Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. ·...

109
1 Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά Δρ. Χαρά Ντρίνια Καθηγήτρια Παλαιοοικολογίας - Ιζηματολογίας

Transcript of Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. ·...

Page 1: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

1

Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά

Δρ. Χαρά ΝτρίνιαΚαθηγήτρια Παλαιοοικολογίας - Ιζηματολογίας

Page 2: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Περιβάλλον

Φυσικό Περιβάλλον Αβιοτικά στοιχεία (έδαφος, υπέδαφος, νερό, ατμόσφαιρα, κλίμα) Βιοτικά στοιχεία (άνθρωπος, φυτά, ζώα)

Ανθρωπογενές Περιβάλλον Δρόμοι, κατοικίες, κατασκευές, μέσα μεταφοράς, προϊόντα Τρόπος οργάνωσης, ιδέες, αξίες, πολιτισμός κάθε κοινωνίας (Κοινωνικό,

πολιτισμικό, ιστορικό, θρησκευτικό, οικονομικό περιβάλλον)

Αλληλεπίδραση ανθρώπου - περιβάλλοντος Διατάραξη ισορροπίας Φυσικού - Ανθρωπογενούς

Περιβάλλοντος

2

Page 3: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωπεριβάλλον• Ο όρος “γεωπεριβάλλον” αναφέρεται στους εδαφικούς σχηματισμούς

(έδαφος και υπέδαφος), αλλά και στα υπόγεια νερά.

• Το γεωπεριβάλλον, ειδικότερα το ανάγλυφο, είναι αποτέλεσμα της δράσηςενδογενών και εξωγενών δυνάμεων, σε συνδυασμό με τη δράση τουανθρώπου ως γεωμορφολογικού παράγοντα.

• Λειτουργεί ως μάρτυρας των γεωλογικών φαινομένων, των διεργασιώντους και των γεωλογικών καταστροφών, ενώ συγχρόνως πάνω τουεγγράφεται κάθε κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα.

Το ίδιο το γεωπεριβάλλον, στο σύνολό του και με την ποικιλία που τοδιακρίνει, αποτελεί την βάση: Για την ανάπτυξη και διάδοση της πανίδας, της χλωρίδας και κάθε άλλης

μορφής ζωή.

Για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, μέσα από τις δυνατότητες και τουςπεριορισμούς που επιβάλλει

3

Page 4: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωπεριβάλλον

Δεν είναι ίδια η αξία του γεωπεριβάλλοντος σε όλες τις χώρες. Η Ελλάδα είναι ένα ζωντανό γεωλογικό εργαστήριο. Ο Ελλαδικός χώρος παρουσιάζει υψηλή γεωποικιλότητα, η οποία έχει

ιδιαίτερη περιβαλλοντική, επιστημονική, εκπαιδευτική και πολιτιστική αξία.

4

Page 5: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Πρόβλημα Η διαχείριση στη φύση σε εθνικό και διεθνές επίπεδο επικεντρώνεται

στην βιοποικιλότητα και πολύ λίγη προσοχή δίνεται στη γεωποικιλότητα.

Η γεωποικιλότητα είναι η βάση της φύσης και είναι ζωτικής σημασίαςτόσο η βιοποικιλότητα όσο και η γεωποικιλότητα για την ολιστικήδιατήρηση της φύσης.

Οι γεώτοποι είναι θεμελιώδεις για τους βιοτόπους.

Η γεωλογική και βιολογική ποικιλότητα είναι δύο μέρη από το όλον,που μπορεί να ονομαστεί ποικιλότητα της Φύσης.

Ποικιλότητα της Φύσης: «να ικανοποιήσει τρέχουσες ανθρώπινεςανάγκες χωρίς να εξαντλήσει τη βασική φυσική πηγή για τιςμελλοντικές γενιές» (Παγκόσμια Επιτροπή Περιβάλλοντος καιΑνάπτυξης, 1987).

Γεωποικιλότητα και βιοποικιλότητα είναι έννοιες αδιαίρετες.5

Page 6: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωλογική–γεωμορφολογική Κληρονομιά: το σύνολο των φυσικών και γεωλογικών μνημείων μιας περιοχής. Προσδιορίζεται από τη σημασία και την αξία διατήρησης αυτών, λόγω των ιδιοτήτων τους (σπανιότητας, ποικιλότητας, πληρότητας, φυσικότητας, μοναδικότητας, αντιπροσωπευτικότητας), καθώς και των λόγων που την επιβάλλουν (επιστημονικοί, εκπαιδευτικοί πολιτιστικοί, αισθητικοί).

Φυσικό μνημείο: Ο χαρακτηρισμός αναφέρεται σε κάθε περίεργο και άξιο λόγου φυσικό δημιούργημα, το οποίο προκαλεί το ενδιαφέρον για την ιδιαιτερότητά του.

Γεωλογικό μνημείο: Αποδίδει και περιγράφει τις εξέχουσες, μοναδικές και αντιπροσωπευτικές θέσεις ιδιαίτερων γεωλογικών σχηματισμών, μορφών κλπ.

Page 7: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Φυσική και Πολιτιστική Κληρονομιά

Γεωλογική κληρονομιά

Η Γεωλογική κληρονομιά είναι ένα ακέραιο και σημαντικό μέρος της Φυσικής και Πολιτιστικής κληρονομιάς των χωρών και των ανθρώπων

7

Page 8: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωποικιλότητα

8

Η ποικιλία των πετρωμάτων, γεωμορφών, τοπίων και διαδικασιών που απαντώνται πάνω στον πλανήτη Γη,

Γεωποικιλότητα και βιοποικιλότητα είναι έννοιες αδιαίρετες.

Page 9: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Η αξία της Γεωποικιλότητας Η αξία της Γεωποικιλότητας διακρίνεται: Εθιμική (Φιλοσοφική): μόνο και μόνο για αυτό που

αντιπροσωπεύει. Πολιτισμική και αισθητική: για τη συμβολή της στον

πολιτισμό και την αισθητική εικόνα ενός τόπου ή μιας κοινωνίας

Οικονομική: φυσικά υλικά, ορυκτοί πόροι και χρήση. Επιστημονική και ερευνητική: για επιστημονικούς και

διδακτικούς σκοπούς.

Page 10: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Απειλές-η ανάγκη της Γεωδιατήρησης

Η Γεωποικιλότητα απειλείται από: Φυσικές διεργασίες (διάβρωση, αποσάθρωση) Πιεστική εκμετάλλευση φυσικών πόρων Αναγκαίες ανθρώπινες υποδομές Ανθρώπινες συμπεριφορές (βανδαλισμοί, συλλογή, φοβίες,

πειραματισμούς ανάπτυξης κλπ) Αξία + Απειλές = Ανάγκη Γεωδιατήρησης

Συνεπώς Γεωποικιλότητα είναι η ποιότητα που θέλουμε να

διατηρήσουμε Γεωδιατήρηση είναι το εργαλείο για να το πράξουμε Γεωλογική κληρονομιά είναι το σύνολο που αξίζει να

διατηρήσουμε σε έναν τόπο.

Page 11: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωδιατήρηση Η Γεωδιατήρηση αποτελεί ένα σχετικά νέο επιστημονικό πεδίο

που προέκυψε σαν αποτέλεσμα της διαρκώς αυξανόμενης σημασίας που προσλαμβάνει τις τελευταίες δεκαετίες η διαφύλαξη και η βιώσιμη χρήση των περιβαλλοντικών πόρων.

Η Γεωδιατήρηση συνδυάζει: τη διατήρηση της γεωποικιλότητας ως μιας από τις δύο

περιβαλλοντικές συνιστώσες (η άλλη είναι η βιοποικιλότητα) και τη διατήρηση της γεωλογικής κληρονομιάς τόσο ως μάρτυρα της

ιστορίας της γης (που η κατανόησή της αποτελεί μέρος του ανθρώπινου πολιτισμού) όσο και ως χρήσιμη αξία για σκοπούς ανθρώπινης ανάπτυξης σχετικούς με την εκπαίδευση, την επιστημονική έρευνα και την αναψυχή (τουριστική, αισθητική, αθλητική κ.α.)

Page 12: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωδιατήρηση

Η διατήρηση των αντιπροσωπευτικών γεωλογικών και γεωμορφολογικών περιοχών.

Είναι μια θεμελιώδης παράμετρος και η προώθησή της έχει προωθηθεί σε εθνικό επίπεδο, σε πολλές χώρες.

Εντούτοις, παραμένει ακόμα εκτός των αποφάσεων και των πρακτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δεν υπάρχει καμία σαφής ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τη γεωδιατήρηση, καμία οδηγία και συνεπώς κανένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα και κεφάλαιο με σχετικές εκτιμήσεις

Page 13: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ιστορική αναδρομή Η προστασία γεωλογικών και γεωμορφολογικών

σχηματισμών και τοπίων ξεκίνησε από τον 19ο αιώνα.

1819 Εδιμβούργο Σκοτίας, νομική προστασία για τη διατήρηση του

χαρακτηριστικού πετρώματος της περιοχής.

1836 Siebengebirge Γερμανίας, ιδρύθηκε το πρώτο γεωλογικό

φυσικό μνημείο στον κόσμο.

1872 Yellowstone ΗΠΑ, για την αισθητική του τοπίου και τη

γεωλογική του αξία.

1870’s Ελβετία, καμπάνια για την προστασία των Ερατικών λίθων.

Σκοτία: ιδρύεται «Επιτροπή Ερατικών Λίθων»

Page 14: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεώτοποι Στο Νόμο 3937/2011 με τίτλο «Διατήρηση της

βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» περιέχεται ο ορισμός των γεωτόπων:

«οι γεωλογικές –γεωμορφολογικές δομές που συνιστούν φυσικούς σχηματισμούς και αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές της γεωλογικής ιστορίας της γης, είναι σημαντικοί μάρτυρες της μακράς εξέλιξης της ή δείχνουν σύγχρονες

φυσικές, γεωλογικές διεργασίες που συνεχίζουν να εξελίσσονται στην επιφάνεια της Γης»

Page 15: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεώτοποι Ως φυσικοί γεώτοποι θεωρούνται τα δημιουργήματα

των δυνάμεων της φύσης και των μεταξύ τους διεργασιών, που αντιλαμβανόμαστε άμεσα και περιέχουν ορυκτά, μεταλλεύματα, απολιθώματα πανίδας χλωρίδας ή δείχνουν φαινόμενα γεωλογικού ενδιαφέροντος, όπως ρήγματα, ηφαίστεια και αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες και μαρτυρίες των διεργασιών των δυνάμεων της φύσης.

Ως ανθρωπογενείς γεώτοποι θεωρούνται οι γεώτοποι που προκύπτουν μετά από ανθρώπινη δραστηριότητα

Page 16: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κατηγορίες γεωτόπων Ανάλογα με τον τρόπο δημιουργίας:

Φυσικοί γεώτοποι: είναι δημιουργήματα φυσικών διεργασιών. Ανθρωπογενείς γεώτοποι: προέρχονται μετά από άμεση ή έμμεση

ανθρώπινη επέμβαση και δράση. Ανάλογα με το σκοπό:

Ερευνητικοί –Επιστημονικοί Γεώτοποι Εκπαιδευτικοί Γεώτοποι: α) για μαθητές β) για φοιτητές και γ) για

επίδειξη. Πολιτιστικοί Γεώτοποι: α) γεωιστορικοί β) γεωμυθολογικοί γ)

λαογραφικοί. Αισθητικοί γεώτοποι: Βράχοι Μετεώρων, Βώλαξ Τήνου, φάρος Τουρλίτη

Άνδρου. Γεώτοποι φυσικών καταστροφών: προέρχονται από ιστορικούς

σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις και τσουνάμι. Τα ίχνη αρχαίων σεισμών και ηφαιστειακών εκρήξεων, επικαλούνται, ιστορικοί και αρχαιολόγοι για να ερμηνεύσουν τα διάφορα πολιτισμικά και οικιστικά κενά που εντοπίζουν

Γεώτοποι ανθρωπογενών καταστροφών Μουσεία Φυσικής Ιστορίας-Γεωλογικά

Page 17: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κατηγορίες γεωτόπων

Ανάλογα με τη σημασία και το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν: Παγκόσμιοι Ευρωπαϊκοί Εθνικοί Περιφερειακοί Τοπικοί

Ανάλογα με το αίτιο σχηματισμού τους: Ενδογενείς: προέρχονται από ηφαίστεια, σεισμούς και

κατολισθήσεις Εξωγενείς: προέρχονται από τον αέρα και το νερό Ανθρωπογενείς: προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα,

όπως γεώτοποι, μαρμάρου, λιγνίτη κ.ά.

Page 18: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κατηγορίες γεωτόπων Ανάλογα με το τι παρουσιάζουν, κατατάσσονται ως

θέσεις: Θέσεις στρωματογραφικού ενδιαφέροντος, Θέσεις αντιπροσωπευτικές για το παλαιοπεριβάλλον, Απολιθωματοφόρες θέσεις, Θέσεις πετρολογικού ενδιαφέροντος, Θέσεις ορυκτολογικού και οικονομικού ενδιαφέροντος, Θέσεις τεκτονικού ενδιαφέροντος, Γεωμορφολογικές δομές και τοπία Θέσεις υδρολογικού – υδρογεωλογικού ενδιαφέροντος, Γεωπολιτιστικές θέσεις, Θέσεις με ηπειρωτικής ή ωκεάνιας κλίμακας γεωλογικά

χαρακτηριστικά.

Page 19: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεώτοποι - Ενδιαφέρον Πληροφορούν για το παλαιοπεριβάλλον της περιοχής,

καταγράφοντας τη γεωλογική ιστορία της, είτε λόγω περιεχομένου (απολιθώματα, ζωικά ή φυτικά, ορυκτά, πετρώματα) είτε λόγω των γεωλογικών φαινομένων και διεργασιών (συμφωνίες, ρήγματα, πτυχώσεις κ.τ.λ) που εμφανίζουν. Αποτελούν μοναδικές καταγραφές χωρίς αντίγραφα. (Μέντος Α 1996.)

Εξασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες για επιτόπια παρατήρηση, καταγραφή, μελέτη και ερμηνεία τους.

Αποτελούν μοναδικά αποδεικτικά στοιχεία της γεω-ιστορίας. Προσελκύουν το ενδιαφέρον των επιστημόνων και προκαλούν το

θαυμασμό της κοινωνίας Λειτουργούν ως αναπτυξιακοί πόλοι. Ενισχύουν την αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στην κοινωνία και τη

γεωλογία και αποτελούν μέσο για την κατανόηση και τον τρόπο δημιουργίας του γεωπεριβάλλοντος. (Κουτσουβέλη Αν κ.α.1997)

Συχνά αποτελούν τοπόσημα της περιοχής.

Page 20: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεώτοποι - Ενδιαφέρον Αποτελούν ταξιδιωτικούς προορισμούς, επιβάλλοντας την

επιτόπια επίσκεψη, αναδεικνύοντας το γεωτουρισμό και τις συναφείς με αυτόν δραστηριότητες των γεωξεναγών, των γεωπροϊόντων

Λειτουργούν πολύπλευρα: Ως Φυσικά Μουσεία, ως εργαστήρια της φύσης, ως αξιοθέατα και τοπία.

Συμβάλουν στη γνώση της, ξεχασμένης στις μέρες μας, πατριδογνωσίας.

Συμβάλλουν στην παραγωγή νέας επιστημονικής γνώσης και δημιουργίας νέων ειδικοτήτων και προϊόντων.

Συμβάλλουν στην ανάδειξη των εννοιών της γεωκληρονομιάς και γεωδιατήρησης.

Αναδεικνύουν τη γεωποικιλία.

Page 21: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήρια επιλογής των γεωτόπων Κριτήρια επιλογής επιστημονικών και ερευνητικών γεωτόπων

Σπανιότητα: προσδιορίζει τον περιορισμένο αριθμό τους, στον πλανήτη ή εάν η εμφάνιση και εξάπλωσή τους είναι περιορίσιμη γεωγραφικά.

Αντιπροσωπευτικότητα: προκύπτει από τη σύγκριση ανάμεσα στα παγκόσμια όμοια και συγκεκριμενοποιούνται τα χαρακτηριστικά του, με αποτέλεσμα να αποτελεί η θέση σημείο αναφοράς για την ερμηνεία κατανόηση, σημασία των γεωλογικών φαινομένων και διεργασιών που συντελέστηκαν και των συμπερασμάτων που διεξήχθησαν

Ποικιλία: αναφέρεται στον αριθμό των αποτυπωμένων γεωλογικών φαινομένων και διεργασιών και το ενδιαφέρον που παρουσιάζει το καθένα

Πληρότητα: σχετίζεται με το εάν το αντιπροσωπευτικό φαινόμενο είναι πλήρες, χωρίς κενά

Βαθμός φυσικότητας: σχετίζεται με τον αν βρίσκεται στην αρχική του κατάσταση ή με τις λιγότερες ανθρώπινες επεμβάσεις

Ιδιαιτερότητα: σχετίζεται με τις θετικές ή αρνητικές αποκλίσεις, συμπεριλαμβανομένης και της αισθητικής. Οι σχετικές έννοιες όπως απόλαυση, εντυπωσιασμός, έλξη, γοητεία, ομορφιά είναι μη μετρήσιμες, υποκειμενικές και συνεπώς χωρίς ενδιαφέρον.

Page 22: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ο συνδυασμός της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς: προσδιορίζεται η δράση της μιας ή και η μεταξύ τους αλληλοεπίδραση.

Ο μεγαλύτερος αριθμός των κριτηρίων που συνυπάρχουν στο γεώτοπο.

Προσδιορίζεται η επίδραση της ανθρώπινη δραστηριότητας στο γεώτοπο.

Ο πιθανός κίνδυνος από την ανθρώπινη δραστηριότητα στο γεώτοπο. Η σημασία του γεώτοπου για τη γεωλογική επιστήμη Η ύπαρξη σχετικής βιβλιογραφίας Η συμμετοχή του σε μια ευρύτερη περιοχή διατήρησης της φύσης».

(Θεοδοσίου κ.α, 2006.) Με την βοήθεια των παραπάνω κριτήριων προσδιορίζεται η σημασία

των γεωτόπων, το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν και κατατάσσονται αναλόγως, σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες: Παγκοσμίου. Ευρωπαϊκού. Εθνικού. Περιφερειακού. Τοπικού, ενδιαφέροντος.

Page 23: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήρια επιλογής εκπαιδευτικών γεωτόπων

Η σαφήνεια, ενάργεια των χαρακτηριστικών και η ποικιλότητά τους.

Η δυνατότητα ανάπτυξης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Η ορατότητα (θέαση). Η εύκολη πρόσβαση και ασφάλεια. Η σχετικά μικρή απόστασή τους από τους σχολικούς χώρους. Η ύπαρξη τους στο αστικό περιβάλλον. Η δυνατότητα σχετικής βιβλιογραφίας, η οποία βοηθά στη

δημιουργία ασκήσεων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Page 24: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήρια επιλογής των πολιτιστικών γεωτόπων: Διερευνάται η σχέση σύνδεσης του γεώτοπου με μύθους,

παραδόσεις και κάθε είδους μνημεία, ιστορικά, αρχαιολογικά.

Κριτήρια επιλογής των οικολογικών γεωτόπων: Ο γεώτοπος μπορεί να είναι ο ίδιος ή ν’ αποτελεί το

υπόβαθρο ενός οικότοπου. Οι πολιτιστικοί, οικολογικοί καθώς και οι τουριστικοί, αισθητικοί γεώτοποι μπορούν να συνυπάρχουν σε μια κατηγορία, μια και τα μεταξύ τους όρια είναι δυσδιάκριτα: (Θεοδοσίου κ.α, 2006.).

Page 25: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωλογικά υπαίθρια μουσεία

Το 1982 το ICOM (International Council of Museums -Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων) δημοσίευσε ένα κείμενο που ορίζει το Ανοιχτό Μουσείο ή Υπαίθριο Μουσείο:

«Ανοιχτό Μουσείο είναι εκείνο που προστατεύει την φυσική ή την πολιτιστική κληρονομιά του ανθρώπου, είτε αυτή είναι κινητή είτε ακίνητη, στην θέση που βρίσκεται. Αυτή η κληρονομιά προστατεύεται εκεί που έχει αναπτυχθεί, δημιουργηθεί και ανακαλυφθεί».

Η Réserve Géologique de Haute – Provence είναι το μεγαλύτερο ανοικτό μουσείο της Ευρώπης με πολυάριθμες πλούσιες απολιθωματοφόρες θέσεις και συναρπαστικούς σχηματισμούς πετρωμάτων25

Page 26: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Réserve Géologique de Haute – Provence

26

Page 27: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Réserve Géologique de Haute – Provence

27

Page 28: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωπάρκα Στον Νόμο 3937/2011 με τίτλο «Διατήρηση της βιοποικιλότητας

και άλλες διατάξεις» αναφέρεται ότι:

«Τα Γεωπάρκα είναι περιοχές με σημαντική γεωλογική κληρονομιά, πλούσιο φυσικό και πολιτισμικό

περιβάλλον, οι οποίες μέσα από την προστασία της φύσης και την εκπαίδευση συμβάλλουν στην ανάπτυξη

υπεύθυνου τουρισμού, ενισχύοντας την τοπική οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη».

28

Page 29: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωπάρκα Ως Γεωπάρκα χαρακτηρίζονται από την UNESCO (United Nations Educational,

Scientific and Cultural Organization -Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό), περιοχές οι οποίες διαθέτουν εξέχουσα και ιδιαίτερη γεωλογική κληρονομιά.

Ένα Γεωπάρκο περικλείει σημαντικό αριθμό γεωτόπων με ιδιαίτερη σημασία ως προς την ποιότητα, την σπανιότητα, την επιστημονική και την εκπαιδευτική τους, και την αισθητική έλξη που προκαλούν.

Η παξίαλειοψηφία των θέσεων που παρουσιάζονται στην περιοχή ενός Γεωπάρκου πρέπει να είναι τμήμα της γεωλογικής κληρονομιάς αλλά μπορεί να έχουν επίσης αρχαιολογικό, οικολογικό, ιστορικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον.

Ένα Γεωπάρκο πρέπει να διαθέτει σαφώς καθορισμένα όρια και ικανή έκτασηώστε εντός της έκτασης του να μπορούν να δημιουργηθούν οικονομικές δραστηριότητες ικανές να στηρίξουν μια πραγματική τοπική οικονομική ανάπτυξη.

29

Page 30: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωπάρκα Οι επιδιώξεις ενός γεωπάρκου πρωτίστως αφορούν στη

βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής στην οποία βρίσκεται αυτό και συνίστανται ως εξής:

Τη βελτιστοποίηση της διατήρησης σημαντικών γεωλογικών χαρακτηριστικών μέσω της προστασίας

την προώθηση της γεωεπιστημονικής και εν γένει περιβαλλοντικής γνώσης μέσω της εκπαίδευσης

Τη διέγερση της οικονομικής δραστηριότητας και την αειφόρο ανάπτυξη μέσω του γεωτουρισμού

30

Page 31: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωπάρκα Οι επιμέρους στόχοι των γεωπάρκων είναι οι

ακόλουθοι: η προστασία, η διατήρηση και η ανάδειξη της

γεωκληρονομιάς η ανάπτυξη σχεδίου διαχείρισης βιώσιμης οικονομικής

ανάπτυξης με έμφαση στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού

η εκπαίδευση των επισκεπτών η προσφορά αγαθών και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας η στήριξη της τοπικής οικονομίας

31

Page 32: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Τρία αλληλο-επικαλυπτόμενα συστατικά μπορούν να αναγνωριστούν

Περιοχές παγκόσμιας σημασίας Περιοχές σημαντικές σε εθνικό επίπεδο διότι

παρουσιάζουν μοναδικά χαρακτηριστικά (σπάνια ή κλασσικά).

Περιοχές σημαντικές σε εθνικό επίπεδο διότι αντιπροσωπεύουν το «κλειδί» της ιστορίας της Γης και της εξέλιξής της.

32

Page 33: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Δομή και λειτουργία - Αρχές Διαχείρισης Γεωπάρκων Διαχειριστική Δομή Ένα γεωπάρκο πρέπει να διοικείται από μια σαφώς

καθορισμένη δομή, ικανή να επιβάλλει τις πολιτικές προστασίας, ενίσχυσης και βιώσιμης ανάπτυξης στην επικράτειά του.

Η δομή αυτή μπορεί να έχει τη μορφή είτε μιας επιτροπής διαχείρισης ή ενός οργανισμού και είναι απαραίτητο να έχει νομική υπόσταση και να αναγνωρίζεται βάσει της εθνικής νομοθεσίας κάθε χώρας (Zouros & Valiakos, 2010).

33

Page 34: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Δομή και λειτουργία - Αρχές Διαχείρισης Γεωπάρκων Βασικές Αρχές Διαχείρισης Οι βασικές αρχές διαχείρισης ενός γεωπάρκου

εντοπίζονται στις αρχές:

της Βιώσιμης Ανάπτυξης του Γεωτουρισμού της προσέγγισης "bottom-up" (bottom-up approach)

34

Page 35: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βιώσιμη Ανάπτυξη

35

Page 36: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βιώσιμη Ανάπτυξη/Αειφορία Ο πιο γνωστός ορισμός αυτός της Επιτροπου

Bruntland (1987): «Είναι η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις παρούσες

ανάγκες, χωρίς να μειώνει την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους» - “Our Common Future”

Είναι η ανάπτυξη που αφενός εξασφαλίζει υψηλό βιοτικό επίπεδο για τους πολίτες, αφετέρου εξασφαλίζει ότι το φυσικό κεφάλαιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η ευημερία θα προστατευτεί

«Μη τρως το σπόρο που θα σου χρειαστεί για να σπείρεις τη σοδιά της επόμενης χρονιάς»

36

Page 37: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

37

Page 38: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

38

Page 39: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βιώσιμη Ανάπτυξη/Αειφορία

Ο όρος της βιώσιμης ανάπτυξης περιέχει μέσα του δύο βασικές έννοιες: την έννοια των «αναγκών» και συγκεκριμένα τις ουσιαστικές ανάγκες

των φτωχών του κόσμου, στις οποίες πρέπει να δοθεί προτεραιότητα. την ιδέα των περιορισμών που θέτει η τεχνολογία και η κοινωνική

οργάνωση στις δυνατότητες του περιβάλλοντος να καλύψει τις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες

Η βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος έχει στόχο να προάγει την οικονομική και κοινωνική ευημερία διατηρώντας ταυτόχρονα τους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους, εξασφαλίζοντας στις επόμενες γενεές τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο ευημερίας με αυτό της παρούσας γενεάς (WCED, 1987)

39

Page 40: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βιωσιμότητα περιβαλλοντική βιωσιμότητα οικονομική βιωσιμότητα, πολιτική βιωσιμότητα πολιτιστική βιωσιμότητα

40

Page 41: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βιωσιμότητα/Αειφορία

Περιβαλλοντική Αειφορία

Πολιτική ΑειφορίαΠολιτιστική Αειφορία

Οικονομική Αειφορία

41

Page 42: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

42

Page 43: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωτουρισμός

43

Page 44: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Οικοτουρισμός Ο οικοτουρισμός ορίζεται ως μια υπεύθυνη μορφή τουρισμού η

οποία συνδέεται με διάφορες μορφές τουριστικής δραστηριότητας

στη φύση, διέπεται από τις αρχές της διατήρηση της φύσης, της

βιώσιμης διαχείρισης και περιλαμβάνει την εκπαίδευση και την

ερμηνεία.

δεν υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής στην οποία λαμβάνει χώρα

προωθεί την προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος

44

Page 45: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Οικοτουρισμός

Η ανάπτυξη προγραμμάτων οικοτουρισμού μπορεί να λειτουργήσει ως ερέθισμα για την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα για της διατήρησης της βιοποικιλότητας.

Η ανάπτυξη του οικοτουρισμού συμβάλλει στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος: ενημερώνοντας, εκπαιδεύοντας και ευαισθητοποιώντας τον επισκέπτη και την τοπική

κοινωνία σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, ενισχύοντας οικονομικά, με μέρος των κερδών του, τις τοπικές αυτοδιοικήσεις, τις

οργανώσεις και τους Φορείς διαχείρισης για δράσεις που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος

δημιουργώντας εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με δραστηριότητες που υποβάθμιζαν το φυσικό περιβάλλον.

45

Page 46: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Οικοτουρισμός«Ο οικοτουρισμός είναι τουρισμός στη φύση που συμβάλλει στην προστασία της διοχετεύοντας οικονομικούς πόρους στις προστατευόμενες περιοχές, δημιουργώντας θέσεις εργασίας για τις τοπικές κοινωνίες και προσφέροντας περιβαλλοντική εκπαίδευση.» (Βοο, E. 1991: 4)

Είναι μορφή τουρισμού βασισμένη στη φύση Ελαχιστοποιεί τις αρνητικές επιδράσεις της επίσκεψης Συμβάλλει στην ενεργό συμμετοχή και ενδυνάμωση της τοπικής

κοινωνίας Δεν υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα-δεν εξαντλεί την φύση Εφαρμόζεται σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες και προστατευόμενες

περιοχές Συνεισφέρει στην προστασία των φυσικών περιοχών Διακρίνεται για τα εκπαιδευτικά του γνωρίσματα

46

Page 47: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Διαστάσεις οικοτουρισμούΟ οικοτουρισμός στηρίζει την ανάπτυξη του πάνω σε τρεις θεμελιώδεις διαστάσεις: τη προστασία του περιβάλλοντος, την ενδυνάμωση της τοπικής κοινότητας και τη περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Προστασία Περιβάλλοντος

Ενδυνάμωση Τοπικής

Κοινότητας

Περιβαλλοντική εκπαίδευση

47

Page 48: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κατανόηση των τοπικών αναγκών και ανησυχιών.

Αποτροπή λήψης αποφάσεων που επιδρούν αρνητικά στους ντόπιους κατοίκους.

Συνενώνει όλους τους εμπλεκόμενους.

Αποτροπή της ροπής προς την αστικοποίηση

Νέες θέσεις εργασίας και εισροή εισοδημάτων

ΠεριβάλλονΤοπική κοινωνία Περιβαλλοντική εκπαίδευση

Συμβιωτική σχέση ανάμεσα στον τουρισμό και το περιβάλλον.

Μείωση των πιέσεων.

Χρηματοδότηση των προγραμμάτων διαχείρισης.

Ευκαιρία γνώσης για τους διάφορους οικοτουρίστες .

Αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών των επισκεπτών

Ενεργητική συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία

Εκπαίδευση ντόπιων και τουριστικών υπαλλήλων για τη συμμόρφωσή τους με τις κατευθυντήριες γραμμές του οικοτουρισμού

48

Page 49: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωτουρισμός Ο γεωτουρισμός είναι η μορφή του οικοτουρισμού η

οποία συντελείται σε περιοχές με σημαντικά γεωλογικά μνημεία και

«δίνει προτεραιότητα στη βιωματική εμπειρία μέσα από την επαφή με το γεωπεριβάλλον και τα πολιτισμικά στοιχεία που συγκροτούν την ιδιαίτερη ταυτότητα κάθε τόπου»

49

Page 50: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βασίζεται…. Στις αρχές της αειφορίας Στην προστασία του τουριστικού προϊόντος Στην προαγωγή της οικολογικής σκέψης Στο σεβασμό των τοπικών πολιτισμών Στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα

50

Page 51: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωτουρισμός Εναλλακτική μορφή τουρισμού «Προβάλει την αξία της γεωλογικής κληρονομιάς μιας περιοχής και

συντελεί στην προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, ως κύριου στοιχείου και όχι ανταγωνιστή της αναπτυξιακής διαδικασίας.

Αποτελεί εργαλείο μιας ολοκληρωμένης κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής, με την ενεργοποίηση του τοπικού ανθρώπινου δυναμικού».

Για να αποτελέσει ο γεωτουρισμός μια βιώσιμη επιλογή πρέπει ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των τουριστικών υποδομών, η μετέπειτα λειτουργία τους και επίσης το μάρκετινγκ να επικεντρώνονται σε κριτήρια περιβαλλοντικής, κοινωνικής, πολιτιστικής αειφορίας, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα διαταραχτεί από την άφιξη των τουριστών ούτε το φυσικό περιβάλλον ούτε η κοινωνικοπολιτιστική δομή των κοινοτήτων υποδοχής, αντίθετα οι τοπικές κοινότητες θα ωφεληθούν από τον τουρισμό οικονομικά και πολιτιστικά

51

Page 52: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωτουρισμός Ibrahim &ι Hamzah (1993): πρότειναν ένα νέο κλάδο της εφαρμοσμένης

γεωλογίας που την ονόμασαν τουριστική γεωλογία (Tourism Geology) ηοποία κινείται κάτω από την ομπρέλα της Γεωλογίας της Διατήρησης(Conservation Geology ).

Ασχολείται με την εφαρμογή της γεωλογικής γνώσης για την ανάπτυξηοικοτουριστικών δραστηριοτήτων μέσω μιας συστηματικής έρευνας καιγεωλογικού χαρακτηρισμού νέων και ήδη υφιστάμενων τουριστικώνπροορισμών. Τα τουριστικά πακέτα που προκύπτουν από αυτές τιςπροσπάθειες καλούνται γεωτουριστικές δραστηριότητες.

52

Page 53: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βασικές αρχές Γεωτουρισμού Η γεωλογική βάση. Ο γεωτουρισμός βασίζεται στην γεωλογική κληρονομιά,

με έμφαση στις γεωλογικές μορφές της (χαρακτηριστικά) και στις γεωλογικές διαδικασίες. Η εστίαση στη γη και στα γεωλογικά χαρακτηριστικά είναι απαραίτητη για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και τη διαχείριση του γεωτουρισμού.

Η αειφορία. Ο γεωτουρισμός ενισχύει την οικονομική βιωσιμότητα, την ενίσχυση της κοινότητας και την γεωδιατήρηση. Η πρόκληση για τον γεωτουρισμό σε οποιαδήποτε περιοχή ή χώρα είναι να αναπτύξει την ικανότητά του τουρισμού και την ποιότητα των προϊόντων της, χωρίς να επηρεάσει αρνητικά το γεωλογικό περιβάλλον που τον διατηρεί και τον καλλιεργεί. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι το είδος, η θέση και το επίπεδο της χρήσης του γεωτουρισμού δεν προκαλεί βλάβη σε γεωλογικές εμφανίσεις.

Η γεωλογική εκπαίδευση. Η εκπαίδευση της Γης και η γεω-ερμηνεία είναι σημαντικά εργαλεία για τη δημιουργία μιας ευχάριστης και σημαντικής εμπειρίας γεωτουρισμού. Ο γεωτουρισμός προσελκύει τους ανθρώπους που επιθυμούν να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον της γης, προκειμένου να αναπτύξουν τις γνώσεις τους, την ευαισθητοποίηση τους και την εκτίμησή τους. Κατ 'επέκταση, ο γεωτουρισμός θα πρέπει ιδανικά να οδηγήσει σε θετική δράση για την γη από την προώθηση της αυξημένης ευαισθητοποίησης για την διατήρηση της.

53

Page 54: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Βασικές αρχές Γεωτουρισμού Τοπικά ευεργετικό. Η συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων

όχι μόνο ωφελεί την κοινότητα και το περιβάλλον αλλά επίσης βελτιώνει την ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας. Οι τοπικές κοινότητες μπορούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες γεωτουρισμού. Ο γεωτουρισμός μπορεί επίσης να δημιουργήσει έσοδα για τη εκτός από κοινωνικά και πολιτιστικά οφέλη.

Ικανοποίηση τουριστών. Η ικανοποίηση των επισκεπτών από την εμπειρία του γεωτουρισμού είναι ουσιαστικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της βιομηχανίας γεωτουρισμού. Η εμπειρία του γεωτουρισμού θα πρέπει να ταιριάζει ή να υπερβαίνει τις ρεαλιστικές προσδοκίες του επισκέπτη.

54

Page 55: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Συστατικά στοιχεία του Γεωτουρισμού

55

Ο γεωτουρισμός θεωρείται ότι βασίζεται στην ιδέα ότι το περιβάλλον αποτελείται από αβιοτικά (Abiotic), βιοτικά (Biotic) και πολιτιστικά (Cultural) στοιχεία. "ABC" προσέγγιση: αβιοτικά στοιχεία της γεωλογίας και

του κλίματος, βιοτικά στοιχεία των ζώων (πανίδα) και των φυτών (χλωρίδα) και πολιτιστικά ή ανθρώπινα συστατικά του παρελθόντος και του παρόντος

Ο σύγχρονος Γεωτουρισμός χαρακτηρίζεται από τρία κύρια συστατικά, τα 3Γ: την Γεωερμηνεία, την Γεωδιατήρηση και την Γεωϊστορία

Page 56: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

56

Τοπολογικό διάγραμμα 3G. Σε αυτή την οπτικοποίηση της

προσέγγισης του γεωτουρισμού με τα 3G, τα μεγέθη των

μεμονωμένων στοιχείων και τα βέλη σύνδεσης τους

δείχνουν τις σχετικές τους σημασίες

Page 57: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Προϋποθέσεις Ανάπτυξης Γεωτουρισμού

Οργάνωση Γεωτουριστικού Δικτύου

Παραγωγή Στοιχείων Γεωτουρισμού

Ενημέρωση φορέων τουρισμού

Οργάνωση Γεωτουριστικού πακέτου

57

Page 58: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Σημαντικά στοιχεία….και Απαραίτητα

Πεζοπορικές διαδρομές (Γεωπερίπατοι)

Ποδηλατικές διαδρομές Διαδρομές με το αυτοκίνητο Ενημερωτικές Πινακίδες Πληροφοριακές Σημάνσεις Σημεία αναφοράς

58

Page 59: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Συνεπώς…. Ο Γεωτουρισμός αποτελεί εναλλακτική μορφή τουρισμού βασιζόμενη στις

αρχές της αειφορίας Βασικό στοιχείο του ο συνδυασμός αναψυχής και παροχής εκλαϊκευμένης

γνώσης Η Ελλάδα διαθέτει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξή του Ο συνδυασμός του με οργανωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα οδηγεί στο

μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα.

59

Page 60: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Το μοντέλο bottom-up (bottom-up approach)

60

Page 61: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Τα γεωπάρκα αποτελούν κυρίαρχα τοπικές αναπτυξιακές δομές και ως τέτοιες δημιουργήθηκαν μέσα από το πρόγραμμα Leader

Βασικό λόγο στην διαχείριση των γεωπάρκων, πρέπει να έχουν οι τοπικές κοινότητες, να συνεργάζονται και να συναποφασίζουν κατά τα κριτήρια της βιώσιμης ανάπτυξης, και να ασκούν πίεση προς τις κεντρικές αρχές για μια βιώσιμη ολιστική διαχείριση των περιοχών τους.

61

Page 62: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Θεσμικό Πλαίσιο

62

Page 63: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization)

Ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1945. Εκπαίδευση, Επιστήμη και Πολιτισμός. Επέκταση του ορισμού του μνημείου.

63

Page 64: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Στόχοι της UNESCO Να ενθαρρύνει περισσότερες χώρες να υπογράψουν

το κείμενο της Συνθήκης. Να ενθαρρύνει τις χώρες-μέλη να εμπλουτίσουν τον

Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

64

Page 65: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Συνθήκη Παγκόσμιας Κληρονομιάς Για τον σκοπό της καταγραφής και της προστασίας των

μνημείων συντάχθηκε ένας κατάλογος με περιοχές οι οποίες τελούν υπό την προστασία της UNESCO. Βάση για αυτόν τον κατάλογο υπήρξε η ‘‘Συνθήκη αναφορικά με την Προστασία της Πολιτιστικής & Φυσικής Κληρονομιάς’’ (Convention Concerning the Protection ofthe World Cultural and Natural Heritage) που υπογράφηκε στο Παρίσι στις 16 Νοεμβρίου του 1972.

• Έως σήμερα πάνω από 170 κράτη έχουν προσχωρήσει στη Σύμβαση

65

Page 66: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Συνθήκη Παγκόσμιας Κληρονομιάς Άρθρο 1 Ως πολιτιστική κληρονομιά θεωρούνται: Μνημεία Ομάδες κτιρίων Περιοχές

66

Page 67: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ορισμός της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Άρθρο 1 της Σύμβασης)

Μνημεία: αρχιτεκτονικά, γλυπτά, ζωγραφική, σπήλαια και συνδυασμός αυτών, τα οποία είναι παγκόσμιας σημασίας από ιστορική, καλλιτεχνική ή επιστημονική άποψη.

67

Page 68: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Συνθήκη Παγκόσμιας Κληρονομιάς Άρθρο 2 Ως φυσική κληρονομιά θεωρούνται: Φυσικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα Γεωλογικοί και φυσιογραφικοί σχηματισμοί Φυσικές περιοχές

68

Page 69: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ορισμός της Φυσικής Κληρονομιάς (Άρθρο 2 της Σύμβασης):

1. Φυσικά στοιχεία που είναι εξέχουσας παγκόσμιας σημασίας από αισθητική ή επιστημονική άποψη.

2. Γεωλογικοί σχηματισμοί και περιοχές, όπου διαβιούν απειλούμενα είδη πανίδας ή χλωρίδας παγκόσμιας σημασίας.

69

Page 70: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ορισμός της Φυσικής Κληρονομιάς (Άρθρο 2 της Σύμβασης):

3. Φυσικές περιοχές παγκόσμιας σημασίας από επιστημονική άποψη ή λόγω φυσικού κάλλους.

70

Page 71: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Φυσική Κληρονομιά

Περιοχές απολιθωμάτων (Fossil Sites) Προστατευόμενες βιόσφαιρες (Biosphere Reserves) Υγρότοποι Ramsar (Ramsar WetΙands) Τροπικά δάση (TropicaΙ Forests) Βιογεωγραφικές περιοχές (BiogeographicaΙ Regions)

71

Page 72: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Πρωτοβουλίες της Unesco για την Προστασία της Φυσικής Κληρονομιάς

World Heritage List (Παγκόσμιος κατάλογος κληρονομιάς): Εστιάζει στην προστασία των πολιτιστικών και φυσικών περιοχών σημαντικής καθολικής αξίας. Ο στόχος είναι διαφορετικός από αυτών των Γεωπάρκων(τα τελευταία αφορούν μικρές περιοχές τοπικής ή εθνικής σπουδαιότητας που δεν μπορούν να περιληφθούν στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς).

Παγκόσμιο Δίκτυο των Περιβαλλοντικά προστατευόμενων περιοχών της Βιόσφαιρας: Κύριος στόχος είναι η διατήρηση της Βιοποικιλότητας

72

Page 73: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Διαδικασία εγγραφής στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς:

1. Αίτηση κράτους-μέλους.2. Εξέταση αίτησης από

Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

73

Page 74: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήρια

Η UNESCO συνέταξε κάποιες Λειτουργικές Οδηγίες (Operational Guidelines) θέτοντας έτσι ορισμένα κριτήρια ώστε να μπορέσει κάποιο μνημείο ή άλλο στοιχείο πολιτιστικής ή φυσικής κληρονομιάς να ενταχθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (World Heritage List).

74

Page 75: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ (NWH)

Τα κριτήρια για την αξία της Φυσικής Κληρονομιάς δείχνουν ότι:

Μια «γεωμορφή» που ορίζεται για να συνυπολογιστεί στον κατάλογο παγκόσμιας

κληρονομιάς θα θεωρηθεί σημαντικής καθολικής αξίας εάν ικανοποιεί τα ακόλουθα κριτήρια και

τηρεί τους όρους της ακεραιότητας για να είναι ένα σημαντικό παράδειγμα που αντιπροσωπεύει, εν

περιλήψει:

75

Page 76: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήριο vii

Περιλαμβάνει υπερθετικά φυσικά φαινόμενα (το βαθύτερο φαράγγι, το υψηλότερο βουνό κ.λπ...) ή περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και αισθητικής σπουδαιότητας

Η φύση αυτού του κριτηρίου είναι ότι οι τύποι περιοχών-ιδιοτήτων που προτείνονται θα πρέπει να έχουν συγκρίσιμες περιοχές σε παγκόσμια και όχι σε περιφερειακή βάση, ούτως ώστε τα πρότυπα που εφαρμόζονται κάτω από αυτό το κριτήριο θα πρέπει να ανταποκριθούν σε ένα παγκόσμιο επίπεδο απόδειξης.

76

Page 77: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήριο viii Να είναι σημαντικά

παραδείγματα που αντιπροσωπεύουν σημαντικά στάδια της ιστορίας της γης, συμπεριλαμβανομένου του αρχείου της ζωής, της σημαντικής τρέχουσας γεωλογικής διαδικασίας στην ανάπτυξη αναγλύφου, ή των σημαντικών γεωμορφολογικών ή φυσιογραφικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων.

Το πλαίσιο αξιολόγησης για αυτό το κριτήριο είναι παγκόσμιο77

Page 78: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήριο viii Αυτό το κριτήριο περιλαμβάνει τέσσερα ευδιάκριτα, αν και

άμεσα συνδεμένα, φυσικά στοιχεία σχετικά με τη γεωλογική και γεωμορφολογική επιστήμη:

Ιστορία της Γης - Αυτό το υποσύνολο των γεωλογικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων περιλαμβάνει φαινόμενα που καταγράφουν σημαντικά γεγονότα της προηγούμενης ανάπτυξης του πλανήτη όπως το αρχείο της δυναμικής του γήινου φλοιού, τη γένεση και την ανάπτυξης των βουνών, την μετακίνηση των πλακών, την επίδραση των μετεωριτών, και του μεταβαλλόμενου κλίματος στο γεωλογικό παρελθόν. ιδιότητες που εξετάζονται κάτω από αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνουν

σημαντικές ανακαλύψεις που βοηθούν στη γενική κατανόηση των γήινων διαδικασιών και μορφών όπως αποκαλύπτεται από τις ακολουθίες πετρωμάτων ή τις απολιθωμένες συναθροίσεις.

78

Page 79: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήριο viii Το αρχείο της ζωής - Αυτό το υποσύνολο περιλαμβάνει τις

παλαιοντολογικές (απολιθωμένες) περιοχές. Για την αξιολόγηση τέτοιων περιοχών έχει αναπτυχθεί ένας πίνακας ελέγχου: Η περιοχή παρέχει απολιθώματα που καλύπτουν μια εκτεταμένη περίοδο

γεωλογικού χρόνου Η περιοχή παρέχει άτομα ενός περιορισμένου αριθμού ειδών ή ολόκληρων

βιοτικών συναθροίσεων: δηλ. πόσο μεγάλη είναι η βιοποικιλότητα Πόσο μοναδική είναι η περιοχή αυτή για εκείνη την ιδιαίτερη περίοδο

γεωλογικού χρόνου: δηλ. πρόκειται για μια «τυπική θέση»? Είναι η περιοχή η μόνη κύρια θέση όπου σημαντικές επιστημονικές έρευνας

συνέβαλαν στην ουσιαστική κατανόηση της ζωής στη γη? Ποιες είναι οι προοπτικές για τις τρέχουσες ανακαλύψεις στην περιοχή αυτή Πόσο διεθνές είναι το ενδιαφέρον για την περιοχή? Υπάρχουν άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα φυσικής αξίας (π.χ. τοπίο,

ανάγλυφο, και βλάστηση) που συνδέονται με την περιοχή? Ποια είναι η κατάσταση διατήρησης των απολιθωμένων δειγμάτων που

υπάρχουν στην περιοχή?79

Page 80: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήριο ix Να είναι σημαντικό παράδειγμα

αντιπροσωπευτικό των τρεχουσών οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών στην εξέλιξη και την ανάπτυξη του επίγειου, γλυκού νερού, των παράκτιων και θαλασσίων οικοσυστημάτων και των κοινοτήτων των φυτών και των ζώων.

Η αξιολόγηση αυτού του κριτηρίου εξαρτάται από την επιστημονική γνώση και την κατανόηση των γήινων οικοσυστημάτων και των οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών που συνδέονται με τη δυναμική τους .

80

Page 81: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κριτήριο x Περιλαμβάνει τους

σημαντικότερους φυσικούς βιότοπους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιέχουν απειλούμενα είδη σημαντικής παγκόσμιας αξίας από την άποψη της επιστήμης.

81

Page 82: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Αρθρο 4 της Σύμβασης Κάθε συμβαλλόμενο μέρος υποχρεούται να διασφαλίζει

την οριοθέτηση και την προστασία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς που βρίσκεται επί του εδάφους του και την παράδοσή της στις μελλοντικές γενιές (βιωσιμότητα).

Κάθε συμβαλλόμενο μέρος απαιτείται να κάνει ότι είναι δυνατό προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της Σύμβασης.

Κάθε συμβαλλόμενο μέρος αναγνωρίζει περιοχές φυσικής κληρονομιάς (σύμφωνα με το άρθρο 2) και υποχρεούται να υποβάλει στην Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς απογραφή αγαθών της Πολιτιστικής Κληρονομιάς που βρίσκονται επί του εδάφους του και πληρούν τις προϋποθέσεις για να συμπεριληφθούν στον κατάλογο του άρθρου 11 (Κατάλογος της Παγκόσμιας Κληρονομιάς).

82

Page 83: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Κατηγοριοποίηση των Μνημείων 628 πολιτιστικά μνημεία ~ C (cultural) 160 φυσικά μνημεία ~ N (natural) 24 μεικτά μνημεία ~ CN (mixed)

83

Page 84: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

United Nations Conference on Environment and Development (Συνέδριο Ηνωμένων Εθνών για το

Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (UNCED) - Rio de Janeiro in 1992

Η προστασία και η σωστή διαχείριση του περιβάλλοντος αναγνωρίζονται ως κορυφαία προτεραιότητα από τους υπεύθυνους για τη

λήψη αποφάσεων, τους αρμόδιους για το σχεδιασμό, τους επιστήμονες και το ευρύ κοινό .

84

Page 85: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Think globally, act locallyΌλο και περισσότερες χώρες έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν

σχέδια για την αναγνώριση των σημαντικών γεωλογικών και γεωμορφολογικών περιοχών μέσα στα εθνικά όριά τους. Τέτοιες περιοχές γεωλογικής κληρονομιάς είναι σημαντικές για την εκπαίδευση του ευρύ κοινού στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Χρησιμεύουν επίσης ως

εργαλεία για τη βιώσιμη ανάπτυξη και για τη δημιουργία μεθόδων συντήρησης περιοχών καθώς επίσης και για την

υπενθύμιση ότι τα πετρώματα, τα μεταλλεύματα, τα απολιθώματα, και τα τοπία αποτελούν προϊόντα και αρχείο

της εξέλιξης της γης και των πλανητών μας και, ως εκ τούτου, αποτελούν ένα αναπόσπαστο τμήμα του φυσικού

κόσμου.

85

Page 86: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωπάρκα – Μια νέα πρωτοβουλία Μέχρι πρότινος, καμία διεθνής αναγνώριση των περιοχών

γεωλογικής κληρονομιάς εθνικής ή περιφερειακής σπουδαιότητας, και καμία διεθνής σύμβαση σχετικά με τη γεωλογική κληρονομιά δεν έχουν υπάρξει.

Η πρωτοβουλία της UNESCO να υποστηρίξει τα Γεωπάρκαανταποκρίνεται στην ισχυρή ανάγκη που εκφράζεται από πολυάριθμες χώρες για ένα διεθνές πλαίσιο για την ενίσχυση της αξίας της γήινης κληρονομιάς, των τοπίων και των γεωλογικών σχηματισμών, τα οποία είναι βασικοί μάρτυρες στην ιστορία της ζωής

86

Page 87: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων (EGN –European Geopark Network)

Δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2000 από τέσσερις περιοχές διαφορετικών Ευρωπαϊκών χωρών— Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία και Ελλάδα –με παρόμοια φυσικά και κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά. αγροτικές περιοχές, Με σημαντική γεωλογική κληρονομιά, φυσική ομορφιά και υψηλή πολιτιστική δυνατότητα, αντιμετωπίζουν προβλήματα αργής οικονομικής ανάπτυξης, ανεργίας και

υψηλού επιπέδου αποδημίας. Το γεωλογικό–παλαιοντολογικό πάρκο της Haute Provence στη Γαλλία. Το ηφαιστειακό γεωπάρκο του Άιφελ στη Γερμανία. Το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου στην Ελλάδα. Το γεωλογικό–παλαιοντολογικό πάρκο του Maestrazo στην Ισπανία.

Ο κύριος στόχος του είναι να συνεργαστεί στην προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης .

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων ενισχύθηκε από την υποστήριξη των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

87

Page 88: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων (EGN –European Geopark Network)

Σκοπός του Δικτύου: η συνεργασία, ανταλλαγή πρακτικών και εμπειριών και η από

κοινού δράση για την προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς της Ευρώπης

η αξιοποίηση και ανάδειξη των γεωλογικών φυσικών μνημείων

η συμμετοχή σ’ αυτό των σημαντικότερων γεωλογικών μνημείων του Ευρωπαϊκού χώρου

η επιστημονική συνεργασία μεταξύ των φορέων που διαχειρίζονται τα γεωλογικά μνημεία για την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού

η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των περιοχών των Γεωπάρκων μέσω του Γεωτουρισμού

88

Page 89: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Αίτηση για την αναγνώριση ως «Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο» Κάθε περιοχή που επιθυμεί να ενταχθεί στο Δίκτυο θα

πρέπει να καταθέσει αίτηση στη Μονάδα Συντονισμού του δικτύου.

Ο φάκελος πρέπει να περιλαμβάνει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τα ακόλουθα σημεία (Zouros, 2004): Εντοπισμός της ζώνης Επιστημονική περιγραφή Επιχειρήματα που δικαιολογούν την υποψηφιότητα ως

ευρωπαϊκό Γεωπάρκο Η συνολική οικονομική κατάσταση της ζώνης του Η πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης που έχει συσταθεί και η

σημασία του γεωτουρισμού στο πλαίσιο αυτό Επίσημη αίτηση για υποψηφιότητα που θα υπογράφεται

από την αρμόδια αρχή.

89

Page 90: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων (GGN - Global Geoparks Network)

Ιδρύθηκε το 2004 από την U.N.E.S.C.O., με σκοπό την προστασία και προώθηση της γεωκληρονομιάς και του γεωτουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με την ιδρυτική πράξη του Παγκόσμιου Δικτύου Madonie 2004, όλα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου είναι και μέλη του Παγκόσμιου Δικτύου της Ουνέσκο.

Διπλός στόχος ενισχύει την αξία των περιοχών που ενεργούν ως βασικοί μάρτυρες στην

ιστορία της Γης. δημιουργεί θέσεις απασχόλησης και προωθεί την περιφερειακή οικονομική

ανάπτυξη. Λειτουργεί σε στενή σύμπραξη με το κέντρο παγκόσμιας κληρονομιάς

της UNESCO, το Παγκόσμιο Δίκτυο (MAB) των περιβαλλοντικά προστατευόμενων περιοχών της βιόσφαιρας, τις εθνικές και διεθνείς επιχειρήσεις και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις ενεργών στη διατήρηση της γεωλογικής κληρονομιάς

Από τον Μάιο του 2017, το Παγκόσμιο Δικτύο Γεωπάρκωνπεριλαμβάνει 127 Γεωπάρκα σε τριάντα πέντε κράτη μέλη.

90

Page 91: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων (GGN - Global Geoparks Network)

Χάρτης - Κατανομή Μελών Παγκοσμίου Δικτύου Γεωπάρκων της Unesco

91

Page 92: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Διακήρυξη του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων (2012) Εγινε στο πλαίσιο του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου

Γεωπάρκων της Unesco στην ηφαιστειακή περιοχή Unzen της Ιαπωνίας τα γεωπάρκα οφείλουν να χρησιμοποιηθούν ως

εργαλείο επιστημονικής μελέτης για την αποφυγή πρόκλησης καταστροφών από γεωλογικούς κινδύνους,

αναγνωρίστηκε η αξία των γεωπάρκων για τις γεωλογικές πληροφορίες που παρέχουν για τις κλιματικές αλλαγές, αλλά και για τη συμβολή τους στη διατήρηση των φυσικών πόρων, στην ανάδειξη των πολιτιστικών στοιχείων και στην κοινωνοικονομικήανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων

92

Page 93: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO Ως Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO αναγνωρίζονται ενιαίες

γεωγραφικές περιοχές που εμπεριέχουν θέσεις και τοπία διεθνούς γεωλογικής σημασίας οι οποίες διαχειρίζονται στα πλαίσια ενός ολοκληρωμένου σχεδίου προστασίας, εκπαίδευσης και βιώσιμης ανάπτυξης.

Ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκο της UNESCO διαθέτει αυστηρά καθορισμένα όρια και επαρκή έκταση ώστε να μπορεί να εκπληρώσει τους στόχους του. Πρέπει να περιέχει γεωλογική κληρονομιά διεθνούς σημασίας, η οποία πιστοποιείται από ανεξάρτητους ειδικούς επιστήμονες.

Τα Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO διαθέτουν φορέα διαχείρισης ο οποίος έχει νομική υπόσταση και αναγνωρίζεται από την εθνική νομοθεσία. Οι φορείς διαχείρισης θα πρέπει να είναι κατάλληλα στελεχωμένοι ώστε να διαχειρίζονται επαρκώς το σύνολο της περιοχής τους.

93

Page 94: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO Τα Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO πρέπει να στηρίζονται στην ενεργό συμμετοχή

των τοπικών κοινοτήτων και των κατοίκων ως κύριων εταίρων του γεωπάρκου. Με τη συνεργασία των τοπικών κοινοτήτων πρέπει να εφαρμοστεί ένα διαχειριστικό σχέδιο το οποίο να υπηρετεί τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες των κατοίκων, να προστατεύει το τοπίο στο οποίο ζουν και να διατηρεί την πολιτισμική τους ταυτότητα.

Τα Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO ανταλλάσουν τεχνογνωσία και εμπειρίες τους και αναπτύσσουν κοινά προγράμματα στα πλαίσια του Δικτύου των Παγκόσμιων Γεωπάρκων.

Ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκο της UNESCO πρέπει να σέβεται την τοπική και εθνική νομοθεσία που σχετίζεται με την προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς. Οι σημαντικότερες θέσεις της γεωλογικής κληρονομιάς μέσα σε ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκοτης UNESCO πρέπει να είναι θεσμικά προστατευμένες πριν την αίτηση αναγνώρισης.

Ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκο της UNESCO θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως μοχλός για την προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Ο φορέας διαχείρισης θα πρέπει να μην εμπλέκεται στην πώληση γεωλογικών αντικειμένων, όπως απολιθώματα, ορυκτά, επεξεργασμένα δείγματα και διακοσμητικά πετρώματα και πρέπει ενεργά να αποθαρρύνει τη μη αειφόρο εμπορία γεωλογικών αντικειμένων συνολικά.

94

Page 95: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO Τα Γεωπάρκα μέσω της ανάδειξης φυσικών μνημείων

υπηρετούν τις κύριες προτεραιότητες δράσης της UNESCO: αποτελούν άριστα πεδία για την περιβαλλοντική εκπαίδευση και

ειδικότερα την εκπαίδευση για τη μείωση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών και για την κατανόηση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τις φυσικές καταστροφές και την κλιματική αλλαγή υλοποιούνται σε πολλά Γεωπάρκα.

παρέχουν σημαντικά αποτελέσματα στην βιώσιμη τοπική ανάπτυξη και συμβάλλουν στον τομέα της ισότητας των δύο φύλων μέσα από τη προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας (π.χ. μέσω της λειτουργίας γυναικείων αγροτουριστικών συνεταιρισμών)

προωθούν την απασχόληση και την κατάρτιση νέων σε καινούρια πεδία δραστηριότητας και διοργανώνουν διεθνή σεμινάρια και σχολεία με συμμετοχές και από τις αναπτυσσόμενες χώρες.

95

Page 96: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Θεμελιώδη χαρακτηριστικά Παγκόσμιων Γεωπάρκων Σύμφωνα με την Unesco, υπάρχουν τέσσερα θεμελιώδη χαρακτηριστικά για

ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκο:

Υπαρξη γεωλογικής κληρονομιάς παγκόσμιας αξίας και φήμης εντός των ορίων της περιοχής που ορίζεται ως Γεωπάρκο.

Διαχείριση (management). Απαιτείται η ύπαρξη μιας αναγνωρισμένης βάσει εθνικής νομοθεσίας επιτροπής διαχείρισης / διοίκησης, και η υλοποίηση ενός σχεδίου βιώσιμης διαχείρισης της ευρύτερης περιοχής βάσει ορισμένων κριτηρίων.

Ορατότητα (visibility) του Γεωπάρκου. Η ορατότητα αφορά στην προβολή και στην προώθηση των στοιχείων του Γεωπάρκου και την διαθεσιμότητα των πληροφοριών του προς το παγκόσμιο κοινό. Έχει να κάνει δηλαδή με τις επικοινωνιακές ενέργειες οι οποίες θα το καταστήσουν γνωστό και ορατό στον παγκόσμιο χάρτη.

Δικτύωση (networking). Η δικτύωση συντελείται τόσο μεταξύ των κατοίκων της περιοχής του κάθε Γεωπάρκου όσο και μεταξύ Γεωπάρκων, μελών του Παγκόσμιου Δικτύου. Βασικός σκοπός της δικτύωσης είναι η ανταλλαγή γνώσεων, πρακτικών και βελτιώσεων μέσα από την συνεργασία διεθνών εταίρους με κοινούς στόχους.

96

Page 97: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Διαδικασία αναγνώρισης περιοχών ως Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO

Ένα Γεωπάρκο της UNESCO έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Διαθέτει ένα σχέδιο διαχείρισης, ικανό να υποστηρίζει την βιώσιμη

κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη, πιθανότερα βασισμένο στο γεωτουρισμό.

Εφαρμόζει και προωθεί μεθόδους για τη διατήρηση και ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς και παρέχει δυνατότητες για εκπαίδευση σε ποικίλους κλάδους των γεωεπιστημών καθώς και σε ευρύτερα περιβαλλοντικά θέματα.

Λειτουργεί με τη συνεργασία κρατικών αρχών, τοπικών κοινοτήτων και ιδιωτών.

Αποτελεί μέρος ενός παγκόσμιου δικτύου το οποίο επιδεικνύει και μοιράζεται τις βέλτιστες πρακτικές για τη διατήρηση της κληρονομιάς της Γης και την εντάσσει στις στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης.

Τα γεωπάρκα είναι περιοχές εντός των οποίων η γεωλογική κληρονομιά της Γης περιφρουρείται και διαχειρίζεται βιώσιμα.

97

Page 98: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Διαδικασία αναγνώρισης περιοχών ως Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO

Η UNESCO θεωρεί ότι η επιτυχία της πολιτικής προστασίας και διατήρησης της γεωλογικής-γεωμορφολογικής κληρονομιάς μπορεί να κατορθωθεί μόνο μέσα από την ισχυρή τοπική εμπλοκή.

Έτσι οι προτάσεις για την αναγνώριση των γεωπάρκωνπρέπει να προέρχονται από τις τοπικές κοινότητες και τις τοπικές αρχές μόνο με την ισχυρή δέσμευση για ανάπτυξη και εφαρμογή ενός διαχειριστικού σχεδίου που θα καλύπτει τις οικονομικές ανάγκες του τοπικού πληθυσμού ενώ θα προστατεύει το τοπίο στο οποίο ζει.

Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί ένα μέσο για διεθνή αναγνώριση σημαντικών γεωλογικών θέσεων.

98

Page 99: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Διαδικασία υποβολής Σύνταξη φακέλου υποψηφιότητας, ίδια αξιολόγηση (2

αιτήσεις/χώρα) Υποβολή πρότασης από Οκτώβρη-Δεκέμβρη Πρώτος έλεγχος, επίσκεψη αξιολογητών από Ιούνιο-

Αύγουστο Τελική αξιολόγηση κάθε Σεπτέμβρη Με αποδοχή, αυτόματα μέλος και των Παγκόσμιων για 4

χρόνια Επαναξιολόγηση κάθε 4 χρόνια, με δυνατότητα χορήγησης

2-ετούς περιόδου βελτιώσεων Με αποτυχία, έξοδος από το Δίκτυο και επαναϋποβολή εξ’

αρχής

99

Page 100: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

UNESCO: 5 περιοχές της Ελλάδας στα 120 «παγκόσμια Γεωπάρκα»

Λέσβος Το Γεωπάρκο Λέσβου, περιλαμβάνει ολόκληρη τη νήσο Λέσβο και

αναγνωρίσθηκε από την UNESCO το Σεπτέμβριο 2012. Στο δυτικό τμήμα της Λέσβου δεσπόζει το Απολιθωμένο Δάσος, ένα μοναδικό μνημείο της φύσης, το οποίο έχει κηρυχθεί «Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης».

Η περιοχή του Ψηλορείτη, στην Κρήτη Η περιοχή του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου, στην Ήπειρο

Το φαράγγι του Βίκου το οποίο δημιουργήθηκε από τις έντονες γεωλογικές ανακατατάξεις, θεωρείται από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά ασβεστολιθικά φαράγγια της Ευρώπης.

Το Εθνικό Πάρκο Χελμού – Βουραϊκού, στην Πελοπόννησο Η περιοχή της Σητείας, στην Κρήτη

Εντός του Πάρκου έχουν αποτυπωθεί πάνω από 100 γεώτοποι100

Page 101: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων-Hellenic Geoparks Forum (HGF) Οι στόχοι του Φόρουμ σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη του

είναι: ο συντονισμός των δράσεων των Ελληνικών Γεωπάρκων, η προώθηση και ανάπτυξη των Ελληνικών Γεωπάρκων, η συνεργασία για την υλοποίηση προγραμμάτων για την

αξιολόγηση της γεωλογικής κληρονομιάς σε εθνικό επίπεδο, η παροχή πληροφοριών και η προώθηση των διεθνών Δικτύων

Γεωπάρκων (EGN/GGN), η ένταξη των δράσεων των Γεωπάρκων στο ευρύτερο πλαίσιο

δράσης για την ανάπτυξη του Γεωτουρισμού και ειδικών μορφών τουρισμού με απώτερο στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη,

η παροχή τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης στα υποψήφια προς ένταξη Γεωπάρκα στα Διεθνή Δίκτυα (EGN/GGN),

η οργάνωση ετήσιας ημερίδας για την ανταλλαγή καλών πρακτικών και την δημοσιοποίηση των προγραμμάτων και δράσεων των Γεωπάρκων

101

Page 102: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων-Hellenic Geoparks Forum (HGF) Οι δράσεις του Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων περιλαμβάνουν:

πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη και αναγνώριση των Γεωπάρκωνσε εθνικό επίπεδο,

στήριξη και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων με δράσεις όπως: προβολή και υποστήριξη των Ελληνικών Γεωπάρκων, ενίσχυση συνεργασίας και μεταφορά τεχνογνωσίας ανάμεσα στα μέλη, διάχυση της πληροφορίας στην Ελλάδα για το Δίκτυο Ευρωπαϊκών

Γεωπάρκων και το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, ενίσχυση και υποβοήθηση της συμμετοχής των Ελληνικών Γεωπάρκων σε

διακρατικά πρόγραμμα συνεργασίας, οργάνωση της ετήσιας συνάντησης των Γεωπάρκων για την ανταλλαγή

καλών πρακτικών και τη δημοσιοποίηση των προγραμμάτων και δράσεων των Γεωπάρκων, με έμφαση σε αυτά που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη,

οργάνωση κοινού ετήσιου προγράμματος δραστηριοτήτων, κοινή συμμετοχή στα σημαντικότερα συνέδρια που σχετίζονται με τις

επιστήμες της Γης102

Page 103: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Αδυναμίες Θεσμικού Πλαισίου Γεωπάρκων

Παράλειψη αμέσου προστασίας των γεωτόπων, χωρίς δηλαδή, την ανάγκη εξακρίβωσης της αξίας τους μέσω διοικητικής πράξης και χωρίς την εξάρτησή τους από το βιοτικό στοιχείο που ενδέχεται να φιλοξενούν

Παράλειψη κατηγοριοποίησης - τυποποίησης των γεωμορφώνκαι των γεωτόπων σε θεσμικό επίπεδο

Απουσία συνολικής καταγραφής και αποτύπωσης και έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των φορέων, προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική και πλήρης καταγραφή.

Απουσία υποχρέωσης για μελέτη του γεωλογικού υποβάθρου και αναφορά σε θέματα προστασίας γεωπεριβάλλοντος στις ΜΠΕ.

Απουσία θεσμικού πλαισίου που να προδιαγράφει το είδος των μελετών και τις επιτρεπόμενες επεμβάσεις, αναλόγως της κατηγορίας και της αξίας των γεωτόπων

103

Page 104: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Αδυναμίες Θεσμικού Πλαισίου Γεωπάρκων

Παράλειψη ανάληψης αρμοδιοτήτων από το ΥΠΕΝ, σύμφωνα με την παραδοχή ότι οι γεώτοποι αποτελούν τμήματα του περιβάλλοντος και αποσπασματική διοικητική κάλυψη από το Υπ. Πολιτισμού.

Ανεφάρμοστοι και συγκρουόμενοι χωροταξικοί σχεδιασμοί, που συνυπάρχουν με την πρόταξη χωροθέτησηςσυγκεκριμένων κατηγοριών εκμεταλλεύσεων λόγω δημοσίας ωφέλειας

Απουσία κατάλληλου ενιαίου κρατικού φορέα που να έχει και την πρακτική δυνατότητα προσέγγισης και ελέγχου των γεωλογικών αυτών στοιχείων

Σύγχυση ελεγκτικών, εκπαιδευτικών και ερευνητικών αρμοδιοτήτων

Σημαντικά οργανωτικά προβλήματα υπηρεσιών που έχουν μερίδιο στην προστασία των γεωτόπων

104

Page 105: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωδιατήρηση Η Γεωδιατήρηση αποτελεί ένα σχετικά νέο επιστημονικό πεδίο

που προέκυψε σαν αποτέλεσμα της διαρκώς αυξανόμενης σημασίας που προσλαμβάνει τις τελευταίες δεκαετίες η διαφύλαξη και η βιώσιμη χρήση των περιβαλλοντικών πόρων.

Η Γεωδιατήρηση συνδυάζει: τη διατήρηση της γεωποικιλότητας ως μιας από τις δύο

περιβαλλοντικές συνιστώσες (η άλλη είναι η βιοποικιλότητα) και τη διατήρηση της γεωλογικής κληρονομιάς τόσο ως μάρτυρα της

ιστορίας της γης (που η κατανόησή της αποτελεί μέρος του ανθρώπινου πολιτισμού) όσο και ως χρήσιμη αξία για σκοπούς ανθρώπινης ανάπτυξης σχετικούς με την εκπαίδευση, την επιστημονική έρευνα και την αναψυχή (τουριστική, αισθητική, αθλητική κ.α.)

105

Page 106: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωδιατήρηση

Η διατήρηση των αντιπροσωπευτικών γεωλογικών και γεωμορφολογικών περιοχών.

Είναι μια θεμελιώδης παράμετρος και η προώθησή της έχει προωθηθεί σε εθνικό επίπεδο, σε πολλές χώρες.

Εντούτοις, παραμένει ακόμα εκτός των αποφάσεων και των πρακτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δεν υπάρχει καμία σαφής ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τη γεωδιατήρηση, καμία οδηγία και συνεπώς κανένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα και κεφάλαιο με σχετικές εκτιμήσεις

106

Page 107: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ιστορική αναδρομή Η προστασία γεωλογικών και γεωμορφολογικών

σχηματισμών και τοπίων ξεκίνησε από τον 19ο αιώνα.

1819 Εδιμβούργο Σκοτίας, νομική προστασία για τη διατήρηση του

χαρακτηριστικού πετρώματος της περιοχής.

1836 Siebengebirge Γερμανίας, ιδρύθηκε το πρώτο γεωλογικό

φυσικό μνημείο στον κόσμο.

1872 Yellowstone ΗΠΑ, για την αισθητική του τοπίου και τη

γεωλογική του αξία.

1870’s Ελβετία, καμπάνια για την προστασία των Ερατικών λίθων.

Σκοτία: ιδρύεται «Επιτροπή Ερατικών Λίθων»

107

Page 108: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Ιστορική Αναδρομή Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα χωρών που έχουν αναπτύξει

προγράμματα για την προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς, όπως (Φέρμελη, 2007): Ηνωμένο Βασίλειο: Υπάρχει μία εξαιρετική οργάνωση για τη

γεωλογική κληρονομιά και έχουν καταγραφεί περισσότερες από 3.000 θέσεις, οι οποίες προστατεύονται από το Wildlife και Countryside Act(1981).

Γαλλία: Είναι ανεπτυγμένη η ιδέα της γεωδιατήρησης και ένα εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεί η γεωλογική ρεζέρβα της Haute –Provence2 (Réserve Géologique de Haute – Provence). Στη RéserveGéologique de Haute – Provence υπάρχει συνολική διαχείριση της περιοχής με προβολή των γεωλογικών θέσεων με ένα επιστημονικό, εκπαιδευτικό και μοναδικά καλαίσθητο τρόπο. Η ρεζέρβα καλύπτει μια περιοχή 190.000 εκταρίων και περιλαμβάνει 47 κοινότητες. Κάθε μέρα περίπου 9.000 μαθητές επισκέπτονται τη ρεζέρβα και διδάσκονται την έννοια και την ανάγκη διατήρησης της γεωλογικής κληρονομιάς.

Ισπανία: Η χώρα αυτή έχει αναπτύξει πολλές πρωτοβουλίες για την καταγραφή γεωλογικών θέσεων.

108

Page 109: Εισαγωγή στην Γεωλογική Κληρονομιά · 2020. 5. 27. · Πολιτιστική Κληρονομιά ... ξεχασμένης στις μέρες μας,

Γεωλογικά Μνημεία και Εκπαιδευτικά Προγράμματα

109