Νησίδες...Νησίδες Άνοιξη 2019 19 19 Νησίδες Περιοδικό...

188
19 Νησίδες Περιοδικό τέχνης & λόγου Άνοιξη 2019 • Τιμή: 6,00 ευρώ ΠΟΙΗΣΗ Βασίλης Ρούβαλης, Μαρία Ζαγκλαρά, Αναστασία Ζέππου, Πάνος Δρακόπουλος ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Μιχάλης Μακρόπουλος, Απόστολος Θηβαίος, Μιχάλης Στειακάκης, Anne Fadiman ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΓΚΥΣΤΑΒ ΦΛΩΜΠΕΡ, ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ Γεωργία Ζακοπούλου, Πιερ-Μαρκ Ντε Μπιαζί, Λίζυ Τσιριμώκου, Τατιάνα Τσαλίκη-Μηλιώνη Mάκος Τσιμέτας: Λεύκωμα φωτογραφικό Γράφουν: Όλγα Κομιζόγλου, Γιάννης Χρυσανθόπουλος, Δήμητρα Κιούση, Τασούλα Καραγεωργίου, Αναστασία Δρελιώση-Ηρακλείδου, Μαριάννα Μίσιου

Transcript of Νησίδες...Νησίδες Άνοιξη 2019 19 19 Νησίδες Περιοδικό...

  • Νησίδες Άνοιξη 2019

    19 19

    Νησίδες Π ε ρ ι ο δ ι κ ό τ έ χ ν η ς & λ ό γ ο υ

    Άνοιξη 2019 • Τιμή: 6,00 ευρώ

    ΠΟΙΗΣΗ Βασίλης Ρούβαλης, Μαρία Ζαγκλαρά,

    Αναστασία Ζέππου, Πάνος Δρακόπουλος

    ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΜιχάλης Μακρόπουλος,

    Απόστολος Θηβαίος, Μιχάλης Στειακάκης, Anne Fadiman

    ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣΓΚΥΣΤΑΒ ΦΛΩΜΠΕΡ,

    ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΓεωργία Ζακοπούλου,

    Πιερ-Μαρκ Ντε Μπιαζί, Λίζυ Τσιριμώκου, Τατιάνα Τσαλίκη-Μηλιώνη

    Mάκος Τσιμέτας: Λεύκωμα φωτογραφικό

    Γράφουν:Όλγα Κομιζόγλου, Γιάννης Χρυσανθόπουλος,

    Δήμητρα Κιούση, Τασούλα Καραγεωργίου, Αναστασία Δρελιώση-Ηρακλείδου,

    Μαριάννα Μίσιου

    Nesides cover 19 final.indd 1Nesides cover 19 final.indd 1 14/3/19 07:0314/3/19 07:03Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • Nesides cover 10 final.indd 2 16/7/2013 2:25:36 Process CyanProcess MagentaProcess YellowProcess Black

    Bιβλιοπωλείο

    “Το Δέντρο”Για σας, τους φίλους και τα παιδιά σας,

    ένα βιβλίο, το καλύτερο δώρο!

    Θ. Σοφούλη 127, τηλ.: 22410 33206 Χειμάρας 14, τηλ.: 22410 20058

    ΡΟΔΟΣ

    Nesides cover 19 final.indd 2Nesides cover 19 final.indd 2 14/3/19 07:0314/3/19 07:03Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • Άνοιξη 2019 • Tεύχος 19 • Τιμή τεύχους: 6,00 ευρώ

    Ιδιοκτησία-έκδοση: Γιάννης Ηρακλείδης

    Σύνταξη: Πάνος Δρακόπουλος, Γεωργία Ζακοπούλου,

    Αναστασία Ζέππου, Δημήτρης Κόκκινος

    Συνδρομές και συνεργασίες: Βενετοκλέων 93, ΡΟΔΟΣ, ΤΚ: 85100

    Τηλ.: 22410-31310

    Ιστολόγιο: http://nesides.blogspot.com Email: [email protected]

    Σχεδιασμός-γραφιστική επιμέλεια: Θέμις Φραγκοδημητρόπουλος[email protected]

    Στο εξώφυλλο: Hans Hartung (1904-1989): Τ1982-Η43,

    ακρυλικό σε καμβά, 185 x 300 εκ.

    Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία: “Αλφάβητο ΑΒΕΕ”, Βριλήσσου 80, Αθήνα, τηλ.: 210-6466086

    Συνδρομή για τρία τεύχη: 20,00 ευρώ, δημοσίου & οργανισμών: 30,00 ευρώ.

    Οι “ΝΗΣΙΔΕΣ” διανέμονται σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία του νομού Δωδεκανήσου (“Δέντρο”, “Ακαδημία”, “Θαλασσινός”, “Aλφαβητάρι”)

    και της Αθήνας (“Ιανός” και “Λεμόνι”).Κεντρική διάθεση: Βιβλιοπωλείο το “Δέντρο”,

    Θ. Σοφούλη 127, Ρόδος, ΤΚ: 85100, τηλ.: 22410-33206.

    ISSN: 1792-0744

    Νησίδες Π ε ρ ι ο δ ι κ ό τ έ χ ν η ς & λ ό γ ο υ

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 1Nesides 19 final 14 Mar.indd 1 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • Νησίδες Π ε ρ ι ο δ ι κ ό τ έ χ ν η ς & λ ό γ ο υ

    ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

    ΠΟΙΗΣΗΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

    ΠΟΙΗΣΗ

    ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

    ΠΟΙΗΣΗ

    ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

    ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

    ΚΡΙΤΙΚΗ

    ΑΦΗΓΗΜΑ

    ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

    ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

    ΑΡΘΡΟ

    Βιβλία και περιοδικάΥστερόγραφο

    Οι συγγραφείς του τεύχους

    ΛΕΥΚΩΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ

    Βασίλης Ρούβαλης: ΧάρτηςΜιχάλης Μακρόπουλος: ΜαυρονόροςΑπόστολος Θηβαίος: ΚλαιρΜαρία Ζαγκλαρά: Τέσσερα ποιήματαΑναστασία Ζέππου: Το δίλημμα και τέσσερα χα-ϊκούΜιχάλης Στειακάκης: Περικλέους ΕπιτάφιοςAnne Fadiman: Όταν παντρέψαμε τις βιβλιο-θήκες μαςΠάνος Δρακόπουλος: Τρία ποιήματα

    ΓΚΥΣΤΑΒ ΦΛΩΜΠΕΡ: ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑ-ΤΟΛΗΓεωργία Ζακοπούλου: Εισαγωγή και παρουσί-αση • Πιερ-Μαρκ Ντε Μπιαζί: Χρονικά της φυγής. Τα ταξιδιωτικά σημειωματάρια του Φλω-μπέρ • Λίζυ Τσιριμώκου: Σαλαμπώ, η Καρχη-δόνα ως τόπος φαντασίωσης και τόπος Ιστορί-ας • Τατιάνα Τσαλίκη-Μηλιώνη: Ο Φλωμπέρ στην Ελλάδα και τη Ρόδο

    Όλγα Κομιζόγλου: Μικρή ανθολογία σύγχρο-νων σονέτωνΓιάννης Χρυσανθόπουλος: Με τη σισύφεια λο-γική υπό μάληςΔήμητρα Κιούση: Τρεις συναντήσεις μ’ έναν πε-ριπλανώμενο ποιητήΤασούλα Καραγεωργίου: Μελέαγρος, πέντε επιγράμματαΑναστασία Δρελιώση-Ηρακλείδου: Sfard… Sparda… Σάρδεις… Sardes… Sartmahmut… SartΜαριάννα Μίσιου: Εκφάνσεις της πολιτικής στα σενάρια του Ρενέ Γκοσινύ

    Mάκος Τσιμέτας

    39

    141621

    2427

    34

    39

    94

    111

    117

    124

    129

    143

    164166174

    177

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 2Nesides 19 final 14 Mar.indd 2 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 3

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    Βασίλης Ρούβαλης

    Χάρτης, μια σκηνική ποιητική αφήγηση

    ΜΕΤΑ

    Δεν με νοιάζει τίποτα.

    Κι αν φοβάσαι ή γουστάρεις να φοβάσαι,αν θέλεις να παιδεύεσαι, να βασανίζεις εσένα κι εμένα, να αυτοϊκανοποιείσαι τρέμοντας, χτυπώντας κάτω από τη ζώνη,σοδομίζοντας στα πιστεύω και στα αρνούμαιπου εσύ εκμυστηρευόσουν κι εγώ επαναλάμβανασαν την ηχώ σου...

    Σου απαντώ: αρκεί να ζήσουμε κάτι από αυτά ― το όνειρο, ναι, και την πραγματικότητα, εκείνην μέσα στο όνειρο ή μπολιασμένο τ’ όνειρο από πραγματικότητα σε μικρές μοιρασμένες δόσεις ή αντιστρόφως, αστραπιαία, καθολικά, επιβλητικά

    ―δεν θα έχει σημασία―αφού όλα πρέπει να γίνονται μεταξύ αρχής και τέλους, ανάμεσα στις σιωπές, σ’ ό,τι ορίσειςεσύ ως πραγματικότητα και όνειρο.

    Και ναι, είναι ασυνδύαστες οι φράσεις αυτές. Δεν ακούγονται. Μα προτιμάς τον πόνο;Μήπως την απαντοχή;

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 3Nesides 19 final 14 Mar.indd 3 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 4

    Είσαι έτοιμος για τις περιοχέςτης αλήθειας και την ουτοπία της πίστης σου;Ή κιόλας φοβάσαι το αλάφιασμα τις δυσπρόσιτες γωνίες σου (το «εγώ» και το «εμένα») και την αρχή της γνώσης που φέρεις σαν στίγμα προγονικό, δύναμη κυρίαρχη, ανεξέλεγκτη,κι ομορφιά προορισμένη, αναγκαία στον χρόνο.

    Μίλα…Μίλα για να λυτρωθείς.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 4Nesides 19 final 14 Mar.indd 4 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 5

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    ΠΙΟ ΠΡΙΝ

    Ξέρεις τι σημαίνει το φως στη χαραμάδα το ζεστό πιάτο στο τραπέζι, τα χάδια και τα χαστούκια στις κρεβατοκάμαρες, στα πεζοδρόμια, στα σκοτάδια η κυριαρχία, τα ωραία ψέματα το «εσύ» αληθινότο βάδισμα γυναίκας χθόνιαςη τρέλα ακόμη και σ’ ένα πεταμένο τσιγάρο η κραυγή εμπρός στον ισχυρότερο εχθρόοι νότες από βιολοντσέλο και πιάνο συνοδείαςσε παρτιτούρες του Σκαρλάττιή, στον μαύρο ορίζοντα, το σμήνος αποδημητικών γνωρίζοντας πως πεθαίνουν, το κελάρυσμααπό νερό και πέτρες, τ’ αλάτι πάνω στη γλώσσα (όπως των βιαστικών εραστών)μερικές ―μικρές μικρές― αναλαμπές από το παρελθόντο σχήμα των βρόμικων σπιτιών όταν φωσφορίσουνοι ανάσες των ποιητών, οι πόρνες οι κλεμμένες λέξεις τουςοι ρυτίδες στα πρόσωπα και στα βουνάτα σημάδια από βεβαιότητες κι άλλες ανοησίες.

    Ξέρεις τον πόθο τους να υπάρχουν αυτοίνα κρύβεσαι εσύ πίσω από τη μάσκα ενός πιερόττουνα στέκεσαι δίπλα τους (γυμνός, κατά βάθος) αδιάφορος κι αχρωμικός, γιατί νιώθεις τα υποκείμενα τη διάνοια και τα αντικείμενα ενώ συγκρατείς μ’ αναπνοή την τελευταία κουβέντα, τις παλιές παραβολές, την εικασία που ήθελες να ξεπεράσεις, τις νεανικές βλασφημίες ή τα σήμαντρα του κόσμου που αρνιόσουν ν’ ακούσεις προτού το βλέμμα βαρύνει.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 5Nesides 19 final 14 Mar.indd 5 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 6

    Ξέρεις το τέλος, τ’ αντικείμενα...

    Κι ο χρόνος είναι μετρημένος, είναι επιφάνειες ανέγγιχτες έως την επόμενη φορά, θελήματα μέσα στη νύχτα, το σάρκινο ένστικτο,είναι οι διαδρομές χωρίς όνομα, κάποια σήμανση ή έστω έναν τελικό προορισμό.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 6Nesides 19 final 14 Mar.indd 6 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 7

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    ΠΙΟ ΜΕΤΑ

    Δεν είμαι ενήλικας, όπως νομίζουναλλ’ εκείνος που εγώ διακρίνω, ο διαφορετικός (άρα επικίνδυνος)και σαστισμένος στον πρωινό θόλο ανάμεσα στις σχισμές των άστρων και των γυναικώντων προστριβών με τον εαυτό μου, τώρα που καταμετρώ τα λάθη και τις παρορμήσεις μου, άκληρος στο παιχνίδι που οι άλλοι θέλησανεδώ με στάχυα στις γροθιές με ιδρώτα και συλλογισμόμε βήματα σαν του δασκάλου μου ― προς την ιδέα την αγαπημένη«το πιο πολύ, την ανάμνηση της δόξας» και το δαιμονικό σύμπαν που μου σύστησε…

    Δεν είμαι πρόσωπο ιστορικό, όπως νομίζουν κι ας αναμετριέμαι με την αρχή ή το τέλος αφού ίδια μοιάζουν ― χωρίς πεποιθήσεις, διαρκώς, χωρίς να μου ξεδιπλώνεται η τρέλα και η τραγωδία των επαναλήψεων,οι κοινές επιθυμίες που επικροτώμα για μένα αποφεύγω.

    Την ίδια στιγμή, στο τίποτε πιστεύω του σώματος, στη συνένωση του εαυτού μου: με την καταμέτρηση άδειων ωρών πριν από τη γέννησή μου, με άσκοπες νύχτες και κουβέντες στην άμμο της θαλασσινής θεότητας,με την ηχώ της γοητείας μου σε πρόσωπα ξένα κι αλλόγλωσσα.

    Δεν είμαι άλλος, όπως νομίζουν, ούτε γνώριμος,

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 7Nesides 19 final 14 Mar.indd 7 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 8

    μα βρίσκω τη σκιά και τη δύναμη της σοφίαςσαν να πρόκειται στο μέλλον τους να είμαι νέος (γοητεία, καταδίκη συνάμα)χωρίς παρόν, γιατί γνωρίζω το παρελθόνκαι ζαρώνω εμπρός στ’ ακατάλυτο της ζωής μου μάθημα.

    Καθετί υπάρχει επειδή δεν μετανιώνω για τις αμφιβολίες μου.

    Κι ανέπαφος δείχνω: ο παράδεισος χωρίς όνομα ― άθικτος, χρυσοπoίκιλτος, μα κατά βάθοςγνωρίζοντας πως για τις προσμονές μου πλανιέμαι.

    (προδημοσίευση: έκδοση στα τέλη 2019)

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 8Nesides 19 final 14 Mar.indd 8 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 9

    Νησίδες 19 | Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

    Μιχάλης Μακρόπουλος

    Μαυρονόρος

    Το παρελθόν είναι σαν σαύρα, του αρέσουν οι πέτρες, τα γκρεμίσματα· θέλει χαραμάδες για να τρυπώνει μέσα τους, ξεχαρβαλωμένες πόρτες για να μη χρειάζεται να τις ανοί-ξει, ή να χτυπήσει καν, για να μπει στο σπίτι που δεν έχει πια σκεπή, στο σπίτι που δεν είναι των ανθρώπων πλέον, μα του ποντικού και του φιδιού· στο σπίτι που πέτρα πέτρα ξεφτιά-χνεται όπως κάποτε πέτρα πέτρα φτιάχτηκε, εκεί όπου από τραπεζώματα, γιορτές και γεύματα της οικογένειας, όλο κι όλο έχει μείνει ένας νεροχύτης με μάρμαρο μαύρο, μουχλιασμένο, χαραγμένο. Το παρελθόν κοιτάει τυφλό από παράθυρα χωρίς τζάμι και χωρίς παντζούρια, και σαν το σκορπιό μες στο χά-λασμα σ’ αφήνει στην ησυχία σου άμα δεν το τσιγκλήσεις, μα σε κεντά με το κεντρί του αν το πειράξεις, κι έπειτα γίνεται το δέρμα και το κρέας σου σαν ψωμί που του έβαλαν στο ζύμω-μα πολλή μαγιά, πρήζεσαι και πρήζεσαι από ιστορίες και μνή-μες, απ’ το δηλητήριο που έχυσε ο χρόνος μέσα σου, και η μόνη κορτιζόνη που μπορεί τότε να σε πιάσει, για να ξεπρηστείς, εί-ναι ο θάνατος· να γίνεις σαν το χάλασμα που μέσα μπήκες και σε κέντησε ο σκορπιός, να γίνουν τα παΐδια σου γρέντες και το πετσί σου τσιατμάς, και τότε είσαι παρελθόν κι εσύ και μπορεί να φωλιάσει μέσα σου η σαύρα, και τα κόκαλά σου να μουχλιά-σουν κι αυτά σαν τον μαρμάρινο νεροχύτη.

    Από το χωματόδρομο ανέβαινε αμάξι από το νέο Μαυρονό-ρος μέχρι το παλιό, οχτώ χιλιόμετρα, μα ο Λευτέρης είπε να το κόψει με τα πόδια· γιατί το περπάτημα είναι μια προετοιμα-σία, σαν σταυροκόπημα προτού μπεις σε εκκλησία, άμα θέλεις να διαβείς το κατώφλι του χρόνου όπως δρασκελίζεις το ασκού-πιστο κατώφλι χαλάσματος, πάνω από χώματα, χορτάρια και

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 9Nesides 19 final 14 Mar.indd 9 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 10

    φύλλα. Όσο ξετυλίγεται ο δρόμος μπρος και πίσω σου, άμα τον περπατάς, έρχεται το παρελθόν να σε βρει, να μπλεχτεί στα βή-ματά σου, και να κατοικήσει μες στη σκιά σου που είναι άλλοτε μπροστά σου κι άλλοτε πίσω, ανάλογα με τη στροφή του ορει-νού δρόμου ― και, ενώ εσύ είσαι εσύ, η σκιά σου θα μπορούσε να είναι και του πατέρα σου, του παππού σου, του προπάππου σου. Κάτω απλωνόταν ο κάμπος του Καλαμά, και στο βάθος δι-αγράφονταν βουνά. Σε μια στροφή, ήταν σκόρπια τα οστά, και λίγο δέρμα, από τρία φαγωμένα γίδια· τα κόκαλα όμοια με κρό-ταλα, και τα καύκαλα, άσαρκα κι αόμματα, να δένουν με τα γυριστά κέρατα πιο καλά απ’ ό,τι όσο το κεφάλι ήταν ακόμα ζωντανό, παίρνοντας τώρα στην όψη κατιτίς δαιμονικό. Λύκος ή άνθρωπος; αναρωτήθηκε.

    Μαυρονόρος το είπαν γιατί ο τόπος εκεί, στην ανατολική πλαγιά του όρους Κασιδιάρη, μαυρίζει όταν είναι ο καιρός βα-ρύς, ή μπορεί επειδή τους βρήκε ο χειμώνας και χάθηκαν ψυ-χές, όταν φτιάχτηκε το χωριό από σαράντα οικογένειες που στις 14 Σεπτέμβρη 1866, του Σταυρού, υπό την πίεση των Τουρκαλ-βανών τσιφλικάδων της περιοχής, εγκατέλειψαν τις εστίες τους στη Γλούστα, το Γαρδίκι, τα Βορτόπια και τα Τσιμπουκάτικα. «Οι αγάδες των Φιλιατών Ντεμάτες και Σεϊκάτες, βλέποντες την μεγάλην υποστήριξίν των από μέρους των τοπικών Αρχών, της Γενικής Διοικήσεως των Ιωαννίνων και προ πάντων αυτής της κεντρικής τουρκικής Κυβερνήσεως, ήρχισαν αναφανδόν να διαπράττουν ό,τι όργιον ηδύνατο να διέλθη από την φαντασί-αν ωμοτάτων τυράννων, εις τρόπον ώστε εντός του έτους 1866 σαράντα οικογένειαι εκ Βορτοπίων και της συνοικίας της Γλού-στας Γαρδικίου μετενάστευσαν εις την επαρχίαν Ιωαννίνων και συνωκίσθησαν, σχηματίσαντες το νυν χωρίον Μαυρονόρος του τμήματος Κουρέντων». Το παλιό χωριό έζησε για λίγες δεκαετί-ες μονάχα· εγκαταλείφθηκε όταν μεταξύ των ετών 1960-65 δη-μιουργήθηκε το Νέο Μαυρονόρος. Σαν τον τζίτζικα που βγάζει το ντύμα του, το έβγαλαν οι κάτοικοι αποπάνω τους, και πίσω του ο καθένας άφησε φαντάσματα να γλείφουν το βρύο στην πέτρα, να ακούν τον άνεμο, και να πηγαινοέρχονται μέσ’ από τους ρημαγμένους τοίχους και τις γκρεμισμένες σκεπές ― ψυ-χές νεκρών, ή ό,τι από την ψυχή του καθενός νέκρωσε με την εγκατάλειψη του παλιού χωριού.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 10Nesides 19 final 14 Mar.indd 10 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 11

    Νησίδες 19 | Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

    «Να προσέχεις τα φίδια», του είπαν όταν ξεκίνησε για ν’ ανέβει.

    Στα πέντε χιλιόμετρα από το νέο χωριό, στάθηκε στον Αϊ-Λια να πάρει μια ανάσα, και συνέχισε έπειτα. Στο έμπα του χωριού, ήταν ένα παλιό εικόνισμα από τη μια μεριά του δρόμου, και κα-μιά δεκάδα βαλανιδιές από την άλλη, έτσι μαζεμένες, που ήταν σαν να είχαν συναχτεί για να προφυλαχτούν, ή λες και κρυφομι-λούσαν. Παρακάτω στάθηκε κι έκοψε από ένα δέντρο δύο μήλα, στυφά και νόστιμα. Πήγε από το ένα σπίτι του έρημου χωριού στο άλλο. Κάποια τα είχαν σκεπάσει με τσίγκο για να τα προστα-τέψουν, και σ’ άλλα είχαν φυτρώσει δέντρα μέσα. Μπήκε σ’ ένα που από τα παράθυρά του έβγαιναν τα κλαριά μιας βουζιάς, και τα δέντρα ανάμεσα στα ντουβάρια έφτιαχναν θόλο αποπάνω: μια σκεπή από φύλλα. Το κατώι ενός σπιτιού ήταν στάνη. Τα ερειπωμένα χτίσματα του παλιού χωριού δεν είχαν ρημάξει τόσο, ώστε πλέον να μην κατοικούνται ούτε απ’ ό,τι άυλο αφήνουν πίσω οι άνθρωποι, όταν εγκαταλείπουν ένα σπίτι. Τους ένιωθε πηγαίνοντας από το ένα στ’ άλλο: στα σβηστά τζάκια, στις άδειες κόγχες κει που ήταν το εικονοστάσι· στα σπασμένα σανίδια τα βήματά τους, ν’ αντηχούν ακόμα ψιθυριστά.

    Σκόπιμα, άφησε τελευταίο το σπίτι του παππού του, που το ένιωθε συνεχώς, πνιγμένο μες στα χόρτα και τις τσουκνίδες σε μια άκρη του ερειπωμένου χωριού, να τον κοιτά με αστέρευ-τη υπομονή, τυφλό και άσκεπο, και να περιμένει. Ώσπου τελι-κά ζύγωσε, με βήματα που ενώ ακολουθούσαν το κύλισμα της ώρας πήγαιναν ανάποδα στο χρόνο· για λίγο στάθηκε κοιτώ-ντας τις σιωπηλές πέτρες, ένα κλαρί συκιάς που ’βγαινε από ένα παράθυρο· κι έκανε να μπει, μα κάτι τον πεδίκλωσε, ή μπορεί να σκόνταψε από μόνος του, και χτύπησε στο κεφάλι. Έβαλε το χέρι στο μελίγγι και κοίταξε τα δάχτυλά του, που είχαν κοκ-κινίσει· τα κοίταξε με το αριστερό μάτι, γιατί το αίμα κυλού-σε μέσα στο δεξί και το ’χε τυφλώσει. Κι ο αστράγαλός του τον πονούσε· τον ένιωθε ήδη να πρήζεται. Έκανε να σηκωθεί, μα κάθισε πάλι βαρύς στο κατώφλι, κι είδε τότε ένα παιδικό χέρι, απλωμένο για να τον βοηθήσει. Σήκωσε τα μάτια. Το αγόρι στε-κόταν εκεί, στην πόρτα. Ήταν κοντοκουρεμένο και με παλιά ρούχα. Του ’δωσε το χέρι, και το αγόρι τράβηξε και τον έστη-σε στα πόδια του.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 11Nesides 19 final 14 Mar.indd 11 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 12

    «Έλα μέσα», του είπε.Μπήκε, και το σπίτι μέσα ήταν γεμάτο κόσμο: άντρες, γυ-

    ναίκες, παιδιά ― σαν να ’χαν γιορτή. Κοίταξε το αγόρι.«Γιορτάζετε;» ρώτησε.«Του Σταυρού, σήμερα. Τρώμε αλάδωτο το φαΐ».Τότε πρόσεξε καλύτερα το αγόρι, και είδε πως στο μάγουλο

    είχε ένα σημάδι σαν μαχαιριά. Τον είδε το παιδί, που κοιτού-σε, και του είπε:

    «Ένας Αλβανός ληστής μου το ’κανε, στο σχολείο».«Πότε;» τον ρώτησε, σάμπως να είχε νόημα το άλλοτε και

    το τώρα.«Τότε που ήρθε μαζί μ’ άλλους, να σκοτώσουν εμένα και τον

    αδερφό μου τον Δημήτρη, γιατί ’θελαν να εκδικηθούν τον πα-τέρα μου, που τους εμπόδισε να κλέψουν κάτι ζώα. Ο Δημή-τρης γλίτωσε».

    «Νικόλα», τον φώναξε μια γριά. «Έλα να με βοηθήσεις».Πήγε, και η γριά του ’πε: «Μουλτουμέσκ» ― «Έτσι λέγα-

    με το ευχαριστώ στη Ρουμανία, τότε που μέναμε στο ΤΟΛ, στα Φλωρίκα».

    Σε μια καρέκλα, καθόταν ένα κορίτσι κι έφτιαχνε μια κού-κλα. Είχε ένα τσιόκαλο και το τύλιγε με πανιά να γίνει πιο χο-ντρό· πάνω κάρφωνε ένα κουβάρι για κεφάλι, το έντυνε με πανιά κι αυτό, και πάνω με τη βελόνα έραβε μικρά κομμάτια ύφασμα: μάτια, μύτη, στόμα.

    Δίπλα στο κορίτσι ήταν όρθιος ένας άντρας με ρεπούμπλικα. Πρόσεξε το καπέλο, και μια γυναίκα, με φούστα πάνω από το γόνατο, όπου φαινόταν ένα σημάδι σαν να είχε χτυπηθεί από σφαίρα, του είπε:

    «Δεν το ’χει βγάλει αυτό το καπέλο από το κεφάλι του, απ’ όταν δούλευε στην Αμερική στη φάμπρικα Winchester, που φτιάχνει τις καραμπίνες».

    Κι ο άντρας με τη ρεπούμπλικα:«Όταν έφευγα για την Αμερική, με ξεπροβόδισαν ως το ει-

    κονοστάσι των Αγίων Αποστόλων, κει που είναι δώδεκα βαλα-νιδιές, η καθεμία κι ένας Απόστολος».

    Στον τοίχο, πρόσεξε, αντί για κάδρο ή καλεντάρι, ήταν κρε-μασμένο με κλωστή ένα γράμμα, από χέρι που είχε μάθει εμπει-ρικά τα γράμματα· οι προτάσεις ήταν όλες με μικρά, και δίχως

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 12Nesides 19 final 14 Mar.indd 12 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 13

    Νησίδες 19 | Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

    στίξη, τόνους και πνεύματα· και τα ο ήταν όλα όμικρον, τα ε ήταν έψιλον, το ψ ήταν πσ, το ξ ήτανε κσ. Στάθηκε μία στιγ-μή και διάβασε:

    «σας φιλαμε ολεσ μετι φοτογραφια σασ στελνομε κορμι χο-ρισ πσιχι κε σομα χορισ εμα».

    Ήταν άλλοι πέντ’ έξι μέσα. Έβραζαν φασόλια και πατάτες, να τα φάνε χωρίς λάδι. Μέσα στο σπίτι, η ώρα κυλούσε ώσπου να βράσει το φαΐ, να φτιάξει το κορίτσι την κούκλα, να στρώ-σουν το τραπέζι· η ώρα κυλούσε, μα ο χρόνος ήταν ασάλευτος. Η ώρα ήταν καθενός, ένα δικό του πράγμα που του ανήκε, σαν το πρόσωπό του και σαν τα λόγια του· μα ο χρόνος δεν ήταν κανενός. Μέσα στο σπίτι, που σκεπόπλακες το σκέπαζαν και μυρωδιές και φωνές το γέμιζαν, δεν υπήρχε χρόνος· ο χρόνος ήταν μονάχα για το χάλασμα που, απέξω, δεν είχε σκεπή και παντζούρια· του ανήκε όπως οι γκρεμισμένες πέτρες κι όπως ο σκορπιός, η σαύρα και το φίδι· μα εδώ μέσα οι μήνες και οι επο-χές δεν είχαν καμία δουλειά.

    Έπειτα θα κάθονταν στο τραπέζι όλοι, και τους είπε: «Δεν μπορώ να μείνω». Βγήκε· για λίγο κάθισε στο κατώφλι του ερεί-πιου, μες στα αίματα, κι ύστερα πήρε κουτσαίνοντας το δρό-μο του γυρισμού, πρησμένος από το δηλητήριο που έχυσε μέσα του ο χρόνος, φωλιασμένος σαν οχιά στα χαλάσματα ― και με τον αστράγαλό του τουμπανιασμένο από το στραμπούληγμα.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 13Nesides 19 final 14 Mar.indd 13 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 14

    Απόστολος Θηβα ίο ς

    Κλαιρ

    Προσηλωμένη στον Μπαχγυμνή και όμορφη

    Η Κλαιρ κατάγεται απ᾽ το Λονδίνο. Είναι φοιτήτρια της ψυχολογίας και μάλιστα ανήκει στις ταλαντούχες πε-ριπτώσεις της κλάσης της. Έφθασε στο χωριό μας την προηγούμενη εβδομάδα. Περπάτησε παράξενα και μ΄ ένα αφο-πλιστικό χαμόγελο μας καλημέρισε για πρώτη φορά.

    Το δωμάτιό της αντικρίζει την πλατεία της μικρής μας πολι-τείας. Κάθε πρωί ανοίγει τα φύλλα του παραθύρου, κάθε πρωί περιμένουμε ώσπου η Κλαιρ να μας κάνει κομμάτια. Χαμογελά, πάντα χαμογελά, εμείς της πετούμε λουλούδια, εμείς σκορπάμε τις χάντρες απ΄ τα φυλαχτά μας και τις χαρίζουμε, αφήνοντας το φως να περάσει στις πέτρες και έπειτα μέσα μας. Φορά ένα γαλάζιο φόρεμα, τις περισσότερες φορές το φόρεμά της είναι γαλάζιο, θυμίζει έναν απέραντο ουρανό έτσι όπως προβάλλει επικίνδυνη στην κορυφή της πέτρινης σκάλας μ΄ όλο το φως πιασμένο στην κορδέλα της.

    Έλα Κλαιρ, απόψε γιορτάζει ο άγιος, έλα, θα στολίσουμε τις εικόνες και θα χορέψουμε.

    Και η Κλαιρ που έχει έρθει κοντά μας για να ξεχάσει, για να ξεχάσει, για να ξεχάσει μας πλησιάζει διστακτικά, τα δάχτυλά της είναι μακριά σαν των κιθαρωδών, τα μαλλιά της μαρτυ-ρούν τον άνεμο, η Κλαιρ έχει έρθει εδώ για να ξεχάσει.

    Χθες το απόγευμα η Κλαιρ αρνήθηκε τα λουλούδια μας. Ήταν πιο όμορφη από ποτέ. Ντυμένη λες φτερά παγωνιού στάθηκε κάτω απ΄ το φανάρι και μεταμορφώθηκε ξανά σε πε-ταλούδα.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 14Nesides 19 final 14 Mar.indd 14 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 15

    Νησίδες 19 | Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

    Κλαιρ πού κίνησες να πας, Κλαιρ κοίτα, μες στην καρδιά μου ανακάλυψα μια ατόφια φλέβα οψιδιανού, Κλαιρ σημαία μας, για τώρα και για πάντα το γαλάζιο σου φόρεμα που ηλεκ-τρίζει τον κόσμο.

    Η Κλαιρ παίρνει τον δρόμο του προφήτη, το πρόσωπό της διαθέτει μια φίνα, κοριτσίστικη μελαγχολία, μες στην ίδια της την τέχνη βαδίζει η Κλαιρ.

    Και εμείς, που μάθαμε να στοχαζόμαστε τον μέσα κόσμο των φτερών της, ακολουθούμε σε μια πρωτόγνωρη πομπή. Στα καφενεία, σαν να ξέρουν για κείνη, οι άντρες στέκουν στα βη-μόθυρρα προσκυνώντας την αρχαία της ομορφιά.

    Καλό ταξίδι Κλαιρ, Περσεφόνη, Αρετούσα, Ερωφίλη της ζωής μας.

    Και εκείνη που ΄χει μάθει τους τρόπους μας πια, αφήνει πίσω της χρυσά νομίσματα. Για τον θάνατο, για τον έρωτα η Κλαιρ σκορπά απόψε τους θησαυρούς της. Και όλο λυπάται και οι παρειές της φαντάζουν δαμασκηνιές, σαν τάχα να την άγγιξαν όλες του κόσμου οι αγάπες.

    Βυζαντινή Κλαιρ, για πού τραβάς; Ίσια εμπρός σου χάσκει ο γκρεμός, πετούν παράξενα πουλιά, αρπαχτικά Κλαιρ, τα εκ-παιδεύουν μάγοι τσιγγάνοι, σκορπίζοντας στον άνεμο τις προ-σευχές τους. Πρόσεχε Κλαιρ, ίσια εκεί σε προσμένει το τέλος.

    Και η Κλαιρ, σαν πρώτη ενός χορού μυστικού, έχει για πάντα σωθεί στις χρωμολιθογραφίες εκείνου του καιρού, καθώς στο-χάζεται τη ζωή της και μας παραλύει. Υπήρξε μόνον είκοσι δύο χρόνων και θα λείψει δίχως αμφιβολία στους φίλους που έφθα-σαν για χάρη της ώς εδώ. Υπήρξε μια ταλαντούχα φοιτήτρια, με εξαιρετικές προοπτικές. Ωστόσο, είναι πράγματα ανομολόγητα που μαστιγώνουν την ψυχή μας και η Κλαιρ δεν αποτελούσε καμιά φωτεινή εξαίρεση. Εμείς, πάντως, πιστοί στην αρχαία της μορφή, στα γυμνά της πόδια όταν γεωμετρούσε τον τόπο μας, αφήνουμε κάθε Κυριακή μερικές χάντρες και κρινολούλουδα που από τότε αφθονούν πλάι στο λιτό, το μυστικό της μνήμα. Απ᾽ άλλον κόσμο ήταν η Κλαιρ με το γαλάζιο φουστάνι που πέρασε φωτισμένη και απαστράπτουσα μέσα απ᾽ τον σκληρό μας κόσμο. Δέκα χιλιάδες πουλιά τραγουδούν σήμερα τ᾽ όνομά της, τ᾽ όνομά της.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 15Nesides 19 final 14 Mar.indd 15 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 16

    Μαρία Ζαγκλαρά

    Τέσσερα ποιήματα

    ΑΝΟΠΑΙΑ ΑΤΡΑΠΟΣ

    Ποιος το έκανε; είπεΚανείς δε σήκωσε χέρι να δείξειΜόνο τα μάτια είχαν στυλωμένα πάνω του ζυγίζοντας λες Τη δύναμή τους με τη δική του

    Ποιος το έκανε; να δώσει σκέφτηκεΆλλη μιαν ευκαιρία Σιωπή. Χαμογέλασε. Η προδοσία των παιδιών είν΄ Εφιάλτης, είπε Η σιωπή τους ΘερμοπύλεςΌταν σφιγμένα μένουν Τα δάχτυλα γροθιάΟ κόσμος διαστέλλεται Τα δάχτυλα όταν δείχνουνΟ κόσμος μικραίνει

    Δεν έχει σημασία το ποιος Τα παιδιά δεν πρόδωσαν

    Κι ο ΥδάρνηςΜε άδεια πάντα χέρια θα γυρνά

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 16Nesides 19 final 14 Mar.indd 16 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 17

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΣΗ ΑΠΟΥΣΙΑ

    Τώρα η μέρα μικραίνειΓύρω μου το καλοκαίρι κόμπος,με σφίγγει ― δεν είσ’ εδώΟ Ιούλιος ξερνά όνειρα Εγώ σκοτώνω λουλούδια (τιάφησες φεύγοντας; πήρες μαζί σου τι;)

    Οι γλάστρες στο μπαλκόνι ξεράθηκανΜόνο τα γεράνια κρατάνε ακόμη ―δεν ξέρω γιατί(έλα να μετρήσουμε τους θανάτους που ζήσαμε, λοιπόν!Τώρα ποιος περισσότερο νεκρός; ποιος τάχα κέρδισε;)

    Οι ευτυχισμένοι δεν έχουνμαραμένα μπαλκόνια, μου λες

    ―έχασα τελικά; Έχουν πάντα μισάνοιχτα παράθυρα, όμως,ακούς;Όχι για το φως, για τα ποιήματα

    Θα σου πω εγώ ποιος κέρδισε:μη φοβάσαιΕσύ δεν έχασες τίποτα

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 17Nesides 19 final 14 Mar.indd 17 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 18

    ΝΑ ΚΟΒΩ ΠΕΝΘΟΣ ΚΑΙ ΝΑ ΡΑΒΩ

    Αμήχανη μπροστά στο πένθοςΔε μου μιλάς ― και τι να πεις;Έχω προβάρει τη ζωή σου Φορές του καθρέφτη μου αμέτρητες Ξέρω τον ρόλο καλάΣτα βήματά σου μέσα πατώνταςΤα δάκρυά σου κλαίωΚι εγώ με πισθάγκωνα Δεμένα τα χέρια Και την ξεθωριασμένη ρόμπα μισάνοιχτη να προβάλλουν τα χρόνια(χρόνια μετρούσα τις ραφές ― το κεφάλι ακουμπώντας στην ποδιά σου κ’ ήξερα: μα το θεό, χωρίς καν τίποτα να πεις)Ύστερα μαδούσα σχεδόν εμμονικά της γιαγιάς τα μικρά ροζ στο τραπέζι ανθάκια

    ―ξέρεις, εκείνου του σετ από φορμάικα που κάποτε μου έσκισε τα χείλη

    Μα δε γίνεται έτσι! ξέσπασεςΤις μαργαρίτες ρώτησε, αυτές ξέρουν

    Έβλεπα την απόγνωση -ίδια καθώς το βλέμμα σου προσπάθησε να με ταυτίσει―ενώ δεν ήθελες καθόλου αλήθεια να σου μοιάσω(μόνο εμείς οι δύο κατανοούμε πώς γίνεται αυτό, ε;)Είναι φορές, μαμά, που προτιμάςΝα μην ακούσειςαυτό που ήδη ξέρεις

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 18Nesides 19 final 14 Mar.indd 18 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 19

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    Κι αυτό από σένα το 'μαθαΦορές με νύχια γδέρνεις μόνη την ψυχή(μη και προλάβει να στο κάνει άλλος)

    ―μα πρόλαβε, μαμά

    Χορταίνουμε τα σωθικά δάκρυα τόσες γενιέςΠώς να ξεμάθεις; Και πλέον τι να σε τρομάξει;

    (Έκανα λάθος)Ακούμπησες μια μαργαρίτα Την κοίταξα με τρόμο στο τραπέζιΉρθε λοιπόν η ώρα; Βάλε είπεςκαφέ και θα σου πω μια ιστορία

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 19Nesides 19 final 14 Mar.indd 19 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 20

    ΟΣΑ ΤΑ ΡΑΚΗ ΥΠΟΚΡΥΠΤΟΥΝ

    Ξένος και με φιλοξενήσατε(έπεφτε βροχή στις τρύπες των ποδιών γεμίζοντας το μέσα σου νερό)Πείνασα και μου δώσατε να φάω(μα από σίδερο φτιαγμένος,μέχρι να βγει ο ήλιος σκούριαζες γερμένος στο παγκάκι)Δίψασα και μου δώσατε να πιώ(γύρω περνούσανε σεμνοί μα βιαστικοίσε κάρφωναν ξανά στην άκρη των ματιών τους)Γυμνός καθώς, με ντύσατε(κι όσοι δε μίλησαν ώρα που σε σταυρώνανστρώνουν να φάνε στα ζεστά ενώ έξω νυχτώνει)Ασθένησα και με επισκεφθήκατε(― κι άκου! ούτε μια τύψη μουχλιάζει το ψωμί μες στο συρτάριούτε καν τύψη το φαΐ που δε θα φας)Σε φυλακή ήμουν κ’ ήρθατε σε μένα(τυλίχτηκες με τον χιτώνα έως απάνωόχι που κρύο ερχόταν απ΄ τον ουρανόμα είχε ψύχρα στους ανθρώπουςκι έπρεπε κάπως να προστατευτείς)

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 20Nesides 19 final 14 Mar.indd 20 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 21

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    Αναστασ ία Ζέππου

    Το δίλημμαΕισ-πνοήΕκ-πνοή

    ΘάνατοςΖωή

    Σε θωρούσανα φεύγεις

    και να ’ρχεσαιδριμύτερητρομερήρομφαίααλήθειαςπικρής

    Το δίλημμαείναι

    κατά πόσοελευθερώνεσαικαι ευθύνεσαι

    να αγαπάςεκ σπλάγχνων

    καθώςεξανθρωπίζεσαι

    Πόσεςαμφίπλευρες

    τάσειςκρύβεις,

    Ζωή;

    Οι δρόμοι σου

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 21Nesides 19 final 14 Mar.indd 21 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 22

    ανοιγοκλείνουνκαι με συνθλίβουνμε αποστομώνουν

    Στόμωσεο κόσμοςεντός μου

    Κανένα δίλημμα

    Ιδού η ζωήωμή

    γυμνήπρόσφυγαςπνιγμένοςναυαγός

    ή

    χαλαρόςγιάπης

    διανοούμενοςπου εξανδραποδίζει

    λαούςξεδιάντροπα

    Ιδούο θάνατοςφωλιάζει

    και σαπίζεισώματαμυαλάουσίεςθεωρίες

    Ποιο το δίλημμα;!

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 22Nesides 19 final 14 Mar.indd 22 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 23

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    Τέσσερα χαϊκού στον Αντώνη

    Χάνεις το χρώμαη οθόνη σβησμένηαποκλείεσαι

    στα χαϊκού

    Ιδεόγραμμασημείο καταθέτειγης αλλοτινής

    στην Σοφία Μπ.

    Κανιβαλισμόςτης εαρινής ήβηςντροπή εαυτού.

    Φοβού σήμεραλόγια διαχέοντα σεάγουρους βλαστούς.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 23Nesides 19 final 14 Mar.indd 23 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 24

    Μιχάλης Στε ιακάκης

    Περικλέους Επιτάφιος

    Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ένας ήλιος λιπόψυχος, χλωμός σηκώθηκε πάνω απ’ τον Υμηττό. Πιο κάτω, στο Σαρωνικό, σύννεφα σε παράταξη μάχης ανέβαιναν με ορμή και σιγουριά από την Αίγινα. Ο νοτιάς ετοιμάστηκε να κάνει και φέτος το χρέος του. Μέχρι το μεσημέρι η μάχη είχε κριθεί, καθώς ο πύρινος δίσκος χάθηκε οριστικά πίσω απ’ το ουράνιο παραπέ-τασμα. Το μεγάλο λιμάνι, απ’ το Κερατσίνι μέχρι την Πειραϊκή, πολιορκούνταν από την αγριεμένη θάλασσα, καθώς κύματα βου-βά, σε απόλυτο συγχρονισμό με τις πένθιμες καμπάνες, χτυπού-σαν τον λιμενοβραχίονα και τις γύρω βραχώδεις ακτές.

    Η καμπάνα του Αγίου Σπυρίδωνα άρχισε να χτυπά πένθιμα. Άνθρωποι ανέβαιναν βιαστικά τις μαρμάρινες σκάλες, περνού-σαν απ’ το παγκάρι, άναβαν κερί, το κάρφωναν στο γεμάτο άμμο ορθογώνιο μανουάλι, ασπάζονταν δυο-τρεις εικόνες που έβρισκαν στο δρόμο τους, και ύστερα με μια υποψία κατάνυ-ξης στέκονταν στην ουρά μπροστά απ’ τον Επιτάφιο. Αφού προσκυνούσαν, κατευθύνονταν βιαστικοί προς την έξοδο. Σιγά- σιγά ο ναός άρχισε να αδειάζει.

    Σε λίγο ο Επιτάφιος έμεινε ολομόναχος. Η σιωπή, αφού σκαρφάλωσε τις βαριές αλυσίδες των πολυελαίων, που έμοιαζαν σαν να κρατούν τον μεγαλοπρεπή τρούλο να μην αναληφθεί στον πένθιμο ουρανό, απλώθηκε ολόγυρα. Μια μαυροντυμένη γυναίκα μάζευε με σπουδή τα κεριά, τα έσβηνε βουτώντας τα σε ένα κουβά με νερό, και ύστερα τα πετούσε σε μια μαύρη σκουπιδοσακούλα. Πιο δίπλα στο γραφείο του ναού κάποιος μετρούσε κέρματα. Και ο Επιτάφιος, στο βάθος μόνος, έστα-ζε θλίψη και καρτερία. Ήξερε ―μετά από τόσα χρόνια― πως το μόνο που περίμενε πια ήταν εκείνη η απογευματινή βόλτα στους γύρω δρόμους, γιατί ύστερα θα τον σκέπαζαν πάλι με

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 24Nesides 19 final 14 Mar.indd 24 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 25

    Νησίδες 19 | Π Ε Ζ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

    νάυλον, θα τον κατέβαζαν και θα τον παρατούσαν ξεχασμένο κάπου στα υπόγεια του ναού για έναν ολόκληρο χρόνο, μέχρι την αυγή της επόμενης Mεγάλης Παρασκευής. Ωστόσο έξω απ’ το ναό και στα γύρω στενά όλοι έδειχναν να βιάζονται.

    «Άντε, κάντε γρήγορα θα αργήσουμε! Δεν θα βρούμε ούτε καρέκλα!» είπε κάποιος.

    «Περιμένετε εδώ. Πάω να φέρω το αμάξι!» ακούστηκε κά-ποιος άλλος.

    Και αφού ξεχύθηκαν στα γύρω στενά, ξεπάρκαραν και ξεκί-νησαν για τις ψαροταβέρνες της Πειραϊκής.

    Σε λίγο είχε σχηματιστεί μια ατέλειωτη ουρά, που ξεκινούσε από το ύψος του Ναυτικού Mουσείου στη Ζέα. Απ’ τα ανοικτά παράθυρα των αυτοκινήτων ακούγονταν τα ραδιόφωνα να παί-ζουν συμφωνική μουσική, που μπερδευόταν με γεωπολιτικές αναλύσεις για θερμά επεισόδια και επαπειλούμενες συρράξεις. Από κάτω τα κατάρτια των ιστιοπλοϊκών πηγαινοέρχονταν σαν μετρονόμοι που έδιναν το ρυθμό στις καμπάνες της Αγίας Όλ-γας και της Αγίας Αικατερίνης στις δυο άκρες του λιμανιού.

    Την ίδια στιγμή στο τέρμα της διαδρομής επικρατούσε ανα-βρασμός. Κάθε λογής πλοκάμια και δαγκάνες συνωστίζονταν στα τηγάνια και τις σχάρες, τσιτσίριζαν κι ύστερα, ροδοκόκκι-να, ξεροψημένα, με πιρούνες και τρυπητές κουτάλες σηκώνο-νταν και αφήνονταν θριαμβευτικά σε κάθε λογής δίσκους και πιατέλες. Οι σεφ ωρύονταν, οι βοηθοί τρέχανε πανικόβλητοι, ενώ οι σερβιτόροι έκαναν πρόβες ανακοίνωσης των μενού και υποκλίσεις μέχρι το πάτωμα σε φανταστικούς πελάτες.

    «Περάστε!», «Για έξι άτομα; Βεβαίως, έχουμε!», «Μάλιστα, είναι σημερινά. Το πρωί μας ήρθαν από την ιχθυόσκαλα!».

    Έξω στο δρόμο οι παρκαδόροι ήταν επί ποδός πολέμου, ενώ κάτω στα βράχια, δίπλα σχεδόν στο νερό, ένας άστεγος πάλευε να συμμαζέψει τα υπάρχοντά του που κινδύνευαν να τα πά-ρουν τα κύματα.

    «Τι κάνει πάλι ο τρελός;» είπε ένας νεαρός από τα «ΒΡΑΧΙΑ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ».

    «Δεν είναι τρελός» είπε ένας άλλος. «Ένας βασανισμένος άν-θρωπος είναι. Να σου πει αυτός ιστορίες να πάθεις! Είναι πολύ διαβασμένος ο τύπος. Αρκεί να μην αρχίσει εκείνα τα «ΟΜΟΝΟ-ΕΙΤΕ Ω ΑΝΘΡΩΠΟΙ!!!» Τότε είναι ώρα να στρίβεις».

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 25Nesides 19 final 14 Mar.indd 25 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 26

    Σε λίγο ο άστεγος, ο Περικλής, «ο Άρχων της Πειραϊκής» όπως τον λέγανε οι κάτοικοι της περιοχής από την Καλλίπολη μέχρι το Χατζηκυριάκειο, αφού τακτοποίησε ό,τι κατάφερε να περισώσει απ’ τη μανία του καιρού, ακούμπησε την ράχη του στο κουφάρι της ρημαγμένης βάρκας κι απόμεινε αποκαμωμέ-νος να κοιτά τη θάλασσα. Λίγο πιο δεξιά ένα σκυλί πάνω στα βράχια, έτρεχε μπρος-πίσω, χοροπηδούσε και γάβγιζε σα να πά-λευε να τιθασεύσει τα κύματα.

    Πίσω τους κατέφθανε το ατσάλινο κομβόι και οι παρκαδόροι άρχισαν να κουνούν τα χέρια κάνοντας άτσαλες κινήσεις νευρι-κές, άλλοι σαν αρχάριοι τροχονόμοι που πρώτη φορά παλεύουν να τιθασεύσουν το αυτοκινητομάνι, και άλλοι σαν ναυαγοί που πρωτοβλέπουν καράβι να ’ρχεται καταπάνω στο νησί τους.

    Ξαφνικά ένα πελώριο κύμα άρπαξε το σκυλί, και το πήρε μέσα στο νερό.

    «Ω!!! Θα το χτυπήσει πάνω στα βράχια!» φώναξε μια γυναίκα.«Κώστα! Πάρε το λιμενικό!» είπε ένας μάγειρας απ’ το μπαλ-

    κόνι του «ΓΛΑΡΟΥ». Κάποιοι σήκωσαν τα κινητά τους και τρα-βούσαν με τις κάμερες. Ο ουρανός μαύρισε.

    Ο Περικλής χωρίς δεύτερη σκέψη πέταξε τα παπούτσια του, έτρεξε και με μια θεαματική βουτιά που έκανε το πλήθος να βγάλει ένα επιφώνημα, κάτι ανάμεσα σε τρόμο και θαυμασμό, βρέθηκε δίπλα στο άτυχο ζωντανό. Το άρπαξε με τα δυο του χέρια και το σήκωσε πάνω απ’ τον αφρό. «Ένα σκοινί ρε παιδιά. Να του πετάξουμε ένα σκ…» φώναξε κάποιος, αλλά πριν προλά-βει να τελειώσει, ένα κύμα ακόμα μεγαλύτερο απ’ το πρώτο, τους σήκωσε και τους πέταξε με δύναμη στο βράχο. Ο Περικλής τέ-ντωσε τα χέρια του και με όση δύναμη του ’χε απομείνει, έσπρω-ξε το σκυλί προς την επίγεια σωτηρία, και ύστερα αφού μάταια προσπάθησε κι αυτός να πιαστεί, χάθηκε μέσα στα κύματα.

    Η καμπάνα του Αγίου Σπυρίδωνα σώπασε. Έπιασε βροχή. Ο κόσμος έτρεξε στα υπόστεγα να προφυλαχθεί. Ο Περικλής

    βγήκε στην επιφάνεια και έπλεε γαλήνιος με τα χέρια ανοιχτά πλάι στο σώμα και το πρόσωπο μέσα στο νερό. Τα παιδιά από το πάρκινγκ κάλεσαν το ΕΚΑΒ και το Λιμενικό.

    Σε λίγο οι ταβέρνες της Πειραϊκής ήταν πάλι γεμάτες. Δειλά-δειλά στην αρχή κι ύστερα πιο βέβαια· σε κουβέντες μέσα και χάχανα, τα μαχαιροπίρουνα κροτάλιζαν με σιγουριά.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 26Nesides 19 final 14 Mar.indd 26 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 27

    Νησίδες 19 | Ξ Ε Ν Η Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

    Anne Fadiman

    Όταν παντρέψαμε τις βιβλιοθήκες μαςΜετάφραση: Ισμήνη Κανσή

    Πριν από μερικούς μήνες, ο άντρας μου κι εγώ αποφασί-σαμε να ενώσουμε τα βιβλία μας. Γνωριζόμασταν δέκα χρόνια, ζούσαμε μαζί έξι, και ως παντρεμένοι, πέντε. Τα κύπελλα του καφέ μας ήταν αταίριαστα, αλλά συμβίωναν αρ-μονικά ―φορούσαμε ο ένας τα φανελάκια του άλλου, και στην ανάγκη, και τις κάλτσες― και οι συλλογές με τους δίσκους μας είχαν από καιρού συγχωνευτεί χωρίς επεισόδια: τα μοτέτα του Τζόσκιν Ντεσπρέζ μου, έκαναν παρέα με του Τζορτζ τα Worst of Jeff erson Airplane, προς αμοιβαίο όφελος, πιστεύαμε, και των δυο. Όμως οι βιβλιοθήκες μας παρέμεναν χώρια, η δική μου ως επί το πλείστον στην βορεινή πλευρά του λοφτ μας, και η δική του, στη νότια. Συμφωνούσαμε ότι δεν είχε νόημα να μαραζώνει ο Μπίλι Μπαντ μου, δεκαπέντε μέτρα μακριά από τον Μόμπι Ντικ του, όμως κανείς από τους δυο μας δεν έκανε την παραμικρή κίνηση για να τους φέρει κοντά.

    Ήμασταν τόσον καιρό παντρεμένοι στο ίδιο διαμέρισμα, κι ακόμα κρατούσαμε τους δυο Μέλβιλ σε καραντίνα. Είχαμε υπο-σχεθεί συζυγική πίστη δια βίου, να αγαπάμε αλλήλους στις χαρές και τις λύπες, στην φτώχεια και τα πλούτη ―ακόμα και να εγκαταλείψουμε όλους τους άλλους―, κανένα πρόβλημα ως εδώ, κι ευτυχώς που το Ευαγγέλιο δεν έλεγε τίποτα για αιωνία ένωση των βιβλιοθηκών μας, και για το πώς να ξεφορτωθού-με τα διπλά αντίτυπα, γιατί τότε ο όρκος θα ήταν πολύ πιο βαρύς, και θα είχε πιθανώς βάλει φρένο στον γάμο μας. Ήμα-σταν και οι δυο συγγραφείς, και τρέφαμε για τα βιβλία τον ίδιο συναισθηματισμό που οι περισσότεροι άνθρωποι δείχνουν

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 27Nesides 19 final 14 Mar.indd 27 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 28

    για την παλιά ερωτική τους αλληλογραφία. Το να μοιραστείς το κρεβάτι και το μέλλον σου ήταν παιχνιδάκι μπροστά στο να μοιραστείς τα Άπαντα του W.B. Yeats, από τα οποία είχα κάποτε διαβάσει μεγαλόφωνα το Under Ben Bulben, μπροστά στον τάφο του, στον αυλόγυρο της εκκλησίας του Ντράμκλιφ, ή την Επιλογή Ποιημάτων του Τ.Σ. Έλιοτ, βιβλίο που είχε χαρί-σει στον Τζορτζ, στην τρίτη γυμνασίου, ο καλύτερός του φίλος, ο Ρομπ Φάρνσουορθ, ο οποίος το είχε υπογράψει με την αφι-έρωση «Τις καλύτερες ευχές από τον Τζέρυ Τσίβερς» (ο Τζέρυ Τσίβερς, τερματοφύλακας της Μπόστον Μπρούινς, ήταν ένα από τα παρατσούκλια του Ρομπ, και η αφιέρωση είναι ίσως η πρώτη στην ιστορία που φέρνει σε επαφή τον Τ.Σ. Έλιοτ με το χόκεϊ στον πάγο.)

    Η απροθυμία να ενώσουμε τους Μέλβιλ μας είχε να κάνει με ορισμένες ουσιαστικές διαφορές του χαρακτήρα μας. Ο Τζορτζ είναι ενωτικός. Εγώ, είμαι υπέρ της διευθέτησης. Εξηγούμαι. Τα βιβλία του ήταν ένα δημοκρατικό συνονθύλευμα, ενωμένα κάτω από την πανσπερμική σημαία της Λογοτεχνίας. Μερικά ήταν κάθετα τοποθετημένα, μερικά οριζόντια, και κάποια πίσω από άλλα. Τα δικά μου ήταν κατανεμημένα σύμφωνα με την εθνικότητα και το αντικείμενο. Όπως οι περισσότεροι άνθρω-ποι που είναι υπερβολικά ανεκτικοί με την ακαταστασία, ο Τζορτζ έχει μια θεμελιώδη εμπιστοσύνη στα αντικείμενα τριών διαστάσεων. Αν θέλει κάτι, πιστεύει ότι εκείνο το κάτι θα εμ-φανιστεί από μόνο του, και συνήθως αυτό συμβαίνει. Εγώ, από την άλλη, πιστεύω ότι τα βιβλία, οι χάρτες, τα ψαλίδια, και τα σελοτέηπ, είναι όλα πλανόβια και απρόβλεπτα, πρόθυμα να εξαφανιστούν σε άγνωστα μέρη, εκτός κι αν τα περιορίσεις μέσα σε αυστηρά πλαίσια. Τα βιβλία μου, επομένως, ήταν πάντοτε στρατιωτικά παραταγμένα.

    Μετά από πέντε χρόνια γάμου και ένα παιδί, ο Τζορτζ κι εγώ αποφασίσαμε τελικά ότι ήμασταν έτοιμοι για μια βαθειά τομή στην βιβλιοθηκονομία μας. Ήταν ασαφές, όμως, πώς θα βρίσκαμε ένα σημείο συνάντησης ανάμεσα στην δική του προ-σέγγιση και στην δική μου: εκείνος, ένας οπαδός του παραδο-σιακού εγγλέζικου κήπου, ενώ εγώ του γαλλικού. Εγώ επέμενα ότι, θεωρητικά, εκείνος θα μπορούσε να βρει τα βιβλία του, αν ακολουθούσαμε το δικό μου πρότυπο, αλλά εμένα θα μου

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 28Nesides 19 final 14 Mar.indd 28 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 29

    Νησίδες 19 | Ξ Ε Ν Η Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

    ήταν αδύνατον να βρω τα δικά μου, αν τα τακτοποιούσαμε με τον τρόπο του, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό. Συμφωνήσαμε να γίνει η ταξινόμηση θεματικά ― Ιστορία, Ψυχολογία, Φύση, Ταξίδια, και ούτως εξής. Η Λογοτεχνία θα χωριζόταν ανά έθνος. (Αν ο Τζορτζ βρήκε αυτό το σχέδιο υπερβολικά σχολαστικό, τουλάχιστον παραδέχτηκε ότι ήταν απείρως καλύτερο από το σύστημα κάποιων φίλων μας. Κάποιοι δικοί τους φίλοι είχαν νοικιάσει το σπίτι τους γι αρκετούς μήνες σε έναν αρχιτέκτονα εσωτερικών χώρων. Όταν επέστρεψαν, ανακάλυψαν ότι ολόκλη-ρη η βιβλιοθήκη τους είχε οργανωθεί από την αρχή, σύμφωνα με το χρώμα και το μέγεθος. Λίγο καιρό αργότερα, ο ντεκορατέρ είχε ένα μοιραίο αυτοκινητιστικό ατύχημα. Ομολογώ ότι όταν διηγήθηκαν το περιστατικό σε ένα τραπέζι, όλοι οι συνδαιτυμό-νες συμφωνήσαμε ότι είχε αποδοθεί δικαιοσύνη.)

    Αυτά όσον αφορά τους βασικούς κανόνες. Τα προβλήματα όμως άρχισαν όταν ανακοίνωσα το σχέδιό μου να ταξινομήσου-με την Αγγλική Λογοτεχνία χρονολογικά, αλλά την Αμερικα-νική Λογοτεχνία αλφαβητικά, ανά συγγραφέα. Η υπεράσπισή μου ήταν η εξής: τα αγγλικά βιβλία μας καλύπτουν έξι αιώνες, και αν τα απαριθμούσαμε χρονολογικά, θα μας επέτρεπε να έχουμε, με την πρώτη ματιά, μια σαφή εικόνα της εξέλιξης της λογοτεχνίας. Οι Βικτωριανοί ανήκαν στην ίδια ομάδα. Αν τους χωρίζαμε, θα ήταν σα να χωρίζαμε μια οικογένεια. Εξάλλου, και η Σούζαν Σόνταγκ είχε κι εκείνη ταξινομήσει τα βιβλία της χρονολογικά. Είχε πει κάποτε στο New York Times ότι θα έτριζαν τα δόντια της αν τοποθετούσε τον Τόμας Πίντσον πλάι στον Πλάτωνα. Αυτά. Τα αμερικανικά βιβλία, από την άλλη, ήταν κυρίως του εικοστού αιώνα, τα περισσότερα μάλιστα τόσο πρόσφατα, ώστε η χρονολογική ταξινόμηση θα απαιτούσε ταλ-μουδική λεπτολογία. Άρα, αλφαβητικά. Ο Τζορτζ αναγκάστηκε να υποχωρήσει, αλλά περισσότερο προς χάριν της συζυγικής αρμονίας, παρά της ειλικρινούς του πεποίθησης. Μια ιδιαίτε-ρα άσχημη στιγμή έλαβε χώρα καθώς μετέφερε τα βιβλία του Σαίξπηρ από τη μια βιβλιοθήκη στην άλλη, και του φώναξα: «Πρόσεχε να τηρήσεις την χρονολογική σειρά των έργων!»

    «Θες να πεις ότι η χρονολόγηση θα γίνει και στα έργα του κάθε συγγραφέα;» αναφώνησε. «Αφού καλά καλά δεν ξέρουμε ούτε πότε τα έγραψε ο Σαίξπηρ!»

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 29Nesides 19 final 14 Mar.indd 29 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 30

    «Πάντως ξέρουμε ότι έγραψε τον Ρωμαίο και Ιουλιέτα πριν από την Καταιγίδα, κι αυτό θέλω να το βλέπω στα ράφια μας», του βρόντηξα.

    Ο Τζορτζ ισχυρίζεται ότι ήταν από τις λίγες φορές που σκέ-φτηκε σοβαρά το διαζύγιο.

    Η μεταφορά των βιβλίων μέσα από την Γραμμή Μέησον-Ντίξον1, που χώριζε τα ράφια μου στο Βορρά από τα δικά στο Νότο, διήρκεσε περίπου μια εβδομάδα. Κάθε βράδυ, στοιβάζαμε βιβλία στο πάτωμα, και πριν τα τοποθετήσουμε στα ράφια, ο καθένας υπερασπιζόταν τα δικά του, που σημαίνει ότι επί μια εβδομάδα χοροπηδούσαμε πάνω από τις στοίβες των βιβλίων για να πάμε από το μπάνιο στην κουζίνα και στην κρεβατοκά-μαρα. Στριφογυρίζαμε στα χέρια μας (για την ακρίβεια, χαϊδεύ-αμε) ένα ένα τα βιβλία που μας ανήκαν. Μερικά είχαν αφιερώ-σεις από παλιούς εραστές. Κάποια είχαν τις δικές μας αμοιβαίες αφιερώσεις. Ορισμένα είχαν αντέξει γενναία στο χρόνο: Οι Με-γάλοι Βρετανοί Συγγραφείς μου περιελάμβαναν έναν κατάλογο ποιητών που μου είχαν χρησιμεύσει για το απολυτήριο γυμνα-σίου, το 1970. Μια καρτ ποστάλ με ένα γραμματόσημο των δέκα σεντς έπεσε από του Τζορτζ το Στον δρόμο, του Κέρουακ.

    Καθώς συσσωρεύονταν τα βιβλία στο πάτωμα, είχαμε αρκε-τούς θερμούς διαπληκτισμούς για το όχι μόνο ποια βιβλία θα πήγαιναν μαζί, αλλά και πού θα πήγαιναν. Είχα ζήσει στο δια-μέρισμά μας εννιά χρόνια, πριν μετακομίσει σε αυτό ο Τζορτζ, και η Αγγλική Λογοτεχνία καταλάμβανε πάντα μια θέση περι-ωπής στον τοίχο, ακριβώς απέναντι από την είσοδο. (Στην απέ-ναντι μεριά, υπήρχε μια μικρή βιβλιοθήκη με πόρτα, δεξιά του γραφείου μου, πίσω από το οποίο ήταν μισοκρυμμένα βιβλία όπως το Ευρετήριο Ταχυδρομικών Κωδικών ή Η Πλήρης Δίαιτα του Σκάρσντεηλ). Ο Τζορτζ επέμενε ότι εκείνη η θέση άρμοζε καλύτερα στην Αμερικανική Λογοτεχνία. Αν συμφώνησα να παρουσιάζομαι στον κόσμο ως οπαδός του Α. Τζ. Λίμπλινγκ,

    1. Η Γραμμή Μέησον-Ντίξον χαράχτηκε στην αποικιοκρατική Αμε-ρική (1763-1767) για τον διαχωρισμό των συνόρων ανάμεσα στο Μέ-ριλαντ, την Πενσυλβανία και το Ντέλαουερ. Παρέμεινε ως έκφραση αναφοράς στον πόλεμο μεταξύ Βορρά και Νότου στον εμφύλιο.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 30Nesides 19 final 14 Mar.indd 30 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 31

    Νησίδες 19 | Ξ Ε Ν Η Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

    αντί του Ουόλτερ Πάτερ, θα παραδεχόμουν ότι η ακαδημαϊκός που κάποτε νόμιζα ότι υπήρξα, θα είχε αντικατασταθεί για πάντα από την δημοσιογράφο που είχα καταλήξει. Αποφάσισα ότι τελικά αυτή ήταν η αλήθεια, κι επειδή ο τοίχος στην είσοδο έπρεπε να εκπροσωπεί τόσο τον σύζυγό μου, όσο και μένα, συν-θηκολόγησα, αλλά με ένα κόμπο στον λαιμό.

    Στα ράφια πλάι στο κρεβάτι μας, δημιουργήσαμε μια νέα κατηγορία: τα βιβλία των Φίλων και Συγγενών. Την ιδέα μού έδωσε μια φίλη συγγραφέας (η οποία τώρα βρίσκεται σε αυτά τα ράφια), που υποστήριζε ότι είχε κάνει το ίδιο, κι ένιωθε θαλ-πωρή να έχει γύρω της, συγκεντρωμένους στο ίδιο μέρος, τους δικούς της ανθρώπους. Ο Τζορτζ στην αρχή είχε τις αμφιβολίες του. Θεωρούσε ότι ήταν άκρως προσβλητικό να εξορίσεις, για παράδειγμα, τον Μαρκ Χέλπριν από το σώμα της Αμερικανι-κής Λογοτεχνίας, ενώ βρισκόταν κάποτε αλφαβητικά πλάι στον Χέμινγουεϊ, και να τον αναγκάσεις να μοιράζεται το κρεβάτι μας, παρέα με τον Πήτερ Λεράντζις, τον συγγραφέα που με ένα γυναικείο ψευδώνυμο είχε γράψει τους δεκάξι τόμους του Κλαμπ των Μπέημπι Σίτερ. (Στη συνέχεια άλλαξε γνώμη, και παραδέχτηκε πως ο Μαρκ και ο Πήτερ θα μπορούσαν ίσως να βρουν ένα τρόπο να συνεννοηθούν μεταξύ τους).

    Η μεγαλύτερη δυσκολία εμφανίστηκε κατά το τέλος της εβδομάδας, όταν ήρθε η ώρα να επιλέξουμε ποια από τα διπλά αντίτυπα θα κρατούσαμε, τα δικά του ή τα δικά μου.

    Αντιλήφθηκα ότι και οι δυο φυλάγαμε αρκετά από τα αγα-πημένα μας βιβλία, που τα είχαμε διπλά, σε περίπτωση που θα χωρίζαμε. Αφού ο Τζορτζ ξεφορτώθηκε το βιβλίο της Βιρτζίνια Γουλφ Στον Φάρο, που ήταν φύλλο φτερό, κι εγώ αποχωρίστη-κα τα Ζευγάρια, που τόσο συχνά συμβουλευόμουνα ως έφηβη (όταν οι εξερευνήσεις του Απντάικ για του γάμου τα πολύπλοκα έμοιαζαν αφάνταστα εξωτικές), ένα βιβλίο με χαρτόδετο, χυδαίο ροζ εξώφυλλο, διαμελισμένο στα τρία, που το συγκρατούσα με λαστιχάκια, ε, τότε μπορούσαμε να πούμε ότι θα παραμέναμε αχώριστοι για πάντα. Είχαμε κόψει τις γέφυρες πίσω μας.

    Συνολικά, ο καθένας μας είχε από την μεριά του εις διπλούν περί τα πενήντα βιβλία. Αποφασίσαμε ότι τα σκληρά εξώφυλλα θα υπερίσχυαν, εκτός κι αν τα χαρτόδετα περιείχαν σημειώσεις. Κρατήσαμε της Τζορτζ Έλιοτ το Middlemarch, που είχα διαβά-

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 31Nesides 19 final 14 Mar.indd 31 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 32

    σει στα δεκαοχτώ, κι όπου είχαν καταγραφεί οι εκκολαπτόμενες λογοτεχνικές κριτικές μου (σελ. 37: Γκρρρ, σελ. 261: Βλακείες, σελ. 294: Γκλουπ), και από την μεριά του Τζορτζ, το Μαγικό Βουνό, όμως το δικό μου Πόλεμος και Ειρήνη. Το Ερωτευμένες Γυναίκες προξένησε έναν άκρως παράφορο καβγά. Ο Τζορτζ το είχε διαβάσει στα δεκάξι του. Επέμενε ότι αν τυχόν το ξαναδιά-βαζε, θα μπορούσε να το κάνει μόνο από την δική του χαρτόδετη έκδοση Bantam, με το ψυχεδελικό εξώφυλλο που παρίστανε μια γυμνή και μια ημίγυμνη γυναίκα. Εγώ το είχα διαβάσει στα δε-καοκτώ. Εκείνη την εποχή δεν κρατούσα ημερολόγιο, αλλά δεν το χρειαζόμουνα για να θυμάμαι ότι ήταν η χρονιά που έπαψα να είμαι παρθένα. Άλλωστε τα σχόλιά μου, στις εκδόσεις Viking, το έδειχναν καθαρά (σελ. 18: «η βία αντικαθιστά το σεξ», σελ. 154: «σεξουαλικός πόνος», σελ. 159: «σεξουαλική εξουσία», σελ. 158: «Σεξ»). Τι άλλο να κάναμε; Κρατήσαμε και τις δυο εκδόσεις.

    Ύστερα από έναν τελικό, μεταμεσονύχτιο αγώνα, τα κατα-φέραμε. Τα βιβλία που είχαμε εις διπλούν, συν ένα οδυνηρό ξεσκαρτάρισμα από καμιά εκατοστή ακόμα βιβλία, είχαν στοι-βαχτεί προσεχτικά, έτοιμα να πάρουν τον δρόμο για το παζάρι. Καταϊδρωμένοι και λαχανιασμένοι, φιληθήκαμε κάτω από τους δυο θριαμβευτικά ενωμένους Μέλβιλ μας.

    Η βιβλιοθήκη μας ήταν τώρα σε αψεγάδιαστη τάξη, αλλά λιγάκι αποπνικτική, όπως η ζωή μου πριν γνωρίσω τον Τζορτζ. Κι έτσι, σταδιακά, με το πέρασμα των εβδομάδων, το στιλ του Τζορτζ άρχισε να υπερισχύει, και ήταν μάλλον ευπρόσδεκτο. Όπως οι υπερβολικά ευθυγραμμισμένες γραμμές μιας νεόκτι-στης οικοδομής απαλύνονται μόλις προσθέσεις κάποιες καλα-μιές που τις φυσά ο άνεμος, ή ένα ξεχαρβαλωμένο τρίκυκλο πιο πέρα, έτσι και η ακαμψία του νέου μας συστήματος άρχισε να απαλύνεται από τη δύναμη της εντροπίας και του συζύγου μου, που είναι άρρητα συνδεδεμένοι. Τα κομοδίνα μας άρχι-σαν να κάνουν κοιλιά από το βάρος καινούριων αταξινόμη-των βιβλίων. Οι Σαίξπηρ μας ανακατεύτηκαν φύρδην μίγδην. Μια μέρα πρόσεξα ότι η Ιλιάδα και Η παρακμή και η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας είχαν βρει έναν τρόπο να χωθούν ανάμεσα στα βιβλία των Φίλων και Συγγενών. Αναπόφευκτα, ο Τζορτζ σταύρωσε τα χέρια του και είπε: «Ο Γκίμπον κι εγώ είμαστε ίδιοι, πάνω σ’ αυτό».

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 32Nesides 19 final 14 Mar.indd 32 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 33

    Νησίδες 19 | Ξ Ε Ν Η Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

    Πριν από δυο εβδομάδες, όταν ο Τζορτζ έλειπε, αποφάσι-σα να ξαναδιαβάσω το Ταξιδεύοντας με τον Τσάρλι. Χώθηκα στο κρεβάτι με το βιβλίο που είχα πρωτοδιαβάσει το καλοκαίρι των δεκαεφτά μου χρόνων. Είχα βυθιστεί στην παλιά, στραπα-τσαρισμένη έκδοση, εκείνη με το εξώφυλλο όπου ο Στάινμπεκ κάθεται σταυροπόδι πλάι στον σκύλο του, όταν έφτασα στην σελίδα 192. Δίπλα στην παράγραφο όπου περιγράφει τον αργό αφανισμό των δασών της Καλιφόρνιας, αναγνώρισα την νεανι-κή γραφή του άντρα μου, με το παραπονιάρικο σχόλιο «Γιατί καταστρέφουμε το περιβάλλον;»

    Θα πρέπει να είχαμε ακριβώς την ίδια έκδοση, και είχαμε κρατήσει του Τζορτζ. Τα βιβλία μου και τα βιβλία του είχαν γίνει τα βιβλία μας. Ήμασταν πραγματικά παντρεμένοι.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 33Nesides 19 final 14 Mar.indd 33 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 34

    Πάνος Δρακόπουλος

    Τρία ποιήματα

    ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

    Αθόρυβη όσο το απέναντι είδωλο

    στον καθρέφτη,ξεντύθηκε τον ίσκιο της κάθιδρηόπως μες στο κελί σου θα τη συλλογιζόσουν ολονυχτίς:

    εκτυφλωτική.

    Χρυσάνθεμο ρίγος, ίσως τώρα

    την πεις, αντίκρυ στον οργιώδη Κόκκινο Ήλιο,

    Υακίνθινο στέμμα, πάνω απ’ την κομμένη

    άλλοτε εφτάψυχη κεφαλή του Άρη,

    Από πελαγίσου κήπουτρυφερή κι απάνεμηδιαρκώς

    Με τα δυο της ρόδινα πέπλα στο πλάι.

    Συγχωρήστε μου την ανορθογραφία:Με τα δυο της ρόδινα τέκνα

    στο πλάι.

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 34Nesides 19 final 14 Mar.indd 34 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 35

    Νησίδες 19 | Π Ο Ι Η Σ Η

    ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΜΑΥΡΟ ΧΙΟΝΙ

    Στον Γιάννη Τσούμα

    Έπιασε να γράφει:«Γιάννη, φίλε μου, αναρωτιέμαι αν έφυγες

    ―κατά πως προέτρεπε ο αγαπημένος σου Βλαντιμήρ―δίχως να βλαστήσει ποτέ στη ψυχή σου ούτε μια τόσηδα λευκή τρίχααπό θολά γεράματα ή ξέπνοη, αβίωτη ζωή.Μα πώς;Εσύ ανδρώθηκες στην απώλεια και το φριχτό σκοτάδιστα τόσα πτώματα των φίλων και συμμαθητών σου εκεί στην μαύρη αποικιοδαρμένη ήπειροκαι στου πολέμου τον αδιάκοπο εμετό.Εσύ ― που στην φύση σου απ’ την αρχή φώλιαζεςέναν κυρ γίγαντα εγκέλαδο με δονήσεις και τριγμούςσχεδόν σε κάθε ξεφύσημα της μνήμης ή του πυκνού,κοινούκαπνού μας.

    Ακόμη κι αυτός ο γελοίος αχθοφόρος που λέγεται αλκοόλμαλάκωνε το ξόρκι του εντός σουκάθε που αντάμωνες με τα έγχορδα του Ντύλανή τους βασανισμούς του Φιοντόρπάνω στο χαρτί και πάνω μαςγια να φανερωθεί η ομορφιά γυμνήσε όλη της την αλητεία.

    Και Βίλχεμ με έλεγες και Βασανιάρησάμπως όμως εσύ δεν ήσουν πρώτος

    Nesides 19 final 14 Mar.indd 35Nesides 19 final 14 Mar.indd 35 18/3/19 12:5118/3/19 12:51Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess Black

  • 36

    στο ψαχούλεμα της μέσα μας άγριας βουήςκαι σάμπως εσύ δεν ήσουν πάλι πρώτοςδωρίζοντας μας τις αμέτρητες χορδές της φιλίαςκαι του πάμφωτου ξενυχτιού της;

    Μας έλουσες