Σελίδα 1 |

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα συστήματα υγείας των κρατών

μελών της ΕΕ συμβάλλουν καθοριστικά στην υψηλού βαθμού

κοινωνική προστασία και συνοχή που απολαμβάνει η Ευρώπη.

Τα συστήματα υγείας στην ΕΕ είναι ποικίλα

και αντικατοπτρίζουν τις διαφορετικές κοινωνικές επιλογές. Παρά τις διαφορές ως

προς την οργάνωση και τη

χρηματοδότηση, θεμελιώνονται σε κοινές αξίες, όπως αναγνωρίστηκε από το

Συμβούλιο των υπουργών Υγείας το 20061: καθολικότητα, πρόσβαση σε περίθαλψη

καλής ποιότητας, ισότητα και αλληλεγγύη.

Επίσης, είναι ευρέως αποδεκτό ότι υπάρχει

ανάγκη τα συστήματα υγείας να καταστούν δημοσιονομικά βιώσιμα κατά τρόπο ώστε

να διαφυλάσσονται οι εν λόγω αξίες για το μέλλον2.

1 Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τις κοινές αξίες και αρχές στα συστήματα υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2006/C 146/01): http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2006:146:0001:0003:EN:PDF. 2 Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τα συστήματα

υγείας και τη δημοσιονομική βιωσιμότητα (8.11.2016): http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-14182-2016-INIT/en/pdf.

Κατά την τελευταία δεκαετία τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας

αντιμετωπίζουν παρόμοιες αυξανόμενες κοινές προκλήσεις:

Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός γηράσκει και εκτίθεται περισσότερο σε πολλαπλές

χρόνιες ασθένειες. Αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση της ζήτησης

υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και των δημοσιονομικών πιέσεων,

Το κόστος των καινοτόμων τεχνολογιών και φαρμάκων αυξάνεται,

επιβαρύνοντας τα δημόσια οικονομικά,

Οι επαγγελματίες του τομέα υγείας δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι, με

αποτέλεσμα να παρατηρούνται ελλείψεις σε ορισμένους τομείς

περίθαλψης, και Η πρόσβαση στην υγειονομική

περίθαλψη δεν είναι ισότιμα κατανεμημένη, με συνέπεια άνισα

αποτελέσματα στον τομέα της υγείας

μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της κοινωνίας.

Στην ανακοίνωση της Επιτροπής για

αποτελεσματικά, προσβάσιμα και ανθεκτικά συστήματα υγείας3 προσδιοριζόταν ένα

στρατηγικό θεματολόγιο για τα συστήματα

υγείας στην ΕΕ.

3 COM(2014) 215 final: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/systems_performance_assessment/docs/com2014_215_final_en.pdf.

ΘEMATIKO ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ EΥΡΩΠΑΪΚΟΥ

ΕΞΑΜΗΝΟΥ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

Σελίδα 2 |

Στο εν λόγω θεματολόγιο συνέβαλε σημαντικά η κοινή έκθεση σχετικά με την

υγειονομική περίθαλψη και τα συστήματα

μακροχρόνιας περίθαλψης και τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, που εκπόνησε

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής4.

Στην αρχή 16 του ευρωπαϊκού πυλώνα

κοινωνικών δικαιωμάτων που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2017 αναφέρεται ότι κάθε

άνθρωπος έχει δικαίωμα έγκαιρης

πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή, προληπτική και θεραπευτική υγειονομική

περίθαλψη καλής ποιότητας.

Έγκαιρη πρόσβαση σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα πρόσβασης

στην υγειονομική περίθαλψη όποτε τη

χρειαστεί. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται μια ισορροπημένη γεωγραφική κατανομή

των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης και των επαγγελματιών του

τομέα υγείας, καθώς και πολιτικές για την ελαχιστοποίηση της μακροχρόνιας

αναμονής.

Οικονομικά προσιτή υγειονομική

περίθαλψη σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν θα πρέπει να αποκλείονται από τη χρήση της

περίθαλψης που έχουν ανάγκη λόγω κόστους.

Καλής ποιότητας υγειονομική περίθαλψη σημαίνει συναφή, κατάλληλη, ασφαλή και

αποτελεσματική υγειονομική περίθαλψη.

Τα συστήματα υγείας της ΕΕ αλληλεπιδρούν ολοένα και περισσότερο

μεταξύ τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η οδηγία

περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής

υγειονομικής περίθαλψης5 αποτέλεσε ορόσημο, υπό την έννοια ότι παρέσχε ένα

νομικό πλαίσιο και εργαλεία πολιτικής για την ανάπτυξη της εν λόγω συνεργασίας.

Ειδικότερα, η οδηγία παρέχει σαφείς κανόνες και αξιόπιστες πληροφορίες προς

τους ασθενείς σχετικά με την πρόσβαση

4 Ευρωπαϊκή Οικονομία, Institutional Paper 37, Οκτώβριος 2016: https://ec.europa.eu/info/publications/economy-finance/joint-report-health-care-and-long-term-care-systems-fiscal-sustainability-0_en. 5 Οδηγία 2011/24/ΕΕ περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης· ΕΕ L 88 της 4.4.2011.

στην περίθαλψη σε άλλη χώρα της ΕΕ και την επιστροφή των σχετικών εξόδων.

2. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

2.1. Ο τομέας της υγείας συμβάλλει

σε πολύ υψηλό ποσοστό στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης

Ο τομέας «υγεία και κοινωνική μέριμνα» είναι ο τομέας που σημείωσε

τη μεγαλύτερη αύξηση θέσεων απασχόλησης κατά τα τελευταία

χρόνια, με πάνω από 2,6 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας (μεταξύ του

πρώτου τριμήνου του 2009 και του πρώτου τριμήνου του 2017). Η κατανομή

της αύξησης των θέσεων εργασίας στον τομέα υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών

ήταν η ακόλουθη:

στον υποτομέα της «ανθρώπινης

υγείας»: δημιουργήθηκαν 960 500 νέες θέσεις εργασίας, δηλ. το 36 %

των νέων θέσεων εργασίας στο σύνολο του τομέα,

στον υποτομέα της «φροντίδας κατ’

οίκον», δημιουργήθηκαν 946 500 νέες θέσεις εργασίας, δηλ. το 35 % του

συνόλου, και στον τομέα της «κοινωνικής μέριμνας

εκτός οικίας», δημιουργήθηκαν 776 700 νέες θέσεις εργασίας, δηλ. το

29 % του συνόλου.

Το πρώτο τρίμηνο του 2017, «στον τομέα

της ανθρώπινης υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών» αντιστοιχούσαν 24 014 500

εργαζόμενοι. Οι περισσότεροι εξ αυτών, 13 601 700 εργαζόμενοι, απασχολούνταν

στον υποτομέα της «ανθρώπινης υγείας». Στον υποτομέα της «φροντίδας κατ’ οίκον»

αντιστοιχούσαν 5 066 800 εργαζόμενοι,

ενώ 5 346 000 εργαζόμενοι απασχολούνταν σε «δραστηριότητες

κοινωνικής μέριμνας χωρίς παροχή καταλύματος».

Ωστόσο, δεν αντιστοιχεί το σύνολο των

νέων θέσεων εργασίας στη νέα ζήτηση για

υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης: για την παροχή αποτελεσματικής περίθαλψης

στον γηράσκοντα πληθυσμό της Ευρώπης απαιτούνται διαφορετικές ομάδες

δεξιοτήτων και διαφορετικοί τρόποι εργασίας στους διάφορους τομείς και

επιστημονικούς κλάδους.

Σελίδα 3 |

Υπάρχουν αναντιστοιχίες δεξιοτήτων τόσο ως προς τη φύση όσο και ως προς την

κατανομή των δεξιοτήτων στα διάφορα

επαγγέλματα του τομέα υγείας. Νέες μορφές παροχής περίθαλψης που

συνεπάγονται μεταβίβαση καθηκόντων

(π.χ. από ιατρούς σε νοσηλευτικό προσωπικό) και η καλύτερη ολοκλήρωση

μπορούν να παράσχουν ασφαλέστερη και

αποτελεσματικότερη περίθαλψη με χαμηλότερο κόστος.

Σχήμα 1 – Εξέλιξη των θέσεων εργασίας στον τομέα της υγείας και σε όλους τους υπόλοιπους τομείς

Μέσος όρος ετήσιων μεταβολών όσον αφορά τις θέσεις εργασίας μεταξύ 2009 (Q1) και 2017 (Q1) στον τομέα

της ανθρώπινης υγείας και σε όλους τους υπόλοιπους τομείς

Πηγή: Έρευνα της Eurostat για το εργατικό δυναμικό.

Το μορφωτικό επίπεδο των εργαζομένων

στον τομέα της υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών είναι κατά πολύ υψηλότερο από

τον μέσο όρο όλων των τομέων. Όπως απεικονίζεται στο παράρτημα, ο αριθμός

των εργαζομένων τριτοβάθμιας

εκπαίδευσης (δηλ. με πτυχίο πανεπιστημίου ή άλλου ιδρύματος

ανώτατης εκπαίδευσης) είναι σταθερά υψηλότερος στον τομέα της υγείας και

κοινωνικών υπηρεσιών από ό,τι στο σύνολο της οικονομίας.

Το 2016 στην ΕΕ, το 33,9 % του συνόλου των εργαζομένων κατείχαν πτυχίο

τριτοβάθμιας εκπαίδευσης· στον τομέα της υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών το εν

λόγω ποσοστό ήταν 43,4 %. Το ποσοστό των εργαζομένων που είχε αποφοιτήσει

από την ανώτερη δευτεροβάθμια ή μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση

αντιστοιχούσε στο 48 % του συνόλου της

οικονομίας και στο 45 % του τομέα της υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών. Για να

συμπληρωθεί η εικόνα, το 17,9 % του συνόλου των εργαζομένων δεν κατείχε

παρά πτυχίο/τίτλο σπουδών της κατώτερης βαθμίδας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης,

ενώ το ποσοστό αυτό ήταν μόνο 11,5 %

στον τομέα της υγείας και κοινωνικών

υπηρεσιών6.

Η υγεία και οι κοινωνικές υπηρεσίες

εξακολουθεί να αποτελεί τομέα στον οποίο απασχολούνται σε μεγάλο βαθμό γυναίκες:

τέσσερις στους πέντε εργαζόμενους στον εν λόγω τομέα είναι γυναίκες, ενώ το

ποσοστό αυτό παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητο κατά την υπό εξέταση περίοδο.

Ένας αποτελεσματικός και προσβάσιμος τομέας υγείας συμβάλλει επίσης έμμεσα

στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία: βοηθά τους ανθρώπους να επιτυγχάνουν

και να διατηρούν την υγεία τους σε καλή κατάσταση και, ως εκ τούτου, διασφαλίζει

ευρύτερη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό και υψηλότερη παραγωγικότητα.

6 Το πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αντιστοιχεί στα επίπεδα ISCED 5 και 6. Το πτυχίο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αντιστοιχεί στα επίπεδα ISCED 3 και 4. Το πτυχίο/τίτλος σπουδών της κατώτερης βαθμίδας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (και κάτω) αντιστοιχεί στα επίπεδα ISCED 0, 1 και 2.

-4%

-3%

-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

EU28 HR LT LU EE EL NL SE BG HU FI SK FR IT RO IE PL DE UK ES AT DK BE CZ LV SI MT CY PT

Υγεία όλοι οι υπόλοιποι τομείς Μέσοι όροι ΕΕ

Σελίδα 4 |

2.2. Δημοσιονομική βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας

Ο δημόσιος τομέας διαδραματίζει καίριο ρόλο στη χρηματοδότηση των

υπηρεσιών υγείας: στα δύο τρίτα των κρατών μελών, πάνω από το 70 % των

δαπανών υγείας χρηματοδοτείται από τον δημόσιο τομέα. Η εν λόγω

κατάσταση ενέχει δυνητικούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα των δημόσιων

οικονομικών, δεδομένου, ιδίως, του

γηράσκοντος πληθυσμού.

Στο Figure 2 απεικονίζεται το ποσοστό της δημόσιας και της ιδιωτικής

χρηματοδότησης στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης στις χώρες της

ΕΕ. Τα κράτη μέλη με σχετικά υψηλό

ποσοστό ιδιωτικών δαπανών υγείας είναι η Βουλγαρία (46 % των συνολικών δαπανών

υγείας), η Ελλάδα (πάνω από 41 %), η Κύπρος (54 %), η Λετονία (44 %), και η

Μάλτα (43 %)7.

Τα κράτη μέλη με το μεγαλύτερο ποσοστό

χρηματοδοτούμενων από το κράτος δαπανών υγείας είναι η Τσεχική

Δημοκρατία (83 %), η Δανία (84 %), η Γερμανία (85 %), το Λουξεμβούργο (83

%), οι Κάτω Χώρες (81 %), και η Σουηδία (84 %).

7 Η ιδιωτική συνιστώσα μπορεί να βασίζεται σε ζήτηση που προκαλείται από την προσφορά, καθώς και από τον τρόπο με τον οποίο η εν λόγω προσφορά επηρεάζει τις επιλογές των ασθενών. Ως εκ τούτου, μπορεί να υπερεκτιμά τις πραγματικές ανάγκες χρηματοδότησης.

Σελίδα 5 |

Σχήμα 2 – Χρηματοδότηση του τομέα υγείας

Δαπάνες υγείας ανά φορέα χρηματοδότησης — Πηγή: ΟΟΣΑ, Eurostat, ΠΟΥ — 2016 ή πιο πρόσφατα στοιχεία

Στο Figure 3 απεικονίζονται τα επίπεδα των

δημόσιων δαπανών για την υγεία στα κράτη μέλη της ΕΕ, μετρούμενα ως

ποσοστό επί του ΑΕΠ και ως ποσοστό επί του συνόλου των δαπανών του Δημοσίου.

Το 2015, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία ανήλθαν στο 7,8 % του ΑΕΠ στο

σύνολο της ΕΕ. Σε οκτώ κράτη μέλη, η αναλογία των δαπανών προς το ΑΕΠ

ισούται ή υπερβαίνει τον σταθμισμένο μέσο όρο της ΕΕ: Βέλγιο, Δανία, Γερμανία,

Γαλλία, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Σουηδία και

Ηνωμένο Βασίλειο. Τα κράτη μέλη με το χαμηλότερο ποσοστό δημόσιων δαπανών

υγείας ήταν η Κύπρος και η Λετονία (3,5 %), ενώ κάτω του

5 % ήταν η Βουλγαρία, η Εσθονία, η

Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία.

Το 2015 στην ΕΕ, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία ανήλθαν κατά μέσο όρο

στο 15 % των συνολικών δαπανών του Δημοσίου. Τα κράτη μέλη που

υπερέβαιναν το ποσοστό της ΕΕ ήταν η Τσεχική Δημοκρατία, η Γερμανία, η

Κροατία, η Ιρλανδία, η Λιθουανία, οι Κάτω Χώρες, η Αυστρία, η Σλοβακία και

το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα κράτη μέλη με

τα χαμηλότερα ποσοστά ήταν η Κύπρος (7,2 %) και η Ρουμανία (8,4 %),

ακολουθούμενες από την Ελλάδα, τη Λετονία, την Ουγγαρία, την Πολωνία

(στο σύνολό τους κάτω του 11 %), και το Λουξεμβούργο (11,5 %)8.

8 Ωστόσο, ορισμένες χώρες εφαρμόζουν σύστημα ανάκτησης σε πολλούς τομείς των δαπανών υγείας. Αυτό σημαίνει ότι το καταγεγραμμένο επίπεδο δημόσιων δαπανών ενδέχεται να υπολείπεται του πραγματικού επιπέδου.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

CY BG LV MT EL PT LT HU PL IE ES SI FI IT AT EE BE FR UK HR SK RO NL LU CZ SE DK DE

δημόσιος τομέας ιδιωτικός τομέας

Σελίδα 6 |

Σχήμα 3 – Δημόσιες δαπάνες για την υγεία

Οι δημόσιες δαπάνες υγείας ως ποσοστό (%) των συνολικών δαπανών του Δημοσίου και του ΑΕΠ

Πηγή: Eurostat, Στατιστική υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών, 2013 ή πιο πρόσφατα στοιχεία — Υπολογισμοί των

υπηρεσιών της Επιτροπής

0

5

10

15

20

25

ΕΕ DK FR NL DE AT BE SE UK IT FI SI MT EL ES HR CZ PT LU SK IE EE HU BG PL RO LT CY LV

% επί του συνόλου των δαπανών του Δημοσίου % επί του ΑΕΠ

Σελίδα 7 |

Οι δημόσιες δαπάνες υγείας

συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων και ταχύτερα

αυξανόμενων επιμέρους στοιχείων κρατικών δαπανών. Στο Figure 4

απεικονίζεται η αύξηση στις δημόσιες

δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ 2008 και 2014 (σε ποσοστιαίες

μονάδες). Στο ίδιο σχήμα απεικονίζεται η κατά κεφαλήν μέση ετήσια αύξηση των

δημόσιων πραγματικών δαπανών κατά την ίδια περίοδο, μετρούμενη βάσει κύκλων.

Ο συνδυασμός των εν λόγω δύο μετρήσεων διευκολύνει την κατανόηση

των δημοσίων δαπανών για την υγεία. Οι διαφορές στα επίπεδα των δαπανών υγείας

ως προς το ΑΕΠ είναι στην πραγματικότητα αποτέλεσμα του συνδυασμού των δύο

τάσεων, ήτοι των δημόσιων και των ιδιωτικών δαπανών στην υγεία και στο

ΑΕΠ.

Μια σχετική αύξηση των δαπανών υγείας

ως ποσοστό του ΑΕΠ μπορεί, στην πραγματικότητα, να είναι το καθαρό

αποτέλεσμα μείωσης και των δύο μέτρων, με το ΑΕΠ να παρουσιάζει

μεγαλύτερη μείωση από ό,τι οι δαπάνες

(και αντιστρόφως). Ως εκ τούτου, οι κατά κεφαλήν τιμές παρέχουν πρόσθετες

πληροφορίες για την αξιολόγηση των τάσεων: σε περίπτωση που οι δαπάνες

υγείας αυξάνονται ως ποσοστό του ΑΕΠ και μειώνονται ως προς τις κατά

κεφαλήν τιμές, είναι πιθανό το ΑΕΠ της χώρας να μειώνεται ταχύτερα από ό,τι οι

δαπάνες υγείας.

Τα μοτίβα αύξησης πρέπει να αναλύονται

από κοινού με την αρχική τιμή. Σημείο εκκίνησης χαμηλότερο ή υψηλότερο από

τον μέσο όρο μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες των αυξήσεων

και των μειώσεων των δαπανών υγείας.

Σχήμα 4 – Αύξηση των δημόσιων δαπανών υγείας ως ποσοστό (%) του ΑΕΠ και κατά κεφαλήν

Αύξηση των δημόσιων δαπανών υγείας ως ποσοστό (%) του ΑΕΠ (2008-2014, δεξιά κλίμακα εκατοστιαίων μονάδων)

και μέσος όρος ετήσιας αύξησης των κατά κεφαλήν πραγματικών δημόσιων δαπανών υγείας (κύκλοι, 2008-2014,

αριστερή κλίμακα)

Πηγή: WHO Health for All database — Υπολογισμοί των υπηρεσιών της Επιτροπής.

Οι πιέσεις για αύξηση των δαπανών

υγείας θα εξακολουθήσουν να ασκούνται. Σύμφωνα με την έκθεση του

2015 για τη δημογραφική γήρανση, από σήμερα μέχρι το 2060 αναμένεται

περαιτέρω αύξηση του ποσοστού των δημόσιων δαπανών υγείας ως προς το

ΑΕΠ. Οι βασικοί αιτιώδεις παράγοντες για την εν λόγω αύξηση είναι οι ακόλουθοι:

αύξηση των εισοδημάτων και αύξηση

των προσδοκιών για υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας,

γήρανση του πληθυσμού, και

που σχετίζονται με την ηλικία.

Πέραν των δημοσιονομικών προκλήσεων, τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης

και μακροχρόνιας φροντίδας αντιμετωπίζουν συχνά διαρθρωτικά

προβλήματα που σχετίζονται με την αναποτελεσματική κατανομή και χρήση

των πόρων στους διάφορους λειτουργικούς τομείς δαπανών. Ο ΟΟΣΑ

εκτιμά ότι το ένα πέμπτο των δαπανών

υγείας συμβάλλει ελάχιστα ή καθόλου στη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας. Σε

ορισμένες περιπτώσεις, οδηγεί ακόμη και

Σελίδα 8 |

τεχνολογικές εξελίξεις.

Στο «σενάριο αναφοράς της ομάδας

εργασίας για τη δημογραφική γήρανση (AWG)», οι δημόσιες δαπάνες υγείας στην

ΕΕ θα αυξηθούν κατά 0,9 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ μέχρι το 2060 (Figure

5). Σύμφωνα με το «σενάριο αναφοράς της ομάδας εργασίας για τη δημογραφική

γήρανση», εκτιμάται ότι μέχρι το 2060 θα σημειωθεί μέση αύξηση των δαπανών

κατά 1,6 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ

(παράρτημα). Ένας βασικός στόχος της ΕΕ είναι να

διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών μεσο-μακροπρόθεσμα. Για

πολλές χώρες της ΕΕ, οι κίνδυνοι βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών

σχετίζονται σε σημαντικό βαθμό με τις προβλεπόμενες επιπτώσεις των δημόσιων

δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη

και τη μακροχρόνια φροντίδα

σε επιδείνωση των αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας. Οι χώρες θα μπορούσαν

δυνητικά να δαπανούν λιγότερα στην

υγειονομική περίθαλψη χωρίς να υποβαθμίσουν τις επιδόσεις του

συστήματος υγείας ή τα αποτελέσματα του τομέα υγείας9.

Επιπλέον προκλήσεις είναι ακόλουθες: άνιση πρόσβαση στην υγειονομική

περίθαλψη, συχνές υπερβάσεις του

προϋπολογισμού, ανταγωνιστικές δημοσιονομικές

πιέσεις από διάφορα υπουργεία,

αλλαγή των προτεραιοτήτων πολιτικής,

απάτη ή διαφθορά, και η έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με την

οικονομική αποδοτικότητα των επενδύσεων στα συστήματα υγειονομικής

περίθαλψης και μακροχρόνιας φροντίδας.

Σχήμα 5 – Κατάσταση αναφοράς και προβλεπόμενες δαπάνες στον τομέα της υγειονομικής

περίθαλψης στις χώρες της ΕΕ για την περίοδο 2013-60, σενάριο αναφοράς της ομάδας εργασίας για τη δημογραφική γήρανση

Πηγή: Βάσει της έκθεσης του 2015 για τη δημογραφική γήρανση — Υπηρεσίες της Επιτροπής.

9 OECD, Tackling Wasteful Spending on Health, January 2017 – http://www.oecd.org/health/tackling-wasteful-spending-on-health-9789264266414-en.htm.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ΕΕ CY LT LV BG RO EE LU PL HU BE CZ IT SI ES IE SE HR SK MT EL DE NL AT FI PT FR DK UK

2013 μεταβολή 2013-2060

Σελίδα 9 |

2.3. Η πρόσβαση σε αποτελεσματικά συστήματα υγειονομικής

περίθαλψης συμβάλλει στην

κοινωνική συνοχή Τα συνηθέστερα εμπόδια όσον αφορά την

πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη προέκυπταν από την αδυναμία ή/και την

απροθυμία των ασθενών να πληρώσουν για την παροχή ιατρικών αγαθών και

υπηρεσιών. Σε ορισμένες χώρες, πρόβλημα αποτελούσαν οι χρόνοι

αναμονής ή η απόσταση μετακίνησης. Οι χρόνοι αναμονής μπορούν να οφείλονται

σε διάφορους λόγους, όπως, μεταξύ

άλλων, σε λόγους που σχετίζονται με την αναποτελεσματική ή ανεπαρκή κατανομή

των πόρων ή των ενεργών διαχειριστικών επιλογών των υπεύθυνων λήψης

αποφάσεων των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.

Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη μπορεί επίσης να παρεμποδίζεται

από την ανεπαρκή διαθεσιμότητα υποδομών και εργατικού δυναμικού

υγειονομικής περίθαλψης.

Ένας δείκτης που χρησιμοποιείται συχνά για τον προσδιορισμό των εμποδίων όσον

αφορά την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη είναι οι μη ικανοποιούμενες

ανάγκες που αναφέρουν οι ίδιοι οι ασθενείς10. Ο εν λόγω δείκτης

χρησιμοποιείται πλέον στον κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων που αποτελεί

μέρος του κοινωνικού πυλώνα.

Σε τέσσερις στις πέντε ευρωπαϊκές

χώρες, κάτω του 5 % του πληθυσμού

ανέφερε επίπεδα μη ικανοποιούμενων αναγκών ιατρικής εξέτασης. Ωστόσο,

σε ορισμένες χώρες, η αναλογία των ατόμων που αναφέρουν μη

ικανοποιούμενες ανάγκες ήταν αρκετά υψηλή11.

Σχήμα 6 – Αναφερόμενες από τους ενδιαφερόμενους μη ικανοποιούμενες ανάγκες ιατρικής εξέτασης λόγω κόστους, χρόνου αναμονής και απόστασης μετακίνησης

Πηγή: EU-SILC (2015)

10 Η ανάγκη για ιατρική περίθαλψη που δεν καλύπτεται, όπως αξιολογείται από τα ίδια τα άτομα, συνίσταται στην αξιολόγηση, από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο, του κατά πόσο χρειαζόταν εξέταση ή θεραπεία για συγκεκριμένο είδος υγειονομικής περίθαλψης, αλλά δεν την έλαβε ή δεν την ζήτησε, για τους εξής τρεις λόγους: «Οικονομικοί λόγοι», «Λίστα αναμονής» και «Πολύ μακρινή απόσταση». Τα προβλήματα που αναφέρονται όσον αφορά την πρόσβαση στην περίθαλψη σε περίπτωση ασθένειας συχνά υποδηλώνουν σημαντικά εμπόδια στην περίθαλψη. 11 Όσον αφορά την Ελλάδα ειδικότερα, η κατακόρυφη μείωση των μισθών και η αύξηση της ανεργίας στο πλαίσιο κατακερματισμένου συστήματος υγειονομικής περίθαλψης με χαμηλή δυνατότητα ανακατανομής οδήγησε σε σημαντική μείωση της κάλυψης και της επιλεξιμότητας για δημόσια υγειονομική περίθαλψη. Αν και υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν φαινόμενα υπερκατανάλωσης όσον αφορά τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης πριν την κρίση στην Ελλάδα (όπως προκύπτει από τον μεγάλο αριθμό ιδιωτικών πληρωμών), αυτό έπαψε να είναι εφικτό με την επέλευση της κρίσης. Με τις μεταγενέστερες μεταρρυθμίσεις του 2014 και του 2016 καθιερώθηκε καθολική κάλυψη. Ο αντίκτυπος των εν λόγω μεταρρυθμίσεων στις ακάλυπτες ανάγκες δεν αποτυπώνεται επί του παρόντος στα διαθέσιμα στοιχεία.

0

2

4

6

8

10

12

14

ΕΕ EE EL RO LV PL IT BG FI PT IE LT HU UK BE SK HR CY DK FR SE LU CZ MT ES DE SI NL AT

Υπερβολικό κόστος Πολύ μακρινή απόσταση Λίστα αναμονής

Σελίδα 10 |

Διαφορές όσον αφορά την αναφερόμενη από τους

ενδιαφερόμενους πρόσβαση σε

ποιοτική υγειονομική περίθαλψη εντοπίζονται σε όλη την ΕΕ, παρά τη

συμφωνία των κρατών μελών ως προς την τήρηση της κοινής αρχής της ισότητας των

συστημάτων υγείας. Τα εμπόδια στην ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική

περίθαλψη μπορούν να είναι πολλά, και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων,

οικονομικούς, διοικητικούς, γεωγραφικούς, νομικούς, πολιτισμικούς και οργανωτικούς

παράγοντες.

Οι αναφερόμενες από τους

ενδιαφερόμενους μη ικανοποιούμενες ιατρικές ανάγκες θα πρέπει να εξεταστούν

επίσης σε σχέση με αντικειμενικά μέτρα της χρήσης και των δαπανών υγειονομικής

περίθαλψης. Για παράδειγμα, το επίπεδο

των δημόσιων, των ιδιωτικών και των απευθείας πληρωμών ιδιωτών για

υγειονομική περίθαλψη12, το οποίο παρέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με την

οικονομική προστασία του πληθυσμού έναντι των κινδύνων της κακής υγείας, και

η τρέχουσα χρήση των υπηρεσιών υγείας.

Η παροχή καθολικής, βιώσιμης

πρόσβασης σε περίθαλψη υψηλής ποιότητας απαιτεί υψηλή

αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των δαπανών

υγείας, σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης ζήτησης και περιορισμένων πόρων. Η

πρόκληση συνίσταται στον προσδιορισμό

οικονομικά αποδοτικών τρόπων χρηματοδότησης, οργάνωσης και παροχής

περίθαλψης, στην επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας

μέσω της πιο ορθολογικής χρήσης των διαθέσιμων πόρων.

12 Ως ιδιωτικές δαπάνες νοούνται οι απευθείας πληρωμές για αγαθά και υπηρεσίες από το πρωτογενές εισόδημα ή τις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών, που πραγματοποιούνται από τον χρήστη κατά τον χρόνο αγοράς των αγαθών ή χρήσης των υπηρεσιών χωρίς αποζημίωση ή επιμερισμό του κόστους με οργανωμένο σύστημα. Ο εν λόγω δείκτης επηρεάζεται επίσης πιθανώς από τις επιλογές των ασθενών. Η συγκρισιμότητα των στοιχείων μεταξύ των διαφόρων χωρών είναι επί του παρόντος περιορισμένη λόγω του βαθμού ακρίβειας με τον οποίο εφαρμόζεται το σύστημα λογαριασμών υγείας (SHA) του 2011 στις χώρες της ΕΕ.

Οι οριζόντιες περικοπές δαπανών με σκοπό την επίτευξη βραχυπρόθεσμης

εξοικονόμησης πόρων, οι οποίες δεν

στοχεύουν στην οικονομική αποδοτικότητα του συστήματος, ενδέχεται να οδηγήσουν

σε αύξηση των δαπανών μεσο-μακροπρόθεσμα.

Ειδικότερα, πολλά κράτη μέλη θεωρούν το εν λόγω πρόβλημα ως πρόκληση για τη

βελτίωση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτά φάρμακα. Πράγματι, τα επόμενα

έτη προβλέπεται η διάθεση στην αγορά μεγάλου αριθμού φαρμάκων, γεγονός που

αναμένεται να αυξήσει τις ανάγκες

χρηματοδότησης σε σύγκριση με την τελευταία δεκαετία.

Η φύση των νέων φαρμάκων μεταβάλλεται σταδιακά: οι καινοτομίες βασίζονται σε

σύνθετα και ακριβά βιοφαρμακευτικά προϊόντα, και στοχεύουν ολοένα και

περισσότερο σε μικρότερες ομάδες του πληθυσμού. Οι υπεύθυνοι από τον δημόσιο

και τον ιδιωτικό τομέα για τις πληρωμές

σχετικά με την υγειονομική περίθαλψη προβληματίζονται ολοένα και περισσότερο

για το πώς να αντιμετωπίσουν το κόστος του αυξανόμενου αριθμού των εν λόγω

φαρμάκων.

Στην Ευρώπη, εξακολουθούν να

σημειώνονται αρκετοί πρόωροι θάνατοι. Στην ΕΕ, το 2014 αποβίωσαν

1,69 εκατομμύρια άτομα κάτω των 75

ετών. Εξ αυτών, περίπου 562 034 θάνατοι θα μπορούσαν να θεωρηθούν πρόωροι.

Δεδομένων των υφιστάμενων γνώσεων και τεχνολογίας στον ιατρικό τομέα, οι εν

λόγω θάνατοι θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Οι καρδιακές προσβολές και

τα εγκεφαλικά αντιστοιχούσαν από κοινού σχεδόν στο ήμισυ των εν λόγω θανάτων

που μπορούσαν να αποφευχθούν.

Η έννοια της θνησιμότητας που μπορεί να αποτραπεί μέσω της πρόσβασης σε

υγειονομική περίθαλψη βασίζεται στην ιδέα ότι ορισμένοι θάνατοι (για συγκεκριμένες

ηλικιακές ομάδες και από συγκεκριμένες ασθένειες) θα μπορούσαν να

«αποφεύγονται». Με άλλα λόγια, ορισμένοι θάνατοι δεν θα είχαν επέλθει στο

συγκεκριμένο στάδιο, εάν υπήρχε η

δυνατότητα πρόσβασης σε έγκαιρη και αποτελεσματική υγειονομική περίθαλψη.

Ο εν λόγω δείκτης αποτρεπτής θνησιμότητας χρησιμοποιείται σε ένα

Σελίδα 11 |

παγκόσμιο πλαίσιο αξιολογήσεων των επιδόσεων των συστημάτων υγείας

προκειμένου να παράσχει κάποιες ενδείξεις

σχετικά με την ποιότητα και τις επιδόσεις των πολιτικών υγειονομικής περίθαλψης.

Το ποσοστό των θανάτων που είναι αποτρεπτοί μέσω της πρόσβασης στη

βέλτιστη υγειονομική περίθαλψη σε σχέση με το σύνολο των θανάτων των ατόμων

ηλικίας κάτω των 75 το 2013 παρουσιάζει

σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.

Σχήμα 7 – Θνησιμότητα που μπορεί να αποτραπεί μέσω της πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη

Πηγή: Βάση δεδομένων της Eurostat (2014)

3. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ

Στην ανακοίνωση της Επιτροπής για

αποτελεσματικά, προσβάσιμα και ανθεκτικά συστήματα υγείας προτείνεται μια ατζέντα

της ΕΕ με σειρά μηχανισμών συνεργασίας

για την υποστήριξη μεταρρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο. Ο στόχος είναι η βελτίωση

των επιδόσεων των συστημάτων υγείας στην ΕΕ. Στους εν λόγω μηχανισμούς

συγκαταλέγονται: η αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας (ΑΤΥ), η ηλεκτρονική

υγεία, η ψηφιακή υγεία, η αξιολόγηση των επιδόσεων των συστημάτων υγείας, ο

σχεδιασμός εργατικού δυναμικού, τα

ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς, κ.λπ13.

Η εν λόγω συνεργασία αποσκοπεί στο να βελτιώσει την αποδοτικότητα και την

αποτελεσματικότητα των συστημάτων υγείας προκειμένου να διασφαλιστεί η

δημοσιονομική βιωσιμότητα και η

13 https://ec.europa.eu/health/home_en.

πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες

υγειονομικής περίθαλψης για όλους.

Στην κοινή έκθεση Ευρωπαϊκής Επιτροπής-Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής (ΕΟΠ)

για την υγειονομική περίθαλψη και τα συστήματα μακροχρόνιας φροντίδας

(2016) προσδιορίζεται σειρά πεδίων στα

οποία η πραγματοποίηση βελτιώσεων μπορεί να ενισχύσει την οικονομική

αποδοτικότητα των συστημάτων υγείας μεσο-μακροπρόθεσμα, καθώς και την

μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους.

Μεταξύ των κατάλληλων μοχλών πολιτικής

συγκαταλέγονται τα ακόλουθα:

Βελτίωση της διακυβέρνησης των συστημάτων.

1) Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών δημοσιονομικής πολιτικής

και υγείας και αξιοποίηση ενός ευρέος φάσματος εργαλείων δημοσιονομικού

σχεδιασμού για την υποστήριξη της αποδοτικότητας, της διαφάνειας και της

λογοδοσίας,

Σελίδα 12 |

2) Διαμόρφωση στρατηγικών τεχνολογιών των πληροφοριών και διαχείρισης

δεδομένων, με σκοπό την υποστήριξη της

παρακολούθησης και της διακυβέρνησης, καθώς και της ενίσχυσης των προσπαθειών

καταπολέμησης της διαφθοράς, της απάτης και της κακής χρήσης των δημόσιων

πόρων,

3) Εκ των προτέρων και εκ των υστέρων αξιολόγηση των μεταρρυθμίσεων με

συστηματικό και τυποποιημένο τρόπο βάσει

αποδεικτικών στοιχείων, και υλοποίηση της αξιολόγησης των επιδόσεων των

συστημάτων υγείας,

4) Σαφής καθορισμός των ρόλων των αρμόδιων για τις μακροχρόνιες υπηρεσίες

φροντίδας δημόσιων αρχών, με στόχο την

ολοκλήρωση των ιατρικών και κοινωνικών υπηρεσιών μέσω της διαμόρφωσης ενός

νομικού πλαισίου, και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διοικητικών

αρχών,

5) Βελτίωση της επάρκειας και της

ποιότητας των ανθρώπινων πόρων στον τομέα υγείας μέσω της προσαρμογής του

σχεδιασμού στις ανάγκες, την προσαρμογή των κινήτρων, τη διερεύνηση της

δυνατότητας διασυνοριακής πρόσληψης ιατρών, και του μακροπρόθεσμου

σχεδιασμού,

Προαγωγή της βιωσιμότητας και της

αποδοτικότητας της χρηματοδότησης και των δαπανών

6) Διασφάλιση του ότι το σύνολο των

παροχών που χρηματοδοτούνται από το

Δημόσιο βασίζεται σε κριτήρια οικονομικής αποδοτικότητας και ισότητας, καθώς και ότι

υπάρχουν συστήματα επιμερισμού της δαπάνης που υποστηρίζουν τον περιορισμό

των δημόσιων δαπανών, διασφαλίζοντας, ταυτόχρονα, την πρόσβαση,

7) Σχεδιασμός αμοιβών και μηχανισμοί αγοράς με σκοπό την προώθηση της

αποδοτικότητας και της ισότητας,

8) Απομάκρυνση των συστημάτων υγείας από το παραδοσιακό μοντέλο με επίκεντρο

το νοσοκομείο, μέσω της ανάθεσης

ισχυρότερου ρόλου ρυθμιστή και δυνατοτήτων παραπομπής στην

πρωτοβάθμια περίθαλψη, και προαγωγή

του συντονισμού και της ολοκλήρωσης της περίθαλψης,

9) Ενίσχυση της βιωσιμότητας της νοσοκομειακής περίθαλψης μέσω της

βελτίωσης των ρυθμίσεων χρηματοδότησης, της μείωσης του

λειτουργικού κόστους και της βελτίωσης της σύγκρισης των επιδόσεων των

νοσοκομείων και της συγκριτικής αξιολόγησης,

10) Βελτίωση της οικονομικά αποδοτικής χρήσης και της οικονομικής προσιτότητας

των φαρμάκων, μέσω της προώθησης των δημόσιων συμβάσεων και του ρόλου των

γενόσημων και των βιο-ομοειδών14, των κατάλληλων πολιτικών ελέγχου των τιμών,

και της προαγωγής της ορθολογικής

χρήσης των φαρμάκων.

11) Περαιτέρω μηχανισμοί διερεύνησης της διασυνοριακής συνεργασίας με σκοπό την

αντιμετώπιση των προβλημάτων διαθεσιμότητας και προσβασιμότητας των

φαρμακευτικών προϊόντων στις χώρες της

ΕΕ. Σε αυτούς θα πρέπει να περιλαμβάνονται κατάλληλοι ρυθμιστικοί

μηχανισμοί σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και συμφωνίες για κοινές δημόσιες συμβάσεις,

12) Δυνατότητα λήψης οικονομικά

αποδοτικών και τεκμηριωμένων βάσει ΑΤΥ

αποφάσεων κάλυψης για νέες και υφιστάμενες τεχνολογίες, μεταξύ άλλων

μέσω της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών,

Βελτίωση της πρόσβασης, της

ποιότητας και της

αποτελεσματικότητας της περίθαλψης

13) Ενίσχυση των πολιτικών για την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη των

ασθενειών: προώθηση εκστρατειών σχετικά με παράγοντες κινδύνου,

ανάπτυξη ολοκληρωμένων πολυτομεακών

πρωτοβουλιών πολλαπλών ενδιαφερόμενων μερών και ευθυγράμμιση

14 Γενόσημο φάρμακο είναι ένα φαρμακευτικό προϊόν που είναι το ίδιο με φάρμακο το οποίο έχει ήδη αδειοδοτηθεί (το «φάρμακο αναφοράς»). Περιέχει την ίδια δραστική ουσία/-ες με το φάρμακο αναφοράς. Το βιο-ομοειδές φάρμακο είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοιο ως προς όλες τις ουσιαστικές πτυχές ενός ήδη εγκεκριμένου βιολογικού φαρμάκου.

Σελίδα 13 |

των χρηματοδοτικών σχεδίων με τα χρονοδιαγράμματα των πολιτικών,

14) Βελτίωση της προσβασιμότητας σε ποιοτική περίθαλψη μέσω της μείωσης των

χρόνων αναμονής και του οικονομικού βάρους των δαπανών υγείας για τα

νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένων των άτυπων πληρωμών,

15) Συνεκτίμηση των αναγκών των ευάλωτων ομάδων, ιδίως μέσω συναφών

δημοσιονομικών πολιτικών και πολιτικών κοινωνικής προστασίας, της διατομεακής

συνεργασίας όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών περίθαλψης, της παροχής

υπηρεσιών στο πλαίσιο των οποίων λαμβάνονται υπόψη οι πολιτισμικές

ιδιαιτερότητες,

16) Παροχή του κατάλληλου βαθμού

περίθαλψης σε όσους την έχουν ανάγκη, μέσω της προώθησης και της αξιολόγησης

της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας,

17) Προαγωγή της ανεξάρτητης διαβίωσης και υποστήριξη της παροχής υπηρεσιών

υγείας και μακροχρόνιας φροντίδας κατ’ οίκον και στην κοινότητα αντί σε

περιβάλλον ιδρυμάτων, ανάλογα με την περίπτωση,

18) Προαγωγή της υγιούς γήρανσης και της αποτροπής της σωματικής και

διανοητικής εξασθένισης των ατόμων με χρόνιες ασθένειες.

4. ΔΙΑΣΤΑΥΡΟΥΜΕΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΣΟΝ

ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

Αρκετά κράτη μέλη έχουν θεσπίσει και

εφαρμόζουν ουσιαστικά μέτρα για τη βελτίωση της πρόσβασης στις υπηρεσίες

υγείας, διατηρώντας παράλληλα την ποιότητα και τη βιωσιμότητα του

συστήματος.

Η Βουλγαρία, η Εσθονία, η Μάλτα, η Αυστρία και η Πολωνία εφάρμοσαν

σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να ενισχύσουν την πρωτοβάθμια περίθαλψη

και να βελτιώσουν τον συντονισμό με τη νοσοκομειακή και εξειδικευμένη

περίθαλψη. Επιπλέον, η Σουηδία δαπανά αυξημένα κονδύλια για τη βελτίωση της

προσβασιμότητας των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης.

Η Κύπρος έχει δρομολογήσει

επανασχεδιασμό του συστήματός υγείας της με σκοπό να παράσχει πρόσβαση στην

υγειονομική περίθαλψη στο σύνολο του πληθυσμού και να μειώσει τις υψηλές

απευθείας πληρωμές.

Η Πορτογαλία εφάρμοσε σημαντικές

μεταρρυθμίσεις το 2016 και το 2017 με σκοπό να διασφαλίσει την καθολική

ιατροφαρμακευτική κάλυψη.

Η Βουλγαρία έλαβε μέτρα για να αυξήσει

την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη στις

περιπτώσεις όπου η χαμηλή δημόσια κάλυψη των ιατρικών υπηρεσιών

εξωνοσοκομειακής περίθαλψης καθιστά την πρόσβαση στην υγειονομική

περίθαλψη δύσκολη για ορισμένα άτομα.

Η Αυστρία θέσπισε νέο σύστημα DRG

(ομάδων σχετικών με διαγνώσεις) για τις πληρωμές στον τομέα της

εξωνοσοκομειακής περίθαλψης με σκοπό

την αποσυμφόρηση του τομέα ενδονοσοκομειακών υπηρεσιών και

προκειμένου να παράσχει κίνητρα για τη χρήση των δομών και υπηρεσιών που

παρέχονται ενδονοσοκομειακά.

Η Λετονία και η Πολωνία εφάρμοσαν

μεταρρυθμίσεις προκειμένου να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα του

εργατικού δυναμικού στον τομέα της

υγείας.

Η Ουγγαρία και η Ρουμανία έλαβαν τα

πρώτα μέτρα για την αύξηση των μισθών των επαγγελματιών του τομέα υγείας.

Η Λετονία, η Πολωνία, η Πορτογαλία και η Ρουμανία ανακοίνωσαν μέτρα με σκοπό

την προσέλκυση ιατρών και νοσηλευτριών ώστε να εργαστούν σε περιαστικές ή

αγροτικές περιοχές.

Η Λετονία και η Μάλτα μείωσαν τους χρόνους αναμονής, ενώ η Ρουμανία

οργάνωσε εκ νέου ορισμένα μέρη του συστήματος εξωνοσοκομειακής

περίθαλψης.

Η Ιταλία, η Μάλτα, η Πορτογαλία και η

Σλοβενία ανέπτυξαν λύσεις ΤΠΕ για να

Σελίδα 14 |

μειώσουν τους χρόνους αναμονής για τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.

Η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η

Σλοβακία εφαρμόζουν μεταρρυθμίσεις όπως η αποκέντρωση των δημόσιων

συμβάσεων, η υιοθέτηση των γενόσημων φαρμάκων και η ανάπτυξη φορέων ΑΤΥ. Ο

τελικός σκοπός είναι η βελτίωση της πρόσβασης στα φάρμακα και η διασφάλιση

της οικονομικά αποδοτικής χρήσης τους.

Η Λετονία και η Ρουμανία εφαρμόζουν

σχέδια για την ενίσχυση των μηχανισμών λογοδοσίας και διαφάνειας στο σύστημα

υγείας.

Ο κύκλος ειδικών για την κατάσταση της υγείας στην ΕΕ15 παρουσιάζει στοιχεία

σχετικά με τις πολιτικές υγείας στην Ευρώπη. Ειδικότερα, τα προφίλ υγείας των

χωρών παρέχουν διεξοδικότερες αναλύσεις της επικρατούσας κατάστασης όσον αφορά

τις πολιτικές σε κάθε κράτος μέλος.

Η συνοδευτική έκθεση αξιοποιεί τα

πορίσματα των προφίλ χωρών και

επισημαίνει τις οριζόντιες επιπτώσεις των πολιτικών.

Ημερομηνία: 26.9.2017

15 https://ec.europa.eu/health/state/summary_en.

Σελίδα 15 |

5. ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΠΟΡΟΙ

Ανακοίνωση της Επιτροπής για αποτελεσματικά, προσβάσιμα και ανθεκτικά συστήματα

υγείας [COM(2014) 215 final]. https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/systems_performance_assessment/doc

s/com2014_215_final_el.pdf

Κοινή έκθεση σχετικά με την υγειονομική περίθαλψη και τα συστήματα μακροχρόνιας

περίθαλψης και τη δημοσιονομική βιωσιμότητα — Ευρωπαϊκή Οικονομία, Institutional paper 37, Οκτώβριος 2016, ΓΔ Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων, και

Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής https://ec.europa.eu/info/publications/economy-finance/joint-report-health-care-

and-long-term-care-systems-fiscal-sustainability-0_en

State of Health in the EU: Country health profiles https://ec.europa.eu/health/state/country_profiles_en

Health at a Glance: Europe 2016 — State of Health in the EU Cycle, OECD Publishing, Paris

https://ec.europa.eu/health/state/glance_en

Θεματικό ενημερωτικό δελτίο για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο σχετικά με τη βιωσιμότητα

των δημόσιων οικονομικών

WHO Health for All Database

Βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ για την υγεία

Εργαλείο δεδομένων ECHI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής https://ec.europa.eu/health/indicators/indicators_en

Γνώμη της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με αποτελεσματικούς τρόπους επένδυσης στην υγεία, «Typology of health policy reforms and framework for

evaluating reform effects» https://ec.europa.eu/health/expert_panel/sites/expertpanel/files/013_healthpolicyref

orms_reformeffects_en.pdf

Γνώμη της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με αποτελεσματικούς τρόπους

επένδυσης στην υγεία, «Access to health services in the European Union»

https://ec.europa.eu/health/expert_panel/sites/expertpanel/files/015_access_healthservices_en.pdf

Γνώμη της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με αποτελεσματικούς τρόπους επένδυσης στην υγεία, «Definition of a frame of reference in relation to primary care

with a special emphasis on financing systems and referral systems» https://ec.europa.eu/health/expert_panel/sites/expertpanel/files/004_definitionprima

rycare_en.pdf

Έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων της ΕΕ σχετικά με την αξιολόγηση των

επιδόσεων των συστημάτων υγείας, «So What? Strategies across Europe to assess

quality of care» https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/systems_performance_assessment/doc

s/sowhat_en.pdf

Έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων της ΕΕ σχετικά με την αξιολόγηση των

επιδόσεων των συστημάτων υγείας, «Blocks: Tools and methodologies to assess integrated care in Europe»

https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/systems_performance_assessment/docs/2017_blocks_en_0.pdf

Σελίδα 16 |

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Σχήμα A: Χάσμα στα πεμπτημόρια εισοδήματος16

για αναφερόμενη από τους

ενδιαφερόμενους μη ικανοποιούμενη ανάγκη ιατρικής περίθαλψης, 2015

Πηγή: Eurostat, στατιστικές EU-SILC. Σημειώσεις: για κάθε λόγο, η διαφορά εκφράζεται σε εκατοστιαίες μονάδες.

Σχήμα Β: Απευθείας δαπάνες των νοικοκυριών ως ποσοστό (%) των συνολικών τρεχουσών δαπανών υγείας, 2014 ή πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία

Πηγή: WHO HfA-DB

16 Η διαφορά (χάσμα) μεταξύ του ποσοστού του πληθυσμού από το χαμηλότερο (ομάδα πεμπτημορίων 1) πεμπτημόριο εισοδήματος και του ποσοστού από το υψηλότερο (ομάδα πεμπτημορίων 5)

πεμπτημόριο εισοδήματος, με αναφερόμενες από τους ενδιαφερόμενους συνολικές μη ικανοποιούμενες ανάγκες ιατρικής εξέτασης στη διάρκεια των προηγούμενων 12 μηνών. Η πρώτη ομάδα πεμπτημορίων αντιπροσωπεύει το 20 % του πληθυσμού με το χαμηλότερο εισόδημα, και η πέμπτη ομάδα πεμπτημορίων αντιπροσωπεύει το 20 % του πληθυσμού με το υψηλότερο εισόδημα.

Σελίδα 17 |

Σχήμα Γ: Προβλεπόμενες δαπάνες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στις χώρες της ΕΕ για την περίοδο 2013-60, σενάριο κινδύνου της ομάδας εργασίας για τη δημογραφική γήρανση

Πηγή: Βάσει της έκθεσης του 2015 για τη δημογραφική γήρανση — Υπηρεσίες της Επιτροπής.

Σχήμα Δ: Μορφωτικό επίπεδο εργατικού δυναμικού

Απασχόληση εργαζομένων που κατέχουν πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης ως ποσοστό της συνολικής απασχόλησης στον τομέα της υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών και σε όλους τους τομείς, 2016 — Πηγή: Eurostat

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2013 μεταβολή 2013-2060

0

10

20

30

40

50

60

70

80

ΕΕ CY BG ES EL IE LT UK EE PL BE LV FI SE IT DK SI PT MT NL FR HR CZ LU AT RO HU SK DE

Σύνολο - όλες οι δραστηριότητες NACE Δραστηριότητες σχετικά με την ανθρώπινη υγεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες