Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες...

17
Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, δεν δημιουργήθηκε καμία αφίσα. Αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε απλά το εξώφυλλο του επίσημου προγράμματος ως εικαστική αναφορά στην 1η Ολυμπιάδα, με την Κόρη -προσωποποίηση της Θεάς Αθηνάς- να προσφέρει τον κότινο συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. 1900 – Παρίσι Στο Παρίσι τα πράγματα άλλαξαν. Αρκετοί καλλιτέχνες έδωσαν τις ιδέες τους για μία πιο «επαγγελματική» αφίσα με θέμα τα διάφορα αθλήματα. Τα τρία παραδοσιακά όπλα της ξιφασκίας τελικά κέρδισαν. Η έμπνευση της αφίσας ανήκει στον Jean Pal. 1904 – Σεντ Λούις Ένας ευρυγώνιος «φακός» γίνεται το μάτι των 3ων Ολυμπιακών Αγώνων, των οποίων η αφίσα λειτουργεί στην ουσία και ως καθημερινό πρόγραμμα, όπως την εμπνεύστηκε ο αναφερόμενος σε επίσημες πηγές ως σχεδιαστής St. John. 1908 – Λονδίνο Το μεγάλο Ολυμπιακό Στάδιο «Sheperd’s Bush» είναι η καλύτερη διαφήμιση για τους Ολυμπιακούς του 1908 και οι Βρετανοί επέλεξαν να το αναδείξουν στην αφίσα …εν κινήσει με τον αθλητή να επιδίδεται στο σκάμμα. Πίσω βέβαια διακρίνεται η πισίνα και ο στίβος όπως τα φιλοτέχνησε ο A.S. Cope. 1912 – Στοκχόλμη Είναι η πρώτη χρονιά που κυκλοφορεί και επίσημα… αφίσα. Περισσότερο «διεθνοποιημένη» και πολυπολιτισμική, η αφίσα της Στοκχόλμης του 1912 προβάλλει το αθλητικό πνεύμα των Αγώνων, με μία σημαία να κυματίζει. Ιδιαίτερα προκλητική για την εποχή της, η συγκεκριμένη αφίσα, απαγορεύτηκε σε αρκετές χώρες καθώς οι γυμνοί αθλητές ήταν… too much. Ο σχεδιαστής ήταν ο καθηγητής Olle Hjortzberg και η αφίσα κυκλοφόρησε σε 16 γλώσσες. 1920 – Αμβέρσα Δημιουργός της αφίσας ήταν η Martha van Kuyck, ενώ ο βέλγος σκιτσογράφος Walter von der Ven την σχεδίασε. Με φόντο το «Notre Dame», απέναντι από τις σημαίες των εθνών που κυματίζουν και κεντρικό ήρωα τον δισκοβόλο -σαφής αναφορά στην αρχαιότητα- η Αμβέρσα υποδέχτηκε το 1920 τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Transcript of Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες...

Page 1: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

ΑφίσεςΟλυμπιακώνΑγώνων

1896–ΑθήναΓιατουςπρώτουςσύγχρονουςΟλυμπιακούςΑγώνες,δενδημιουργήθηκεκαμίααφίσα.Αντ’αυτούχρησιμοποιήθηκεαπλάτοεξώφυλλοτουεπίσημουπρογράμματοςωςεικαστικήαναφοράστην1ηΟλυμπιάδα,μετηνΚόρη-προσωποποίησητηςΘεάςΑθηνάς-ναπροσφέρειτονκότινοσυνδέονταςτοπαρελθόνμετοπαρόνκαιτομέλλον.1900–ΠαρίσιΣτοΠαρίσιταπράγματαάλλαξαν.Αρκετοίκαλλιτέχνεςέδωσαντιςιδέεςτουςγιαμίαπιο«επαγγελματική»αφίσαμεθέματαδιάφορααθλήματα.Τατρίαπαραδοσιακάόπλατηςξιφασκίαςτελικάκέρδισαν.ΗέμπνευσητηςαφίσαςανήκειστονJeanPal.1904–ΣεντΛούιςΈναςευρυγώνιος«φακός»γίνεταιτομάτιτων3ωνΟλυμπιακώνΑγώνων,τωνοποίωνηαφίσαλειτουργείστηνουσίακαιωςκαθημερινόπρόγραμμα,όπωςτηνεμπνεύστηκεοαναφερόμενοςσεεπίσημεςπηγέςωςσχεδιαστήςSt.John.

1908–ΛονδίνοΤομεγάλοΟλυμπιακόΣτάδιο«Sheperd’sBush»είναιηκαλύτερηδιαφήμισηγιατουςΟλυμπιακούςτου1908καιοιΒρετανοίεπέλεξαννατοαναδείξουνστηναφίσα…ενκινήσειμετοναθλητήναεπιδίδεταιστοσκάμμα.ΠίσωβέβαιαδιακρίνεταιηπισίνακαιοστίβοςόπωςταφιλοτέχνησεοA.S.Cope.1912–ΣτοκχόλμηΕίναιηπρώτηχρονιάπουκυκλοφορείκαιεπίσημα…αφίσα.Περισσότερο«διεθνοποιημένη»καιπολυπολιτισμική,ηαφίσατηςΣτοκχόλμηςτου1912προβάλλειτοαθλητικόπνεύματωνΑγώνων,μεμίασημαίανακυματίζει.Ιδιαίτεραπροκλητικήγιατηνεποχήτης,ησυγκεκριμένηαφίσα,απαγορεύτηκεσεαρκετέςχώρεςκαθώςοιγυμνοίαθλητέςήταν…toomuch.ΟσχεδιαστήςήτανοκαθηγητήςOlleHjortzbergκαιηαφίσακυκλοφόρησεσε16γλώσσες.1920–ΑμβέρσαΔημιουργόςτηςαφίσαςήτανηMarthavanKuyck,ενώοβέλγοςσκιτσογράφοςWaltervonderVenτηνσχεδίασε.Μεφόντοτο«NotreDame»,απέναντιαπότιςσημαίεςτωνεθνώνπουκυματίζουνκαικεντρικόήρωατονδισκοβόλο-σαφήςαναφοράστηναρχαιότητα-ηΑμβέρσαυποδέχτηκετο1920τουςΟλυμπιακούςΑγώνες.

Page 2: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

1924–ΠαρίσιΗγαλλικήσημαία,δάφνινακλαδιάκαιημίγυμνοιαθλητέςπουχαιρετούν,δείχνουνπωςδενέχουναλλάξειπολλάαπότιςπροηγούμενεςαφίσεςτωνΟλυμπιακώνΑγώνωνπουμένουνακόμαπιστέςστηναναφοράστηναρχαιότητα,τουλάχιστονόπωςτηνεμπνεύστηκεοJeanDroit.1928–ΆμστερνταμΗέμπνευσητουJosephJohannesRovers,αποτίειφόροτιμήστοαρχαίοαθλητικόπνεύμα,πουείναιδιάχυτοκαιστηναφίσατουΆμστερνταμτο1928,μεένααθλητήνακρατάένακλαδίδάφνης,τοσύμβολοτηςνίκης,ενώστοκάτωμέροςκυματίζουντα«χρώματα»τηςΟλλανδίας.1932–ΛοςΆντζελεςΟσχεδιαστήςτηςεπίσημηςαφίσαςτωνΟλυμπιακώντουΛοςΆντζελες,JulioKilenyi,οραματίστηκετηδάφνητηςειρήνηςκαιτοαρχαίοολυμπιακόαίσθημα,πουσυναντάτηνΑμερικήστηναφίσατου1932,μεένανσύγχρονο,σχεδόν3D,αθλητήνασημαίνειτηνέναρξητωνΑγώνων.

1936–ΒερολίνοΠρόκειταιγιατηνπρώτηπολιτικήαναφοράσεαφίσατωνΟλυμπιακώνΑγώνων,τηνοποίασχεδίασεοFranzWürbel.ΗπύλητουBrandenburg,ένααπότααξιοθέατατουΒερολίνου,δεσπόζειφυσικάστουςΟλυμπιακούςΑγώνεςτου1936,ακολουθώνταςτιςπροσταγέςτηςΝαζιστικήςΓερμανίας.Οσκληροτράχηλοςκαιαγέρωχος,δαφνοστεφανωμένος,αθλητήςυψώνειτοχέριτουτιμώνταςτουςαγώνες.Χαρακτηριστικόσημείοαυτήςτηςαφίσαςείναιότιανκαιπροκηρύχτηκεδιαγωνισμός,ητελικήεπιλογήτηςεπιτροπήςαποφάσισεότιηεπίσημηαφίσαθαήταναυτήτουFranzWürbel.1948–ΛονδίνοΈναςδισκοβόλος,πουστέκεταιμπροστάαπότοέμβλημα«BigBen»καιτηΒουλήτωνΚοινοτήτωνμένουνναθυμίζουνότιοιΟλυμπιακοίΑγώνεςτου1948ήτανξανάαγγλικήυπόθεση.ΧαρακτηριστικήλεπτομέρειατηςαφίσαςτουWalterHerzείναιοιδείκτεςτουρολογιού,πουδείχνουντηνώρατηςτελετήςέναρξης:4μ.μ.1952–ΕλσίνκιΟΦιλανδόςαθλητήςτουστίβου,ΠάαβοΝούρμι(13Ιουνίου1897-2Οκτωβρίου1973)πρωταγωνιστείστηναφίσατου1952στοΕλσίνκι.ΠρόκειταιγιατηναφίσατωνπροηγούμενωνΟλυμπιακώνΑγώνων,οιοποίοιωστόσοδενέγινανλόγωΒ’ΠαγκοσμίουΠολέμου.ΜίααλλαγήστηνημερομηνίακαιηπροσθήκητηςυδρογείουαναμόρφωσαντηναφίσατουIlmariSysimetsä.

Page 3: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

1956–ΜελβούρνηΕίναιηπρώτηεικαστικάμεταμοντέρνααφίσατωνΟλυμπιακώνΑγώνων,απόόπουλείπεικαιηκλασικήφιγούρατουαθλητή,μεσαφήαναφοράστηναρχαιότητα.ΠρώτηφοράοιΑγώνεςγίνονταισεχώρατηςΩκεανίας,στοΝότιοΗμισφαίριοκαιηΜελβούρνη,μετονσχεδιαστήRichardBeck,πρωτοτυπείστηναφίσα…πρόσκλησησεΟλυμπιακούςΑγώνες.1960–ΡώμηΟΡωμύλοςκαιοΡώμος,μετηΛύκαινα,σύμβολατηςιταλικήςκυριαρχίαςδενθαμπορούσανναλείπουναπότηνεπίσημηαφίσατωνΟλυμπιακώνΑγώνωντου1960.Απόκάτωέναςαθλητήςστέφεταινικητήςκαιαποθεώνεται,υπότοάγρυπνοβλέμματωνθεών-ιδρυτώντηςΡώμης.Οσχεδιαστήςτηςαφίσας,ηοποίακυκλοφόρησεσε290.000κόπιεςκαι11γλώσσες,ήτανοArmandoTesta.1964–ΤόκιοΛιτήκαιαπέριττη,ηιαπωνικήαφίσα,πουφέρειτοντίτλο«TheRisingSunandtheOlympicEmblem»περιέχειτιςαπολύτωςαπαραίτητεςπληροφορίες:χρονολογίακαιτονανατέλλονταήλιο.ΟδημιουργόςYusakuKamekuraήτανέναςαπότουςπρωτοπόρουςΙάπωνεςσχεδιαστές,πουκαθιερώθηκεστηνσύγχρονηκουλτούραμετηλιτήγραμμήτωνκλασικώνπιαλογότυπων.

1968–ΜέξικοΣίτιΤιςαφίσεςσχεδίασαντρειςκαλλιτέχνες:οΠέδροΡαμίρεςΒάσκες,αρχιτέκτοναςκαιπρόεδροςτηςοργανωτικήςεπιτροπήςτωνΑγώνων,οΕδουάρδοΤεράσαςκαιοΛανςΓουάιμαν,οοποίοςδημιούργησετολογότυπο«Μέχικο‘68».Μετά,ητριάδατομετέτρεψεσεασπρόμαυροβασιζόμενησταπρότυπασχέδιατωνΙνδιάνωνΟυιτσόλε.1972–ΜόναχοΜιαολόκληρησειράαπόαφίσεςδημιουργήθηκεγιατουςσυγκεκριμένουςαγώνες.Ηεπίσημηαφίσαδενήθελενααναδείξειέναμόνοθέμααπόταολυμπιακάαθλήματα,αλλάτοσύνολοτωναγώνωντουΜονάχου.Εδώτοσχέδιοαναδεικνύειτηνμοντέρνααρχιτεκτονικήτωναθλητικώνεγκαταστάσεωνχρησιμοποιώνταςαπλάκαιαπαλάχρώματα.ΣτημέσηδεσπόζειοπερίφημοςΟλυμπιακόςΠύργος.1976–ΜόντρεαλΗοργανωτικήεπιτροπήκυκλοφόρησεδυοσειρέςμεαφίσες.ΗπρώτηείχεωςθέματηςτααξιοθέατατουΜόντρεαλκαιηδεύτερητααθλήματα.ΣτηνεπίσημηαφίσαυπάρχουνμόνοοιΟλυμπιακοίκύκλοισεένδειξησεβασμούστοΟλυμπιακόΚίνημα.

Page 4: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

1980–ΜόσχαΠαρουσιάζειτοέμβληματωνΟλυμπιακώναγώνωντηςΜόσχας.Οιδιάδρομοιτουστίβουανεβαίνουνπροςταεπάνωσεέναχαρακτηριστικόαρχιτεκτονικόμοσχοβίτικομοτίβοκαισυναντούνέναπεντάκτινοαστέρι.1984–ΛοςΆντζελεςΜέσασταδυοαστέρια–έμβληματωναγώνωντουΛοςΆντζελες–συναντιούνταιόλατααθλήματασεέναεντυπωσιακόπολύχρωμοκολάζ.1988–ΣεούλΗεπίσημηαφίσααντιπροσωπεύειτην«Αρμονία»καιτην«Πρόοδο»,ιδεώδητωναγώνων,σεένασυνδυασμόδυοεικόνων.Οιπέντεκύκλοι,σύμβολοτουαγνούΟλυμπιακούπνεύματος,μεταμορφώνονταισεφιγούραπουφωτίζειτηνπαγκόσμιαειρήνη.ΟδρομέαςπουκρατάειτηνΟλυμπιακήφλόγα,συμβολίζειτηνπρόοδοτηςανθρωπότηταςκαιτηνπορείατηςπροςτηνευτυχίακαιτηνευημερία.ΟιαφίσεςδημιουργήθηκανμεψηφιακήτεχνολογίακαιτοαπαλόμπλεσεσυνδυασμόμετοπορτοκαλίαναφέρονταιστηνΚορέα,ωςχώρατης«ΠρωινήςΓαλήνης».

1992–ΒαρκελώνηΟιχαρακτηριστικέςγραμμέςτουΜιρόδεσπόζουνστηναφίσατηςΒαρκελώνης.ΤαχρώματατηςΚαταλούνιας–μπλε,κόκκινοκαικίτρινο–σχηματίζουνμιαανθρώπινημορφήέτοιμηνααγκαλιάσειτονκόσμοκαιναπανηγυρίσειτιςνίκες.1996–ΑτλάνταΟτότεπρόεδροςτηςΔιεθνούςΟλυμπιακήςΕπιτροπής,ΧουάνΑντόνιοΣάμαραντς,επέλεξεαυτότοσχέδιοπουφιλοτέχνησεέναςκαλλιτέχνης–οΠρίμοΆντζελι–στηνέκθεση«ThelookoftheGames»,ωςεπίσημηαφίσαγιατη«χρυσή»Ολυμπιάδατου1996.2000–ΣίδνεϊΤοσήμακατατεθέντουΣίδνεϊ,ηπερίφημηΌπερα,πρωταγωνιστείσετρίαεπίπεδαστηναφίσατωναγώνωντου2000.Στοκάτωμέροςβλέπουμετοσύμβολοτηςπόλης,ενώστοσήματωναγώνων–τοοποίοθυμίζειπολύαυτότου1992–οαθλητήςστεφανώνεταιαπότιςχαρακτηριστικές«γραμμές»τηςΌπερας.Τοίδιοακριβώςσυμβαίνεικαιστησκιάτουαθλητήστοσκούρομπλεφόντο.

Page 5: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

2004–ΑθήναΗδικήμαςαφίσα.Ένακλαδίελιάς,οπερίφημοςκότινος,τοέπαθλοτωναθλητώνκαισύμβολοτηςειρήνης,μαζίμετομπλετουουρανούπου«αγκαλιάζει»τοτιρκουάζτηςθάλασσας.Υπέροχηέμπνευση,μίνιμαλδημιουργία.2008–ΠεκίνοΗπαραδοσιακήανατολίτικητεχνοτροπίαχαρακτηρίζειτηναφίσατουΠεκίνου,τόσοστηνμορφήτουαθλητή,όσοκαισταγράμματα.Δεσπόζουντοκόκκινοτου…κόμματοςκαιτομαύροτηςσινικήςμελάνης.Άντε,καιτολευκότηςειρήνης,σεδουλειάναβρισκόμαστε…2012–ΛονδίνοΚαταξιωμένοικαλλιτέχνεςαπότηΒρετανίαέχουνσχεδιάσειμιασειράαπόαφίσεςγιανασυμβάλουνστηνπροσπάθειαπροώθησηςτωνΟλυμπιακώνκαιΠαραολυμπιακώνΑγώνων.Οκάθεκαλλιτέχνηςπροσπάθησεναδώσεικάτιδιαφορετικό,άλλοιπιοαφηρημένασχέδια,άλλοισυμβολικάκαικάποιοιήθελανναπεράσουνέναξεκάθαρομήνυμα.2016–ΡιοΒραζιλίαToέμβληματωνολυμπιακώναγώνωντουΡιοντεΤζανέιρο,δείχνειτουςπολίτεςναενώνονταισέναχορευτικόσχήμαπουσυμβολίζειτογεωφυσικόπεριβάλλοντηςπεριοχήςκαιτοταμπεραμέντοτουπλουραλιστικούανθρώπινουστοιχείου.Ταεθνικάχρώματατηςσημαίας,αντιπροσωπεύουντονήλιο,τηθάλασσακαιτααιώνιαδάση.

Page 6: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

Poster

Oιαφίσεςπρέπεινατραβούντηνπροσοχήκαιναπληροφορούν.Έχουμεμεγάληδυνατότηταστηχρήση«γραμματομορφών»καιεικόνων.Τομήνυμαείναιάμεσο,μετηχρήσημορφήςκαιχρώματος.Ένααπλόισχυρόστοιχείοείναιπιοεύστοχοαπόπολλάδιαφορετικά.ΗσαφήνειαείναιπλεονέκτημακαιηαφομοίωσητηςιδέαςήτηςπληροφορίαςσχετικάεύκολαΗΤυπογραφίαείναιτομέσονμετοοποίομιαγραπτήιδέαπαίρνεισχήμα

LayoutΕίναιοτρόποςδιαχείρισηςκαιοργάνωσηςτωνσχεδιαστικώνστοιχείων.Οσκοπόςείναιναπαρουσιάσουμετηνπληροφορίαμεμίαλογικήσυνέχειακαιναπροβάλλουμετασημαντικάστοιχεία.Ηχρήσηενόςκάναβου(δομή)συνήθωςβοηθάειστηντακτοποίησητωναντικειμένων.Μιαευχάριστηοπτικάπαρουσίασηβοηθάειτοναναγνώστηνααπορροφήσειτηνπληροφορία.Διαχειριζόμαστευλικόόπωςκείμενο,τίτλοι,εικόνες,διαγράμματα.Σετικοινόαπευθύνονταιόλααυτά;Ιεράρχησητηςπληροφορίας,ορισμόςπεριοχήςεργασίας,κάναβος,στήλες,περιθόρια,έμφαση.Προηγείταιησκέψηκαιπολλάπροσχέδια,(οΗ/Υακολουθεί)

Page 7: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

Έχουμε2βασικάστυλLayout:

1.συμμετρικόσχεδιασμόςγύρωαπό1κεντρικόάξονα(πρώταέντυπαβιβλία,χειρόγραφα)

Σήμεραμαςδίνειτηναίσθησητηςπαράδοσης,φινέτσας,σοβαρότητας

2.ασύμμετρο1920-30(Bauhaus,Ellizitskyκ.α.).Aντίθεσηκαιαπόρριψητουπαλιού.Τηνεποχήεκείνηοιδάσκαλοιπειραματίστηκανμενέεςπιοδυναμικέςμορφές(αριστερή-δεξιάπερασιά),πεζά,χωρίςδιακοσμητικάκαιπατούρες.(Ελβετοί60ς,A.Hofmann,W.Crouwell,J.Muller-Brockmann)J.Tschichold:επηρεάστηκεαπόBauhaus,(έγραψε«AsymmetricTypography»)

Σήμεραέχουμεενοποίησητων2στυλ(openmind)

Page 8: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

ΠαράδειγμαTschicholdκλασικόlayoutμεαναλογίεςμεγέθουςχαρτιού2/3Φέρνουμετιςδιαγώνιεςαπ΄όπουπροκύπετειτοπλάτοςκαιύψοςτουκειμένου(μπλοκ).Αρμονικέςαναλογίες(διαίρεσητουύψους12th)

c=½de=fIδανικέςαναλογίες:διαιρώνταςμιαγραμμήμεαναλογίαπερίπου8:13σημαίνειοτιησχέσητουμακρύτερουμέρουςμετοκοντύτεροείναιίδιαμεαυτήτουμακρύτερουμέρουςμετοσύνολο.Τααντικείμεναμεαυτέςτιςαναλογίεςείναιευχάρισταστομάτι.ΗαναλογίααυτήβρίσκεταιστηφύσηFibonacciNumbers:ακολουθίααριθμώνόπουέκαστοςείναιτοάθροισματων2προηγούμενων.Τοκλάσματουαριθμούμετονπροηγούμενοτουείναιπάνταηαναλογία1/6περίπου.ΟνομάζεταιχρυσήαναλογίαήχρυσόςαριθμόςήΧρυσήΤομή.Βρίσκουμεεφαρμογέςσεκατασκευές,τέχνη,μεγέθηχαρτιών,ισοροπημένοσχεδιασμόκαιστιςαναλογίεςτωντυπογραφικώνστοιχείων(typesize).01123581321345589144 61016264268110178 71118294776123199LeCorbusier(1947)lemodulorsystem:Διαστάσειςπουκάνουντοωραίοεύκολοκαιτοάσχημοδύσκολο(βασίζεταιστιςανθρώπινεςαναλογίες)Αντιστοιχίαστηντυπογραφία:ΠαρατηρούμεότιείναιδιαδοχικοίαριθμοίστοσύστημαFibonacci10pointtype 11pointleading16pointtype 18pointleading26pointtype 29pointleading

Page 9: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

ΤΡΟΠΟΙΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ(παραδείγματαβάσειτωνεργαστηριακώνασκήσεων)

MauritsCornelisEscher1898-1972Γεφύρωσετηντέχνημετηνεπιστήμη,ήταναριστερόχειρας,ητέχνητουχαρακτηρίζεταιωςιδιοσυγκρασιακήκαισχετίζεταιμεταμαθηματικάκαιτιςεκτυπωτικέςπρακτικές

Bαβέλ:Ιλιγγιώδηςπροοπτική,αεροπλανικόπλάνο,θέασηαπόψηλά,αναδύειάσυνενοησία,άγχος,(άνοδοςΜουσολίνι)CastrovalvaΠροπτική,παιχνίδιανάμεσασε2-3διαστάσεις

InsideStPeter’sRomeimpossiblebuildings,βλέπειτοπλάνοαπόψηλάStilllifewithastreetΙσπανία,προσκαλείτηζωήαπότοδρόμομέσαστοδωμάτιο,ενώνειτομέσαμετοέξω,ηπροοπτικήμαςξεγελάει,πιστεύουμετοαδύνατοΗπερίοδοςτηςαναπαράστασης«truetolife»τελειώνει.ΑφήνονταςτηνΙταλίαπερνάεισεμιαπερίοδοπουχαρακτηρίζεταιαπόεσωτερικότητακαιδημιουργικήφαντασία(Eλβετία,Βρυξέλες)

Page 10: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

DevelopmentIΕνδιαφέρθηκεγιατηδιαίρεσητουπλάνου,επηρεάζεταιαπότηνΚρυσταλλογραφία(λόγωτουαδελφούτου).Τοναπασχολείηθεωρίατηςσυμμετρίαςπάνωσεεπίπεδηεπιφάνεια.Παρατηρούμεπεριστροφήγύρωαπόένανάξονα,καθρέφτη,οιφόρμες2διαστάσεωνμεταμορφώνονταισετρισδιάστατααντικείμενα.Ηφόρμεςμεταμορφώνονταικαικλειδώνουνμεταξύτους.ΕπιρροήαπόMoorishart(γεωμετρικά,διακοσμητικάμοτίβα,γράμματα,ισλαμικήτέχνη)SkyandWaterΔιαίρεσηστα2επίπεδαουρανός-θάλασσα,τασχήματαμεταμορφώνονταικαιεξελίσσονταιCycleΠιοπερίπλοκημεταμόρφωση,τοσχήμαγίνεταικαρικατούρακαιπαίρνειζωή,οι2διαστάσειςγίνονται3,impossiblebuildings,θέασηαπόψηλάMetamorphosisIIΔιήγησηανάμεσασε2d-3d,μοτίβαπαλιά,μεταμόρφωσησχημάτων,σύνδεσηαρχής-τέλους,αναφοράστοπαρελθόν(κλείνειηπερίοδοςαυτή,αρχίζειοπόλεμος)Oλλανδία

VerbumΟριζόντιεςκαικάθετεςδιαγώνιες,πιοζωηράμοτίβαεπαναλαμβανόμεναμέχριτοάπειροστα3στοιχείατηςφύσης(αέρας,γη,νερό),βγαίνειέξωαπότοσχεδιαστικόχώροOtherWorldΠολλαπλέςπροοπτικές,(αναγέννηση,ορίζοντας,nadir-zenith,ηψευδαίσθησητουβάθουςαπόπαράλληλεςγραμμές)Πολλαπλάσημείαθέασης,μέσααπόταπαράθυραβλέπουμε3διαφορετικάτοπίαμεάλληπροοπτική...HorsemanΔύοόψειςμιαςζώνηςπουεισχωρούνημιαστηνάλλη

BalconyΤολιμάνιτηςΜάλταςαπότοπλοίο,zoomin,μεγεθυντικόςφακόςστηλεπτομέρειατουμπαλκονιούRelativityΤοσπίτιπεριστρέφεταιγύρωαπόένανάξονα,3πλάναόπουοιάνθρωποικινούνταιμετηβαρύτητατουςμέσαστοκαθένα,χωρίςσχέσημεταξύτους

Page 11: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

ConvexandConcaveΚυρτάκαικοίλασχήματα,βλέπουμετοεσωτερικόήτοέξωμέρος;Βλέπουμεέναμπλοκαπό3αλληλοσυνδεόμενακτήρια(μέσαήέξω;)

ThreeworldsΤρειςκόσμοιενώνονταιστηναντανάκλασητουνερούPrintGalleryKυκλικό,μεγένθυση,μετάλλαξη,εσωτερική&εξωτερικήπροοπτική.Τοαγόριείναιστοιχείομέσακαιέξωαπότοέργο,βλέπειτοέργοαλλάκαιτηνπόληέξωαποτηγκαλερί.ΈντονοτοστοιχείοτουπαράδοξουSmallerandSmallerΕξαφανίζεταιπροςτοκέντρο–άπειρο,ησύνθεσηβγαίνειπροςτοεξωτερικόμέρος

CirclelimitIIIΚυκλικήσύνθεση,5χρώματα,κυλάεικυκλικάπροςτοάπειρο,οιλευκέςγραμμέςδημιουργούντηνψευαίσθησητηςκυρτήςεπιφάνειαςκαιτηςσυνέχειαςτηςεικόναςστηνόψηπουδενβλέπουμεFishandScaleΣμίκρυνσηκαιεπανάληψη,περίτεχνομοτίβο,κίνησηπάνωαπόαριστεράπροςδεξιάκαικάτωαπόδεξιάπροςαριστεράBervedere1958Παράδοξοκτήριο,ενώβλέπουμετοεσωτερικό,οιάνθρωποιπουανεβαίνουνβρίσκονταιαπέξω.Ασταθήςκόσμος,ονέοςπροβληματίζεταιμετονκύβο

Page 12: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

ΓκούσταφΚλιμτ

Τοφιλί(γερμ.DerKuss)είναιέναςδιάσημοςπίνακαςτουΑυστριακούζωγράφουΓκούσταφΚλιμτ.Οπίνακαςδημιουργήθηκετηνπερίοδο1907-1908καιανήκειστηνλεγόμενηχρυσήπερίοδοτουΚλιμτ.ΘεωρείταιτοπιοδιάσημοέργοτουΚλιμτ,αλλάκαιένααπόταδιασημότερατηςΑρΝουβό.ΠαρουσιάστηκεγιαπρώτηφοράστηνέκθεσηKunstschauτο1908γιατα60χρόνιααπότηνάνοδοτουΦραγκίσκουΙωσήφστοθρόνο,ότανπιαηΑπόσχιση,τοκαλλιτεχνικόκίνημαστοοποίοσυμμετείχεοΚλιμτ,είχεαρχίσειναχάνειέδαφος.Τορούχοείναικυρίωςδιακοσμημένομεορθογώνιασχήματα,σεαντίθεσημετουςκυκλικούςσχηματισμούςσεαυτότηςγυναίκας,αλλάκαικάποιουςσπειροειδήςσχηματισμούς.Τουπόβαθροείναισεσκούροχρυσόχρώμα,ενώταδύοσώματακαλύπτονταιαπόχρυσάενδύματα,διακοσμημέναμεγεωμετρικάσύμβολα.ΣαλβατόρΝταλί

Ηεμμονήτηςμνήμηςείναιελαιογραφίασεκαμβά(1931)τουΝταλί.ΗσκηνήπουαπεικονίζεταιείναιηπραγματικήέρημοςκοντάστηνΚαταλονίατηςΙσπανίας,όπουέμενεοΝταλί.ΤαρολόγιαπουλιώνουναντιπροσωπεύουντοχάσιμοτηςσημασίαςτουχρόνουπουθέλειναδείξειοΝταλί.Ταμυρμήγκιαπουπερπατούνπάνωστορολόιαντιπροσωπεύουντηφθοράτουχρόνου.Οτίτλοςτουέργουαφοράτηνικανότητατηςμνήμηςνασυγκρατείταιστονχρόνοκαθώςαυτόςφθείρεταιγύρωτης.ΕίναιηπιοδιάσημηεικόνατουΝταλί–αυτήόπουηεμμονήτηςμνήμηςγεμίζειτηνέρημηχώρα.Τούτηηεικόνα,πουτρίαχρόνιααργότερα(καιμέσααπόμιαπεριπετειώδηδιαδρομή)κατέληξεστοΜουσείοΜοντέρναςΤέχνηςτηςΝέαςΥόρκης,στάθηκεηγέφυραγιατην«κατάκτηση»τηςΑμερικήςαπότονΝταλί·τοπρώτοταξίδιτουεκείέγινετο1934μεπεντακόσιαδολάριαπουτουδώρισεοΠικάσο.SlaveMarketwiththeDisappearingBustofVoltaire(1940)Απεικονίζειένασκλαβοπάζαρο,ενώέναπλήθοςανθρώπωνσχηματίζουντοπρόσωποτουΒολταίρου,τοοποίοφαίνεταιναείναιτοποθετημένοσεαντικείμενοπουσχηματίζειτομπούστο(παραίσθησηήδιπλήανάγνωση).Το

Page 13: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

σχόλιοτουίδιουτουκαλλιτέχνηείναιοτικάνει«τοαφύσικοναφαίνεταιφυσικόκαιτοφυσικόναδείχνειαφύσικο».GiorgiodeChirico

ΈναςαπότουςκαλλιτέχνεςπουδιαμόρφωσαντοιδίωματηςΜεταφυσικήςΖωγραφικής(Pitturametafisica),αλλάκαιιδιαιτέρωςσημαντικόςγιατηνεπιρροήπουάσκησεσεκαλλιτεχνικάρεύματατου20ούαιώνα,όπωςουπερρεαλισμόςκαιηΝέαΑντικειμενικότηταΕιδικάτοέργοτουNietzscheεπέδρασεκαταλυτικάστηνεξέλιξήτουκαιστηδιαμόρφωσητηςτεχνοτροπίαςτου.Διακρίνεταιγιατηνέντονααινιγματικήατμόσφαιράτου,ενσωματώνονταςπαράλληλαποιητικάστοιχείακαιμεταφέρονταςαναγνωρίσιμααντικείμεναήκαθημερινέςσκηνές,στησφαίρατουανεξήγητου.Στηνεικαστικήτουδημιουργία,κατάβάση,κυριαρχούνταοραματικάκαιποιητικάστοιχεία,ενώχαρακτηριστικήείναιηέμφασηπουδίνειοκαλλιτέχνηςστιςαινιγματικέςσυνθέσειςκαιστηναμφισημίατωναντικειμένων.Επιπλέον,ο«έρωτάς»τουγιατακλασικάπρότυπασφράγισετησταδιοδρομίατου.Αργότερακαταπιάνεταιμετοπρόβληματουρεαλισμού,ενώκυριαρχούνηιδέατης«απο-ανθρωποιημένης»υποκειμενικότητας,απότημίακαι,απότηνάλλη,τηςκαθαρήςαντικειμενικότητας,τηςδιαυγούςφαινομενικότητας.

Page 14: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

ΗΙΣΤΟΡΙΑΤΗΣΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Ηιστορίατηςεπικοινωνίαςαπότηνπροϊστορία,μετιςσημαντικέςαλλαγέςστιςτεχνολογίεςεπικοινωνιών(μέσακαικατάλληλαεργαλείαεπιγραφής),εξελίσσονταιμετιςμετατοπίσειςπληθυσμών,ταπολιτιάκαιοικονομικάσυστήματα,καικατ'επέκτασητασυστήματαεπιβολήςδύναμης.Ηεπικοινωνίαμπορείνακυμανθείαπότιςπολύλεπτέςδιαδικασίεςτηςανταλλαγής,ωςτιςπλήρειςσυνομιλίεςκαιτημαζικήεπικοινωνία.Ηανθρώπινηεπικοινωνίαξεκίνησεμετηνομιλίαίσως200.000έτηπριν.Τασύμβολααναπτύχθηκανπερίπου30.000έτηπριν,καιτογράψιμοπρινπερίπου7.000.

ΠΕΤΡΟΓΛΥΦΙΚΑ:Τοεπόμενοβήμαστηνιστορίατωνεπικοινωνιώνείναιταπετρογλυφικά,γλυπτικέςσεμιαεπιφάνειαβράχου.Διάρκεσεπερίπου20.000έτηγιατοhomosapiensγιανακινηθείαπόταπρώταέργαζωγραφικήςσπηλιώνπροςταπρώταπετρογλυφικά,ταοποίαχρονολογούνταιγύρωαπό10,000BC.Είναιπιθανόνοιάνθρωποιεκείνουτουχρόνουναχρησιμοποίησανμερικέςάλλεςμορφέςεπικοινωνίας,συχνάγιαμνημονικούςλόγους-ειδικάτακτοποιημένεςπέτρες,σύμβολαπουχαράχτηκανστοξύλοήτηγη,σχοινιά,δερματοστιξίες,αλλάλίγαεκτόςαπότιςανθεκτικότερεςχαραγμένεςπέτρεςέχουνεπιζήσειστιςσύγχρονεςεποχέςκαιμπορούμεμόνονασκεφτούμεγιατηνύπαρξήτουςβασισμένηστηνπαρατήρησήακόμαυπαρχόντωνπολιτισμώνόπωςεκείνοιτηςΑφρικήςήτηςΩκεανίας.

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΜΜΑΤΑ:Έναεικονόγραμμαείναιένασύμβολοπουαντιπροσωπεύειμιαέννοια,ένααντικείμενο,μιαδραστηριότητα,μιαθέσηήέναγεγονόςαπότηναπεικόνιση.Τοεικονόγραμμαείναιμιαμορφήγραψίματοςμετοοποίοοιιδέεςδιαβιβάζονταιμέσωτουσχεδίου.Ταεικονογράμματαήταντοεπόμενοβήμαστηνεξέλιξητηςεπικοινωνίας:ησημαντικότερηδιαφοράμεταξύπετρογλυφικώνκαιτωνεικονογραμμάτωνείναιότιταπετρογλυφικάπαρουσιάζουναπλάέναγεγονός,αλλάταεικονογράμματαλένεμιαιστορίαγιατογεγονός,κατάσυνέπειαμπορούνπαραδείγματοςχάρινναδιαταχτούνκατάτηχρονολογικήσειρά.

Ταεικονογράμματαχρησιμοποιήθηκαναπόδιάφορουςαρχαίουςπολιτισμούςστονκόσμοαπότο9000Π.Χ.περίπου,ότανάρχισανναχρησιμοποιούνταιτασημείαπουμαρκαρίστηκανμετιςαπλέςεικόνεςγιαναονομάσουνταβασικάαγροτικάπροϊόντα,καιναγίνουνόλοκαιπερισσότεροδημοφιλήπερίπου6000-5000Π.Χ.

Ήτανηβάσητηςσφηνοειδούςγραφήςκαιτωνιερογλυφικών,καιάρχισαννααναπτύσσονταισταλογογραφικάσυστήματαγραφήςπερίπου5000Π.Χ.

http://www.slideshare.net/nikolettakouskouni/ss-44673041

ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ:Ταεικονογράμματα,στησυνέχεια,εξελίχθηκανσταιδεογράμματα,γραφικάσύμβολαπουαντιπροσωπεύουνμιαιδέα.Οιπρόγονοίτους,ταεικονογράμματα,θαμπορούσαννααντιπροσωπεύσουνμόνοκάτιπουμοιάζειμετημορφήτους:επομένωςέναεικονόγραμμαενόςκύκλουθαμπορούσενααντιπροσωπεύσειένανήλιο,αλλάόχιτιςέννοιεςόπως«τηθερμότητα»,«τοφως»,«τηνημέρα»ήτο«μεγάλοΘεότουήλιου».Ταιδεογράμματα,αφ'ενός,θαμπορούσανναμεταβιβάσουνπερισσότερεςαφηρημένεςέννοιες,έτσιώστεπαραδείγματοςχάρινέναιδεόγραμμαδύοραβδιώνμπορείνασημαίνειόχιμόνο«ταπόδια»αλλάκαιέναρήμα,π.χ.«περπατώ».

Επειδήμερικέςιδέεςείναικαθολικέςπολλοίδιαφορετικοίπολιτισμοίανέπτυξανπαρόμοιαιδεογράμματα.Παραδείγματοςχάρινέναμάτιμεέναδάκρυσημαίνει«τηθλίψη»σταιδεογράμματααμερικανώνιθαγενώνστηνΚαλιφόρνια,τωνκινέζωνκαιτωναιγυπτίων.Ταιδεογράμματαήταν

Page 15: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

πρόδρομοιτωνλογογραφικώνσυστημάτωνγραφής,όπωςτααιγυπτιακάιερογλυφικάκαιοικινεζικοίχαρακτήρες.

Bιβλιογραφίαhttp://olympic-museum.deJamesCraig:DesigningwithTypehttp://www.designingwithtype.com/5D.Dabner«GraphicDesignSchool»D.Dabner«Design&Layout»G.Ambrose«TheFundamentalsofCreativeDesign»M.Fellows«Escher»http://www.mcescher.comhttp://artmag.grhttp://www.neolaia.gr/2012Λαμπρόπουλος,Κ.,2005,ΓιώργοςΜπουζιάνης,GiorgiodeChiricoκαιημοντέρνατέχνη,διδακτ.διατριβή,ΕθνικόκαιΚαποδιστριακόΠανεπιστήμιοΑθηνών.

Page 16: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

ΗΨΥΧΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑΚΑΙΟΙΚΑΤΑΣΤΑΣΙΑΚΟΙ

ΗΚαταστασιακήΔιεθνήςήομάδατωνΣιτουασιονιστώνήΣιτουασιονιστικήομάδα(γαλ.

Internationalesituationniste)ήτανκαλλιτεχνικόκίνημαστονΕυρωπαϊκόχώροτηςδεκαετίαςτου

1960.Συγκροτήθηκεαπόθεωρητικούςκαλλιτέχνες,αρχιτέκτονες,πολιτικούςκαιάλλους.Ηδράση

τουςεπηρέασετηνπολιτικήγραμμήτηςΑριστεράςκαιτωναναρχικώνκαθώςκαιταγεγονόταπου

ξέσπασαντονΜάιοτου68στηνΓαλλία.Στοντομέατηςτέχνηςεπηρέασαντηνμαζικήκουλτούρα.

Ήτανμιαμικρήομάδαπουαποτελείτοαπό40έως75άτομα.Διαλύθηκετο1972.

Διατύπωσαντηνθεωρίατης«Θεωρητικήςκαιπρακτικήςανάπτυξηςτωνκαταστάσεων»(Situations,

εξουκαιΣιτουασιονιστές)

φιλοδοξούσαναφενόςνακαταργήσουντηνκαθιερωμένηπολεοδομία,αφετέρουναδιαμορφώσουν

τιςπροϋποθέσεις,ώστετοαστικόπεριβάλλονναλειτουργείενοποιητικάόχιμόνοχωρικά,αλλά

καικοινωνικοπολιτικά

Κατ'αρχήν,πιστεύουμεότιπρέπεινααλλάξουμετονκόσμο.(GuyDebord).

Ηομάδαήτανάμεσαπροερχόμενηαπόπρογενέστερεςομάδες,τουςΛεττριστές,τοΦαντασιακό

ΜπαουχάουςκαιτηνΨυχογεωγραφικήΕπιτροπήτουΛονδίνου.

Οιθεωρητικέςτουςκαταβολέςεντοπίζονταιεξίσουστηνπολιτικήκαιτηντέχνη,ειδικότεραστις

μαρξιστικέςέννοιεςτηςεμπορευματοποίησηςκαιτηςαλλοτρίωσης,καιτιςπρωτοπορίεςτου20ού

αιώνα,τοΣουρεαλισμόκαιτοΝταντάαντίστοιχα.

Χωρίςναείναιοιπρώτοιήοιμοναδικοίπουτοεπιχείρησαν,κατάφερανμέσααπόέναεπαναστατικό

πρόγραμμαναφέρουνένααπόταπιοαποφασιστικάρήγματασταόριαμεταξύτέχνηςκαιζωής.

Πεδίοδράσηςτουςυπήρξεοκαθημερινός,δημόσιοςχώροςκαιηαλληλεπίδρασητωνανθρώπων

μεαυτόν.

Άσκησανέντονηκριτικήστηνκαπιταλιστικήεκμετάλλευσηκαιτηνπαρακμήτηςζωήςκαι

αντιπρότειναναστικέςεμπειρίεςπουβασίζοντανστηδημιουργικότητακαιτοναυθορμητισμό,με

εργαλείατοπαιχνίδι,τηνπεριπλάνηση,τηνελευθερίακαιτηνκριτικήσκέψη.

Μερικάαπότασλόγκαντουςήταν:

• «Απαγορεύεταιτοαπαγορεύεται»(Ilestinterditd’interdire)

• «Κάτωαπότοπλακόστρωτο,ηπαραλία»(Souslespavés,laplage)

• «Εργασία;Ποτέ!»(Netravaillezjamais)

• ΣτιςταραχέςτουΜάητου'68πολλάσυνθήματαπουαποτυπώθηκανστουςτοίχουςτου

Παρισιούαλλάκαιαφίσες,ξεπήδησαναπότουςκύκλουςτωνΚαταστασιακών

Page 17: Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα...Αφίσες Ολυμπιακών Αγώνων 1896 – Αθήνα Για τους πρώτους σύγχρονους

• ΚάποιααπόαυτάτασυνθήματαπροέρχονταναπόθεωρητικάκείμενατουDebord,

Vaneigemκαιάλλων,ενώάλλαπολλάκυκλοφόρησανανώνυμα:«Ζήστεχωρίςνεκρό

χρόνο»,«Τοσύστηματηςδιδασκαλίαςείναιηδιδασκαλίατουσυστήματος»,

«Απαγορεύεταιτοαπαγορεύεται»,«Ναείστερεαλιστές-απαιτήστετοαδύνατο»κ.ά.Έτσι,

οιεπαναστατικέςτουςιδέεςδιοχετεύτηκανευρύταταείτεμετημορφήσλόγκανσε

γκραφίτικαιαφίσες,είτεμέσααπόεπιθετικέςπαρεμβάσειςστοδημόσιοχώρο.

• ηεπιρροήπουάσκησανστιςμεταγενέστερεςτάσειςήταντεράστιακαιοαπόηχοςτους

αισθητόςακόμακαιστησύγχρονηκαλλιτεχνικήδημιουργία.

Το1972ηομάδαδιαλύθηκε,αφούείχανμείνειμόνολίγααπόταμέλητης,υπότηνκαθοδήγησητου

Ντεμπόρ.ΣτοναγγλοσαξονικόχώροσυνέχισανμερικέςμικρέςομάδεςόπωςηKingMobκαιτο

BureauofPublicSecretsτουΚενΝαμπ.Μιααπότιςτελευταίεςδράσειςήταντο«Χριστουγεννιάτικο

δέντρο»πουέκανεοKingMob,όπουντυμένοςΑηΒασίληςταΧριστούγενναδώριζεσταπαιδάκια

παιχνίδιαπουταέπαιρνεκατευθείαναπότοράφι.

http://www.artmag.gr/art-history/art-history/item/5154-situationists

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%C

E%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82