E p i r u s g l o b a lΓ ι α τ η ν Ή π ε ι ρ ο τ ω ν 5 Η π ε ί ρ ω ν τ ε ύ χ ο ς 1 0 / 6 - 7 / 2 0 0 9

Αλωνάκ ι , Δ .Φαναρίου

w w w . e p i r u s g l o b a l . g r

Έ π ι π λ ο - Δ ι α κ ό σ μ η σ ηΝ ί κ ο ς Κ ρ ι τ σ ι μ ά ς

Λ ο ύ ρ ο ς Π ρ έ β ε ζ α ς , τ η λ . 2 6 8 2 0 3 3 3 6 7 , w w w . k r i t s i m a s . g r , e m a i l : i n f o @ k r i t s i m a s . g r

Β Α Λ Α Κ Ο Σ Ι .

Σύβοτα Θεσπρωτίας

F. KLIK IGOUMENITSAF. KLIK IGOUMENITSA

1ο Κατάστημα : Σύβοτα Θεσπρωτίας : 26650 935082ο Κατάστημα : Πλαταριά Θεσπρωτίας : 26650 71080

Σ Π Υ Ρ Ι Δ Ω Ν Μ . Ε . Π . Ε .

F. KLIK IGOUMENITSA

F. KLIK IGOUMENITSA

Κ όκκινος cafe- bar

7ο χλμ Ε.Ο. Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας,

6972036968,

coctails

Βράχος restaurant

Περιοχή Πλαταριάς, τηλ.26650 71202,

6945956720

φρέσκα ψάριαενοικιαζόμενα δωμάτια

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

15. Editorial16. Ηπειρώτες Ευεργέτες22. Nάστας Αντώνιος24. Δήμος Φαναρίου34. Ο.Λ.Η38. Δήμος Δωδώνης42. Παιδί44. Δήμος Τύμφης56. Παντελής Κολόκας60. Φάνης Στεργίου62. Δήμος Άνω Καλαμά56. Απόψεις70. Δημήτρης Γιολδάσης76. Δήμος Πραμάντων86.Παράδοση90. Γαβριήλ Παπαναστασίου96. Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου106.Δοκιμάσαμε110 Τελευταία Λέξη μας συ

Ιδιοκτησία-Έκδοση

Διεύθυνση

Αρχισυντάκτρια

Συντακτική ομάδα

Αθλητικά

Τεχνική Υποστήριξη

Νομικός Σύμβουλος

Οικονομικός Σύμβουλος

Ρίζου Βίκυ

Καπλάνη Ματίνα

Ιωάννα Θεοχαροπούλου

Φώτου ΙωάνναΜπαρμπούτης Κων/νοςΝταχρή ΑσημίναΤερζάκης ΔημήτρηςΑυδίκος Γιάννης

Νάκης ΒαγγέληςΓεωργούλης Δημήτρης

Κωνσταντίνος Κολιός

Σπύρος ΔιαμάντηςΣταδίου 61 Τ.Κ.10551, Αθήνα Τηλ.: 210-3210535

Κων/νος ΕυαγγέλουΆρη Βελουχιώτη 42,ΙωάννιναΤηλ.: 26510-40362

Πυρσινέλλα 21, Τ.Κ. 45332Τηλ / Fax. : 26510-32009

URL: www.epirusglobal.gre-mail : epirusgl@otenet.gr

τηλ/fax.: 2651023801

ΕGEpirus Global

Οι απόψεις των συντακτών δεν αποτελούν απαραίτητα και απόψεις της ιδιοκτησίας της

έκδοσης.Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή όλου ή μέρους του περιοδικού

χωρίς έγγραφη άδεια. Η διεύθυνση της έκδοσης δεν ευθύνεται για οποιοδήποτε υλικό

παραχωρείται από τους διαφημιζόμενους και από τις διαφημιστικές εταιρείες.

Συνδρομές

Ιδιώτες : 40 €

Σύλλογοι : 100 €

Τράπεζες / Οργανισμοί 200 €

Εξωτερικού : 100 €

Δήμοι : 200 €

Αριθμοί Λογαριασμού Συνδρομών:

Εθνική Τράπεζα: 794/745279-95 (Ρίζου Β.)

Γενική Τράπεζα : 9800339615-0 (Ρίζου Β.)

Τράπεζα Πειραιώς: 5400-035484-350 (Ρίζου

Β.)

1

Γ ι α τ η ν Ή π ε ι ρ ο τ ω ν 5 Η π ε ί ρ ω ν

E p i ru s g l o b a l

Περιεχόμενα

ΠΡΕΒΕΖΑ

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ & ΜΕΖΟΝΕΤΕΣ

ΠΡΕΒΕΖΑ ( ΚΑΣΤΡΟΣΥΚΙΑ) :Μεζονέτες πολυτελείας στην Καστροσυκιά Πρέβεζας, σε γωνιακό οικόπεδο, 50μ. από τη θάλασσα,με ανεξάρτητο αύλειο χώρο, με φανταστική θέα το Ιόνιο. Μοναδικά στη περιοχή.Υπό ανέγερση διαμερίσματα 45τ.μ-50τ.μ περίπου πολυτελείας στην Καστροσυκιά Πρέβεζας, 80μ.από τη θάλασσα, αύλειο χωρό.ΚΑΝΑΛΙ :Μεζονέτες πολυτελείας στο Κανάλι Πρέβεζας, 40μ. από τη θάλασσα ( σε κεντρικό σημείο )με θέα τοΙόνιο.Διαμερίσματα 30τ.μ-40τ.μ,40μ. από τη θάλασσα ( σε κεντρικό σημείο) με θέα το Ιόνιο.Διαμερίσματα 60-70τ.μ στο Κανάλι.

Παντοκράτορος 5, 47100, Άρτατηλ. / fax. 26810 72927 - 6944240441 mellon_texniki@otenet.gr

e d i t o r i a l

άτι από την αρμονία της κλασικής Ελ-

λάδας έχει το άγαλμα της Ελευθερίας

στην πρωτεύουσα του κόσμου, τη Νέα

Υόρκη. Αυτά και άλλα πολλά σκέφτομαι

αυτές τις μέρες, λίγο πριν αναχωρήσω για τις Ηνω-

μένες Πολιτείες... πραγματικά συνεπαρμένη για το

άγνωστο και προβληματισμένη για τον αν τελικά θα

ενθουσιαστώ ή θα προσγειωθώ στην άχαρη αμερι-

κάνικη πραγματικότητα και από την όμορφη Ελλα-

δίτσα μου φασιανικής τεχνοτροπίας θα καταδυθώ

απότομα σε φουτουριστικά σκηνικά αχόρταγης hi-

tec και νεοπλουτίστικης νοοτροπίας. Η απορία μου

θα λυθεί σε λιγότερο από μια εβδομάδα. Το σίγουρο

είναι πως με ανυπομονησία περιμένω να γνωρίσω

τους Έλληνες και πολύ περισσότερο τους Ηπειρώ-

τες οι οποίοι διοργανώνουν αυτές τις ημέρες και το

Διετές Συνέδριό τους στη Νέα Υόρκη. Δεν ξέρω αν

αυτή είναι η αφορμή του ταξιδιού μου. Είναι πάντως

σίγουρα ένα καλό άλλοθι για να πείσω τον εαυτό

μου πως το κουραστικό αυτό ταξίδι έχει διπλό

σκοπό. Κλείνοντας - έτσι σύντομα - αυτό το σημεί-

ωμα, εύχομαι να ανταμώσουμε ξανά το Σεπτέμβρη

πλούσιοι σε εικόνες και ακούσματα, και αν όχι πιο

σοφοί, σίγουρα περισσότεροι θαραλλέοι....

.συνεχίζεται......

Φιλικά,

Ρίζου Βίκυ

Σ τ ω ν Ε λ λ ή ν ω ν τ ι ς Κ ο ι ν ό τ η τ ε ς

Κ

Η π ε ι ρ ώ τ ε ς Ε υ ε ρ γ ε τ ε ς

Μ Ε Ρ Ο Σ Γ ΄

Ευάγγελος και Κωνσταντίνος Ζάππας

...Η διαχρονική αξία του Ζαππείου επικρατεί στο πέρασμα των

χρόνων αναλλοίωτη, με πραγματικούς φρουρούς του τους αν-

δριάντες των οραματιστών του, Ευαγγέλου και Κωνσταντίνου

Ζάππα...

Από την Ιωάννα Φώτου, Φιλόλογο

ριν από δύο αιώνες περίπου όταν η Ελ-

λάδα αποκαμωμένη από τη δείνη της

σκλαβιάς και του πολέμου, εγκαταλείπει

κάθε ελπίδας προσπάθειας για πνευμα-

τική ανάταση και προσφορά σ’ένα χωριό της

επαρχίας του Τεπελενίου, το Λάμποβο, γεννιέται

ο Ευάγγελος Ζάππας. Aπό οικογένεια εμπόρων,

ασχoλήθηκε για πολύ λίγο χρονικό διάστημα με

τα γράμματα τα οποία έμαθε αυτοδιδασκόμενος.

Στην αρχή της εφηβείας του όταν όλα τα πράγ-

ματα στο μυαλό του ήταν ρευστά και η συνειδη-

τοποίηση του για τον πραγματικό κόσμο ακόμα

σε πρώιμο στάδιο, εγκαταλείπει το σπίτι του.

Πρώτος σταθμός η στρατιωτική υπηρεσία τουΤε-

πενλή στην οποία εντάσσεται παίρνοντας έτσι το

πρώτο βάπτισμα ως στρατιώτου σε μονάδα. Από

δω και πέρα η θητεία του θα αλλάξει πολλούς

σταθμούς οι οποίοι θα συντελέσουν καταλυτικά

στη διαμόρφωση της υπόστασής του στο κοινω-

νικό γίγνεσθαι. Από τον Αλή Τεπενλή μεταβαίνει

στη στρατιά του Μάρκου Μπότσαρη. Εκεί συμ-

μετέχει σε σειρά μαχών ως κατώτερος αξιωματι-

κός υπό την ηγεσία των Μποτσαραίων. Στη

συνέχεια ακολουθεί το Νικόλαο Ζέρβα, πολεμά

στο πλευρό του Βεϊκου Λάμπρου και τέλος χρή-

ζεται Ταξίαρχος κάτω από την αρχηγία του Νάκου

Πανουργία αναλαμβάνοντας τη διοίκηση των

Βλαχοχωρίων. Στο πέρας πλέον των πολεμικών

επιχειρήσεων αναγνωρισμένος για τη γενναία

του παράθεση των καθηκόντων προς υπερά-

σπιση της πατρίδας του και ενταγμένος στην ελ-

ληνική βασιλική φάλαγγα, ο Ζάππας είχε το

δικαίωμα να αποκτήσει γαίες ανάλογες του βαθ-

μού του και των διακρίσεων που κατείχε. Εκεί-

νος όμως ως ανώτερη φύση ανήσυχη και

ανιδιοτελής αποποιήθηκε του δικαιώματος και

επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του. Ήθελε

πλέον να ακολουθήσει τα χνάρια του πατέρα του.

Η θέση του όμως στον στρατιωτικό χώρο προ-

κάλεσε τη δυσαρέσκεια των τοπικών αρχών οι

οποίες έδρασαν εναντίον του. Γι’αυτό το λόγο

μετακομίζει στην Βέροια, η οποία τελικά δεν μπό-

ρεσε να του προσφέρει τα αναγκαία αγαθά που

εκείνος επιθυμούσε. Οι καιροί ήταν δύσκολοι, η

Ελλάδα βρισκόταν σε ταραχώδη κατάσταση και

εκείνος πλέον μιμούμενος το παράδειγμα προ-

γενέστερών του ταξιδεύει στις παραδουνάβιες

ΠΟι αναβιωτές του Ολυμπιακού ιδεώδους

Κωνσταντίνος Ζάππας, ελαιογραφία του Έκτορα Δούκα,

Ζάππειο Μέγαρο

Ευάγγελος Ζάππας, ελαιογραφία του Σπύρου Βικάτου, Ζάππειο Μέγαρο

Η π ε ι ρ ώ τ ε ς Ε υ ε ρ γ ε τ ε ς

Μ Ε Ρ Ο Σ Γ ΄

περιοχές δημιουργώντας ένα μεγάλο

κύκλο κοινωνικών επαφών εξαιτίας του

επαγγέλματος που ασκούσε στο Βου-

κουρέστι ως εμπειρικού γιατρού. Εκμε-

ταλλευόμενος λοιπόν τις γνωριμίες και

με συνέταιρο τον ξάδερφό του Κων-

σταντίνο ο πολυπράγμων Ευάγγελος

εκμεταλλεύεται γαιοκτήμονες και εξοι-

κονομεί υπέρογκα ποσά. Η φιλοδοξία

του σε συνδιασμό με τον πιστό του συ-

νέταιρο Κωνσταντίνο και τη συσσώ-

ρευση πλούτου τον ωθούν σε αγορά

κτημάτων στην περιοχή της Γιαλόμι-

τζας που γρήγορα αξιοποιούν με το κα-

λύτερο τρόπο αναδεικνύοντάς τον σε

ένα από τους μεγαλύτερους γαιοκτή-

μονες . Η επιβλητική του παρουσία

στον κοινωνικό του χώρο και η κατοχή

τεράστιας περιουσίας δεν ήταν ικανοί

παράγοντες να αποπροσανατολίσουν

την αγάπη του Ζάππα για την πατρίδα

του που πραγματικά είχε ανάγκη. Πα-

ρακινούμενος λοιπόν από το άρθρο

του ποιητή Αλέξανδρου Σούτσου στην

εφημερίδα «Ήλιος» αντιλαμβάνεται την

επιτακτική ανάγκη της αναβίωσης των

Ολυμπιακών Αγώνων στη σύγχρονη

εποχή. Συνειδητοποιημένος και απο-

φασισμένος πλέον να στηρίξει τη νεο-

γεννηθείσα ανάγκη του, κάνει πρόταση

στον βασιλιά Όθωνα, και ζητά την

πλήρη αναβίωση των Ολυμπιακών

Αγώνων. Η πρόταση έγινε άμεσα

δεκτή. Έτσι το 1859 για πρώτη φορά

στην πορεία της ιστορίας της μεταπο-

λεμικής Ελλάδα πραγματοποιούνται τα

εγκαίνεια των Α Ολυμπίων συνδέοντας

έτσι την αρχαία ιστορία, με το τολμηρό

παρόν και το πολλά υποσχόμενο μέλ-

λον. Πράγματι, τα Ολύμπια καθιερώ-

νονται κάθε τέσσερα χρόνια με

οικονομική ενίσχυση του Ζάππα και με

τη σθεναρή υποστήριξη του Αλέξαν-

δρου Ραγκαβή,υπουργό εξωτερικών.

Τα Ζάππεια Ολύμπια πραγματοποί-

ηθηκαν τέσσερεις φορές μόνο εμπενέ-

οντας παράλληλα πολλόυς λογοτέχνες

και ποιητές της εποχής όπως το Ν. Βω-

τυρά, τον Θ. Ορφανίδη τον Α. Βλάχο

κ.α. Αξιοσημείωτο είναι ότι η μορφή

τους έχει διαφοροποιηθεί από τους

Ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας

καθώς παρουσιάζονται περισσότερο

ως εκδηλώσεις που πέρα των αθλητι-

κών αγώνων, περιλαμβάνουν καλλιτε-

χνικές και βιομηχανικές εκθέσεις

προἀγοντας έτσι τη βιομηχανική εξέ-

λιξη. Αλλά αυτἠ η μείξη ετερόκλητωνεκδηλώσεων δεν αναιρεί την τεράστια

αξία τους η οποία σύντομα θα λειτουρ-

γήσει ως προικονομία των μεγάλων

Ολυμπιακών αγώνων του 1896. Λίγα

χρόνια μετά ο Ευάγγελος πεθαίνει

αφήνοντας μοναδικό του κληρονόμο

και συνεχιστή του έργου του Κωνσταν-

τίνο. Ο ίδιος εκμεταλλευόμενος την τε-

ράστια περιουσία προχωρά στην

ανέγερση κοινωφελών έργων τα οποία

λαμβάνουν χώρα και κοσμούν τόσο τη

γενέτειρα χώρα του όσο και τη χώρα

δραστηριοποίησης του. Ανάμεσα στα

ευεργετήματά του όπως κατασκευή εκ-

παιδευτηρίων στο Λάμποβο, και στη

Νιβάνη, χορήγηση επιδοτήσεων για

πρότυπα Παρθεναγωγεία στην Κων-

σταντινουπολη και Αδριανούπολη, δω-

ρεές σε Ορφανοτρφεία, χρηματικά

ποσά για εκδόση γεωργικών βιβλίων

και λεξικών ρουμανικής γλώσσας την

πιο εξέχουσα θέση καταλαμβάνει το

Ζάππειο Μέγαρο, ένα πραγματικό στο-

λίδι στην αγκαλιά της Αθήνας. Το νεο-

κλασικό μέγαρο θεμελιώθηκε ύστερα

από πολλές καθυστερήσεις το Νοέμ-

βρη του 1874. Σε αυτό το σημείο ο Βι-

κέλας αναφέρει ότι το κτίσμα απέχει

πολύ από τις προσδοκίες και το πραγ-

ματικές επιθυμίες του Ε. Ζάππα

Παρόλου αυτά όμως η διαχρονική αξία

του Ζαππείου επικρατεί στο πέρασμα

των χρόνων αναλλοίωτη, με πραγματι-

κούς φρουρούς του τους ανδριάντες

των οραματιστών του Ευαγγέλου και

Κωνσταντίνου Ζάππα.

Το Ζάππειο Μέγαρο

Χαρακτικτό Αγγλικής εφημερίδας 1888 με τα εγκαίνια

του Ζαππείου

εφημερίδα “Έσπερος” της Λειψίας, 1887

εισητήριο για τους αθλητικούς αγώνες της Ζάπ-

πείας Ολυμπιάδας του 1870

Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο

Ν ά σ τ α ς Α ν τ ώ ν ι ο ς

Συνέντευξη στη Βίκυ Ρίζου

Δ ή μ α ρ χο ς Φ α ν α ρ ί ο υ

κ. Νάστα, θα ήθελα αρχικά να μας πείτε λίγα

λόγια για το δήμο σας. Από πόσα δημοτικά δια-

μερίσματα αποτελείται και τι πληθυσμό έχει.

Σας ευχαριστώ καταρχήν για την ευκαιρία που μου

δίνετε να σας μιλήσω για τον Δήμο Φαναρίου, ώστε και οι ανα-

γνώστες σας να γνωρίσουν τον πραγματικά όμορφο αυτό τόπο.

Ο Δήμος Φαναρίου βρίσκεται στον Νομό Πρέβεζας και έχει έδρα

το Καναλάκι. Είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση Δήμος του Νομού

και αποτελείται από 21 τοπικά διαμερίσματα. Ο πληθυσμός του,

με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, είναι περίπου

8.900 κάτοικοι.

Για ποιες δράσεις στο δήμο σας είστε ικανοποιημένος και τι

προγραμματίζετε για το μέλλον;

Αν και ο Δήμος μας δεν συγκαταλέγεται στους μεγάλους Δήμος

της Ηπείρου έχουμε εντάξει στο ΕΣΠΑ ένα μεγάλο έργο οδοποι-

ίας, τη σύνδεση της έδρας του Δήμου μας με την παραλιακή

Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, προϋπολογισμού εργα-

σιών 8.150.000,00€. Πρόκειται για ένα αναγκαίο έργο διότι η

υπάρχουσα σύνδεση, διαμέσου της στέψης του αναχώματος του

ποταμού Αχέροντα, παρουσιάζει πλήθος προβλημάτων. Ήδη έχει

προγραμματιστεί η δημοπράτησή του για τις 14 Ιουλίου. Ακόμα,

είμαστε στο στάδιο της πράξης εφαρμογής για την περιμετρική

οδό του Καναλακίου, έργο προϋπολογισμού 694.000,00€. Πι-

στεύω σε σύντομο χρονικό διάστημα να ολοκληρωθεί αυτή η δια-

δικασία και να προχωρήσουμε στην δημοπράτηση του έργου.

Βελτιώνουμε την πρόσβαση στην παραλία της Λούτσας με νέα

κάθετη οδό, ενώ σε συνεργασία με τη Νομαρχία προωθούμε την

κατασκευή ισόπεδου κόμβου για τον οικισμό της Λούτσας και της

παραλίας. Επίσης έχουμε δώσει βάρος στην ύδρευση. Προ-

γραμματίζουμε την υδροδότηση μικρών ορεινών οικισμών, επε-

κτείνουμε συνεχώς τα δίκτυα ύδρευσης και έχουμε δύο μεγάλα

έργα σε εξέλιξη, την αντικατάσταση αγωγών αμιάντου στο Κανα-

λάκι και στην Κυψέλη. Προγραμματίζουμε την κατασκευή νέας δε-

ξαμενής στο Καναλάκι για την κάλυψη των αναγκών κατά τους

θερινούς μήνες. Ακόμα, είναι γνωστό ότι έχουμε υπερεπάρκεια σε

νερό. Αναμένουμε την ολοκλήρωση και παράδοση δύο μελετών

που εκτελούνται από άλλους φορείς, προκειμένου να συνδεθούν

τα δίκτυα ύδρευσης των Δήμων Πάργας και Ζαλόγγου με αυτό

του Δήμου μας. Έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες για τους βιολογι-

κούς Καναλακίου και Αμμουδιάς. Η μελέτη του Καναλακίου σύν-

τομα θα ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης καθώς

αποτελεί οικισμό άνω των 2.000 κατοίκων, ενώ η Αμμουδιά δυ-

στυχώς δεν είναι σε προτεραιότητα με βάση πληθυσμιακά κριτή-

ρια. Συνάμα, εκπονούμε τχνοοικονομική μελέτη για την ίδρυση

Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης, καθώς είναι

απαραίτητη για την λειτουργία του βιολογικού και την απεμπλοκή

του Δήμου από την απαιτητική διαχείριση της ύδρευσης.

Έχουμε προ-

μηθεύσει τον

Δήμο μας με

μηχανολογικό

ε ξ ο π λ ι σ μ ό

αξίας περίπου

700.000,00€.

Ο εξοπλισμός

αυτός αποτε-

λείται από

σκαπτικά μη-

χανήματα, κα-

λ α θ ο φ ό ρ ο ,

απορριμματο-

φόρα, μηχά-

ν η μ α

καθαρ ισμού

ακτών, μηχα-

νήματα δη-

λαδή αναγκαία για την σωστή λειτουργία των υπηρεσιών του

Δήμου.

Μέσα από το τεχνικό πρόγραμμα εκτελούμε επίσης πλήθος μι-

κρών έργων – οδοποιία, αναπλάσεις πλατειών, ηλεκτροφωτισμό,

αποκατάσταση ΧΑΔΑ, διευθέτηση κοιμητηρίων - στα διαμερί-

σματα του Δήμου, για την βελτίωση της καθημερινότητας των δη-

μοτών. Η ίδρυση της ΔΟΥ Φαναρίου αποτελεί και αυτή σημαντικό

βήμα για την εξοικονόμηση χρόνου και πόρων των δημοτών.

Σημαντικό κομμάτι αποτελεί και η εσωτερική οργάνωση του

Δήμου. Άλλωστε, ο Δήμος Φαναρίου μαζί με τον Δήμο Άρτας ήταν

οι πρώτοι που πιστοποιήθηκαν από την Περιφέρεια Ηπείρου,

προκειμένου να υλοποιήσουν έργα στα πλαίσια του ΕΣΠΑ. Για να

πετύχουμε την πιστοποίηση αλλά και να βελτιώσουμε τη λει-

τουργία του Δήμου έχουμε εξοπλίσει τις υπηρεσίες με σύγχρονο

εξοπλισμό, δυνατούς υπολογιστές και σύγχρονα προγράμματα

υπολογιστών, ενώ είμαστε συνδρομητές σε βάσεις δεδομένων για

την συνεχή ενημέρωση σε διάφορους τομείς. Ταυτόχρονα φρον-

τίζουμε για την στελέχωση των υπηρεσιών με προσωπικό.

Δεν θέλω όμως να σας κουράσω άλλο. Όπως καταλαβαίνετε, οι

δράσεις του Δήμου αφορούν κυρίως τη βελτίωση των υποδομών,

μιας και ακόμα υστερούμε σε αυτόν τον τομέα. Οι υποδομές είναι

απαραίτητες για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου, τη δημι-

ουργία θέσεων εργασίας και τη συγκράτηση του πληθυσμού.

Όμως σημαντική προτεραιότητα είναι και η βελτίωση της ποιότη-

τας ζωής. Για παράδειγμα θα σας πω ότι έχουμε δύο μελέτες σε

εξέλιξη, τη μελέτη περιπατητικής διαδρομής από το Θέμελο στο

Μορφάτι του Δήμου Μαργαριτίου, και τη μελέτη ποδηλατοδρόμου

από την Αμμουδιά μέχρι την Γλυκή του Δήμου Αχέροντα, μήκους

Κ.

20 χιλιομέτρων. Στο Μεσοπόταμο προβλέπεται η μετατροπή και

λειτουργία του παλαιού δημοτικού σχολείου σε αρχαιολογικό μου-

σείο σε συνεργασία με τη Νομαρχία. Σκοπεύουμε να αναθέσουμε

μελέτη για τη δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου στην παραλία της

Λούτσας. Προωθούμε την κατασκευή συγκροτήματος εργατικών

κατοικιών στο Καναλάκι από τον ΟΕΚ και πολυιατρείου στην Αμ-

μουδιά. Σκοπός μας είναι η ανάπτυξη και μάλιστα με ταχείς ρυθ-

μούς.

Ποιος είναι αυτή τη στιγμή ο βαθμός τουριστικής αξιοποί-

ησης του δήμου;

Διαθέτουμε μερικές από τις πιο τουριστικές παραλίες του Νομού,

όπως η Λούτσα και η Αμμουδιά, περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλ-

λους όπως η παραλία στο Αλωνάκι και οι πηγές του Αχέροντα,

καθώς επίσης και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους. Οι επι-

σκέπτες μας προέρχονται τόσο από το εσωτερικό όσο και από το

εξωτερικό, ενώ υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα

δωμάτια για την εξυπηρέτησή τους, τα οποία μάλιστα αυξάνονται

συνεχώς. Παρόλα αυτά θέλουμε να επεκτείνουμε την τουριστική

περίοδο υψηλής κίνησης και να αυξήσουμε την επισκεψιμότητα.

Σε αυτό θα συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό και η σύνδεση της Εγνα-

τίας Οδού με την παραλιακή Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενί-

τσας, η οποία προβλέπεται να υλοποιηθεί τα επόμενα χρόνια.

Tι προγραμματίζετε για την περαιτέρω τουριστική αναβάθ-

μιση της περιοχής;Εκτός από τις δράσεις στον τομέα των υπο-

δομών που σας ανέφερα προηγουμένως, προωθούμε στην

παραλία της Λούτσας το σχέδιο πόλης. Μέσω αυτού θα μπει τάξη

στην ανοικοδόμηση, θα διαπλατυνθεί ο παραλιακός δρόμος, θα

δημιουργηθούν κάθετοι δρόμοι καθώς και θέσεις στάθμευσης,

επιλύοντας έτσι το καυτό κυκλοφοριακό πρόβλημα που αντιμε-

τωπίζει η παραλία. Ειδικό βάρος δίνουμε στην τουριστική προ-

βολή. Ο Δήμος πλέον προωθεί και με ίδια μέσα την προβολή του.

Μέσα από την ιστοσελίδα μας, την οποία σκοπεύουμε να εμ-

πλουτίσουμε και με μια εφαρμογή εικονικής περιήγησης για το σύ-

νολο του Δήμου, ο επισκέπτης μπορεί ήδη να πάρει μια γεύση

από τα αξιοθέατα. Ακόμη, μέσα από την Ένωση Δήμων και Κοι-

νοτήτων έχουμε δημιουργήσει χάρτη του Δήμου και αφίσες, ενώ

ετοιμάζουμε τηλεοπτικό σποτ αλλά και ντοκιμαντέρ σύντομης χρο-

νικής διάρκειας.Βέβαια η τουριστική αναβάθμιση της περιοχής

εξαρτάται και από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Εμείς δημιουργούμε

τις βάσεις για την υλοποίηση επενδύσεων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι

που έχουν ενταχθεί σε επενδυτικά προγράμματα και έχουν δημι-

ουργήσει αξιόλογες μονάδες στα όρια του Δήμου μας.

Ποια είναι η συνεργασία σας με τους γειτονικούς παραθα-

λάσσιους δήμους; Υπάρχει κοινή προοπτική και στόχος για

την αξιοποίηση των παραλίων του Ιονίου;

Η συνεργασία μας με τον Δήμο Πάργας και τον Δήμο Ζαλόγγου θα

έλεγα ότι είναι άψογη. Υλοποιούμε διαδημοτικά έργα και συμμε-

τέχουμε από κοινού στα προγράμματα τουριστικής προβολής. Πι-

στεύω ότι ο ένας Δήμος συμπληρώνει τον άλλο, καθώς οι

απαιτητικοί επισκέπτες θα θελήσουν να δουν και να επισκεφτούν

κάτι παραπάνω από αυτά που μπορεί να προσφέρει ένας μόνο

Δήμος. Θεωρώ ότι η πρόταση του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοί-

κησης για την δημιουργία ενός μεγάλου Δήμου, που θα προκύ-

ψει από την συνένωση των Δήμων Φαναρίου και Πάργας, θα

συνεισφέρει στην κοινή αντιμετώπιση πολλών ζητημάτων. Η ιδέα

είναι ότι ένας μεγάλος Δήμος έχει περισσότερες δυνατότητες και

μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικός σε πολλά θέματα.

Ποια άλλα επισκέψιμα αξιοθέατα διαθέτει η περιοχή σας;

Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το μπάνιο του στην ήσυχη

παραλία της Σκάλας, η οποία έχει ρηχά και ζεστά νερά, όπως άλ-

λωστε και η παραλία της Κερέτζας. Οφείλει να επισκεφτεί το Νε-

κρομαντείο και να περιηγηθεί στον χώρο που βρέθηκε και ο

Οδυσσέας, σύμφωνα με τις διηγήσεις του Ομήρου… Να ανάψει

ένα κεράκι στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής και να δει από

κοντά τον πανέμορφο βυζαντινό ναό του Αγίου Δημητρίου στην

Κυψέλη. Τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού να δροσιστεί στα κρυ-

στάλλινα νερά του ποταμού Αχέροντα ή να ακολουθήσει το μονο-

πάτι για την Σκάλα της Τζαβέλαινας, κατά μήκος του ποταμού και

έως τις πηγές του Αχέροντα. Σας λέω με βεβαιότητα ότι ο επισκέ-

πτης που θα βρεθεί στα μέρη μας έχει τόσα πράγματα να κάνει,

που σίγουρα θα φύγει με τις καλύτερες εντυπώσεις..

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

Αυτός ο κόσμος ο μικρός...ο μέγας...

Δήμος Φαναρίου κατέχει ιδιαί-τερη θέση στα βόρεια σύνορα τουΝομού Πρέβεζας. Περικλείεταια�ό βουνά και θάλασσα α�οτε-

λώντας έτσι μια αυτόνομη εδαφική ενότηταμε ιδιαιτερότητες στο φυσικό �εριβάλλονσφού συνδυάζει θάλασσα, βουνό και μια εύ-φορη �εδιάδα �ου τη διασχίζει ο �οταμόςΑχέροντας. Η έδρα του δήμου είναι η κωμό-�ολη Καναλάκι. Στην �αραθαλάσσια ζώνητου Ιονίου υ�άρχουν �ευκόφυτα δάση ταο�οία καταλήγουν στις �ανέμορφες �αρα-λίες του δήμου (Λούτσα, Αλωνάκι, Αμώνι,Κερέντζα, Αμμουδιά κ.α.) Περιοχή ιδιαίτε-ρου φυσικού κάλλους α�οτελεί το Δέλτα τουΑχέροντα το ο�οίο α�οτελεί βιότο�ο γιασ�άνια είδη �τηνών και ζώων. Πάνω στιςεκβολές του Αχέροντα είναι χτισμένο τοχωριό Αμμουδιά, οι κάτοικοι του ο�οίουασχολούνται �αραδοσιακά με την αλιεία.Ευχάριστη δραστηριότητα μ�ορούν να α�ο-τελέσουν οι φυσιολατρικές διαδρομές στο�ευκοδάσος κοντά στην ακτή ή κατά μήκοςτου �οταμού μέχρι τις �ηγές και μέσα σταστενά του Αχέροντα, ό�ου μ�ορεί κανείς νακάνει μ�άνιο στα �εντακάθαρα νερά του

�οταμού. Οι αρχαιολογικοί χώροι

Ο

Δήμος Φαναρίου

Δημοτικά Διαμερίσματα

Αηδονιά

Αμμουδιά

Άνω Σκαφιδωτή

Αχερουσία

Βαλανιδορράχη

Βαλανιδούσσα

Βουβοπόταμος

Δεσποτικά

Θέμελο

Καναλάκι (έδρα)

Καστρί

Κορυφούλα

Κορώνη

Κουκούλι

Κυψέλη

Λούτσα

Μεσοπόταμος

Μουζακαίϊκα

Νάρκισσος

Σκεπαστό

Σταυροχώρι

Φωτό: Αρχείο Δήμου Φαναρίου

24

...τ’άρεσε πάντα εκείθε να χαίρεται τη θάλασσα,

π’ όσο πλατύτερ’ είναι τόσο σου κλέφτει την

καρδιά, τόσο το νου σου πνίγει...

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

25

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

στους ο�οίους αξίζει να �εριηγηθεί ο�ωσδή�οτε ο ε�ισκέ�τηςτόσο για την ιστορική και θρησκευτική τους αξία όσο και για τηνομορφιά τους είναι: ToΝεκρομαντείο του Αχέροντα �ου βρίσκε-ται στην κορυφή του λόφου στις �λαγιές του ο�οίου είναι σήμεραχτισμένο το χωριό Μεσο�όταμος. Το βυζαντινό μοναστήρι τουΑγίου Δημητρίου χτισμένο α�ό τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Άγ-γελο ό�ως �ροκύ�τει α�ό τα αρχικά �ου είναι χαραγμένα σε εξω-τερικό τοίχο.Διατηρείται σε καλή κατάσταση και βρίσκεται λίγοέξω α�ό το χωριό Κυψέλη.Το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Πα-ρασκευής στη Μ�ούντα (�εριοχή κοντά στο Καναλλάκι, στο

δρόμο �ρος το χωριό Χόχλη).Στο εσωτερικό του υ�άρχει ο τάφοςτης Αγίας και δί�λα του η �έτρα �άνω στην ο�οία μαρτύρησε,ενώ μ�ορεί κανείς να διακρίνει και δυο μικρές σχισμές α�ό ταίχνη �ου άφησαν τα χέρια της. Τα τείχη της Πανδοσίας, �ρω-τεύουσας του κράτους των Ηλείων, �άνω στο λόφο �ου είναι κτι-σμένο το σημερινό χωριό Καστρί. Στην κορυφή του λόφου είναιχτισμένο το ξωκκλήσι του Αη - Γιάννη. Στους �ερισσότερους οι-κισμούς θα βρείτε ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, χώρο γιακάμ�ινγκ και ψαροταβέρνες για όλα τα γούστα.

Στον Αχέροντα

Παραλία Λούτσας

Αλωνάκι

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς Αξιοθέατα του Δήμου Φαναρίου

Ο Αχέρων ποταμός διασχίζει τους Νομούς Πρεβέζης Θε-

σπρωτίας και Ιωαννίνων. Οι πηγές του βρίσκονται στο

Νομό Ιωαννίνων, στο όρος Τόμαρος, σε υψόμετρο 1600

μέτρων και κοντά στο χωριό Γλυκή. Εκβάλλει στο Ιόνιο

Πέλαγος, στο χωριό Αμμουδιά του Νομού Πρεβέζης,

όπου σχηματίζει Δέλτα από το οποίο διαμορφώνονται τα δύο κύρια

έλη της περιοχής, το έλος της Σπλάντζας και της Βαλανιδορράχης.

Το μήκος του ανέρχεται στα 52 χιλιόμετρα . Εναλλακτικά ο Αχέρον-

τας ήταν γνωστός και ως Μαυροπόταμος, Φαναριώτικος ή Καμα-

ριώτικο ποτάμι.Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι ο Αχέροντας αποτελεί

τον ποταμό εκείνο, τον διάπλου του οποίου έκανε, σύμφωνα με την

αρχαία ελληνική μυθολογία ο «ψυχοπομπός» Ερμής παραδίδοντας

τις ψυχές των νεκρών στον Χάροντα για να καταλήξουν στο βασίλειο

του Άδη. Η κάθε ψυχή, περνώντας από το πορθμείο του Χάροντα,

έπρεπε να δώσει από έναν οβολό για τη μεταφορά, ενώ αξιοσημεί-

ωτη είναι η περίπτωση του Μένιππου, τον οποίο αναφέρει ο Λου-

κιανός, ως τον μοναδικό που διέσχισε τον Αχέροντα χωρίς να

πληρώσει. Αχέρων, Κωκυτός και Πυριφλεγέθων συναποτελούσαν

τους τρεις ποταμούς του Άδη, και οι τρείς με θλιβερά ονόματα (Αχέ-

ρων = χωρίς χαρά, Πυριφλεγέθων = πύρινος, Κωκυτός = θρήνος)

συμβολίζοντας την θλίψη και τους θρήνους του θανάτου και δίνον-

τας το συμβολισμό της πύρινης κολάσεως, όπως διατηρείται και σή-

μερα στην Χριστιανική θρησκεία.Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση

τα νερά του ποταμού ήταν πικρά καθώς ένα "στοιχειό" (τέρας) που

ζούσε στις πηγές του δηλητηρίαζε τα νερά. Ο Άγιος Δονάτος, πολι-

ούχος της Μητρόπολης Παραμυθιάς Θεσπρωτίας, σκότωσε το στοι-

χειό και τα νερά του Αχέροντα έγιναν γλυκά. Έτσι πήρε και το όνομά

του το χωριό Γλυκή. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από την αρχαία Ελ-

ληνική μυθολογία που μαρτυρά την συνέχεια αυτής στην σύγχρονη

πλέον λαϊκή παράδοση είναι το εξής: Κατά την τιτανομαχία οι Τιτά-

νες έπιναν νερό από τον Αχέροντα για να ξεδιψάσουν γεγονός που

προκάλεσε την οργή του Δία ο οποίος μαύρισε και πίκρανε τα νερά

του.Τόσο τα Στενά και οι Εκβολές του Αχέροντα όσο και η ευρύτερη

περιοχή ανήκουν στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων περιο-

χών Natura 2000 (κωδικός GR2140001).Συγκεκριμένα στην περιοχή

υπάρχουν 699 είδη χλωρίδας εκ των οποίων τα 449 συναντώνται

στο Δέλτα και τα 250 στα Στενά, ενώ στην περιοχή του Δέλτα υπάρ-

χουν 19 τύποι οικότοπων. Ιδιαίτερα σημαντικές υγροτοπικές περιο-

χές αποτελούν επίσης το έλος της Αμμουδιάς και το έλος της

Βαλανιδοράχης ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός των σπάνιων

ειδών πανίδας της περιοχής. Αξιοσημείωτη στην κατηγορία των ψα-

ριών είναι η ύπαρξη του γοβιού, ο οποίος συναντάται μόνο στον Αχέ-

ροντα.Σημαντικότεροι οικότοποι:Αβαθείς κόλποι και κολπίσκοι:

συναντάται στην περιοχή της Αμμουδιάς και στον κόλπο του Οδυσ-

σέα κυρίως στα αβαθή τμήματα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων

.Αλμυρά και υφάλμυρα έλη: βρίσκονται επίσης στην περιοχή της Αμ-

μουδιάς και της Βαλανιδορράχης . Αλοφυτική βλάστηση και είδη λα-

σπωδών και αμμωδών ζωνών: παρατηρείται κυρίως σε εκτάσεις με

αλατούχα νερά στο Δέλτα . Βραχώδεις περιοχές: συναντώνται στις

εκβολές και την παραλιακή περιοχή γύρω από τις εκβολές .Δάση

χαλεπίου πεύκης: βρίσκεται στο δάσος τις Λούτσας .Δρυοδάση: κα-

λύπτουν το 2% της έκτασης του Δέλτα Λόχμες των παραλιών με αρ-

κεύθους: αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας και καταλαμβάνει πολύ

μικρή έκταση στον κόλπο της Βαλανιδορράχης και της Αμμουδιάς

Παραποτάμια δάση: συναντώνται στις όχθες των ποταμών Αχέ-

ροντα, Κωκυτού και Βουβοποτάμου .Φρύγανα και «Μάκκι»: βρίσκε-

ται στους λόφους της περιοχής του Δέλτα

O ποταμός Αχέροντας Ο

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

Το αρχαίο Νεκρομαντείο του Αχέροντα

βρίσκεται στο χωριό Μεσοπόταμος, του

Νομού Πρεβέζης, στο σημείο όπου

έσμιγε ο ποταμός Αχέρων με τον Κωκυτό

και τον Πυριφλεγέθοντα, στις βορειοδυ-

τικές όχθες της Αχερουσίας Λίμνης, η

οποία αποτελούσε την είσοδο του κόσμου των ψυχών. Είναι

χτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, στον οποίο κατέληγαν οι

επισκέπτες από το Ακρωτήρι Χειμέριο του χωριού Αμμουδιά,

για να επικοινωνήσουν με τις ψυχές των αγαπημένων τους

προσώπων. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια περιγράφει αναλυ-

τικά την περιοχή κατά την κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη.

Διαδικασία μύησης:

Μόλις ο επισκέπτης διέσχιζε την είσοδο του νεκρομαντείου

βρισκόταν στην υπαίθρια αυλή (1). Οι ιερείς τον υποδέχονταν

και τον οδηγούσαν στα δωμάτια υποδοχής (2) που βρισκό-

ταν δίπλα. Εκεί υπήρχαν και άλλα δωμάτια τα οποία ήταν

βοηθητικοί χώροι ή χώροι προσωπικού (2).Το πρώτο

πράγμα που έκαναν οι ιερείς του νεκρομαντείου ήταν να πά-

ρουν πληροφορίες για το λόγο της επίσκεψης, την οικονο-

μική και την κοινωνική κατάσταση του επισκέπτη και στη

συνέχεια τον οδηγούσαν στο νότιο τμήμα της αυλής όπου

βρισκόταν τα δωμάτια παραμονής και προδιαίτησης (3). Εκεί

παρέμειναν οι επισκέπτες για να προετοιμαστούν για τη δο-

κιμασία που θα ακολουθούσαν.Μετά την προετοιμασία τους,

ο ιερέας τούς οδηγούσε μέσα από τις δύο πύλες (4) & (5)

στα υπνοδωμάτια (6). Εδώ οι επισκέπτες υποβάλλονταν σε

ειδική δίαιτα με κουκιά, χοιρινό λίπος και όστρακα, ουσίες

που προκαλούσαν αναστάτωση στον οργανισμό τους. Όταν

έκρινε ο ιερέας ότι κάποιος ήταν έτοιμος, τον οδηγούσε στον

ανατολικό διάδρομο μέσα από την τρίτη πύλη (8). Πριν από

αυτό όμως επισκεπτόταν το λουτρό (7) όπου έριχνε μια

πέτρα δεξιά του για να εξορκίσει το κακό και έπλενε τα χέρια

του στο λουτήρα (ένα πιθάρι με νερό).

Μετά το πλύσιμο των χεριών ο επισκέπτης οδηγούνταν στο

τελευταίο βόρειο δωμάτιο παραμονής (9) για άγνωστο χρο-

νικό διάστημα όπου η δίαιτα ήταν αυστηρότερη και με τις συ-

νεχείς προσευχές αλλά και τις διηγήσεις του ιερέα μέσα στο

σκοτάδι, οι αισθήσεις άρχισαν να υπολειτουργούν οδηγών-

τας τον σε μια κατάσταση παραισθήσεων.Τελικά με οδηγό

τον ιερέα, ο επισκέπτης έβγαινε στον ανατολικό διάδρομο

(10) όπου θυσίαζε ένα ζώο (συνήθως πρόβατο) και κατευ-

θύνονταν στην πύλη (11) του νότιου διαδρόμου.Ο νότιος διά-

δρομος (12) ήταν δαιδαλώδης σαν λαβύρινθος με τρεις

τοξωτές πύλες που είχαν σιδερένιες πόρτες με καρφιά ώστε

να ενισχύει την αίσθηση του κάτω κόσμου. Εδώ πρόσφεραν

στους θεούς άλευρα (άλφιτα) μέσα σε πήλινες λεκάνες που

τις έσπαζαν επιτόπου.Η τελευταία πύλη ήταν η είσοδος του

ιερού (13) επίσης σιδερόφρακτη και οδηγούσε στην κεν-

Το Νεκρομαντείο

τρική αίθουσα του ιερού (14), μιά αίθουσα μεγέθους 15 Χ 4,25 μ. δεξιά

και αριστερά της οποίας υπήρχαν από τρία δωμάτια τα οποία ήταν

αποθηκευτικοί χώροι (15) για δημητριακά και προσφορές των επι-

σκεπτών.Εδώ στην κεντρική αίθουσα (14) γινόταν οι «χοές» δηλ. προ-

σφορές σε υγρή μορφή, όπως γάλα, μέλι, κρασί και αίμα

θυσιασμένων ζώων, που χύνονταν στο πλακόστρωτο δάπεδο για να

εξευμενίσουν τους θεούς του κάτω κόσμου. Μετά από αυτό, σ’ αυτό

το χώρο εμφανιζόταν και οι «σκιές» των νεκρών και μιλούσαν στον

επισκέπτη.Στο τέλος ο επισκέπτης οδηγούνταν στην έξοδο (16) του

ανατολικού διαδρόμου για να μη συναντηθεί με τους άλλους που

ακόμα προετοιμαζόταν. Δεν έπρεπε να πει σε κανέναν τι είδε και τι

έζησε γιατί θεωρούνταν βλασφημία.

Από αρχιτεκτονικής άποψης το Νεκρομαντείο ταυτίζεται με μεγαλο-

πρεπές ταφικό μνημείο ή μαυσωλείο της Ανατολής του 5ου αι. Απο-

τελείται από πολυγωνική τοιχοδομία, σιδερόφρακτες πύλες,

εσωτερική διαίρεση με διαδρόμους, κατασκευή που εξυπηρετεί τη

λατρεία και τις τελετουργίες των υποχθόνιων θεών.

Το κυρίως ιερό χωρίζεται με δύο παράλληλους τοίχους σε μία κεν-

τρική αίθουσα και δύο μικρές πλαϊνές. Κάτω από την κεντρική αί-

θουσα βρίσκεται μία άλλη υπόγεια αίθουσα λαξευμένη στο βράχο η

οροφή της οποίας στηρίζεται σε δεκαπέντε πώρινα(=από πωρό-

λιθο) τόξα.

Τ

30

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

Το Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου Στην δεξιά όχθη του Κωκυτού ποταμού, 2.5 χλμ ΒΑ του χωριού Τουρκο-πάλκου ( σημ. Κυψέλη ), βρίσκεται το μοναδικό Βυζαντινό μοναστήρι τουΔήμου Φαναρίου του Νομού Πρέβεζας, αφιερωμένο στον Άγιο Δημήτριο.Από το μοναστήρι σώζονται το Καθολικό, η Τράπεζα, τα ερείπια των κελιώνκαι των βοηθητικών χώρων που πιθανότατα χρονολογούνται τον 17ο ή 18οαιώνα, και ο Περιβολότοιχος. Η Μονή σύμφωνα με την τεχνοτροπία της κα-τασκευής της παραπέμπει σε κτίσμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, κατά τατέλη του 13ου αι. ενώ η εν μέρει αλλοιωμένη επιγραφή που φέρει, αναγρά-φει το όνομα του Μιχαήλ Β’ Δούκα, ως κτήτωρ ή του αξιωματούχου αυτού Μι-χαήλ Ζώριανου. Το Καθολικό αποτελείται από τον κυρίως ναό και απόπερίστωο που τον περιβάλλει κατά τις τρεις πλευρές και απολήγει σε πα-ρεκκλήσια, τα οποία πλαισιώνουν το Ιερό Βήμα. Τα δύο παρεκκλήσια εν-σωματώνονται στην Βόρεια και την Νότια πλευρά του Καθολικού, με κοινόπρόναο όπου επικοινωνούν μεταξύ τους με πόρτα και Ιερά Βήματα ενώπάνω από αυτά υπάρχουν οκτάπλευροι τρούλλοι. Στο μέσο της δυτικήςπλευράς του περιστώου υψώνεται χαμηλός πύργος. Ο κυρίως ναός ανήκειστην σχετικά σπάνια κατηγορία των τρικλίτων σταυρεπιστέγων, τα κλίτη χω-ρίζονται στο μεν Ιερό βήμα με τοίχους, στο δε δυτικό τμήμα του ναού με ζεύ-γος διαφόρου ρυθμού κιόνων και παραστάδες που εξέχουν από τον δυτικότοίχο υποβαστάζοντας την εγκάρσια καμάρα του Κυρίως Ναού ενώ το χα-μηλό χτιστό τέμπλο φέρει Αγιογραφίες του 17ου αι. Στο Ιερό Βήμα με προ-σκομιδή και οστεοφυλάκειο στη θέση του Διακονικού ξεχωρίζουν ηΠλατυτέρα, ο Παντοκράτωρ και οι Ιεράρχες. Στα παρεκκλήσια δεν υπάρ-χουν Αγιογραφίες. Η μεγάλη ποικιλία της μορφής των στεγών εξωτερικά εν-τυπωσιάζει παράλληλα με τον κεραμοπλαστικό διάκοσμο, τα γνωστά πήλιναδιακοσμητικά μοτίβα, χαρακτηριστικά των κτισμάτων του Δεσποτάτου, οδον-τωτές ταινίες και γείσα, ζώνες μαιάνδρων, δισέψιλον, κλειδόσχημα, επάλ-ληλες ορθές γωνίες, ήλιοι, σε συνδυασμό με την πλινθοπερίκλειστηκατασκευή της τοιχοδομίας προσθέτουν χρώμα και κίνηση σε όλο το οικο-δόμημα, προσδίδοντας στο μνημείο την αίσθηση της κινητικότητας. Νότιατου Καθολικού της Μονής σε απόσταση 8,5 μ. υπάρχει η Τράπεζα του Μο-ναστηριού διαμορφωμένη από παλιά σε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γε-ώργιο, πρόκειται για μονόκλιτη Βασιλική με πρόναο, κυρίως Ναό και ΙερόΒήμα. Στον ανατολικό τοίχο της Τράπεζας διατηρούνται τοιχογραφίες του19ου αι. όπου η Πλατυτέρα εντυπωσιάζει με την ζωντάνια της μορφής της.Μια μικρή καμπάνα κρέμεται από ένα ελαιόδεντρο Δυτικά του Καθολικού καιεπισημαίνει ότι κάποτε ήταν ενεργό Μοναστήρι. Η 8η Εφορεία ΒυζαντινώνΑρχαιοτήτων με εκτεταμένες εργασίες από το 2004 έως το 2007, και απώ-τερο στόχο την αντιμετώπιση των δομικών και οικοδομικών προβλημάτων,την αισθητική αναβάθμιση του μνημειακού συνόλου και του περιβάλλοντοςχώρου, την περαιτέρω ανάδειξη της ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας τωνμνημείων, την λειτουργική αξιοποίηση μέσω της εξακολουθήσεως της χρή-σεως των δύο ναών ως χώρων λατρείας και ως επισκέψιμων μνημείων,πραγματοποίησε την αποκατάσταση του Καθολικού με γνώμονα την διατή-ρηση της αυθεντικότητας του μνημείου μέσω της διατηρήσεως των αυθεν-τικών αρχιτεκτονικών στοιχείων κατά το περισσότερο δυνατό, τον σεβασμότων αξιόλογων ιστορικών φάσεων , την χρήση παραδοσιακών υλικών καιτρόπων δομής, την αναστρεψιμότητα των επεμβάσεων, και την ένταξη μεδιάκριση των νέων κατασκευών από τις παλαιές: - με ανασκαφική έρευνα,αποκατάσταση των οδοντωτών γείσων στις επιστέψεις, επικεράμωση τωνστεγών, καθαρισμό των ασβεστωμάτων, αποκατάσταση των δαπέδων σταπαρεκκλήσια και το περίστωο, αρμολογήματα, στερεώσεις, διατήρηση καισυντήρηση των επιχρισμάτων, κατασκευή νέων διαφραγμάτων στα παρά-θυρα του Καθολικού, κατασκευή ντρενάζ περιμετρικά του Καθολικού για τηναπομάκρυνση των ομβρίων εκτός περιβολότοιχου, καθώς και με επεμβά-σεις στερέωσης και αρμολόγησης στην Τράπεζα στην ανατολική, βόρεια καιδυτική όψη της, με διάλυση και ανακατασκευή της νοτιοανατολικής γωνίαςκαι ανόρθωση του κεκλιμένου τμήματος του ανατολικού τοίχου του βορείου,ισογείου τμήματος του κτιρίου στα κελλιά, με αρμολόγηση και στερέωση σετμήματα του περιβολότοιχου, κατασκευή και τοποθέτηση πινακίδων.

Σούρουπο στην παραλία της Λούτσας

Το Καναλάκι 33

Ο Πρόεδρος

τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου

το προσωπικό

και οι πτηνοτρόφοι

του Αγροτικού Πτηνοτροφικού

Συνεταιρισμού Άρτας

εύχονται στους Ηπειρώτες

των 5 Ηπείρων

Καλό Καλοκαίρι

Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας με την ολοκλήρωση της Εγνα-

τίας Οδού και σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση των

έργων της Β’ Φάσης ανάπτυξης, θα αποτελέσει έναν από

τους πιο σημαντικούς συγκοινωνιακούς κόμβους της Δυτικής Ελ-

λάδας αλλά και των Βαλκανίων γενικότερα. Γεωγραφικά είναι το

πλησιέστερο λιμάνι της Ελλάδος με την Ιταλία και τις Βαλκανικές

χώρες της Αδριατικής Θάλασσας, αποτελώντας έτσι μία σημαν-

τική γέφυρα ανθρώπων και εμπορευμάτων από και προς τη Δυ-

τική Ευρώπη.

Η ανάπτυξη του Παλαιού Λιμένα ξεκίνησε σαν η πλησιέστερη

σύνδεση Κέρκυρας και Παξών με την Ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτός

παραμένει ο ρόλος του Παλαιού Λιμένα ως Πορθμείο μέχρι και

σήμερα. Ο Νέος Λιμένας που ολοκληρώθηκε το 2003 και εγκαι-

νιάστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, αποτελεί την Α’

Φάση ανάπτυξης. Βρίσκεται νότια της πόλης της Ηγουμενίτσας

και είναι η αφετηρία της Εγνατίας Οδού. Εκτός από το μοντέρνο

κτίριο του Τερματικού Επιβατικού Σταθμού συνολικού εμβαδού

6.800 τ.μ., ο νέος λιμένας περιλαμβάνει κρηπίδωμα συνολικού

μήκους 760μ. με 12 ράμπες πρυμνοδέτησης, έχει ωφέλιμο βάθος

10,70μ. και χερσαία ζώνη συνολικής επιφάνειας 210.000 τ.μ.

Η Β’ φάση των έργων κατασκευής του Νέου Λιμένα Ηγουμενίτσας

ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2008, έχει προϋπολογισμό 66,2 εκατ.

ευρώ και προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του

2011. Οι εργασίες κατασκευής εξελίσονται με γοργούς ρυθμούς

και εντός χρονοδιαγράμματος.

Αναλυτικά οι εργασίες και οι υποδομές που προβλέπονται στη Β’

Φάση περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Δύο νέους τερματικούς σταθμούς (ο ένας εκτός Schen-

gen) με τα συναφή έργα υποδομής δηλ. οδοποιία, έργα ομβρίων

κ.λπ.

2. Συνδετήριο κρηπίδωμα μεταξύ του Πορθμείου του Πα-

λαιού Λιμένος και του Λιμένος εξωτερικού μήκους 372m με χερ-

σαία ζώνη εμβαδού 35 στρεμμάτων.

3. Την κατασκευή δακτυλιοειδούς προβλήτας πλαγιοπρυ-

μνοδέτησης μήκους 198m.

4. Την εκβάθυνση και διαπλάτυνση του δίαυλου προσεγγί-

σεως στην είσοδο του όρμου του λιμένα, καθώς και την κατασκευή

υφάλου κυματοθραύστη μήκους 680m για την προστασία του

ακρωτηρίου του Δρεπάνου από την διάβρωση λόγω κυματισμού.

Όσον αφορά την Γ’ Φάση των έργων του Νέου Λιμένα Ηγουμενί-

τσας οι εργασίες που προβλέπονται είναι η κατασκευή δύο προ-

βλητών πλαγιοπρυμνοδέτησης, μίας δακτυλοειδούς προβλήτας,

μίας προβλήτας πλοίων Ra-Ra καθώς και ενός νέου τερματικού

σταθμού. Η χρηματοδότηση των έργων της Γ΄ Φάσης έχει ήδη

εξασφαλιστεί και εντάχθηκε στην 4η Προγραμματική Περίοδο

(ΕΣΠΑ), ο προϋπολογισμός ανέρχεται στα 90 εκατ. ευρώ, αναμέ-

νεται η ολοκλήρωση της μελέτης και εν συνεχεία η δημοπράτηση

του έργου από το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας & Δη-

μοσιών Έργων (ΥΠΕΧΩΔΕ).

Στα πλαίσια του νέου στρατηγικού σχεδίου του Ο.Λ.ΗΓ.

Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η

Ο Ρ ΓΑ Ν Ι Σ Μ Ο Σ Λ Ι Μ Ε Ν Ο Σ Η Γ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Τ Σ Α Σ

Τ

Φωτό: Αρχείο Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας

μεταξύ άλλων προβλέπονται:

Η ανάπτυξη υπηρεσιών Ασυνόδευτων Φορτίων.

H δημιουργία Δικτύου Μαρίνων (Δημιουργία τεσσάρων Τουριστι-

κών Καταφυγίων Σκαφών Αναψυχής στην ευρύτερη περιοχή και

μιας Μαρίνας στην Ηγουμενίτσα).

H ανάπτυξη Τουριστικού Λιμένα (Cruise Terminal) στον Extra

Schengen λιμένα.

H αξιοποίηση των δύο νέων Επιβατικών Σταθμών που θα κατα-

σκευαστούν στη Β’ Φάση.

H κατασκευή Εκθεσιακού και Συνεδριακού πολυχώρου στον Πα-

λαιό λιμένα.

Η τρέχουσα προσπάθεια της διοίκησης είναι να αναπτύξει δρα-

στηριότητες διαχείρισης ασυνόδευτων φορτίων από και προς την

Ιταλία και για αυτόν τον σκοπό έχει εκπονηθέι αντίστοιχη μελέτη.

Αυτό θα αποτελέσει το πρώτο στάδιο ανάπτυξης του εμπορευ-

ματικού κέντρου το οποίου θα αναπτυχθεί εκτός Λιμένος και σε

συνδυασμό με την Σιδηροδρομική σύνδεση και την Εγνατία Οδό

αναμένεται να δημιουργηθεί ένα διαμετακομιστικό κέντρο διατρο-

πικών μεταφορών.

Στον άξονα της τουριστικής αναβάθμισης ο ΟΛΗΓ, εκτός του ότι

παραμένει αρωγός ενεργειών προβολής και ευπρεπισμού της

ακτογραμμής, σχεδιάζει τις παρακάτω δράσεις:

1ον) Την δημιουργία δικτύου μαρινών

Ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας λαμβάνοντας υπόψη τις αλ-

λαγές που διαδραματίζονται και τα πλεονεκτήματα που αυτές προ-

σφέρουν, αναπτύσσει δράσεις προς διευκόλυνση του επιβατικού

κοινού που επιλέγει την Θεσπρωτία και την Ήπειρο ως τουριστικό

προορισμό. Έχουν ήδη υποβληθεί για έγκριση οι σχετικές μελέτες

χωροθέτησης των τουριστικών καταφυγίων των Σύβοτων, της

Πλαταριάς και της Σαγιάδας. Επίσης έχει ολοκληρωθεί η προμε-

λέτη σκοπιμότητας για την μαρίνα της Ηγουμενίτσας και αναμέ-

νεται η ανάθεση της μελέτης χωροθέτησης. 2ον) Η Ήπειρος να

αποτελέσει προορισμό κρουαζιέραςΜε την ολοκλήρωση της

Εγνατίας Οδού οι αποστάσεις στην ενδοχώρα εκμηδενίζονται.

Τόποι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος όπως η Δωδώνη, θρησκευ-

τικού ενδιαφέροντος όπως τα Μετέωρα και φυσικού κάλλους

όπως τα Ζαγοροχώρια, η χαράδρα του Βίκου, το Μέτσοβο και η

Βόρεια Πίνδος βρίσκονται πλέον σε απόσταση ημερήσιας εκδρο-

μής από το Λιμένα. Η δημιουργία κατάλληλου terminal και η προ-

σπάθεια προσέλκυσης κρουαζιεροπλοίων στην Ηγουμενίτσα

βρίσκονται μέσα στους στόχους μας. Η συμμετοχή µας στην πο-

ρεία της γρήγορα εξελισσόμενης ανάπτυξης των υποδομών που

συντελείτε καθημερινά γύρω µας, επιφέρει πολλαπλά οφέλη τόσο

στην τοπική όσο και στην εθνική οικονομία. Αξιοποιώντας το αν-

ταγωνιστικό πλεονέκτημα που μας προσφέρει η θέση του λιμένα,

καθώς και τη συνεχή αναβάθμιση της περιοχής της Ηπείρου με

την ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής στην ευρύτερη

περιοχή, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκότερο πε-

ριβάλλον για ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και προσέλκυση νέων

αγορών. Στόχος μας είναι να καταστήσουμε το λιμάνι της Ηγου-

μενίτσας σημείο αναφοράς στις διεθνείς μεταφορές.

K-REN, Επιστημονικό & Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου Πανεπιστημιούπολη Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Τ.Κ. 45110

Τηλ / Fax: 2651040637, email: info@k-ren.gr

Τ α χ ω ρ ι ά μ α ς

Ο Μύθος, η ιστορία, η �ραγματικότητα. Ανταμώνουνστους δρόμους και στα μονο�άτια της Δωδώνης. Έγιναν οι συ-νοδοι�όροι της Αθηνάς, όταν έφτασε εδώ, ακούμ�ησε με ευλά-βεια την φηγό, έκοψε ένα κλαδί της και το χάρισε στον Ιάσοναγια να ξεκινήσει την Αργοναυτική εκστρατεία. Έγιναν οι συνο-δοι�όροι του Οδυσσέα, όταν ο Όμηρος τον οδήγησε στο Μαν-τείο του Δία για να του α�οκαλύψει τον τρό�ο της ε�ιστροφήςτου στην Ιθάκη. Έγιναν οι συνοδοι�όροι της �ριγκί�ισσας Μυρ-τάλης, λίγο �ριν ξεκινήσει το ταξίδι για το γάμο της στη Μακε-δονία, ό�ου εκεί μετά την φώναζαν Ολυμ�ιάδα. Έγινανσυνοδοι�όροι του Αλέξανδρου των Μολοσσών και του Μεγάλουκαι ύστερα του Πύρρου, �ου �ήρε τα όνειρά τους και τα ταξί-δεψε �έρα α�ό το χρόνο. Τα σκάλισε στο χώμα, τα κέντησε μετους λίθους και τα χάρισε στην αιωνιότητα. Μετά ήρθαν οι Ρω-μαίοι κι ύστερα οι Βυζαντινοί. Δί�λα στο Ναό κτίστηκαν οι ναοίτων Ταξιαρχών, της Αγίας Παρασκευής, της Παναγίας. Ακο-λούθησαν οι Οθωμανοί.. Τα ίχνη της Δωδώνης χάθηκαν…Ούτεο χρόνος μ�ορεί να σβήσει τη μνήμη. Περιμένει την κατάλληλαστιγμή. Μια χαραμάδα α�ό φως και ο μύθος ξε�ετάγεται. Αντα-μώνει την ιστορία και γίνετε �ραγματικότητα. Διαφορετική,α�όκοσμη, �ου φτάνει στις μέρες μας! Μια χαραμάδα στο μύθοκαι την ιστορία άνοιξε η αρχαιολογική σκα�άνη. Να λαμ�ρύνειτους λίθους, τα ιερά, τους Ναούς και να γίνει η γέφυρα �ου οδη-γεί α�ό το μύθο στην �ραγματικότητα..

Δ Η Μ Ο Σ Δ Ω Δ Ω Ν Η ΣΦωτό / Κείμενα: Αρχείο Δήμου Δωδώνης

Στα μο ν οπάτ ι α τ η ς μ ν ή μη ςκα ι των μ ν η μ ε ίων

Ο ναός του Ηρακλή

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ

Δωδώνη

Μελιγγοί

Μαντείο

Αγ. Αναστασία

Δραμέσιοι

Κωστάνιανη

Δραγοψά

Ψήνα

Πολύγυρος

38

Ο περίφημος χάλκινος αετός της Δωδώνης, 6ος αι.π.Χ.

Ήταν �ολλοί αυτοί, �ου στο �έρασμα του χρόνου,αναζήτησαν τη Δωδώνη. Οι μύθοι �ου συνόδευαντην κοιτίδα του ελληνισμού, στάθηκαν το κίνητρογια Έλληνες και ξένους �εριηγητές. Κέντρισαν το εν-διαφέρων των αρχαιολόγων, μέχρι την ώρα και τηστιγμή �ου η σκα�άνη τους έφερε στο φώς ένα μέροςτου χαμένου μεγαλείου. Στο �έρασμα του χρόνουείναι �ολλοί αυτοί �ου αναζητούν ακόμη τη Δω-δώνη. Γίνονται συνεχώς �ερισσότεροι όσοι ε�ιδιώ-κουν το ταξίδι. Μια ε�ιστροφή στους μύθους και μιαβαθιά ανάσα ιστορίας! Ε�ιδιώξαμε ένα τέτοιο ταξίδινα το μεταφέρουμε στο �εριοδικό. Χωρίς να μ�ορείνα α�οτυ�ωθεί σε αυτό, η μυσταγωγία του χώρου, τοθρόισμα των βαλανιδιών και οι αστρα�ές στις κορυ-φές του Τόμαρου, βγαλμένες, θαρρείς και σήμερα,α�ό το θυμό του Δία. Ε�ιδιώξαμε ένα ταξίδι στη Δω-δώνη, να το μεταφέρουμε στο �εριοδικό. Να χωρέ-σουμε λίγη α�ό την ιστορία της, να ζωντανέψουμεκάτι α�ό τους μύθους της, να μεταφέρουμε στοιχείαα�ό τη γοητεία της. Εδώ δεν χρησμοδοτούσε η Πυθία,αλλά η ιερή βαλανιδιά �ου με το λίκνισμα του αέρακαι το �έταγμα των �ουλιών �ου φώλιαζαν στα κλα-διά της μετέφεραν τους χρησμούς του θεού. Ο Οδυσ-σέας, ο Κρέοντας, ακόμη και ο θεός Διόνυσοςενα�όθεταν στο λίκνισμα αυτό τις ελ�ίδες τους.Ύστερα ήρθαν οι Βυζαντινοί και έφτιαξαν �ερίλαμ-�ρους ναούς χρησιμο�οιώντας υλικά α�ό τους αρ-χαίους. Πέρασαν οι Ρωμαίοι. Μετά ήρθαν άλλοι καιέμειναν χρόνια �ολλά οι Οθωμανοί. Στα χρόνιααυτά και σε όσα ακολούθησαν η δημιουργία συνεχί-στηκε. Βρέθηκε στα αλώνια, υφάνθηκε στους αργα-λειούς, έγινε γεφύρι �έτρινο για να ενώσει τηΔωδώνη με την Εγνατία Οδό. Αυτό το ταξίδι θέλουμενα κάνουμε. Να συναντήσουμε τα βήματα των Πε-λειάδων, να βρεθούμε αντικριστά στον Όμηρο, νααφουγκραστούμε τους Βυζαντινούς λίγο �ριν φτά-σουν οι Ρωμαίοι, να ακούσουμε το κήρυγμα τουΚοσμά του Αιτωλού. Να χτίσουμε μια γέφυρα γιατους ταξιδευτές του μέλλοντος…Με ένα �έταγμα των�ουλιών, με ένα ιερό θρόισμα…Στη Δωδώνη…Στηνα�έραντη γοητεία των μύθων! Ο Δήμαρχος Ιωάν-νης Μ�ούκας και το Δημοτικό Συμβούλιο τουΔήμου Δωδώνης, εύχονται στους Η�ειρώτες των 5Η�είρων καλό καλοκαίρι.

Από τον Δήμαρχο Δωδώνης, κ. Μπούκα

Τ α χ ω ρ ι ά μ α ς

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο Ελευθεροχώρι

Στους πρόποδες του Τόμαρου, βρίσκονται τα ερείπια της Αρχαίας

Δωδώνης. Στην ίδια κοιλάδα αναπτύσσεται ο σημερινός Δήμος

Δωδώνης. Οι κάτοικοι δεν κουβαλούν μόνο το ίδιο όνομα, αλλά

και την βαριά κληρονομία που έρχεται από τους Πελασγούς, από

την κοιτίδα της Ελλάδας. Μέχρι το 1876 η τοποθεσία της Δωδώ-

νης δεν ήταν γνωστή. Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι την τοποθε-

τούσαν σε διάφορα άλλα σημεία της Ηπείρου, εκτιμώντας ότι στη

σημερινή της θέση βρίσκεται η Πασσαρώνα, η πρωτεύουσα των

Μολοσσών. Το μαντείο της Δωδώνης, θεωρείται το αρχαιότερο

του ελληνικού κόσμου. Είναι αυτό που έδωσε τις συμβουλές του

για τα ονόματα των θεών. Η ίδρυση του Μαντείου είναι συνδεδε-

μένη με παραδόσεις. Δυο τρυγόνια έφυγαν από την Αίγυπτο. Το

ένα από αυτά στάθηκε στην έρημο της Λιβής, όπου χτίστηκε το

μαντείο του Δία Άμμωνα, ενώ το άλλο ήρθε και κάθισε στη γέρική

βελανιδιά της Δωδώνης όπου ιδρύθηκε το Μαντείο της Δωδώνης

κι εκεί οπου λατρευόταν ο Δίας και η γυναίκα του Διώνη. Το μαν-

τείο στην αρχή ήταν υπαίθριο με μια βελανιδιά (ιερή φηγός) που

γύρω-γύρω είχε έναν περίβολο από χάλκινους λέβητες πάνω σε

τρίποδες οι οποίοι με τους ήχους που έκαναν χτυπούσαν μεταξύ

τους αλλά και σε συνδυασμό με το θρόισμα των φύλλων του δέν-

τρου και άλλους ήχους (περιστέρια,πηγήκ.τ.λ.) έδιναν τους χρη-

σμούς τους οποίους ερμήνευαν οι ιερείς. Οι ιερείς δεν έπλεναν

ποτέ τα πόδια τους και σέρνονταν στο χώμα για να έχουν επαφή

με τη γη. Στις ρίζες της βελανιδιάς, στην αρχή πιστευόταν ότι κα-

τοικούσε η Γαία αλλά με το Δωδεκάθεο αντικαταστήθηκε από το

Δία και τη γυναίκα του Διώνη. Λέγονταν και Νάιος Δίας από το

“ναίω”=κατοικώ, για αυτό και οι αγώνες που διεξαγόταν προς

τιμή του κάθε τέσσερα χρόνια στο διπλανό στάδιο λέγονταν

“Νάϊα”. Στο τέλος του 5ου αιώνα χτίστηκε ένας μικρός ναός όπου

φυλάγονταν τα αφιερώματα των προσκυνητών. Οι προσκυνητές

έδιναν την ερώτηση τους γραμμένη σε ένα έλασμα αλλά η απάν-

τηση συνήθως τους δίνονταν προφορικά. Στα μέσα του 4ου π.Χ.

ο περίβολος με τους λέβητες αντικαταστάθηκε από έναν πιο ευ-

ρύχωρο χαμηλό πέτρινο περίβολο. Εφόσον εκεί κατοικούσε ο Δίας

και το σύνολο έμοιαζε με σπίτι, ο χώρος ονομάστηκε “Ιερά οικία”..

Στα χρόνια του Πύρρου (312-272 π.χ) χτίζονται στοές γύρω-γύρω,

εκτός από την πλευρά της φηγού. Στο ναό και στις στοές φυλάσ-

σονταν τα αφιερώματα των πιστών. Εκείνη την εποχή χτίζονται

και πολλά άλλα κτίρια: βουλευτήριο, πρυτανείο, θέατρο και η Δω-

δώνη γίνετε για ένα διάστημα πρωτεύουσα των Ηπειρωτών. Μετά

το θάνατο του Πύρρου και το γκρέμισμα του ιερού από τους Αι-

τωλούς, (219π.Χ) επιδιορθώθηκε από το βασιλιά της Μακεδονίας

Φίλιππο Έ και επεκτάθηκε αποκτώντας και άλλους χώρους. Τότε

πήρε και την τελική του μορφή. Η φηγός από τι λέει ο Παυσανίας

υπήρχε ακόμη. Το 167 π.Χ το ιερό ( όπως και οι άλλες 70 ηπει-

ρώτικες πόλεις ) καταστράφηκε από τους Ρωμαίου, (Αιμίλιος Παύ-

λος) αλλά ανοικοδομήθηκε πάλι από τον Αύγουστο μόλις το 31

μ.Χ, μετά τη νίκη του στο Άκτιο ο οποίος μετέτρεψε το θέατρο σε

αρένα. Από τότε όμως δεν άκμασε ξανά. Ένας από τους τελευ-

ταίους χρησμούς σε επίσημο πρόσωπο ήταν αυτός που ζητή-

θηκε από τον Ιουλιανό τον Παραβάτη για την εκστρατεία του κατά

των Πάρθων το 362 μ.Χ..

Επί Θεοδοσίου, το 391 μ.Χ άγνωστος έκοψε τη βελανιδιά και το

ιερό εγκαταλείφθηκε. Πάνω στα ερείπια του, χτίστηκε χριστιανική

εκκλησία. Τον 6ο αιώνα, οι επιδρομές βαρβάρων ερήμωσαν την

περιοχή και με τον καιρό η λάσπη από τις πλαγιές του Τόμαρου

σκέπασε τα πάντα.

Τ α χ ω ρ ι ά μ α ς

Το θέατρο χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. επί βασιλείας Πύρρου και

ακολουθεί το σχέδιο που έχουν όλα τα ελληνικά θέατρα. Χωρούσε

18.000 θεατές και ήταν το μεγαλύτερο της εποχής του. Κατά την

τέλεση των Ναϊων προς τιμήν, του Νάιου Δία, εκτός από τους

αγώνες στο στάδιο, γίνονταν και θεατρικοί αγώνες. Το θέατρο κα-

ταστράφηκε δύο φορές. Οι πρώτες ανασκαφές στο χώρο της Δω-

δώνης, χάρη στις οποίες ταυτίστηκε με ασφάλεια η θέση του

μαντείου, έγιναν από Ηπειρώτη πολιτικό Κωνσταντίνο Καραπάνο

στα 1875, με άδεια της τουρκικής Πύλης. Μετά την απελευθέρωση

της Ηπείρου από τους Τούρκους, την ανασκαφή ανέλαβε να συ-

νεχίσει η Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία με τον καθηγητή Γ.Σω-

τηριάδη αρχικά (1921) και αργότερα με τον καθηγητή

αρχαιολογίας Δημήτρη Ευαγγελίδη (1929-1933). Οι νεότερες συ-

στηματικές ανασκαφές εγκαινιάζονται μετά το 1950 και διεξάγον-

ται από την “Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρία”. Για πάρα πολλά

χρόνια, τη διεύθυνση των ανασκαφών είχε ο καθηγητής Σωτήρης

Δάκαρης, ο οποίος προχώρησε και στην αναστήλωση του αρ-

χαίου θεάτρου, ενώ μετά το θάνατο του (1996), η έρευνα συνεχί-

ζεται από συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Οι μύθοι

και οι παραδόσεις ανταμώνουν και σε πολλές άλλες γωνιές της

Δωδωναίας γης. Στους Μελιγγούς, σε υψόμετρο 1600 μέτρων,

βρίσκεται ο αρχαίος οικισμός “ Γούβες”, η Δραγοψά πρωτοκατοι-

κήθηκε από τους κατοίκους της αρχαίας πόλεως Λύγγου. Η ακρό-

πολη της τοποθετείται στην Ψήνα, στο “Καστρί”, όπου δεν έχει

ανασκαφεί μέχρι σήμερα. Και από κει ανταμώνουν τους Βυζαντι-

νούς, στο ναό των Ταξιαρχών στην Κωστάνιανη. Στους Δραμεσι-

ούς, στην Κοίμηση της Θεοτόκου, με τις πλούσιες τοιχογραφίες

και το Κρυφό Σχολειό, στον Άγιο Νικόλαο της Δραγοψάς, στον

Άγιο Γεώργιο του Ελευθεροχωρίου και στην Αγία Κυριακή του Πο-

λύγυρου, με τοιχογραφίες και επιγραφές του 1812.

Ο ναός του Ηρακλή

Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης

Το Θέατρο

Π Α Ι Δ Ι

σο κι αν ο τίτλος είναι παραπλανητικός, δεν πρόκειται για

άρθρο ιατρικού περιεχομένου! Νομίζετε ότι μόνο η γύρη

των λουλουδιών ή το τσίμπημα κάποιου εντόμου μπο-

ρούν να προκαλέσουν αλλεργικά συμπτώματα τους κα-

λοκαιρινούς μήνες; Όχι, βέβαια! Πολλά παιδία υποφέρουν

από διαφορετικού είδους αλλεργίες! Δεν έχουν σχέση με το σώμα τους

αλλά καλό είναι να τις ξέρουμε για να τις αποφύγουμε. Υψηλά επίπεδα “

αλλεργίας” εμφανίζουν τα παιδία στην πρόθεση-των γονέων-που δυστυ-

χώς δεν μένει απλά πρόθεση- να τους κάνουν τα μαθήματα της σχολικής

χρονιάς! Μόλις έχουν τελειώσει τα κακόμοιρα από έναν πραγματικό μα-

ραθώνιο 9 μηνών, στη διάρκεια του οποίου έτρεχαν να προλάβουν σχο-

λείο, αγγλικά, γαλλικά, πιάνο, κολύμβηση κ.τ.λ., καταφτάνει πανευτυχής ο

μπαμπάς ή η μαμά- η και οι δύο μαζί!- κραδαίνοντας τετράδια και βιβλία:

θυμάσαι τις αντωνυμίες; Μπερδεύεσαι στη διαίρεση; κατάλαβες τους συμ-

μιγείς; Ας κάνουμε μια-δυο-τρείς επαναλήψεις για να είσαι πανέτοιμος για

το Σεπτέμβριο! Η πιθανότητα-άρνηση ή απροθυμία που θα δείξει το παιδί

να παρακολουθήσει ένα- έστω και άλλου είδους- ακόμα σχολείο στη διάρ-

κεια των διακοπών του είναι φυσιολογική και όχι δείγμα τεμπελιάς. Ονει-

ρεύεται παιχνίδι, χαλάρωση, λίγο ύπνο παραπάνω, όσα πράγματα

δηλαδή του έλειψαν όλο το χειμώνα. Ή λοιπόν, θα αντιδράσει έντονα και

η προσπάθεια επανάληψης θα αποτύχει πλήρως ή θα συμμορφωθεί

απρόθυμα για να μη μας χαλάσει το χατίρι. Έχει, όμως, κάποιο νόημα

αυτό; Είναι προτιμότερο στην αρχή της καινούργιας σχολικής χρονιάς ένα

ξεκούραστο παιδί, με όρεξη για μάθηση παρά ένα μυαλουδάκι ταλαιπω-

ρημένο από την εντατική θερινή επιμόρφωση. <Αλλεργία> μπορεί να προ-

καλέσουν τους καλοκαιρινούς μήνες και τα διάφορα εντατικά τμήματα! Εκεί

που νομίζεις ότι για λίγο καιρό έχεις ξεμπερδέψει με τσάντα τετράδια και

ασκήσεις, να σου το φροντιστήριο που αναλαμβάνει να σου θυμίσει πόσο

σκληρή μπορεί να γίνει η πραγματικότητα ενός μαθητή! Βέβαια κάθε

πλευρά έχει και τα επιχειρήματα της: ένα εντατικό καλοκαιρινό τμήμα

βοηθά να κερδίσεις μια ολόκληρη χρονιά, άσε που μπορεί και το ίδιο το

παιδί να θέλει, οπότε… η απάντηση είναι μία: όλοι μας έχουμε ανάγκη από

διακοπές, το παιδί ακόμα περισσότερο, μια που η καθημερινότητα της σχο-

λικής του χρονιάς είναι φορτωμένη και πιεστική. Και στο κάτω κάτω το

μυαλό του δεν είναι σακί με βαμβάκι να το πιέζουμε όσο χωράει και να κα-

μαρώνουμε και από πάνω. Πολλά παιδιά είναι <αλλεργικά> στα πάσης

φύσεως εξωσχολικά βιβλία χαρούμενων διακοπών που πλημμυρίζουν τις

προθήκες των βιβλιοπωλείων και οι γονείς τα ζητάνε μετά μανίας πριν

ακόμα κλείσουν τα σχολεία. Όσο κι αν η πρόθεση είναι καλή-να γίνει μια

ευχάριστη επανάληψη στην ύλη, μαζί με ανέκδοτα, ζωγραφιές κ.τ.λ.- αν

το παιδί βαριέται, το αποτέλεσμα είναι περισσότερο αρνητικό παρά θετικό.

Αν του αρέσει; Θα αναρωτηθεί κάποιος! Το καλύτερο είναι αν ευχαριστη-

θεί το παιδί το διάβασμα, να επιλέγει ένα καλό εξωσχολικό βιβλίο. Κυκλο-

φορούν πολλά και αξιόλογα και καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα

ενδιαφερόντων: περιπέτεια, ιστορία, εφευρέσεις και ανακαλύψεις, εξερευ-

νήσεις κ.τ.λ. Και πώς να περάσει ένα ολόκληρο καλοκαίρι; Υπάρχει κάτι

δημιουργικό και καθόλου <αλλεργικό> Σε πρώτη φάση απαραίτητα ξε-

κούραση και χαλάρωση. Σε δεύτερη φάση οργάνωση του χρόνου ανάλογα

με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του παιδιού: του αρέσει η επαφή με τη

φύση και η ομαδική ζωή; μπορεί να επιλέξει την κατασκήνωση. Είναι δε-

μένο με τον παππού και τη γιαγιά; Μπορεί να περάσει κάποιες μέρες μαζί

τους σε ένα παραθαλάσσιο μέρος. Κυρίως, όμως, οι γονείς οφείλουν να

αξιοποιήσουν το καλοκαίρι για να περάσουν όσο περισσότερες ώρες μπο-

ρούν κοντά στο παιδί. Να μιλήσουν μαζί του, να το ακούσουν με προσοχή,

να παίξουν, να πάνε μια εκδρομή ή έστω έναν περίπατο. Η επικοινωνία και

η επαφή είναι κάτι που χτίζεται σιγά σιγά και που το παιδί έχει πραγματικά

ανάγκη. Ας του το προσφέρουμε, αφού νοιαζόμαστε μόνο για το καλό του!

οΚαλοκαιρινές “αλλεργίες” και

πώς να τις αντιμετωπίσετε.

Από τη Σίλια Γ.Οικονόμου.

Τ α χ ω ρ ι ά μ α ς

Τα βασικά συγκριτικά λεονεκτήματα του Δήμου Τύμ-φης είναι το σ άνιο φυσικό εριβάλλον του και η αξιό-λογη ολιτιστική του κληρονομιά, όροι ου μ ορούννα α οτελέσουν σημαντική ανα τυξιακή ροο τική για

την εριοχή. Οι ολιτιστικοί και ολιτισμικοί όροι της εριο-χής αρουσιάζουν εξαιρετικό λούτο τόσο σε κλίμακα όσο και σε οικιλία α ό μνημεία των Κλασικών και Βυζαντινών χρόνωναλλά και των νεότερων χρόνων με στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονι-κής ( αραδοσιακοί οικισμοί, ιστορικά διατηρητέες οικίες, γεφύ-ρια, νερόμυλοι, εκκλησίες και μοναστήρια, βρύσες, σκάλες κ.λ. .)δημιουργώντας τις ροϋ οθέσεις για μια δυναμική ανά τυξη οιοτικού τουρισμού. Στην κατεύθυνση αυτή θα συνεισφέρει καιη δημιουργία δικτύου ολιτιστικών διαδρομών. Προϋ όθεσηόμως για την ε ιτυχή εφαρμογή του ανα τυξιακού σχεδιασμούείναι η συγκράτηση και η αύξηση του το ικού ληθυσμού ου ζεικαι δραστηριο οιείται οικονομικά στην εριοχή με τρό ο ώστενα εξασφαλίζεται η αειφόρος ανά τυξη του φυσικού και ανθρω- ογενούς εριβάλλοντος. Ε ομένως οι φυσικοί και ολιτιστικοί όροι μ ορούν να αξιο οιηθούν αλλά και να ροστατευτούνώστε να μη σημειωθούν φαινόμενα άναρχης ανά τυξης. Α ό τηνάλλη λευρά η ροστασία του εριβάλλοντος δεν θα ρέ ει ναέχει χαρακτήρα «α αγορευτικό» και α ομόνωσης της ανθρώ ι-νης δραστηριότητας α ό το εριβάλλον της, αλλά θα ρέ ει ναέχει χαρακτήρα ενεργητικής ροστασίας και αξιο οίησης. Στον ρωτογενή τομέα κυρίως η κτηνοτροφική δραστηριότητα και ηδασοκομία στηρίζουν την οικονομία της εριοχής και α οτελούντης βασικές ηγές εισοδήματος και α ασχόλησης. Ενδείκνυται ηαγροτική δραστηριότητα να ενισχυθεί και στην κατεύθυνση τηςδιαφορο οίησης των αραγόμενων ροϊόντων, της δημιουργίας ροτιθέμενης αξίας, της αξίας, της αραγωγής βιολογικών ρο-ϊόντων, της κατοχύρωσης ονομασίας ροέλευσης, της συσκευα-σίας, της ανά τυξης των δικτύων διανομής και εμ ορίαςενισχύοντας κατ’ ε έκταση την α ασχόληση και το εισόδημα τωνκατοίκων. Εξάλλου η στροφή της αγοράς σε οικολογικά ρότυ αδιατροφής και διαβίωσης, ου ροσφέρονται για ανά τυξη στην εριοχή (βότανα για φαρμακευτική χρήση και διατροφή, αρω-ματικά φυτά, ροϊόντα βιολογικής καλλιέργειας, Π.Ο.Π. κ.λ. .)συμβάλλει στην αναδιάρθρωση της αγροτικής αραγωγής. Στονδευτερογενή τομέα ο ο οίος είναι εριορισμένος, ε ιβάλλεται ηενίσχυση της ιδιωτικής ρωτοβουλίας και της ε ιχειρηματικότη-τας με έμφαση στην καινοτομία και την αξιο οίηση νέων τεχνο-λογιών. Προτείνονται ε ίσης δράσεις ου στοχεύουν στηνβελτίωση και τον εξορθολογισμό της μετα οίησης, τυ ο οίησηςκαι εμ ορίας ρωτογενούς γεωργικού και δασικούς ροϊόντοςσυμβάλλοντας στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της ρο-στιθέμενης αξίας των ροϊόντων αυτών. Μορφές μετα οιητικήςδραστηριότητας ου μ ορούν να ανα τυχθούν είναι η οικοτε-χνία και οι μικρές βιοτεχνίες κυρίως μέσω της ροώθησης δρα-στηριοτήτων ου έχουν σχέση με την αραγωγή και συσκευασία αραδοσιακών ροϊόντων (τσί ουρο, τυρί, μέλι, αραδοσιακάγλυκά). Σημαντικά α οτελέσματα μ ορεί να έχει η α ασχόλησησε αραδοσιακά ε αγγέλματα, ό ως τεχνίτες της έτρας, κατα-σκευαστές ξυλόγλυ των ε ί λων, κατασκευαστές – συντηρητές αραδοσιακών καλντεριμιών, γεφυριών κ.λ. .). Ο τριτογενής το-μέας στην εριοχή με έμφαση στον τουρισμό, είναι ο τομέας ου

σημειώνει συνεχή ανά τυξη τατελευταία χρόνια. Η εντυ ω-σιακή γεωμορφολογία της εριο-χής και ολυ οίκιλη ολιτιστικήτης κληρονομιά ενθαρρύνουντην αυξανόμενη ζήτηση γιαεναλλακτικές ή νέες μορφές του-ρισμού (χειμερινός, ορεινός, ε-ρι ατητικός, οικολογικός,συνεδριακός, ολιτιστικός, αθλη-τικός, θρησκευτικός κ.λ. ) ουαυξάνουν την ε ισκεψιμότητατης εριοχής και ε εκτείνουν τηντουριστική ερίοδο σε αυτή. Ητουριστική ανά τυξη λοι όν ροτείνεται να έχει ή ια μορφή,ώστε να μην ε ιβαρύνει το φυσικό και οικιστικό εριβάλλον τουζαγορίσιου χώρου, να αξιο οιήσει τους ολιτιστικούς και φυσι-κούς όρους και να συμβάλλει στην εναλλακτική α ασχόλησητων κατοίκων με θετικά α οτελέσματα στη συγκράτηση του το- ικού ληθυσμού. Α αραίτητη ροϋ όθεση όμως για την ανά- τυξη όλων των τομέων της αραγωγής α οτελεί η ανά τυξη τωνβασικών υ οδομών ου υ οστηρίζουν το οικονομικό και κοινω-νικό εριβάλλον. Πρόκειται για έργα τεχνικών υ οδομών καικοινωνικής ρόνοιας (βελτίωση του οδικού δικτύου και των με-ταφορών, ύδρευση, α οχέτευση, διαχείριση α ορριμάτων, υ ο-δομές υγείας, ρόνοιας και αιδείας) ου συμβάλλουν στηνβελτίωση του βιοτικού ε ι έδου στη συγκράτηση του το ικού ληθυσμού, στην ανά τυξη διαφόρων αραγωγικών δραστη-ριοτήτων, στη βελτίωση του τουριστικού ροϊόντος και στην ρο-στασία του εριβάλλοντος. Είναι εμφανές ότι το ενδογενέςανθρώ ινο δυναμικό είναι ο βασικός αράγοντας υλο οίησηςτων αρα άνω αρεμβάσεων αλλά και ο α οδέκτης των α οτε-λεσμάτων και ε ι τώσεών τους. Συνε ώς κρίνεται α αραίτητη ηεκ αίδευση και η κατάρτιση για τα άτομα ου θα α ασχοληθούνστις εκμεταλλεύσεις του ρωτογενή τομέα, στις μικρομεσαίες ε ι-χειρήσεις και δραστηριότητες ου θα ανα τυχθούν στα λαίσιατου τριτογενούς με έμφαση στις ή ιες μορφές τουρισμού (αγρο-τουρισμός κ.λ. .).Τέλος σημαντικό ρόλο στην ανα τυξιακή δια-δικασία θα αίξει η ροβολή των συγκριτικών λεονεκτημάτωντης εριοχής με στόχο αφενός την ενημέρωση και ροσέλκυσηε ενδυτών, αφετέρου την ροβολή των φυσικών και ολιτιστι-κών όρων στο ευρύτερο κοινό (έκδοση αξιό ιστου εντύ ου καιηλεκτρονικού υλικού, δημιουργία ιστοσελίδων και δικτυακώντό ων, καταχώρηση σε ε ενδυτικούς και τουριστικούς οδηγούς).Στο στόχο αυτό ε ίσης συμβάλλει και η δημιουργία κέντρου λη-ροφόρησης ή ερι τέρου ενημέρωσης των ε ισκε τών.

Ο Δ ή μ ο ς Τύ μ φ η ςΤου Δημάρχου, κ. Γεώργιου Σουκουβέλου

Τ

Ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο του

Δήμου Τύμφης εύχονται στους Η�ειρώτες των 5

Η�είρων Καλό Καλοκαίρι και Καλό Αντάμωμα

στα χωριά μας.

Μουσεία και Εκθέσεις

Μουσείο Λαϊκής Τέχνης -Αγά ιος Τόλης - Κή οι

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας“ Λαζαρίδης” - Κουκούλι

Παραδοσιακή ΣαρακατσάνικηΣτάνη - Γυφτόκαμ ος

Μουσείο Λαϊκής Τέχνης -Βρυσοχώρι

Πινακοθήκη Τσούφλη - Τσε έλοβο

Βιβλιοθήκη “Β .Φανίτσιος” -Λε τοκαρυά

Πλανητάριο - Φραγκάδες

Το Τρίτοξο Γεφύρι ή Καλογερικό

Εκκλησίες - Μοναστήρια

Μονή Ρογκοβού- Τσε έλοβοΕκκλησία Αγίου Γεωργίου - Νεγάδες

Εκκλησία Αγίου Νικολάου - Τσε έλοβο

Εκκλησία Αγίας Παρασκευής - Σκαμνέλι

Εκκλησία Κοίμησης της Θεοτόκου -Κουκούλι

Μνημεία

Πασχάλειος Σχολή - Κα έσοβο Τσολάκειος Σχολή - Νεγάδες

Θέσεις Θέας

Μ ελόη - ΒραδέτοΜ όκοβο - ΣκαμνέλιΚαταρράκτες - Ηλιοχώρι

Νερόμυλοι - Νεροτριβές

Κή οι , Σκαμνέλι, Λε τοκαρυά, Φραγκάδες

www.timfi . gov.gr

Χρήσιμα Τηλέφωνα

Δήμος Τύμφης:

2653060400

Αστυν.Τμήμα Κήπων:

26530 77606

ΕΛΠΑ, Οδική Βοήθεια:

26510 49695-49643

Πανεπιστημιακό Νοσοκο-

μείο: 26510 99111

Νοσοκομείο Χατζηκώστα:

26510 80111

Ειρηνοδικείο Κήπων:

26530 77626

EKAB: 166

Πυροσβεστική Υπηρεσία:

166

ΚΤΕΛ Ιωαννίνων

:26510 25024

Τ α χ ω ρ ι ά μ α ς

Ο Δήμος Τύμφης βρίσκεται στο νομό Ιωαννίνων της Πε-ριφέρειας Η�είρου στην �εριοχή του κεντρικού Ζαγορίου. Πιοσυγκεκριμένα το�οθετείται στα βόρεια και ανατολικά του ορει-νού όγκου Τύμφης (α�΄ό�ου �ήρε και το όνομα του) �ου α�οτε-λεί μέρος της οροσειράς της Πίνδου. Τα φυσικά όρια της�εριοχής καθορίζονται α�ό την κοιλάδα του Αώου και τα χωριάτης Λάκκας Αώου του δήμου Κόνιτσας στα βόρεια, το φαράγγιτου Βίκου και το Δυτικό Ζαγόρι στα δυτικά και το ανατολικό Ζα-γόρι στα ανατολικά. Ο Δήμος Τύμφης δημιουργήθηκε α�ό τη συνένωση 12 κοινοτή-των του κεντρικού Ζαγορίου με έδρα το χωριό Τσε�έλοβο.Ταχωριά (το�ικά διαμερίσματα �λέον) του Δήμου Τύμφης είναιΚουκούλι, Κή�οι, Νεγάδες, Φραγκάδες, Λε�τοκαρυά, Σκαμνέλι,Κα�έσοβο, Βραδέτο, Τσε�έλοβο, Βρυσοχώρι, Ηλιοχώρι, Λάιστα.Τα 12 διαμερίσματα του δήμου Τύμφης α�οτελούν μια ενότηταοικισμών άρρηκτα συνδεδεμένων με το φυσικό �εριβάλλον. Βα-σικό χαρακτηριστικό της �εριοχής είναι το φυσικό το�ίο των χω-ριών , η �ολιτιστική κληρονομιά και η αρχιτεκτονική τωνσ�ιτιών. Τα Ζαγοροχώρια , 12 χωριά α�ό τα ο�οία α�οτελούντο δήμο Τύμφης, είναι γνωστά για το φυσικό και �ολιτιστικό�λούτο καθώς και για την τεχνική ένταξης των οικισμών στο φυ-σικό �εριβάλλον ( σκε�ές με �έτρα, λιθόστρωτα καλντερίμια κ. α.). Τα σημαντικότερα αστικά , διοικητικά και εμ�ορικά κέντρατης �εριοχής είναι τα Ιωάννινα και η Κόνιτσα. Η �εριοχή συν-δέεται οδικά με τις δύο αυτές �όλεις μόνο μέσω της εθνικής οδούΙωαννίνων-Κόνιτσας(�αράκαμψη στο 19ο χλμ). Τα χώριά τουΔήμου Τύμφης βρίσκονται ανάμεσα στους �ιο δημοφιλείς του-ριστικούς �ροορισμούς όχι μόνο για τους τουρίστες α�ό την Ελ-λάδα αλλά και για τους τουρίστες του εξωτερικού. Οι�αραδοσιακοί οικισμοί αλλά και τα ασυνήθιστης ομορφιάς αλ-�ικά το�ία μαγεύουν τον ε�ισκέ�τη και τον ταξιδεύουν σε ε�ο-χές �ου η τεχνολογία και οι φρενήρης ρυθμοί της ζωής δεν είχεε�ηρεάσει ακόμα.

Ζ α γ ό ρ ι . . . Χ α λ α σ ι ά μ ο υ . . .Από τη Ματίνα Καπλάνη

Φωτό: Αρχείο Epirus Global και

Αρχείο Αδελφότητας Κουκουλιωτών

Δήμος Τύμφης

ΒραδέτοΒρυσοχώριΗλιοχώριΚα�έσοβοΚή�οιΚουκούλιΛάισταΛε�τοκα-ρυάΝεγάδεςΣκαμνέλιΤσε�έλοβοΦραγκάδες

...ένα παραδο-

σιακό κομπολόι

με 12 πολύτιμες

χάντρες είναι ο

Δήμος Τύμφης.

Μια συστάδα

χωριών στα

οποία η φύση

και ο άνθρωπος

δημιούργησαν

το ανεπανάλη-

πτο...

Σαρακατσιάνικη Στάνη στο Γυφτόκαμπο

Στις απάτητες ψηλές κορφέςστις καμωμένες ράχεςστις στάνες τις ολόγιομεςγεμάτες απ’ αγάπες....

Δ η μ ο τ ι κ ά Δ ι α μ ε ρ ί σ μ α τ αΒ ρ α δ έ τ οΑ�ό �ολλούς το Βραδέτο (49 χλμ α�ό τα Γιάννενα)θεωρείται το ‘’μ�αλκόνι’’ του Ζαγοριού. Λόγω του γε-γονότος ότι βρίσκεται σε υψόμετρο 1340 μ είναι τοψηλότερο χωριό του Ζαγοριού και έχει α�έραντη θέα�ρος όλες τις κατευθύνσεις. Μισή ώρα βορειοδυτικάτου χωριού είναι η �ερίφημη �εριοχή Μ�ελόη α�όό�ου η θέα της χαράδρας του Βίκου «κόβει» τηνανάσα.. Το Βραδέτο κατοικήθηκε στις αρχές του 17ουαιώνα (1616) α�ό κτηνοτρόφους �ου ήρθαν α�ό τονδιαλυθέντα οικισμό Νούκα Σκαμνελίου .Η σκάλα τουΒραδέτου μέχρι το 1973 α�οτελούσε τον μοναδικόδρόμο �ρόσβασης για το Βραδέτο, �λέον α�οτελεί δη-μοφιλή τουριστικό �ροορισμό καθώς και ορειβατικόμονο�άτι .Το χειμώνα το χωριό ερημώνει λόγω τωνχιονο�τώσεων �ου οφείλονται στο μεγάλο υψόμετρο.Β ρ υ σ ο χ ώ ρ ιΤο Βρυσοχώρι είναι ένα όμορφο κατα�ράσινο χωριό�ου α�λώνεται στη κοιλάδα του Αώου 75 χλμ α�ό ταΓιάννενα σε υψόμετρο 940 μέτρων .Ό�ως δηλώνει καιτο όνομα του είναι ένα χωριό με �ολλές �ηγές οιο�οίες βρίσκονται και �εριμετρικά αλλά και μέσα στοχωριό. Έχει �ολλές εκκλησίες, �αρεκκλήσια και ασκη-ταριά. Μέσα στο χωριό υ�άρχουν 4 εκκλησίες ο ΆγιοςΑθανάσιος (�ρώτη κτίση τον 8ο αιώνα) , Ο Άγιος Χα-ράλαμ�ος (1819), η κάτω Παναγιά, ό�ου μίλησε οΠατροκοσμάς το 1778, και ο Άγιος Δημήτριος .ΣτοΒρυσοχώρι βρίσκεται ε�ίσης και το μοναστήρι τηςΑγίας Τριάδας(1667) μ�ροστά α�ό το ο�οίο είναι τοαρχαιότερο ασκηταριό του χωριού. Γύρω α�ό τοχωριό υ�άρχουν �ολλά γεφύρια ό�ως και �ολλές �έ-τρινες βρύσες α�ό τις ο�οίες ξεχωρίζει η βρύση στοΧοροστάσι με τρεις εξόδους Έχει μεγάλη τουριστικήκίνηση αφού συνδέεται και με τα χωριά της Κόνιτσαςμέσω της γέφυρας Αώου. Α�ό αυτό το σημείο αρχίζειο εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου ο ο�οίος ιδρύθηκε το1973 και έχει έκταση �υρήνα 3412 εκταρίων. Η λ ι ο χ ώ ρ ιΤο Ηλιοχώρι βρίσκεται σε α�όσταση 71 χλμ α�ό ταΓιάννενα σε υψόμετρο 1050 μέτρων και είναι χτι-σμένο σε μια α�ότομη �λαγιά μέσα σε ένα �ανέ-μορφο δάσος. Στην �λατεία του χωριού «ζει» έναςα�ό τους μεγαλύτερους σε �άχος �λάτανος της Ελ-λάδας(14 μέτρα �εριφέρεια) και λίγο έξω α�ό τοχωριό βρίσκονται οι εντυ�ωσιακοί καταρράκτες¨μ�άλτα ντι στρίγκα». Πρόκειται για τρεις συνεχόμε-νους καταρράκτες , ο μεγαλύτερος ύψους 25 μέτρων, �ου σχηματίζουν φυσικές �ισίνες με κρυστάλλινανερά. Ακολουθώντας α�ό τους καταρράχτες τις �ι-νακίδες στο σηματοδοτημένο μονο�άτι φτάνεις σε 25λε�τά στην �λατεία του χωριού. Στη διάρκεια της κα-τα�ράσινης διαδρομής συναντάς το �έτρινο γεφύριτου Πέτσου(1887). Στο χωριό σώζεται ακόμα το μο-ναστήρι της Παναγιάς φτιαγμένο στα χρόνια τουΑλή �ασά. Αν και μακριά α�ό τα Γιάννενα στο χωριόυ�άρχει τουριστική κίνηση μάλλον ε�ειδή είναι �έ-ρασμα αλλά και γιατί είναι κοντά στο γυφτόκαμ�ο.

γεφυράκι στο Βρυσοχώρι

Σκάλα Βραδέτου

Παραδοσιακός Ξενώνας στους Φραγκάδες

Στην πλατεία Τσεπελόβου

Εκκλησία στο Ηλιοχώρι

Σκαμνέλι

Κ α � έ σ ο β οΧτισμένο σε υψόμετρο 1100 μέτρων διακρίνεται γιατην εκ�ληκτική του θέα �ρος τη χαράδρα τουΒίκου. Το Κα�έσοβο είναι ένα α�ό τα �ιο καλοδια-τηρημένα χωριά του Ζαγορίου. Αξιόλογη είναι ηκεντρική εκκλησία του Αγίου Νικολάου , ξεχωρίζειε�ίσης στο σχολείο του Κα�εσόβου η Πασχάλειοςσχολή. Εκεί υ�άρχει μια �λούσια βιβλιοθήκη στηνο�οία �εριέχεται στο �ρωτότυ�ο η Χάρτα του Ρήγα, χάρτης της Ελλάδας o ο�οίος τυ�ώθηκε α�ό τοΡήγα Φεραίο. Το �ανηγύρι στο Κα�έσοβο είναι έναα�ό τα καλύτερα ζαγορίσια �ανηγύρια, γίνεται δεστις 20 Ιουλίου. Η α�όσταση του α�ό τα Ιωάννιναείναι 43 χλμ. ,διαθέτει ξενώνες �αραδοσιακό καφε-νείο και ζαχαρο�λαστείο στο ο�οίο σερβίρονται το-�ικά �αραδοσιακά γλυκά. Κ ή � ο ιΟι Κή�οι βρίσκονται στο κέντρο του Ζαγορίου,είναι ένα ζωντανό χωριό με αρκετούς κατοίκους�ου το καλοκαίρι αυξάνονται σημαντικά. Η τουρι-στική κίνηση στους Κή�ους είναι μεγάλη, και γιατίέχει �ολλά αξιοθέατα αλλά και ε�ειδή είναι μόλις38 χιλιόμετρα α�ό τα Ιωάννινα. Α�ό το γεφύρι τουΚοντοδήμου λίγο έξω α�ό το χωριό αρχίζει ο μικρόςΒίκος με κατεύθυνση �ρος το Τσε�έλοβο. Αξίζει κα-νείς να ε�ισκεφθεί το λαογραφικό μουσείο Κή�ων‘’Αγά�ιος Τόλης’’. Ε�ίσης στους Κή�ους διατη-ρούνται σε �ολύ καλή κατάσταση �αλιά αρχοντικάμεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας αλλά και �ολλά γε-φύρια . Στους Κή�ους λειτουργούν ξενώνες , ξενο-δοχεία καθώς και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Κ ο υ κ ο ύ λ ιΤο Κουκούλι θεωρείται ένα α�ό τα �ιο όμορφα και�αραδοσιακά χωριά του Ζαγορίου.Το �αλιό σχο-λείο καθώς και οι �έντε βρύσες �άνω α�ό το μεσο-χώρι θεωρούνται κτίσματα μεγάλης αρχιτεκτονικήςαξίας , η κεντρική εκκλησία της Κοίμησης της Θεο-τόκου, είναι μία α�ό τις ομορφότερες εκκλησίες στοΖαγόρι. Αξίζει να ε�ισκεφθεί κανείς το ΠνευματικόΚέντρο «Κ. Λαζαρίδης» στο ο�οίο υ�άρχουν βι-βλιοθήκη και μεγάλη βοτανική συλλογή η ο�οία�εριέχει 96 α�ό τις 149 οικογένειες με 1249 είδηφυτών αλλά και το ξακουστό γεφύρι του Κόκορηκάτω α�ό το χωριό ,σημείο α�ό το ο�οίο ξεκινάει ηχαράδρα του Βίκου.Το Κουκούλι διαθέτει ξενοδοχεκαι ενοικιαζόμενα δωμάτια και λόγω της κοντινήςτου α�όστασης α�ό τα Γιάννενα (38 χλμ) είναι δη-

Κάθε �ρώτη Κυριακή του Μαΐου έχει καθιερωθεία�ό τον ορειβατικό σύλλογο Ιωαννίνων σε συνερ-γασία με τον �ολιτιστικό σύλλογο Ηλιοχωρίου μιαορειβατική διαδρομή η ο�οία ξεκινάει α�ό τηνε�αρχιακή οδό στη θέση «Κουτσέμ�α», συνεχίζει τοδρόμο για την «Αρβανίτα», στη συνέχεια στο«Λάκο» �ου βρίσκεται στους �ρό�οδες του βουνούΤύμφη-Πά�ιγκο ό�ου υ�άρχει η λίμνη «Λάκος»και τέλος συνεχίζοντας το δρόμο για «Φουνίσκα»ε�ιστρέφει στο Ηλιοχώρι. Η διαδρομή είναι εύκοληγιατί γίνεται μέσα α�ό τρακτερόδρομους και η συμ-μετοχή είναι μεγάλη.

Το Γεφύρι του Κόκορου

Λάιστα Ξενώνας στο Καπέσοβο

Πλατεία Βρυσοχωρίου

Ζαγοριανές μου �έρδι-κες, βουνίσιες μου τρυ-γόνες με τις στολές τις�λουμιστές, τις κεντητέςφλοκάτεςαράδα - αράδαλυγερές στης ομορφιάςτον τό�ο σαν ανθισμένεςμυγδαλιές στης Ή�ειροςτις ράχες.

Χρ. Ζιτσαία

μοφιλής τουριστικός �ροορισμός. ΛάισταΗ Λάιστα είναι το τρίτο σε μέγεθος χωριό του δήμου Τύμφης. Βρί-σκεται 80 χλμ α�ό τα Γιάννενα , σε υψόμετρο 1020m και είναι τo�ιο α�ομακρυσμένο χωριό. Παρ’ όλα αυτά όμως έχει μια σημαν-τική ανά�τυξη τόσο σε οικιστικό και �ολιτιστικό ε�ί�εδο όσο καιστον τουρισμό με τους ξενώνες και τα εστιατόρια της �αρέχονταςάριστες υ�ηρεσίες. Η Λάιστα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα α�οτε-λούσε την μοναδική κωμό�ολη του Ζαγορίου( ο Λαμ�ρίδης χαρα-κτηριστικά ανέφέρε « εις την κωμό�ολιν Λαϊστης κατοικούσαν �ερίτων 3000 κατοίκων»), η συνέχεια όμως ήταν άδοξη καθώς κατα-στράφηκε α�ό τον κατοχικό Γερμανικό στρατό κατά τις εκκαθαρι-στικές ε�ιχειρήσεις του 1943-44.Οι ε�ισκέ�τες στη Λάιστα μ�ορούν, εκτός α�ό τα �ανέμορφα δάση της , να ε�ισκεφθούν τις �αλιές εκ-κλησίες ό�ως την κεντρική των Παμμεγίστων Ταξιαρχών(1770μ.Χ),το �αλιό σχολείο(1908μ.Χ). Τον �αραδοσιακό νερόμυλο του χω-ριού, τον Άγιο Γεώργιο με την γέρικη μεράντζα ό�ου δίδαξε το1778μ.Χ ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και το ναό της Αγίας ΤριάδαςΛ ε � τ ο κ α ρ υ άΤο χωριό Λε�τοκαρυά είναι χτισμένο στα σύνορα ανατολικού καικεντρικού Ζαγορίου 60 χλμ α�ό τα Γιάννενα. Είναι ένα όμορφοχωριό μέσα στο �ράσινο �ου δεν έχει το �αραδοσιακό χρώμα �ου�εριμένει κανείς να δει σε ένα Ζαγοροχώρι. Ο λόγος είναι η ολο-κληρωτική καταστροφή �ου υ�έστη λόγω φωτιάς δυο φορές στο�αρελθόν , η �ρώτη το 1912 α�ό τους Τούρκους και η δεύτερη το1943 α�ό τους Γερμανούς. Αξίζει να δει κανείς τα �έτρινα γεφύριαγύρω α�ό το χωριό αλλά και τις εκκλησίες του Αγ. Αθανασίου καιτου Αγίου Νικολάου χαρακτηριστικό του ο�οίου είναι ότι για ναφθάσουμε στην είσοδο του ναού κατεβαίνουμε σκαλιά σε αντίθεσημε άλλους �ου ανεβαίνουμε. Το χωριό έχει τη δυνατότητα φιλοξε-νίας �ερί�ου 15 ατόμων σε ενοικιαζόμενες οικίες ό�ου άτομα μεαγά�η στην αβίαστη φύση και τον �ρωτογονισμό σίγουρα θα μεί-νουν ευχαριστημένοι. Σήμερα αριθμεί λίγους μόνιμους κατοίκουςοι ο�οίοι συγκεντρώνονται τα βράδια στο μοναδικό καφενείο τουχωριού το ο�οίο σερβίρει τσί�ουρο , καφέ και το�ικά γλυκά. Τ σ ε � έ λ ο β οΤο Τσε�έλοβο είναι η �ρωτεύουσα του Δήμου Τύμφης. Είναι �ερι-τριγυρισμένο α�ό βουνά και βρίσκεται 51 χλμ α�ό τα Γιάννενα σευψόμετρο 1080 μέτρων. Σαν �ρωτεύουσα είναι ένα �ολύ ζωντανόχωριό με σχολείο και ταχυδρομείο. Ενδιαφέρον �αρουσιάζει ηεστία (οικοτροφείο)του Τσε�ελόβου η ο�οία φιλοξενεί �αιδιά α�ότην Ελλάδα αλλά και α�ό το εξωτερικό. Αξίζει να δει κανείς τηνεκκλησία του Αγίου Νικολάου με το ε�ιχρυσωμένο τέμ�λο αλλάκαι το μοναστήρι του Άγιου Ιωάννη του Ρογκοβού �ου χτίστηκε ταχρόνια 1028-1034 λίγο έξω α�ό το χωριό. Το χωριό ε�ίσης α�οτελείορειβατική αφετηρία για Δρακόλιμνη και για την κορυφή της Γκα-μήλας. Η τουριστική κίνηση στο χωριό είναι αρκετά μεγάλη καιγι’αυτό και υ�άρχουν αρκετά τουριστικά καταλύματα καφέ καιταβέρνες.Ν ε γ ά δ ε ςΤο χωριό Νεγάδες βρίσκεται 48 χιλιόμετρα α�ό τα Γιάννενα σευψόμετρο 1050 μ. και είναι χτισμένο σε κεκλιμένο ορο�έδιο τουόρους «Κοζιακός», ανάμεσα σε δασώδεις λόφους. Είναι ένας �α-ραδοσιακός οικισμός ό�ου υ�άρχουν �αλιά αρχοντικά με ιδιότυ�ηαρχιτεκτονική, μεγάλες ιστορικές εκκλησίες , γραφικά λιθόκτισταγεφύρια, καλντερίμια και �αραδοσιακές βρύσες. Αξίζει να ε�ισκε-φθεί κανείς την τρισυ�όστατη εκκλησία Αγίας Τριάδας, Αγίου Δη-μητρίου και Αγίου Γεωργίου στην �λατεία του χωριού χτισμένη το

Νεγάδες

Λεπτοκαρυά

Στην πλατεία Τσεπελόβου

...Στο Κάιρο αρρώστησα

στα Γιάννενα θα γιάννω

στην άκρη α�’ το

Κα�έσοβο θα �έσω

να �εθάνω...

...Ξενιτεμένο μου �ουλί και �αρα�ονεμένοη ξενιτιά σε χαίρεταικαι εγώ χω τον καημόσου...

Αχ τώρα στα ξεχωρίσματαέλα γιε μου να φιληθούμε. Ωχ, γιατί έχουμε ζωή και θάνατο, �οιος ξέρει γιε μου αν θ’ ανταμωθούμε....

Μουσείο Αγάπιου Τόλη στους Κήπους

Κουκούλι

1779 η ο�οία είναι ξακουστή για τοχρυσο�οίκιλτο τέμ�λο της και τιςεξαιρετικές της τοιχογραφίες. Στοχωριό λειτουργεί ξενώνας και καφε-νείο.Σ κ α μ ν έ λ ιΤο χωριό Σκαμνέλι είναι χτισμένοστις �αρυφές της Τύμφης λίγο �ρινα�ό το Γυφτόκαμ�ο , 54 χλμ. α�ό ταΓιάννενα σε υψόμετρο 1200μ. .Ό�ωςμαρτυρούν τα Αρχαία τείχη(Πελασ-γικά τείχη) λίγο έξω α�ό το χωριόκοντά στη μονή της Αγίας Παρα-σκευής η �εριοχή ήταν κατοικημένηα�ό τα αρχαία χρόνια. Το 1912 τοέκαψαν οι Τούρκοι και α�ό τότε οικάτοικοί δεν μ�όρεσαν να διατηρή-σουν την �αραδοσιακή αρχιτεκτο-νική του χωριού, δεν �αύει όμως ναείναι ένα ζωντανό χωριό με όμορφααρχοντικά και καλοστρωμένα καλν-τερίμια . Αξίζει να ε�ισκεφθείτε τηνεκκλησιά των Αγίων Α�οστόλων μετο ενδιαφέρον �ραγματικά καμ�α-ναριό στην �λατεία του χωριού, το

μοναστήρι της Αγίας Παρασκευήςκαθώς και τα Πελασγικά τείχη κοντάσε αυτό .Στο χωριό υ�άρχουν ξενώ-νες αλλά και ενοικιαζόμενα δωμάτια.Φ ρ α γ κ ά δ ε ςΟι Φραγκάδες είναι ένα α�ό τα γρα-φικότερα χωριά με θέα στο ΜιτσικέλιΒρίσκεται 58 χιλιόμετρα α�ό ταΙωάννινα και είναι χτισμένο σε υψό-μετρο 960 μ. Αρχικά ήταν ένας μι-κρός οικισμός με κτηνοτρόφους καιαγρότες αργότερα συγκεντρώθηκανσε αυτά κάτοικοι α�ό τα γύρω χωριάο�ότε και �ήρε τη μορφή �ου έχει σή-μερα με τα λιθόστρωτα καλντερίμια,βρύσες και αρχοντικά διατηρημένασε άριστη κατάσταση. Αξίζει να δεικανείς την κεντρική εκκλησία τουχωριού Άγιος Δημήτριος . Στο χωριόλειτουργεί ξενώνας και δυο γραφικάκαφενεία, ο τέλειος τουριστικός �ρο-ορισμός για ό�οιον α�οζητά την ηρε-μία και την α�ομόνωση.

Μωρή φεγγαρο�ρόσω�η του ήλιου η θυγατέρα.....Μαύρα μάτια �ου χεις κόρηφαίνεσαι είσαι α�’ το Ζαγόρι.....

Τ Ο Υ Ρ Ι Σ Μ Ο Σ

Κολόκα,

Ως ο πλέον αρμόδιος για θέματα τουρισμού στο

Νομό μας, θα ήθελα να μου πείτε και εν όψει της

οικονομικής κρίσης πως βλέπετε την τουριστική κίνηση στην

περιοχή μας;

H παγκόσμια οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά όλες τις

πτυχές των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του κόσμου, κατά

συνεπεία και τη τουριστική κίνηση. Ωστόσο, είμαστε από εκείνους

που πιστεύουν ότι από τις μεγάλες κρίσεις γεννιούνται μεγάλες

ευκαιρίες. Εμείς είμαστε έτοιμοι να τις αντιμετωπίσουμε μέσα από

μεθοδικές και στοχευμένες κινήσεις οι οποίες έχουν ήδη επιφέρει

τα πρώτα θετικά αποτελέσματα υπέρ της τουριστικής ανάπτυξης

στη περιοχή μας. Τονίζουμε, όμως, ότι χρειάζεται ευρύτερη συμ-

μετοχή και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων του δη-

μοσίου και ιδιωτικού φορέα στην προώθηση του τουριστικού

προϊόντος του τόπου μας, έτσι ώστε η απαράμιλλη ομορφιά του

να μη δέχεται πλήγματα από νοοτροπίες και συμπεριφορές οι

οποίες οδηγούν απλά και μόνο στο πρόσκαιρο κέρδος.

Ποιο πιστεύετε ότι είναι το «δυνατό σημείο» της περιοχής

μας και ποιο είναι το μεγαλύτερο μείον, ή έστω το αδύνατο

σημείο.

Το δυνατό μας σημείο είναι η παρθένα φύση και οι δράσεις που

μπορούμε να αναπτύξουμε σε αυτή τόσο με το τουρισμό περιπέ-

τειας, ειδικότερα, όσο και με όλες τις μορφές εναλλακτικού τουρι-

σμού και οικοτουρισμού, γενικότερα, οι ιδιόμορφες γεωγραφικές

και πολιτισμικές οικιστικές ενότητες, η σπάνια γεωλογική του υφή

με το Σπήλαιο Περάματος, τα αρχαιολογικά, θρησκευτικά και αρ-

χιτεκτονικά μνημεία και η μακραίωνη πολιτιστική μας κληρονομιά

στο σύνολο της, η οποία διατηρείται, προστατεύεται και αναδει-

κνύεται χάριν άοκνων προσπαθειών του Νομάρχη Ιωαννίνων

κ.Αλέξανδρου Καχριμάνη. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε την

πρωτεύουσα των Γραμμάτων και των Ευεργετών, την πόλη των

Ιωαννίνων, η οποία μπορεί να συνδυάσει αρμονικά την ιστορία

και τον πολιτισμό με την πραγματικότητα μιας σύγχρονης, ανα-

πτυγμένης περιοχής. Όσον αφορά στο αδύνατο σημείο του νομού

μας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν η απομόνωση του από το

κέντρο και την υπόλοιπή περιφέρεια λόγω του γεωλογικού ανά-

γλυφου της ευρύτερης περιοχής. Σήμερα, όμως, μπορούμε να

καυχηθούμε ότι η άρση της απομόνωσης είναι πλέον γεγονός

χάριν της ολοκλήρωσης της Εγνατίας Οδού, έργο μείζονος σημα-

σίας για την εν γένει ανάπτυξη του τόπου. Και βέβαια, έρχεται να

συμπληρώσει το ρόλο του και η υπό κατασκευή Ιονία Οδός.

Ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα για την περιοχή; Εσείς πότε

θα θεωρήσετε ότι η αποστολή σας, όσον αφορά την προ-

βολή του Νομού θα έχει ολοκληρωθεί;

Π α ν τ ε λ ή ς Κ ο λ ό κ α ς

είμαστε από εκείνους που πιστεύουν

ότι από τις μεγάλες κρίσεις

γεννιούνται μεγάλες ευκαιρίες

Συνέντευξη στη Ματίνα Καπλάνη

“

”

Κ.

Αντινομάρχης Τουρισμού Ν.Α.Ιωαννίνων

AKTI HOTEL

I O A N N I N A

Α Κ Τ Η Μ Ι Α Ο Υ Λ Η 2 2 & Κ Υ Β Ε Λ Η Σ 4 4 , Ι Ο Α Ν Ν Ι Ν Α , Τ Η Λ . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 2 , F A X . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 3

NANTΙN HOTEL

I O A N N I N A

Μ Ε Σ Ο Λ Ο Γ Γ Ι Ο Υ 4 1 , Ι Ω Α Ν Ν Ι Ν Α , Τ Η Λ . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 0 , F A X . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 1

Info

Τοποθεσία: πάνω στα καταπράσινα νερά της λίμνης, έξω από

το θόρυβο της πόλης αλλά μόλις 700 μέτρα από το κέντρο των

Ιωαννίνων.Παροχές: Αυτόνομη θέρμανση,ασύρματο δίκτυο,

υδρομασάζ, plasma tv, Δωμάτια: 7

Info

Τοποθεσία: μόλις 500 μέτρα από το κέντρο των Ιωαννίνων.

Παροχές: Αυτόνομη θέρμανση,ασύρματο δίκτυο, plasma tv,

Δωμάτια: 7(διαμερίσματα)

w w w. a k t i h o t e l . g r

www.nantinhotel .gr

Το μεγάλο στοίχημα για μας είναι ο Νομός Ιωαννίνων να αποτελέσει

επιθυμία προορισμού για όλο τον κόσμο, κουλτούρα διαβίωσης και

αναψυχής ταυτισμένη με την άγρια ομορφιά της παρθένας φύσης

μας. Όσο ζω, όπου και βρίσκομαι, θα προβάλλω με πάθος το μονα-

δικό κάλος του τόπου μας.

Βασική κινητήριος δύναμη είναι σίγουρα οι επαγγελματίες του

τουρισμού. Θεωρείτε ότι οι ενισχύσεις που δίνονται επαρκούν;

Με το νέο αναπτυξιακό νόμο έχουν δοθεί πολλές δυνατότητες για

νέες επενδύσεις και εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών τους. Τα κίνητρα

είναι σημαντικά και από τα μεγαλύτερα σε ολόκληρη τη χώρα,

ωστόσο υπάρχουν κενά στη νομοθεσία τα οποία, για τους επαγγελ-

ματίες ορισμένων περιοχών λειτουργούν επιβαρυντικά.

Αυτή τη στιγμή τα Ζαγοροχώρια είναι η πλέον τουριστική πε-

ριοχή στο Νομό. Μήπως αναπτύσσονται όμως υπερβολικά σε

σύγκριση με άλλες περιοχές που είναι εξίσου όμορφες; Η προ-

σπάθεια της νομαρχίας ποια είναι προς αυτή την κατεύθυνση;

Πρωτεύουσα αρχή και κύριος στόχος της σημερινής Νομαρχιακής

Αυτοδιοίκησης είναι η ισόρροπη ανάπτυξη σε όλο το νομό Ιωαννί-

νων. Επιδιώκουμε με κάθε τρόπο την ήπια ανάπτυξη, εναρμονι-

σμένη απόλυτα με τη φύση, στις υπό ανάπτυξη περιοχές ώστε να

μην σπιλώσουμε το γεωλογικό ανάγλυφο και το πολιτιστικό τους

χρώμα. Προσπαθούμε επίσης να αποφύγουμε με κάθε τρόπο τον

υπερκορεσμό στις ήδη αναπτυγμένες περιοχές.

Σε ποια «αγορά» αποβλέπει κυρίως ο Νομός; Σίγουρα κάθε εί-

δους επισκέπτης είναι καλοδεχούμενος, αλλά σε ποιες εθνικό-

τητες αποβλέπετε κυρίως;

Κυρίως σε εκείνες τις ομάδες- στόχος (target groups) οι οποίες εκ-

δηλώνουν ενδιαφέρων για ποικίλες δραστηριότητες που αναπτύσ-

σονται στο νομό μας, τα φυσικά και πολιτιστικά μας μνημεία και

επιπλέον την κουλτούρα μας. Αυτές οι ομάδες με τις οποίες έχουμε

έρθει σε επαφή αφορούν πολλές χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο.

Τι γίνεται με το θέμα του αεροδρομίου; Πότε υπολογίζετε

πως θα δούμε πτήσεις από και προς το εξωτερικό;

Η επέκταση του αεροδρομίου βρίσκεται σε εξέλιξη. Δεν είμαι

ωστόσο ο καταλληλότερος για να απαντήσω στο πότε θα ολο-

κληρωθεί. Παρόλα ταύτα, με την αρωγή της Περιφέρειας Ηπεί-

ρου καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να

καθιερώσουμε πτήσεις από και προς το εξωτερικό. Μπορούμε

να σας διαβεβαιώσουμε ότι έχουμε αρκετούς συμμάχους ώστε

να κερδίσουμε και αυτό το στοίχημα.

Tι σχεδιάζετε στο μέλλον για την προβολή του Νομού στην

Ελλάδα και στο εξωτερικό;

Αναπτύσσουμε συνεχώς το δίκτυο προβολής του Νομού μας σε

εκείνες τις περιοχές από τις οποίες διαπιστώνουμε μεγάλη αν-

ταπόκριση και ενδιαφέρον. Επίσης διοργανώνουμε μεγάλες

αθλητικές εκδηλώσεις οι οποίες συντελούν στην προβολή του

τόπου μας. Η προβολή του Νομού μας γίνεται μεθοδικά και επι-

στρατεύουμε κάθε δυνατότητα που έχουμε στη διάθεσή μας για

την αποτελεσματικότητα της. Η συμμετοχή μας στις Διεθνείς και

Εθνικές εκθέσεις και επιπλέων τα επικεντρωμένα μηνύματα προ-

βολής είναι εκείνα που θα μας φέρουν τα προσδοκώμενα απο-

τελέσματα τα οποία παρά τη διεθνή κρίση ήδη γίνονται αισθητά

στον τόπο μας.

με την αρωγή της Περιφέρειας

Ηπείρου καταβάλλουμε μεγάλη

προσπάθεια προκειμένου να κα-

θιερώσουμε πτήσεις από και προς

το εξωτερικό

”

“

& Αίθουσα Εκδηλώσεων

Α λ έ κ ο ς , Κ ρ υ φ ο β ό Ι ω α ν ν ί ν ω ν , τ η λ . 2 6 5 4 0 2 2 2 5 5 , κ ι ν . 6 9 7 7 3 9 9 3 7 3

Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο

Σ τ ε ρ γ ί ο υ Φ ά ν η ς

Συνέντευξη στη Ματίνα Καπλάνη

Δ ή μ α ρ χο ς Άν ω Κα λ α μ ά

Στεργίου θα ήθελα αρχικά να μας πείτε μερικά

λόγια για το δήμο σας. Από πόσα δημοτικά δια-

μερίσματα αποτελείται και τι πληθυσμό έχει;

Ο Δήμος Άνω Καλαμά βρίσκεται στην Βορειοδυτική

πλευρά του Ν. Ιωαννίνων στην κοιλάδα που διασχίζεται από τον

ποταμό Καλαμά και απλώνεται ως τους πρόποδες του βουνού

Κασσιδιάρη. Αποτελείται από έντεκα (11) τοπικά διαμερίσματα

και από τον συνοικισμό Βλαχοπογδόριανης ( Άνω Παρακάλα-

μος). Ο πληθυσμός του Δήμου ανέρχεται στους 2500 κατοίκους

κατά τους χειμερινούς μήνες ενώ την θερινή περίοδο ξεπερνά

τους 5.000 κατοίκους.

Για ποιες δράσεις στο δήμο σας είστε ικανοποιημένος και τι

προγραμματίζετε για το μέλλον;

Η παρούσα Δημοτική Αρχή έχει αναπτύξει άριστους μηχανισμούς

για την αντιμετώπιση και επίλυση των καθημερινών προβλημά-

των των κατοίκων μας. Επιλύσαμε σε ικανοποιητικό βαθμό τα

χρόνια προβλήματα ύδρευσης. Κλείσαμε τις διάσπαρτα ανεξέ-

λεγκτες χωματερές των τοπικών διαμερισμάτων, που δημιουρ-

γούσαν φοβερά προβλήματα στην μόλυνση του περιβάλλοντος

ολοκληρώνοντας μάλιστα και την αποκατάσταση σε ορισμένες.

Έχουμε ήδη δημιουργήσει ισχυρή ομάδα εκπαιδευμένων εθε-

λοντών που κινητοποιείται έγκαιρα και συμμετέχει για την απο-

τελεσματική αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών όπως δυσμενείς

καιρικές συνθήκες παγετού, χιονοπτώσεων, πυρκαγιών κ.τ.λ.

Ολοκληρώσαμε ήδη τις αθλητικές εγκαταστάσεις στην έδρα του

Δήμου που είναι ο Παρακάλαμος, ένα έργο απαραίτητο για την

άθληση των παιδιών, δεδομένου ότι στον Παρακάλαμο διαθέ-

τουμε Νηπιαγωγείο, Δημοτικό και Γυμνάσιο Σχολείο καθώς και

ποδοσφαιρική ομάδα ανδρών. Αναδείξαμε τοπία απαράμιλλου

φυσικού κάλους διαμορφώνοντας και κατασκευάζοντας χαρα-

κτηριστικές διαδρομές ανοίγοντας νέες προοπτικές για την του-

ριστική αξιοποίηση της περιοχής μας. Προγραμματίζουμε τον

εκσυγχρονισμό και την ολοκλήρωση λειτουργίας των σφαγείων

του Δήμου. Επίσης είμαστε στη διαδικασία κατασκευής Αποχε-

τευτικού-Βιολογικού καθαρισμού και την Ανάπλαση της Αγοράς

του Παρακαλάμου.

Ποιος είναι αυτή τη στιγμή ο βαθμός τουριστικής αξιοποί-

ησης του δήμου; Υπάρχουν καταλύματα;

Ο Δήμος Άνω Καλαμά είναι κατά κύριο λόγο αγροτικός Δήμος με

κύρια απασχόληση των κατοίκων την γεωργία και την κτηνοτρο-

φία. Διαθέτει βέβαια πλούσια φυσική ομορφιά από έντονο πρά-

σινο και πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα. Τα χαρακτηριστικά

αυτά είναι για μας πρόκληση ώστε να στραφούμε στην τουρι-

στική αξιοποίηση του Δήμου. Έτσι ξεκινήσαμε την εκπόνηση Με-

λετών για έργα Τουριστικής υποδομής και ταυτόχρονα

βρισκόμα-

στε στο

στάδιο υλο-

π ο ί η σ η ς

και κατα-

σκευής του

πρώτου ξε-

νώνα στην

π ε ρ ι ο χ ή

μας.

Η περιοχή

σας είναι-

κ α τ ά -

σπαρτη

από μονα-

στήρια. Σε

τι κατά-

σταση βρί-

σκονται;

Είναι αλή-

θεια πως

από πολύ παλαιά οι κάτοικοι έκτιζαν και λειτουργούσαν πολλά

Μοναστήρια και Εκκλησίες καλύπτοντας τις θρησκευτικές τους

ανάγκες, τα προσωπικά τους τάματα και τις προσδοκίες τους,

έτσι στην περιοχή μας λειτουργούσαν πολλά μοναστήρια και

εξωκλήσια κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Με το πέρασμα

του χρόνου πολλά από αυτά έχουν καταρρεύσει. Εμείς σε συ-

νεργασία με την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων έχουμε

ήδη προχωρήσει σε αναστήλωση της Μονής Σώσινου στον Πα-

ρακάλαμο, της Μονής Αγίου Γεωργίου στον Καταράκτη και της

Μονής Αγίου Νικολάου στους Κουκλιούς. Ταυτόχρονα εκπονούμε

Μελέτη και για άλλα δύο, ευελπιστώντας πάντα ότι θα προωθή-

σουμε την ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού στην περιοχή

μας.

Το περιοδικό Epirus Global απευθύνεται και στους απόδη-

μους Ηπειρώτες. Η περιοχή σας έχει ξενιτεμένους;

Όπως είναι γνωστό η μετανάστευση είναι το κύριο χαρακτηρι-

στικό της περιοχής μας. Ναι έχουμε πολλούς απόδημους σε όλα

τα μέρη του κόσμου. Είναι παρήγορο όμως που η πλειοψηφία

αυτών δεν έχει χάσει την επαφή με το τόπο καταγωγής και τις

ρίζες μας, μάλιστα πολύ πρόσφατα οι απόγονοι του Παύλου

Μελά αναστήλωσαν μέρος του Πύργου των Μελάδων που ο

Δήμος μας είναι ο τόπος καταγωγής τους.

Κ.

ΒΙ.ΠΕ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, Τ.Θ.123,Τ.Κ.45500, Τηλ. 26510 57324, FAX.26510 57327, email. kafadari@otenet.gr

Τ α Χ ω ρ ι ά μ α ς

Δ ή μ ο ς Ά ν ω Κ α λ α μ ά

Ένας “Κη�ότο�ος” στο Νομό Ιωαννίνων

νάμεσα στους οδικούς άξονες Ιωαννίνων – Κακαβιάς

και Ιωαννίνων – Ηγουμενίτσας απλώνεται η κοιλάδα

του Άνω Καλαμά που υμνήθηκε μέσα στον καιρό για

το απαράμιλλο φυσικό της κάλλος. Ο Δήμος του Άνω

Καλαμά περιγράφεται από τον Χόλαντ και τον Χάμοντ, ευρω-

παίων περιηγητών που επισκέφτηκαν την χώρα μας δυο αιώνες

πρωτύτερα, ως «ΚΗΠΟΤΟΠΟΣ», και η κοιλάδα του ως «η πλα-

τιά καλά καλλιεργούμενη και εύφορη κοιλάδα». Η Αμαλία Παπα-

σταύρου περιγράφει τα χωριά του «…τον ποταμό και τα επ΄

αμφοτέρων των όχθων μικρά χωριά, με κάλλη απαράμιλλα και

υπέρτερα πάσης άλλης συγκρίσεως».

Το τωρινό πρόσωπο της περιοχής του άνω ρου του ποταμού Κα-

λαμά χαρακτηρίζεται κυρίως από την ενδυνάμωση των κοινοτή-

των του κάμπου και την παράλληλη μετακίνηση οικισμών από

το βουνό στην κοιλάδα. Η σύγχρονη εκμηχανισμένη γεωργία και

οι μονάδες εσταυλισμένης κτηνοτροφίας αποτέλεσαν βασικούς

πόλους μερικής συγκράτησης του ρεύματος της πληθυσμιακής

αποψίλωσης που έπληξε γενικότερα την Ήπειρο. Η περιοχή

κατά το παρελθόν, επέδειξε σημαντικότατη οικονομική και πνευ-

ματική κίνηση με κέντρα τα ξακουστά μοναστήρια, «Της Εξαρ-

χίας του Σωσίνου», των Μοναστηριών του Προφήτη Ηλία, του

Αγίου Νικολάου Κουκλιών κ. α., δημιουργώντας έτσι ένα σκηνικό

με σημαντικές ιδιομορφίες. Τα πολλά μνημεία της προβιομηχα-

νικής εποχής όπως οι Νερόμυλοι, τα αλώνια και οι πέτρινες βρύ-

σες που αφθονούν στην περιοχή σε συνδυασμό με τον ποταμό

Α

Ο δήμος και τα σύνορά του Μικρή λίμνη στο δήμο Άνω Καλαμά

Η πλατεία της Βροντισμένης

Δημοτικά Διαμέρισμα

Παρακαλάμου

Αρετής

Βροντισμένης

Ιερομνήμης

Καταρράκτου

Κουκλιών

Μαζαρακίου

Μαυρονόρους

Ρεπετίστης

Ριαχόβου

Σιταριάς

Βρύση κοντά στους Κουκλιούς με θέα στον

κάμπο του Άνω Καλαμά

Εστιατόριο στον ΠαρακάλαμοΑρετή

Η παλαιά ονομασία του χωριού ήταν

«Γκρίμπιανη», σλαβική λέξη που σημαί-

νει «απόκρημνος τόπος».

Ο παλαιός οικισμός «Παλαιογκρίμ-

πιανη» βρίσκεται ψηλά στις πλαγιές του

Κασιδιάρη που βρίσκονται πλέον τα

ερείπιά του.

Το χωριό κατοικήθηκε ιδίως μετά την πα-

ραχώρησή του από τον Δεσπότη Ιωαν-

νίνων Ιζαού στον επίσκοπο Βελλάς για

κατοικία το 1385.

Βροντισμένη

Μικρό χωριό του Δήμου κοντά στην

Μονή Βελλάς, με λίγους μόνιμους κατοί-

κους. Οι περισσότεροι διαμένουν στα

Ιωάννινα και αρκετοί στην Αθήνα. Έχει

έκταση 3 τ. χλμ. και είναι χτισμένη σε

υψόμετρο 430μ. πάνω σε λόφο με κατα-

πληκτική θέα στην κοιλάδα του Καλαμά.

Το όνομα του χωριού είναι ελληνικό και

λέγεται πως πήρε αυτό το όνομα από

τους πολλούς κεραυνούς που πέφτουν

συχνά στην περιοχή, ή κατ΄ άλλη εκδοχή

από κάποια γυναίκα κεραυνοβολημένη

σε τόπο και χρόνο που δεν είναι γνω-

στά. Πότε κατοικήθηκε για πρώτη φορά

δεν είναι γνωστό.Μνημονεύεται στο βι-

βλίο συγκομιδής της Μονής Σωσίνου.

Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο κατέ-

γραφε από το 1742 μέχρι το 1838 τις

ποσότητες προϊόντων που παρέδιδαν

κάθε χρόνο στο μοναστήρι τα γύρω

χωριά με βάση τη συγκομιδή τους. Ανα-

τολικά του χωριού εκτείνεται, κατακό-

ρυφα σχεδόν, το βουνό με υψηλότερη

κορυφή την «Τσούκα», κατάφυτο από

δάση πουρναριού, όπου υπάρχουν σε

Τ α Χ ω ρ ι ά μ α ς

Στο βάθος το χωριό Αρετή

καλή κατάσταση Πελασγικά τείχη, στο Κα-

στρί. Εκεί χτίστηκε το «παλιό χωριό», το

1864.

Ιερομνήμη

Το χωριό Ιερομνήμη βρίσκεται βορειοδυ-

τικά των Ιωαννίνων σε απόσταση 40

χλμ., η κτίση του ανάγεται στον 14ο μ. Χ.

αιώνα και οφείλει το όνομά της στην γνω-

στή οικογένεια των Ιερομνημόνων των

Ιωαννίνων. Η περιοχή κατοικούνταν από

τα πανάρχαια χρόνια αφού πάνω από το

χωριό υψώνονταν οι λόφοι Στσέλυμς (Γυ-

μνόλοφος 812μ. υψόμετρο) και Καστρί

όπου υπάρχουν ερείπια από αρχαία

πόλη κυκλώπεια τείχη. Από άποψη φυσι-

κής ομορφιάς πρόκληση για τον επισκέ-

πτη, αποτελούν οι δύο ιστορικές πηγές

που τα νερά τους πότιζαν τον κάμπο. Ο

«Νηστικός» γεμάτος σκιερά πλατάνια και

η «Νεροτριβιά» που το όνομά της δείχνει

ότι εκεί λειτουργούσε πριν αιώνες νερο-

τριβή. Με τα νερά του Νηστικού λειτουρ-

γούσε ο νερόμυλος του χωριού κτίσμα

του 19ου αιώνα και το 1945 λειτουργούσε

το μοναδικό στην περιοχή υδροηλεκτρικό

εργοστάσιο για τις ανάγκες του χωριού.

Εκεί υπάρχουν και δυο μικρά γεφύρια.

Το συγκρότημα «μύλος- νεροτριβή- μαν-

τάνια» και τα γεφύρια χαρακτηρίστηκαν

ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Καταρράκτης

H παλαιά του ονομασία είναι «Γλύζιανη»

που σημαίνει «τόπος γλιστερός» και μαρ-

τυρεί τη θέση του που είναι πράγματι μο-

ναδική σαν να είναι γαντζωμένο στον

λόφο με τις απόκρημνες κλίσεις του. Η

αρχική του θέση λέει η παράδοση, βρι-

σκόταν στην περιοχή που οι ντόπιοι ονό-

μαζαν πεταλούδες, στην άλλη άκρη του

Καλαμά, κοντά στην εκκλησία των Τα-

ξιαρχών και στον μεγάλο δρόμο Ιωαννί-

νων- Αργυροκάστρου. Με το χρόνο, λόγω

πιθανότατα κάποιας λοιμώδους αρρώ-

στιας, σημειώθηκε μετεγκατάσταση του

πληθυσμού στη σημερινή του θέση.

Πήρε το όνομά του από τον μεγάλο κα-

ταρράκτη που υπήρχε στον ποταμό Κα-

λαμά ο οποίος καταστράφηκε στις 6

Δεκεμβρίου του 1895, μετά από μια κα-

τακλυσμιαία βροχή η οποία πλημμύρισε

τον κάμπο της Βελλάς. Ιστορικοί και πε-

ριηγητές όπως ο λόρδος Βύρωνας, ο

Πουκεβίλ, ο Λιβ και ο Αραβαντινός έχουν

υμνήσει το κάλος του καταρράκτη, το

ύψους του οποίου φτάνει τα 30μ. Ο Κα-

ταρράκτης θεωρείται από τα αρχαιότερα

χωριά του νομού και ταυτίζεται με το ανα-

φερόμενο στο χρυσόβουλο του Ανδρόνικου

Β΄ του Παλαιολόγου που συντάχτηκε στα

1319.

Το 1854 κατά τη γνωστή επανάσταση του

Γρίβα το χωριό κάηκε από τους Αρβανίτες

του δερβέναγα Σουλεημάν Ταχήρι. Το 1866

φέρεται ιδιοκτησία της Χαϊρής που ήταν στο

χαρέμι του Σαντήκμπεη Τατάραγα. Στα

1873 στη γνωστή έκθεση του επισκόπου

Βελλάς η Γλύζιανη αριθμούσε 28 οικογέ-

νειες και λειτουργούσε σχολείο.

Μαζαράκι

Το χωριό Μαζαράκι βρίσκεται 45 χλμ. βο-

ρειοδυτικά των Ιωαννίνων. Είναι κτισμένο

σ΄ ένα λόφο με το όνομα Βίκος στη δεξιά

όχθη του ποταμού Καλαμά (ή Θύαμις) ανά-

μεσα από το βουνό Κασιδιάρη και Πεντα-

λώνη σε υψόμετρο 420μ. Στο χωριό

κυριαρχεί η Ηπειρωτική αρχιτεκτονική,

δείγμα της οποίας είναι το παλαιό Δημοτικό

σχολείο και το κοινοτικό κατάστημα στην

πλατεία με τον γερο-πλάτανο και θολωτή

στέρνα που από το 1928 κάλυπτε τις ανάγ-

κες ύδρευσης των κατοίκων. Το Μαζαράκι

είναι καθαρά αγροτικό χωριό με περισσό-

τερες από 30 οικογένειες να ασχολούνται

με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Η κτη-

νοτροφία ανέρχεται σε 4000 αιγοπρόβατα,

τα δε καλλιεργούμενα κτήματα είναι διπλά-

σια από την καλλιεργήσιμη έκταση του χω-

ριού, λόγω των ενοικιάσεων των χωραφιών

και των γύρω χωριών (Ριάχοβο- Κουκλιοί-

Αρετή) με τα οποία έχει τον ίδιο κάμπο με

κοινά έργα αναδασμού και άρδευσης.

Κύρια καλλιέργεια είναι το καλαμπόκι και το

τριφύλλι. Άλλη καλλιέργεια σήμερα, είναι το

αμπέλι και η παραγωγή των πρώτων ντό-

πιων κρασιών. Επίσης, η μελισσοκομία

παίρνει το δικό της χώρο με την ασχολία

νέων αγροτών.

Τ α Χ ω ρ ι ά μ α ς

Μαυρονόρος

Το 1866 όταν οι κάτοικοι της Γλούστας Θεσπρωτίας (σημερινό Κε-

φαλοχώρι) και των γύρω συνοικισμών (Γαρδίκι, Βορτόπια και Τζι-

ουμπουκάτικα) εξαιτίας των Τούρκων αγάδων του Φιλιατιού

εγκατέλειψαν τον τόπο τους, εγκαταστάθηκαν στο Μαυρονόρος.

Το όνομά του μαρτυρεί και την άγρια φυσική του ομορφιά. Πλού-

σια άγρια βλάστηση δάσους σε σκούρο χρώμα του κυπαρισσιού

και του ελάτου. Πέτρινα σπίτια, παραδοσιακή ηπειρωτική αρχιτε-

κτονική και πανοραμική θέα του κάμπου, ιδίως από το παλιό

χωριό το οποίο λεηλατήθηκε από τους Αλβανούς και οι κάτοικοί

του μετακινήθηκαν στον νέο οικισμό, μετά το 1960 συνεχίζοντας

την προσφυγική μοίρα των γενεών που το ίδρυσαν.

Το παλαιό χωριό Μαυρονόρος είναι κτισμένο στο όρος Κασιδιάρη.

Μπροστά και κάτω χαμηλά ο κάμπος του Άνω Καλαμά και στο

βάθος οι πηγές του. Απέναντι ο Παρακάλαμος, η Χρυσόρραχη, η

Βελλά και ο λόφος του Σωσίνου. Ο οικισμός δεν κατοικείται μετά

την ίδρυση του νέου οικισμού, έχει διατηρήσει όμως ανέπαφη την

παραδοσιακή εικόνα χωρίς νέες παρεμβάσεις, παρά τη φθορά

των κτισμάτων του. Για το λόγο αυτό πολλοί τουρίστες από όλη

την Ελλάδα καθώς και τα Πανεπιστημιακά ιδρύματα, επισκέπτον-

ται κάθε χρόνο τον οικισμό, ως χαρακτηριστικό δείγμα παραδο-

σιακού οικισμού.

Παρακάλαμος

Είναι το πιο σημαντικό οικονομικό και διοικητικό κέντρο, καθώς

είναι και η έδρα του Δήμου. Η Παλαιότερη ονομασία του ήταν Πο-

γδόριανη, λέξη σλαβική που σημαίνει «υποβούνιος τόπος». Για

πρώτη φορά μνημονεύεται το 1430, την

εποχή δηλαδή που οι Τούρκοι κατέλαβαν

την περιοχή. Ήταν από τα πρώτα χωριά

που δήλωσαν υποταγή στους κατακτητές.

Για 200 χρόνια ήταν έδρα του αντιπροσώ-

που της Βαλιδέ Σουλτάνας, στην οποία είχε

δοθεί ως δώρο. Το Νοέμβριο του 1912 κα-

ταστράφηκε από τους Τούρκους το χωριό

που πλέον λέγεται οικισμός Άνω Παρακα-

λάμου και δημιουργείται νέος οικισμός κάτω

στον κάμπο που πριν βρίσκονταν οι καλο-

καιρινές καλύβες. Αξιόλογο μνημείο στην

περιοχή είναι το άγαλμα προς τιμή του Παύ-

λου Μελά του οποίου η οικογένεια έλκει την

απώτερη καταγωγή της από την Παϊδονιά,

οικισμό της παλιάς Πογδόριανης. Χαρακτη-

ριστικές από ιστορική και αρχιτεκτονική

άποψη είναι οι εκκλησίες του χωριού με κο-

ρυφαία την Ιερά Μονή Σωσίνου, σπάνιο

μνημείο εθνικής κληρονομιάς. Ο Παρακά-

λαμος θεωρείται πηγή καλλιτεχνικών στο

δημοτικό τραγούδι.

Ρεπετίστα

Για πολλά χρόνια το χωριό αυτό ήταν μαζί

με την Παϊδονιά, συνοικισμός του Παρακα-

λάμου και δεν έχει αυτόνομη πορεία.

Είναι όμως ξεχωριστή η γραφική του θέση

πάνω στο λοφάκι στα πόδια του οποίου

απλώνεται ο κάμπος και οι παραπόταμοι

του Καλαμά.

Ριάχοβο

Το παράξενο αυτό όνομα στα σλαβικά σημαίνει «ο τόπος με τις

καρυδιές».Χαρακτηριστικά και αξιοθέατα στοιχεία του χωριού

αποτελούν το τζαμί που χτίστηκε ανατολικά στην περιοχή, γνω-

στή ως σήμερα σαν Μετζίτια, καθώς και η τοποθεσία Ντουβρίτσι

στην οποία πραγματοποιούνται πανηγύρια και διάφορες εκδηλώ-

σεις τους θερινούς μήνες. Εκεί υπάρχει και το γνωστό κιόσκι με τις

βρύσες. Πάνω από όλα όμως για τους φυσιολάτρες είναι η λίμνη

του Ριαχόβου με τους εξεζητημένους επισκέπτες της, τους ερω-

διούς.

Σιταριά

Το χωριό είναι χτισμένο στους ανατολικούς πρόποδες του όρους

Κασιδιάρη, με πολύ ωραία θέα προς την πεδιάδα του Καλαμά και

υψόμετρο 580μ. Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες για το χωριό

υπάρχουν από το 1430 και αναφέρεται στις ιστορικές πηγές με το

όνομα Μόσιορη, που είχε ως το 1927, ενώ μετά μετονομάστηκε σε

Σιταριά. Η ομορφιά της φύσης στην έκταση του χωριού, αλλά και

στην ευρύτερη περιοχή, είναι απαράμιλλη. Σε όλη την έκταση του

δάσους υπάρχουν μονοπάτια και τα τοπία εναλλάσσονται με τέ-

τοιο ρυθμό, που σε κάνουν να ξεχνάς την κούραση της πεζοπο-

ρίας. Το «Δερβένι» (μονοπάτι) κάνει μια πολύ όμορφη διαδρομή

στο χωριό της Σιταριάς, περνώντας ποτάμια και πηγές με κυριό-

τερη αυτή της τοποθεσίας «Χάνια». Εκεί κοντά υπάρχουν τα χα-

λάσματα του μπαρουτόμυλου στη θέση «Μπαρουξίτικο», όπως

και ο παλιός νερόμυλος και το χθυοτροφείο. Τα νερά είναι πεντα-

κάθαρα και απίστευτα κρύα το καλοκαίρι.

Πλατεία στους Κουκλιούς

Α Π Ο Ψ Ε Ι Σ

Το ταξίδι στην Τσεχία για να δούμε από κοντά

την παράδοσή της αλλά και να απολαύσουμε

φρέσκια τοπική μπίρα ήταν κάτι παραπάνω

από μια ευχάριστη έκπληξη. Επισκεφτήκαμε

την γενέτειρα της Budweisser Budvar, την

πόλη Ceske Budejovice -γνωστή και ως Budweis, εντυ-

πωσιαστήκαμε από το ζυθοποιείο, τις μπίρες και το μου-

σείο του, την ιστορία της πόλης στη μπίρα και τις τοπικές

σπεσιαλιτέ. Νοιώσαμε έντονα την αγάπη των κατοίκων της

για τη μπίρα που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κουλ-

τούρα τους. Οι Τσέχοι άλλωστε, είναι φανατικοί πότες μπί-

ρας, κάτι που αποδεικνύεται και με την υψηλότερη κατά

κεφαλή κατανάλωση μπίρας που έχουν στον κόσμο. Οι

άνθρωποι της Budweiser Budvar είχαν φροντίσει για ένα

από τα καλύτερα ταξίδια μας στον κόσμο της μπίρας. Ζε-

στοί και φιλόξενοι φρόντισαν και για την παραμικρή λε-

πτομέρεια της άψογης διαμονής και ξενάγησής μας, ενώ

ήταν πάντα πρόθυμοι να απαντήσουν σε κάθε απορία

μας. Η ιστορία της μπίρας στην πόλη Ceske Budejovice

άρχισε από την ίδρυσή της, το 1265, όταν της χορηγήθηκε

το προνόμιο να παρασκευάζει την δική της μπίρα. Στην

αρχή, οι περισσότεροι δημότες έφτιαχναν μπίρα για προ-

σωπική τους κατανάλωση και στη συνέχεια για πώληση

εντός και εκτός της πόλης. Από τον 14ο αιώνα και μετά, ξε-

κίνησε οργανωμένη παραγωγή σε ζυθοποιεία, που στην

αρχή λειτουργούσαν σε σπίτια πλουσίων δημοτών. Το δη-

μοτικό ζυθοποιείο που ιδρύθηκε στην πόλη το 1946 περιό-

ρισε την παραγωγή των ιδιωτών ζυθοποιών για να φτά-

σουμε στην ιστορική στιγμή της δημιουργίας του

ζυθοποιείου Ceske akciove pivovar από την Τσεχική Κοινο-

πραξία ζυθοποιών, τον προκάτοχο της σημερινής Bud-

weiser Budvar. Η ζυθοποιία Budweiser Budvar είναι ένα

σπουδαίο κομμάτι της ιστορίας της πόλης που συνεχίζει να

διατηρεί και να προβάλλει ατόφια την παράδοση της μπί-

ρας. Επίσης, φροντίζει η παράδοση αυτή να περνά και από

γενιά σε γενιά με έναν ξεχωριστό τρόπο. Κάθε χρόνο οι μα-

θητές που τελειώνουν το σχολείο τους απολαμβάνουν δια-

κοπές που συνδυάζονται με προσφορά στο μάζεμα του

λυκίσκου την εποχή της συγκομιδής του. Στην παραγωγή

της μπίρας χρησιμοποιείται νερό από τα αρτεσιανά πηγάδια

της ζυθοποιίας, ανθοί τσέχικου λυκίσκου και κριθάρι από την

περιοχή της Μοραβίας. Η μακροχρόνια ωρίμανσή της, για

90 μέρες, ολοκληρώνει την γεμάτη και πικρή γεύση της. Οι

αυτοματοποιημένες γραμμές εμφιάλωσης μας εντυπωσία-

σαν με τη σειρά τους: εμφιαλώνουν 30.000 φιάλες την ώρα

και 380 βαρέλια/ώρα. Για την διασφάλιση της ποιότητάς της

στη συνέχεια παστεριώνεται και είναι έτοιμη να ταξιδέψει σε

περισσότερες από 50 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Όλο

αυτό τα περιβάλλον της ζυθοποιίας δεν μεταφέρεται που-

θενά αλλού και η μπίρα παράγεται μόνο στην πόλη Ceske

Budejovice.Η μοναδικότητα και η πρωτοτυπία της Bud-

weiser Budvar αναγνωρίστηκαν από την Ε.Ε. με την απο-

T

Η παράδοση της μπίρας στην Τσεχία: Ζυθοποιία Budweiser Budvar

Από τον Βαγγέλη Νάκη

νομή της «προστατευόμενης γεωγραφι-

κής ένδειξης» (PGI)Στο ενδιαφέρον μου-

σείο μπίρας της ζυθοποιίας μπορεί

κανείς να κατέβει με ανελκυστήρα σε 300

μέτρα βάθος, για να δει την πηγή που

δίνει το νερό για την παραγωγή της μπί-

ρας. Οι τρισδιάστατες ταινίες του μου-

σείου δείχνουν την ιστορία της πόλης με

τις διαμάχες των κατοίκων και των δημο-

τικών συμβούλων για τη μπίρα, την κυ-

ριαρχία των κομμουνιστών κ.ά. Διαθέτει

και ένα αρκετά καλό beer shop με ποτή-

ρια, ρούχα και πολλά άλλα αξεσουάρ

μπίρας. Στην παραδοσιακή μπιραρία της

ζυθοποιίας απολαύσαμε φρέσκια Bud-

weiser με την τοπική τσέχικη κουζίνα και

δοκιμάσαμε την ενδιαφέρουσα μαύρη εκ-

δοχή της, την Budweiser Dark.Κλεινoν-

τας θα θελαμε να ευχαριστησουμε την

εταιρεια CONSEPTS A.E (επισημο εισα-

γωγεα της Budweiser στην Ελλαδα)για

το ομορφο ταξιδι που μας χαρισε και να

ευχηθουμε σε ολλους καλο καλοκαιρι με

μια δροσιστικη Budweiser.

Ν.Τρ ι α ν τ α φ ύ λ λ ο υ

1 0 ο χ λ μ Ε θ ν ι κ ή ς Ο δ ο ύ Ι ω α ν ν ί ν ω ν - Α θ η ν ώ ν , Ι ω ά ν ν ι ν α , τ η λ . 2 6 5 1 0 9 1 8 8 8

Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο

Γιολδάση, πείτε μου καταρ-

χήν λίγα λόγια για το δήμο

σας. Από πόσα δημοτικά διαμερί-

σματα αποτελείται και τι πληθυσμό

έχει;

O Δήμος μας, με έδρα την πόλη της Φι-

λιππιάδας αποτελείται από τα Δημοτικά

Διαμερίσματα Αγίου Γεωργίου, Γυμνο-

τόπου, Δρυοφύτου, Κερασώνος, Κλει-

σούρας, Νέα Κερασούντας, Παναγιάς,

Πέτρας και Ρωμιάς.

Ποια είναι τα σημαντικότερα αξιοθέ-

ατα της περιοχής τα οποία αξίζει να

επισκεφτεί κανείς;

Η Φιλιππιάδα είναι μια μικρή όμορφη

πόλη, γεμάτη ζωντάνια και η δεύτερη

σε μέγεθος στο Νομό Πρέβεζας. Είναι

γνωστή σαν πόλη των πελαργών . Οι

πελαργοί είναι πια το σύμβολο της Φι-

λιππιάδας. Από τα αξιοθέατά της ξεχω-

ρίζουν το περίτεχνο πέτρινο κωδωνο-

στάσιο του Αγίου Βησσσαρίωνα χτι-

σμένο το 1912 – 1913, οι Εκκλησίες

του Αγίου Αθανασίου και της Κοιμή-

σεως της Θεοτόκου, το μνημείο πεσόν-

των Μπιζανομάχων, η πλατεία

πελαργών και κεντρική πλατεία με τα

αιωνόβια πλατάνια. Σε ολόκληρο τον

Δήμο όμως υπάρχουν πλήθος αξιοθέ-

ατα ιστορικής, θρησκευτικής και κυρίως

περιβαλλοντικής σημασίας. Σας ανα-

φέρω χαρακτηριστικά τη λίμνη Ζηρού,

το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο της Νικόπο-

λης στον Άγιο Γεώργιο, το Κάστρο των

Ρωγών, η Σπηλιά Ασπροχάλικου, το

Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη στο

χωριό Ρωμιά, η Μονή Παντάνασσας, ο

ποταμός Λούρος και φυσικά ο Αμβρα-

κικός Κόλπος.

Ποια είναι αυτή τη στιγμή η πιο ση-

Δ η μ ή τ ρ ι ο ς Γ ι ο λ δ ά σ η ς

Δ ή μ α ρ χ ο ς Φ ι λ ι π π ι ά δ ο ς

κ.

“ ...από το Σεπτέμ-

βρη θα ξεκινήσει

η λειτουργία του

Κέντρου Περι-

βαλλοντικής Εκ-

παίδευσης

”

Ο δήμαρχος Φιλιππιάδος στις όχθες της λίμνης Ζηρού

Φιλιππιάδα

Η πόλη των πελαργών

Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο

μαντική δράση του δήμου σας;

Σίγουρα το μεγάλο έργο της αποχέτευσης. Ήδη ο βιολογικός λει-

τουργεί δοκιμαστικά και αρχίζουν σιγά σιγά και οι συνδέσεις με λύ-

ματα οικιακά. Είναι ένα έργο το οποίο έχει να κάνει με την ποιότητα

ζωής των κατοίκων και για το λόγο αυτό αποτελεί για εμάς πρώτη

προτεραιότητα και έργο βαρύνουσας σημασίας. Αυτό το έργο βέ-

βαια συνδυάζεται άμεσα με το έργο της συγκομιδής των απορριμ-

μάτων και της μεταφοράς τους στο ΧΥΤΑ Άρτας. «Τακτοποιείται»

έτσι σταδιακά η περιοχή. Πρόκειται πραγματικά – μαζί με το Γενικό

Πολεοδομικό Σχέδιο - για για πολύ μεγάλα περιβαλλοντικά έργα.

Σε ποια φάση βρίσκεται η δημιουργία του Κέντρου Περιβαλ-

λοντικής Εκπαίδευσης;

Γίνονται ήδη επισκευές των κτιρίων . Στελεχώνεται και με προσω-

πικό και από τον Σεπτέμβρη θα ξεκινήσει η λειτουργία του. Πρόκει-

ται για μια δράση η οποία έχει να κάνει και αυτή με την ανάδειξη και

πρωτίστως την προστασία του περιβάλλοντος.

Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για την περιοχή;

Το σίγουρο είναι ότι οι προϋποθέσεις δημιουργήθηκαν και συνεχί-

ζουν να δημιουργούνται και πλέον υπάρχει και στην περιοχή μας

δραστηριότητα σε επίπεδο βιοτεχνιών αλλά και βιομηχανιών. Πρό-

κειται για ένα δήμο πλούσιο σε δυνατότητες και ήρθε σίγουρα η ώρα

να γίνουν ακόμη πιο σημαντικές επενδύσεις που να ανταποκρίνον-

ται στις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων αλλά και των επισκεπτών.

Τι έργα σχεδιάζεται για το μέλλον;

Με την ευκαιρία του ΕΣΠΑ συντάσσονται μελέτες για την αξιοποίηση

της ευρύτερης περιοχής και ειδικά για την αξιοποίηση του αισθητι-

κού δάσους της περιοχής, του ποταμού Λούρου αλλά και την αξιο-

ποίηση των Πηγών του Αγίου Γεωργίου. Στο σημείο αυτό θα ήθελα

να συμπληρώσω ότι ήδη έχουν γίνει μελέτες , δημοπρατήθηκαν και

είναι σε εξέλιξη οι ενέργειες για την κατασκευή αποχετευτικού και

βιολογικού καθαρισμού στα δημοτικά διαμερίσματα Αγίου Γεωργίου

και Ν. Κερασούντας.

Γνωστός είναι ο δήμος σας και για την αθλητική του δραστη-

ριότητα. Ποια είναι η δική σας συμβολή πάνω σε αυτό;

H Φιλιππιάδα είναι μια πόλη με πολλούς μαθητές. Υπολογίζονται

πάνω από 1200. Πολλά από τα παιδιά αυτά ασχλούνται με τον

αθλητισμό. Υπάρχουν και τμήματα αθλητικού γυμνασίου. Επιπλέον

η ομάδα του Εθνικού βρίσκεται ήδη στην Γ΄ Κατηγορία. Υπάρχουν

και ομάδες Πάλης και σημαντικοί αθλητές του Τέννις. Ήδη ολοκλη-

ρώνεται το νέο σύγχρονο κλειστό γυμναστήριο καθώς και το νέο γή-

πεδο ποδοσφαίρου ολυμπιακών προδιαγραφών.

Τι γίνεται με το θέμα της κεραίας πάνω από το κτίριο του ΟΤΕ

και απέναντι ακριβώς από τα δημοτικά σχολεία;

Σε θέματα περιβάλλοντος και δημόσιας υγίειας όπως σας προανέ-

φερα είμαστε αυστηροί και κάθετοι. Δυστυχώς στο θέμα της κεραίας

δεν αποφασίζει η δημοτική αρχή. Εμείς εκφέραμε την γνώμη μας

και είμαστε δίπλα στους γονείς και στα παιδιά. Από εκεί και πέρα

χρειάζεται μια διαδικασία στην οποία επαναλαμβάνω δεν αποφασί-

ζουμε εμείς.

Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;

H πόλη της Φιλιππιάδος αλλά και ολόκληρος ο δήμος είναι μια πε-

ριοχή πανέμορφη λόγω θέσης αλλά και φύσης. Υπάρχει το δάσος,

το ποτάμι, η λίμνη. Οι παρεμβάσεις γίνονται. Έργα ζητούμενα για

πολλές δεκαετίες ολοκληρώνονται και άλλα σχεδιάζονται. Υπάρχει

προοπτική και εμείς είμαστε έτοιμοι να την υποστηρίξουμε με κάθε

μέσο και διάθεση.

Το δημοτικό αναψυκτήριο

έργα ανάπλασης στην περιοχή του Ζηρού Το Δ.Δ.Αγίου Γεωργίου ο βιολογικός καθαρισμός

άποψη της Φιλιππιάδας με το δάσος

πρόσφατες εργασίες για το αποχετευτικό

Το φράγμα του Λούρου

Προσωπικό στις εγκαταστάσεις του βιολογικού

Α φ ο ι Δ Α Ρ Δ Α Μ Α Ν Η Ο . Ε .ΚΟΜΒΟΣ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ - ΚΑΜΠΗΣ, ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΙΔΗ ΥΓΙ-

ΕΙΝΗΣ - ΠΛΑΚΑΚΙΑ - ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ -

ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ - ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΚΑΛΟΡΙΦΕΡ

ΤΗΛ.: 26830 22010

FAX: 26830 24616

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

Τώρα καταλαβαίνω τη θεωρία εκείνη που αναφέρει ότι το όνομα Τζου-μέρκα προέρχεται από το βλάχικο «Τζουμ» που σημαίνει «απότομη κο-ρυφή...Ο δρόμος αρχίζει να στενεύει επικίνδυνα. Παντού βράχια καιπράσινο...

α Πράμαντα, το μεγάλο κεφαλο-

χώρι των Τζουμέρκων, βρίσκεται

στην καρδιά της πανέμορφης πε-

ριοχής, η οποία χαρακτηρίζεται από τα

άγρια βουνά, τα ορμητικά ποτάμια και τη

μεγάλη ποικιλία της χλωρίδας και πανί-

δας. Δίπλα στα Πράμαντα, οι Ραφταναίοι

και το Αμπελοχώρι δύο όμορφα Τζου-

μερκοχώρια, συμπληρώνουν το Δήμο

Πραμάντων. Τα Πράμαντα ή η Πρά-

μαντα, όπως συνηθίζεται να λέγεται,

ονομαστό μαστοροχώρι με πολλές κτη-

νοτροφικές οικογένειες, η μεγαλύτερη σε

πληθυσμό κοινότητα των Δυτικών Τζου-

μέρκων με 1500 κατοίκους κατά την

απογραφή του 1991. Βρίσκεται 65χλμ.

ΝΑ των Ιωαννίνων και 70χλμ. ΒΑ της

Άρτας, πόλεις με τις οποίες έχει καθημε-

ρινή οδική συγκοινωνία και επικοινωνία,

αφού σε κάθε μία από αυτές κατοικούν

περισσότερες από πεντακόσιες οικογέ-

νειες Πραμαντιωτών.

Ο οικισμός, χτισμένος σε υψόμετρο

840μ. αμφιθεατρικά στους πρόποδες της

Στρογγούλας (2.107 μ.), ίσως τις πιο επι-

βλητικής κορυφής των πολυτραγουδι-

σμένων Τζουμέρκων, πλαισιώνεται από

τους συνοικισμούς Τσόπελα και Χριστοί

οι οποίοι αποτελούν την προγονική κοι-

τίδα των Πραμαντιωτών, στις όχθες του

Αράχθου.Στη σημερινή του θέση ο οικι-

σμός πιθανολογείται πως αναπτύχθηκε

στα μέσα του 15ου αιώνα. Τον πρώτο οι-

κισμό δημιούργησαν μέτοικοι κτηνοτρό-

φοι από τους Χριστούς και αργότερα

φυγάδες καταδιωκόμενοι κυρίως από

την Ήπειρο, που βρήκαν καταφύγιο

λόγω του δυσπρόσιτου της περιοχής. Γί-

νεται κέντρο κλεφταρματολών και συμ-

μετέχει στον αγώνα του 1821. Από εδώ

και το γειτονικό χωριό των Μελισσουρ-

γών στρατολογεί ο Γ. Καραϊσκάκης το

πρώτο του επαναστατικό σώμα. Τα Πρά-

μαντα παίρνουν μέρος στις επαναστά-

σεις του 1854, 1866, 1878 για να

απελευθερωθούν από τον Τουρκικό

ζυγό τον Ιούνιο του 1881. Το 1883 ιδρύε-

ται ο Δήμος Πραμάντων, που λειτουργεί

ως το 1912. Ως κοινότητα συνενώνεται

το Φθινόπωρο του 1998 με τις γειτονικές

κοινότητες των Ραφταναίων και Αμπελο-

χωρίου και επαναλειτουργεί πλέον ως

Δήμος.Σήμερα στα Πράμαντα λειτουρ-

γούν πολλές υπηρεσίες, κέντρο υγείας,

σχολεία, δανειστική βιβλιοθήκη, κατα-

στήματα, ταβέρνες, κέντρα διασκέδασης

και ξενοδοχείο.

Οι φυσικές ομορφιές είναι άπειρες. Η

κεντρική πλατεία με τον υπεραινώβιο

πλάτανο και την ιστορική βρύση "Αρά-

πης".

Η κεντρική εκκλησία της Αγίας Παρα-

Τ

Δήμυς Πραμάντων

Φωτό / Πληροφορίες:Αρχείο Δήμου Πραμάντων,

www.pramanta.gov.gr, www.pramanta.gr

Στην καρδιά των Τζουμέρκων

τοπίο στην Πράμαντα,Φωτό Ν.Παπαλέξης

σκευής, το στολίδι του χωριού. Το ιστορικό μοναστήρι της Αγίας

Παρασκευής, η εκκλησία της Ασπροκλησσιάς στο δάσος του

Μαρκοπούλου, ο παραδοσιακός νερόμυλος των Χριστών, το θαυ-

μάσιο σπήλαιο "Ανεμότρυπα", το ορειβατικό καταφύγιο στο

"ίσιωμα", το νερό των πηγών "Σκάλα" με θεραπευτικές ιδιότητες

και "Αγκάθι" που εμφιαλώνεται στους Μελισσουργούς, είναι με-

ρικά από αυτά που αξίζει να γνωρίσει ο επισκέπτης.

Πάνω από όλα όμως αξίζει να γνωρίσετε τους φιλόξενους κατοί-

κους, που είναι άνθρωποι με εμπορική, πνευματική και πολιτι-

στική ταυτότητακείμενο: Σύλλογος Πραμαντιωτών Ιωαννίνων

Αμπελοχώρι

Νάμουν κολώνα στο Στενό και φλάμπουρο στη ράχη.

Ν' αγνάντευα, ν' αντίκριζα το έρημο το Σκλούπο...

Μ' αυτό το νοσταλγικό στοίχο αρχίζει το αντιπροσωπευτικό τρα-

γούδι του χωριού μας «η κολώνα», που εκφράζει στην αποθέωσή

του την αχόρταγη επιθυμία κι αγάπη κάθε Σκλουπιώτη για τον

τόπο του, το Σκλούπο, την Κεδριά, το Αμπελοχώρι. Το χωριό που

καταγράφεται στα διάφορα Δημόσια ή εγκυκλοπαιδικά αρχεία, αρ-

χικά ως Σκλούπο, αργότερα και για σύντομο χρονικό διάστημα

ως Κεδριά και σήμερα ως Αμπελοχώρι, αποτελεί μαζί με τα γειτο-

νικά χωριά, Πράμαντα και Ραφταναίους, το Δήμο Πραμάντων.

Είναι άγνωστο πότε εμφανίστηκαν και από πού προέρχονταν οι

πρόγονοί μας που κατασκήνωσαν πρώτοι τον απόμερο, από-

κρημνο αλλά και μοναδικό αυτό τόπο.

Έχουν διατυπωθεί ορισμένες απόψεις προκειμένου να βρούμε τις

ρίζες μας, και να προσδιορίσουμε την ταυτότητά μας. Αν είστε

ξένοι και θελήσετε να επισκεφτείτε την περιοχή, μην ψάξετε στους

χάρτες και τους τουριστικούς οδηγούς να βρείτε το Αμπελοχώρι,

δεν υπάρχει, ούτε σαν χαμένη Ατλαντίδα. Δε θα χαθείτε όμως κι αν

παραδρομήσετε και λίγο, δε χάθηκε ο κόσμος, το τοπίο και η δια-

δρομή θα σας αποζημιώσουν. Όμως με αφετηρία τα Γιάννενα και

ακολουθώντας τον επαρχιακό δρόμο προς Καλέτζι - Άγναντα -

Πράμαντα, έχετε τη δυνατότητα, στο 21ο χιλιόμετρο, πεντακόσια

μέτρα μετά το χωριό Αετοράχη, να στρίψετε αριστερά, ακριβώς

στην ενδεικτική πινακίδα κι από κει και πέρα δρόμος δεκαεννιά

ευχάριστα χιλιόμετρα, «σαν τις κύκλες στο χορό και κλωθογυρί-

σματα», οδηγείστε στο χωριό. Δρόμος καινούργιος ασφαλτο-

στρωμένος, όση κατηφόρα μετρήσετε, τόση ανηφόρα θα κάνετε

και φτάσατε. Στη μέση αυτής της διαδρομής, περνάει το ποτάμι, ο

Άραχθος. Σταματήστε και θαυμάστε την παλιά πέτρινη γέφυρα

της Πολιτσάς. Αριστουργηματικό μνημείο. Έργο του προπρο-

ηγούμενου αιώνα, των μαστόρων του χωριού. Το φάντασμα που

στέκει δίπλα της απαλείψτε το. Ας ελπίσουμε ότι κάποια μέρα το

τοπίο θα αποκατασταθεί. Εσείς, ανάμεσα από τις μυλοκοκκιές και

τα πλατάνια, τραβάτε την ανηφόρα, κι όταν τη βγάλετε, αφήστε τα

μάτια σας ελεύθερα, αποκάτω σας θα ξεδιπλωθεί το χωριό, δίπλα

στα κέδρα, τις φτέρες και τα αμπέλια. Φτάσατε στο Αμπελοχώρι.

Αν στην Αετοράχη, ξεχαστείτε και προχωρήσετε μέχρι το Καλέτζι,

μη γυρίσετε πίσω, συνεχίστε μέχρι το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας

κι εκεί διαλέξτε, δέκα χιλιόμετρα ανηφορικό χωματόδρομο ή δε-

καπέντε ασφαλτοστρωμένα.Ακολουθώντας, από την πλάκα, τον

χωματόδρομο μέσω του αδελφού χωριού Ραφταναίοι κι αφού πε-

ράσετε όλους τους οικισμούς θάχετε τη δυνατότητα, από τον Προ-

φήτη Ηλία, να δείτε πανοραμικά το Αμπελοχώρι. Αν είναι εποχή

που βγαίνουν τα χαμοκέρασα, ο τόπος είναι γεμάτος. Δοκιμάστε

άφοβα και σε πέντε λεπτά έχετε το προνόμιο να απολαύσετε το

σπάνιο πια Σκλουπιώτικο τσίπουρο στο καφενείο, κάτω από το

πνευματικό κέντρο.

Το κείμενο είναι του Σκλουπιώτη οι-

κονομολόγου Κώστα Αναστασίου / Περισσότερα στο

www.pramanta,gr

Ραφταναίοι

Οι Ραφταναίοι είναι χωριό των Δυτικών Τζουμέρκων που βρίσκε-

ται στο Νότιο, Νοτιοανατολικό μέρος του Νομού Ιωαννίνων και

ακριβώς στα σύνορα με το Νομό Άρτας.

Από την πόλη των Ιωαννίνων απέχει σε ευθεία γραμμή 35 περί-

που χιλιόμετρα. Χωρισμένοι σε μεγάλους και μικρούς συνοικι-

σμούς απλώνονται στην Ανατολική πλαγιά μιας εκτεταμένης

λοφοσειράς, η οποία από χαμηλότερο πάντοτε ύψος αντικρίζει

όλη τη Δυτική πλευρά των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη).

Το μεγαλύτερο μήκος του χωριού από τη γέφυρα της Πλάκας

(προς Βορρά) μέχρι τη θέση "Λάκκα του Καντήλ' ", όπου τα σύ-

νορα με την Κοινότητα Αμπελοχωρίου κοντά στη γέφυρα του

Γκώκ, είναι σε ευθεία γραμμή 9 περίπου χιλιόμετρα. Το μεγαλύ-

τερο εξ' άλλου πλάτος από τη γέφυρα της Πολιτσάς (σύνορα με το

χωριό Φορτώσι) μέχρι το χωριό Κτιστάδες (Αγία Τριάδα) είναι πε-

ρίπου 5 χιλιόμετρα και πάντα σε ευθεία γραμμή, χωρίς να υπο-

λογίζονται οι πτυχώσεις του εδάφους και οι πολλές εξάρσεις του.

Πολλοί είναι οι Ραφτανίτες και οι Ραφτανίτισσες, που κατοικούν

μόνιμα στα Γιάννινα στην Ανατολή Ιωαννίνων, στην Άρτα, την

Πάτρα και την Αθήνα. Στις πόλεις αυτές λειτουργούν από καιρό

"Αδελφότητες Ραφτανιτών", που αγωνίζονται να συγκρατήσουν

τη συνοχή των συμπατριωτών. Έχουν συγκροτήσει χορευτικούς

ομίλους των νέων, ποδοσφαιρικές ομάδες, πραγματοποιούν ομα-

δικές εκδρομές και οργανώνουν ετήσιες συνεστιάσεις των μελών

τους.Ζωηρές συγκινήσεις προσφέρει στους σκορπισμένους Ρα-

φτανίτες και η επιμελημένη και συνεχής έκδοση της μικρής εφη-

μερίδας "Ο Ραφτανίτης", που εκδίδεται από το έτος 1983 με

μέριμνα της αδελφότητας Ραφτανιτών Αθήνας "Ο Προφήτης

Ηλίας". Η εφημερίδα αυτή στηρίζει το ενδιαφέρον των χωριανών

για τον τόπο καταγωγής τους, καταγράφει κοινωνικές εκδηλώσεις,

πληροφορεί για τις δραστηριότητες όλων των Αδελφοτήτων, ανα-

φέρεται σε γεγονότα του παρελθόντος, αναγράφει Δημοτικά τρα-

γούδια και παροιμίες και γενικώς συντηρεί σε αξιοπρόσεχτο

βαθμό την αγάπη μεταξύ των ανθρώπων, που γεννήθηκαν ή κα-

τάγονται από τους Ραφταναίους των Τζουμέρκων .

Οι Ραφταναίοι αναπτύχθηκαν σε 14 κύριους συνοικισμούς και 7

μικρότερους με λίγες οικογένειες.

παλιά φωτογραφία των Ραφταναίων

Πράμαντα

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

Πράμαντα

Από εκδηλωση στα Πράμαντα

Η ομάδα Artenders δημιουργήθηκε στην Πρέβεζα με σκοπό την διοργάνωση

μουσικών εκδηλώσεων σε ετήσια βάση, τα έσοδα των οποίων θα διατίθενται

για την ενίσχυση σωματείων και συλλόγων με φιλανθρωπικό χαρακτήρα που

δραστηριοποιούνται στην χώρα μας. Για φέτος, πρώτο χρόνο της

προσπάθειας αυτής, συνδιοργανώνει από κοινού με τα Πνευματικά κέντρα

των Δήμων Πρέβεζας και Λευκάδας ένα διήμερο φεστιβάλ, στο οποίο μετέχουν αφιλοκερδώς

rock μουσικά σχήματα από την περιοχή, προσφέροντας το σύνολο των εσόδων στο «Χαμόγελο

του παιδιού», ένα εθελοντικό οργανισμό με πλούσιο και πολυδιάστατο έργο επί σειράς ετών

στην Ελλάδα.

Η αρχή λοιπόν θα γίνει με την πόλη της Πρέβεζας, όπου στις 10 Ιουλίου θα διεξαχθεί στο

Δημοτικό Κηποθέατρο η πρώτη πράξη του φεστιβάλ με την συμμετοχή των YouGroove, Suus

Culpa, Sun Goes Down και Scroundel. Την επομένη, 11 Ιουλίου, οι τέσσερις μπάντες θα

εμφανιστούν στην Λευκάδα στο Ανοιχτό Θέατρο του Δήμου για να κλείσουν το μουσικό διήμερο.

Στόχος της ομάδας Artenders, εκτός της καθιέρωσης του συγκεκριμένου φεστιβάλ ως ετήσιο

event, είναι η δημιουργία και η οργάνωση και άλλων εκδηλώσεων, όχι μόνο μουσικών, που θα

αναδεικνύουν νέους καλλιτέχνες από την ευρύτερη περιοχή, θα συνδέουν τις τέχνες με τον

εθελοντισμό, την διασκέδαση με την προσφορά σε αυτούς που έχουν πραγματικά ανάγκη.

Για πληροφορίες και προτάσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε στο artenders@yahoo.com και

στο info@artenders.gr.

Η

Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Η

Α Ρ Μ Ο Ν Ι Κ Η Σ Υ Ν Υ Π Α Ρ Ξ Η Λ Ο Γ Ο Υ - Μ Ε Λ Ο Υ Σ -Κ Ι Ν Η Σ Η Σ

ταν ένας λαός χάσει τον �ολιτισμό του δεν έχει τί�οταάλλο να δώσει. Στη μακρόχρονη �ορεία μου υ�ηρε-τώντας την Ελληνική �αράδοση και τους Ελληνικούς

�αραδοσιακούς χορούς, δια�ίστωσα ότι για μένα δεν είναι μόνοε�ιστήμη, σ�ουδές, αγά�η και σεβασμός, αλλά και βιώματα και αι-σθήματα �ου δεν καταγράφονται. Γιατί μέσα σ’ αυτά βρίσκονταιόλα εκείνα τα στοιχεία, �ου μας δίνουν τη δύναμη να κατανοή-σουμε την �ολιτιστική μας κληρονομία. Ο Κομφούκιος έλεγε ’’Δείξεμου �ως χορεύει ένας λαός και θα σας �ω αν ο �ολιτισμός του είναιυγιής ή άρρωστος’’. Οι �ρόγονοί μας έλεγαν ‘’Αν δ’ ο γέρων χο-ρεύη, εις τας τρίχας γέρων εστίν, εις δε την ψυχήν νεάνις’’ (Ο Αγά-θων). Η αρμονική συνύ�αρξη Λόγου, Μέλους και Κίνησης α�οτελείκορυφαία έκφραση καλλιτεχνικής δημιουργίας, ό�ου το έλλογοστοιχείο (Λόγος) συναντιέται με το λυρικό (Μέλος) και το Διονυ-σιακό (Κίνηση), σε μια μοναδική ενότητα αρμονίας και συνοχής,στην ο�οία υ�ερβαίνεται το <<καθ’ έκαστον>> και λειτουργεί τοόλον. <<Εν αρχή, λοι�όν, ην ο λόγος>>. Αλλά ο λόγος α�ό μόνοςτου δεν αρκεί ως μέσον ε�ικοινωνίας, ή ως μέσον �ειθούς (ρητο-ρική), δεν μ�ορεί να τέρψει, να συμβολίσει και να καθάρει. Αυτήτην έλλειψη έρχεται να καλύψει το Μέλος, αρχικά ως αυτόνομηκαλλιτεχνική δημιουργία (κλασικές συνθέσεις) και μετά ως αξεδιά-λυτο και μορφο�οιητικό στοιχείο του Λόγου (μελωδία, λυρική �οί-ηση, ό�ερα) και εν συνεχεία η Κίνηση, ο χορός. Η κίνηση είχε κιαυτή αρχικά (και έχει ασφαλώς και σήμερα) την καλλιτεχνική τηςαυτονομία. Μην ξεχνάμε τον �ερίφημο <<Ζορμ�ά>> του μεγάλουΝίκου Καζαντζάκη, ό�ου ο ομώνυμος ήρωας, μη μ�ορώντας να εκ-φράσει με λόγια αυτό �ου θέλει να �ει στο αφεντικό του, το ρίχνειστο χορό μέχρι ξεθεώματος. Πολύ σύντομα όμως η αρχική κίνηση,α�αλλάχτηκε α�ό τις �αιδικές της αδυναμίες, α�όχτησε �οικιλίαρυθμών, έγινε χορός και ενώθηκε με το Λόγο και το Μέλος, για ναα�οτελέσουν το τελειότερο �νευματικό και καλλιτεχνικό δημιούρ-γημα του ανθρώ�ου, την αρχαία τραγωδία, ό�ου τα τρία στοιχεία,ο Λόγος, το Μέλος και η Κίνηση, ενώνονται αρμονικά και υ�ηρε-τούν τον ίδιο υψηλό τελικό σκο�ό.Σύγχρονη έκφραση αυτής τηςαξεδιάλυτης αρμονικής συνύ�αρξης των τριών στοιχείων α�οτελείτο τραγούδι �ου χορεύεται, έντεχνο και δη-μοτικό. Ειδικότερα τοδημοτικό τραγούδι, �ου, ό�ως φαίνεται, �ροέρχεται α�ό τη λέξητραγωδία, ως γνήσια έκφραση της λαικής ψυχής, με το ανε�ιτή-δευτο και αβίαστο �άντρεμα των τριών αυτών στοιχείων και τιςάλλες κατα�ληκτικές ιδιότητές του, �ετυχαίνει �ολύ υψηλά α�οτε-λέσματα αισθητικής δημιουργίας.Είναι φανερό ότι ο χορός είναιέκφραση συναισθημάτων με κινήσεις χεριών, �οδιών και σώματος,συνοδεία μελωδίας και Λόγου. Ε�ίσης ε�ιτελείται για κοινωνικούς,λατρευτικούς, ψυχαγωγικούς και άλλους σκο�ούς.Ο χορός ως κοι-

νωνικό φαινόμενο α�αντάται σε όλα το �λάτη και μήκη της γης.Πρέ�ει να γεννήθηκε σχεδόν συγχρόνως με τη γέννηση του αν-θρώ�ου και μέσα α�ό αυτόν οι χορευτές εκφράζουν ρυθμικά, μεόλο τους το σώμα, τα συναισθήματα �ου εκείνη τη στιγμή νιώθουνκαι �ου μ�ορεί α�ό στιγμή σε στιγμή να είναι τελείως διαφορετικά,γιατί κατά τη διάρκεια του χορού δέχονται ερεθίσματα (ακουστικά,ο�τικά και άλλα) τα ο�οία ε�ηρεάζουν τον ψυχισμό τους, άρα καιτην όλη ρυθμική χορευτική τους έκφραση. Η ρυθμική αυτή κινη-τική έκφραση μ�ορεί να ξεκίνησε με ρυθμικά χτυ�ήματα των χε-ριών, των �οδιών (ό�ως ο γνωστός λαικός Ισ�ανικός χορόςΦλαμέγκο), με ρυθμικές κραυγές χορευτών και να εμ�λουτίστηκεσταδιακά, με μουσική και έμμετρο Λόγο (�οιητικό) τον ο�οίο α�ο-δίδουν οι ίδιοι οι χορευτές.Είναι αναμφισβήτητο ε�ίσης γεγονόςότι ο χορός ασκεί δύναμη και γοητεία και εξελίχθηκε σε υψηλή �ο-λιτιστική μορφή στην κοινωνία μας.Είναι μέσο ε�ικοινωνίας καιέκφρασης. Έλκει όλες τις κοινωνίες ανεξάρτητα α�ό κοινωνικές τά-ξεις. Ο χορός είναι α�ό τις σ�άνιες ανθρώ�ινες δραστηριότητες,ό�ου ο άνθρω�ος δίνεται ολόκληρος με σώμα, καρδιά, �νεύμα καιψυχή.Η ιστορική ανά�τυξη των χορών στην Ελλάδα ακολουθεί τηνιστορική εξέλιξη της χώρας. Είναι φανερό ότι και οι �αραδοσιακοίχοροί έχουν τη δική τους εξέλιξη. Λόγοι ιστορικοί, γεωγραφικοί,κλιματολογικοί και άλλοι ε�έδρασαν σημαντικά στη διαμόρφωσητης ιδιοτυ�ίας, αλλά και της �ολυμορφίας των Ελληνικών �αρα-δοσιακών χορών. Ό�ως ξέρουμε, αυτό �ου διακρίνει τον άνθρω�οα�ό τα υ�όλοι�α όντα της δημιουργίας είναι ο Λόγος .Ο Λόγος μετη δι�λή του σημασία -λογικό και ομιλία - θεωρήθηκε Θεϊκό γεφύ-ρωμα στο νοητό και αισθητό κόσμο στην αρχαία Ελλάδα. Η λογικήκαι μετρημένη χρήση του λόγου �ροσδίδει στη ζωή μας ιδιαίτερηαξία. Ο Λόγος ρίχνει �άνω στον άνθρω�ο ένα εντατικό φως, τοναναδεικνύει ανάμεσα στους συνανθρώ�ους του. Με το Λόγο υ�ε-ρασ�ιζόμαστε τα αναφαίρετα δικαιώματα των ανθρώ�ων, μ’ αυτόνκαλλιεργούμε την κοινωνικότητα, μ’ αυτόν δημιουργούμε τον �ο-λιτισμό μας.Με το Λόγο εκφράζουμε τα �ιο αγνά συναισθήματα,αυτά �ου εκ�ο-ρεύονται α�ό τα βάθη του «είναι» μας και αγγίζουντις καρδιές των συνανθρώ�ων μας. Γιατί, ό�ως διακήρυξε ο Γκαίτε‘’καμιά δεν θα αγγίξετε καρδιά, αν ο λόγος δε βγαίνει α�ό την καρ-διά σας. Τέτοιος είναι ακριβώς ο λόγος με τον ο�οίο ο λαός μας εκ-φράζεται σε μια α�ό τις κυριότερες εκδηλώσεις του λαικού μας�ολιτισμού, στα δημοτικά τραγούδια. Αυτά γεννήθηκαν α�ό τηνεσώτερη ανάγκη να εκφράσει ο άνθρω�ος του λαού τα συναισθή-ματά του, τη χαρά, τη λύ�η, τον �όνο, τον ενθουσιασμό του. Λαόςκαι λόγος είναι τα συστατικά στοιχεία των δημοτικών μας τραγου-διών. Το ε�ίθετο ΔΗΜΟΤΙΚΟ σχετίζεται με τη λέξη ΔΗΜΟΣ �ουστην αρχαιότητα σήμαινε ΛΑΟΣ, η δε λέξη τραγούδι �ροέρχεται

Ο

Από τον Γιάννη Αυδίκο, Καθηγητή Φυσικής Αγωγής,

Αντιπρόεδρο Πνευματικού Κέντρου Συρράκου

α�ό το γνωστό στην αρχαιότητα είδος του �οιητικού λόγου, τηντραγωδία, η �αράσταση της ο�οίας στο αρχαίο θέατρο είχε ωςστόχο, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη , την λύτρωση του ανθρώ�ουα�ό τα δεινά της ζωής για να ε�ιφέρει την �οθητή κάθαρση.Α�ότότε κάθε εκδήλωση ανθρώ�ινη, κάθε γεγονός της καθημερινήςζωής, σημαντικό ή ασήμαντο, γεννά στην ψυχή του λαού κά�οιοσυναίσθημα, γίνεται μια �ηγή έμ�νευσης για το δημοτικό τρα-γούδι. Αυτό υ�ερέχει έναντι των λοι�ών �νευματικών δημιουρ-γημάτων του ανθρώ�ου, γιατί εδώ ο λόγος συνταιριάζεταιαρμονικά με το ρυθμό και την κίνηση, γι΄ αυτό α�οτελούν την �ιογνήσια έκφραση και εξωτερίκευση του ψυχικού κόσμου του λαού.Η καλλιτεχνική δημιουργική διάθεση του ανθρώ�ου α�οτελείανα�όσ�αστο στοιχείο της υ�όστασής του και εκδηλώθηκε αμέ-σως μετά την ικανο�οίηση των στοιχειωδών βιοτικών του αναγ-κών. Έκτοτε �αρακολουθεί την οντολογική του εξέλιξη,συνυ�άρχει με τη φυσική του �αρουσία καλύ�τοντας αισθητικέςκαι συναισθηματικές του ανάγκες.Ό�ως είναι γνωστό, στη λόγιαμουσική α�ό τις �αλιά ε�οχή η διαδικασία της μελο�οίησης βασί-ζεται σ’ ένα κείμενο �ου κατ’ αρχάς μελετάται με λε�τομέρεια α�ότον συνθέτη και μετά ντύνεται με την κατάλληλη μελωδία. Στην�αραδοσιακή μουσική η μελο�οίηση γίνεται με δύο τρό�ους. Ο�ρώτος και ο �ιο συνηθισμένος είναι αυτός �ου αναφέραμε. Έτσιλοι�όν στην �ροφορική �οίηση οι μουσικοί, οι τραγουδιστές, οιοργανο�αίχτες ανώνυμοι και ε�ώνυμοι βάζουν μελωδίες με γού-στο και έμ�νευση �ου έχουν το το�ικό τους άρωμα (στίχος καιμέλος). Ο δεύτερος τρό�ος γίνεται δια μέσου του αυτοσχεδιασμού.Στην �αράδοση το τρί�τυχο χορός - τραγούδι - �οίηση με μεγάληεξέλιξη και αντοχή είναι μια διαδικασία �ου βρίσκει έμ�νευσηστην αισθητική �ου �αρέχουν α�ό κοινού. Στην ιστορία της μου-σικοχορευτικής μας �αράδοσης, στο τρί�τυχο αυτό δεν ε�ισημαί-νονται �ρωτεύοντες ή δευτερεύοντες ρόλοι. Α�εναντίας τοδημιούργημα είναι ολοκληρωμένο και με α�ήχηση, όταν μεταξύλόγου -μουσικής και χορού καλλιεργούνται σημαντικές αισθητικέςαξίες.Οι Ελληνικοί τώρα �αραδοσιακοί χοροί, ως μορφή λαϊκήςδημιουργίας άμεσα συνδεδεμένης με τη μουσική και το τραγούδι,είναι α�οτέλεσμα της �ολυμορφίας των λειτουργιών της ζωής τωνΕλλήνων. Οι αυτο-σχέδιες εμ�νεύ-σεις, οι�αρορμήσειςτης στιγμής, δη-μιούργησαν τις�ρου�οθέσειςγια ένα υψηλότεχνικά χορευ-τικό α�οτέλε-σμα, �ουκαταδεικνύει τιςκαλλιτεχνικέςιδιότητες τουΕ λ λ η ν ι κ ο ύλαού. Στο �α-ρελθόν ο λαόςδεν ήταν δυνα-τόν να εκφράσειτα συναισθή-ματά του ό�οτεήθελε και ό�ως

ήθελε. Γι΄ αυτό εξέφραζε τη χαρά, την αγά�η, τον έρωτα, τονκαημό, τον �όνο με το τραγούδι και το χορό. Σήμερα είναι �ολύεύκολο. Αλλά η αυθόρμητη έκφραση των χορευτών �ου ανήκουνστα χορευτικά συγκροτήματα, αναγκαστικά είναι �ιο στυλιζαρι-σμένη και τυ�ο�οιημένη λόγω της ε�ιβαλλόμενης εμφάνισηςαυτών.Οι κινήσεις �ρέ�ει να εναρμονίζονται με το ιστορικό τουτραγουδιού.Ο κορυφαίος �ρέ�ει να βιώνει το τραγούδι και να αν-τα�οκρίνεται στο ύφος αυτού και δεν �ρέ�ει να �αρασύρεται σευ�ερβολές. Μακάρι να εκστασιάζεται και να μην ε�ιδίδεται σε κα-τάχρηση κινήσεων. Ο κορυφαίος του χορού �ρέ�ει να γνωρίζει�οιες κινήσεις του ταιριάζουν και όχι να αντιγράφει κινήσεις �ουείναι �έραν των δυνατοτήτων του. Στην �αραδοσιακή κοινωνίατου �ερασμένου αιώνα και στην αρχή του δικού μας, ο χορός είχεακόμη σαφή λειτουργική σημασία, ευρισκόμενος στο κέντρο τηςκοινωνικής ζωής. Με την ύ�αρξή του υ�ογράμμιζε τη σημασίαόλων των σημαντικών φάσεων της ζωής του Έλληνα, στηρίζονταςτην κοινωνική δομή και ανά�τυξη.Σήμερα βλέ�ουμε κά�οια δια-φορο�οίηση λόγω της αλλαγής της κοινωνικής δομής, όμως δεν�ρέ�ει να αλλοιώσουμε το τρισυ�όστατο της αρμονικής συνύ-�αρξης «ΛΟΓΟΥ – ΜΕΛΟΥΣ – ΚΙΝΗΣΗΣ».Στη μουσικοχορευ-τική μας �αράδοση το τρισυ�όστατο της αρμονικής συνύ�αρξης�ρέ�ει να υ�άρχει και σήμερα και να τύχει του ανάλογου σεβα-σμού. Ένα μικρό �αράδειγμα είναι το Η�ειρώτικο τραγούδι«ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥ ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΣΟΥ». Εδώ ο Λόγος εκφράζει, μετην μεγαλύτερη έμφαση τον �όνο της ξενιτιάς, το Μέλος εναρμο-νίζεται α�όλυτα με το Λόγο, άρα και η κίνηση θα �ρέ�ει και αυτήνα εναρμονιστεί και ο κορυφαίος του χορού με τις κινήσεις του�ρέ�ει να εκφράσει τον �όνο του Λόγου και της Μελωδίας.

Τελειώνω με μια αράκληση, όλοι εμείς ου συμμετέχουμεενεργά στην μουσικοχορευτική μας αράδοση θα ρέει να ξέ-ρουμε μέχρι ου εξαντλείται η δική μας αρέμβαση.Ας διατη-ρήσουμε τις κινήσεις εκείνες όου εναρμονίζεται καισυνυάρχει το ταεινό με το λεβέντικο, η σεμνότητα με τη χάρη,η αλότητα με την ερηφάνια, ο Σταυραετός με την Πετροέρ-δικα.

Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο

Γ α β ρ ι ή λ Π α π α ν α σ τ α σ ί ο υ

Συνέντευξη στον Δημήτρη Γεωργούλη

Δ ή μ α ρ χο ς Κ ε ν τ ρ ι κο ύ Ζ α γ ο ρ ί ο υ

Παπαναστασίου, είστε δήμαρχος σε έναν από τους

πιο τουριστικούς δήμους της Ηπείρου. Πείτε μας

λίγα λόγια για το δήμο σας. Πόσα δημοτικά διαμε-

ρίσματα περιλαμβάνει και τι πληθυσμό έχει περίπου;

O δήμος μας αποτελείται από 15 δημοτικά διαμερίσματα τα

οποία έχουν ως εξής:

Άγιος μηνάς, Άνω Πεδινά, Αρίστη, Ασπράγγελοι, Βίτσα, Δί-

κορφο, Δίλοφο, Διπόταμο, Ελάτη, Ελαφότοπος, Καλουτά, Κάτω

πεδινά, Μανάσση, Μεσοβούνι, Μονοδένδρι. Ο πληθυσμός του

δήμου μας είναι 1610 σύμφωνα με την τελευταία απογραφή,

παρ΄όλα αυτά οι μόνιμοι κάτοικοι κατά την χειμερινή περίοδο

είναι περίπου 1000, ενώ κατά την θερινή περίοδο ο πληθυσμός

των μόνιμων κατοίκων σχεδόν διπλασιάζεται. Όσον αφορά τους

επισκέπτες μας, αυτοί αριθμούν περί τις 500.000 τον χρόνο.

Για ποιες δράσεις στο δήμο σας είστε ικανοποιημένος και τι

προγραμματίζετε για το μέλλον;

Καταρχήν ας ξεκινήσουμε από τις υποδομές. Ένα χαρακτηρι-

στικό παράδειγμα είναι η ύδρευση όπου υπήρχαν πολλά προ-

βλήματα σχεδόν σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα. Αυτή τη

στιγμή έχουμε καλύψει τις ανάγκες στο 90% του δήμου μας. Επί-

σης μπορούμε να μιλάμε για την βελτίωση της οδοποιίας. Τέλος

έχουμε αναδείξει όλα τα μνημεία της περιοχής μας όπως κτίρια,

θέατρο, μουσείο, βιβλιοθήκη, εκκλησίες, μοναστήρια, τα οποία

μπορούμε να τα κατατάξουμε στα έργα διατήρησης της πολιτι-

στικής μας κληρονομιάς.

Όσον αφορά το μέλλον , μέσα από το Ε.Σ.Π.Α θα συνεχίσουμε

την συντήρηση πλατειών, γκαλντεριμιών, διευθέτηση χειμάρρων,

ότι αφορά δηλαδή την πολιτιστική μας κληρονομιά και όχι μόνο.

Ποιος είναι αυτή τη στιγμή ο βαθμός τουριστικής αξιοποί-

ησης του δήμου; Πόσα περίπου καταλύματα υπάρχουν;

Ο βαθμός τουριστικής αξιοποίησης του δήμου μας έχει φθάσει σε

υψηλό βαθμό, μην ξεχνάμε άλλωστε και τις πρωτιές που είχε και

έχει το Ζαγόρι ανάμεσα στους τουριστικούς προορισμούς. Χρει-

άζεται όμως σύνεση από την πλευρά της πολιτείας, των ανθρώ-

πων που ασχολούνται με τον τουρισμό και τον πολιτισμό, κυρίως

όμως της δημοτικής αρχής έτσι ώστε να μην έχουμε αρνητικά

αποτελέσματα.

Οι κλίνες που υπάρχουν στον δήμο μας φτάνουν τις 1500.

Ποια είναι η συνεργασία σας με τους γειτονικούς δήμους

του Ζαγορίου. Υπάρχει κοινή προοπτική για την αναβάθ-

μιση της περιοχής στο σύνολό της δεδομένου ότι πλέον

ολόκληρο το Ζαγόρι είναι ίσως ο πιο γνωστός ορεινός προ-

ορισμός σε ολόκληρη την Ελλάδα;

Η συνεργασία μας με τους γειτονικούς μας δήμους θα έλεγα ότι

είναι άψογη. Σε αυτό συμβάλουν βέβαια και τα κοινά προγράμ-

ματα που τρέχουμε στους δήμους μας, κυρίως ευρωπαϊκά.

Όπως σας προανέφερα το Ζαγόρι είχε πρωτιά κατά το 2007

καθώς ήμασταν ο πρώτος προορισμός, όπως επίσης και το 2008

όπου ήρθαμε Δεύτεροι. Αυτές τις πρωτιές θέλουμε να κρατή-

σουμε, και δεν θα πρέπει να μένουμε στο θέλουμε αλλά στο να

προσπαθούμε.

Το περιοδικό Epirus Global απευθύνεται και στους Ηπειρώ-

τες της Διασποράς. Τι μήνυμα θα θέλετε να τους στείλετε;

Να θυμούνται τις ρίζες τους, διότι ως γνωστόν οι ζαγορίσιοι πάν-

τοτε υπήρξαν φιλοπάτρεις, και ένα μερίδιο της ανάπτυξης της

περιοχής του ζαγορίου οφείλεται σε αυτούς, οι οποίοι είτε με χρή-

ματα είτε με κληροδοτήματα έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη του

τόπου μας. Ελπίζω να συνεχίσουν να στηρίζουν με όλες τους τις

δυνάμεις τον τόπο μας, για την ανάπτυξή του.

Κ.Παπαναστασίου σας ευχαριστώ πολύ!

Κι εγώ σας ευχαριστώ

Κ.

Το Ζαγόρι πάντα κατείχε

πρωτιές ως τουριστικός

προορισμός

“

”

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

Η ομορφιά αφολίζει και η έτρα, υό-μνηση του χθες και υόσχεση του αύριο,δείχνει ως όταν η φύση συναντά τηναράδοση γίνεται τέχνη!

Δήμος Κεντρικού Ζαγορίουέχει έδρα τους Ασπραγγέ-λους και αποτελείται από τα

τοπικά Διαμερίσματα: Άγιος Μηνάς, ΆνωΠεδινά, Αρίστη, Βίτσα, Δικόρυφο, Δίλοφο,Διπόταμος, Ελάτη, Ελαφότοπος, Καλου-τάς, Κάτω Πεδινά, Μανασσής, Μεσο-βούνι και Μονοδέντρι. Χωριά που τοκαθένα χωριστά και όλα μαζί οδηγούνστα αλώνια της μνήμης, Πέτρα και νερόείναι αυτά που χαρακτηρίζουν το Κεν-τρικό Ζαγόρι. Πέτρα και Νερό στο Φα-ράγγι του Βίκου, ένα από τα μεγαλύτερα,βαθύτερα και εντυπωσιακότερα του κό-σμου. Από το 1973 μάλιστα έχει χαρα-κτηριστεί Εθνικός Δρυμός καιπροστατεύεται. Η χαράδρα που η θέα τηςκαι μόνο κόβει την ανάσα αποτελεί τονπυρήνα του Εθνικού Δρυμού ΒίκουΑώου. Τα πέτρινα χωριά του Ζαγορίου,σκορπισμένα στα βουνά αποτελούν μια

εντυπωσιακή γεωγραφική, αρχιτεκτονικήενότητα, που κρατά ζωντανές τις γέφυρεςμε το μακρινό της παρελθόν και τις ίδιεςγέφυρες τις χρησιμοποιεί για να περάσειστο μέλλον. Πίσω από τα βουνά, σκορπι-σμένα στις πλαγιές τα χωριά του ΔήμουΚεντρικού Ζαγορίου, με τα πλακόστρωτακαλντερίμια, τα Βυζαντινά μοναστήρια, τιςπλούσιες βιβλιοθήκες, τους αρχαιολογι-κούς χώρους και μια μοναδική προίκααπό την φύση, ατενίζουν την χαράδρατου Βίκου και τα νερά των ποταμών πουάλλοτε ήρεμα ψιθυρίζουν τις ιστορίες τωνπρωτομαστόρων κι άλλοτε αγριεμέναπροκαλούν μόνο δέος. Σε έγγραφο του1321 πρωτοσυναντήθηκε η ονομασία Ζα-γόρι. Είναι ένα από τα πολλά τοπωνύμιαπου άφησε στην Ήπειρο το πέρασμα τωνΣλάβων και σημαίνει αυτό ακριβώς πουείναι η περιοχή. Τα πέτρινα γεφύρια, τα παλιά αρχοντικά,

Ο

Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου

Φωτό:Αρχείο Epirus Global

Ένα ταξίδι στον κόσμο της πέτρας

Να σεργιανίσεις στα έρημα καλντερίμια των χωριών του, με συντροφιά τις μνή-μες των ανθρώπων, για να πιάσεις τον παλμό μιας εποχής που χάθηκε, χωρίςελπίδα επιστροφής. Να καταδυθείς στα έγκατα της έγκατα της ιστορίας για ν’ανασύρεις απ’ εκεί θησαυρούς αρίφνητους – τι σοφία, τι παιδεία, τι μορφές πο-λιτισμού και κανόνες ζωής, ατομικής και ομαδικής, μένουν ακόμα εκεί, κα-ταχωνιασμένοι – και ν’ αφουγκραστείς τις μυστικές κλήσεις της γης πουκρατούσε κοντά της, σε παλιούς καιρούς τους ανθρώπους δεμένες μαζί της ωςθάνατο, έτσι που να ξεκινούν από τα πέρατα του κόσμου για ν’ αναπάψουν τοκορμί τους στην αγκαλιά της.’ . Ν. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣΖαγόρι. Δοκίμιο Ανθρωπογεωγραφίας

ΖΑΓΟΡΙΣΙΩΝ ΒΙΟΣ. Ριζάρειον Ίδρυμα

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

οι παραδοσιακοί νερόμυλοι, το φυσικό τοπίο, δημιουργούν την αί-σθηση ότι στο Ζαγόρι ο χρόνος έχει σταματήσει. Η ομορφιά αφο-πλίζει και η πέτρα, υπόμνηση του χθες και υπόσχεση του αύριο,δείχνει πως όταν η φύση συναντά την παράδοση γίνεται τέχνη

Δημοτικά Διαμερίσματα

Άγιος Μηνάς

Το χωριό Άγιος Μηνάς ιδρύθηκε γύρω στα 1750 μ.Χ., η αρχικήονομασία του ήταν Ερευνίκιο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 640μέτρα. Η παράδοση αναφέρει ότι αυτός ο μεγάλος οικισμός δια-λύθηκε ύστερα από αιματηρή σύγκρουση ανάμεσα στις οικογέ-νειες των δύο προκρίτων του χωριού, Σταμάτη και Γεραίνη. Τοσημερινό όνομα του χωριού προέρχεται από την ομώνυμη εκ-κλησία. Η σημερινή θέση του χωριού δεν είναι εκείνη του μεγά-λου οικισμού που βρισκόταν δυτικά του κάστρου και γνώρισεσημαντική ακμή την βυζαντινή εποχή.. Κατά την περίοδο του ελ-ληνοϊταλικού πολέμου η περιοχή χρησιμοποιήθηκε για την άμυνα

του στρατού μας, ενώ το 1943 το χωριό κάηκε από τους Γερμα-νούς. Άνω Πεδινά (Πάνω Σουδενά)

Το τοπωνύμιο «Σουδενά» προέρχεται από το σλαβικό Studendπου σημαίνει ψυχρός, ή από το Στούντενα -stdena- Zdena, παρετυμολογία της λέξης Σούδα. Ο Λαμπρίδης ερμη-νεύοντας το τοπωνύμιο Στούδενα ως «ψυχρό τόπο», αναφέρειότι τα χωριά Άνω και Κάτω Σουδενά μέχρι το 1634 λεγόταν Στού-δενα. Ωστόσο, είναι άγνωστο πότε χτίστηκε αρχικά. Από εδώ κα-τάγονται οι διδάσκαλοι του γένους Νεόφυτος Δούκας καιΝεόφυτος Δόττος καθώς επίσης και ο ιατρός και συγγραφέαςΙωάννης Λαμπρίδης. Τους χρόνους της ακμής 18ο και 19ο αιώνακτίστηκαν αξιόλογα κτίρια και εθεωρείτο «Πνευματική εστία» , πουξεκίνησε από την μονή Ευαγγελιστρίας (1790). Στις 29-8-1944 τοχωριό πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς με αποτέλεσμα να κα-ταστραφούν 4 σπίτια με ένα θύμα.Αρίστη (Αρτσίστα)

Κληματαριές, χρω-ματιστές παλιέςπόρτες καιπέτρα...σαν τηνπόρτα του παρα-μυθιού...

είσοδος σπιτιού στην Καλουτά

Έπιπλα - Μικροέπιπλα Κρεβάτια- Φωτιστικά

Ρούσης

Ανεξαρτησίας 95, τηλ. 26510 70039 και Γ. Παπανδρέου 46, Ιωάννινα, τηλ. 26510 71337

Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Αρτσίστα.Το χωριό είναιχτισμένο στις πλαγιές των βουνών Κουδουνάτα και Γκραμπάλα,σε υψόμετρο 650 μ. Η παράδοση αναφέρει ότι το χωριό κατοική-θηκε από τους κατοίκους του Βόπατη, χωριού απέναντι από τηνΑρίστη, οι οποίοι επειδή στην περιοχή της έπεφταν βράχοι καισκότωναν ανθρώπους και ζώα, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουντο χωριό τους. Επίσης οικογένειες από τον Άγιο Μηνά μετακόμι-σαν στην Αρτσίστα. Οι κάτοικοί της ταξίδευαν ως επί το πλείστονστη Σερβία.Ήταν από τα πρώτα χωριά στα οποία συστάθηκανσχολεία και από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα διατηρούσε αλ-ληλοδιδακτικό, το 1895 ελληνικό ενώ από το 1900 και Παρθενα-γωγείο. Μια ώρα και μισή δυτικά της Αρίστης, υπάρχει μικρήλίμνη, η «λίμνη της Αρτσίστας». Στην ανατολική της όχθη υπάρχειμεγάλος λόφος, όπου είναι τα ερείπια του Γκαλμπάχι (χωριό 20 οι-κιών που διαλύθηκε γύρω στο 1840).Μια ώρα δυτικά της λίμνηςβρίσκονται τα 100 καλύβια όπου έμεναν οι γυναίκες που καλλιερ-γούσαν τα γύρω χωράφια. Ασπράγγελοι (Ντοβρά)

Το τοπωνύμιο προέρχεται από το θηλυκό του σλαβικού επιθέτουdobr-bra-bro που σημαίνει «ο καλός». Το χωριό πήρε τη σημερινήτου ονομασία «Ασπράγγελοι», το 1926. Η χρονολογία οικήσεωςτου χωριού είναι άγνωστη. Πρώτη αναφορά γίνεται το 1380 ενώτα τείχη που σώζονται κοντά στο χωριό μαρτυρούν την ύπαρξηοχυρωμένου κτηνοτροφικού οικισμού στην περιοχή. Χτισμένο σευψόμετρο 990 μέτρων, σήμερα αποτελεί την έδρα του Δήμου Κεν-τρικού Ζαγορίου. Το 16ο και 17ο αιώνα αυξήθηκε σημαντικά, ότανοι γειτονικοί οικισμοί διαλύθηκαν. Τον 19ο αιώνα η Ντο-βρά ήταν ένα πολύ μεγάλο και πλούσιο κεφαλοχώρι,κατά πολλούς το πιο πλούσιο από τα Ζαγοροχώρια τηνεποχή αυτή. Η αντιστασιακή δράση των κατοίκων, οδή-γησε τους Γερμανούς σε αντίποινα καίγοντας ολοκλη-ρωτικά το χωριό στις 15 Ιουλίου του 1943 μεαπολογισμό 115 καμένα σπίτια και 2 νεκρούς. Μέχρι καισήμερα είναι ορατά τα σημάδια της καταστροφής. Πε-ρίπου ένα χιλιόμετρο πριν το χωριό στέκεται αγέρωχοτο Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας, ελάχιστος φόροςτιμής στις Ζαγορίσιες που βοήθησαν όσο κανείς άλλοςτα στρατεύματά μας το δύσκολο χειμώνα του ’40. Βίτσα

Το τοπωνύμιο Βίτσα προέρχεται από το σλαβικό «be-zati» που σημαίνει τρέχω, ρέω ορμητικά και την κατά-ληξη -ica. Οι δύο συνοικίες Βίτσας και Μονοδενδρίουαποτελούσαν, πριν από την άλωση της Ηπείρου απότους Τούρκους και μέχρι το 1753, μια κοινότητα πουονομαζόταν Βεζίτσα και αργότερα Βεΐτσα, Βίτσα και Βί-τσες. Το 1820 οι τρείς μαχαλάδες χωρίζονται σε ξεχωριστέςκοινότητες: στο Μονοδένδρι που ονομαζόταν Άγιος Γε-ώργιος, η Άνω Βίτσα που ονομαζόταν Άγιος Νικόλαοςκαι η Κάτω Βίτσα που ονομαζόταν Κάτω Παναγία. Το1919 η Άνω και Κάτω Βίτσα ενώθηκαν σε μία κοινότητα,τη Βίτσα. Στη θέση "Γενίτσαρη", ανάμεσα στις κοινοτικέςπεριοχές Βίτσας και Μονοδενδρίου , υπάρχει ένας απότους αρχαιότερους οικισμούς που έχουν ανακαλυφθείστη γύρω περιοχή. Είναι ένας μικρός κτηνοτροφικός οι-κισμός με δύο παρακείμενα νεκροταφεία, το Νότιο (151τάφοι) και το Βόρειο (26 τάφοι), με διάρκεια ζωής απότον 9ο-8ο π.Χ. αιώνα ως τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ.Στις 27 Ιουλίου 1943 το χωριό πυρπολήθηκε από τους

κατακτητές με αποτέλεσματην καταστροφή τριών σπι-τιών, ανάμεσα στα οποίαήταν και ένα από τα καλύ-τερα αρχοντικά του Ζαγο-ρίου, το αρχοντικό των αδελφών Πανταζή γνωστό με το όνομαΑρχοντικό «Βελογιάννη». Δικόρυφο (Τζοντίλα)

Εκφράζονται διάφορες θεωρίες για την ετυμολογία του τοπωνυ-μίου. Μια άποψη είναι ότι το τοπωνύμιο σχετίζεται με το κοινό νε-οελληνικό Τζαντίλα ή με το σλαβικό tsedilio. Άποψη του Κ.Οικονόμου είναι πως το τοπωνύμιο πρέπει να αποδοθεί στο Αλ-βανικό Cotille-a «η σφραγίδα», το ξύλο με το οποίο χτυπούν τοβούτυρο. Δεν είναι γνωστή η αιτία που δημιούργησε το τοπωνύ-μιο. Με Βασιλικό Διάταγμα του 1919 και του 1927 άλλαξε και έγινεΔίκορφο και αργότερα Δικόρυφο. Το χωριό αναφέρεται στο χρο-νικό της Βουτσάς το 1431, ημερομηνία κατά την οποία συνθηκο-λόγησε με τους Τούρκους. Τότε το χωριό είχε 18 σπίτια καιονομαζόταν Μικρή Τζοντίλα. Με την συνθηκολόγηση απέσπασαναπό τους τούρκους τα προνόμια της αυτοτέλειας, της αυτοδιοίκη-σης, της ελεύθερης θρησκευτικής λατρείας και την απαγόρευσηνα εισέρχονται στην περιοχή Τούρκοι χωρίς την άδεια των χωρια-νών. Σαν αντάλλαγμα έδινε κάθε χρόνο για υπηρεσία στους σουλ-τανικούς στάβλους της Κωνσταντινούπολης 38 άνδρες –τουςβοϊνίκηδες – που αργότερα αντικαταστάθηκαν από 1.800 άσπρα(τούρκικο νόμισμα). Με την υπηρεσία τους αυτή δημιούργησαν

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

άποψη της Βίτσας

Αβέρωφ 10, τηλ. 26510 22808, 28ης Οκτωβρίου 35, τηλ. 26510 64688www.epirus.com/eftixiadis

ιδιαίτερες σχέσεις με τους Τούρκους μεγιστάνες και μετά την απο-στράτευσή τους ξανοίχτηκαν σε εμπόριο και επιχειρήσεις στη Μ.Ασία, τη Ρωσία, τη Ρουμανία, την Αίγυπτο. Ήταν κυρίως έμπο-ροι, κτηματίες και τραπεζίτες. Μερικοί εξασκούσαν το επάγγελματου πρακτικού γιατρού, του «βικογιατρού». Έξω από το χωριό καιπάνω στο δρόμο που πηγαίνει για τη Μανασσή, υπάρχει η πε-ριοχή της «Γκούβας». Είναι ένα αξιοπρόσεκτο και χαρακτηριστικόμορφολογικό φαινόμενο. Υπάρχει μια μικρή χαράδρα, όπου σχη-ματίζεται και τετρασύλλαβη ηχώ. Δίπλα από τη χαράδρα αυτήυπάρχει ένας απότομος και δύσβατος βράχος, ύψους περίπου 90ποδών. Στη μέση του υπάρχει μια τρύπα, κατοικία αγριοπερίστε-ρων και η παράδοση λέει ότι εκεί μέσα οι κάτοικοι του χωριού αλλάκαι των γύρω χωριών, έκρυβαν τα πολύτιμα υπάρχοντά τους κατάτις επιδρομές ληστών και αρβανιτών. Οι κάτοικοι της περιοχήςπρώτοι στην Ελλάδα αρχίζουν να φοράνε τα φράγκικα - τα ευρω-παϊκά ρούχα. Όμως και οι γυναίκες δεν πήγαιναν πίσω. Η μόδααπό την Ευρώπη περνούσε πρώτα από το Ζαγόρι και μετά πή-γαινε στην Αθήνα, ενώ τα μεταξωτά υφάσματα και τα χρυσαφικάήταν πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των γυναικών. Μάλιστα οι γυ-ναίκες του χωριού ήταν από τις πρώτες που έβγαλαν από τονπροηγούμενο αιώνα την παραδοσιακή στολή φορώντας δυτικάρούχα.Δίλοφο (Σοποτσέλι)

Το τοπωνύμιο Σοποτσέλι προέρχεται από το αρομουνικό spout,«ο σωλήνας από όπου χύνεται το νερό μιας πηγής» και την αρο-

μουνική και ρουμανική υποκορι-στική κατάληξη –el, και σημαίνει«ο τόπος που έχει νερό». Το1920 μετονομάστηκε σε Δίλοφοκαθώς είναι κτισμένο πάνω σεδύο λόφους. Χτισμένο σε υψό-μετρο 850 μέτρων, εδώ υπάρχειτο υψηλότερο σπίτι στην περιοχήτου Ζαγορίου. Η παράδοση ανα-φέρει ότι κάποια αρχοντοπούλααπό το κοντινό χωριό Κουκούλιπαντρεύτηκε στο Δίλοφο αλλάδεν μπορούσε να δει το χωριότης. Ο πλούσιος άντρας της, μημπορώντας να βλέπει την γυ-ναίκα του στεναχωρημένη, έβαλενα χτίσουν το πανύψηλο σπίτι(13,5 μέτρα) για να μπορεί νααγναντεύει το χωριό της. Δενείναι γνωστό πότε και από ποι-ους συνοικίστηκε πρώτη φοράτο χωριό. Ωστόσο, υπάρχουνστοιχεία που μαρτυρούν κατοι-κημένες περιοχές στην γύρω τουΔιλόφου περιοχή. Μετά την ει-σβολή των Σλάβων στην Ήπειρο(540 μ.Χ.) οι κάτοικοι του χωριούΠιτούρνι, κατοίκησαν στην περι-φέρεια του Διλόφου. Από αυτούςπήρε και την ονομασία Σοπο-τσέλι (Υδρότοπος). Αργότερα από τους Σλάβουςονομάστηκε Ζλάροβον, κοντινόχωριό, το οποίο και αυτό διαλύ-

θηκε και οι κάτοικοί του συγχωνεύτηκαν στο Σοποτσέλι. Δεν ανα-φέρεται η χρονολογία συμπτύξεως. Πιθανόν το 1583, μετά απόΤουρκικές ενέργειες. Διπόταμο (Στολοβό)

Το τοπωνύμιο Στολοβό, προέρχεται από το σλαβικό stolb = κάθι-σμα, θρόνος και ιδιαίτερα από τη χρήση της λέξης ως γεωγραφι-κού όρου, που δηλώνει «περιοχή επίπεδη σαν τραπέζι», και τηνκατάληξη –ovb. Ο Λαμπρίδης κάνοντας λόγο για το χωριό Στο-λοβό το ερμηνεύει ως είδος τραπέζης. Η επίσημη ονομασία τουοφείλεται στη γεωγραφική του θέση καθώς είναι κτισμένο σε υψό-μετρο 840 μέτρων, ανάμεσα από δύο παρακλάδια του Ζαγορίτι-κου ποταμού. Το χωριό μεγάλωσε αρκετά το έτος 1668 ότανσυγκεντρώθηκαν σε αυτό και οι κάτοικοι των γύρω διαλυθέντωνή ερημωθέντων οικισμών Σέλιο, Νιρέντζα, και Σταυρός. Αιτία τηςεγκατάλειψης των οικισμών αυτών, ήταν η επιδημική αρρώστιαπανώλη, που τότε αποδεκάτισε τον πληθυσμό του Ζαγορίου. Η γεωγραφική του θέση ευνόησε την ανάπτυξη της γεωργίας κυ-ρίως την καλλιέργεια μήλων, τα οποία ήταν και φημισμένα στην Ελάτη (Μπούλτση)

Το τοπωνύμιο πρέπει να θεωρηθεί κυριώνυμο από το επώνυμοΜπούλτσης, οικογένειας των Ιωαννίνων. Το επώνυμο Μπούλ-τσης, προέρχεται από το αλβανικό bulci-a που σημαίνει το μα-λακό μέρος του μάγουλου, από τα μήλα ως το σαγόνι – αυτός πουπαίρνει τόση τροφή όση χωράει το στόμα. Το σημερινό του όνομαοφείλετε στα αυτοφυή της έλατα. Το χωριό, κτισμένο σε υψόμε-

το Ριζάρειο χειροτεχνικό Κέντρο στο Μονοδέντρι

Επαγγελματ ικο ί Χώροι

Γραφε ία

Διαμερ ίσματα

Μονοκατο ικ ί ες

Μεζονέτες

Μ ε τ σ ό β ο υ 1 0 , Ι ω ά ν ν ι ν α , Τ Η Λ . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 6 , F A X . 2 6 5 1 0 8 3 3 7 7 , κ ι ν . 6 9 3 7 3 3 0 7 3 3 , 6 9 3 0 1 1 8 1 1 8

τρο 960 μέτρων, κατοικήθηκε περίπου το 1620 από οικογένειεςβοσκών από το χωριό Γαβρισιοί και την Πετσάλη, που είχαν γιααρχηγό κάποιο μεγαλοκτηματία και αρχιτσέλιγκα που λεγότανΜπούλτσης. Στα μέσα του 18ου αιώνα συνοικίστηκαν στη σημε-ρινή θέση του χωριού. Προσχώρησαν στο Βοϊνίκο και έδιναν 18Βοϊνίκηδες και αργότερα 100 άσπρα (τουρκικό νόμισμα). Η πλού-σια βλάστηση τους έδωσε τη δυνατότητα να ασχοληθούν με τηνξυλουργική, γνωστοί ως «ματεράδες». Ο αρχηγός τους, ονόματιΚαρακώστας, είχε μεγάλη επιρροή στον Αλή Πασά και μόνο σεαυτούς επιτρεπόταν να βγαίνουν νύχτα από το Κάστρο των Ιωαν-νίνων. Αργότερα έγιναν έμποροι κυρίως ξυλέμποροι, με επιχει-ρήσεις στα Γιάννενα και αλλού. Πολλοί ξενιτεύτηκαν στηνΜακεδονία, Θράκη, Ρουμανία, Ρωσία. Ελαφότοπος (Τσερβάρι)

Το τοπωνύμιο προέρχεται από το αρομουνικό terbu που σημαίνειελάφι (λατινικά cervus) και την αρομουνική και ρουμανική περιε-κτική κατάληξη –arie, η οποία συνάπτεται ιδιαίτερα με θέματα λέ-ξεων που δηλώνουν ζώα. Το Τσερβάρι, κτισμένο στα 1150 μέτρα,αποτελούνταν από δυο οικισμούς: το μικρό Τσερβάρι που κατοι-κήθηκε γύρω στα 1150 μ.Χ. και το μεγάλο Τσερβάρι που κατοική-θηκε γύρω στα 1200. Στα 1538 με απόφαση της Πύληςσυνενώθηκαν σε μια κοινότητα.Το 1856 είχε 1330 κατοίκους, πε-ρισσότερους από όλα τα χωριά. Στους πρόποδες του λόφου «Κο-νίσματα», βρέθηκαν τέσσερις κιβωτιόσχημοι τάφοι με κατεύθυνσηαπό ανατολικά προς δυτικά που δείχνουν πολιτιστικά στοιχείααπό τον Μυκηναϊκό νότο. Επίσης, στα βορειοδυτικά του χωριούσώζεται οχυρωμένος οικισμός που έχει χρονολογηθεί γύρω στο300 π.Χ. και πρόκειται πιθανώς για κτηνοτροφικό οικισμό των Μο-λοσσών. Καλουτάς (Καλωτά)

Το όνομα Καλωτά είναι κυριώνυμο και προέρχεται από το Σλα-βικό προσωνύμιο kalcota- Κald που σημαίνει μαύρος και την σλα-βική κατάληξη ota. Ο ιστορικός Λαμπρίδης αναφέρει το όνομαμιας οικογένειας Καλωτά που ακμάζει στα Γιάννενα κατά τον 16οαιώνα. Η προφορική παράδοση αναφέρει, δύο αδέλφια από τηνοικογένεια Καλωτά, από τα οποία το ένα εγκαταστάθηκε εκεί καιίδρυσε το ομώνυμο χωριό, ενώ το άλλο ίδρυσε τον παλιό συνοι-κισμό, Κιουτσούκ Καλωτά, κοντά στο χωριό Γρεβενήτι. Σύμφωνα με την παράδοση ο Καλωτάς μετέφερε τους κατοίκουςτου χωριού Βουρλιάδων και τους εγκατέστησε στην περιοχή τουσημερινού χωριού στο οποίο έδωσε και το όνομά του. Άλλη προ-φορική παράδοση αναφέρει πως το χωριό ίδρυσαν κάτοικοι απότο παλιό χωριό Βισοκκό , το οποίο αναφέρεται και στη συνθηκο-λόγηση από τους Τούρκους. Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 840 μέτρων και γνώρισε τηνμεγαλύτερη ακμή του την περίοδο του Αλή Πασά, μεταξύ των ετών1780 – 1825. Από την Καλωτά καταγόταν και ο ξακουστός Ρόβαςμε το περίφημο καραβάνι του. Ξεκινούσε από την Ντοβρά καιέφτανε στη Βλαχιά όπως λέει και το δημοτικό τραγούδι. Κάτω Πεδινά (Κάτω Σουδενά)

Το χωριό, στο Χρυσόβουλο του 1361, αναφέρεται ως Σουδενά. Σεενθύμηση του 1627, το χωριό αναφέρεται και ως Στούδενα. ΟΛαμπρίδης ερμηνεύοντας το τοπωνύμιο Στούδενα ως «τόποψυχρό», αναφέρει ότι το χωριό μέχρι το 1634 λεγόταν Στούδενα.O Vasmer δίνει την ερμηνεία του τοπωνυμικού Σουδενά από τολατινικό sudis (Ελληνικό: Σούδα), ενώ κατά τον ίδιο ο τύπος Στου-δενά προέρχεται από το Σλαβικό studend που σημαίνει ψυχρός. Σύμφωνα με την παράδοση , το χωριό, που είναι κτισμένο σε υψό-μετρο 940 μέτρων, μεγάλωσε από τη συγκέντρωση σε αυτό των

γύρω χωριών, του Καρα-πουλίου, και κυρίως τουΣμολιάσου το οποίο δια-λύθηκε γιατί εμφανίστη-καν «φλογεροί δαίμονες». Στις θέσεις «Γκορτζιά» και «Λακκιά Σπανού» υπάρχουν αρχαι-ολογικά ευρήματα τάφων του 11ου – 12ου αιώνα. Τα ευρήματαφυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Βρίσκονταιστις παρυφές αγροτικού δρόμου που ονομάζεται «βασιλικόδρο-μος» (δρόμος που συνέδεε την Ήπειρο με την Θεσσαλία). Μανασσής

Δεν είναι γνωστό από πού έχει ονομαστεί το χωριό ούτε από ποι-ους και πότε κτίστηκε. Το τοπωνύμιο πρέπει να θεωρείται κυριώ-νυμο από το επώνυμο Μανασσής, άποψη που με αμφιβολίαδιατυπώνει και ο Λαμπρίδης, ο οποίος αναρωτιέται αν υπάρχεισχέση μεταξύ των οικογενειών Μανασσή, που άκμασαν στα Γιάν-νενα κατά το έτος 1540, με το χωριό Μανασσή. Ωστόσο, ήδη απότο 1431 η Μανασσή αναφέρεται ανάμεσα στα 14 χωριά που είχανσυνθηκολόγηση με τους Τούρκους. Οι Μανασσιώτες ταξίδευανστη Ρουμανία και ο πλούτος έμπαινε στο χωριό άφθονος. Ήτανχωριό φημισμένο για τα αρχοντόσπιτά του , για το ωραίο τουκρασί αλλά κυρίως για τους γλεντζέδες κατοίκους του. Μεσοβούνι

Η σημερινή θέση του χωριού, σε υψόμετρο 630 μέτρων, δεν δι-

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

Άποψη του Μανασή, το καμπαναριό

Χώρος Εκδηλώσεων - Συνεδριακό Κέντρο

Τ α ξ ι δ ε ύ ο ν τ α ς

καιολογεί αυτή την ονομασία, αφού δε βρίσκεται ανάμεσα σεβουνά. Μεταφέρθηκε στη θέση αυτή με τους κατοίκους του, απότην παλαιά του, περιοχή κοντά στο εικόνισμα του Αγίου Χαρα-λάμπους, πραγματικά ανάμεσα στα βουνά. Είναι άγνωστο πότεακριβώς ιδρύθηκε το χωριό αυτό. Προϋπήρχε πάντως του ερχο-μού των Τούρκων. Στην σημερινή του θέση μεταφέρθηκε στιςαρχές του 16ου αιώνα. Μέχρι τότε βρισκόταν στην τοποθεσία«Παλιοχώρι». Στα τέλη του 17ου αιώνα οι Τουρκαλβανοί της Κα-ραμουρατιάς απέσπασαν με τη βία την ακίνητη περιουσία των χω-ριών Αγίου Μηνά και Μεσοβουνίου. Οι κάτοικοι των χωριών αυτώνμετοίκησαν οριστικά. Οι Τουρκαλβανοί πούλησαν τα χωράφια τουΜεσοβουνίου στον ηγούμενο της Μονής των Ραβενίων, Δανιήλ. Ο ηγούμενος Δανιήλ εγκατέστησε στην περιοχή Μεσοβουνίου οι-κογένειες κοντινών περιοχών, το έτος 1745. Το έτος αυτό θεωρεί-ται και η χρονολογία ίδρυσης του σημερινού χωριού. Γύρωστα1750 ο ηγούμενος της μονής Αρτσίστας Δαμιανός έφερε ζευ-γίτες για να καλλιεργήσουν τα χωράφια, οι οποίοι εγκαταστάθηκανεκεί μόνιμα. Οι κάτοικοί του δεν ταξίδευαν και το χωριό δεν είχετην εξέλιξη των άλλων. Μέχρι το 1860 δεν υπήρχε εκκλησία, ενώυπήρχε μόνο γραμματοδιδασκαλείο-2 τάξεις- όπου διδάσκοντανανάγνωση και γραφή και οι στοιχειώδεις μαθηματικές πράξεις. Μονοδένδρι

Κατά τον Δημήτριο Σάρρο η ονομασία του χωριού προέρχεται«εκ κολοσσιαίου δένδρου (ελάτης) υψουμένου παρά την άλλοτεΜονήν του Αγίου Μηνά, βληθέντος από κεραυνού και σωζόμενουμέχρι το 1840». Το Μονοδένδρι στην αρχή αποτελούσε μαζί με τηΒίτσα μια κοινότητα με το όνομα Βεζίτσα, όνομα που διατήρησεμέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα. Η κοινότητα ήταν διαιρεμένη σετρεις μαχαλάδες: το Μονοδένδρι που ονομαζόταν Άγιος Γεώρ-γιος, η Άνω Βίτσα που ονομαζόταν Άγιος Νικόλαος και η ΚάτωΒίτσα που ονομαζόταν Κάτω Παναγία. Το 1820 η μια κοινότηταδιαχωρίζεται σε δύο: το Μονοδένδρι και τη Βίτσα. Από το Μονοδένδρι κατάγονται οι εθνικοί ευεργέτες Μάνθος καιΓεώργιος Ριζάρης οι οποίοι ίδρυσαν «Κοινή Σχολή των Ελληνι-

κών Μαθημάτων» στο Μονοδένδρι και 9 χρόνια μετά, το 1944, γί-νονται τα εγκαίνια της Ριζάριου Εκκλησιαστικής Σχολής στηνΑθήνα. Σήμερα, λειτουργεί στο χωριό η Ριζάριος ΧειροτεχνικήΣχολή, το Εκθεσιακό Κέντρο της Ριζαρίου σχολής όπου φιλοξε-νούνται εκθέσεις Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών καθώς επίσηςκαι το υπαίθριο θέατρο στο οποίο γίνονται παραστάσεις και συ-ναυλίες κάθε καλοκαίρι. Το χωριό είναι κτισμένο στη νοτιοδυτικήπλευρά της χαράδρας του Βίκου, σε υψόμετρο 1060 μέτρων, καιυπάρχει πρόσβαση σε εκπληκτική θέα του φαραγγιού. Εδώ υπάρ-χουν δύο από τα τέσσερα φυσικά παρατηρητήρια της χαράδραςτου Βίκου: το ένα στη θέση Οξυά και το άλλο στο μοναστήρι τηςΑγίας Παρασκευής. Τα άλλα δύο είναι ένα στο δυτικό άκρο της χα-ράδρας στον οικισμό Βίκο και το άλλο κοντά στο χωριό Βραδέτοστη θέση Μπελόη.

παλιό σπίτι στο Μονοδέντρια

κοπάδι προβάτων στο Δίκορφο

w w w . k e n t r i k o z a g o r i . g o v . g r

10ο χλμ. Ε.Ο. Ιωαννίνων - Αθηνών τηλ. 26510 94337, fax. 26510 94336Αντιπρόσωπος Πρέβεζας: Κοντονάσιος Χριστόφορος , τηλ. 6948618774

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ

2009

ΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΟΥ EPIRUS GLOBAL

ΣΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ-

ΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ 2009 ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙ-

ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Κ.

ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ & ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΝΩ

ΠΩΓΩΝΙΟΥ Κ. ΝΤΟΝΤΗ

Δ Ο Κ Ι Μ Α Σ Α Μ Ε

Με λ τ έ μ ι

Στην υπέροχη παραλία της Πρέβεζας με θέα τα

νερά του Αμβρακικού βρίσκεται ίσως η πιο διά-

σημη ψαροταβέρνα της περιοχής, το Μελτέμι.

Και γιατί διάσημη;

Επειδή εδώ θα γευτείτε

Τα φρεσκότερα ψάρια αγορασμένα από τράτες

(και όχι ιχθυοτροφείου), τα γευστικότερα θαλασ-

σινά μαγειρεμένα στα κάρβουνα.

Τα καλύτερα κρεατικά που λιώνουν στο στόμα

Τις φρεσκότερες γεύσεις κηπευτικών εγχώριας

παραγωγής

Γλυκές γεύσεις που ετοιμάζουν για εσάς, έτσι

ώστε ένα υπέροχο γεύμα ή δείπνο να αποτελέ-

σει πανδαισία γευστικών απολαύσεων.

Εμείς δοκιμάσαμε και σας προτείνουμε συνα-

γρίδα στα κάρβουνα με σαλάτα μελτέμι, ποικιλία

ζουμερών κρεατικών με μελιτζανοσαλάτα (ή με-

λιτζάνα ψημένη στα κάρβουνα) και χωριάτικη

πλούσια σαλάτα. Διαλέξαμε κρασί από την

πλούσια σε ετικέτες κάβα. Και τελειώσαμε με

μια ποικιλία γλυκών απολαύσεων όπως, πανα-

κότα, μιλφέιγ και φρούτα.

Πρέβεζα

S P U N T I N OA l t a G a s t r o n o m i a I t a l i a n a

Δ ι ο ν υ σ ί ο υ Σ κ υ λ ο σ ό φ ο υ 6 , Κ Υ Ρ Α Φ Ρ Ο Σ Υ Ν Η , Μ ώ λ ο ς , Ι ω ά ν ν ι ν α

τ η λ . 2 6 5 1 0 7 3 9 8 4 Εύκολο Parking

Δ Ο Κ Ι Μ Α Σ Α Μ Ε

Τζ ι β α έ ρ ι

Ο θησαυρός της γεύσης

στην παραλία της Πρέβεζας.

Το μεράκι συναντά την ποι-

ότητα, σε έναν υπέροχο

χώρο με θέα τον Αμβρακικό.

Οι θαμώνες της ψαροταβέρ-

νας μπορούν να γευτούν λα-

χταριστούς μεζέδες,

ολόφρέσκα ψάρια από την

τράτα, λαχταριστές παραδο-

σιακές συνταγές φτιαγμένες

από αγνά σπιτικά υλικά από

νωρίς το μεσημέρι μέχρι και

αργά το βράδυ. Σίγουρα

κάπου εκεί στην παραλία

της Πρέβεζας, το Τζιβαέρι

θα ικανοποιήσει και τις πιο

απαιτητικές γαστρονομικές

πεποιθήσεις μας.

Από τη Ματίνα Καπλάνη

Δ ι ο ν υ σ ί ο υ Σ κ υ λ ο σ ό φ ο υ 6 , Μ ώ λ ο ς , Ι ω ά ν ν ι ν α , τ η λ . 2 6 5 1 0 7 3 9 8 4

Τελευταία Λέξη

ο θετικό από το σωρό των τηλεοπτι-

κών εκπομπών που μας κατακλύ-

ζουν καθημερινά πανταχόθεν, είναι

ότι μπορούν να αποτελέσουν τροφή

για τη σκέψη μας ή food for thought, όπως λένε οι

φίλοι μας οί άγγλοι. Έτσι τον τελευταίο καιρό,

πολύς λόγος γίνεται για το περιβόητο να το πώ ή

διαβόητο τηλεπαιχνίδι «Η στιγμή της αλήθειας».

Προσωπικά δεν με απασχολεί αν εξευτελίζονται

ή όχι οι παίκτες, αν κερδίζουν πολλά ή λίγα,αν

είναι κρυφογκέι, αν το έκαναν με το θείο τους ή

αν έκλεψαν τα εσώρουχα από την μπουγάδα της

γειτόνισσάς τους. Αυτό που με προβλημάτισε

ήταν το εξής σημείο. Είναι αναγκαίο να πάμε στο

συγκεκριμένο τηλεπαιχνίδι για να μάθουμε τις

εσωτερικές διεργασίες που υπαγορέυουν τη συμ-

περιφορά μας και πυροδοτούν τις πράξεις μας

κάθε φορά; Γιατί, εδώ που τα λέμε, οι ερωτήσεις

του παιχνιδιού συχνά λειτουργούν και λίγο ψυχο-

αναλυτικά, σε βάζουν δηλαδή στη διαδικασία να

σκεφτείς βαθύτερα ποιο ήταν το κίνητρο κάποιας

από τις πράξεις που θα ήθελες να κρύψεις ότι

έχεις κάνει. Αυτή η πτυχή του παιχνιδιού με ιν-

τριγκάρει και όχι η κουτσομπολίστικη ή αλλιώς life

style (το λέμε τώρα) που μένει απλά στην επιφά-

νεια, στο τι έγινε και όχι στο γιατί έγινε. Κατέληξα

λοιπόν στο συμπέρασμα ότι δεν χρειάζεται να

παρουσιαστούμε ενώπιον της γοητευτικής πα-

ρουσιάστριας (και της μισής χώρας) για να έρ-

θουμε αντιμέτωποι με τη δική μας στιγμή της

αλήθειας. Αρκούν οι σωστές και ειλικρινείς ερω-

τήσεις και οι αντίστοιχες απαντήσεις. Όσο δύ-

σκολο κι αν είναι να παραδεχτείς την αλήθεια,

άλλο τόσο δύσκολο είναι να συνειδητοποιήσεις

και να παραδεχτείς για πρώτη φορά, έστω και

στον ίδιο σου τον εαυτό κάτι που έκανες και δε θα

ήθελες ποτέ να το μάθει κανείς. Αλήθεια, θα ήταν

το ίδιο δύσκολο δύσκολο να παραδεχτούμε την

αλήθεια των πεπραγμένων μας μπροστά στο

κοινό μιας άλλης χώρας που δε θα μας γνώριζε

κανείς; «Άνθρωποι είμαστε και σφάλματα κά-

νουμε» λέει και το λαικό άσμα και θα έρθει πολλές

φορές στη ζωή μας η στιγμή της αλήθειας.

Άσχετα με το αν μας ανακαλύψουν ή όχι, εμείς ξέ-

ρουμε τι έχουμε διαπράξει και γιατί. Βέβαια τις πε-

ρισσότερες φορές το δικαιολογούμε με ακλόνητα

επιχειρήματα που σκοπό έχουν να αλαφρύνουν

τη βεβαρημένη μας συνείδηση για να συνεχί-

σουμε τη ζωή μας. Κι αυτό, νομίζω, πως δεν είναι

πάντα κακό. Δηλαδή, που και που, θα πρέπει να

ξεφορτώνουμε λιγάκι τον κακομοίρη τον εαυτούλη

μας από τύψεις και τις ενοχές και του δίνουμε ελα-

φρυντικά.Στο κάτω κάτω, τελειώνουμε τη ζωή μας

χωρίς να έχουμε καταφέρει να ανακαλύψουμε τα

πάντα για μας και για τα «θέλω» μας.Το θέμα

είναι όμως, όταν φτάνει η στιγμή της αλήθειας,

τότε να είμαστε αρκετά γενναίοι και να παραδε-

χόμαστε τις πράξεις μας, όχι μόνο για να εξιλεω-

θούμε-κάθαρση το έλεγαν οι αρχαίοι και είχαν

απόλυτο δίκιο γιατί η αλήθεια έχει κάτι λυτρωτικό-

αλλά περισσότερο για να μη ρίχνουμε τις ευθύ-

νες μας σε άλλους.Αυτό είναι που θέλει πολύ

τόλμη και αυτογνωσία. Οι ευθύνες των πράξεων

μας να βαραίνουν εμάς και μόνο εμάς, όσο δύ-

σκολο κι αν είναι αυτό, μιας και δυστυχώς ο,τι κά-

νουμε επηρεάζεται-πολλές φορές

καθοριστικά-και από άλλους παράγοντες.Και τε-

λειώνουμε με την αποφασιστική ερώτηση για

100.000EURO.”Αν γυρίζατε το χρόνο πίσω θα

κάνατε τα ίδια λάθη;”

Η σ τ ι γ μ ή τ η ς α λ ή θ ε ι α ςΑπό την Ιωάννα Θεοχαροπούλου

Τ

Ν.Τρ ι α ν τ α φ ύ λ λ ο υ

1 0 ο χ λ μ Ε θ ν ι κ ή ς Ο δ ο ύ Ι ω α ν ν ί ν ω ν - Α θ η ν ώ ν , Ι ω ά ν ν ι ν α , τ η λ . 2 6 5 1 0 9 1 8 8 8

E p i r u s G l o b a l , Π υ ρ σ ι ν έ λ λα 2 1 , 4 5 4 4 4 , Ι ω ά ν ν ι ν α , τ η λ . 2 6 5 1 0 3 2 0 0 9 , e m a i l . e p i r u s g l @ o t e n e t . g r

Εκδό

σεις

Ιόνι

ο

Βιβλία...Καλοτάξιδα...

Π υ ρ σ ι ν έ λ λ α 2 1 , Ι ω ά ν ν ι ν α , τ η λ . 2 6 5 1 0 3 2 0 0 9