EPILOGI / MONEY MECHANISMS (December 2012)

116
ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ Οι κεντρικοί τραπεζίτες του κόσμου πειραματίζονται με νέα «φάρ- μακα» για να στηρίξουν την οικονομία. Οι τραπεζίτες ανά τον κόσμο αναγκαστικά αλλάζουν στρατηγική, στην Ευρωζώνη έχουν χωριστεί σε Βόρειους και Νότιους. Στην Ελλάδα αναμένουν την έκβαση του αγώνα για να παραμείνουν οι τράπεζές τους ιδιωτικές. Tαξίδί στον κοσμο του χρήματοσ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ • ΕΤΟΣ 22 ο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

description

Ετήσια έκδοση του περιοδικού ΕΠΙΛΟΓΗ

Transcript of EPILOGI / MONEY MECHANISMS (December 2012)

Page 1: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΔΕ

ΚΕ

ΜΒ

ΡΙΟ

Σ 2

01

2

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

Οι κεντρικοί τραπεζίτες του κόσμου πειραματίζονται με νέα «φάρ-μακα» για να στηρίξουν την οικονομία. Οι τραπεζίτες ανά τον κόσμο αναγκαστικά αλλάζουν στρατηγική, στην Ευρωζώνη έχουν χωριστεί σε Βόρειους και Νότιους. Στην Ελλάδα αναμένουν την έκβαση του αγώνα για να παραμείνουν οι τράπεζές τους ιδιωτικές.

tαξίδί στον κοσμο του χρήματοσ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ • ΕΤΟΣ 22ο • ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΜΗ

ΧΑ

ΝΙΣ

ΜΟ

Ι ΤΟ

Υ Χ

ΡΗ

ΜΑ

ΤΟΣ

Page 2: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΝΕΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ! ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ

Το πρώτο κατάστημα Trollbeads στηνΕλλάδα βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας

τηλ. 2130 249440 www.trollbeads.gr

Page 3: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Μάκης Τζέης // Atradius Credit Insurance

Νέο Πρόγραμμα ΔημιουργίαςΚεφαλαίου

Με το νέο Πρόγραμμα Δημιουργίας Κεφαλαίου Alpha Σχέδιο Ζωής, η Alpha Bank σε συνεργασία με την AlphaLife Ασφαλιστική, σας προσφέρει τη δυνατότητα να δημιουργήσετε σταδιακά ένα κεφάλαιο, για να στηρίξει τα σχέδιά σας.Διαμορφώστε από σήμερα, απλά και συστηματικά, ανάλογα με τις οικονομικές σας δυνατότητες και τις μελλοντικές σας ανάγκες, το εγγυημένο κεφάλαιο που επιθυμείτε να λάβετε στη λήξη του Προγράμματος. Ενημερωθείτε για τους όρους, τις προϋποθέσεις και τα χαρακτηριστικά του Προγράμματος, στα Κατα- στήματα Alpha Bank, στο 801 11 326 0000, στο www.alpha.gr ή σκανάρετε εδώ.Σε κάθε “κεφάλαιο”

της ζωής σαςχρειάζεσθε ένα νέο κεφάλαιο.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Σε συνεργασία με την AlphaLife Ασφαλιστική.

KX_SxedioZois_210x280.indd 1 15/11/2012 11:35

Page 4: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

4

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

8 | EDITORIAL

10 | ΟΙΚΟΝΟMIA ΕΛΛAΔΑ & ΚΟΣΜΟΣ Ελληνική Οικονοµία – Γιατί το κούρεµα των επίσηµων δανείων δεν αποφεύγεται // Οικονοµία και αγορές – Εκτίµηση επί-δοσης και η σηµασία των επιτεύξιµων στόχων // Πολιτική και πολιτικές – Πώς θα αποφύγουµε άλλη µια χαµένη πενταετία // Διεθνής ροή κεφαλαίων – Οικονοµία και κεφάλαιο Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

17 | ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ - ΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ Pas de deux και χορός των πολλών με αβέβαια έκβαση Καθώς οι κυβερνήσεις ακολουθούν περιοριστική πολιτική, πε-τούν το µπαλάκι στο τερέν των κεντρικών τραπεζιτών για τη στήριξη της πραγµατι-κής οικονοµίας. Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

24 | ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ // ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ Τριπολικός κόσμος Ένας νέος πόλος αναδεικνύεται στο µέχρι σήµερα δίδυµο της κυριαρχίας του δολαρίου και του ευρώ . Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟI ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣΕ Τ Η Σ Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η / / Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 2

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟ

ΜΕ

ΝΑ

40 | Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ Άμεση στήριξη της οικονομίας Είναι αµφίβολη η πραγµατοποί-ηση των προβλέψεων για το αεπ, που σηµαίνει ότι πρέπει να λη-φθούν άµεσα µέτρα για στήριξη της οικονοµίας. Από τον Πλάτωνα Μονοκρούσο, Επικε-φαλής Διεύθυνσης Τρέχουσας Οικονομι-κής Ανάλυσης, Eurobank

44 | Μια χώρα που αλλάζει Η Ελλάδα του µέλλοντος θα είναι διεθνώς ανταγωνιστική, δηµοσι-ονοµικά σταθερή και φιλική προς την επιχειρηµατικότητα. Από τον Μιχάλη Μασουράκη, Ανώτε-ρο Διευθυντή Οικονομικών Μελετών,

Alpha Bank

46 | Μοναδική ευκαιρία για εκσυγχρονισμό Η φορολογική µεταρρύθµιση εάν γίνει σωστά, θα θέσει τα θεµέλια που θα βοηθήσουν την Ελλάδα να ξεπεράσει την οικονοµική κρίση. Από τον Μάριο Κυριάκου, Πρόεδρο &

Διευθύνοντα Σύμβουλο, KPMG

26 | ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ // ΚΕΦΑΛΑΙΟΑΓΟΡΕΣ Μoney market funds Επιστρέφουν στην Ευρώπη αλλά κοιτούν ανατολικά. Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

28 | ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ // ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Ευρωζώνη, πού επενδύει και ποιοι επενδύουν στο ευρώ Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

30 | ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ // ΕΠΙΤΟΚΙΑ Κίνδυνοι στον ορίζοντα; Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

33 | ΑΠΟΨΕΙΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Η πορεία προς μια ευρωπαϊκή τρα-πεζική ένωση Η εποπτεία των τραπεζών από την ΕΚΤ έχει θετικά στοιχεία. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία σκεπτικισµού. Από τον Χρήστο Γκόρτσο, Γενικό Γραμμα-

τέα, Ελληνική Ένωση Τραπεζών

50 | Carpe diem για την ανάκαμψη Η Ελλάδα σε εγρήγορση πρέπει να θεµελιώσει τις προϋποθέσεις ανάκαµψης, µεταξύ των οποίων και η αλλαγή νοοτροπίας που θα απενοχοποιήσει το κέρδος και την επιχειρηµατικότητα. Από τον Νότη Μηταράκη, Υφυπουργό Ανάπτυξης

52 | Οι φοροι και το χρημα σε εποχη κρισης Η νέα πολιτική προτρέπει όλους να αναζητήσουν και να δηµιουρ-γήσουν ανταγωνιστικά πλεονε-κτήµατα σε µια αγορά όπου ξε-καθαρίζει «η ήρα από το στάρι». Από τον Χάρη Θεοχάρη, Γενικό Γραμ-ματέα Πληροφοριακών Συστημάτων, υπουργείο Οικονομικών

σελ.26

Page 5: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)
Page 6: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

6

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

55 | ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

56 | ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΑΥΤΕΣ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

58 | ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Βόρειοι και Νότιοι

60 | ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Βρετανική αποφασιστικότητα

61 | ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Λιανική τραπεζική

62 | ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Πρόκληση η συµµετοχή ιδιωτών

66 | ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Κόκκινα δάνεια – Χρηµατοδότη-ση σε ύφεση – Εξωτερικό χρέος –Οι τρεις µεγάλες

ΠΕ

ΡΙΕ

ΧΟ

ΜΕ

ΝΑ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ Δεκέμβριος 2012 / Τιμή πώλησης: 10€

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 2 & ΛΕΩΦ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 83, 154 51 Ν. ΨΥΧΙΚΟ Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 email: [email protected] web: www.epilogimag.gr

EΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩΡΑ ΛΕΝΟΥ

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΛΙΤΣΑ ΦΡΑΓΚΟΥ

ΑΤΕΛΙΕ Α.ΠΑΠΑΔΕΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: [email protected]

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: [email protected]

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Tηλ. 210 64 01 850 email: [email protected]

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: [email protected]

ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παράφραση ή δι-ασκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτο-τυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανό-νες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

70 | ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Τhe american way

72 | ΙΑΠΩΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ – Βασικοί χρηµατοδότες του Δηµοσίου

74 | ΟΙ ΤΡAΠΕΖΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣIΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΠΑγΚOΣΜΙΟ ΣyΣΤΗΜΑ

76 | ΣΥγΧΩΝΕΥΣΕΙΣ Υπάρχουν και κίνδυνοι

77 | ΚΡΑΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ – Μικροί και µε-γάλοι χρηµατοδότες

78 | ΤΡΑΠΕΖΕΣ & ΟΙΚΟΙ ΑΞΙΟΛΟγΗΣΗΣ Κρυφές σχέσεις

80 | ΠΟΙΕΣ ΔΑΝΕIΖΟΥΝ, ποιες χάνουν και ποιες κερδίζουν καταθέσεις

82 | ΕΠΕΝΔyΣΕΙΣ ΣΕ ΚΑΙΡΟyΣ ΑβΕβΑΙOΤΗΤΑΣ Συνέντευξη µε τον Gidon Kessel της Citibank, για τις τάσεις της αγοράς και τον πιο ενδεδειγµένο τρόπο για να προσεγγίσει κανείς τον κόσµο των επενδύσεων.

85 | ΝΕΑ ΤΗΣ ΑγΟΡΑΣ

91 | ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ – ΤΕΧΝΟΛΟγΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗγΙΚΗ

92 | Προσαρμοστικότητα και δημι-ουργικότητα Αυτή είναι η συνταγή της ανάπτυ-ξης, τονίζει στη συνέντευξή της στους ΜτΧ η Μαρίκα Λάµπρου της SingularLogic. Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

96| Λύση η πελατοκεντρικότητα Έξυπνη χρήση της τεχνολογίας για τις τράπεζες σε περίοδο µηδενικής ανάπτυξης της οικονοµίας. Από τον Δημήτρη Βιλαέτη, Printec Group

100| Ρευστότητα και πώς να τη διαφυλάξετε Ο Μάκης Τζέης, της Atradius Credit Insurance, µιλά στους ΜτΧ για τον ρόλο του ασφαλιστή πιστώσεων ο οποίος διαφυλάσσει τη ρευστότητα της επιχείρησης. Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

103| ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ Από το Επιτελείο των «ΜτΧ»

106| Οι κλάδοι της ανάπτυξης Ο Γιώργος Μινέττας, της Ευρωπα-ϊκή Ένωσις - Ασφάλειες ΜΙΝΕΤ-ΤΑ, µιλά στους ΜτΧ για τη στρα-τηγική της εταιρείας του. Από την Έλενα Ερμείδου

108| Ανθεκτικοί στην κρίση Ο Στέφανος Βερζοβίτης, της Ευ-ρωπαϊκής Πίστης, προτείνει µέ-τρα για τη βελτίωση του κλάδου. Από την Έλενα Ερμείδου

110| Ανάκαμψη στον ορίζοντα Ο Jean Pascal Garret, της CNP Laiki Insurance Holdings, στη συ-νέντευξή του δηλώνει αισιόδο-ξος για το µέλλον της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Από την Έλενα Ερμείδου

112 | Θεσμικές παρεμβάσεις για την ιδιωτική ασφάλιση Απαιτούνται παρεµβάσεις για την προώθηση της ιδιωτικής ασφάλισης, ιδίως στα επαγγελ-µατικά ταµεία, τονίζει ο Τριαντά-φυλλος Λυσιµάχου, της Τράπε-ζας Πειραιώς. Από την Έλενα Ερμείδου

85 | ΑΡΙΘΜΟΙ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ

σελ.62

Page 7: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)
Page 8: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

8

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Σήμερα όλοι εστιάζουν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, από την οποία δημιουργούνται προσδο-κίες ότι θα ενισχυθεί η ρευστότητα στην οικονομία.

Ωστόσο, τα κεφάλαια των τραπεζών δεν προορίζονται για δανειοδοτήσεις αλλά για να καλύπτουν τους δείκτες κεφα-λαιακής επάρκειας που θέτει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρ-χή, δηλαδή για να καλύψουν πιθανές ζημιές στο μέλλον. Συνεπώς, η ροή δανείων θα αποκατασταθεί μόνο εφό-σον επιστρέψουν οι καταθέσεις στο σύστημα και όταν οι τράπεζες μπορέσουν να επιστρέψουν στις αγορές για την άντληση κεφαλαίων (αφού δανείζουν κεφάλαια που έχουν «δανειστεί» από τους καταθέτες και έχουν αντλήσει από τις αγορές). Η ανακεφαλαιοποίηση, στον βαθμό που θα οδηγήσει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταθετών και των αγορών προς τις τράπεζες, θα συμβάλλει προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της ρευστόητας. Φυσικά, θα πρέπει να υπάρχει και ζήτηση δανείων, η απουσία της οποίας εί-ναι βασικός παράγοντας της μείωσης σήμερα, στην Ελλά-δα και την ευρωζώνη. Για την τελευταία, αλλά και την ανάληψη οποιασδήποτε επένδυσης και δαπάνης και την άνοδο της εθνικής παρα-γωγής -που θα οδηγήσουν στην ανάκαμψη της οικονομί-ας- προϋπόθεση είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στις προοπτικές τους και την οικονομία συνολικά. Σήμερα, οι εξελίξεις στην ευρωζώνη τρέχουν, και οι αποφάσεις των Ευρωπαίων δεν συμβαδίζουν με την ταχύτητά τους. Όσο η ανακεφαλαιο-ποίηση των αδύναμων τραπεζών της ευρωζώνης δεν συ-ντελείται απευθείας από τον ESM -οι πρόσφατες αποφά-σεις του Eurogroup αναφέρονται σε τέτοια αντιμετώπιση τραπεζών στο μέλλον και όχι στις τωρινές περιπτώσεις της Ισπανίας και της Ελλάδας- οι εστίες αβεβαιότητας εντεί-νονται. Παράδειγμα η Κύπρος, που θα λάβει ευρωπαϊκό δάνειο για τη στήριξη των τραπεζών της και την αναχρη-ματοδότηση του χρέους της. Από τα 17 δισ. ευρώ, τα 10

αφορούν στις τράπεζες. Όμως μόνο από την ενίσχυση των τραπεζών το δημόσιο χρέος της αυξάνεται από 97% του αεπ της σε 153%, επίπεδο μη βιώσιμο κατά το ΔΝΤ. Αν άλλη μια χώρα της ευρωζώνης αντιμετωπίσει προβλήματα ανάλογα της Ελλάδας - αβεβαιότητα για τη συμμετοχή στο ευρώ εξαιτίας της ύφεσης που κινδυνεύει να καταστήσει ανέφικτους τους στόχους μείωσης των δημοσίων ελλειμ-μάτων- οι μηχανισμοί του κοινού νομίσματος θα αμφισβη-τηθούν και πάλι από τις αγορές. Θα ενισχυθούν οι από-ψεις περί του ανέφικτου μεσοπρόθεσμα μιας νομισματικής ένωσης με κυρίαρχη μια πλεονασματική χώρα, τη Γερμα-νία, (το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της αναλογεί σε 6,5% του αεπ της όταν στην Κίνα είναι 2,5%) και μια ομάδα μικρότερων πλεονασματικών από τη μία πλευρά και από την άλλη, την ελλειμματική και σε ύφεση περιφέρεια, που αδυνατεί να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές.

Σήμερα η ροή κεφαλαίων θα κρίνει την έκβαση του ευ-ρωπαϊκού πειράματος. Αν συνεχιστεί η μείωση της ζήτη-σης, στην οποία οδηγεί η απουσία ρευστότητας και οι συγ-χρονισμένες σε όλη την Ευρώπη πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας, τα προγράμματα προσαρμογής των αδύναμων χωρών έχουν λίγες πιθανότητες επιτυχίας.

Η ευρωζώνη παραμένει παγκόσμια πρόκληση. Όλοι αναμένουν να υλοποιηθούν οι δεσμεύσεις για μια πιο στα-θερή ευρωζώνη, τονίζει η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λα-γκάρντ. Για την Ευρώπη το ερώτημα-πρόκληση είναι: πώς από την επίδειξη αλληλεγγύης με τη χορήγηση δανείων σε χώρες στα πρόθυρα χρεοκοπίας, θα προχωρήσει σε πολιτι-κές που θα στηρίζουν πραγματικά τις χώρες σε κρίση, ώστε οι τελευταίες να μπορούν να ανταποκριθούν στις δανειακές υποχρεώσεις τους.

Σε εποχή που οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν αναδειχθεί σε ρυθμιστές των εξελίξεων και οι τράπεζες συγκεντρώ-νουν την προσοχή της πολιτικής, στις σελίδες της έκδοσης παρουσιάζονται οι παράγοντες που καθορίζουν τη ροή του χρήματος στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο. Γιατί, σήμερα, περισσότερο από ποτέ: «Μoney will make the world go round».

Ευαγγελία Παπαϊωάννου

Υ.Γ. Στα θετικά για την Ελλάδα -η μικρή έστω - επιστροφή κατα-θέσεων στις τράπεζες. Στα αρνητικά, το φορολογικό νομοσχέδιο, όπου αντί της κατάργησης του ΚΒΣ, μετονομάστηκε σε Κώδικα Φο-ρολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών, διατηρώντας την πολυπλο-κότητα και τη γραφειοκρατία του προηγούμενου συστήματος.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ

Χρήμα, Εμπιστοσύνη, Ανάκαμψη

Page 9: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

9

Page 10: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

10

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

οικονομIα // δάνεια τρόικας και χρέος οικονομIα // δάνεια τρόικας και χρέος

ΓιατI το

κοYρεμα του επIσημου τομEα

δεν αποφεYΓεταιΟι ευρωπαίοι πιστωτές μας αναβάλλουν την εξόφληση των δανείων που χορήγησαν στην ελλάδα. Μαζί με την εξόφληση, και πάλι, η αντιμετώπιση των προβλημάτων αναβάλλεται, για να κερδηθεί χρόνος ως τις γερμανικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2013.

Μ ε τις πρόσφατες αποφάσεις του Eurogroup ελαφρύ-νονται οι δανειακές υποχρεώσεις της Ελλάδας. Η πε-ρίοδος αποπληρωμής όλων των δανείων της τρόικας

παρατείνεται για 15 χρόνια. Αυτό αφορά τα διμερή δάνεια, τα 73 δισ. ευρώ που έχουν ήδη εκταμιευθεί με το 1ο Μνημόνιο (53 δισ. από την ευρωζώνη και 20 δισ. από το ΔΝΤ) αλλά και τα 76 δισ. που έχουν εκταμιευτεί από το 2ο Μνημόνιο (74 δισ. από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθε-ρότητας/EFSF και 1,6 δισ. από το ΔΝΤ). Μαζί με τη δόση των 34 δισ. ευρώ του Δεκεμβρίου και τα 8 δισ. το 1ο τρίμηνο του 2013, το σύνολο φθάνει τα 193 δισ. ευρώ. Η εξόφλησή τους μετατίθεται για μετά το 2030, οπότε η Ελλάδα, με την υπόθεση ότι η οικονομία θα έχει ανακάμψει δυναμικά (ρυθμούς 4%) και ανορθωμένα τα δημόσια οικονομικά θα μπορεί να δανείζεται από τις αγορές, ώστε να αναχρηματοδοτεί μέρος αυτών, δη-λαδή του ποσού που απομένει μετά τη μείωση του δημόσιου χρέους. Η κίνηση αυτή των Ευρωπαίων εταίρων μας αποτελεί απλή αναγνώριση των αντικειμενικών συνθηκών: χωρίς τη μετάθεση, τα χρεολύσια το 2013 και το 2014 θα έφταναν τα 41δισ. ευρώ, ποσό αδύνατο να καλύψει η Ελλάδα.

Επίσης μειώνεται το επιτόκιο των δανείων κατά μια (1) μονάδα. Έτσι, για τα δάνεια του 1ου Μνημονίου το επιτόκιο υποχωρεί οριακά κάτω από 1%, και ενώ μετατίθεται (εντό-

κως) η πληρωμή τόκων για το δάνειο του EFSF για 10 χρόνια. Με τα νέα αυτά μέτρα, η ευρωζώνη στην ουσία αναγνωρίζει, με καθυστέρηση, ότι η εξυπηρέτηση των δανείων είναι αδύ-νατη ακόμη και μετά το 2020, όπως προέβλεπε το 2ο Μνημό-νιο στις αρχές του 2012. Πρώτον, γιατί κανείς επενδυτής δεν θα αγόραζε ελληνικά ομολόγα γνωρίζοντας ότι τα δάνεια της τρόικας και τα ομολόγα του ιδιωτικού τομέα που αντικατέ-στησαν τα παλιά στο πλαίσιο του PSI έχουν κατά προτεραι-ότητα εξόφληση. Δεύτερον, γιατί η μεγάλη συγκέντρωση λή-ξεων μετά το 2020, οπότε σταδιακά θα ξεκινούσε η εξόφληση των δανείων της τρόικας, σε συνδυασμό με το πρώτο, καθι-στούσε ανέφικτη τη αναχρηματοδότηση τους από τις αγορές.

Έτσι, κερδίζει χρόνο, ώστε να μπορέσει να περάσει το μή-νυμα στους Γερμανούς -κυρίως - φορολογούμενους ότι το κούρεμα των δανείων προς την Ελλάδα είναι αναπόφευκτο. Άλλωστε η καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε ότι το κόστος της μη διάσωσης της Ελλάδας θα ήταν πολύ μεγαλύτερο. Ωστόσο, η κλασική μέθοδος της αναβολής έχει ήδη αποδειχτεί επιζήμια για την ευρωζώνη και την Ελλάδα. Και φυσικά θα κοστίσει πολύ περισσότερο - και σε όρους αβεβαιότητας για την Ελ-λάδα- από ότι αν γινόταν σήμερα, όπως πολύ περισσότερο στοίχισε το PSI από ότι αν γινόταν ενάμιση χρόνο νωρίτερα, το 2010, οπότε και οι ελληνικές τράπεζες ήταν ισχυρότερες.

Page 11: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

11

10009_Oikonomika & Naftiliaka_21x28.pdf 1 9/11/12 5:50 µ.µ.

Page 12: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

12

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

οικονομIα // στόχοι και αγορές

Η εκτίμηση της επίδοσης είναι που καθορίζει το κλίμα στις αγορές για

την Ελλάδα αλλά και την ευρωζώνη που τη στηρίζει, τονίζει ο Τσαρλς Νταλάρα, ο κατεξοχήν άνθρωπος

των αγορών. Μετά τα λάθη του παρελθόντος, ευελιξία και ρεαλισμός

πρέπει να καθορίζουν τις κινήσεις της τρόικας για την Ελλάδα.

η σημασια των επιτευΞιμων στOχων

Η κλιμάκωση της κρίσης, οι ελληνικές καθυστερήσεις στη λήψη μέτρων και η ευρωπαϊκή αναβλητικότητα και συντήρηση της αβεβαιότητας για την παραμονή της

Ελλάδας στο ευρώ, επιδείνωσαν την κατάσταση στην πραγ-ματική οικονομία. Συγχρόνως, η συστηματική υποεκτίμηση της ζημιάς στην οικονομία, που προκαλούν οι περικοπές δα-πανών και η αύξηση των φόρων, οδηγούσε στη συνεχή λήψη μέτρων για την επίτευξη των στόχων για το δημόσιο έλλειμ-μα. Αυτό επιδείνωσε το κλίμα στην οικονομία και συνέβαλε στην εδραίωση της αντίληψης ότι η Ελλάδα κατά σύστημα αποτυγχάνει στο πρόγραμμα προσαρμογής. Σήμερα, η ανα-φορά της τρόικας ότι στην περίπτωση που δεν πραγματοποι-ηθούν οι στόχοι εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις -σε ένα μη ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον - θα απαιτηθεί η λήψη πρό-σθετων μέτρων στις δαπάνες και τους φόρους, ήδη επιτείνει την αβεβαιότητα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Φυσικά και η Ελλάδα πρέπει όσο το δυνατό συντομότε-ρα να φθάσει στο σημείο να έχει πρωτογενές πλεόνασμα, να μπορεί να σταθεί στα πόδια της για τη λειτουργία του κρά-τους και να ολοκληρώσει όλες τις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, οι στόχοι που τίθενται από την

τρόικα πρέπει να είναι επιτεύξιμοι: να λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις της ύφεσης στην επίτευξη των στόχων για το δημόσιο έλλειμμα και να επικοινωνείται η ύπαρξη ευελιξίας από τους δανειστές όσον αφορά στο συγκεκριμένο θέμα. Δι-αφορετικά, η προβολή υπεραισιόδοξων στόχων (όπως π.χ. η δυνατότητα επίτευξης διατηρήσιμου πρωτογενούς πλεονά-σματος 4,5% του αεπ στα δημόσια οικονομικά από το 2016) σε μια οικονομία που θα εξέρχεται από βαθιά ύφεση, θα επα-ναφέρουν στο προσκήνιο την αντίληψη της αποτυχίας στην επίτευξη της απαιτούμενης επίδοσης. Άλλωστε, ο Τσαρλς Ντα-λάρα, ο επικεφαλής του κλαμπ των μεγαλύτερων τραπεζιτών του κόσμου και άνθρωπος των αγορών, τόνισε τη σημασία των επιτεύξιμων στόχων συμπληρώνοντας ότι η εκτίμηση της επίδοσης είναι που καθορίζει το κλίμα στις αγορές για την Ελ-λάδα αλλά και την ευρωζώνη που τη στηρίζει.

Page 13: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)
Page 14: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

14

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

οικονομIα // πολιτική και πολιτικές

πως θα αποφYγουμεAλλΗ Μια χαμEνη πενταετIα

Το ελληνικό ΑΕΠ το 2013 θα υποχωρήσει στα 183 δισ. ευ-ρώ, επίπεδο χαμηλότερο του επιπέδου του 2004. Τι ση-μαίνει αυτό σε πραγματικούς όρους, χωρίς να συνυπολο-

γίσουμε τη μεταβολή των τιμών στο διάστημα αυτό; Ότι η χώρα

θα έχει χάσει το 25% του ΑΕΠ σε μια πενταετία, από το 2008,

οπότε και ξεκίνησε η κρίση και η καθοδική πορεία. Το θέμα

είναι η επόμενη πενταετία να μη χαθεί και αυτή για τη χώρα.

Τώρα τελευταία όλοι εστιάζουν στα αρνητικά, ωστόσο οι βάσεις

έχουν τεθεί για αλλαγή πορείας. Μένει αυτές να μην υπονομευ-

τούν, για άλλη μια φορά, κατά την ελληνική συνήθεια. Γι αυτό

και πρέπει να εστιάσουμε στα θετικά και να είμαστε σε εγρή-

γορση για τα αρνητικά.

• Καθοριστικό είναι το κλίμα για την Ελλάδα. Όπως αναφέρθη-

κε στις προηγούμενες σελίδες, αυτό αφορά τις δικές μας ενέρ-

γειες αλλά και της τρόικας. Όπως αναφέρει στην πρόσφατη έκ-

θεσή του ο ΟΟΣΑ, αν εφαρμόζοντας τα μέτρα που προβλέπει η

νέα συμφωνία με τους εταίρους μας (το πρόσφατο Μνημόνιο 3),

η ύφεση αποδειχθεί βαθύτερη και πιο παρατεταμένη -προβλέ-

πει τον τερματισμό της στα τέλη του 2014 και όχι του 2013 που

προβλέπει η τρόικα και η ΕΕ- τότε θα πρέπει να υπάρξει χαλά-

ρωση των στόχων για το έλλειμμα, δηλαδή να επιτραπεί στους

δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές να λειτουργήσουν, να γίνει

ανεκτή η υστέρηση των φορολογικών εσόδων χωρίς να επιβλη-

θούν νέα μέτρα.

• Να περιορισθούν όσο το δυνατό οι απώλειες για τις τράπεζες,

ώστε από τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης να μπορούν, από

καλύτερη θέση, να χρηματοδοτήσουν την οικονομία.

• Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εγγυήσεων προς την Ευρω-

παϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (που δεν εξαρτώνται από εμάς)

ώστε με τις χορηγήσεις της να διευκολυνθεί η ταχύτερη αξιο-

ποίηση των υπολειπόμενων κεφαλαίων του ΕΣΠΑ (περίπου 14

δισ. ευρώ) και μέσω των τραπεζών να διοχετευτούν στις επι-

χειρήσεις. Αυτό είναι αναγκαίο για την αντιστροφή της υποχώ-

ρησης των επενδύσεων και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι δαπάνες για δημόσιες επενδύσεις

περικόπτονται, τα κεφάλαια για εθνικά έργα πλέον περιορίζο-

νται στα 850 εκατ. ευρώ από 1,3 δισ. το 2012, το οποίο σημαίνει

ότι ίσως δεν επαρκούν για έργα που ήδη έχουν ενταχθεί στον

επενδυτικό νόμο.

• Να συνεχιστεί με μεγαλύτερη ένταση το πρόγραμμα εξορθο-

Page 15: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

15

λογισμού των δαπανών του δημοσίου. Για παράδειγμα, το πρό-γραμμα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, η εγκατάσταση του οποίου (hardware, λογισμικό κλπ.)κόστισε όσο οι δαπάνες που εξοικονόμησε σε 2 μόλις μέρες. Σίγουρα υπάρχουν και άλλοι τομείς, ώστε να εξοικονομηθούν κεφάλαια, να σταματήσει η συ-νεχής αφαίμαξη εισοδήματος που κάνει την πραγματική οικονο-μία να ασφυκτιά.

• Να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην εύρυθμη λειτουργία της δικαιοσύνης, με την εισαγωγή της μηχανογράφησης ώστε μην εμφανίζει αυτή την αναχρονιστική εικόνα. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε τριπλάσιους δικαστές αναλογικά με τον πληθυσμό από ότι η Γερμανία και η Γαλλία, και η εκδίκαση υποθέσεων να κα-θυστερεί τόσο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για τους επενδυτές, Έλληνες και ξένους, οι καθυστερήσεις αυτές έχουν τη μεγαλύτε-ρη σημασία.• Να επιταχυνθεί η δημιουργία των αμοιβαίων κεφαλαίων επι-χειρηματικών συμμετοχών που μπορεί να προσελκύσουν το εν-διαφέρον ξένων επενδυτικών οίκων και να αποτελέσουν τονω-τική ενίσχυση για εταιρείες εξαγωγικές, αγροτικών προϊόντων, υποδομών, ενέργειας κλπ.• Καθοριστικός παράγοντας αποτελεί το πολιτικό κλίμα για την αποδοχή των δραματικής έντασης μέτρων λιτότητας από την κοινωνία. Πόσο μάλλον όταν ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σα-

μαράς και ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, μετά τα πρόσφατα επώδυνα μέτρα των 13 δισ. ευρώ, θα πρέπει να πάρουν επιπλέον μέτρα 6,4 δισ. ευρώ τη διετία 2015-2016, και ενώ οι πολίτες ήδη βλέπουν τα εισοδήματα τους να μειώνονται και τη φορολογική τους επιβάρυνση να αυξάνεται υπέρμετρα. Πρέπει να υπάρξει το ‘’καλό παράδειγμα’’ σε όλους τους το-μείς. Σημαντικά βήματα έχουν γίνει ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον παραδείγματα προνομιακής μεταχείρισης (π.χ. διπλό εφάπαξ υπαλλήλων της Βουλής και πληθώρα άλλων). Πρέπει να συνοδευτεί από μεγαλύτερη διαφάνεια σε όλους τους τομείς - από την υποχρέωση ανάρτησης των ισολογισμών των κομμά-των στους ιστοτόπους τους, των αμοιβών των βουλευτών και του πόθεν έσχες στον αντίστοιχο της Βουλής συνεχώς και όχι σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο, των αμοιβών σε δημόσιους ορ-γανισμούς κλπ. Η σημασία τους για τη φορολογική συνείδηση του πολίτη είναι πολύ μεγάλη ενώ επιβάλλει συγχρόνως αυτοέ-λεγχο των κυβερνώντων και την αίσθηση λογοδοσίας στον φο-ρολογούμενο, απαραίτητο στοιχείο για την υπευθυνότητα στον δημόσιο βίο.

Μπορεί τα όσα αναφέρθηκαν να αποτελούν μια μικρή μόνο αναφορά στα όσα πρέπει να προωθηθούν ώστε η αλλαγή πο-ρείας της χώρας να στεφθεί από επιτυχία, ωστόσο η σημασία τους είναι καθοριστική για την Ελλάδα και τους πολίτες της.

Page 16: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

16

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

οικονομIα // διεθνής ροή κεφαλαίων

Καθώς η παγκόσμια οικονομία «φλερτάρει» με την ύφεση, το δνΤ - ο άλλοτε υποστηρι-κτής της ελεύθερης κίνησης των κεφαλαί-ων - δημιουργεί ένα πλαίσιο κανόνων για την παρακολούθηση των μεγάλων ροών που, τα-ξιδεύοντας στον κόσμο, μπορεί να προκαλέ-σουν κρίσεις.

οικονομIα & κεφaλαιο

Κάποτε το ΔΝΤ υποστήριζε ότι ρυθμοί ανάπτυξης του πα-γκόσμιου αεπ 3% ή χαμηλότεροι ισοδυναμούν με ύφε-ση. Σήμερα, η παγκόσμια οικονομία «φλερτάρει» με

την ύφεση, αφού για το 2013 και 2014 προβλέπονται ρυθμοί 3,3% και 3,9%, μετά από 3,1% το 2012. Η ύφεση στην ευρω-ζώνη το 2012 αναμένεται, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι θα αντιμετωπισθούν τα προβλήματα των τραπεζών και των δη-μοσίων οικονομικών της περιφέρειας με μια συνολική λύση, να μεταστραφεί σε στασιμότητα το 2013 και σε μικρή ανάπτυ-ξη το 2014. Έτσι, το μπλοκ του ευρώ δεν θα είναι τροχοπέδη για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία συντη-ρείται από τις μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες (Κίνα, Ινδία, Ρω-σία, Βραζιλία) και την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας (2,3% το 2013) καθώς η Ιαπωνία επιβραδύνει.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις πρόσφατες προβλέψεις της το-νίζει ότι η κληρονομιά της χρηματοπιστωτικής κρίσης θα συνε-χίζει να βαρύνει στην οικονομία. Προειδοποιεί ότι η ισχυρή δι-ασύνδεση των χωρών, ιδίως της ευρωζώνης, δεν προφυλάσσει τις ισχυρές από τους κινδύνους που απορρέουν από το υψηλό κόστος δανεισμού των αδύναμων.

Σήμερα, το ΔΝΤ επανεξετάζει τις επιπτώσεις της ελεύθερης ροής των κεφαλαίων διεθνώς, της οποίας υπήρξε ο υπέρμαχος υποστηρικτής. Σε πρόσφατη μελέτη του τονίζει ότι, όπως έδει-ξε η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση, οι μεγάλες και ευμε-τάβλητες εισροές συνοδεύονται από κινδύνους. Συγκεκριμένα, στην Ευρώπη η απουσία αναγνώρισης από τις κυβερνήσεις των μακροοικονομικών κινδύνων που τις συνοδεύουν, είχε ως συνέπεια οι εισροές αυτές να δημιουργήσουν συνθήκες φού-σκας σε ορισμένες αγορές (π.χ. ισπανική αγορά ακινήτων) ή να τροφοδοτήσουν υψηλά και μη διατηρήσιμα επίπεδα ζήτησης (παράδειγμα η Ελλάδα πριν από την κρίση), εξελίξεις που ήταν

αποτέλεσμα της φθηνής και άφθονης εξωτερικής χρηματοδό-τησης. Διαπιστώνει μεν ότι οι χώρες πλέον αναγνωρίζουν τα πλεονεκτήματα της ελεύθερης ροής κεφαλαίων -εφόσον υπάρ-χει η ισχυρή εποπτεία της μακροοικονομικής πολιτικής. Γι’ αυ-τό και όσες τώρα εντοπίζουν κινδύνους από μεγάλες εισροές δεν λαμβάνουν μέτρα μόνιμου χαρακτήρα για να τις περιορί-σουν αλλά προσωρινά και στοχευμένα, όπως η Ελβετία και η Ιαπωνία που παρεμβαίνουν στην αγορά συναλλάγματος για να περιορίσουν την άνοδο του νομίσματός τους ή η Βραζιλία που φορολογεί συγκεκριμένες εισροές «θερμού» χρήματος κ.α.

Ωστόσο, δημιουργεί τώρα ένα πλαίσιο κανόνων, που θα λειτουργεί σαν οδικός χάρτης για τις κυβερνήσεις με στόχο να παρακολουθείται η ροή κεφαλαίων από/προς τις οικονομίες τους ώστε να εντοπίζονται πιθανές εστίες κινδύνου. Σύμφω-να με τους υπολογισμούς του, πριν από την κρίση είχε φθάσει το 20% του παγκόσμιου αεπ. Αν σκεφτεί κανείς ότι τελευταίο φθάνει τα 71 τρισ. δολ., τα κεφάλαια που «ταξιδεύουν» είναι τεράστια και, όταν οι κυβερνήσεις δεν επαγρυπνούν, στο ταξί-δι τους μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλα προβλήματα.

Ρυθμοί ανάπτυξης, %2012 2013

Γερμανία 0,8 0,8

Γαλλία 0,2 0,4

Ιταλία -2,3 -0,5

Ισπανία -1,4 -1,4

Ολλανδία -0,3 0,3

Βέλγιο -0,2 0,7

Αυστρία 0,8 0,9

Ελλάδα -6 -4,2

Φινλανδία 0,1 0,8

Πορτογαλία -3 -1

Ιρλανδία 0,4 1,1

Κύπρος -2,3 -1,7

Ευρωζώνη -0,4 0,1

Βρετανία -0,3 0,9

Σουηδία 1,1 1,9

Πολωνία 2,4 1,8

Δανία 0,6 1,6

ΕΕ -0,3 0,4

ΗΠΑ 2,1 2,3

Κίνα 7,7 7,7

Ιαπωνία 2 0,8

Βραζιλία 1,5 3,9

Ινδία 5 5,8

Ρωσία 3,7 3,9

Κόσμος 3,1 3,3

*κατάταξη με βάση το μέγεθος της οικονομίας Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Page 17: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Χρhμα και οικονομiα // Κεντρικοί τραπεζίτες

χ ρ η μ α & οικονομια

Το χρήμα, η ροή του στην οικονομία, οι κεντρικοί τραπεζίτες και το

παγκόσμιο σύστημα.ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

17

Page 18: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

18

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Χρhμα και οικονομiα // Κεντρικοί τραπεζίτες

καθώς οι κυβερνήσεις ακολουθούν περιοριστική πολιτική, πετούν το μπαλάκι στο τερέν των κεντρικών τραπεζιτών για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, με χαμηλότερα επιτόκια για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. η μετάδοση της πολιτικής τους στην αγορά αποδεικνύεται πιο δύσκολη από τις αρχικές εκτιμήσεις. η ύφεση περιορίζει τη ζήτηση δανείων σε συνθήκες που θυμίζουν παγίδα ρευστότητας, όπου η χορήγηση ρευστότητας στις τράπεζες δεν οδηγεί σε ενίσχυση της ζήτησης στην οικονομία. Τα προβλήματα των τραπεζών και η υποχρέωση ισχυροποίησης των ισολογισμών τους, όπως και τα αυστηρότερα κριτήρια αξιολόγησης των δανειοληπτών αλλά και οι συνθήκες στις αγορές κρατικών ομολόγων είχαν ως συνέπεια οι παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζιτών να αναχαιτίσουν την κρίση όχι όμως και την ύφεση στην ευρωζώνη ή την επιβράδυνση στις άλλες χώρες. Έτσι, η ΕκΤ οδηγείται στα βήματα της Fed, και ενώ όλοι αναζητούν τους τρόπους με τους οποίους θα επηρεάσουν τη ροή του χρήματος προς τη διατηρήσιμη ανάπτυξη των οικονομιών τους.

Pas de deuxκαι χορoς των πολλων με αβεβαια εκβαςη

Page 19: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

19

τελικά ο κεντρικός τραπεζίτης της ευρωζώνης, Μάριο Ντρά-γκι, ανέλαβε δράση για την αποτροπή διολίσθησης της ευ-

ρωπαϊκής οικονομίας σε μεγαλύτερη ύφεση και πιθανώς σε αποπληθωρι-σμό. Η ΕΚΤ θα προχωρά σε απεριόρι-στες αγορές βραχυχρόνιων ομολόγων -ως 3ετή- στη δευτερογενή αγορά χωρών που αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος δανεισμού από τις αγορές (όπως η Ισπανία και η Ιταλία) ώστε αυτό να μειωθεί. Οι αγορές αυτές -με τις Outright Market Transactions, OMT- δεν αποτελούν χρηματοδότη-ση κρατών, που απαγορεύεται από το καταστατικό της, αφού τα κεφάλαια της ΕΚΤ κατευθύνονται στους επεν-δυτές στην κατοχή των οποίων ήδη βρίσκονται τα ομόλογα (αντιδρούσε ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης). Xρη-ματοδότηση κρατών θα αποτελούσε η αγορά στην πρωτογενή αγορά, δηλα-δή με την έκδοση των ομολόγων από τα κράτη. Η παρέμβαση της ΕΚΤ θα γί-νεται μόνο εφόσον τα κράτη υπογρά-ψουν μνημόνια με τον ESM, δηλαδή

μάριο ντράγκι - ΕυρωζώνηΜεταμορφώνει την ΕΚΤ από ένα στατικό οργανισμό προσηλωμένο

στο γερμανικό δόγμα, σε μια σύγχρονη κεντρική τράπεζα που χρησιμοποιεί, έστω υπό όρους, τα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι

ομόλογοί του στην Αμερική και την Ιαπωνία.

δεσμευτούν σε προγράμματα μείωσης των δημοσίων ελλειμμάτων τους, που διαφοροποιεί την παρέμβασή της από εκείνες άλλων κεντρικών τραπεζών.

Ως εδώ όλα λογικά, στην πράξη όμως τα πράγματα περιπλέκονται από την προϋπόθεση αυτή. Π.χ. η Ισπανία θα πρέπει να θέσει το πρόγραμμα μεί-ωσης του ελλείμματός της σε διεθνή επιτήρηση. Όμως ήδη βρίσκεται σε επιτήρηση από την ΕΕ και έχει λάβει δρακόντεια μέτρα λιτότητας. Η υπο-χρέωση θα τροφοδοτούσε εκτιμήσεις των αγορών για μεγαλύτερη λιτότη-τα, ύφεση και μεγαλύτερη αστάθεια στην αγορά ομολόγων. Έτσι οι χώρες σε πρόβλημα διστάζουν να προσφύ-γουν στον EFSF, κάτι που ισχύει για την Ισπανία, και που δεν συζητείται στην Ιταλία. Επίσης, αν μια χώρα της οποίας τα ομόλογα έχει αγοράσει η ΕΚΤ δεν πετύχει τους στόχους της, τό-τε η διακοπή αγορών από την ΕΚΤ δεν θα οδηγήσει σε απότομη διόρθωση στην αγορά ομολόγων και νέα προ-βλήματα; Η ασπίδα προστασίας που δημιούργησε ο Μάριο Ντράγκι απο-τελεί ένα βήμα για την κάλυψη του κενού που αφήνει η απουσία μιας κε-ντρικής τράπεζας που λειτουργεί ως ύστατος δανειστής για τα κράτη (βλ. Βρετανία, ΗΠΑ και Ιαπωνία). Προς το παρόν, και μόνο ως πρόθεση οδήγησε σε μικρή μείωση των επιτοκίων δα-

Page 20: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Χρhμα και οικονομiα // Κεντρικοί τραπεζίτες

20

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

νεισμού της Ισπανίας και της Ιταλίας. Θετική εξέλιξη αποτελούν τα βήματα προς την τραπεζική ένωση, που θα περιλαμβάνει ευρωπαϊκό μηχανισμό εκκαθάρισης των τραπεζών ώστε να σπάσει η καταστροφική σύνδεση των τραπεζών με τα κρατικά οικονομικά. Η προαπαιτούμενη κοινή εποπτεία των τραπεζών από την ΕΚΤ θα λειτουργή-σει τον Μάρτιο 2014, αφού πρέπει να αντιμετωπιστούν στο μεταξύ θέματα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αυτά αφορούν στις ενστάσεις της Βρε-τανίας κυρίως, αλλά και των άλλων εκτός ευρώ χωρών, που δεν δέχονταν κυριαρχία της ευρωζώνης (και της Γερμανίας) στον ορισμό των κανόνων που θέτει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρ-χή και που αφορούν όλες τις τράπεζες της ΕΕ. Τελικά, στην άμεση εποπτεία της ΕΚΤ θα τεθούν οι 200 μεγαλύτε-

ρες ευρωπαϊκές τράπεζες - σε σύνο-λο 6 χιλ. Η ΕΚΤ θα μπορεί να ζητήσει την εποπτεία μιας μικρότερης τράπε-ζας εφόσον το κρίνει σκόπιμο ή αν της ζητηθεί από τον ESM (και πριν το 2014) στην περίπτωση που κληθεί να τη διασώσει με ευρωπαϊκά κεφάλαια. Ωστόσο, δεν προβλέπεται ακόμα κοι-νή εγγύηση καταθέσεων, αναγκαία για τη σταθερότητα, αφού δεν τη δέχεται η Γερμανία. Η κοινή εγγύηση μέρους του κρατικού χρέους (ευρωομόλογο) και η πραγματική δημοσιονομική ολο-κλήρωση (κοινή πολιτική που θα προ-λαμβάνει κρίσεις όπως η τωρινή αλλά και θα βοηθά στη διόρθωση εκείνων που πλέον έχουν συμβεί, με μεταφο-ρά πόρων ώστε να μην βυθίζονται οι χώρες σε κρίση σε μεγαλύτερη ύφε-ση) αποτελούν απόμακρο ενδεχόμε-νο. Οι δύο τελευταίοι παράγοντες θα

συμπλήρωναν τις δυνατότητες του κ. Ντράγκι, που διατηρεί το επιτόκιο του ευρώ στο 0,75%, να στηρίξει την ευ-ρωζώνη. Κατανοητή η διστακτικότητα των Ευρωπαίων, ωστόσο το χειρότε-ρο ενδεχόμενο μετά την εμπειρία της κρίσης και την αναγνώριση των κενών στο θεσμικό και λειτουργικό πλαίσιο του κοινού νομίσματος, είναι οι στίχοι του Σαίξπηρ να ταιριάζουν στις ευρω-παϊκές διεργασίες:

«… η σκέψη μάς κάνει όλους μας δειλούς, το φυσικό χρώμα της απόφασης το απονεκρώνει η κιτρι-νισμένη πια χροιά της σκέψης. Και έργα υψηλής πνοής με ισχυρά φτε-ρά, μ’ αυτήν εδώ τη σκέψη βγαί-νουν από τη ροή τους, έργα πια δεν θα ονομαστούν ποτέ». (Άμλετ, μετάφραση Παύλου Μάτεση)

ςτην Αμερική ο κεντρι-κός τραπεζίτης, Μπεν Μπερνάνκε, προχώρησε στην τρίτη φάση της πο-σοτικής χαλάρωσης, την QE3. Η απόφαση τον Σε-πτέμβριο να αγοράζει η

Fed μακροχρόνιους τίτλους στεγαστι-

κών δανείων («τυπώνοντας» χρήμα)

από τράπεζες και ιδρύματα στεγαστι-

κής πίστης, επιπλέον 40 δισ. δολ. κάθε

μήνα για όσο αυτό κριθεί αναγκαίο,

συμπληρώθηκε τον Δεκέμβριο με

ισόποσες αγορές κρατικών ομολόγων

(Treasuries). Έτσι, ελπίζει ότι τα μακρο-πρόθεσμα επιτόκια, που επηρεάζουν τις επενδύσεις των επιχειρήσεων και τις δαπάνες για αγορά κατοικιών (και όχι μόνο) των νοικοκυριών, θα μειω-θούν περαιτέρω και θα οδηγήσουν σε αναθέρμανση της οικονομίας. Θε-ωρεί ότι, χωρίς νέα ποσοτική χαλάρω-ση - χορήγηση νέας ρευστότητας στις τράπεζες- δεν θα μειωθεί η ανεργία από το υψηλό ποσοστό 8% (όσο στην Ευρωζώνη πριν την κρίση!). Έτσι, επι-λέγει να δράσει και πάλι, δηλώνοντας ότι θα συνεχίσει την πολιτική αυτή

Μπεν Μπερνάνκε - ΑμερικήΓρήγορος στις αντιδράσεις του, αντιλήφθηκε εγκαίρως τη σημασία των προσδοκιών.

Ανακοινώνει μέχρι πότε θα ισχύουν τα μηδενικά επιτόκια του δολαρίου -υπήρξε ο πρώτος κεντρικός τραπεζίτης που δεσμεύτηκε για το ύψος του επιτοκίου της κεντρικής τράπεζας- ή και

η ποσοτική χαλάρωση ώστε να μειωθεί η αβεβαιότητα στην αγορά.

Page 21: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Χρhμα και οικονομiα // Κεντρικοί τραπεζίτες

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

21

όσο χρεαστεί και ότι θα διατηρήσει το μηδενικό επιτόκιο του δολαρίου έως ότου το ποσοστό ανεργίας υποχωρή-σει στο 6,5% (προβλέπεται στα μέσα του 2015) και εφόσον ο πληθωρισμός δεν υπερβεί το 2,5%.

Παρόλο που η αμεσότητα της αντί-δρασης του στην κρίση οδήγησε σε πολύ καλύτερη επίδοση της αμερικα-νικής οικονομίας από της ευρωζώνης, σήμερα η αποτελεσματικότητά της θα κριθεί από την ανταπόκριση των πο-λιτών και των τραπεζών. Από το κατά

πόσο θα αυξηθεί η ζήτηση στεγαστι-κών δανείων και η αναχρηματοδότη-ση παλαιών (ώστε τα χαμηλότερα επι-τόκια να ενισχύσουν το εισόδημα των καταναλωτών) και οι τράπεζες, με ενι-σχυμένη τη ρευστότητά τους, θα αυ-ξήσουν τις χορηγήσεις τους. Επίσης, από το κατά πόσο θα μειώσουν/δια-τηρήσουν τα τωρινά ιστορικά χαμηλά επιτόκια τους ώστε να προσελκύσουν δανειολήπτες. Έτσι, θα υπάρχουν πε-ρισσότερα δάνεια προς τιτλοποίηση, τα οποία θα αγοράζει η κεντρική τρά-

πεζα, που αναγνωρίζει τη σημασία της αγοράς κατοικιών για την ανάκαμψη. Ωστόσο, ο επικεφαλής της New York Fed, Bill Dudley, διαπιστώνει ότι τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων δεν υποχωρούν. To αποδίδει στη με-γάλη συγκέντρωση στεγαστικών δα-νείων σε λίγες μόνο τράπεζες, που πε-ριορίζει τον ανταγωνισμό στην αγορά και τη μετάδοση της πολιτικής της Fed. Ο μετάδοσή της όμως θα κρίνει την επιτυχία της, κάτι άλλωστε που ισχύει για όλους τους κεντρικούς τραπεζίτες.

Μέρβιν Κινγκ - ΒρετανίαΜε ποσοτική χαλάρωση και χρηματοδότηση των τραπεζών υπό τον όρο ότι θα χρημα-τοδοτήσουν την πραγματική οικονομία, επιδιώκει να θωρακίσει την οικονομία και τον ισχυρό τραπεζικό της τομέα από τους αντίθετους ανέμους της ευρωπαϊκής κρίσης.

η Τράπεζα της Αγγλίας αύξη-σε το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων από τράπεζες, ασφαλιστικές

εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία κλπ. Το πρόγραμμα ποσοτικής χα-λάρωσης αυξάνεται κατά 50 δισ. λί-ρες, στα 375 δισ. ή 24% του αεπ της χώρας έναντι 18% ως σήμερα στις ΗΠΑ. Στόχος είναι, με την έκδοση ηλεκτρονικού χρήματος να ενισχυ-θεί η ρευστότητα, οδηγώντας σε χαμηλότερα επιτόκια. Ωστόσο, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας διαπιστώνει περιορισμένη επίπτω-ση στην οικονομία, όπου ο ρυθμός ανάπτυξης είναι αρνητικός. Ο δα-νεισμός των επιχειρήσεων υποχω-ρεί και η άνοδος της ζήτησης στε-γαστικών δανείων δεν καλύπτεται από τις απρόθυμες να δανείσουν τράπεζες. Έτσι, ανακοίνωσε το πρό-γραμμα Funding for Lending, με το οποίο η κεντρική τράπεζα παρέ-χει χρηματοδότηση στις τράπεζες

υπό τον όρο ότι τα κεφάλαια θα διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία. Ανάλογο πρόγραμμα εφαρμόζει η κεντρική τράπε-ζα της Ιαπωνίας από το 2010. O Μαρκ Κάρνει, σήμερα διοικητής της κεντρικής τράπεζας του Κα-ναδά, που θα τον διαδεχθεί τον Ιούλιο, προχωρά ένα βήμα πιο πέρα. Δηλώνει ότι αν η οικονο-μία δεν βελτιωθεί θα πρέπει η τράπεζα να αναγγέλλει για πόσο διάστημα θα διατηρεί το επιτό-κιό της -σήμερα 0,5%-, πρακτική που ακολουθεί η Fed, αφού αυτό είναι που επηρεάζει τα επιτόκια στην αγορά και τις τιμές των πε-ριουσιακών στοιχείων. Μάλιστα, με το επιτόκιό της κοντά στο μη-δέν, πιο αποτελεσματικό είναι να τεθεί στόχος για το ονομαστικό αεπ (και τον ρυθμό ανάπτυξης) αντί στόχου για τον πληθωρισμό (σήμερα 2%). Αυτό θα μείωνε την αβεβαιότητα στην αγορά.

Page 22: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Χρhμα και οικονομiα // Κεντρικοί τραπεζίτες

22

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας, καθώς βλέ-πει την οικονομία να επιβραδύνει, με τρεις διαδοχικές κινήσεις, τον Σεπτέμβριο, τον

Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο, αύξη-σε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλά-ρωσης (αγορές κρατικών ομολόγων κυρίως αλλά και εταιρικών ομολό-γων, exchange traded funds κλπ ) κατά 31 τρισ. γεν, στα 101 τρισ. ως το τέλος του 2013 ή 21% του αεπ

της χώρας. Το πρόγραμμα ξεκίνησε πριν 2 χρόνια με στόχο τα 35 τρισ. γεν και από τότε τριπλασιάστηκε. Η ιστορία της ποσοτικής χαλάρωσης στη χώρα ξεκίνησε το 2001, έφθασε το 7% του αεπ το 2004, με περιο-ρισμένη επίπτωση στην άνοδο του αεπ και τη αντιστροφή της μειωτι-κής πορείας των τιμών, λόγω των προβλημάτων τότε των τραπεζών και της απομόχλευσης των επιχειρή-σεων και των νοικοκυριών. Ωστόσο απέτρεψε την επιδείνωση. Σήμερα,

έχει ίση έκταση από την αρχή της κρίσης με της Αμερικής (αύξηση ισολογισμού της κεντρικής τράπεζας κατά 11% του αεπ). Και εδώ στόχος είναι να οδηγήσει σε χαμηλό-τερα επιτόκια δανεισμού για τις επιχειρή-σεις και τα νοικοκυριά. Επίσης, ανακοίνω-σε το πρόγραμμα υποστήριξης δανείων, με το οποίο θα χορηγεί κεφάλαια, με επι-τόκιο 0,1%, σε κάθε τράπεζα που θα το ζη-τήσει στο ισόποσο της καθαρής αύξησης των χορηγήσεών της, με στόχο να ενθαρ-ρύνει τις τράπεζες σε πιο επιθετική πολι-τική χορηγήσεων αλλά και να ενισχύσει τη ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά, που θα γνωρίζουν ότι η τάση των επιτοκίων είναι πτωτική. Διατηρεί το μηδενικό επιτόκιο του γεν. Την προβλημα-τίζει η άνοδος του γεν, που παρά τα χαμη-λά επιτόκια, αποτελεί καταφύγιο ασφάλει-ας των επενδυτών. Η ισοτιμία του έναντι του δολαρίου έχει αυξηθεί κατά 48% από το 2007, πλήττοντας τις εξαγωγές που ήδη πιέζονται από τη μειωμένη ζήτηση από την Ευρώπη και την Κίνα.

Έτσι αναμένονται νέες παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος. Κατάργησε το κατώτατο όριο απόδοσης για αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων που ίσχυε για την τράπεζα (0,1%) ώστε να μπορεί να αγοράζει όταν οι συνθήκες οδηγούν σε ακόμη χαμηλότερες αποδό-σεις και το ποσοτική χαλάρωση να είναι πιο αποτελεσματική. Συγχρόνως, η κα-τάργηση στοχεύει στον περιορισμό της ανόδου του γεν, αφού μπορεί να μειω-θούν περαιτέρω οι αποδόσεις και η ελκυ-στικότητά τους. Με τον πληθωρισμό στο 0%, δηλώνει ότι θα συνεχίσει την ποσο-τική χαλάρωση έως ότου πετύχει ρυθ-μό 1% το λιγότερο και διασφαλίσει ότι η ανάκαμψη της οικονομίας είναι διατηρή-σιμη, οπωσδήποτε ως τα τέλη 2013.

Mazaaki Shirakawa - ΙαπωνίαΜε εμπειρία στην ποσοτική χαλάρωση, αφού η χώρα του ήταν ο πρώτος διδάξας, σήμερα έχει να αντιμετωπίσει την άνοδο του γεν, καταφύγιο ασφάλειας μεν, όμως πλήττει τις εξαγωγές και την ανάπτυξη.

Page 23: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Χρhμα και οικονομiα // Κεντρικοί τραπεζίτες

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

23

ςτην Κίνα, η στασιμότητα στην ΕΕ, που αποτελεί πλέον τον μεγαλύτερο εμπο-ρικό της εταίρο, οδηγεί σε χαμηλότε-ρες εξαγωγές και ανάπτυξη. Οι αρχές δεν προχωρούν σε μεγάλες επενδύ-σεις υποδομής για να αποτρέψουν την

επιβράδυνση. Έχουν άλλωστε την εμπειρία της αντιμετώπισης της κρίσης μετά το 2008, οπότε η τεράστιας έκτασης δημοσιονομική και νομισμα-τική χαλάρωση οδήγησε σε μειούμενης αποδοτι-κότητας επενδύσεις και εκτόξευση των τιμών των ακινήτων. Ωστόσο, πέτυχε ρυθμούς ανάπτυξης στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης της τάξης του 10%. Καθώς η οικονομία επιβραδύνει, η κεντρική τράπεζα της χώρας μειώνει τα επιτόκια αναφοράς των εμπορικών τραπεζών, σήμερα στο 3,25% για τις καταθέσεις και 6,3% για τα δάνεια, αλλά και το ποσοστό των υποχρεωτικών καταθέ-σεων των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα για να τονωθεί η δανειοδότηση των επιχειρήσεων, ιδίως των εξαγωγικών που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες προθεσμίες πληρωμής από τους πελάτες του εξω-τερικού, οι οποίες μεταφέρονται στην εγχώρια πα-ραγωγική αλυσίδα. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα οι χορηγήσεις των τραπεζών να αυξάνονται με ρυθμό 16%, όσο και πέρυσι. Επίσης, με τις παρεμβάσεις της στη διατραπεζική αγορά (με repos) επηρεάζει έμμεσα τα επιτόκια, οι συναλλαγές σε αυτή φέτος τον Αύγουστο ήταν 29% μεγαλύτερες από πέρυ-σι. Ο κεντρικός τραπεζίτης διαπιστώνει μεγαλύ-τερη δραστηριοποίηση των ξένων τραπεζών στην αγορά του. Σύμφωνα με έρευνα της PwC, τα κέρ-δη των 180 ξένων τραπεζών στην κινεζική αγορά διπλασιάστηκαν το 2011. Μάλιστα, οι τράπεζες προβλέπουν αύξηση των εσόδων τους 20% ως το 2015 με έμφαση στη δανειοδότηση επιχειρήσεων αλλά και στη λιανική τραπεζική αφού αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων υψηλού ενεργητικού. Το αυστηρό ρυθμιστικό καθεστώς της κεντρικής τρά-πεζας μπορεί να αποτελεί εμπόδιο στην ταχύτερη

επέκτασή τους. Ο στόχος της Κίνας να αποτελέσει η Σαγκάη δι-εθνές χρηματοοικονομικό κέντρο προϋποθέτει απελευθέρωση των επιτοκίων, δηλαδή να μην καθορίζει τα βασικά η κεντρική τράπεζα, αλλά και της ισοτιμίας του νομίσματος. Εφόσον αυτό πραγματοποιηθεί, όπως και η πρόθεση της ρυθμιστικής αρχής των χρηματιστηρίων της να αυξήσει το όριο συμμετοχής ξένων επενδυτών στην αγορά μετοχών και ομολόγων, θα υπάρξουν μεγάλες ευκαιρίες για τις τράπεζες, καθώς θα ενισχυθεί η διε-θνοποίηση του γουάν με αυξανόμενη θέση στη διεθνή αγορά παραγώγων για τράπεζες και επιχειρήσεις.

Αντίστοιχα, οι κεντρικοί τραπεζίτες της Βραζιλίας και των άλλων αναπτυσσόμενων χωρών μείωσαν τα επιτόκια για να στηρίξουν την οικονομία και να αποτρέψουν την περεταίρω ανατίμηση των νομι-σμάτων τους καθώς οι επενδυτές αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις.

Zhou Xiaochuan - ΚίναΚαθώς η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας εισέρχεται στην τεράστια κινεζική αγορά, μέσα από τον εξαγωγικό της τομέα, η κεντρική τράπεζα μειώνει τα επιτόκια για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.

Page 24: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Χρhμα και οικονομiα // νομίσματα

24

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Τριπολικος κ ο ς μ ο ςΈνα νέος πόλος αναδεικνύεται στο μέχρι σήμερα δίδυμο της κυριαρχίας του δολαρίου και του ευρώ στη διεθνή αγορά. Η τεράστια επιρροή της Κίνας στις χώρες της Ασίας έχει δημιουργήσει μια ζώνη γουάν, όπου τα νομίσματα των χωρών της περιοχής συνδέονται μεν με το δολάριο, όμως στην πράξη η ισοτιμία τους επηρεάζεται και καθορίζεται από την ισοτιμία του κινεζικού νομίσματος.

Τα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ ανέρ-χονται σήμερα σε 10,4 τρισεκ. δολ. Μόνο τα μισά περίπου έχει καταστεί δυνατό να κατανεμηθούν στα νομίσματα στα οποία διακρατούνται. Από τα τελευταία το 62% διακρατείται σε δολάρια, το 25% σε ευρώ -ποσοστό σταθερό τα τελευταία χρόνια

παρά την κρίση στην ευρωζώνη-, 4% σε στερλίνες, 4% σε γεν και περίπου 5% σε άλλα νομίσματα.

Παρόλο που οι επενδυτές μείωσαν κάθετα τη ζήτη-ση για κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης, ιδίως των χωρών που αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος δανεισμού και δημο-σιονομική κρίση, η διεθνής θέση του ευρώ διατηρήθηκε σταθερή. Σε αυτό συνέβαλλαν η Γερμανία και οι άλλες πλε-ονασματικές χώρες της ευρωζώνης, των οποίων τα ομόλο-γα είναι καταφύγια ασφάλειας, ακόμη και στο απόγειο της κρίσης το 2011. Παράδειγμα μείωσης των αποθεμάτων σε ευρώ είναι η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, που μείω-σε τα αποθέματά της από 50% των συνολικών σε 37% σή-

μερα. Επίσης, η χρήση του ευρώ στις χώρες της Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης αποκτά αυξανόμενο ρόλο (και πιθανώς περικλείει συστημικούς κινδύνους καθώς συνέβαλλε στη μετάδοση της κρίσης), αφού το 81% των δανείων σε συνάλ-λαγμα είναι σε ευρώ με το αντίστοιχο ποσοστό στις κατα-θέσεις στο 83%. Επίσης, στις εκδόσεις ομολογιακών και άλλων δανείων, το απόθεμα σε ευρώ είναι περίπου 25% του συνόλου (υποχωρεί ελαφρά) ενώ το μερίδιο των τίτ-λων σε δολάρια ενισχύεται και πλέον βρίσκεται στο 50%.

eνας νeος πoλος ιςχyος

Στο διεθνές σ τερέωμα των νομισμάτων, ένα νέο ‘’αστέρι’’ γεννιέται, που δεν φαίνεται ακόμα στα συναλ-λαγματικά αποθέματα, αφού η Κίνα θέτει περιορισμούς στις επενδύσεις στο νόμισμά της και συνεπώς στη διεθνή χρήση του γουάν. Η κυρίαρχη επίδραση της Κίνας στις άλλες χώρες της Ασίας -μέσω της εφοδιαστικής αλυσί-δας για την τροφοδοσία της τεράστιας παραγωγικής της μηχανής αλλά και της επιθυμίας των τελευταίων να μην έχουν απώλειες ανταγωνιστικότητας σε σχέση με την Κί-

Page 25: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Χρhμα και οικονομiα // νομίσματα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

25

να- αντανακλά στην επιρροή του νομίσμα-τός της. Τα νομίσματά τους συνδέονται μεν με το δολάριο στην πράξη όμως η συμμε-τοχή τους στην εφοδιαστική αλυσίδα της Κίνας τις οδηγεί στο να διατηρούν σταθερή την ισοτιμία τους ως προς το γουάν. Έτσι το γουάν αναδύεται ως ο τρίτος πόλος του παγκόσμιου συστήματος, η συναλλαγματι-κή πολιτική της Κίνας ακολουθείται από και επηρεάζει την αντίστοιχη πολιτική των άλ-λων ασιατικών χωρών, δημιουργώντας μια de facto ζώνη γουάν στην Ασία.

Οι κεφαλαιαγορές της Κίνας είναι σε μεγάλο βαθμό κλειστές γ ια τους ξένους επενδυτές, παράγοντας που περιορίζει τη διεθνοποίηση του νομίσματος. Ωστόσο η εικόνα αλλάζει. Η αύξηση των εξαγωγών που τιμολογούνται σε γουάν παρόλο που σήμερα φτάνει στο 12% περίπου, και η πρό-θεση των κινεζικών αρχών να ενισχυθούν τα επενδυτικά προϊόντα σε γουάν που προ-

σφέρονται στο Χονγκ Κονγκ αλλά στο εξω-τερικό (Λονδίνο, Σιγκαπούρη) αποτελούν τα πρώτα βήματα για τη διεθνοποίησή του.

Για τη χώρα με τα 3,3 τρισ. δολ. συναλ-λαγματικά αποθέματα, (το 1/3 περίπου των παγκόσμιων), και με το 60% περίπου να είναι επενδεδυμένα σε δολάρια (περίπου 2 τρισ. δολ) οι κινήσεις είναι προσεκτικές. Έχει μεν διευρύνει το όριο ημερήσιας διακύμανσης έναντι του δολαρίου από την ισοτιμία που καθορίζει, ωστόσο αποτρέπει τη μεγαλύτερη ανατίμησή του για να μην πληγούν οι εξα-γωγές. Επίσης, οι κινεζικές αρχές προλαμβά-νουν: ταχύτερη απελευθέρωση της κεφαλαι-αγοράς που συμβαδίζει με τη διεθνοποίηση του νομίσματος, θα οδηγούσε σε κερδοσκο-πικές κινήσεις. Η προσδοκία ανατίμησης θα τροφοδοτούσε μεγαλύτερες ανοδικές πιέσεις στο νόμισμα, σε μια οικονομία που, για τα μέτρα της, επιβραδύνει, αν μπορεί κανείς να θεωρήσει ρυθμό ανάπτυξης 8% χαμηλό.

Οι κινεζικές

αρχές

προλαμβάνουν:

ταχύτερη

απελευθέρωση

της κεφαλαια-

γοράς που συμ-

βαδίζει με τη

διεθνοποίηση

του νομίσματος,

θα οδηγούσε σε

κερδοσκοπικές

κινήσεις.

Page 26: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

26

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Χρhμα και οικονομiα // κεφαλαιαγορές

Αόρατα στα ραντάρ της εποπτείας, απέφυγαν μέχρι στιγμής τους αυστηρότερους κανόνες εποπτείας που επιθυμούσε η SEC, ανάλογης των τραπεζών. Και καθώς οι αμερικανικές τράπεζες αντλούν λιγότερα κεφάλαια από αυτά, στοχεύουν στην Ιαπωνία ενώ επανέρχονται σταδιακά στην Ευρώπη.

Money Market Funds

Τα αμερικανικά Money Market Funds (αμοι-βαία κεφάλαια αγοράς χρήματος, MMFs) επανέρχονται σταδιακά στην Ευρώπη. H έκθεσή τους στις ευρωπαϊκές τράπεζες, ιδιαίτερα της ευρωζώνης, μετά από συνε-χή υποχώρηση με την έναρξη της κρίσης χρέους που παρέσυρε σε ζημιές τις τρά-πεζες, αυξάνεται το τελευταίο διάστημα.

Η εξέλιξη αυτή αντανακλά προσδοκίες για βελτίωση των συνθηκών, μετά και την ανακοίνωση από την ΕΚΤ ότι θα παρεμβαίνει υπό όρους σε απεριόριστη έκταση στις αγο-ρές κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης, ώστε να διαρ-ραγεί ο φαύλος εναγκαλισμός προβληματικών δημόσιων οικονομικών και τραπεζών. Τον περασμένο Σεπτέμβριο οι τοποθετήσεις τους σε χρεόγραφα τραπεζών της ευρω-

ζώνης έφτασαν στο 11% των συνολικών με αύξηση 16% από πέρυσι. Μεγαλύτερη ήταν η άνοδος στις γαλλικές τράπεζες, 3,9% του συνόλου των κεφαλαίων τους. Ωστό-σο, διαφοροποιούνται περισσότερο έναντι του κινδύνου. Στρέφονται πλέον στην Ιαπωνία, το ποσοστό της χώρας στις τοποθετήσεις τους έφθασε το 13%, αποτελεί τη με-γαλύτερη έκθεση στο εξωτερικό (και συντηρεί τις ανο-δικές τάσεις στο γεν). Το ένα τρίτο των κεφαλαίων τους είναι τοποθετημένο στην αμερικανική αγορά, σύμφωνα με στοιχεία του οίκου Fitch, όπου παρά τις χαμηλές απο-δόσεις εξασφαλίζουν σίγουρη ρευστότητα σε αβέβαιους καιρούς. Σε 5 τράπεζες, τις Credit Suisse, Bank of Tokyo Mitsubishi, Sumitomo Mitsui Banking Corporation, Bank of America και Royal Bank of Canada, έχουν τοποθετήσει το 18% των κεφαλαίων τους.

Πiσω στην ΕυρωΠη αλλa κοιτοyν & ανατολικa

Page 27: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

27

συνέχεια η απόσυρση από την αγορά της ευρωζώνης συ-νέβαλλε στα προβλήματα των τραπεζών. Συνεπώς, η δια-σύνδεση τραπεζών και μη-τραπεζών, που είναι εκτός της αυστηρής εποπτείας, περικλείει κινδύνους.

πως διεφυγαν απο τη SeCΗ Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Securities

and Exchange Commission, επιχείρησε να θέσει αυστη-ρότερους κανόνες στη λειτουργία τους, με τους οποίους θα αντιμετωπιζόταν η υψηλή μεταβλητότητα της αγοράς. Πρότεινε να ανακοινώνουν την τιμή των μεριδίων τους, ώστε να παρακολουθείται έγκαιρα η απόδοση από τους επενδυτές σε αυτά και να μην παρατηρούνται μαζικές αποσύρσεις κεφαλαίων από αυτούς και στη συνέχεια του fund από την αγορά. Ή εναλλακτικά, την επιβολή υποχρέ-ωσης διατήρησης κεφαλαίων έναντι των τοποθετήσεων τους, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν άμεσα σε από-συρση κεφαλαίου από επενδυτές χωρίς να αποσταθερο-ποιείται η αγορά. Συγχρόνως, οι επενδυτές που θα ήθε-λαν να αποσύρουν κεφάλαια από ένα fund να ανακτούν μέρος του κεφαλαίου (που έχουν τοποθετήσει σε αυτό) σε διάστημα 30 ημερών, ώστε να μην κλιμακώνεται η κρίση άμεσα. Οι προτάσεις αυτές δεν συγκέντρωσαν τον απαι-τούμενο αριθμό ψήφων, υπήρξαν αντιδράσεις από επεν-δυτικούς οίκους που υποστήριξαν ότι θα έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στους επενδυτές, τους εκδότες χρεογράφων – στη συγκεκριμένη περίπτωση τις τράπεζες- και την οι-κονομία. Το ΔΝΤ, στο πρόσφατο Global Financial Stability Report, χαρακτηρίζει τη μη εφαρμογή των προτάσεων εμπόδιο στη μείωση των κινδύνων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η επικεφαλής της SEC, Mary Shapiro, αντίστοιχα δηλώνει ότι η εποπτεία τους παραμένει ένα από τα εκκρε-μή ζητήματα που ανέδειξε η χρηματοπιστωτική κρίση.

Μέχρι στιγμής, οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί του σκιώδους τραπεζικού τομέα δεν αντιμετωπίζουν τις υψη-λότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις που πρέπει να καλύψουν οι τράπεζες. Συνεπώς η ανταγωνιστική τους θέση βελτιώ-νεται, θα αυξήσουν το μερίδιό τους στην αγορά δανείων, πιθανώς αλλάζοντας τη μορφή του χρηματοοικονομικού συστήματος. Την εξέλιξη αυτή ήθελε να προλάβει το ΔΝΤ, θεωρεί ότι οι κανόνες της SEC, αν εφαρμόζονταν, θα περι-όριζαν το μέγεθος των funds (κάνοντάς τα λιγότερο ελκυ-στικά στους επενδυτές αφού θα περιορίζονταν οι αποδό-σεις τους) και συνεπώς τη χρηματοδότηση των τραπεζών από την πηγή αυτή. Αυτό είναι επιθυμητό, αφού αφενός οι τράπεζες σε μικρότερο βαθμό θα χρηματοδοτούνται από ένα τομέα εκτός εποπτείας ενώ συγχρόνως θα περι-ορίσουν τη μόχλευσή τους. Στην Αμερική η εξάρτηση των τραπεζών από αυτή την πηγή έχει μειωθεί και τα funds αναζητούν αποδόσεις αλλού.

πως ειςερχονται ςτον χορο των κινδυνων

Γιατί οι κινήσεις των MMFs έχουν σημασία; Ο λόγος είναι ότι τα MMF αποτελούν βραχυπρόθεσμη μορφή χρη-ματοδότησης για τις τράπεζες από τον σκιώδη χρηματο-οικονομικό τομέα (shadow banking). Με τον όρο νοείται οποιαδήποτε παροχή χρηματοδότησης εκτός του τραπεζι-κού τομέα, του οποίου η εποπτεία είναι πολύ χαλαρότερη από των τραπεζών έως και ανεπαρκής για την πρόληψη κινδύνων. Η χρηματοδότηση μακροχρόνιου ενεργητικού των τραπεζών (δηλαδή των χορηγήσεών τους) με βραχυ-χρόνιο χρέος είναι βασική παράμετρος του χρηματοπι-στωτικής λειτουργίας. Όμως, όπως τόνισε πρόσφατα, ο Frank Miller, ο Αμερικανός υφυπουργός Οικονομικών, η μεγάλη εξάρτηση των τραπεζών από αυτή εγκυμονεί κιν-δύνους. Και αυτό γιατί τα MMF, που αντλούν βραχυπρό-θεσμα κεφάλαια από επενδυτές, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε μεταβολές συνθηκών. Τείνουν να αποσύρουν απότομα κεφάλαια με το πρώτο σημάδι κινδύνου, προσδίδοντας μεγαλύτερες διαστάσεις σε μια κρίση εμπιστοσύνης. Αυτό συνέβη στην Αμερική στην αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν ένα fund υπέστη απώλειες από την κατάρ-ρευση της Lehman (απαιτήθηκε κρατική στήριξη) ενώ στη

Page 28: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

28

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

ΧρΗμα και οικονομια // επενδύσεις

Ευρωζωνη Ποyεπενδyει & Ποιοι επενδyουν στο ευρωΗ Ιαπωνία, η Κίνα και η Γερμανία είναι οι μεγαλύτεροι πιστωτές του κόσμου. Η ευρωζώνη συνολικά είναι καθαρός χρεώστης. Οι κάτοικοι και οι επιχειρήσεις της προτιμούν να επενδύουν στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, προτίμηση που ανταποδίδεται. Νέο χαρακτηριστικό στη ροή κεφαλαίων η αυξανόμενη σημασία των εξωχώριων χρηματοοικονομικών κέντρων, όπου οι Ευρωπαίοι έχουν τοποθετήσεις 1τρισ. ευρώ.

Page 29: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

29

Η διεθνής επενδυτική θέση της ευρω-ζώνης, δηλαδή το καθαρό αποτέ-λεσμα των συναλλαγών της με τον υπόλοιπο κόσμο είναι αρνητική. Το άθροισμα των τοποθετήσεων ξέ-νων στην αγορά της (δάνεια, επεν-δύσεις σε ομόλογα και μετοχές και ξένες άμεσες επενδύσεις, δηλαδή

το παθητικό στο ισοζύγιο) είναι κατά 1,3 τρισ. ευρώ μεγαλύτερο από τις αντίστοιχες τοποθετήσεις της στο εξωτερικό (ενεργητικό). Το άνοιγμα αυτό αντιστοι-χεί σε 14% του συνολικού αεπ της. Το έλλειμμα έχει περιοριστεί από το 17% του ΑΕΠ το 2008 –το υψη-λότερο που έχει καταγραφεί– αφού στη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους οι επενδυτές απέσυραν κεφάλαια από τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρει-ας. Συνεπώς, η ευρωζώνη είναι καθαρός χρεώστης έναντι του υπόλοιπου κόσμου, όπως άλλωστε και η Αμερική, τα ανοίγματα των οποίων καλύπτονται από το πλεονάσματα της Ιαπωνίας, της Κίνας και των πε-τρελαιοπαραγωγών χωρών της Μ. Ανατολής. Ωστό-σο, υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο εσωτερικό της.

Η καθαρή επενδυτική θέση της Γερμανίας αναλογεί σε 33% του ΑΕΠ της, δηλαδή οι απαιτήσεις της από

το εξωτερικό, αφού αφαιρεθούν οι απαιτήσεις ξένων από την οικονομία της, αναλογούν στο ένα τρίτο του αεπ της. Το αντίστοιχο ποσοστό για την Ιαπωνία εί-ναι 54%, που εξηγεί και την ανθεκτικότητά τους στους κλυδωνισμούς της παγκόσμιας οικονομίας και παρά το υψηλό δημόσιο χρέος της τελευταίας, αφού η θέση τους στο παγκόσμιο σύστημα είναι ισχυρή. Ωστόσο, το πλεόνασμά της Γερμανίας, μαζί με εκείνα της Ολ-λανδίας, του Βελγίου και της Φινλανδίας υπεραντι-σταθμίζονται από τα τεράστια ελλείμματα της Ισπανί-ας και της Ιταλίας και των άλλων ελλειμματικών χω-ρών μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ώστε το αποτέ-λεσμα για την ευρωζώνη συνολικά να είναι αρνητικό. Μάλιστα, το πλεόνασμα της Γερμανίας υποχωρεί αφού ως καταφύγιο ασφάλειας αυξάνονται οι επενδύσεις ξένων στα ομολογά της. Ο μεγαλύτερος πιστωτής του κόσμου είναι η Ιαπωνία με δεύτερη πλέον την Κίνα. Η καθαρή ροή κεφαλαίων από τις δύο αυτές χώρες προς τον υπόλοιπο κόσμο φθάνει τα 3,6 τρισ. ευρώ (5 τρισ. δολ.) ή περίπου 9% του παγκόσμιου αεπ και ακολουθεί η Γερμανία με 845 δισ. ευρώ. Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η Ελβετία, με τις τεράστιες θέ-σεις της στο εξωτερικό και με το καθαρό λαβείν της από το εξωτερικό να υπερβαίνει το ετήσιο αεπ της.

Οσον αφορά τις επενδύσεις στο εξωτερικό των κατοίκων της ευρωζώνης, αγαπημένος προορισμός τόσο για επενδύσεις σε επιχειρήσεις όσο και για επενδύσεις χαρτοφυλακίου είναι οι ΗΠΑ και Βρετανία. Από τα 5,6 τρισ. ευρώ που έχουν επενδύσει σε επιχειρήσεις του εξωτερικού, το 19% έχει επενδυθεί στις ΗΠΑ και επίσης 19% στη Βρετανία. Η προτίμηση ανταποδίδεται, σχεδόν οι μισές από τις άμεσες ξένες επενδύσεις των 4,4 τρισ. ευρώ στην ευρωζώνη προέρχονται από αυτές τις δύο χώρες, 24% από ΗΠΑ και 24% από Βρετανία. Συνολικά, τα επιχειρηματικά κεφάλαια που έχουν επενδύσει οι κάτοικοι της ευρωζώνης στο εξωτερικό είναι κατά 1,2 τρισ. ευρώ μεγαλύτερα από τα επιχειρηματικά κεφάλαια που έχουν εισρεύσει σε αυτή.

Το αντίστροφο ισχύει για τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, που εξηγεί και την ελλειμματική της θέση. Οι επενδύσεις σε χρεόγραφα και μετοχές του εξωτερικού των κατοίκων της ευρωζώνης φθάνουν τα 4,8 τρισ. ευρώ ενώ πολύ μεγαλύτερες είναι οι αντίστοιχες επενδύσεις ξένων στην ευρωζώνη, 7,6 τρισ. ευρώ. Και

εδώ οι προτιμήσεις των επενδυτών της ευρωζώνης είναι οι ίδιες. Το 1/3 των επενδύσεων χαρτοφυλακίου τους στο εξωτερικό κατευθύνεται σε αμερικανικούς τίτλους, σε μια αγορά καταφύγιο ασφάλειας και υψηλής ρευστότητας, και το 1/5 σε βρετανικούς.

Χαρακτηριστική εξέλιξη στη ροή κεφαλαίων είναι η αυ-ξανόμενη συμμετοχή των εξωχώριων χρηματοοικονομικών κέντρων, των φορολογικών παραδείσων, που παρέχουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε επιχειρήσεις και κατοί-κους άλλων χωρών με αντάλλαγμα εξαιρετικά χαμηλούς φόρους, μυστικότητα που επιτρέπει την απόκρυψη εισο-δημάτων από τις φορολογικές αρχές του τόπου καταγωγής τους και σταθερό περιβάλλον. Σε αυτούς, οι κάτοικοι της ευρωζώνης έχουν τοποθετήσεις ύψους σχεδόν 1 τρισ. ευρώ. Το 8% των επενδύσεων χαρτοφυλακίου των κατοίκων της ευρωζώνης (385 δισ. ευρώ) και 12% (589 δις. ευρώ) των λοιπών επενδύσεων - δάνεια σε εταιρείες που έχουν την έδρα τους σε αυτούς και καταθέσεις - κατευθύνθηκε εκεί. Αντίστοιχα, 14% των τελευταίων στην ευρωζώνη προήλθε από εξωχώρια κέντρα.

ΠρΟτΙμΗσΗ στΟυσ ΑΓΓλΟσΑξωΝΕσ

Page 30: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

30

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

ΧρΗμα και οικονομια // επιτόκια

Καθώς οι επικεφαλής των μεγάλων κεντρικών τραπεζών έχουν μειώσει τα επιτόκιά τους για να στηρίξουν τις οικονομίες τους, επανέρχονται οι ανησυχίες για επανάληψη των εξελίξεων που οδήγησαν στη χρηματοπιστωτική κρίση. ωστόσο, και μια άλλη επίπτωση αναδεικνύεται. Εφόσον διατηρηθούν για μεγάλο διάστημα, οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα δουν τον ρόλο τους στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων να υποχωρεί.

κινδυνοισ Τ ο ν

οριζονΤα;

Τα χαμηλά επιτόκια στην Αμερική, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Άλαν Γκρίνσπαν, μεί-ωσε το επιτόκιο του δολαρίου από 6,2% το 2000 σε 1,7% το 2002, 1,1% το 2003 και 1,4% το 2004 για να περιορίσει τις επιπτώσεις στην οικονομία από τη διάρρηξη της φούσκας στις

μετοχές τεχνολογίας στο χρηματιστήριο, μπορεί να απέτρε-ψαν την ύφεση ωστόσο συνέβαλλαν στη δημιουργία της φούσκας στις αγορές ακινήτων και χρήματος, που οδήγη-σε στην κρίση. Οι τράπεζες δανείζονταν φθηνά και η μεγά-λη ρευστότητα που δημιουργούσαν τα χαμηλά επιτόκια της κεντρικής τράπεζας, ενθάρρυνε την ανάληψη κινδύνων, οι οποίοι κατά σύστημα υποτιμούνταν. Ο κ. Γρήνσπαν πριν δύο χρόνια υπερασπίστηκε την πολιτική του, στη μελέτη του «The Crisis»- τονίζοντας πρώτον ότι είναι πολύ δύσκολο να ανα-

γνωρίσει η κεντρική τράπεζα πότε δημιουργούνται συνθήκες φούσκας στις αγορές. Δεύτερον και κύριο, ότι την άνοδο στις τιμές (και τη ζήτηση) των ακινήτων διευκόλυναν μεν τα χα-μηλά μακροπρόθεσμα επιτόκια (που καθορίζουν τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων). Ωστόσο, αυτή δεν ήταν αποτέλε-σμα των χαμηλών overnight επιτοκίων της κεντρικής τράπε-ζας αλλά κυρίως ήταν αποτέλεσμα των αυξανόμενων εμπο-ρικών πλεονασμάτων της Κίνας, που δεν δαπανώνταν στο εσωτερικό της αλλά πλημύριζαν την παγκόσμια αγορά με δο-λαριακή ρευστότητα. Αυτή ήταν που επέτρεψε στις τράπεζες να χορηγούν άφθονα και φθηνά στεγαστικά δάνεια. Επίσης, τονίζει ότι πιθανότατα η εξέλιξη αυτή να είχε αποτραπεί αν οι επενδυτικές τράπεζες (που αγόραζαν τα τιτλοποιημένα στε-γαστικά δάνεια), δεν δανειζόντουσαν σε τόσο μεγάλο βαθ-μό, 20 με 30 φορές τα κεφάλαιά τους, πράγμα που επέτρεψε η αλλαγή της νομικής τους μορφής, από συνεταιρισμούς σε

Page 31: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

31

ανώνυμες εταιρείες. Αυτή προφύλαξε τους επικεφαλής τους από προσωπικές ζημιές από την ανάληψη υπερβολικών κιν-δύνων. Αυτό άλλωστε έγινε φανερό με την έναρξη της χρη-ματοπιστωτικής κρίσης το 2008: τα ανώτατα στελέχη της Lehman και της Bear Sterns, υπέστησαν μεν τεράστιες απώ-λειες από την κατάρρευση των τιμών των μετοχών τους στις τράπεζές τους, ωστόσο δεν χρεοκόπησαν και διατήρησαν τον πλούτο που είχαν αποκομίσει τα προηγούμενα χρόνια.

κινδυνοι για το ςυςτημα

ΑλλΑΓΕσ ΓΙΑ ΓΙσ τρΑΠΕζΕσΣήμερα οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις των ιστορικά

χαμηλών επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών στην προ-σπάθεια να στηρίξουν τις οικονομίες τους, 0-0,25% στην Αμερική, 0,75% στην ευρωζώνη, 0,5% στη Βρετανία, επα-νέρχονται, αλλά από άλλη σκοπιά. Όπως διαπιστώνει το ΔΝΤ πρόσφατα (Global Financial Stability Review) τα χαμη-λά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών, από τη μια πλευρά, έχουν μειώσει το κόστος άντλησης κεφαλαίων από τις τρά-πεζες για τη χρηματοδότηση των εργασιών τους. Από την πλευρά των εσόδων, όμως, η χαλαρή οικονομική δραστη-ριότητα περιορίζει τη ζήτηση δανείων ώστε να μην αναμέ-νεται αύξηση των εσόδων από τόκους ενώ και οι τράπεζες τοποθετούν τα διαθέσιμά τους σε ασφαλείς αλλά χαμηλής απόδοσης τοποθετήσεις, όπως επιβάλουν οι νέες ρυθμί-σεις. Αποτέλεσμα είναι να μην αναμένεται βελτίωση της κερδοφορίας τους τραπεζών από τις κλασσικές πηγές. Αυ-τό μπορεί να τις οδηγήσει σε αναζήτηση αποδόσεων στον

σκιώδη τραπεζικό τομέα, μεταφέροντας δραστηριότητες σε αυτόν. Καθώς ο τελευταίος παραμένει εκτός του αυστηρού εποπτικού πλαισίου που ισχύει για τις τράπεζες, η εξέλιξη σηματοδοτεί νέα συσσώρευση κινδύνων στο σύστημα.

Εξάλλου, μια παρατεταμένη περίοδος χαμηλών επιτοκί-ων μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις για τις ίδιες τις τράπεζες και το σύστημα συνολικά, σύμφωνα με τη γερμα-νική κεντρική τράπεζα, τη Bundesbank. Σε ειδική μελέτη της τονίζει ότι μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική και μόνι-μη αλλαγή στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, με μικρότε-ρη εξάρτηση των επιχειρήσεων για εξωτερική χρηματοδό-τηση από τις τράπεζες -κάτι που ισχύει στην Αμερική και τη Βρετανία με μεγαλύτερη συμμετοχή των εταιρικών ομολό-γων, ventures και equity capital κλπ- που θα οδηγήσει σε μείωση της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης των τρα-πεζών και χαμηλότερα περιθώρια επιτοκίων.

Η ακολουθία των εξελίξεων έχει ως εξής: τα χαμηλά επι-τόκια αυξάνουν το κίνητρο ιδιωτών και επενδυτών για μετα-τόπιση κεφαλαίων από ασφαλείς αλλά χαμηλής απόδοσης το-ποθετήσεις προς υψηλότερης απόδοσης αλλά και υψηλότερου κινδύνου, όπως τα εταιρικά ομόλογα. Αυτό ήδη συμβαίνει στην ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων, όπου οι αποδόσεις και τα ασφάλιστρα κινδύνου υποχωρούν παρά το ότι η επιβράδυν-ση υπονομεύει τις προοπτικές των επιχειρήσεων. Η αύξηση της ζήτησης εταιρικών ομολόγων υψηλής πιστοληπτικής αξι-ολόγησης συμπαρασύρει προς τα κάτω το κόστος δανεισμού και εταιρειών χαμηλότερης αξιολόγησης, οι οποίες ευκολότε-ρα βρίσκουν αγοραστές για τους τίτλους που εκδίδουν. Αυτή η μεταβολή συνθηκών δημιουργεί κίνητρο στις επιχειρήσεις να προσφύγουν σε μεγαλύτερη έκταση στην αγορά ομολόγων και λιγότερο σε τραπεζικό δανεισμό. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τα 210 δισ. ευρώ εκδόσεων εταιρικών ομολόγων από το 2009 ως σήμερα, σχεδόν οι μισές (40%) αφορούσαν εταιρείες με αξιολόγηση ΒΒΒ ή και χαμηλότερη.

Από την πλευρά των τραπεζών τώρα, η ανάγκη να πα-ρουσιάσουν στους μετόχους και τους πελάτες τους υψη-λές αποδόσεις και αντιμετωπίζοντας τον ανταγωνισμό των υψηλότερων αποδόσεων άλλων τοποθετήσεων, π.χ. των εταιρικών ομολόγων, διαθέτοντας και την άφθονη και φθη-νή ρευστότητα της κεντρικής τράπεζας, ενισχύεται το κίνη-τρό τους ανάληψης μεγαλύτερων κινδύνων. Η Bundesbank διαπιστώνει ήδη τέτοια τάση, διεθνώς αυξάνονται οι επεν-δύσεις των τραπεζών και θεσμικών σε hedge funds αλλά και τα carry trades (άντληση κεφαλαίων σε χώρα χαμηλών επιτοκίων για τοποθετήσεις/χορηγήσεις σε αναδυόμενες αγορές υψηλών αποδόσεων) αυξάνοντας τον συναλλαγμα-τικό κίνδυνο. Βέβαια το νέο εποπτικό πλαίσιο για τις τράπε-ζες περιορίζει τους κινδύνους που μπορούν να αναλάβουν οι τράπεζες- ώστε κυριότερη επίπτωση να παραμένει η αύ-ξηση της συμμετοχής των εταιρικών ομολόγων στη χρημα-τοδότηση των επιχειρήσεων σε βάρος της τραπεζικής.

Page 32: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

32

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

A π ο ψ ε ι σ

Page 33: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

33

A π ο ψ ε ι σ

Page 34: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

34

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Τρaπεζες // Ευρωπαϊκή εποπτεία

(*) Το άρθρο είναι βασισμένο σε εκτενή μελέτη του γράφοντος, η οποία δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Χρηματοπιστωτικό Δίκαιο (2012, τεύχος 2, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα) και είναι επικαιροποιημένη μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.

H πορεiα προς μια ευρωπαϊκH τραπεζικH

eνωςη*

Page 35: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Aποψη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

35

Τα βασικά συστατικά στοιχεία του προτεινόμενου ρυθμιστικού πλαισίουΣυνολική θεώρηση Το ρυθμιστικό πλαίσιο που σχεδίασε η Επιτροπή, όπως αυτό αποτυπώνεται στις διατάξεις των δύο προαναφερθει-σών προτάσεων Κανονισμών, περιλαμβάνει πέντε (5) βα-σικά συστατικά στοιχεία, τα οποία αντανακλούν συγκεκρι-μένες επιλογές πολιτικής:• την ανάθεση στην ΕΚΤ ειδικών καθηκόντων αναφορικά

με τη μικρο-προληπτική εποπτεία ορισμένων φορέων του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με μεταβίβασή τους από τις εθνικές εποπτικές αρχές,

• την εφαρμογή (σε επίπεδο προσωπικού πεδίου) των εν λόγω ειδικών καθηκόντων αποκλειστικά στη μικρο-προ-ληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων, κατ’ αρχήν δε αυτών που εδρεύουν στα κράτη μέλη της ευρωζώνης,

Από τον Χρήστο Βλ. Γκόρτσο, Aναπληρωτή Kαθηγητή Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου,

Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Eπισκέπτη Kαθηγητή, Europa Institut, Universität des Saarlandes, εντεταλ-μένο διδασκαλίας, Νομική Σχολή Αθηνών και Γενικό

Γραμματέα, Ελληνική Ένωση Τραπεζών

Σ τις 12 Σεπτεμβρίου 2012 η Ευρωπαϊκή Επι-τροπή δημοσιοποίησε τρία κείμενα:

• μια Ανακοίνωση σχετικά με ένα «Χρονοδιάγραμμα προς μια (Ευρωπαϊκή) Τραπεζική Ένωση» ("A Roadmap for a Banking Union"),

• μια πρόταση Κανονισμού του Συμβουλίου «αναφορικά με την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρι-κή Τράπεζα σε σχέση με πολιτικές που αφορούν τη (μικρο-)προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων» (στη συνέχεια η «Πρόταση Κανονισμού του Συμβουλίου»), και

• μια πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «για την τροποποίηση του Κανονισμού 1093/2010 για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών σε ό,τι αφορά τη συσχέτισή του με τον Κανονισμό του Συμ-βουλίου αναφορικά με την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε σχέση με πολιτικές που αφορούν τη (μικρο-)προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων» (στη συνέχεια η «πρόταση Κανονισμού του Ευ-ρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου»).Με τις εν λόγω πρωτοβουλίες, η Επιτροπή ανταποκρίθηκε στο αίτημα που της ανατέθηκε, στη Διάσκεψη Κορυφής της Ευρω-ζώνης της 29ης Ιουνίου 2012, από τους Αρχηγούς των κρατών μελών και των κυβερνήσεων της ευρωζώνης για την υποβολή συγκεκριμένων νομοθετικών προτάσεων αναφορικά με την άμεση θέση σε λειτουργία ενός ενιαίου εποπτικού μηχανι-σμού για τα πιστωτικά ιδρύματα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής πρωτοβουλίας για τη διαμόρφωση μιας «Ευρωπαϊ-κής Τραπεζικής Ένωσης» ("European Banking Union").

Η ανάθεση της εποπτείας των τραπεζών της ευρωζώνης στην ΕΚΤ αναμ-φισβήτητα έχει θετικά στοιχεία. Μεταξύ άλλων, θα αποδυναμώσει την

επιρροή των κυβερνήσεων στις τράπεζες της χώρας τους ενώ θα επιτρέ-ψει την ανακεφαλαιοποίηση των αδύναμων τραπεζών από τον ESM και,

συνεπώς, τη μείωση του δημοσίου χρέους των χωρών τους. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία σκεπτικισμού. Η ΕΚΤ διαθέτει μεν την τεχνογνωσία

και έχει στο ιστορικό της την ουσιαστική συμβολή στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Συγχρόνως όμως υπάρχει ζήτημα σύ-γκρουσης συμφερόντων ενώ ένα «ατύχημα» στη διάρκεια των πρώτων

ετών εποπτείας της θα έθετε σε αμφισβήτηση την αξιοπιστία της.

»

Page 36: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Τρaπεζες // Ευρωπαϊκή εποπτεία

36

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

ματα που έχουν λάβει ή έχουν ζητήσει να λάβουν κρατική ενίσχυση,

• την 1η Ιουλίου 2013 θα υπαχθούν τα «συστημικά σημαντι-κά» πιστωτικά ιδρύματα1, και

• την 1η Ιανουαρίου 2014 θα υπαχθούν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα2.

(β) Προτείνεται, επίσης, η θέσπιση ειδικών διατάξεων:

• τόσο για τα εγκατεστημένα σε συμμετέχοντα κράτη μέλη υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων με καταστατική έδρα σε μη συμμετέχοντα κράτη μέλη (δηλαδή τα κράτη μέ-λη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση),

• όσο και για τα πιστωτικά ιδρύματα με καταστατική έδρα σε μη συμμετέχοντα κράτη μέλη, εφόσον τα εν λόγω κράτη μέ-λη επιθυμούν την υπαγωγή των πιστωτικών τους ιδρυμάτων στο καθεστώς της άσκησης ειδικών καθηκόντων.

Καθιέρωση ενός «ενιαίου εποπτικού μηχανισμού» αναφο-ρικά με την άσκηση των ειδικών καθηκόντων που ανατί-θενται στην ΕΚΤ. Η άσκηση των ειδικών καθηκόντων που πρόκειται να ανατεθούν στην ΕΚΤ προτείνεται να γίνεται στο πλαίσιο ενός «ενιαίου εποπτικού μηχανισμού» (στη συνέ-χεια ο «ΕΕΜ»), ο οποίος προβλέπεται να έχει δύο πυλώνες:

• την ίδια την ΕΚΤ, και

• τις εθνικές αρμόδιες τραπεζικές εποπτικές αρχές (και όχι, υποχρεωτικά, τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, καθώς σε πολ-λά κράτη μέλη της ευρωζώνης η μικρο-προληπτική επο-πτεία έχει ανατεθεί σε ανεξάρτητες αρχές (εκτός της κεντρι-κής τράπεζας) των κρατών μελών (στη συνέχεια οι «εθνικές αρμόδιες αρχές»). Κατά συνέπεια, η άσκηση των εν λόγω ειδικών καθηκόντων θα γίνεται με βάση την «αρχή της απο-

• την καθιέρωση ενός «ενιαίου εποπτικού μηχανισμού» αναφορικά με την άσκηση των ειδικών καθηκόντων που ανατίθενται στην ΕΚΤ,

• την ένταξη του εν λόγω «ενιαίου εποπτικού μηχανισμού» στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας, χωρίς, κατ’ αρχήν, να θίγονται τα ισχύοντα καθήκοντα της νεοσύστατης (2011) Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, και

• την καθιέρωση «σινικών τειχών» εντός της ΕΚΤ, ώστε να διασφαλιστεί ο αποτελεσματικός διαχωρισμός των νομι-σματικών και των λοιπών καθηκόντων της από τα (μελλο-ντικά) εποπτικά της καθήκοντα.

Ανάθεση στην ΕΚΤ ειδικών καθηκόντων αναφορικά με τη μικρο-προληπτική εποπτεία ορισμένων φορέων του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Κατ’ αρχήν, με την πρό-ταση Κανονισμού του Συμβουλίου προτείνεται η «κάθετη» μεταβίβαση, από τα κράτη μέλη σε ενωσιακό επίπεδο, συ-γκεκριμένων εξουσιών αναφορικά με τη μικρο-προληπτική εποπτεία ορισμένων φορέων του χρηματοπιστωτικού συ-στήματος, με στόχο την προώθηση της σταθερότητάς του, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την ενότητα και συνεκτικότη-τα της εσωτερικής αγοράς στην ΕΕ. Μεταξύ περισσοτέρων εναλλακτικών που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν, η Επι-τροπή επέλεξε να προτείνει την ανάθεση των συναφών «ει-δικών καθηκόντων» στην ΕΚΤ.

Εφαρμογή των ειδικών καθηκόντων αποκλειστικά σε σχέση με τη μικρο-προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων

(α) Η ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην ΕΚΤ αναφο-ρικά με τη μικρο-προληπτική εποπτεία φορέων του χρηματο-πιστωτικού συστήματος προτείνεται να αφορά αποκλειστικά και μόνον πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και δύο κατηγορίες εταιριών συμμετοχών. Στο προσωπικό πεδίο εφαρμογής των σχετικών διατάξεων εντάσσονται, κατ’ εξοχήν, (όχι όμως αποκλειστικά), τα πιστωτικά ιδρύματα με καταστατική έδρα στα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ (στη συνέχεια τα «συμ-μετέχοντα κράτη μέλη». Το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα υπαγωγής των εν λόγω πιστωτικών ιδρυμάτων στην εποπτι-κή αρμοδιότητα της ΕΚΤ είναι το ακόλουθο:• την 1η Ιανουαρίου 2013 θα υπαχθούν τα πιστωτικά ιδρύ-

Τα καθήκοντα της ΕΚΤ μετά την υιοθέτηση του υπό εξέτασηΚανονισμού του Συμβουλίου

Κατηγορία καθηκόντων της ΕΚΤ

Νομική βάση

Εφαρμογή στα κράτη μέλη

με νόμισμα το ευρώ

Εφαρμογή στα κράτη

μέλη με πα-ρέκκλιση

1. Βασικά καθήκοντα ΣΛΕΕ, άρθρο 127, παρ. 2 ναι όχι

2. Λοιπά καθήκονταδιάφορα άρθρα της ΣΛΕΕ

ναικατά κανόνα

όχι

3. Ειδικά καθήκοντα για τη μακρο-προ-ληπτική επίβλεψη του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος

Κανονισμός 1096/2010 του Συμβουλίου (βάσει του άρθρου 127, παρ. 6, της ΣΛΕΕ)

ναι ναι

4. Ειδικά καθήκοντα για τη μικρο-προλη-πτική εποπτεία πιστω-τικών ιδρυμάτων (νέο)

ο υπό εξέταση Κανονι-σμός του Συμβουλίου (βάσει του άρθρου 127, παρ. 6, της ΣΛΕΕ)

ναιυπό προϋ-ποθέσεις

Οι εθνικές αρμόδιες αρχές θα λει-τουργούν ως "εκτελεστικοί βραχίο-νες" της ΕΚΤ, όπως ακριβώς ισχύει και για τις εθνικές κεντρικές τράπε-ζες των κρατών μελών της ευρωζώνης στο πλαίσιο της εφαρμογής (και όχι, βέβαια, της χάραξης) της ενιαίας νομι-σματικής πολιτικής.

Page 37: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

AποψηΤρaπεζες // Ευρωπαϊκή εποπτεία

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

37

κέντρωσης», σύμφωνα με την οποία οι εθνικές αρμόδιες αρχές θα λειτουργούν ως «εκτελεστικοί βραχίονες» της ΕΚΤ, όπως ακριβώς ισχύει και για τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών της ευρωζώνης στο πλαίσιο της εφαρμο-γής (και όχι, βέβαια, της χάραξης) της ενιαίας νομισματικής πολιτικής.

Ένταξη του «ενιαίου εποπτικού μηχανισμού» στο Ευρω-παϊκό Σύστημα Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας(α) Με διατάξεις αμφοτέρων των προαναφερθεισών προτά-σεων Κανονισμών επιδιώκεται η πλήρης ένταξη του ΕΕΜ στο ΕΣΧΕ, το οποίο έχει τεθεί σε λειτουργία από την 1η Ιανουαρί-ου 2011. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚΤ καλείται να συνεργάζεται στενά με τις τρεις καλούμενες «Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές» ("European Supervisory Authorities"), και συγκεκριμένα:

• την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών ("European Banking Authority", στη συνέχεια η «ΕΒΑ») βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 1093/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμ-βουλίου,

• την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματι-κών Συντάξεων ("European Insurance and Occupational Pensions Authority") βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 1094/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμ-βουλίου, και

• την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών ("European Securities and Markets Authority") βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 1095/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλί-ου και του Συμβουλίου.(β) Σύμφωνα με το προτεινόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο, η ΕΚΤ δεν πρόκειται να αναλάβει καθήκοντα της ΕΒΑ. Εν τούτοις, κρίθηκε αναγκαίο να επέλθουν τροποποιήσεις σε ορισμένες διατάξεις του Κανονισμού 1093/2010, ώστε η λειτουργία της ΕΒΑ (η οποία, κατά βάση, αποτελεί ρυθ-μιστική και όχι εποπτική αρχή) να ευθυγραμματιστεί με εκείνην της ΕΚΤ ως (μελλοντικής) εποπτικής αρχής πιστω-

τικών ιδρυμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, στην Πρόταση Κανο-νισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλί-ου περιέχονται προτάσεις για την τροποποίηση του Κανο-νισμού 1093/2010 αναφορικά με:• τις εξουσίες της ΕΒΑ για δράση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και την επίλυση διαφορών μεταξύ αρμοδίων αρ-χών σε διασυνοριακές καταστάσεις, καθώς και για τη συλ-λογή πληροφοριών,• το Συμβούλιο Εποπτών της ΕΒΑ, και ειδικότερα: τη σύνθεση του ανεξάρτητου πάνελ που έχει συγκροτη-θεί στο πλαίσιό του, τη διαδικασία λήψης αποφάσεων από αυτό, και τον εσωτερικό του Κανονισμό,την ανεξαρτησία των μελών του Συμβουλίου Εποπτών, και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων από το Συμβούλιο Εποπτών, ώστε να διασφαλιστεί η ενιαία εκπροσώπηση των μελών του που θα είναι ταυτόχρονα και μέλη του Εποπτι-κού Συμβουλίου της ΕΚΤ, και• τη διάρκεια της θητείας των μελών του Συμβουλίου Διοί-κησης της ΕΒΑ.

Στα βασικά συστατικά στοιχεία εντάσσεται, κατά τη γνώ-μη του γράφοντος, και η καθιέρωση «σινικών τειχών» εντός της ΕΚΤ, ώστε να διασφαλιστεί ο αποτελεσματι-

κός διαχωρισμός των νομισματικών και των λοιπών καθηκό-

ντων της από τα (μελλοντικά) εποπτικά της καθήκοντα.

Επισημαίνεται σχετικά ότι, μολονότι ιστορικά η μικρο-προ-

ληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων αποτελεί βα-

σική αρμοδιότητα των κεντρικών τραπεζών σε πολλά κράτη

(με την εξαίρεση ορισμένων κρατών της κεντρικής Ευρώ-

πης), κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών σε ένα

διαρκώς αυξανόμενο αριθμό κρατών ανά την υφήλιο η εν

Καθιeρωση «σ ινιΚων τειχων»λόγω εποπτεία ανατέθηκε σε ανεξάρτητες αρχές, εκτός της κεντρικής τράπεζας. Αυτό βασίστηκε στον προβληματισμό ότι η άσκηση από την κεντρική τράπεζα εποπτικών αρμο-διοτήτων μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες σύγκρουσης συμφερόντων σε σχέση με την επιδίωξη των στόχων που της ανατίθενται στο πλαίσιο των νομισματικών της αρμο-διοτήτων (κυρίως δε τη διασφάλιση της σταθερότητας του επιπέδου των τιμών). Πάντως, η εν λόγω τάση τείνει να αναστραφεί μετά την πρόσφατη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, λόγω των αστοχιών που έχουν αποδοθεί σχετικά στις ανεξάρτητες εποπτικές αρχές σε πολλά κράτη.

Page 38: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Τρaπεζες // Ευρωπαϊκή εποπτεία

38

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Κριτ ιΚη θεωρηση(α) Με τις προτάσεις της στις 12 Σεπτεμβρίου

του τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε τη διαδικασία, βάσει των πολιτικών αποφάσεων που ελή-φθησαν στις 29 Ιουνίου, για μια σημαντική τομή στη λει-τουργία του τραπεζικού συστήματος στην ευρωζώνη, κατά τρόπο δε που να μην καταστεί αναγκαία η τροποποίηση της ΣΛΕΕ. Μολονότι το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα εφαρ-μογής φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα φιλόδοξο, στην έκταση και όταν οι προτάσεις της Επιτροπής υιοθετηθούν από το Συμβούλιο, η μικρο-προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων που έχουν την καταστατική τους έδρα στα κρά-τη μέλη με νόμισμα το ευρώ (στα συμμετέχοντα κράτη μέλη κατά τον ορισμό της Πρότασης Κανονισμού του Συμβουλί-ου) θα ανατεθεί, σταδιακά, στην ΕΚΤ, η οποία θα ασκήσει τα σχετικά ειδικά καθήκοντα σε συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές εποπτικές αρχές, παράλληλα με τα λοιπά καθήκοντα που της έχουν ήδη ανατεθεί (ειδικά στο πεδίο της χάραξης και εφαρμογής της ενιαίας νομισματικής πολιτικής στην ευ-ρωζώνη και της συμβολής στη μακρο-προληπτική επίβλεψη του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος).

Οι εν λόγω προτάσεις αποτελούν το πρώτο ουσιαστικό βή-μα για τη διαμόρφωση μιας Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένω-σης, στο τελικό επίπεδο διαμόρφωσης της οποίας θα θε-σμοθετηθούν στην ευρωζώνη:

• μια ενιαία ευρωπαϊκή εποπτική αρχή των πιστωτικών ιδρυμάτων (σύμφωνα με την υπό εξέταση πρόταση Κανονι-σμού του Συμβουλίου, η ΕΚΤ),

• ένας ενιαίος ευρωπαϊκός φορέας για τη διευθέτηση προ-

Με την πρόταση Κανονισμού του Συμβουλίου καθιερώ-

νονται σχετικά οι ακόλουθες δύο αρχές:

(α) Κατά την άσκηση των ειδικών καθηκόντων που πρό-

κειται να ανατεθούν στην ΕΚΤ, αυτή οφείλει να ακολουθεί

τους στόχους που τίθενται στην Πρόταση Κανονισμού του

Συμβουλίου.

(β) Η ΕΚΤ οφείλει, επίσης, να ασκεί τα εν λόγω καθήκο-

ντα διαχωρισμένα (‘separately’) τόσο από τα καθήκοντα που σχετίζονται με τη χάραξη και εφαρμογή της ενιαίας νο-μισματικής πολιτικής όσο και από τα λοιπά της καθήκοντα, χωρίς να υπάρχει μεταξύ τους ανάμειξη.

Για την εκπλήρωση των προαναφερθέντων, η ΕΚΤ καλείται να υιοθετήσει κάθε αναγκαίο κανόνα εσωτερικής λειτουρ-γίας, περιλαμβανομένων κανόνων αναφορικά με το επαγ-γελματικό-υπηρεσιακό απόρρητο.

βληματικών πιστωτικών ιδρυμάτων,• ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα για τη χρηματοδότηση των χρηματοδοτικών ανοιγμάτων που προκύπτουν, εφό-σον αποφασιστεί η διευθέτηση προβληματικών πιστωτικών ιδρυμάτων, και

• ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων.

(β) Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι προανα-φερθείσες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνιστούν μια σημαντικότατη εξέλιξη στο πεδίο της ευρωπαϊκής εσω-τερικής αγοράς, και όχι μόνον. Εφόσον η αδειοδότηση και μικρο-προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ ανα-τεθεί στην ΕΚΤ, οι δεσμοί που συνδέουν την επιρροή των κυβερνήσεων των εν λόγω κρατών μελών στα πιστωτικά ιδρύματα θα τείνουν να αμβλυνθούν σημαντικά. Οι συνθήκες υπό τις οποίες τα εν λόγω πιστωτικά ιδρύμα-τα θα επενδύουν σε ομόλογα των κυβερνήσεών τους θα μεταβληθούν ουσιαστικά, καθώς η εξάρτησή τους από τον «κρατικό εναγκαλισμό» (όπου και στην έκταση που αυτός υφίσταται) θα τεθεί υπό περιορισμό. Η απεξάρτηση των εθνικών τραπεζικών συστημάτων από την επιρροή των κυ-βερνήσεων ενδέχεται, συνεπώς, να αποτελέσει σημαντικό εφαλτήριο και για τη δρομολόγηση των θεσμικών προϋπο-θέσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη δημο-σιονομική ενοποίηση της ΕΕ, εφόσον εκδηλωθεί η σχετική πολιτική βούληση.

(γ) Σύμφωνα με τις προαναφερθείσες διατάξεις της υπό εξέταση πρότασης Κανονισμού του Συμβουλίου,

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών σε ένα διαρκώς αυξανόμενο αριθμό κρατών η εποπτεία των τραπεζών ανατέθηκε

σε ανεξάρτητες αρχές. Η τάση αυτή τείνει να αναστραφεί μετά την πρόσφατη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, λόγω των αστοχιών που

έχουν αποδοθεί στις ανεξάρτητες εποπτικές αρχές.

Page 39: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

AποψηΤρaπεζες // Ευρωπαϊκή εποπτεία

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

39

οι εξαγορές και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων στον τραπεζι-κό τομέα θα τελούν υπό την έγκριση της ΕΚΤ και όχι των εθνικών αρμοδίων αρχών. Υπό αυτές τις συνθήκες, η μορ-φολογία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος των επο-μένων δεκαετιών, με βεβαιότητα δε της τρέχουσας, θα κα-θοριστεί πλέον σε υπερεθνικό επίπεδο, εφόσον υιοθετηθεί η πρόταση Κανονισμού του Συμβουλίου, οδηγώντας, κατά την εκτίμηση του γράφοντος, σε μεγαλύτερο βαθμό συγκέ-ντρωσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος και, κατά συνέπεια, σε σημαντικότατη μείωση του αριθμού των πι-στωτικών ιδρυμάτων που ασκούν δραστηριότητα σε αυτό, σε όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης.

(δ) Η αναγωγή της ΕΚΤ σε εποπτική αρχή των πι-στωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στην ευρωζώνη έχει θετικά στοιχεία. Η ΕΚΤ διαθέτει, χωρίς αμφιβολία, την απα-ραίτητη τεχνογνωσία για την άσκηση εποπτικών καθηκό-ντων στα πιστωτικά ιδρύματα της ευρωζώνης, λαμβανομέ-νης υπόψη, ιδίως:• τόσο της, αναμφισβήτητα, επιτυχούς συμβολής της στη δια-χείριση της πρόσφατης διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης,• όσο και της ουσιαστικής συμβολής της στην αντιμετώπιση της τρέχουσας δημοσιονομικής κρίσης στην ευρωζώνη.

Υπό αυτήν την έννοια, οι διατάξεις της πρότασης Κανονισμού του Συμβουλίου αξιολογούνται θετικά από τον γράφοντα.

(ε) Οι προτάσεις δεν μπορεί, όμως, να αντιμετω-πιστούν και χωρίς κάποιο σκεπτικισμό. Αυτό οφείλεται σε δύο παράγοντες:

(i) H ανάθεση (εν γένει) σε μια νομισματική αρχή εποπτι-κών αρμοδιοτήτων σχετικά με φορείς του χρηματοπι-στωτικού συστήματος, ιδίως δε σε σχέση με τα πιστωτικά ιδρύματα, εγείρει ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων, θέ-τοντας, εν προκειμένω, σε αμφισβήτηση την ικανότητα της ΕΚΤ, ως νομισματικής αρχής, να υπηρετεί με συνέπεια τον πρωταρχικό της στόχο, ο οποίος συνίσταται στη διασφάλι-ση της σταθερότητας του επιπέδου των τιμών.

(ii) Δεν πρέπει, επίσης, να αποκλειστεί το (απευκταίο) ενδεχό-μενο της συνδρομής προϋποθέσεων υπό τις οποίες, κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών της θητείας της ΕΚΤ ως εποπτικής αρχής, ένα ή περισσότερα συστημικά σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα που θα τελούν υπό την εποπτεία της να εκτεθούν σε αφερεγγυότητα, γεγονός που θα μπορούσε να αποδοθεί και σε δική της πλημμελή άσκηση καθηκόντων3. Σε μια τέτοια περίπτωση, η αξιοπιστία της ΕΚΤ, ως νομισματικής αρχής, θα ετίθετο σε έντονη αμφισβήτηση (όχι τόσο από ουσιαστική, αλλά από πολιτική άποψη), με όλες τις συνεπαγόμενες αρνη-τικές επιπτώσεις για τη βιωσιμότητα της ευρωζώνης.

(στ) Εφόσον υιοθετηθεί η υπό εξέταση πρόταση Κανονισμού του Συμβουλίου, ο σχεδιασμός του θεσμικού, οργανωτικού και λειτουργικού πλαισίου για την άσκηση

από την ΕΚΤ εποπτικών καθηκόντων στα πιστωτικά ιδρύ-ματα της ευρωζώνης, περιλαμβανομένων κυρίως των «σινι-κών τειχών» (σύμφωνα με τα προαναφερθέντα,), θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός, ώστε το κύρος της ΕΚΤ ως θεσμικού οργάνου της ΕΕ να διασφαλιστεί πλήρως. Το βάρος της επιτυχούς εκπλήρωσης των εν λόγω καθηκόντων θα βαρύνει, τελικά, την ίδια την ΕΚΤ.

(ζ) Επισημαίνεται, τέλος, ότι αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την υπαγωγή της ανακεφαλαιοποίησης πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα κεφαλαιακής επάρ-κειας ενώ κρίνονται από τις εποπτικές τους αρχές βιώσιμα, στην αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθε-ρότητας (‘European Stability Mechanism’, γνωστού με το ακρωνύμιο ‘ESM’) και, συνεπώς, τη συναφή μείωση του δημοσιονομικού χρέους των κρατών μελών όπου έχουν την καταστατική τους έδρα τα εν λόγω πιστωτικά ιδρύματα. Η προοπτική αυτή είναι ρητά διατυπωμένη στην προανα-φερθείσα Δήλωση της Διάσκεψης Κορυφής της Ευρωζώνης της 29ης Ιουνίου 2012, όπου αναφέρεται ότι:

«Αφ’ ότου θεσπισθεί αποτελεσματικός ενιαίος εποπτικός μηχανισμός για τις τράπεζες στην ευρωζώνη, στον οποί-ον θα συμμετέχει και η ΕΚΤ, ο ΕΜΣ θα μπορούσε, κατόπιν αποφάσεως, να έχει τη δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιο-ποίησης των τραπεζών».

------------------------------------1 Η αξιολόγηση της "συστημικής σημαντικότητας" των πιστωτι-κών ιδρυμάτων (και των προαναφερθεισών κατηγοριών εταιριών συμμετοχών) προτείνεται να γίνεται βάσει δύο κριτηρίων: • του μεγέθους τους, και • της διασυνοριακής τους δραστηριότητας εντός της ευρωζώνης. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται, επίσης, η ανάθεση στην ΕΚΤ της κα-τάρτισης και δημοσιοποίησης καταλόγου των εν λόγω πιστωτικών ιδρυμάτων (και των ως άνω κατηγοριών εταιριών συμμετοχών).

2 Η υπαγωγή του συνόλου των πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στα κράτη μέλη της ευρωζώνης στη μικρο-προληπτική εποπτεία της ΕΚΤ έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις σε αρκετά από αυτά, περιλαμβανομένης και της Γερμανίας, κύκλοι του Υπουρ-γείου Οικονομικών των οποίων επισημαίνουν ότι η εποπτεία των μικρότερων πιστωτικών ιδρυμάτων, κυρίως δε εκείνων που δεν έχουν διασυνοριακή παρουσία, αλλά ασκούν δραστηριότητα αποκλειστικά και μόνον σε εθνικό (και μάλιστα σε ορισμένες πε-ριπτώσεις σε τοπικό) επίπεδο (όπως, π.χ., οι Sparkassen στη Γερ-μανία) θα πρέπει να παραμείνει εθνική αρμοδιότητα.

3 Ο κίνδυνος αυτός είναι, βέβαια, ορατός και για όλες τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, οι οποίες έχουν την καταστατική αρμοδιότητα άσκησης μικρο-προληπτικής εξουσίας στα πιστωτικά ιδρύματα, και αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία προβληματισμού αναφο-ρικά με το αν θα πρέπει να ανατίθενται στις κεντρικές τράπεζες, ως κατά βάση νομισματικές αρχές, τέτοιου είδους αρμοδιότητες.

Page 40: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

40

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Προβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

Με την πρόσφατη συμφωνία του Νοεμβρίου, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας δεσμεύτη-

καν ρητά ότι θα συνεχίσουν να στηρίζουν τη χώρα μας έως ότου αυτή επανακτή-

σει την πρόσβασή της στις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, η επιτυχία του προγράμμα-

τος προσαρμογής της χώρας, αλλά και των σχεδίων των εταίρων μας, θα κριθεί

από την οικονομία. Αν δεν επιστρέψουμε σε θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης το

αργότερο ως το 2014, πέραν των δραματικών κοινωνικών επιπτώσεων, θα κα-

ταστεί υπερβολικά δύσκολη η σταθεροποίηση της δημοσιονομικής θέσης της

χώρας. Το μεγάλο βάρος των δημοσιονομικών μέτρων τη διετία 2013-14 καθιστά

αμφίβολη την πραγματοποίηση των προβλέψεων για την εξέλιξη του αεπ, που

σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας.

Άμεση στήριξη της οικονομίας

Page 41: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Aποψη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

41

Aποψη

»Ο

ι αποφάσεις του τελευταίου Eurogroup για τη χώ-ρα μας αποτέλεσαν προϊόν επίπονων διαβουλεύσε-ων μεταξύ των επίσημων δανειστών σε ένα πλαίσιο που απαιτούσε την εύρεση βέλτιστης λύσης ενός σύνθετου προβλήματος με πολλούς περιορισμούς. Όπως είναι γνωστό, οι Ευρωπαίοι εταίροι προσήλ-

θαν στις διαβουλεύσεις έχοντας θέσει δύο «κόκκινες γραμμές». Συγκεκριμένα, στην παρούσα χρονική περίοδο, δεν ήταν διατε-θειμένοι να εγκρίνουν: α) απομείωση του αρχικού κεφαλαίου των παλαιών και νέων δανείων του επίσημου τομέα προς την Ελλάδα και β) νέα χρηματοδότηση πέραν αυτής που προβλέπεται στο υφι-στάμενο πρόγραμμα στήριξης. Υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις, οι αποφάσεις οι οποίες ελήφθησαν κρίνονται ιδιαίτερα ευνοϊκές για

Από τον Πλάτωνα Μονοκρούσο,

Επικεφαλής Διεύθυνσης Τρέχουσας Οικονομικής

Ανάλυσης, Eurobank

Page 42: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Προβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

42

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

τη χώρα αφού, εκτός της αποτροπής μιας άτακτης χρεοκο-πίας που θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο την παραμονή της στην Ευρωζώνη, εξασφαλίζουν σημαντική ελάφρυνση των μελλοντικών χρηματοδοτικών αναγκών της Γενικής Κυβέρ-νησης και συντελούν στη βελτίωση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το νέο πακέτο διευκολύνσεων προς την Ελλάδα συμπεριλαμβάνει, μετα-ξύ άλλων, έκτακτα μέτρα ύψους περίπου 3% του ΑΕΠ τα οποία δεν έχουν ακόμη συγκεκριμενοποιηθεί. Επίσης, το μέσο επιτόκιο επί του συνόλου των δανείων του επίσημου τομέα που αναμένεται να εκταμιευτεί έως το τέλος του έτους υπολογίζεται τώρα σε μόλις 1,9%. Επομένως δεν μπορούμε να ομιλούμε για επαχθείς και τοκογλυφικούς όρους δανεισμού της Ελλάδας. Χώρες της Ευρωζώνης με πολλή υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση δανείζονται αυτή τη στιγμή από τις αγορές με σημαντικά υψηλότερα επιτόκια. Χαρακτηριστικά, το κόστος δανεισμού της Ιταλί-ας μέσω της έκδοσης 10-ετών κρατικών τίτλων είναι αυτή τη στιγμή 4,5% ενώ το αντίστοιχο κόστος για την Ισπανία ανέρχεται στο 5,2%.

Λαμβάνοντας υπόψιν το δύσκολο πλαίσιο μέσα στο οποίο ελήφθησαν οι αποφάσεις του τελευταίου Eurogroup, είναι μάλλον δύσκολο να προσδιορίσει κανείς ποιές επιπλέ-ον διευκολύνσεις θα μπορούσαν ενδεχομένως να είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα. Εντούτοις, σε μεταγενέστερο χρόνο, και υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα θα παραμεί-νει προσηλωμένη στην πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέ-ντων μεταρρυθμίσεων, το ενδεχόμενο περεταίρω διευκο-λύνσεων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποκλεισθεί. Τουναντίον, θα μπορούσε κάποιος να αναμένει δυνητικά, μεταξύ άλλων, ακόμα και ενδεχόμενη άρση των προανα-φερθέντων περιορισμών α) και β). Άλλωστε η επίσημη ανακοίνωση του Eurogroup της 26ης Νοεμβρίου επανα-λαμβάνει τη ρητή δέσμευση των Ευρωπαίων εταίρων να συνεχίσουν να στηρίζουν τη χώρα μας έως ότου αυτή επανακτήσει την πρόσβασή της στις διεθνείς αγορές.

Υπό την προϋπόθεση ότι οι βασικές μακροοικονομικές υποθέσεις του αναθεωρημένου βασικού σεναρίου της τρόικα επαληθευτούν, το νέο πακέτο διευκολύνσεων προς την Ελλάδα εκτιμάται ότι θα μειώσει τον λόγο δημοσίου χρέους-ΑΕΠ κατά περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2020 και κατά 23 και πλέον μονάδες έως το τέλος του 2022. Με βάση τις παρούσες επίσημες προβλέψεις, το μεγαλύτερο μέρος της βελτίωσης αυτής (περίπου 15 πο-σοστιαίες μονάδες σωρευτικά) αναμένεται να προέλθει από το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων και τη σταδι-

ακή επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών από το χαρτοφυλάκιο ελληνικών κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, το υπόλοιπο ποσό της βελτίωσης θα προέλθει από τη μείωση (κατά 100 μονάδες βάσης) του επιτοκίου των δια-κρατικών δανείων (συνολικού ύψους 52,9 δισ. ευ-ρώ) που έχει λάβει η χώρα από το 1ο πρόγραμμα στήριξης, την ακύρωση των προμηθειών του EFSF καθώς και άλλα έκτακτα μέτρα και παρεμβάσεις.

Ένα επιπλέον σημαντικό όφελος για τη χώρα προ-κύπτει από την αναμενόμενη δραστική μείωση των μελλοντικών χρηματοδοτικών αναγκών της Γενικής Κυβέρνησης ως απόρροια της εφαρμο-γής των αποφάσεων του τελευταίου Eurogroup. Συγκεκριμένα, το εκτιμώμενο (από το αναθεωρη-μένο βασικό σενάριο) χρηματοδοτικό κενό της Γε-νικής Κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί κατά πε-ρίπου 49 δισ. ευρώ σωρευτικά την περίοδο 2012-2020. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι παρέχεται πλέ-ον στο ελληνικό δημόσιο η δυνατότητα να παρα-μείνει εκτός αγορών για το μεγαλύτερο διάστημα της επόμενης δεκαετίας χωρίς να αντιμετωπίσει ανυπέρβλητα προβλήματα χρηματοδότησης. Σύμ-φωνα με τις προβλέψεις μας, χωρίς την εφαρμογή των συμφωνηθέντων αποφάσεων, το συνολικό χρηματοδοτικό κενό της περιόδου 2012-2020 θα ανερχόταν σε περίπου 60 δισ. ευρώ.

Tο μέσο επιτόκιο επί του συνόλου

των δανείων του επίσημου τομέα

που θα εκταμιευτεί έως το τέλος του

έτους υπολογίζεται τώρα σε μόλις

1,9%. Επομένως δεν μπορούμε να

ομιλούμε για επαχθείς και τοκο-

γλυφικούς όρους δανεισμού της

Ελλάδας. Χώρες της Ευρωζώνης με

πολλή υψηλότερη πιστοληπτική αξι-

ολόγηση δανείζονται αυτή τη στιγμή

από τις αγορές με σημαντικά υψηλό-

τερα επιτόκια.

Page 43: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

AποψηΠροβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

43

Ένα εύλογο ερώτημα μετά την ανακοίνωση των αποφάσεων

του Eurogroup είναι εάν αυτές εξασφαλίζουν τη βιωσιμότη-

τα του ελληνικού δημοσίου χρέους. Ο προσδιορισμός συ-

γκεκριμένου στόχου για τον λόγο χρέους-ΑΕΠ (πχ. 120%)

δεν αποτελεί, απαραίτητα, ικανή και αναγκαία συνθήκη

για τη διασφάλιση βιωσιμότητας. Εντούτοις, η μείωση του

λόγου χρέους-ΑΕΠ στο 124% το 2020 (και χαμηλότερα του

110% το 2022) κάτω από ένα ρεαλιστικό σενάριο εξέλιξης

των βασικών μακροοικονομικών και δημοσιονομικών με-

γεθών κρίνεται απαραίτητη για την συνεχιζόμενη συμμετο-

χή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας. Σε κάθε

περίπτωση, ο βαθμός επιτυχίας του προγράμματος προ-

σαρμογής και των αποφάσεων του Eurogroup να σταθερο-

ποιήσουν τη δημοσιονομική θέση της χώρας, το εξωτερικό

της ισοζύγιο και γενικότερα την εγχώρια οικονομία θα κρι-

Οι κ iνδυνΟι στην ΟικΟνΟμiα

Οι Ευρωπαίοι εταίροι προσήλθαν

στις διαβουλεύσεις έχοντας θέσει

δύο «κόκκινες γραμμές». Συγκε-

κριμένα, στην παρούσα χρονική

περίοδο, δεν ήταν διατεθειμένοι

να εγκρίνουν: α) απομείωση του

αρχικού κεφαλαίου των παλαιών

και νέων δανείων του επίσημου

τομέα προς την Ελλάδα και β) νέα

χρηματοδότηση πέραν αυτής που

προβλέπεται στο υφιστάμενο πρό-

γραμμα στήριξης. … Εντούτοις,

σε μεταγενέστερο χρόνο, και υπό

την προϋπόθεση ότι η χώρα θα

παραμείνει προσηλωμένη στην

πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέ-

ντων μεταρρυθμίσεων, το ενδεχό-

μενο περεταίρω διευκολύνσεων

δεν πρέπει σε καμία περίπτωση

να αποκλεισθεί.

θεί το επόμενο διάστημα. Κλειδί της επιτυχίας θα αποτελέ-

σει η σταδιακή βελτίωση του εγχώριου μακροοικονομικού

περιβάλλοντος. Η αδυναμία επιστροφής σε θετικούς ρυθ-

μούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ το αργότερο έως το 2014, πέραν

των δραματικών κοινωνικών επιπτώσεων, θα καταστήσει

υπερβολικά δύσκολη τη σταθεροποίηση της δημοσιονο-

μικής θέσης της χώρας. Ως εκ τούτου, ο σημαντικότερος

κίνδυνος για την επιτυχία του προγράμματος είναι η αδυ-

ναμία σταθεροποίησης της εγχώριας οικονομίας. Το νέο

δημοσιονομικό πρόγραμμα για τη περίοδο 2013-2016 είναι

ιδιαίτερα εμπροστοβαρές ελλοχεύοντας πτωτικούς κινδύ-

νους στις επίσημες προβλέψεις για την εξέλιξη των ρυθμών

μεταβολής του ΑΕΠ, ιδίως τη περίοδο 2013-2014. Συνεπώς,

κρίνεται απαραίτητη η άμεση λήψη δραστικών μέτρων για

τη στήριξη της εγχώριας οικονομίας.

Page 44: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

44

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Προβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

Η Ελλάδα του μέλλοντος θα είναι μια χώρα διεθνώς ανταγωνιστική, δημοσιονομικά και χρηματοοικονομικά σταθερή, και φιλική προς την επιχει-ρηματικότητα. Μια χώρα όπου επιτέλους οι νόμοι εφαρμόζονται και όπου θα υπάρχει μηδενική ανοχή στη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή. Μπορεί στις τωρινές δυσκολίες να φαντάζει άγνωστο το πότε θα πετύχουμε όλα αυτά, ωστόσο η πορεία προς τους στόχους είναι χαραγμένη.

Μια χώρα που αλλάζει

Η Ελλάδα σήμερα σταδιακά εξέρχεται από τον μεσαίωνα των συντεχνιών και του κρατισμού. Οδεύει, έστω και αργοπορημένα, προς τη δι-κή της ιδιότυπη «βιομηχανική» επανάσταση, καθώς απελευθερώνονται πόροι από τον δη-μόσιο τομέα προς την ιδιωτική πρωτοβουλία

και επιχειρηματικότητα. Η βιομηχανική επανάσταση τον 18ο και 19ο αιώνα ήταν μια διαδικασία που επέφερε αλλα-γές στο κοινωνικό επίπεδο ώστε να απορροφηθεί το πλεο-νάζον παραγωγικό δυναμικό στη γεωργία, που προέκυψε λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης. Στην Ελλάδα σήμερα το πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό στον δημόσιο τομέα δεν είναι αποτέλεσμα των εφαρμογών της τεχνολογίας στην δι-

οίκηση. Είναι αποτέλεσμα αδυναμίας των πολιτικών, των φεουδαρχών του σήμερα δηλαδή, να διαχειρισθούν τον εκσυγχρονισμό που φέρνει η παγκοσμιοποίηση. Οι διαρ-θρωτικές αλλαγές, συνεπώς, που εφαρμόζονται σήμερα, αποσκοπούν ουσιαστικά στην απορρόφηση του πλεονάζο-ντος προσωπικού του δημοσίου από τον ιδιωτικό τομέα, σε μια οικονομία που μετασχηματίζεται κάτω από την πίε-ση του διεθνούς ανταγωνισμού.

Παράξενες ομοιότητεςΗ Ελλάδα παρουσιάζει σήμερα κάποιες ομοιότητες με την

Κίνα και την Ινδία, τους γίγαντες των αναδυόμενων αγο-

Page 45: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Aποψη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

45

ρών. Στη δημοκρατική Ινδία προσπαθούν τώρα να καταρ-γήσουν τους περιορισμούς στην ιδιωτική επιχειρηματι-κότητα, που ο κρατισμός επέβαλε για πολλά χρόνια στην οικονομία μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας τους από την Αγγλία. Στην Κίνα, πέτυχαν να μετατρέψουν μια 100% μη καπιταλιστική οικονομία σε οικονομία της αγοράς, μέσα σε μια γενιά. Και στις δυο περιπτώσεις συναντάμε το φαι-νόμενο της πρωτόγονης συσσώρευσης κεφαλαίου και της συνακόλουθης διαπλοκής κρατικής εξουσίας και επιχειρη-ματιών στην οικονομική δραστηριότητα. Στην Κίνα βλέπου-με να εδραιώνεται με επιτυχία ένα πρότυπο καπιταλιστικής οικονομίας (παρά τα ελλείμματα δημοκρατίας), καθώς το κράτος όντως παίζει με εξαιρετική επιτυχία τον ρόλο του στρατηγείου και, προϊόντος του χρόνου, λιγότερο τον ρόλο του κωπηλάτη. Αλλά και στην Ινδία βλέπουμε ότι σταδι-ακά ο ρόλος του κρατισμού περιορίζεται και η οικονομία απελευθερώνεται, αν και με αργούς ρυθμούς, και γνωρίζει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Σήμερα στην Ελλάδα δεν κάνουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο καλά. Η χώρα μας επιδεικνύει περιορισμένη αποτελεσματικότητα στον επα-ναπροσανατολισμό του αναπτυξιακού προτύπου. Δυστυ-χώς, έχουμε τη διαφθορά χωρίς να έχουμε τους ρυθμούς ανάπτυξης των άλλων χωρών.Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας μακροπρόθεσμα συνδέεται άρρηκτα με την ανακατανομή της απασχόλησης από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Πέ-ραν αυτού, όμως, η ανάπτυξη θα στηριχθεί και στην αύ-ξηση του εργατικού δυναμικού μέσω απορρόφησης της ανεργίας των νέων, μέσω αυξημένης συμμετοχής των γυ-ναικών στην αγορά εργασίας, και μέσω μεταναστευτικών ροών. Ο μετασχηματισμός αυτός θα διευκολυνθεί με την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, το άνοιγμα των κλει-στών επαγγελμάτων, την εξάλειψη της φοροδιαφυγής στους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρές ατομικές επιχειρήσεις και, βεβαίως, τον εξορθολογισμό της λει-τουργίας του δημόσιου τομέα ώστε να απελευθερωθεί εργατικό δυναμικό. Όλα αυτά λίγο-πολύ έχουν δρομο-λογηθεί. Υπάρχει, πάντως, ακόμη ανάγκη για την εξει-δίκευση κατάλληλης μεταναστευτικής πολιτικής ώστε να φιλοξενούμε ανθρώπους με γνώσεις και κατάρτιση που δεν θα είναι βάρος στην οικονομία. Απαιτούνται, τέλος, συντονισμένες κοινωνικές πολιτικές για την αύξηση της συμμετοχής του ενεργού πληθυσμού στο εργατικό δυνα-μικό, καθώς και για την αντιμετώπιση της ανεργίας στη μεταβατική περίοδο, στο νέο εργασιακό πλαίσιο που δι-αμορφώνεται.

Επενδυτές και ανάπτυξηΗ όποια ανάπτυξη είναι αποτέλεσμα της ανταπόκρισης των ιδιωτών επενδυτών στις ευκαιρίες που διαμορφώνο-

νται. Oι ιδιώτες επενδυτές γνωρίζουν πού να επενδύσουν τα λεφτά τους. ΄Αρα, το μόνο που απαιτείται είναι να μην εμποδίζονται οι επενδυτικές πρωτοβουλίες, συνήθως για λόγους προστασίας των ήδη δραστηριοποιούμενων οικο-νομικών μονάδων. Δεν απαιτούνται κρατικές επιδοτήσεις και επενδυτικά κίνητρα για την ανάπτυξη συγκεκριμένων κλάδων ή δραστηριοτήτων εφαρμογής νέων τεχνολογιών και καινοτομιών. Όλα αυτά, συνήθως, συνοδεύονται από σπατάλες και δίνουν αφορμή για την εμφάνιση φαινομέ-νων διαφθοράς, ιδίως όταν αποφασίζονται εντελώς αυ-θαίρετα από την κεντρική διοίκηση.Το κράτος μπορεί, βέβαια, μέσω επενδύσεων σε φυσικές και κοινωνικές υποδομές και διαμόρφωσης κατάλληλου θεσμικού και χωροταξικού πλαισίου να «σπρώξει» τους επενδυτές προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Αυτό που δεν πρέπει να κάνει, όμως, είναι να ασκεί το ίδιο επιχει-ρηματική δραστηριότητα, καθώς κάτι τέτοιο συντηρεί συνθήκες αδιαφάνειας, διαπλοκής και εξάρτησης στις σχέ-σεις των επιχειρήσεων με τη δημόσια διοίκηση.

Μια νέα πορείαΗ δεκαετία που διανύουμε θα μείνει στην ιστορία ως η περίοδος που η Ελλάδα, μια οικονομία βασικά σοβιετικού τύπου, ξέφυγε μια και καλή, από την υπανάπτυξη και τον απομονωτισμό. Μπήκε σε μία νέα αναπτυξιακή πορεία βασισμένη στη δημοσιονομική πειθαρχία και προσανατο-λισμένη στις εξαγωγές. Μια οικονομία όπου η ανταγωνι-στικότητα θα είναι το κριτήριο επιβίωσης. Μια κοινωνία όπου η άκρατη προσοδοθηρία, η μάστιγα της σημερινής Ελλάδος, θα βρει τη θέση που της αξίζει στο καλάθι αχρή-στων της ιστορίας. Η Ελλάδα του μέλλοντος θα είναι μια χώρα διεθνώς ανταγωνιστική, δημοσιονομικά και χρημα-τοοικονομικά σταθερή, και φιλική προς την επιχειρηματι-κότητα. Μια χώρα όπου επιτέλους οι νόμοι εφαρμόζονται και όπου θα υπάρχει μηδενική ανοχή στη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή. Οι περισσότεροι ΄Ελληνες είμαστε έτοι-μοι να αγκαλιάσουμε τον θαυμαστό νέο κόσμο που γεν-νιέται. Αυτό που δεν γνωρίζω, όμως, είναι η χρονική διά-σταση του εγχειρήματος.

Από τον Μιχάλη Μασουράκη,

Ανώτερο Διευθυντή Οικονομικών

Μελετών, Alpha Bank

»

Page 46: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

46

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Μοναδική ευκαιρIα για εκσυγχρονισμό

Προβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

Page 47: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Aποψη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

47

Aποψη

Μοναδική ευκαιρIα για εκσυγχρονισμό

Η ανάγκη για ένα σταθερό

φορολογικό περιβάλλον είναι

επιτακτική ειδικότερα όταν

πρέπει να συναγωνιστούμε χώρες

με χαμηλούς φορολογικούς

συντελεστές και σταθερό και

απλό φορολογικό σύστημα.

Page 48: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Προβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

48

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα δύσκολο σ ταυροδρόμι καθώς αγωνίζ εται να

αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση και να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Αυτή τη δύσκολη στιγμή προσφέρε-ται μια μοναδική ευκαιρία για λήψη αποφάσεων προς τη σωστή κατεύθυνση για να προχωρήσει η χώρα σε διαρ-θρωτικές αλλαγές εκσυγχρονισμού και να αποκοπεί ο ομ-φάλιος λώρος με τα λάθη του παρελθόντος. Αυτή είναι η

Οι τωρινές δυσκολίες της Ελλάδας απαιτούν αλλαγές και πρώτα από όλα στη φο-ρολογία ώστε να ενισχυθεί η επιχειρηματικότητα, να συγκρατηθούν οι επιχει-ρήσεις που εξετάζουν την αποχώρησή τους από τη χώ-ρα και να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή. Η φορολογική μεταρρύθμιση εάν γίνει σω-στά, αν προβλέπει ένα απλό και σταθερό φορολογικό σύστημα, με ξεκάθαρες δι-αδικασίες που θα έχουν γε-νική εφαρμογή, θα θέσει τα θεμέλια που θα βοηθήσουν την Ελλάδα να ξεπεράσει την οικονομική κρίση.

Από τον Μάριο Κυριάκου, Πρόεδρο

& Διευθύνοντα Σύμβουλο, KPMG

»κατάλληλη στιγμή να γίνουν όλες οι απαραίτητες μεταρ-ρυθμίσεις αρχής γενομένης από τη Φορολογία. Οι φορο-λογικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να έχουν ως στόχο την αποφυγή της φοροδιαφυγής, την ανάπτυξη της επιχειρη-ματικότητας, την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και τη συγκράτηση των υφιστάμενων επιχειρήσεων που εξετά-ζουν την αποχώρησή τους από την Ελλάδα.Είναι σημαντικό για να υπάρξει μια νέα αρχή, η φορο-λογική μεταρρύθμιση να μην πραγματοποιηθεί με απλή τροποποίηση της υφιστάμενης φορολογικής νομοθεσί-ας, αλλά με τη θέσπιση ενός νέου νόμου που θα θέτει με απλότητα το φορολογικό καθεστώς καθώς και ξεκάθαρες διαδικασίες για την εφαρμογή του.Σύμβουλοι με εξειδίκευση στα φορολογικά τόσο στην Ελ-λάδα όσο και στο εξωτερικό, θα μπορούσαν να συνεισφέ-ρουν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους για τη θέσπιση ενός νέου νόμου. Το κράτος θα πρέπει να υιοθετήσει μια νέα φορολογία και αντί της πολύπλοκης γραφειοκρατίας για να «πιάσει τους κλέφτες», μια λιτή προσέγγιση όπου να τοπο-θετεί την ευθύνη στον πολίτη για συμμόρφωση και ο πο-λίτης θα πρέπει να ανταποκριθεί ή να τιμωρηθεί αυστηρά.

Προτάσεις για ένα καλύτερο και αποτελεσματικότερο φορολογικό σύστημα:• Πλήρης κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και όχι αναμόρφωση αυτού που συντηρεί τη γραφειο-κρατία. Δεν είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να γράφονται σελίδες επί σελίδων που προβλέπουν τη διαδικασία έκδο-σης δελτίου μεταφοράς, που δυστυχώς φαίνεται να παρα-μένουν σε εισηγήσεις που υπάρχουν και σήμερα για αλ-λαγή. Να θυμίσουμε ότι αντίστοιχος κώδικας δεν υπάρχει σε καμία άλλη Ευρωπαϊκή χώρα και έχει αποδειχθεί ότι η εφαρμογή του στην Ελλάδα δεν διασφάλισε την πάταξη της φοροδιαφυγής. Να καταργηθεί ο φόρος χαρτοσήμου για να υπάρξει απλοποίηση των σχετικών διαδικασιών στο μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών (ενδοεταιρικά δά-νεια, ενοίκια κλπ).

Page 49: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

AποψηΠροβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

49

• Να αποφευχθούν διατάξεις οι οποίες ωθούν τον πολί-τη στη φοροδιαφυγή, όπως για παράδειγμα η διάταξη αναφορικά με την πώληση ακίνητης περιουσίας η οποία προβλέπει φόρο μεταβίβασης στο μεγαλύτερο ποσό μεταξύ της αντικειμενικής ή της πραγματικής τιμής, με αποτέλεσμα μόνο οι έντιμοι πολίτες, που δηλώνουν την πραγματική τιμή, να πληρώνουν τους σχετικούς φόρους ενώ οι υπόλοιποι να αγοράζουν σε εμπορική αξία αλλά να δηλώνουν αντικειμενική και να πληρώνουν μικρότε-ρο φόρο μεταβίβασης και να δημιουργείται μαύρο χρή-μα. Προς τον σκοπό αυτό είναι επίσης πολύ σημαντικό ο φορολογικός νόμος να είναι απλός και να αποφεύγεται η ύπαρξη αναρίθμητων εξαιρέσεων.

• Οι φορολογικές διατάξεις πρέπει να προσδιορίζουν με σαφήνεια τις φορολογικές υποχρεώσεις/επιβαρύνσεις έτσι ώστε να αποφευχθούν τα κενά τα οποία θα πρέπει να ερμηνεύονται με Υπουργικές Αποφάσεις. Για παρά-δειγμα οι διατάξεις που εισήγαγαν την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών και που είναι σε ισχύ από το 2010 προβλέπουν την έκδοση Υπουργικής Απόφασης που θα καθορίζει τα ειδικότερα θέματα για την εφαρμο-γή των εν λόγω διατάξεων και η οποία μέχρι και σήμερα δεν έχει εκδοθεί.

• Η φορολογική μεταρρύθμιση θα πρέπει να παραμείνει σε ισχύ στο πέρασμα του χρόνου έτσι ώστε να υπάρχει σταθερό φορολογικό περιβάλλον. Μόνο τότε θα υπάρ-ξουν ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα καθώς δεν πρόκει-ται να επιλέξει μια επιχείρηση να επενδύσει σε μία χώρα στην οποία δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια και σε βάθος χρόνου τη φορολογική της επιβάρυνση. Η ανάγκη για ένα σταθερό φορολογικό περιβάλλον είναι επιτακτι-κή ειδικότερα όταν πρέπει να συναγωνιστούμε χώρες με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και σταθερό και απλό φορολογικό σύστημα. Επί τη ευκαιρία, να αναλογι-σθούν οι υπεύθυνοι την εκ των υστέρων επιβολή εισφο-ράς στα έσοδα των φωτοβολταϊκών πάρκων.

• Οι φορολογικές ρυθμίσεις που θα θεσπιστούν θα πρέ-πει να υποστηρίζονται από τις διαδικασίες που επιτρέ-πουν την εφαρμογή τους. Να θυμίσουμε για παράδειγ-μα την αλλαγή στη φορολογία της πώλησης εισηγμένων μετοχών, η εφαρμογή της οποίας μετατίθεται για τα τε-λευταία 2 χρόνια. Επίσης θα πρέπει να υπάρχουν σαφείς οδηγίες από το υπουργείο Οικονομικών προς τις Εφορί-ες ως προς τις διαδικασίες έτσι ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο όπου κάθε Εφορία διαφοροποιείται ως προς τα δικαιολογητικά που απαιτεί ή ακόμα και στην εφαρ-μογή συγκεκριμένων διατάξεων.

• Να δοθεί στον έφορο η δυνατότητα να ασκεί κρίση

και να λύνει προβλήματα και όχι να ακολουθεί τυπολα-τρικούς κανόνες με βάση το κακώς εννοούμενο συμφέ-ρον του Δημοσίου. Συμφέρον του Δημοσίου δεν είναι να εισπράξει κάτι άμεσα και να καταστρέψει μια επιχείρηση αλλά να διατηρήσει την επιχείρηση στη ζωή για να ει-σπράττει φόρους εσαεί.

• Να σταματήσει η συνεχής επέκταση των παρατάσεων των ημερομηνιών. Ότι έχει θεσπισθεί να παραμείνει για να επιτευχθεί η συνειδητοποίηση της υποχρέωσης στον φορολογούμενο.

• Τέλος, θα πρέπει να υπάρχει καταπολέμηση της φορο-διαφυγής μεθοδικά και όχι με το κυνήγι της απόδειξης, δηλαδή ριζικά με ένα καθολικό πόθεν έσχες.

Για να γίνουν όλα αυτά δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό διότι υπάρχουν άτομα στην Ελλάδα με εμπει-ρία εσωτερικού και εξωτερικού, γνώσεις και ιδέες που είναι σε θέση να προσφέρουν τις γνώσεις τους και τις

εμπειρίες τους ακόμη και σε σχέση με φορολογικά συ-στήματα που λειτουργούν με επιτυχία σε άλλες χώρες του εξωτερικού.Βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση έχουν ήδη γίνει όπως η θέσπιση του Ετήσιου Φορολογικού Πιστοποιητικού για τις χρήσεις 2011 και μετά, έτσι ώστε να υπάρχει άμεση διεξαγωγή φορολογικού ελέγχου αμέσως μετά από κάθε κλειόμενη χρήση από Ορκωτούς Ελεγκτές, αφαιρώντας την αβεβαιότητα ως προς τις φορολογικές υποχρεώσεις που παραμένουν ανοιχτές για πολλά χρόνια. Αυτός ο έλεγ-χος θα μπορούσε να επεκταθεί και σε όλες τις ανοιχτές χρήσεις και εθελοντικά σε όσες επιχειρήσεις το επιθυμούν.Είναι δεδομένο ότι η φορολογική μεταρρύθμιση εάν γίνει σωστά θα συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της οι-κονομίας και θα θέσει τα θεμέλια που θα βοηθήσουν την Ελλάδα να ξεπεράσει την οικονομική κρίση και να εξα-σφαλίσει μια ανοδική πορεία προς την ανάπτυξη.

Θα πρέπει να υπάρχουν σαφείς οδη-

γίες από το υπουργείο Οικονομικών

προς τις Εφορίες ως προς τις διαδι-

κασίες έτσι ώστε να αποφευχθεί το

φαινόμενο όπου κάθε Εφορία διαφο-

ροποιείται ως προς τα δικαιολογητικά

που απαιτεί ή ακόμα και στην εφαρμο-

γή συγκεκριμένων διατάξεων.

Page 50: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

50

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Προβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

Carpe diem για την

ανaκαμψη

Page 51: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Aποψη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

51

Από τον Νότη Μηταράκη,

Υφυπουργό Ανάπτυξης»

καθώς ο συστημικός κίνδυνος υπο-χωρεί στην παγκόσμια οικονομία,

οι ανησυχίες εντοπίζονται στην επι-βράδυνση και την υψηλή ανεργία. Οι

ανεπτυγμένες χώρες θα εστιάσουν στα προβλήματα της οικονομίας τους με συνέπεια τον περιορισμό της στή-

ριξης προβληματικών οικονομιών. Συνεπώς η Ελλάδα σε εγρήγορση

πρέπει να θεμελιώσει τις προϋποθέ-σεις ανάκαμψης, μεταξύ των οποίων

και η αλλαγή νοοτροπίας που θα απενοχοποιήσει το κέρδος και την

επιχειρηματικότητα αλλά και η δημι-ουργία καταλυτών ανάπτυξης.

Δεύτερον, ενώ υπάρχει λιγότερος συστημικός φόβος για την παγκόσμια οικονομία, υπάρχει αυξημένη βεβαιότητα για επιβράδυνση και ύφεση.

Τρίτον, το πρόβλημα της ανεργίας είναι πρωταρχικής σημα-σίας για την παγκόσμια κοινότητα και κυρίως για τις ανε-πτυγμένες οικονομίες.Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι είναι πολύ πιθανό να περιοριστεί στο άμεσο μέλλον η δυνατότητα στήριξης προβληματικών οικονομιών. Είναι επίσης βέβαιο ότι παρά τη σημερινή στασιμότητα στους κόλπους της ΕΕ, αργά η γρή-γορα τα κράτη μέλη θα εντείνουν τις προσπάθειες τους για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την προσέλκυση νέ-ων επενδύσεων. Θα παλέψουν δηλαδή για θέσεις εργασίας στη χώρα τους και αυτό θα καταστήσει ακόμα πιο δύσκολη τη δική μας προσπάθεια. Με αυτά τα δεδομένα η ισχυρή πο-λιτική βούληση που επέδειξαν οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί για να κλείσει το πακέτο των μέτρων και να επανέλθει η δημοσι-ονομική σταθερότητα δημιουργεί το απαραίτητο περιβάλλον ασφάλειας για να προχωρήσουμε στις μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές. Αλλαγές που δεν έγιναν επί δεκαετίες στη χώρα μας και πρέπει να γίνουν τώρα. Αλλαγές που θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο αλλά και τη νοοτροπία της χώρας.

ΓΙΑ ΝΑ ΕπΙΣΤΡΕψΟΥΜΕ στον δρόμο της ανάκαμψης και να προσελκύσουμε νέες επενδύσεις θα πρέπει να πληρούνται οι εξής πέντε προϋποθέσεις. Πρώτο, δημοσιονομική ασφά-λεια. Δεύτερο, παροχή ρευστότητας στην πραγματική οι-κονομία. Τρίτο, διαρθρωτικές αλλαγές. Τέταρτο, μια άλλη νοοτροπία που θα απενοχοποιήσει το κέρδος και την επιχει-ρηματικότητα. Πέμπτο, να δημιουργήσουμε καταλύτες ανά-πτυξης που θα αναδείξουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον των επενδυτών. Ένας τέτοιος καταλύτης ανάπτυξης για το Λεκανοπέδιο της Αττικής είναι και το σχέδιο της κυβέρνησης για το παράκτιο μέτωπο από το Φάληρο μέχρι το Σούνιο

Έχω πει πολλές φορές και δεν θα κουραστώ να το επαναλαμ-βάνω, ότι δεν μπορούν να υπάρξουν εργαζόμενοι χωρίς ερ-γοδότες και επενδύσεις χωρίς επενδυτές. Η Ελλάδα είτε λόγω παρωχημένων ιδεολογικών απόψεων, είτε λόγω των κρατικί-στικων αντιλήψεων, είτε λόγω αγκυλώσεων, ποτέ δεν υποδέ-χθηκε ξένες επενδύσεις. Τώρα όμως δεν έχουμε την πολυτέ-λεια να συνεχίσουμε αυτές τις πρακτικές του παρελθόντος.

Από τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο πλαί-σιο της τελευταίας συνόδου κορυφής της ΕΕ και από το σύνολο των δημόσιων τοποθε-τήσεων ξένων αξιωματούχων συμπεραίνε-ται πλέον ότι το κλίμα για την χώρα μας έχει αλλάξει. Η Ελλάδα με γοργά βήματα ανακτά ένα μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας της. Αυ-

τήν την αλλαγή στην εικόνα της χώρας εισέπραξα προσωπι-κά και στην ετήσια σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Τα-μείου και της παγκόσμιας Τράπεζας στο Τόκιο της Ιαπωνίας, όπου εκπροσώπησα τη χώρα μας. Οι γενναίες αποφάσεις που λαμβάνει η κυβέρνηση αναγνωρίζονται από όλους ως μια σαφέστατη ένδειξη για την αντιμετώπιση των διαρθρω-τικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και την πα-ραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, οι βασικές θέσεις των εταίρων μας, για την κρίση χρέους που πλήττει την ευρωζώνη, όπως αυτές έχουν καταγραφεί στο πρόσφατο παρελθόν δεν έχουν αλλάξει. Συγκεκριμένα, από όσα ειπώ-θηκαν στο Τόκιο, προκύπτουν τρία βασικά συμπεράσματα:

Πρώτον, ότι ειδικά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παραμέ-νουν προσηλωμένες στη δημοσιονομική πειθαρχία πα-ρά τις δημόσιες τοποθετήσεις της Κριστίν Λανγκάρντ για στήριξη της οικονομίας. Η προσήλωση αυτή επιβεβαιώνε-ται άλλωστε και από την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊ-κής Επιτροπής που αναφέρει ότι «η Ευρώπη κινείται αργά σε δράσεις για τη στήριξη της ανάπτυξης».

Page 52: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

52

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Προβληματισμοι & τασεισ // Η Ελλάδα αύριο

Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν, τα φορολογικά μέτρα που εφαρμόστηκαν ως τώρα, υπαγορεύτηκαν από την πίεση την καταστάσεων. Όμως τώρα η εικόνα αλλάζει. Η ενιαία φορολογική αντιμετώπιση της επιχειρηματικότη-τας εξαλείφει παράγοντες που προκαλούν άνισο ανταγωνισμό και, γενι-κά, η νέα πολιτική προτρέπει όλους να κινητοποιηθούν, να αναζητήσουν και να δημιουργήσουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε μια αγορά όπου πλέον ξεκαθαρίζει «η ήρα από το στάρι».

Οι φόροι & το χρήμα σε εποχή κρίσης

Σ ε εποχές οικονομικής ανάπτυξης και ευρωστί-

ας, όπως αυτές που γνώρισε την περασμένη 20ετία η χώ-ρα μας, η αναζήτηση των «Μηχανισμών του Χρήματος» θα είχε στόχο στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας για τη δι-ατήρηση και θωράκιση της ευημερίας. Φαίνεται όμως πια, πως το μοντέλο ανάπτυξης που ακολούθησε η χώρα, δεν τη βοήθησε να διατηρήσει τη θέση της μεταξύ των ανεπτυγμέ-νων χωρών, αντιθέτως την οδήγησε στα πρόθυρα της κατα-στροφής. Κάτι πήγαινε από καιρό λάθος…Σε εποχές οικονομικής κρίσης, όμως, η επανεξέταση των πρακτικών είναι όρος επιβίωσης. Τι κάναμε λάθος, τι κά-νουν σωστά οι άλλοι, τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε. Ό,τι γινόταν λάθος αλλά και ό,τι σωστό γινόταν πρέπει να

μας βοηθήσουν να αλλάξουμε επειγόντως. Κανείς δεν μπο-ρεί να πει ότι το Κράτος δεν έκανε λάθη. Η κρίση είναι δη-μοσιονομική αλλά είναι και διαρθρωτική, αντικατοπτρίζει δηλαδή τα λάθη που γίνονταν στην πραγματική οικονομία, στην αγορά, στον ιδιωτικό τομέα. Η μονόπλευρη κριτική σε βάρος του δημοσίου τομέα, δεν πρέπει να εμποδίζει το δημιουργικό δυναμικό της αγοράς να αναπροσανατολίζεται προς νέες κατευθύνσεις.Ο πανικός και ο θυμός είναι ίσως δικαιολογημένος και εύ-λογος, δεν είναι όμως απαραίτητα και ο καλύτερος σύμ-βουλος τη στιγμή της κρίσης. Η παρούσα συγκυρία, με τα δεδομένα που δημιούργησε το Μνημόνιο στη χώρα, δεν έχει μόνο αρνητικές εκφάνσεις. Αν δεν υπήρχε, πολύ δύ-

Page 53: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Aποψη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

53

Από τον Χάρη Θεοχάρη, Γενικό Γραμματέα

Πληροφοριακών Συστημάτων υπουργείου Οικονομικών

»Ο περιορισμός και η καταπολέμησή της είναι μια ελάχιστη αλλά ουσιαστική ανταμοιβή για τις θυσίες όσων άδικα υπέ-στησαν τις συνέπειες μιας κρίσης για την οποία ήμασταν απροετοίμαστοι.

Εστιάζοντας στις βελτιώσεις Με νέα εργαλεία και αγωνιστική διάθεση, διαμορφώνουμε ένα νέο πλαίσιο. Μέσα σε αυτό, όλη η αγορά θα πρέπει να κινητοποιηθεί πιο δραστήρια. Η Ελλάδα θα αντέξει, αλλά δεν θα ξυπνήσει ξαφνικά από ένα κακό όνειρο και θα τα βρει όλα όπως ήταν πριν.Οι πολλοί και καλοί επιχειρηματίες που αποτελούν το δυ-ναμικό της χώρας ξέρουν πως έρχεται η στιγμή που θα πρέπει να επανατοποθετηθούν στην αγορά. Η νέα φορο-λογική μεταρρύθμιση πρέπει να προτρέπει όλους να κι-νήσουν την ακίνητη περιουσία τους, να επιλέξουν μια νέ-ου τύπου διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού τους, να αναζητήσουν και να δημιουργήσουν ανταγωνιστικά πλεο-νεκτήματα από εκεί που δεν έχουν. Πολλοί στέκονται μόνο στις στρεβλώσεις στις πολιτικές, παραβλέποντας όλες τις ευκαιρίες για βελτιώσεις. Οι μεσάζοντες και το πρόβλημα των τιμών σε βασικά είδη αντιμετωπίζονται άμεσα με ένα νέο σύστημα φορολόγησης των αγροτών, για να εξαλεί-ψουν τα «καπέλα» στις τιμές από το χωράφι μέχρι το ράφι. Η φορολόγηση των μη προσοδοφόρων γαιών μπορεί να κινητοποιήσει ή να απελευθερώσει ένα παραγωγικό δυ-ναμικό που δεν εύρισκε χώρο ή δύναμη να αναπτυχθεί. Η ενιαία φορολογική αντιμετώπιση της επιχειρηματικότητας εξαλείφει παράγοντες που προκαλούν άνισο ανταγωνισμό.Πολλά «μικρά deal» που έγιναν μέσα στην κρίση από επι-χειρήσεις, δείχνουν πώς κάποιοι θέλουν και μπορούν να ανακαλύψουν λύσεις. Όσοι «στα δύσκολα» άντεξαν ή έκα-ναν το άνοιγμά τους με συνετή διαχείριση, θα καταλάβουν και τη θέση άλλων σε μια αγορά που αρχίζει να ξεκαθαρί-ζει «η ήρα από το στάρι»: ποιος είναι ο πραγματικός αγρό-της, ποιος δραστήριος ή ανενεργός επαγγελματίας, ποια επιχείρηση έχει θέση και λόγο ύπαρξης, όταν άλλοι εγκα-ταλείπουν τη μάχη και τη χώρα ακούγοντας τις «Σειρήνες» που τους καλούν σε εύκολες λύσεις που δεν υπάρχουν.

σκολα θα βρίσκαμε και θα αξιοποιούσαμε θετικές όψεις της πραγματικότητας. Και αυτές τις θετικές όψεις που υφίστα-νται δεν πρέπει να ξεχνάμε. Είμαστε ακόμα στα πόδια μας και όλοι αγωνιούμε πώς θα εξελιχθεί το μέλλον. Κάποιοι βρίσκονται ασφαλώς σε δυσκολότερη θέση, αλλά και όσοι προς το παρόν διασώζονται, δεν μπορούν να λειτουργούν φοβικά, μην παίρνοντας θέση για το σήμερα που ζούμε και για το αύριο που διαμορφώνεται.Τα εργαλεία φορολογικής πολιτικής που εφαρμόστηκαν ως τώρα στη χώρα, υπαγορεύτηκαν από την πίεση την κα-ταστάσεων. Αυτό όμως πλέον αλλάζει. Αλλάζει το Κράτος και οι ανάγκες του. Το ίδιο και οι δυνατότητες που έχει, σε μια Ευρώπη που και αυτή αλλάζει. Οι ηγεσίες της Ευρώπης έχουν ενσκήψει στο ελληνικό πρόβλημα, που είναι και ευ-ρωπαϊκό και διεθνές ταυτόχρονα.

Η νέα φορολογική πολιτική

Με τη σκέψη αυτή, η νέα φορολογική πολιτική που χαράσ-σεται μπορεί να φέρει νέα πνοή στην ελληνική οικονομία. Μοιραία δεν μπορεί να επιστρέψει σε λογικές του παρελ-θόντος, ούτε θα ήταν ευκταίο κάτι τέτοιο. Μπορεί όμως να γίνει πιο ευέλικτη, πιο σαφής, πιο ξεκάθαρη. Να διαμορ-φώσει τώρα πια όρους και κανόνες που δεν υπήρχαν πριν.Οι έλεγχοι και οι διασταυρώσεις που διενεργεί η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων αποδίδουν πλέ-ον αποτελέσματα που δεν αγνοούνται. Η μεγάλη φοροδι-αφυγή εντοπίζεται και αντιμετωπίζεται με τρόπο που ήταν αδιανόητος πριν από την κρίση. Το Κράτος έχει τα εφόδια για να χαράσσει δράσεις και μέτρα, που μέχρι πρότινος θα έμοιαζαν «κάστρα στην άμμο».Δεν αγγίξαμε το τέλειο – δεν θα ήμασταν σοβαροί αν το υποστηρίζαμε. Αλλά ο πολίτης που υφίσταται τις συνέπειες της δημοσιονομικής κρίσης, απαιτεί από τώρα να αρχίσει να βλέπει τη διαφορά. Παρά την απογοήτευση για τα λά-θη πολιτικής, η φορολογική συνείδηση μπορεί και πρέπει να εμπεδώνεται. Η μάστιγα της φοροδιαφυγής έβλαψε τον υγιή ανταγωνισμό και τους συνεπείς φορολογουμένους.

Ο πανικός και ο θυμός είναι ίσως δικαι-

ολογημένος, δεν είναι όμως απαραίτητα

και ο καλύτερος σύμβουλος τη στιγμή

της κρίσης. Η παρούσα συγκυρία, με τα

δεδομένα που δημιούργησε το Μνημό-

νιο στη χώρα, δεν έχει μόνο αρνητικές

εκφάνσεις. Αν δεν υπήρχε, πολύ δύσκο-

λα θα βρίσκαμε και θα αξιοποιούσαμε

θετικές όψεις της πραγματικότητας.

Page 54: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

54

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Σε digital edition, 35€ . Έντυπη έκδοση, 65€.

Για παραγγελίατης έκδοσης:

210 640 1850

Μοναδική στον χώρο των στατιστικών δε-δοµένων και οικονοµικών στοιχείων και πλήρως δίγλωσση (ελληνικά - αγγλικά). 231 πίνακες σε 12 θεµατικές ενότητες

µε συστηµατική εσωτερική κατάταξη και χρηστι-κό ευρετήριο. Εξαιρετικά χρήσιµη για τον εµπορικό σχεδιασµό, και την προετοιµασία των επιχειρησια-κών πλάνων. Χρησιµοποιείται από τους ηγετικούς παράγοντες και τα στελέχη της επιχειρηµατικής, πολιτικής, διοικητικής και επιστηµονικής ζωής της χώρας. Εναλλακτική on line πρόσβαση σε συνδροµη-τές µέσω του economics.gr, µε συνεχή ενηµέρωση.

ΕΛΛΑ∆Α-ΕΕΕΘΝΙΚOI ΛΟΓΑΡΙΑΣΜOIΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ∆ΥΝΑΜΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙΜΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟΝΟΜΙΣΜΑ-ΠΙΣΤΗ ∆ΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΥΓΕΙΑΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Page 55: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

tραπεζεσ - κ ο σ μ ο σ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

55

Δεδομένα, αριθμοί, απόψεις & προτάσεις στο 'ημίχρονο' της ύφεσης

Σε digital edition, 35€ . Έντυπη έκδοση, 65€.

Για παραγγελίατης έκδοσης:

210 640 1850

Μοναδική στον χώρο των στατιστικών δε-δοµένων και οικονοµικών στοιχείων και πλήρως δίγλωσση (ελληνικά - αγγλικά). 231 πίνακες σε 12 θεµατικές ενότητες

µε συστηµατική εσωτερική κατάταξη και χρηστι-κό ευρετήριο. Εξαιρετικά χρήσιµη για τον εµπορικό σχεδιασµό, και την προετοιµασία των επιχειρησια-κών πλάνων. Χρησιµοποιείται από τους ηγετικούς παράγοντες και τα στελέχη της επιχειρηµατικής, πολιτικής, διοικητικής και επιστηµονικής ζωής της χώρας. Εναλλακτική on line πρόσβαση σε συνδροµη-τές µέσω του economics.gr, µε συνεχή ενηµέρωση.

ΕΛΛΑ∆Α-ΕΕΕΘΝΙΚOI ΛΟΓΑΡΙΑΣΜOIΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ∆ΥΝΑΜΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙΜΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟΝΟΜΙΣΜΑ-ΠΙΣΤΗ ∆ΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΥΓΕΙΑΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Page 56: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ

56

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ

Π ω ς α λ λ α ζ ο υ ν & μαζι με αυτες

η ροη του χρηματος στην οικονομια

Page 57: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

57

οι οικονομίες δεν μπορούν να ανα-πτυχθούν χωρίς υγιείς και ισχυ-ρές τράπεζες με επαρκή κεφάλαια ώστε να μπορούν να χρηματοδο-τούν την οικονομική δραστηριότη-

τα αλλά και όταν η εμπιστοσύνη στην οικονομία είναι χαμηλή, με αποτέλεσμα επιχειρήσεις και νοικοκυριά να είναι απρόθυμα να αναλάβουν δανειακές υποχρεώσεις. ςτην ευρώπη σήμε-ρα, και κυρίως στην περιφέρειά της και όχι στον ισχυρό πυρήνα της, ισχύουν και οι δύο παράγο-ντες, με κίνδυνο τα προβλήματα να μεταδοθούν και στους ισχυρούς. ςτην αμερική οι τράπεζες εχουν ισχυροποιηθεί και η κυβέρνηση ανέ-κτησε ήδη τμήμα των κεφαλαίων της κρατικής στήριξης ενώ αποκόμισε κέρδη από αυτή. ςτην ιαπωνία, οι ισχυρές κεφαλαιακά και σε ρευστό-τητα τράπεζες αναζητούν πελάτες στο εξωτερικό αφού οι ιάπωνες είναι απρόθυμοι να αυξήσουν τον δανεισμό τους. οι τράπεζες της Κίνας, του τέταρτου οικονομικού πόλου πλέον, σχεδιά-ζουν εξαγορές στο εξωτερικό, ο επικεφαλής της China Construction Bank έχει δηλώσει ότι δι-αθέτει 17 δισ. δολ. για εξαγορές σε Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία.

αυστηρότεροι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, νέο ρυθμιστικό καθεστώς που τις υποχρεώνει να περιορίζουν τις κερδοφόρες, αλλά και υψηλότε-ρου κινδύνου, δραστηριότητες trading, αβεβαι-ότητα και αυξημένος κίνδυνος στις κεφαλαιαγο-ρές λόγω των εντάσεων στις αγορές κρατικών ομολόγων της ευρωπαϊκής περιφέρειας, χαμηλή ζήτηση δανείων λόγω της οικονομικής επιβρά-δυνσης είναι τα θέματα που απασχολούν τις τρά-πεζες ανά τον κόσμο. ςυγχρόνως αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό στις χρηματοδοτήσεις από τους οργανισμούς του σκιώδους τραπεζικού τομέα, ο οποίος παραμένει εκτός της αυστηρής εποπτεί-ας, ενώ αρκετές μεταφέρουν δραστηριότητες σε τέτοια οχήματα ώστε να αποφύγουν τις υψηλές απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας της Βασιλείας ιιι, αλλά και τις υψηλότερες που θέτει η ευρωπα-ϊκή τραπεζική αρχή. μάλιστα, για να ισχυροποι-ήσουν τα συστήματα τους, η Βρετανία και η ελ-βετία θέτουν ακόμα υψηλότερα όρια. ςυχρόνως, σε παγκόσμιο επίπεδο, βρίσκεται σε εξέλιξη μια διαδικασία απομόχλευσης. ςύμφωνα με το Δντ, από το 2009 ως σήμερα, έχουν απαλλαγεί από στοιχεία ενεργητικού 72 δισ. δολ. ή 7,5% του μετοχικού τους κεφαλαίου.

Page 58: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

58

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // ευρωπαϊκές τράπεζες

μια αγορά χωρισμένη στον πυρήνα και την περιφέ-ρεια, όπου όμως, αν δεν αντιμετωπιστούν, οι αδυναμί-ες της περιφέρειας θα μεταφερθούν στον πυρήνα.

Υψηλός πιστωτικός κίνδυνος στην ευρωζώνη, καθώς η βελτίωση στις χώρες του πυρήνα της αντισταθμί-ζεται από επιδείνωση στην περι-φέρεια, απομόχλευση και πιέσεις ρευστότητας χαρακτηρίζουν το τραπεζικό τοπίο. Η φυγή κεφαλαί-

ων από τις χώρες του Νότου προς τις χώρες του Βορά, καθώς κεφάλαια επιστρέφουν στον πυρή-να, εντείνουν τα προβλήματα. Η φυγή κεφαλαίων από την Ισπανία (296 δισ. ευρώ ή 27% του αεπ το 12μηνο ως τον Ιούνιο) και την Ιταλία (235 δισ. ή 15%) αφορούσε μεν κυρίως κρατικά ομολόγα αλλά έκανε πιο δύσκολη την άντληση κεφαλαίων από τις τράπεζές τους από τις ξένες αγορές (και με υψηλότερα επιτόκια σε αναλογία με το υψηλότερο κόστος δανεισμού των κυβερνήσεών τους) με συ-νέπεια την αδυναμία συντήρησης των χορηγήσε-ων. Οι γαλλογερμανικές τράπεζες απέσυραν από το 2010 ως σήμερα 250 δισ δολ. από την Ελλάδα, την Πορτογαλία την Ισπανία και την Ιταλία, σύμ-φωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Κινητήρια δύναμη της φυγής είναι ο κίνδυνος με-τατρεψιμότητας -μια χώρα να φύγει από ευρώ. Η παροχή ρευστότητας στις τράπεζες από την ΕΚΤ (με τις Long Term Refinancing Operations), δεν βοήθησε σημαντικά στη ροή κεφαλαίων στην περιφέρεια αφού η υποβάθμιση των χωρών από τους οίκους αξιολόγησης υποχρέωσε τις τράπε-ζες να προσκομίζουν μεγαλύτερες εγγυήσεις στην ΕΚΤ, παρά τη χαλάρωση των σχετικών κριτηρίων. Όπως, εξάλλου, παραδέχτηκε πρόσφατα ο πρόε-

δρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, οι LTRO απέτρεψαν μια «μεγάλη καταστροφή», αφού στις αρχές του 2012 έληγαν τραπεζικά ομολόγα 260 δισ. ευρώ και κρατικά άνω των 300 δισ. Με τις δεδομένες συνθήκες στην αγορά η αναχρηματοδότησή τους, χωρίς την ενίσχυση της ΕΚΤ, θα ήταν αδύνατη. Οι άλλοι δύο παράγοντες που συμβάλλουν στην πε-ριορισμένη επίπτωση των LTRO στη ροή δανείων είναι η αυξημένη αποστροφή κινδύνου από τις τράπεζες, καθώς η ύφεση επιδεινώνει το προφίλ των δανειοληπτών και, κυρίως σήμερα, η μειωμέ-νη ζήτηση δανείων. Όσον αφορά την αναγγελία της ΕΚΤ για αγορές κρατικών ομολόγων της πε-ριφέρειας στη δευτερογενή αγορά μένει να απο-δειχθεί η επίπτωσή της, παρότι υπάρχουν θετικές ενδείξεις από τη συγκράτηση του κόστους δανει-σμού της Ισπανίας και της Ιταλίας. Η κοινή επο-πτεία των τραπεζών, η πρόβλεψη απευθείας ανα-κεφαλαιοποίησης των αδύναμων τραπεζών από τον ΕSΜ -που όμως ακόμη δεν προσδιορίζεται χρονικά ώστε να μην αφορά τις προβληματικές τράπεζες της Ισπανίας, της Ελλάδας που υπέστη-σαν ζημιές από το κούρεμα των ελληνικών ομο-λόγων και της Κύπρου που υπέστησαν ζημιές από την έκθεσή τους στην Ελλάδα- όπως και η κοινή εγγύηση των καταθέσεων (μακρινό ενδεχόμενο αφού αντιδρά η Γερμανία) θα συμβάλλουν στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Διαφορετικά, η απομόχλευση θα ενταθεί, θα μειωθούν περισσό-τερο οι χορηγήσεις στην οικονομία, θα ενταθούν τα προβλήματα στην περιφέρεια και τελικά θα με-ταδοθούν στον πυρήνα της ευρωζώνης.

Βορειοι Και νοτιοι

Page 59: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

59

Credit CrunCh ςτην ευρωΠαϊΚη Περιφερεια

Οι τράπεζες της ευρωζώνης προχωρούν σε αυξήσεις κεφαλαίων αλλά και άλλες κινήσεις, μεταξύ των οποίων η απομόχλευση (στην περιφέρεια κυρίως) και απαλλαγή από στοιχεία του ενεργητικού τους, για να καλύψουν το όριο 9% για τον δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων που θέτει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή. Ήδη με τις κινή-σεις τους, μεταξύ των οποίων και οι προγραμματισμένες, καλύπτουν το κενό των περίπου 90 δισ. ευρώ ενώ οι 27 μεγάλες έχουν υπερκαλύψει το κενό των 76 δισ. ευρώ με 116 δισ., σύμφωνα με την Ερωπαϊκή Τραπεζική Αρχή. Ωστόσο, πολύ μεγαλύτερης κλίμακας είναι οι κινήσεις απομόχλευσης, απαλλαγής από ενεργητικό, σε ολόκλη-ρη την ΕΕ, που περιλαμβάνει και τον τραπεζικό τομέα της Βρετανίας, τον μεγαλύτερο στην ΕΕ. Σύμφωνα με πρό-σφατα στοιχεία του ΔΝΤ, 58 μεγάλες τράπεζες μείωσαν το ενεργητικό τους από το 2010 ως σήμερα κατά 600 δισ.

δολ. ενώ σχεδιάζουν την περαιτέρω μείωση του ισολογι-σμού τους κατά 2 τρισ δολ. συνολικά. Η γενικευμένη τάση απομόχλευσης οδηγεί μεν σε πιο ισχυρούς ισολογισμούς αλλά ο διεθνής οργανισμός προειδοποιεί ότι αν ενταθεί θα υπάρξει πρόβλημα στην οικονομία.

Οι τράπεζες της ΕΕ περιορίζουν τις θέσεις τους στο εξωτερικό, την Αν. Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική και την Ασία. Οι βρετανικές -που δεν είχαν πρόβλημα κε-φαλαιακής επάρκειας στα τεστ της ΕΒΑ αφού οι RBS και η Lloyds διασώθηκαν νωρίτερα από την κυβέρνηση- απο-επενδύουν, οι γαλλικές περιορίζουν τις δολαριακές τους εργασίες, οι ολλανδικές πωλούν τις θέσεις τους στην Αμε-ρική και θέλουν να πωλήσουν τις ασφαλιστικές δραστη-ριότητές τους. Επίσης, ισοσκελίζουν ενεργητικό και πα-θητικό στις θυγατρικές τους στο εξωτερικό ώστε να μην μεταφέρονται κίνδυνοι στη μητρική τράπεζα.

Κινηςεις τραΠεζων

Στην ευρωζώνη τα δάνεια υποχωρούν για 4ο συνεχόμενο μήνα,

με τη μείωση να εντείνεται στο 1,2%, καθώς την άνοδο στις χώρες

του ευρωπαϊκού πυρήνα υπεραντισταθμίζει η μείωση στις χώρες

τις περιφέρειας όπου βέβαια και η ζήτηση υποχωρεί. Πχ. Τα δάνεια

στη Γερμανία αυξάνονται με ρυθμό 3%, ενώ στην Ισπανία υποχω-

ρούν 5% και ενώ οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις συνολικά αναφέ-

ρουν μεγαλύτερη δυσκολία στην πρόσβαση σε δάνεια. Επίσης, τα

επιτόκια των δανείων υποχωρούν στον πυρήνα και αυξάνονται

στην περιφέρεια. Το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η χρηματοδότηση στην

περιφέρεια θα μειωθεί περαιτέρω κατά 9% και αν η εφαρμογή των

αποφάσεων, όπως η κοινή εποπτεία των τραπεζών, η ανακεφαλαι-

οποίηση των προβληματικών τραπεζών από τον ΕΣΜ και οι αγορές

ομολόγων στη δευτερογενή αγορά από την ΕΚΤ, καθυστερήσει η

μείωση θα είναι διπλάσια. Θα ακολουθήσει βαθύτερη ύφεση και τα

προβλήματα θα μεταφερθούν στις ισχυρές χώρες του πυρήνα της.

Page 60: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

60

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Εδώ και καιρό έχουν διατυπωθεί απόψεις ότι οι ρυθ-μίσεις της Βασιλείας περιέχουν μεγάλο βαθμό προκυ-κλικότητας, δηλαδή σε περιόδους ύφεσης την εντεί-νουν. Δεδομένου ότι σε περιόδους ύφεσης αυξάνεται

ο κίνδυνος αφερεγγυότητας, οι τράπεζες πρέπει να διατη-ρούν μεγαλύτερα εποπτικά κεφάλαια έναντι του κινδύνου αυτού. Έτσι όμως, για να το αποφύγουν, θα αποφεύγουν τις νέες χορηγήσεις, βυθίζοντας την οικονομία σε μεγα-λύτερη ύφεση. Σήμερα το εποπτικό καθεστώς επιβάλλει υψηλότερους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας στις τράπε-ζες, ενώ διατυπώνεται το ευχολόγιο από την ΕΚΤ να τους πετύχουν με αυξήσεις κεφαλαίων και άλλα μέτρα αλλά όχι με περιορισμό των χορηγήσεων. Ωστόσο, σήμερα οι τράπεζες πέραν των κινήσεων αυτών, περιορίζουν και τις χορηγήσεις τους. Το Institute of International Finance, το κλαμπ των μεγαλύτερων τραπεζών του κόσμου, εφιστά την προσοχή στην προκυκλικότητα, την επίπτωση των αυξημένων κεφαλαιακών απαιτήσεων στην οικονομία. Yπάρχουν ήδη ανησυχητικές ενδείξεις, ιδίως στις μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν υψηλά επιτόκια και δυσκολίες πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό. Θεω-ρεί ότι χρειάζεται μεγαλύτερη μελέτη των μέτρων και του χρονοδιαγράμματος εφαρμογής τους ώστε να αποφευ-χθούν ανεπιθύμητες παρενέργειες. Η Βρετανία δεν περι-μένει το κακό να συντελεστεί αλλά δρα προληπτικά. Πριν από λίγους μήνες δημιούργησε το πρόγραμμα Funding for Lending, με το οποίο παρέχει χρηματοδότηση στις τρά-

πεζες υπό τον όρο ότι αυτή θα διοχετευτεί στην οικονο-μία. Ωστόσο, βλέποντας και την εμπειρία της ΕΚΤ -όπου η ρευστότητα που χορήγησε στις τράπεζες δεν διοχετεύτηκε στην οικονομία- η Financial Services Authority παρεμβαί-νει στον ένα παράγοντα της μείωσης των χορηγήσεων: την έλλειψη κεφαλαίων (οι άλλοι τρεις είναι η έλλειψη ρευστότητας, η αποστροφή του κινδύνου και η μειωμέ-νη ζήτηση). Με μια πρωτοφανή κίνηση, χαλαρώνει τους εποπτικούς κανόνες για τις τράπεζες της (ισχυρές αφού στα τεστ της EBA δεν προέκυψε για καμία ανάγκη κεφα-λαιακής ενίσχυσης). Έτσι, αν οι τράπεζες αυξήσουν τις χορηγήσεις τους, είτε συμμετέχουν στο πρόγραμμα είτε όχι- δεν θα χρειάζεται να βάλουν στην άκρη τα ανάλογα κεφάλαια που απαιτεί το ρυθμιστικό καθεστώς. Δηλαδή τα δάνεια θα θεωρούνται απολύτως ασφαλή. Όπως τόνισε στην ανακοίνωσή της η FSA, προχώρησε στην κίνηση αυ-τή ώστε να διασφαλίσει ότι το ρυθμιστικό καθεστώς δεν θα ακυρώνει τις ενέργειες ενίσχυσης των χορηγήσεων.

Το κατώτατο όριο του δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφα-λαίων που θέτει (Core Tier I) είναι 10% (υψηλότερο από το 9% της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής) αλλά το χρονοδιάγραμμα επίτευξής του δεν είναι πλέον το 2013 αλλά ξεχωριστό για κάθε τράπεζα αναλόγως των συνθηκών της. Συνολικά για το τραπε-ζικό της σύστημα σήμερα είναι 10,8%. Βέβαια, οι κανόνες της FSA -ιδίως τα όρια δεικτών ρευστότητας- παραμένουν αυστη-ροί. Άλλωστε για να τους αποφύγουν, υποκαταστήματα κινεζι-κών τραπεζών στο Λονδίνο μεταφέρουν τμήμα των εργασιών

τους στο Λουξεμβούργο.

Προκυκλικότητα και πώς αντιμετωπίζεται Με μια πρωτοφανή

κίνηση, η Financial Services Authority χαλαρώνει τους εποπτικούς κανόνες για τις

τράπεζές της ώστε να μην ακυρώνουν τις ενέργειες της κεντρικής τράπεζας που

στοχεύουν στην ενίσχυση των χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Ευρωπαϊκές τράπεζες

ΒρετανιΚη αΠοφαςιςτιΚοτητα

Page 61: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

61

Η συμπεριφορά του πελάτη-καταναλωτή αλλάζει. Επιθυμεί μεγαλύτερο έλεγχο της σχέσης του με τις τράπεζες, τείνει ευκολότερα να αλλάξει τράπεζα,

στηρίζεται περισσότερο στη γνώμη φίλων και συνεργα-τών για την επιλογή της και θέλει χαμηλότερες χρεώσεις, καλύτερες υπηρεσίες, μεγαλύτερη ευελιξία και προϊόντα προσαρμοσμένα στις προτιμήσεις του. Για τις τράπεζες η πρόκληση είναι να ανταποκριθούν αλλάζοντας το επι-χειρηματικό τους μοντέλο καθώς αλλάζει και το προφίλ του πελάτη. Η Ernst & Young, στην πρόσφατη έρευνά της Global Consumer Banking Survey, διαπιστώνει χαμηλό-τερη εμπιστοσύνη των καταναλωτών στις τράπεζες της ΕΕ, ιδίως στην Ισπανία και την Ιταλία, ενώ αντίθετα στις ΗΠΑ ενισχύεται. Σχεδόν οι μισοί από τους 29 χιλ. πελά-τες τραπεζών σε 35 χώρες δηλώνουν ότι η εμπιστοσύνη τους υποχωρεί, με το ποσοστό να φθάνει το 76% και 72% στις δύο αυτές χώρες. Αυξάνεται ελαφρά το ποσοστό των πελατών που σκέπτονται να αλλάξουν τράπεζα και δηλώ-νουν ότι θέλουν καλύτερες υπηρεσίες από τις τράπεζες. Ορισμένες τράπεζες επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην παροχή υψηλότερης ποιότητας και προσωποποιημέ-νων υπηρεσιών και μεγαλύτερο βαθμό ευελιξίας στους πελάτες. Στόχος είναι η ανταπόκριση στις απαιτήσεις των πελατών συγχρόνως με τη μείωση του κόστους και την ενίσχυση της κερδοφορίας/αποδοτικότητας. Οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους πρέπει να κινηθούν οι τράπε-ζες, σύμφωνα με την έρευνα είναι:

Ενίσχυση της διαφάνειας στην τιμολόγηση και τις υπηρε-σίες. Στην ΕΕ, περισσότεροι από τους μισούς πελάτες δηλώ-νουν ότι θέλουν μεγαλύτερη σαφήνεια στις χρεώσεις.

Επιβράβευση των καλών πελατών

Παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών με συνδυασμό των καταστημάτων και της ηλεκτρονικής τραπεζικής.

Ενίσχυση των υπηρεσιών self service, όπου ο πελάτης θα μπορεί μόνος του να επιλέγει μεταξύ διαφόρων προ-γραμμάτων με εφαρμογές του τύπου «πώς επενδύουν άτο-μα με ίδιο προφίλ με σένα» ή επιλογής μεταξύ προϊόντων και τιμολόγησης.

Μετατόπιση της έμφασης του μάρκετινγκ πωλήσεων από την άμεση προώθηση στην προσέλκυση (push vs pull). Στό-χος είναι οι ικανοποιημένοι πελάτες να αποτελούν την κα-λύτερη προώθηση των προϊόντων τους στην αγορά αφού όπως διαπιστώνεται, το 71% των πελατών ζητούν πληρο-φορίες από φίλους και συνεργάτες για τραπεζικά προϊόντα και αυξάνεται η χρήση ιστοτόπων που παρέχουν συγκρί-σεις μεταξύ προϊόντων διαφόρων τραπεζών

Ενίσχυση των ηλεκτρονικών καναλιών πρόσβασης στις υπηρεσίες τους και ενθάρρυνση των πελατών να τα χρη-σιμοποιούν. Σήμερα σχεδόν οι μισοί πελάτες παγκοσμίως προτιμούν το internet banking για τις συναλλαγές τους.

Για όλους τους ανωτέρω παράγοντες η υιοθέτηση της τε-χνολογίας αιχμής αποτελεί προϋπόθεση, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στον πελάτη να προσωποποιεί σύμφωνα με τις ανάγκες και προτιμήσεις του τις υπηρεσίες που του παρέ-χει η τράπεζα, κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί η λιανική τραπεζική στο μέλλον.

μεγαλύτερη διαφάνεια, tailor made προϊόντα και υπηρεσίεςγια τον αυριανό πελάτη

λιανιΚη τραΠεζιΚη

Page 62: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

62

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // ελληνικές τράπεζες

η ανακεφαλαιοποίηση θα κρίνει το κατά πόσο οι ελληνικές τράπεζες

θα περιέλθουν στον έλεγχο του Δημοσίου. οι ανάγκες σε κεφάλαια

είναι μεγάλες, και έγιναν ακόμα μεγαλύτερες μετά την "εθελοντική"

συμμετοχή των τραπεζών στο πρόγραμμα επαναγοράς ελληνικών

ομολόγων. οι τράπεζες τονίζουν ότι για να προσελκύσουν ιδιώτες

επενδυτές, το τΧς θα πρέπει να εξαντλήσει τα περιθώρια μείωσης των

κεφαλαιακών αναγκών, τις απόψεις τους ωστόσο απορρίπτει η τρόικα.

αυςτηρο Πλαιςιο αυςτηρο Πλαιςιο αναΚεφαλαιοΠοιηςηςαναΚεφαλαιοΠοιηςης

Προκληση η συΜΜετοχη ιδιωτων

Page 63: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

63

η

απομείωση της αξίας των ελληνικών κρα-τικών ομολόγων «εξαφάνισε» τα κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών. Η ονομαστική ζημιά για τις τράπεζες συνολικά από το κούρεμα (PSI) 53,5% ήταν 24,2 δισ. ευρώ. Επιπλέ-ον, υπέστησαν ζημιές από τη χαμηλή αξία των νέων ομο-λόγων που αντικατέστησαν τα παλαιά. Σήμερα καλούνται να αντλήσουν νέα κεφάλαια ώστε να αποκαταστήσουν τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας Core Tier I, από 1,5% συνο-λικά για το σύστημα σήμερα σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ, σε 9% για κάθε τράπεζα ως τον Ιούνιο του 2013 και στη συνέχεια στο 10%. Επίσης, να δημιουργήσουν επαρκή αναχώματα, ώστε σε ακραία δυσμενές σενάριο ο δείκτης να μην υποχωρεί κάτω από το 7%.Συνεπώς χρειάζονται πολύ σημαντικά κεφάλαια. Ήδη, με δά-νεια του Μνημονίου ΙΙ -με τα οποία τέθηκαν στη διάθεση του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) 25 δισ. ευρώ- οι τέσσερις μεγάλες και συστηματικά σημαντι-κές -Εθνική, Eurobank, Alpha Bank και Πειραιώς- ενισχύθη-καν με 18 δισ. ευρώ ενώ 7 δισ. κατευθύνθηκαν στην ΑΤΕ (πε-ριήλθε στην Πειραιώς) για να καλύψουν τις ζημιές της. Σήμερα, εκτιμάται ότι θα χρειαστούν άλλα 25 δισ. ευρώ για την κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών. Από αυτά, 9 δισ. αφορούν στις 4 μεγάλες και τα υπόλοιπα στις μικρότερες και για την κάλυψη των ζημιών που θα προκύ-ψουν από τη διάλυση (resolution) των μη βιώσιμων.Το κυβερνητικό σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης προβλέπει ότι οι τράπεζες θα πρέπει να καλύψουν με κοινές μετοχές τον δείκτη Core Tier 1 ως το 6% και την απόσταση ως το 9% με προνομιούχες και μετατρέψιμες ομολογίες (cocos). Οι τε-λευταίες αν δεν εξαγοραστούν σε διάστημα πενταετίας ή αν μια τράπεζα δεν καταβάλλει τον προβλεπόμενο τόκο 7% θα μετατραπούν σε κοινές μετοχές.Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας -από τη νέα δόση των δανείων της τρόικας από την οποία προβλέπεται να τεθούν στη διάθεσή του 24 δισ. ευρώ- θα καλύψει το κενό των αδιάθετων μετοχών στις αυξήσεις κεφαλαίου. Συ-νεπώς, αυτό θα κρίνει και το αν μια τράπεζα θα παραμεί-νει στο ιδιωτικό τομέα ή θα περιέλθει στον δημόσιο. Αντί-στοιχα ισχύουν και για τις coco’s. Κίνητρα για τους ιδιώτες να συμμετάσχουν στην αύξηση κεφαλαίου αποτελούν τα warrants, το δικαίωμα επαναγοράς 9 μετοχών από το ΤΧΣ για κάθε μετοχή που θα αποκτήσουν στην αρχική αύξηση κεφαλαίου. Τα warrants θα εκδίδει το ΤΧΣ εφόσον οι ιδι-

ώτες μέτοχοι συμμετάσχουν με τουλάχιστον 10% στην αύ-ξηση κεφαλαίου. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα στους ιδιώτες να αγοράσουν από το ΤΧΣ ολόκληρη τη συμμετοχή του και η τράπεζα να επανέλθει στον ιδιωτικό τομέα. Αν οι ιδιώτες δεν καλύψουν το 10%, το ΤΧΣ έχει τον πλήρη έλεγχο, όπως και αν δεν τηρηθεί το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης ή οι cocos μετατραπούν σε κοινές μετοχές στην περίπτωση που δεν καταβληθεί ο προβλεπόμενος τόκος

ζημιες Για τους μετοΧουςΚύκλοι των τραπεζών αναφέρουν ότι οι όροι που προ-βλέπει το σχέδιο δεν είναι ελκυστικοί ώστε να αποτελέ-σουν κίνητρο για τη συμμετοχή ιδιωτών στις επικείμενες αυξήσεις κεφαλαίου. Πχ δεν εγκρίθηκε, από την ΕΚΤ και την ΕΕ, η πρόταση των τραπεζών να ανταλλάξει το ΤΧΣ τα κρατικά ομόλογα στα χαρτοφυλάκια τους με ομόλογα του EFSF χωρίς έκπτωση στην ονομαστική αξία των πρώτων. Αυτό θα μείωνε τις ανάγκες τους σε κεφάλαια κατά 9 δισ. ευρώ και θα βελτίωνε ισόποσα την καθαρή θέση τους. Επίσης, θα περιόριζε τις ζημιές (dilution) των σημερινών μετόχων καθώς η έκδοση τόσο μεγάλου αριθμού κοινών μετοχών (το σχέδιο προβλέπει ότι θα γίνει με έκπτωση 50% στην αξία τους) οδηγεί σε απαξίωση της συμμετοχής τους και εξασθενίζει το κίνητρο συμμετοχής στις αυξή-σεις κεφαλαίου. Την κατάσταση επιδείνωσε η υποχρέωση των τραπεζών να μετάσχουν, «από πατριωτικό καθήκον», σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρ-νάρα, στο πρόγραμμα επαναγοράς κρατικών ομολόγων, προαπαιτούμενο της τρόικας των δανειστών μας για την εκταμίευση της νέας δόσης των δανείων, ώστε το δημό-σιο χρέος να καταστεί βιώσιμο. Οι τράπεζες με την επανα-γορά χάνουν την προοπτική αποκατάστασης μέρους των ζημιών από το PSI, που θα προερχόταν από τη σταδιακή άνοδο των τιμών των νέων ομολόγων που έλαβαν με το PSI, ωστόσο καταγράφουν μικρή υπεραξία αφού η τιμή επαναγοράς είναι υψηλότερη από την τιμή στην οποία τα είχαν εγγράψει στα λογιστικά τους (στο 25% της ονομα-στικής αξίας). Οι τράπεζες αναφέρουν ότι είναι σημαντικό να εξαντληθούν τα περιθώρια βελτίωσης της καθαρής θέ-σης τους και συνεπώς μείωσης των κεφαλαιακών αναγκών τους, όπως π.χ. με τη φορολογική αναγνώριση της ζημιάς από το PSI, που εξοικονομεί 3 δισ. ευρώ και που δόθηκε ως κίνητρο για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα επανα-

Page 64: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

64

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

γοράς. Αυτό θα μειώσει το δημόσιο χρέος και θα αυξήσει τις πιθανότητες να παραμείνουν ιδιωτικές.

Όσες τράπεζες έχουν μικρότερη από-σταση ως το όριο 6% έχουν μεγαλύ-τερες πιθανότητες αυτή να καλυφθεί από ιδιωτικά κεφάλαια. Το ΤΧΣ, σε αυτή την περίπτωση, θα καλύψει τις μετατρέψιμες ομολογίες. Μια τράπεζα θα μπορεί τις επαναγοράζει, μετά από έγκριση του ΤΧΣ, εφόσον αντικαθί-στανται από ίσης ή καλύτερης ποιότη-τας (μετοχές) κεφάλαια ενώ αναστέλ-λεται η διανομή μερισμάτων για το διάστημα που το ΤΧΣ κατέχει coco’s.

ςε μια Πενταετiα η αΠαλλαΓh αΠo το ΚρaτοςΌλες οι τράπεζες θα έχουν επιτηρητή επίτροπο. Ο επίτροπος τοποθετείται με απαίτηση της ΕΕ, θα παρακολουθεί τα προγράμματα αναδιάρθρωσης και την πολιτική χρηματοδοτήσεων, ώστε να μην μπορεί το κράτος να την επη-ρεάζει. Το εύρος των καθηκόντων του είναι πρωτοφανές, όπως επισημαίνει η Alpha Bank, όταν στις ισπανικές -με μεγάλα προβλήματα διακυβέρνησης που οδήγησαν στην τωρινή κρίση τους- απαιτείται μόνο η πρόσβαση σε οικονομικά στοιχεία. Επίσης, δύσκολα μπορεί να δικαιλογηθεί η τοποθέτησή του στις ιδιωτικές.

Το ΤΧΣ θα πρέπει να πωλήσει τις θέ-σεις του στις τράπεζες μέσα σε μια πενταετία, με δυνατότητα παράτασης 2 ετών, οπότε επανιδιωτικοποιούνται. Όταν παρέλθει η περιπέτε ια σ την οποία μπήκαν οι τράπεζες με υπαι-τιότητα του Δημοσίου, στόχος είναι η επιβάρυνση του φορολογούμενου να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό: όταν το ΤΧΣ απεμπλακεί, να αποκομί-σει κέρδη ή τουλάχιστον να ανακτή-σει τα κεφάλαια που τοποθέτησε στις τράπεζες, με την πώληση της συμμε-τοχής του.

Οι κεφαλαιακeς ανaγκες των μεγaλων-----------------------------------Για την κεφαλαιακή ενίσχυση των 4 μεγάλων, συστημικά σημαντικών, ελληνικών τραπεζών απαιτούνται συνολικά 27 δισ. ευρώ. Από αυτά έχουν ήδη εκταμιευτεί τα 18 δισ. τον περασμένο Μάιο, με τη μορφή ενίσχυσης-γέφυρα ως τις αυξήσεις κεφαλαίου από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η απόσταση που πρέπει να καλυφθεί είναι μεγάλη, δεδομένου ότι η χρηματιστηριακή τους αξία σήμερα είναι περίπου 2,7 δισ. ευρώ. Η έκδοση τόσο μεγάλου αριθμού κοινών μετοχών οδηγεί σε απαξίωση της συμμετοχής των σημερινών μετόχων. Αν μια τράπεζα δεν πετύχει να αντλήσει 10% των απαιτούμενων

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // ελληνικές τράπεζες

Page 65: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

65

κεφαλαίων από ιδιώτες μετόχους -ώστε να έχει δικαίωμα σε warrants- περνά στον απόλυτο έλεγχο του Δημοσίου μέσω του ΤΧσ και οι σημερινοί μέτοχοι δεν θα έχουν το δικαίωμα επαναγοράς μετοχών για να ανακτήσουν τον έλεγχο. εφόσον το πετύχει, οι ιδιώτες μέτοχοι, σημερινοί και νέοι, θα διατηρήσουν τον έλεγχο της τράπεζας.

----------------------------Γ ι α τ η ν Ε θ ν ι κ η τ ρ α Π Ε ζ α το PSI σήμανε απώλειες 11,8 δισ. ευρώ για τον όμιλο (10,6 δισ.

για την τράπεζα) σε ένα αρχικό χαρτοφυλάκιο κρατικών

ομολόγων 14,8 δισ. (Η καθαρή θέση της μετατράπηκε σε

αρνητική). Με την προσωρινή ενίσχυση (με ομόλογα EFSF)

από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με 7,4 δισ.

ευρώ τον περασμένο Μάιο, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρ-κειας διαμορφώθηκε σε 8,1% για τον όμιλο (11,7% γα την τράπεζα) και ο δείκτης Core Tier I σε 6,4% ( 10,7% για την τράπεζα). Αυτή θα λάβει την οριστική της μορφή με την αύ-ξηση κεφαλαίου στην οποία θα προχωρήσει η τράπεζα και την έκταση στην οποία θα συμμετάσχουν ιδιώτες.

----------------------------Για τον ομιλο Eurobank, η συμ-μετοχή στο PSI σήμανε απώλειες 5,8 δισ. ευρώ σε ένα χαρ-τοφυλάκιο κρατικών ομολόγων 7,3 δισ. Μαζί με την επα-ναγορά ομολόγων έφθασαν τα 6 δισ. Οι κεφαλαιακές της ανάγκες φθάνουν τα 5,8 δισ. ευρώ και με την κάλυψή τους από το ΤΧΣ, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας Core Tier I αυξάνεται σε 11,5%. Η συμμετοχή του ΤΧΣ θα οριστικοποι-ηθεί με την αύξηση κεφαλαίου στην οποία θα προχωρήσει η τράπεζα. Η συγχώνευσή με την Εθνική Τράπεζα δημιουρ-γεί συνέργειες και στην προσέλκυση μετόχων στο νέο σχή-μα που θα έχει κυρίαρχη παρουσία στην αγορά.

----------------------------Για την alpha bank, η συμμετοχή στο PSI σήμανε απώλειες 3,8 δισ. ευρώ σε ένα αρχικό χαρ-τοφυλάκιο κρατικών ομολόγων 3,8 δισ. και δανείων του δημόσιου τομέα 2,1 δισ. Με την προσωρινή ενίσχυση (με ομόλογα EFSF) από το ΤΧΣ με 1,9 δισ. ευρώ, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας διαμορφώθηκε σε 9,6% (είχε υπο-χωρήσει στο 5,5% μετά το PSI) και ο Core Tier I σε 7,2% (από 3% μετά το PSI). Το τελικό της ύψος θα οριστικοποι-ηθεί με την αύξηση κεφαλαίου στην οποία θα προχωρή-σει. Η τράπεζα, μετά και την εξαγορά της ενισχυμένης κε-φαλαιακά με 3 δισ. ευρώ, από τη μητρική Credit Agricole, Emporiki Bank, έχει τις μικρότερες ανάγκες σε κεφάλαια, η καθαρή θέση της είναι θετική. Πρόθεση των σημερινών μετόχων της είναι συμμετοχή στην αύξηση κεφαλαίου σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10%, απομακρύνοντας το ενδε-χόμενο να περιέλθει σε κρατικό έλεγχο.

----------------------------Για την ΠΕιραιωσ το PSI σήμανε απώλειες 5,9 δισ. ευρώ για τον όμιλο σε ένα αρχικό χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων και δανείων 7,7 δισ. Οι κεφαλαιακές της ανάγκες ανέρχονται σε 7,3 δισ. ευρώ. Με την προσω-ρινή καλυψή τους από το ΤΧΣ (από τα δάνεια της τρόικας), ο δείκτης Core Tier I διαμορφώνεται σε 11,9%. Το ύψος της ενίσχυσης από το ΤΧΣ θα οριστικοποιηθεί με την αύξηση κεφαλαίου στην οποία θα προχωρήσει η τράπεζα.

Page 66: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

66

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

με ρυθμό 4,9% υποχωρούν οι χο-

ρηγήσεις επιχειρηματικών δανείων από

τις ελληνικές τράπεζες. Στη βιομηχανία

και το εμπόριο, όπου έχει κατευθυνθεί

το 43% των επιχειρηματικών δανείων, η

υποχώρηση είναι 4% και 8% αντίστοιχα.

Θετικά κινείται μόνο η χρηματοδότηση

των επιχειρήσεων του ενεργειακού κλά-

δου και διαχείρισης ακίνητης περιουσί-

ας. Η ενεργοποίηση του Ταμείου Εγγυο-

δοσίας, με κεφάλαια 450 εκατ. ευρώ του ΕΣΠΑ, το οποίο θα

εγγυάται στην ΕΤΕπ δάνεια 1 δισ. ευρώ προς τις ελληνικές

τράπεζες που θα κατευθυνθούν στις μικρομεσαίες επιχειρή-

σεις -οι οποίες έχουν και το μεγαλύτερο πρόβλημα χρηματο-

δότησης- αλλά και οι επιπλέον πιστώσεις της ΕΤΕπ προς το

τραπεζικό σύστημα (με ελληνική κρατική εγγύηση) αναμένε-

ται ότι θα διοχετεύσουν στην ελληνική οικονομία πιστώσεις

περίπου 1,4 δισ. ευρώ ως το 2015. Σύμφωνα με τον πρόεδρο

της ΕΤΕπ, Ντάριο Σκαπανένκο, η σταδιακή εκταμίευση 850

εκατ. ευρώ θα αρχίσει σχετικά σύντομα, με στόχο να κατευ-

θυνθούν, εκτός από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, σε υπο-

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // ελληνικές τράπεζες

Πονοκέφαλος για τις τράπεζες τα κόκκινα δάνεια, τα μη

εξυπηρετούμενα δάνεια για πάνω από τρεις μήνες. Έχουν

φθάσει το 21,4% του συνόλου σύμφωνα με την Τράπεζα της

Ελλάδος από 16% στα τέλη του 2011 και 10,5% το 2010. Στα

στεγαστικά και τα επιχειρηματικά το ποσοστό έχει φτάσει το

20%, στα καταναλωτικά το 36%. Μάλιστα η τάση αναμένεται

να συνεχιστεί αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.

η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών

εντείνεται, από 6% το 1ο τρίμηνο στο 14% το 2ο το 2012.

Μάλιστα, ενώ το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών έχει

υποχωρήσει στο επίπεδο του 2005, το υπόλοιπο των δα-

νείων προς τα νοικοκυριά έχει διπλασιαστεί στο διάστημα

αυτό. Συνολικά, περίπου 46 δισ. ευρώ δανείων είναι στο

κόκκινο, καθώς η ύφεση περιορίζει τις

δυνατότητες των δανειοληπτών να τα

--------------------χρηματοδοτηση

σΕ μΕΓαλη ΥφΕση--------------------

κοκκινα δανΕια ----------------------------

εξυπηρετούν. Η ανάγκη δημιουργίας υψηλότερων προβλέ-

ψεων επιβαρύνει με ζημιές τα αποτελέσματα των τραπεζών,

και αντίστοιχα αποτελεί σημείο αρνητικό ενόψει των αυξή-

σεων κεφαλαίου στις οποίες θα προχωρήσουν σύντομα. Η

πρόσφατη συμφωνία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με

την κυβέρνηση, προβλέπει, υπό προϋποθέσεις, ευνοϊκές για

τους δανειολήπτες ρυθμίσεις δανείων για τα ενυπόθηκα στε-

γαστικά δάνεια, με πληρωμή μόνο τόκων για την επόμενη

τετραετία. Εκτιμήσεις της αγοράς ανεβάζουν το κόστος των

ρυθμίσεων για τις τράπεζες στο 1,2 δισ. ευρώ. Για να υπάρ-

χει μέτρο σύγκρισης στην Ισπανία τα κόκκινα στεγαστικά,

έχουν αυξηθεί στο 8% συνολικών.

δομές και τον ενεργειακό τομέα. Όσον αφορά στις μικρο-

μεσαίες επιχειρήσεις, ωστόσο, καθοριστική θα αποδειχθεί,

εκτός από την ταχύτητα με την οποία θα προωθηθεί η δια-

δικασία, και η ζήτηση, καθώς η ύφεση επιδεινώνει τις προ-

οπτικές των επιχειρήσεων, με συνέπεια τη χαμηλή ζήτηση

δανείων. Εξάλλου, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης

και Ανάπτυξης (EBRD) σχεδιάζει την επανέναρξη της συνερ-

γασίας της με τις θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών στη

ΝΑ Ευρώπη, όπως και πρόγραμμα χρηματοδότησης επιχει-

ρήσεων της περιοχής –από το τελευταίο οι ελληνικές μπορεί

να αντλήσουν ως και 1 ,5 δισ. ευρώ.

Page 67: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

67

από τα 418 δισ. ευρώ του ακαθάριστου εξωτερικού χρέους

της χώρας τα 83 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στις τράπεζες,

σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Φυσικά

τα μεγέθη αυτά δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις των

ελληνικών τραπεζών από το εξωτερικό. Αφού ληφθούν

αυτές υπόψη, το καθαρό αποτέλεσμα είναι πλεονασματικό,

στα 23 δισ. ευρώ, δηλαδή η διεθνής επενδυτική τους θέση

είναι θετική. Ωστόσο, το εξωτερικό χρέος δείχνει τον βαθμό

έκθεσης των τραπεζών κάθε χώρας στο εξωτερικό. Έτσι,

σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, οι ιταλικές,

οι πορτογαλικές και οι ελληνικές τράπεζες

έ χουν το χαμηλότερο εξωτερικό χρέος

ως ποσοστό του αεπ στην ΕΕ, 33% οι δύο

πρώτες και 43% οι τελευταίες. Πρώτες στη

λίστα είναι οι τράπεζες του Λουξεμβούργου,

με τις εκτενείς δραστηριότητες τους, καθώς

αποτελεί χρηματοοικονομικό κέντρο, με

10 φορές το αεπ της μικρής χώρας. Από τις

μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, το υψηλότερο

ποσοσ τό έ χε ι η Βρεταν ία με 236%, με

--------------------στηριξη

& ρΕΥστοτητα--------------------

σήμερα, η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών στηρίζεται περισσότερο στην Τράπεζα της Ελλάδος και λιγότερο στην

ΕΚΤ. Από τα 130 δισ. ευρώ που έχουν αντλήσει από το ευρωσύστημα (1/3 του ενεργητικού τους), τα 123 προέρχονται

από τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας της ΤτΕ, τον Emergency Liquidity Assistance, από 70 δισ. τον Οκτώβριο 2011.

Ο ELA αποτελεί πρόβλεψη για τις εθνικές κεντρικές τράπεζες να συνδράμουν τις τράπεζές τους σε περίπτωση ανάγκης

και συνοδεύεται από υψηλότερα επιτόκια, 3% έναντι 1,5% της ΕΚΤ. Η άντληση της φθηνότερης ρευστότητας από την

ΕΚΤ έχει περιοριστεί στα 7 δισ. ευρώ από 74 το 2011 καθώς η ΕΚΤ αύξανε το κούρεμα των τίτλων που προσκόμιζαν ως

εγγύηση οι ελληνικές τράπεζες και τίτλοι δεν γίνονταν αποδεκτοί. Ποια είναι η διαφορά των δύο; Πιθανές ζημιές από

τον ELA υφίστανται οι κεντρικές τράπεζες που χορήγησαν τη ρευστότητα ενώ από την ΕΚΤ κατανέμονται στις εθνικές

κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος.

ΕξωτΕρικο χρΕοσ τραΠΕζων----------------------------------------Χαμηλό το εξωτερικό χρέος των ελληνικών τραπεζών, θετική η διεθνής επενδυτική τους θέση.

επόμενες το Βέλγιο με 118%, τη Σουηδία με 115%, τη

Γαλλία με 84% και τη Γερμανία με 73%. Το εξωτερικό

χρέος των ιρλανδικών τραπεζών, που αποτέλεσαν και την

πηγή των προβλημάτων για τη χώρα ώστε να οδηγηθεί

στην ευρωπαϊκή στήριξη, αναλογεί σε 2 φορές το αεπ της

χώρας. Η διεθνής έκθεση των κυπριακών τραπεζών είναι

μεγαλύτερη, 3 φορές το αεπ της χώρας, και ενώ οδεύει και

αυτή προς ευρωπαϊκή στήριξη, το πακέτο βοήθειας για τις

τράπεζές της εκτιμάται στα 17 δισ. ευρώ.

Page 68: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

68

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

μετά τη συγχώνευση της Eurobank

με την Εθνική Τράπεζα, την εξαγορά της

Εmporiki Bank από την Alpha, και την

απόκτηση της Αγροτικής αλλά και της

θυγατρικής της Societe Generale στην

Ελλάδα -τη Geniki Bank- από την Τράπε-

ζα Πειραιώς, οι τρεις μεγάλες συστημικά

σημαντικές τράπεζες θα συγκεντρώνουν

τα 4/5 των χορηγήσεων και τα 2/3 των

καταθέσεων στην ελληνική αγορά. Στο

νέο σχήμα που θα προκύψει από τον

«γάμο» των δύο πρώτων, η Eurobank

θα συμμετέχει με 25% και η Εθνική με

75%. Με τις κινήσεις αυτές οι τράπεζες

ενισχύουν την κεφαλαιακή τους θέση

ενόψει των επικείμενων αυξήσεων κεφα-

λαίων στις οποίες θα προχωρήσουν, με-

τά τις απώλειες από τις επενδύσεις τους

σε κρατικά ομολόγα και τις επιπτώσεις

από την επιδείνωση του δανειακού χαρ-

τοφυλακίου τους που τις υποχρεώνει σε

υψηλές προβλέψεις.

Οι συγχωνεύσεις συνεπάγονται και θέ-

ματα διαχείρισης των δικτύων καταστη-

μάτων των νέων σχημάτων. Ήδη την τε-

λευταία τριετία, οι τράπεζες έχουν κλεί-

σει περισσότερα από 350 καταστήματα,

στο πλαίσιο μείωσης του λειτουργικού

τους κόστους και αναμένονται νέες κι-

νήσεις το επόμενο διάστημα. Οι 3 πλέον

μεγάλες διαθέτουν πλέον δίκτυο 2,5 χιλ.

καταστημάτων και 41 χιλ. εργαζόμενους,

μεγέθη που στο μέλλον θα βαίνουν μει-

ούμενα. Όσον αφορά στις μικρότερες

οι τρΕισ μΕΓαλΕσ

Νικόλαος Νανόπουλος, διευθύνων σύμβουλος, Όμιλος Eurobank

««Η διαδικασία ανασυγκρότησης και συγκέντρωσης του συστή-ματος που έχει ξεκινήσει, θα οδηγήσει στη δημιουργία ισχυρότε-ρων σχημάτων με ευχερέστερη πρόσβαση στις αγορές και εντονό-τερη περιφερειακή παρουσία. Σε αυτή τη διαδικασία, η συγχώ-νευση της Eurobank με την Εθνική αποτελεί το σημαντικότερο εγ-χείρημα. Όταν ολοκληρωθεί, δημιουργείται ένας μεγάλος, με ευ-ρωπαϊκά πλέον δεδομένα, οργανισμός με ενεργητικό 180 δισ. ευ-ρώ, ισχυρός και σταθερός, που μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην προσπάθεια ανάταξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.»»

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // ελληνικές τράπεζες

τράπεζες, όπου υπάρχουν προοπτικές για εξειδικευ-μένες υπηρεσίες, private banking και επενδυτικής τραπεζικής αλλά και λιανικής τραπεζικής, σημειώνε-ται κινητικότητα για τη δημιουργία μεγαλύτερων σχη-μάτων. Η πορτογαλική μητρική της Millenium, Banco Comercial Portugues, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να την πουλήσει, ο όμιλός της Λαϊκής επιθυμεί τον περιορισμό της έκθεσής του στην Ελλάδα ώστε να αναμένονται εξελίξεις στη Marfin Egnatia Bank ενώ ανεξάρτητοι πόλοι αναμένεται να παραμείνουν η Attica Bank και η Probank.

Page 69: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

69

Αλέξανδρος Τουρκολιάς, διευθύνων σύμβουλος, Εθνική Τράπεζα

««Με τη συνένωση των δυνάμεων της ΕΤΕ και της Eurobank,

θα δημιουργηθεί ένας όμιλος με ηγετική θέση στην Ελλάδα και

ιδιαίτερα ισχυρές βάσεις στις αγορές της ΝΑ Ευρώπης, με περι-

θώρια ανάπτυξης και προοπτικές ταχύτερης ανάκαμψης. Η ισχύς

του νέου ομίλου, θα του επιτρέψει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή

των εξελίξεων στον ελληνικό τραπεζικό τομέα και να παραμείνει

ο κύριος πυλώνας του χρηματοοικονομικού συστήματος»»

Παναγιώτης Θωμόπουλος, πρόεδρος, Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας

««Με την υποστήριξη της τρόικας και του Ελληνικού Ταμεί-

ου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το τραπεζικό σύστημα

θα παραμείνει βιώσιμο, καθώς οι συγχωνεύσεις και η εξυ-

γίανση προχωρούν, θα δημιουργήσουμε ακόμα πιο μεγάλες

και ισχυρές τράπεζες, οι οποίες θα μπορούν να αντέξουν τον

διεθνή ανταγωνισμό, θα έχουν πολύ χαμηλότερα κόστη, κάτι

που αποτελεί σημάδι ευρωστίας.»»

Γιάννης Κωστόπουλος, πρόεδρος, Alpha Bank

««Προχωρούμε στη δημιουργία μίας τράπεζας ευρωπαϊκού

επιπέδου, η οποία θα παίζει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις στην

Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή. Με την εξαγορά της Εμπο-

ρικής, δημιουργείται ο δεύτερος σε μέγεθος χρηματοοικονομι-

κός όμιλος στην Ελλάδα, με σύνολο ενεργητικού περί τα 80 δισ.

ευρώ, και συντελείται ένα σημαντικό βήμα προς τον εξορθολο-

γισμό του χρηματοπιστωτικού τομέα στη χώρα μας.»»

Μιχάλης Σάλλας, πρόεδρος, Τράπεζα Πειραιώς

««Μετά την εξαγορά επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού

και παθητικού της ATEbank, η Τράπεζα Πειραιώς συνεχίζει

να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην αναδιάρθρωση του

ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Η προσθήκη της Γενικής

Τράπεζας θα βελτιώσει περαιτέρω τα κεφάλαια και τις πηγές

χρηματοδότησής μας και ενισχύει τη θέση μας στην επικείμε-

νη ανακεφαλαιοποίηση.»»

Page 70: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

70

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

the ameriCan way

Π ριν 3 χρόνια, το 2009, όταν η κρίση των

ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων εξελισσόταν σε μεγάλη απειλή για το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα, κυβέρνηση και κεντρική τράπεζα, η Fed, έδρασαν ταχύτατα. Υποχρέ-ωσαν τις μεγάλες τράπεζες (19) να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους από τους μετόχους τους, υπάρχοντες και νέους. Συγ-χρόνως, το υπουργείο Οικονομικών δεσμεύτηκε να καλύ-ψει όποιο κενό δημιουργείτο, «αγοράζοντας» συμμετοχή σε όποια τράπεζα βρισκόταν σε αδυναμία να αντλήσει νέο μετοχικό κεφάλαιο. Το σύστημα έφερε άμεσα αποτελέσμα-τα. Οι τράπεζες μπόρεσαν να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους, σήμερα είναι κατά 400 δισ. δολ. υψηλότερα φθάνοντας τα 803 δισ. (+70%) και ο δείκτης κύριων κεφαλαίων (Core Tier I) διπλασιάστηκε στο 10% ενώ σταδιακά επαναγοράζουν μετοχές τους, μετά από έγκριση της Fed. Στα πρόσφατα τεστ αντοχής ιδιαίτερα δυσμενών συνθηκών της Fed μόνο τρεις (και από τις μεγαλύτερες η Citigroup) υποχώρησαν οριακά

κάτω από το ελάχιστο όριο 5%. Το υπουργείο Οικονομικών δαπάνησε 245 δισ. δολ. για τη στήριξη των τραπεζών άμε-σα. Από τις τοποθετήσεις του αποκόμισε κέρδη, καθώς οι τράπεζες ενισχυμένες από νέο μετοχικό κεφάλαιο, επανήλ-θαν σε κερδοφορία. Ένα μικρό κόστος υπάρχει ακόμη από το πρόγραμμα TARP και αυτό οφείλεται στην αγορά τίτλων ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων για τη στήριξη της αγο-ράς ακινήτων. Η άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική από την ευρωπαϊκή. Άλλωστε, το δήλωσε ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τρα-πεζικής Αρχής, Αντρέα Ένρια, τονίζοντας ότι τα συνολικά κεφάλαια που έχουν εισρεύσει στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, αν συνυπολογισθεί η στήριξη των ελληνικών και των ισπανικών τραπεζών, θα φθάσει τα 200 δισ. ευρώ, ποσό λίγο μεγαλύτερο από του TARP. Με ένα ευρωπαϊκό TARP η εικόνα του τραπεζικού συστήματος θα ήταν πολύ καλύτερη σήμερα τονίζει, αναφερόμενος στην αποσπασμα-

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Αμερικανικές τράπεζες

ντρικής τράπεζας στην κρίση του 2009 οδήγησε σε σύντομο διάστημα στην ισχυροποίηση των τραπεζών και την αποκατά-σταση της εμπιστοσύνης. σήμερα, σε κερδοφορία, αυξάνουν τις χορηγήσεις τους, ενισχυόμενες και από τη φθηνή ρευστό-τητα της κεντρικής τράπεζας, και στοχεύουν στην απαλλαγή τους από την κρατική συμμετοχή.

Η άμεση αντίδραση του αμερικανικού υπουργείου οικονομικών και της κε-

Page 71: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

71

τική αντιμετώπιση και τη, με καθυστερήσεις, διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρώπη.

Σήμερα τα επιχειρηματικά δάνεια στην αμερικανική αγο-ρά αυξάνονται με ρυθμό 11% για 2ο συνεχόμενο έτος και τα καταναλωτικά δάνεια με ρυθμό 5% (στην ευρωζώνη αντί-στοιχα υποχωρούν 0,4% και 0,3%) ενώ τα «κόκκινα» επιχει-ρηματικά δάνεια υποχωρούν. Έτσι η απομόχλευση – που για τον χρηματοοικονομικό τομέα συνολικά είχε μεγάλη έκταση, το σύνολο του δανεισμού του μειώθηκε την τελευταία τρι-ετία κατά 3 τρισ. δολ. (19% ΑΕΠ) και το χρέος των νοικοκυ-ριών κατά 900 δισ. δολ.- δεν συντελείται με μείωση των χο-ρηγήσεων. Επίσης οι τράπεζες μειώνουν την εξάρτησή τους από βραχυχρόνιες μορφές άντλησης ρευστότητας αλλά και από τον σκιώδη τραπεζικό τομέα, όπως τα αμοιβαία αγοράς χρήματος (Money Market Funds), που σε περίοδο αναταρα-χής μπορεί να μεγεθύνει εκθετικά τα προβλήματα.

Συγχρόνως, αλλάζει το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Από τη μια πλευρά οι υποχρεώσεις της Βασιλείας ΙΙΙ υπο-χρεώνουν τις 8 μεγάλες τράπεζές της, συστημικά σημα-ντικές σε παγκόσμιο επίπεδο -Citigroup, JP Morgan, Bank of America, Bank of New York Mellon, Goldman Sachs,

Morgan Stanley, State Street και Wells Fargo- να αυξήσουν το ελάχιστο όριο κεφαλαιακής επάρκειας στο 8% ως 9,5%. Από την άλλη η μεταρρύθμιση Dodd-Frank Act και ο κανό-νας Volcker, που θα απαγορεύει στις τράπεζες να επενδύ-ουν δικά τους κεφάλαια σε ομόλογα, μετοχές και παράγωγα (και όχι των πελατών τους και είναι υπό συζήτηση ακόμη) συνεπάγονται απώλειες εργασιών και μειώσεις των αποδό-σεων για τους μετόχους τους (ήδη έχουν υποχωρήσει στο 6% από 20% πριν από την κρίση).

Μια άλλη τάση είναι η αυξανόμενη συγκέντρωση με-τά τις συγχωνεύσεις που ακολούθησαν τη χρηματοπιστω-τική κρίση. Σήμερα οι δραστηριότητες dealer/trading 5

μεγάλων τραπεζών κυριαρχούν στην αγορά, με 64% του ενεργητικού των εμπορικών τραπεζών, 50% των εσόδων παγκοσμίως από trading σε ομόλογα και μετοχές και 48% των εσόδων επενδυτικής τραπεζικής. Από τις δραστηριότη-τες trading αντλούν το 60% των εσόδων τους. Η σταδιακή μεταφορά της εκκαθάρισης των συναλλαγών σε παράγω-γα σε κεντρική πλατφόρμα θα οδηγήσει επίσης σε μείωση εσόδων, μειώνοντας τα περιθώρια στις δραστηριότητες αυ-τές, κάτι που όμως θα ενισχύσει τη διαφάνεια σε μια αγορά που περικλείει εν δυνάμει κινδύνους.

Παράλληλα, με τη μείωση της εξάρτησης σε βραχυχρό-νια χρηματοδότηση, στρέφονται στις καταθέσεις για να μει-ώσουν τον κίνδυνο σε περίπτωση ενός σοκ ρευστότητας και χρηματοδότησης. Η συμμετοχή των τελευταίων στο σύνολο του παθητικού ενώ στις τρεις μεγάλες τράπεζες, JP Morgan, Bank of America και Citigroup είναι στο 53%, στις Goldman Sachs, Morgan Stanley, που επικεντρώνονται κυρίως σε dealing/tradind μόλις το 8%. Το ΔΝΤ τονίζει ότι η συνεπα-γόμενη μεγάλη εξάρτηση από τη χονδρική αγορά χρήματος, αυξάνει τους κινδύνους λόγω της μεγάλης μεταβλητότητας των συνθηκών σε αλλαγές του κλίματος στην αγορά.

H κεντρική τράπεζα προχωρά σε νέα τεστ αντοχής των τραπεζών και εξέταση των σχεδίων αύξησης κεφαλαίων των 11 τραπεζών με ενεργητικό μεγαλύτερο των 50 δισ. δολ., ώστε να διασφαλίσει ότι θα μπορούν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους και σε περίπτωση εξαιρετικά δυσμενών συνθηκών αλλά και να εκτιμήσει την πρόοδο στη συμμόρ-φωση με τις απαιτήσεις της Βασιλείας ΙΙΙ. Ο βαθμός επιτυ-χίας θα κρίνει κατά πόσο θα εγκρίνει την πληρωμή μερι-σμάτων και την επαναγορά μετοχών (και απαλλαγή από την κρατική συμμετοχή). Το 2011 οι τράπεζες διέθεσαν σε μερί-σματα το 15% των κερδών τους και τα υπόλοιπα κατευθύν-θηκαν σε κεφαλαιακή ενίσχυση και επαναγορά μετοχών.

Page 72: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

72

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Βασικοι ΧρηματοΔοτεςτου Δημοσιουμε μεγάλη συμμετοχή στη χρηματοδότηση του κράτους και πολύ σημα-ντικές τοποθετήσεις σε μετοχές, οι ιαπωνικές τράπεζες δυνητικά είναι ευάλωτες σε μεταβολές συνθηκών στις αγορές. Ωστόσο, βασικοί παρά-γοντες λειτουργούν θετικά ώστε η σταθερότητα των κρατικών ομολόγων να διασφαλίζεται. Η κεντρική τράπεζα πάντως, όπως όλοι οι κεντρικοί τραπεζίτες του κόσμου, συνιστά ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών, που δανείζουν με επιτόκια μικρότερα του 2%.

η χαμηλή ζήτηση δανείων στην ιαπωνική οι-κονομία και η υποχώρηση των επιτοκίων

στην εσωτερική αγορά έχουν οδηγήσει τις μεγάλες τράπε-ζες της χώρας σε αναζήτηση εργασιών στο εξωτερικό. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί αντιστροφή της τάσης από τα μέσα της δεκαετίας του 90, οπότε μετά τις ζημιές που υπέστησαν από τη διάρρηξη της «φούσκας» στις τιμές των ακινήτων και των μετοχών, επικεντρώθηκαν στην εσωτερική αγορά. Επί-σης, η χαμηλή ζήτηση δανείων τις οδηγεί σε μεγάλες τοπο-θετήσεις σε κρατικά ομόλογα, αποτελώντας τον μεγαλύτερο χρηματοδότη του ιαπωνικού δημοσίου καθώς διακρατούν στα χαρτοφυλάκιά τους σχεδόν το μισό δημόσιο χρέος της χώρας. Έτσι, παρά το ότι δανείζουν τις επιχειρήσεις με επιτό-

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Ιαπωνικές τράπεζες

κια από 1,2% έως 1,5% και τα νοικοκυριά για στεγαστικά δά-νεια με 1,5-1,8% (καθώς ο λόγος μη εξυπηρετούμενων δανεί-ων είναι μεν χαμηλός στο 2%, όμως διαπιστώνεται αυξητική τάση εξαιτίας της χαμηλής ανόδου των εισοδημάτων), στρέ-φονται στα κρατικά ομόλογα των οποίων η απόδοση είναι πο-λύ χαμηλή (περίπου 0,8% στα δεκαετή). Επίσης έχουν μεγάλες τοποθετήσεις σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα, περίπου 280 δισ. δολ. και σημαντικές σε γερμανικά.

Η πρόσφατη απόφαση της κεντρικής τράπεζας να τους χορηγεί ρευστότητα με επιτόκιο 0,1%, στόχο έχει να δώσει αφενός σήμα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά ότι υπάρχει περιθώριο για να δανειστούν με ακόμα χαμηλότερα επιτό-κια και στις τράπεζες να μειώσουν τα ήδη χαμηλά επιτόκια,

Page 73: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

73

λόγω του εντεινόμενου ανταγωνισμού μεταξύ τους για προ-σέλκυση δανειοληπτών. Ωστόσο, καθοριστικός παράγοντας θα αποδειχθεί η ζήτηση. Πρέπει βέβαια να αναφερθεί με εδραιωμένο τον αποπληθωρισμό, τα πραγματικά επιτόκια είναι υψηλότερα. Αξίζει να αναφερθεί ότι το υπόλοιπο των δανείων των τραπεζών παραμένει 25% χαμηλότερα από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, οπότε ξεκίνησε ο αποπληθω-ρισμός με μείωση ή μηδενική μεταβολή του επιπέδου των τιμών. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι χαμη-λός, περίπου 2% για τις μεγάλες τράπεζες και από 4% ως 8% για τις μικρότερες και περιφερειακές τράπεζες.

Οι χορηγήσεις των μεγάλων τραπεζών της χώρας υπο-χωρούν με ρυθμό 0,4% και των περιφερειακών αυξάνο-νται, ώστε συνολικά η μεταβολή των δανείων να είναι θε-τική στο 0,9%. Ωστόσο, οι καταθέσεις αυξάνονται με διπλά-σιο ρυθμό, 2%, από τους οικονόμους Ιάπωνες. Δεδομένου ότι οι καταθέσεις στις τράπεζες είναι 25% υψηλότερες των δανείων που έχουν χορηγήσει, οι τράπεζες έχουν άφθονη

ρευστότητα και αντί του χρηματοδοτικού κενού που έχουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν χρηματοδοτικό πλεόνασμα. Τα τελευταίο επενδύουν κυρίως σε κρατικά ομόλογα ενώ έχουν και πολύ μεγάλες τοποθετήσεις σε μετοχές.

Πιθανός κίνδυνος για τις τράπεζες είναι μια μεταβολή ισορροπιών στην οικονομία, που θα οδηγήσει σε άνοδο των αποδόσεων των ιαπωνικών ομολόγων. Η συνεπαγόμε-νη μείωση της αξίας των ομολόγων στο χαρτοφυλάκιό τους θα οδηγήσει σε απώλειες. Θετικοί όμως παράγοντες, όπως σημαντικά περιθώρια αύξησης της φορολογίας (ο φόρος κατανάλωσης θα αυξηθεί από 5% σε 10% ως το 2017), η σταθερή αποταμιευτική βάση καθώς οι Ιάπωνες επενδύουν σε κρατικά ομόλογα και το γεγονός ότι η κυβέρνηση εκδί-δει το σύνολο του χρέους της σε νόμισμα το οποίο ελέγχει, απομακρύνουν το ενδεχόμενο αναταραχής. Προς την ίδια κατεύθυνση λειτουργεί και το καταφύγιο ασφάλειας για τους επενδυτές ανά τον κόσμο που αποτελούν τα ιαπωνικά κρατικά ομόλογα, λόγω ακριβώς αυτών των παραγόντων.

ΚεφαλαιαΚα ιςΧυρες

Τα stress tests της κεντρικής τράπεζας δεί-χνουν ότι έχουν ισχυροποιηθεί. Έχουν ενι-

σχύσει την κεφαλαιακή τους βάση με μη δι-ανεμόμενα κέρδη, για τις μεγάλες τράπεζες ο δείκτης Tier I (ίδια κεφάλαια προς σταθ-

μισμένο ως προς τον κίνδυνο ενεργητικό) είναι 13,6% και για τις μικρότερες 9,8%.

Ωστόσο, συστήνει την περαιτέρω ενίσχυ-σή της, ώστε να θωρακιστούν έναντι των

επιπτώσεων μιας ανόδου των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων ή μιας απότομης υποχώρησης των τιμών των μετοχών. Στις τράπεζες με διεθνή δραστηριότητα οι νέοι

αυστηρότεροι κανόνες της Βασιλείας θα εφαρμοστούν από το 2013.

Μέχρι στιγμής δεν θεωρούν ότι η έκθε-σή τους στην Ευρώπη αποτελεί εν δυνάμει

κίνδυνο. Διατηρούν σταθερές τις τοποθετή-σεις τους στα 750 δισ. δολ. περίπου τη διε-τία ως τον Σεπτέμβριο 2012. Στο διάστημα

αυτό μείωσαν κατά 23 δισ. δολ. την έκθεσή τους στη γερμανική αγορά στα 123 δισ. και κατά 10 δισ. στην ιταλική αγορά στα 28 δις.

Αντίθετα αύξησαν τις θέσεις τους κατά 13 δισ. στη Γαλλία στα 92 δισ. και κατά 2 δισ.

στην Ισπανία στα 22 δισ. δολ.

Page 74: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

74

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

ο αμερικανικός τραπεζικός τομέας είναι ο με-γαλύτερος στον κόσμο με περίπου 15 τρισ. δολ ενεργητικό. Ακολουθούν ο τραπεζι-κός τομέας της Βρετανίας με 12,6 τρισ., της Ιαπωνίας με 11,2 τρισ., της Γαλλίας με 9,4 τρισ., της Γερμανίας με 5,3 τρισ., της Ισπανί-

ας με 3,4 τρισ. και της Ιταλίας με 3,3 τρισ. δολ. Το ενεργη-τικό του τραπεζικού τομέα στην Ελλάδα το 2010, πριν κλι-μακωθεί η κρίση ανερχόταν σε 591 δισ. δολ. αντίστοιχα η Αμερική έχει και τη μεγαλύτερη συμμετοχή στη λίστα των 28 συστημικά σημαντικών τραπεζών παγκοσμίως που δη-μοσίευσε πρόσφατα το Financial Stability Board. Οι μεγά-λες αυτές τράπεζες, αναλόγως της διασυνοριακής τους πα-ρουσίας, θα πρέπει διατηρούν επιπλέον κεφάλαια για την απορρόφηση ζημιών, ώστε μια κρίση που θα κλονίσει κά-ποια από αυτές να μην αποσταθεροποιήσει το παγκόσμιο σύστημα αλλά και να μην χρειαστεί να στηριχθούν με κε-φάλαια των φορολογουμένων. Ο δείκτης κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων Core Tier 1 (μετοχικό κεφάλαιο, διακρα-τούμενα κέρδη και εργαλεία που μετατρέπονται σε μετοχές, όπως τα cocos, δηλαδή κεφάλαια που απορροφούν ζημιές, προς το σταθμισμένο ως προς τον κίνδυνο ενεργητικό) θα πρέπει να αυξηθεί από 1 ως 2,5 ποσοστιαίες μονάδες στο ελάχιστο όριο 7% που θέτει η Βασιλεία ΙΙΙ ως το 2016.

οι συζητήσεις σήμερα επικεντρώνονται στην κατάσταση του τρα-πεζικού συστήματος στην ευρωζώνη, τη δυναμική μετάδοσης των προβλημάτων της Ισπανίας στον πυρήνα των ισχυρών χωρών της και στη συνέχεια στο παγκόσμιο σύστημα. μια ματιά στους αριθ-μούς δίνει την εικόνα των ισχυρών, των αδύναμων και των μεγάλων παικτών στον ισχυρά διασυνδεδεμένο χρηματοοικονομικά πλανήτη.

ςτο ΠαΓΚοςμιο ςυςτημα

Έτσι, ο συνολικός δείκτης Tier I, που περιλαμβάνει και άλ-λα χαμηλότερης ποιότητας κεφάλαια θα είναι τουλάχιστον από 8% ως 10,5%. Βέβαια η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή έχει ήδη θέσει ελάχιστο όριο Core Tier 1 9% για τις ευρω-παϊκές τράπεζες και ορισμένες χώρες όπως η Βρετανία και η Ελβετία έχουν θέσει ακόμη υψηλότερα όρια. Η λίστα ανα-θεωρείται κάθε χρόνο, οι τράπεζες που θα περιληφθούν το 2014 θα τηρούν τα νέα όρια από το 2016. Οκτώ αμερικανι-κές τράπεζες περιλαμβάνονται στη λίστα των 28 συστημικά σημαντικών παγκοσμίως τραπεζών. Ακολουθούν η Βρετα-νία και η Γαλλία με τέσσερις, η Ιαπωνία με τρεις και η Ελβε-τία και η Ισπανία με δυο. Από μια τράπεζα στη λίστα έχουν η Γερμανία, η Σουηδία, η Ολλανδία, η Ιταλία και η Κίνα.

ΑνθεκτικοτητΑ των τρΑπεζικων συστηΜΑτων

Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας συνολικά για μια χώ-ρα δίνουν την εικόνα της ισχύος του τραπεζικού της συστή-ματος. Στον πίνακα εμφανίζονται οι δείκτες, όπως τους υπο-λόγισε το ΔΝΤ. Οι δείκτες βέβαια κρύβουν σημαντικές δια-φορές. Πχ η ανακεφαλαιοποίηση από το κράτος της Lloyds και της RBS συνέβαλε στον ισχυρό δείκτη του βρετανικού τραπεζικού συστήματος. Στην Ισπανία, οι 7 μεγαλύτερες, στις οποίες αναλογεί 62% των χορηγήσεων στην οικονομία,

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // αριθμοί

οι τραΠΕζΕσ & η σημασια τοΥσ

Page 75: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

75

υπερκαλύπτουν το όριο 9% της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής. Άλλες 7 όμως, στις οποίες αναλογεί 28% της αγο-ράς, χρειάζονται κεφαλαιακή ενίσχυση. Η κυβέρνησή της επιδίωξε, χωρίς επιτυχία, απευθείας στήριξη από τον ΕSM (που θα αποκτούσε συμμετοχή σε αυτές) χωρίς τα σχετι-κά κεφάλαια να εγγραφούν στο δημόσιο χρέος της. Τελι-κά, 39,5 δισ. ευρώ δόθηκαν από τον ΕSM στο ισπανικό κρατικό ταμείο στήριξης των τραπεζών, με τα 37 δισ. να αφορούν τις 4 μεγαλύτερες και πρόσφατα κρατικοποιη-μένες Bankia, Catalunya Bank, Nova Caixa και Banco de Valencia. Με βάση τη σημασία τους στο παγκόσμιο σύ-στημα, οι χώρες με την ισχυρότερη κεφαλαιακή βάση του τραπεζικού συστήματος είναι η Αμερική, η Βρετανία, η Ελβετία, η Γερμανία και η Γαλλία ενώ ακολουθούν οι μι-κρότερες, Ολλανδία, Δανία και Σουηδία. Ο δείκτης για την Ελλάδα είναι μόλις 1,5%, μετά το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων που εξαφάνισε σχεδόν τα κεφάλαιά του.

Το πιο μοχλευμένο τραπεζικό σύστημα, με βάση δηλαδή τον βαθμό χρηματοδότησης των εργασιών με δανεισμό), έχουν η Ιρλανδία (που οδήγησε και στην κρίση πριν τρία χρόνια) και η Αμερική. Τους υψηλότε-ρους δείκτες δανείων προς καταθέσεις –που δείχνουν και το χρηματοδοτικό κενό των τραπεζών, κρίσιμο σε

περιόδους αναταραχής όταν μια τράπεζα δεν μπορεί να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά, ιδίως για τις ελληνι-κές τράπεζες- έχουν οι δανέζικες τράπεζες με επόμενες τις σουηδικές, τις ιταλικές, τις ιρλανδικές και τις ελληνικές. Οι αμερικανικές τράπεζες έχουν δανείσει πολύ λιγότερα κεφάλαια από τις καταθέσεις των πελατών τους. Άλλωστε οι επιχειρήσεις της χώρας εξαρτώνται πολύ λιγότερο από τις ευρωπαϊκές από τραπεζικό δανεισμό καθώς είναι πολύ ανεπτυγμένες άλλες μορφές χρηματοδότησης, ομολόγα, venture capital κλπ. Αυτό ισχύει και για την Ιαπωνία, σε ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα, και την προφύλαξε από μεγαλύτερα προβλήματα στην κρίση της δεκαετίας του 90. Τότε η απομόχλευση αφορούσε τις επιχειρήσεις και όχι τις τράπεζες ενώ σήμερα στην ευρωζώνη, η απομόχλευση -ο περιορισμός του δανεισμού- αφορά συγχρόνως τράπεζες, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Η ιΣχυΣ ΣΤουΣ ΑριΘΜουΣΤραπεζικό σύστημα

Δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας Tier I, %*

Μόχλευση τραπεζών**

Χορηγήσεις προς καταθέσεις, %

Δανία 19,7 … 220

Ελβετία 17,6 … 77

Σουηδία 16,7 … 195

Ιρλανδία 16,2 24 155

Ολλανδία 14,3 … 99

Βρετανία 12,6 22 100

Γερμανία 11,9 28 98

Γαλλία 11,5 24 116

Ισπανία 10,5 20 142

Αυστρία 9,9 … 119

Ιταλία 9,5 19 176

Πορτογαλία 9,1 16 132

Ελλαδα 1,5 … 154

ΗΠΑ 13,4 11 71

Ιαπωνία 12,3 23 73

Καναδάς 12,7 18 76

Αυστραλία 10,2 113

* κεφάλαια % σταθμισμένου ως προς τον κίνδυνο ενεργητικού** ενεργητικό προς ίδια κεφάλαια // Πηγή:ΔΝΤ

οι ΣυΣΤΗΜιΚΑ ΣΗΜΑΝΤιΚεΣ ΠΑΓΚοΣΜι ω Σ Τ ρΑΠεζεΣ

1 Citigroup ΗΠΑ

2 JP Morgan Chase ΗΠΑ

3 Bank of America ΗΠΑ

4 Bank of New York Mellon

ΗΠΑ

5 Goldman Sachs ΗΠΑ

6 Morgan Stanley ΗΠΑ

7 State Street ΗΠΑ

8 Wells Fargo ΗΠΑ

9 BNP Paribas Γαλλία

10 Group Crédit Agricole Γαλλία

11 Société Générale Γαλλία

12 Groupe BPCE Γαλλία

13 Barclays Ην. Βασίλειο

14 HSBC Ην. Βασίλειο

15 Royal Bank of Scotland Ην. Βασίλειο

16 Standard Chartered Ην. Βασίλειο

17 Mitsubishi UFJ FG Ιαπωνία

18 Sumitomo Mitsui FG Ιαπωνία

19 Mizuho FG Ιαπωνία

20 Credit Suisse Ελβετία

21 UBS Ελβετία

22 Santander Ισπανία

23 BBVA Ισπανία

24 Deutsche Bank Γερμανία

25 ING Bank Ολλανδία

26 Nordea Σουηδία

27 Unicredit Group Ιταλία

28 Bank of China Κίνα

Page 76: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

76

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // ςυγχωνεύσεις

μεγαλύτερη συγκέντρωση, λιγότερος ανταγωνισμός και περισσότερες too big to fail τράπεζες, οι παράπλευρες συνέπειες των εξαγορών και συγχωνεύσεων που δημιουργούν ισχυρότερους και μεγαλύτερους τραπεζικούς ομίλους.

μεγαλυτερες τραπεζες

υΠαρΧουν & ΚινΔυνοι

οι τράπεζες ανά τον κόσμο γίνονται μεγαλύ-τερες. Με εξαγορές και συγχωνεύσεις ενι-σχύουν την κεφαλαιακή τους θέση για να ανταποκριθούν στους υψηλότερους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας που θέτουν οι ρυθμι-

στικές αρχές – οι ισχυρότεροι αποκτούν αδύναμους – και τα μεγαλύτερα σχήματα έχουν καλύτερη πρόσβαση στις χρηματαγορές για άντληση κεφαλαίων. Στην Αμερική μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση ακολούθησε κύμα εξαγορών και συγχωνεύσεων, στην Ευρώπη η διαδικασία ισχυρο-ποίησης του τραπεζικού συστήματος είναι σε εξέλιξη. Το ΔΝΤ, στο Global Financial Stability Review, επισημαίνει ότι στη διαδικασία υπάρχουν και αρνητικές πλευρές. Η διαδικασία προς ακόμη μεγαλύτερες τράπεζες οδηγεί σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στον τομέα, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση κερδών και μικρότερο κίνητρο ανάληψης κινδύνων, δηλαδή σε ακόμη πιο αυστηρή πολιτική χορηγήσεων. Ο υψηλότε-ρος βαθμός συγκέντρωσης συγχρόνως οδηγεί σε περιορισμό του ανταγωνισμού και υψηλότερα επιτόκια για τους δανειολήπτες. Οι τελευταίοι ανα-λαμβάνουν έτσι μεγαλύτερο κίνδυνο, αυξάνοντας και τους συστημικούς κινδύνους.

Παράλληλα, με την τάση προς μεγαλύτερες τρά-πεζες θα αυξηθεί ο αριθμός των συστημικά σημαντι-κών τραπεζών, των too important to fail. Στην περί-πτωση αυτή αν δεν επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την κατάρτιση των διαθηκών εν ζωή των τρα-πεζών, δηλαδή των σχεδίων εκκαθάρισης σε περί-πτωση κρίσης χωρίς να χρειαστούν κεφάλαια των φορολογουμένων, οι κίνδυνοι για τη σταθερότητα

του συστήματος θα αυξηθούν. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του Sandy Weill πρώην επικεφαλής της Citigroup και ο οποίος πριν 13 χρόνια υπερθεμάτισε στις ΗΠΑ για την κατάργηση της απαγόρευσης οι εμπορικές τράπεζες να έχουν δραστηριότητες trading και επενδυτικής τραπεζικής. Η κατάργηση οδήγησε στη δημιουργία κολοσσών, τραπε-ζών με δραστηριότητες εμπορικής και επενδυτικής τραπε-ζικής και trading. Τώρα υποστηρίζει την επαναφορά της απαγόρευσης, που θα οδηγήσει σε μικρότερα σχήματα και μικρότερη συγκέντρωση κινδύνων αλλά και θα απομακρύ-νει την ανάγκη κρατικής στήριξης «πολύ μεγάλων για να καταρρεύσουν» τραπεζών. Σημειώνεται ότι με εξαγορές και συγχωνεύσεις ενίσχυσε το μέγεθος της τράπεζας, της οποί-ας ηγείτο, στα τέλη της δεκαετίας του ’90.

Page 77: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

77

μιΚροι & μεΓαλοι ΧρηματοΔοτες

οι τράπεζες αποτελούν, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, χρηματοδότες των κυβερνήσεων. Αγοράζουν τα ομόλογα που εκδίδουν οι κυβερνήσεις των χωρών και χορηγούν δάνεια σε κρατικούς οργανισμούς. Φυσικά τα ομόλογα αποτελούν σχεδόν στο σύνολό τους την κύρια μορφή χρηματοδότησης της κυβέρνησης. Μια ματιά στα στοιχεία δείχνει

ενδιαφέρουσες διαφορές στην τακτική των τραπεζών από χώρα σε χώρα. Οι

τράπεζες των αγγλοσαξονικών χωρών τηρούν πιο συντηρητική πολιτική στις

τοποθετήσεις τους σε κρατικά χαρτιά. Οι τοποθετήσεις των αμερικανικών και

βρετανικών τραπεζών σε κρατικά χαρτιά αναλογούν σε μόλις 8% του αεπ

των χωρών τους. Όσον αφορά την Αμερική βέβαια, η ελκυστικότητα των

κρατικών ομολόγων ως καταφύγιο ασφαλείας υψηλής ρευστότητας για

τους επενδυτές διεθνώς «απαλλάσσει » τις τράπεζες από τον ρόλο του

χρηματοδότη του Δημοσίου. Διαφορετική είναι η εικόνα στην Ευρώπη. Οι

ισπανικές και οι ιταλικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση σε κρατικό

χρέος, 35% και 38% του ΑΕΠ των χωρών τους αντίστοιχα, που φυσικά

οδήγησε και σε απώλειες από την υποχώρηση της αξίας τους, την οποία

προκάλεσε η κρίση εμπιστοσύνης στα δημόσια οικονομικά τους.

Ακολουθεί η Γερμανία με 23%, της οποίας τα ισχυρά οικονομικά

δεν αποτέλεσαν πηγή απωλειών για τις τράπεζες. Το ίδιο ισχύει και

για τη Γαλλία με 18%. Από τις μικρότερες χώρες, στην Ιρλανδία οι

τοποθετήσεις των τραπεζών στα κρατικά της ομόλογα φθάνουν

το 28% του αεπ της, στην Πορτογαλία το 24% και στην Ολλανδία

το 16%. Πιο επιφυλακτικές είναι οι τράπεζες των σκανδιναβικών

χωρών, με μόλις 6% για τη Φινλανδία και 9% για τη Σουηδία.

Οι απαιτήσεις των ελληνικών τραπεζών από το ελληνικό δημόσιο

αναλογούν σε 15% του αεπ (18% πριν από την κρίση), η δημοσιονομική

κατάρρευση του οποίου και το κούρεμα της αξίας των ομολόγων του, τους

επέφεραν καίριο πλήγμα. Στον αντίποδα η Ιαπωνία, οι τράπεζές της διακρατούν

σχεδόν το μισό του δημόσιου χρέους της χώρας, με τοποθετήσεις 85% του

ΑΕΠ σε σύνολο χρέους 214%. Το καταφύγιο ασφάλειας που αποτελεί ωστόσο

η ιαπωνική οικονομία για τους επενδυτές και το γεγονός ότι σχεδόν στο

σύνολό του (82%) το δημόσιο χρέος της χώρας διακρατείται στο εσωτερικό,

προφυλάσσει τη χώρα από εξωτερικές πιέσεις και καθιστά τις τοποθετήσεις

τους, παρά το υψηλό χρέος, ασφαλείς.

κρατικο χρεος

Page 78: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

78

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Οίκοι αξιολόγησης

σύγκρουση συμφερόντων διαπιστώνει η εκΤ μεταξύ οίκων αξιολόγησης και αξιολογούμενων τραπεζών, οι οίκοι αξιολογούσαν συστηματικά καλύτερα τις τράπεζες από τις οποίες ανέμεναν πρόσθετες εργασίες. προτείνει στρατηγική για τη μείωση της κυριαρχίας των τριών μεγάλων στην αγορά.

κρυφες ςχεςεις

τερη στις δεύτερες είναι αυθαίρετη, αφού σε αυτές τις

κατηγορίες όλες οι τράπεζες έχουν τις ίδιες πιθανότη-

τες να αντιμετωπίσουν πρόβλημα. Οι αξιολογήσεις των

οίκων έχουν σημασία για τους επενδυτές που τοποθε-

τούνται στους τίτλους που εκδίδουν, το απέδειξε η χρη-

ματοπιστωτική κρίση, όταν τίτλοι υψηλής αξιολόγησης

αποδείχτηκαν άνευ αξίας. Έχουν όμως σημασία και για

την άσκηση της νομισματικής πολιτικής, αφού οι κε-

ντρικές τράπεζες χορηγούν ρευστότητα στις τράπεζες

με βάση την αξιολόγηση των τίτλων που οι τελευταίες

εκδίδουν και προσκομίζουν στις πρώτες ως εγγύηση.

Εξάλλου, στον υπολογισμό των δεικτών κεφαλαι-

ακής επάρκειας λαμβάνεται υπόψη το σταθμισμένο ως

προς τον κίνδυνο ενεργητικό, όπου η στάθμιση υπο-

λογίζεται και με βάση τις αξιολογήσεις. Η Βασιλεία ΙΙΙ

στοχεύει στη μείωση της εξάρτησης από τους οίκους

για την αξιολόγηση των τίτλων που εκδίδουν οι τρά-

πεζες και ενίσχυση εσωτερικών αξιολογήσεων. Επίσης,

με τη μεταρρύθμιση Dodd Frank στις ΗΠΑ επιχειρείται

μείωση της εξάρτησης από τους οίκους, σε ορισμένα

τμήματα της αγοράς τιτλοποιήσεων, αφού θεωρεί ότι οι

η

ΕΚΤ έχει στο παρελθόν ασχοληθεί με

τους οίκους αξιολόγησης και τον ρόλο τους στη μετάδοση

της κρίσης χρέους από την Ελλάδα στις άλλες χώρες της

περιφέρειας. Όπως έχει διαπιστώσει η αξιολόγηση χωρών

όχι με βάση τα θεμελιώδη δεδομένα τους αλλά η υποβάθ-

μισή τους με βάση την πιθανότητα να μεταδοθεί σε αυτές

η κρίση, λειτούργησε ως ενισχυτής της κρίσης. Τώρα εξε-

τάζει τη διασύνδεση των τραπεζών και των οίκων αξιολό-

γησης. Από μελέτη των αξιολογήσεων των τραπεζών από

το 1990 ως το 2011 διαπιστώνει ότι συστηματικά οι οίκοι

αξιολογούσαν ευνοϊκότερα τις τράπεζες από τις οποίες

ανέμεναν πρόσθετες εργασίες, όπως αξιολόγηση των δο-

μημένων τίτλων που εξέδιδαν, σε μια κλασσική περίπτω-

ση σύγκρουσης συμφερόντων. Επίσης, αξιολογούσαν ευ-

νοϊκότερα τις μεγαλύτερες τράπεζες, οι οποίες αποκτού-

σαν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων

αφού αντλούσαν φθηνότερα κεφάλαια από τις αγορές και

συνέβαλλαν στη συντήρηση των «πολύ μεγάλων για να

καταρρεύσουν» τραπεζών. Ως ένα βαθμό αυτό αποδίδε-

ται στην υπόθεση ότι οι μεγάλες τράπεζες απολαμβάνουν

«σιωπηρών» εγγυήσεων από το κράτος.

Επίσης, υποστηρίζει ότι η διαφορετική στάθμιση του

κινδύνου που εφάρμοζαν για τράπεζες πιστοληπτικής αξι-

ολόγησης από ΑΑΑ και ΑΑ – από τη μια πλευρά και Α+ ως

Α- από την άλλη, με χαμηλότερη στις πρώτες και υψηλό-

Page 79: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

79

πληροφορίες που παρέχονται ελεύθερα στο κοινό είναι

επαρκείς για εξίσου καλές ή καλύτερες αξιολογήσεις.

Σύμφωνα με τη μελέτη η κυριαρχία των μεγάλων οίκων

βασίζεται στο προνόμιο που απολαμβάνουν από τις

ρυθμιστικές αρχές, δηλαδή την υποχρέωση αξιολόγησης

τίτλων από τους οίκους.

Αλλαγή σκηνικού θα προέκυπτε εφόσον υπάρξει με-

γαλύτερη υποχρέωση δημόσιας πληροφόρησης από τις

τράπεζες, ώστε να διευκολύνεται η ανάλυση και εκτίμηση

κινδύνων από όλους και όχι μόνο τους οίκους που έχουν

προνομιακή πρόσβαση σε πληροφορίες. Η ανομοιογένεια

στις υποχρεώσεις δημόσιας πληροφόρησης από χώρα σε

χώρα και η απροθυμία συχνά των εποπτικών αρχών να

δώσουν στη δημοσιότητα στοιχεία συντηρεί ένα καθε-

στώς που ευνοεί τους οίκους αξιολόγησης. Όπως κατα-

λήγει η μελέτη, μεγαλύτερες υποχρεώσεις πληροφόρησης

για τις τράπεζες και υψηλότερης ποιότητας είναι η καλύ-

τερη στρατηγική για τη μείωση της υπερβολικής, όπως χα-

ρακτηρίζει, επιρροής των οίκων αξιολόγησης στις αγορές.

Στην ΕΕ σχεδιάζεται η επιβολή υποχρέωσης των τραπεζών

να αλλάζουν αξιολογητή κάθε 3-5 χρόνια ώστε να σπάσουν

οι δεσμοί τους με τους 3 οίκους. Επίσης, έχει προταθεί η

υποχρέωση των οίκων να χρησιμοποιούν μόνο δημόσια

διαθέσιμη πληροφόρηση ώστε να έχουν πιθανότητες να ει-

σέλθουν στην αγορά και άλλοι παίκτες.

H ESMA, η ευρωπαϊκή αρχή εποπτείας των αγορών,

έχει εστιάσει φέτος την προσοχή της στους 3 οίκους και ιδι-

αίτερα στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν τις τράπεζες,

καθώς οι αξιολογήσεις των τραπεζών επηρεάζουν/ επηρε-

άζονται από τις αξιολογήσεις των κρατικών ομολόγων. Ο

επικεφαλής της, Steven Maijoor, δήλωσε πρόσφατα –μετά

τις μαζικές υποβαθμίσεις του τελευταίου έτους- ότι δεν επι-

διώκει την αξιολόγηση των οίκων αλλά να διασφαλίσει ότι

οι ενέργειές τους έχουν οικονομική λογική.

Page 80: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

80

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Η Φινλανδία και η Γερμανία έχουν τους υψηλότερους ρυθμούς αύξησης των χορηγήσεων στην ευρωζώνη, οι τράπεζες της Ελλάδας και της Ισπανίας έχουν τις μεγαλύτερες απώλειες καταθέσεων. Τα στοιχεία δείχνουν καθαρά το πρόβλημα της ευρωζώνης. Ένας πυ-ρήνας χωρών όπου οι καταθέσεις αυξάνονται και η ροή δανείων είναι ομαλή και η περιφέρεια, όπου η ύφεση και η αβεβαιότητα συνεπάγονται διαρροή κεφαλαίων από το σύστημα. Συγχρόνως, η απομόχλευση των τραπεζών, η αδυναμία πρόσβασης στις αγορές χονδρικής χρήματος και η υποχώρηση της ζήτησης δανείων συνεπάγονται μείωση των χορηγήσεων και στενότητα ρευστότητας στην αγορά.

Στη Γερμανία οι χορηγήσεις των τραπεζών αυξάνο-νται με ρυθμό 3% ενώ η υψηλή ακόμη εμπιστοσύνη στην οικονομία της, και το καταφύγιο ασφάλειας που αποτελεί, συνεπάγονται σημαντική εισροή καταθέσεων στο σύστη-μα, με ρυθμό ανόδου 13%. Αντίστοιχα είναι και τα στοι-χεία για τη Φινλανδία. Στη Γαλλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, τα τραπεζικά δάνεια υποχω-ρούν ενώ οι καταθέσεις αυξάνονται 8%. Νοτιότερα, οι ιτα-λικές τράπεζες μειώνουν τις χορηγήσεις τους ενώ η μέχρι στιγμής επιτυχής αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρί-σης από την κυβέρνηση Μόντι απέτρεψε την κρίση εμπι-στοσύνης και οι καταθέσεις των Ιταλών αυξάνονται.

Στην Ισπανία η εικόνα είναι διαφορετική, οι κα-ταθέσεις υποχωρούν με ρυθμό 6%, καθώς αφενός μεγά-λα κεφάλαια έφυγαν από τη χώρα αλλά και η ύφεση και η υψηλή ανεργία συνεπάγονται απόσυρση κεφαλαίων από

Ποιές δανείζουν, ποιές χάνουν & ποιές κερδίζουν καταθέσεις

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // δάνεια και καταθέσεις

Άνοδος των δανείων στη Γερμανία, στασιμότητα στη Βρετανία και οριακή υποχώρηση στη Γαλλία και την Ιταλία, και πιστωτική ασφυξία στις μνημονιακές χώρες και την Ισπανία περιγράφουν την εικόνα της ευρωπαϊκής χρηματαγοράς. στην αμερική ο δείκτης βαρόμετρο των καταναλωτικών δανείων κινείται ανοδικά ενώ πρωταθλητές στις χορηγήσεις είναι οι κινεζικές τράπεζες.

το σύστημα. Πολύ μικρότερες είναι οι απώλειες καταθέσε-ων στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία, τις άλλες δύο μνη-μονιακές χώρες εκτός της Ελλάδας. Θα πρέπει ωστόσο να αναφερθεί ότι στην Ιρλανδία, σταδιακά επιστρέφουν κα-ταθέσεις και όχι μόνο των Ιρλανδών. Οι καταθέσεις ξένων σήμερα είναι 1 δισ. ευρώ υψηλότερες από ότι το 2010, κα-θώς η εμπιστοσύνη στις προοπτικές της αποκαθίσταται. Ωστόσο και στις τρεις χώρες υπάρχει πιστωτική ασφυξία, τα δάνεια υποχωρούν με ρυθμό 4-5%.

Page 81: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

81

Δάνεια Καταθέσεις

% ετήσια μεταβολή, τελευ-ταίος διαθέσιμος μήνας

Γερμανία 3,2 13,1

Γαλλία -0,9 8,2

Ιταλία -0,4 4,4

Ισπανία -5 -5,9

Πορτογαλία -4,2 -0,8

Ιρλανδία -4,9 -0,8

Κύπρος 1,9 1,8

Βέλγιο* 1,3 …

Ολλανδία* 2,5 5,4

Φινλανδία* 6,4 9,7

Ελλάδα -4,5 -15,8

Αυστρία 1,6 …

Ευρωζώνη -0,8 …

Λετονία -11,3 0,9

Λιθουανία 0,6 …

Πολωνία 6,5 6,7

Βρετανία 0 4,6

Ελβετία 4,4 8,9

ΗΠΑ** 5 …

Ιαπωνία 0,9 2,6

Κίνα 16,4 14* επιχειρηματικά δάνεια ** καταναλωτικά δάνεια Πηγή: Εθνικές κεντρικές τράπεζες

Η Ελλάδα βέβαια είναι ιδιαίτερη περίπτωση, ρυθμοί μείωσης των καταθέσεων 16%, όπως ο ελληνικός, δεν καταγράφονται πουθενά αλλού.

Στη Βρετανία οι μεν καταθέσεις στις τράπεζες αυ-ξάνονται, οι χορηγήσεις όμως βρίσκονται οριακά πάνω από το σημείο υποχώρησης, τα επιχειρηματικά δάνεια μάλιστα υποχωρούν.

Η Ελβετία διατηρεί σταθερά υψηλό ρυθμό αύξησης των καταθέσεων, καταφύγιο ασφάλειας και σταθερότη-τας των Ελβετών αλλά και ξένων.

Στην Αμερική τώρα, ο δανεισμός των Αμερικανών για καταναλωτικές δαπάνες, στοιχείο βαρόμετρο του κλίματος στην αγορά που παρακολουθεί η κεντρική τρά-πεζα της χώρας, μετά από μείωση τη διετία 2009-2010, αυξάνεται για 2ο συνεχόμενο έτος και ενώ η αγορά στε-γαστικών δανείων παραμένει σε ύφεση. Στην Ιαπωνία, η ζήτηση δανείων είναι χαμηλή, με συνέπεια πολύ χαμη-λούς ρυθμούς ανόδου των δανείων.

Στην κινεζική αγορά των 1,3 δισ. κατοίκων οι τρά-πεζες, με τα ενισχυτικά μέτρα της κεντρικής τράπεζας, συνε-χίζουν να δανείζουν με υψηλούς ρυθμούς την οικονομία. Ο ρυθμός 16% για δάνεια και καταθέσεις απέχει πολύ από τα ισχύοντα στον υπόλοιπο κόσμο. Θα πρέπει ωστόσο να ανα-φερθεί ότι το υπόλοιπο των δανείων στη μεγάλη αυτή χώρα είναι λιγότερο από το μισό του αντίστοιχου στην ευρωζώνη. Γενική τάση σε όλες τις χώρες με θετικούς ρυθμούς ανόδου των δανείων είναι επιβράδυνση της ανόδου.

Το χρhΜΑ Που eχουΝ δΑΝεiΣει οι ΤρaΠεζεΣ

τρισ. ευρώ

% αεπ πληθυσμός, εκατ.

Ευρωζώνη 16,4 174,5 332

ΕΕ 19,2 152,4 503

ΗΠΑ 12,6 116,8 312

Ιαπωνία 11,4 270,0 128

Κίνα 7,4 141,2 1.348 Πηγή: ΕΚΤ, ΔΝΤ

Page 82: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

82

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Gidon Kessel, Citibank Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Gidon Kessel, Citibank

Page 83: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

83

Η πελατοκεντρική προσέγγιση και η κατανόηση των αναγκών του πελάτη αποτελούν τον οδικό χάρτη για την επιτυχία του Gidon Kessel , Γενικού Διευθυντή Διαχείρισης Περιουσίας και Προϊόντων Λιανικής Τραπεζικής της Citibank. Όπως τονίζει μιλώντας στους Μηχανισμούς του Χρήματος, παρά την τάση μεταφοράς κεφαλαίων σε «αμυντικές» κατηγορίες επενδύσεων, όπως ομόλογα και μετρητά, οι μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις και η σωστή κατανομή των κεφαλαίων εξακολουθούν να είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρό-πος για να προσεγγίσει κανείς τον κόσμο των επενδύσεων.

eπενδyσεισσ ε κ α ι ρ ο y σ

αβεβαιoτητας

Η μεταβλητότητα της αγοράς και η υψηλή αβεβαιότητα, κ. Kessel, οδηγούν τους ιδιώτες στο να τοποθετούν τα διαθέσι-μά τους σε πιο «ασφαλείς» τοποθετήσεις, όπως καταθέσεις και ομόλογα χωρών που αποτελούν καταφύγιο ασφάλειας. Θα το επιβεβαιώνατε, ιδίως για τους Έλληνες, και θα λέγατε ότι η αποστροφή του κινδύνου είναι μια παγκόσμια τάση;

Σίγουρα πρόκειται για μία παγκόσμια τάση. Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας του ευρύτερου μακροοικονομικού περι-βάλλοντος αλλά και των αλλαγών στην επενδυτική ψυχο-λογία, οι επενδυτές αποστρέφονται περισσότερο τον κίν-δυνο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Οι απρό-βλεπτες χρηματιστηριακές αγορές σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα έχουν οδηγήσει τους επενδυτές να επαναξιολογήσουν τόσο το επενδυτικό τους προφίλ όσο και τις κατανομές των επεν-δυτικών τους χαρτοφυλακίων. Παρατηρούμε μία έμφαση στη διατήρηση του κεφαλαίου με επιπλέον σκοπό την εί-σπραξη κάποιου εισοδήματος ή/και απόδοσης. Αυτό κα-

ταδεικνύεται και από τις ροές κεφαλαίων που μεταφέρο-νται σε «αμυντικές» κατηγορίες επενδύσεων, όπως ομό-λογα και μετρητά: Όπως δείχνουν και πρόσφατα στοιχεία του αμερικανικού Investment Company Institute (ICI), το οποίο παρακολουθεί συστηματικά τέτοιες κινήσεις, οι επενδυτές εξακολουθούν να μεταφέρουν χρήματα από με-τοχικά αμοιβαία κεφάλαια σε ομολογιακά, καθώς και σε αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων.

Μακροχρόνιες έναντι βραχυχρόνιων τοποθετήσεων. Ποιο θα ήταν το κατάλληλο μίγμα στο τωρινό περιβάλλον; Πώς επηρεάζεται από το είδος της επένδυσης και ποια θα ήταν η συμβουλή σας;

Οι μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις ήταν πάντοτε και εξα-κολουθούν να είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για να προσεγγίσει κανείς τον κόσμο των επενδύσεων. Παράλ-ληλα, η σωστή κατανομή κεφαλαίων και το κατάλληλο μείγμα μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επενδύσεων που βασίζεται τόσο στις επενδυτικές ανάγκες

Page 84: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

84

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Gidon Kessel, Citibank Οι τραπεζες ςτΟν κΟςμΟ // Gidon Kessel, Citibank

όσο και στις υπάρχουσες αποτιμήσεις διαφόρων επενδυ-τικών κατηγοριών, παίζουν επίσης πολύ σημαντικό ρόλο. Ας δούμε, για παράδειγμα, τις επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα: Ένας επενδυτής που είχε παραμείνει επενδυμέ-νος μόνο σε ένα παγκόσμιο μετοχικό χαρτοφυλάκιο τα τελευταία δώδεκα χρόνια έχει χάσει χρήματα σε πραγμα-τικούς όρους, εάν δηλαδή συνυπολογίσουμε τον πληθω-ρισμό. Από την άλλη, εάν ο ίδιος επενδυτής είχε κατανεί-μει μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων του σε ομολογιακές επενδύσεις, για την ίδια χρονική περίοδο, θα είχε αποκο-μίσει πολύ σημαντικές αποδόσεις. Όσο για το πιο είναι το καλύτερο προτεινόμενο μείγμα, αυτό είναι συνάρτηση των αναγκών, του κινδύνου που δέχεται να αναλάβει ο επενδυτής και των γενικότερων επενδυτικών του στόχων. Μπορεί ένας ιδιώτης να γίνει επενδυτής στην παγκόσμια αγο-

ρά, με μεγαλύτερη γεωγραφική διαφοροποίηση των τοπο-θετήσεών του; Και ποιο θα ήταν το όχημα, τα αμοιβαία κε-φάλαια; Προσφέρουν επιλογές προσαρμοσμένες στο προφίλ κινδύνου του;

Στο σημερινό περιβάλλον, ένας επενδυτής μπορεί με ευ-κολία να επιτύχει σημαντική γεωγραφική διασπορά έχο-ντας πληθώρα επενδυτικών επιλογών στη διάθεσή του. Στη Citibank Ελλάδος προσφέρουμε πάνω από 350 Αμοι-βαία Κεφάλαια από 11 διαφορετικούς επενδυτικούς οί-κους, πολλοί εκ των οποίων προσφέρουν έκθεση σε δια-φορετικές χώρες και περιοχές. Παρομοίως, η πλατφόρμα επενδύσεών μας τόσο σε ομόλογα όσο και σε προϊόντα μερικής ή ολικής προστασίας κεφαλαίου, συνιστούν μια διευρυμένη έκθεση σε διάφορες γεωγραφικές ζώνες. Η διαφοροποίηση αυτή μπορεί να επιτευχθεί δεόντως και να εξατομικευθεί, ώστε να ταιριάζει στο επενδυτικό προφίλ και στη διάθεση ανάληψης επενδυτικού κινδύ-νου κάθε επενδυτή. Για παράδειγμα, ένας επενδυτής ο οποίος ακολουθεί μια επενδυτική στρατηγική με στόχο την «ανάπτυξη» του κεφαλαίου του, ενδεχομένως να αναζητεί για ένα μέρος του χαρτοφυλακίου του έκθεση σε μετοχές αναδυόμενων αγορών. Τη συγκεκριμένη έκ-θεση μπορεί να την πετύχει μέσα από μια ευρεία γκάμα αμοιβαίων κεφαλαίων που επενδύουν σε μετοχές αναδυ-όμενων αγορών και πληρούν αυτή την ανάγκη, τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Αντί-στοιχα, ένας επενδυτής που θέλει να εφαρμόσει μια πιο συντηρητική επενδυτική στρατηγική, ενδεχομένως να αναζητεί διασπορά του υπάρχοντος ομολογιακού του χαρτοφυλακίου σε ανεπτυγμένες αγορές εκτός Ευρώπης, αγοράζοντας εταιρικά ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης από κάποιον Αμερικανό ή Αυστραλό εκδό-τη, για παράδειγμα. Η επένδυση σε μετοχές μπορεί να έχει σημαντικές αποδόσεις

όμως περιλαμβάνει και κινδύνους. Θα λέγατε ότι η επένδυση σε

Αμοιβαία Κεφάλαια δίνει την απάντηση, με την εξισορρόπηση των κινδύνων σε αυτή την επενδυτική κατηγορία;

Τα αμοιβαία κεφάλαια μπορούν να προσφέρουν μια σει-ρά από οφέλη συγκρινόμενα με μια απευθείας επένδυση σε επενδυτικά χρεόγραφα, όπως οι μετοχές. Μέσα από μια επένδυση σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο, οι επενδυτές έχουν πρόσβαση στις εξειδικευμένες γνώσεις των επαγγελματιών διαχειριστών του, πετυχαίνουν σημαντική διασπορά επεν-δυτικού κινδύνου, ενώ επωφελούνται και από τις οικονομίες κλίμακας που υπάρχουν μέσα από μια συλλογική επένδυση, με αποτέλεσμα να έχουν και μειωμένα διαχειριστικά κόστη. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι επενδύσεις είναι κυρί-ως ζήτημα κατάλληλης κατανομής κεφαλαίων. Εάν, για πα-ράδειγμα, οι αμερικανικές μετοχές σημειώσουν πτώση και ένας επενδυτής έχει αγοράσει μόνο ένα μετοχικό αμοιβαίο κεφάλαιο που είναι άμεσα συνδεδεμένο με την πορεία του αμερικανικού χρηματιστηρίου, είναι λίγα τα πράγματα που μπορεί να κάνει ένας διαχειριστής κεφαλαίων, δεδομένου του επενδυτικού σκοπού του αμοιβαίου κεφαλαίου που δι-αχειρίζεται, που είναι να επενδύει σε αμερικανικές μετοχές.

Η Citibank αναγνωρίστηκε ως η “Best Bank in Greece” και “Best Investment Bank in Greece” από το Euromoney, το διε-θνούς εμβέλειας χρηματοοικονομικό περιοδικό. Ποια θα ήταν μια σύντομη περιγραφή του οδικού χάρτη για την επιτυχία ενός διαχειριστή κεφαλαίων ώστε να κερδίσει την εμπιστοσύ-νη του πελάτη και να του φέρει αποδόσεις;

Το βασικότερο στοιχείο είναι η πελατοκεντρική προσέγγιση και η ουσιαστική κατανόηση των αναγκών των πελατών. Το να «ακούει» κανείς τους πελάτες του και να προσφέρει λύσεις που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους με τον καλύτερο δυ-νατό τρόπο, μέσα πάντα στο πλαίσιο του εκάστοτε ευρύτερου οικονομικού περιβάλλοντος, είναι ζήτημα ύψιστης σημασίας. Επιπλέον, η ειλικρίνεια, η διαφάνεια και η συνέπεια ισχυ-ροποιούν περαιτέρω τη σχέση εμπιστοσύνης με τον πελάτη. Εξίσου σημαντικό είναι να διασφαλίζει κανείς ότι υπάρχει η κατάλληλη υποδομή προκειμένου να μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες των πελατών. Για τον λόγο αυτό εμείς στη Citi στην Ελλάδα εξακολουθούμε να αναπτύσσουμε τις δραστηριό-τητές μας στον τομέα των επενδυτικών προϊόντων (Wealth Management), δημιουργώντας μια εξειδικευμένη ομάδα Ανά-λυσης & Συμβουλευτικών Επενδυτικών Υπηρεσιών, ενώ πα-ράλληλα διευρύνουμε διαρκώς την ποικιλία των προϊόντων μας, ώστε να προσφέρουμε ακόμα πληρέστερες υπηρεσίες στους πελάτες μας. Οι διακρίσεις σε διεθνείς έρευνες και δια-γωνισμούς αποτελούν για εμάς αναγνώριση της προσπάθειάς μας να ανταποκρινόμαστε με επιτυχία στις ανάγκες των πελα-τών μας και να μπορούμε να διατηρούμε την τόσο σημαντική για εμάς σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασίας.

Page 85: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

85

Fed Στο στόχαστρό της οι ξένες τράπεζεςΗ αμερικανική κεντρική τράπεζα, η Fed, σχεδιάζει μεγαλύ-τερο έλεγχο των ξένων τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην αγορά της. Mέχρι τον Ιούλιο του 2015 όλες οι ξένες τράπεζες με παγκόσμιες δραστηριότητες (ενεργητικό) 50 δισ. δολ. ή μεγαλύτερο και θυγατρικές στις ΗΠΑ με ενεργη-τικό τουλάχιστον 10 δισ. δολ. θα πρέπει να συστήσουν μια αμερικανική εταιρεία συμμετοχών (intermediate holding company, IHC) στην οποία θα υπαχθούν όλες οι δραστηριότητες στην αμερικανι-κή αγορά. Έτσι, θα μπορεί να ασκεί πιο αποτελεσματική εποπτεία των δραστη-ριοτήτων τους και θα διευκολυνθεί η εκκαθάριση μιας θυγατρικής που αντι-μετωπίσει πρόβλημα στη χώρα. Οι IHC θα υπόκεινται στους ίδιους κανόνες που πρέπει να εφαρμόζουν οι αμερι-κανικές τράπεζες, ιδίως οι μεγάλες IHC με ενεργητικό άνω των 50 δισ. δολ. Οι τελευταίες θα πρέπει να να διακρατούν ένα «μαξιλάρι» ενεργητικού υψηλής ρευστότητας για 30 ημέρες, ώστε να εί-ναι πιο ανθεκτικές σε κρίσεις χρηματο-δότησης.

Προβλέψεις τραπεζών Πρόσφατη έρευνα της Ernst & Young σχετικά με τα αποτελέσματα των μεγα-λύτερων τραπεζών παγκοσμίως διαπι-

στώνει ότι αυτές, παρότι διαπιστώνουν θετικές ενδείξεις, αναμένουν ότι το δύσκολο μακροοικονομικό περιβάλλον θα διατηρηθεί και το 2013. Συγκεκριμένα ενώ η βελτίωση των συνθηκών στην Αμερική και οι κινήσεις της ΕΚΤ για τη στήριξη του ευρώ αποτελούν τις βάσεις για αισιόδοξες εκτιμήσεις για το μέλλον, οι τράπεζες θα λειτουργούν σε περιβάλλον αυξημένων προκλήσεων τα επόμενο διάστη-μα. Σύμφωνα μάλιστα με τον επικεφαλής της UBS, Sergio Ermotti, η επιστροφή της παγκόσμιας οικονομίας σε δια-τηρήσιμη ανάπτυξη μετατίθεται σε μεταγενέστερο χρόνο από ότι προέβλεπε ένα χρόνο πριν.

Η Εμπορική στην κοινωνίαΈμπρακτη στήριξη στο Χαμόγελο του Παιδιού παρέχει η Εμπορική Τράπεζα, καταθέτοντας το σύνολο του διαθέσιμου ποσού για τα επιχειρηματικά δώρα των φετινών Χριστουγέννων, σε ειδικό λογαριασμό υπέρ των σκοπών του εθελοντικού μη κερ-δοσκοπικού οργανισμού. Με τη συμβολική αυτή κίνηση, επιθυμεί να συμβάλει στην ιδιαίτερα σημαντική προσπάθεια του «Χαμόγελου» για την αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων των παιδιών, σε συνέχεια της μακροχρόνιας συνεισφο-ράς της στους κοινωφελείς σκοπούς μη κερδοσκοπικών φορέων. Επίσης, στήριξε χορηγικά τη Βραδιά Λόγου και Μουσικής με τίτλο «Αφιέρωμα στο Ελληνικό Τραγούδι», που διοργάνωσε το Σωματείο «Φίλοι του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστο-ρίας», τα έσοδα της οποίας διατέθηκαν για την οικονομική ενίσχυση του Μουσείου.

Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News M a r k e t N e w s

Page 86: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

86

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Eurobank Πολιτισμός & επιστήμες

ΕΛΑΪΣ – Unilever Hellas 250 εκ. ευρώ επενδύσεις την τελευταία 4ετία

Με τη δέκατη τέταρτη έκδοση της σειράς «Ο

Κύκλος των Μουσείων», αφιερωμένη στη Σάμο και τα Αρχαιολογικά της Μου-σεία, ολοκληρώθηκε η σει-ρά εξαιρετικών βιβλίων του ‘Κύκλου των Μουσείων’, που αποτέλεσε τον καρπό της πολιτιστικής συνεργασί-ας του Κοινωφελούς Ιδρύ-ματος Ιωάννη Λάτση και της τράπεζας Eurobank. H

συγχωνεύσεων που μέσα σε μια 10ετία δημιούργησαν την παν ίσχυρη βάση του Ομίλου της Eurobank στη χώρα. Βάση που, στη συνέ-χεια, έδωσε τη δύναμη στη Eurobank να αρχίσει το με-γάλο ταξίδι της εκτός ελλη-νικής επικράτειας, ώστε στο τέλος της δεύτερης 10ετίας της ζωής της να έχει αναδει-

χθεί σε μια ισχυρή συστημι-κή δύναμη στην περιοχή της Νοτιανατολικής Ευρώπης». Εξάλλου, το ίδρυμα Λάτση ανακοίνωσε πρόσφατα τη λί-στα των 18 ερευνητικών προ-γραμμάτων που θα υλοποι-ηθούν το 2013 με τη χρημα-τοδότηση του ιδρύματος, σε ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων.

Millennium bank και Click2CallΜε τη λύση Click2Call® οι

επισκέπτες της ιστοσελί-δας της Millennium bank έχουν τη δυνατότητα να ζητούν από την τράπεζα να τους καλέσει, αποφεύγοντας έτσι τόσο πιθανή αναμονή μέχρι να εξυπηρετη-θούν όσο και τυχόν τηλεπικοι-νωνιακά κόστη. Η λύση υποστη-ρίζει την πελατοκεντρική φιλο-σοφία της Millennium bank, η οποία βασίζεται στο τρίπτυχο υψηλή ποιότητα υπηρεσιών, καινοτόμα τραπεζικά προϊόντα και τεχνολογία αιχμής.

«Για εμάς στην ΕΛΑΪΣ-Unilever Hellas δεν τέ-θηκε ποτέ το δίλημμα αν μένουμε ή φεύγουμε. Η Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι πυλώνας ανάπτυξης για τον Όμιλο Unilever, με κύριο μέλημά μας τη δημιουργία αξίας και τη στήριξη του καταναλω-τή στις δύσκολες συν-θήκες», τονίζει ο πρόε-δρος της ΕΛΑΪΣ-Unilever Hellas, Σπύρος Δεσύλλας. Με το νέο Κέντρο Απο-θήκευσης & Διανομής

στο Σχηματάρι -ένα έργο ύψους 11 εκ. ευρώ- ολο-κ λη ρώνε τα ι το ε π ε ν -δυτικό πρόγραμμα της εταιρίας στην Ελλάδα για την περίοδο 2008 -2012, ύψους 250 εκ. ευρώ, το οποίο υλοποιήθηκε στο ακέραιο χωρίς να επηρε-αστεί από την δυσμενή οικονομική συγκυρία. Η Unilever δίνει έμφαση στη στήριξη των τοπικών παραγωγών, όπως η συ-νεργασία με 100 τοματο-παραγωγούς της Γαστού-

νης. Η εταιρεία εξασφαλί-

ζει ότι όλη η σοδειά τους

αγοράζεται από το εργο-

στάσιό της στη Γαστούνη,

και μέσω αυτού, μέρος

εξάγεται σ τη Unilever

Ευρώπης, καλύπτοντας

ένα σημαντικό τμήμα των

αναγκών άλλων ευρωπα-

ϊκών αγορών. Σήμερα το

55% του τζίρου της εται-

ρείας παράγεται στην Ελ-

λάδα, ποσοστό που ανα-

μένεται ότι το 2013 θα

ξεπεράσει το 60%.

Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News M a r k e t N e w s

Μαριάννα Λάτση, στην εκ-δήλωση για την παρουσία-ση του βιβλίου για τη Σάμο, αναφέρθηκε σ τη συγχώ-νευση της Eurobank με την Εθνική Τράπεζα, ως εξής: «Κλείνει για εμάς ένας πρώ-τος κύκλος που είχε ανοίξει το 1990, όταν ο Όμιλος Λά-τση αποφάσισε να δραστη-ριοποιηθεί στον τραπεζικό τομέα και ίδρυσε την Ευρω-επενδυτική Τράπεζα. Ήταν ένα πρώτο βήμα σε μια δυ-ναμική πορεία εξαγορών και

Page 87: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

87

«Best Domestic Cash Manager» η Eurobank Καλύτερη τράπεζα στον τομέα παροχής υπηρεσιών Cash Management σε επιχειρή-σεις στην Ελλάδα (Best Domestic Cash Manager in Greece) αναδείχτηκε η Eurobank για δεύτερη συνεχή χρονιά από το διεθνούς φήμης περιοδικό Euromoney. Η διάκρι-ση αναδεικνύει την έμφαση που δίνει η Eurobank στον τομέα της διαχείρισης του συναλλακτικού κυκλώματος της επιχείρησης, μέσω εξειδικευμένων λύσεων εταιρι-κών χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (Corporate Transaction Banking). Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου πλαισίου δράσεων για τη στήριξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας, η Eurobank παρουσίασε πρόσφατα το Exportgate.gr που δίνει πρόσβαση σε πρωτοποριακές λειτουργικότη-τες όπως,

• η υπηρεσία Ask the Experts!, όπου ομάδα εξειδικευμένων στελεχών και συνεργατών της παρέχει πληροφορίες και τεχνική υποστήριξη, διευκολύνο-ντας την έναρξη εξαγωγικής δραστηριό-τητας μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων

• προβολή σε διεθνείς πελάτες και συ-νεργάτες μέσω ηλεκτρονικών εκθέσεων

• σύνδεση με τις μεγαλύτερες τοπικές & διεθνείς ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες για θέματα εξαγωγών

• πρόσβαση σε ολοκληρωμένες Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες (e-auctions/e-trade κλπ.)

__________________________________________

WIND προς Forthnet Πρόταση για συγκέντρωση στην ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών Η πρόταση εντάσσεται στην ευρύτερη αναπτυξιακή στρατηγική της WIND Ελλάς στην ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών. Με ισχυρή κεφαλαιακή δομή και μηδενικό δανεισμό, η WIND αναζητά ευκαιρίες που θα διευρύνουν το αποτύπωμά της στην αγορά. Δραστηριοποιείται στη σταθερή τηλεφωνία από το 2008 και θεωρεί ότι η πρόταση δημιουργεί συνέργιες με οφέλη για τις δύο εταιρείες.

__________________________

ΤΙΤΑΝ Βιώσιμη Ανάπτυξη, η φυσική μας πορείαΘέσεις και λύσεις για επίκαιρα ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο τσιμέντου και την ελληνική κοινωνία, όπως η χρήση εναλλακτικών πρώτων υλών, η αποκατάστα-ση των λατομείων, η διαχείριση της βιοποικιλότητας και η αντιμετώπιση της κλιματι-κής αλλαγής, δημοσίευσε ο Όμιλος ΤΙΤΑΝ σε ειδική έκδοση που ολοκληρώθηκε με αφορμή τη διετή συμπροεδρία του στη διεθνή Πρωτοβουλία του Κλάδου Τσιμέντου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (Cement Sustainability Initiative – WBCSD/CSI) .

ΟΤΕ«Μαζί, είμαστε ένα» Το κεντρικό μήνυμα της νέας

εταιρικής τοποθέτησης του ΟΤΕ

«Μαζί, είμαστε ένα», αποτυπώ-

νει την πελατοκεντρική φιλοσο-

φία της εταιρείας. Ο Εκτελεστι-

κός Γενικός Διευθυντής του ΟΤΕ,

Ζαχαρίας Πιπερίδης, δηλώνει

σχετικά: «Σε μία ιδιαίτερα αντα-

γωνιστική αγορά, στόχος μας εί-

ναι να είμαστε η πρώτη επιλογή

του πελάτη γιατί προσφέρουμε

την καλύτερη εμπειρία σε όλα τα

επίπεδα, γιατί αποδεικνύουμε

με πράξεις ότι μαζί με τον πελά-

τη είμαστε ένα».

Παράλληλα είναι στον αέρα και

η ενέργεια «η επιχείρησή σου.

gr» όπου δίνεται η δυνατότητα

σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις

και ελεύθερους επαγγελματίες

να προωθήσουν την επιχείρη-

σή τους στο Internet, εύκολα,

γρήγορα και δωρεάν για έναν

ολόκληρο χρόνο, μέσα από το

ειδικά σχεδιασμένο site, www.

yourbusiness.gr.

Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News

Page 88: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

88

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Frigoglass Μειωμένα αποτελέσματα με αισιόδοξες προοπτικέςΣτασιμότητα πωλήσεων αλλά χαμηλότερα κέρδη ανακοίνωσε η εται-ρεία για το 9μηνο 2012. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Torsten Tuerling, σχολίασε: «Παρά το αντίξοο οικονομικό περιβάλλον, συνε-χίσαμε να επενδύουμε σε νέες τεχνολογίες και προϊόντα με στόχο τη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η δημιουργία βραχυπρόθεσμα αρνητικών επιπτώσεων, ωστόσο, αποτελεί παράγοντα διατήρησης της ηγετικής μας θέσης και περαιτέρω ενίσχυ-σης μέσω καινοτόμων προϊόντων». Η Frigoglass διαθέτει κεντρικές πα-ραγωγικές μονάδες στη Ρουμανία, τη Ρωσία, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ινδία, την Κίνα, την Ινδονησία, τη Νότιο Αφρική, τη Νιγηρία και πρόσφατα στις ΗΠΑ.

IBMΝέα συστήματα Power, Storage και ΜainframeΠαρουσιάστηκαν πρόσφατα οι νέες τεχνολογίες της εταιρείας σχεδια-σμένες για να βοηθούν τους οργανισμούς να ανταποκριθούν στις μεγα-λύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, δηλαδή την ανάγκη για βελτι-ωμένη ασφάλεια, τη δυνατότητα αξιοποίησης του cloud και τη διαχεί-ριση και ανάλυση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων. Στις νέες προτά-σεις της ΙΒΜ συμπεριλαμβάνονται τα πιο ισχυρά συστήματα Power για μεγάλες επιχειρήσεις, ένα νέο high-end σύστημα αποθήκευσης δίσκων και σημαντικές αναβαθμίσεις λογισμικού για τον νεότερο υπολογιστή mainframe της IBM.

Ε&Υ Ο ρόλος των Οικονομικών Διευθυντών στην Ελλάδα-Το 60% δεν διαθέτει χρόνο για τη στρατηγική της εταιρείας-Το 75% πιστεύει ότι η διαχείριση κινδύνου αποτελεί, πλέον, προτεραιότητα -Το 35% χαρακτηρίζει τις ενέργειες των φορολογικών αρχών «παράλογες»

Η τραπεζική χρηματοδότηση και η αναδιάρθρωση των επιχειρηματικών δανείων αποτελούν τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν το τελευ-ταίο διάστημα οι οικονομικοί διευθυντές των ελληνικών επιχειρήσεων. Όπως προκύπτει από έρευνα της Ernst & Young Ελλάδος με τίτλο «The DNA of the Greek CFO» περισσότερο από το ένα τρίτο (40%) των οικο-νομικών διευθυντών θεωρούν ότι η τραπεζική χρηματοδότηση παρέχε-ται σήμερα με μη ευνοϊκούς όρους που συχνά περιλαμβάνουν υψηλότε-ρα επιτόκια ή αυξημένες εγγυήσεις. Επίσης το ένα τέταρτο (25%) πιστεύει ότι οι εγχώριες τράπεζες δεν στηρίζουν τις επιχειρήσεις. Σημαντικό πρό-βλημα αποτελεί και η αναδιάρθρωση των δανείων, η οποία, σύμφωνα με το ένα τρίτο των οικονομικών διευθυντών (34%), είναι εφικτή μόνο υπό δυσμενείς όρους. Παράλληλα, το 49% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η προσέγγιση των φορολογικών αρχών έχει γίνει πιο «επιθετική», ενώ το 35% χαρακτηρίζει την στάση των αρχών παράλογη.

Novartis

1ο βραβείο ΕΚΕ στο ΤHALES

-CEO & CSR 2012 ConferenceΤο πρώτο βραβείο, ανάμεσα στις μεγαλύτερες ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Ελλάδα, κατέκτησε η Ομάδα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της Novartis.Η διάκριση αφορά στις σημαντικότερες προσπά-θειες που έγιναν κατά τη διάρκεια της χρονιάς στον τομέα ΕΚΕ. Στην εκδήλωση βράβευσης επισημάνθηκε ο κομβικός ρόλος των επιχει-ρήσεων όχι μόνο στη δημιουργία ιδανικών συνθηκών εργασίας αλλά και η συμβολή τους στην ενίσχυση της ποιότητας ζωής του κοινω-νικού συνόλου.

ΔΡΟΜΕΑΣ Εξόρμηση στη ΓερμανίαΗ εταιρία ΔΡΟΜΕΑΣ ανέλαβε την προμήθεια επίπλων του γερμανικού στρατού συνολικής αξίας 500 χιλ. ευρώ, κάτι που αποδεικνύει την αυξανόμενη παρουσία της εταιρίας στις αγορές της Ευρώπης. Τα έπιπλα παράγονται εξολοκλήρου στις εγκαταστάσεις της στη ΒΙ.ΠΕ. Σερρών.

Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News M a r k e t N e w s

ΜΙΝΕΤΤΑ«Ασφαλώς οδηγείν» στο www.minetta.grΣε συνολική αναβάθμιση των ασφαλιστι-κών προγραμμάτων της με προσιτό κόστος και αποτελεσματικότερη κάλυψη των ανα-γκών των ασφαλισμένων της προχώρησε η Ευρωπαϊκή Ένωση Ασφάλειες Μινέττα. Τα νέα προγράμματα αυτοκινήτων δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην απλοποίηση των διαδικασιών αποζημίωσης και ειδικά στην απευθείας εξόφληση του συνεργαζόμενου συνεργείου από την εταιρεία χωρίς την ανάγκη εκταμίευσης από τον ασφαλιζόμε-νο. Ο σχεδιασμός τους επιτρέπει σε κάθε οδηγό να διαλέξει εύκολα το πρόγραμμα που του ταιριάζει σε εύλογο κόστος.

Page 89: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

89

INTRASOFT International Έργο 2,2 εκ. στην ΠΓΔΜ

Η INTRASOFT International, μια από τις κορυφαίες ευρωπαϊκές εταιρείες υπηρεσιών Τεχνολογίας των Πληροφοριών και Επικοινωνιών, ελληνικής καταγωγής, ανέλαβε τον εκσυγχρονισμό του πληροφοριακού συστήματος των τελωνείων της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Το έργο είναι το 10ο e-Customs Framework στον χώρο των Τελωνείων που υλοποιεί η INTRASOFT International παγκοσμίως. Ο διευθύνων σύμβου-λος, Αθανάσιος Κωτσής, δήλωσε: «Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με αυτή τη νέα διεθνή επιτυχία, η οποία βοηθά την εταιρεία να επεκτείνει τη δραστη-ριότητά της γεωγραφικά και να ενδυναμώσει περαιτέρω τη θέση της στην παγκόσμια κάθετη αγορά των Τελωνείων».

Η Kraft Foodsαλλάζει σε Mondelz International Η νέα εταιρία προέκυψε από τον διαχωρισμό των δραστηριοτήτων της Kraft Foods Inc., μετά την απόσχιση του κλάδου τροφίμων της Βόρει-ας Αμερικής. Η Mondelz International (ως Kraft Foods και παλιότερα ως Jacobs Suchard) έχει παρουσία στην Ελλάδα από το 1988 και προωθεί μια ευρεία γκάμα προϊόντων διατροφής. Η εταιρία απασχολεί 580 εργαζόμε-νους και διατηρεί παραγωγικές μονάδες στην Αθήνα και την Κόρινθο. «Βα-σιζόμαστε σε ισχυρές βάσεις, τα ηγετικά brands και τους ανθρώπους μας, και είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να λειτουργούμε, τώρα περισ-σότερο από ποτέ, με προσήλωση στην ανάπτυξη και την καινοτομία», δή-λωσε ο Λευτέρης Χαλουλάκος, διευθύνων σύμβουλος για την Ελλάδα.

ΜινέρβαΕπενδυτικό πρόγραμμα στην Ελλάδα Επενδύσεις ύψους 1 εκατ. ευρώ πραγματοποίησε η εταιρεία στο εργοστά-σιο του Σχηματαρίου με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας, μείωση του κόστους παραγωγής και την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Συνεχίζεται το πενταετές επενδυτικό πρόγραμμα της τυροκομικής μονάδας Ιωαννί-νων και της μονάδας συλλογής γάλακτος στην Ανδραβίδα Ηλείας. Στους στόχους της εταιρείας παραμένει η ενίσχυση της εικόνας των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό. H Μινέρβα προμηθεύει με ελληνικό ελαιόλα-δο 42 χώρες ενώ τα νέα προϊόντα -τυρί, βιολογικά προϊόντα- βελτιώνουν το εξαγωγικό καλάθι της εταιρείας, με στόχο οι εξαγωγές να ανέλθουν τα επόμενα χρόνια στο 15% του συνολικού κύκλου εργασιών.

KPMGΕπενδύσεις & Φορολογία στην ΕλλάδαΕσπερίδα με θέμα τις επενδύσεις και τη φορολογία στην Ελλάδα διοργά-νωσε η KPMG. Στην παρουσίαση της η Γεωργία Σταματέλου, Γενική Διευ-θύντρια στο Φορολογικό τμήμα της KPMG, χαρακτηριστικά δήλωσε «Από

την ανάλυση για κάποιες από τις επικείμενες αλλαγές στη φορολογία προκύπτει ξεκάθαρα ότι παρά τις αλλαγές ο νέος νόμος συνεχίζει να είναι σε μεγάλο βαθμό δυσνόητος, γρα-φειοκρατικός και άτολμος για ριζοσπαστικές λύσεις οι οποίες θα διασφαλίσουν τη σταθε-ρότητα του συστήματος μακροπρόθεσμα». Ο Γ.Γ. Στρατηγικών Επενδύσεων στο υπουρ-γείο Ανάπτυξης, Πέτρος Σελέκος ανέπτυξε τη φιλοσοφία του νέου επενδυτικού νόμου καθώς και την προσπάθεια να προχωρή-σουν άμεσα με την εξέταση όλων των επεν-δυτικών σχεδίων που έχουν συγκεντρωθεί στο υπουργείο τα τελευταία χρόνια.

Η πτώση του

Homo EconomicusΣτο οικονομικό ακαδημαϊκό σύμπαν βασι-λεύει η απόλυτη ορθολογικότητα, o homo economicus, και η αποτελεσματικότητα των ελεύθερων αγορών. Όμως, οι κατά καιρούς κρίσεις διαψεύδουν τις κυρίαρχες θεωρίες για τις δυνατότητες και τις προοπτικές των οικο-νομιών και των αγορών. Στο εξαιρετικά ενδια-φέρον βιβλίο του «Homo Economicus», ο γνω-

σ τός δημοσ ιο -γράφος, Γιάννης Παπαδογιάννης α ν ι χ ν ε ύ ε ι τ ην απάν τησ η σ το βασικό ερώτημα «Τι πήγε στραβά στην παγκόσμια οικονομία;» μέ-σα και από ευ-ρήματα της Νευ-ρ ο ε π ι σ τ ή μ η ς ,

της Ανθρωπολογίας, της Κοινωνιολογίας. Αυ-τά ανατρέπουν την εικόνα που έχουμε για τις δυνατότητες και τις γνώσεις μας ως άτομα και ως κοινωνία, και εξηγεί γιατί η τυφλή, σχεδόν θρησκευτική, πίστη των ορθόδοξων οικονομι-κών στην απόλυτη ορθολογικότητα του ατό-μου και στην υπεροχή της ελεύθερης αγοράς απομάκρυναν βαθμιαία τα οικονομικά από την πραγματικότητα της καθημερινότητας και τη σημερινή κοινωνία.

Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News Market News

Page 90: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Athanasios Tsaftaris, Minister of Rural Development and Food, GreeceGeorgios Stathakis, MP, Head of the Development Sector, SYRIZA, GreeceHorst Reichenbach, Head, EU Task ForceStaffan Nilsson, President, European Economic & Social Committee, European UnionLaan van Staalduinen, Director General, Social Sciences Group, Wageningen UR (University & Research Centre)

Christopher Stopes, President, International Federation of Organic Agriculture Movements, EU Group

The need for a more effective and competitive Common Agricultural Policy (CAP 2020) for EuropeThe future of Europe’s young farmers - Greece’s new entrepreneursSuccessful agribusiness case studiesTechnology and innovation in agriculture Regional development: new proposals on the table

Get your answers and discuss on:

Top-flight speakers assembled for the event include:

THURSDAY, FEBRUARY 7TH, 2013HYATT REGENCY THESSALONIKI, GREECE

AGRICULTURAL BUSINESS SUMMITACCELERATING GROWTHAND COMPETITIVENESS

Can we turn weakness into advantage?Can agribusiness offer stable prospects for growth?

A crucial time for Europe.

Official logistics supplier IT sponsorSponsor

The Hellenic Ministryof Rural Developmentand Food

In association with

The Embassyof the Kingdomof the Netherlands

Under the auspices of

Register now

and benefit from

the Early-Bird

registration fee!

Communication supporter

www.hazliseconomist.comwww.economistconferences.com

Hazlis & Rivas Exclusive representative of the Economist Conferences for Greece, Cyprus and Malta

Tel.: (30) 210 94 08 750 email: [email protected]

Detailed agenda and full list of speakers:

Hazli

s & R

ivas-E

cono

mist

Even

ts 20

12/G

reec

e, Cy

prus

and M

alta

Hazli

s & R

ivas a

dver

tasing

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AGRICULTURAL_23112012_Epilogi.pdf 1 23/11/2012 11:22:09

Page 91: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΤεχνολογΙα & σΤραΤηγΙκη

ΤεχνολογΙα & επΙχε ΙρησεΙσ

Page 92: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

92

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Μαρίκα Λάμπρου, SingularLogic Tech – ΕπιχΕιρησΕισ, ΤραπΕζΕσ Μαρίκα Λάμπρου, SingularLogic

Page 93: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

93

η Μαρίκα λάμπρου, Διευθύνουσα σύμβουλος της SingularLogic, έχει επι-λέξει να βλέπει την ευκαιρία μέσα από την κρίση. Όπως τονίζει, μιλώντας στους Μχ, οι παλιές καλές αρχές του επιχειρείν, μεταξύ των οποίων η δη-μιουργικότητα και η προσαρμοστικότητα, ξαναπαίρνουν τη θέση τους στην ιεραρχία των απαραίτητων μέτρων σωτηρίας. σε μια εποχή όπου οι επιχει-ρήσεις πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο που αποφασίζουν και λειτουργούν, σε έναν αγώνα σταθερής εξέλιξης και όχι απλά προσωρινής επιβίωσης,

σύμμαχός τους είναι οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής.

συνταγη αναπτυξησ

προσαρμοστικοτητα & δημιουργικοτητα

Κυρία Λάμπρου, με τη μεγάλη εμπειρία σας στον τομέα της Πληροφορικής, ποιες αλλαγές και ποια πλεονεκτήματα βλέπετε σήμερα που διαμορφώνουν εξελίξεις στην ελληνική αγορά;

Η βαθιά οικονομική κρίση τόσο στην περιοχή μας όσο και στον υπόλοιπο κόσμο μπορεί να αποτελέσει ταφόπλακα ή εφαλτήριο στη σύγχρονη οικονομική δραστηριότητα. Η κατάληξη θα εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσει κάθε ξεχωριστός οργανισμός την κρίση. Η μοιρολατρική αντιμετώπιση της μιζέριας θα οδηγήσει στον αργό ή γρηγορότερο θάνατο. Η προσπάθεια κατανόησης της πραγματικότητας και προσαρμογής σε αυτήν, θα φέρει πρόοδο και καινοτομία. Σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων στην Ελλάδα βρίσκε-ται σε κατάσταση πανικού και σπασμωδικών αποφάσεων. Υπάρχουν κάποιες που επιλέγουν «να μην το βάλουν κά-τω» και να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους υπό τις νέες -οπωσδήποτε πιο δύσκολες- συνθήκες. Μακροπρό-θεσμα αυτές θα είναι οι νικητές. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο που αποφασίζουν και λειτουρ-γούν. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών Πληροφορικής. Εκεί σκοπεύουμε να

διαδραματίσουμε ουσιαστικό ρόλο ως SingularLogic, συν-διαμορφώνοντας μαζί με τους πελάτες μας συνθήκες που ευνοούν την αλλαγή και αποφέρουν ουσιαστικά οφέλη στη βελτίωση των αποτελεσμάτων τους. Πρόκειται για αγώνα σταθερής εξέλιξης και όχι απλά προσωρινής επιβίωσης.

Το outsourcing κερδίζει έδαφος, απαλλάσσοντας επιχειρήσεις από διαδικασίες. Κερδίζει έδαφος στην Ελλάδα;

Οι πιο ενημερωμένες επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται ότι θα απολαύσουν σημαντικά πλεονεκτήματα «βγάζοντας από πάνω τους» ευθύνες και λειτουργίες που έτσι κι αλλιώς δεν αποτελούν το κύριο αντικείμενό τους και των οποίων η εσωτερική αντιμετώπιση απαιτεί υψηλά κόστη. Στην Ελ-λάδα η υιοθέτηση μοντέλων οutsourcing είναι αργή αλλά σταθερή. Ως SingularLogic έχουμε επενδύσει σημαντικά στην κατεύθυνση αυτών των λύσεων για τους πελάτες μας εδώ και αρκετά χρόνια. Σήμερα διαθέτουμε σημαντικό πε-λατολόγιο και ευρύτατη εμπειρία, ώστε να μπορούμε να ικανοποιήσουμε και τους πιο απαιτητικούς πελάτες. Έχου-με υλοποιήσει μεγάλα έργα Business Process Outsourcing (η πιο πλήρης μορφή Outsourcing), όπου αναλαμβάνουμε

Page 94: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

94

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Μαρίκα Λάμπρου, SingularLogic Tech – ΕπιχΕιρησΕισ, ΤραπΕζΕσ

συνολικά τη λειτουργική αρτιότητα των συστημάτων και διαδικασιών μιας επιχείρησης (Όμιλος ΥΓΕΙΑ, ΔΕΛΤΑ κτλ.), αλλά και μικρότερα, όπου αναλαμβάνουμε την παροχή συ-γκεκριμένων υπηρεσιών (π.χ. Managed Services). Στο μέλ-λον, αναμένουμε ευρύτερη υιοθέτηση τέτοιων λύσεων από τις επιχειρήσεις και στην Ελλάδα, με δεδομένο τον στόχο για βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Πόσο εύκολο γίνεται σήμερα -σε μια αγορά με περιορισμένη ρευστότητα ειδικά στις MME- να υιοθετήσουν λύσεις cloud και outsourcing;

Σήμερα είναι περισσότερο απαραίτητο από ποτέ να προχω-ρήσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε λύσεις cloud και οutsourcing, ακριβώς επειδή η ρευστότητα είναι περιορι-σμένη. Οι λύσεις αυτές μετατρέπουν τα υψηλά κόστη επεν-δύσεων σε προσιτά λειτουργικά κόστη και εξελίσσονται με τους ρυθμούς εξέλιξης της επιχείρησης, ενώ οι επενδύσεις κατευθύνονται σε άμεσα παραγωγικούς για την επιχείρηση τομείς. Με λίγα λόγια, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις γίνο-νται πιο υγιείς οικονομικά και πιο ανταγωνιστικές.

Κοινός τόπος προβληματισμού των επιχειρήσεων είναι τα θέ-ματα διαθεσιμότητας και ασφάλειας όταν μιλάμε για εφαρμογές cloud …πώς ξεπερνάμε τον φόβο;

Ας μου επιτραπεί να σημειώσω ότι οι παραπάνω φόβοι έχουν ήδη αντιμετωπιστεί με επιτυχία χιλιάδες φορές. Το να επαναφέρουμε συνέχεια το φάντασμα αυτό, δείχνει άγνοια ή αρνητική διάθεση απέναντι στις σημερινές δυνατότητες των τεχνολογιών cloud. Είναι απολύτως απαραίτητο, οι εν-διαφερόμενοι να θέτουν ξεκάθαρα τον πήχη των απαιτήσε-ών τους και να διεκδικούν SLAs (Service Level Agreements), όπου ο πάροχος των συγκεκριμένων υπηρεσιών δεσμεύεται (με σοβαρές ρήτρες) έναντι της τήρησης των λειτουργικών απαιτήσεων/δεικτών (KPIs – Key Performance Indicators) του πελάτη. Το ρίσκο θα το πάρουν μόνο αυτοί που μπο-ρούν να το αντέξουν και να αντεπεξέλθουν. Επομένως, η επιλογή συνεργάτη σε λύσεις Cloud και Outsourcing είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Ακόμα περισσότερο για MME οι οποίες οφείλουν να στηρίξουν τη λειτουργία τους σε έναν αποδε-δειγμένα αξιόπιστο και έμπειρο συνεργάτη. Στην περίπτωση της SingularLogic, η εμπειρία μας σε έργα οutsourcing εκτεί-νεται σε ένα ευρύ φάσμα του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Το έργο της συλλογής και μετάδοσης των αποτελε-σμάτων των εκλογών, που η SingularLogic αναλαμβάνει με απόλυτη επιτυχία και ασφάλεια για περισσότερο από 30 χρόνια, αποτελεί περίτρανη απόδειξη της ικανότητάς μας να παρέχουμε σε όλες τις κατηγορίες πελατών την απαιτούμενη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Έχετε κάποιες στρατηγικές συνεργασίες που εξυπηρετούν την εφαρμογή των συστημάτων σε προϋπάρχοντα πλαίσια λογισμικού;

Σημαντικό άξονα της στρατηγικής της SingularLogic απο-τελεί η συστηματική συνεργασία της με διεθνώς καταξιω-

μένες εταιρείες στον χώρο της Πληροφορικής και των Τη-λεπικοινωνιών, οι οποίες συνεισφέρουν στο όραμά μας να αποτελέσουμε τον καταλύτη στην αλλαγή των πελατών μας. Αναπτύσσουμε και διαθέτουμε στην αγορά εφαρμογές και υπηρεσίες Cloud και Mobile Computing αξιοποιώντας τη συ-νεργασία μας με δύο παγκόσμιους κολοσσούς, τη Microsoft και τη Vodafone. Οι εφαρμογές ανταποκρίνονται με τον πιο ευέλικτο τρόπο στις νέες ανάγκες που έχουν πλέον δι-

αμορφώσει οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις, δίνοντας ευελιξία και αυξημένη παραγωγικότητα στους πελάτες μας. Η σύγκλιση των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοι-νωνιών μας οδηγεί σε καινοτόμες λύσεις που δημιουργούν προστιθέμενη αξία στους πελάτες και παράλληλα μειώνουν τα λειτουργικά τους κόστη. Οι νέες πρωτοποριακές οικογέ-νειες εφαρμογών moRE και Orbi οδηγούν στη «νέα πραγμα-τικότητα» του mobility αξιοποιώντας και την ευελιξία του συνδρομητικού μοντέλου.

Η δημόσια διοίκηση έχει σημαντικά κενά στη μηχανοργάνωση και στην ολοκλήρωση των συστημάτων, με συνέπεια απώλει-ες πόρων και χαμηλό e-government. Με την εμπειρία της ση-μαντικής παρουσίας της SingularLogic σε έργα του Δημοσίου, πού νομίζετε ότι πρέπει να δοθεί έμφαση;

Οι απαιτούμενες κατευθύνσεις είναι προφανείς: αύξηση δημοσίων εσόδων, μείωση κρατικών δαπανών, βελτίω-ση της εξυπηρέτησης του πολίτη. Η SingularLogic έχει ήδη υποβάλλει πληθώρα προτάσεων που εξυπηρετούν τις πα-ραπάνω κατευθύνσεις μέσω της αξιοποίησης των τεχνο-λογιών πληροφορικής. Τέτοια μεγάλα έργα πληροφορικής είναι: η ομογενοποίηση συστημάτων παρακολούθησης των οικονομικών της χώρας από την Κεντρική και τη Γενική Κυ-βέρνηση, το νέο σύγχρονο μοντέλο διοίκησης και λειτουρ-γίας νοσοκομείων, οι ηλεκτρονικές προμήθειες, η ηλεκτρο-νική συνταγογράφηση, τα συστήματα διασταύρωσης περι-ουσίας, ο έλεγχος εργοδοτικών εισφορών, η ενιαία μισθο-δοσία του Δημοσίου, η ενιαία πολεοδομική πρακτική και άλλα. Εταιρείες σαν τη SingularLogic, με πλούσια εμπειρία στην υλοποίηση μεγάλων και πολύπλοκων έργων του ιδι-ωτικού τομέα, μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην επιτυχή ολοκλήρωση αντίστοιχων έργων και στο Δημόσιο.

Η εμπλοκή των υπηρεσιών του Δημοσίου πρέπει

να συνίσταται στη στρατηγική κατεύθυνση και

τον έλεγχο επί των αποτελεσμάτων, και να

μην αναλώνεται σε λεπτομερή προετοιμασία

προδιαγραφών, που αφήνει «παραθυράκια»

ερμηνείας και τεχνολογικής οπισθοδρόμησης.

Page 95: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

95

Αρκεί να υπάρχει πολιτική πρωτοβουλία, επιτάχυνση των διαδικασιών, ξεκάθαρο στρατηγικό όραμα, εμπιστοσύνη, αυστηρά κριτήρια αποτελεσματικότητας. Η παλαιά τακτική της πολύμηνης και άστοχης γραφειο-κρατίας πρέπει να σταματήσει, εκτός αν δεν μας πειράζει ο κύκλος σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων να … κα-θυστερεί για χρόνια. Η εμπλοκή των υπηρεσιών του Δημο-σίου πρέπει να συνίσταται στη στρατηγική κατεύθυνση και τον έλεγχο επί των αποτελεσμάτων, και να μην αναλώνεται σε λεπτομερή προετοιμασία προδιαγραφών, που αφήνει «παραθυράκια» ερμηνείας και τεχνολογικής οπισθοδρόμη-σης. Αν ενδιαφέρει η ουσία (δηλαδή το αποτέλεσμα) και όχι ο τύπος (δηλαδή η «έξωθεν καλή μαρτυρία»), η υπευθυνό-τητα για όλα τα «ενδιάμεσα», από τον σχεδιασμό μέχρι την υλοποίηση της λύσης, θα πρέπει να ανατίθεται σε δοκιμα-σμένους, αξιόπιστους και έγκυρους φορείς του ιδιωτικού τομέα. Η κατάσταση είναι επείγουσα, οι κινήσεις πρέπει να είναι άμεσες και χωρίς τις αγκυλώσεις του παρελθόντος.

Ποια νομίζετε ότι πρέπει να είναι σήμερα η προτεραιότητα της κυβέρνησης στις εφαρμογές e-government;

Τα ανοικτά μέτωπα είναι τόσα πολλά και η πολυτέλεια της επιλογής (πια) τόσο μικρή που είναι μάλλον εξω-πραγματικό να μετατεθεί κάτι χρονικά. Οι κρίσιμες πτυ-χές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αφορούν κυρίως την ταχύτερη και ευκολότερη συναλλαγή πολιτών και επιχει-ρήσεων με το Κράτος. Και βέβαια, εξασφαλίζουν διαφά-νεια και διεύρυνση της δημοκρατίας. Θα έχουμε πραγμα-τικό e-government όταν ο μέσος πολίτης α. θα γνωρίζει και β. θα μπορεί να χρησιμοποιεί νέους αποδοτικότε-ρους τρόπους εξυπηρέτησης από το Δημόσιο (για παρά-δειγμα με τα Ασφαλιστικά ταμεία). Αν παρόλα αυτά, θέ-λαμε να ορίσουμε περιοχές ύψιστης προτεραιότητας που φέρνουν άμεσα οφέλη στους πολίτες, το κριτήριο είναι ένα και μοναδικό: ας «αγγίξουμε» πρώτα ακριβώς εκεί-

νες τις περιοχές που σήμερα αποτελούν αποδεδειγμένα «πρωταθλητές διαφθοράς» (εφορίες, πολεοδομίες, νοσο-κομεία). Ας ασχοληθούμε πρώτα με αυτά!

Για τις τράπεζες και τους χ/o οργανισμούς γενικά, υπάρχουν εξελίξεις που βελτιώνουν την αποδοτικότητα; Π.χ. πρόσφατα παρουσιάσατε ένα νέο πρόγραμμα Wealth Management.

Ο τραπεζικός τομέας αποτελεί έναν από τους τομείς εν-διαφέροντος και δραστηριοποίησης για μας. Οι εξελίξεις των τελευταίων 2-3 ετών έχουν επιδράσει ανασταλτικά στις επενδύσεις των χρηματοοικονομικών οργανισμών σε τεχνολογία, αλλά οι ανάγκες στις οποίες οδηγούν οι πρόσφατοι «γάμοι», δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για χρονοτριβή. Το σκηνικό στον τραπεζικό τομέα αλλάζει και εμείς δηλώνουμε «παρών». Η SingularLogic, με την εξειδικευμένη θυγατρική της (PCS) και τα αντίστοιχα τμήματα (Banking) εστιάζει σε συγκεκριμένο φάσμα προ-σφερόμενων λύσεων προς τους οργανισμούς αυτούς, συνεισφέροντας ουσιαστικά στην αποτελεσματικότερη επίτευξη των δικών τους στόχων. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι τεχνολογίες πληροφορικής αποτελούν σύμ-μαχο των εξελίξεων στον τομέα αυτό.

Τέλος η εκτίμησή σας για την ελληνική αγορά και το μέλλον; Είστε αισιόδοξη για την Ελλάδα σήμερα;

Είμαι αισιόδοξη γενικά. Έχω διαλέξει να βλέπω την ευκαι-ρία μέσα από την κρίση και όχι την επερχόμενη καταστρο-φή με «δεμένα τα χέρια». Οι συνθήκες είναι δύσκολες, πολλές φορές άγριες, σίγουρα πρωτόγνωρες. Οι (παλιές) καλές αρχές του επιχειρείν ξαναπαίρνουν τη θέση τους στην ιεραρχία των απαραίτητων μέτρων σωτηρίας: Τιμιό-τητα, κατανόηση της πραγματικότητας, προσαρμοστικότη-τα, δημιουργικότητα. Η ελπίδα έγκειται στο ΠΩΣ λειτουρ-γούμε ως Κράτος, ως πολίτες, ως επιχειρήσεις. Σε αυτή την εικόνα ίσως να μη χωράνε όλοι… με το σημερινό τους «προφίλ». Αν αλλάξουν προφίλ όμως;

Η διευθυντική ομάδα της Singular Logic: όρθιοι από αριστερά: Πάνος Θεοδοσόπουλος, Λεωνίδας Κωβαίος, Νίκος Κοντόπουλος, Θάνος Λούτσος, Γιάννης Μικρογιαννάκης, καθιστοί Μαρίκα Λά-μπρου (ceo) και Μιχάλης Καριώτογλου, πρόεδρος.

Page 96: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Τράπεζες και Τεχνολογία

96

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Μπορούν οι τράπεζες να μειώσουν τα έξοδά τους και συγχρόνως να αυξήσουν το μερίδιο αγοράς τους; Η απάντηση είναι θετική. Με την έξυπνη χρήση της τεχνολογίας θα βελτιώσουν την εμπειρία του πελάτη και μεταλλάσσοντας το παραδοσιακό μοντέλο του μεγάλου τραπεζικού καταστήματος σε ένα νέο, μικρότερο, και οικονομικά αποδοτικότερο, θα αυξήσουν τη συνολική αποδοτικότητά τους ακόμα και σε περίοδο μηδενικής ανάπτυξης της οικονομίας.

Επειτα από μια μακροχρόνια αναπτυξιακή πο-ρεία, οι τράπεζες βρίσκονται πλέον στη δυ-σάρεστη θέση να βλέπουν την κερδοφορία τους να συμπιέζεται σημαντικά. Μια συνήθης αντίδραση, όχι μόνο στους τραπεζικούς ορ-γανισμούς αλλά και σε άλλους κλάδους επι-

χειρήσεων, είναι η μείωση των εξόδων και μια δημοφι-λής κίνηση μείωσης εξόδων είναι το “outsourcing”. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το outsourcing μπορεί να εξα-σφαλίσει εντυπωσιακά αποτελέσματα όσον αφορά στη μείωση των εξόδων, επιφέροντας έτσι μεγαλύτερη απο-δοτικότητα, παρόλα αυτά όμως, δεν βοηθά στην αύξηση του μεριδίου αγοράς. Έχοντας εμπειρία 25 περίπου ετών στις λύσεις Πληροφορικής και με δραστηριότητα σε 15 χώρες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στην Printec θεω-ρούμε ότι οι οργανισμοί θα πρέπει να επανεξετάσουν το όλο θέμα από μια πιο ευρεία οπτική: σε εποχές που η αγορά βρίσκεται σε αναταραχή, οι οργανισμοί μπορούν να ωφεληθούν όχι μόνο από τη βελτίωση της αποδο-τικότητάς τους, αλλά και από την αύξηση του μεριδίου αγοράς, μέσα από την έξυπνη χρήση της τεχνολογίας.

λυση η πελατοκεντρικοτητα

σε περιοδουσ αναταραξεων

Είναι εμφανές ότι το παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας

έχει πλέον αλλάξει: Στις «καλές εποχές» η ανάπτυξη

προέρχεται από τη γενικότερη αναπτυξιακή πορεία της

αγοράς (riding the market). Σε εποχές μηδενικής ανά-

πτυξης, όμως, η ανάπτυξη περνάει μέσα από αύξηση

του μεριδίου αγοράς. Συνεπώς, το στρατηγικό ερώ-

τημα είναι: Μπορούν οι τράπεζες να μειώσουν τα έξο-

δά τους, αλλά συγχρόνως να αυξήσουν και το μερίδιο

αγοράς τους; Με δεδομένο το ότι η αύξηση του μερι-

δίου αγοράς είναι αποτέλεσμα –μεταξύ άλλων– και της

καλής «εμπειρίας του πελάτη», η ερώτηση μπορεί να

Tech – επιχειρηςεις, Τραπεζες

Από τον Δημητρη ΒιλΑετη, Group StrateGy Director, printec Group

Page 97: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

97

αναδιατυπωθεί ως εξής: μπορεί μια τράπεζα να μειώσει τα κόστη του δικτύου της και ταυτόχρονα να βελτιώσει την εμπειρία των πελατών της; Μερικοί από τους κορυ-φαίους τραπεζικούς οργανισμούς, πελάτες της Printec, έχουν ξεκινήσει να κάνουν ακριβώς αυτό, δηλαδή: (α) μετατοπίζουν τα κονδύλια Πληροφορικής προς λειτουρ-γίες οι οποίες βελτιώνουν την εμπειρία του πελάτη, ενώ συγχρόνως (β) μειώνουν τα κόστη των δικτύων τους, μεταλλάσσοντας το παραδοσιακό μοντέλο του μεγάλου τραπεζικού καταστήματος σε ένα νέο, μικρότερο και οι-κονομικά αποδοτικότερο μοντέλο.

Το νέο «κατάστημα του μέλλοντος»Τα βασικά χαρακτηριστικά των νέων αυτών καταστη-μάτων περιλαμβάνουν ιδέες όπως: μικρότερο εμβαδόν, διαχείριση της «εμπειρίας» των πελατών (π.χ. ενθαρρύ-νουν την πλειοψηφία των πελατών τους να χρησιμοποι-ούν μηχανήματα αυτό-εξυπηρέτησης, ενώ οι πελάτες «υψηλής αξίας» δρομολογούνται προς τον κύριο χώρο, όπου παρέχονται όλες οι υπηρεσίες, καθώς και χρημα-τοοικονομικές συμβουλές), καινοτόμος σχεδιασμός και εκτενής χρήση της τεχνολογίας, η οποία επιτρέπει βελ-τιώσεις τόσο στην αποδοτικότητα όσο και στην εξυπηρέ-τηση. Η τεχνολογία είναι το μόνο μέσο το οποίο επιτρέ-πει ταυτόχρονα και τον περιορισμό των εξόδων αλλά και την αύξηση της σχέσης με τον πελάτη (share of wallet).Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια παραδείγματα όπου μπο-ρεί να επιτευχθεί ένα βελτιωμένο μοντέλο λειτουργίας μέσα από την έξυπνη χρήση της τεχνολογίας.

Περιορισμός εξόδων:

• Περισσότερες self-service συναλλαγές, οι οποίες εκτε-λούνται μέσα από τελευταίας τεχνολογίας ΑΤΜ, η λειτουρ-γία των οποίων δεν απαιτεί την παρουσία υπαλλήλου.

• Μείωση του κόστους διαχείρισης μετρητών, καθώς και του ρίσκου ληστείας και απάτης, μέσω μηχανημάτων ανακύκλωσης μετρητών (cash recyclers).

• Αυτοματ ισμός της διαδικασ ίας αναγ νώρισης του πελάτη, μέσα από λύσεις αυτόματης ταυτοποίησης, e-υπογραφής και ηλεκτρονικών εγγράφων, έτσι ώστε να μειώνονται οι απαιτήσεις σε προσωπικό εξυπηρέτησης πελατών μέσα στο κατάστημα, ενώ ταυτόχρονα μειώνο-νται οι χρόνοι αναμονής και αυξάνονται οι ικανοποιημέ-νοι πελάτες

Αύξηση της σχέσης με τον πελάτη (share of wallet):

• Αύξηση της προσέλευσης στο κατάστημα, μέσω προ -σφοράς επιπλέον συναλλαγών (π.χ. πληρωμή λογαρια-σμών) μέσα από μηχανήματα αυτόματων πληρωμών. Η αύξηση της προσέλευσης πελατών μπορεί επίσης να επιτευχθεί –τουλάχιστον για κάποιες ομάδες πελατών με

συγκεκριμένες προτιμήσεις– μέσα από την παροχή high-tech υπηρεσιών όπως τα video-ATMs, μέσω των οποίων οι πελάτες εξυπηρετούνται από υπαλλήλους της τράπε-ζας μέσω video.

• Έ ξ υ π ν ε ς λ ύ σ ε ι ς δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς σ ε ι ρ ώ ν (q u e u e management systems), οι οποίες, ανακαλούν το προφίλ του πελάτη, καθώς και τους λόγους για τους οποίους πι-θανώς έχει επισκεφθεί το κατάστημα, με συνέπεια την πιο στοχευμένη προσέγγισή του, την άμεση εξυπηρέτη-σή του και τη δυνατότητα ενημέρωσής του για υπηρεσίες που πιθανώς τον ενδιαφέρουν.Κατά τα δυο τελευταία χρόνια, η Printec έχει βοηθήσει την πλειοψηφία των τραπεζών-πελατών της να βελτιώ-σουν την αποδοτικότητά τους μέσα από πρωτοβουλίες οι οποίες μειώνουν τα έξοδά τους. Οι τράπεζες αυτές θα ξεπεράσουν τις αναταράξεις της εποχής με βελτιω-μένη αποδοτικότητα. Ένας άλλος, μικρότερος, αριθμός τραπεζών-πελατών έχουν ήδη αντιληφθεί την προανα-φερθείσα σπάνια ευκαιρία και (παράλληλα με τις όποιες μειώσεις κόστους) προχωρούν στην υλοποίηση του νέου μοντέλου καταστημάτων. Είναι βέβαιο ότι αυτοί οι οργα-νισμοί θα βγουν από την κρίση όχι μόνο με βελτιωμένη αποδοτικότητα αλλά και με αυξημένο μερίδιο αγοράς.

εικόνες από το μέλλον

Page 98: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

98

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

ΤΤ

ο όραμα των αδελ-φ ώ ν Β α σ ι λ ό π ο υ -λων ξεκίνησε πριν 7 3 χ ρ ό ν ι α μ ε τ ο π α ρ α δ ο σ ι α κό κα -τάσ τημα της οδού Βουλής. Από εκείνη την πρώτη σ τ ιγμή και μέχρι σήμερα η

ΑΒ Βασιλόπουλος έχει θέσει στο επίκεντρο της στρατη-γικής της την υποστήριξη της εγχώριας παραγωγής και την ανάπτυξη των ελληνικών προϊόντων. Σήμερα, το δί-κτυο των καταστημάτων μας αριθμεί 266 καταστήματα και απασχολεί πάνω από 10.600 εργαζόμενους, αποτε-λώντας μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες λιανεμπορίου, με επίκεντρο τον καταναλωτή και όραμα: «να προσφέρει ποικίλα θρεπτικά, υγιεινά, ασφαλή προϊόντα και υπη-ρεσίες σε καθημερινή βάση και σε τιμές για κάθε πορ-τοφόλι». Σε αυτό το πλαίσιο, προσπαθεί να προσθέσει ακόμη περισσότερα ελληνικά προϊόντα στα ράφια των καταστημάτων της αλυσίδας με έμφαση στα προϊόντα τροφίμων από έλληνες παραγωγούς. Πιστοί στη φιλοσο-φία και στις αξίες του ομίλου μας συνεχίζουμε σταθερά και με υπευθυνότητα την προσπάθειά μας να εξυπηρε-τούμε άριστα τον έλληνα καταναλωτή προσφέροντάς του ασφαλή ποιοτικά και προσιτά προϊόντα.

Πολλά έχουν ειπωθεί για την Ελληνικότητα των εταιριών

και την υποστήριξη τους στον τόπο μας. Στην ΑΒ Βασιλό-πουλος όταν μιλάμε για «Υποστήριξη τοπικών Ελλήνων παραγωγών», δεν αναφερόμαστε μόνο σε μια διαφημι-στική καμπάνια, καθώς θεωρούμε ότι δεν έχει σημασία να δηλώνει κανείς απλά την Ελληνικότητα του αλλά πρέ-πει παράλληλα να δίνει αξία με τις δραστηριότητές του στην οικονομία και στους καταναλωτές της χώρας. Από την πλευρά μας, δημιουργούμε θέσεις απασχόλησης, συ-νεισφέρουμε στην ελληνική οικονομία, με υπευθυνότητα απέναντι στον καταναλωτή και την κοινωνία.

Η σχέση της ΑΒ Βασιλόπουλος με τους Έλληνες παραγω-γούς είναι μια σχέση που κρατά 73 χρόνια. Χαρακτηρι-στική ήταν η προσωπική ενασχόληση του Γεράσιμου Βα-σιλόπουλου, του ιδρυτή της εταιρείας, για την καλύτερη εκπαίδευση των παραγωγών και την ανάδειξη των καλών εγχώριων προϊόντων. Για την συνέχιση και την ενδυνάμω-ση αυτής της σχέσης πραγματοποιούμε μια σειρά ενεργει-ών για την τόνωση της κίνησης των ελληνικών προϊόντων:

• Αναπτύσσουμε μακροχρόνιες και αποκλειστικές συ-νεργασίες με μικρούς τοπικούς παραγωγούς που τη-ρούν τα αυστηρά ποιοτικά κριτήρια που θέτει η ΑΒ, και δεσμευόμαστε να αγοράσουμε και να διαθέσουμε όλη τους την παραγωγή (πχ αλλαντικά, λαχανικά και φρού-τα). Έτσι προσφέρουμε άψογα προϊόντα στους κατανα-λωτές σε όλη την Ελλάδα ενώ μέσω του διεθνούς μας δικτύου οι παραγωγοί πλέον εξάγουν τα προϊόντα τους συστήνοντάς τα στις εκτός των συνόρων αγορές.

Κοντά στον Έλληνα Παραγωγό

Page 99: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

99

• Και επειδή η ποιότητα αρχίζει από την γέννηση του προϊό-

ντος, εκπαιδεύουμε τους παραγωγούς για τη χρήση βιώσιμων

καλλιεργειών και βέλτιστων-ορθών πρακτικών παραγωγής των

προϊόντων τους ώστε να συνάδουν με τα αυστηρά κριτήρια

επιλογής της ΑΒ.

• Σχεδιάζουμε σειρές προϊόντων όπως την «ΑΒ κοντά στην ελ-

ληνική Γη» που εστιάζουν στα καλύτερα αγαθά της χώρας μας,

τα οποία και φέρνουμε καθημερινά στο τραπέζι κάθε οικογέ-

νειας. Με εμπιστοσύνη στους Έλληνες παραγωγούς η ΑΒ κατα-

φέρνει και διαθέτει επιλεγμένα, ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα

της χώρας μας, φτιαγμένα με παράδοση και μεράκι, σε όλες τις

σειρές ιδιωτικής ετικέτας.

• Διοργανώνουμε διαχρονικά καμπάνιες υποστήριξης των ελ-

ληνικών προϊόντων όπως οι ελληνικές εβδομάδες, τα ειδικά

φυλλάδια προβολής των προϊόντων και οι συχνές προωθητι-

κές ενέργειες –όπως η «ΦθηνόΠολύ»- με επίκεντρο ελληνικά

προϊόντα.

• Πιστεύουμε στις ελληνικές γεύσεις και τη δυναμική των μικρών

ελλήνων παραγωγών. Έχουμε τη βεβαιότητα ότι πρέπει και αξίζει

να τους στηρίξουμε και να τους διαδώσουμε μέσα σε αυτό το τρέ-

χον διεθνοποιημένο περιβάλλον. Για αυτό το λόγο όπως προ-

ανέφερα εξάγουμε περίπου 3.000 ελληνικά προϊόντα μέσω

του διεθνούς δικτύου μας, ενώ από το 2010 στο 2011

το ποσοστό των εξαγωγών μας αυξήθηκε κατά 65,50%

κυρίως στην αγορά του Βελγίου αλλά και στα Βαλκάνια.

ΟΦΕΙλΟΥΜΕ ΒΕΒΑΙΑ να αναφέρουμε ότι η δέσμευση της ΑΒ

Βασιλόπουλος στην ελληνική αγορά δε σταματάει με τη στή-

ριξη των Ελλήνων παραγωγών. Οι πελάτες μας αποτελούν

επίκεντρο της φιλοσοφίας μας, καθ΄ όλη τη διάρκεια της

λειτουργίας μας, γι΄ αυτό και λειτουργούμε με γνώμονα το

δικό τους συμφέρον. Σε μία δύσκολη οικονομική περίοδο,

προσπαθούμε να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των κατα-

ναλωτών προσφέροντας τους μεγάλη ποικιλία προϊόντων,

με καλύτερες τιμές και περισσότερες προσφορές. Επιπλέον

απασχολούμε πάνω από 10.600 εργαζόμενους στην Ελλά-

δα και η εταιρεία μας βρίσκεται ανάμεσα στους δέκα μεγα-

λύτερους εργοδότες της χώρας. Ταυτόχρονα είμαστε στην

πρώτη πεντάδα των επιχειρήσεων

με τις μεγαλύτερες φορολογι-

κές εισφορές και είμαστε από-

λυτα συμμορφωμένοι και συ-

νεπείς με τις υποχρεώσεις μας

απέναντι στο κράτος.

Page 100: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Μάκης Τζέης // Atradius Credit Insurance στρατηγικη – ΕπιχΕιρησΕισ, τραπΕζΕσ

100

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Τα λουκέτα δεν μπαίνουν στις επιχειρήσεις λόγω χαμηλού

τζίρου, υψηλού δανεισμού ή πτώσης κερδών, μπαίνουν λόγω έλλειψης ρευστότητας.

Αυτά δήλωσε ο Μάκης Τζέης, Μanaging Director της Atradius

Credit Insurance Ελλάδας, στους Μηχανισμούς του

Χρήματος, αναδεικνύοντας μέσα από τη συνέντευξή του, τον

ρόλο του ασφαλιστή πιστώσεων ο οποίος διαφυλάσσει τη

ρευστότητα και αποζημιώνει για τις επισφάλειες

ρευστοτητα & πως να τη διαφυλαξετεΣυνeντευξη Στην eλενα ερμεiδου

Page 101: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Μάκης Τζέης // Atradius Credit Insurance

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

101

Το 2012 είναι ένα ακόμα δύσκολο έτος. Όλο και περισσό-τερες εταιρείες εγγράφουν ζημιές στους ισολογισμούς τους. Αυτό το γνωρίζετε εσείς καλύτερα λόγω του αντικειμένου των επιχειρήσεων σας. Ανθεκτικότητα ωστόσο παρουσίασε ο κλάδος ασφάλισης πιστώσεων. Συνεχίζεται αυτή εικόνα;

Το 2012 ήταν πράγματι μια δύσκολη χρονιά, η οικονομία μας συρρικνώθηκε περαιτέρω. Οι Ασφαλιστές Πιστώσεων δεν αποτελούν εξαίρεση και επηρεάστηκαν και αυτοί. Εί-χαμε δύο φαινόμενα: Αρχικά το έσοδο των Aσφαλιστών Πιστώσεων μειώθηκε κάτι όμως που εκτός από αναμε-νόμενο θα τολμούσα να πω ότι ήταν και θεμιτό. Η αιτία ήταν ότι ο συνολικός τζίρος της οικονομίας μας μειώθηκε συνεπώς και ο ασφαλίσιμος τζίρος άρα και το έσοδο του ασφαλιστή κατ’ επέκταση μειώθηκε. Αυξήθηκε όμως πα-ράλληλα και το εμπορικό ρίσκο, άρα οι ασφαλιστές επέ-λεξαν να περιορίσουν την ασφαλιστική τους κάλυψη προ-κειμένου να προφυλάξουν τόσο τους ασφαλισμένους τους όσο και τους ίδιους, κάτι που συντέλεσε και αυτό στη μεί-ωση του τζίρου τους.

Το δεύτερο όμως και σημαντικό είναι ότι παρά τη μείωση του τζίρου τους οι Ασφαλιστές Πιστώσεων καταγράφουν ακόμη κερδοφόρα αποτελέσματα, ειδικά η Atradius δια-γράφει πιο κερδοφόρα πορεία σε σχέση με το 2011. Αυτό σημαίνει ότι καταφέρνουν και κάνουν επιτυχημένη επιλο-γή κινδύνου και μπορούν έτσι να προσφέρουν τις πολύτι-μες υπηρεσίες τους στους ασφαλισμένους τους.

Μελέτη της Atradius αποκαλύπτει γενική αύξηση του πο-σοστού καθυστέρησης πληρωμών, με την Ελλάδα να βρί-σκεται στη χειρότερη θέση συγκριτικά με τον μέσο όρο της Ευρώπης. Τι συμβαίνει με την Ελλάδα σήμερα, ποιοι κλά-δοι παρουσιάζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο;

Είναι ο 4ος συνεχόμενος χρόνος ύφεσης για τη χώρα μας, η οικονομία συρρικνώνεται, η αγοραστική δύναμη μειώ-νεται, οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις παρέχονται πλέον με μεγάλη φειδώ, άρα η ρευστότητα στην αγορά βαίνει μειούμενη. Αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στην πιστοληπτική συμπεριφορά των επιχειρήσεων οι οποίες αναγκάζονται τις περισσότερες φορές εκ των πραγμάτων να καθυστερούν

τις πληρωμές τους. Ενδεικτικά μερικοί κλάδοι που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από την κρίση είναι ο κλάδος του φαρμάκου, ο κατασκευαστικός, της κλωστοϋφαντουργίας και του αυτοκινήτου. Όμως ο Ασφαλιστής Πιστώσεων δεν λειτουργεί αφοριστικά, χρέος του είναι να αξιολογεί το εμπορικό ρίσκο άρα και την κάθε επιχείρηση ξεχωριστά, ανεξάρτητα από τον εμπορικό κλάδο στον οποίο δραστη-ριοποιείται. Υπάρχουν εξαιρετικές επιχειρήσεις σε ευπαθείς κλάδους της οικονομίας μας αλλά και το αντίστροφο.

Η Euler Hermes της Allianz και η Atradius το καλοκαίρι δι-έκοψαν τις ασφαλίσεις πιστώσεων ξένων εξαγωγέων προς την Ελλάδα εν μέσω ανησυχιών και φόβων εξόδου της Ελ-λάδας από το ευρώ. Σήμερα, τι να περιμένουμε λοιπόν από τους Ασφαλιστές Πιστώσεων και την Atradius;

Οι οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα είναι ραγδαίες, κάτι που καθιστά την αξιολόγηση του εμπορικού ρίσκου ένα πο-λύ δύσκολο εγχείρημα. Όλα είναι θέμα ισορροπίας σχετικά με το πόσο ρίσκο θα αναλάβει ο Ασφαλιστής Πιστώσεων. Το να ασφαλίσεις μια κακή επιχείρηση είναι το ίδιο λάθος με το να μην ασφαλίσεις μια καλή. Η Atradius κατέχοντας ηγετική θέση στη διεθνή σκηνή της ασφάλισης πιστώσεων, παρακο-λουθεί πολύ προσεκτικά τα δρώμενα στην ελληνική οικο-νομία και έχει την ευελιξία να αναπροσαρμόζει τη θέση της έτσι ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των πελατών της, των οποίων τα συμφέροντα προασπίζεται ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες. Χαρακτηριστικό παρά-δειγμα ότι η Atradius συνεχίζει να στηρίζει την ελληνική οι-κονομία είναι ότι το ελληνικό μας υποκατάστημα συνεχίζει να “γράφει νέες δουλειές” βοηθώντας έτσι τους Έλληνες επι-χειρηματίες στη δύσκολη αυτή συγκυρία.

Μπορεί μία ασφαλιστική πιστώσεων να λειτουργήσει ως στήριγμα της επιχειρηματικής κοινότητας, να συνεισφέρει με άλλα λόγια στην αύξηση της ρευστότητας;

Ο Ασφαλιστής Πιστώσεων διαφυλάττει ακριβώς τη ρευ-στότητα των εταιριών. Θεμελιώδης παροχή του Ασφαλιστή Πιστώσεων είναι ότι αποζημιώνει τις επισφάλειες που θα υποστεί ο πελάτης του το πολύ σε 5 με 6 μήνες από την αρχική ημερομηνία πληρωμής. Έτσι ο πελάτης γνωρίζει εκ των προτέρων πό-τε θα πάρει τα χρήματα που του λείπουν και άρα μπορεί να προγραμματίσει με επιτυχία τις ταμειακές του ροές. Η ρευστότητα, λοιπόν, του πελάτη μας εξασφαλίζεται. Από το 2009 μέχρι και σήμερα, η Atradius έχει αποζημιώσει στους ασφαλισμένους της πάνω από 27 εκατ. ευρώ ενώ έχει αυτοματοποιημένες ζημίες προς εκταμίευση στις επόμενες εβδομάδες ή/και μήνες άλλα 15 εκατ. Με τον τρόπο αυτό παρέχουμε στον Έλληνα επιχειρηματία την πολύτιμη ρευ-στότητα που τόσο έχει ανάγκη για να συνεχίσει να λειτουρ-γεί. Εξίσου σημαντική παροχή της ασφάλισης αυτής είναι

Επειδή το εμπορικό ρίσκο είναι σαφώς μεγαλύτερο, ο ασφαλισμένος θα χρει-αστεί να πληρώσει μεγαλύτερα ασφά-λιστρα σε σχέση με το παρελθόν. Όμως αυτό που εξασφαλίζει μέσω αυτής της ασφάλισης είναι η ρευστότητά του, η οποία είναι το ζωτικότερο όργανο κάθε οικονομικού οργανισμού

Page 102: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

στρατηγικη – ΕπιχΕιρησΕισ, τραπΕζΕσ

102

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Μάκης Τζέης // Atradius Credit Insurance

ότι το ασφαλιστήριο συμβόλαιο πιστώσεων μπορεί επίσης να εκχωρηθεί στις τράπεζες ή / και στους οίκους Factoring του ασφαλισμένου μας, πετυχαίνοντας έτσι ευκολότερη και φθηνότερη χρηματοδότηση του κεφαλαίου κίνησής του.

Πόσο θα στοιχίσει στον ασφαλισμένο ο αυξημένος κίν-δυνος της αγοράς;

Όπως ανέφερα ήδη, το οικονομικό περιβάλλον είναι τέτοιο ώστε η αξιολόγηση του εμπορικού ρίσκου είναι πολύ δύ-σκολη. Σε αυτή λοιπόν τη δύσκολη συγκυρία, η έγκαιρη και επικαιροποιημένη πληροφόρηση είναι πολύτιμη. Ο ασφα-λισμένος θα πρέπει να ενημερώνει τον ασφαλιστή σχετικά με την πιστοληπτική συμπεριφορά και τους τρόπους πλη-ρωμής των πελατών του (βελτίωση αλλά και επιδείνωση) ώστε να μπορεί έτσι ο ασφαλιστής να δίνει τα μέγιστα ασφαλιστικά όρια για αυτούς.Πρέπει να τονιστεί ότι τα οικονομικά στοιχεία δεν είναι από μόνα τους αρκετά για την αξιολόγηση (άρα την ασφάλιση) ενός πελάτη. Για παράδειγμα ο ασφαλισμένος μπορεί να έχει στην κατοχή του τραπεζικές εγγυήσεις ή να πληρώνε-ται με επιταγές τρίτων και όχι των πελατών του. Αυτό είναι

θετικό στοιχείο διότι η διασπορά του κινδύνου είναι με-γαλύτερη. Πώς λοιπόν θα το γνωρίζει αυτό ο ασφαλιστής ώστε να το λάβει υπόψη στην αξιολόγηση των εν λόγω πε-λατών εάν δεν το μάθει από τον ίδιο τον ασφαλισμένο του; Το εμπορικό ρίσκο και το κόστος της ασφάλισης πιστώσεων είναι αναλογικά μεγέθη. Επειδή λοιπόν το εμπορικό ρίσκο είναι σαφώς μεγαλύτερο, ο ασφαλισμένος θα χρειαστεί να πληρώσει μεγαλύτερα ασφάλιστρα σε σχέση με το παρελ-θόν. Όμως αυτό που εξασφαλίζει μέσω αυτής της ασφάλι-σης είναι η ρευστότητά του, η οποία είναι το ζωτικότερο όργανο κάθε οικονομικού οργανισμού. Οι εταιρίες δεν κλείνουν ούτε επειδή έχουν μικρό τζίρο, ούτε επειδή έχουν μεγάλο δανεισμό, ούτε επειδή έχουν μικρά κέρδη. Οι επι-χειρήσεις κλείνουν από έλλειψη ρευστότητας.

Και, με τους κλάδους που βρίσκονται στο κόκκινο;

Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα σε επισφά-λειες είναι ουσιαστικά εκείνοι που ενέχουν το μεγαλύτερο

εμπορικό ρίσκο. Ως αποτέλεσμα, ο ασφαλιστής σε αυτούς τους κλάδους θα διαθέσει αναλογικά και μικρότερη ασφα-λιστική κάλυψη. Στην Atradius όμως έχουμε δίκαιους τρό-πους χρέωσης έτσι ώστε το κόστος της ασφάλισης να είναι αναλογικό της ασφαλιστικής κάλυψης. Άρα, εάν σε έναν ασφαλισμένο προσφέρουμε μικρά πιστωτικά όρια, ανάλο-γα μικρό θα είναι και το κόστος της κάλυψης.

Η εφαρμογή της Solvency II, μετά και τις διαφωνίες μετα-ξύ ΕΕ, ΕΚ και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μετατίθεται πιθανά για μετά το 2016. Μπορεί αυτό να έχει αρνητικές επιπτώ-σεις στον κλάδο ή μήπως μετάθεση εντάσσεται στα θετικά προκειμένου να αποφευχθούν λάθη και παραλείψεις;

Η Atradius κατέχοντας το 31% της διεθνούς αγοράς Ασφά-λισης Πιστώσεων, είναι ένας από τους μεγαλύτερους ομί-λους πιστώσεων παγκοσμίως, πιστοποιημένη με Α3 από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s (εφάμιλλη αξιολόγηση με “A-” απ’ την Standard & Poor’s) και με Α από την ΑΜ Best και είναι απόλυτα εναρμονισμένη με όλους τους διεθνείς ασφαλιστικούς κανόνες και οδηγίες. Οποτεδήποτε λοιπόν και εάν εφαρμοστούν οι οδηγίες της Solvency II, η Atradius είναι έτοιμη να τις εφαρμόσει.

Πριν κλείσουμε πείτε μας με δύο λόγια τις προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και τις τάσεις στην αγορά σας;

Οι αλλαγές στην ελληνική οικονομία είναι συνεχείς και οι επιπτώσεις στην κοινωνία και στην αγοραστική δύναμη της χώρας υπολογίσιμες. Η περίοδος προσαρμογής θα είναι παρατεταμένη και σίγουρα όχι εύκολη. Πίσω όμως από κά-θε κρίση κρύβεται πάντα και μία ευκαιρία. Και πρέπει να τη βρούμε, να τη διακρίνουμε. Οφείλουμε να αυτοσχεδιάσου-με, να προχωρήσουμε μπροστά και να προσαρμοστούμε το γρηγορότερο στις νέες προκλήσεις.Να γίνουμε καλύτεροι και να διορθώσουμε τα κακώς κείμε-να τόσο στις επιχειρήσεις μας όσο και στη νοοτροπία μας. Πρέπει να γίνουμε συντηρητικότεροι αλλά και διορατικότε-ροι συνάμα. Να οραματιστούμε νέες αγορές, νέους πελάτες, νέους τρόπους προσέγγισής τους, αποτελεσματικότερους τρόπους διαχείρισης, να χρησιμοποιήσουμε νέα χρηματο-πιστωτικά εργαλεία. Αν θέλουμε να γίνουν όλα όπως πριν, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τα αλλάξουμε όλα! Η Ασφά-λιση Πιστώσεων είναι ένα έξυπνο και μοντέρνο εργαλείο χρηματοδότησης, αποτροπής των επισφαλειών και προ-στασίας της ρευστότητας των επιχειρήσεων. Μιλώντας για την Atradius και ορμώμενος από την 15ετή μας παρουσία στη χώρα, τονίζω ότι στρατηγική μας είναι να παραμείνου-με ενεργοί στην Ελλάδα, να παράσχουμε τις υπηρεσίες μας στον Έλληνα επιχειρηματία και να συνδράμουμε, στον βαθ-μό που μας αναλογεί, στην ανάπτυξη της οικονομίας μας.

Πρέπει να γίνουμε συντηρητικότεροι αλλά και διορατικότεροι συνάμα. Να οραματιστούμε νέες αγορές, νέους πελάτες, νέους τρόπους προσέγγισής τους, να χρησιμοποιήσουμε νέα χρημα-τοπιστωτικά εργαλεία. Αν θέλουμε να γίνουν όλα όπως πριν, πρέπει να είμα-στε έτοιμοι να τα αλλάξουμε όλα!

Page 103: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Δεδομένα και προοπτικές

Α σ φ Α λ Ε ι Ε σ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

103

Page 104: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

104

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ // Ασφάλειες

Ζημιές από το PSI και μείωση της παραγωγής ασφαλί-στρων, τα χαρακτηριστικά μιας αγοράς που αποδείχτηκε ανθεκτική, μέχρι στιγμής, στην κρίση. Η χαμηλή ασφαλι-στική κάλυψη των Ελλήνων και η προτίμηση για προγράμ-ματα που συνδέονται με επενδύσεις, καθώς οι καλύψεις του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης περιορίζονται, δεί-χνουν τις κατευθύνσεις για τις ασφαλιστικές εταιρείες στο μέλλον. Άλλωστε, κάποια στιγμή, η κρίση θα περάσει.

Ανθεκτικeς ςτην κρiςηΖημιeς απo τα κρατικa ομoλογα

Page 105: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

105

Οι ασφαλιστικές εταιρείες υπέστη-σαν ζημιές περίπου 1 δισ. ευρώ από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ανταλλαγής κρατικών ομολόγων (PSI) και τη μείωση της ονομαστικής αξίας τους σχεδόν στο μισό. Ο κλάδος κα-τέγραψε ζημιές 0,9 δισ. ευρώ το 2011, αφού οι αρνητικές υπεραξίες στα κρα-τικά ομόλογα μετέτρεψαν σε αρνητικό το θετικό λειτουργικό αποτέλεσμα των 1,4 δισ. Ανάλογες εξελίξεις εκτιμώ-νται και στο συνολικό αποτέλεσμα του κλάδου το 2012.

Ωστόσο ο κλάδος αποδεικνύεται ανθεκτικός στην κρίση, η μείωση της παραγωγής ασφαλίστρων ήταν σχε-τικά περιορισμένη αναλογικά με την ένταση της ύφεσης στην οικονομία. Το 2011 μειώθηκε 6,5%, 6,4% στον κλάδο ζωής και 6,5% στον κλάδο ζη-μιών. Ανάλογη είναι η εξέλιξη και το 2012 (8μηνο), σύμφωνα με τα στοι-χεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εται-ρειών Ελλάδος. Η συνολική παραγω-γή μειώνεται 7%, ωστόσο αναδεικνύ-εται μια νέα τάση: η ανθεκτικότητα του κλάδου ζωής όπου η παραγωγή μειώνεται οριακά (0,1%), με τη σημα-ντική ενίσχυση των ασφαλίσεων ζω-ής συνδεδεμένων με επενδύσεις να συγκρατεί την πτώση. Οι τελευταίες αυξάνονται θεαματικά, κατά 65% και για 2ο συνεχόμενο έτος, με τους πο-λίτες να αναζητούν πρόσθετο μελλο-ντικό εισόδημα στα επενδυτικά προ-γράμματα καθώς βλέπουν τις παροχές από το σύστημα κοινωνικής ασφάλι-σης να περιορίζονται σημαντικά. Χω-ρίς την ενίσχυση αυτή, η μείωση του κλάδου ζωής θα έφθανε το 11%. Επί-σης, μικρή μόνο (1%) είναι η μείωση

στις ασφαλίσεις υγείας, καθώς επίσης περιορίζονται οι παροχές του δημόσι-ου συστήματος λόγω των αδυναμιών που απορρέουν από την κρίσιμη κα-τάσταση των δημόσιων οικονομικών και τις μεγάλες περικοπές δαπανών που αυτή συνεπάγεται. Οι εξελίξεις αυτές, καθώς και τα αυξανόμενα θε-τικά αποτελέσματα του κλάδου ζωής, σηματοδοτούν την κατεύθυνση για τις εταιρείες, αφού σε όλες τις άλλες κατηγορίες ασφαλίσεων ζωής η παρα-γωγή μειώνεται.

Εξάλλου, τα κατά κεφαλή ασφά-λιστρα ζωής στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλά σε σύγκριση με τον μέσο όρο στην ΕΕ. Πριν από την κρίση το 2009 ήταν 222 ευρώ έναντι 1.221. Έκτοτε, λόγω της ύφεσης μειώθηκαν στα 192 ευρώ στην Ελλάδα. Ωστόσο, η ανα-ζήτηση πρόσθετου εισοδήματος από τους πολίτες, συμπληρωματικού της σύνταξης από τον δημόσιο πυλώνα ασφάλισης, αναμένεται να επαναφέρει τις ασφαλίσεις ζωής σε άνοδο, άλλω-στε κάποτε η κρίση θα περάσει. Χα-ρακτηριστικό είναι ότι στην ΕΕ τα 61% των ασφαλίστρων αφορούν ασφαλί-σεις ζωής και στην Ελλάδα το 44%.

Βέβαια, η κατάργηση της φοροα-παλλαγής στις ασφαλίσεις ζωής, στο πλαίσιο της κατάργησης των περισ-σότερων φοροαπαλλαγών που απο-φάσισε η κυβέρνηση για να εξοικονο-μηθούν έσοδα, αντιβαίνει στον στόχο ανάπτυξης της ιδιωτικής ασφάλισης και αποτελεί πλήγμα για τον κλάδο. Αυτό ισχύει επιπροσθέτως για τα ομαδικά συμβόλαια ζωής, όπου σχε-διάζεται η φορολόγηση των ασφαλί-στρων που καταβάλλονται από τον

εργοδότη ως εισόδημα από μισθω-τές υπηρεσίες. Η παραγωγή ασφα-λίστρων στα τελευταία υποχωρεί με ρυθμό 23%, ρυθμός που θα ενταθεί με τη ρύθμιση αυτή αφού, ιδίως σε περιβάλλον ύφεσης, οι εργαζόμενοι δεν θα θέλουν να φορολογηθούν για κάτι αβέβαιο -σε περίπτωση διακοπής της εργασίας τους σε συγκεκριμένο εργοδότη- και το οποίο θα εισπρά-ξουν σε πολύ μεταγενέστερο χρόνο. Η ελληνική φορολογική μεταχείριση της ιδιωτικής ασφάλισης αποκλίνει από την ευρωπαϊκή, όπου με φορολογικά κίνητρα επιδιώκεται η ενίσχυση της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης.

Όσον αφορά τον κλάδο ζημιών -στον οποίο αναλογούν σχεδόν τα 3/5 της συνολικής παραγωγής ασφαλί-στρων- η μείωση της παραγωγής είναι πλέον σημαντική και εντείνεται, κατά 12% το 8μηνο του 2012, 14% στην ασφάλιση αυτοκινήτων και 10% στις λοιπές ασφαλίσεις.

Οι ασφαλιστικές θα πρέπει να κα-λύψουν σε ορίζοντα τριετίας τις ζη-μιές από το PSI, ώστε το 2014 να κα-λύπτουν τις εποπτικές απαιτήσεις από την οδηγία Solvency II, η εφαρμογή της οποίας ωστόσο αναβάλλεται, πι-θανότατα για μετά το 2016.

Πρόκληση για τις ασφαλιστικές εταιρείες διεθνώς -ιδιαίτερα για τις γερμανικές και τις τοποθετήσεις τους στα ομόλογα της χώρας τους- οι ιστο-ρικά χαμηλές αποδόσεις των ασφα-λών τοποθετήσεων σε ομόλογα ισχυ-ρών δημοσιονομικά χωρών, των κα-ταφυγίων ασφάλειας.

Page 106: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

106

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Στέφανος Βερζοβίτης // Ευρωπαϊκή Πίστη Γιώργος Μινέττας // Ευρωπαϊκή Ένωσις - Ασφάλειες ΜΙΝΕΤΤΑΑσφΑλειεσ

106 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

οι κλaδοιανaπτυξης

zωησ & υγεiασ

Συνeντευξη Στην eλενα ερμεiδου

Page 107: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

107

Η Ευρωπαϊκή Ένωση - Ασφάλειες ΜΙΝΕΤΤΑ επενδύει στον κλά-

δο ζωής και υγείας για να τον αναπτύξει ενόψει των επερχόμε-

νων αναγκών των ασφαλισμένων. Όσον αφορά στη συνεργασία

των ασφαλιστικών εταιρειών με τα δημόσια νοσοκομεία, ο Γιώρ-

γος Μινέττας, Αντιπρόεδρος και Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμ-

βουλος, μιλώντας στους Μηχανισμούς του Χρήματος, τονίζει ότι

είναι ιδιαίτερα δύσκολη, λόγω των προβλημάτων με τα οποία

βρίσκονται αντιμέτωπα.

Ο κλάδος της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ευρώπη και τον κό-σμο παρά την επιδείνωση της κρίσης χρέους το 2011 παρέμεινε ανθεκτικός. Στην Ελλάδα συνέβη το ίδιο; Και πώς αξιολογείτε την πορεία της ΜΙΝΕΤΤΑ μέχρι σήμερα;

Αναφορικά με τον κλάδο ζωής και υγείας, σε αντίθεση με τους άλλους κλάδους των γενικών ασφαλίσεων, παρου-σιάζει μία ανοδική τάση -40% αύξηση του αριθμού των συμβολαίων κατά το 9μηνο του 2012- η οποία οφείλεται στην αβεβαιότητα των καταναλωτών σε σχέση με τη βι-ωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και τη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων. Τα τέσσερα τελευταία χρό-νια, η εταιρεία μας, μία εκ των 11 μικτών εταιριών που λειτουργούν στην Ελλάδα, αποφάσισε να επενδύσει στον κλάδο ζωής και υγείας και να τον αναπτύξει ενόψει των επερχόμενων αναγκών των ασφαλισμένων. Ως εκ τούτου, σε συνεργασία με τους διεθνούς φήμης αντασφαλιστές της, δημιουργεί νέα προγράμματα προσαρμοσμένα στις εκάστοτε συνθήκες.

Γιατί έχει καθυστερήσει τόσο η συνεργασία των ασφαλιστι-κών εταιρειών με τα δημόσια νοσοκομεία και τι χρειάζεται για να προωθηθεί;

Η σημερινή δύσκολη οικονομική κατάσταση έχει επι-φέρει πολλές δυσλειτουργίες στα δημόσια νοσοκομεία, όπως όλοι γνωρίζουμε. Με δεδομένη αυτή την κατάστα-ση είναι πολύ δύσκολη η συνεργασία, μια και ο ασφαλι-σμένος, επιλέγοντας ιδιωτική ασφάλιση, αυτό που ζητά είναι η εξυπηρέτηση, χωρίς εκπτώσεις στο προϊόν στο οποίο επενδύει το υστέρημά του.

Τα ιδιωτικά θεραπευτήρια συνεχίζουν να χρεώνουν υπέ-ρογκα ποσά νοσηλείας. Μάλιστα για την ίδια υπηρεσία το ποσό μπορεί να διαφέρει αν ο ασθενής πληρώσει εξ ιδί-ων τα νοσήλια μέσω του ΕΟΠΠΥ, ενώ η χρέωση ανεβαίνει όταν πρόκειται το ποσό να καταβληθεί από ασφαλιστική εταιρεία. Συνέπεια είναι η αύξηση των ασφαλίστρων από τις εταιρείες, περνώντας το κόστος στους πελάτες.

Δυστυχώς, αυτό είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται και σε άλλες χώρες. Προσπαθούμε μέσω ελεγκτικών εται-ριών αλλά και συμφωνιών με τα νοσηλευτικά ιδρύματα να πετύχουμε καλύτερα τιμολόγια ώστε να μην είναι απα-ραίτητη η αύξηση των ασφαλίστρων.

Οι διαφωνίες μεταξύ ΕΚ, ΕΕ και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μετέθεσαν την ψηφοφορία για την Omnibus τον Μάρτιο του 2013. Το Solvency II πάει πλέον για το 2015 ή 2016. Τι σημαίνει αυτή η καθυστέρηση για τη Μινέττα;

Η μικρή αυτή καθυστέρηση δεν σημαίνει στην πράξη πολλά πράγματα. Εμείς στην ΜΙΝΕΤΤΑ προετοιμαζόμαστε εντατικά, γιατί πραγματικά αλλάζουν άρδην πάρα πολλά στο πώς θα υπολογίζονται οι δείκτες φερεγγυότητας, στο ύψος των κεφαλαίων που θα είναι απαραίτητα για την κά-λυψη των νέων απαιτήσεων.

Ποιοί είναι οι στόχοι σας για τα επόμενα 3 χρόνια;

Στόχος μας πάντα ήταν να ασφαλίζουμε ότι αξίζει για τον καθένα μας και να αποζημιώνουμε αμέσως. Στόχος μας είναι η επιβράβευση αυτών των αξιών μέσω της ακόμα μεγαλύτερης καταξίωσής μας στους ασφαλισμένους μας.

Page 108: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Στέφανος Βερζοβίτης // Ευρωπαϊκή Πίστη ΑσφΑλειεσ

108

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Η Ευρωπαϊκή Πίστη, το 2011 απορρόφησε τη ζημιά του PSI + στο 100%, πέτυχε να διανείμει κέρδη και να αυξήσει την παραγωγή της. Και, ενώ οι άλλοι ψάχνουν να βρουν λύση στο πρόβλημα της κεφαλαιακής ενίσχυ-σης, η ίδια, όπως αναφέρει στους Μηχανισμούς του Χρήματος, ο Στέφα-νος Βερζοβίτης, Γενικός Διευθυντής Οικονομικών & Διοικητικών Υπη-ρεσιών, βρίσκεται ένα βήμα μπροστά, σχεδιάζει νέα προϊόντα και προτεί-νει λύσεις για τη βελτίωση του κλάδου.

aνθεκτικοiσ τ η ν κ ρ i σ η

Συνeντευξη Στην eλενα ερμεiδου

Page 109: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Στέφανος Βερζοβίτης // Ευρωπαϊκή Πίστη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

109

Το 2012 αποδείχθηκε ένα ακόμα δύσκολο έτος για την ελληνι-κή οικονομία. Ο κλάδος των ασφαλειών 2011 παρουσίασε αν-θεκτικότητα σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της IAIS. Ποια είναι η πορεία της Ευρωπαϊκής Πίστης, αν λάβουμε υπόψη μας και τις ζημιές που υπέστησαν οι ασφαλιστικές λόγω του PSI;

Το 2011, η Ευρωπαϊκή Πίστη ήταν από τις ελάχιστες ασφα-λιστικές εταιρίες που απορρόφησε τη ζημιά του PSI+ κατά 100% μέσα στη χρήση, επιτυγχάνοντας κέρδη προ φόρων 4 εκ. ευρώ. Ταυτόχρονα, είμαστε μεταξύ των λίγων εισηγμένων εταιριών που διένειμαν κέρδη και αύξησαν την παραγωγή τους κατά 16%, όταν το σύνολο της αγοράς συρρικνώθηκε κατά 7%. Την ίδια εικόνα προβλέπουμε και για το 2012, όπου αναμένουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας για κέρδη προ φό-ρων στα 7 εκ. ευρώ. Αυτά τα θετικά αποτελέσματα έχουν σαν συνέπεια τη μη ύπαρξη ανάγκης κεφαλαιακής ενίσχυσης, τη στιγμή που ο κλάδος ζητά από τους μετόχους του να καλύ-ψουν αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων άνω των 2 δισ. ευρώ.

Παρά τα μεγάλα προβλήματα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, ο κόσμος με δυσκολία προγραμματίζει αγορές συνταξιοδοτικών προγραμμάτων. Υπάρχει κενό στη στρατη-γική των καταναλωτών και των εταιρειών, μήπως τελικά οι ασφαλιστικές δεν είναι ακόμα έτοιμες να αναλάβουν νέο ρόλο στην κοινωνία;

Η χαμηλή, ακόμα, διείσδυση των συνταξιοδοτικών προγραμ-μάτων είναι το αποτέλεσμα της «εκπαίδευσης» που υπέστη ο καταναλωτής τα τελευταία 30 χρόνια, έτσι ώστε να κατανα-λώνει κυρίως με δανεικά χωρίς να αποταμιεύει, αφού πίστευε ότι όταν θα είχε ανάγκη, το κράτος θα ήταν αρωγός του. Η αλ-λαγή που συντελείται τα τελευταία χρόνια με την πλήρη ανα-τροπή των ανωτέρω πεποιθήσεων χρειάζεται χρόνο για να αφομοιωθεί. Όταν αυτό συμβεί, ο κλάδος θα είναι έτοιμος με σοβαρότητα και υπευθυνότητα να τον υπηρετήσει.

Ποιες κινήσεις έχει κάνει μέχρι σήμερα η Ευρωπαϊκή Πί-στη για να καλύψει τις ανάγκες των ασφαλισμένων;

Η εταιρία συνεχίζοντας τη μακρά παράδοση προσφοράς

μοναδικών προϊόντων στην κοινωνία, λανσάρισε πρόσφατα ένα νέο πρωτοποριακό προϊόν, τον «Ασφαλιστικό Γονέα», μέσω του οποίου εξασφαλίζει στον κάθε Έλληνα πολίτη και την οικογένειά του, ανεξάρτητα αν είναι ή όχι πελάτης μας, δωρεάν αγορές από συμβεβλημένες επιχειρήσεις, στην περί-πτωση που ως φυσικός γονέας έχει κάποιο ατύχημα.

Η οδηγία Solvency II μετά τις διαφωνίες που σημειώθη-καν μεταξύ ΕΕ, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πάει πιθανά όπως ανέφερε και ο πρόεδρος της EIOPA, της ευρωπαϊκής αρχής για τις ασφάλειες, για μετά το 2016. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις ή η με-τάθεση κατατάσσεται στα θετικά προκειμένου να αποφευ-χθούν λάθη και παραλείψεις;

Η οδηγία Solvency II με τους τρεις πυλώνες της (ποσοτικός, ποιοτικός και αναφορών), δίνει τη δυνατότητα στον κλάδο να βγει από την «ομίχλη» στην οποία σε ένα βαθμό βρίσκε-ται σήμερα. Η ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων όμως είναι σημαντική και παράλληλα αρκετά πολύπλοκη, στον βαθμό που το έργο απευθύνεται σε μία σειρά από χώρες, με δια-φορετικές κουλτούρες και χαρακτηριστικά. Όπως συμβαί-νει σε κάθε μεγάλο έργο, τυχόν μετάθεση για ένα ορισμέ-νο χρόνο κρίνεται απαραίτητη. Εάν όμως έχουμε συνεχείς μεταθέσεις, το έργο αποδυναμώνεται, κυριαρχεί η κόπωση και πολύ συχνά εγκαταλείπεται, αφήνοντας απογοήτευση για τον χρόνο και τις δαπάνες που επενδύθηκαν σε αυτό χωρίς το προσδοκώμενο αποτέλεσμα.

Πώς κρίνετε μέχρι σήμερα το έργο της Τράπεζας της Ελλά-δος ως εποπτικής αρχής για τον ασφαλιστικό κλάδο και τι θα προτείνατε ως Ευρωπαϊκή Πίστη;

Ο σημερινός επόπτης ανέλαβε το έργο του σε μια δύσκο-λη συγκυρία για την οικονομία, η οποία σε συνδυασμό και με το PSI+, δημιούργησε πληθώρα προβλημάτων στις ασφαλιστικές εταιρείες, τα οποία προστέθηκαν στα ήδη υπάρχοντα. Μέσα σε αυτό το κλίμα πιστεύουμε ότι κα-τάφερε να προσδιορίσει με ρεαλισμό τους ευαίσθητους τομείς στους οποίους έπρεπε να εστιάσει και παράλληλα τους επικοινώνησε με σαφήνεια σε όλους τους ενδιαφε-ρόμενους. Το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον σχη-ματισμό σαφούς εικόνας από μέρους των εποπτευομένων αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους. Πέραν αυτών που μέχρι σήμερα έχουν γίνει, ως εταιρεία θα είχαμε να προ-τείνουμε την τυποποίηση και ομογενοποίηση των πλη-ροφοριών προς τους διάφορους φορείς ελέγχου (ΔΕΙΑ, Υπουργείο Οικονομικών μέσω των IFRS, Ορκωτούς Ελε-γκτές, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κ.α.), γεγονός που θα βοηθήσει στην άμεση και ποιοτική ενημέρωση των ενδια-φερομένων, στις αναγκαίες διασταυρώσεις των στοιχείων και στην εξαγωγή όλων των παραπάνω από μέρους των εταιρειών με μικρότερη προσπάθεια και κόστος.

Προτείνουμε την τυποποίηση και ομογενο-ποίηση των πληροφοριών προς τους διά-φορους φορείς ελέγχου, που θα βοηθήσει στην άμεση και ποιοτική ενημέρωση των ενδιαφερομένων, στις αναγκαίες διασταυ-ρώσεις των στοιχείων και στην εξαγωγή όλων των παραπάνω από τις εταιρείες με μικρότερη προσπάθεια και κόστος.

Page 110: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Jean Pascal Garret // CNP Laiki Insurance Holdings

110

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

ΑσφΑλειεσ

Διευρύνει τα κανάλια προώθησης των ασφαλιστικών της προϊόντων η CNP Laiki Insurance Holdings, το

Bancassurance συμπληρώνεται με νέο δίκτυο ασφαλιστικών διαμεσολαβητών, που θα προωθεί συνταξιοδοτικά και

αποταμιευτικά προϊόντα. Μιλώντας στους Μηχανισμούς του Χρήματος, ο Jean Pascal Garret, Αναπληρωτής

Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου, δηλώνει αισιόδοξος για το μέλλον της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Η

εταιρεία του στοχεύει στον υπερδιπλασιασμό της παραγωγής ασφαλίστρων μέσα στα επόμενα 2- 3 χρόνια

Πείτε μας λίγα λόγια, κ. Garret, για την εταιρική σας ταυτότητα;Το 2009, η CNP Assurances S.A. απέκτησε το 50,1% του με-τοχικού κεφαλαίου της Laiki Insurance Holdings Ltd. και το υπόλοιπο 49,9% παρέμεινε στη Λαϊκή Τράπεζα. Η CNP Laiki Insurance Holdings Ltd. είναι η μητρική εταιρεία όλων των ασφαλιστικών εταιρειών του Ομίλου σε Κύπρο και Ελλάδα (Λα-ϊκή Cyprialife και Λαϊκή Ασφαλιστική στην Κύπρο, CNP Marfin Ζωής, CNP Marfin Ασφαλιστική και CNP Marfin Πρακτορεια-κή στην Ελλάδα). Ο Όμιλός μας λοιπόν ανήκει σε δύο «οικο-γένειες». Την οικογένεια της CNP Assurances η οποία είναι ο μεγαλύτερος ασφαλιστικός όμιλος της Γαλλίας στις ασφαλίσεις προσώπων, και την οικογένεια της Λαϊκής Τράπεζας. Παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, τόσο η CNP Assurances όσο και η CNP Laiki Insurance Holdings το 2011 παρουσίασαν ιδι-αίτερα θετικά αποτελέσματα. Η CNP Assurances είχε παραγωγή ασφαλίστρων 30 δισ. ευρώ, με κέρδη μετά φόρων, παρά την απομείωση των ελληνικών ομολόγων λόγω του PSI, 872 εκατ. Η CNP Laiki Insurance Holdings είχε παραγωγή ασφαλίστρων 211 εκατ. ευρώ με κέρδη μετά φόρων 18,9 εκατ. .

Πόσο η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τον ασφαλιστικό κλάδο; Η πρόβλεψή σας για το 2013;

Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά τους περισ-σότερους τομείς δραστηριότητας στην Ελλάδα και δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο τον ασφαλιστικό κλά-δο. Το 2011 η παραγωγή ασφαλίστρων μειώθηκε 6,5% και το 2012 εκτιμάται νέα μείωση 8-10%. Θεωρώ, όμως, ότι η οικονομική κρίση θα πάψει σύντομα να αποτελεί τροχο-πέδη στην ανάπτυξη της οικονομίας και ότι η ασφαλιστική αγορά θα μπει εκ νέου σε τροχιά ανάπτυξης. Παρά τις πρόσφατες αλλαγές στο σύστημα κοινωνικής ασφά-

λισης, οι καταναλωτές είναι επιφυλακτικοί στην απόκτηση προ-γραμμάτων υγείας ή ζωής. Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτό;

Οι αλλαγές τα τελευταία χρόνια στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, τόσο σε επίπεδο υπηρεσιών υγείας όσο και σε επίπεδο σύνταξης, έχουν δημιουργήσει ευκαιρίες για την αγορά της ιδιωτικής ασφάλισης. Ιδιαίτερα δε οι ασφαλίσεις υγείας αποτελούν τα τελευταία χρόνια τον κύριο μοχλό ανάπτυξης των ασφαλιστικών εταιρειών στην Ελλάδα. Πα-

ανακαμψη στον οριζοντα

Συνeντευξη Στην eλενα ερμεiδου

Page 111: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Jean Pascal Garret // CNP Laiki Insurance Holdings

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

111

ρόλα αυτά όμως οι καταναλωτές είναι ακόμα επιφυλακτικοί στην αγορά προϊόντων, κυρίως συνταξιοδοτικών. Θεωρώ ότι ο πιο βασικός λόγος είναι το γεγονός ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά τις οικονομικές δυνατότη-τες τους, λόγω της μείωσης του εισοδήματος είτε δεν αγο-ράζουν προϊόντα είτε προχωρούν σε εξαγορά των υφιστά-μενων συμβολαίων τους. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι πα-ράγοντες, όπως τα πολύ χαμηλά μέχρι σήμερα φορολογικά οφέλη που έχουν οι πελάτες, που είναι ήδη ασφαλισμένοι είτε επιθυμούν να ασφαλιστούν με κάποιο προϊόν ασφάλι-σης ζωής, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, οι ασφαλιστικές εταιρεί-ες θα πρέπει να αναθεωρήσουν τη στρατηγική τους, δίνο-ντας έμφαση στην εξυπηρέτηση των πελατών τους, στην παροχή απλών, κατανοητών και προσιτών προϊόντων, που μπορούν να μεταβάλλονται εύκολα και να προσαρμόζονται στις πραγματικές/τρέχουσες ανάγκες των καταναλωτών. Η ασφάλιση αποτελεί βασική «ανάγκη» για τους καταναλω-τές και θεωρώ ότι σύντομα, λόγω των ελλείψεων που δη-μιουργούν τα προβλήματα της κοινωνικής ασφάλισης, θα αναζητήσουν λύσεις στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Θεωρείτε ότι η εποπτεία του Ασφαλιστικού Κλάδου μέσω της Τράπεζας της Ελλάδας έχει παίξει καταλυτικό ρόλο τα τελευταία χρόνια στην ασφαλιστική αγορά;

Έχουν περάσει δύο χρόνια από την 1η Δεκεμβρίου 2010, όταν η Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε την εποπτεία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και κατά την άποψη μου τα

δείγματα είναι μέχρι τώρα θετικά, καθώς ασκεί ουσιαστική εποπτεία. Οι εταιρίες που έχουν το κατάλληλο υπόβαθρο ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της Εποπτικής Αρ-χής, θα ηγηθούν στην αγορά μας στο άμεσο μέλλον γιατί επί της ουσίας, μέσω της εποπτείας, καλούμαστε να βελτιώσου-με και να αναδιαρθρώσουμε τις εσωτερικές μας διαδικασίες, να εκπαιδεύουμε συχνά τα στελέχη αλλά και τους συνερ-γάτες μας και τέλος να οδηγηθούμε σε παροχή υπηρεσιών προς τους πελάτες με αξιοπιστία, συνέπεια και διαφάνεια.

Η εφαρμογή των οδηγιών του Solvency II έχει μετατεθεί τουλάχιστον για το 2016. Ο Όμιλος σας επηρεάζεται από αυ-τή την αλλαγή;

Η καθυστέρηση της εφαρμογής του Solvency II παρέχει την δυνατότητα στην ασφαλιστική αγορά να προετοιμαστεί κα-λύτερα. Ο Όμιλος μας, προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις φερεγγυότητας του Solvency II, ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πλάνο εργασιών που θα πρέπει να υλοποι-ηθεί σε συγκεκριμένα χρονικά όρια. Μια πρώτη άσκηση στον Όμιλο μας σε επίπεδο κεφαλαίων πραγματοποιήθηκε πέρυσι και ο συντελεστής φερεγγυότητας μας ήταν επαρ-κής. Γενικά, οι αρχές και οι οδηγίες του Solvency II είναι χρήσιμες για τις επιχειρήσεις και για τους ασφαλισμένους.

Ποιοί είναι οι στόχοι σας στην ελληνική αγορά;Στην Ελλάδα, μέχρι πρόσφατα το επιχειρησιακό μας μο-ντέλο ήταν επικεντρωμένο στο bancassurance, δηλαδή την προώθηση των προϊόντων μας μέσω τραπεζικών δικτύων, συγκεκριμένα των δικτύων της Marfin Egnatia Τράπεζας, μέλος του Ομίλου Λαϊκής Τράπεζας, αλλά και του Ταχυδρο-μικού Ταμιευτηρίου. Παρακολουθώντας στενά τις τάσεις της αγοράς, ειδικότερα στον τομέα της υγείας, πήραμε τη στρατηγική απόφαση να επεκτείνουμε τα κανάλια διανομής των προϊόντων μας δημιουργώντας ένα νέο δίκτυο ανε-ξάρτητων ασφαλιστικών διαμεσολαβητών και εργαζόμα-στε ήδη ώστε πολύ σύντομα να διευρύνουμε τη γκάμα των προϊόντων που προσφέρουμε μέσω του δικτύου αυτού, εστιάζοντας σε προϊόντα που σχετίζονται με συντάξεις και γενικότερα αποταμίευση. Θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας ότι η CNP Marfin Insurance Holdings αποτελεί μέλος του κολοσσού CNP Assurances, ηγετικού ασφαλιστικού ομίλου της Γαλλίας, με περισσότερα από 150 έτη εμπειρίας στις ασφαλίσεις προσώπων, γεγονός βαρύνουσας σημασίας κα-θώς οι εταιρίες που έχουν την κατάλληλη τεχνογνωσία και το απαραίτητο οικονομικό υπόβαθρο, αναμένεται να δια-δραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη της αγοράς.Βασισμένοι στις αξίες, στην εμπειρία και την τεχνογνω-σία της μητρικής μας εταιρίας και αξιοποιώντας τη σιγου-ριά που μας προσφέρει η αξιοπιστία και η φερεγγυότητά της, βλέπουμε το μέλλον με αισιοδοξία και στοχεύουμε να υπερδιπλασιάσουμε την παραγωγή ασφαλίστρων μας στην Ελλάδα μέσα στα επόμενα 2 -3 χρόνια.

Page 112: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Τριαντάφυλλος Λυσιμάχου // Τράπεζα Πειραιώς ΑσφΑλειεσ

112

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Η μεγάλη κεφαλαιακή ενίσχυση των ασφαλιστικών εταιρειών, μετά τις απώ-λειες που υπέστησαν από το PSI είναι το κύριο χαρακτηριστικό του 2012, γε-γονός που θα οδηγήσει σε εξυγίανση. Τα παραπάνω δηλώνει στους Μηχανι-σμούς του Χρήματος ο Τριαντάφυλλος Λυσιμάχου, Σύμβουλος Ασφαλιστικών Θεμάτων Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς. Επιρρίπτει ευθύνες σε πολιτεία και συνδικαλιστικούς φορείς για την κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων και ζητά θεσμικές παρεμβάσεις από την πολιτεία για την προώθηση του ασφαλι-στικού κλάδου, ιδίως στον τομέα των επαγγελματικών ταμείων.

θεσμικeσ παρεμβaσεισγια την προωθησητησ ιδιωτικησ ασφαλισησ

Συνeντευξη Στην eλενα ερμεiδου

112 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Page 113: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

Τριαντάφυλλος Λυσιμάχου // Τράπεζα Πειραιώς

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

113

Το 2011 αρκετοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας κατέρρευσαν και πολλές εταιρείες έγραψαν ζημιές. Ο κλάδος των τραπεζοα-σφαλειών αποδείχτηκε ανθεκτικός. Οι εκτιμήσεις για το 2012;

Το 2012 η ασφαλιστική αγορά αναμένεται και πάλι να εμφα-νίσει μείωση της παραγωγής ασφαλίστρων τόσο στους κλά-δους Ζημιών όσο και Ζωής και Υγείας στα ποσοστά του 2011 (6-7%). Τα οικονομικά αποτελέσματα θα είναι βελτιωμένα σε σχέση με το 2011, λόγω κυρίως της μείωσης των αποζημι-ώσεων στον κλάδο αυτοκινήτων. Το κύριο όμως χαρακτηρι-στικό την χρονιάς που διανύουμε θα είναι η μεγάλη κεφα-λαιοποίηση των ασφαλιστικών εταιρειών που θα αγγίξει τα 1,5 δισ. ευρώ, μετά τις ζημιές που υπέστησαν από τη συμμε-τοχή τους στο PSI. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει την αγορά σταθερά στον δρόμο της εξυγίανσης.

Παρά τη μεγάλη αδυναμία του κοινωνικού ασφαλιστικού συστήματος, ο κόσμος με δυσκολία προγραμματίζει αγορές συνταξιοδοτικών προγραμμάτων. Πού έχει διαπραχθεί το λάθος, στις ασφαλιστικές, στο κράτος και τι πρέπει να γίνει;

Οι Έλληνες καθυστέρησαν πολύ να αντιληφθούν ότι το σύ-στημα της κοινωνικής ασφάλισης εδώ και μια δεκαετία έφθι-νε συνεχώς. Η πολιτεία δεν ενημέρωνε τους ασφαλισμένους για την πραγματική κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων ενώ οι συνδικαλιστικοί φορείς πίεζαν τις κυβερνήσεις για περαιτέρω χρηματοδοτήσεις, με δανεικά φυσικά. Οι ασφα-λιστικές εταιρείες επίσης δεν προωθούσαν, παρά μόνο πρό-σφατα, τα κατάλληλα συνταξιοδοτικά προγράμματα που θα έπειθαν τους καταναλωτές ότι θα εισέπρατταν μετά από 15-30 χρόνια το ποσόν που είχαν προϋπολογίσει και για το οποίο κατέθεταν τα ετήσια ασφάλιστρα. Ήλθε στο μεταξύ η κρίση με τη μείωση των εισοδημάτων και την απαξίωση των επενδύσεων και, τέλος, η υπόθεση της Ασπίς που επηρέασε αρνητικά την αξιοπιστία της Ιδιωτικής Ασφάλισης. Τώρα που τα προβλήματα έχουν γίνει ορατά, η ασφαλιστική αγορά καλείται να προωθήσει με ποιοτικά κριτήρια τα προ-ϊόντα της, προβάλλοντας συγχρόνως την αξιόπιστη εικόνα που δικαιούται να κατέχει ιδίως μετά την υψηλή κεφαλαιο-ποίηση της. Επίσης η πολιτεία πρέπει να συνδράμει με κά-θε θεσμική και φορολογική διευκόλυνση (σχετικά με το φο-ρολογικό, πληροφορούμαστε ότι τελικά δεν θα καταργηθεί η φορολογική απαλλαγή). Βέβαια υπάρχει και το θέμα των επενδύσεων που θα συνεχίσει να αποτελεί εμπόδιο για την ανταγωνιστικότητα των ασφαλιστικών προϊόντων μέχρι να εξομαλυνθεί η διεθνής κεφαλαιαγορά. Θεωρώ ότι στην πα-ρούσα συγκυρία θα ήταν χρήσιμο να βελτιώσει η κυβέρ-νηση το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Επαγγελματικών Ταμείων, έναν θεσμό που εξαιρεί αδίκως τις ασφαλιστικές εταιρείες ως διαχειριστές τους. Ίσως αυτό είναι και ένας λόγος για τη μη ουσιαστική ενεργοποίησή τους.

Στα διεθνή συνέδρια με επίκεντρο τις τραπεζοασφάλειες προ-τείνεται η προσαρμογή του κλάδου σε νέες προηγμένες τεχνο-λογίες για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών και περισ-

σότερη διαφάνεια. Ποιά βήματα έχει κάνει η Πειραιώς προς αυτή την κατεύθυνση;

Είναι αλήθεια ότι η επιτυχία των τραπεζοασφαλίσεων εξαρ-τάται από τους αυτοματισμούς που χρησιμοποιούνται για την ταχεία εξυπηρέτηση των πελατών των τραπεζών πριν και μετά την πώληση. Η Τράπεζα Πειραιώς χρησιμοποιεί την πιο προωθημένη τεχνολογία για τον σκοπό αυτό. Πρόσφατα δε έχει εισέλθει δυναμικά και στον χώρο των direct πωλήσεων ασφαλιστικών προϊόντων μέσω Internet και Call center.

Πώς μπορεί ο πελάτης να μετρήσει τα πλεονεκτήματα από την αγορά ενός ασφαλιστικού προϊόντος μέσω της τράπεζάς σας;

Τα πλεονεκτήματα των προϊόντων μας συνίστανται στις προ-σφερόμενες καλύψεις που φροντίζουμε να είναι ανταγωνιστι-κές και ανάλογες με τις ανάγκες των πελατών. Προσφέρουμε επίσης εναλλακτικές λύσεις και πολύ ανταγωνιστικά ασφά-λιστρα, ιδιαίτερα με τη χρήση της Direct πλατφόρμας. Τέλος φροντίζουμε το service να παραμένει σε υψηλά επίπεδα με τη χρήση του Call Center και των διαφόρων Help Desk τόσο της τράπεζας όσο και των δυο συνεργαζόμενων εταιρειών.

Η νέα στρατηγική συμφωνία ΑΤΕ/Πειραιώς προβλέπει αλλαγές στο μοντέλο των τραπεζοασφαλειών που ακολουθείτε; Οι στό-χοι σας για τα επόμενα χρόνια;

Θα χρησιμοποιήσουμε το ίδιο μοντέλο διότι θεωρούμε ότι εί-ναι πολύ πετυχημένο και αποδοτικό από πλευράς ποιοτικών και ποσοτικών αποτελεσμάτων. Το ήδη πιστοποιημένο προ-σωπικό της πρώην ΑΤΕ θα εκπαιδευθεί σύντομα για να χειρί-ζεται τα συστήματα που χρησιμοποιούμε. Όσον αφορά τους στόχους μας, θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε τα τεχνολογι-κά μας συστήματα και κυρίως τα Direct ώστε να αποκτήσου-με ένα σοβαρό μερίδιο αγοράς στον τομέα αυτό που καλύπτει προς το παρόν τις ασφαλίσεις αυτοκινήτων αλλά επεκτείνεται και στις ασφαλίσεις κατοικιών και ζωής. Επίσης θα βελτιώσου-με τα συστήματα εξυπηρέτησης ώστε οι πελάτες επικοινωνώ-ντας με τα καταστήματα ή το Call Center ή μέσω του Internet να λύνουν τα θέματά τους γρήγορα και κυρίως ποιοτικά, σύμ-φωνα με τους κανόνες του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς

Η εφαρμογή της Solvency II, μετά και τις διαφωνίες που ση-μειώθηκαν μεταξύ ΕΕ, ΕΚ και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πιθα-νότατα μετατίθεται για μετά το 2016. Υπάρχουν αρνητικές επι-πτώσεις ή η μετάθεση κατατάσσεται στα θετικά προκειμένου να αποφευχθούν λάθη και παραλείψεις;

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική κρίση που επηρεάζει όλη την Ευρώπη όπως επίσης και τις απαιτήσεις του Solvency II σε εποπτικά κεφάλαια και δαπανηρές διαδικασίες, θεωρώ πολύ λογική την καθυστέρηση της εφαρμογής του. Πάντως, η εποπτική αρχή στη χώρα μας φροντίζει ώστε να αρχίσουν να εφαρμόζονται από τώρα απαραίτητες διατάξεις του Solvency II για να αποφεύγονται οι στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, να τηρούνται οι βασικοί κανόνες αποθεματοποίησης και κεφα-λαιοποίησης και, φυσικά, να προστατεύονται οι καταναλωτές.

Page 114: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

στατιστικα στοιχεια

114

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2012

Αριθμοι που ενδιαφερουν

Πόσο έχουν αυξήσει οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου τον ισολογισμό τους, δη-λαδή σε ποια έκταση έχουν παρέμβει με ποσο-τική χαλάρωση ή άλλα μη-συμβατικά μέτρα (ΕΚΤ) για τη στήριξη της οικονομίας; Ο ισολο-γισμός της ΕΚΤ έχει φθάσει πλέον στο 33% του αεπ της ευρωζώνης από 15% το 2008, πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ακολουθεί η Ιαπω-νία με 33%, η οποία όμως έχει παρελθόν στην ποσοτική χαλάρωση, από 22%. Επόμενη είναι η βρετανική κεντρική τράπεζα με 25% από 7% και ακολουθεί η αμερικανική Fed με 18% από 7% επίσης.

Οι 4 μεγάλες βρετανικές τράπεζες έχουν συ-νολική έκθεση 168 δισ. λίρες στις ευάλωτες χώ-ρες της ευρωζώνης, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Αυτή εντοπίζεται κυρίως στην Ιρλανδία και δευτερευ-όντως στην Ισπανία. Αναλυτικά η Barclays 62 δισ. λίρες, η HSBC 18 δισ., η Lloyds 30 δισ. και η RBS 58 δισ.

Από τα μέσα του 2011 ως σήμερα, 700 δισ. ευρώ έφυγαν από την Πορτογαλία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Ιταλία. Η έξο-δος των κεφαλαίων έγινε με απομόχλευση (από-συρση δανείων) και διαρροή καταθέσεων. Η έκθεση των γερμανικών τραπεζών έχει μειωθεί κατά 59%, κυρίως ως αποτέλεσμα κυρίως του κουρέματος των ελληνικών κρατικών ομολόγων.

Η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κε-φαλαίων στον κόσμο (όπως μετράται από το πλε-όνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) με 12,8% των συνολικών. Ακολουθεί η Κίνα με 12,5%, η Σ. Αραβία με 8,8%, η Ιαπωνία με 7,5% και η Ρωσία και η Ελβετία με 6%. Για να έχουμε τάξη μεγέθους, το πλεόνασμα της Γερμανίας είναι ίσο με 6,5% του αεπ της έναντι 2,5% της Κίνας.

Προβληματισμός στη γερμανική κεντρική τρά-πεζα. Δηλώνει ότι η συνεχής άνοδος των τιμών των ακινήτων στις μεγάλες πόλεις της χώρας, 8% ΤΟ 2012, που τροφοδοτούν τα χαμηλά επιτόκια και η αντίληψη της ασφαλούς τοποθέτησης που έχουν οι επενδυτές, παρακολουθείται, ώστε να προληφθούν υπερβολές που μπορεί να αποτελέ-σουν κίνδυνο για τη σταθερότητα.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στα-θερότητας, ESM, ανέρχεται σε 901 εκατ. ευρώ, ποσό που θα πρέπει να καταβάλλει η χώρα το 2013. Η διαφορά του με τον προσωρινό EFSF είναι ότι η συμμετοχή των χωρών δεν αφορά εγγυήσεις αλλά καταβολή μετρητών.

Από τα 193 δισ. ευρώ των δανείων της τρόικας στην Ελλάδα, σχεδόν τα μισά αφορούν στη στήριξη των τραπεζών (50 δισ. πε-ρίπου) μετά από τις ζημιές που υπέστησαν από κούρεμα των ελ-ληνικών κρατικών ομολόγων και την παροχή εγγυήσεων στους ομολογιούχους (30 δισ.) για να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων. Τα υπόλοιπα αφορούν στην κάλυψη των ταμειακών αναγκών του κράτους και τη λήξη ομολόγων που κα-τέχουν η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης.

Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας αν δεν λαμβάνονταν μέτρα το 2012, θα έφθανε το 220% του αεπ ή 412 δισ. ευρώ. Στόχος είναι το δημόσιο χρέος να υποχωρήσει στο 124% του αεπ το 2022 από 189% σήμερα. Η επιτυχία στην επίτευξη του θα κριθεί από την ανάκαμψη της οικονομίας, την αναπτυξιακή ώθηση που θα δώ-σει η ολοκλήρωση του ΕΣΠΑ και τα κεφάλαια που θα εισρεύσουν στη χώρα από το επόμενο ευρωπαϊκό πρόγραμμα που προβλέ-πονται 40% λιγότερα από του ΕΣΠΑ. Η αβεβαιότητα είναι μεγά-λη, ώστε θα χρειαστεί κούρεμα των δανείων της τρόικας.

Οι προβλέψεις του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομι-κής στρατηγικής περικλείουν σημαντικό περιθώριο σφάλματος. Αν οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές είναι μεγαλύτεροι από την υπόθεση εργασίας –κάτι που επιβεβαιώνει η συνεχής ανα-θεώρηση προς τα κάτω των εκτιμήσεων για τα φορολογικά έσο-δα- θα υπάρξει απόκλιση προς το δυσμενέστερο στις προβλέ-ψεις, π.χ. για περιορισμό του δημοσίου ελλείμματος στο 3,2% του αεπ το 2016 από 7% το 2012.

Συνέπεια των ανωτέρω είναι ότι για να περιοριστεί το δημό-σιο έλλειμμα κατά 3,2% του αεπ τη διετία 2013-2014, από 7% στο 3,8%, απαιτούνται μέτρα 7,2% του αεπ (τα 13,8 δισ. ευρώ) από τα οποία σχεδόν το 3% του αεπ θα αφαιρεθεί από τις συ-ντάξεις και το 2% θα προέλθει από αύξηση των φόρων.

Οι Έλληνες και οι επιχειρήσεις τους είχαν τοποθετήσεις στον φορολογικό παράδεισο των νησιών Κάιμαν 3 δισ. δολ. πριν από την κρίση. Σήμερα έχουν μόλις 503 εκατ., σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ. Η μεγάλη άνοδος εκδηλώθηκε την περίοδο 2004-2008, μόνο το 2004 τριπλασιάστηκαν στο 1,5 δισ. δολ.

727 εκατ. πιστωτικές και κάρτες πληρωμών βρίσκονταν στα πορτοφόλια των Ευρωπαίων το 2011 με τις οποίες πλήρωσαν για 37 δισ. συναλλαγές -το 41% των συναλλαγών που διευθετή-θηκαν χωρίς μετρητά- συνολικής αξίας 1,9 τρισ. ευρώ.

Στα 17 χιλ. ευρώ υποχώρησε το κατά κεφαλή αεπ των Ελλή-νων το 2012, χαμηλότερα από το 2005, και με μέσο όρο για την ευρωζώνη τις 28 χιλ.

Page 115: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΝΕΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ! ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ

Το πρώτο κατάστημα Trollbeads στηνΕλλάδα βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας

τηλ. 2130 249440 www.trollbeads.gr

Page 116: EPILOGI / MONEY MECHANISMS  (December 2012)

ΔΕ

ΚΕ

ΜΒ

ΡΙΟ

Σ 2

01

2

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

Οι κεντρικοί τραπεζίτες του κόσμου πειραματίζονται με νέα «φάρ-μακα» για να στηρίξουν την οικονομία. Οι τραπεζίτες ανά τον κόσμο αναγκαστικά αλλάζουν στρατηγική, στην Ευρωζώνη έχουν χωριστεί σε Βόρειους και Νότιους. Στην Ελλάδα αναμένουν την έκβαση του αγώνα για να παραμείνουν οι τράπεζές τους ιδιωτικές.

tαξίδί στον κοσμο του χρήματοσ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ • ΕΤΟΣ 22ο • ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΜΗ

ΧΑ

ΝΙΣ

ΜΟ

Ι ΤΟ

Υ Χ

ΡΗ

ΜΑ

ΤΟΣ