουντιτόριο ντε Φάγια Γρανάδας, ΜέγαροΜουσικής Αθηνών).

Την Παρασκευή 18 Μαΐου, στις 8.30μμ, στο Μέγαρο ΜουσικήςΑθηνών, αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος. Τιμή εισιτηρίου: 10 και15 ευρώ, 7 ευρώ (μαθητές, φοιτητές).

Η ορχήστραAcademica Αθηνώνταξιδεύει στην Αττική

Το Ωδείo Αθηνών, ο παλαιότερος καικορυφαίος εκπαιδευτικός φορέας μουσικήςεκπαίδευσης στην Ελλάδα, φέρνει σήμερα

την κλασική μουσική κοντά σε όλους, με μιαμεγάλη σειρά συναυλιών της oρχήστρας του,Academica Αθηνών σε όλη την Αττική. Ένατριετές καλλιτεχνικό πρόγραμμα (2018-2020)υψηλού επιπέδου που φιλοδοξεί να διαμορφώσειένα δίκτυο πολιτιστικής επικοινωνίας και νααναδείξει τη δημόσια αξία του πολιτισμού. Mέσαστο 2018, η Ορχήστρα Academica θα δώσει είκοσισυναυλίες σε διάφορους χώρους της Αττικής.Στις τέσσερις συναυλίες του τρίτου κύκλου θαακουστούν έργα των Gioacchino Rossini, JacquesIbert, Felix Mendelssohn. Την Ορχήστρα Academicaδιευθύνει ο Νίκος Αθηναίος. Σολίστ NαταλίαΓεράκη, φλάουτο.Το πρόγραμμα του Τρίτου Κύκλου Συναυλιών18.05.2018 - 10.06.2018, έχει ως εξής: 18.05.18, στις 8.30μμ, στο Ωδείο Αθηνών,αίθουσα «Άρης Γαρουφαλής». 23.05.18, στις8.30μμ, στο ∆ήμο Ελευσίνας, Πλατεία Ηρώων.27.05.18, στις 9μμ, στο ∆ήμο Μαραθώνα,Αθλητικό και Πολιτιστικό Πάρκο Νέας Μάκρης.10.06.18, στις 8.30μμ, στο ∆ήμο Λαυρεωτικής,Τεχνολογικό και πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. Hείσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη.Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από τοΠεριφερειακό Επιχειρησιακό ΠρόγραμμαΠεριφέρειας Αττικής 2014-2020, με τησυγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού ΤαμείουΠεριφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και υλοποιείταιαπό το Μουσικό και ∆ραματικό Σύλλογο «ΩδείονΑθηνών – 1871».

Tου Στράτου Κερσανίδη

Φαντάζομαι πως το όνομα Εμίλ Λοτεάνου (ως Λοτιά-νου τον πρωτομάθαμε) δεν λέει τίποτε στις νεότε-ρες γενιές. Ακόμη και ανάμεσα στους νεότερους σι-νεφίλ λίγοι θα είναι εκείνοι στους οποίους το όνομααυτό κάτι λέει. Θα πρέπει κάποιος ή κάποια να έχειμεγάλο πάθος για τον παλιό σοβιετικό κινηματο-γράφο, των δεκαετιών του 1960 και 1970, ώστε ναγνωρίζει το έργο ενός από τους πιο σημαντικούςσκηνοθέτες της εποχής εκείνης. Ακόμη κι έτσι ναείναι, δεν υπάρχει περίπτωση να γνωρίζει παράμόνον ένα μέρος από αυτό, αφού οι ταινίες του πουπροβλήθηκαν στη χώρα μας είναι μετρημένες σταδάχτυλα του ενός χεριού. Μάλιστα, είχαν προβληθείγια πρώτη φορά στη χώρα μας, στον ιστορικό κινη-ματογράφο Αλκυονίς, δηλαδή στον ίδιο χώρο όπουαπό την προηγούμενη Πέμπτη και έως την Τετάρτη16 Μαΐου, φιλοξενείται ένα αφιέρωμα στον κινημα-τογράφο της Μολδαβίας, με επίκεντρο έξι (6) ταινίεςτου Εμίλ Λοτεάνου.

Οίδιος ο σκηνοθέτης, με τα λόγια του δίνει το πε-ρίγραμμα αλλά και την ουσία του έργου του. «Τοφολκλόρ στην πιο κλασική μορφή του είναι για

μένα η πιο προσωπική παρακαταθήκη των προγόνωνμου. Αισθάνθηκα πάντα μέσα στη λαϊκή ποίηση ένα μα-γικό και μυστηριώδη χαρακτήρα. Οι απλές και καθημε-ρινές λέξεις βγάζουν κάτι το «θεϊκό» συνδυάζοντας μεμοναδικό τρόπο την ομορφιά και τη δύναμη της ψυχής:η πατρίδα, ο έρωτας, η αλήθεια, η αδελφότητα, η ομορ-φιά», έχει πει. Εικόνες βαθιά συναισθηματικές, με έν-τονα λυρική διάθεση και πάνω απ’ όλα, αυτό που χαρα-κτηρίζει τις ταινίες του, είναι η ψυχή. ∆ηλαδή αυτό τοοποίο προσθέτει σε οποιοδήποτε καλλιτεχνικό έργο,

εκείνο το επιπλέον στοιχείο που το βοηθά να απογει-ωθεί. Είναι η δύναμη της ποίησης η οποία πυροδοτεί τοσινεμά του Λοτεάνου και το κάνει να φλέγεται απόπάθος.

Κι ύστερα έρχεται η μουσική! Πολύ βασικό στοιχείοτων ταινιών του σκηνοθέτη, ο οποίος συνεργάστηκε μετον κορυφαίο συνθέτη Εουτζέν ή Εβγκένι Ντόγκα. ΟΝτόγκα έχει γράψει μουσική για περισσότερες από 200(!) ταινίες και θέλοντας ο ίδιος να δώσει το στίγμα τηςκινηματογραφικής του μουσικής, έχει πει: «Ένα φιλμείναι μικροσκόπιο για να δει κανείς το παρελθόν μου,απ’ όπου ξεπηδούν οι βαλκανικοί ρυθμοί καθώς κι ησλάβικη ευδαιμονία, η ρομανική ελαφρότητα κι ο ρωσι-κός λυρισμός. Ένα φιλμ είναι τηλεσκόπιο, για να δει κα-νείς το μέλλον, εστιάζοντας στις μαγνητικές καταιγίδεςόλων των γαλαξιών του άπειρου κόσμου».

Το πρόγραμμα από σήμερα έως και την Τετάρτη:Κυριακή 13.5: 6.30μμ, «Εουτζέν Ντόγκα», ντοκιμαν-

τέρ των Λοτεάνου, Τσιούρα, Ολαρέσκου, Ίσιπτσιουκ,Γκολουίνοβ.

6.50μμ, κονσέρτο για πιάνο του Σπύρου Παπαθεοδώ-ρου, ενορχηστρωτή, μουσικοσυνθέτη σε έργα του διάση-μου Μολδαβού συνθέτη Εουτζέν Ντόγκα για τον κινημα-τογράφο.

7.45μμ, «Νουβέλα σε πρώτο πρόσωπο»9μμ, «Αυτή η στιγμή»∆ευτέρα 14.5: 6.30μμ, «Οι τσιγγάνοι πεθαίνουν από

αγάπη»9μμ, «Στις ρεματιές με τα βατόμουρα»Τρίτη 15.5: 6.30μμ, «Οι τσιγγάνοι ανεβαίνουν στον ου-

ρανό»8μμ, «Εουτζέν Ντόγκα», ντοκιμαντέρ των Λοτεάνου,

Τσιούρα, Ολαρέσκου, Ίσιπτσιουκ, Γκολουίνοβ.Τετάρτη 16.5: 6.30μμ, «Αυτή η στιγμή»8μμ, «Νουβέλα σε πρώτο πρόσωπο»10μμ, «Θα συναντηθούμε την αυγή».

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 2299KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

ΜΟΛ∆ΑΒΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Το σινεμά του Εμίλ Λοτεάνου

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ

Προβάλλονται επίσης οι ταινίες:

«Πολ Γκογκέν» (GauginQ Voyage de Tahiti) του Εν-τουάρ Ντελίκ: Το 1891, ο Πολ Γκογκέν, γνωστόςήδη ζωγράφος στο Παρίσι, νιώθει εγκλωβισμέ-νος μέσα στις συμβάσεις και την ψευτοηθική του«πολιτισμένου» κόσμου. Αποφασίζει, λοιπόν, ναεγκαταλείψει τη ζωή που ζει και να φύγει μακριά.Έτσι παρατάει τη γυναίκα του και τα παιδιά τουκαι φτάνει στο αρχιπέλαγος της Πολυνησίας καισυγκεκριμένα στην Ταϊτή. Επιθυμώντας να βρειτην ελευθερία και την αγνότητα, θυσιάζει ταπάντα και μπαίνει μέσα στη ζούγκλα. Εκεί θαγνωρίσει την Τεχούρα, μια γυναίκα η οποία θα τονγοητεύσει. Η Τεχούρα θα γίνει σύντροφος, γυ-ναίκα και μούσα του. Πηγή έμπνευσης για το έργοτου.

«Κοκομπλόκο» (Blockers) του Κέι Κάνον: Ο χορόςτης αποφοίτησης έφτασε και οι τρεις φίλες ετοι-μάζονται. Όταν οι γονείς τους διαβάζουν κατάλάθος στα μηνύματα που ανταλλάσσουν οι κόρεςτους πως σκοπεύουν τη βραδιά του χορού να χά-σουν την παρθενιά τους, αναστατώνονται! Έτσιξεκινά ένας αγώνας για να προλάβουν …την κα-ταστροφή!

«Βηρυτός» (Beirut) του Μπραντ Άντερσον: Ο Μέι-σον Σκάιλς, πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ στο Λί-βανο, αναλαμβάνει μια υπόθεση που του αναθέ-τουν δύο μυστικοί πράκτορες του Εφ Μπι Άι.Αυτό που έχει να κάνει είναι, δέκα χρόνια μετάτην αναχώρησή του, να επιστρέψει στη Βηρυτόγια να διαπραγματευτεί τη ζωή ενός φίλου του.Ο Μέισον θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια σειράαποκαλύψεων αναφορικά με τον ισραηλινόστρατό, αμερικανών πολιτικών, της Οργάνωσηςγια την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και μιαςκάστας διεφθαρμένων γραφειοκρατών.

«Η ενοχή του Κένεντι» (Chappaquiddick) του ΤζονΚέραν: Η 18η Ιουλίου 1969 ήταν μια καταστρο-φική μέρα για την πολιτική καριέρα του γερου-σιαστή Τεντ Κένεντι. Τη μέρα εκείνη βρίσκεταισε ένα πάρτι στο Τσπακουίντικ της Μασαχουσέ-της. Από εκεί δεν θα φύγει μόνος του αλλά μαζί

με τη Μέρι Τζο Κόπενχε, συνεργάτιδα του αδελ-φού του Μπόμπι στην προεκλογική του εκστρα-τεία της προηγούμενης χρονιάς. Όμως το αυτο-κίνητο που οδηγούσε ο Τεντ με συνοδηγό τηςΜέρι Τζο έπεσε από μια γέφυρα, με αποτέλεσμα ηγυναίκα να χάσει τη ζωή της. Οι συνθήκες κάτωαπό τις οποίες έγινε το ατύχημα δεν διαλευκάν-θηκαν ποτέ. Το ερώτημα, γιατί ο Τεντ Κένεντι κα-θυστέρησε 10 ώρες για να το αναφέρει στηναστυνομία, δεν απαντήθηκε. Έτσι η νεαρή ΜέριΤζο Κόπενχε έχασε τη ζωή της και ο Τεντ Κέ-νεντι κάθε προσδοκία για να διεκδικήσει την προ-εδρία των ΗΠΑ.

«Εσύ διαλέγεις» (L’ embarras du choix) του ΕρίκΛαβέν: Η Ζιλιέτ έφτασε τα 40, αλλά δυσκολεύε-ται να πάρει αποφάσεις ακόμη και για απλά πράγ-ματα, ζητώντας να αποφασίζουν γι’ αυτήν είτε οπατέρας της είτε οι δύο κολλητές της φίλες.Όταν όμως γνωρίζει τον Πολ και η καρδιά της αρ-χίζει να χτυπά γι’ αυτόν, η Ζιλιέτ θα πρέπει νααποφασίσει μόνη της!

«Το κουκλόσπιτο του τρόμου» (Ghostland) του Πα-σκάλ Λογκιέ: Μια μητέρα, οι δυο κόρες της καιμια κληρονομιά. Το πρώτο βράδυ που οι τρεις γυ-ναίκες θα βρεθούν στο σπίτι που κληρονόμησανθα δεχτούν επίθεση από κάποιους δολοφονικούςεισβολείς. Μετά από 16 χρόνια, οι δύο αδελφέςεπιστρέφουν στο σπίτι για να βρεθούν και πάλιαντιμέτωπες με καταστάσεις που αρχικά είναιπαράξενες αλλά σύντομα θα γίνουν πολύ επικίν-δυνες!

«Ένας σκίουρος σούπερ ήρωας» (The nut job 2:Nutty by nature) του Καρλ Μπρούνκερ: Ο σκίου-ρος Σάρλι έχει να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κα-τάσταση. Ο δήμαρχος έχει αποφασίσει να κατα-στρέψει το πάρκο και να κατασκευάσει ένα λούναπαρκ. Ο Σάρλι και η συμμορία των παρακατιανώνζώων, όμως, αποφασίζουν να σώσουν το σπίτιτους και δεν διστάζουν να τα βάλουν με το δή-μαρχο, ο οποίος θέλει να καταστρέψει το σπίτιτους.

Σινεφίλ

Οικογενειακέςσυγκρούσεις

ΗΜαργαρίτα είναι ένα 16χρονο κορίτσι που αμφισβητείτα πάντα. Περισσότερο όμως αμφισβητεί τον πατέρατης, τον Γιώργο, ο οποίος υπηρετεί στα ΜΑΤ. Μια

μέρα, σε μια διαδήλωση, και ενώ οι διαδηλωτές συγκρούον-ται με τα ΜΑΤ, ο Γιώργος αντικρίζει την κόρη του. Ο Γιώργοςγια να αποκαταστήσει τη σχέση με την Μαργαρίτα, της προ-τείνει να πάνε για δυο μέρες στο εξοχικό, σε ένα παραθαλάσ-σιο θέρετρο. Η Μαργαρίτα δέχεται απρόθυμα, μόνο και μόνογια χατίρι της μητέρας της. Εκεί όμως τα πράγματα θα χειρο-τερέψουν, όταν θα τους επισκεφθεί ξαφνικά ο φίλος τηςΜαργαρίτας, ένας νεαρός αντιεξουσιαστής, ο οποίος δεν γνω-ρίζει τι δουλειά κάνει ο πατέρας της αγαπημένης του. Η ατμό-σφαιρα μυρίζει μπαρούτι και σύντομα η σύγκρουση ανάμεσαστην κόρη και τον πατέρα θα φτάσει στα άκρα.

Να μια ταινία η οποία εκμεταλλεύεται με τον καλύτεροτρόπο τη δύναμη της αφήγησης. Ο Χρίστος Γεωργίου σκηνο-θετεί σφιχτά και ισορροπημένα μια ταινία με μεστό και ρεα-λιστικό σενάριο, με χαρακτήρες που πατούν πολύ καλά σταπόδια τους και κρατά το θεατή καθηλωμένο, καθώς περιμένεινα δει την εξέλιξη της δράσης. Ταινία η οποία είναι βασι-σμένη στη ζωή, στην πραγματικότητα, στο σήμερα. Η οποίαενώ βλέπει με κριτική και επικριτική ματιά την αστυνομικήβία, προσπαθεί να δει και πίσω από αυτήν. ∆ηλαδή να δειτους ανθρώπους και τις οικογενειακές τους σχέσεις. Κιακόμη τα ρήγματα που μπορεί να επιφέρουν όλα αυτά στιςσχέσεις τους, αλλά και στους ίδιους ακόμη. Και πώς μπορούννα αλλάξουν ανθρώπους και συνειδήσεις και να επανατοπο-θετήσουν τα πράγματα στην κλίμακα των αξιών τους.

Ο Χρίστος Γεωργίου απαντά με τον καλύτερο τρόπο στοερώτημα «Τι θέλει το κοινό;», και η απάντηση είναι: «Μια εν-διαφέρουσα ιστορία και τον κατάλληλο τρόπο να την αφηγη-θείς».

Στρά. Κερ

«ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ»

3300 Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018ΘΕΩΡΙΑ

Σε ένα άρθρο του Μισέλ Ισόν το1925 ο Κέινς έγραφε: «Πώςμπορώ να αντιμετωπίσω ένα

δόγμα που έχει αναγορευτεί σε Βίβλο,πράγμα που αποκλείει κάθε κριτική,έναν τόμο πολιτικής οικονομίας πουέχει παραγραφεί, που δεν είναι μόνοεσφαλμένος από επιστημονική άποψη,αλλά δεν έχει οποιοδήποτε ενδιαφέρον,οποιαδήποτε πιθανή εφαρμογή στο ση-μερινό κόσμο;» Πιο πρόσφατα, το 2017,ένας βιογράφος του Μαρξ ήταν εξίσουκατηγορηματικός: «Στο έργο του Μαρξβρίσκουμε ελάχιστα πράγματα που ναέχουν ενδιαφέρον για τις τάσεις της οι-κονομίας ή για την οικονομική θεωρίατου τέλους του 19ου και του 20ούαιώνα». Υπάρχουν βέβαια κι άλλοι, που,αντίθετα, θεωρούν ότι η συμβολή τουΜαρξ δεν έχει παραγραφεί και παραμέ-νει μια γόνιμη αναφορά για την κατα-νόηση του σύγχρονου καπιταλισμού.

Οικονομική επιστήμηεναντίον πολιτικής οικονομίας

Αν και τοποθετείται στην προέκτασητων κλασικών (Άνταμ Σμιθ και Ρι-κάρντο), το έργο του Μαρξ εισάγει μιαρήξη και συνάγει με την κριτική προ-σέγγισή του συμπεράσματα επικίνδυναγια την καθεστηκυία τάξη. Έπρεπε, λοι-πόν, να περάσουμε από την πολιτική οι-κονομία στην οικονομική επιστήμη καινα επιλέξουμε ένα άλλο παράδειγμα,για λόγους που εκθέτει με σαφήνεια οΤζον Μπέιτς Κλαρκ: «Οι εργαζόμενοι,μας λένε, αποστερούνται το προϊόν που

παράγουν [...] Αν αυτή η κατηγορία είχεβάση, κάθε λογικός άνθρωπος θαέπρεπε να γίνει σοσιαλιστής, και η θέ-λησή του να μετασχηματίσει το οικονο-μικό σύστημα θα ήταν το μέτρο και ηέκφραση της έννοιας της δικαιοσύνης».Πρέπει, λοιπόν, «να αναλύσουμε τοπροϊόν της οικονομικής δραστηριότη-τας στα συστατικά στοιχεία του, ώστενα δούμε αν η φυσική λειτουργία τουανταγωνισμού οδηγεί ή όχι στο να απο-δίδεται σε κάθε παραγωγό το τμήμα τουπλούτου που δημιουργείται και με τηδική του συμβολή». Αυτή είναι η κυ-ρίαρχη σήμερα θεωρία της διανομής.

Στο δεύτερο βιβλίο του Κεφαλαίου, οΜαρξ εκθέτει τα σχήματα της αναπαρα-γωγής, όπου διακρίνει δύο μεγάλους το-μείς: τον τομέα Ι που παράγει επενδυ-τικά προϊόντα και τον τομέα ΙΙ που πα-ράγει προϊόντα καταναλωτικά. Περι-γράφει τους όρους αναπαραγωγής, μεάλλα λόγια τις σχέσεις που υπάρχουνανάμεσα στις επιχειρήσεις και τιςεκροές τους. Οι σχέσεις αυτές εκφρά-ζονται με τη μορφή της ανταλλακτικήςαξίας, αλλά ο Μαρξ επιμένει να τονίζειότι η δομή αυτής της προσφοράς οφεί-λει να αντιστοιχεί στη δομή της κοινω-νικής ζήτησης σε αξίες χρήσης. Αυτή ηπροσέγγιση του Μαρξ, προφανώς, αντ-λεί την έμπνευσή της από τον περίφημοΟικονομικό Πίνακα του Φρανσουά Κενέ(1766), που, όπως λέει, ήταν «μια σύλ-ληψη τόσο απλή όσο και ιδιοφυής γιατην εποχή του».

Αν και δεν ξεκινάει, λοιπόν, από τομηδέν (θα μπορούσαμε εδώ να αναφέ-ρουμε τον Στιούαρτ και τον Σισμοντί ωςπηγές έμπνευσής του), μπορούμε ναυποστηρίξουμε ότι ο Μαρξ είναι ο θεμε-λιωτής της σύγχρονης μακροοικονο-μίας. Αυτό του το αναγνώριζε η αρι-στερή κεϊνσιανή Τζόαν Ρόμπινσον, πα-ρότι τηρούσε αυστηρά κριτική στάσηαπέναντι στον Μαρξ: «Το να θεωρείς ωςαφετηρία τον Μαρξ σημαίνει ότι επιφυ-λάσσεις πολλά προβλήματα για τονΚέινς», έλεγε. Και ο Πολ Σάμουελσον,πολύ καυστικός κριτικός του Μαρξ,έχει πει: «Αναμφίβολα θα είχαμε όλοιωφεληθεί, αν διαβάζαμε νωρίτερα τουςπίνακες του Μαρξ».

Αλλά η πιο σαφής αναγνώριση τουΜαρξ προέρχεται από τον Βασίλι Λεόν-τιεφ, που το 1937 είχε πει: «Ο Μαρξανέπτυξε το βασικό σχήμα που περι-γράφει τις σχέσεις μεταξύ του κλάδουτων καταναλωτικών αγαθών και τωνεπενδυτικών αγαθών. Παρότι δεν ολο-κληρώνει την ανάλυση του θέματος, τομαρξικό σχήμα αποτελεί μια από τιςσπάνιες προτάσεις, για τις οποίες υπάρ-χει ευρύτατη συναίνεση ανάμεσα στουςθεωρητικούς του οικονομικού κύκλου».Και προσθέτει: «Η σύγχρονη ανάλυσητου οικονομικού κύκλου σαφέσταταοφείλει πολλά στη μαρξική οικονομικήανάλυση. Χωρίς να εγείρουμε θέμα προ-τεραιότητας, δεν θα ήταν υπερβολή ναπούμε ότι οι τρεις τόμοι του Κεφαλαίουέχουν συμβάλει περισσότερο από κάθεάλλο έργο στην τοποθέτηση αυτού τουζητήματος στο κέντρο της οικονομικήςσυζήτησης».

Ένα από τα στοιχεία της σημερινήςκρίσης είναι η πίστη ότι ο χρηματιστι-κός τομέας μπορεί να είναι αυτόνομηπηγή αξίας. Μια πίστη που έρχεται απόπολύ παλιά: «Για τους αγοραίους οικο-νομολόγους, που επιχειρούν να εμφανί-σουν το κεφάλαιο σαν ανεξάρτητη πηγήαξίας και δημιουργίας αξίας, η μορφήαυτή είναι προφανώς ένα κελεπούρι,καθώς συσκοτίζει την προέλευση τουκέρδους και χαρίζει στο αποτέλεσματης καπιταλιστικής διαδικασίας παρα-γωγής –καθώς το διαχωρίζει από τηνίδια τη διαδικασία– μια ανεξάρτητηύπαρξη» (Κεφάλαιο, βιβλίο ΙΙ, κεφ. 24).

Ανεργία και εφεδρικός εργατικός στρατός

Αυτός ο τύπος ψευδαίσθησης είναιδυνατός όταν η ανάλυσή μας βασίζεταιστην «προσθετική» θεωρία της αξίας,όπου το εθνικό εισόδημα οικοδομείταιως άθροισμα των εισοδημάτων, τωνδιαφόρων «παραγόντων της παραγω-γής». Η μαρξιστική θεωρία, αντίθετα,είναι «αφαιρετική»: οι ειδικότερες μορ-φές κέρδους (τόκοι, μερίσματα, πρόσο-δοι κ.λπ.) αποτελούν τμήματα μιας συ-νολικής υπεραξίας, της οποίας ο συνο-λικός όγκος είναι προκαθορισμένος.∆εν γίνεται «να πλουτίζεις την ώρα πουκοιμάσαι», παρά μόνο αν παίρνεις μερί-διο από αυτή τη συνολική υπεραξία. Καιαυτός ο μηχανισμός απόσπασης μερι-δίου έχει όρια: τα όρια της εκμετάλλευ-σης, που αποτελεί την πραγματική βάση

του Χρηματιστηρίου. Η κρίση, λοιπόν,αποτελεί σημάδι της επιστροφής στηνπραγματικότητα, μια υπενθύμιση αυτούτου αυστηρού νόμου της αξίας.

Εδώ και τέσσερις δεκαετίες, ο σύγ-χρονος καπιταλισμός χαρακτηρίζεταιαπό την επίμονη μαζική ανεργία και τηνεξάπλωση της προσωρινής εργασίας.Ένας από τους τρόπους εξήγησηςαυτής της κατάστασης είναι η επίκλησηενός ποσοστού ανεργίας, το οποίο θεω-ρείται σημείο ισορροπίας και χαρακτη-ρίζεται μάλιστα «φυσικό». Όμως αυτό«το ποσοστό ανεργίας που δεν ανεβάζειτον πληθωρισμό», είναι επίσης το πο-σοστό που δεν ρίχνει τα επίπεδα τουκέρδους. Έτσι, ανακαλύπτουμε ξανάτην έννοια του «εφεδρικού βιομηχανι-κού στρατού», για τον οποίο μιλούσε οΜαρξ: «Οι διαφορετικές αναλογίες σύμ-φωνα με τις οποίες η εργατική τάξηαποσυντίθεται σε ενεργό και εφεδρικόστρατό, η αύξηση ή η μείωση του σχετι-κού υπερπληθυσμού, ο βαθμός “στρά-τευσης” ή “αποστρατείας” της, με μιαλέξη οι κινήσεις επέκτασης ή συστολήςπου αντιστοιχούν στη διαδρομή του βιο-μηχανικού κύκλου, αποτελούν τα στοι-χεία που προσδιορίζουν αποκλειστικάαυτές τις μεταβολές» (Κεφάλαιο, βιβλίοΙ, κεφ. 25).

Βλέπουμε εδώ μια αρκετά πιστή περι-γραφή των κανόνων λειτουργίας ενόςκαπιταλισμού που αποσκοπεί στην αύ-ξηση του ποσοστού εκμετάλλευσηςμέσω της διατήρησης σε υψηλά επίπεδατου ποσοστού ανεργίας και συνεπώςσυμπίεσης των μισθών με την αποσύν-

∆εν γίνεται «να πλου-τίζεις την ώρα πουκοιμάσαι», παρά μόνοαν παίρνεις μερίδιοαπό αυτή τη συνολικήυπεραξία. Και αυτός ομηχανισμός απόσπα-σης μεριδίου έχει όρια:τα όρια της εκμετάλ-λευσης, που αποτελείτην πραγματική βάσητου Χρηματιστηρίου. Ηκρίση, λοιπόν, αποτε-λεί σημάδι της επι-στροφής στην πραγμα-τικότητα, μια υπενθύ-μιση αυτού του αυστη-ρού νόμου της αξίας.

“

Μπορεί ο Μαρξ ντη σύγχρονη οι κ

∆ΙΑΚΟΣΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Μαΐου 2018 3311ΘΕΩΡΙΑ

δεσή τους από την πορεία ανόδου τηςπαραγωγικότητας.

Ο παγκοσμιοποιημένοςκαπιταλισμός

Το νήμα που διατρέχει την ανάλυσητου Μαρξ είναι η διαπίστωση ότι « βάση[του καπιταλιστικού τρόπου παραγω-γής] αποτελεί η ίδια η παγκόσμιααγορά» (Κεφάλαιο, βιβλίο ΙΙΙ, κεφ. 20).Αυτή η αντίληψη προεκτάθηκε απότους θεωρητικούς του ιμπεριαλισμού,οι οποίοι έδειξαν ότι η παγκόσμια οικο-νομία έπρεπε να θεωρείται ως ένα σύ-νολο δομημένο με ασύμμετρο τρόπο.Σήμερα η παγκοσμιοποίηση χαρακτηρί-ζεται από νέους μηχανισμούς, αλλά τοουσιώδες είναι η ολοκληρωτική ελευθε-ρία των κεφαλαίων.

Ένας ιδιοκτήτης επιχείρησης, οΠέρσι Μπάρνεβικ, πρόεδρος τότε τουελβετικο-σουηδικού ομίλου ΑΒΒ, όριζετο 2001 την παγκοσμιοποίηση ως«ελευθερία για τον όμιλό μου να επεν-δύει όπου και όταν θέλει, να παράγειό,τι θέλει, να αγοράζει και να πουλάειόπου θέλει και να υφίσταται τους ελά-χιστους περιορισμούς από την πλευράτου εργατικού δικαίου και της κοινωνι-κής νομοθεσίας». Είναι αυτό ακριβώςπου έβλεπε ο Μαρξ: «Οι πάγιοι νόμοιτης καπιταλιστικής παραγωγής κατα-λήγουν να εμπλέκουν όλους τους λαούς

στο δίκτυο της παγκόσμιας αγοράς»(Κεφάλαιο, βιβλίο Ι, κεφ. 32).

Η νέα εμπορευματοποίηση

Μία από τις πιο εν-τυπωσιακές τάσειςτου σύγχρονουκαπιταλισμούείναι η τάσημετατροπήςσε εμπό-ρευμαόσων αγα-θών δενείναι ή δενθα έπρεπενα είναι εμ-πόρευμα.Και πρώτααπ΄ όλα τωνδημόσιων υπη-ρεσιών και τωνκοινωνιών υπηρε-σιών. Αλλά είναι κυ-ρίως η εργατική δύναμηη ίδια που ο σύγχρονος καπι-ταλισμός θέλει να φέρει σε τέτοια κα-τάσταση, ώστε να αποτελεί καθαρό εμ-πόρευμα. Ο στόχος των «μεταρρυθμί-σεων» της αγοράς εργασίας είναι ναφτάσουμε στο σημείο να πληρώνεται οεργαζόμενος μόνο όταν παράγει αξία.Αυτό σημαίνει ότι μειώνονται στο ελά-χιστο τα στοιχεία που συνθέτουν τονκοινωνικό μισθό, ότι μετατρέπονταιξανά σε εμπόρευμα οι συντάξεις και ηπερίθαλψη και εξαφανίζεται η ίδια η έν-νοια της νόμιμης διάρκειας της εργα-σίας.

Το σχέδιο αυτό αρνείται την κοινω-νική πρόοδο, που περνάει μέσα από τηναπο-εμπορευματοποίηση της εργασίας.Για τον Μαρξ η επέκταση του ελεύθε-ρου χρόνου, που την καθιστά εφικτή ηπρόοδος στο πεδίο της παραγωγικότη-τας, είναι ο μοχλός που επιτρέπει στηνεργασία να μην είναι πια ένα εμπόρευμακαι στην αριθμητική των κοινωνικώναγαθών να αντικαταστήσει τη λογικήτου κέρδους. Είναι ακριβώς η προ-οπτική που σκιαγραφεί ο Μαρξ στοτέλος του Κεφαλαίου.

Οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις

Για να μπορέσει να λειτουργήσει μεσχετικά αρμονικό τρόπο, ο καπιταλι-σμός έχει ανάγκη από ένα επαρκές πο-σοστό κέρδους και από διεξόδους.Όμως, χρειάζεται και μια συμπληρωμα-τική προϋπόθεση, που αφορά τη μορφήτων διεξόδων: πρέπει να αντιστοιχούνσε τομείς που μπορούν, χάρη στην αυ-ξημένη παραγωγικότητα, να υποστηρί-ξουν μια οικονομική μεγέθυνση με έναδιατηρήσιμο ποσοστό κέρδους. Από τηνάποψη αυτή, μπορούμε να αναλύσουμετο πέρασμα του καπιταλισμού από τηφάση του «φορντισμού» στη «νεοφιλε-λεύθερη» φάση του, που χαρακτηρίζε-ται κυρίως από το γεγονός ότι το ποσο-στό κέρδους αποκαθίσταται, αλλά ούτετο ποσοστό συσσώρευσης ούτε η παρα-γωγικότητα το ακολουθούν.

Το λίμνασμα του σύγχρονου καπιτα-λισμού σε μια υφεσιακή φάση προκύ-πτει από το διευρυνόμενο χάσμα ανά-

μεσα στο μετασχηματισμό των κοι-νωνικών αναγκών και τον

τρόπο με τον οποίο οκαπιταλισμός τις

αναγνωρίζει καιτις ικανοποιεί.

Αλλά αυτό συ-νεπάγεται ότιτο ιδιαίτεροπροφίλ τηςπαρούσαςφάσης κινη-τοποιεί,αναμφί-βολα γιαπρώτη φορά

στην ιστορίατου καπιταλι-

σμού, τα στοι-χεία μιας συστη-

μικής κρίσης. Η ανάλυση αυτή

μας παραπέμπει στο πιοβασικό επίπεδο της μαρξι-

κής κριτικής. Σύμφωνα με τονΜαρξ, ο καπιταλισμός είναι ένα άδικο(εκμετάλλευση) και ασταθές (κρίσεις)σύστημα. Αλλά, μετά από ένα σημείο,γίνεται επίσης ένα σύστημα που εμφα-νίζεται σαν ανορθολογικό, ακριβώςεξαιτίας των επιτυχιών του, που τουεπέτρεψαν να είναι αποτελεσματικό.

Η δυνατότητα μιας άλληςοικονομικής λογικής

Η μαρξική προσέγγιση της μακροχρό-νιας δυναμικής του κεφαλαίου θα μπο-ρούσε τελικά να συνοψιστεί ως εξής: ηκρίση είναι βέβαιο ότι θα έρθει, όχιόμως και η καταστροφή. Η κρίση είναι

βέβαιη, με την έννοια ότι όλες οι ρυθ-μίσεις που επινοεί ο καπιταλισμός, ήπου του επιβάλλονται, δεν μπορούν ναεξαλείψουν με μόνιμο τρόπο τονασταθή και αντιφατικό χαρακτήρα τηςλειτουργίας του. Όμως οι περιοδικέςκρίσεις που σημαδεύουν την ιστορίατου, δεν συνεπάγονται κατά κανένατρόπο ότι ο καπιταλισμός οδηγείταιαναπόφευκτα στην τελική κατάρρευσήτου. Σε κάθε μία από αυτές τις «μεγάλεςκρίσεις» η επιλογή είναι ανοικτή: είτεθα ανατραπεί ο καπιταλισμός, είτε θααναγεννηθεί με μορφές λιγότερο ή πε-ρισσότερο βίαιες (πόλεμοι, φασισμός)και λιγότερο ή περισσότερο οπισθοδρο-μικές (νεοφιλελευθερισμός).

Βρίσκουμε, λοιπόν, στο έργο τουΜαρξ χρήσιμα εργαλεία για την ανά-λυση του σύγχρονου καπιταλισμού.Ωστόσο, η πραγματική ιδιαιτερότητατης μαρξικής προσέγγισης βρίσκεταιαναμφίβολα στην κριτική του στην πο-λιτική οικονομία (αυτός άλλωστε είναιο υπότιτλος του Κεφαλαίου), που αξιώ-νει τη δυνατότητα μιας άλλης οικονομι-κής λογικής: η ανθρωπότητα οφείλει νααποβλέπει στη (συλλογική) μεγιστοποί-ηση της ευημερίας, αντί να κυνηγάει την(ιδιωτική) μεγιστοποίηση του κέρδους.

Ο καπιταλισμός είναι ένα συμπαγέςσύστημα που τα θεμελιώδη στοιχεία τουδεν μεταβάλλονται (πέρα τις συγκεκρι-μένες μορφές που παίρνουν). Είναι, συ-νεπώς, δύσκολο να μεταρρυθμιστεί,πολύ περισσότερο που σήμερα τείνει ναανασυστήσει τους όρους μιας «καθα-ρής» λειτουργίας, που αντιπαρατίθεταιμετωπικά προς την ικανοποίηση τωνκοινωνικών αναγκών και τη διαχείρισητων περιβαλλοντικών προκλήσεων.Είναι, λοιπόν, υπαρκτό το ζήτημα τηςριζικής αμφισβήτησης αυτού του τρό-που λειτουργίας.

•

Από τις 17 μέχρι τις 20 του Μάη πραγ-ματοποιείται και φέτος το τετραή-μερο συζητήσεων από το Σοσιαλι-

στικό Εργατικό Κόμμα, στη Νομική Σχολή,Σόλωνος 57. Στο τετραήμερο θα πραγματο-ποιηθούν συζητήσεις για το Μάη του ‘68, τα200 χρόνια από τη γέννηση του Μαρξ, το αν-τιπολεμικό κίνημα και ζητήματα της πολιτι-κής και διεθνούς επικαιρότητας. Στις συζη-τήσεις θα συμμετέχουν οι: ∆ημήτρης Αγγε-λίδης, Ντίνος Αγιομαμίτης, Τάσος Αναστα-σιάδης, Τζαβέντ Ασλάμ, Κώστας Βλασόπου-λος, Γιώργος Γιαννόπουλος, Πάνος Γκαργ-κάνας, Βασίλης ∆ρουκόπουλος, Θανάσης∆ιαβολάκης, Τάκης Ζώτος, Αλεξάνδρα Ιωαν-νίδου, Μάκης Καβουριάρης, Λήδα Καζα-τζάκη, Θανάσης Καμπαγιάννης, Χριστίνα Κα-ρακιουλάφη, Γκαμπριέλ Καρντοέν, ΚώσταςΚαταραχιάς, ∆ημήτρης Κουσουρής, ΠέτροςΚωνσταντίνου, Μιχάλης Λυμπεράτος, Ζα-νέττα Λυσικάτου, Μωυσής Λίτσης, Αντώνης Μαούνης, Φόλκαρτ Μόζλερ, ΛέανδροςΜπόλαρης, Γιάννης Μπόλης, Φοίβος Οικονομίδης, Μελτέμ Οράλ, Κώστας Παπαδά-κης, Προκόπης Παπαστράτης, ∆ημήτρης Πετρόπουλος, Κώστας Πίττας, Ελένη Πορ-τάλιου, Μπράνκο Ρίστοβ, Μάικλ Ρόμπερτς, Γιάννης Σηφακάκης, Νίκος Στραβελά-κης, Μαρία Στύλλου, Αλέξανδρος Χρύσης.

Τέσσερις μέρες με επαναστατικές ιδέες και συζητήσεις

ξ να εξηγήσειι κονομική πραγματικότητα;

ΝΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞ

Για τον Μαρξ ηεπέκταση τουελεύθερου χρόνου,που την καθιστάεφικτή η άνοδος τηςπαραγωγικότητας,είναι ο μοχλός πουεπιτρέπει στηνεργασία να μην είναιπια ένα εμπόρευμακαι στην αριθμητικήτων κοινωνικώναγαθών νααντικαταστήσει τηλογική του κέρδους.Είναι ακριβώς ηπροοπτική πουσκιαγραφεί ο Μαρξστο τέλος τουΚεφαλαίου.

“

Οι γυναίκες αντιστέκονται στα εγκλήματαπου διαπράττονται στο σώμα τους

Στις 22 Μαΐου συμπληρώνονται 40χρόνια από την ψήφιση του νόμου194, τη νομιμοποίηση της άμβλω-

σης στην Ιταλία. Μια μεγάλη νίκη τωνγυναικών μετά από πολύχρονους αγώνεςκαι μια τελική μεγαλειώδη καμπάνια,στη διάρκεια της οποίας ένα εκατομμύ-ριο γυναίκες είχαν υπογράψει ότι είχανκάνει παράνομα έκτρωση. Πριν από τηνψήφιση του νόμου η έκτρωση ήταν έγ-κλημα κατά της ζωής, επίσειε σοβαρήποινή. Παρόλα αυτά, χιλιάδες γυναίκες,μεταξύ των οποίων και καθολικές, κατέ-φευγαν σε παράνομες εκτρώσεις, σε επι-κίνδυνες συνθήκες. Ο νόμος έδωσε στηγυναίκα το δικαίωμα να αποφασίζει αυτήαποκλειστικά για το σώμα της. Το άρθρο9 του νόμου έδωσε και στο ιατρικό προ-σωπικό το δικαίωμα του αντιρρησία συ-νείδησης, δημιουργώντας όμως ταυτό-χρονα Επιτροπές, αποτελούμενες κυ-ρίως από γυναίκες (ιατρικό και νοση-λευτικό προσωπικό), που θα μεριμνού-σαν για την εφαρμογή του νόμου. Ταεπόμενα χρόνια μειώθηκαν σε μεγάλοποσοστό οι εκτρώσεις, αναπτύχθηκε ηαντισύλληψη και μηδενίστηκαν ουσια-στικά οι θάνατοι.

Κίνδυνος οπισθοδρόμησης

Σαράντα χρόνια μετά τι συμβαίνει; Οιταλικός νόμος για τις εκτρώσεις είναιαπό τους καλύτερους στην Ευρώπη,γιατί δίνει το δικαίωμα στις γυναίκες,νόμιμα, δωρεάν και με ασφάλεια στα δη-μόσια νοσοκομεία να αποφασίζουναυτές για το σώμα τους, σε αντίθεση μεάλλες καθολικές χώρες, όπως η Πολω-νία, στην οποία επιτρέπεται η άμβλωσησε περιπτώσεις βιασμού ή αιμομιξίας, ήτην Ιρλανδία όπου μόνο ο πραγματικόςκαι πιστοποιημένος από δύο γιατρούςκίνδυνος για την υγεία της γυναίκαςενεργοποιεί το δικαίωμα. Η εφαρμογήτου, όμως, γίνεται όλο και πιο δύσκολη,ο αριθμός των αντιρρησιών συνείδησηςέχει αυξηθεί τρομακτικά. Την τελευταίαδεκαετία το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά60 με 70% στους γυναικολόγους και 50%στους αναισθησιολόγους, ενώ σε μερικέςπεριοχές, όπως στην Πούλια ή τη Σικε-

λία, αγγίζει το 90%.Τον περασμένο μήνα η ProVita, μια

δραστήρια παραθρησκευτική ένωση, μεστενές σχέσεις με ακροδεξιές οργανώ-σεις και μεγάλη δράση ενάντια στιςεκτρώσεις και τους γκέι, είχε αναρτήσειένα τεράστιο πανό στην πρόσοψη ενόςκτιρίου στο κέντρο της Ρώμης με την ει-κόνα ενός εμβρύου 11 εβδομάδων (τοχρονικό όριο για την έκτρωση) και το μή-νυμα «εσύ είσαι τώρα εδώ, γιατί η μαμάσου δεν έκανε έκτρωση». Το πανό κατέ-βηκε δύο μέρες αργότερα, με εντολή τηςδημάρχου, αφού το ∆ιεθνές Σπίτι των Γυ-ναικών (Casa Internazionale delleDonne), σε συνεργασία με άλλες φεμινι-στικές οργανώσεις διαμαρτυρήθηκαν έν-τονα και συγκέντρωσαν 2.000 υπογρα-φές. Λίγες μέρες μετά, ως αντίποινα,τρία παιδιά ανάρτησαν στην είσοδο του∆ιεθνούς Σπιτιού Γυναικών ένα πανό μετον χαρακτηρισμό «194 Κρατικήσφαγή», ενώ πέταξαν και φυλλάδια στονκήπο του Σπιτιού με το σύνθημα «η Ιτα-λία στους Ιταλούς». Το σύνθημα προέρ-χεται από τη θεωρία συνωμοσίας ότιυπάρχει κρυφό σχέδιο αντικατάστασηςτων αγέννητων παιδιών με μετανάστες,θεωρία που χρησιμοποιείται ως επιταγήγια τις γυναίκες να γεννάνε αδιάκοπα γιανα σώσουν την Ιταλία από τους ξένους.

Αναγκαία η συνέχεια των αγώνων

Τον Απρίλιο επίσης κατατέθηκε στονπρόεδρο της ∆ημοκρατίας, Σέρτζιο Μα-ταρέλα, αίτημα με λίστα υπογραφών πουσυγκέντρωσαν ομάδες αδιάλλακτων κα-θολικών με τη στήριξη της Λέγκας τουΜατέο Σαλβίνι, που κυκλοφορεί επιδει-κτικά με το ροζάριο στα δάκτυλά του, οιοποίοι από καιρό εναντιώνονται στονόμο 194. Αν περάσει και από τη βουλήμια κανονιστική πράξη ενάντια στη σε-ξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία,για την οποία ασκείται μεγάλη πίεση,τότε θα είναι γόνιμο το έδαφος για νατεθεί εκ νέου το ζήτημα του νόμου 194.Η αυτοτέλεια που κερδήθηκε σε ό,τιαφορά το γυναικείο σώμα, είχε ως απο-τέλεσμα να υποτιμηθεί η αναγκαιότηταότι δεν έπρεπε να σταματήσει η συζή-

τηση για καταστάσεις που αφορούσαντην καθημερινότητα και τη διαπαιδαγώ-γηση, επισημαίνουν πολλές φεμινί-στριες. «Θα επιστρέψουμε σε μια νέα εκ-δοχή της βελόνας πλεξίματος («οικια-κός» τρόπος πρόκλησης αποβολής),αφού το χάπι της επόμενη μέρας δύ-σκολα συνταγογραφείται και οι γυναίκεςκαταφεύγουν στην ανεξέλεγκτη λήψηαντισυλληπτικών, εις βάρος της υγείαςτους, προκειμένου να πετύχουν την απο-βολή;», αναρωτιούνται.

Και τι συμβαίνει σε μια γυναίκα ότανόλοι οι γιατροί είναι αντιρρησίες συνεί-δησης, ακόμα κι όταν η ζωή της κινδυ-νεύει άμεσα; Οι αντιρρησίες δεν εξαι-ρούν τη θεραπευτική έκτρωση, το έμ-βρυο, ακόμα κι αν είναι καταδικασμένονα μην επιζήσει, όσο υπάρχει ο χτύποςτης καρδιάς προστατεύεται εις βάροςτης υγείας της γυναί-κας. Ένας θλιβερόςμακρύς κατάλογοςέχει συνταχθεί με θύ-ματα γυναίκες πουπέθαναν από σηψαι-μία ή ακατάσχετηαιμορραγία, ενώ θαμπορούσαν να είχανσωθεί και οι γιατροίήταν απλώς παρόν-τες.

Στις 22 Μαΐου οιΙταλίδες με σύν-θημα «Ελεύθερεςεμείς να αποφασί-ζουμε πάντα» θαδιαδηλώσουν σεόλη τη χώρα. Καιοι γυναίκες είναιαντιρρησίες συ-νείδησης, αντι-στέκονται στα εγ-κλήματα πουδιαπράττονταιστο σώμα τους.

Σοφία Ξυγκάκη

40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

“Και τι συμβαίνει σε μιαγυναίκα όταν όλοι οιγιατροί είναι αντιρρη-σίες συνείδησης, ακόμακι όταν η ζωή της κιν-δυνεύει άμεσα; Οι αν-τιρρησίες δεν εξαιρούντη θεραπευτική έκτρω-ση, το έμβρυο, ακόμα κιαν είναι καταδικασμένονα μην επιζήσει, όσουπάρχει ο χτύπος τηςκαρδιάς προστατεύεταιεις βάρος της υγείαςτης γυναίκας. Ένας θλι-βερός μακρύς κατάλο-γος έχει συνταχθεί μεθύματα γυναίκες πουπέθαναν από σηψαιμία ήακατάσχετη αιμορραγία

«Κανέναπαιδίσείδρυμα, ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ ... · 2018-05-15 ·...

Documents

Transcript of «Κανέναπαιδίσείδρυμα, ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ ... · 2018-05-15 ·...