Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... ·...

40
ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6 η Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ 6 η : Σχεδιασμός θέσεων εργασίας και οργάνωση εργασιών Δρ. Β. Ζεϊμπέκης ([email protected]) Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας & Διοίκησης Πολυτεχνική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Copyright © 2018

Transcript of Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... ·...

Page 1: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Διοίκηση Λειτουργιών

ΔΙΑΛΕΞΗ 6η: Σχεδιασμός θέσεων εργασίας και οργάνωση εργασιών

Δρ. Β. Ζεϊμπέκης ([email protected])

Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας & ΔιοίκησηςΠολυτεχνική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Copyright © 2018

Page 2: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ατζέντα

• Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας;

• Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών – εργονομία

• Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας

• Κατανομή καθηκόντων – καταμερισμός εργασίας

• Μελέτη εργασίας

• Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Page 3: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ατζέντα

• Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας;

• Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών – εργονομία

• Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας

• Κατανομή καθηκόντων – καταμερισμός εργασίας

• Μελέτη εργασίας

• Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Page 4: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ο ρόλος του σχεδιασμού θέσεων εργασίας

• Η διοίκηση λειτουργιών παρουσιάζεται συχνά ως ένας τομέας εστιασμένοςστην τεχνολογία, στα συστήματα, στις διαδικασίες και στις εγκαταστάσεις

• Παρόλα αυτά ο τρόπος διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων ενόςοργανισμού έχει έντονη επίδραση στην αποτελεσματικότητα τηςλειτουργίας του

• Ως εκ τούτου οι άνθρωποι σε έναν οργανισμό παίζουν πρωτεύοντα ρόλο

• Η διαχείριση ανθρώπινων πόρων είναι ιδιαίτερα σημαντική καιπεριλαμβάνει δραστηριότητες που επηρεάζουν τις σχέσεις μεταξύ τωνανθρώπων, τις τεχνολογίες που αυτοί χρησιμοποιούν, και τις μεθόδουςεργασίας που εφαρμόζει η κάθε επιχείριση

• Το παραπάνω ονομάζεται σχεδιασμός θέσεων εργασίας (job design)

Page 5: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ο ρόλος του σχεδιασμού θέσεων εργασίας

• Ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίοδομούμε τη θέση εργασίας κάθε ατόμου, το χώρο εργασίας στον οποίοεργάζεται, καθώς και τη διασύνδεσή του με την τεχνολογία πουχρησιμοποιεί

• Ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας και η οργάνωση εργασίας ορίζουν τοντρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την επαγγελματική τουςζωή

• Ορίζουν επίσης τις δραστηριότητές των εργαζομένων σε σχέση με τουςσυναδέλφους τους και διοχετεύουν τη ροή πληροφοριών μεταξύ τωνδιαφορετικών τμημάτων της επιχείρησης

• Επίσης βοηθούν στην ανάπτυξη της εταιρικής κουλτούρας- τις κοινές αξίες,τις κοινές πεποιθήσεις και τις κοινές παραδοχές

Page 6: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Οι στόχοι του σχεδιασμού θέσεων εργασίας

Ο σχεδιασμός

εργασίαςέχει αντίκτυπο στην

ποιότητα του εργασιακού βίου

ποιότητα

ταχύτητα

αξιοπιστία

ευελιξία

κόστος

υγεία και ασφάλεια

Page 7: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Τα στοιχεία του σχεδιασμού θέσεων εργασίας

Ποιες είναι οι

περιβαλλοντι

-κές

συνθήκες του

χώρου

εργασίας;

Ποια τεχνολογία

είναι διαθέσιμη

και πως θα

χρησιμοποιηθεί;

Ποια

καθήκοντα

θα αναλάβει

το κάθε

άτομο;

Ποιος είναι ο

καλύτερος

τρόπος να

γίνει η κάθε

εργασία;

Πόσο

χρόνο

χρειάζονται

οι εργασίες

και πόσα

άτομα

χρειάζονται;

Πως θα

διατηρήσου

με την

προσήλωση

στην

εργασία;

Page 8: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ατζέντα

• Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας;

• Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών – εργονομία

• Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας

• Κατανομή καθηκόντων – καταμερισμός εργασίας

• Μελέτη εργασίας

• Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Page 9: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομία

• Η εργονομία αφορά κυρίως το σχεδιασμό των θέσεων εργασίας με βάσητης ανθρώπινη φυσιολογία – δηλ. το ανθρώπινο σώμα και πώς αυτόπροσαρμόζεται στο περιβάλλον του

– Διασύνδεση ατόμου με τις περιβαλλοντικές συνθήκες στη δικιά του άμεση περιοχήεργασίας: θερμοκρασία, φωτισμό, περιβαλλοντικό θόρυβο

– Διασύνδεση ατόμου με το χώρο εργασίας του από την άποψη της ανθρώπινηςφυσιολογίας, όπου στο χώρο εργασίας περιλαμβάνονται τα γραφεία, τα καθίσματα, τατραπέζια, τα μηχανήματα, και οι Η/Υ

• Η εργονομία καλείται «σχεδιασμός ανθρώπινων παραγόντων» (humanfactor engineering) ή απλά «ανθρώπινοι παράγοντες»

Page 10: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (1/7)

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

• Η πρόβλεψη των αντιδράσεων των διαφόρων ατόμων στη θερμοκρασίατου χώρου της εργασίας δεν είναι απλή

• Τα άτομα διαφέρουν μεταξύ τους στον τρόπο με τον οποίο αλλάζει η άνεσηκαι η απόδοσή τους ανάλογα με τη θερμοκρασία

• Βασικοί κανόνες για την θερμοκρασία εργασίας περιλαμβάνουν τα κάτωθι:

– Το εύρος της θερμοκρασίας για άνετη εργασία εξαρτάται από τη φύση της εργασίας πουεκτελείται. Γενικά, η ελαφρύτερη εργασία απαιτεί υψηλότερη θερμοκρασία απ’ ότι ηβαρύτερη

– Η αποτελεσματικότητα ατόμων που εκτελούν καθήκοντα που απαιτούν εγρήγορσημειώνεται σε θερμοκρασίες υψηλότερες των 29 βαθμών Κελσίου. Η αντίστοιχηθερμοκρασία για άτομα που εκτελούν ελαφρές χειρονακτικές εργασίες είναι λίγοχαμηλότερη

– Οι πιθανότητες ατυχήματος αυξάνονται σε θερμοκρασίες που είναι υψηλότερες ήχαμηλότερες του εύρους άνεσης για τη συγκεκριμένη εργασία

Page 11: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (2/7)

Page 12: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (3/7)

ΕΠΙΠΕΔΑ ΦΩΤΙΣΜΟΥ

• Η ένταση φωτός που απαιτείται για να εκτελεστεί με ικανοποιητικό τρόποοποιαδήποτε εργασία εξαρτάται από τη φύση της εργασίας

• Κάποιες εργασίες στις οποίες εμπλέκονται εξαιρετικά λεπτές και ακριβείςκινήσεις απαιτούν πολύ υψηλά επίπεδα φωτισμού

Page 13: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (4/7)

Page 14: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (5/7)

ΕΠΙΠΕΔΑ ΘΟΡΥΒΟΥ

• Οι καταστροφικές συνέπειες των πολύ υψηλών επιπέδων θορύβου είναιμάλλον ευκολότερο να γίνουν αντιληπτές απ’ ότι οι άλλοι περιβαλλοντικοίπαράγοντες (λόγω απώλειας ακοής)

• Σε κάθε χώρα υπάρχουν κανόνες και νόμοι για την μέγιστα επίπεδαθορύβου στα οποία μπορεί να εκτεθεί ένας εργαζόμενος

• Η μονάδα μέτρησης του θορύβου, τα ντεσιμπελ (dB), βασίζεται σελογαριθμική κλίμακα, που σημάινει ότι η ένταση του θορύβου διπλασιάζεταιπερίπου κάθε 3dB.

• Ο διακοπτόμενος υψηλής συχνότητας θόρυβος μπορεί να επηρρεάσει τηναπόδοση της εργασίας σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, ειδικά σε καθήκονταπου απαιτούν προσοχή και κρίση

Page 15: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (6/7)

Page 16: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (7/7)

ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ

• Καθώς ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζονται σε γραφεία (ή σεπεριβάλλοντα που μοιάζουν με γραφεία) αυξάνεται, οι αρχές τηςεργονομίας εφαρμόζονται όλο και περισσότερο σε αυτό το είδος εργασίας

• Η νομοθεσία επεκτείνεται ώστε να καλύψει την τεχνολογία γραφείου, όπωςέιναι οι οθόνες και τα πληκτρολόγια των υπολογιστών

• Οι οδηγίες της Ε.Ε. για την εργασία με εξοπλισμό που περιλαμβάνει οθόνες,απαιτούν από τους οργανισμούς να:

– κάνουν εκτίμηση όλων των θέσεων εργασίας για να μειωθούν οι εγγενείς κίνδυνοι από ηχρήση τους

– Σχεδιάζουν το χρόνο εργασίας ώστα να υπάρχουν διαλείμματα και αλλαγέςδραστηριότητας

– προσφέρουν πληροφορίες και εκπαίδευση στους χρήστες

Page 17: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομία στο περιβάλλον του γραφείου (1/2)

Βραχίονες σε περίπου οριζόντια

θέση

Ρυθμιζόμενη πλάτη

καθίσματος

Καλή στήριξη οσφυϊκής

χώρας

Ρυθμιζόμενο ύψος

καθίσματος

Χωρίς υπερβολική πίεση στο μέρος μέρος των μηρών και

στο πίσω μέρος των γονάτων

Στήριγμα ποδιών αν απαιτείται

Χώρος για αλλαγή στάσης, χωρίς

εμπόδια κάτω από το γραφείο

Χώρος για τα πόδια, χωρίς εμπόδια που επιτρέπει αλλαγές

στάσης

Page 18: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Εργονομία στο περιβάλλον του γραφείου (2/2)

Πληκτρολόγιο εύχρηστο,

ρυθμιζόμενο, αφαιρούμενο, ευανάγνωστο

Επαρκής

φωτισμός

Ελαχιστοποιημένος θόρυβος όχλησης

Λογισμικό κατάλληλο για την εργασία, προσαρμοσμένο στο

χρήστη, χωρίς κρυφή παρακολούθηση

Οθόνη: σταθερό είδωλο,

ρυθμιζόμενη, αναγνώσιμη,

χωρίς αντανακλάσεις και διαχύσεις

φωτός

Κάλυψη παραθύρου

Επαρκής αντίθεση, χωρίς

εκτυφλωτικό φως ή

αντανακλάσεις που αποσπούν την προσοχή

Επιφάνειες εργασίας: επιτρέπουν διάφορες

τακτοποιήσεις, ευρύχωρες, χωρίς

αντανακλάσεις

Page 19: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ατζέντα

• Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας;

• Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών – εργονομία

• Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας

• Κατανομή καθηκόντων – καταμερισμός εργασίας

• Μελέτη εργασίας

• Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Page 20: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ανθρωπομετρικά ζητήματα

• Πολλές εργονομικές βελτιώσεις ασχολούνται κυρίως με την ανθρωπομετρίατων θέσεων εργασίας, δηλαδή τα ζητήματα που σχετίζονται με τιςδιαστάσεις, το σχήμα και τις άλλες φυσικές δυνατότητες των ανθρώπων

• Τα δεδομένα τα οποία χρησιμοποιούν οι ειδικοί στην εργονομία ότανκάνουν κάτι τέτοιο λέγονται ανθρωπομετρικά δεδομένα

Page 21: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Η χρήση των ανθρωπομετρικών στοιχείων στο σχεδιασμό θέσεων εργασίας

Εκατοστημόριο 95%

Μέγιστος χώρος

εργασίας

Κανονικός χώρος

εργασίας

Εκατοστημόριο 5%

Page 22: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ατζέντα

• Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας;

• Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών – εργονομία

• Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας

• Κατανομή καθηκόντων – καταμερισμός εργασίας

• Μελέτη εργασίας

• Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Page 23: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Καταμερισμός της εργασίας (1/2)

• Ο καταμερισμός της εργασίας αφορά στη διαίρεση του συνολικούκαθήκοντος (εργασίας) σε μικρότερα μέρη, το καθένα από τα οποίαολοκληρώνεται από ένα άτομο ή μια ομάδα

• Η επιτομή του καταμερισμού της εργασίας είναι η γραμμή παραγωγής όπουτα προϊόντα κινούνται σε μια συγκεκριμένη διαδρομή καισυναρμολογούνται σταδιακά

• Οι αρχές του καταμερισμού της εργασίας έχουν τα εξής πλεονεκτήματα:

– Προάγει την ταχύτερη μάθηση: Είναι ευκολότερο να μάθει κανείς να εκτελείένα σχετικά σύντομο και απλό καθήκον

– Καθιστά ευκολότερη την αυτοματοποίηση: Ο καταμερισμός μιας εργασίαςαυξάνει την πιθανότητα αυτοματοποίησης κάποιων από αυτά τα μικρότερα έργα

– Μειώνει τη μη παραγωγική εργασία: Σε μεγάλα, πολύπλοκα καθήκοντα οχρόνος που καταναλώνεται στη λήψη κι απόθεση εργαλείων και υλικών καιγενικά στην εύρεση, τοποθέτηση και αναζήτηση πραγμάτων είναι συνήθως πολύμεγάλος

Page 24: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Καταμερισμός της εργασίας (2/2)

• Οι αρχές του καταμερισμού της εργασίας έχουν τα εξής μειονεκτήματα:

– Μονοτονία: Όσο συντομότερο το καθήκον, τόσο περισσότερο θα πρέπει να τοεπαναλαμβάνουν οι εργαζόμενοι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πλήξη, αυξημένηπιθανότητα απουσιών και ανακύκλωσης προσωπικού, αυξημένη πιθανότητασφαλμάτων

– Σωματικοί τραυματισμοί: Η υπερβολική χρήση κάποιων μελών του σώματος(π.χ. χέρια, καρπούς) μπορεί να προκαλέσει πόνο και μείωση των σωματικώνδυνατοτήτων

– Χαμηλή ευελιξία: Ο καταμερισμός ενός έργου σε πολλά μικρότερα πολλέςφορές έχει αποτέλεσμα μια ακαμψία στο σχεδιασμό θέσεων εργασίας. Εαν γιαπαράδειγμα χρειαστεί να αλλάξει μια γραμμή παραγωγής αυτό σημαίνειαυτόματα αλλαγή του συνόλου των καθηκόντων κάθε χειριστή

– Μειωμένη ανθεκτικότητα: Ο μεγάλος καταμερισμός εργασιών απαιτεί τηνκίνηση υλικών μέσω διαφόρων σταδίων. Αν ένα από αυτά τα στάδια δενλειτουργεί σωστά, επηρεάζεται ολόκληρη η λειτουργία παραγωγής

Page 25: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ατζέντα

• Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας;

• Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών – εργονομία

• Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας

• Κατανομή καθηκόντων – καταμερισμός εργασίας

• Μελέτη εργασίας

• Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Page 26: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Μελέτη εργασίας

Μελέτη εργασίας

Μελέτη μεθόδων Μέτρηση εργασίας

Η συστηματική καταγραφή και η κριτική εξέταση των υπαρχουσών και των

προτεινόμενων μεθόδων εκτέλεσης εργασίας, με σκοπό την εξέλιξη και την

εφαρμογή ευκολότερων και αποτελεσματικότερων μεθόδων, αλλά

και τη μείωση του κόστους.

Η εφαρμογή τεχνικών που έχουν σχεδιαστεί για να προσδιοριστεί ο

χρόνος που χρειάζεται ένας εργάτης με τα απαραίτητα προσόντα για να

εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία με ένα καθορισμένο επίπεδο απόδοσης.

Ένας γενικός όρος για αυτές τις τεχνικές, συγκεκριμένα για τη μελέτη μεθόδων

και τη μέτρηση της εργασίας, οι οποίες χρησιμοποιούνται στην εξέταση της

ανθρώπινης εργασίας σε όλες τις συνθήκες, και που οδηγούν συστηματικά στη

θεώρηση όλων των παραγόντων που επηρεάζουν την αποδοτικότητα και την

οικονομία των εξεταζόμενων καταστάσεων έτσι ώστε να επιφέρουν βελτιώσεις.

Page 27: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Μελέτη μεθόδων (1/3)

• Η μελέτη μεθόδων είναι μια συστηματική προσέγγιση για την εύρεση τηςκαλύτερης μεθόδου. Υπάρχουν έξι βήματα:

1. Επιλογή εργασίας που θα μελετηθεί

2. Καταγραφή όλων των σχετικών στοιχείων της παρούσας μεθόδου

3. Εξέταση των δεδομένων με τη σειρά και με κριτική διάθεση

4. Ανάπτυξη της πρακτικότερης, οικονομικότερης και αποτελεσματικότερηςμεθόδου

5. Εφαρμογή της νέας μεθόδου

6. Συντήρηση της μεθόδου με περιοδικούς ελέγχους

Page 28: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Μελέτη μεθόδων (2/3)

• Βήμα 1: Επιλογή της εργασίας που θα μελετηθεί

– Περιλαμβάνει την επιλογή των θέσεων εργασίας που θα μελετηθούν και που θα έχουν τοκαλύτερο αποτέλεσμα σε σχέση με το χρόνο που θα επενδυθεί για να μελετηθούν

– Άρα δεν εστιάζουμε σε εργασίες που μπορεί να καταργηθούν σύντομα ή εκτελούνταιπεριστασιακά

– Οι θέσεις εργασίας που θα μελετηθούν θα πρέπει κατά προτεραιότητα να είναι αυτές πουδείχνουν το μεγαλύτερο περιθώριο βελτίωσης ή αυτές που προκαλούν καθυστερήσεις καιπροβλήματα

• Βήμα 2: Καταγραφή της παρούσας μεθόδου

– Οι περισσότερες τεχνικές καταγραφής κάνουν τα εξής:

• Καταγράφουν την αλληλουχία των δραστηριοτήτων της θέσης εργασίας

• Καταγράφουν τις χρονικές σχέσεις των δραστηριοτήτων της θέσης εργασίας ή

• Καταγράφουν τη διαδρομή της κίνησης κάποιου μέρους της εργασίας

Page 29: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Μελέτη μεθόδων (3/3)

• Βήμα 3: Εξέταση των δεδομένων

– Αποτελεί το σημαντικότερο στάδιο της μελέτης μεθόδων. Σε αυτό το στάδιο προσπαθούμε ναεντοπίσουμε αδυναμίες έτσι ώστε να προταθούν εναλλακτικές μέθοδοι

– Το εν λόγω βήμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη φιλοσοφία της μελέτης μεθόδων. Συνήθωςχρησιμοποιούνται ερωτηματολόγια τα οποία πρέπει να συμπληρώσει ο σχεδιαστής/μελετητήςτης θέσης εργασίας

• Βήμα 4: Ανάπτυξη μιας νέας μεθόδου

– Το βήμα αυτό περιλαμβάνει της εξέλιξη των ιδεών που αναπτύχθηκαν στο 3ο βήμα

– Στόχος αυτου του βήματος είναι: η κατάργηση ολόκληρων τμημάτων της δραστηριότητας, οσυνδυασμός στοιχείων, η αλλαγή της αλληλουχίας γεγονότων ώστε να βελτιωθεί ηαποδοτικότητα, η απλοποίηση των δραστηριοτήτων για να μειωθεί η εργασία που απαιτείται

• Βήμα 5-6: Εφαρμογή της νέας μεθόδου και συντήρησή της με τακτικούςελέγχους

– Επικέντρωση στη διαχείριση του έργου της διαδικασίας εφαρμογής

– Ανάγκη για τακτική παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας του σχεδιασμού των θέσεωνεργασίας μετά την εφαρμογή του

Page 30: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Μέτρηση εργασίας (1/3)

• Η μέτρηση της εργασίας αφορά στο χρόνο που χρειάζεται ένας ειδικευμένοςεργαζόμενος να εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία σε ένα καθορισμένοεπίπεδο απόδοσης

• Τυπική απόδοση είναι ο «ρυθμός παραγωγής τον οποίο μπορούν ναφθάσουν οι ειδικευμένοι εργαζόμενοι χωρίς υπερπροσπάθεια, ως μέσο όρο,κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας, αρκεί να έχουν κίνητρο νααφιερωθούν στη δουλειά τους»

• Τα βασικά βήματα μέτρησης εργασίας είναι τα κάτωθι:

1. Παρατήρηση, μέτρηση και αξιολόγηση

2. Ρύθμιση (κανονικοποίηση) του χρόνου που παρατηρήθηκε

3. Μέσος όρος των βασικών χρόνων

Page 31: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Μέτρηση εργασίας (2/3)

ΤΥΠΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

Ο χρόνος που χρειάζεται να εκτελεστεί μια εργασία περιλαμβανομένου και του χρόνουγια αποκατάσταση και ξεκούραση

Βασικός

χρόνος

Τυπικός

χρόνος =Περιθώρια

+

Βασικός

χρόνος για

το στοιχείο«Περιθώρια» για ξεκούραση, κ.λπ.

Τυπικός

χρόνος για το

στοιχείο

Τυπικός χρόνος

για την εργασία

Page 32: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Μέτρηση εργασίας (3/3)

Στοιχείο Βασικός χρόνος

Περιθώριαλεπτά

Τυπικός χρόνος

Α

Β

Γ

Δ

0.6

0.4

0.8

0.3

2.1

17

12

10

17

0.10

0.05

0.08

0.05

0.28

0.70

0.45

0.88

0.35

2.38

Βασικός χρόνος

2.10

Περιθώριο

0.28

Τυπικός χρόνος = 2.38

Καθορισμός τυπικών χρόνων

%

Page 33: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Παράδειγμα (1/2)

Page 34: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Παράδειγμα (2/2)

Page 35: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Ατζέντα

• Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας;

• Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών – εργονομία

• Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας

• Κατανομή καθηκόντων – καταμερισμός εργασίας

• Μελέτη εργασίας

• Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Page 36: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

• Θέσεις εργασίας που έχουν σχεδιαστεί με βάση μόνο τον καταμερισμό εργασίας ήμόνο με βάση τις εργονομικές αρχές μπορεί να αποξενώσουν τους ανθρώπους πουτις στελεχώνουν

• Για αυτό είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός μοντέλου σχεδιασμού θέσεων εργασίας πουνα προσφέρει υψηλή ποιότητα εργασιακής ζωής και υψηλά κίνητρα

• Ενα μοντέλο συμπεριφορικού σχεδιασμού θέσεων εργασίας είναι των Hackman καιOldham το οποίο περιλαμβάνει συγκεκριμένες τεχνικές:

– Ο συνδυασμός καθηκόντων έχει αποτελέσμα την αύξηση του αριθμού των ξεχωριστώνδραστηριοτήτων που ανατίθενται σε άτομα

– Η διαμόρφωση φυσικών μονάδων εργασίας συνεπάγεται το συνδυασμό δραστηριοτήτωνπου αποτελούν ένα σύνολο με λογική συνέχεια

– Η εδραίωση πελατειακών σχέσεων σημαίνει ότι το προσωπικό έχει απευθείας επαφή μετους εσωτερικούς πελάτες και όχι μέσω των εργοδηγών του

– Η κάθετη φόρτωση σημαίνει ότι στις εργασίες που ανατίθενται στα άτομαπεριλαμβάνονται και έμμεσες δραστηριότητες (π.χ. συντήρηση)

– Το άνοιγμα καναλιών ανατροφοδότησης πληροφοριών σημαίνει ότι εξασφαλίζεται η λήψηπληροφοριών από το προσωπικό για τη γενική του απόδοση

Page 37: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Τυπικό μοντέλο συμπεριφορικού σχεδιασμού θέσεων εργασίας

Διαμόρφωση

φυσικών μονάδων

εργασίας

Συνδυασμός

καθηκόντων

Εδραίωση

σχέσεων με

πελάτες

Κάθετη φόρτωση

Άνοιγμα καναλιών

ανατροφοδότησης

πληροφοριών

Λίγες αδικαιολόγητες

απουσίες και μικρή

εναλλαγή προσωπικού

Μεγάλη ικανοποίηση

από την εργασία

Υψηλά εσωτερικά

κίνητρα για την

εργασία

Απόδοση εργασίας

υψηλής ποιότητας

Τεχνικές σχεδιασμού

θέσεων εργασίας

Θεμελιώδη

χαρακτηριστικά της

θέσης εργασίας

Διανοητικές

καταστάσεις

Απόδοση και

προσωπικές

συνέπειες

Ποικιλία

δεξιοτήτων

Ταυτότητα

εργασίας

Σημασία εργασίας

Αυτονομία

Ανατροφοδότηση

πληροφοριών

Εμπειρία της

σημασίας της

εργασίας

Εμπειρία της

ευθύνης για το

αποτέλεσμα της

εργασίας

Ακριβής γνώση των

αποτελεσμάτων της

εργασίας

Page 38: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Διεύρυνση και εμπλουτισμός εργασιακών καθηκόντων: μια τεχνική για να επιτευχθούν κάποιοι από τους σκοπούς του συμπεριφορικού

σχεδιασμού θέσεων εργασίας

Περισσότερα

καθήκοντα που

δίνουν

αυξημένες

ευθύνες,

αυτονομία ή

λήψη

αποφάσεων

Αρχικά

καθήκοντα που

περιλαμβάνει η

θέση

Διεύρυνση

εργασιακών

καθηκόντων

Εμπλουτισμός

εργασιακών

καθηκόντων

Περισσότερα

καθήκοντα του

ίδιου είδους

Page 39: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις στο σχεδιασμό θέσεων εργασίας

Καταμερισμός

εργασίας

Εργονομία

Συμπεριφορικές προσεγγίσεις

Παρακίνηση

Ομαδική εργασία

Ελαστική εργασία

Το προσωπικό θεωρείται πόρος

Το προσωπικό θεωρείται κόστος

Έμφαση στον έλεγχο της

διοίκησης

Έμφαση στην αφοσίωση

και την εμπλοκή του

προσωπικού

Επιστημονική διοίκηση

Αυτοδιαχειριζόμενη

μελέτη μεθόδου

Page 40: Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ6η: Σχεδιασμός ... · 2018-09-29 · ΤΜΟΔ –Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η Εργονομία

ΤΜΟΔ – Διοίκηση Λειτουργιών Διάλεξη 6η

Βιβλιογραφία

• Slack, N., Chambers, S. and Johnston, R. (2010) “Διοίκηση Παραγωγής Προϊόντων και Υπηρεσιών”, 5η αγγλική έκδοση, Εκδόσεις Κλειδάριθμος