Ενδοσχολική βία (bullying)

Τι είναι σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του, η ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και η συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά.

Με λίγα λόγια ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια κατάσταση επαναλαμβανόμενη, κατευθύνεται σε συγκεκριμένα παιδιά από παιδιά (πολλές φορές και ομάδα παιδιών) που υπερέχουν σωματικά και έχουν ως αποτέλεσμα το παιδί που εκφοβίζεται να νοιώθει απομονωμένο, να βιώνει άγχος και φόβο, να παρουσιάζει σχολική άρνηση και διάφορες συναισθηματικές δυσκολίες.

Τι δεν είναι σχολικός εκφοβισμός

Σχολικός εκφοβισμός δεν είναι μια διαμάχη, σύγκρουση μεταξύ δυο μαθητών ή μαθητριών, δεν είναι το πείραγμα, το αστείο προς κάποιον συμμαθητή που γίνονται σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν έχουν συνέχεια και δεν επηρεάζουν την συναισθηματική κατάσταση των παιδιών.

Στο φαινόμενο του bullying εμπλέκονται πολλά μέρη

Το παιδί που δέχεται βία

Το παιδί ή ομάδα παιδιών που ασκεί βία

Τα παιδιά θεατές (παρατηρητές)

Οι εκπαιδευτικοί

Οι γονείς

Γενικά ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει :

Άσκηση φυσικής βίας, χτυπήματα, τσιμπήματα,

δαγκωνιές, σπρωξίματα, Εσκεμμένο ή συχνό αποκλεισμό μαθητών από

κοινωνικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση ή αποκλεισμό

Σεξουαλική παρενόχληση Χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών

εκφράσεων, πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία Απειλές και εκβιασμό Υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή,

την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος

Κλοπές ή και Ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος

Επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων Διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών Ηλεκτρονικό bullying cyberbullying (Το

cyberbullying περιγράφεται ως "η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεων βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών" Το Cyberbulling εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων)

Ποιες είναι οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα παιδιά;

Έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος και μερικά από τα συμπτώματα που αναγράφονται παρακάτω, μπορεί να εξακολουθήσουν να υπάρχουν μέχρι την ενηλικίωση:

Είναι πιο πιθανόν να παρουσιάσουν σωματικά συμπτώματα που περιλαμβάνουν, πονοκέφαλους ημικρανίες, δερματικά προβλήματα ( π,χ., έκζεμα, ή ψωρίαση) έλκος, τρέμουλο, αυξημένους παλμούς κρίσεις πανικού κ.α.

Είναι πιο πιθανό να παραπονιούνται για την υγεία τους. Σε μία μελέτη, η θυματοποίηση σχετίστηκε με την κατάσταση υγείας χρόνια αργότερα.

Σχετική έρευνα έδειξε ότι τα θύματα σχολικού εκφοβισμού – δημοτικής ηλικίας– είχαν τις διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν ψυχωτικά συμπτώματα στην εφηβεία.

Μείωση της σχολικής απόδοσης και παρουσίας στο σχολείο, όπως και αυξημένες πιθανότητες να παρατήσουν εντελώς το σχολείο.

Έχουν περισσότερες πιθανότητες να αντιδράσουν με εξαιρετικά βίαιο τρόπο. Σε 12 από τα 15 περιστατικά στη δεκαετία του 1990, όπου μαθητές έριξαν πυρά στο σχολείο τους, οι σκοπευτές ήταν θύματα σχολικού εκφοβισμού.

Έχουν συχνά τάσης αυτοκτονίας που μπορεί να συνεχίσουν και μέχρι την ενηλικίωση. Σε μία μελέτη, οι ενήλικες που υπήρξαν θύματα σχολικού εκφοβισμού ήταν 3 φορές πιο πιθανόν να κάνουν σκέψεις για αυτοκτονία.

αυξημένο αίσθημα θλίψης και μοναξιάς

αλλαγές στον ύπνο και στις διατροφικές συνήθειες

απώλειας ενδιαφέροντος για δραστηριότητες

Τα παιδία που εκφοβίζουν

Έχουν αυξημένες πιθανότητες να καπνίζουν και να κάνουν κατάχρηση αλκοόλης ή άλλων ναρκωτικών.

Έχουν αυξημένα προβλήματα ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων της κατάθλιψη και το άγχος.

Είναι πιο πιθανόν να απουσιάζουν συχνά από το σχολείο ή ακόμη και να διακόψουν τη σχολική φοίτηση.

Τις περισσότερες φορές τα παιδιά που βιώνουν εκφοβισμό δεν το λένε σε κανένα γιατί: Ντρέπονται.

Η ντροπή είναι ένα συναίσθημα που ακολουθεί τον σχολικό εκφοβισμό καθώς τα παιδιά νοιώθουν ότι όλοι γελάνε μαζί τους

Φοβούνται.

Τα παιδιά θεωρούν ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι και φοβούνται ότι ο οποιοσδήποτε χειρισμός θα θυμώσει το παιδί ή τα παιδιά που το εκφοβίζουν και τα πράγματα θα χειροτερεύσουν

Νοιώθουν ότι φταίνε.

Η σκέψη των παιδιών είναι ενοχική και ιδιαίτερα σε καταστάσεις βίας. Θεωρούν ότι εκείνα φταίνε, ότι εκείνα προκάλεσαν αυτή την κατάσταση

Σκέφτονται ότι θα απογοητεύσουν / στενοχωρήσουν τους γονείς τους.

Όλα τα παιδιά αποζητούν την αγάπη και τον θαυμασμό των γονιών τους. Θεωρούν λοιπόν ότι αν μάθουν οι γονείς τους αυτό που συμβαίνει θα απογοητευτούν και θα στενοχωρηθούν.

Αν εσύ εκφοβίζεις άλλους να θυμάσαι:

Ο εκφοβισμός είναι μια συμπεριφορά άσχημη και άδικη και σίγουρα δεν είναι «μαγκιά». Βλάπτει τους άλλους αλλά και εσένα. Γι’ αυτό μην εκφοβίζεις και μην αφήνεις ούτε τους φίλους σου να εκφοβίζουν τους άλλους.

Προσπάθησε να βάζεις μέσα στην παρέα σου παιδιά και όχι να τα αποκλείεις. Μπορεί έτσι να κάνεις καλούς φίλους –πάντα υπάρχει χώρος για καινούριους φίλους και φίλες, όσους και να έχουμε.

Θυμήσου πως όσο εύκολο είναι να φερόμαστε άσχημα άλλο τόσο εύκολο είναι να φερόμαστε με σεβασμό, μόνο που είναι πιο όμορφο να σεβόμαστε και να μην στενοχωρούμε τους άλλους.

Να φέρεσαι στους άλλους όπως θα ήθελες να σου φέρονται κι εκείνοι.

Προσπάθησε να καταλάβεις πώς αισθάνονται οι άλλοι. Όλοι οι άνθρωποι αισθάνονται διαφορετικά για διαφορετικά πράγματα. Άλλοι, για παράδειγμα, υποστηρίζουν μια ομάδα ποδοσφαίρου, άλλοι κάποια άλλη και σε άλλους δεν αρέσει καθόλου το ποδόσφαιρο.

Τι πρέπει να κάνει ένα παιδί που δέχεται βία: Να θυμάται ότι είναι μοναδικός και ότι αξίζει

όπως κάθε άνθρωπος ακόμη και αν είναι διαφορετικός.

Να έχει φίλους και να μην απομονώνεται.

Να μην απαντά με βία στη βία.

Να δείχνει σίγουρος για τον εαυτό του και να πει στο δράστη να σταματήσει αυτό που κάνει.

Να πει στο δράστη ότι δεν τον ενδιαφέρει η γνώμη του.

Να μιλήσει. Να ενημερώσει έναν ενήλικα που εμπιστεύεται. Να ζητήσει βοήθεια.

Τι πρέπει να κάνουν οι παρατηρητές

Διαχώρισε τη θέση σου και δείξε ότι διαφωνείς με αυτό που συμβαίνει. Δείξε καθαρά την αντίθεση σου και την αποδοκιμασία σου σε αυτό που κάνει ο δράστης.

Μην μένεις ουδέτερος παρατηρητής όταν βλέπεις κάποιο συμμαθητή σου να δέχεται εκφοβιστικές συμπεριφορές.

Υποστήριξε το μαθητή που εκφοβίζεται. Γίνε φίλος μαζί του.

Μίλησε με τα παιδιά που υποστηρίζουν το δράστη. Είναι και αυτά υπεύθυνα.

Μίλησε σε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι, καθηγητή ή γονιό.

ΟΧΙ στη βία, ΝΑΙ στη φιλία