A. Hal 32.

APHOKISMI THEOLOGICS,De

CONSENT. MAX. VEN. FAC. TU. ACAD. mS.TV&L. iBONOR. 'EXAM. SUBJTCIENDEJ

Ρ ß £ S I D Ε

OLAVO O-CELSIO,

HIST, PROF. REG. & ORD,R. A.'S.M.

R ESPONDEN ΤΕ

OLAVO WENERSTRÖM,WERMELANDO ,

D. ΧΧΠ JAN. An. MDCCL1.IN AUDIT. CARO'L. MAJORI.

Η. Α. M. &

UPSALUE,

Qlö« nefciat, 5. Scripturamtam Ρ.quam Ν· T certis termims fiuis conti-nen, eamque poßerioommbustpi/coporum literis ita praponi, ut detlia ornnino dubitaridifceptari nonposfit, utrumverum , vel utrum re¬ctum fit, quidqpd in eaScriptum fit,velconfiiteritejje:Hieras, qua poft conjirmatum Cano-nem velScripta funt, vel/per Jermonemforte Japientiorem

inea re cüjuslibetperitions &pera-liorum ipifcoporumgravioremaufto-ritatem, dochoremqueprudentiam,&per concilia licere deprebendi, fi quidin eis forte α verdate eft ?

AUGUSTINUS.

7. Ν. 3.

§· ι.

ATER , dum a nativa vocis figniii-catione recedimus, religionis vo-cabulum quondam fuir, tcite SER-VIO: unde etiam dii gentilium pa¬tres adpellati funt, inprimis a Poe-

tis, qui ideo acrem cenfuram ipfius Satyricorun|patris LECILII meruernnt.

VOSSI US de idolol. Gent. p,?n. 14f. .

1 § IE - Pf| :In quotidianis facrisque Cbriilianorum preci-

bus,ubi piahxc vox, ipio Salvatore magiflro, occur-rit, id omne involvit, quod de Deo confitemur ;efte nimirum illum totius univerd au&orem, a

cujus nutu omnia pendent; confervatorem itembenignum; inprimis humani generis, & in i 11®Chriiliani ccetus amandffimum patrem, ad quemut filii, in quibusvis neceflitatibus plena fiduciaconfugiamus.

S- Πί.

φ Ute ÄPCTÖKFFÄTEf. Ä

f^emadkrodum- aucem boe fénåir fol inmfta¬lis eben the patris corapeiiatio communis elf: improprio 3k perfcrialr csuodara·· jure-,. prima* deitatfeperfeäav ob ordkrem· füii'que aetemanr gefleraffey·fiem·, licet nee tempore nee eminentda reTiquis an-üfeeeliathoc mmm in S. Scriptum ÜM iibi vin*

§*. rv:VarioS': drapfelatösqüe bujius vöcfs fignideatuSy

Sum vel pro fepukro apud JÖBl17. v i^.quo ad me-lioremvitam mirabili partuaHquarido inlueem pro-dueemur, v'elpföeujusvisrei-aiiQrorefunaicu-rjnon-äöiöramnr, Obfervairins ve rov bominibus in fub-iimi faffigio poiitis, digfiitatis parker & affedhiscauffa, patris noinenhaud rarotribui {blittim faif?e?«quod profana non minus quam facra antiquiras«omprohar

CANGII Gkff* tat, medvor. pafer. MOFMi%extu X III. p. 610. SVICERI Ihef. Ecrl % II«p+φψ. Seqq. CELLARIUS v. puter?

§. νinprimis vero publicos Γη Ecclefia doÖöres yf

apTid gentes tantum fion onmes, Patrum honorifi-·ed ritulo compellat'os ffeffe conitat & PLATOMlS' diieiplina huitc niorem in primkivam ee'cle-fem tranfliile' PHiLOL^AÜSv apud FROCLUM,äfbrmat,, ibique Th'eolögos emirientiotes Ösw π&·ίίΐςml ticiikctg των Ttså άυτων άλγβύ&ς fyjife di&os.

Pe.i

FATRUM; 5

Üei gentera fuos facerdotes in veeeri foecfere acf-pellaile pacres ex Judicum XYH. v. ro; adparet;quem titutum icholse Judaicas recentiores magiftrlretinuerünt j quemadmodum imicripti© operisTalmudici abtinde docet.

BROCH Theol Pfot. L I. c. 0. FESSELT!Ådverf. Stier. Lib. TV. c. 6. §■ 14. WOLFTT Bibi.Mehr. F. CRESOLLJT TNeatr.Rheu- L IV*v. ii* LANGTI Grote* Med.

§, VtΗ ine eile r quod in nafeente Cftrlfeafn» eccfc-

(5a, primi dolores & cceleftis] verftatis atMetas, pa~pae & patres, tanquam nomine i Iiis peculiari, nun-cupati ftnr, quis non videt? cujus rei veftigia ad·huc fuperfunt apud plerasque gentes. In Svio-Gothic a eccieiia PraTules ©lim vdrdflge Herrar cebFader med Gud\ etiam ab ipfis regibus fal u tatosfuifte, ctiamnurn vero -patres in Chriflo , infuperanimarnm paftores ab auditoribus fuis FadertBtkt*fader dici foterey notior res ei, quam ut proba*tione egeatr.

BTNGff. örip'n. Eccl Ί. Lp. BEVTS tftMiß* Kr. p. 33.44- 46.

Nos hoc nomine' intelligimus Theologos' prl-momni ρoft Chriftum naturn ieculorum r fint Η"eec quq praeeunte AUGUSTINO, folos Apofto*los tanto nomine dignos exiftiment, Cunctos ve*t9 Eggfefiarura Latinx & Grascas praduks, qui

6 De AUCTORI FATΕ

ab ipiis chrifliani nominis primordiii ad LOM-BARDI tempora vixerunt, huic albo non infcribi-mus. Certe il ftandum efiet judicio HEGESiPPIapad EUSEBIUM, mox circa TRAJANI impe-ratoris astatem fabfifteremus; verum ne a com-muniori vocis hujus accepdone longius quam paref t abire videamur, dotlores quinque primorumieculorum, huie adnumeramus ordini, quinque-feculares inde di&os.

AUG US Ί. Comm.in Pf. RIVET,intr« de AuB> Patr. prrem. Crit. S. BUD. Ijag. Jb.Hiß- p' 13$- GERH. Metb. St. ΊΕ

ff. VIII.Patres qui eo tempore vixerunt, quo Domini

noßri adbuc calebat cruor cf fervebat recens in cre-

dentibusftdes, quod apoftolos viderunt & audive-runt, Apoßoiici dici folent. Horum illuftrioresfuntBARNABAS, CLEMENS Romanus, IGNA¬TIUS, POLYCARPUS &; aquibns habemusnonnulla literis mandata, plurima illorum nominibusfalio adferipta : neque defunt, qui iingulos hujusfeculi ecclefiafticos libros, präster S. Scripturas ,inter υποβολιμαίας numerant,

COJELIER Patr. Apoß. Parinfyr. ITTLGII Eibl. Patr. Apoß, MOSHEMII Inßitut. Hiß.Chriß. Major, p. 212. feqq. CLERICl Nova Patr.Apoß. ed. Amßel. TOLANDl Op. T. L p. ^2.SALIG, de Dipt. p. jp.

ff. ix.

PATRUM. *

ff. IX.Hos qui longo ordine iequuntnr Patres nen

Apoftelici, in Ante-Niehues, Sub-Nicmos eff Poft-Nica*nes diipefcimus; item in Gruecos Sc Latinos.

ff. XI.Ante-jNkdsnds adpellamus JUSTINUM, I-

REN7EUM, ATHENAGORAM, THEOΡHI-LUM,CLEMENTΕΜ Alexandrinum., TERTUL¬LIANUM,ORiGENEM JULIUM, HIPPOLY-TUM, GREGOR1UM,Tfo«w.DIÖNYSIUM,CY-PRIANUM, MINUCiUM, ARNOBiUM,ME·THODIUM , MELITONEM, TATIANUM,HERMIAM & reliquos , qui] feculis IL Sc IILfloruerunc. Hos \xfxdivinitatis Chrifti, pofl PE¬TAYILIM, accufavit neo-Arianorum prirnipilusSANDIUS, EPISCOPIUS & alii; eorum verovindicias eruditis fcriptis adornavit BULLUS, pul-cre oftendendo patres ante motas controveriias, adverba- qnibus utebantur, minus attendiife: idquodPelagianis ad antiquitaterrt provocantibus fuoaev®regeffit AUGUSTINUS»

Conf in eodem arqum. NTFANI1 vind. JUST.Phil JURII Lik de Rel Latitud. SCHERZER.in Coli. Anti See. ρ. 2.66. alios.

§■.xi.SukNiunos patres nuneupamus illos;

quifecu/o, quo ARIUS impudentiffimo confilio 0.μοζσίαv filii Dei impugnavit, Sc quo decantata hxchaerefisj poft multas ambages, Nicam© tandem ju-

dicio

$ De AUCrORII ATEdiclo cfamnata, noa iop'ita eil, vixerunt Sunt ve-ro EUSEBIUS, PETRUS Alexandrinns, ATHA¬NASIUS, BASILIUS Magnus, CYRILLUS ,JOHANMES Cbryfoftvmus9 EPIPHANIUS, GRE¬GORIUS Nazianzenus , EPHRAIM Syrus ,HILARIUS, LACTANTIUS, AMBROSIUS,HIERONYMUS, AUGUSTINUS &c.

$. XII.Qui Eos tempore excipiunt patres, ad -fi·

tiem usque Neftoriani f. (juinri iecnli poft-Nic<e·ms dicirmis, & allatis adne£Hmus: quales ilintCYRILLUS Aiexandrims, THEODORITUS,ISIDORUS Pelufwa, LEO Magnus, OROSIUS,€ASSIANUS, VINCENTIUS Lmnenfis &c.

Patrum feripta qui infpteer-e cupit,Bibii&tbecüS Patrum Maj. & Min, cf ITTIGIUMqui de Ulis fcripßti vitas vero apuå Du PISIUM^milLlERUM, CAVEUM, CLERTCUM in Nm.Heip. Lit.OUDlNUMin Comrm de Scr♦ Eeckfiafiiydm♦

jf. XIILDe bis finguTis cootroverti fölet nos Inter &

Homanenies, η trum bi de Scriptura, an hac de Ulisferre debeat Judicium. Siquidem enirn eccleiiapontificia plurima dogmata circurnfert, qnarumsnenrionern ία facris Scripturis froftra quxrk ;patres adeat necefium eil, ex quorum ingente ad-paratu rnnlta in probationem ejtismodi thefrumtliaud difficili negotio congerit. infufEcientiae i-git«r Sacrum Canonem argufc > quafi non ea lin-

PATRUM.

gula contineret , qux Ecclefia Apoftolica olimdocuit; & urget iniuper adeo corruptum, tempo¬ris nefariornmque hominum injuria, eile f. tex-tum , ut tutius multo jam iit patribus quam viris$εοτνζυςοισ fidem adhibere *). Neque recenseft ifte in Eccleiia error; afcendit namque ejus ae-tas ad quintum feculum, quo VINCENTIUSLirinenfis, vetuftatis ultra quam par erat patronus ,idem quod de patribus hodie docet papicolarumccetus, primus in fuis commmtitoriis pronunciavit%Provocaffe interdum etiam ante ejus ttmpora do¬lores ad prxdeceflorum fuorum eftata, plurimaex-empla evineunt, aft, ut ex AUGUSTIN O patet,animo a VINCENTII longe alieno.

*) Hitc tenäunt RICHARDi SIMONIS, MORDNI aliorumaue lucubrationes: Conf* B. GERHARDIConf. Cathol T. I. p. $49. ubi plurima doclorum Pon-tificiorum loca conqefla invcnies. item BUD. Sffaq.Tb.Hift. ρ. ϊ68- & AUGUST. Lib. IV contra duas £-pjft· PELAGII Ί. Χ. Op. ρ. m. 316.

ξ. XIV.Hinc etiam fuic quod fequentium ieculorum

dolores, de iacris Bibliis parum foliciti, ex pa-trum icriptis Theologiam quandam, unde The-tica poftmodum exorta eft, compilarint: adquam omnes fidei quaeftiones multo tempore di-remt^ funt. Nec detuerunt tandem hominesprorfus infipidi, qui patres a Deo infpiratos fuifledocucrint ; quod abfönum ne dicam impiumdogma , Eccleiia Grxcz adhuc defendit.

Μ Feeit

Di AUCTORITATE

*) Tecit hoc f Huffttarum <evot HENKlCUSKALTEISSEN, Conf. BUD. Ij&^. -ρ. 1173. de Gr&caEccießa conf. ffOH, FECHJII Nachr. von der Religmder heutigen Griechen ρ. ioo. HElNECCll Abbild. derAlt> u. Neu. Gr. Kirch■ Lipf. /7//.

§. XV.Ad Reformatam Ecelefiam quod attinet, de

patribus re£te fentit, exceptis EpifcopaÜbus inAnglia, qui pontificiorum do&rinam de Epifco-porum divina origine iuam faciunt. Horum nam-que maxime intereil:, ut incorrupta maneat feri-ptorum ecclefiadicorum fides , ne illa vacillantevericas etiam iftius thefeos vacillet. Docent illorumhaud pauci, poft. S. Scripturam unice colendameile primaevam antiquitatem & ejus confentiensjudieium religioie obfervandum. Ita BULLUS 3MARSHALLUS in pnefatione ad CYFRIANUMa fe Artglice translatum , mukus & ingeniofus eilin' occultandis patVuni AnteNicamorum nievis,ex-iftimans illos de do£trina & difciplina Eccleföe fa-cile errare non potuifle: S. Scripturam de fe ipfateftimonium ferre non pofle , Ted illud derivare abeis qui abtöte proPius ad illam accedunt. Hisaudacior WOTTONUS in copiofa praefatione ,

quam editioni Clementinse prasmidt, primi & ie-cundi feculi patrihps fumrham non tantum tribuitau&oritatem, addit infuper illorum feriptain rebus Mer , fine lalntis aeterno perictilo negligiaut rejici non pode- DODWELLUS epifcopglis

U emi-

PATRUM.

nentise ftrenuus , fed non aeque felix patronus,cum videret fuam theiin ex 1REN7EO fortiusquam ex Ν. T. libris probari , eo fe abduci paftusefl:, ut ftamerit haud certiorem eile au&oritatemNovi Canonis traditionibus fecundi fecuii, de fideIREN7EI fui quam de verbo $εοπνεύςω magisfolicitus.

Conf. Atf. Er. Α. ιγι$. f. 146. feqq. it. ijij.ρ. iop. GRABII prtef. ad Spie, Patr, CLERIGlHiß.Eccl. duorum fr. See. p.jz». Hatλ funt contentionesCAVE! cum CLERICO & QUDTNO de hac rei dequibus vid. CAVEI fr#f. ad Hiß. Lit. Eccl. OUDI-NT ad Comm.de Jer. Eccl. CLERICUM inEpiß. Grit.

5. XVI.Ab his haud abludit error DREJERI, quo

cumWittebergenfes doctores cofltendebant, exifti«mantis ndllum plane cfle internum illud, quodverbo Dei tribukur teftimonium, nifi Eccleiise au-.ftoritas accedat: ut SycreciRarum reliquorumde patribus taceamus fententias, qui praeeunteCALlXTO , docent neminem in rebus dubiiscertiusiloqui, quam qui illas ex mente anriqtiae ec-clefiic explicat: nec meiiori modo infeliciflimas ,

quae ecclefiam Chrifti tot in partes feiderunt con-troverfias finiri poße , quam (I cuique liberum re-linquatur Judicium in omnibus, de quibus and-quicas nihil definivit.

Conf. 3OH. SEMANNI method. cert. pacemreligionis in Europa rcer& fidei unitatem confe>

1 2 quen-

DE AUCTORITATE

quenili, recenßta in Unfch. Nachr. A. 173?* pag.pyp.de DREjfERO vide citata afia A. 1724. p. 26. Übtejus abjuratio occurrit.

§. XVII.Errores Patrum fingulos recenferelnec noftri

cft inflituri, neque Chronologien, Htßorica, /),0^-toria 2j, Elhica 3), Phyßca 4), Logica f),τήμκτot quse illis trihuuntur, fidei analogiam fe·riunt. Nonnullos duntaxat, quos exigua haeccharta capit, lapfus eorum notabimus, faltim ut ho-mines fuifle pateat

1) Conf. LAMJNDI PRITANII b. e. I.MURALORII arbimadv. in Aug. item DALLSE-L7yW de Ufu Patr. CLERICUM in plerisque fuis feri-ftis· NICOL, Le NOURRY Obferv. ad Bibl. Max.Patr. p. 431. t) Conf. PETAVIl Animadv. ad E-PIPH. H<eref. p. 244. DALL/EUM L e. p. 120. CLE¬RICUM in Art* Crit. T. 1 Part. 11. S. i.p. m. 4$6. Seqq.3) Patrum in morum dotfrina mevos perßringit BA R-BEIRACIUS in praf. ad PUFEND. contra i11umJcripßt P. CEJLL1ER apologie de la Morale de Ρ.Α. 1717- 4) BUD. Ifag. ρ- 362. feqq. 5) ^Ad Lo·gicum tribunal JUSL INUM Märtyrern provoeavitGVNDLINGIUS in Obf. Hall.f. fy.ßqq.Patrum ccconomico dijputandi modo vide MOSH. biß·Hiß, Cbriß. Am. p. 231.

§. XIX,Millenarium Chrifti regnum, pofl: PAPIAM

patrum haud pauci, vix excepto HIERONYMO,profeffi iunt; five ex PLATONIS fchola, cui ad-

diklos

PATRUM

di&os fuifie in aprico eft, five ex Sibyllinis ora^culis, quibus fidebant, ha?c do&rina in ecclefiamtransmigraverit: ubi permaniit usque dum ad fi-nem quarti feculi« bazreieos damnaretiir; atqueabAUGUSTINO etjam talis judicaretur. De eraßfori qiiidem chiliafmo hsec non volumus intelle-£fca; quo Epicureas impuritafes deiici-asque aureis·hifce ieculrs adfingere folecn, poftCERINTHUMJudasorum multi ; all de regnoChrifti munda~no, qnod pietate, quiete & aliis fprritualibusbonis ftatum paradifiacum aliquando, juxta quo-rundam meutern imitabitur: quaedo&rina Chilia-fmi fubtilis nomine GERHARDO reliquisque no-ürx- ecdefias Theologis pferumque venit.

*) Conf. CHRIST. GOT. KOCH1I HIERO¬NYMUS contra Chili afl. bindic. Flensh. 170g. ubi motufirat vocem damηare, vexato HIER, toco, in Comm, ad3ER. 19. idem cψ ac refufareV De Chiliaf. Ραtrumvid. CEILL Ϊ c. T ft f. 60 UNSCH Nachr. A ijifif- 7/· fm OU EIN in dt/cur prdim; ad Eibl. Aull,Eccl. WElSIl differt. inaugur. de Chiliafmo fuhtili ξβc

jf. XIX.Deum cofpöreurri cfedicMe patres Äpoffolö »

rum icvo proximos,· funt q tri contendant; quofcedo proriTis errore RICHARDUS BENTLE-JUS iitos liberavit. Locuri funt de Deo more i*ρίι uiitatisiimodum ad humariae ntentis capturrlfe fe accommödat; ubi quomodo incelligi velie, ö~ptime féiuitt fani oraculorum ejus interpre¬

ten

14 DE AUCTORITATEtes. [Ceterum quod fangelosf carne Veftitos, Γηccelis eibi indigos; animas denique humanas defubtili materia formatas exiftimaverint,apertius exillorum icriptis deducitur, quam nt negari poflic.His peculiarem eorum errorem adjungimus, quofidelium fub V. feedere mortuorum animas, reli-fto corpore non ad ccelos, ied ad locum mediumabiifle , cxiiHmarunt, ibique maniifle donec Chrl·ftus paradiii portas fua morte referafTet. DOD·WELLUSj patrum ccecus cultor, talia apudilloslegens, publicis icriptis matcrialitatem animλ utapoftolicam do&rinam defenfitavit» a multis re-futatus.

Cottf. CLERC Bibl Chois. T. VIII. p. 4.;. it. CVD-WORTH. Syft. int. Gat. V. SeEt. 3. aui copiqfiu inhoc arg. SV1CER· Tbei. Eccl. T.II.p. ιρ24· DOD·WELLUM refutavii. Ί HOΜAS MILLKSloca allata riie explicans. C§nf\ de DODW. AB.Er- 1730 ρ, 497.

§. XX.De interpretatione S. Scripturarum licet haud

parum foliciti fuerint Patres, vix tarnen quem·piam eorum adducas, qui pofthabito literali fen-lu, myfticum non arripuerit. A Gnofticis hocVitium derivant multi, a Cabbala haud pauci.Quidquid iit* Parre Adamantio antiquius, atque A-poftolicis etiam Patribus.a PHILONE, uti videturledu&is , commune fuifle adparet. Hinc quam

exi-

PATRUM.

exiguum in explicatione facrorum textuum patrumfcripta praftent nfum,quisque peripicit, cui nonarriferint WOOLSTONI deliria, qui veritatemmiraculorum a Chrifto patratorum impugnans ?

iingula facrorum fcriptorum de hac re teftirnonia,patrum more myiHce exponit.

Refutavit W00LSTONUΜ erudite & ßlideWOLLJUS Hamb. Jbeolog. cujus Script, vccenßtumlege in AB. Erud. 1730. p. 4^7. de Exe 0eβ patrum vi¬de CLER. paßlm in fuisfcriptis , imprtmis vero BUD·in parer g. 'ihcl. B. IIB p. i2fg. feq·

$. XXI.Cum Inicitia Hebrseae Iingnae, patribus fe-

cnndi tertiique ieculi, quornm monumenta adnos pervencrunt,[communis fuerit, reli£Hs fon-tibus , ad trium interpretum ,'exegcticas lucubra-tiones confugere neceifum habuerunt: maluerunt-que, ut habet CLERICUS, abfurdisfime ftatueredivinitus

, fuifle afflatos feptuaginta interpretes >

quam laborem lubire, qui exantlandus füiflet inaddifcenda . lingua hebraica. In quantos ve¬ro errores ex hoc deie&u inciderint, vel exparadoxa, quam de angelorom cum miilieribusconnubiis foverunt iententia, male nimirum in·teiie£Hs verbis Genefeos, abunde liquet, Et lieetORIGENES , communis fuo asvo orbis chriftianiprasceptor, haud contemnendam operam poiueritin conferendis amiquis S. Bibliorum verfionibus,ipfe tarnen adeo parum literalem fenfum ciiravit,

ut

DE AUCTORITATE

ut myfticas interpretandi arti, quibus eo usquecaruerat regulas excogitaverit; quas reliqui do¬lores, fi GREGORIUM Thaumatnrgum excipi-as, nullo non tempore ftudiofeobfervarunt. Plus ta¬rnen reliquis omnibus HIERONYMUS 8c AIJ#GUSTINUS , uterque pro feculigenio erudkus,in expofitione divini ienfus pneilitifle fibi vifi funt;an vero ^que aliis ac fibi iatisfecerint, inter cri-ticos noftri temporis ventilari iolet.

Conf. in hoc argum. CLERICI Ep. Crit. Ercl.it. ejusd. quneft. Hieronym. 2. p. 2$. Seq. HUET,ad Origen. RICHARD. SIM. Hiß. Crit.

§. XXIJ.Vixere omnino, primis poft Chrifium iecu·

■iis, pseudo-apoftoli, qui iuas hserefes ut eo felicius perterrarum orbem propagarent,non modo piorumdo&orum nomina infelicibus fiiis partubus impo-fuerunt, fed&fcripta eorumlceleftismanibus inter-polarunt, multa addendo, plurima in feniusfibi arri-dentes defle&endo, ut exempla, quorum apudantiquitatem magna meffis eft, comprobant. Cre-vit porro fpuriorum fcriptorum numerus ipforumorthodoxorum pia, afi non probanda fraude: quirem Chriflianam eo optime adjutam exiftimabanc,quodferipta aieconfignata IGNATII,BARNA¬BAS vel aliuseujusdam celebris viri nomine ornarent,a quo vitione AMBROSIUM quidem, AUGUSTI-NUM, nec HIERONYMUM excipit Do£t. MOS-HEMIUSjideoEpifcopali in Anglia ceetui exofiis *)

PATRUM.

Hinc de integritatc & fide monumentorum ec-clefiaiticorum etiam inter ipfos antiquos depre-henditur incertitudo* qusc fi noitro scvo Hardui-nos pepererit non miremür.

MOSHAnft- Hiß. Chr. p. 326. it. GERMON deVet. H^r. Esel. cod. corrupt. DALL/EOS de Ufu Pcitr.p. m ji.

§. XXIII.Ex allatis liqnec qnales habendi fint cceleftiunt

veritatum judices Uli, quos ipfos vario'nomine, necimmerico, hepius accufatos vidimus. Debet certe cy-nofura, ad quam difiidentes in fide fua argumentaponderent, conftans eile, expers vitii, atque ab u-traque parte agnita; debet iudex eile competens:dum vero alterutra licigantium ecclefiarum parsejus habilitatem, ut juris dolores loquuntur, im«pugnat, ad aliud certe tribunal Iis erit deferenda :hoc eil ad facrum codiccm, de cujus divina origine& canonica au&oritate chrifiiani omnes confen-tiunt, nifi qui aliter ientire cum publice non au-deant, mufiitando quid cogitent produnt; quibüscum, usque dum refipiieant, fruftra erit omnis di-feeptatio.

/. XXIV.Patres prafentientes quafi immanem, quam

iubfequens aetas illorum icriptis tribueret eminen-tiam, candide haud raro profitentur, quid ipfimecde fuis praedecefloribus exiftiment, & quam a po«fteris exigant reverentiam.

t Conf. GERH. Conf. Cath. Ί. I. p. JfJ. ubi multapeitrum loca qua huc fpeäanty invenies./.XXV.

i2 £)e AUCTORITATE

§. XXV.- His rnonitis morem gerens B. LUTHERUS,

patrum labores in magno quidem pretio habuic; ucBe tarnen de cultu S.Coriici debico nihil detraherec,illorumque aequeac finas fiententias ad Lydiurn hunclapidem probavit. Falluntur verö quam maxirneRomanenfies, dum vel LUTHERUM ako fiuper-ciiio Patres fipreviffe dicunr, vel clamitant, illumMo&rinam tradidüfie cum horum monumencis mi¬nus conformem. Regerimus quod divi hujusMy-ftagogi de fi Patribus Judicium, non ex fiutili, quemUli producere fiolent libro, Tifchreden infcripto, decujus integritate valde dubitamus, aft ex propriisagnitisque viri laboribus hauriendum fit: ubi depatribus nunquam nifi honorihee, fed tanquam dehöminibus eum verba fecifie perfpicient. Conten-dimus infuper quod do£trinam , quam duce LU-THERO confitemur, patrum icripta egregie illu-firent;quodque, dum in arenam cumRomanenfibusprocedimus, ex hac etiam pharetra arma nobis af>unde fuppetant. Id quod, qui GERHARDI, CHE-MNITII, FLACH, fummorum virorum lucu-brationes afiidue evolverit, inficias nequaquam ibft.Ceterum Pontificii, licet ad antiquitatem, ut iuam,quavis occafione provocent, tarnen transiubftantia-tionis do&rinam, dum apud Patres quaerunt? tern-pus perdunt.

Conf STILL 1NGFLEET ,70Π. COSINUS inHiftoria Transfubflant*it. F.M> SCHELSTRATE in tr.de difcipL Arcanis Ab. de MOISSY La Meth. dont. lesPeres fe jont /ervis cn truit* des Mißeres* Par. ιύΧρ.

JT.XXVI

PATRUM.

$. XXVI.Sicut vero valde Iimitatam audloritatem patribus tri»

buimuSj in eis, qus ipfa dogmata tangunt, ita in eccleAaerituumque hiAoria, utramque paginam eos abfolvereputamus. Valde igitur commendamus theologi® Au-diofo Patrum leddonem: tum ut eo felicius adverfe-riorum tela retundat, tum ut difcat quoe initia, quemprogreiTum Evangeliea dodtrina habuerit. Aft ne nu-bem pro Junone ampledtatur,' criticurn judicium utubique adhibeat, audcoies fumus: neque tnim Angulafcripta, quse canitiem prse fe ferun't ? ad vetuAatemefle referenda, jamdudum audivimus; neque eandenifidem, qui patrum labores typis evulgarunt editoresadhibuerunt. Romanenfes enim, ut in reiiquis, ita &hic piis fraudibus fallendo imitari, ne dicam vincere,antiquitatern, ftudiofe omni tempore allaborariinr;nec unquam religioni Abi duxerunt ea ex f. Patrumfcriptis cenforia virgula expungere , quse fuge doctri-nse obeffe pofient; quemadmodum 30000. Patrum iocaJefuitas corrupiAe ERNESTUS CYPRIANÜS docet *).

*) In Hiß. Conf, Aug. conf. CA VEl pr<zf..ad Hiß.Lit. Eccl. ubi regulas tradit, fecundum quas de patrumeditimibus judicandum efl ; ξ$ qui baue free}. refu-tavit SENßORTf. RICK SIMONIS Bib. Crit. T.I. p. zpj. 30 IL CHRIS!. WENDLERt Scbed. delibris a Ppntif. aliisque b<eret. Supr. ςί Corr. Jen es/7/y· It. CASP. LuSCHERL lih. de Latrociniis Pont.in Patres. WΕΝDL EliUS oflendit contra VARIL-LAS!UM, ΝAT. ALFX. ÅRNQLDUM, quodnoßra Eccl. ejusmodi criminum rea nunquam fuerit.

XXVII.Qu® in nöbili hoc argumenta reAant dicenda

inviti jam tacemus, filum, oh temporis cbartseque an-ßu-

ΙΟ DE AUCTOITÄTE PATRUM.

guftiam abrumpentes. Jucunclum omnino non minusquam operse preiium eflet > penitius in S. Patrumftudia inquirere, & per praecipuas, quse moveri fo-lent quaitiones carptim eurtdo, oitendere quas fup-petias adverfarii noitri a Patfibus fibi ipondent, nonaccipiunt. Sed erit forte o!im occafio, qua, ii Deusvifam viresque conceiTerit> amplius in eundemhunc campum exfpatiemur. Hsec donec fefe ob-tulerit, candidum prajfentium linearum Interpre¬tern ad DALL/EUM ablegamus, cujus de Patrumufu egregium abfoiutifiimumque opus, cum jam ra-refcat, recufum vehementer vellemus.· ZORNIUM,qui Patres contra DALL/EUM *) reliquosque eorumaggreiTores Anglos, Beigas, Gallos defendit: WOL-LIUM denique, qui in Libro WOQLSTONÖ ορ-poiito , quid vera , hoc eil noiira eccleiia de

Patribus fentiat , egregie explicavit.*) Serifftt etiam MARLINUS SCRIFENERIUS

vindicias Patrum contra DALL/EUM, quibus DAL-L/El vindicias doäijf. ITTIQIUS opfofuit*

β

%

i

i