No

481

ISS

N 1

105

2503

ΕΠ

ΙΛΟ

ΓΗΝ

ΟΕ

ΜΒ

ΡΙΟ

Σ-Δ

ΕΚ

ΕΜ

ΒΡ

ΙΟΣ

20

10

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Opinion Leaders

STEPHANE GARELLIΕνα καθαρό βλέµµα στο γκρίζο οικονοµικό τοπίο στη χώρα.

Bankers' Green TechLiving values

Value&Values

Ε ΤΟΣ 48 ο ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ ΔΟΣΗ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 T IMH 5.00 €

ΠΑΓΙ∆ΕΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ∆ΙΚΤΥΟΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΜΕ ΤΟ ∆ΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ, ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ∆ΑΝΕΙΣΤΩΝ, ΤΗΣ ΤΡΟΪΚΑΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΓΙΑ ΝΑ ΚΕΡ∆ΗΘΕΙ Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ.

Αγαπητοίεκπρόσωποι του ελληνικού τοµέα αιολικής ενέργειας,

Σας προσφέρουµε την 30-ετή µας εµπειρία.

Η επένδυση στην αιολική ενέργεια απαιτεί την αποφυγή ρίσκου, οπουδήποτε αυτό είναι εφικτό. Αυτό σηµαίνει την επιλογή επιχειρηµατικών εταίρων βάσει της εµπειρίας τους στην καθηµερινή διαχείριση κινδύνων.

Αυτό ακριβώς κάνει η Vestas εδώ και 30 χρόνια. Το αποτέλεσµα είναι η V112: η πλέον εξελιγµένη και δοκιµασµένη ανεµογεννήτρια της αγοράς. Η νέα γενιά των ανεµογεννητριών της Vestas είναι προϊόν της αποδεδειγµένα επιτυχηµένης τεχνολογίας που χρησιµοποιήθηκε σε 41.000 ανεµογεννήτριές µας σε ολόκληρο τον κόσµο, µεγιστοποιεί την παραγόµενη ενέργεια σε περιοχές µε χαµηλό και µεσαίο αιολικό δυναµικό, µειώνει το κόστος της ενέργειας µετατρέποντας έτσι σε οικονοµικά βιώσιµα, έργα που στο παρελθόν δεν µπορούσαν να πραγµατοποιηθούν.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε την εξειδίκευση µας στην αιολική τεχνολογία επισκεφτείτε την ιστοσελίδα µας

vestas.com/worldofwind

10251_Annonce_GR.indd 1 26-10-2010 11:27:26

& , 1 -2

©

& , 3 -4

©

& , 5 -6

& , 7 -8

©- Corporate Value

µ ©

& , 9 -10

©

& , 11 -12

Στην Alpha Bank

προσπαθούµε πάντα να κάνουµε το

καλύτερο για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Γι’ αυτό, ανταποκρινόµαστε µε συνέπεια στις ανάγκες της

κλιµατικής αλλαγής και των καιρών µέσα από τη συνεργασία

µας µε περιβαλλοντικούς φορείς και την προώθηση

πολλαπλών σχετικών ενεργειών.

Το 2010 ενισχύουµε ενεργά την προσπάθεια για την προστασία

του περιβάλλοντος µε δράσεις για την ανακύκλωση υλικών,

την εξοικονόµηση ενέργειας και φυσικών πόρων,

δενδροφυτεύσεις και οικολογικά εκπαιδευτικά προγράµµατα,

πάντα µε την ενεργή συµµετοχή του Aνθρωπίνου

∆υναµικού µας.

Μαζί, µπορούµε να κάνουµε τον κόσµο µας καλύτερο!

Μαζ

ί, γι

α έν

α καλύτερο περιβάλλον!

4 ΕΠΙΛΟΓΗ

περιεχοµεναΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010

08 ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΚΟΣΜΟΣ & ΕΛΛΑΔΑ// ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΤΗΣ «Ε»

10 Ελληνική Οικονοµία – Η εποχή της αλήθειας – Φορολογία επιχειρήσεων // Παγκόσµια Οικονοµία – Ο πόλεµος των εξαγωγών – Οι άλλοι και η Ελλάδα – Πρακτικές χρεοκοπίας // Ευρωπαϊκή Οικονοµία – Νέοι ρόλοι για τις τράπεζες // Χρηµατοπιστωτικός τοµέας – το κόστος στους πιστωτές // Πράσινη ανάπτυξη – Πράσινη µεσογειακή πρωτοβουλία // Στρατηγική επενδύσεων – Το επενδυτικό στυλ του Εµίρη του Κατάρ // Το βαρόµετρο της οικονοµίας στον κόσµο και την Ελλάδα

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ34 Χρηµατοπιστωτικό σύστηµαΟ ΚΑΙΡΟΣ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΤΩΝ // Από τον Χρήστο Κώνστα

36 ΠολιτικήΥΠΑΡΧΕΙ, ΠΑΝΤΑ, Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ // Από τον Παναγιώτη Μαυρίδη

38 Ευρωπαϊκή ΈνωσηΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ// Από τον Νίκο Μπέλλο

ΘΕΜΑΤΑ76 Η προσωπικότητα του ΗγέτηRETZEP TAYIP ERDOGAN // Aπό τον Θανάση Αντωνίου80 ΜεταφορέςΣυνέντευξη µε τον ΒΑΣΙΛΗ ΧΑΛΚΙΑ ΤΩΝ ΑΤΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ // Από την Έλενα Ερµείδου

82 Πολιτικές ανάπτυξηςΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ//Επιτελείο

84 ΔιαφήµισηΣυνέντευξη µε τον ΝΙΚΟΛΑ ΜΠΕΝΟΠΟΥ-ΛΟ ΤΗΣ MASS ATHENS// Από τον Δηµήτρη Κορδερά

ΕΤΗΣΙΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ

Εσωτερικού: Ιδιώτες - Επιχειρήσεις 88 €, Τράπεζες - Ασφάλειες - Δηµόσιο - ΝΠΔΔ - Οργανισµοί - Πρεσβείες - Βιοµηχανικά & Επιχειρηµατικά Συγκροτήµατα 125 €, Φοιτητές 48 €

Εξωτερικού: Ιδιώτες - Επιχειρήσεις 165 €, Φοιτητές 115 €

ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟΣυνεντεύξεις µε τουςΓΙΑΝΝΗ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ & ΚΩΣΤΑ ΜΠΑΚΟΥΡΗΆρθρα τωνΠλάτωνα Μονοκρούσου & Δ. Βερροιόπουλου

COVER STORY

Τα χρόνια της αθωότητας και η αναζήτηση χρηµατοπιστωτικής υγείας

BANKERS’ VALUE SECTION

46-57

59

6 ΕΠΙΛΟΓΗ

Θεοφάνους 19, 115 23 Αθήνα Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850

email: a@allmedia.grweb: www.epilogimag.gr

ή www.επιλογη.grEΚΔΟΤΗΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ

ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: press@allmedia.gr

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: marketing@allmedia.gr

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣTηλ. 210 64 01 850

email: sindromes@allmedia.gr

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: logist@allmedia.gr

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗΣ, ΛΟΥΚΑΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ, ΧΡΗ-

ΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ,

ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΔΕΡΑΣ, ΣΙΜΟΣ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΝΙΚΟΣ

ΜΠΕΛΛΟΣ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ

ΡΗΓΑΣ,ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩΡΑ ΛΕΝΟΥ, ΛΙΤΣΑ ΦΡΑΓΚΟΥ

ART DIRECTING ALLMEDIA CREATIVE

ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ

ΑΤΕΛΙΕ Α. ΠΑΠΑΔΕΑ, Ε. ΦΩΚΑΣ

ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER

ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ: ΕΛΛ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ξ. ΤΥΠΟΥ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ: 1260

ΙΔΡΥΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E.

Απαγορεύεται η αναδηµοσίευση, ανα-παραγωγή, ολική, µερική ή περιληπτι-κή, κατά παράφραση ή διασκευή από-δοση του περιεχοµένου του εντύπου µε οποιονδήποτε τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογρά-

φησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούµενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόµος

2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαί-ου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

BANKERS’ VALUE60-61 Οι κεντρικοί τραπε-ζίτες και τα διλλήµατά τουςΟ BERNANKE & Ο SCHAUBLE // Επιτελείο

67 Bankers’ Club Συνέντευξη µε τον ΒΡΑΣΙΔΑ ΖΑΒΡΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ// Από τον Μάκη Ντόβολο

72 Real estate ΑΛΛΑΓΗ ΠΛΕΥΣΗΣ // Από τον Μάκη Ντόβολο

74 Ασφαλιστική αγοράΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΜΕ ΕΓΓΥΗΤΗ // Από την Έλενα Ερµείδου

GREEN VALUES92 Πράσινη καθηµερινότητα ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΣΤΟΧΙΕΣ // Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

96 Αιολική ενέργεια Συνέντευξη µε τον ΓΙΑΝΝΟ ΜΙΧΟ-ΠΟΥΛΟ ΤΗΣ VESTAS HELLAS // Από τον Θανάση Αντωνίου

100 Ενεργειακός σχεδιασµόςΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ // Από τον Θανάση Αντωνίου

102 Αιολική ενέργειαΟΝΕΙΡΑ 7.500 MV // Από τον Θανάση Αντωνίου

104 Αξιοποίηση Ελληνικού ΈΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΤΩΠΟ & 5 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ // Από τον Θανάση Αντωνίου

106 ΦωτοβολταϊκάΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΣΜΥΡΛΗ ΤΗΣ HILTI HELLAS // Από τον Θανάση Αντωνίου

110 Φωτοβολταϊκά ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΟ ΝΙΝΙΟ ΤΗΣ HELIOSPHERA // Από τον Θανάση Αντωνίου

114 Πράσινη ανάπτυξη ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΘΑΝΟ ΠΑ-ΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΗΣ PADEV // Από τον Γιώργο Ρήγα

TECH VALUES130 Τεχνολογία αιχµής CLOUD COMPUTING // Από τον Παναγιώτη Αδριανέση

135 Οπτικές ίνες ΘΕΜΑ BROADBAND ΕΠΙΛΟΓΗΣ // Από τον Παναγιώτη Αδριανέση

162 Ο Ανδρέας Ριζόπουλος, Ψά-χνει, αναδεικνύει και σχολιάζει τα σηµεία της εκτροχιασµένης πραγµατικότητας!

PRECIOUS LIFE

& LIVING VALUES

143

OPINION LEADERSStephane Garelli

40

8 ΕΠΙΛΟΓΗ

Νόµος περί ευθύνης όλων

Χρήστος Παπαϊωάννου

από τον εκδότη

Α ν το ζητούµενο είναι η συναίνεση της κοινωνίας, τότε µονόδροµος είναι, να

αναδειχθεί η υπευθυνότητα στη δηµόσια ζωή και να αποκατασταθεί η αξιοπι-στία των πολιτικών στα µάτια των πολιτών.

Όµως, η διαδικασία για αλλαγές στον νόµο περί ευθύνης υπουργών προχωρά µε ρυθµούς όχι ανάλογους των περιστάσεων. Συνταγµατική αναθεώρηση δεν µπορεί να γίνει πριν το 2013. Το σύνταγµα αφήνει περιθώρια για αλλαγές, όπως η εξίσωση του ορίου παραγραφής των 5 ετών µε τα ισχύοντα για τους πολίτες. Όµως τι θα γίνει µε τη σκανδαλώδη διάταξη, µε την οποία η άσκηση δίωξης µπορεί να γίνει µόνο µέχρι τη λήξη της θητείας της δεύτερης συνόδου της Βουλής µετά το αδίκηµα; Στην ουσία, αυτό σηµαίνει ότι µε αιφνίδιο κλείσιµο της Βουλής ή πρόωρες εκλο-γές, εξασφαλίζεται η παραγραφή ποινικών ευθυνών.

Σήµερα, που τόσες τοµές προχωρούν -όχι βέβαια λόγω ξαφνικής «επιφοίτησης», αλλά επειδή η χώρα βρέθηκε στα όρια µιας de facto αδυναµίας πληρωµών- είναι απαράδεκτη η εκκρεµότητα αυτή.

Ωστόσο, το θέµα για την Ελλάδα δεν είναι µόνο ο νόµος περί ευθύνης υπουργών, αλλά πολύ ευρύτερο. Αυτό που χρειάζεται επιτακτικά η χώρα είναι η συναίσθη-ση της ατοµικής ευθύνης ΟΛΩΝ όσων εµπλέκονται στη διοίκηση. Γιατί δεν είναι µόνον υπουργοί που έφεραν τη χώρα στην τωρινή κατάντια, αλλά η συλλογική ανευθυνότητα και ατιµωρησία σε όλα τα επίπεδα της διακυβέρνησης. Μια νοο-τροπία που οδήγησε, για παράδειγµα, σε καταχρεωµένη δηµοτική αυτοδιοίκηση, που όµως, διατηρεί 6 χιλιάδες δηµοτικές επιχειρήσεις! Μια νοοτροπία που οδή-γησε κάποιους να αποφασίσουν γενναιόδωρα προγράµµατα εθελούσιας εξόδου από τις ΔΕΚΟ, επιβαρύνοντας τον φορολογούµενο...

Κάποια στιγµή πρέπει να δοθεί ένα τέλος στη νοοτροπία «άλλα µέτρα και άλλα σταθµά» από τη µία για το κράτος και τη νοµενκλατούρα του, και από την άλλη για τους πολίτες που το χρηµατοδοτούν.

Ο Στεφάν Γκαρελί, στη συνέντευξη του στη σελίδα 40, µας δίνει µια άλλη διάστα-ση της υπευθυνότητας. Στην χώρα του, την Ελβετία, το κοινοβούλιο δεν ψηφίζει καµία δαπάνη αν πρώτα δεν έχει ψηφίσει τον νόµο µε τον οποίο θα εξασφαλι-στούν τα αντίστοιχα έσοδα. Θα µπορούσε να πει κανείς ότι αυτό σηµαίνει µόνι-µη λιτότητα, στην ουσία όµως σηµαίνει µόνιµη υπευθυνότητα, ώστε ο πέλεκυς να µην πέσει επί δικαίων και αδίκων.

Ας µην αφήσει, λοιπόν, και αυτή η κυβέρνηση το θέµα του προκλητικού νόµου περί ευθύνης υπουργών. Για ορισµένα πράγµατα ισχύει το «ή τώρα ή ποτέ». Με την εµπιστοσύνη των πολιτών στο πολιτικό σύστηµα στο ναδίρ και ότι αυτό συ-νεπάγεται για τη φορολογική συνείδηση του πολίτη, η ώρα της ευθύνης έφθασε.

10 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Δηµοσιονοµικό έλλειµµα

Η εποχή της αλήθειαςΠερικοπές δαπανών και νέα µέτρα. Η πραγµατικότητα που τελικά δεν θα αποφύγει η

χώρα καθώς ο στόχος για τη µείωση του δηµόσιου ελλείµµατος δεν επιτεύχθηκε.

Η τρόικα θα µας καταβάλ-λει την τρίτη δόση ύψους 9,5 δισ. ευρώ του δα-νείου των 110 δισ. ευρώ σύντοµα. Έκανε σαφές

όµως ότι για την επίτευξη των στόχων για το δηµοσιονοµικό έλλειµµα το 2011, δη-λαδή στο 7,4% του αεπ ή 17 δισ. ευρώ, και συνεπώς την καταβολή των επόµενων δόσεων θα απαιτηθούν νέα µέτρα. Και αυτό γιατί ο στόχος για µείωση του δηµό-σιου ελλείµµατος στο 8% του αεπ φέτος, από 15,4% το 2009, δεν επιτεύχθηκε λό-γω της αναθεώρησης των στοιχείων για το 2009 και της επίπτωσης της στο 2010, µε το έλλειµµα στο 9,4%. Εξάλλου η µεγαλύ-τερη από την προβλεπόµενη µείωση του ονοµαστικού αεπ, οδηγεί εκτός στόχων

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΗΣΟι αποδοχές των βουλευ-τών το 2011, σύµφωνα µε τον πρόεδρο της Βουλής, Φ. Πετσάλνικο θα µειω-θούν 20% περίπου στις 6,5 χιλ. ευρώ συµπεριλαµ-βανοµένης της αυτοτελούς φορολόγησης). Η µείωση αυτή είναι µεγάλη. Μιας και µιλάµε όµως για εξορθολο-γισµό, η πρόβλεψη ποσού 5 εκατ. ευρώ στον προϋπο-λογισµό της για συµµετοχή των Βουλευτών σε επιτρο-πές και τµήµατα διακοπών δεν συνιστά υπερβολή στην παρούσα συγκυρία, καθώς αποτελεί µέρος των καθηκόντων τους;

τις σχέσεις ελλειµµάτων/αεπ. Τα νέα µέ-τρα, µιας και εξαντλείται η φοροδοτική ικανότητα των ειλικρινών φορολογουµέ-νων, αναγκαστικά πρέπει να στοχεύουν σε µεγαλύτερη µείωση των δαπανών. Η κυβέρνηση µε τον προϋπολογισµό του εποµένου έτους εισάγει µέτρα που στοχεύουν σε εξοικονόµηση δαπανών 3,9 δισ. ευρώ. Μεγαλύτερη παρέµβαση δροµολογείται στον τοµέα της Υγείας µε µέτρα εξοικονόµησης 2,1 δισ ευρώ και επόµενη στις ΔΕΚΟ µε 800 εκατ. ευρώ. Τα µέτρα περικοπών της µισθολογικής δαπάνης στις ΔΕΚΟ απέφεραν το 2010 µόλις 300 εκατ. ευρώ ενώ οι ζηµιές τους συνολικά έφθασαν τα 1,7 δισ. ευρώ, πε-ρισσότερα από όσα εξοικονοµήθηκαν από την περικοπή της 13ης και 14ης σύνταξης! Συνεπώς κάτι έπρεπε να γίνει ενώ στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων πλέον τίθενται και η κατάργηση και συγ-χωνεύσεις φορέων, εφόσον το Μνηµόνιο προβλέπει η µισθολογική δαπάνη του δηµοσίου να µειωθεί κατά 2,7 δισεκ. ευρώ την επόµενη διετία. Μια µατιά στα στοιχεία αρκεί. Η µέση ετήσια αµοιβή (χωρίς εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφο-ρές) στον ιδιωτικό τοµέα (του οποίου οι εργαζόµενοι δεν απολαµβάνουν εργα-σιακής ασφάλειας και ήδη έχουν χαθεί 160 χιλ. θέσεις εργασίας σε ένα χρόνο) ήταν 19 χιλ. ευρώ το 2009 συνολικά. Στις 52 ΔΕΚΟ, η µέση ετήσια αµοιβή των 22,8 χιλ. εργαζοµένων τους, µετά και τις µειώσεις επιδοµάτων κλπ. το 2010, ήταν 40,8 χιλ. ευρώ, δηλαδή περίπου διπλάσια του ιδιωτικού τοµέα! Συνεπώς ο εξορθολογισµός είναι επιβεβληµένος. Ιδίως στις ζηµιογόνες των οποίων τα ελ-λείµµατα επιβαρύνουν όλους. Ανάλογες κινήσεις επιβάλλονται σε όλα τα κλιµά-κια, π.χ. στη Βουλή. Στην τωρινή εξαι-ρετικά δύσκολη για όλους συγκυρία ο εξορθολογισµός πρέπει να αφορά και το τελευταίο ευρώ που δαπανά το κράτος.

// Επιτελείο «Ε»

ΕΠΙΛΟΓΗ 11

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Φορολογία επιχειρήσεων

Ο πρωθυπουργός τήρησε την υπόσχεσή του γ ια χαµηλότερους φορολο-γικούς συντελεστές στις επιχειρήσεις, µειώνοντας

τον συντελεστή των αδιανέµητων κερδών από 24% σε 20%, µε στόχο να βελτιωθεί το επιχειρηµατικό περιβάλλον, να δοθεί ώθηση στις επενδύσεις και να αποτρα-πεί η φυγή επιχειρήσεων στο εξωτερικό. Όταν γειτονικές µας χώρες, φορολογούν τις επιχειρήσεις µε 10% καταλαβαίνει κανείς ότι το κίνητρο µετεγκατάστασης είναι µεγάλο. Λαµβανοµένου µάλιστα υπόψη ότι ο συντελεστής φορολόγησης των µερισµάτων φθάνει το 40%, αφού θα υπολογίζονται στο ατοµικό εισόδη-µα, δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι µεγά-λες επιχειρήσεις αφήνουν να εννοηθεί ότι εξετάζουν το ενδεχόµενο µεταφοράς της έδρας τους στο εξωτερικό. Γι’ αυτό άλλωστε η κυβέρνηση επανεξετάζει τη φορολόγηση των µερισµάτων.Η Ελλάδα δεν µπορεί να αγνοήσει το φορολογικό περιβάλλον στην ευρύτερη περιφέρειά της. Υπάρχει άλλωστε και η λογική του less is more. Με χαµηλότε-ρους φορολογικούς συντελεστές µπορεί να προσελκυστούν περισσότερες επεν-δύσεις και τελικά περισσότερα έσοδα, παράδειγµα η Ιρλανδία την περίοδο πριν από την κρίση. Η Ελλάδα στην τωρινή φάση µπορεί να µην έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε µεγάλες περικοπές. Όµως µπορεί να κάνει πολλά άλλα για να συγκρατήσει τις επιχειρήσεις της και να προσελκύσει νέες: Σταθερό φορολογικό περιβάλλον, που δεν θα επιφυλάσσει εκ-πλήξεις, µια κρατική µηχανή που δεν θα διευκολύνει µόνο την ίδρυση µιας επι-χείρησης αλλά και την αδειοδότησή της και γενικά ένα κράτος που θα καλλιεργεί τη φορολογική συνείδηση του πολίτη. Για το τελευταίο το µόνο που απαιτείται είναι να αποδεικνύει µε τη λειτουργία

Το µεγάλο δίλληµαΕπιχειρηµατικές δραστηριότητες στην Ελλάδα ή εκτός συνόρων; Αυτό είναι το δίλληµα της

επιχειρηµατικότητας σήµερα, επίπτωση ενός κράτους µε χρόνιες ανεπάρκειες.

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΠΑΙΤΕΙ…Σταθερό φορολογικό περιβάλλον, που δεν θα επιφυλάσσει εκπλήξεις µε αλλαγές και έκτακτες εισφορές, µια κρατική µηχανή που δεν θα διευκολύνει µόνο την ίδρυση µιας επιχείρησης αλλά και την αδειοδότησή της και γενικά ένα κράτος που θα καλλιεργεί τη φορολογική συνείδηση του πολίτη.

12 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 13

// Επιτελείο «Ε»

της Γερµανίας. Δεν έχουµε την παράδοση συναίνεσης των κοινωνικών εταίρων που χα-ρακτηρίζει το γερµανικό µοντέλο, όµως αξίζει να το έχουµε υπόψη. Όταν µετά την ενοποίη-ση, το 1992, η ανταγωνιστικότητά της υποχώ-ρησε δεν κάθισαν µε σταυρωµένα τα χέρια. Η συγκρατηµένη µισθολογική πολιτική (µε ονο-µαστικές αυξήσεις µισθών τα επόµενα χρόνια κατά µέσο όρο 1,2%) χαµηλότερες από την άνοδο της παραγωγικότητας (1,7%), οδήγησε σε αντιστροφή της εικόνας. Σε συνδυασµό µε άλλους, πολύ σηµαντικούς, παράγοντες, το αποτέλεσµα είναι να είναι τώρα η ατµοµηχανή της Ευρωπαϊκής ανάπτυξης. Σε εµάς, οι απώ-λειες ανταγωνιστικότητας την τελευταία δεκα-ετία φθάνουν το 20%-25%, σύµφωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδος. Και χρειάστηκε το Μνη-µόνιο για να τεθούν επί τάπητος τα θέµατα της ανταγωνιστικότητας στον ιδιωτικό τοµέα και της αποτελεσµατικότητας στο κράτος, που µέχρι πρότινος παρέµεναν στα ευχολόγια.

του ότι οι αρχές της χρηστής διοίκησης εί-ναι ο οδηγός του. Και σε αυτό το σηµείο, οι αδυναµίες είναι µεγάλες (παράδειγµα οι κά-θε είδους κραυγαλέες σπατάλες του χρήµα-τος του Έλληνα φορολογούµενου που είδαν το φως της δηµοσιότητας από την αρχή του χρόνου), µε παράδοση µακρόχρονη, και τις οποίες αναγκαστικά τώρα η κυβέρνηση προ-σπαθεί να θεραπεύσει. Άρα δεν είναι θέµα µόνο φορολογίας. Οι πλεονασµατικές χώρες της Ευρωζώνης, η Γερµανία, η Ολλανδία και η Αυστρία έχουν υψηλούς φορολογικούς συντελεστές των επιχειρήσεων, 29%, 26% και 25% αντίστοιχα. Όµως οι επιχειρήσεις τους είναι ανταγωνιστικές, η οικονοµία ανα-κάµπτει και έχουν τη χαµηλότερη ανεργία στην Ευρωζώνη. Και εδώ αναδεικνύεται ο ρόλος της πολιτικής που µε τις πράξεις ή τις παραλείψεις της οδηγεί σε µείωση της αντα-γωνιστικότητας και τελικά της ευηµερίας µιας χώρας. Αρκεί να αναφερθεί το παράδειγµα

14 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ο πόλεµος των εξαγωγών

Οι συνθήκες που οδήγησαν τις µεγάλες οικονοµίες µεταναστεύουν στις αναδυόµενες.Ο κόσµος και οι εύθραστες νέες ισορροπίες του και πάλι σε τροχιά ταλάντευσης.

Το δολάριο υποχωρεί – ως ένα βαθµό τεχνητά αφού η Fed τυ-πώνει νέο χρήµα– και οι κυβερ-νήσεις των αναδυόµενων, και όχι

µόνο οικονοµιών (βλ. Ιαπωνία και Νότιος Κορέα), σε αγώνα δρόµου για να αποτρέ-ψουν την άνοδο των νοµισµάτων τους. Οι συνθήκες αυτές περιγράφουν το σκηνικό ενός ιδιότυπου πολέµου για εξασφάλιση εξαγωγών. Συγχρόνως, οι χαµηλές αποδό-σεις που προσφέρουν στους επενδυτές τα εξαιρετικά χαµηλά επιτόκια στις ανεπτυγµέ-νες χώρες, δηµιουργούν τις συνθήκες µιας νέας κρίσης, καθώς οι επενδυτές αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις στις αναδυόµενες οι-κονοµίες, µε αθρόες εισροές κεφαλαίων, µε κίνδυνο υπερθέρµανσής τους και δηµιουργί-ας συνθηκών φούσκας στις αγορές τους. Στο πλαίσιο αυτό, ο Λορέντζο Μπίνι Σµάγκι, της ΕΚΤ, εντοπίζει τη µεγάλη αβεβαιότητα για την παγκόσµια οικονοµία. Στο ότι οι µεγάλες αναδυόµενες οικονοµίες του πλανήτη είτε δεν ασκούν τη δική τους νοµισµατική πολι-τική έχοντας συνδέσει τα νοµίσµατά τους µε το νόµισµα µιας ανεπτυγµένης χώρας (και συγκεκριµένα το δολάριο που τώρα υπο-χωρεί) ή έχουν σε ισχύ περιορισµούς στην κίνηση κεφαλαίων και στη διεθνή χρήση του

νοµίσµατός τους, αποφεύγοντας στην ουσία να αντιµετωπίσουν τις συνέπειες που θα είχε η πολιτική τους στα νοµίσµατά τους (δηλαδή την ενίσχυση των νοµισµάτων τους που συνο-δεύει τα εµπορικά πλεονάσµατα). Αυτό όµως δηµιουργεί αποκλίνουσες τάσεις στην παγκό-σµια οικονοµία. Έτσι, «µεταναστεύουν» στις µεγάλες αναδυόµενες οικονοµίες οι συνθήκες που επικρατούσαν στις ανεπτυγµένες οικονο-µίες πριν από την κρίση – όπως τα πολύ χαµη-λά επιτόκια σε σχέση µε τον ρυθµό ανάπτυξης τους. Και αυτό µπορεί να έχει πολύ σηµαντικές συνέπειες για τις ίδιες αλλά και το παγκόσµιο σύστηµα. Η Αµερική πιέζει την Κίνα να επιτρέ-ψει µεγαλύτερη ανατίµηση του νοµίσµατός της. Σε απάντηση, η Κίνα κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι µε την εξαιρετική χαλαρή νοµισµατική πολιτική τους (µηδενικά επιτόκια και αγορές οµολόγων) πληµµυρίζουν µε ρευστότητα τις αναδυόµενες οικονοµίες, καθώς οι επενδυτές αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις, µε κινδύνους απο-σταθεροποίησης τους καθώς οι εισροές αυτές είναι ιδιαίτερα ευµετάβλητες. Οι αναδυόµενες οικονοµίες για να αποτρέψουν την άνοδο των νοµισµάτων τους που θα υπονοµεύσει τις εξα-γωγές και την ανάπτυξη τους (αλλά και φού-σκες στις αγορές τους), θέτουν περιορισµούς στις εισροές κεφαλαίων. Παράδειγµα η Βρα-ζιλία, που διπλασιάζει τον φόρο στις αγορές κρατικών οµολόγων από ξένους και η Ινδονη-σία που αυξάνει τον υποχρεωτικό χρόνο δια-κράτησης τίτλων και καταθέσεων από ξένους ώστε να αποτρέψει τις εισροές του καυτού χρήµατος, κατά το παράδειγµα της Μαλαισί-ας 10 χρόνια πριν που βγήκε σχεδόν αλώβη-τη από την Ασιατική κρίση. Οι κινήσεις αυτές, που ισοδυναµούν µε ποσοτική «σύσφιξη» ως απάντηση στην ποσοτική χαλάρωση της αµερι-κανικής Fed, προστατεύουν τις οικονοµίες τους βραχυπρόθεσµα, όµως πόσο επιτρέπουν τον επαναπροσδιορισµό των παγκόσµιων ανισορ-ροπιών, το rebalancing της παγκόσµιας οικο-νοµίας, που τόσο επίµονα ζητά το ΔΝΤ; Όταν διατηρούν τεχνητά χαµηλή την ισοτιµία των νοµισµάτων τους αναπόδραστα θα συνεχίζουν να πληµµυρίζουν τις αγορές µε τα φθηνά προ-ϊόντα τους.

Αλυσιδωτή αντίδραση

// Επιτελείο «Ε»

Η ΑΔΡΑΝΕΙΑ ΤΟΥ STATUS QUOΤο ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση τονίζει ότι πολλές από τις συνθή-κες που αποτέλεσαν το υπόβαθρο της κρίσης – υποτιµηµένα νοµί-σµατα στις αναδυόµε-νες οικονοµίες και ανε-παρκείς αποταµιεύσεις στις ανεπτυγµένες ελ-λειµµατικές οικονοµίες (ιδίως τις ΗΠΑ)- πα-ραµένουν και ενισχύ-ονται, απειλώντας τις προοπτικές ανάπτυξης όλων. Η αδράνεια του status quo στην παγκό-σµια οικονοµία είναι τελικά µεγάλη, όµως η εµπειρία έχει δείξει ότι συνοδεύεται από µε-γάλους κινδύνους για όλους. Στη φωτογραφία ο επικεφαλής του, Ντο-µινίκ Στρος Καν.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ

16 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Οι περιπέτειες της Ευρωζώνης

Κοινό νόµισµα, χωριστά δηµοσιονοµικά. Οι κρίσεις στην Ευρωζώνη θα επανέρχονταικαι στην παρούσα µορφή της θα είναι εγγενείς όπως και στον καπιταλισµό.

Η Ελλάδα µε τη µεγάλη προσπά-θεια που κάνει να µειώσει τα ελλείµµατά της, ελπίζεται να θέσει σε βιώσιµη πορεία τα

δηµόσια οικονοµικά της. Με µεγάλες περικο-πές δαπανών, και σε µικρότερο βαθµό αύξη-ση εσόδων, στοχεύει να µειώσει το δηµόσιο έλλειµµα το 2011 κατά 5 δισ. ευρώ στα 17 δισ. ευρώ ή 7,4% του αεπ. Στην πορεία ως το 2014 στόχος είναι να µειωθεί στο 2,6%. Τι γίνεται όµως µε το χρέος; Από 143% του αεπ το 2010, θα έχει αυξηθεί στο 148% το 2014, καθώς θα συνεχίσει να επιβαρύνεται από τα ελλείµµατα του προϋπολογισµού. Ποια θα είναι η αντίδραση των αγορών τότε, όταν αναζητώντας κεφάλαια για να το αναχρηµα-τοδοτήσουµε, οι πιστωτές µας θα γνωρίζουν ότι µε το προτεινόµενο από την ΕΕ σχέδιο, θα αναλαµβάνουν µέρος του κινδύνου πιθα-νής «διάσωσης» µαζί µε την ΕΕ, και το ΔΝΤ; Το πιθανότερο είναι να µας επιβαρύνουν µε υψηλά επιτόκια, µιας και θα είναι νέος δα-νεισµός. Αυτό θα κάνει ακόµα δυσκολότερη τη µείωση του χρέους, αντίθετα θα το ανα-τροφοδοτεί. Ας δούµε τώρα την περίπτωση της Ιρλανδίας. Ο άλλοτε κελτικός τίγρης, που

από πολλούς αναφερόταν και ως υπόδειγµα, βρίσκεται σε δεινή θέση και µε την πίεση των Ευρωπαίων προσέφυγε στον Μηχανισµό Στή-ριξης. Όχι γιατί δεν έλαβε εγκαίρως τα ανα-γκαία µέτρα για τη µείωση των ελλειµµάτων της αλλά γιατί η έµφαση στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων (µε τους χαµηλούς συντε-λεστές φορολογίας, στο 12,5%) και τα µεγάλα κεφάλαια που εισέρευσαν, σε συνδυασµό µε την πολιτική των τραπεζών χορήγησης αφει-δώς δανείων οδήγησαν σε φούσκα στην αγο-ρά ακινήτων. Ο δυσανάλογα µε το µέγεθος της µεγάλος τραπεζικός τοµέας επλήγει από τη διάρρηξη της καθιστώντας «τοξικά» τα δάνεια στην αγορά ακινήτων. Η στήριξή του µε κρα-τικά κεφάλαια ώθησε το έλλειµµα στο 30% του αεπ και το χρέος στο 100%. Οδηγήθηκε δηλαδή σε προβλήµατα αλλά για τελείως δια-φορετικούς λόγους από της Ελλάδας. Και όσο και αν η κυβέρνηση της δήλωνε ότι έχει τα κε-φάλαια για να κινηθεί ως την άνοιξη, οι Ευρω-παίοι την πίεσαν να µπει στον Μηχανισµό Στή-ριξης. Γιατί; Γιατί όσο τα spread των οµολόγων της εκτοξεύονται, ο κίνδυνος µετάδοσης της κρίσης στην Ισπανία και την Πορτογαλία µεγά-λωνε. Και οι δύο έχουν υψηλά ελλείµµατα ενώ η δεύτερη και υψηλό χρέος. Καθώς µάλιστα οι κυβερνήσεις θα πληµµυρίσουν το επόµενο έτος τις αγορές µε εκδόσεις οµολόγων για να χρηµατοδοτήσουν τα χρέη που προκάλεσαν τα προγράµµατα στήριξης της οικονοµίας στη διάρκεια της χρηµατοπιστωτικής κρίσης ενώ και οι τράπεζες θα αναζητούν κεφάλαια για να ενισχύσουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρ-κειας, ο ανταγωνισµός για κεφάλαια θα είναι µεγάλος και οι πιέσεις στα spread των αδυνά-µων ισχυρές. Άρα οι κρίσεις στην Ευρωζώνη θα επανέρχονται και, στην παρούσα µορφή της, θα είναι εγγενείς. Στην ουσία τώρα µπαί-νουµε στη µεγάλη δοκιµασία του κοινού νοµί-σµατος µιας Ένωσης που δεν συνοδεύεται από δηµοσιονοµική ένωση. Ο συντονισµός της οι-κονοµικής πολιτικής σε όλους τους τοµείς που προωθείται τώρα είναι ένα ενδιάµεσο στάδιο, τα αποτελέσµατά του όµως θα απαιτήσουν χρόνο για να φανούν.

ΟΙ AΛΛΟΙ & η Ελλάδα

// Επιτελείο «Ε»

ΣΥΝΟΧΗ…Αυτό που µένει να αποδείξουν οι εξελίξεις είναι η συνοχή της Ευ-ρωζώνης, µε ένα πυρή-να ισχυρών χωρών και µια αδύναµη περιφέ-ρεια, που προστατεύε-ται µεν από το ισχυρό ευρώ, δυσκολεύεται όµως να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του και απειλεί τη σταθερότητά του. Το κουτί της Παν-δώρας δεν το άνοιξε η Ελλάδα, ήταν ήδη ανοικτό.

ΕΠΙΛΟΓΗ 17

Lect

us a

dv.

Eίµαστε αθεράπευτα φιλόδοξοι.

Θέτουµε υψηλούς στόχους για νέες θεραπευτικές µεθόδους.

Δεσµευόµαστε να στηρίζουµε καθηµερινά

την ποιότητα ζωής των ασθενών,

δηµιουργώντας καινοτοµίες που

θα αλλάξουν το µέλλον της υγείας.

Πρωτοπορούµε

Ελληνική Φαρµακοβιοµηχανίαµε Παγκόσµιο Κύρος

Δερβενακίων 6, 15351 Παλλήνη Αττικής Τηλ. 210 6604300, Fax 210 6666749 info@pharmathen.com, www.pharmathen.com

18 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Μηχανισµός διαχείρισης κρίσεων

Οι χώρες υψηλού κινδύνου και οι µεγάλοι δανειστές. Εµµέσως αλλά σαφώς, οι τελευταίοι και ισχυροί συστήνουν στις αγορές να µην δανείζουν τις ελλειµµατικές χώρες.

Μπορεί λίγους µήνες πριν η ιδέα ενός ευρωοµολόγου, µε το οποίο θα χρηµατοδοτείτο µια χώρα σε κρίση µε την εγ-

γύηση όλων των µελών της Ευρωζώνης να απορρίφθηκε από τους ισχυρούς της. Να όµως που επανέρχεται καθώς προχωρούν οι διεργασίες για τη δηµιουργία του Μόνι-µου Μηχανισµού Διαχείρισης κρίσεων στην ΕΕ, καθώς το Βερολίνο επιδιώκει τη σύνδε-σή του µε τη συντονισµένη αναδιάρθρωση του χρέους µιας χώρας που βρίσκεται στα πρόθυρα στάσης πληρωµών. Υποστηριζό-µενο από τη Γαλλία πιέζει για την υιοθέτη-ση ενός µηχανισµού διαχείρισης κρίσεων στον οποίο θα συµµετέχει και ο ιδιωτικός τοµέας. Ο µόνος που αντέδρασε εντονότα-τα εναντίον του γαλλογερµανικού σχεδίου ήταν ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρι-κής Τράπεζας, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο οποίος τους είπε ευθέως ότι µε αυτό που κάνουν βάζουν...φωτιά στην αγορά κρατικών οµο-λόγων. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν τον δικαίωσαν πλήρως, δεδοµένου ότι το δε-καετές οµόλογο της Ελλάδας απογειώθηκε στο 11%, της Ιρλανδίας στο 7,20% και της Πορτογαλίας στο 6,30%. Λογικό, δεδοµέ-

νου ότι µε τον προωθούµενο µηχανισµό, οι τράπεζες, τα συνταξιοδοτικά ταµεία και άλλοι επενδυτές που έχουν στην κατοχή τους κρα-τικά οµολόγα «προβληµατικής» χώρας, θα υποχρεώνονται να δέχονται την επιµήκυνση της αποπληρωµής ή και τη διαγραφή µέρους του χρέους. Συνεπώς δεν έχουν κανένα λόγο να αγοράζουν οµολόγα της Πορτογαλίας, της Ελλά-δας, της Ιρλανδίας. Αναγνωρίζοντας το πρόβλη-µα, και σε σύµπνοια µε τον κ. Τρισέ, ο πρόε-δρος του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, µε δηλώσεις επαναφέρει το θέµα του ευρωο-µολόγου, υποστηρίζοντας ότι η δηµιουργία ενός ευρωοµολόγου, εγγυηµένου από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, θα ήταν µια «έξυ-πνη» διέξοδος για να βοηθηθούν οι χώρες µε οξύτατα προβλήµατα χρηµατοδότησης. Από την πλευρά του ο Γερµανός υπουργός Οικονοµικών, Βόλφγκανγκ Σόιµπλε, υποστη-ρίζει ότι µε τον νέο µηχανισµό η πίεση που θα ασκούν οι επενδυτές προς τις χώρες µε δηµοσιονοµικά προβλήµατα θα είναι τέτοια που θα τις υποχρεώνει να ακολουθούν αυ-στηρή δηµοσιονοµική πειθαρχία. Αυτό είναι αλήθεια για τις χώρες που εµφανίζουν σήµε-ρα χρέος 50-60% του αεπ. Αυτές, όντως, για να αποφύγουν στο µέλλον τις ...δαγκάνες του µηχανισµού «διάσωσης» θα πάρουν τα µέ-τρα τους από τώρα. Όµως, η Ελλάδα µε δη-µόσιο χρέος 143%, η Ιρλανδία µε 95% και η Πορτογαλία που πλησιάζει τα 80% του ΑΕΠ, έχουν σήµερα απόλυτη ανάγκη τις αγορές για την εξυπηρέτησή του. Με αυτό που κά-νουν οι Γάλλοι και οι Γερµανοί στην ουσία λέ-νε στις αγορές µην δανείζετε αυτές τις χώρες γιατί µπορεί να βρεθείτε µε την πλάτη στον τοίχο... Είναι προφανές ότι ο βασικός στόχος των Γερµανών είναι να διασφαλίσουν ότι η κατάρρευση των χωρών που παραβιάζουν τους κανόνες δηµοσιονοµικής πειθαρχίας δεν θα δηµιουργήσει πρόβληµα στην Ευρω-ζώνη, στο ευρώ και στους ίδιους. Μένει να δούµε προς τα πού θα κλείνει η πλάστιγγα. Ένα είναι βέβαιο, όπως έδειξαν και όσα προ-ηγήθηκαν της δηµιουργίας του µηχανισµού στήριξης της Ελλάδας, ότι τίποτα ακόµα δεν είναι σίγουρο.

Πρακτικές χρεοκοπίας

// Από τον Νίκο Μπέλλο

ΕΥΡΩΟΜΟΛΟΓΟ ΔΙΑΣΩΣΗΣΟ πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, µε δηλώσεις επαναφέρει το θέµα του ευρωοµολόγου, υποστηρίζοντας ότι η δηµιουργία ενός ευρω-οµολόγου, εγγυηµένου από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, θα ήταν µια «έξυπνη» διέξοδος για να βοηθηθούν οι χώρες µε οξύτατα προβλήµατα χρηµατο-δότησης.

ΕΠΙΛΟΓΗ 19

20 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Νέοι ρόλοι για τις τράπεζες

Διαχείριση εθνικών κρίσεων µε ανανεωµένη τη Συνθήκη της Λισσαβόνας.Οι τράπεζες δανειστές µας, παίρνουν τα µέτρα τους, «ξεφορτώνοντας» ελληνικά οµόλογα.

Τε λικά οι Ευρωπαίοι ηγέ τ ε ς συµφώνησαν σε µερική αλ-λαγή της Συνθήκης της Λισσα-βόνας ώστε να προβλέπεται ένας µόνιµος µηχανισµός δια-

χείρισης κρίσεων τύπου Ελλάδας, όταν µια χώρα αντιµετωπίζει οξύτατα προβλήµατα χρηµατοδότησης. Στόχος είναι η διασφάλι-ση της σταθερότητας του ευρώ. Στο σχέδιο του νέου µηχανισµού, εκτός από την ΕΕ και το ΔΝΤ προβλέπεται και η συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα (τραπεζών και θεσµικών επενδυτών) που έχουν δανείσει τις χώρες που αντιµετωπίζουν πρόβληµα. Οι τράπε-ζες θα πρέπει να συµµετέχουν στο σχέδιο µε τη λογική ότι η ευθύνη της διάσωσης µιας χώρας δεν θα πρέπει να βαρύνει µόνο τους φορολογούµενους των χωρών πιστω-τών (κάτι που ισχύει τώρα στην περίπτωση της Ελλάδας). Ως εδώ όλα είναι πολύ λογι-κά. Δεν θα ήταν δυνατόν ο Γερµανός φορο-λογούµενος (µιας και η Γερµανία, ως η µε-γαλύτερη οικονοµία της ΕΕ, αναλαµβάνει το µεγαλύτερο βάρος) να εγγυάται το οµόλογο µιας χώρας σε πρόβληµα και η γερµανική τράπεζα που την έχει δανείσει, και η οποία έχει ήδη κερδίσει από τα υψηλά επιτόκια,

να έχει περιορισµένες µόνο απώλειες. Τι κά-νουν οι γερµανικές και οι γαλλικές τράπεζες στο µεταξύ διάστηµα; Απαλλάσσονται από τα ελληνικά οµόλογα που έχουν στην κατοχή τους, ώστε να έχουν εξασφαλισµένα τα νώτα τους. Σύµφωνα µε την Τράπεζα Διεθνών Δι-ακανονισµών οι γερµανικές και οι γαλλικές τράπεζες, που είναι περισσότερο εκτεθειµέ-νες σε ελληνικό χρέος, µειώνουν την έκθεση τους στην Ελλάδα. Οι γερµανικές τράπεζες µείωσαν την έκθεσή τους κατά 8 δισ. ευρώ το 1ο εξάµηνο του 2010, από 45 δισ. ευρώ σε 37 δισ. Δεδοµένου ότι η µισή περίπου έκ-θεσή τους αφορούσε κρατικό χρέος, εύλογα συµπεραίνει κανείς ότι απαλλάχτηκαν από ελληνικά κρατικά οµόλογα. Αντίστοιχα κινή-θηκαν και οι γαλλικές τράπεζες, µείωσαν την έκθεσή τους στην Ελλάδα από 75 δισ. ευρώ στο τέλος του 2009 (από τα οποία 31 δισ. ήταν τοποθετήσεις σε κρατικά οµόλογα) σε 57 δισ. ευρώ. Τι έγιναν αυτά το οµόλογα που «ξεφόρτωσαν» οι γαλλογερµανικές τράπεζες, αφού η αγορά γι’ αυτά είναι από ανύπαρκτη ως ρηχή; Η «καυτή πατάτα» µάλλον µετα-φέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (έστω και µε σηµαντική έκπτωση-κούρεµα) µέσω των πράξεων παροχής ρευστότητας και τελικά στον Ευρωπαίο φορολογούµενο. Αν οι πράξεις χορήγησης ρευστότητας συνεχιστούν, θα αποτελέσουν ένα πολύ καλό όχηµα απαλ-λαγής από το «τοξικό» ελληνικό χρέος. Πόσο µάλλον που τελευταία επανέρχονται από δι-άφορους αναλυτές τα σενάρια αναδιάρθρω-σης του ελληνικού χρέους, µε συνέπεια τα spreads των ελληνικών οµολόγων να αυξάνο-νται έχοντας ξεπεράσει και πάλι τις 900 µονά-δες. Ίσως ο νέος µηχανισµός να λειτουργήσει στο µέλλον εξορθολογιστικά και από τις δύο πλευρές. Των χωρών αλλά και των δανειστών τους, των τραπεζών και των επενδυτικών κε-φαλαίων, που αν γνωρίζουν ότι θα έχουν µε-γαλύτερη συµµετοχή στην αντιµετώπιση του προβλήµατος µιας χώρας στην οποία έχουν δανείσει, µάλλον θα είναι πιο προσεκτικές στην έκθεσή τους σε αυτή και στα κερδοσκο-πικά παιχνίδια στα κρατικά οµόλογα.

Ο κίνδυνος Ελλάδα

ΔΙΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ …MERKELΟ νέος µηχανισµός όπως δήλωσε η Γερ-µανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, θα πρέπει να περιλαµβά-νει και όσους κερδί-ζουν από τα αυξηµένα επιτόκια δανεισµού µιας χώρας µε αδύνα-µα οικονοµικά, κάτι που υπονοεί και τα διάφορα επενδυτικά κεφάλαια υψηλού κιν-δύνου. Εδώ κατά την άφιξή της στη Σεούλ για τη Σύνοδο του G20 που πραγµατοποιήθη-κε στις 11-12/11/2010.

// Επιτελείο «Ε»

ΕΠΙΛΟΓΗ 21

RENEWABLE ENERGY DEVELOPMENT

Η PADEV Μ.Ε.Π.Ε. είναι τεχνική εταιρία συµβούλων µε πεδίο δρά-

σης την ανάπτυξη έργων Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµη-

σης Ενέργειας (ΑΠΕ και ΕΞΕ). Η εταιρεία µας ερευνά, αναλύει,

αναπτύσσει, προωθεί και παρέχει επενδυτικά σχέδια για έργα ΑΠΕ

και ΕΞΕ. Επίσης, η PADEV είναι διαπιστευµένη κατά ISO 17025 για

πιστοποιηµένες µετρήσεις Αιολικού ∆υναµικού και είναι σε θέση

να παρέχει στους πελάτες-συνεργάτες της, µετρήσεις µε τη σή-

µανση των Ευρωπαϊκών Ποιοτικών Χαρακτηριστικών.

Οι υπηρεσίες που παρέχουµε αφορούν:

Ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων

Μελέτες φωτοβολταϊκών συστηµάτων σε στέγες κτιρίων

Μελέτες ενεργειακής απόδοσης κτιρίων

και εξοικονόµησης ενέργειας

Περιβαλλοντική διαχείριση κτιριακών έργων

Ανάπτυξη αιολικών πάρκων

Αξιολόγηση και αποτίµηση έργων ΑΠΕ (due diligence)

Πιστοποιηµένες κατά ISO 17025

µετρήσεις αιολικού δυναµικού

Ανάπτυξη συστηµάτων ποιότητας κατά ISO

Μελέτες συστηµάτων βιοµάζας και άλλων ΑΠΕ

Γερακίου 31, 104 43 Αθήνα - Tηλ. / Fax: +30 210 513 3334 email: info@padev.gr - www . p a d e v . g r

22 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Οι νέες ισορροπίες

Τι θα συµβεί αν µια µεγάλη τράπεζα βρεθεί σε αδυναµία; Ο κόσµος αναζητά τιςπαραµέτρους ασφαλείας ώστε να µην αποτελέσει απειλή για το παγκόσµιο σύστηµα.

Στη θεωρία δεν υπάρχε ι κάποιο επιχείρηµα που να αποτρέπει τον συνδυασµό των Ευρωπαϊκών προ-τάσεων για ελεγχόµενη χρεοκοπία των τραπεζών µε τις Αµερικανικές

προτάσεις. Η κατακλείδα, άλλωστε, είναι πως οι πιστωτές τους θα αναλάβουν το κόστος των ζη-µιών µε οποιονδήποτε τρόπο. Για τους περισσό-τερους Ευρωπαίους ηγέτες, η υιοθέτηση λύσεων «made in America» είναι απευκταία. Αµφισβη-τούν επίσης –ενδεχοµένως δικαίως– την επιτυ-χία της αµερικανικής προσέγγισης σε µεγάλες, πολυεθνικές τράπεζες. Επίσης, το νοµικό σύ-στηµα και η κουλτούρα στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετικά από ό,τι στις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, η υιοθέτηση νοµοθεσίας περί πτωχεύσεων στην Ευρώπη όπως εκείνη που εφαρµόστηκε στην περίπτωση της Lehman Brothers είναι πολύ δύ-σκολη. Η καλύτερη επιλογή για την σύνοδο των G20 θα ήταν να στηρίξει µία καθαρή διασυνορι-ακή συµφωνία η οποία – εάν είναι αναγκαίο– θα περιλαµβάνει τη δέσµευση να χρησιµοποιηθούν και οι δύο προσεγγίσεις, τόσο η νοµοθεσία πε-ρί πτωχεύσεων όσο και τα bail-in. Και αυτή η πρόταση, όµως, θα πρέπει να επιβάλει στις τρά-πεζες να έχουν ξεχωριστές θυγατρικές εταιρίες σε κάθε χώρα µε ξεχωριστά κεφάλαια, αντί για υποκαταστήµατα. Αυτό βεβαίως είναι δαπανη-ρό για τις τράπεζες, αλλά θα µπορούσε να είναι πολύ ευνοϊκό για τη δηµιουργία ενός σθεναρού διεθνούς τραπεζικού συστήµατος. Ένα πράγµα όµως είναι ξεκάθαρο: ότι οι κυβερνήσεις δεν µπορούν άλλο να αγνοούν αυτό το θέµα. Προς το παρόν αυτό στο οποίο συµφώνησαν στο G20 ήταν η λίστα των 20 µεγαλύτερων τραπεζών οι οποίες θεωρούνται συστηµικά σηµαντικές σε πακόσµιο επίπεδο και η ανάγκη για ένα ενιαίο πλαίσιο που θα επιτρέπει την οµαλή εκκαθάριση µιας τράπεζας που καταρρέει ώστε να µην υπάρ-ξει πρόβληµα στο παγκόσµιο σύστηµα.

Το κόστος στους πιστωτές

OI IΣΧΥΡΟΙ Ένας µεγάλος κλυδωνι-σµός σε µία από τις συστηµικά σηµαντι-κές τράπεζες για το παγκόσµιο χρηµατο-πιστωτικό τοπίο µπορεί να αποσταθερο-ποιήσει την ούτως ή άλλως εύθραυστη ισορροπία στον κόσµο µας.

// Από τον Χρήστο Κώνστα

Διεισδυτικότερη µατιά στη σελ.: 62 στο θέµα: «Τα χρόνια της ‘αθωότητας’ & η αναζήτηση χρηµατοπιστωτικής υγείας».

ΕΠΙΛΟΓΗ 23

24 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΤΕπ

Με αφετηρία την Αθήνα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων /ΕΤΕπχρηµατοδοτεί τις πρωτοβουλίες αειφόρου ανάπτυξης στις χώρες της Μεσογείου.

Η στροφή στη χρηµα-τοδότηση επενδύσε-ων που σχετίζονται µε την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλ-

λαγής και γενικότερα µε την αειφόρο ανάπτυξη χαρακτηρίζει τις δραστη-ριότητες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων τα τελευταία χρόνια. Και µε αφετηρία την Αθήνα εξαπλώνονται οι πρωτοβουλίες της στην ευρύτερη περιοχή. Στις 22 Οκτωβρίου υπεγρά-φη στην Αθήνα η Μεσογειακή Πρω-τοβουλία για την Κλιµατική Αλλαγή µε την ενεργό συµµετοχή της Ευρω-παϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Την επόµενη ηµέρα πραγµατοποιήθηκε το Επενδυτικό Φόρουµ για την Πράσινη Ανάπτυξη στη Μεσόγειο όπου πα-ρουσιάστηκαν τα πορίσµατα µελέτης (Μεσογειακό Σχέδιο Ηλιακής Ενέρ-

Πράσινη Μεσογειακή Πρωτοβουλία

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ«Οι µεσογειακές χώρες - εταί-ροι έχουν πλήρη επίγνωση του τεράστιου δυναµικού της περιοχής τους, αλλά δεν δια-θέτουν ακόµη τα µέσα για να επιτύχουν τους εθνικούς τους στόχους. Εκεί η ΕΤΕπ µπορεί να συµβάλλει αποτελεσµατι-κά», επισηµαίνει στην «Ε» ο Πλούταρχος Σακελλάρης, αντι-πρόεδρος της ΕΤΕπ.

γειας), που χρηµατοδότησε η ΕΤΕπ σχετικά µε έργα ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στη νότια και ανατολική Μεσόγειο. Μιλώντας στην «Ε» ο αντι-πρόεδρος της ΕΤΕπ, Πλούταρχος Σα-κελλάρης, ο οποίος παρουσίασε και τη σχετική µελέτη, επισηµαίνει ότι, «η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρι-κή διαθέτουν σηµαντικές ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, και ιδίως ηλιακής και αιολικής. Στόχος της µελέτης είναι η επίτευξη επιπρόσθετης παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές συ-νολικής ισχύος 20 GW στην περιοχή ως το 2020. Ωστόσο, η µελέτη έδειξε ότι προς το παρόν, τα έργα που έχουν προσδιοριστεί στις διάφορες χώρες είναι συνολικά περίπου 90 και αντι-προσωπεύουν συνολική δυναµικότητα µόλις 10,3 GW. Από τη δυναµικότητα αυτή, 2,2 GW αντιστοιχούν σε έργα

ΕΠΙΛΟΓΗ 25

που βρίσκονται σε προχωρηµένο στάδιο. Οι µεσογειακές χώρες εταίροι έχουν πλήρη επί-γνωση του τεράστιου δυναµικού της περιοχής τους αλλά δεν διαθέτουν ακόµη τα µέσα για να επιτύχουν τους εθνικούς τους στόχους, που ανέρχονται σε 26 GW. Εκεί η ΕΤΕπ µπορεί να συµβάλλει αποτελεσµατικά». Η ΕΤΕπ προσφέ-ρει µεγάλες δυνατότητες τις οποίες θα έπρε-πε να εξετάσουν προσεκτικά και να αξιοποι-ήσουν ιδιωτικοί και δηµόσιοι φορείς στην χώρα µας. Κάτι που ήδη έκαναν, το 2010, ο δήµος Ηρακλείου Κρήτης, τα ΕΛ.ΠΕ και το Αττικό Μετρό. Συγκεκριµένα, στις αρχές του χρόνου, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων υπέγραψε χρηµατοδοτική σύµβαση µε τον Δήµο Ηρακλείου Κρήτης, ύψους 50 εκατ. ευρώ, για την πραγµατοποίηση µικρών και µεσαίων έργων, κυρίως αστικής ανάπλασης και αποκατάστασης δηµοτικών υποδοµών, κοινοτικές εγκαταστάσεις, καθώς και έργα προστασίας του περιβάλλοντος και εξοικονό-µησης ενέργειας. Οι επενδύσεις εντάσσονται στο πρόγραµµα αστικής ανάπτυξης «Πράσι-

νο Ηράκλειο 2008-2013». Τα ΕΛ.ΠΕ µε χρη-µατοδότηση 400 εκατ. ευρώ από την ΕΤΕπ προχωρούν σε αναβάθµιση του διυλιστηρί-ου της Ελευσίνας προκειµένου να αυξηθεί η παραγωγή καθαρών καυσίµων. Η επένδυση συνολικού ύψους 1,2 δισεκατοµµυρίων ευ-ρώ αναµένεται να ολοκληρωθεί το δεύτερο εξάµηνο του 2011. Σηµειώνεται ότι η εµπλο-κή της ΕΤΕπ στον ενεργειακό τοµέα της χώ-ρας µας είναι έντονη και αφορά χορηγήσεις για τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδια-σµού, τον περιορισµό των επιπτώσεων στο περιβάλλον και την προαγωγή της χρήσης ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Αλλά και η Αττικό Μετρό Α.Ε έλαβε νέο δάνειο από την ΕΤΕπ τον περασµένο Ιούνιο, ύψους 150 εκατ. ευρώ, που αφορά κυρίως τον σχεδιασµό, την κατασκευή και τη θέση σε λειτουργία των επεκτάσεων των γραµµών 2 και 3, καθώς και την προµήθεια συρµών. Σηµειώνεται ότι το συνολικό ύψος των δανείων που έχει χορη-γήσει η ΕΤΕπ για το µετρό της Αθήνας από το 1994 ανέρχεται σε 1,5 δισ. ευρώ.

// Από τον Μάκη Ντόβολο

26 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Στρατηγική επενδύσεων

Το επιχειρηµατικό επενδυτικό δαιµόνιο του Σεϊχη Hamad bin Khalifa al-Thani δεν γνωρίζει από όρια, συγκεκριµένες αγορές και κλάδους δραστηριοποίησης. Όπου υπάρχει ευκαιρία, την αξιοποιεί.

Πολύς λόγος έγινε τελευταία για το Κατάρ µε αφορµή την ακύρωση της µεγάλης επένδυσης

στον Αστακό και των προθέσεών του να επενδύσει στο Ελληνικό. Ο Εµίρης του, Σεΐχης Χαµάντ µπιν Καλίντα αλ Τάνι έχει δηλώσει ότι διαθέτει 5 δισ. δολ. για επενδύσεις στην Ελλάδα. Ποιος είναι όµως ο Σεΐχης που έχει βάλει στο στό-χαστρο των επενδύσεών του την Ελλάδα και πώς το κρατίδιό του έφτασε να είναι µεγάλος παίκτης στις διεθνείς αγορές; Ο Σεΐχης Χαµάντ, που ήρθε στην εξουσία πριν 15 χρόνια, έχει βάλει στόχο να δια-σφαλίσει τη µελλοντική ευηµερία των 1,7 εκατ. κατοίκων της µικρής χώρας του, µια χερσονήσου στον Περσικό κόλπο, επεν-δύοντας τα δισεκατοµµύρια που εισπράτ-τει από τις εξαγωγές φυσικού αερίου. Το Κατάρ «κάθεται» πάνω σε 25 τρισεκ. κυβικά µέτρα φυσικού αερίου, τα τρίτα µεγαλύτερα στον κόσµο αποδεδειγµένα

αποθέµατα µετά τη Ρωσία και το Ιράν. Συγχρόνως είναι ο τρί-τος µεγαλύτερος παραγωγός, µετά τη Ρωσία και τον Καναδά. Μια από τις πρώτες κινήσεις του ήταν να επενδύσει σε εγκαταστάσεις εξαγωγής υγρο-ποιηµένου αερίου, κάτι που ανέβασε θεαµατικά τα έσοδα από τις εξαγωγές και τον πλού-το της µικρής χώρας. Πριν επτά περίπου χρόνια δηµιούργησε το Qatar Investment Authority, ένα επενδυτικό όχηµα µε κε-φάλαια 90 δισ. δολ. περίπου,

Το επενδυτικό στυλ του Εµίρη

Ο ΔΙΟΡΑΤΙΚΟΣ ΕΜΙΡΗΣΠολυπράγµων, πολυ-τεχνίτης του χρήµατος και των επενδύσεων, ξέρει πάντοτε που να κατευθύνει τα κεφά-λαιά του. Ο λόγος για τον Εµίρη του Κατάρ, Σεϊχη Hamad bin Khalifa al-Thani. Εδώ µε τη σύζυγό του Σεϊ-χα Mozah bint Nasser Al Missned.

ΕΠΙΛΟΓΗ 27

µε στόχο να αξιοποιήσει τα έσοδα από το φυσικό αέριο και να διασφαλίσει την ευηµερία της χώρας του όταν τα έσοδα από την πηγή αυτή υποχωρήσουν. Έχει άλλωστε στο µυαλό του την εµπειρία του παρελθόντος, όταν σηµαντική πηγή οι-κονοµικής δραστηριότητας ήταν η αλιεία µαργαριταριών. Μόλις όµως οι Ιάπωνες ανακάλυψαν τα τεχνητά µαργαριτάρια, στις αρχές του 20ου αιώνα, η δραστηρι-ότητα αυτή και µαζί της µια σηµαντική πηγή εισοδήµατος κατέρρευσε. Η εικόνα άλλαξε όταν το 1939 ανακαλύφθηκαν τα κοιτάσµατα πετρελαίου, µικρά σχετικά, και τα τεράστια φυσικού αερίου, που µετέτρε-ψαν τη χώρα, και την οικογένεια Αλ Τάνι που τη διοικεί, σε παράγοντα της ενερ-γειακής αγοράς. Πώς επενδύει ο Σεΐχης; Πρόσφατη αγορά του ήταν το φηµισµένο βρετανικό κατάστηµα Harrods’s έναντι 1,5 δισ. στερλινών και προηγούµενες στην ίδια αγορά το 25% της αλυσίδας σούπερ

µάρκετ Sainsbury και ακίνητα στο Λονδίνο. Πρόσφατα επένδυσε 2,7 δισ. δολ. στη βρα-ζιλιάνικη θυγατρική της ισπανικής τράπεζας Santander. Το 2008 στο απόγειο της κρίσης στον τραπεζικό τοµέα διέβλεψε ευκαιρίες οι οποίες τελικά του απέφεραν µεγάλα κέρδη. Στήριξε κεφαλαιακά την τράπεζα Barclay’s, µε την απόκτηση του 7% της τράπεζας , και απέκτησε το 10% της ελβετικής Credit Suisse. Την ίδια χρονιά το επενδυτικό κεφά-λαιο της οικογένειάς του απέκτησε το 4% της ελληνικής Alpha Bank. Συγχρόνως δεν αφήνει έξω από τις δραστηριότητές του τον πολιτισµό. Πριν δύο χρόνια εγκαινιάστηκε το Μουσείο Ισλαµικής Τέχνης, έργο του αρχιτέκτονα I.M. Pei (του οποίου οι προτά-σεις για δηµιουργία Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στον χώρο του Λυκείου στην Αθήνα από το ίδρυµα Γουλανδρή απορρίφθηκαν µετ΄ επαίνων). Και δεν σταµατά εδώ, δηλώ-νει ότι ενδιαφέρεται για τον οίκο δηµοπρα-σιών Christie’s.

// Επιτελείο «Ε»

28 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Βαρόµετρο

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, παρά τα προβλήµατά της είναι πιο δυναµική από την Ευρώπη στην έξοδο από την ύφεση, µε τον ρυθµό ανόδου του αεπ στο 3,1%. Ωστόσο, υπάρχουν µεγάλες αµφιβολίες για τη διατη-ρησιµότητα της ανάκαµψης σε Ευρώπη και Αµερική. Και αυτό γιατί σε τριµηνιαία βάση τα στοιχεία και στις δύο περιοχές δείχνουν µεγά-λη επιβράδυνση. Στη µεν Ευρωζώνη η άνοδος του αεπ υποχώρησε στο 0,4% το 3ο τρίµηνο από 1% το 2ο και στη Γερµανία στο 0,7% από 2,3%. Στις ΗΠΑ διατηρείται στο 0,5%, όµως αν ο τριµηνιαίος ρυθµός αναχθεί σε ετήσια βάση η άνοδος περιορίζεται σε 2% λόγω της µεγάλης υποχώρησης στον τοµέα των κατοικι-ών και της επιβράδυνσης των επενδύσεων και των εξαγωγών. Στην Ιαπωνία ο ρυθµός ανά-

Τα πλοκάµια της ύφεσηςΒαθαίνει η ύφεση στην ελληνική οικονοµία. Η ΕΛ-ΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι ο ρυθµός µείωσης του ελληνι-κού αεπ εντείνεται, από -4% το 2ο τρίµηνο σε -4,5% το 3ο, καθώς οι συνθήκες στην οικονοµία επιδεινώνονται.

Oπως αναφέρει σε ανακοίνωση της η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, η µείωση οφείλεται στη σηµαντική υποχώ-ρηση της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Συγχρόνως η κυβέρνηση αναθεώρησε προς τα κάτω τις εκτιµήσεις

της για το 2010 συνολικά, το αεπ θα µειωθεί 4,2%. Για το 2011 προ-βλέπεται πλέον µείωση του αεπ 3% ενώ η προηγούµενη εκτίµηση µιλούσε για µείωση 2,6%. Στην Ευρωζώνη ο ρυθµός ανάπτυξης ενι-σχύεται µε τη στήριξη της µεγαλύτερης οικονοµίας της, της Γερµα-νίας. Το αεπ το 3ο τρίµηνο αυξήθηκε 1,9% σε σύγκριση µε πέρυσι, όσο και το 2ο. Σε µεγάλο βαθµό η άνοδος οφείλεται στη δυναµική επίδοση της ισχυρής βιοµηχανικά Γερµανίας µε τον ρυθµό ανάπτυ-ξης της στο 3,9% για δύο συνεχόµενα τρίµηνα και σε µικρότερο βαθµό στη βελτιωµένη επίδοση της Γαλλίας µε 1,8% και της Ιταλίας µε 1%. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει να διατηρείται η δυναµική της Γερµανίας µε τον ρυθµό ανάπτυξης στο 3,5% το 2010 και στο 2,5% το 2011. Χαµηλότεροι οι ρυθµοί στις άλλες µεγάλες οικονοµίες της, 1,6% το 2010 και 2011 για τη Γαλλία, 1% και 1,3% για την Ιταλία ενώ η Ισπα-νία από ύφεση µε -0,2% το 2010 εισέρχεται σε ανάκαµψη µε 1,2% το 2011. Ακόµα και για την Ιρλανδία µε τα µεγάλα προβλήµατα στο τραπεζικό σύστηµα προβλέπεται µικρή ανάκαµψη, της τάξης του 1,5%. Έτσι, το 2011 από τις χώρες της Ευρωζώνης µόνο η Ελλάδα και η Πορτογαλία προβλέπεται να βρίσκονται σε ύφεση, αν και στην τελευταία θα είναι ήπια, µε µείωση του αεπ µόλις 0,2%.

πτυξης ενισχύεται από 2,4% το 2ο τρίµηνο σε 3,9% το 3ο, µε την ενίσχυση και των κρατικών πακέτων στήριξης της οικονοµίας. Για το 2011 προβλέπεται ρυθµός ανάπτυξης 1% για την Ευρωζώνη, 2,4% για τις ΗΠΑ, 1% για την Ια-πωνία και 2,4% για τη Βρετανία. Από τις ανα-πτυσσόµενες χώρες, για την Κίνα προβλέπεται συνέχιση της δυναµικής ανάπτυξης µε άνοδο του αεπ 10% (10,5%το 2010), στην Ινδία 8%, τη Ρωσία και τη Βραζιλία 4% και για την Τουρ-κία, που αποτελεί µέλος του G20, 5%.

ΜΙΚΡΗ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗ του παγκόσµιου εµπορίου προβλέπεται για το 2011, µετά από άνοδο 12% το 2010 οι εµπορικές ροές προ-βλέπεται να αυξηθούν 8%.

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ στην Ελλάδα υποχωρεί για 29ο µήνα. Τον Σεπτέµβριο η πα-ραγωγή της µεταποίησης σε 12µηνη βάση µει-ώθηκε 8,3% µετά από υποχώρηση 2,6% τον προηγούµενο µήνα και ενώ στην Ευρώπη ανα-κάµπτει. Μάλιστα µειώθηκε και η παραγωγή του µεγαλύτερου κλάδου της, των τροφίµων, κατά 13%. Στην Ευρωζώνη η βιοµηχανική παραγωγή αυξάνεται σε ετήσια βάση για 8ο συνεχόµενο µήνα. Τον Σεπτέµβριο ήταν 5,2% υψηλότερη σε σύγκριση µε τον Σεπτέµβριο 2009, όµως ο ρυθµός επιβραδύνει από το 8,4% του προηγούµενου µήνα. Ενισχύεται από τη δυναµική της Γερµανίας όπου όµως και εκεί επιβραδύνει, 8% από 12% τον προηγούµενο µήνα, της Γαλλίας µε 4% και της Ιταλίας µε 4%. Στην ΕΕ αυξήθηκε 5,8%, στη Βρετανία 5% και την Πολωνία 12%. Σε µηνιαία βάση ωστόσο υποχωρεί 0,9%, ενισχύοντας τις ανησυχίες για επιβράδυνση. Στην αµερικανική οικονοµία η παραγωγή της βιοµηχανίας αυξάνεται από την αρχή του έτους, τον Οκτώβριο κατά 5,4%.

ΟΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ στην Ελλάδα υποχωρούν, 7,7% τον Σεπτέµ-βριο (σε σύγκριση µε Σεπ. 2009). Η άνοδος των παραγγελιών από το εξωτερικό, κατά 26%, δεν επαρκούσε για την αντιστάθµιση της µεγάλης µείωσης στην εσωτερική αγο-ρά. Στην εσωτερική αγορά µειώθηκαν 25% καθώς στην Ελλάδα η ύφεση περιορίζει τη ζήτηση. Στην Ευρωζώνη, οι παραγγελίες της βιοµηχανίας αυξάνονται για 9ο συνεχόµενο µήνα. Τον Αύγουστο αυξήθηκαν 24%, µε δυ-ναµική την άνοδο 28% στη γερµανική βιοµη-χανία, 15% στη Γαλλία και 32% στην Ιταλία. Οι ενδείξεις ωστόσο προδιαγράφουν επιβρά-δυνση, θέτοντας σε αµφισβήτηση τη δυναµι-κή της ανόδου. Στην ΕΕ αυξήθηκαν 23%, 10% σε Βρετανία και 15% στη Σουηδία.

ΕΠΙΛΟΓΗ 29

Κεντρικά Γραφεία: Λ. Συγγρού 193 – 195 & Χρ. Σμύρνης 2 Ν. Σμύρνη 17121 Τηλ. Κέντρο: 210 9309500-99 Fax: 210 9314542e-mail: info@minetta.gr www.minetta.gr

ασφάλειες ζωής & σύνταξης ασφάλειες πυρός

ασφάλειες πλοίων & σκαφών αναψυχής

ασφάλειες προσωπικού ατυχήματος

ασφάλειες αστικής ευθύνηςασφάλειεςμεταφορών

ασφάλειες αυτοκινήτων οδική βοήθεια MINETTA

INTERPARTNER ASSISTANCE

τεχνικές ασφαλίσεις

Για περισσότερα από 50 χρόνια, έχετε δίπλα σας έναν σύμμαχο ζωής. Για περισσότερα από 50 χρόνια, η ΜΙΝΕΤΤΑ βρίσκεται κοντά σας σε κάθε

σας ανάγκη. Με ολοκληρωμένα προγράμματα, σας καλύπτει αξιόπιστα και υπεύθυνα, αποζημιώνοντας αμέσως. Αυτή είναι η δέσμευση της

ΜΙΝΕΤΤΑ, της μεγάλης ελληνικής ασφαλιστικής: να είναι πάντα δίπλα σας, ό,τι κι αν τύχει.

Κι αυτό το ζείτε εδώ και 50 χρόνια… Και θα το ζήσουν και τα παιδιά και τα εγγόνια σας. Σίγουρα.

30 ΕΠΙΛΟΓΗ

Συναγερµός για τον πληθωρισµό στην Αµερική. Ο πυρήνας του πληθωρισµού (χωρίς ενέργεια και τρόφιµα) υποχώρησε στο 0,6% τον Οκτώβριο, το χαµηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί. Έτσι, µε τον πληθωρισµό στο 1,2%, πολύ χαµηλότερα από το 2% που η Fed θεωρεί συµβατό µε σταθερότητα των τιµών, οι φόβοι του προέδρου της, του Μπεν Μπερνάνκε για αποπληθωρισµό ενισχύονται. Σπεύδει µε τη δεύτερη φάση της ποσοτικής χαλάρωσης, το QE2, να τον αποτρέψει και να αποφύγει το πα-ράδειγµα της Ιαπωνίας, όπου οι τιµές θα υπο-χωρήσουν για 3ο συνεχόµενο έτος το 2011.

ΣΕ ΑΝΟΔΟ ΟΙ ΤΙΜΕΣ των τροφίµων πα-γκοσµίως. Ο Οργανισµός τροφίµων και Γε-ωργίας του ΟΗΕ εκτιµά ότι ίσως οδεύουµε προς νέα κρίση το 2011 καθώς οι τιµές τους αγγίζουν τις τιµές της κρίσης 2007-08. Αιτία οι κακές εσοδείες σε σιτάρι και καλαµπόκι. Ο κίνδυνος είναι η προσφορά να µην αντα-

ποκριθεί στις αυξηµένες τιµές καθώς έχουν αυξηθεί οι τιµές και άλλων προϊόντων, όπως βαµβάκι, σόγια κ.λπ. Η άνοδος των τιµών του σιταριού και του καλαµποκιού συµπαρασύ-ρει τις τιµές και άλλων τροφίµων καθώς είναι βασικά προϊόντα στη διατροφική αλυσίδα.

ΣΤΟ 12,2% ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ εκτοξεύτηκε το ποσοστό ανεργίας στην ελλη-νική αγορά. Μέσα σε ένα χρόνο χάθηκαν 165 χιλ. θέσεις εργασίας και οι άνεργοι έφθασαν τις 613 χιλ. Έπονται τα χειρότερα, καθώς τη διετία 2011-12 το ποσοστό προβλέπεται να αναρριχηθεί στο 15%. Στην Ευρωζώνη διατη-ρείται στο 10%, µε τα πρωτεία στην Ισπανία µε 21% και επόµενες τη Σλοβακία µε 14,8%, την Ιρλανδία µε 14% και την Ελλάδα.

ΣΤΟ 5,2% Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ στην Ελλάδα τον Οκτώβριο, µε τον πυρήνα του σε υψηλά επίπεδα, στο 3,5%. Για το 2011 η κυβέρνηση προβλέπει µείωσή στο 2,2% και στο 0,5% την επόµενη διετία, δηλαδή σε επίπεδο χα-µηλότερο από το 2% που η ΕΚΤ θεωρεί συµ-βατό µε τη σταθερότητα των τιµών. Στην Ευ-ρωζώνη ο πληθωρισµός αυξήθηκε στο 1,9% και ο πυρήνας του στο 1,1%

ΣΤΑ 232 ΔΙΣ ΕΥΡΩ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ τε-λικά το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας το 2010, από 235 δισ. ευρώ το 2009. Για το 2011 προβλέπεται νέα υποχώρηση στα 228 δισ. Συνε-πώς τα µεγέθη δηµοσίου ελλείµµατος και χρέ-ους επιβαρύνονται ακόµη περισσότερο. Έτσι, το δηµόσιο έλλειµµα εκτιµάται στο 9,4% του αεπ το 2010 από 15,4% το 2009. Μετά τις νέες περι-κοπές δαπανών το 2011 προβλέπεται να µειωθεί κατά 5 δισ. ευρώ στα 17 δισ. ή 7,4% του αεπ.

ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΘΑ ΑΥΞΗΘΕΙ κατά 19 δισ. ευρώ το 2011, σχεδόν όσο και το έλ-λειµµα της δηµόσιας διαχείρισης για πρώτη φορά µετά από πολλά χρόνια όπου επιβαρυ-νόταν και από κρυφά χρέη και συνεχείς κατα-πτώσεις εγγυήσεων των ΔΕΚΟ. Με τον συνυ-πολογισµό στη γενική κυβέρνηση των ΔΕΚΟ που δεν είναι παραγωγοί εµπορεύσιµου προϊ-όντος, στις οποίες περιλαµβάνονται και οι πιο ζηµιογόνες, π.χ. ΟΣΕ, µπαίνει µια τάξη ώστε τα µεγέθη να απεικονίζουν την πραγµατική εικόνα των δηµόσιων οικονοµικών. Η οποία είναι εξαιρετικά δυσχερής. Π.χ., το δηµόσιο χρέος των 330 δισ. ευρώ το 2010 µεταφράζε-ται σε 29 χιλ. ευρώ ανά κάτοικο, όταν το κατά κεφαλή αεπ είναι 20,5 χιλ. Οι δυσκολίες είναι µπροστά µας, ως ποσοστό του αεπ το δηµόσιο χρέος από 143% του αεπ το 2010 θα αυξηθεί στο 153% το 2011.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Βαρόµετρο

Λιγότερες χορηγήσειςΣτο 1,2% υποχώρησε η άνοδος της χρηµατοδότησης του ιδιωτικού τοµέα, διατήρηση σε ιδιαίτερα χαµηλά

επίπεδα ή και αρνητικοί ρυθµοί το επόµενο διάστηµα.

Η επιβράδυνση της χρηµατοδότησης τον Σεπτέµβριο οφεί-λεται αποκλειστικά στη µεγάλη αναδίπλωση των νοικο-κυριών, µε τα καταναλωτικά δάνεια να υποχωρούν 2,1% και τα στεγαστικά να επιβραδύνουν στο 1%. Η άνοδος της

χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων διατηρείται στο 2,2%, µε τις πι-στώσεις προς τη βιοµηχανία και το εµπόριο, τους δύο κλάδους που απορροφούν περίπου το 40% της συνολικής δανειακής έκθεσης των τραπεζών προς τις επιχειρήσεις, σε αρνητική περιοχή. Ο πιστω-τικός κίνδυνος και ο κίνδυνος ρευστότητας των τραπεζών καθώς και η ύφεση που περιορίζει τη ζήτηση δανείων κάνουν πιθανή ακόµη και τη µείωση του υπολοίπου των δανείων το επόµενο διάστηµα. Όσον αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο χαρακτηριστική είναι η άνοδος των δανείων σε καθυστέρηση στο 9% τον Ιούνιο 2010 µε εκτίµηση στο τέλος του 2010 το ποσοστό να έχει φθάσει το 10,5% και το 12% το 2011. Όσον αφορά τον κίνδυνο ρευστότητας χαρακτηριστική εί-ναι η µείωση των καταθέσεων των επιχειρήσεων και νοικοκυριών κατά 25 δισ. ευρώ το 9µηνο ως τον Σεπτέµβριο. Θα πρέπει ωστόσο να αναφερθεί ότι η τάση µείωσης εξασθενίζει το τελευταίο διάστη-µα. Πριν από την Ιρλανδική κρίση, η οποία ενδεχοµένως να µετέβα-λε την εικόνα, οι ελληνικές τράπεζες ήταν οι περισσότερο εξαρτηµέ-νες για ρευστότητα από την ΕΚΤ. Τα κεφάλαια που είχαν αντλήσει αναλογούσαν σε κάτι λιγότερο από το ένα πέµπτο του συνολικού ενεργητικού του χρηµατοπιστωτικού τοµέα της χώρας.

ΕΠΙΛΟΓΗ 31

Δεν εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους!

ΜΕ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ της Club Hotel Casino Loutraki τέσσερα ιστο-ρικά κτίρια δηµοτικών σχολείων της ορεινής Κορινθίας στο Δή-µο Φενεού, µεταµορφώνονται σε σύγχρονα κέντρα πολιτιστι-κής δραστηριότητας. Σκοπός της ανακαίνισης των κτιρίων είναι να αποτελέσουν εστίες πολιτισµού για την περιοχή, να συµβάλ-λουν στην ευηµερία της τοπικής κοινωνίας, να γίνουν κέντρα συνάθροισης των κατοίκων και ενδυνάµωσης της κοινωνικής συνοχής στον πλέον ορεινό και πιο αποµακρυσµένο Δήµο, στο Νοµό Κορινθίας.

Το κτίριο του Δηµοτικού Σχολείου Αρχαίας Φενεού ανακατα-σκευάζεται και διαµορφώνεται αρχιτεκτονικά, προκειµένου να µεταστεγαστεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Φενεού. Με την έγκριση του Υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού και του ΚΑΣ, η χρήση του νέου, σύγχρονου και µεγαλύτερης έκτασης χώρου προορίζεται για Αρχαιολογικό Μουσείο από τη ΛΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κο-

ρινθίας, µε σκοπό την επανέκθεση και ανάδειξη της πλούσιας συλλογής των αρχαιολογικών ευρηµάτων της περιοχής. Η λει-τουργία του νέου χώρου θα αποτελέσει έναν επιπλέον πόλο έλξης επισκεπτών στην τουριστικά αναπτυσσόµενη περιοχή. Το Λαογραφικό Μουσείο – Εργαστήριο Λαϊκής Τέχνης θα στεγασθεί στο κτίριο του δηµοτικού σχολείου Φενεού µετά από την αποκατάσταση και αναµόρφωσή του. Στο σύγχρονο, άρτια εξοπλισµένο και λειτουργικό χώρο πρόκειται να εκτε-θούν παραδοσιακά αντικείµενα, εργαλεία και εξοπλισµός τα οποία εξιστορούν τη ζωή των κατοίκων στην ύπαιθρο.Το κτίριο του δηµοτικού σχολείου Μοσιάς ανακαινίζεται για να χρησιµοποιηθεί ως Πολιτιστικό Κέντρο Νέων και Έδρα του Τοπικού Συµβουλίου Νέων. Το κτίριο του δηµοτικού σχολείου στο τοπικό διαµέρισµα Ματιού, ανακαινίζεται και µετατρέπεται σε Δηµοτικό Κινηµα-τογράφο και Δηµοτική Βιβλιοθήκη.

Με τη στήριξη της Club Hotel Casino Loutraki αποκτούν 2η Ζωή

Τέσσερα παραδοσιακά σχολικά κτίρια στο Δήµο Φενεού Κορινθίας µεταµορφώνονται σε Κέντρα Πολιτιστικής Δραστηριότητας.

Τοπικό Διαµέρισµα Φενεού, Λαογραφικό Μουσείο - Εργαστήριο Λαϊκής Τέχνης/Ανακαίνιση & Αποκατάσταση πετρόκτιστου κτιρίου

Τοπικό Διαµέρισµα Μοσιάς, Κέντρο Νέων - Έδρα Τοπικού Συµβουλίου/Ανακαίνιση πετρόκτιστου κτιρίου-Ανάπλαση περιβάλλοντα χώρου

Τοπικό Διαµέρισµα Αρχαίας Φενεού - Αρχαιολογικό Μουσείο /Ανακαίνιση & Αποκατάσταση πετρόκτιστου κτιρίου.

Τοπικό Διαµέρισµα Ματιού, Δηµοτικός Κινηµατογράφος - Δηµοτική Βιβλιοθήκη/ Ανακαίνιση & Αποκατάσταση πετρόκτιστου κτιρίου.

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

32 ΕΠΙΛΟΓΗ

Με συστράτευση δυνάµεων, συνέρ-γειες όλων των εξαγωγικών φορέων δηµόσιων και ιδιωτικών, πιστεύω ότι µπορούµε να πετύχουµε τον επιθυµητό στόχο µας δηλαδή την

αύξηση των ελληνικών εξαγωγών. Στην προσπάθεια αυτή που κάνουν οι Ελληνικές Επιχειρήσεις προκει-µένου να κατακτήσουν τις αγορές του κόσµου πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχει ένας κερδοφόρος Οργανι-σµός που δεν επιδοτείται από τον κρατικό προϋπο-λογισµό, ο οποίος µπορεί να σταθεί αρωγός τους.

Ο Οργανισµός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων, (Ο.Α.Ε.Π) µπορεί και ασφαλίζει, έναντι εµπορικών και πολιτικών κινδύνων µη πληρωµής, τις εξαγωγι-κές πιστώσεις που παρέχουν οι Έλληνες Εξαγωγείς σε πελάτες του εξωτερικού, για 1) την πώληση προ-ϊόντων, 2) υπηρεσιών, 3) κατασκευής µεγάλων τε-χνικών έργων.

Αναλυτικότερα για τους εµπορικούς κινδύνους η κάλυψη µπορεί να είναι για:

• Πτώχευση του ξένου αγοραστή• Υπερηµερία ξένου αγοραστή• Αυθαίρετη καταγγελία της εξαγωγικής σύµβασης

Όσον αφορά τους Πολιτικούς κινδύνους η κάλυψη µπορεί να είναι για:

• Γεγονότα ανωτέρας βίας (πολέµους εµφυλίους, πολιτικές ταραχές γενικές απεργίες, θεοµηνίες)

• Απαγόρευση µεταφοράς συναλλάγµατος (transfer risk) σε χώρες εκτός Ε.Ε.

• Ακύρωση άδειας εισαγωγής – εξαγωγής• Μέτρα ή αποφάσεις τρίτης χώρας που εµποδίζουν

την εκτέλεση της δανειακής εµπορικής σύµβασης ή την κανονική λειτουργία της επένδυσης (π.χ. εθνικοποίηση – απαλλοτρίωση)

Ο ΟΑΕΠ έχει σηµαντικά συγκριτικά πλεονεκτήµα-τα, διότι παρέχει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να έχουν:• Ποσοστό κάλυψης µέχρι 95% της ασφαλιζόµενης

αξίας των τιµολογίων τους.• Ιδιαίτερα Ανταγωνιστικό Ασφάλιστρο.• Κάλυψη σε χώρες του Ο.Ο.Σ.Α.• Κάλυψη σε χώρες υψηλού κινδύνου ( Β.Αφρική,

Μ. Ανατολή, Χώρες Κεντρικής- Ανατολικής Ευρώπης).

Τα Προγράµµατα Ασφάλισης του Οργανισµού απευ-θύνονται σε όλες τις επιχειρήσεις και χωρίζονται:

• Βραχυπρόθεσµων Εξαγωγικών Πιστώσεων - Μεµονωµένων Φορτώσεων. - Global.• Mέσο- Μακροπρόθεσµων Εξαγωγικών Πιστώσεων - Εξαγωγές ενδιάµεσων και κεφαλαιουχικών

αγαθών.- Μελέτη, επίβλεψη και εκτέλεση τεχνικών έργων

στο εξωτερικό.- Ναυπήγηση ή επισκευή πλοίων που γίνονται σε

Ελληνικά Ναυπηγεία µε προορισµό την εξαγωγή τους.

• Προγράµµατα Ασφάλισης Επενδύσεων στο Εξωτερικό

Η δύναµη της εξωστρέφειαςΣτη σηµερινή δύσκολη οικονοµική συγκυρία που βιώνουµε στην Ελλάδα θα πρέπει οι Εξαγωγές να αποτελέσουν µοχλό ανάπτυξης και να συµβάλουν στην ταχύτερη έξοδο από την κρίση και την ύφεση της οικονοµίας µας.

Από τον ΒΑΣΙΛΗ ΛΑΖΑΡΗ, γενικό διευθυντή του ΟΑΕΠ

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

ΕΠΙΛΟΓΗ 33

«Ο Οργανισµός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (Ο.Α.Ε.Π.) έχει χορηγήσει αποζηµιώσεις ύψους 2.051.691 ευρώ κατά την τελευταία τριετία 2008-2010.»

Σε ένα κόσµο που αλλάζει δεν θα µπορούσε παρά να αλλάξει και ο ρόλος των κεντρικών τραπεζιτών. Διεκδικούν πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαµόρφωση των εξελίξεων, αναδεικνύονται de facto σε ουσιαστικό παράγοντα διαµόρφωσης της οικονοµικής πολιτικής των χωρών.

34 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Χρηµατοπιστωτικό σύστηµα

Ο κό σ µος µας γ ί ν ε τα ι ολοένα και πιο περί-πλοκος. Η πολιτική δυ-στυχώς δεν ακολουθεί. Οι πολιτ ικοί µας εκ-

φράζουν σήµερα το παλιό, το παρα-δοσιακό και αδυνατούν να προσαρ-µόσουν τη στρατηγική τους στο αύ-ριο. Ξαφνικά ο ρόλος των κεντρικών τραπεζιτών –όχι µόνον στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον πλανήτη – ανα-δεικνύεται ως ουσιαστικός παράγο-ντας διαµόρφωσης της οικονοµικής πολιτικής των χωρών. Στην Ελλάδα, η νέα αυτή τάση έγινε εµφανής µε τις παρεµβάσεις του Διοικητή της Τράπε-

ζας της Ελλάδος, Γιώργου Προβόπου-λου, ο οποίος «τόλµησε» όχι µόνο να καταγράψει τις τάσεις αλλά και να προτείνει πολιτικές για τη βελτίωση της δηµοσιονοµικής κατάστασης. Το σχέδιο δράσης που παρουσίασε ο κ. Προβόπουλος µε την ενδιάµεση έκθε-ση Νοµισµατικής Πολιτικής αλλά και οι συνεντεύξεις, που κατά ριπές δίνει ο Ευρωπαίος Κεντρικός Τραπεζίτης Ζαν Κλοντ Τρισέ, δείχνουν την αγωνία µε την οποία οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν να αφυπνίσουν τις πο-λιτικές ηγεσίες και να καθοδηγήσουν τις οικονοµικές εξελίξεις. Οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν ασχολούνται πλέον

µόνο µε «τη σταθερότητα των τιµών», τις ταµειακές ροές και το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών. Διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο στον σχεδια-σµό της οικονοµικής πολιτικής κατά το πρότυπο της αµερικανικής κεντρικής τράπεζας. Ο κ. Προβόπουλος περιέ-γραψε το «νέο επιχειρηµατικό οικο-σύστηµα» πάνω στο οποίο πρέπει να λειτουργήσει στην Ελλάδα ο ιδιωτικός τοµέας της οικονοµίας. Με λίγα λόγια προειδοποίησε τους επιχειρηµατίες –µικρούς και µεγάλους– ότι η διά-σωση και η χρηµατοδότησή τους από το τραπεζικό σύστηµα δεν είναι πλέ-ον δεδοµένη και πρέπει να υπαχθεί

Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΚΩΝΣΤΑ

Ο καιρός των κεντρικών τραπεζιτών

ΕΠΙΛΟΓΗ 35

Oι πολιτικοί αδρανούν, οι κεντρικοί τραπεζίτες αναλαµβάνουν

σε ένα νέο σύστηµα προτεραιοτήτων που διαµορφώνεται τώρα στην Ελλά-δα. Οι επιχειρήσεις –λέει ο κ. Προβό-πουλος– πρέπει να προσαρµοστούν στα νέα δεδοµένα, να επιδείξουν διο-ρατικότητα και να αναλάβουν αµέσως επενδυτικές πρωτοβουλίες και κυρί-ως να αντιληφθούν ότι «η επιδίωξη του µέγιστου δυνατού κέρδους στο συντοµότερο χρονικό διάστηµα δεν είναι πλέον εφικτή». Ταυτόχρονα ο κ. Προβόπουλος προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι δεν έχει περιθώρια για παλιοµοδίτικα µέτρα οικονοµικής πολιτικής όπως µια νέα αύξηση των φορολογικών συντελεστών και τονίζει ότι η κυβερνητική πολιτική θα πρέπει να εστιαστεί τόσο στην επανεκκίνη-ση των µηχανισµών ανάπτυξης όσο και στην ενίσχυση των φορολογικών εσόδων µέσα από την πάταξη της φο-ροδιαφυγής: «Περαιτέρω αύξηση της επιβάρυνσης των ήδη φορολογουµέ-νων θα κατέληγε όχι µόνο να επιτεί-νει την ύφεση, αλλά και να επιτύχει το αντίθετο από το αναµενόµενο αποτέ-λεσµα, δηλαδή µείωση αντί αύξησης των εσόδων».

Μέχρι σήµερα, ο βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας –κατά συνέπεια και της Τράπεζας της Ελλάδος– ήταν η «σταθερότητα των τιµών». Ο έλεγχος του πληθωρισµού. Οι Ευρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες είχαν αναπτύξει µία κοινή πλατφόρµα για τις παρεµβάσεις τους στις αγορές: «Ένα εργαλείο, Ένας στόχος». Εργα-λείο ήταν τα βραχυπρόθεσµα επιτό-κια και στόχος η σταθερότητα των τιµών. Ο µινιµαλιστικός αυτός τύπος δέσποζε στο πνεύµα της εποχής. Οι αγορές αποτιµούσαν µε ευκολία τον επενδυτικό κίνδυνο και οι εµπορι-κές τράπεζες προσέφεραν δάνεια µε γενναιοδωρία. Όλα ήταν ωραία και καλά. Οι κεντρικοί τραπεζίτες χρησι-µοποιούσαν το εργαλείο του καθορι-σµού των επιτοκίων, στα οποία προ-σαρµόζονταν αυτοµάτως και όλες οι αγορές. Νοιάζονταν βέβαια και για τη χρηµατοοικονοµική σταθερότητα και για την πλήρη απασχόληση, µπορού-σαν όµως να προβάλουν το επιχείρη-µα ότι για να πετύχουν στα δύο αυτά

σηµεία ο καλύτερος τρόπος ήταν η σταθεροποίηση των τιµών, χωρίς την παρέµβαση των πολιτικών. Η µεγάλη χρηµατοπιστωτική κρίση αντέστρεψε ολοκληρωτικά αυτήν την πραγµατι-κότητα. Οι κεντρικές τράπεζες αντέ-δρασαν µε τη λήψη έκτακτων µέτρων και των γνωστών ριζοσπαστικών µε-θόδων της «ποσοτικής χαλάρωσης», όπως αποκαλείται η περιβόητη πολι-τική της quantitative easing. Δικαίως ή αδίκως, η έξοδος από την κρίση θα

βρει τις κεντρικές τράπεζες µε έναν µεγαλύτερο ρόλο στις αγορές και την εποπτεία τους. Αυτό θα αµφισβητή-σει ένα ακόµη στοιχείο της προ του 2007 συναίνεσης: ότι θα πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο αποµακρυσµέ-νες από την πολιτική. Μέρος της ελ-κυστικότητας του δόγµατος «ένα ερ-γαλείο, ένας στόχος» ήταν ότι έκανε τη νοµισµατική πολιτική τεχνικό, και όχι πολιτικό θέµα. Σήµερα οι συνθή-κες είναι διαφορετικές.

ΡΟΛΟΙ ΕΞΟΥΣΙΑΣ, ΡΟΛΟΙ ΑΝΑΜΙΞΗΣ,ΡΟΛΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ

Το έργο των κεντρικών τραπεζιτών σήµερα έχει µεγαλύτερη σηµασία σε σχέση µε πριν από το 2007 για τη σταθερότητα και την πορεία του συστήµατος. Αλλά την ίδια στιγµή, οι κεντρικές τράπεζες αναµιγνύονται σε πολιτικό ρόλο.

Σήµερα, οι διαχωριστικές γραµµές µεταξύ της οικονοµικής πολιτικής και των κεντρικών τραπεζών είναι περισσότερο ασαφείς. Οι µη συµβατικές οικονοµικές πολιτικές που έχουν υιοθετηθεί πολύ συχνά απαιτούν από τις κεντρικές τράπεζες να χορηγούν δάνεια, τα οποία ενδεχοµένως να µην αποπληρωθούν στο σύνολό τους. Αλλά ακριβώς επειδή οι φορολογούµενοι είναι αυτοί οι οποίοι επωµίζονται στο τέλος τις όποιες ζηµίες, οι σχέσεις κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων εµπλέκονται επικίνδυνα. Η αναδιανοµή πιστωτικών ροών εξ' άλλου και οι αυστηρότερες ρυθµίσεις σηµαίνουν ότι µερικές εταιρείες θα είναι κερδισµένες και µερικές χαµένες. Επίσης, µε τα επιτόκια να βρίσκονται σε µηδενικό επίπεδο, οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και της Βρετανίας ετοιµάζονται να επαναλάβουν την «ποσοτική χαλάρωση» για να τονώσουν τις πιστωτικές ροές. Αυτό έχει συνέπειες και σε τρίτες χώρες, οι οποίες καλούνται να προσαρµόσουν και τις δικές τους πολιτικές µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται σειρά πιθανών αντιτιθέµενων συµφερόντων. Η µόνη διευθέτηση που µπορεί να υπάρξει είναι πολιτικής φύσεως. Αποτέλεσµα όλων αυτών είναι η απόσταση µεταξύ κεντρικών τραπεζών και πολιτικής να είναι λιγότερο ξεκάθαρη σήµερα.

Αλλά την ίδια στιγµή, οι κεντρικές τράπεζες αναµιγνύονται σε πολιτικό ρόλο.

οι διαχωριστικές γραµµές µεταξύ της οικονοµικής πολιτικής και των κεντρικών τραπεζών είναι περισσότερο ασαφείς. Οι µη συµβατικές οικονοµικές πολιτικές που έχουν υιοθετηθεί πολύ συχνά απαιτούν από τις κεντρικές

τα οποία ενδεχοµένως να µην αποπληρωθούν στο σύνολό τους. Αλλά ακριβώς επειδή οι φορολογούµενοι είναι αυτοί οι οποίοι επωµίζονται στο τέλος τις όποιες ζηµίες, οι σχέσεις κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων

πιστωτικών ροών εξ' άλλου και οι αυστηρότερες ρυθµίσεις σηµαίνουν ότι µερικές εταιρείες θα

Επίσης, µε τα επιτόκια να βρίσκονται σε µηδενικό επίπεδο, τα επιτόκια να βρίσκονται σε µηδενικό επίπεδοοι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και της Βρετανίας ετοιµάζονται να επαναλάβουν την «ποσοτική χαλάρωση» για να τονώσουν τις πιστωτικές ροές. Αυτό έχει συνέπειες και σε τρίτες χώρες, οι οποίες καλούνται να προσαρµόσουν και τις δικές τους πολιτικές µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται σειρά πιθανών αντιτιθέµενων συµφερόντων. Η µόνη διευθέτηση που µπορεί να υπάρξει είναι πολιτικής φύσεως. Αποτέλεσµα όλων αυτών είναι η απόσταση µεταξύ κεντρικών τραπεζών και πολιτικής να είναι λιγότερο ξεκάθαρη σήµερα.

τα επιτόκια να βρίσκονται σε µηδενικό επίπεδο,

Αν εναλλακτική πρόταση εξουσίας δεν υπάρχει, καθώς ο λαός έστειλε το µήνυµα που ήθελε στις εκλογές αυτοδιοίκησης, τότε τί µπορεί να περιµένει κανείς το επόµενο διάστηµα; Μόνη βεβαιότητα στον τόπο τα διλλήµατα και η ανασφάλεια στην καθηµερινότητα των πολιτών. Και όµως τα αδιέξοδα υπάρχουν µόνο εάν τα αντιµετωπίζουµε ως τέτοια.

36 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Πολιτική

Οι ε κ λογ έ ς π έ ρασ α ν «αναίµακ τα». Αν το αποτέλεσµα ήταν δι-αφορε τ ικό θα µπο -ρούσε, ίσως, σήµερα

η χώρα να κινείται στον αστερισµό των πρόωρων εκλογών. Θα µπορού-σε... Διότι, θεσµικά ουδείς λόγος υφί-σταται για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Οι πολίτες, προ ενός έτους, έδωσαν ισχυρή πλειοψηφία στο ΠΑ-

ΣΟΚ να κυβερνήσει τη χώρα. Κάποιοι θα έλεγαν ότι του έδωσαν ισχυρή πλειοψηφία για να εφαρµόσει το πρό-γραµµά του. Δεν πέρασε όµως πολύς καιρός και διαπιστώθηκε πως ...άλλο πρόγραµµα θα καλούνταν να εφαρµό-σει. Και εδώ άρχισαν τα προβλήµατα και πλέον το µόνο που υπάρχει στην ατµόσφαιρα είναι η σύγχυση. Κάπου εδώ η εκλογική αναµέτρηση των αυ-τοδιοικητικών εκλογών θα µπορού-

σε να λειτουργήσει ως αφορµή ή ως πρόσχηµα για µια νέα εκλογική αναµέτρηση. Το σκεπτικό του πρω-θυπουργού, Γιώργου Παπανδρέου, όταν έθετε το δίληµµα των πρόωρων εκλογών ήταν σωστό. Αν οι επιλογές των υποψηφίων του ΠΑΣΟΚ αποδοκι-µάζονταν από τους πολίτες, εµµέσως πλην σαφώς η κυβέρνηση θα έχανε τη νοµιµοποίηση της. Και µε έλλειµµα πολιτικής νοµιµοποίησης η εφαρµογή

Από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΑΥΡΙΔΗ

Υπάρχει, πάντα, η άλλη όψη

ΕΠΙΛΟΓΗ 37

Ένας λαός, ένα µήνυµα, χίλιες αναγνώσεις και αµέτρητη ανασφάλεια

του µνηµονίου και των όσων απαιτεί θα καθίστατο αδύνατη. Οι πολίτες έπρεπε να αναλάβουν τ ις ευθύνες τους. Κάποιοι, οι περισσότεροι, προ-τίµησαν την αποχή. Υποτίθεται ότι µε τον τρόπο αυτό έστειλαν ένα µήνυµα αποδοκιµασίας του πολιτικού συστή-µατος, ή της κυβερνητικής πολιτικής, ή της δυσφορίας που προκαλούν οι πρόνοιες του Μνηµονίου, ή οτιδήπο-τε άλλο. Ο καθένας µπορεί να διαβά-σει το «µήνυµα» κατά το δοκούν. Από την άλλη όµως, όσοι προσήλθαν στις κάλπες, είπαν όχι στην «ολική επανα-φορά» της ΝΔ. Το µήνυµα αυτό ήταν σαφές. Οι πολίτες δυσφορούν µε το µνηµόνιο, αλλά δεν έχουν ακόµα κα-ταλάβει αν υπάρχει άλλη εναλλακτική και καλύτερη λύση. Και δεν είναι κα-θόλου σίγουροι ότι η λύση βρίσκε-ται στην «αντιµνηµονιακή» ρητορική του Αντώνη Σαµαρά. Κάπως έτσι, σε κλίµα σύγχυσης και αποπροσανατο-λισµού τα πάντα µπορεί να συµβούν. Ακόµα και πρόωρες εκλογές. Πότε; Κάποιοι βλέπουν τον Μάρτιο του 2011. Είναι τότε που η Τρόικα θα κληθεί να εκταµιεύσει την τέταρτη δόση του δα-νείου «βοήθειας» προς την Ελλάδα. Ήδη, τα πράγµατα είναι δύσκολα. Η «Τρόικα» ζητά πρόσθετα µέτρα, καθώς διαπιστώνει ...πρόωρη αδυναµία της κυβέρνησης να πετύχει τους στόχους του µνηµονίου. Και ζητά να µπει «µα-χαίρι» στον ευρύ δηµόσιο τοµέα, την ώρα που τα συνδικάτα προετοιµάζονται για µια σύγκρουση στη «Γη του Πυρός» (κατά την έκφραση του αρχισυνδικα-λιστή της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ). Μέσα σε ένα τέτοιο κλίµα πολιτικής αστάθειας και αποπροσανατολισµού, η χώρα καλείται να αντιµετωπίσει µια από τις χειρότερες κρίσεις που βίωσε τα τελευταία χρόνια. Ο λαός θα µπορούσε ενδεχοµένως να δώσει τη λύση, αφού «στις Δηµοκρατί-ες δεν υπάρχουν αδιέξοδα». Τα διλήµ-µατα είναι εκβιαστικά, καθώς η λογική τους είναι το µη χείρον βέλτιστον: Πο-λιτική αποσταθεροποίηση ή µνηµό-νιο, µνηµόνιο ή χρεοκοπία, µνηµόνιο ή απώλεια εθνικής κυριαρχίας. Και οι αβεβαιότητες µεγάλες: Αν το µνηµόνιο είναι «µονόδροµος» και ο δρόµος αυ-τός οδηγεί στην Ιρλανδία. Αν η πρόωρη

προσφυγή στις κάλπες δεν θα δώσει λύση, αλλά θα επιτείνει το πρόβληµα και θα οδηγήσει σε πολιτική αστάθεια. Αν περιθώρια κοινωνικών αντιδράσεων δεν υπάρχουν, διότι η χώρα δεν αντέ-χει. Αν εναλλακτική πρόταση εξουσίας δεν υπάρχει και τη µόνη «λύση» προ-

σφέρει το Μνηµόνιο. Τότε τι µπορεί να περιµένει κανείς το επόµενο διάστηµα; Λέγεται πως σε τέτοιες περιπτώσεις ο φόβος είναι ο χειρότερος σύµβουλος. Και όµως είναι ο µόνος ...σύµβουλος που είναι παρών ετούτες τις ώρες στον τόπο. Και δεν θα έπρεπε!

AΛΛΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΛΛΟ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

Τώρα αρχίζουν τα πολύ δύ-σκολα. Το 2010 η κυβέρνηση κατάφερε να επιβάλει µέτρα πρωτοφανή χωρίς ουσιαστικά να προκληθεί ευρεία κοινωνική αντίδραση. Ουδείς προεξοφλεί ότι θα συµβεί κάτι ανάλογο και το 2011.

••• Πρώτον, διότι η κυβέρνηση δεν διατηρεί τη δυναµική που διατηρούσε το προ-ηγούµενο διάστηµα. Πόσο µάλλον όταν διαπιστώνεται ασυνεννοησία µεταξύ κο-ρυφαίων υπουργών, διαφωνίες σοβαρές ως προς τις αναπτυξιακές πολιτικές που πρέπει να ακολουθηθούν και το κυριότερο εγγενείς αδυναµίες λειτουργίας του κρατικού µηχανισµού ώστε να εφαρµόσει όσα απαιτούνται για να αλλάξει το κλί-µα στην αγορά. Χρήµατα δεν εισπράττονται. Η γραφειοκρατία δυσχεραίνει ακόµα επενδυτικές πρωτοβουλίες. Η φορολογία καθιστά απαγορευτική την επιχειρηµατι-κή δραστηριότητα. Αδιαφάνεια εξακολουθεί να κυριαρχεί. Ουδείς έχει τιµωρηθεί για πράξεις έκνοµες και µόνον οι «µικροί» και «αδύναµοι» πληρώνουν το µάρµαρο της κρίσης

••• Δεύτερον, διότι ουδείς πείθεται πως οι θυσίες που ζητούν οι δανειστές µας θα πιάσουν τόπο. Το παράδειγµα της Ιρλανδίας αποτελεί σοβαρό λόγο αµφισβήτησης των πολιτικών λιτότητας που προωθούνται. Στην Ιρλανδία έγιναν όλα όσα σήµερα προωθούνται στην Ελλάδα. Απελευθέρωση αγοράς εργασίας, σµίκρυνση του Δη-µόσιου τοµέα, µείωση συντάξεων, µεγάλες περικοπές µισθών. Κι όµως η ζωή των Ιρλανδών αντί να βελτιωθεί, χειροτέρευσε. Η Ιρλανδία έγινε τόπος ανεξέλεγκτης κερδοσκοπίας και εν τέλει η χώρα απώλεσε την κυριαρχία της.

••• Τρίτον, διότι πλέον η κυβέρνηση δεν έχει πια την πολυτέλεια να χαϊδεύει τον σκληρό πυρήνα του κοµµατικού κράτους που και τα δυο κόµµατα εξουσίας δηµι-ούργησαν τα τελευταία χρόνια. Η σύγκρουση φαίνεται αναπόφευκτη. Διαφορετικά, αν η κυβέρνηση υποχωρήσει, τότε θα βρεθεί αντιµέτωπη µε την Τρόικα και την χρεοκοπία. Πρέπει να επιλέξει, λοιπόν.

••• Τέταρτον, διότι δεν διαφαίνεται διάθεση συνεννόησης ή συναίνεσης του πο-λιτικού κόσµου. Ο καθένας προσπαθεί να µεταθέσει το πρόβληµα και την ευθύ-νη επίλυσής του στον άλλο, την ίδια ώρα που ουδείς απαντά στο ερώτηµα. Πώς θα κυβερνηθεί ο τόπος; Ποια η εναλλακτική πρόταση εξουσίας; Και το κυριότερο, ποια η εναλλακτική πολιτική εξόδου από την κρίση;

38 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν, µαζί µε τις κυρώ-σεις για µη τήρηση των κανόνων δηµοσιονοµικής πειθαρχίας, να επιβάλλονται και κυρώσεις στις χώρες που µε τις πολιτικές τους οδηγούνται σε µακροοικονο-µικές ανισορροπίες.

Ασφυκτ ική εποπτε ία µε ταχύτερες και αυστηρό-τερες κυρώσεις σε κράτη µέλη της Ευρωζώνης που δεν διορθώνουν τα δηµο-

σιονοµικά τους ή εµφανίζουν µακροοι-κονοµικές ανισορροπίες και δεν λαµβά-νουν διαρθρωτικά µέτρα θα ισχύουν το 2011. Η δέσµη των µέτρων που εγκρί-θηκαν στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ βασίζεται στο άρθρο 136 της Συνθήκης της Λισαβόνας περί συντονι-σµού των οικονοµικών πολιτικών και εισαγωγής αυστηρότερης δηµοσιονοµι-κής πειθαρχίας στην Ευρωζώνη. Τα νέα µέτρα δεν θα εφαρµοστούν µε αναδρο-µική ισχύ, δηλαδή οι χώρες που βρί-

σκονται ήδη σε καθεστώς επιτήρησης για υπερβολικό έλλειµµα θα συνεχίζουν να εφαρµόζουν τα προγράµµατά τους µε βάση το σηµερινό Σύµφωνο Σταθερότη-τας. Η Κοµισιόν θα αναλάβει την «α λ καρτ» παρακολούθηση της δηµοσιονο-µικής κατάστασης κάθε χώρας και θα προειδοποιεί εάν διαπιστώνει απόκλιση από τους στόχους. Στον δηµοσιονοµικό τοµέα µεσοπρόθεσµος στόχος θα είναι πάντα ο µηδενισµός των ελλειµµάτων µε τις δηµόσιες δαπάνες να µην ξεπερ-νούν σε άνοδο εκείνη του ΑΕΠ. Οι δυο νέες τοµές που φέρνουν οι προτάσεις έχουν να κάνουν µε τις µακροοικονοµι-κές ανισορροπίες και το δηµόσιο χρέ-ος, όπου όχι µόνον καθίστανται πλέον

Από τον ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΛΟ

Στο πνεύµατης πρόληψης

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

Οι εθνικοί προϋπολογισµοί για έγκριση κάθε άνοιξη στις Βρυξέλλες

βασικές προτεραιότητες της οικονοµι-κής πολιτικής στην Ευρωζώνη, αλλά δίνονται στην Κοινότητα και τα απα-ραίτητα εργαλεία για την επιβολή κυ-ρώσεων. Η ασφυκτική δηµοσιονοµική πειθαρχία θα ξεκινά ήδη από το στά-διο της πρόληψης. Κάθε χρόνο, την άνοιξη, οι κυβερνήσεις θα στέλνουν το σχέδιο προϋπολογισµού του επό-µενου έτους στις Βρυξέλλες, το οποίο θα εξετάζεται, θα υπόκειται στις απα-ραίτητες διορθώσεις και στη συνέχεια θα στέλνεται για τυπική έγκριση στα εθνικά κοινοβούλια. Ο προϋπολο-γισµός θα πρέπει να είναι απολύτως προσαρµοσµένος στις κοινές κατευθυ-ντήριες γραµµές των χωρών της Ευρω-ζώνης (µεσοπρόθεσµοι στόχοι), αλλά και στις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, ανάλογα µε τη δηµοσιονοµική της κα-τάσταση. Ακόµη και στην περίπτωση που µια χώρα δεν εµφανίζει υπερβολι-κό δηµόσιο έλλειµµα (άνω του 3% του ΑΕΠ) ή χρέος (άνω του 60% του ΑΕΠ), αλλά απλώς εµφανίζουν αυξητικές τά-σεις (όταν δεν κινούνται στη βάση του εθνικού προγράµµατος σταθερότητας), τότε η Κοµισιόν θα µπορει να ενεργο-ποιεί τη διαδικασία. Αυτό σηµαίνει ότι θα λαµβάνει η χώρα αυτή προειδοποι-ητική επιστολή µε την οποία θα ζητεί-ται η λήψη µέτρων εντός έξι µηνών, ώστε να αποφευχθεί η υπέρβαση του ελλείµµατος ή του χρέους ή και των δυο. Εάν δεν λάβει µέτρα ή δεν κρι-θούν επαρκή, τότε θα καλείται να κα-ταθέσει εντόκως ποσό ίσο µε το 0,2% του εθνικού ΑΕΠ. Σε δεύτερη φάση και εφοσον η παράβαση συνεχίζεται η κατάθεση θα γίνεται άτοκη, ενώ στην τρίτη και τελευταία φάση, δηλαδή εάν δεν υπάρξει συµµόρφωση εντός τη χρονικής διορίας που τέθηκε, το ποσό θα παρακρατείται οριστικά. Αναφορικά µε τη διαδικασία συµ-µόρφωσης γ ια το δηµόσιο χρέος, θα ισχύει ότι και για το έλλειµµα µε µόνη εκκρεµότητα που θα πρέπει να διευκρινιστεί, εάν θα εφαρµόζεται η πρόταση της Κοµισιόν, που υποχρε-ώνει το κράτος µέλος να το µειώνει 5% ετησίως για τρία χρόνια ή εάν θα κληθεί να το µειώνει όσο προβλέπε-ται στο πρόγραµµα σταθερότητας. Η συµφωνία προβλέπει επίσης ενεργο-

ΣΤΕΡΝΗ ΜΟΥ ΓΝΩΣΗ

Εάν τα προληπτικά µέτρα που θεσπίζει σήµερα η ΕΕ για να διασφαλίσει τη σταθερότητα του συστήµατος υπήρχαν, η Ελλάδα δεν θα βρισκόταν στην τωρινή κατάσταση αφού δεν θα µπορούσε να παραβιάζει το Σύµφωνο Σταθερότητας.

Η Ισπανία και η Ιρλανδία, επίσης, δεν θα έφταναν στις «φούσκες» των ακινήτων τις οποίες σήµερα πληρώνουν ακριβά, ούτε η Πορτογαλία θα είχε τα σηµερινά δηµοσιονοµικά προβλήµατα. Οι αποφάσεις ρίχνουν πολύ µεγάλο βάρος στο προληπτικό σκέλος υποχρεώνοντας όλες τις χώρες να ακολουθούν συνετές δηµοσιονοµικές πολιτικές στη διάρκεια µιας ευνοϊκής οικονοµικής συγκυρίας, ώστε να υπάρχουν περιθώρια χαλάρωσης σε δύσκολες περιόδους. Η Κοµισιόν θα αναλάβει την «α λα καρτ» παρακολούθηση της δηµοσιονοµικής κατάστασης κάθε χώρας και θα προειδοποιεί εάν διαπιστώνει απόκλιση από τους στόχους. Οι τωρινές περιπέτειες της Ευρωζώνης, µε την Ιρλανδία ήδη στον Μηχανισµό Στήριξης λόγω των προβληµάτων στον τεράστιο για το µέγεθος της χώρας τραπεζικό της τοµέα η στήριξη του οποίου ώθησε το φετινό της έλλειµµα στο 30% του αεπ και το χρέος της στο 100%, έχουν θέσει σε κατάσταση συναγερµού τις κυβερνήσεις. Και εδώ εµφανίζονται νέες προτάσεις για την πρόληψη τέτοιων καταστάσεων στο µέλλον, που µπορεί να φαίνονται ακραίες, όπως του Σουηδού υπουργού Οικονοµικών, όµως είναι ενδεικτικές του κλίµατος που επικρατεί. Ο Anders Borg, µε επιστολή του στους οµολόγους του προτείνει η σύσταση του Μηχανισµού να προβλέπει την καταβολή συνεισφοράς για τη χρηµατοδότησή του ανάλογα µε τον κίνδυνο κάθε χώρας, δηλαδή µια χώρα µε δηµόσιο χρέος πάνω από 60% του αεπ θα καταβάλλει πολύ µεγαλύτερη εισφορά από ό,τι µια χώρα µε χαµηλότερο χρέος, κατά το αξίωµα «ο ρυπαίνων πληρώνει», ώστε να έχει ισχυρό κίνητρο να περιορίζει το χρέος της.

ποίηση διαδικασίας κυρώσεων και εναντίον των χωρών που εµφανίζουν µακροοικονοµικές ανισορροπίες, δη-λαδή έλλειψη ανταγωνιστικότητας. Η διαπίστωση θα γίνει µέσω δεικτών που θα καθοριστούν και θα αφορούν µεταξύ άλλων το εµπορικό ισοζύγιο, το κόστος εργασίας, τ ις τ ιµές των ακινήτων, την πορεία των τιµών. Η Κοµισιόν θα αναλύει κάθε χρόνο την κατάσταση σε κάθε κράτος-µέλος και όταν διαπιστώνει απόκλιση θα στέλ-

νει κλιµάκιο στην εν λόγω χώρα για επιτόπια εξέταση της κατάστασης. Τα αποτελέσµατα της αποστολής θα δη-µοσιοποιούνται, ενώ στη συνέχεια θα ζητείται η λήψη διαρθρωτικών µέτρων συµµόρφωσης. Εάν δεν λά-βει µέτρα εντός προκαθορισµένης προθεσµίας, τότε το κράτος µέλος θα καλείται να καταθέτει στην Κοινότητα ποσό ίσο µε το 0,1% του ΑΕΠ. Το πο-σό θα παρακρατείται εάν δεν υπάρ-ξει συµµόρφωση.

40 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ο Ελβετός γκουρούΟ Ελληνας πρωθυπουργός

&

ΑΕΠ, γι’ αυτό εδώ και 30 χρόνια στο IMD αρχίσαµε να µελετάµε την ανταγωνιστικότητα. Αν ρωτήσεις πο-λίτες και επιχειρήσεις αν µια χώρα είναι πετυχηµένη, θα σου µιλήσουν για εκπαίδευση, τεχνολογία, απο-τελεσµατικότητα της κυβέρνησης και άλλους παράγο-ντες που δεν περιλαµβάνονται στα µεγέθη του ΑΕΠ. Το µέλλον µιας χώρας όπως η Ελλάδα, εξαρτάται βέ-βαια από το µεγάλο δηµόσιο έλλειµµα, αλλά επίσης και από άλλους παράγοντες όπως η εκπαίδευση. Π.χ. το ότι στη λίστα των 200 καλύτερων πανεπιστηµίων που δηµοσιεύτηκε πρόσφατα, η Ελλάδα δεν είναι µέσα, είναι παράγων ανησυχίας.

Η Ελλάδα βρίσκεται σήµερα σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Ποιες είναι παρεµβάσεις που θα έπρεπε άµεσα να δρο-µολογήσει η κυβέρνηση για να ενισχύσει την ανταγω-νιστικότητα της χώρας; Μου ζητάτε τη συνταγή της επιτυχίας. Υπάρχουν παρεµβάσεις των οποίων οι επιπτώσεις είναι άµεσες και άλλες των οποίων οι

Ποιος είναι για σας, κ. Γκαρελί, ο ορισµός της ανταγωνιστικότητας; Συχνά συνδέεται µε τη δυνατότητα να πουλάς στις εξαγωγικές αγορές; Μήπως αυτός είναι ένας πολύ στε-νός ορισµός; Συµφωνώ. Νοµίζω ότι η ανταγωνιστικότητα σχετί-

ζεται περισσότερο µε το πώς µία χώρα διαχειρίζε-ται το σύνολο των πόρων της, ανθρώπινο, φυσικό κεφάλαιο και χρηµατοοικονοµικούς πόρους, για να πετύχει υψηλότερο ρυθµό ανάπτυξης. Ο στόχος της ανταγωνιστικότητας είναι η ευηµερία µιας χώρας. Και ευηµερία σηµαίνει οικονοµική ανάπτυξη συν κάτι άλλο. Αυτό το κάτι άλλο, µπορεί να είναι ποι-ότητα ζωής, ασφάλεια, καλύτερο περιβάλλον και πολλά άλλα πράγµατα. Συνεπώς, η ανταγωνιστικό-τητα είναι το εργαλείο και όχι ο στόχος. Και επειδή η ευηµερία δεν περιλαµβάνεται στα στοιχεία του

Ο Ελβετός γκουρού της ανταγωνιστικότητας, Στεφάν Γκαρελί ξεκινώντας από τη σηµερινή δεινή θέση της χώρας, αναφέρεται στις µεγάλες προτεραιότητες και στο πώς πρέπει να τις διαχειριστεί η κυβέρνηση και ο Έλ-ληνας Πρωθυπουργός, ώστε η Ελλάδα να µπει σε τροχιά εξόδου από την ύφεση. «Στόχος δεν είναι οι ξένες επενδύσεις αλλά µια µεγάλη τάξη µικροµεσαίων επιχειρήσεων µε τεχνολογία και εξαγωγές. Η ανταγωνιστι-κότητα είναι εργαλείο για ευηµερία και όχι ο στόχος. Μην αφήσετε την Κεντρική Ασία στην Τουρκία».

OPINION LEADERS #11

STEPHANE GARELLI

Συνέντευξη στην ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

Ένα καθαρό βλέµµα στο γκρίζο οικονοµικό τοπίο στη χώρα

ΕΠΙΛΟΓΗ 41

Phot

o Α

ΓΓΕΛ

ΟΣ

ΣΤΑΥ

ΡΑΚΗ

Σ

INFO• Ο Stephane Garelli ήταν ο κεντρικός οµιλητής ειδι-κής εκδήλωσης της KPMG µε θέµα: «Stephane Garelli on Competitiveness» που πραγµατοποιήθηκε στα µέσα Νοεµβρίου.• Είναι καθηγητής του IMD Business School, διευ-θυντής του Παγκόσµιου Κέντρου Ανταγωνιστικότη-τας του IMD που δηµοσιεύει κάθε χρόνο τα World Competitiveness Yearbooks.• Έχει διατελέσει πρόεδρος του World Economic Forum και των ετήσιων συνόδων του Νταβός. Έχει επίσης διατελέσει σύµβουλος µεγάλων πολυεθνικών επιχει-ρήσεων.• Η πρόσφατη βιβλιογραφική του συνεισφορά µε τίτλο: «Top Class Competitors: How Nations, Firms and Individuals succeed in the New World of Competitiveness» έχει γίνει µπεστ-σέλερ.

42 ΕΠΙΛΟΓΗ

αυτό οφείλεται στο ότι έχουµε µεγάλη παρου-σία στην Ανατολική και την Κεντρική Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αµερική. Συνεπώς η συµ-βουλή µου είναι ‘η Ευρώπη είναι πολύ σηµαντι-κή αλλά θα πρέπει να αναζητήσετε νέες αγορές’.

Θα λέγατε ότι η Ελλάδα έχει ένα ανταγωνιστικό πλε-ονέκτηµα το οποίο δεν έχει αξιοποιήσει; Φυσικά. Η Ελλάδα έχει ένα µεγάλο πλεονέκτηµα, είναι µέρος της Ευρώπης αλλά έχει πολύ καλές δι-ασυνδέσεις µε τις αναδυόµενες αγορές, στη Μέση Ανατολή και την Ασία, τις οποίες δεν έχετε εκµεταλλευτεί. Δεν θα έπρεπε να αφήσε-τε ολόκληρη την Κεντρική Ασία στην Τουρκία, γιατί αυτό κάνει τώρα η Τουρκία. Εκεί έχετε ένα σηµαντικό χαρτί όπως και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ο µόνος τρόπος που µια χώρα, όπως η Ελλάδα, µπορεί να ισορροπήσει τον προϋπολογισµό της είναι µε υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης. Και υψηλή ανάπτυξη δεν θα βρείτε στην Ευρώπη. Μια µικρή χώρα, όπως η Ελ-βετία, στην ουσία χρειάζεται ένα πολύ µικρό τµήµα της Κίνας, της Ινδίας ή της Βραζιλίας για να έχει πολύ µεγάλη θετική επίπτωση στην οι-κονοµία της. Αυτό είναι το καλό µιας µικρής χώρας. Αυτό µπορείτε να κάνετε και εσείς.

Πόσο σηµαντικό είναι το θεσµικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας; Πολύ σηµα-ντικό. Αυτό που θέλουν οι επιχειρήσεις είναι σταθερότητα και προβλεψιµότητα. Το σύστηµα µπορεί να είναι φιλικό για τις επιχειρήσεις ή όχι. Τουλάχιστον όµως οι επιχειρήσεις θέλουν να γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού, στους οποίους και προσαρµόζονται. Αν δείτε την Κίνα, το σύστηµα εκεί δεν είναι ιδιαίτερα φιλικό στις επιχειρήσεις, όµως είναι ένα στα-θερό σύστηµα. Γνωρίζεις ακριβώς που µπορείς να δραστηριοποιηθείς και που όχι. Αυτό που χρειάζεται είναι σταθερότητα, προβλεψιµό-τητα, διαφάνεια και λογοδοσία, να γνωρίζεις ποιος είναι υπεύθυνος και για ποιο πράγµα.

Το IMD ήταν ο µόνος οργανισµός που αναβάθµισε την Ελλάδα στην κατάταξη ανταγωνιστικότητας από τη 52η θέση στην 46η. Πώς και πήγατε ενάντια στο ρεύµα; Αυτό έγινε γιατί από τα 300 κριτήρια που χρησιµοποιούµε, τα δύο τρίτα είναι στα-τιστικά. Οι άλλοι οργανισµοί χρησιµοποιούν έρευνες γνώµης. Εµείς χρησιµοποιούµε πε-ρισσότερο στατιστικά. Το θέµα βέβαια είναι πόσο αξιόπιστα είναι τα ελληνική στατιστικά στοιχεία! Δεν πρέπει ποτέ, και αυτό είναι ση-µαντικό, να συγχέετε τη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η διοίκηση ή ο χρηµατοπιστωτικός τοµέας µε την εικόνα της χώρας συνολικά και να την υποτιµάτε.

OPINION LEADERS #11

επιπτώσεις θα φανούν στο µέλλον. Στα άµεσα, εκτός από τη δηµοσιονοµική και τη χρηµατο-πιστωτική σταθερότητα, νοµίζω ότι η κυβέρ-νηση πρέπει να εστιάσει στην απλοποίηση του συστήµατος. Η Ελλάδα έχει τη φήµη ότι είναι µια ιδιαίτερα περίπλοκη χώρα για να τη διοι-κήσεις και πολύ περίπλοκη για τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Συνεπώς, η ευκολία της επι-χειρηµατικής δράσης πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα. Ο δεύτερος τοµέας δράσης, πολύ σηµαντικός, είναι η στήριξη της ανταγω-νιστικότητας των µικροµεσαίων επιχειρήσεων. Έχω επισκεφτεί πολλές χώρες και αυτό που µου κάνει µεγάλη εντύπωση είναι ότι όλες έχουν µεγάλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, ακόµα και οι φτωχότερες. Αυτό που δεν έχουν όλες είναι ένα στρώµα µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων που να είναι ανταγωνιστικές, µε τεχνολογία και οι οποίες να έχουν εξαγωγικό προσανατολισµό. Αυτό είναι το µυστικό της επιτυχίας χωρών όπως η Δανία, η Γερµανία και η Ελβετία. Και αυτό το µικροµεσαίο επιχειρείν έχει δύο µεγάλα πλεονεκτήµατα. Δηµιουργεί θέσεις εργασίας και διαφοροποιεί την οικο-νοµία σε πολλούς κλάδους. Τι σηµαίνει αυτό στην πράξη; Όταν παρουσιαστεί πρόβληµα σε έναν κλάδο υπάρχουν πολλοί άλλοι για να απορροφήσουν τους κραδασµούς. Όσο για το µέλλον, οι µεγάλες προτεραιότητες είναι η τεχνολογία και η εκπαίδευση, τις οποίες κανείς δεν µπορεί να παραβλέψει.

Πώς νοµίζετε ότι µπορεί να ενισχυθεί η ανθεκτικό-τητα των επιχειρήσεων ώστε να αντιµετωπίζουν κρί-σεις όπως η τωρινή στην Ελλάδα; Νοµίζω ότι βα-σικό είναι να έχουν διασφαλίσει ότι ελέγχουν πλήρως το κόστος λειτουργίας της επιχείρη-σης. Τώρα είναι η ώρα για απαλλαγή από όλα τα περιττά κόστη. Δεύτερο, υπάρχουν τόσες πολλές ευκαιρίες στον κόσµο, όχι µόνο στην Ευρώπη αλλά στις αναδυόµενες οικονοµίες που αναπτύσσονται ταχύτατα, ευκαιρίες που πρέπει να εκµεταλλευτούν. Νοµίζω ότι πρέπει να παίξετε και στα δύο γήπεδα, στην Ευρώπη και έξω από αυτή. Θα σας µιλήσω για κάτι που βρίσκω ενδιαφέρον και αφορά τη χώρα µου, την Ελβετία. Το 1992 µε δηµοψήφισµα απορρί-ψαµε την επιλογή συµµετοχής στη Ευρώπη. Τό-τε οι επιχειρήσεις µας τι έκαναν; Αισθάνθηκαν ότι αν αγορές της ΕΕ «έκλειναν» για τα ελβετικά προϊόντα, κάτι που δεν συνέβη βέβαια, έπρεπε να έχουν διαφοροποιηθεί σε άλλες αγορές και γρήγορα µάλιστα. Και αυτό ήταν µια καλυµµέ-νη ευλογία. Γιατί τώρα έχουµε µια πολύ πιο δι-αφοροποιηµένη οικονοµία από ότι 20 χρόνια πριν. Και αν η οικονοµία µας πάει πολύ καλά

«Μην

συγχέετε την

κατάσταση

στην οποία

βρίσκεται η

διοίκηση ή

ο χρηµατο-

πιστωτικός

τοµέας µε την

εικόνα της

χώρας συνο-

λικά και την

υποτιµάτε.»

ΕΠΙΛΟΓΗ 43

ανταγωνιστικότητά τους. Θα µπορούσε να οδηγήσει σε νέα προβλήµατα, σε επίπεδο χωρών και επιχειρήσεων; Συµφωνώ και θεωρώ ότι αυτό είναι ο µεγαλύτερος κίνδυνος. Μιας και βρισκόµαστε στη χώρα της τρα-γωδίας θα σας έλεγα ότι ζούµε µια τραγωδία σε 4 πράξεις. Η πρώτη ήταν η χρηµατοπιστωτική κρίση του 2008. Πράξη δεύτερη, η κρίση στην οικονοµία το 2009. Πράξη τρίτη, η κοινωνική κρίση το 2010. Και, ίσως, πράξη τέταρτη, η νοµισµατική κρίση το 2011 σε όλο τον κόσµο. Και αυτή αφορά στη µεγά-λη ρευστότητα που υπάρχει σήµερα και που ανα-ζητά αποδόσεις. Σκεφτείτε ότι η Κίνα φέτος έχει συναλλαγµατικά αποθέµατα 2,6 τρισεκ. δολ., 800 δισ. περισσότερα από πέρυσι που πρέπει κάτι να τα κάνει. Κάποια θα τοποθετηθούν σε επενδύσεις, σε υποδοµές, τα υπόλοιπα θα επενδυθούν στο εξωτερικό οδηγώντας σε ανατίµηση τα νοµίσµατα όπου θα κατευθυνθούν. Όλοι ζητούν από την Κίνα να ανατιµήσει το νόµισµά της, η Κίνα όµως αρνείται γιατί θεωρεί ότι θα υπονοµευτούν οι εξαγωγές της. Πώς αντιδρούν τώρα οι Αµερικανοί; ‘Δεν θέλετε να ανατιµήσετε, τότε εµείς θα µειώσουµε την ισοτιµία του δολαρίου. Θα τυπώνουµε δολάρια και µάλιστα γρηγορότερα από ό,τι µπορείτε να τα αγοράσετε». Και αυτό δεν είναι τελείως λάθος. Για να επανέλ-θουµε όµως στις επιχειρήσεις, αυτό που δεν επιθυ-µούν είναι οι µεγάλες µεταβολές στις ισοτιµίες. Όσο ο πόλεµος των νοµισµάτων –και τα τεράστια κεφά-λαια που κερδοσκοπούν– οδηγεί σε αυτές, µπορεί να αποτελέσει παράγοντα αποσταθεροποίησης.

Η χώρα σας είναι υπόδειγµα σταθερότητας. Πως τα κατα-φέρατε; Πρώτος παράγοντας είναι το ότι στην Ελβε-τία είµαστε σε µόνιµη λιτότητα. Το κοινοβούλιο δεν µπορεί να ψηφίσει µια δαπάνη αν πρώτα δεν έχει ψηφίσει τον νόµο µε τον οποίο θα βρεθούν τα αντί-στοιχα έσοδα. Αυτό µας προστάτεψε από προβλή-µατα. Και δεύτερος, το ότι έχουµε µια πολύ διαφο-ροποιηµένη οικονοµία µε πολλές ΜΜΕ επιχειρήσεις που εξάγουν. Αυτή η διαφοροποίηση υπάρχει και στη Δανία, τη Σουηδία, την Ολλανδία, τη Γερµανία. Αυτό είναι το µυστικό. Η Γαλλία έχει προβλήµατα γιατί έχει µεγάλες επιχειρήσεις και από κάτω πολλές ΜΜΕ που είναι όµως τοπικής εµβέλειας και δεν εξάγουν. Ανά-λογη είναι η περίπτωση της Ελλάδας. Το µέγεθος από µόνο του δεν είναι πρόβληµα εάν συνοδεύεται από τεχνολογία και αυτό δεν επιτυγχάνεται παρά µόνο αν µια επιχείρηση δραστηριοποιηθεί στις ξένες αγορές. Και ποτέ δεν ήταν ευκολότερη η πρόσβαση στις ξέ-νες αγορές από ό,τι σήµερα. Η λύση δεν είναι οι ξένες επενδύσεις. Δείτε τα προβλήµατα της Ιρλανδίας. Ήταν η καλύτερη χώρα στην προσέλκυση ξένων επενδύσε-ων. Είναι όµως θύµα της επιτυχίας της. Επικεντρώθη-κε στην προσέλκυση µεγάλων ξένων επενδύσεων και δεν ανέπτυξε εγχώριες ΜΜΕ µε εξαγωγικό προσανα-τολισµό. Στην κρίση ο πρώτος που φεύγει είναι ο ξέ-νος και έτσι επιδεινώνονται τα προβλήµατα.

STEPHANE GARELLI

Ζούµε στην εποχή του ισχυρού ευρώ. Μπορούν οι ευρω-παϊκές επιχειρήσεις να είναι ανταγωνιστικές µε ένα νόµι-σµα που ανατιµάται έναντι του νοµίσµατος µιας χώρας, των ΗΠΑ, που κατατάσσεται 3η στην ανταγωνιστικότητα; Το ευρώ έχει ανατιµηθεί το τελευταίο διάστηµα άλλα δεν είναι τόσο ψηλά όσο πριν ένα χρόνο. Τα νοµίσµατα σήµερα δεν αντανακλούν την ισχύ µιας οικονοµίας. Αν η Κίνα ξαφνικά αποφασίσει να επεν-δύσει όλα τα αποθέµατά της σε ένα νόµισµα, θα το ανατιµήσει σε ένα βράδυ. Επένδυσαν στο γεν και το γεν ποτέ δεν ήταν τόσο ισχυρό και η Ιαπωνική οικονοµία τόσο αδύναµη. Σήµερα περισσότερο από το 60% των παγκόσµιων συναλλαγµατικών αποθε-µάτων είναι επενδυµένα σε δολάρια. Στο ευρώ ανα-λογεί το 27%, και στα υπόλοιπα, στερλίνα, γεν κ.λπ. πολύ µικρά ποσοστά. Συνεπώς, αν είσαι η Κίνα τα µόνα νοµίσµατα στα οποία µπορείς να επενδύσεις είναι το δολάριο ή το ευρώ. Υποψιάζοµαι ότι τους τελευταίους µήνες η Κίνα επένδυσε στο ευρώ και το ώθησε υψηλότερα. Νοµίζω πάντως ότι το ευρώ θα διατηρηθεί στο 1,4, ισοτιµία που θεωρώ λογική και οι επιχειρήσεις θα µπορέσουν να το διαχειριστούν. Αν έχεις εξαγωγές τεχνολογίας και υψηλής προστι-θέµενης αξίας, όπως η Γερµανία, δεν θα επηρεα-στείς πολύ από την ισχύ του νοµίσµατος. Αν οι εξα-γωγές σου είναι χαµηλής προστιθέµενης αξίας τότε µια ανατίµηση έστω και 5% σε επηρεάζει.

Σήµερα στην παγκόσµια οικονοµία διεξάγεται ένας «πό-λεµος νοµισµάτων» καθώς οι χώρες επιδιώκουν να προ-στατέψουν τις εξαγωγές τους και ενισχύουν τεχνητά την

44 ΕΠΙΛΟΓΗ

Άλιµος Νοέµβριος 2007

Food & Design…European Restaurant Design Studio της McDonald’s

Αυθεντικές γεύσεις burger, ποιοτική διατροφή και υπευθυνότητα, άριστη εξυπηρέτηση

και καλές τιµές σε χώρους που ανακαινίζονται σύµφωνα µε τις σύγχρονες αισθητικές

δηµιουργίες του Design Studio McDonald’s και αναδεικνύουν την πιο φιλόξενη και οικεία

εκδοχή της µαζικής εστίασης.

Γεύση αυθεντικού burger, άριστες πρώτες ύλες, εξαι-ρετικές τιµές, γρήγορη και φιλική εξυπηρέτηση, µο-ντέρνοι και άνετοι χώροι, συνθέτουν τη συνολική, µοναδική εµπειρία που απολαµβάνει ο καταναλω-τής µέσα στα εστιατόρια

McDonald’s. Μια αλυσίδα µε πα-ρουσία σε 39 χώρες της Ευρώπης και σε περισσότερες από 100 χώ-ρες στον κόσµο, που εξυπηρετεί καθηµερινά εκατοµµύρια κατανα-λωτές, εκφράζει µε τον καλύτερο τρόπο τη σύγχρονη µορφή της µαζικής εστίασης. Η McDonald’s µετουσιώνει τον όρο “good food fast” προσφέροντας έναν άριστο συνδυασµό προϊόντων, γεύσεων και υπηρεσιών που ανταποκρίνε-ται στις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή.

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΕΙΣ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΩΝΤ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α , τ α McDonald’s αλλάζουν και την εµφάνισή τους. Μέχρι σήµερα, δεκάδες εστιατόρια έχουν ανα-καινιστεί, ενώ σύντοµα πρόκειται να λειτουργήσει ανακαινισµένο το McDonald’s στο Αιγάλεω και στους επόµενους µήνες θα αλλάξει εικό-να και το McDonald’s στο Σύνταγ-µα. Οι ανακαινίσεις ακολουθούν τη νέα φιλοσοφία διακόσµησης και σχεδιασµού που εφαρµόζεται και στην υπόλοιπη Ευρώπη, µετά από έρευνα και σχεδιασµό υλικών και εξοπλισµού από το Design Studio της McDonald’s στην Ευρώπη.Εστιατόρια όπως αυτά στο Χαλάν-δρι, στα Βριλήσσια, στη Λένορµαν, στην Οµόνοια, στον Άλιµο, στην Κέρκυρα, στο Ηράκλειο Κρήτης, έχουν ήδη µια πλήρως ανανεω-

µένη εικόνα. Το κάθε εστιατόριο είναι διαφορετικό, καθώς χρησι-µοποιούνται διαφορετικά design, ανάλογα µε τους χώρους του και το κοινό όπου απευθύνεται. Νέα υλικά, µοντέρνα χρώµατα, ξύλινες και µεταλλικές λεπτοµέρειες, δη-µιουργούν µια άνετη και φιλική ατµόσφαιρα για όλες τις ώρες της ηµέρας, για φαγητό ή σνακ, για παρέες, οικογένειες ή και µεµονω-µένους πελάτες. Πιο συγκεκριµένα, τα εστιατόρια του Χαλανδρίου και της Οµόνοιας, της Κέρκυρας και της οδού Λένορµαν ακολουθούν το Lim/Edge design, ένα ζεστό και µο-δάτο περιβάλλον, ιδανικό για επαγ-γελµατικές συναντήσεις, για µεση-µεριανό διάλλειµα, για βιαστικούς που επιθυµούν ένα γρήγορο σνακ αλλά και ένα σηµείο συνάντησης για τη νεολαία. Οι τοίχοι που είναι φωτιζόµενοι και βαµµένοι κατά

Γ

ΕΠΙΛΟΓΗ 45

Ηράκλειο Νοέµβριος 2008

κύριο λόγο σε σκούρα χρώµατα, κόκκινο, καφέ και κρεµ, προσδίδουν στο χώρο µια αίσθηση ζεστασιάς και χαλάρω-σης. Μεγάλα τραπέζια που θυµίζουν πάγκους, σε συνδυ-ασµό µε τους δερµάτινους καναπέδες και τα σκαµπό, δί-νουν µια αίσθηση απλότητας και κοµψότητας. Αντίστοιχα, τα εστιατόρια του Αλίµου και του Ηρακλείου Κρήτης ακο-λουθούν το design Purely Simple, όπου οι τοίχοι θυµίζουν εικόνες από ανθισµένα λιβάδια, δηµιουργώντας µια ατµό-σφαιρα φρεσκάδας, απλότητας και άνεσης. Οι τοίχοι φωτί-ζουν το εσωτερικό των χώρων µε έντονα γραφικά, ενώ τα κυρίαρχα χρώµατα είναι το µωβ, το λαιµ και το πράσινο. Το εστιατόριο του Αιγάλεω ακολουθεί το design LIM/Fresh, που του προσδίδει νεανικό στυλ, ζωηρή και µοντέρ-να ατµόσφαιρα. Απλά και elegant καθίσµατα, αναπαυτικοί καναπέδες, µεγάλες τζαµαρίες και ξύλινες λεπτοµέρειες εί-ναι τα κύρια χαρακτηριστικά. Τα βασικά χρώµατα σε λά-ιµ και κίτρινο αναβλύζουν ενεργητικότητα και ζωτικότητα, ενώ ο απόλυτος συνδυασµός µε τις κόκκινες και καφέ απο-χρώσεις δηµιουργεί τη φιλική ατµόσφαιρα, απαραίτητη σε συναντήσεις, τόσο νεανικές όσο και επαγγελµατικές. Ανα-καινισµένοι είναι και οι παιδότοποι σε πολλά εστιατόρια, όπως στα Βριλήσσια, στο Ηράκλειο Κρήτης, στη Λένορµαν. Είτε µε παιχνίδια τύπου soft play εί-τε µε πάγκους ζωγραφικής, ο παιδότοπος απο-κτά ζωηρά, χαρούµενα χρώµατα και απασχο-λεί δηµιουργικά τα παιδιά. Στα περισσότερα ανακαινισµένα εστιατόρια (Χαλάνδρι, Αλίµο, Λένορµαν, Βριλήσσια, Ηράκλειο & Αιγάλεω) όπως και σε άλλα 9 εστιατόρια, λειτουργεί η µοναδική υπηρεσία McDrive, για την καλύτε-ρη εξυπηρέτηση των διερχόµενων πελατών, που δεν θέλουν να σταµατήσουν και να µπουν στο εστιατόριο. Ακόµα µια καινοτοµία της McDonald’s όσον αφορά το McDrive, είναι και η αυτοµατοποιηµένη διαδικασία της παραγ-γελίας µέσω ειδικού συστήµατος “Customer Ordering Display”, η οποία έχει τοποθετηθεί κατά κύριο λόγο στα ανακαινισµένα εστιατό-ρια του Χαλανδρίου, Αλίµου, Λένορµαν, & Ηρακλείου Κρήτης, η οποία ενισχύει ακόµα περισσότερο την ταχύτερη εξυπηρέτηση των διερχοµένων καταναλωτών.

Το προσωπικό των εστιατορίων, πάντα φιλι-κό και άριστα εκπαιδευµένο, έχει ως βασικό του µέληµα την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών για την επιλογή των γευµάτων και το σερβίρισµά τους.

Food & Design…European Restaurant Design Studio της McDonald’s

ΛένορµανΜαϊος 2010

Χαλανδρι Νοεµβριος 2009

Οµόνοια Αύγουστος 2009

Βριλήσσια Νοέµβριος 2006

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΤΑΣΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΠαράλληλα µε την αναµόρφωση των καταστηµάτων, η στρατηγική της McDonald’s απέναντι στον καταναλωτή εστιάζει στην ανάδειξη των βα-σικών πλεονεκτηµάτων του brand: τη µοναδική γεύση του αυθεντικού burger, τις άριστες πρώτες ύλες και τα συστήµατα διασφάλισης της ποιότητας, τη γρήγορη και φιλική εξυπηρέτηση, το άνετο περιβάλλον.

Η McDonald’s στην Ελλάδα είναι µια αλυσίδα αυθεντικού burger. Εστιατόρια που προσφέρουν αυθεντικές γεύσεις burger και υψηλής ποιότητας προϊόντα, µέσα σε ένα περιβάλλον ανανεωµένο, σε πολύ καλές τιµές. Ένας άριστος συνδυασµός που εκφράζεται ως “good value for money”.

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

46 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ

Το µεγάλο στοίχηµα για τους Έλληνες; Να αντιµετωπίσουν µε επιτυχία το δίκτυο των αγορών, της ύφεσης, της τρόϊκας. Έτσι θα θέσουν τις βάσεις για να µπει η χώρα σε τροχιά έξοδου από την ύφεση µε αξιώσεις για ένα οικονοµικό µοντέλο λειτουργίας της που θα διασφαλίζει τη διατήρησιµη ανάπτυξη.

Στις σελίδες που ακολουθούν (48-57) η «Ε» σε συνεργασία µε έµπειρους opinion leaders αναζητά τον δρόµο εξόδου από την ύφεση.

ΕΠΙΛΟΓΗ 47

Μέχρι σ τιγµής, µε το Μνη-µόνιο και τον Μηχανισµό Στήριξης, το µπαλάκι γ ια τ η σ ω τ η ρ ία τ η ς χ ώ ρ α ς βρίσκεται σ το τερέν των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ.

Με τα δάνειά που µας έδωσαν και δίνουν, απο-µάκρυναν τον κίνδυνο της χρεοκοπίας, η οποία θα είχε µεγάλο κόστος και γι΄ αυτούς, καθώς οι τράπεζές τους έχουν µεγάλη έκθεση σε ελληνικό χρέος, αλλά πολύ µεγαλύτερο κόστος θα είχε για την Ελλάδα (τράπεζες, ασφαλιστικά ταµεία και πο-λίτες που έχουν στην κατοχή τους ελληνικό χρέος, µεταξύ άλλων). Το παιχνίδι όµως εξελίσσεται και πολύ σύντοµα το µπαλάκι θα είναι στο δικό µας γήπεδο, ακόµα και αν η διάρκεια του µηχανισµού στήριξης επιµηκυνθεί χρονικά. Οι Ευρωπαίοι ήδη προετοιµάζονται, όπως δείχνουν οι διεργασί-ες για τη δηµιουργία ενός µόνιµου µηχανισµού στήριξης, που στη ουσία είναι µηχανισµός ελεγ-χόµενης χρεοκοπίας. Το θέµα είναι να κινηθούµε εµείς γρήγορα για να προστατευθούµε από νέους κλυδωνισµούς. Πώς µπορεί να γίνει αυτό; Μόνο αν η τωρινή προσπάθεια αναµόρφωσης του κρά-τους και της δηµόσιας διοίκησης συνεχιστεί µε επιτυχία ώστε οι σκληροί όροι του Μνηµονίου να οδηγήσουν σε µια νέα πραγµατικότητα για την Ελλάδα: Σε ένα κράτος που δεν θα αντιστρατεύε-ται την ιδιωτική πρωτοβουλία -γιατί αυτό συµβαί-νει σήµερα µε τη γραφειοκρατία, την αδιαφάνεια, τις καθυστερήσεις στα κάθε είδους αναπτυξιακά σχέδια- αλλά θα την ενθαρρύνει µε διαδικασίες τύπου fast track για όλους και όχι µόνο για τους µεγάλους επενδυτές. Με την εσωτερική υποτίµη-ση στην οποία στην ουσία οδηγούµαστε –σύµ-φωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδος οι πραγµατικές αποδοχές στο σύνολο της οικονοµίας µειώθηκαν 8% το 2010- η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται. Όπως δείχνει η µικρή άνοδος των εξαγωγών και των βιοµηχανικών παραγγελιών από το εξωτερικό ευκαιρίες υπάρχουν και µπορεί να αξιοποιηθούν, ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις της µεγάλης

µείωσης της ζήτησης στην εσωτερική αγορά. Σε ένα περιβάλλον όµως, όπου η δηµόσια διοίκηση που δεν θα σπαταλά το χρήµα του Έλληνα φο-ρολογούµενου. Και εδώ υπάρχουν ακόµα πολλά περιθώρια. Παράδειγµα τα υπεράριθµα σε προ-σωπικό αλλά και πολλά από µόνα τους κρατικά τηλεοπτικά κανάλια και η ανορθολογική λειτουρ-γία της τοπικής αυτοδιοίκησης µε τα τεράστια ελ-λείµµατα. Σήµερα, πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι οι προσλήψεις δεν συνιστούν κοινωνική πολιτική, αλλά αντίθετα, η εξοικονόµηση πόρων και η δη-µιουργία ενός αποτελεσµατικού κοινωνικού κρά-τους δηµιουργούν όφελος για την κοινωνία. Γιατί άραγε δεν βλέπουµε το παράδειγµα των Δανών, που αν και υψηλά φορολογούµενοι είναι οι πιο αισιόδοξοι καταναλωτές;

Χώρες όπως αυτή, µε υψηλό βιοτικό επίπε-δο, έχουν υψηλό επίπεδο διαφάνειας στη δηµό-σια ζωή και χαµηλό δείκτη διαφθοράς. Η Ελλάδα όµως, προχωρά αντίθετα µε το ρεύµα: Τα τελευ-ταία χρόνια της ευηµερίας πριν από την κρίση συνοδεύτηκαν από µεγάλη υποχώρηση στους δείκτες ανταγωνιστικότητας και διαφθοράς, όπως επισηµαίνει σ τις επόµενες σελίδες ο Κώστας Μπακούρης. Και αυτά δεν µπορούσαν παρά να µας οδηγήσουν στα τωρινά προβλήµατα. Ο δρό-µος µπροστά µας είναι ακόµη µακρύς και δύσκο-λος, βρισκόµαστε µόνο στην αρχή µιας πολυετούς προσπάθειας αναδιοργάνωσης της ελληνικής οι-κονοµίας, µε βασικούς πυλώνες τη δηµοσιονοµι-κή σταθεροποίηση και την αλλαγή του µοντέλου ανάπτυξης από την κατανάλωση στον εξαγωγικό προσανατολισµό και την ανταγωνιστικότητα, επι-σηµαίνει, στη συνέχεια, ο Πλάτων Μονοκρούσος. Αλλά και για τον Γιάννη Στουρνάρα, αυτό που χρειαζόµαστε είναι µια νοοτροπία fast track για όλα, από την περικοπή των δαπανών του δηµο-σίου όπου υπάρχουν ακόµα µεγάλα περιθώρια ως την απελευθέρωση των αγορών. Όπως τονί-ζει, δεν είναι εύκολο αλλά, αν δεν το κάνουµε, το επόµενο βήµα θα είναι στο κενό.

ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ

Πολλοί ήταν εκείνοι που απέδωσαν την τωρινή δεινή θέση µας στις κερδοσκοπικές επιθέσεις και τις, ορισµένες φορές, ύποπτες εκθέσεις των διεθνών οίκων αξιολόγησης. Ως ένα βαθµό αυτό ισχύει. Όµως ακόµη και τώρα, που οι διεθνείς οργανισµοί επιχειρούν να θέσουν κανόνες στη λειτουρ-γία τους, πάντα θα βρισκόµαστε στο µικροσκόπιο των αγορών. Ο Mario Draghi, πρόεδρος του

Financial Stability Board, συστήνει στους επενδυτές, τράπεζες και κυβερνήσεις να κάνουν τις δικές τους αξιολο-γήσεις. Και σε αυτές πρέπει να µπορούµε να δώσουµε την εικόνα µιας χώρας που µπορεί να ξεπεράσει τα προ-βλήµατα και να προχωρήσει. Οι Ευρωπαίοι πιστωτές µας, µας διέσωσαν για να προστατέψουν και τα δικά τους συµφέροντα. Μόλις εξασφαλιστούν, απαλλασσόµενοι από το ελληνικό χρέος, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να µας στηρίζουν. Εξάλλου και οι ίδιοι, 3τα χρήµατα των φορολογουµένων τους διαχειρίζονται. Για αυτό πρέπει να είµαστε προετοιµασµένοι. Από αυτή την άποψη το µπαλάκι ίσως ήδη να είναι στο δικό µας τε-ρέν. Και πρέπει να έχουµε πάντα υπόψη ότι οικονοµική και πολιτική ισχύς συµβαδίζουν. Αυτό ισχύει τόσο για τη θέση µας στην ΕΕ όσο και ως προς τους γείτονες µας. Πόσο µάλλον που οι µεν βόρειοι ανακάµπτουν, οι δε εξ’ Ανατολών αναδεικνύονται σε περιφερειακή πολιτική και οικονοµική δύναµη.

ΟΙ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΟΙ & ΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

48 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

48 ΕΠΙΛΟΓΗ

και ηπρόκληση της οικονοµικής χειραφέτησης

ΤΟ Α ΔΙ Ε ΞΟΔΟ Τ Η Σ Χ ΡΟΝ Ι Α ΣΔΗ ΜΟΣΙΟΝΟΜ Ι Κ Η Σ Κ Α ΚΟΔΙ Α Χ ΕΙ ΡΙ ΣΗ Σ

ΕΠΙΛΟΓΗ 49ΕΠΙΛΟΓΗ 49

Άρθρο του ΠΛΑΤΩΝΑ ΜΟΝΟΚΡΟΥΣΟΥ* µετά από πρόσκληση της «Ε»

Η δηµοσιονοµική προσαρµογή και οι διαρθρωτικές αλλαγές ισούνται µε τη δηµιουργία διατηρήσιµων ρυθµών ανάπτυξης µεσοπρόθεσµα για τη χώρα. Σήµερα, αν και ο δρόµος είναι ακόµη µακρύς και πολλά µένει να γίνουν για να εισέλθει η χώρα στην πολυπόθητη διατηρήσιµη ανάπτυξη, οι πρώτες ενδείξεις για την επιτυχή µέχρι τώρα εφαρµογή του προγράµµατος σταθεροποίησης είναι ορατές. Και η καλή αρχή µπορεί να είναι το ήµισυ του παντός, χρειάζεται όµως επαγρύπνηση και ιδιαίτερη προσοχή για να ακολουθηθεί από εφάµιλλη συνέχεια.

(*) Ο Δρ. Πλάτων Μονοκρούσος είναι επικεφαλής της Διεύθυνσης Τρέχουσας Οικονοµικής Ανάλυσης της Eurobank EFG

Εξι µόνο µήνες έχουν παρέλθει από την υπογραφή του µνηµονί-ου µε τους Ευρωπαίους εταίρους και το Διεθνές Νοµισµατικό Τα-µείο και η Ελλάδα έχει ήδη κά-νει σηµαντικά βήµατα προς την

κατεύθυνση της δηµοσιονοµικής προσαρµογής και της επίτευξης σηµαντικών διαρθρωτικών τοµών στον δηµόσιο τοµέα και την πραγµατι-κή οικονοµία. Ο δρόµος είναι ακόµη µακρύς και δύσκολος αλλά οι πρώτες ενδείξεις για την επιτυχή έως τώρα εφαρµογή του προγράµµα-τος σταθεροποίησης είναι ορατές, όπως άλ-λωστε αποδεικνύεται από την σηµαντική απο-κλιµάκωση των περιθωρίων απόδοσης των ελληνικών κυβερνητικών οµολόγων (περίπου 250µονάδες βάσης για τους δεκαετείς τίτλους από τις αρχές Σεπτεµβρίου). Οι πρόσφατες επιτυχείς δηµοπρασίες εντόκων γραµµατίων του ελληνικού δηµοσίου 3-µηνης και 6-µηνης διάρκειας, η άντληση από τις διεθνείς αγορές

300 εκατ. ευρώ από την Eurobank EFG µέσω πώλησης οµολόγων µε εγγύηση του ελληνι-κού δηµοσίου καθώς και η ολοκλήρωση της αύξησης του µετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας, αποτελούν επιπλέον παράγοντες αισιοδοξίας και σηµατοδοτούν σταδιακή βελ-τίωση της εµπιστοσύνης των επενδυτών για τις προοπτικές της ελληνικής οικονοµίας. Τα ανωτέρω αποτελούν απόρροια µιας επίπονης, πλην όµως απολύτως αναγκαίας, δηµοσιονο-µικής προσαρµογής και µιας συντονισµένης προσπάθειας για την εφαρµογή διαρθρωτι-κών µεταρρυθµίσεων σηµαντικού, τουλάχι-στον βραχυπρόθεσµα, πολιτικού κόστους. Παρόλα αυτά, οι εξελίξεις αυτές µας κάνουν αισιόδοξους ότι οι διεθνείς αγορές µπορεί να ανοίξουν για τους µεσο-µακροπρόθεσµους τίτλους του ελληνικού δηµοσίου εντός του 2011, παράγοντας που αποτελεί αναγκαία

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

συνθήκη για την αποκατάσταση της πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στη διατραπεζική αγορά πιστώ-σεων. Η πρόσβαση αυτή θεωρείται απαραίτητη για τον περιορισµό της εξάρτησης του εγχώριου τρα-πεζικού συστήµατος από τις χρηµατοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθώς και τη διευ-κόλυνση της ροής των πιστώσεων στην πραγµατική οικονοµία. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι βρισκόµα-στε µόνο στην αρχή µιας πολυετούς προσπάθειας αναδιοργάνωσης της ελληνικής οικονοµίας, µε βασι-κούς πυλώνες τη δηµοσιονοµική σταθεροποίηση και την αλλαγή του µοντέλου ανάπτυξης από την κατα-νάλωση στον εξαγωγικό προσανατολισµό της οικο-νοµίας και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Η έµφαση στον πολυετή χαρακτήρα της προσαρµογής δεν είναι τυχαία καθώς, για παράδειγµα, θα απαι-τηθεί σειρά ετών (δεκαετία και πλέον) παραγωγής πρωτογενών πλεονασµάτων της τάξης του 5% και πλέον ώστε ο λόγος δηµόσιου χρέους-ακαθάριστου εθνικού προϊόντος να υποχωρήσει σε επίπεδα που απαιτούν ευκολότερη διαχείριση (κάτω του 100% του ΑΕΠ). Οι ανωτέρω επισηµάνσεις αποτελούν σε γενικές γραµµές κοινή αποδοχή (consensus) µεταξύ των παραγόντων της αγοράς καθώς έχει ήδη γίνει έντονη συζήτηση τόσο για τους µεγάλους κινδύνους και προκλήσεις που αντιµετωπίζει η χώρα όσο και για τις ευκαιρίες που θα µπορούσαν να δηµιουργη-θούν µεσοπρόθεσµα από ένα επιτυχηµένο πρόγραµ-µα οικονοµικής προσαρµογής. Θα προσπαθήσουµε λοιπόν στη συνέχεια να απαντήσουµε επιλεκτικά σε κάποια ερωτήµατα που έχουν απασχολήσει το τε-λευταίο διάστηµα τα εγχώρια και διεθνή µέσα ενη-µέρωσης και θεωρούνται ιδιαίτερα σηµαντικά τόσο για τις βραχυπρόθεσµες όσο και τις µεσοπρόθεσµες προοπτικές της Ελληνικής οικονοµίας.

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΠΡΩΤΗΗ πραγµατικότητα της ύφεσης

Πόσο θα διαρκέσει η ύφεση; Πώς θα διαµορφω-θεί ο ρυθµός συρρίκνωσης του ΑΕΠ το 2010 και το 2011; Αυτό είναι και το πρώτο ερώτηµα που καλού-µαστε να απαντήσουµε ιχνηλατώντας τις βραχυπρό-θεσµες όσο και τις µεσοπρόθεσµες προοπτικές της Ελληνικής οικονοµίας. Τα έως τώρα στοιχεία ενισχύ-ουν την άποψη ότι ο ρυθµός συρρίκνωσης του ΑΕΠ θα επιταχυνθεί το 3ο και 4ο τρίµηνο του τρέχοντος έτους (ενδεχοµένως σε ετήσια επίπεδα 4 και πλέον τις εκατό). Για το σύνολο του έτους, το εθνικό προϊ-όν θα υποχωρήσει (σε σταθερές τιµές) περίπου 4%.

της ευρύτερης περιοχής (π.χ. Ουγγαρία).

Β) Ο εξωτερικός τοµέας συµβάλλει θετικά στους ρυθ-µούς µεταβολής του ΑΕΠ. Αυτό οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόµενη συρρίκνωση των εισαγωγών ενώ οι εξαγωγές σε κάποιους σηµαντικούς κλάδους δεν έχουν ακόµη παρουσιάσει τους επιθυµητούς ρυθ-µούς ανάκαµψης (π.χ. τουρισµός). Συνολικά όµως, οι καθαρές εξαγωγές αναµένεται να έχουν θετική συµ-βολή στον ρυθµό µεταβολής του ΑΕΠ το 2010 και το επόµενο έτος.

Γ) Το τραπεζικό σύστηµα στην Ελλάδα συνεχίζει να απολαµβάνει υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκει-ας, συµβάλλοντας στη σταθερότητα του εσωτερικού οικονοµικού περιβάλλοντος. Η ανωτέρω επισήµαν-ση είναι ιδιαίτερα σηµαντική αν αναλογισθεί κανείς ότι πολλές κρίσεις χρέους (sovereign debt crisis) του πρόσφατου παρελθόντος (πχ. Τουρκία το 2000/2001, Ουκρανία 2008/2009) είχαν ως κύρια γενεσιουργό αιτία την κατάρρευση του εγχώριου τραπεζικού συ-στήµατος. Πρόσφατο επίσης παράδειγµα αποτελεί η Ιρλανδία, όπου ένα τεράστιο πακέτο στήριξης του τραπεζικού συστήµατος (συνολικού ύψους άνω του 260%-του-ΑΕΠ) οδήγησε σε πρωτοφανή διεύρυνση δηµοσιονοµικού ελλείµµατος (άνω του 30%-του-ΑΕΠ το 2010) και η χώρα χρειάστηκε τελικά να προσφύ-γει στον νεοσυσταθέντα µηχανισµό χρηµατοπιστωτι-κής σταθερότητας της Ευρωζώνης (Eurozone Financial Stability Program).

Δ) Η δηµοσιονοµική προσαρµογή επιτείνει την ύφεση βραχυπρόθεσµα, αλλά αναµένεται να συµβάλει ση-µαντικά στην ώθηση της οικονοµικής ανάπτυξης µε-σοπρόθεσµα µέσω του λεγόµενου crowding in effect. H επίδραση αυτή αναµένεται να είναι ιδιαίτερα θετική στην Ελλάδα, απελευθερώνοντας σηµαντικούς ανα-πτυξιακούς πόρους που συνθλίβονται τώρα κάτω από τα βάρη των κρατικών χρεών και ελλειµµάτων.

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΡΙΤΗΤο στοίχηµα των δηµοσιονοµικών στόχων

Πόσο επιτεύξιµοι είναι οι δηµοσιονοµικοί στόχοι για το 2010 και 2011; Αυτό είναι και το τρίτο ερώτηµα που θα απαντήσουµε σε µια προσπάθεια να διαβλέ-ψουµε τις βραχυπρόθεσµες όσο και τις µεσοπρόθε-σµες προοπτικές της Ελληνικής οικονοµίας. Συγκεκρι-µένα, η ανάλυση των στοιχείων του κρατικού προϋ-πολογισµού για την περίοδο Ιανουάριος-Σεπτέµβριος 2010 υποδηλώνουν ότι ήταν πράγµατι εφικτή η επί-τευξη του στόχου δραστικής µείωσης του ελλείµµατος

της γενικής κυβέρνησης στο 8,1%-του-ΑΕΠ περίπου το τρέχον έτος, εξέλιξη που ανέτρεψε η αναθεώρη-ση των στοιχείων για το 2009. Η εξέλιξη αυτή απο-τελεί κυρίως συνέπεια της δραστικής περικοπής των πρωτογενών δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης που αναµένεται να αντισταθµίσει την όποια υστέρηση από την πλευρά των εσόδων ή/και τυχών υπερβάσεις στα ελλείµµατα φορέων του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα. Ενθαρρυντικό επίσης στοιχείο αποτελεί και η σηµα-ντική αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεµβρίου. Σχετικά µε τον δηµοσιονο-µικό στόχο του 2011 (έλλειµµα γενικής κυβέρνησης 7,4%-του-ΑΕΠ), τα µέτρα που έχουν έως τώρα ανα-κοινωθεί είναι συνολικού µεγέθους τεσσάρων µονά-δων του ΑΕΠ (σύµφωνα µε τους υπολογισµούς του µνηµονίου), στοχεύοντας σε συνολική προσαρµογή (δηλ. µείωση του ελλείµµατος) κατά περίπου µία πο-σοστιαία µονάδα. Πρακτικά, αυτό σηµαίνει ότι το δη-µοσιονοµικό πρόγραµµα του επόµενου έτους εµπερι-έχει σηµαντικά περιθώρια ασφαλείας (fiscal cushion) για την επίτευξη του δηµοσιονοµικού στόχου.

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗΟι κίνδυνοι των αναθεωρήσεων

Ποιοί είναι οι κίνδυνοι από τις αναθεωρήσεις των δηµοσιονοµικών µεγεθών της περιόδου 2006-2009; Αυτό είναι και το τελευταίο ερώτηµα που θα απα-ντήσουµε και αποτελεί ένα από τα σηµαντικά θέµα-τα που έχει απασχολήσει την Ελλάδα και το εξωτε-ρικό σε σχέση µε τις προοπτικές της χώρας µας. Ας πάρουµε όµως τα πράγµατα µε τη σειρά. Εφόσον οι αναθεωρήσεις των στοιχείων ελλείµµατος και δη-µοσίου χρέους της Ελλάδος για την περίοδο 2006-2009 δεν απέκλιναν σηµαντικά από τα µεγέθη που το τελευταίο διάστηµα είχουν αναφερθεί στον εγ-χώριο τύπο (δηλ. αναθεώρηση ελλείµµατος 2009 στο 15.4%-του-ΑΕΠ και χρέους 2009 στο 127%-του-ΑΕΠ), οι δηµοσιονοµικοί στόχοι για το 2010 και 2011 δεν τίθενται σε σοβαρό κίνδυνο. Να σηµειωθεί ότι µια προσεκτική ανάλυση των προβλέψεων του µνηµονίου για την εξέλιξη του λόγου χρέους – ΑΕΠ τα επόµενα έτη, φαίνεται ήδη να ενσωµατώνει κά-ποια σηµαντική αναθεώρηση του λόγου αυτού για το 2009. Επίσης, οι αγορές είχαν ήδη προεξοφλήσει σηµαντικό µέρος των αναθεωρήσεων αυτών, ενώ η απόσυρση των αστερίσκων από τα νέα αναθεωρη-µένα στοιχεία αναµένεται να έχει θετική επίδραση στην αγορά ελληνικών κρατικών τίτλων.

Για το επόµενο έτος, η ύφεση θα κυµανθεί µεταξύ 2,5% και 3%, ενώ στα τέλη του 2011 αναµένονται τα πρώτα σηµάδια σταθεροποίησης. Επιστροφή σε θετικούς ρυθµούς ανάπτυξης προβλέπεται από το 2012 και µετά, ενώ η επίδραση της µείωσης του δηµόσιου τοµέα και των διαθρωτικών µεταρρυθµί-σεων αναµένεται να δώσει σηµαντική ώθηση στους µεσοπρόθεσµους ρυθµούς ανάπτυξης, πιθανότα-τα σε επίπεδα 3 και πλέον τις εκατό δηλ. σηµαντι-κά υψηλότερα αυτών που προβλέπει το µνηµόνιο (2,7% ετησίως για την περίοδο 2015-2020).

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗΟι µοχλοί της ανάκαµψης

Περνών τας σ το δεύτερο ερώτηµα, αυτό ε ίναι: «Υπάρχουν παράγοντες που λειτουργούν αποτρε-πτικά στην τρέχουσα ύφεση; Ποιοί θα είναι οι κι-νητήριοι µοχλοί της ανάκαµψης;». Μεταξύ των πα-ραγόντων που λειτουργούν, στην τρέχουσα συγκυ-ρία, ως ανάχωµα στην ύφεση είναι οι ακόλουθοι:

Α) Ο ιδιωτικός τοµέας στην Ελλάδα απολαµβάνει σχετικά χαµηλά επίπεδα µόχλευσης. Να σηµειωθεί ότι ο λόγος των συνολικών πιστώσεων του εγχώριου τραπεζικού συστήµατος προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι µικρότερος στην Ελλάδα(~80%) σε σχέση µε τον αντίστοιχο µέσο όρο της Ευρωπα-ϊκής Ένωσης (~120%), της Αγγλίας (~195%) καθώς και αριθµού οικονοµιών της Κεντρικής και Νοτιο-ανατολική Ευρώπης. Επιπλέον, από τα δάνεια που έχουν δοθεί στον ιδιωτικό τοµέα της χώρας, µόνο ένα πολύ µικρό ποσοστό είναι σε ξένο νόµισµα, γε-γονός που καθιστά την Ελληνική οικονοµία λιγότερο εκτεθειµένη σε απότοµες µεταβολές των νοµισµατι-κών ισοτιµιών. Επισηµαίνεται ότι το πρόβληµα αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό σε κάποιες άλλες οικονοµίες

Το δηµοσιονοµικό πρόγραµµα του επόµενου έτους εµπεριέχει

σηµαντικά περιθώρια ασφαλείας (fiscal cushion) για την επίτευξη

του δηµοσιονοµικού στόχου.

ΕΠΙΛΟΓΗ 51

συνθήκη για την αποκατάσταση της πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στη διατραπεζική αγορά πιστώ-σεων. Η πρόσβαση αυτή θεωρείται απαραίτητη για τον περιορισµό της εξάρτησης του εγχώριου τρα-πεζικού συστήµατος από τις χρηµατοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθώς και τη διευ-κόλυνση της ροής των πιστώσεων στην πραγµατική οικονοµία. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι βρισκόµα-στε µόνο στην αρχή µιας πολυετούς προσπάθειας αναδιοργάνωσης της ελληνικής οικονοµίας, µε βασι-κούς πυλώνες τη δηµοσιονοµική σταθεροποίηση και την αλλαγή του µοντέλου ανάπτυξης από την κατα-νάλωση στον εξαγωγικό προσανατολισµό της οικο-νοµίας και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Η έµφαση στον πολυετή χαρακτήρα της προσαρµογής δεν είναι τυχαία καθώς, για παράδειγµα, θα απαι-τηθεί σειρά ετών (δεκαετία και πλέον) παραγωγής πρωτογενών πλεονασµάτων της τάξης του 5% και πλέον ώστε ο λόγος δηµόσιου χρέους-ακαθάριστου εθνικού προϊόντος να υποχωρήσει σε επίπεδα που απαιτούν ευκολότερη διαχείριση (κάτω του 100% του ΑΕΠ). Οι ανωτέρω επισηµάνσεις αποτελούν σε γενικές γραµµές κοινή αποδοχή (consensus) µεταξύ των παραγόντων της αγοράς καθώς έχει ήδη γίνει έντονη συζήτηση τόσο για τους µεγάλους κινδύνους και προκλήσεις που αντιµετωπίζει η χώρα όσο και για τις ευκαιρίες που θα µπορούσαν να δηµιουργη-θούν µεσοπρόθεσµα από ένα επιτυχηµένο πρόγραµ-µα οικονοµικής προσαρµογής. Θα προσπαθήσουµε λοιπόν στη συνέχεια να απαντήσουµε επιλεκτικά σε κάποια ερωτήµατα που έχουν απασχολήσει το τε-λευταίο διάστηµα τα εγχώρια και διεθνή µέσα ενη-µέρωσης και θεωρούνται ιδιαίτερα σηµαντικά τόσο για τις βραχυπρόθεσµες όσο και τις µεσοπρόθεσµες προοπτικές της Ελληνικής οικονοµίας.

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΠΡΩΤΗΗ πραγµατικότητα της ύφεσης

Πόσο θα διαρκέσει η ύφεση; Πώς θα διαµορφω-θεί ο ρυθµός συρρίκνωσης του ΑΕΠ το 2010 και το 2011; Αυτό είναι και το πρώτο ερώτηµα που καλού-µαστε να απαντήσουµε ιχνηλατώντας τις βραχυπρό-θεσµες όσο και τις µεσοπρόθεσµες προοπτικές της Ελληνικής οικονοµίας. Τα έως τώρα στοιχεία ενισχύ-ουν την άποψη ότι ο ρυθµός συρρίκνωσης του ΑΕΠ θα επιταχυνθεί το 3ο και 4ο τρίµηνο του τρέχοντος έτους (ενδεχοµένως σε ετήσια επίπεδα 4 και πλέον τις εκατό). Για το σύνολο του έτους, το εθνικό προϊ-όν θα υποχωρήσει (σε σταθερές τιµές) περίπου 4%.

της ευρύτερης περιοχής (π.χ. Ουγγαρία).

Β) Ο εξωτερικός τοµέας συµβάλλει θετικά στους ρυθ-µούς µεταβολής του ΑΕΠ. Αυτό οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόµενη συρρίκνωση των εισαγωγών ενώ οι εξαγωγές σε κάποιους σηµαντικούς κλάδους δεν έχουν ακόµη παρουσιάσει τους επιθυµητούς ρυθ-µούς ανάκαµψης (π.χ. τουρισµός). Συνολικά όµως, οι καθαρές εξαγωγές αναµένεται να έχουν θετική συµ-βολή στον ρυθµό µεταβολής του ΑΕΠ το 2010 και το επόµενο έτος.

Γ) Το τραπεζικό σύστηµα στην Ελλάδα συνεχίζει να απολαµβάνει υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκει-ας, συµβάλλοντας στη σταθερότητα του εσωτερικού οικονοµικού περιβάλλοντος. Η ανωτέρω επισήµαν-ση είναι ιδιαίτερα σηµαντική αν αναλογισθεί κανείς ότι πολλές κρίσεις χρέους (sovereign debt crisis) του πρόσφατου παρελθόντος (πχ. Τουρκία το 2000/2001, Ουκρανία 2008/2009) είχαν ως κύρια γενεσιουργό αιτία την κατάρρευση του εγχώριου τραπεζικού συ-στήµατος. Πρόσφατο επίσης παράδειγµα αποτελεί η Ιρλανδία, όπου ένα τεράστιο πακέτο στήριξης του τραπεζικού συστήµατος (συνολικού ύψους άνω του 260%-του-ΑΕΠ) οδήγησε σε πρωτοφανή διεύρυνση δηµοσιονοµικού ελλείµµατος (άνω του 30%-του-ΑΕΠ το 2010) και η χώρα χρειάστηκε τελικά να προσφύ-γει στον νεοσυσταθέντα µηχανισµό χρηµατοπιστωτι-κής σταθερότητας της Ευρωζώνης (Eurozone Financial Stability Program).

Δ) Η δηµοσιονοµική προσαρµογή επιτείνει την ύφεση βραχυπρόθεσµα, αλλά αναµένεται να συµβάλει ση-µαντικά στην ώθηση της οικονοµικής ανάπτυξης µε-σοπρόθεσµα µέσω του λεγόµενου crowding in effect. H επίδραση αυτή αναµένεται να είναι ιδιαίτερα θετική στην Ελλάδα, απελευθερώνοντας σηµαντικούς ανα-πτυξιακούς πόρους που συνθλίβονται τώρα κάτω από τα βάρη των κρατικών χρεών και ελλειµµάτων.

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΡΙΤΗΤο στοίχηµα των δηµοσιονοµικών στόχων

Πόσο επιτεύξιµοι είναι οι δηµοσιονοµικοί στόχοι για το 2010 και 2011; Αυτό είναι και το τρίτο ερώτηµα που θα απαντήσουµε σε µια προσπάθεια να διαβλέ-ψουµε τις βραχυπρόθεσµες όσο και τις µεσοπρόθε-σµες προοπτικές της Ελληνικής οικονοµίας. Συγκεκρι-µένα, η ανάλυση των στοιχείων του κρατικού προϋ-πολογισµού για την περίοδο Ιανουάριος-Σεπτέµβριος 2010 υποδηλώνουν ότι ήταν πράγµατι εφικτή η επί-τευξη του στόχου δραστικής µείωσης του ελλείµµατος

της γενικής κυβέρνησης στο 8,1%-του-ΑΕΠ περίπου το τρέχον έτος, εξέλιξη που ανέτρεψε η αναθεώρη-ση των στοιχείων για το 2009. Η εξέλιξη αυτή απο-τελεί κυρίως συνέπεια της δραστικής περικοπής των πρωτογενών δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης που αναµένεται να αντισταθµίσει την όποια υστέρηση από την πλευρά των εσόδων ή/και τυχών υπερβάσεις στα ελλείµµατα φορέων του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα. Ενθαρρυντικό επίσης στοιχείο αποτελεί και η σηµα-ντική αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεµβρίου. Σχετικά µε τον δηµοσιονο-µικό στόχο του 2011 (έλλειµµα γενικής κυβέρνησης 7,4%-του-ΑΕΠ), τα µέτρα που έχουν έως τώρα ανα-κοινωθεί είναι συνολικού µεγέθους τεσσάρων µονά-δων του ΑΕΠ (σύµφωνα µε τους υπολογισµούς του µνηµονίου), στοχεύοντας σε συνολική προσαρµογή (δηλ. µείωση του ελλείµµατος) κατά περίπου µία πο-σοστιαία µονάδα. Πρακτικά, αυτό σηµαίνει ότι το δη-µοσιονοµικό πρόγραµµα του επόµενου έτους εµπερι-έχει σηµαντικά περιθώρια ασφαλείας (fiscal cushion) για την επίτευξη του δηµοσιονοµικού στόχου.

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗΟι κίνδυνοι των αναθεωρήσεων

Ποιοί είναι οι κίνδυνοι από τις αναθεωρήσεις των δηµοσιονοµικών µεγεθών της περιόδου 2006-2009; Αυτό είναι και το τελευταίο ερώτηµα που θα απα-ντήσουµε και αποτελεί ένα από τα σηµαντικά θέµα-τα που έχει απασχολήσει την Ελλάδα και το εξωτε-ρικό σε σχέση µε τις προοπτικές της χώρας µας. Ας πάρουµε όµως τα πράγµατα µε τη σειρά. Εφόσον οι αναθεωρήσεις των στοιχείων ελλείµµατος και δη-µοσίου χρέους της Ελλάδος για την περίοδο 2006-2009 δεν απέκλιναν σηµαντικά από τα µεγέθη που το τελευταίο διάστηµα είχουν αναφερθεί στον εγ-χώριο τύπο (δηλ. αναθεώρηση ελλείµµατος 2009 στο 15.4%-του-ΑΕΠ και χρέους 2009 στο 127%-του-ΑΕΠ), οι δηµοσιονοµικοί στόχοι για το 2010 και 2011 δεν τίθενται σε σοβαρό κίνδυνο. Να σηµειωθεί ότι µια προσεκτική ανάλυση των προβλέψεων του µνηµονίου για την εξέλιξη του λόγου χρέους – ΑΕΠ τα επόµενα έτη, φαίνεται ήδη να ενσωµατώνει κά-ποια σηµαντική αναθεώρηση του λόγου αυτού για το 2009. Επίσης, οι αγορές είχαν ήδη προεξοφλήσει σηµαντικό µέρος των αναθεωρήσεων αυτών, ενώ η απόσυρση των αστερίσκων από τα νέα αναθεωρη-µένα στοιχεία αναµένεται να έχει θετική επίδραση στην αγορά ελληνικών κρατικών τίτλων.

Για το επόµενο έτος, η ύφεση θα κυµανθεί µεταξύ 2,5% και 3%, ενώ στα τέλη του 2011 αναµένονται τα πρώτα σηµάδια σταθεροποίησης. Επιστροφή σε θετικούς ρυθµούς ανάπτυξης προβλέπεται από το 2012 και µετά, ενώ η επίδραση της µείωσης του δηµόσιου τοµέα και των διαθρωτικών µεταρρυθµί-σεων αναµένεται να δώσει σηµαντική ώθηση στους µεσοπρόθεσµους ρυθµούς ανάπτυξης, πιθανότα-τα σε επίπεδα 3 και πλέον τις εκατό δηλ. σηµαντι-κά υψηλότερα αυτών που προβλέπει το µνηµόνιο (2,7% ετησίως για την περίοδο 2015-2020).

ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗΟι µοχλοί της ανάκαµψης

Περνών τας σ το δεύτερο ερώτηµα, αυτό ε ίναι: «Υπάρχουν παράγοντες που λειτουργούν αποτρε-πτικά στην τρέχουσα ύφεση; Ποιοί θα είναι οι κι-νητήριοι µοχλοί της ανάκαµψης;». Μεταξύ των πα-ραγόντων που λειτουργούν, στην τρέχουσα συγκυ-ρία, ως ανάχωµα στην ύφεση είναι οι ακόλουθοι:

Α) Ο ιδιωτικός τοµέας στην Ελλάδα απολαµβάνει σχετικά χαµηλά επίπεδα µόχλευσης. Να σηµειωθεί ότι ο λόγος των συνολικών πιστώσεων του εγχώριου τραπεζικού συστήµατος προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι µικρότερος στην Ελλάδα(~80%) σε σχέση µε τον αντίστοιχο µέσο όρο της Ευρωπα-ϊκής Ένωσης (~120%), της Αγγλίας (~195%) καθώς και αριθµού οικονοµιών της Κεντρικής και Νοτιο-ανατολική Ευρώπης. Επιπλέον, από τα δάνεια που έχουν δοθεί στον ιδιωτικό τοµέα της χώρας, µόνο ένα πολύ µικρό ποσοστό είναι σε ξένο νόµισµα, γε-γονός που καθιστά την Ελληνική οικονοµία λιγότερο εκτεθειµένη σε απότοµες µεταβολές των νοµισµατι-κών ισοτιµιών. Επισηµαίνεται ότι το πρόβληµα αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό σε κάποιες άλλες οικονοµίες

52 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

Μαραθώνιος και όχι κούρσα των 100 µέτρων. Με αυτά τα λόγια περιγράφει ο Γιάννης Στουρνάρας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, τον οδικό χάρτη που πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση για να αλλάξει το αναπτυξιακό µοντέλο της χώρας που αναπόφευκτο ήταν να οδηγήσει σε αδιέξοδο. Συστήνει µια νοοτροπία fast track για όλα, διαφορετικά το επόµενο βήµα µας θα είναι στο κενό.

Συνέντευξη στη ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ

FAST TRACK ΓΙΑ ΟΛΑ!

Η ύφεση, κ. Στουρνάρα, πιέζει τα έσοδα, ενώ το κράτος χρειάζεται περισσότερα έσοδα για να τη-ρηθούν οι όροι του Μνηµονίου. Τι µπορούµε να κάνουµε; Δύο πράγµατα: Το πρώτο είναι να

δοθεί µεγαλύτερη έµφαση στις δαπάνες όπου υπάρχει ακόµα σηµαντικό περιθώριο περικο-πών. Το δεύτερο είναι να προχωρήσουµε πια στην απελευθέρωση των αγορών και στην άρση των αναρίθµητων εµποδίων στην επιχει-ρηµατικότητα. Θα προσέθετα και ένα τρίτο, να αρχίσει επιτέλους το Δηµόσιο να αξιοποιεί την τεράστια περιουσία που έχει.

Ένα σχεδόν χρόνο πριν, το ΙΟΒΕ είχε χαράξει ένα οδικό χάρτη, που περιλάµβανε 123 δράσεις για µια βιώσιµη ανάπτυξη. Τι έχει γίνει από αυτά; Σήµε-ρα θα αλλάζατε κάτι; Πολύ λίγα. Το πιο γενναίο ήταν η απελευθέρωση της αγοράς των φορτη-γών, ο δρόµος όµως είναι µακρύς, είναι ένας µαραθώνιος και όχι κούρσα των 100 µέτρων.

Η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει πιο γρή-γορα. Και αν σήµερα παρουσιάζαµε τα 123 σηµεία, δεν θα αλλάζαµε τίποτα. Το ξέραµε ότι έπρεπε να πάρουµε µέτρα. Γι αυτό δεν έγιναν οι εκλογές του 2007; Δεν έγινε όµως τίποτα και χάθηκε χρόνος. Θα σας θυµίσω ένα βιβλίο που εκδώσαµε στο ΙΟΒΕ το 2008, όταν η ανάπτυξη ήταν ακόµα στο 4%. Τότε λέγαµε ότι το ανα-πτυξιακό πρότυπο της χώρας εξαντλείται και η κρίση αναπόφευκτα θα έρθει, ήρθε όµως πολύ γρηγορότερα από ότι περιµέναµε. Όταν κατα-ναλώνεις το 90% και εξάγεις µόνο το 10% του αεπ και η επόµενη µικρή, ανοικτή οικονοµία, η Πορτογαλία, εξάγει το 20%, βλέπεις ανάγλυφα το πρόβληµα της χώρας. Η Ελλάδα έφτασε στα όριά της, πρέπει να προχωρήσει σε επενδύσεις και εξαγωγές.

Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να πάρει νέα µέτρα; Κοιτάξτε, θα πρέπει στο εξής η έµφα-ση να δοθεί στην πάταξη της φοροδιαφυγής. Η αγορά δεν σηκώνει άλλους φόρους. Στο θέµα της φοροδιαφυγής ασκώ κριτική στο Υπουργείο Οικονοµικών, έπρεπε να εργαστεί συστηµατικά µε όλους τους ορκωτούς ελεγκτές που έχουµε, και να φτιάξει ένα πρόγραµµα καταπολέµη-σής της που θα ξεκινά από το 2008 και 2009, µε κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω και όχι το αντίστροφο. Η περαίωση δίνει λάθος µηνύ-µατα. Εξάλλου ποτέ δεν πέτυχε µια περαίωση, για ποιο λόγο να πετύχει τώρα; Άρα πρέπει να εστιάσουµε στη µείωση των δαπανών

Υπάρχουν περιθώρια για νέες περικοπές στις δα-πάνες; Βεβαίως και υπάρχουν. Στην Υγεία, την Άµυνα και λιγότερο στην Παιδεία. Θα µπορού-σε να υπάρχει ένας Καλλικράτης για τα Πανεπι-στήµια, ένας Καλλικράτης στα νοσοκοµεία. Νο-µίζω ότι µε λιγότερα νοσοκοµεία θα µπορούσε µια χαρά να αντιµετωπίσει τις ανάγκες της η Ελ-λάδα, µε βασικό και τον έλεγχο στα αναλώσιµα υλικά. Κρατώ αυτό που είπε ο νέος υπουργός Υγείας, ότι πολύ σύντοµα θα υπάρχουν απο-θήκες στα νοσοκοµεία που σηµαίνει µηχανο-γράφηση και λογιστικά βιβλία. Σε όποιον ξένο λέω ότι τα 125 νοσοκοµεία του ΕΣΥ δεν έχουν λογιστικά βιβλία µου λέει «τώρα καταλαβαίνω γιατί υπάρχουν Greek statistics και γιατί έχετε τόσο µεγάλες δαπάνες». Το 2004 οι πρωτογε-νείς δαπάνες του Δηµοσίου ήταν 36 δισ. ευρώ. Το 2009 ήταν 60 δισ. ευρώ. Αυτό και µόνο δεί-χνει γιατί η Ελλάδα έφτασε εδώ που είναι και την κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να κινη-θούµε. Θα σας κάνω και µια ρηξικέλευθη πρό-

ΕΠΙΛΟΓΗ 53

ταση. Από ότι διαβάζω, οι σχέσεις µας µε την Τουρκία δείχνουν ότι εξοµαλύνονται. Συνεπώς να πάρουµε τη µεγάλη απόφαση να µειώσου-µε τη θητεία, τους εξοπλισµούς. Γερµανοί, Άγ-γλοι και Γάλλοι άφησαν πίσω τους 400 χρόνια πολέµων και αίµατος και δεν µπορούµε εµείς; Μην ξεχνάµε ότι οι εξοπλισµοί γίνονται µε ει-σαγωγές, όπως και τα αναλώσιµα υλικά στην υγεία, στα οποία η κυβέρνηση δεν ελέγχει τις τιµές.

Τι περιθώρια υπάρχουν για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δηµοσίου; Το µεγάλο πρόβληµα σήµερα είναι η χωροθέτηση. Η Ελ-λάδα χρειάζεται µια νοοτροπία fast track για την αξιοποίηση της περιουσίας του δηµοσίου, για την αξιολόγηση των ιδιωτικών επενδύ-σεων και όχι µόνο των µεγάλων, µια νοοτρο-πία fast track για όλες τις δραστηριότητές του. Άρα το πρώτο που χρειαζόµαστε είναι να περικόψουµε τις δαπάνες και το δεύτερο µια νοοτροπία fast track για όλα. Δεν είναι εύκολο αλλά αν δεν το κάνουµε το επόµενο βήµα είναι στο κενό.

Στο νέο βιβλίο σας*, υποστηρίζεται ότι υπάρχουν οι συνθήκες για µια νέα κρίση στην παγκόσµια οικο-νοµία, σε µακροοικονοµικό επίπεδο -πλεονάσµατα Ασιατικών χωρών, Αµερικανικά ελλείµµατα- αλλά και στο τραπεζικό σύστηµα.

Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες πή-ραν το µάθηµα του 1929 και έδρασαν σωστά. Έδωσαν χρήµατα στις τράπεζες παρά την κρι-τική που έγινε από το κοινό. Αυτό όµως, που έπρεπε να γίνει και δεν έγινε, ήταν να εισα-κουστούν οι προτάσεις του πρώην κεντρικού τραπεζίτη των ΗΠΑ, Πολ Βόλκερ, για ένα νέο νόµο Glass-Steagall. Αυτό που γίνεται τώρα, η απουσία ριζικού διαχωρισµού της επενδυτικής από την εµπορική τραπεζική σε συνδυασµό µε τη µεγάλη ρευστότητα, µπορεί να µας οδηγή-σει σε νέα κρίση. Τελικά, αν κάτι έµαθα από όλη αυτή την ιστορία είναι ότι κρίσεις στον κα-πιταλισµό θα υπάρχουν πάντα. Κάπου ελέγχεις κάτι, κάπου σου ξεφεύγει κάτι άλλο. Άρα λοι-πόν το ζητούµενο δεν είναι να σταµατήσουν οι κρίσεις, αυτό το θεωρώ αδύνατο, αλλά να ελαχιστοποιήσουµε τις επιπτώσεις τους.

*Τα θεµελιώδη αίτια της κατάρρευσης των τραπεζών και των χρηµατοπιστωτικών αγορών, Η εµπειρία 2007-2008. Δ. Σπαρτιώτης-Γ.Στουρνάρας, 2010, Εκδόσεις Gutenberg.

Η χώρα µπορεί να περικόψει περαιτέρω τις δαπάνες. Τα περιθώρια υπάρχουν στους τοµείς της Υγείας, της Άµυνας και λιγότερο στην Παιδεία εκτιµά ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ.«Θα µπορούσε να υπάρχει ένας Καλλικράτης για τα Πανεπιστήµια, ένας Καλλικράτης για τα νοσοκοµεία», διατυπώνει χαρακτηριστικά .

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ // ΙΟΒΕ

Phot

o Α

ΓΓΕΛ

ΟΣ

ΣΤΑ

ΥΡΑ

ΚΗ

Σ -

Επε

ξεργ

ασία

ALL

MED

IA C

REA

TIV

E

54 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

Εικοσιένα θέσεις. Όσο υποχώρησε η Ελλάδα στην παγκόσµια κατάταξη στον δείκτη αντίληψης της διαφθοράς που καταρτίζει η Διεθνής Διαφάνεια. Από την 57η θέση για το 2008 βρέθηκε στην 78η θέση, χαµηλότερα από όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προφανώς κάτι λάθος κάνουµε ή δεν προχωρούµε τόσο γρήγορα όσο οι συµπαίκτες µας στο παγκόσµιο χωριό. Η διαφά-νεια όµως είναι βασικό χαρακτηριστικό µίας υγιούς οικονοµίας. Ο πρόεδρος της «Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς», της οργάνωσης κατά της διαφθοράς, Κώστας Μπακούρης, εξηγεί γιατί η διαφάνεια και από οικονοµικής πλευράς συµφέρει!

Συνέντευξη στην ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ

Οι χώρες µε υψηλό βιοτικό επίπεδο, κ. Μπακούρη, βλέπουµε ότι βρίσκονται ψηλά στην κατάταξη της Διεθνούς Δι-αφάνειας έχοντας τα χαµηλότερα επί-πεδα διαφθοράς στη δηµόσια ζωή.

Πχ οι Σκανδιναβικές χώρες και η Ελβετία. Γιατί αυτό δεν έχει ακόµα γίνει συνείδηση σε µας; Δεν υπάρ-χει αµφιβολία ότι αυτό ισχύει. Αν δούµε τα µε-γάλα προβλήµατα που ταλανίζουν τον κόσµο διαπιστώνουµε ότι στον πυρήνα τους βρίσκεται η διαφθορά και η αδιαφάνεια. Αν δεν το κατα-νοήσουµε αυτό και δεν το αντιµετωπίσουµε δεν λύνονται τα µεγάλα προβλήµατα. Το ίδιο ισχύει και στη χώρα µας. Στην αρχή προσπαθούσαµε

να προστατεύσουµε άτοµα και επιχειρήσεις, επιτρέπαµε χάρες και κάθε είδους επιδοτήσεις σε συγκεκριµένους σε βάρος άλλων, δηµι-ουργήσαµε µια αγορά στην οποία δεν υπήρχε πραγµατική άµιλλα και ανταγωνισµός. Μόνο όµως όταν υπάρχει άµιλλα και ανταγωνισµός απελευθερώνονται οι δυνάµεις της κοινωνίας, µειώνονται τα κόστη, υπάρχει καινοτοµία, οι βάσεις για ανταγωνιστικότητα, δηµιουργικότητα και εξωστρέφεια. Όταν οι αγορές είναι κλειστές δεν υπάρχει κίνητρο και σιγά σιγά µειώνεται η ανταγωνιστικότητα, αυξάνεται το κόστος και γι-νόµαστε φτωχότεροι. Εµείς λέµε «η διαφάνεια συµφέρει». Αν δείτε στην τελευταία έκθεση του World Economic Forum είµαστε στην 83η θέση στην παγκόσµια κατάταξη ανταγωνιστικό-τητας, µια υποχώρηση 11 θέσεων από πέρυσι που είµαστε στην 71η. Το 1999 είµαστε στην 41η θέση. Μέσα σε µια δεκαετία κατρακυλήσα-µε 42 θέσεις. Γιατί; Γιατί η διαφθορά µεγάλωσε, δεν υπήρχε διαφάνεια αλλά κακοδιοίκηση, γρα-φειοκρατία, πελατειακά συστήµατα. Όλα αυτά έχουν δηµιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο δεν θέλουν να έρθουν οι επενδυτές.

Ακούµε τόσα χρόνια για µείωση της γραφειοκρατί-ας, και της αδιαφάνειας που τη συνοδεύει και εκτρέ-φει τη διαφθορά, χωρίς να γίνονται πολλά. Μπο-ρούµε να το κάνουµε αν υπάρχει αταλάντευτη θέληση και από τους ηγέτες και από τους πολί-τες. Σήµερα δεν είµαι βέβαιος ότι έχουµε φτά-σει στο σηµείο ώστε να υπάρχει καθολική βού-ληση. Αυτή τη στιγµή γίνονται πολλά πράγµατα γιατί είµαστε αναγκασµένοι να τα κάνουµε, αν δεν είµαστε δεν θα τα κάναµε. Η νοοτροπία δεν αλλάζει αν δεν της δίνεις συνεχώς ερεθίσµατα καλών παραδειγµάτων και αν οι ηγέτες δεν κα-ταδεικνύουν καλά παραδείγµατα µε τις πράξεις τους και όχι µε τα λόγια, είτε είναι ηγέτες της πολιτικής, της επιχειρηµατικότητας κλπ. Σε αυτό το σηµείο δεν έχουµε φτάσει.

Η Διεθνής Διαφάνεια υποστηρίζει ότι προϋπόθεση για τη µείωση της διαφθοράς σε µια χώρα είναι οι καλά λειτουργούντες θεσµοί. Τι θα λέγατε για την ύπαρξη των προϋποθέσεων αυτών στην Ελλάδα; Οι θεσµοί έχουν απαξιωθεί, δεν υπάρχει αµφιβο-λία. Δεν είναι µόνο το έλλειµµα εµπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος, που το είχαµε δι-αχρονικά. Αλλά και από το κράτος προς τον πο-λίτη. Η παραβατικότητα και όλα τα προβλήµατα που έχουµε συµβαίνουν όταν τρία πράγµατα υπάρχουν ταυτόχρονα: ευκαιρίες για απάτη, και στη χώρα µας υπάρχουν πολλές (πολυνοµία,

Photo ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ Επεξεργασία ALLMEDIA CREATIVE

ΕΠΙΛΟΓΗ 55

ατιµωρησία), οικονοµική πίεση που τώρα εί-ναι ακόµα µεγαλύτερη, και τρίτο και χειρότερο όταν αρχίζεις και εκλογικεύεις τις πράξεις σου και µειώνονται οι αντιστάσεις της συνείδησής σου µε τη λογική του «δεν βαριέσαι ας το κά-νω εγώ και ας το κάνει και ο άλλος». Τι µπο-ρεί να κάνει µια κοινωνία; Βραχυπρόθεσµα να κλείσει τις ευκαιρίες, εφαρµόζοντας τους νό-µους, περιορίζοντας τη πολυνοµία και τη γρα-φειοκρατία. Για την οικονοµική πίεση δεν µπο-ρεί κανείς να κάνει κάτι, πάντα θα υπάρχει. Για το τρίτο, και µακροπρόθεσµα µόνο, το ζητού-µενο είναι να αλλάξουν νοοτροπίες, πρακτικές και συµπεριφορές για να επανέλθουν αξίες όπως η αλληλεγγύη και η τιµιότητα. Άρα δύο είναι τα µέτωπα. Τι κάνεις βραχυπρόθεσµα και τι κάνεις µακροπρόθεσµα. Το δεύτερο αφορά το τι παραδίνεις για τις επόµενες γενιές. Μόνο έτσι µπορεί να σωθεί µια κοινωνία.

Τι πρέπει να γίνει για να αποκατασταθεί η εµπιστο-σύνη του πολίτη στο σύστηµα; Για µένα το πιο σηµαντικό, και για το οποίο εργαζόµαστε στη Διεθνή Διαφάνεια, για να χτιστεί η εµπιστο-σύνη µεταξύ πολίτη και κράτους είναι η δια-φάνεια στο πολιτικό χρήµα, η διαφάνεια στο πόθεν έσχες των πολιτικών µε ανάρτηση στο διαδίκτυο όχι µόνο των τωρινών δηλώσεων αλλά και εκείνων όταν εισήλθαν στην πολιτική, η κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας και η εξοµοίωση της παραγραφής αδικηµάτων των πολιτικών µε των ιδιωτών. Επίσης, πολύ σηµα-ντικό θέµα είναι πώς λειτουργεί η δικαιοσύνη. Με τους ρυθµούς που κινείται σήµερα βρισκό-µαστε στα πρόθυρα της αρνησιδικίας.

Είσαστε αισιόδοξος για το µέλλον; Κοιτάξτε, είµαι αισιόδοξος από τη φύση µου. Είµαι όµως και διστακτικός. Σαν µονάδες είµαστε εξαιρετικοί, µε µεγάλες ικανότητες. Το πρόβληµα µας είναι ότι δεν είµαστε ανταγωνιστικοί σαν οµάδα. Επειδή είµαστε πολύ δραστήριοι τώρα πι-στεύω ότι θα τελικά θα καταφέρουµε να ξεπε-ράσουµε τις δυσκολίες. Είµαι διστακτικός γιατί δεν είµαστε ενωµένοι, η κοινωνία µας δεν είναι ενωµένη. Τα δύο µεγάλα κόµµατα έπρεπε να είναι ενωµένα, να υπάρχει σύµπνοια. Και επί-σης γιατί είχαµε γαλουχήσει µια κακοµαθηµέ-νη γενιά, που δεν ξέρει από δυσκολίες. Νοµί-ζω όµως ότι υπάρχει αρκετή πίστη και θέληση από το υπόλοιπο κοµµάτι της κοινωνίας να ξε-περάσουµε τα προβλήµατα. Η αισιοδοξία µόνο µας δίνει την ενέργεια να προχωρήσουµε.

Ο Κώστας Μπακούρης εκτιµά ότι η χώρα θα καταφέρει τελικά να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Δεν παραλείπει όµως να εκφράσει τη λύπη του καθώς στη µεγάλη αυτή προσπάθεια η χώρα θα έπρεπε να βαδίζει ενωµένη. Αυτό δεν συµβαίνει: «Η κοινωνία µας δεν είναι ενωµένη. Τα δύο µεγάλα κόµµατα έπρεπε να έχουν σύµπνοια». Και δεν έχουν!

ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΚΟΥΡΗΣ // ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΛΛΑΣ

Photo ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ Επεξεργασία ALLMEDIA CREATIVE

σύνηφάνεια στο πολιτικό χρήµαπόθεν έσχες των πολιτικών µε ανάρτηση στο διαδίκτυο όχι µόνο των τωρινών δηλώσεων αλλά και εκείνων όταν εισήλθαν στην πολιτικήη κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας και η εξοµοίωση της παραγραφής αδικηµάτων των πολιτικών µε των ιδιωτώνντικό θέµα είναι πώς λειτουργεί η δικαιοσύνηΜε τους ρυθµούς που κινείται σήµερα βρισκό-µαστε στα πρόθυρα της αρνησιδικίας

Είσαστε αισιόδοξος για το µέλλον; αισιόδοξος από τη φύση µουδιστακτικόςµε µεγάλες ικανότητεςότι δεν είµαστε ανταγωνιστικοί σαν οµάδαΕπειδή είµαστε πολύ δραστήριοι τώρα πι-στεύω όράσουµε τις δυσκολίεςδεν είµαστε ενωµένοιενωµένηείναι ενωµένασηςνη γενιάζω όµως ότι υπάρχει αρκετή πίστη και θέληση από το υπόλοιπο κοµµάτι της κοινωνίας να ξε-περάσουµε τα προβλήµαταµας δίνει την ενέργεια να προχωρήσουµε

Photo ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ Επεξεργασία ALLMEDIA CREATIVE

56 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

1

Η κρίση αξιοπιστίας και ρευστότητας την οποία ζού-µε αποτελεί µία µοναδική ευκαιρία επένδυσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα υλοποιηθεί µε επιτυχία το αναθεω-ρηµένο Πρόγραµµα Σταθερότητας και Ανάπτυξης /ΠΣΑ και οι διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις. Το ΠΣΑ αποτελεί µονόδροµο και οι πιθανότητες αυστηρής υλοποίησής του έχουν σηµαντικά αυξηθεί, λόγω και της επιτήρησης του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης µέσω του Μνηµο-νίου. Η κυβέρνηση ορθά πρότεινε την ίδρυση του Ελλη-νικού Ταµείου Ανάπτυξης µε συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα το 2009. Θα ήταν σκόπιµο όµως να διευρυνθεί το πεδίο δράσης του και να δηµιουργηθεί ένα Ελληνικό Στρατηγικό Ταµείο Ανάπτυξης (Hellenic Strategic Growth Fund- ΕΣΤΑ ), το οποίο θα αντλήσει κεφάλαια από ισχυ-

ρούς επενδυτές, Έλληνες και ξένους, αλλά και από τον επαναπατρισµό κεφαλαίων, µε κίνητρο τη µειωµένη φο-ρολογική επιβάρυνση. Η ίδρυση του ΕΣΤΑ συνδυάζεται ιδανικά µε την απόφαση της κυβέρνησης να επισπεύσει τις διαδικασίες για τις µεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις (fast track ) καθώς θα δώσει τη δυνατότητα στις επενδύσεις αυτές να ενταχθούν στο ΕΣΤΑ αλλά και σε όλες τις επεν-δύσεις του ΕΣΤΑ να ενταχθούν στο fast track. Επίσης θα δοθεί η ευκαιρία σε όλους τους µετόχους του ΕΣΤΑ να αποκοµίσουν κέρδη από τις µεγάλες επενδύσεις.

Αναπτυξιακό ιδεώδεςΗ ίδρυση ενός νέου φορέα, του Ελληνικού Στρατηγικού Ταµείου Ανάπτυξης, µε διευρυµένο ρόλο σε σχέση µε τις προτάσεις της κυβέρνησης, θα µπορούσε να αποτελέσει τον πυρήνα του νέου µοντέλου ανάπτυξης της χώρας. Γιατί και µε ποιον τρόπο, είναι όσα αποσαφηνίζονται σε 5 βασικά σηµεία στην παρακάτω προσέγγιση, που επιχειρεί να καταδείξει το πώς η θεωρία µπορεί να γίνει πράξη.

Ελληνικό Στρατηγικό Ταµείο ΑνάπτυξηςΟ πυρήνας του αναπτυξιακού µοντέλουTo αναπτυξιακό µοντέλο στηρίζεται στην αρχή της συνεπένδυσης Δηµόσιου-Ιδιωτικού Τοµέα σε µεγάλο εύρος, κα-θώς και στην κατανοµή των αρµοδιοτήτων. Ο ρόλος του ιδιωτικού τοµέα θα είναι σηµαντικός για τη διαµόρφωση της τελικής απόδοσης της επένδυσης, ασκώντας την ουσιαστική διαχείριση των επιµέρους χαρτοφυλακίων και βέβαια των υποκείµενων εταιρειών. Οι επενδύσεις θα υλοποιηθούν µέσα από µία σειρά χαρτοφυλακίων µε εξειδικευµένο χαρακτήρα, θυγατρικές του ΕΣΤΑ, τα οποία και θα διαχειρίζονται ιδιωτικές εταιρείες private equity, sovereign funds ή στρατηγικοί επενδυτές ανάλογα µε τη γεωγραφική περιοχή, την ειδικότητά τους και το επενδυτικό τους ενδιαφέ-ρον. Η κάθε θυγατρική του ΕΣΤΑ θα αντιστοιχεί εναλλακτικά : α) σε συγκεκριµένο έργο µε µέτοχο στρατηγικό επεν-δυτή ( Αστακός, Θριάσιο, Ελληνικό , Αυτοκινητόδροµοι), β) σε συγκεκριµένο τοµέα µε διαχειριστή private equity fund (διαχείριση υδάτινων πόρων, ΑΠΕ, Τουρισµός, διαχείριση αποβλήτων ), είτε θα είναι: γ) holding της προς εκ-µετάλλευση ακίνητης περιουσίας του Δηµοσίου, δ) holding των προς ρευστοποίηση συµµετοχών του Δηµοσίου σε ΔΕΚΟ ε) holding των συµµετοχών –δικαιωµάτων του Δηµοσίου σε ΑΠΕ. Στην περίπτωση συγκεκριµένων έργων, το Δηµόσιο θα προχωρήσει σε µεικτό σχήµα ανάθεσης µε σύµβαση παραχώρησης και συγχρόνως διατήρησης µέρους του µετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας –διαχειρίστριας. Τη συµµετοχή αυτή θα την εισφέρει στο ΕΣΤΑ έναντι έκδοσης προνοµιούχων µετοχών. Με την ίδια λογική το Δηµόσιο θα ιδρύσει θυγατρικές µε τα ακίνητα προς εκµετάλλευση (σταδιακή εισφορά των ακινήτων ), µε τις προς ρευστοποίηση συµµετοχές του στις ΔΕΚΟ και µε τις συµµετοχές του σε ΑΠΕ, τις οποίες θα εισφέρει αντίστοιχα έναντι έκδοσης προνοµιούχων µετοχών στο ΕΣΤΑ.

Αρθρο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΕΡΡΟΙΟΠΟΥΛΟΥ* µετά από πρόσκληση της «Ε»

*Ο Δ. Βερροιόπουλος, είναι διευθύνων σύµβουλος της Alkeon Partners, µέλος δ.σ. της Milos Advisors & µέλος δ.σ. του ΙΟΒΕ

5

4

3

2Πολλαπλασιαστικό Αποτέλεσµα Τα µεγάλα οφέληΣε αντίθεση µε τη σηµερινή κατάσταση, όπου δυ-στυχώς δεν υπάρχει αναπτυξιακή δυναµική και η χώρα είναι εγκλωβισµένη σε ένα φαύλο κύκλο, θα διαµορφωθεί µια νέα δυναµική καθώς οι επενδύ-σεις υπό το ΕΣΤΑ θα υπαχθούν στο fast track. Θα γίνουν παράλληλα επενδυτικές κινήσεις σε πολ-λούς στρατηγικούς τοµείς µε πολλαπλασιαστικά οφέλη, θα συντονισθούν όλες οι µεγάλες επενδυ-τικές κινήσεις και θα αντληθούν κεφάλαια από θε-σµικούς, στρατηγικούς και ιδιώτες επενδυτές πα-ράλληλα. Επίσης, είναι σαφές ότι µία τέτοια κίνη-ση θα έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσµα άµεσο, µέσω της άντλησης κεφαλαίων και έµµεσο, µέσω της γενικότερης εγρήγορσης που θα προκαλέσει. Επίσης θα δώσει µία ψυχολογική ώθηση ορατή και από τους πιστωτές µας µε θετικό αποτέλεσµα την αποκλιµάκωση των spreads των κρατικών οµο-λόγων. Τέλος, µε τον τρόπο αυτό θα δοθεί η δυνα-τότητα στους µετόχους του ΕΣΤΑ να συµµετέχουν σε όλα τα µεγάλα αναπτυξιακά έργα της Ελλάδας ενώ το Δηµόσιο θα εισπράξει έσοδα από την πώ-ληση των προνοµιούχων µετοχών µέσω ιδιωτικής τοποθέτησης. Συνεπώς, πέρα από την αναπτυξιακή δυναµική η είσπραξη άµεσων εσόδων από το Δη-µόσιο θα συµβάλει σηµαντικά στη σταθεροποίη-ση της οικονοµίας.

Στρατηγικές ΕπενδύσειςΤο όραµα της νέας ΕλλάδαςΗ Ελλάδα καλείται να υιοθετήσει ένα νέο µοντέλο ανάπτυξης ώστε να εισέλθει σε τροχιά ανάπτυξης και να ενισχύσει τη στρατηγική θέση της στην ευ-ρύτερη περιοχή. Οι επενδύσεις θα κατευθυνθούν σε τοµείς στρατηγικής σηµασίας για την Ελλάδα (Υποδοµές, Τουρισµός, Ναυτιλία, Διαχείριση απο-βλήτων & υδάτινων πόρων, ΑΠΕ, νέες αγροτικές καλλιέργειες). Ενδεχοµένως, να επεκταθούν και σε άλλους τοµείς, µε τη προϋπόθεση ότι οι επι-χειρήσεις- στόχοι µπορούν να παίξουν σηµαντικό ρόλο στον τοµέα τους στην Ελλάδα και στην ευρύ-τερη περιοχή ( εξυγίανση, συσσώρευση, βελτίωση ανταγωνιστικότητας). Το Δηµόσιο, µέσω της δη-µοσιονοµικής πειθαρχίας και των διαρθρωτικών και θεσµικών µεταρρυθµίσεων αναλαµβάνει να εξασφαλίσει ένα περιβάλλον επιχειρηµατικότητας και βιώσιµης ανάπτυξης. Στόχος είναι να γίνουν οι κατάλληλες επενδύσεις σε µέγεθος αλλά και σε ποιότητα τις επόµενες δύο δεκαετίες, ώστε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονοµίας, το επίπεδο και η ποιότητα ζωής των πολιτών. Πιστεύουµε ότι το εγχείρηµα θα παρουσιάζει εν-διαφέρον καθόλη τη διάρκεια της περιόδου 2010-2014, καθώς η υλοποίηση του ΠΣΑ, η αναπτυξια-κή δυναµική και οι αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδας θα κρίνονται διαρκώς από τις αγορές.

Ίδρυση του ΕΣΤΑ & Μηχανισµός Άντλησης Κεφαλαίων Από τη θεωρία στην πράξηΤο ΕΣΤΑ θα ιδρυθεί από το Ελληνικό Δηµό-σιο µε καταβολή µετρητών έναντι έκδοσης κοινών µετοχών που θα παραµείνουν στη κυριότητά του. Θα έχει τη νοµική µορφή καί τα φορολογικά πλεονεκτήµατα µίας Ανώνυ-µης Εταιρίας Διαχείρισης Χαρτοφυλακίου (αφορολόγητη διανοµή µερισµάτων και ενδεχοµένως απαλλαγή από φόρο υπεραξί-ας), αλλά θα είναι ειδικού τύπου λόγω των ιδιαιτεροτήτων της επενδυτικής πολιτικής (fund of funds ,διαφοροποίηση κινδύνων, µη εισηγµένες επενδύσεις, µόχλευση). Σε πρώτη φάση, θα περιέλθουν προνοµιού-χες µετοχές στο Δηµόσιο µέσω εισφοράς στοιχείων ενεργητικού όπως περιγράφεται ανωτέρω. Σε δεύτερη φάση, οι µετοχές αυ-τές θα διατεθούν µέσω ιδιωτικής τοποθέτη-σης, σε θεσµικούς επενδυτές, Έλληνες και ξένους, και ισχυρούς ιδιώτες επενδυτές. Το ΕΣΤΑ θα έχει και δυνατότητα µόχλευσης µε βάση κάποιες προκαθορισµένες αναλογίες ξένων προς ίδια κεφάλαια. Σε τρίτη φάση θα εκδοθούν νέες προνοµιούχες µετοχές µέσω αύξησης κεφαλαίου, οι οποίες και θα αποτελούν τη βασική πηγή χρηµατοδότη-σης. Σε τέταρτη φάση, το ΕΣΤΑ θα µπορεί να εισαχθεί στο Χρηµατιστήριο ( δηµόσια προσφορά και ιδιωτική τοποθέτηση ) από το οποίο θα αντλεί και συµπληρωµατικά κεφάλαια µέσω µεταγενέστερων αυξήσεων κεφαλαίου, ανάλογα µε τις επενδυτικές ανά-γκες και τη διαχείριση κινδύνων.

Επενδυτικές ΑποφάσειςΗ αρχή το ήµισυ του παντόςΤις επενδυτικές αποφάσεις θα τις λαµβάνει ανεξάρ-τητη επενδυτική επιτροπή, τα µέλη της οποίας θα ορίζονται από το Δηµόσιο και τους πέντε µεγαλύτε-ρους µετόχους. Η επιτροπή θα αναλάβει να χαράσσει τη συνολική στρατηγική κατανοµής των επενδύσεων (strategic asset allocation), να επιλέγει τους επιµέ-ρους διαχειριστές (managers’ selection ), να ασκεί αυστηρή διαχείριση κινδύνων και της συνολικής µόχλευσης ( risk management ). Τα εξειδικευµένα χαρτοφυλάκια θα έχουν ανεξάρτητη επενδυτική επι-τροπή το καθένα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 57

58 ΕΠΙΛΟΓΗ

7049 KTX Eksagoges Kefalaio 210x280.pdf 1 22/11/2010 4:42 µ.µ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 59

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

ΔΡΑΣΕΙΣ

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ

Bankers Value’

60 ΕΠΙΛΟΓΗ

BANKERS’ vALUE ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΣΕ ΔΥΣΚΟΛΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ

// Επιτελείο «Ε»

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ, δηλώνει ότι τα έκτακτα µέτρα χορή-γησης ρευσ τότητας της

ΕΚΤ, εξ’ ορισµού έχουν ηµεροµηνία λήξης, και επαναλαµβάνει ότι δεν µε-ταβάλλει τη στάση του, δηλαδή ότι σ τοχεύει σ τη σταδιακή απόσυρση (µε τη λήξη τους) των µέτρων στήρι-ξης της ρευστότητας της οικονοµίας και των τραπεζών που έθεσε σε ισχύ από την αρχή της νοµισµατικής κρί-σης. Ανακοινώνοντας τη διατήρηση του βασικού επιτοκίου της στο 1%, δήλωσε ότι θεωρεί θετική εξέλιξη το ότι οι χορηγήσεις των επιχειρηµατι-κών δανείων στην Ευρωζώνη ανα-κάµπτουν. Για τον κ. Τρισέ, που δεν παραλείπει να τονίζει ότι βασικός στόχος της κεντρικής τράπεζας της Ευ-ρωζώνης είναι η σταθερότητα των τι-µών, η οποία µεταφράζεται σε ρυθµό πληθωρισµού 2% περίπου, το ότι ο πληθωρισµός επιστρέφει στο επίπεδο αυτό µε σταθερές τις πληθωριστικές προσδοκίες και τον κίνδυνο αποπλη-θωρισµού στη διάρκεια της κρίσης να έχει αντιµετωπιστεί αποτελεσµατι-κά, αποδεικνύει την επιτυχία της ΕΚΤ. Υπάρχει όµως ένα άλλο µέτωπο που αναδεικνύται σηµαντικό, αυτό των ισοτιµιών. Όπως έχει επανειληµµένα τονίσει, η υπερβολική µεταβλητότη-τα των ισοτιµιών είναι ανεπιθύµητη,

πλήττει την ανάπτυξη και οδηγεί σε εµπορικές τριβές. Αυτό όµως είναι το τωρινό περιβάλλον. Με το ευρώ να επιστρέφει στην περιοχή του 1,4 δολ. η ανταγωνιστικότητα των Ευ-ρωπαίων παραγωγών υπονοµεύεται. Αυτό βέβαια δεν ισχύει για τη Γερµα-νία µε την προηγµένη και εξαιρετικά ανταγωνιστική βιοµηχανία της, όµως ισχύει για τους υπόλοιπους. Η ποσο-τική χαλάρωση στις ΗΠΑ µεταβάλλει το σκηνικό, οδηγώντας σε µεγαλύτε-ρη αποδυνάµωση του δολαρίου. Συ-νεπώς η φράση του John Conally το 1971 «το δολάριο είναι το δικό µας νόµισµα αλλά το δικό σας πρό-βληµα» γίνεται και πάλι επί-καιρη. Ίσως η πεποίθησή του, ότ ι εξακολουθε ί να θεωρεί ότι ισχύει η δηλωµένη άποψη των Αµερικανών, ότ ι δη-λαδή θεωρούν ότ ι το ισχυρό δολάριο είναι προς το συµφέρον των ΗΠΑ, δι-αψευστεί από τις εξελίξεις. Το µεγάλο δίλληµα τότε θα είναι πoια θα είναι η προτε-ραιότητα σε ένα περιβάλλον ανταγωνιστικών υποτιµήσε-ων: Η σταθερότητα των τιµών και το ισχυρό ευρώ ή η, έστω και βραχυχρόνια, προστασία της ευρωπαϊκής παραγωγής.

«Δεν έχω λόγους να πιστεύω ότι η Fed ή η αµε-ρικανική κυβέρνηση ακολουθούν τακτικές και πολιτικές για ένα αποδυναµωµένο δολάριο» δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ, τηρώντας αποστάσεις από την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης του Αµερικανού οµολόγου του που µε τις πρά-ξεις του οδηγεί σε αποδυνάµωση του δολαρίου.

Οι κεντρικοίτραπεζίτες &τα διλλήµατά τους

ΕΠΙΛΟΓΗ 61

Στη δεύτερη φάση της πολι-τικής ποσοτικής χαλάρωσης προχωρά ο Αµερικανός κε-ντρικός τραπεζίτης, Μπεν

Μπερνάνκε, στην προσπάθειά του να αναχαιτίσει την επιβράδυνση της αµερικανικής οικονοµίας και να απο-φύγει τον αποπληθωρισµό –καθώς ο πληθωρισµός βρίσκεται σήµερα στο 1%, χαµηλότερα από ό,τι θεωρείται συµβατό µε τη σταθερότητα των τι-µών. Ανακοίνωσε ότι προχωρά σε νέες αγορές κρατικών οµολόγων 600 δισ. δολ. (επιπλέον των 1,8 δισ. που ήδη έχει αγοράσει) µε ρυθµό 75 δισ. τον µήνα. Αυτά τα 600 δισ. θα ενι-σχύσουν τη ρευστότητα της οικονο-µίας και των τραπεζών και ελπίζεται ότι θα κινητοποιήσουν την οικονο-µία. Πώς θα γίνει αυτό; Αγοράζοντας τα οµόλογα θα αυξηθεί η τιµή τους και θα υποχωρήσει η απόδοσή τους (των 10ετών ήδη στο 2,5% από 4% τον Απρίλιο) και αντίστοιχα θα µειω-θούν τα επιτόκια για κατανάλωση και επενδύσεις. Οι προοπτικές επιτυχίας της στρατηγικής του χαρακτηρίζονται από µεγάλες αβεβαιότητες. Αυτές εστιάζουν σε δύο µέτωπα, το εσωτε-ρικό και το εξωτερικό. Στο εσωτερικό, οι αγορές κρατικών οµολόγων υποτί-θεται ότι θα στρέψουν τους επενδυτές στην αγορά µετοχών, οι τιµές τους θα αυξηθούν και θα αυξηθεί ο πλούτος των νοικοκυριών που τις διακρατούν ώστε να αυξηθεί η κατανάλωσή τους. Επίσης µε τα χαµηλά µακροπρόθεσµα επιτόκια θα µειωθούν τα επιτόκια των

στεγαστικών δανείων, ώστε να τονω-θεί η αγορά κατοικιών. Όσον αφο-ρά τις τιµές των µετοχών, ήδη έχουν αυξηθεί φέτος χωρίς σηµαντική επί-πτωση στην πραγµατική οικονοµία, ενώ στην κατανάλωση των νοικοκυ-ριών βαρύνουν περισσότερο η υψηλή ανεργία, η περιορισµένη άνοδος των εισοδηµάτων και η µείωση της τιµής των κατοικιών. Όσον αφορά τα επιτό-κια των στεγαστικών δανείων, δύσκο-λα θα τονώσουν τη ζήτηση κατοικιών ενόσω οι τιµές τους εξακολουθούν να υποχωρούν. Και οι τιµές υποχωρούν όσο οι δανειολήπτες βρίσκονται σε αρνητική θέση (η τιµή της κατοικίας έχει υποχωρήσει σε επίπεδο χαµη-λότερο από το ποσό του δανείου) και συνεχίζονται οι κατασχέσεις από τις τράπεζες. Άρα η πολιτική εκτύπωσης νέου χρήµατος (για την αγορά κρατι-κών οµολόγων) µπορεί να αποτελεί µονόδροµο για τη Fed στην παρούσα φάση, δεν είναι όµως καθόλου βέ-βαιο το που οδηγεί. Σίγουρα οδηγεί σε ανακατατάξεις στο δεύτερο µέτω-πο, το εξωτερικό. Η τεράστια ρευστό-τητα που διοχετεύει στην οικονοµία συνεπάγεται νέα αποδυνάµωση του δολαρίου και φυγή επενδυτών στις αναδυόµενες οικονοµίες στην αναζή-τηση υψηλότερων αποδόσεων, κινδύ-νους υπερθέρµανσης στις αγορές τους και πυροδοτεί έναν πόλεµο νοµισµά-των καθώς οι κυβερνήσεις τους παίρ-νουν µέτρα για να αποτρέψουν την ανατίµηση των νοµισµάτων τους και να προστατέψουν τις εξαγωγές τους.

Απαιτητική εποχή για κεντρικούς τραπεζίτες. Ο Μπεν Μπερνάνκε όχι µόνο το γνωρίζει αλλά καλείται να συµβάλλει στις λύσεις που οδη-γούν σε ένα κλίµα περιορισµού της αβεβαιό-τητας που κυριαρχεί. Όσο για τις επιλογές του …υπάρχει αντίλογος!

Η οικονοµική θεωρία και ο µονόδροµος των λύσεων που ακολουθεί η Αµερική. Το επιση-µαίνει χαρακτηριστικά ο Γερµανός υπουργός Οικονοµικών, Βόλφαγκ Σόιµπλε: «Δεν µπορείς να λύσεις τα προβλήµατά σου βάζοντας µπρο-στά τις εκτυπωτικές µηχανές (δολαρίων)».

Εδώ µε τη Γαλλίδα υπουργό Οικονοµικών,Κριστίν Λαγκάρντ.

Ο Bernanke& ο SchaubleΗ πολιτική εκτύπωσης νέου χρήµατος για την αγορά κρατικών οµολόγων µπορεί να αποτελεί µονόδροµο για τη Fed στην παρούσα φάση, δεν είναι όµως καθόλου βέβαιο το που οδηγεί… και σίγουρα αυτό δεν περνά απαρατήρητο από την Ευρώπη και τον Γερµανό υπουργό Οικονοµικών, Βόλφαγκ Σόιµπλε.

// Επιτελείο «Ε»

62 ΕΠΙΛΟΓΗ

BANKERS’ vALUE ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ & ΤΟΝ KΟΣΜΟ

Τα χρόνια της «αθωότητας»και η αναζήτησηχρηµατοπιστωτικής υγείας

Κεφαλαιακή ενίσχυση και συγχωνεύσεις εν αναµονή του νέου θεσµικού πλαισίου για εν-δεχόµενη χρεοκοπία τραπεζών στην Ευρώπη περιλαµβάνουν τα σχέδια των ελληνικών τραπεζών για το επόµενο έτος. Στόχος δεν είναι η δηµιουργία χρηµατιστηριακών υπε-ραξιών και η διόγκωση των µεγεθών αλλά η «χρηµατοπιστωτική υγεία».

Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΚΩΝΣΤΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ 63

64 ΕΠΙΛΟΓΗ

BANKERS’ vALUE ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ & ΤΟΝ KΟΣΜΟ

(1,2 δισ. ευρώ), η Marfin Popular Bank (489 εκατ.) και η Αγροτική Τράπεζα (1 δισ. ευρώ). Όλες οι τράπεζες της Ελλάδας, µε πρώτες τις µεγαλύτερες, είναι υποχρεωµένες να ακολουθήσουν το µείγµα κεφαλαιακής ενίσχυσης που περιλαµβάνει αυξή-σεις κεφαλαίου και ρευστοποίηση ενεργητικού.

Stress tests No 2

Αµέσως µετά τη δηµοσίευση των αποτελεσµά-των της δεύτερης σειράς των δοκιµασιών αντοχής (stress tests) και αφού η κάθε τράπεζα έχει απο-δείξει τη διεθνή της εµβέλεια και αξιοπιστία µε τις διεθνείς συµφωνίες που θα έχει ολοκληρώσει, θα ξεκινήσει ο πραγµατικός χορός των εξαγορών και συγχωνεύσεων στο ελληνικό χρηµατοπιστωτικό σύστηµα. Η ποιοτική διαφορά αυτής της διαδικα-σίας εξαγορών και συγχωνεύσεων, σε σύγκριση µε την αντίστοιχη διαδικασία που είχε ξεκινήσει λίγο πριν την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ, έγκει-ται στο γεγονός ότι το 2011 οι συγχωνεύσεις δεν

Η πραγµατικότητα ανάποδα

Απαλλαγµένες από το παρά-λογο άγχος µιας πρόωρης προσφυγής στις κάλπες των εθνικών εκλογών, οι ελληνι-κές τράπεζες προσπαθούν να κερδίσουν το χαµένο έδαφος µε πρώτο στόχο την απόλυτη

κεφαλαιακή αξιοπιστία. Ο στόχος αυτός θα έχει επιτευχθεί µε την ολοκλήρωση της δεύτερης δια-δικασίας των νέων stress tests που ολοκληρώνε-ται µε αυστηρότερους όρους και παραµέτρους σε σύγκριση µε τις δοκιµασίες αντοχής του περασµέ-νου Σεπτεµβρίου. Οι µεγάλες ελληνικές τράπεζες, πριν ξεκινήσουν τον χορό των συµµαχιών για την διαµόρφωση εθνικών πρωταθλητών, αυτή την πε-ρίοδο καταφεύγουν στους µετόχους, τους φίλους και τους συµµάχους τους ώστε να ξεπεράσουν το έλλειµµα αξιοπιστίας της οικονοµίας µας και να θωρακίσουν τους ισολογισµούς τους έναντι µελ-λοντικών αναταράξεων που για την Ευρώπη θε-ωρούνται σχεδόν αναπόφευκτες λόγω της κρίσης κρατικού χρέους. Η κεφαλαιακή θωράκιση εκτός από την προσφυγή στους µετόχους και τους συµ-µάχους περιλαµβάνει και την εκποίηση µέρους των περιουσιακών τους στοιχείων (ακίνητα, συµ-µετοχές, θυγατρικές κ.λπ.). Τον δρόµο άνοιξε η Εθνική που, µετά την αύξηση κεφαλαίου, προχω-ρά σε εκποίηση του 20% τουλάχιστον της τουρ-κικής θυγατρικής της Finansbank, µια διαδικα-σία που θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο του 2011 και θα αποφέρει περισσότερα από 1,2 δισ. ευρώ. Η κεφαλαιοποίηση της εισηγ-µένης στο Χρηµατιστήριο της Κωνσταντινούπολης Finansbank ξεπερνά σήµερα τα 6,3 δισ. ευρώ. Εφόσον η διοίκηση της Εθνικής ολοκληρώσει την πώληση του 20% της Finansbank σε αυτή την χρη-µατιστηριακή αποτίµηση αυτοµάτως …διαψεύδει τις διεθνείς αγορές που αξιολογούν σήµερα ολό-κληρο τον όµιλο της Εθνικής λίγο πάνω από τα 7 δισ. ευρώ τη στιγµή που µία µόνο θυγατρική της στην Τουρκία αξίζει 6,3 δισ. ευρώ. Αντίστοιχη εί-ναι και η κίνηση της Eurobank EFG που επέλεξε την θυγατρική της στην Πολωνία Pollbank που στο σύνολό της σήµερα αποτιµάται περισσότερο από 1 δισ. ευρώ. Ρευστοποιώντας µέρος της συµµετο-χής της στην Pollbank η Eurobank EFG αναδεικνύει το παράλογο της σηµερινής χρηµατιστηριακής της αποτίµησης, ενισχύεται κεφαλαιακά και ταυτόχρο-να αναδεικνύει τις πραγµατικές δυνατότητες των εξωστρεφών ελληνικών επιχειρήσεων. Απόδειξη των οποίων αποτελεί το άνοιγµα και πάλι της δια-τραπεζικής αγοράς και για τις δύο αυτές τράπεζες στις αρχές Νοεµβρίου. Συγχρόνως σε αυξήσεις κεφαλαίου θα προχωρήσουν η Τράπεζα Πειραιώς

Το θέµα των τραπεζικών πτωχεύσεων βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο των Ευρωπαϊκών διεργασιών. Το

προφανέστερο παράδειγµα είναι το δράµα της Ιρλανδίας σχετικά µε την Anglo Irish Bank, την οποία αφού κρατικοποίησε προχωρά τώρα σε αναδιάρθρωση του χρέους της κατά την οποία οι κάτοχοι των οµολόγων της υποχρεώνονται σε έκπτωση (haircut) της τάξης του 80%. Αλλά δεν είναι το µόνο. Το µελλοντικό θεσµικό καθεστώς πτωχεύσεων του χρηµατοοικονοµικού κλάδου είναι κυρίαρχο στο παρασκήνιο των συζητήσεων της συνόδου των ηγετών της G20 στη Σεούλ. Οι εξελίξεις στον ευρωπαϊκό χρηµατοπιστωτικό κλάδο τον τελευταίο χρόνο ήταν ραγδαίες και αναµένονται καταιγιστικές. Μέχρι σήµερα στις συζητήσεις για τις µεταρρυθµίσεις του χρηµατοοικονοµικού κλάδου, οι πολιτικοί επικεντρώθηκαν σε θέµατα όπως η κεφαλαιακή επάρκεια, το trading παραγώγων και οι µισθοί των τραπεζιτών. Αγνοήθηκε όµως το θέµα της πτώχευσης των τραπεζών.

ΕΠΙΛΟΓΗ 65

έχουν στόχο τη δηµιουργία χρηµατιστηριακών υπεραξιών και διόγκωση των µεγεθών αλλά για πρώτη φορά στόχος είναι η «χρηµατοπιστωτική υγεία». Το 2011 στην Ελλάδα θα έχουµε «υγιείς συγχωνεύσεις» τραπεζών. Με απλά λόγια το 1+1 θα πρέπει οπωσδήποτε να ισούται µε 2 ή και πε-ρισσότερο. Οι συγχωνεύσεις τραπεζών στην Ελλά-δα, σε αυτή τη φάση θα πρέπει να «προσέχουν τον µέτοχο, να προστατεύουν τον εργαζόµενο και να προσδίδουν αξία στην Εθνική Οικονοµία ώστε να ωφεληθούν και οι πελάτες των τραπεζών». Η φάση αυτή των εξαγορών θα ολοκληρώσει µια µεγάλη πορεία στον εκσυγχρονισµό του χρηµα-τοπιστωτικού µας συστήµατος που ξεκίνησε το …1980 µε τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς και ολοκληρώθηκε το 1993 ή, αν προτιµάτε, τους πρώτους µήνες του 1994.

Η Ελλάδα χρειάστηκε περισσότερα από 10 χρόνια για να καταργήσει την υποχρέωση των τραπεζών να επενδύουν µέρος των διαθεσίµων τους σε έντοκα γραµµάτια, να καταργηθεί το δι-

οικητικά καθοριζόµενο ελάχιστο επιτόκιο στις καταθέσεις ταµιευτηρίου. Επίσης στις αρχές του 1994, καταργήθηκαν πιστωτικοί περιορισµοί υπό την έννοια ότι οι τράπεζες µπορούσαν να χρηµα-τοδοτήσουν σχεδόν όλους τους κλάδους της οικο-νοµίας, ενώ καταργήθηκαν οι περισσότεροι περι-ορισµοί σε ό,τι αφορά στον διοικητικό καθορισµό των επιτοκίων. Τον Ιανουάριο του 1994 έγινε ένα ακόµα βήµα προς την απελευθέρωση της κατα-ναλωτικής πίστης και ορίστηκε ως ανώτατο ποσό χρηµατοδότησης κατά άτοµο τα 8 εκατ. δραχµές. Χρειάστηκαν να περάσουν άλλα 10 χρόνια για την πλήρη απελευθέρωση της καταναλωτικής πί-στης. Σήµερα όλα αυτά αποτελούν παρελθόν αλλά το γεγονός είναι ότι ελληνικό τραπεζικό σύστηµα είναι για πρώτη φορά υποχρεωµένο να λειτουρ-γήσει µέσα σε ένα Ευρωπαϊκό περιβάλλον αυξη-µένης επικινδυνότητας.

ΕΠΙΛΟΓΗ 65

είναι για πρώτη φορά υποχρεωµένο να λειτουρ-γήσει µέσα σε ένα Ευρωπαϊκό περιβάλλον αυξη-

Σήµερα ωστόσο θεωρείται απαραίτητο να δηµιουργηθεί ένα πρακτικό σχήµα αντίδρασης σε περιπτώσεις κατάρρευσης τραπεζών. Εάν οι κυβερνήσεις δεν µπορούν να αφήσουν τις τράπεζες να καταρρεύσουν όταν οι τραπεζίτες (και οι επενδυτές) κάνουν ανόητες επιλογές και χρειάζεται συνεχώς να διασώζονται, τότε δεν µπορεί να υπάρξει χρηµατοοικονοµικός καπιταλισµός. Σε µια τέτοια περίπτωση οι κυβερνήσεις θα υποχρεωθούν να κρατικοποιήσουν όλο το τραπεζικό σύστηµα ακολουθώντας το –καθόλου πετυχηµένο και οδυνηρό για τους φορολογουµένους- παράδειγµα της Ιρλανδίας. Είναι επίσης γνωστό ότι η Επιτροπή της Βασιλείας συζητά το θέµα αυτό εδώ και έναν χρόνο. Δυστυχώς, όµως, υπάρχει ακόµη αβεβαιότητα για το τι δεν µπορεί να γίνει -ή για το τι δεν θα έπρεπε να γίνει- σε διεθνές επίπεδο µε τις πολυεθνικές τράπεζες. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η κυβέρνηση

Οµπάµα έχει στηρίξει τον νόµο Dodd-Frank, ο οποίος επεκτείνει για όλες τις τράπεζες την προσέγγιση που ήδη υιοθετείται για τις µικρότερες. Η προσέγγιση αυτή κινείται στην ιδέα ότι όταν µία τράπεζα αντιµετωπίζει προβλήµατα βιωσιµότητας, κρατικοποιείται, ανατίθεται σε µία ενδιάµεση τράπεζα και στη συνέχεια πωλείται ή διασπάται µε την επιβολή haircut στους πιστωτές της. Η Ευρώπη δεν έχει τέτοιο σχήµα. Αν και ορισµένες χώρες -όπως η Βρετανία- έχουν υιοθετήσει κάποια παρεµφερή συστήµατα, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παραµένουν δύσπιστες. Οι Ευρωπαίοι τραπεζίτες προκρίνουν άλλες ιδέες, όπως η χρήση των αποκαλούµενων cocos (έκτακτων οµολογιακών δανείων µετατρέψιµων σε µετοχές όταν η τράπεζα αρχίζει να αντιµετωπίζει προβλήµατα) ή σχηµάτων «bail-in» που να εξασφαλίζουν ότι οι πιστωτές θα αναλάβουν το µεγαλύτερο µέρος της ζηµίας αντί για το κράτος.

Το ενδεχόµενο κατάρρευσης µιας ευρωπαϊκής τράπεζας είχε µάλλον ακαδηµαϊκό χαρακτήρα στο παρελθόν ακόµη και το πιο πρόσφατο, δεδοµένου ότι η χρηµατοοικονοµική κρίση έδειχνε να έχει τελειώσει, λόγω της κρατικής στήριξης. Αυτά µέχρι χθες!

66 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Βρασίδας Ζάβρας

ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ …ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙ

BankersClub ’

ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ & ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΟΥ

68 ΕΠΙΛΟΓΗ

BANKERS’ CLUB

GREEN Bankers

O τραπεζικός δανεισµός για πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες, παρουσιάζει αυξητικές τάσεις αποτελώντας µια ευχάριστη εξαίρεση στον κανόνα, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στην «E» ο Βρασίδας Ζάβρας, γενικός διευθυντής της Τράπεζας Πειραιώς. O ίδιος µιλά για τις σηµερινές προκλήσεις των τραπεζών στο ενεργειακό κύµα της πράσινης ανάπτυξης, ενώ παρουσιάζει τις δράσεις της Τράπεζας Πειραιώς. στη χρηµατοδότηση πράσινων έργων και πρωτοβουλιών.

Συνέντευξη στον ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

Μ έσ α σ ε έ να π ε -ρ ι β ά λ λ ο ν σ τ ο

οποίο ο ρυθµός των συνολικών χο-ρηγήσεων κινείται σχεδόν σε µηδενι-κά επίπεδα, τί εικόνα παρουσιάζουν τα δανειακά προϊόντα που αφορούν πράσ ινε ς δράσε ις τόσο σε επίπε-δο ιδιωτών όσο και επιχειρήσεων; Ο τοµέας της πράσινης επιχειρηµατι-κότητας και των φιλοπεριβαλλοντικών καταναλωτικών επιλογών είναι µια ευ-χάριστη εξαίρεση στον κανόνα. O τρα-πεζικός δανεισµός για πράσινα προϊό-ντα και υπηρεσίες παρουσιάζει αυξη-τικές τάσεις, γεγονός ιδιαίτερης σηµα-σίας αν λάβει κανείς υπόψη του και τις

δύσκολες µέρες στην οικονοµία. Πρω-ταθλητής στην πράσινη αυτή κούρσα αναδεικνύονται σήµερα τα φωτοβολ-ταϊκά, αφού υπάρχει έντονο ενδιαφέ-ρον από πλευράς επενδυτών και από οικιακούς καταναλωτές που επιθυµούν να εγκαταστήσουν ένα φωτοβολταϊκό σύστηµα στην κατοικία τους. Η Τρά-πεζα Πειραιώς παρέχει όλη την γκάµα των σχετικών προϊόντων για τον κλάδο αυτό, µε ιδιαίτερα ευνοϊκά επιτόκια και ποσοστό δανεισµού που φτάνει και το 100% στην περίπτωση των οικιακών συστηµάτων. Σε άνοδο θα βρεθεί επί-σης και ο τοµέας των πράσινων στεγα-

στικών αφού µε τη νέα νοµοθεσία, οι πολίτες έχουν ένα επιπλέον κίνητρο να στραφούν σε κτίρια χαµηλότερης ενερ-γειακής κατανάλωσης.

Τα πράσινα δανειακά προϊόντα διαφορο-ποιούνται σε όρους χορήγησης σε σχέση µε τα υπόλοιπα δανειακά προϊόντα της τράπεζας; Φυσικά και διαφοροποιού-νται. Στην Τράπεζα Πειραιώς, πράσι-να προϊόντα θεωρούνται εκείνα που έχουν ως σκοπό «τη χρηµατοδότηση επιχειρήσεων και ιδιωτών οι οποίοι θέλουν να επενδύσουν σε προϊόντα και υπηρεσίες φιλικές προς το περι-

ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΖΑΒΡΑΣ // ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ 69

Phot

o Α

ΓΓΕΛ

ΟΣ

ΣΤΑΥ

ΡΑΚ

ΗΣ

µα δυνατότητας χρηµατοδότησης των ώριµων και σοβαρών επενδύσεων. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις ανανεώ-σιµες πηγές ενέργειας, η νοµοθεσία παρέχει εγγυηµένα έσοδα 20ετίας για τον επενδυτή και αυτό εκτιµάται θετι-κά από τις τράπεζες.

Το πρόγραµµα Πράσινων Επενδύσεων ύψους 1,5 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε η Πειραιώς τον περασµένο Φεβρουάριο µαζί µε τα υπουργεία Οικονοµίας και Περιβάλ-λοντος, σε τι στάδιο υλοποίησης βρίσκε-ται; Ο πρώτος άξονας που άρχισε ήδη να υλοποιείται αφορά σε εγκατάσταση µονάδων ΑΠΕ (πρωτίστως φωτοβολ-ταϊκών και δευτερευόντως βιοµάζας) σε βιοµηχανικά οικόπεδα εντός ΒΙΠΕ, καθώς και σε βιοµηχανικές στέγες. Ήδη, έχουν δεσµευτεί συνολικά περί τα 1.600 στρέµµατα εντός ΒΙΠΕ για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, ενώ από τον Ιούνιο του 2010 ξεκίνησε το ειδικό πρόγραµµα της ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ για τις βι-οµηχανικές στέγες και είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Με την ανακοίνωση του προγράµµατος, υπήρξε έντονο επεν-δυτικό ενδιαφέρον τόσο από την Ελλά-δα όσο και από το εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά και προσπαθώντας να «κρατήσουµε» ζωντανό το ενδιαφέρον των επενδυτών, περιµένουµε τη θεσµι-κή τακτοποίηση του νέου καθεστώτος για τα Βιοµηχανικά Πάρκα ώστε να υλοποιήσουµε και τους υπόλοιπους άξονες του προγράµµατος.

Ποιούς βραχυπρόθεσµους και µεσοπρό-θεσµους στόχους έχετε θέσει ως τράπεζα στον τοµέα της πράσινης επιχειρηµατι-κότητας; Σχεδιάζετε κάποια καινούργια προϊόντα; Εκτός από τη δέσµευση που ανακοινώθηκε τον περασµένο Φεβρουάριο για την προσέλκυση επενδύσεων ύψους 1,5 δισ. ευρώ, σηµαντικό είναι να αναφέρουµε πως ως το τέλος Ιουνίου του 2010, η Τράπε-ζα Πειραιώς είχε εγκρίνει χρηµατοδοτήσεις ύψους 770 εκατ. ευρώ, ενώ οι εκταµιεύσεις είχαν φτάσει τα 423 εκατ. ευρώ. Το πελατο-λόγιο µας στην πράσινη επιχειρηµατικότητα είχε ξεπεράσει τα 600 άτοµα και οι αρµό-διες Διευθύνσεις της Τράπεζας σχεδιάζουν νέα και καινοτόµα προϊόντα σε όλους τους τοµείς της πράσινης επιχειρηµατικότητας.

«Οι πράσινες αγορές είναι ακόµη σχετικά µικρές στη χώρα µας. Έτσι δεν τίθεται άµε-σα θέµα δυνατότητας χρηµατοδότησης των ώριµων και σοβαρών επενδύσεων».

βάλλον» και δίνονται πιο προνοµια-κοί όροι από ότι στα «παραδοσιακά» προϊόντα. Ανάλογα µε την κάθε πε-ρίπτωση, δίνονται είτε καλύτερα επι-τόκια, είτε εύκολες διαδικασίες, είτε λιγότερες εξασφαλίσεις, είτε δωρεάν έξοδα διαφόρων ελέγχων ή και συν-δυασµός των παραπάνω. Στόχος είναι τα προϊόντα αυτά να δηµιουργήσουν το κίνητρο για µια πράσινη στροφή της οικονοµίας.

Το τραπεζικό σύστηµα είναι ικανό να ικα-νοποιήσει την όποια ζήτηση υπάρξει για πράσινα δάνεια λόγω εγγυηµένων τιµών και επιδοτήσεων από την πλευρά του κρά-τους, ή η δυσµενής οικονοµική συγκυρία και οι ιδιαίτερες συνθήκες που αντιµετω-πίζουν οι ελληνικές τράπεζες θέτουν όρια στην ανάπτυξη αυτού του τοµέα χορηγή-σεων; Για την Τράπεζα Πειραιώς, η ενί-σχυση της πράσινης οικονοµίας αποτε-λεί βασικό στρατηγικό στόχο. Έχουµε δεσµευτεί να στηρίξουµε τις προσπά-θειες προς αυτή την κατεύθυνση, ιδι-αίτερα τώρα που η ροή του χρήµατος είναι περιορισµένη. Απόδειξη γι’ αυτό είναι ο µεγάλος αριθµός δανείων που δίνουµε σε δράσεις πράσινης επιχει-ρηµατικότητας. Οι πράσινες αγορές βέβαια είναι ακόµη σχετικά µικρές στη χώρα µας. Έτσι δεν τίθεται άµεσα θέ-

…που θα πρέπει να γνωρίζουµε

Εφαρµογές Καρτών…

Από τα µέσα του 2004 στη χώρα µας, µια εφαρµογή καρτών που ισχύει –αν και δεν είναι ευρέως γνωστή– είναι αυτή της Ευρωπαϊκής Κάρτας Ασφάλι-σης Ασθένειας (ΕΚΑΑ). Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας αντικα-

τέστησε τα τότε έντυπα Ε111 και Ε111Β τα οποία χορη-γούνταν για τους σκοπούς απόδοσης των δαπανών της περίθαλψης κατά την διάρκεια προσωρινής διαµονής του ασφαλισµένου σε κράτος µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και καλύπτει ασφαλισµένους στην πλειοψηφία των ασφαλιστικών ταµείων της Ελλάδας (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΤΣΜΕΔΕ, ΟΓΑ κ.λπ.).

Ο ασφαλισµένος που ταξιδεύει σε κάποια Ευρωπαϊκή χώ-ρα για διακοπές, επαγγελµατικό ταξίδι, ή σπουδές, απο-λαµβάνει µε την επίδειξη της κάρτας τα εξής προνόµια:

> Ίδια πρόσβαση στην υγειονοµική περίθαλψη του δη-µόσιου τοµέα (π.χ. έναν γιατρό, ένα φαρµακείο, ένα νοσοκοµείο ή ένα κέντρο υγειονοµικής περίθαλψης) µε τους υπηκόους της χώρας την οποία επισκέπτεται.

> Εάν πρέπει να λάβει ιατρική φροντίδα σε µια χώρα που επιβάλλει χρεώσεις για την υγειονοµική περίθαλ-ψη, θα µπορεί αποζηµιωθεί είτε αµέσως είτε µετά την επιστροφή του στην Ελλάδα.

Μέχρι σήµερα, η Mellon Technologies έχει προµηθεύ-σει τα ασφαλιστικά ταµεία µε περισσότερες από 3 εκα-τοµµύρια κάρτες καθώς και θερµικούς εκτυπωτές για την προσωποποίησή τους, ενώ σε συνεργασία µε το µε το ΚΗΥΚΥ (νυν ΗΔΙΚΑ) έχει διασυνδέσει την εφαρµο-

γή προσωποποίησης µε την εφαρµογή τήρησης αρχείου εκδιδόµενων καρτών.Οι ασφαλισµένοι µπορούν να προµηθευτούν την κάρτα συµπληρώνοντας την ειδική αίτηση στο υποκατάστηµα του ταµείου τους, ενώ σύντοµα θα υπάρχει δυνατότητα και για online υποβολή αιτήσεων.

…που θα θέλαµε να δούµεΜια ν έα εφαρµογή που παρουσ ίασ ε σ τ η γ ε ι τον ι -κή Τουρκία η εταιρεία διαχείρισης αεροδροµίων TAV Airports, αφορά στην κάρτα προνοµίων TAV PASSPORT.

Η κάρτα TAV PASSPORT βασίζεται σε τεχνο-λογία contactless (χωρίς επαφή) και παρέχει στους κατόχους ειδικά προνόµια, όπως:

> Γρήγορο Έλεγχο Διαβατηρίων και Απο-σκευών.

> Δωρεάν υπηρεσίες σ τάθµευσης “Car park & Valet Services”.

> Εκπτώσεις στα Duty Free.

> Πρόσβαση στις διακεκριµένες αίθουσες αναµονής και τα επιχειρηµατική κέντρα.

> Έλεγχος εισιτηρίων (check-in) στο γκισέ Business Class.

> Εκπτώσεις για ενοικίαση αυτοκινήτου και διαµονή.

Οι κάρτες ως µέσο συναλλαγής έχουν εισέλθει σε πολλούς τοµείς της καθηµερινότητάς µας για δύο βασικούς λόγους: την ευκολία που προσφέρουν στο χρήστη

και τις διαχειριστικές δυνατότητες που παρέχουν στον εκδότη.

Η MELLON

TECHNOLOGIES,

µέχρι σήµερα, έχει προµηθεύσει τα ασφαλιστικά ταµεία µε περισσότερες από 3 εκατοµµύρια κάρτες καθώς και θερµικούς εκτυπωτές.

“

”Δ

ηµιο

υργι

κή Π

αρου

σίασ

η: A

llm

edia

Cre

ativ

e

72 ΕΠΙΛΟΓΗ

BANKERS’ vALUE REAL ESTATE

Η ιδιαίτερα απαιτητική οικονοµική συγκυρία πλήττει τις θυγατρικές των τραπεζικών οµίλων στον χώρο του real estate, οδηγώντας σε αλλαγές στόχων και επανασχεδιασµό της επενδυτικής τους στρατηγικής.

Από τον ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

Αλλαγή πλεύσης

Με ζηµιές κυλά το 2010 για τις δύο εισηγµένες στο χρη-µατιστήριο εταιρείες επεν-δύσεων ακίνητης περιουσί-ας που ανήκουν σε χρηµα-

τοπιστωτικούς οµίλους (Eurobank Properties και MIG Real Estate), ενώ και η Alpha Αστικά Ακίνητα παρουσίασε σηµαντική πτώση στην κερδοφορία της το πρώτο εξάµηνο του έτους. Το αντίξοο οικονοµικό περιβάλλον δεν εµπό-δισε όµως την Εθνική Τράπεζα να επενδύσει στη δηµιουργία θυγατρικής real estate, ιδρύο-ντας τον περασµένο Απρίλιο, την Πανγαία ΑΕ-ΕΑΠ. Η πτώση τώρα στις τιµές των ακινήτων και η αβεβαιότητα που επικρατεί σχετικά µε την απρόσκοπτη υλοποίηση των µισθωτηρί-ων συµβολαίων λόγω της οικονοµικής κρίσης επέδρασε αρνητικά στην αξία του χαρτοφυ-λακίου ακινήτων τους. Επιπλέον επιβάρυνση υπήρξε και από την έκτακτη φορολογική ει-σφορά. Το θετικό στοιχείο ήταν ότι τα έσοδα από ενοίκια έδειξαν αντοχή παρά το αρνητικό κλίµα, αν και οι εκτιµήσεις για το επόµενο δι-άστηµα δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες. Λόγω της γενικότερης οικονοµικής κα-τάστασης και των επιπτώσεων που έχει στον τοµέα των ακινήτων, η επενδυτική στρατηγική των εταιρειών επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία έχει γίνει ιδιαί-τερα συντηρητική µε το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται σε ποιοτικά εµπορικά ακίνητα, εύκολα εµπορεύσιµα και όχι πολύ εξειδικευµένα. Επίσης εκείνο που εξετάζεται ιδιαιτέρως στην παρούσα φά-ση είναι η φερεγγυότητα των χρηστών

72 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η ιδιαίτερα απαιτητική οικονοµική συγκυρία πλήττει τις θυγατρικές των τραπεζικών οµίλων στον χώρο του οδηγώντας σε αλλαγές στόχων και επανασχεδιασµό της επενδυτικής τους στρατηγικής

Αλλαγή πλεύσηςΗ ιδιαίτερα απαιτητική οικονοµική συγκυρία πλήττει τις

Αλλαγή πλεύσηςΗ ιδιαίτερα απαιτητική οικονοµική συγκυρία πλήττει τις

ΕΠΙΛΟΓΗ 73

- µισθωτών των υποψήφιων προς αγο-ρά ακινήτων. Όµως η παρατηρούµενη διστακτικότητα για νέες επενδύσεις δηµιουργεί έναν φαύλο κύκλο καθώς πλήττει ακόµη περισσότερο µια ήδη δοκιµαζόµενη αγορά όπως είναι αυτή των επαγγελµατικών ακινήτων (γρα-φεία, εµπορικά καταστήµατα, αποθή-κες κ.λπ.). Σε αυτό το περιβάλλον οι εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη πε-ριουσία έχουν να «αντιµετωπίσουν» και την τροπολογία που ψηφίστηκε στη Βουλή το περασµένο καλοκαίρι, σύµφωνα µε την οποία ο ενοικιαστής επαγγελµατικού ή εµπορικού ακινήτου µπορεί να καταγγείλει τη µισθωτική σύµβαση, έστω και εάν έχει παραιτη-θεί από το νόµιµο δικαίωµά του για λύση της µίσθωσης µετά την πάροδο διετίας. Όπως σηµειώνουν παράγοντες της αγοράς η συγκεκριµένη ρύθµιση ανατρέπει συµβάσεις και σχέσεις του παρελθόντος καθιστώντας αβέβαιη την είσπραξη του συµφωνηµένου µισθώ-µατος και κατ’ επέκταση τινάζει στον αέρα τα επενδυτικά προγράµµατα των εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων. Ήδη φορείς της αγοράς έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη καθώς θεωρούν ότι η εν λόγω ρύθµιση είναι αντισυνταγµα-τική. Από την πλευρά της η κυβέρνη-ση υποστηρίζει ότι το συγκεκριµένο µέτρο προστατεύει τον µισθωτή από τις δυσµενείς επιπτώσεις της οικονο-µικής συγκυρίας καθώς παρέχει τη δύ-ναµη στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις να διαπραγµατευτούν το µίσθωµα. Το αντίξοο περιβάλλον σε οικονοµία και κτηµαταγορά δεν σηµαίνει όµως ότι δεν κρύβονται και ευκαιρίες. Όπως σηµειώνουν σ τελέχη των εταιριών επενδύσεων σε ακίνητα, σύµφωνα µε τον ευρωπαϊκό δείκτη FTSE EPRA / NAREIT (αντιπροσωπεύει τις ΑΕΕΠ της Ευρωζώνης) οι µετοχές των ελληνικών εταιρειών επενδύσεων σε ακίνητα πα-ρουσιάζουν το µεγαλύτερο discount, γεγονός που τις κάνει ιδιαίτερα ελκυ-στικές τόσο σε θεσµικούς επενδυτές-µετόχους αλλά και σε νέα funds που ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε εται-ρείες του κλάδου.

Χαµηλό βαροµετρικό Σηµαντικές δυσκολίες αντιµετωπίζει η αγορά γραφείων µέσα στην ύφεση. Ενδεικτικά της κατάστασης είναι τα όσα αναφέρει πρόσφατη µελέτη της Eurobank Properties.

α) Στάση αναµονής από επενδυτές και χρήστες λόγω των δυσµενών οικονοµικών συνθηκών µε αποτέλεσµα περιορισµό των επενδυτικών δραστηριοτήτων και µείωση του αριθµού των πράξεων, οι οποίες αφορούν κυρίως σε ακίνητα µεταχειρισµένα, µικρότερων επιφανειών και σε περιοχές δευτερεύοντος ενδιαφέροντος.

β) Επαναδιαπραγµάτευση και αναζήτηση από µισθωτές «φθηνότε-ρων» επιλογών µετεγκατάστασης.

γ) Πτωτικές πιέσεις στις ζητούµενες τιµές µίσθωσης κενών γραφεια-κών χώρων από δυνητικούς χρήστες.

δ) Περιορισµός των νέων αναπτύξεων και σε πολλές περιπτώσεις αναβολή /µαταίωση των σχεδίων ανέγερσης νέων γραφειακών χώρων.

Νέα εκκίνησηΣτο περιβάλλον της ύφεσης η Εθνική τράπεζα επένδυσε τον περασµένο Απρίλιο στη δηµιουργία εταιρείας διαχείρισης ακίνητης περιουσίας. Ο λόγος για την Πανγαία ΑΕΕΑΠ, η οποία διαθέτει χαρτοφυλάκιο 241 εµπορικών ακινήτων, κυρίως τραπεζικά καταστήµατα και κτίρια γραφείων τα οποία µισθώνονται κατά πλειονότητα στην Εθνική Τράπεζα. Σύµφωνα µάλιστα µε την αποτίµηση του Σώµατος Ορκωτών Εκτιµητών, η εµπορική αξία του χαρτοφυλακίου των ακινήτων της εταιρείας ανέρχεται σε 914 εκατ. ευρώ. Στόχος της είναι η δηµιουργία ενός επενδυτικού οχήµατος µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για επενδυτές που αποσκοπούν σε ένα σταθερό εισόδηµα (ελληνικά και διεθνή συνταξιοδοτικά Ταµεία, θεσµικοί επενδυτές, ιδιώτες επενδυτές κ.λπ.) µέσω µερισµάτων.

74 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΜΕ ΕΓΓΥΗΤΗ

Από την ΈΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

Η δηµιουργία Εγγυητικών Ταµείων Ασφάλισης µε σκοπό την προστασία των ασφαλισµένων, σε ενδεχόµενη κατάρρευση ασφαλιστικής εταιρείας θα εισαχθεί στη Λευκή Βίβλο µε τη µορφή Οδηγίας µέσα στο 2011 και θα είναι η επόµενη µεγάλη πρόκληση που θα κληθεί να αντιµετωπίσει η ασφαλιστική αγορά.

BANKERS’ vALUE ΑΣΦΑ ΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Ο κλάδος της ιδιωτι-κής ασφάλισης δεν ήταν η πέτρα του σκανδάλου στη δύ-σκολη οικονοµική συγκυρία που ζει ο

κόσµος τα τελευταία 2,5 χρόνια ούτε και αυτός που στο σύνολό του δη-µιούργησε τα περισσότερα προβλή-µατα. Εξαίρεση, ωστόσο η χώρα µας όπου τον τελευταίο καιρό σηµειώθη-κε «χαλαζόπτωση» λουκέτων µε τις ασφαλιστικές Ασπίς και Commercial Value να δίνουν το τελικό χτύπηµα στον κλάδο. Την ίδια ώρα είδαµε τους ασφαλισµένους να ψάχνουν «σανίδα σωτηρίας µεσοπέλαγα» και να «κρέ-µονται» κυριολεκτικά από τα συµ-φέροντα των ιδιωτών, των κρατικών λειτουργών και των συνδικαλιστών. Σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή µε στόχο την ενίσχυση της προστασίας των κατόχων των ασφα-λιστηρίων συµβολαίων και της εµπι-στοσύνης τους ως προς την ασφαλι-στική αγορά, αλλά και τη διατήρηση της ισορροπίας της αγοράς από τυχόν προβλήµατα που δηµιουργούνται στο κλάδο, έθεσε προς δηµόσια διαβού-λευση τη Λευκή Βίβλο µε θέµα την

Τα εγγυητικά ταµεία θα αποτελούν µόνο µηχανισµούς έσχατης λύσης για την προστασία των ασφαλισµένων.

ίδρυση Εγγυητικών Ταµείων Ασφάλι-σης, Insurance Guarantee Schemes / IGS. Ο σκοπός, µέσα από την δηµό-σια διαβούλευση που ολοκληρώνεται τώρα είναι η διατύπωση Νοµοσχε-δίου που θα υποβληθεί το 2011 και θα εισαχθεί στην Λευκή Βίβλο µε τη µορφή Οδηγίας, υποχρεώνοντας έτσι τα κράτη της ΕΕ να καθιερώσουν ένα νοµικό δεσµευτικό πλαίσιο µε ελά-χιστα κοινά χαρακτηριστικά για την προστασία των ασφαλισµένων.

Ο µηχανισµός προστασίας IGS, εξαιρουµένων των κατόχων συµβο-λαίων αυτοκινήτων, µια και τα συµ-βόλαια αυτά διαθέτουν επαρκή προ-στασία, παρέχει προστασία στους κα-τόχους συµβολαίων Ζωής και Γενικών Ασφαλίσεων στην περίπτωση που η ασφαλιστική εταιρεία του αντισυµ-βαλλόµενου αθετήσει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της, λόγω αφερεγ-γυότητάς ή λόγω παύσης λειτουργίας της ενώ, ο αντισυµβαλλόµενος από την πλευρά του έχει καταβάλει και έχει εξαντλήσει κάθε νόµιµη προσπά-θεια σε ό,τι αφορά την καταβολή της αποζηµίωσής του. Στην περίπτωση αυτή, προς αποφυγή ενός «ντόµινο» προβληµάτων, έρχεται ο µηχανισµός

ΕΠΙΛΟΓΗ 75

IGS και εγγυάται την καταβολή αποζηµίωσης στους κατόχους συµ-βολαίων, παράλληλα και τη διατηρι-σιµότητα τους µέσω µεταφοράς τους σε άλλη ασφαλιστική εταιρεία που πληροί τους όρους φερεγγυότητας. Σύµφωνα, τώρα µε τις αρχές της ΕΕ, η δηµιουργία Εγγυητικών Ταµείων δεν θα πρέπει να αλλοιώνει τον υγιή ανταγωνισµό µεταξύ εγχώριων ασφα-λιστικών επιχειρήσεων και των επιχει-ρήσεων µεταξύ των κρατών–µελών που δραστηριοποιούνται µέσω υπο-καταστηµάτων ή µε το καθεστώς πα-ροχής υπηρεσιών. Τίθεται ως αξίωµα ότι τα εγγυητικά ταµεία θα αποτελούν

Μέχρι στιγµής λίγα είναι τα κράτη, αν και µε ατέ-λειες λόγω µη υποχρέωσης εναρ-µόνισης µέχρι τώρα, που έχουν προχωρήσει στην υιοθέτηση των αρχών του IGS. Από την έλλειψη εναρµόνισης των κρατών πηγά-ζουν σοβαρά προβλήµατα και για τον κλάδο αλλά και για τους καταναλωτές. Πρώτο, και βασι-κό είναι ότι δεν επιτυγχάνεται η ισότιµη προστασία των κατανα-λωτών. Και, δεύτερο πρόβληµα εφάµιλλης σηµασίας η έλλειψη εναρµόνισης έχει ως συνέπεια οι καταναλωτές να χάσουν την εµπι-στοσύνη τους απέναντι στο κλάδο στην περίπτωση που προκύψει κάποιο σοβαρό πρόβληµα. Και, τα δύο αυτά θέµατα µπορούν να «γεννήσουν» πέρα από τα υπάρ-χοντα και νέα προβλήµατα σε µια ελεύθερη αγορά ενώ, µεταξύ των άλλων στρεβλώνεται και ο δια-συνοριακός ανταγωνισµός. Και η Ελλάδα, βρίσκεται ανάµεσα στις χώρες που δεν έχουν υιοθετήσει τον µηχανισµό IGS, ενώ, αξίζει να σηµειωθεί ότι ανάµεσα στις 30 χώρες της EU-EEA, µόνο η Βουλ-γαρία, Δανία, Γαλλία, Γερµανία, Ιρλανδία, Λετονία, Μάλτα, Νορβη-γία, Πολωνία, Ρουµανία, Ισπανία και Ηνωµένο Βασίλειο εφαρµό-ζουν κάποιες από τις αρχές του IGS. Ούτε η εποπτεία όπου και αν ανήκει αυτή διασφαλίζει την εσα-εί λειτουργία µιας ασφαλιστικής εταιρείας, ούτε η κρατική παρέµ-βαση είναι αυτή που εξασφαλίζει τα συµφέροντα και τις απαιτήσεις των πελατών. Στην περίπτωση που ανασταλεί η λειτουργία µιας ασφαλιστικής, ο µηχανισµός IGS είναι αυτός που έχει τη δυνατότη-τα να προστατέψει τους καταναλω-τές, αναχαιτίζοντας τα προβλήµατα και εξισορροπώντας την αγορά.

µόνο µηχανισµούς έσχατης λύσης για την προστασία των ασφαλισµένων. Παράλληλα, προτείνεται να υπάρχουν όρια στις αποζηµιώσεις. Η λειτουργία των Εγγυητικών Ταµείων θα βασίζεται στην ex-ante χρηµατοδότηση από ει-σφορές των ασφαλιστικών εταιρειών, οι οποίες θα φτάσουν στο 1,2% των ακαθαρίστων εγγεγραµµένων ασφα-λίστρων σε ετήσια βάση. Ωστόσο η ΕΕ προτείνει αρχικό ποσοστό κατα-βληθείσας εισφοράς στο 0,12%.

76 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ - RECEP TAYYIP ERDOGAN

SAYIN ERDOGAN *

*Ο αξ ιότ ιµος κ . Erdogan

ΕΡΑ

/ΑΠ

Ε

ΕΠΙΛΟΓΗ 77

Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Εθνικής Σωτηρίας), να αναδειχθεί στη θέση του ένας νέος, νέος και στην ηλικία και λαοφιλής ηγέτης, ο Τα-γίπ Ερντογάν, να κερδίσει τις εκλογές αλλά να διατε-λέσει πρωθυπουργός- φάντασµα για ένα χρόνο (λό-γω κωλύµατος εκλογιµότητας), να υποστεί διώξεις, να χλευαστεί αυτός και η σύζυγός του (επιµένει στη µαντίλα…) κ.ά. Το σηµαντικότερο όµως ήταν ότι το Κόµµα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης- ΑΚΡ που εκπροσωπεί πλέον το πολιτικό Ισλάµ, χρειάστηκε να κάνει µια γενναία, θεωρητικά ασυµβίβαστη µε τις αρχές του, στροφή προς τη Δύση για να κατευνάσει στην αρχή τον κεµαλισµό και να αρχίσει στη συνέχεια να τον …κατεδαφίζει. Ποιο ήταν το αποτέλεσµα όλης αυτής της διεργασίας; Η ανάδειξη του Ρ.Τ. Ερντογάν ως του µεγαλύτερου ηγέτη της µεταπολεµικής Τουρκί-ας, ενώ παράλληλα ο νέο-Οθωµανισµός προβάλει ως το σύγχρονο δόγµα της γειτονικής χώρας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο νέο-Οθωµανισµός βρίσκει το θεωρητικό επιστέγασµά του στο πρόσωπο και το έργο του νέου υπουργού Εξωτερικών (από τον Μάιο του 2009), του Αχµέτ Νταβούτογλου. Με δύο λόγια: η Τουρκία, χω-ρίς να αποκόπτεται από τη Δύση, επιδιώκει µια πιο έντονη αυτόνοµη παρουσία. Η τουρκική εξωτερική πολιτική, θέτει σαν στόχο την ανάδειξη της Τουρκίας σε µια ισχυρή περιφερειακή δύναµη. ‘Η όπως το θέ-τει ο ίδιος ο Αχµέτ Νταβούτογλου, µε µια δόση ψυχα-ναλυτικής προσέγγισης – ίσως λόγω των γερµανικών σπουδών του- στο τέλος του βιβλίου του: «η Τουρκία έρχεται αντιµέτωπη µε την υποχρέωση να σχηµατίσει ένα νέο και µε νόηµα σύνολο µεταξύ του ιστορικού βάθους και του στρατηγικού βάθους της καθώς και να το θέσει σε λειτουργία στο πλαίσιο ενός γεωγραφικού βάθους. Σε περίπτωση που η Τουρκία, η οποία είναι µία αξονική χώρα, πετύχει [τον παραπάνω στόχο], θα

Ο ‘κουµπάρος’. Ο ‘καρντάσης’. Ο γείτονας. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι η µεγάλη προσωπικότητα του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Μεθοδικός και αποφασιστικός, υποµονετικός και επίµονος. Τυχερός φυσικά, αλλά και διορατικός, αλλάζει το πρόσωπο του τουρκικού ισλαµισµού, διατηρεί όσες ισορροπίες πρέπει να µείνουν αταλάντευτες και εκσυγχρονίζει δοµές, οικονοµία και κοινωνία.

Σ τις 12 Σεπτεµβρίου ο Τούρ-

κος πρωθυπουργός περίµενε µια διπλή χαρά: να κα-τακτήσει η πατρίδα του το Mundobasket κόντρα στις ΗΠΑ στον µεγάλο τελικό και να κερδίσουν ο ίδιος και το κόµµα του το δύσκολο συνταγµατικό δηµοψήφι-σµα που διεξαγόταν την ίδια ηµέρα – ήταν µάλιστα η επέτειος των 30 χρόνων από το πραξικόπηµα του 93χρονου σήµερα Κενάν Εβρέν. Η Τουρκία κατέκτη-σε το αργυρό µετάλλιο και πλασαρίστηκε στην ελίτ των ισχυρότερων οµάδων του κόσµου, ενώ ο Ρ. Τ. Ερ-ντογάν κέρδισε µε µεγάλη διαφορά το δηµοψήφισµα (58% στο «Ναι»). Τι περιµένει από εδώ και πέρα; Μα τι άλλο από τη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές του 2012 και το χρυσό στο επόµενο Eurobasket του 2013! Για να κατανοηθεί το «φαινόµενο» Ρετζέπ Ταγίπ Ερ-ντογάν και να ερµηνευτεί η αντοχή του στον χρόνο και τις πιέσεις που δέχεται από την ηµέρα της εµφάνισής του µέχρι σήµερα, θα πρέπει να γυρίσουµε τον χρόνο πίσω και να σταθούµε σε µια µεγάλη µορφή της τουρ-κικής πολιτικής, τον θεµελιωτή του πολιτικού Ισλάµ, τον Νεζτµετίν Ερµπακάν. Όπως υποστηρίζει ο Στέφα-νος Κωνσταντινίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Κεµπέκ και διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών Καναδά, ο Ν. Ερµπακάν πρώτος «συνέλαβε στη δεκαετία του ’70, την ιδέα να δηµιουργήσει έναν νέο αυτόνοµο πολιτικό πόλο, ικανό να αντιταχτεί στον κεµαλισµό… Ασφαλώς, η τουρκική κοινωνία ήταν έτοιµη για ένα τέτοιο εγχείρηµα και έπαιρνε, ως ένα σηµείο, την εκδίκησή της απέναντι στον κεµαλισµό, που επιδίωξε τη βίαιη εκρίζωση της θρησκείας».1 Η κατίσχυση του πολιτικού Ισλάµ δεν ήταν διόλου εύκο-λη υπόθεση. Χρειάστηκε πρώτα να υποστεί διώξεις ο εµπνευστής του (µέχρι και φυλακή πήγε o Ν. Ερµπα-κάν), να αλλάξει το κόµµα του όνοµα (λεγόταν Κόµµα

78 ΕΠΙΛΟΓΗ

αποκτήσει τη θέση µιας κεντρικής χώρας που πέτυχε τη γεωπολιτική, γεωπολιτισµική και γεωοικονοµική της ολοκλήρωση».2 Αυτό κι αν είναι όραµα…

Πενηνταέξι χρόνια πριν …στην Κωνσταντινούπολη

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, 56 χρονών σή-µερα, ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα από το Δηµαρχείο της Κωνσταντινούπολης τη δε-καετία του ΄90. Συνεργάτης του Ν. Ερµπακάν, θα αναλάβει γρήγορα τα ηνία του πολιτικού χώρου που εκπροσωπούσε ο παλαιός αυτός

Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ - RETZEP TAYIP ERDOGAN

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν µε τη σύζυγό του Εµινέ κατά την άφιξή τους στο αεροδρόµιο του Τορόντο του Καναδά για να παρακολουθήσουν το G20 Summit τον περασµένο Ιούνιο.

πολιτικός (δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι ο Ερµπα-κάν ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης που διέταξε την εισβολή στην Κύπρο το 1974). Μέσα σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, µετέ-τρεψε το Κόµµα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, από κόµµα- καµουφλάζ που αντικατέστησε το µε νόµο διαλυµένο κόµµα του Ερµπακάν, σε κόµµα εξουσίας. Το 2002 κατάφερε να κερ-δίσει τις βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία, πρωθυπουργός όµως αναδείχθηκε, ύστε-ρα από παζάρια ανάµεσα στο ΑΚΡ και τον στρατό, ο Αµπντουλάχ Γκιουλ, ο σηµερινός πρόεδρος της Τουρκίας. Ο Τ. Ερντογάν πήρε το τιµόνι στα χέρια του τον Μάρτιο του 2003 και διοίκησε έχοντας την πλάτη στον τοίχο και τα µάτια του δεκατέσσερα µέχρι το καλοκαίρι του 2007, όταν το κεµαλικό κατεστηµένο, µε τη βοήθεια αστικών, ακόµα και σοσιαλδηµο-κρατικών κοµµάτων, τον έσυραν σε πρόωρες εκλογές. Αποσπώντας το 46% του εκλογικού σώµατος, ο Τ. Ερντογάν, αναδείχθηκε και πάλι πρωθυπουργός και έδειξε, για πρώτη φορά µε απόλυτη σαφήνεια, ότι είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Η συνέχεια ήταν ακόµα πιο εφιαλτική για τους αντιπάλους του: νίκη στις δηµοτικές εκλογές το 2009, σταδιακό ξεδό-ντιασµα του ‘βαθέως κράτους’, σύγκρουση µε τις παρακρατικές εθνικιστικές και στρατι-ωτικές οργανώσεις, συνοµιλίες µε τις διάφο-ρες ηγεσίες των Κούρδων µετά τα επεισόδια των δηµοτικών εκλογών, σχεδόν ατοµική διαπραγµάτευσή του µε την Ευρωπαϊκή Ένω-ση, εξαιρετικό διηπειρωτικό παιχνίδι για τα ενεργειακά και, πρόσφατα, συνταγµατικές µε-ταρρυθµίσεις ευρέως φάσµατος και µεγάλου βεληνεκούς.

Ο ρηξικέλευθος Ερντογάν

Με την απόσταση, έστω αυτή τη µικρή, του Αιγαίου, να µας χωρίζει από την Τουρκία, µπορούµε να δούµε τα βήµατα του Τούρκου ηγέτη τα τελευταία χρόνια, προς την κατεύ-θυνση της ανάδειξης του νέο-Οθωµανισµού. Δεν είναι και λίγα: η συνεχής προσπάθεια της τουρκικής διπλωµατίας να πετύχει ειρήνευση µε τους Κούρδους παρά την αντίθετη γνώµη των στρατιωτικών, η ‘ξαφνική’ διαµάχη µε το Ισραήλ ύστερα από σχεδόν µια δεκαετία κοι-νών αµυντικών και οικονοµικών συµφωνιών, το εντυπωσιακό (αν και αµφισβητούµενο ως προς την πρόοδό στο χρόνο) άνοιγµα προς την Αρµενία, η ‘απροσδόκητη’ στάση του κα-τά τον ολιγοήµερο πόλεµο µεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας το καλοκαίρι του 2008 όταν υπερα-ΕΡ

Α /Α

ΠΕ

ΕΠΙΛΟΓΗ 79

σπίστηκε δηµόσια το δικαίωµα των Ρώσων να ‘προστατεύουν’ µειονότητές τους. Αυτά εί-ναι ορισµένα µόνο, από τα εξόχως σηµαντικά βήµατά του στη διεθνή σκηνή, σε ένα συνε-χές παιχνίδι απόρριψης–αποδοχής το οποίο ο Ερντογάν παίζει µε ψυχραιµία. Στο µεταξύ, πέρα από τις παραδοσιακές φιλίες (ΗΠΑ, Αγγλία, Ιταλία), ο Ερντογάν απολαµβάνει και τις εκπλήξεις. Αναφερόµενος στο ζήτηµα της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ ένας άνθρω-πος που γνωρίζει πολύ καλά την πολυπολι-τισµική Ευρώπη των τελευταίων 40 χρόνων, ο Γαλλογερµανός οικολόγος ευρωβουλευτής Ντανιέλ Κον Μπεντίτ δηλώνει ευθαρσώς: «Πολλοί λόγοι, γεωπολιτικοί και οικονοµικοί, συνηγορούν γι΄ αυτή την ένταξη, ιδιαίτερα ο κρίσιµος ρόλος που µπορεί να παίξει η Τουρ-κία στη διαφοροποίηση και στην εξασφάλιση του ενεργειακού µας εφοδιασµού». 3 Η λέξη «διαφοροποίηση» παραπέµπει ακριβώς στις προσπάθειες Ερντογάν - Νταβούτογλου να µετατρέψουν την Τουρκία σε ‘διερµηνέα’ του µουσουλµανικού κόσµου της πρώην ΕΣΣΔ µε την Ευρώπη. Που βαδίζει λοιπόν η Τουρ-κία και τι περιθώρια κινήσεων έχει ο ηγέτης της; «Η µπάλα είναι στο γήπεδο της Τουρκί-ας», δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Μπερνάρ Κουσνέρ, αποποιούµενος για µια ακόµα φορά οποιαδήποτε ευθύνης αποτυχίας στην ενταξιακή πορεία. Στα µέσα Οκτωβρίου επισκέφτηκε την Τουρκία και ζήτησε ακόµα µια φορά περισσότερη δραστηριοποίηση σε τρεις, κορυφαίους κατά τη Γαλλία και την Ε.Ε., τοµείς της δηµόσιας ζωής στη γειτονική µας χώρα: το άνοιγµα του ανταγωνισµού, τα µέτρα κοινωνικής πολιτικής και στήριξης της απασχόλησης και τη µεταρρύθµιση των αγο-ρών. Όπως είναι φανερό ο Μπ. Κουσνέρ λί-γο ενδιαφέρεται για τους µουσουλµανικούς θύλακες στα Βαλκάνια, το ανεπίλυτο της Κύ-πρου, τη στήριξη του αραβικού κόσµου, λίγο ενδιαφέρεται δηλαδή για τα µεγαλόπνοα σχέ-δια της νέο-Οθωµανικής πολιτικής οµάδας που κυβερνά τη σηµερινή Τουρκία. Οι αγορές πάνω απ΄ όλα και όλα τα άλλα έπονται…

Σηµειώσεις1. Κωνσταντινίδης Στέφανος, ‘Νέο-οθωµανισµός: η έννοια κλειδί για την κατανόηση της σηµερινής Τουρκίας’, στο συλ. Νέο- Οθω-µανισµός, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2009, σελ. 26-27.

2. Νταβούτογλου Αχµέτ, ‘Στρατηγικό βάθος: η διεθνής θέση της Τουρκίας’, Εκδόσεις Ποιότητα, Αθήνα 2010, σελ. 839.

3. Cohn- Bendit Daniel, ‘Τι να κάνουµε;’, Εκδόσεις Κέδρος, Αθή-να 2010, σελ. 116.

Από τη συνάντηση του Γιώργου Παπανδρέου µε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα πλαίσια του Southeast European Countries Istanbul Summit of Heads

of State and Government τον περασµένο Ιούνιο.

TΟ ΔΝΤ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ (ΠΙΑ) ΕΔΩ

Είναι σηµαντικό να δει κανείς το ευρύτερο οικονοµικό πλαίσιο µέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι πολιτικές Ερντογάν και λαµβάνονται οι ρηξικέλευθες αποφάσεις που τόση έκπληξη προκαλούν σε όλους εµάς, τους έξω από την Τουρκία. Όπως υποστηρίζουν αναλυτές, οι επιλογές Ερντογάν δεν θα ήταν τόσο ριζικές, δεν θα υλοποιούνταν µε τόση ευκολία αν το οικονοµικό κλίµα ήταν δυσµενές. Η γειτονική χώ-ρα διαθέτει µια οικονοµία η οποία αναπτύσσεται µε ρυθµό που προ-σεγγίζει το 6%. Όπως και στην Ελλάδα, η ατµοµηχανή της τουρκικής οικονοµίας είναι ο τοµέας των µικροµεσαίων επιχειρήσεων. Σήµερα στην Τουρκία υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 2 εκατ. τέτοιες επι-χειρηµατικές µονάδες µε ετήσια κέρδη που ξεπερνούν κατά µέσο όρο τα 250.000 ευρώ. Η ύπαρξή τους δηµιουργεί, εκτός όλων των άλλων, µια σηµαντική πληθυσµιακή βάση ‘συνοµιλητών’ του Ερντογάν που βλέπουν στο πρόσωπό του αποτυπωµένη την οικονοµική σταθερό-τητα, τη δικαιοσύνη και την ανάπτυξη- έτσι δεν λέγεται άλλωστε το κόµµα του; Την ίδια στιγµή η κεφαλαιακή βοήθεια από το εξωτερικό είναι σηµαντική: οι άµεσες ξένες επενδύσεις αντιπροσωπεύουν πλέον το 3% του ΑΕΠ, ενώ οι συνολικές καταθέσεις στις τουρκικές τράπεζες ανέρχονται στο 80% του ΑΕΠ. Μέσα σε ένα τέτοιο οικονοµικό κλίµα, πρωτοβουλίες της κεντρικής πολιτικής σκηνής που καθοδηγούνται από το έµπειρο χέρι του Τ. Ερντογάν, δεν µπορούν παρά να απολαµ-βάνουν της εµπιστοσύνης των αγορών. Η εντυπωσιακή αύξηση του δείκτη τιµών στο Χρηµατιστήριο της Κωνσταντινούπολης, την εποµέ-νη της ανακοίνωσης των αποτελεσµάτων του δηµοψηφίσµατος, αλλά και η σωρεία θετικών, σχεδόν διθυραµβικών δηλώσεων από Τούρ-κους επιχειρηµατίες που συνόδευαν τα πλάνα και τις εικόνες από την Τουρκία στα οικονοµικά κανάλια και τις εφηµερίδες, αυτή η ‘ψήφος εµπιστοσύνης’ του τουρκικού (και πολυεθνικού…) κεφαλαίου προς τον Τ. Ερντογάν είναι κάτι που θα πρέπει να ζηλεύει η Αθήνα...

ΕΡΑ

/ΑΠ

Ε

80 ΕΠΙΛΟΓΗ

Πρόσφατα ανέλαβε τα καθήκοντα του προέδρου των Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων. Ο λόγος για τον Βασίλη Χαλκιά, διευθύ-νοντα σύµβουλο των Αττικών Διαδροµών. Όραµά του να συµ-βάλλει στην προώθηση προτάσεων για ουσιαστικές παρεµβάσεις στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης του πολίτη και της προστα-σίας του περιβάλλοντος µέσα από την αναβάθµιση της ποιότητας των µεταφορών στη χώρα µας.

Από την ΈΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Να ξεκινήσουµε τη συζήτησή µας κ. Χαλκιά από το χρόνιο αλλά ιδιαίτερης αξίας ζήτηµα για µία πιο ποι-οτική ζωή στην πρωτεύουσα, πρώτιστα φιλοπερι-βαλλοντική. Πώς µπορεί το κράτος και οι συγκοινω-νιολόγοι να πείσουν το κοινό να κυκλοφορεί µε τα µέσα µαζικής µεταφοράς όταν δεν υπάρχει ολοκλη-ρωµένο δίκτυο; Οι Έλληνες Συγκοινωνιολόγοι πιστεύουµε ότι απαιτείται µια ολοκληρωµένη πολιτική για την προνοµιακή αντιµετώπιση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και την προ-ώθηση της χρήσης τους που θα συντελέσει στην αειφορία και τη βιώσιµη κινητικότητα. Οι βασικοί άξονες-στόχοι µιας τέτοιας πολιτικής πρέπει να είναι: α)Εκλογίκευση της χρήσης του ΙΧ και όπου απαιτείται, περιορισµός στη χρή-ση του. β) Ενίσχυση της συνδυασµένης µετακί-νησης και διευκόλυνση µετεπιβίβασης µε από-δοση χώρου στις ήπιες µορφές µετακίνησης (ποδήλατο, πεζοί) γ) Καλύτερη πληροφόρηση και ενηµέρωση των µετακινούµενων πολιτών και δ) Ενίσχυση της ασφάλειας και άνεσης στις µαζικές αστικές µετακινήσεις.

Τα µηχανήµατα έκδοσης εισιτηρίων στην Ελλάδα εί-ναι µηχανήµατα που χρησιµοποιούσε η Ευρώπη πε-ρίπου 20 χρόνια πριν. Δηλαδή, δεν εκδίδουν µηνιαί-ες κάρτες, κάρτες δύο ή τριών ατόµων, δεν δέχονται

πιστωτικές και δεν παρέχουν καµία πληροφορία για τις βασικές διαδροµές. Υπάρχει κάποιο σχέδιο επ’ αυτού; Πράγµατι, το υπάρχον σύστηµα συλλο-γής κοµίστρου στις Αστικές Συγκοινωνίες της Αθήνας αλλά και συνολικά της χώρας µας δεν έχει εκσυγχρονιστεί, δηµιουργώντας καθη-µερινά προβλήµατα τόσο στους οργανισµούς αστικών συγκοινωνιών όσο και στους επιβά-τες των µέσων αυτών. Δεν έχουµε άλλη πρό-ταση από αυτή της άµεσης υλοποίησης του συστήµατος αυτόµατης συλλογής κοµίστρου που έχει σχεδιάσει ο ΟΑΣΑ, η υλοποίηση του οποίου έχει καθυστερήσει και εξακολουθεί να καθυστερεί. Σύµφωνα µε τον σχεδιασµό αυτό, η υλοποίηση του συστήµατος αποτελεί τη βά-ση για την αναδιάρθρωση των κοµίστρων, τα οποία χρησιµοποιούνται ευρέως στην Ευρώπη (οικογενειακά, Σαββατοκύριακου, εκδροµικά, κ.ά.), ενώ παράλληλα θα λύσει τα προβλήµα-τα της µη καταβολής κοµίστρου αλλά και άλλα προβλήµατα. Οι επιβάτες δεν θα απαιτείται να περιµένουν ώρες ατελείωτες µέσα στον ήλιο και τη βροχή για να ανανεώσουν τη µηνιαία κάρτα τους, µιας και αυτό θα µπορούσαν να το κάνουν ανά πάσα στιγµή µέσα στο µήνα και όχι µόνο από τα εκδοτήρια των φορέων, αλλά και από άλλα σηµεία, όπως από το internet, τις τράπεζες, τα supermarket, τα ψιλικατζίδικα, κ.λπ. Ως εκ τούτου, στόχος είναι η υποστήριξη των οργανισµών αστικών συγκοινωνιών για τον σχεδιασµό και την υλοποίηση έργων αυτό-µατης συλλογής κοµίστρου.

Να περάσουµε στο σιδηροδροµικό δίκτυο. Ποιά είναι τα πρώτα βήµατα που πρέπει να γίνουν ώστε η Ελλάδα να φτάσει τους ρυθµούς της Ευρώπης; Ο σιδηρόδροµος στην Ελλάδα, όπως και σε όλο τον κόσµο, πρέπει να εξετάζεται µε κριτήρια αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής, και όχι µόνο µε κριτήρια «ανταγωνιστικότητας» µε τα άλλα µέσα. Θέλουµε τρένα γιατί προσφέρουν τον πλέον ασφαλή τρόπο µετακίνησης, είναι το οικονοµικότερο µέσο από πλευράς κατανάλω-σης ενέργειας ανά επιβάτη και αποτελούν το πλέον περιβαλλοντικά ευαίσθητο µέσο µετα-κίνησης. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν λέµε ότι το τρένο πρέπει να υποστηριχθεί και όχι να αφε-θεί να µαραζώσει. Κανείς δεν λέει ότι δεν θα πρέπει να βελτιωθούν οι παράµετροι σχετικά µε το επίπεδο εξυπηρέτησης τόσο στην υποδο-µή όσο και στη λειτουργία ή ότι δεν πρέπει να υπάρξει εξορθολογισµός όπου θεωρείται απα-ραίτητος. Η υλοποίηση λοιπόν της πολιτικής των σιδηροδροµικών µεταφορών απαιτεί σχε-

Μεταφορές - Συνέντευξη

ΕΠΙΛΟΓΗ 81

ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΛΚΙΑΣ // ΑΤΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

διασµό και επενδύσεις για να υπάρχει απόδο-ση από την εκµετάλλευση του σιδηροδροµικού δικτύου. Πιο συγκεκριµένα, ο σιδηρόδροµος θα πρέπει να συνεργάζεται και να συµπληρώ-νει τα οδικά και θαλάσσια µέσα, ενώ κρίνεται απαραίτητη και η ανάπτυξη του προαστιακού σιδηροδρόµου. Τέλος, ο σιδηρόδροµος θα πρέπει να αποτελεί κοινωνικό αγαθό και να µην κρίνεται µόνο µε βάση τη «βιωσιµότητα», αλλά να εξυπηρετεί και µη βιώσιµες γραµµές. Αυτό που γίνεται δηλαδή µε τις άγονες γραµ-µές στις θαλάσσιες αλλά και στις αεροπορικές µεταφορές να γίνει και στον σιδηρόδροµο.

Αρκετοί συµπολίτες µας επιθυµούν να διανύουν κάποιες αποστάσεις µε ποδήλατο. Ποιό είναι το εµπόδιο στο να δηµιουργηθούν ποδηλατόδροµοι, οι οποίοι θα παρέχουν ασφάλεια στους ποδηλά-τες; Το ποδήλατο εξυπηρετεί µικρές ή µεσαίες σχετικά αποστάσεις, είτε αποκλειστικά είτε σε συνδυασµό µε άλλα µέσα. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητο να ενταχθεί στον συνολικό συγκοινωνιακό σχεδιασµό, ώστε να εξυπηρετεί µεγαλύτερο αριθµό πολιτών. Το ποδήλατο έχει επίσης τη δυνατότητα να αποτελεί τροφοδότη των µέσων µαζικής µεταφοράς και ειδικότερα των µέσων σταθερής τροχιάς. Για τον σκοπό αυτό, όπως σε πόλεις του εξωτερικού, µπορούν να αναπτυχθούν σε καθορισµένους σταθµούς του µετρό, του ηλεκτρικού και του προαστια-κού σιδηρόδροµου, σηµεία στάθµευσης ή και ενοικίασης ποδηλάτων. Η χάραξη ποδηλατο-δρόµων δεν αποτελεί πανάκεια για τα συγκοι-νωνιακά προβλήµατα των πόλεων. Αποτελεί όµως τµήµα του συγκοινωνιακού σχεδιασµού σε µητροπολιτικό επίπεδο και όχι σε δηµοτικό, ώστε να µελετηθεί σωστά ένα δίκτυο ποδηλα-τοδρόµων που θα εξυπηρετεί πράγµατι τους πολίτες που θέλουν να αφήσουν τα οχήµατά τους. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να ανατεθεί σε εξειδικευµένους επιστήµονες να µελετήσουν το θέµα ώστε να σχεδιασθούν σωστά οι ποδη-λατόδροµοι. Το ποδήλατο είναι ένα µέσο µετα-κίνησης το οποίο απαιτεί ειδική προστασία, σε έναν άνετο και αποκλειστικής χρήσης διάδρο-µο για τον ποδηλάτη. Ο χώρος αυτός, εποµέ-νως, δε µπορεί να χρησιµοποιηθεί ούτε από πεζούς ούτε από άλλα µηχανοκίνητα οχήµατα, συµπεριλαµβανοµένων των µοτοσικλετών. Τέ-λος, ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας θα πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε να συµπεριληφθούν οι προτεραιότητες και οι κώδικες συµπεριφοράς για την ασφάλεια όλων των πολιτών που κινού-νται στη πόλη µε όλα τα µέσα.

«Προσβλέπω στην ουσιώδη συµβολή µας στον διάλογο για την οδική ασφάλεια και τα µέτρα που πρέπει να παρθούν για τη µείωση των απογοητευτικά υψηλών ποσοστών των τροχαίων ατυχηµάτων στη χώρα µας».

Phot

o Α

ΓΓΕΛ

ΟΣ

ΣΤΑ

ΥΡΑ

ΚΗ

Σ

82 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ

Γόνιµη κρατική παρέµβαση

Δεν είναι ότι θα «δο-θούν κρατ ικέ ς εν ι-σχύσεις άµεσα», που ούτως ή άλ λως σ ε επίπεδο ευρωπαϊκού δικαίου έχει θεσπι-

σθεί ο κανόνας της βασικής απαγό-ρευσης των κρατικών ενισχύσεων µε σκοπό την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισµού στην ενιαία αγορά από την αθέµιτη στρεβλωτική παρέµβαση του κράτους, αλλά τουλάχιστον ότι θα υπάρξει µία συντονισµένη πρωτοβου-λία για τους τοµείς αιχµής, τους τοµείς που συνάδουν µε την έξοδο από την ύφεση και την ανάκαµψη στη χώρα. Στόχος λοιπόν του Ινστιτούτου που ιδρύθηκε τον περασµένο Ιούνιο είναι να αποτελέσει τον ερευνητικό, επιστη-

και κυρίως τη ‘συστράτευση’ σχεδόν όλων των Ελλήνων επιστηµόνων που ασχολούνται µε τον συγκεκριµένο επιστηµονικό κλάδο. Εξίσου σηµα-ντικό είναι και το ενδιαφέρον φο-ρέων και φυσικών προσώπων που χωρίς να είναι ‘ειδικοί’, επιθυµούν να αντιληφθούν το εύρος της συγκε-κριµένης θεµατικής. Θετική έκπληξη προξένησε το γεγονός ότι ενδιαφέ-ρον για τη σχετική πρωτοβουλία εκ-δηλώθηκε όχι µόνο εντός Ελλάδας αλλά και από φορείς άλλων κρατών της ΕΕ. Χαρακτηριστική ένδειξη είναι και η συµµετοχή στο Advisory Board του Ινσ τ ιτούτου προβεβληµένων επιστηµόνων από το εξωτερικό». Βασική στόχευση του Ινστιτούτου, µας εξήγησε αµέσως µετά ο Αντώνης Μεταξάς, είναι η ανάδειξη της άµε-σης συσχέτισης της θεµατικής των κρατικών ενισχύσεων µε την οριο-θέτηση του αναπτυξιακού ρόλου του κράτους στο θεσµικό πλαίσιο της ΕΕ, ειδικότερα σήµερα στο πλαίσιο της προσπάθειας για υπέρβαση της βα-θιάς οικονοµικής κρίσης. Το επόµενό µας ερώτηµα αφορούσε ένα θέµα αιχµής. «Πώς συµβαδίζει η λειτουρ-γία του Ινστιτούτου µε τον κανόνα

Πολιτικές Ανάπτυξης - Κρατικές Ενισχύσεις

«Βασικό χαρακτηριστικό του Ινστιτούτου είναι η εξωστρέφεια και η πολυσυλλεκτικότητα. Απευθύνεται αλλά και επιθυµεί τη συµµετοχή επιστηµόνων που µε βάση τις ποικίλες προσλαµβάνουσες παραστά-σεις που κοµίζουν µπορούν να ενισχύσουν την όλη προσπάθεια σε ερευνητικό και επιµορφωτικό επίπεδο», διευκρινίζει ο Α. Μεταξάς, πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Κρατικών Ενισχύσεων.

Το να γίνεται λόγος για κρατικές ενισχύσεις, ενώ ισχύει η βασική απαγόρευση των κρατικών ενισχύσεων για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισµού στην ευρωπαϊκή αγορά, µάλλον ακούγεται οξύµωρο. Παρόλ’ αυτά η δηµιουργία ενός φορέα κρατικών ενισχύσεων όπως το Ελληνικό Ινστιτούτο Κρατικών Ενισχύσεων που δηµιουργήθηκε πρόσφατα στη χώρα µας κατά το επιτυχηµένο παράδειγµα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Κρατικών Ενισχύσεων, δηµιουργεί ελπίδες, για αξιοποίηση των επιτρεπτών τρόπων για τέτοιου τύπου ανα-πτυξιακές παρεµβάσεις του κράτους.

µονικό και συµβουλευτικό φορέα που επικεντρώνεται στις κρατικές ενισχύ-σεις. Ο διεπιστηµονικός χαρακτήρας του είναι ιδιαίτερα σηµαντικός καθώς προσπαθεί να συγκεντρώσει την κε-κτηµένη εµπειρία και γνώση για την προώθηση εκείνων των τοµέων που θα βοηθήσουν στο να κερδηθεί το στοίχηµα της δηµιουργίας ενός µο-ντέλου βιώσιµης ανάπτυξης. Σηµαντι-κό εγχείρηµα, αρκεί η θεωρία να γίνει πράξη!Μιλήσαµε µε τον πρόεδρο του Ελλη-νικού Ινστιτούτου Κρατικών Ενισχύ-σεων, Αντώνη Μεταξά, για τον νέο φορέα. Όπως χαρακτηριστικά µας είπε: «Η προσπάθεια αυτή είχε την τύχη από τα πρώτα της βήµατα να συ-γκεντρώσει αρκετή δηµοσιότητα αλλά

ΕΠΙΛΟΓΗ 83

Γόνιµη κρατική παρέµβαση

της βασικής απαγόρευσης των κρα-τικών ενισχύσεων για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισµού στην ευρωπαϊκή αγορά», ρωτήσαµε συγκε-κριµένα τον Αντώνη Μεταξά. Η απά-ντησή του; Ιδιαίτερα κατατοπιστική. Την παραθέτουµε αυτούσια: «Πρό-κειται για έναν κανόνα που επιδέχεται αρκετές και σηµαντικές εξαιρέσεις. Σε αντίθεση µε τα συχνά καθ’ υπερβο-λήν λεγόµενα, το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν είναι ασύµβατο µε την κρατική, ‘γόνιµη’ παρεµβατικότητα. Το γεγονός της διακλαδικότητας που χαρακτηρί-ζει το Ινστιτούτο ενισχύεται από την πολύ ευρεία οριοθέτηση της έννοιας της κρατικής ενίσχυσης που παραδο-σιακά υιοθετεί η Ευρωπαϊκή Επιτρο-πή και τα δικαστικά όργανα της ΕΕ. Γι΄αυτό τον λόγο πάρα πολλά θέµατα που απασχολούν την καθηµερινότητα της πολιτικής και επιχειρηµατικής επι-καιρότητας αγγίζουν το κανονιστικό πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων, ακόµα κι αν αυτό δεν καθίσταται πά-ντα εµφανές στο ευρύ κοινό ή συχνά ακόµη και στους ίδιους τους χειριστές

Λάθη προς αποφυγήνΠοια λάθη να αποφύγουµε; Αυτό διερωτήθηκε ο Θεόδωρος Μουρούτης, αναπληρωτής διευθυ-ντής υποστήριξης Επιχειρησιακής Διεύθυνσης Τµηµατάρχης Στρατηγικού Σχεδιασµού της Cyta Ελλάς ΑΕ, στο πλαίσιο της οµιλίας του στην ενότητα των ευρυζωνικών υποδοµών και επενδύσεων στο πλαίσιο της ηµερίδας. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε: «Δεν χρειάζεται κάθε φορά να εφευρίσκουµε τον τροχό σπαταλώντας πόρους και χρόνο: οι Ευρωπαίοι εταίροι µας έχουν έτοιµα και λειτουργικά θεσµικά, ρυθµι-στικά και νοµικά πλαίσια. Το κράτος πρέπει: α) Να απλοποιήσει τις διοικητικές διαδικασίες που σχετίζονται µε την εγκατάσταση υποδοµών, β) να περιορίσει το περιθώριο παρεµβάσεων µι-κροπολιτικών παραγόντων. Σηµαντική παρέµ-βασή του η ακόλουθη: «Οι αντισυµβαλλόµενοι µε το ελληνικό δηµόσιο πρέπει να δένονται µε ισχυρές Συµβάσεις που να καθιστούν ασύµφο-ρη οποιαδήποτε απόκλιση από αυτές: απόλυτη προτεραιότητα έχει ο εθνικός στόχος».

Πολιτεία &Ανάπτυξη «Συχνά ερχόµαστε αντιµέτωποι µε το ερώτηµα ‘τι κάνει η Πολιτεία για την ανάπτυξη; Αυτό ήταν ένα ερώτηµα που έθεσε ο Α. Μαρκόπουλος, Ειδικός Γραµµατέας Ψηφιακού Σχεδιασµού στο Υπουργείο Ανάπτυξης στο πλαίσιο της οµιλίας του στην πρόσφατη ηµερίδα «Κρατικές ενισχύσεις & Ανάπτυ-ξη». Και συνέχισε: «Μια απάντηση θα µπορούσε να είνει ‘Ό,τι µπορεί!’. Χρειάζεται όµως η συνεργασία και των δύο πλευρών για να γίνει η ανάπτυ-ξη πραγµατικότητα. Του κράτους και της ιδιωτικής αγοράς… Επίσης ένα άλ-λο κρίσιµο και ουσιαστικό είναι το ‘Για ποια ακριβώς ανάπτυξη µιλάµε;’ Για µια κρατικοδίαιτη, συντηρητική, αν όχι παρωχηµένη, ανάπτυξη; Ή για µια βιώσιµη, µακροπρόθεσµη και στέρεη ανάπτυξη; Θέλω να πιστεύω ότι όλοι προσανατολιζόµαστε στη δεύτερη κατεύθυνση. Στην κατεύθυνση της αξι-οποίησης όλων των διαθέσιµων πόρων και εργαλείων για τη δηµιουργία νέων µορφών επιχειρηµατικότητας… Προφανώς η Πολιτεία έχει την υπο-χρέωση να κάνει την αρχή, να θέσει τις βάσεις να δηµιουργήσει τις προ-ϋποθέσεις», είπε χαρακτηριστικά. Η Ειδική Γραµµατεία Ψηφιακού Σχεδια-σµού, τώρα έχοντας την αρµοδιότητα του σχεδιασµού και της εποπτεία του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Ψηφιακή Σύγκλιση» του ΕΣΠΑ στοχεύει στην αποτελεσµατική αξιοποίηση των ΤΠΕ στην οικονοµική και κοινωνική δραστηριότητα της χώρας. Για τις παρεµβάσεις που αφορούν τη δηµόσια διοίκηση διαθέτει σήµερα 1 δισ. ευρώ. Για την ενίσχυση της αγοράς, πάνω από το 1/3 του συνολικού προϋπολογισµού του προγράµµατος, περίπου 550 εκατ. ευρώ θα διατεθούν την επόµενη τριετία στην πραγµατική οικο-νοµία, στις επενδύσεις και στις επιχειρήσεις.

Με αφορµή την ίδρυση του Ελληνικού Ινσ τ ιτούτου Κρατ ικών Εν ισ χύσεων (ΕΙΚΕ), το Ελληνογερµανικό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο, η Πρεσβεία της Οµοσπονδιακής Δηµοκρατίας της Γερµανίας και το Ελληνικό Ινστιτούτο Κρατικών Ενισχύσεων διοργάνωσαν στις αρχές Οκτωβρίου ηµερίδα µε θέµα: «Κρατικές εν ισ χύσε ις & Ανάπτυξη» στο ξενοδοχείο King George II Palace σ τ ην Αθ ήνα . Στ όχο ς τ η ς η µ ε ρ ί δ α ς ήταν η ανάδε ιξη της επικαιρότητας και σηµασίας της προβληµατικής των κρατικών εν ισχύσεων, γεγονός που επιτεύχθηκε µε την ενδεικτική αναφορά τ η ς π ρ α κ τ ι κ ή ς ε φ α ρ µ ο γ ή ς τ η ς σ ε τρεις καίριους αναπτυξιακούς τοµείς: στην προώθηση της επιχειρηµατικής δραστηριότητας µέσω της διαχείρισης διαρθρωτικών πόρων της ΕΕ (ΕΣΠΑ), σ τ η χ ρ η µ α το δ ότ ησ η ε υρυζ ων ικών υποδοµών στον χώρο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και, τέλος, στην επίδραση των κρατικών ενισχύσεων στον τοµέα της ενέργειας.

τους. Λ.χ. η διαχείριση πόρων της Ευ-ρωπαϊκής Ένωσης µέσω των επιχει-ρησιακών προγραµµάτων του ΕΣΠΑ κ.λπ., ζητήµατα ιδιωτικοποιήσεων ή και θέµατα φορολογικής πολιτικής (χαρακτηριστικό είναι το παράδειγµα των τελών κινητής τηλεφωνίας που έχει επιβληθεί στη χώρα µας) άπτο-νται σταθµίσεων στο πεδίο του δικαί-ου κρατικών ενισχύσεων. Ιδιαίτερα σήµερα, η επικαιρότητα των ενισχύ-σεων προκύπτει και από την ανάγκη χάραξης των ορίων της απολύτως επι-βεβληµένης παρέµβασης του κράτους γ ια την τόνωση της αναπτυξιακής διαδικασίας ως µέσου για την υπέρ-βαση της πολύπλευρης οικονοµικής κρίσης. Ακριβώς αυτή η απόκλιση µε-ταξύ επικαιρότητας και σηµασίας της θεµατικής των κρατικών ενισχύσεων από τη µία πλευρά και κατανόησης της «εισχώρησής» της σε πολλούς το-µείς της κρατικής και επιχειρηµατικής δράσης από την άλλη ήταν ο βασικός λόγος που έδωσε και το έναυσµα για τη σύσταση του Ελληνικού Ινστιτού-του Κρατικών Ενισχύσεων.

84 ΕΠΙΛΟΓΗ

Σε µια εποχή που τίποτα δεν θεωρείται δεδοµένο και στερεότυπα χρόνων παύουν να ισχύουν, η αγωνία των manager της αγοράς είναι να µπορέσουν να αποκρυπτογραφήσουν τις αλλαγές και να στηρίξουν σε αυτές τη νέα επιχειρηµατική στρατηγική τους. Η αποκρυπτογράφηση όµως, πρέπει να γίνεται από managers που γνωρίζουν πολύ καλά το ελληνικό επιχειρείν έτσι ώστε να ελα-χιστοποιηθεί το περιθώριο λάθους. Ο Νικόλας Μπενόπουλος, γενικός διευθυντής της Mass Athens, υποστηρίζει ότι ζούµε την εποχή που οι µονογαµικές σχέσεις των καταναλωτών µε τα προϊ-όντα …τείνουν προς εξαφάνιση.

Από τον ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΡΔΕΡΑ

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ «ΜΟΝΟΓΑΜΙΚΩΝ» ΣΧΕΣΕΩΝ

Στέλεχος µε µεγάλη εµπειρία στον χώρο του marketing, της διαφήµισης και των media, διαθέτει το αισθητήριο της πρό-βλεψης. Κι αυτό προσπαθήσαµε να «εκ-µεταλλευθούµε», µιλώντας µαζί του και

αναζητώντας κάποιες σηµαντικές τάσεις του µέλλο-ντος στην αγορά της επικοινωνίας και του market-ing. «Οι τάσεις σκιαγραφούν κατά κάποιο τρόπο το µέλλον, σε κοινωνικό, συναισθηµατικό, εµπορικό και οικονοµικό επίπεδο. Καθορίζουν το πλαίσιο µέ-σα στο οποίο θα υλοποιηθούν οι στρατηγικές του marketing και της επικοινωνίας τα επόµενα χρόνια. Έχοντας διαβάσει και αναλύσει το οικονοµικό περι-βάλλον και τους δείκτες που απορρέουν από αυτό, βγαίνουν µερικά αβίαστα συµπεράσµατα» ανέφερε στο ξεκίνηµα της συζήτησής µας. Αυτά τα συµπε-ράσµατα θελήσαµε να αναλύσουµε.

Οι πρώτες διαφηµίσεις που είδαµε να κόβονται στο ξεκίνηµα της κρίσης κ. Μπενόπουλε, ήταν αυτές που αφορούσαν στην αγορά κατοικίας. Η διαφήµιση στε-γαστικών δανείων για ένα µεγάλο χρονικό διάστηµα ήταν απλά µια «γλυκειά ανάµνηση». Είναι απλά τα πράγµατα. Η κρίση στην αγορά κατοικίας οδή-γησε σε αντίστοιχη µείωση της αξίας τους κατά 20%. Ως εκ τούτου, δανειολήπτες που πήραν

δάνεια, µόλις συνειδητοποίησαν ότι το αρχικό κεφάλαιό τους έχει εξανεµιστεί. Η µείωση της αγοραστικής δύναµης της µέσης ελληνικής οικογένειας έχει ως αποτέλεσµα τον επανα-σχεδιασµό των σπουδών των παιδιών τους. Έτσι, οι νέοι όχι µόνο σπουδάζουν στην πό-λη που ζει η οικογένειά τους, αλλά ζουν στο ίδιο σπίτι. Η αναγκαστική αυτή συγκατοίκηση εµπλουτίζεται µε την παρουσία της τρίτης ηλι-κίας, η οποία φυλλορροώντας από τις δρα-στικές περικοπές των συντάξεων συµµετέχει συχνότατα στο βραδινό οικογενειακό τραπέ-ζι. Μέσα από το ασύρµατο router λοιπόν της τραπεζαρίας κάθονται συγχρόνως τρεις γενιές Ελλήνων, µια παράµετρος που δεν πρέπει να αγνοηθεί από τους διαφηµιστές και επικοινω-νιολόγους. Οι καταναλωτές είτε επειδή έχουν λιγότερα µετρητά, είτε επειδή φοβούνται ότι στο µέλλον θα έχουν ακόµα λιγότερα, οριο-θετούν τις προτεραιότητες τους έχοντας αλλά-ξει ουσιαστικά τον τρόπο µε τον οποίο δια-χειρίζονται τα χρήµατά τους. Οι διαφηµιζόµε-νοι καλούνται να δουλέψουν περισσότερο και εξυπνότερα για να διεκδικήσουν ένα µερίδιο από µία αγορά που συρρικνώνεται.

O καταναλωτής σε αυτό το σκηνικό αλλάζει; Αλλά-ζει διαρκώς και στο µέγιστο βαθµό. Το ζήτηµα είναι να αλλάξει προς τη σωστή κατεύθυνση. Και για τούτο, υπάρχει η γενιά των παιδι-ών που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980, η οποία µε κάνει να είµαι αισιόδοξος. Τα παιδιά αυτά βρίσκονται πλέον στην αγορά εργασίας. Μια πρόσφατη έρευνα της Porter Noveli σκια-γράφησε αυτή τη γενιά βρίσκοντας ουσιαστικές διαφορές ανάµεσα στις ηλικίες 25-30 από αυ-τούς που είναι 31+. Το πρώτο εύρηµα είναι ότι η νέα γενιά δεν είναι διατεθειµένη να αρχίσει από τα πρώτα σκαλιά της εταιρικής ιεραρχίας. Το εταιρικό «αγροτικό» δεν συµπεριλαµβάνεται στα σχέδιά της. Είναι µια γενιά που µεγάλωσε έχοντας ως πρότυπο της τους δύο εργαζόµε-νους γονείς. Μεγαλώνοντας χρησιµοποίησαν συσκευές που τους βελτίωσαν την ποιότητα ζω-ής και τους αύξησαν την δηµιουργικότητά τους, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη γενιά. Η καριέρα δεν αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ζωής και της ευτυχίας τους. Νοµίζω ότι έχουµε να µάθουµε πολλά από αυτή τη γενιά, καθώς είναι η πλέον δηµιουργική και ισορροπηµένη.

Η σχέση καταναλωτή–προϊόντων θα διαφοροποιη-θεί; Προφανώς. Μέσα σε τέτοια κοσµογονία θα ήταν παράλογο να µην επηρεαστεί. Μέχρι πρόσφατα οι καταναλωτές ήταν ιδιαίτερα πιστοί

Διαφήµιση - Συνέντευξη

ΕΠΙΛΟΓΗ 85

σε συγκεκριµένες µάρκες. Υπήρχε ένα συναισθη-µατικό δέσιµο στα όρια του «γάµου». Φυσικά υπήρχαν λιγότερα προϊόντα και λιγότερα κανάλια ενηµέρωσης. Τώρα οι επιλογές είναι πολλές και ο ανταγωνισµός ισοπεδωτικός. Οι µονογαµικές σχέσεις των καταναλωτών µε τα προϊόντα τείνουν προς εξαφάνιση. Υπάρχει βέβαια εξήγηση. Πολ-λά προϊόντα γίνονται «commodity». Στην αγορά πλέον τα «me too» προϊόντα είναι και καλύτερα και φθηνότερα. Επίσης η τεχνολογία αλλάζει γρή-γορα και δεν υπάρχει λόγος για τον καταναλωτή να είναι πιστός όταν ο ανταγωνισµός βγάζει κα-λύτερα και πιο βελτιωµένα προϊόντα σε µικρά τακτά χρονικά διαστήµατα. Τέλος η πρόσβαση σε πληροφορίες είναι άµεση και δωρεάν. Οι κατανα-λωτές είναι ενήµεροι και έχουν άποψη. Υπάρχουν βέβαια προϊόντα που έχουν µια ιστορία και δεν είναι commodities, όπως είναι τα brands Apple, Harley Davidson, Jack Daniels και Google. Για τους υπόλοιπους ο στόχος είναι να αυξήσουν το awareness και την προτίµηση των καταναλωτών σε σχέση µε τις άλλες µάρκες, είτε δηµιουργώντας τη δική τους ιστορία, είτε δηµιουργώντας καλές ειδήσεις για τα προϊόντα τους.

Όλα αυτά δεν ακούγονται ιδιαίτερα πολύπλοκα; Δεν ακούγονται µόνο, είναι πολύπλοκα. Η ζωή µας είναι πιο πολύπλοκη από ότι ήταν την προ-ηγούµενη δεκαετία, πόσο µάλλον πριν από 20 ή 30 χρόνια. Οι καταναλωτές είναι «πνιγµένοι» από επιλογές. Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι θέλουν περιορισµένες επιλογές, αρκεί αυτές να συµπεριλαµβάνουν τη γκάµα της αρεσκείας τους. Η πρόκληση και για τις επιχειρήσεις και για τους καταναλωτές είναι απλή. Καθώς ο κόσµος γίνεται πιο πολύπλοκος, πρέπει να µπορούν να βρουν τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν, εξαλείφοντας παράλληλα από το µυαλό τους τις άλλες εναλλα-κτικές που τους προσφέρονται και δεν τους αφο-ρούν. Θα πρέπει δηλαδή να βγάλουν νόηµα σε ένα χαοτικό, αλλά δυναµικό περιβάλλον. Για τις επιχειρήσεις, η σωστή στρατηγική έγκειται στο να παρέχουν βοήθεια στους καταναλωτές, ώστε να ελέγξουν αυτό το πολύπλοκο περιβάλλον, προσφέροντας συγκεκριµένες λύσεις. Οι µάρκες πρέπει να προτείνουν λύσεις που θα απλοποιή-σουν τη ζωή του καταναλωτή. Σας λεει τίποτα το: Think ΙΚΕΑ, η µηχανή αναζήτησης του Google, το ipod ή το iphone;

Δεν αναφέρατε καθόλου την παγκοσµιοποίηση στην κουβέντα µας. Αυτή δεν θα επηρεαστεί; Η παγκοσµιοποίηση ολοκληρώθηκε. Οι κατανα-λωτές αµφισβητούν τις πολυεθνικές εταιρείες και τις πρακτικές τους. Ο κόσµος περνάει από

«Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι οι κα-ταναλωτές θέλουν περιορισµένες επιλογές, αρκεί αυτές να συµπεριλαµβάνουν τη γκά-µα της αρεσκείας τους».

ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΠΕΝΟΠΟΥΛΟΣ // MASS ATHENS

το global στο local. Οι καταναλωτές είναι πλέον διατεθειµένοι να ταυτιστούν και να συνδεθούν µε πρόσωπα της τοπικής κοινω-νίας, µε τα οποία έχουν κοινούς στόχους. Οι «γειτονιές» δεν οριοθετούνται µε γεωγρα-φικούς όρους, αλλά µε κοινωνικούς. Μέσα από το διαδίκτυο, άνθρωποι µε κοινούς στόχους, ενδιαφέροντα και συναισθήµατα συνδέονται µε ένα ξεχωριστό τρόπο. Ανα-πτύσσονται λοιπόν νέες οµάδες µε δυναµική δυσανάλογα µεγάλη σε σχέση µε τους αριθ-µούς που αντιπροσωπεύουν. Στο παρελθόν τα πρότυπα τα οριοθετούσε το Hollywood µέσα από τον κινηµατογράφο. Στη συνέχεια, τη δύναµη αυτή τη διαχειρίστηκε η τηλεό-ραση. Σήµερα έχουν προτεραιότητα το ψη-φιακό και διαδραστικό περιβάλλον, όπως τα itune, το Facebook, τα blogs κ.α.

86 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 87

ΔΙΕΙΣΔΥΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ ΣΕ ΕΝΑΝ ΝΕΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΣΜΟ!

Green Values

88 ΕΠΙΛΟΓΗ

Σχέδιο οδηγού αξιολόγησης έρ-γων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εκπόνησε η Ρυθµιστική Αρχή Ενέργει-ας και το έθεσε σε δηµόσια διαβού-λευση. Αφορά σε έργα κατασκευής θερµοηλεκτρικών σταθµών µε συγκέ-ντρωση ηλιακής ακτινοβολίας και µε-ταξύ των παραµέτρων που πλέον θα µπαίνουν στο µικροσκόπιο της ανά-λυσης θα είναι α) τα οικονοµοτεχνικά χαρακτηριστικά του έργου και β) τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της θέσης εγκατάσ τασης. Σιγά σ ιγά η αγορά µπαίνει σε τάξη και ξεχωρίζει η ήρα από το στάρι. Τα χρονοδιαγράµµατα πιέζουν όλους: Πολιτεία, ρυθµιστική αρχή, επενδυτές.

Τηλεθέρµανση στην Πτολεµαΐδα και ας άργησε µερικά χρόνια. Το έργο είναι ύψους 7,5 εκατ. ευρώ, θα υλο-ποιηθεί από τη ΔΕΗ και θα συνδέσει περίπου 25.000 σπίτια της µακεδονι-κής πόλης µε φθηνή θέρµανση από τον ΑΗΣ/ΔΕΗ Καρδιάς. Κάποιες κα-µινάδες κεντρικών θερµάνσεων που λειτουργούν µε πετρέλαιο θα κλεί-σουν µια για πάντα. Κάποια πορτο-φόλια θα …υποφέρουν λιγότερο από την παγωνιά.

Με βάση την Οριακή Τιµή Συστή-µατος θα γίνονται πλέον οι πληρωµές στην χονδρεµπορική αγορά ηλεκτρι-κής ενέργειας –η τιµή θα ορίζεται µια ηµέρα πριν από κάθε πληρωµή. Αυ-τό είναι το περιεχόµενο υπουργικής απόφασης του υπουργείου ΠΕΚΑ, µε την οποία επιχειρείται εξορθολογι-σµός της αγοράς, η διόρθωση στρε-βλώσεων που µέχρι σήµερα προκα-λούσαν δυσλειτουργίες τόσο στη λια-νική αγορά –άρα και στη δυνατότητα του καταναλωτή για επιλογή προµη-θευτή– όσο και στην πληρωµή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ. Η ατµόσφαιρα στο χονδρεµπόριο προ-βλέπεται ηλεκτρισµένη.

Περίπου 400 εκατ. ευρώ θα είναι

Green NewsΣτιγµές της ελληνικής ειδησεογραφίας µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διαµόρφωση πολιτικών που µας αφορούν όλους και νοµοθεσία που αλλάζει την επιχειρηµατική δραστηριότητα.

Όσοι έ χουν υπηρε τήσε ι σ το στρατό γνωρίζουν πολύ καλά ότι αποτελεί πεδίο ενεργειακής σπατάλης, αλλά και χώρος όπου µπορούν να σφυρηλατηθούν συνειδήσεις και να υλοποιη-θούν πολιτικές – έστω και από τα πάνω. Κάπως έτσι σκέφτηκαν τα υπουργείο ΠΕΚΑ και Εθνικής Άµυνας κι οδηγήθηκαν σ την υπογραφή µνηµονίου συνεργα-σίας. Τι περιλαµβάνει; Ενεργεια-κή αναβάθµιση των πολλών και µεγάλων εγκαταστάσεων του ελ-ληνικού στρατού, προώθηση της χρήσης φυσικού αερίου όπου αυτό είναι δυνατό, υλοποίηση έργων αειφόρου ανάπτυξης σε στρατόπεδα και νοσοκοµεία (µε τη χρηµατοδότηση του ΕΣΠΑ). Ασφαλώς αναβαθµίζεται και η ήδη υπάρχουσα συνεργασία σε ζητήµατα πυρασφάλειας, πρόλη-ψης κι αντιµετώπισης φυσικών καταστροφών. Σηµειώνουµε ότι ανάλογο µνηµόνιο είχε υπογρα-φεί πρόσφατα και µε το υπουρ-γείο Παιδείας για την κατασκευή βιοκλιµατικών σχολείων. Μετά το σχολείο λοιπόν και το «χακί», γίνεται πράσινο!

το κόστος της µετατροπής γεώτρησης στη Νότια Καβάλα, σε υπό εξάντληση κοίτασµα φυσικού αερίου, σε απο-θήκη φυσικού αερίου χωρητικότητας περίπου 1 δισ. κυβικών µέτρων. Υψη-λό το κόστος της επένδυσης, αλλά η προοπτική της δηµιουργίας 300 θέσε-ων εργασίας καθώς και το ενδιαφέρον µεγάλων εταιρειών (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ) κάνουν το υπουργείο να το σκέφτεται σοβαρά. Σύστησε λοιπόν επιστηµονι-κή επιτροπή και µελετάει όλες τις πτυ-χές µιας τέτοιας επένδυσης η οποία θα εξασφαλίζει απρόσκοπτη παροχή φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά ανεξάρτητα από τις συνθήκες που θα επικρατούν στις διεθνείς αγορές.

Αύξηση της τάξης του 10% πα-ρουσιάζει η ζήτηση φυσικού αερίου το 2010, το 2009 η ζήτηση είχε φτά-σει τα 3,4 δισ. κυβικά µέτρα. Στην εκτίµηση αυτή κατέληξε η διοίκηση της ΔΕΠΑ –µια εταιρεία φιλέτο του ελληνικού δηµοσίου– η οποία πα-ράλληλα εκτιµάει ότι η επιχείρηση εν-δέχεται να χάσει µερίδιο της αγοράς λόγω της απελευθέρωσης.

Η 1η Οκτωβρίου έµεινε στην ιστο-ρία του ενεργειακού και κατασκευα-στικού κλάδου στην Ελλάδα. Όχι, δεν πρόκειται για Άραβες επενδυτές που έρχονται µε τα δισεκατοµµύριά τους γ ια επενδύσεις, απλώς, τέθηκε σε πλήρη εφαρµογή ο Κανονισµός Ενερ-γειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ΚΕ-ΝΑΚ). Η ισχύς του ΚΕΝΑΚ ενδέχεται να δώσει λίγο αίµα στην αγορά. Θυ-µίζουµε ότι για την έκδοση οικοδο-µικής άδειας σε κτίρια νέα ή υφιστά-µενα που ανακαινίζονται ριζικά, άνω 50 τ.µ., είναι υποχρεωτική η υποβολή στις πολεοδοµικές υπηρεσίες της Με-λέτης Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου.

ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ

GREEN VALUES – Ματιές στην επικαιρότητα

ΕΠΙΛΟΓΗ 89

90 ΕΠΙΛΟΓΗ

GREEN VALUES – Φωτο++++++

εξοικονόμηση ενέργειας έως και σε σχέση με τα συμβατικά καταστήματα

40%

το πράσινο super market της Aττικής Άνοιξε!

...και δείχνει την πράσινη πλευρά της ζωής

Το πρώτο φιλικό προς το περιβάλλον κατάστημα AB Bασιλόπουλος Green store είναι γεγονός.

H ΑΒ Βασιλόπουλος καινοτομεί, δημιουργώντας το πρώτο ολοκληρωμένο οικολογικό κατάστημα στην Ελλάδα. Το νέο Green Store έχει μοναδικό design, χρησιμοποιεί καινοτόμα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας, κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βρίσκεται στη Λεωφ. Δροσιάς - Σταμάτας στη Σταμάτα Αττικής.

Από 26 Οκτωβρίου μαζί με την γνωστή ποιότητα, ποικιλία και εξυπηρέτηση ΑB, το κοινό μπορεί να γνωρίσεικαι την απόλυτη πράσινη τεχνολογία του νέου Green Store.

Τι κάνει όμως αυτό το κατάστημα τόσο ενδιαφέρον και τόσο ξεχωριστό?

Εξοικονομεί ενέργεια με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Eίναι εξοπλισμένο με φωτοβολταϊκούς υαλοπίνακες και πάνελ για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και ηλιακούς συλλέκτες που καλύπτουν μεγάλο μέρος των αναγκών του κτιρίου σε ζεστό νερό. Διαθέτει λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης τεχνολογίας LED και ανεμογεννήτρια στο χώρο στάθμευσης. Χρησιμοποιεί αλουμινοκατασκευές , διπλά τζάμια και ενισχυμένη επένδυση τα οποία περιορίζουν την απώλεια θερμότητας. Διαθέτει ανοίγματα οροφής με ρυθμιζόμενη ροή αέρα, για φυσικό αερισμό του καταστήματος κατά την διάρκεια της νύχτας

Έχει ειδικό προθάλαμο εισόδου-εξόδου, ο οποίος εμποδίζει την απώλεια θερμότητας από αυτό.Έχει ειδικά συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας στα ψυγεία.

Κάνει χρήση φιλικού προς το περιβάλλον CO2 , σε σχέση με το συμβατικό freon. Διαθέτει ΒΜS System (Building Management System) για την αποδοτικότερη και οικονομικότερη χρήση ενέργειας,

καθώς ελέγχει και διαχειρίζεται την λειτουργία του φωτισμού, κλιματισμού και αερισμού του χώρου. Εξοικονομεί ενέργεια με το σύστημα της γεωθερμίας που αξιοποιεί τη θερμότητα εδάφους τον χειμώνα και διοχετεύει τη θερμότητα του κτιρίου στο έδαφος το καλοκαίρι

Έχει σύστημα εξοικονόμησης νερού καθώς το βρόχινο νερό συλλέγεται από την οροφή, αποθηκεύεται και χρησιμοποιείται στην άρδευση, στο σύστημα πυρόσβεσης και στους χώρους υγιεινής. Εχει φωτοσωλήνες στην οροφή και πλαϊνούς φεγγίτες που διαθέτουν αυτόματες περσίδες ελεγχόμενης σκίασης για αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού Η εξοικονόμηση ενέργειας διασφαλίζεται επίσης από φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, όπως ξύλο, μάρμαρο, ασβεστόλιθος κ.τ.λ.

Αυτοί είναι οι κύριοι λόγοι που η εξοικονόμηση ενέργειας του Green Store φτάνει σε ποσοστό έως και σε σχέση με τα αντίστοιχα συμβατικά καταστήματα.Ο οικολογικός εξoπλισμός του Green Store δεν σταματάει εδώ.

Συνεχίζεται με...Την χρήση ειδικών καροτσιών φτιαγμένων από ανακυκλωμένο πλαστικό.Το νέο σταθμό φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων και προσεχώς την κατ’ οίκον διανομή προϊόντων

με όχημα φυσικού αερίου CNG.Σε όλα αυτά δεν μπορεί να λείπει και η “Μονάδα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης” επτά (7) υλικών, καθώς

και η τοποθέτηση αντίστοιχων κάδων ανακύκλωσης τηγανέλαιων και λαμπτήρων. Επίσης, έχει πραγματοποιηθεί δενδροφύτευση του γύρω χώρου, προσφέροντας πράσινο και οξυγόνο αλλά και κατάλυμα στην πανίδα της περιοχής.

Για όλους αυτούς τους λόγους το Green Store αποτελεί την καινοτομία, στον χώρο των οικολογικών κατασκευών, ενώ είναι η αρχή μιας νέας εποχής, ανάπτυξης και εξοικονόμησηςενέργειας για όλα τα νέα καταστήματα ΑΒ Βασιλόπουλος.

Διεύθυνση: Λεωφ. Δροσιάς-Σταμάτας 31Α, Σταμάτα

ΕΠΙΛΟΓΗ 91

εξοικονόμηση ενέργειας έως και σε σχέση με τα συμβατικά καταστήματα

40%

το πράσινο super market της Aττικής Άνοιξε!

...και δείχνει την πράσινη πλευρά της ζωής

Το πρώτο φιλικό προς το περιβάλλον κατάστημα AB Bασιλόπουλος Green store είναι γεγονός.

H ΑΒ Βασιλόπουλος καινοτομεί, δημιουργώντας το πρώτο ολοκληρωμένο οικολογικό κατάστημα στην Ελλάδα. Το νέο Green Store έχει μοναδικό design, χρησιμοποιεί καινοτόμα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας, κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βρίσκεται στη Λεωφ. Δροσιάς - Σταμάτας στη Σταμάτα Αττικής.

Από 26 Οκτωβρίου μαζί με την γνωστή ποιότητα, ποικιλία και εξυπηρέτηση ΑB, το κοινό μπορεί να γνωρίσεικαι την απόλυτη πράσινη τεχνολογία του νέου Green Store.

Τι κάνει όμως αυτό το κατάστημα τόσο ενδιαφέρον και τόσο ξεχωριστό?

Εξοικονομεί ενέργεια με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Eίναι εξοπλισμένο με φωτοβολταϊκούς υαλοπίνακες και πάνελ για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και ηλιακούς συλλέκτες που καλύπτουν μεγάλο μέρος των αναγκών του κτιρίου σε ζεστό νερό. Διαθέτει λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης τεχνολογίας LED και ανεμογεννήτρια στο χώρο στάθμευσης. Χρησιμοποιεί αλουμινοκατασκευές , διπλά τζάμια και ενισχυμένη επένδυση τα οποία περιορίζουν την απώλεια θερμότητας. Διαθέτει ανοίγματα οροφής με ρυθμιζόμενη ροή αέρα, για φυσικό αερισμό του καταστήματος κατά την διάρκεια της νύχτας

Έχει ειδικό προθάλαμο εισόδου-εξόδου, ο οποίος εμποδίζει την απώλεια θερμότητας από αυτό.Έχει ειδικά συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας στα ψυγεία.

Κάνει χρήση φιλικού προς το περιβάλλον CO2 , σε σχέση με το συμβατικό freon. Διαθέτει ΒΜS System (Building Management System) για την αποδοτικότερη και οικονομικότερη χρήση ενέργειας,

καθώς ελέγχει και διαχειρίζεται την λειτουργία του φωτισμού, κλιματισμού και αερισμού του χώρου. Εξοικονομεί ενέργεια με το σύστημα της γεωθερμίας που αξιοποιεί τη θερμότητα εδάφους τον χειμώνα και διοχετεύει τη θερμότητα του κτιρίου στο έδαφος το καλοκαίρι

Έχει σύστημα εξοικονόμησης νερού καθώς το βρόχινο νερό συλλέγεται από την οροφή, αποθηκεύεται και χρησιμοποιείται στην άρδευση, στο σύστημα πυρόσβεσης και στους χώρους υγιεινής. Εχει φωτοσωλήνες στην οροφή και πλαϊνούς φεγγίτες που διαθέτουν αυτόματες περσίδες ελεγχόμενης σκίασης για αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού Η εξοικονόμηση ενέργειας διασφαλίζεται επίσης από φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, όπως ξύλο, μάρμαρο, ασβεστόλιθος κ.τ.λ.

Αυτοί είναι οι κύριοι λόγοι που η εξοικονόμηση ενέργειας του Green Store φτάνει σε ποσοστό έως και σε σχέση με τα αντίστοιχα συμβατικά καταστήματα.Ο οικολογικός εξoπλισμός του Green Store δεν σταματάει εδώ.

Συνεχίζεται με...Την χρήση ειδικών καροτσιών φτιαγμένων από ανακυκλωμένο πλαστικό.Το νέο σταθμό φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων και προσεχώς την κατ’ οίκον διανομή προϊόντων

με όχημα φυσικού αερίου CNG.Σε όλα αυτά δεν μπορεί να λείπει και η “Μονάδα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης” επτά (7) υλικών, καθώς

και η τοποθέτηση αντίστοιχων κάδων ανακύκλωσης τηγανέλαιων και λαμπτήρων. Επίσης, έχει πραγματοποιηθεί δενδροφύτευση του γύρω χώρου, προσφέροντας πράσινο και οξυγόνο αλλά και κατάλυμα στην πανίδα της περιοχής.

Για όλους αυτούς τους λόγους το Green Store αποτελεί την καινοτομία, στον χώρο των οικολογικών κατασκευών, ενώ είναι η αρχή μιας νέας εποχής, ανάπτυξης και εξοικονόμησηςενέργειας για όλα τα νέα καταστήματα ΑΒ Βασιλόπουλος.

Διεύθυνση: Λεωφ. Δροσιάς-Σταμάτας 31Α, Σταμάτα

92 ΕΠΙΛΟΓΗ

Από τις υπερβολές στην πραγµατικότητα. Μπο-ρεί οι διάφορες διαπι-στώσεις των εκθέσεων του ΟΗΕ, να αποδει-κνύονται υπερβολικές, όµως ο περιβαλλοντι-σµός έχει πια περάσει στην καθηµερινότητα των πολιτών. Και από αυτή την άποψη, κάτι καλό έχει προκύψει από την τελευταία, ταραγµέ-νη από τη χρηµατοπι-στωτική κρίση, δεκαετία για τον κόσµο.

Από τον ΑΝΤΩΝΗ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟ

Kάθε καλόπιστος πε-ριβαλλον τολόγος δεν θα αναγνωρίζει ως ευτυχείς τις εξε-λίξεις για την IPCC (Intergovernmental Panel on Climate

Change), τη Διακυβερνητική Διά-σκεψη για την Κλιµατική Αλλαγή, µε αποκορύφωµα, στην ουσία, την απο-τυχία της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης. Τα πράγµατα έγιναν πιο δυσάρεστα µετά τη δηµοσίευση της πρόσφατης, 4ης κατά σειρά, έκθεσης του ΟΗΕ, δηλ. της IPCC, όπου παρεισέφρησε ένα σοβαρό λάθος, µια µάλλον αστο-χία. Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ray-ada Pachauri, το χαρακτήρισε «ένα

Περιβαλλοντικές αστοχίες

GREEN VALUES – Πράσινες έννοιες & πράσινη καθηµερινότητα

ΕΠΙΛΟΓΗ 93

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΤΗΞΗΣ και της µη επαναπληρώσεως, ίσως, των παγετώνων των Ιµαλαΐων, πρέπει να εκτιµάται µε κάποια δόση σκεπτικισµού. Το ίδιο και η αύξηση της θερµοκρασίας τον 20ο αιώνα ως αποτέλεσµα «κατά µεγάλη πιθανότητα» της ανθρωπογενούς δραστηριότητας.

µικρό σφάλµα σε ένα µεγάλο έγκλη-µα» σε άρθρο του στον βρετανικό Guardian, αναδηµοσιευµένο σ την Καθηµερινή (5/9/10). Το σφάλµα δεν ήταν τόσο µικρό γιατί αναφερόταν στο ενδεχόµενο τήξης των πάγων στα Ιµαλάια, από όπου τροφοδοτούνται οι µεγάλοι ποταµοί της Νοτιοανατο-λικής Ασίας. Αφορούσε δηλαδή σε έναν πληθυσµό κάτι µεταξύ ενός και ενάµιση δισεκ. ατόµων. Το σφάλµα ήταν η επιστηµονική πρόβλεψη ότι οι παγετώνες των Ιµαλαΐων θα είχαν λειώσει µέχρι το 2035 αντί του 2350. Το κείµενο της πρόβλεψης είχε γρα-φτεί και ελεγχθεί κατά τους κανόνες που προβλέπονται. Η πρόβλεψη αυ-τή θορύβησε, δικαίως, τις χώρες που εξαρτώνται για την τροφοδοσία τους σε νερό από τα Ιµαλάια, µέχρις ότου η IPCC αποδέχτηκε ότι υπήρξε λάθος και ακύρωσε την πρόβλεψη. Όµως το σφάλµα αυτό θεωρήθηκε ένα σο-βαρό πλήγµα της αξιοπιστίας της, µε γενικότερες επιπτώσεις και σε άλλες προβλέψεις. Ο κύριος Πρόεδρος, ο οποίος δεν παραιτήθηκε όπως πολλοί ζήτησαν, στο άρθρο του επιχειρεί µια αποσύνδεση του σοβαρού σφάλµα-τος από την έκθεση στο σύνολό της. «Η έκθεση έχει αναγνωρίσει το σφάλ-µα – που όµως εντοπίστηκε έξω από τον ΟΗΕ- και προκειµένου να αντλή-σει τα κατάλληλα συµπεράσµατα έχει ζητήσει ανεξάρτητη αξιολόγηση των µεθόδων λειτουργίας από το InterA-cademic Council» … «είναι ωστόσο σηµαντικό, συνεχίζει, να καταλά-βουµε ότι παρά το λάθος σχετικά µε τους παγετώνες, τα ευρήµατα της έκθεσης παρέχουν αδιαµφισβήτητες αποδείξεις για την υπερθέρµανση του πλανήτη». Όπως σηµειώνει... «το µε-γαλύτερο µέρος της ανόδου που πα-ρατηρήθηκε στις µέσες θερµοκρασίες του πλανήτη από τα µέσα του 20ου αιώνα οφείλεται κατά πολύ µεγάλη

94 ΕΠΙΛΟΓΗ

πιθανότητα στην προκληθείσα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες κατα-γεγραµµένη αύξηση των αερίων του θερµοκηπίου»…

Όµως πρόβληµα διατύπωσης έχει και ο ίδιος ο κ. Πρόεδρος. Οι «αδι-αµφισβήτητες» αποδείξεις της υπερ-θέρµανσης κυµαίνονται από 1,1ο C έως 6,4ο C. Αν δεχθούµε την άποψη του κ. Στροτ, διευθυντή της Μετεω-ρολογικής υπηρεσίας του Ηνωµένου Βασιλείου, ότι µια άνοδος µέχρι 2ο C µπορεί να απορροφηθεί από τον πλα-νήτη και προσέξουµε ότι το άνοιγµα µεταξύ 1,1ο C και 6,4ο C είναι πολύ µεγάλο, έχουµε ακέραιο το πρόβληµα της µεταφοράς από την έρευνα του

προβλήµατος της κλιµατικής αλλαγής στην πολιτική, γιατί τόσον οι πολιτικοί όσο και οι ψηφοφόροι (όπως γράφει και ο Economist, 20/3/2010), προ-τιµούν τις βεβαιότητες, τις καθαρές κουβέντες. «Το µεγάλο άνοιγµα των συνεπειών που οι προφητείες της επι-στήµης έχουν –από την ήπια αύξηση της θερµοκρασίας των 1ο C στο τέλος του αιώνα µέχρι την κόλαση των 6,4ο C- απεικονίζει τις αβεβαιότητες που πρέπει να διαχειριστεί η πολιτική». Άλλο το αδιαµφισβήτητο και άλλο το πιθανό. Το πρώτο το προσφέρει η πε-ποίθηση, το δεύτερο το επιστηµονικό πόρισµα, εξ ορισµού διαψεύσιµο.

Σ ε κάθε περίπτωση πέ-ρα από τις υπερφίαλες

απόψεις, υπάρχουν και πολλά ερω-τηµατικά. Όταν µιλάµε για υπερθέρ-µανση, µε ποια περίοδο του πλανή-τη κάνουµε συγκρίσεις; Γιατί είναι βέβαιο ότι ο πλανήτης έχει περάσει περιόδους ήπιας θέρµανσης, υπερ-θέρµανσης ή ψύξης σε εποχές όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα ήταν µηδαµινή. Δεύτερον, πόσο αδιαµ-φισβήτητες είναι οι µέσες θερµο-κρασίες, γιατί οι στατιστικοί µέσοι όροι έχουν κακή φήµη (!). Τρίτον, αναφέρεται ότι χιλιάδες επιστήµο-νες συµφωνούν ή κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση. Όµως αυτό δεν προδίδει βεβαιότητες γιατί η Επιστήµη του συρµού πολλές φορές διαψεύδεται, παράδειγµα η θεωρία για τον Αιθήρα, αποδεκτή τον 19ο αιώνα, άγνωστη πλέον στους συγ-χρόνους και επιστηµονικά νεκρή. Ας σηµειωθεί ότι κατά διαβολική σύµπτωση, το θέµα της τήξης των παγετώνων, υπαρκτό και δια γυ-µνού οφθαλµού καµιά φορά, έτυχε και µιας άλλης επιστηµονικής προ-

GREEN VALUES – Πράσινες έννοιες & πράσινη καθηµερινότητα

ΕΠΙΛΟΓΗ 95

AΛΛΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΣΜΟΣ

Υπάρχει µια σύγχυση σχετικά µε τον όρο Οι-κολογία, Ecology, που χρησιµοποιείται ακόµα και για τη συγκέντρωση σκουπιδιών στις ακτές. Η Οικολογία, λέξη που χρησιµοποιήθη-κε πρώτη φορά το 1866, αφορά στην επιστη-µονική µελέτη των φαινοµένων στη Φύση, τη Natura. Έχει αξιοσηµείωτο παρελθόν και οι Naturalistes, οι Φυσιοδίφες, ασκούν έρευνα µε επιστηµονικά κριτήρια, και αυστηρή προ-σήλωση στις µετρήσεις, όπως όλες οι θετικές επιστήµες. Δεν έχει σχέση µε την περιβαλλο-ντολογία… όπως ασκείται από τη δηµοσιο-γραφία του συρµού.

Η περιβαλλοντολογία αφορά κυρίως στην αντι-µετώπιση της µόλυνσης και της ρύπανσης της Φύσης. Είναι µια απολύτως τεχνολογική, θα έλεγε κανείς, ενέργεια η οποία καλύπτει επιτυ-χώς µια επείγουσα ανάγκη. Οι θεωρίες της ανά-πτυξης και της ευηµερίας ταλαιπώρησαν και τα-λαιπωρούν το περιβάλλον στο οποίο ζούµε, τα δάση, τις θάλασσες, την ατµόσφαιρα, µετατρέ-ποντας τον πλανήτη σε σκουπιδότοπο. (Τώρα το ίδιο γίνεται µε το Σύµπαν!) Σε πολλές περιπτώ-σεις η ανευθυνότητα είναι καταστροφική, για-τί οι επιστήµονες της οικονοµίας σε ελάχιστες περιπτώσεις, όπως του καθηγητή Pigou του Cambridge, έχουν ενσωµατώσει στις αµέτρητες πια θεωρίες τους το κόστος της ρύπανσης και της µόλυνσης. Αλλά ο απαραίτητος πια λαϊκός περιβαλλοντισµός δεν είναι Οικολογία. Καθώς όµως η οικολογία και ο περιβαλλοντισµός κα-τεβαίνουν στις µεγάλες µάζες, η διαχείριση των προβληµάτων περνάει στους πολιτικούς και γενικότερα στους κάθε είδους αξιωµατού-χους, Δηµάρχους, Δηµόσιους υπαλλήλους κλπ. Σε αυτό το επίπεδο υπάρχουν πράγµατι αισι-όδοξες εξελίξεις. Αργά, ίσως πολύ αργά αλλά πάντως σταθερά, οι κάτοικοι του πλανήτη συ-νειδητοποιούν την αναγκαιότητα τοπικών πα-ρεµβάσεων. Συγχρόνως, επίσης αργά αλλά στα-θερά, οι πολίτες προσέχουν και συµµερίζονται τις κυβερνητικές παρεµβάσεις, απότοκους των αποτελεσµάτων της επιστηµονικής έρευνας. Σε αυτές απαιτείται σωφροσύνη και προσοχή γιατί εµπλέκονται µε την οικονοµία. Όµως µπορεί να πει κανείς ότι τόσο η οικολογία όσο και ο (εθε-λοντικός) περιβαλλοντισµός έχουν παρεισφρή-σει στην καθηµερινότητα του πολίτη. Από αυτή την άποψη µπορεί να πει κανείς ότι κάτι καλό έχει προκύψει την τελευταία δεκαετία.

σέγγ ισης. Αµερικανοί και Ολλανδοί επιστήµονες, σε νέα µελέτη που δηµοσιεύ-τηκε στο εξειδικευµένο πε-ριοδικό Nature Geoscience αναθεωρούν τις µέχρι σή-µερα επικρατούσες απόψεις. Κ ληρονοµιά τ ης µακράς εποχής των πάγων, παγετώ-νες µε πάχος χιλιοµέτρων επικαθήµενοι της Γροιλαν-δίας και της Δυτικής Ανταρ-κτικής αρχίζουν να λιώνουν µε ρυθµό 230 δισεκ. τόνων τον χρόνο, προκαλώντας µια άνοδο –χιλιοστών του µέ-τρου- της επιφάνειας των θα-λασσών. Όµως οι µετρήσεις από δορυφόρους δεν συνυ-πολογίζουν την άνοδο του υποκείµενου φλοιού της γης καθώς αυτός «ξαλαφρώνει» µε την τήξη των παγετώνων. «Τε λικά, καταλήξαµε σ το συµπέρασµα ότι οι αιώνιοι πάγοι στη Γροιλανδία και τη Δυτική Ανταρκτική λιώνουν µε τη µισή ταχύτητα από αυτή που πιστεύαµε µέχρι σήµερα». Τα παραπάνω δεν έχουν βέβαια άµεση σχέση µε την αστοχία της έκθεσης του IPCC. Όµως προσφέ-ρουν ένα µάθηµα µετριοπά-θειας που επιβάλλεται στην εκτίµηση φαινοµένων τόσο περίπλοκων όσο το κλίµα. Δεν υπάρχει π.χ. αµφιβολία ότι η περίπτωση της τήξης και της µη επαναπληρώσε-ως ίσως των παγετώνων των Ιµαλαΐων, δυσπρόσιτων και αγεωγράφητων ακόµη, πρέ-πει να εκτιµάται µε κάποια δόση σκεπτικισµού. Το ίδιο και η αύξηση της θερµοκρα-σίας κατά τον 20ο αιώνα ως

αποτέλεσµα … «κατά µεγάλη πιθανότητα» της ανθρωπο-γενούς δραστηριότητας.

Εις επίρρωση των παρα-πάνω πρέπει να σηµειωθεί η παρέµβαση του οµότιµου καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης, Αντώνη Φώσκολου. O κ. Φώσκολος (Καθηµερινή 5/9/2010) σε επιστολή του (που απευθύνει και προς την κα Hedegaard, αρµόδια Επί-τροπο για την κλιµατική αλλα-γή), θεωρεί τα συµπεράσµατα βεβιασµένα. Αναφέρει κατ’ αρχήν ότι στα µετεωρολογι-κά στοιχεία του παρελθόντος υπάρχουν µέσες θερµοκρα-σίες υψηλότερες των σηµε-ρινών. Σηµειώνει επίσης ότι, αναφορικά µε τις συγκεντρώ-σεις διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατµόσφαιρα, Ευ-ρωπαίοι επιστήµονες µέτρη-σαν µε ακρίβεια +/- 3% τα έτη 1820, 1860 και 1940 ότι οι συγκεντρώσεις ήταν 430 ppm, 395 ppm και 400 ppm αντιστοίχως, πολύ πριν από τον κατακλυσµό των τελευταί-ων χρόνων εντατικής χρήσης ορυκτών καυσίµων. Η επι-στολή µου, γράφει, είναι ενη-µερωτική, διερωτώµαι όµως γιατί όλα αυτά τα στοιχεία δεν έχουν δει το φως της δηµοσι-ότητας. Ο ισχυρισµός του κ. Φώσκολου είναι υπερβολικός, γιατί τα στοιχεία αυτά έχουν εκτεθεί στο εξαίρετο και εντυ-πωσιακό βιβλίο του Αυστρα-λού καθηγητή, Ian Plimmer, µε τον τίτλο Heaven and Earth. Συνεπώς, η µετριοπάθεια εί-ναι απαραίτητη για την ορθή εκτίµηση και αξιολόγηση των εξελίξεων στο κλίµα.

ΑΝ ΔΕΧΘΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ότι µια άνοδος µέχρι 2ο C µπορεί να απορροφηθεί από τον πλανήτη και προσέξουµε το µεγάλο άνοιγµα των προβλέψεων για αύξηση µεταξύ 1,1ο C και 6,4ο C, έχουµε ακέραιο το πρόβληµα της µεταφοράς από την έρευνα της κλιµατικής αλλαγής στην πολιτική.

96 ΕΠΙΛΟΓΗ

GREEN VALUES - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Photo ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ - Επεξεργασία ALLMEDIA CREATIVE

ΕΠΙΛΟΓΗ 97

Η ανάπτυξη χρειάζεται…ούριο άνεµο

ΓΙΑΝΝΟΣ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΣ // VESTAS HELLAS

Ο Γιάννος Μιχόπουλος, γενικός διευθυντής µιας από τις µεγαλύτερες εταιρείες ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα, της Vestas Hellas, δεν είναι απαισιόδοξος στην τωρινή δύσκολη συγκυρία, τουναντίον, θεωρεί ότι εργάζεται σε έναν από τους ελάχιστους κλάδους µε µέλλον. Παρόλα αυτά, ανη-συχεί για το αν τα εθνικά ενεργειακά σχέδια θα γίνουν πράξη και ζητά συστράτευση όλων στον κοινό σκοπό.Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Συναντήσαµε τον Γ ι ά ν ν ο Μ ι χ ό -

πουλο στα τέλη Οκτωβρίου σε µια ‘θερµή’ για την ενέργεια συγκυρία: η ΔΕΗ µόλις είχε ανακοινώσει τη δηµι-ουργία θυγατρικής για τη διαχείριση της υποδοµής, το νοµοσχέδιο για την επιτάχυνση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας είχε µόλις ψηφιστεί, τα προ-γράµµατα ενεργειακής αναβάθµισης κατοικιών είχαν ξεκινήσει, οι αιτήσεις επενδυτών προς τη ΔΕΗ για φωτο-βολταϊκά είχαν ξεπεράσει και την πιο αισιόδοξη πρόβλεψη, ενώ την επό-µενη ηµέρα η χώρα µας φιλοξενούσε διεθνή σύνοδο για την κλιµατική αλ-λαγή στη Μεσόγειο. Από συνέδρια και νοµοθεσία πάµε καλά, τι γίνεται όµως µε την καθηµερινή µάχη για την ανά-πτυξη των ΑΠΕ; Σε αυτή τη µάχη είναι ταγµένος από τη στιγµή που ανέλαβε επικεφαλής στη Vestas ο φυσικός, Γιάννος Μιχόπουλος. «Τα συναισθή-µατά µου για την κινητικότητα που επι-κρατεί είναι ανάµεικτα: το ότι γίνονται συνέδρια, συναντήσεις και συζητήσεις δεν µπορεί παρά να είναι θετικές εξε-

λίξεις. Η χώρα µας διαθέτει αιολικό δυναµικό και εµπειρία και µπορεί να παίξει ρόλο στα ενεργειακά πράγµα-τα», µας είπε. Το πρόβληµα όµως εί-ναι στο δια ταύτα και εκεί ο συνοµι-λητής µας διακρίνει τρία σηµεία που θέλουν προσοχή: η γραφειοκρατία, το δίκτυο και η χρηµατοδότηση. Είναι αισιόδοξος ότι τα χρόνια γραφειοκρα-τικά προβλήµατα θα ξεπεραστούν. Για τα άλλα δύο ‘αγκάθια’ της ανάπτυξης χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια.

Η συζήτησή µας ξεκίνησε δικαι-ωµατικά από την αιολική ενέργεια η οποία, κατά τον Γ. Μιχόπουλο είναι πλέον µορφή ενέργειας ισοδύναµη µε τις άλλες καθιερωµένες. «Σε βά-θος χρόνου, ο αέρας θα είναι πρώτη ύλη ενέργειας το ίδιο σηµαντική όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο». Ο ενεργειακός σχεδιασµός για το 2020 προβλέπει εγκατεστηµένη ισχύ 7.500 MW, σήµερα βρισκόµαστε στα 1.200 MW. «Όλα τα µεγάλα ταξίδια ξεκινούν από το πρώτο βήµα και στη δική µας περίπτωση το πρώτο βήµα έχει σχεδι-αστεί στο χαρτί – είναι οι δεσµευτικοί στόχοι», υποστηρίζει, σπεύδει όµως

να θέσει τα πράγµατα σ την πραγ-µατική τους διάσταση: «Με βάση το σχέδιο θα πρέπει να εγκαθιστούµε 600 MW το χρόνο. Όταν όµως πέρυ-σι βάλαµε 100 MW και φέτος ίσως και λιγότερα, τότε είναι κατανοητό ότι πρέ-πει να ‘µεταφράσουµε’ το σχέδιο σε πράξη. Η αδειοδοτική διαδικασία έχει απλοποιηθεί, τα σχέδια για την ανάπτυ-ξη του δικτύου υπάρχουν, οι πελάτες µας προχωρούν στον σχεδιασµό των έργων και, τελικά, το ζητούµενο αυτή την περίοδο είναι η χρηµατοδότηση». Ο Γ. Μιχόπουλος θεωρεί τη συµβολή του τραπεζικού κλάδου καθοριστική, πριν λίγους µήνες µάλιστα διοργάνωσε ηµερίδα για τις σχέσεις τραπεζών και επενδυτών. «Τα τραπεζικά ιδρύµατα έχουν αλλάξει κατά τι τους όρους χρη-µατοδότησης. Για παράδειγµα έχουν αυξήσει τις απαιτήσεις τους στα ίδια κεφάλαια των επενδυτών. Δεν είναι παράλογο αυτό… Δεν είναι τελικά κα-κό να γίνονται τα έργα από τους επεν-δυτές που διαθέτουν κεφάλαια για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και συµµετέχουν µε τα απαιτούµενα ποσοστά – το να δια-θέτεις ίδια κεφάλαια είναι ό,τι καλύτε-

98 ΕΠΙΛΟΓΗ

µικρό, υπάρχει πληθώρα µικρών πα-ραγωγών, όσο µεγαλώνουν τα νού-µερα µειώνονται οι παραγωγοί και όταν φτάνουν σε νούµερα δεκάδων εκατοµµυρίων ευρώ, τότε, όπως είναι φυσικό, υπάρχουν λιγοστοί µεγάλοι παίκτες». Το αποτέλεσµα είναι ότι οι επενδύσεις αφορούν πλέον µεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και σύνθετα επενδυτικά σχήµατα. Αντίστοιχη εί-ναι η εξέλιξη και στους προµηθευτές και µεταξύ αυτών, δεσπόζουσα θέση κατέχει η Vestas. «Οι µεγάλοι παγκό-σµιοι παίκτες της αιολικής ενέργειας, όταν συνάπτουν συµφωνίες µε τους προµηθευτές, προτιµούν να έχουν απέναντί τους έναν εξίσου µεγάλο παίκτη της αγοράς. Οι εταιρείες αυτές αναπτύσσουν τεράστια έργα, ταυτό-χρονα σε διάφορα σηµεία του πλα-νήτη και θέλουν ενιαίες συµφωνίες για την προµήθεια µηχανών», µας εξηγεί ο Γ. Μιχόπουλος. Η Vestas δεν έχει κανένα πρόβληµα στο να καλύ-ψει τις πιο απαιτητικές εφαρµογές και ‘οδηγεί’ την τεχνολογία λανσάροντας καινοτόµα προϊόντα. Πιο πρόσφατο η ανεµογεννήτρια V 112. «Η συγκε-κριµένη µηχανή µπορεί να λειτουργεί και σε χαµηλότερο αέρα. Μπορούµε πλέον να αξιοποιήσουµε περιοχές µε χαµηλότερο αιολικό δυναµικό. Όπως καταλαβαίνετε, οι ψηλές και καλές κο-ρυφές έχουν …‘παρθεί’. Με την V 112 θα µπορούµε να τοποθετούµε ανεµο-γεννήτριες σε περιοχές χαµηλότερου δυναµικού παράγοντας περισσότερη ενέργεια αφού οι συγκεκριµένες ανε-µογεννήτριες έχουν µεγαλύτερο φτε-ρό, άρα µεγαλύτερη επιφάνεια σάρω-σης και επιπλέον διαθετουν συστήµατα που επιτρέπουν την κίνηση της µηχα-νής προς τον άνεµο», µας είπε φανερά ενθουσιασµένος ο Γ. Μιχόπουλος. Η

συγκεκριµένη ανεµογεννήτρια κατα-γράφει τις καιρικές συνθήκες και ‘ανα-προσαρµόζει’ τον εαυτό της.Το κόστος των µηχανών και των εφαρ-µογών αποκτά κεντρικό ρόλο στην επιλογή προµηθευτών όταν σχεδιά-ζονται επενδυτικά προγράµµατα. Είναι αναµενόµενο µια παγκόσµια εταιρεία όπως η Vestas να παράγει προϊόντα µε στόχο να ισορροπήσει ανάµεσα στις πολύ συγκεκριµένες ανάγκες των τοπι-κών δικτύων και σε προϊόντα που απευ-θύνονται σε πολλές εθνικές αγορές. Σε µια τέτοια κατεύθυνση η µείωση του κόστους είναι παράγοντας επιτυχίας και ο Γιάννος Μιχόπουλος το γνωρίζει πολύ καλά: «Η ‘άσκηση’ µείωσης του κόστους είναι συνεχής, µε διάφορους τρόπους, διαφορετικές συνεργασίες, νέοι προµη-θευτές, ‘µετάθεση’ εργοστασίων κλπ. Η Vestas δηµιούργησε εργοστάσια στις δύο µεγαλύτερες αγορές του κόσµου, στις ΗΠΑ και την Κίνα, για να βρίσκεται κοντά στους τοπικούς επενδυτές και να µειώσει το κόστος µεταφοράς. «Στην Κίνα δηµιουργήσαµε µια µηχανή ειδικά για τη συγκεκριµένη αγορά, καθώς η Κίνα έχει ένα πολύ ιδιαίτερο ηλεκτρικό δίκτυο» σχολιάζει.

«Μπορείτε να µου πείτε ποιος άλλος τοµέας στην ελληνική οικονοµία προβλέ-πει στην επόµενη δεκαετία ότι η ανάπτυ-ξή του θα είναι πολλαπλάσια κατά 5% ή κατά 10%;» ρωτά ο συνοµιλητής µας. «Η ελληνική οικονοµία είναι σε ύφεση: ο κατασκευαστικός κλάδος υποχωρεί, ο τουρισµός επίσης. Οι ΑΠΕ δηµιουργούν θέσεις εργασίας, δηµιουργούν προστιθέ-µενη αξία, προσελκύουν ξένα κεφάλαια. Δίνουµε µια ελπίδα αισιοδοξίας, νιώθω µάλιστα ότι εργάζοµαι σε έναν κλάδο που δίνει ελπίδα ότι υπάρχει µέλλον», µας λέει ο Γιάννος Μιχόπουλος. Δεν έχουµε παρά να συµµεριστούµε και να στηριχτούµε στη διαίσθησή του.

Η VESTAS HELLAS ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΤΟ 2001, η εταιρεία όµως βρίσκεται στην ελληνική αγορά ήδη από το 1985. Υπό την ευθύνη του γραφείου των Αθηνών βρίσκονται επίσης η Κύπρος και η πΓΔΜ. Το 2009 ο αριθµός των εργαζοµένων της ανήλθε σε 130 άτοµα, οι µισοί από τους οποίους βρίσκονται διασκορπισµένοι στα αιολικά πάρκα που εξυπηρετεί, σε διάφορες περιοχές της επικράτειας. Η δραστηριότητά της είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Στα µέσα Οκτωβρίου εγκαινιάστηκε το πρώτο πάρκο της εταιρείας µαρµάρων Ικτίνος στη Δράµα, εφοδιασµένο µε δικά της µηχανήµατα, ενώ το µεγαλύτερο έργο που έφτιαξε το ελληνικό γραφείο της Vestas είναι το πάρκο των 82 MW στην Κύπρο – το πρώτο αιολικό πάρκο του νησιού. Το έργο είναι έτοιµο για παράδοση στον επενδυτή και θα αντιπροσωπεύει περίπου το 8% της εγκατεστηµένης ισχύος.

GREEN VALUES – ΓΙΑΝΝΟΣ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΣ // VESTAS HELLAS

ρο. Αυτό είναι άλλωστε το πρόβληµα της ελληνικής οικονοµίας στο σύνολό της: είχαµε δανειστεί πολύ περισσότε-ρα από αυτά που παράγαµε». Παρά το ‘στενάχωρο’ κλίµα, οι επενδύσεις στην αιολική ενέργεια µεγαλώνουν σε αξία και ισχύ και, αντίστοιχα, µεγαλώνει το ρίσκο που καλούνται να αναλάβουν οι τράπεζες. «Όσο τα έργα µεγαλώνουν σε όγκο, τόσο σηµαντικότερος είναι ο ρόλος των τραπεζών», υποστηρίζει ο Γ. Μιχόπουλος και εξηγεί: «Παλαιότερα είχαµε έργα των 5 και 10 MW, σήµερα τα έργα που έχουµε στην Ελλάδα είναι της τάξης των 20 ή 30 MW, ενώ σχεδι-άζονται έργα των 50 και 100MW. Αυ-τό σηµαίνει χρηµατοδότηση των 50 και 100 εκατ. ευρώ! Αν προσθέσετε τα υπό-γεια καλώδια, τις συνδέσεις των νησιών και περίπλοκες εφαρµογές που ανεβά-ζουν το κόστος, θα µιλάµε στο µέλλον για projects των 200 εκατ. ευρώ. Μην σας τροµάζει το νούµερο: τέτοια έργα γίνονται ήδη στο εξωτερικό». Στην Ελ-λάδα η εξέλιξη αυτή άλλαξε τους κανό-νες του παιχνιδιού και η τράπεζα που µπορούσε να δώσει µε σχετική άνεση 3, 5 ή 7 εκατ. ευρώ, σήµερα διστάζει όταν το ποσό εκτοξεύεται στα 30, 50 ή 70 εκατ. ευρώ.

O ι επενδύσεις σ την αιολική ενέργεια, σίγουρα, απαιτούν σηµαντικές χρηµα-

τοδοτήσεις. Ο Γιάννος Μιχόπουλος αναγνωρίζει το προφανές: ότι από την πλευρά των επενδυτών, πράγ-µατι υπάρχει µια διαφορά µεγέθους σε σχέση π.χ. µε τα φωτοβολταϊκά. «Όσο το µέγεθος της επένδυσης είναι

ΕΠΙΛΟΓΗ 99

OFFSHORE ΠΑΡΚΑΠαραµένω σκεπτικός εξαιτίας της ιδι-αίτερης γεωγραφίας του ελλαδικού χώρου. Τα νερά µας είναι βαθειά, πρέπει να βάλουµε βαθειά θεµέλια. Το κόστος είναι επίσης αυξηµένο: κα-ράβια, πλωτές δεξαµενές, συντήρηση κ.λπ. Οι γεννήτριες στα ξερονήσια ή τα κατοικηµένα νησιά εγκαθίστανται εύκολα και το µόνο που θέλουν είναι ένα υπόγειο καλώδιο – δοκιµασµένη τεχνολογία. Είναι onshore-offshore εγκαταστάσεις. Ας γεµίσουµε πρώτα τα βουνά µας και έχουµε πολλά για να περάσουµε στη συνέχεια στα νη-σιά µας και τα offshore που θα είναι η επόµενη λύση. Στη Βόρεια Θάλασ-σα, όπου οι χώρες δεν έχουν βουνά, τα νησιά είναι πυκνοκατοικηµένα και τα βάθη των νερών είναι µικρά, τα offshore πάρκα είναι ιδανική λύση. Αυτό που δεν µπορούν να κάνουν εύκολα οι χώρες αυτές στη στεριά, το µπορούµε εµείς και αντίστροφα.

ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣΌπου υπάρχει ενηµέρωση και βέλ-τιστες πρακτικές, οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών είναι θετ ικές. Υπάρχει κακή ενηµέρωση και κακά παραδείγµατα, που συντηρούν το κλίµα. Όταν ένα πάρκο έχει µελετη-θεί σωστά, έχουν βγει οι περιβαλ-λοντικές, αρχαιολογικά κ.ά. άδειες, ο σχεδιασµός και η τοποθέτηση των ανεµογεννητριών έχουν γίνει µε σε-βασµό στο περιβάλλον, δεν υπάρχει πρόβληµα. Σιγά-σιγά οι αντιδράσεις µετατρέπονται σε µια εποικοδοµη-τική συζήτηση περί του ‘που να το-ποθετηθούν και που όχι’. Γιατί είναι αισθητικά ελκυστικοί οι ανεµόµυλοι της Μυκόνου και η ανεµογεννήτρια πάνω στο βουνό θεωρείται αντιαι-σθητική; Όταν έρχεται ένας Δανός ή ένας Σουηδός στην Ελλάδα, ένας άνθρωπος δηλαδή που µετακινείται, φωτίζεται και θερµαίνεται από ΑΠΕ και βλέπει ανεµογεννήτριες στο νησί, θεωρεί ότι αυτό είναι κάτι θετικό!

TA ΔΙΚΤΥΑΥπάρχουν κοµµάτια της ελλαδικής γεωγραφίας χωρίς δίκτυο – πώς να αξιοποι-ηθεί ο αέρας; Το αιολικό δυναµικό βρίσκεται στο τόξο που ξεκινά από την Αλε-ξανδρούπολη και κατεβαίνει προς τις Σποράδες, την Εύβοια και την Κρήτη. Εκεί λοιπόν, είτε έχει κορεστεί το δίκτυο, όπως στη Νότια Εύβοια, είτε δεν υπάρχει, όπως στα νησιά. Ο εκσυγχρονισµός είναι αναγκαίος για να µπορέσουν τα δίκτυα να ανταποκριθούν στις αυξοµειώσεις της ζήτησης και να είναι συµβατά µεταξύ τους. Στις βόρειες χώρες, το Super Grind Project, ένα νέο µεγάλο δίκτυο, αφορά σε πολλές χώρες για τη δηµιουργία ενοποιηµένου δικτύου το οποίο όχι µόνο θα διακινεί ενέργεια µεταξύ των χωρών που συµµετέχουν αλλά θα έχει τη δυνατότη-τα να πωλεί ρεύµα σε τρίτες χώρες. Ο εκσυγχρονισµός των δικτύων δεν είναι µια τοπική ‘άσκηση’ αλλά περιφερειακό και παγκόσµιο στοίχηµα.

H ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΠΟΨΗΟ γενικός διευθυντής της Vestas Hellas τοποθετείται για τρία «καυτά» θέµατα του αιολικού µας µέλλοντος.

100 ΕΠΙΛΟΓΗ

Αµέτρητες θεωρίες & η πρόκληση της πράξηςΘεωρία και ελάχιστη πρά-ξη. Κάθε απόκλιση θα ισοδυναµεί µε άλλη µία θεωρία ανάπτυξης που πα-ρέµεινε στα χαρτιά. Ο λό-γος για τον ενεργειακό σχε-διασµό των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στη χώρα έως το 2010, στον οποίο και κατέληξε πρόσφατα η ελλη-νική κυβέρνηση.Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Ο ενεργε ιακός σχε-διασµός είναι κάτι σχε τ ικά νέο σ την ε λ λ η ν ι κ ή π ρ α γ -µατικότητα και θα πρέπει να το «χρε-

ώσουµε» στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία κάθε τόσο µας ζητά τον αναθεω-ρηµένο και επίκαιρο «χάρτη πορείας» προς το στόχο του 20-20-20. Η Ελλά-δα µε µεγάλη καθυστέρηση άρχισε να συµµορφώνεται προς τις ευρωπαϊκές υποδείξεις κι έχει πλέον σχεδιάσει την πορεία της προς το µεγαλεπήβολο στόχο. Στα χαρτιά τουλάχιστον, γιατί η καθηµερινότητα είναι αρκετά διαφο-ρετική. Στις 14 Σεπτεµβρίου η υπουρ-γός ΠΕΚΑ έδωσε στη δηµοσιότητα το επιδιωκόµενο µείγµα ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, µε βάση το οποίο καθορίζεται η ανώτατη επιδιωκόµενη εγκατεστηµένη ισχύ ανά τεχνολογία και σε βάθος χρόνου µέχρι το 2020, µε ενδιάµεση «στάση» το 2014. Όπως διευκρινίστηκε τα ποσά (σε µεγαβάτ) που ανακοινώθηκαν ανά τεχνολογία θα επανεξεταστούν το 2012, µε δυνατότη-τα αναθεώρησης ανάλογα την πορεία υλοποίησης των επενδύσεων, αλλά και ανάλογα µε την ανάπτυξη του εθνικού

δικτύου το οποίο επηρεάζει δραµα-τικά κάποιες από τις τεχνολογίες. Το υπουργείο ΠΕΚΑ διευκρίνισε επίσης ότι στον σχεδιασµό αυτό δεν περιλαµ-βάνονται οι επενδύσεις στις ανανεώσι-µες πηγές που θα υλοποιηθούν µέσω της νέας πολιτικής fast track που έχει ήδη πολυδιαφηµιστεί. Οι αντιδράσεις στον σχεδιασµό του υπουργείου, αν κι όχι κάθετες, υπήρξαν έντονες, κυρίως από τις λιγότερο ανεπτυγµένες ΑΠΕ οι οποίες ζήτησαν αναπροσαρµογή των ανώτατων ορίων προς τα πάνω. Το αποτέλεσµα ήταν, ύστερα από σύντο-µη περίοδο δηµόσιας διαβούλευσης, η κυβέρνηση να παρουσιάσει στις αρχές Οκτωβρίου µια νέα ανώτατη επιδιω-κόµενη εγκατεστηµένη ισχύ ανά τεχνο-λογία. Με τη νέα απόφαση αυξάνονται κάποια από τα όρια ισχύος και απε-λευθερώνονται κάποια άλλα ενώ, πα-ράλληλα, τροποποιείται η διαδικασία αναστολής- ζήτηµα το οποίο απασχό-λησε ιδιαίτερα τους µικρούς επενδυτές µε επενδυτικά προγράµµατα στο ‘κόκ-κινο’. «Η ενδεχόµενη ενεργοποίηση της αναστολής βασίζεται σε απόλυτα αντικειµενικά και µετρήσιµα στοιχεία και δεν καταλαµβάνει έργα που η δι-αδικασία αδειοδότησής τους έχει ωρι-µάσει ικανοποιητικά» αναφέρεται σε σχετική, ανακουφιστική για αρκετούς, ανακοίνωση του υπουργείου. Μεταξύ των αλλαγών στη δεύτερη κατανοµή ήταν: α) αύξηση στο όριο ισχύος των µικρών υδροηλεκτρικών για το 2014 από τα 250 στα 300 MW και β) τα φωτοβολταϊκά έργα του Ειδικού Προ-γράµµατος για τις Στέγες και τα έργα ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερµική ενέργεια δεν υπόκεινται πλέον σε δια-δικασία αναστολής. Όπως υποστηρίζει το υπουργείο ΠΕΚΑ, «τα έργα αυτά έχουν σηµαντική προτεραιότητα στον σχεδιασµό του ΥΠΕΚΑ και αυξάνεται, εµµέσως, το όριο ισχύος των φωτο-βολταϊκών και των γεωθερµικών σταθ-

µών στους χρονικούς ορίζοντες 2014 και 2020». Έτσι µερίδα του κλάδου των φωτοβολταϊκών και το σύνολο της αγοράς της γεωθερµίας καλύπτονται σε µια από τις αιτιάσεις τους. Πως θα µπορέσει όµως να υλοποιηθεί ο συ-γκεκριµένος (και κάθε επόµενος…) σχεδιασµός αν προηγούµενα δεν ‘απε-λευθερωθεί’ το επενδυτικό κλίµα από τις αγκυλώσεις της γραφειοκρατίας; Η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει πλέον πολύ καλά ότι κάθε προσπάθεια είναι καταδικασµένη σε αποτυχία εφόσον µπλέξει στα γρανάζια των επιτροπών και των υπηρεσιών της, των ανεξάρ-τητων φορέων και των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ακόµα και το νοµοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε το καλοκαίρι για την επιτάχυνση των έρ-γων ΑΠΕ και τη δηµιουργία ενός one stop shop για κάθε αίτηση, δεν µπορεί

GREEN VALUES – Ενεργειακός σχεδιασµός

ΕΠΙΛΟΓΗ 101

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ Άµεσες, και ουσιαστικές ήταν οι αντιδράσεις της αγοράς στον αρχικό ενεργειακό σχεδιασµό του υπουργείου ΠΕΚΑ, γεγονός που οδήγησε σε επαναδιατύπωση των ορίων κατανοµής µεταξύ των τεχνολογιών. Το ευτυχές είναι ότι το υπουργείο ανταποκρίθηκε στα αιτήµατα για αύξηση των ορίων ανώτατης κατανοµής.

«Κάποιος πρέπει να ενηµερώ-σει τους φιλόδοξους επενδυτές που ξενυχτούν απ’ τα χαράµατα για να καταθέσουν την αίτησή τους ότι οι περισσότεροι απ΄ αυτούς θα χάσουν τα χρήµατά τους. Η Πολιτεία έχει χρέος να τους το πει. Δεν είναι δυνατόν να γίνουν δεκτά όλα τα αιτήµα-τα. Υπάρχει συγκεκριµένο πο-σοστό παραγωγής από φωτο-βολταϊκά πάρκα, το οποίο δεν ξεπερνά τα 3.500 MW ως το 2020. Οι αιτήσεις µε τον ρυθ-µό που έχουν πάρει, θα φτά-σουν ίσως και να ξεπεράσουν τα 6-7.000 MW. Είναι συνεπώς αντιληπτό ότι πολλοί άνθρωποι δίνουν τζάµπα τα χρήµατά τους στα µελετητικά γραφεία». Αυτά δια στόµατος του Νίκου Φω-τόπουλου, προέδρου της ΓΕ-ΝΟΠ-ΔΕΗ, στο περιθώριο µιας πολεµικής που εξαπέλυσε προς τις ιδιωτικές εταιρείες εµπορίας ηλεκτρικού ρεύµατος.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Επιδιωκόµενη Εγκατεστηµένη Ισχύς [MW] 2014 2020

Υδροηλεκτρικά 3.700 4.650

Μικρά (0-15 MW) 300 350

Μεγάλα (>15MW) 3.400 4.300

Φωτοβολταϊκά 1.500 2.200

Εγκαταστάσεις από επαγγελµατίες αγρότες 1 500 750

Λοιπές εγκαταστάσεις 1.000 1.450

Ηλιοθερµικά 120 250

Αιολικά 2 4.000 7.500

Βιοµάζα 200 350

1. Πρόκειται για τους αγρότες της περίπτωσης (β) της παρ. 6 του άρθ.15 του ν. 3851/2010.2. Συµπεριλαµβανοµένων θαλασσίων αιολικών πάρκων.

να επιταχύνει παρά µέρος µόνο των επενδυτικών προγραµµάτων και των χιλιάδων αιτήσεων. Έτσι κρίθηκε ανα-γκαία η κυβερνητική παρέµβαση σε υψηλό επίπεδο µε την ανάθεση σχετι-κών αρµοδιοτήτων στον αντιπρόεδρο Θεόδωρο Πάγκαλο. Υπό τον υπουργό λειτουργεί ήδη από τις αρχές Σεπτεµ-βρίου οµάδα επιστηµόνων και τεχνι-κών που γνωρίζουν καλά την αγορά των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας και επιχειρούν να κινητοποιήσουν επενδυ-τικά προγράµµατα που είχαν κολλήσει πριν την εξέτασή τους από τη Ρυθµι-στική Αρχή Ενέργειας. Με δεδοµένο ότι κανένας σχεδιασµός δεν µπορεί να υλοποιηθεί χωρίς προηγούµενα να έχει εξασφαλιστεί οµαλή ροή των σχετικών αδειοδοτήσεων, η κίνηση της κυβέρνησης, αν και καθυστερηµέ-νη, κρίνεται απόλυτα αναγκαία.

Η υπουργός ΠΕΚΑ, Τίνα Μπιρµπίλη µε τον πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, Νίκο Φωτόπουλο.

102 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ονειρα 7.500 MWΕίναι η πιο ώριµη ανα-νεώσιµη πηγή ενέργειας και αντιπροσωπεύει µια παγκόσµια βιοµηχανία πολλών δισ. ευρώ και δε-κάδων χιλιάδων εργαζο-µένων. Στην Ελλάδα είναι σήµερα ο µεγαλύτερος παραγωγός καθαρής ενέρ-γειας. Η αιολική ενέργεια βλέπει το 2020 µε τα κιά-λια των 7.500 µεγαβάτ και όλα φαίνονται ευχάριστα. Είναι όµως έτσι;Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Στα τέλη του περασµένου Σεπτεµβρίου πραγµατο-ποιήθηκαν τα εγκαίν ια του µεγαλύτερου θαλάσ-σ ιου αιολικού πάρκου στον κόσµο, παρουσία του Βρετανού υπουργού

Περιβάλλοντος. Βρίσκεται στην ακτή του Κεντ, στη νότια Αγγλία και αποτελείται από 100 τουρµπίνες οι οποίες θα παράγουν ρεύµα για περίπου 240.000 νοικοκυριά. Τα επόµενα τρία χρόνια στο θαλάσσιο πάρκο του Κεντ θα αναπτυχθούν άλλες 200 τουρ-µπίνες προκειµένου το πάρκο να φτάσει στα όρια της ισχύος του –300 γεννήτριες θα δουλεύουν νυχθηµερόν. Αυτή ήταν άλ-λη µια ιστορία επιτυχίας στη µάχη για την εξασφάλιση ενεργειακής επάρκειας σε µια χώρα που αν και ισχυρή οικονοµικά και γεωστρατηγικά, δεν παύει να είναι αποµο-

νωµένη από τον ευρωπαϊκό κορµό και γι΄ αυτό εκτεθειµένη σε περισσότερους ενερ-γειακούς κινδύνους. Είναι µια ιστορία που θ’ αργήσουµε να ακούσουµε στην Ελλάδα, καθώς η χώρα µας, επίσης εξαρτηµένη από τα ορυκτά καύσιµα αλλά σε δεινή οικονοµι-κή κατάσταση, µόλις πρόσφατα απέκτησε µια πρόταση (και όχι φυσικά νοµοθεσία…) για την ανάπτυξη offshore αιολικών πάρ-κων. Θλιβερή υπενθύµιση: η πρόταση στην Ελλάδα, υλοποιηµένη από το βραβευµένο διεθνώς επιστηµονικό δυναµικό του ΚΑΠΕ, απορρίφθηκε σχεδόν εν ριπή οφθαλµού από πολλές τοπικές κοινωνίες που θα µπο-ρούσαν να υποδεχτούν τέτοιες επενδύσεις. Αυτή είναι η µία όψη της πραγµατικότητας. Όσο για την άλλη, µπορεί το αιολικό πάρκο Κύθνου να µην λειτουργεί πλέον, στη συλ-λογική γνώση όµως δεν παύει να είναι το πρώτο της Ευρώπης, σε µια εποχή, το 1983, πρώιµη ακόµα και στις πλέον τεχνολογικά προηγµένες χώρες στην αιολική ενέργεια (π.χ. Δανία). Τρεις δεκαετίες µετά η αιολική ενέργεια στην Ελλάδα µε εγκατεστηµένη ισχύ πάνω από 1.100 MW αποτελεί τη ση-µαντικότερη ανανεώσιµη πηγή ενέργειας, εξακολουθεί όµως να αντιµετωπίζει οξυ-µένα προβλήµατα σε νοµοθετικό επίπεδο, και σε καθαρά επιχειρηµατικό. Σύµφωνα µε την τελευταία υπουργική απόφαση (1η του περασµένου Οκτωβρίου) για την επιδι-ωκόµενη αναλογία εγκατεστηµένης ισχύος και την κατανοµή της στον χρόνο µεταξύ των διαφόρων τεχνολογιών ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, η αιολική διατηρεί τη µε-ρίδα του λέοντος. Μέχρι το 2014 το όριο εγκατεστηµένης ισχύος αιολικής ενέργειας (συµπεριλαµβάνονται τα θαλάσσια πάρκα) ανέρχεται σε 4.000 MW, ενώ µέχρι το 2020, καταληκτική χρονιά του σχεδιασµού η ισχύς ανέρχεται σε 7.500 MW. Μέσα δηλαδή σε δέκα χρόνια πρέπει να επταπλασιάσουµε την εγκατεστηµένη ισχύ, εγκαθιστώντας πε-ρίπου 500-600 MW αιολικής ενέργειας τον χρόνο, όταν σήµερα µε υπερπροσπάθεια από την πλευρά των εταιρειών που δρα-

στηριοποιούνται στον κλάδο, εγκαθίστα-νται 100- 110 MW. Είναι χαρακτηριστικό µάλιστα ότι το 2009 εγκαταστάθηκαν λιγό-τερα από 100 MW αιολικής ενέργειας για πρώτη φορά µετά το 2006. Έχουµε µέλλον λοιπόν… Πέρα από την υπουργική απόφα-ση για την επιδιωκόµενη αναλογία εγκατε-στηµένης ισχύος και την κατανοµή της στον χρόνο, το σηµαντικότερο θεσµικό νέο των τελευταίων µηνών ήταν το σχέδιο νόµου του υπουργείου ΠΕΚΑ για τα αιολικά πάρκα στη θάλασσα. Το σχέδιο, προϊόν επιστηµονικής εργασίας του ΚΑΠΕ, προβλέπει διαδικασία αδειοδότησης για τα θαλάσσια αιολικά πάρ-κα για την οποία απαιτείται η προκαταρκτι-κή αδειοδότηση των περιοχών ενδιαφέρο-ντος επί των οποίων θα γίνουν στη συνέχεια οι αναλυτικές µελέτες και η εκπόνηση Στρα-τηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώ-σεων (ΣΜΠΕ). Πρώτα δηλαδή επιλέγεται η περιοχή που θα φιλοξενήσει το πάρκο και στη συνέχεια ξεκινάει η διαδικασία- κάτι που µέχρι σήµερα δεν ήταν αυτονόητο στα ηπειρωτικά πάρκα. Οι θαλάσσιες περιοχές που επελέγησαν σε πρώτη φάση είναι ο Άη Στράτης, η Αλεξανδρούπολη, η Θάσος, η Κάρπαθος, η Κέρκυρα, το Κρυονέρι, η Κύµη στην Εύβοια, η Λευκάδα, η Λήµνος, οι Πε-ταλιοί, η Σαµοθράκη και το Φανάρι. Περιο-χές δηλαδή κυρίως στη Δυτική Ελλάδα και, ειδικότερα, στο Βόρειο Αιγαίο. Θα πρέπει να σηµειώσουµε εδώ ότι το ΚΑΠΕ απέρρι-ψε τις πλωτές ανεµογεννήτριες, όπως και τη θεµελίωση σε µεγάλα βάθη, προτείνοντας θεµελίωση των ανεµογεννητριών σε βάθη µέχρι 50 µέτρα- σχετικά κοντά δηλαδή στις ακτές. Κι αυτό είναι πρόβληµα… Και δεν εί-ναι το µόνο! Συγκεκριµένα, παρά το γεγονός ότι η αιολική ενέργεια είναι µια ώριµη πηγή, εντούτοις δεν είναι άµοιρη προβληµάτων, καθυστερήσεων και κωλυσιεργιών. Στο το-µέα των αιολικών πάρκων οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων είναι µεγάλες, συχνά αγγίζουν τα πέντε χρόνια, ενώ πολλές επενδυτικές προσπάθειες, κυρί-ως µικρών επιχειρηµατικών σχηµάτων, βάλ-

GREEN VALUES – Αιολική ενέργεια

ΕΠΙΛΟΓΗ 103

ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Η Ελληνική Επιστηµονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), ζητά από το υπουργείο Περιβάλλοντος να λάβει µέριµνα στις αποφάσεις του για ενίσχυση της αιολικής ενέργειας και ειδικά εκείνης που παράγεται από µικρά αιολικά σε αστικά κέντρα, σε Βιοµηχανικές Περιοχές και κτίρια επιχειρήσεων. Η Ένωση τονίζει µια σειρά πλεονεκτηµάτων που έχουν οι µικρές ανεµογεννήτριες, όπως το ότι απαλλάσσονται από τις άδειες παραγωγής, εγκατάστασης και λειτουργίας εφόσον η ισχύς τους είναι µικρότερη των 100 ΚW, ενώ απαλλάσσονται από την έγκριση περιβαλλοντικών όρων εφόσον εγκαθίστανται µέσα σε αναγνωρισµένες βιοµηχανικές περιοχές.

ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣΑντιδράσεις χωρίς τέλος. Στο προηγούµενο τεύχος της, η Επι-λογή είχε δηµοσιεύσει συνέντευξη του Τάκη Χαβιαρόπουλου, µηχανολόγου µηχανικού, διευθυντή του τοµέα ανανεώσιµων πηγών στο ΚΑΠΕ και βραβευµένου από την Ευρωπαϊκή Ακαδη-µία Αιολικής Ενέργειας. Εκεί ο διαπρεπής Έλληνας επιστήµονας, ο οποίος συµµετείχε στη σύνταξη της πρότασης του ΚΑΠΕ προς το υπουργείο ΠΕΚΑ για τα offshore αιολικά πάρκα, είχε επιση-µάνει το γεγονός ότι αµέσως µετά τη δηµοσιοποίηση της σχετι-κής µελέτης, πολλές τοπικές κοινωνίες έσπευσαν, βιαστικά και χωρίς επιστηµονική τεκµηρίωση, να εκφράσουν τις αντιδράσεις τους στις προτεινόµενες επενδύσεις. Όσο κι αν φαίνεται περί-εργο, από τους πρώτους που µπήκαν στο «παιχνίδι» των αντι-δράσεων ήταν η Νοµαρχία Ανατολικής Αττικής η οποία αντιδρά

στη δηµιουργία offshore αιολικού πάρκου στον Μαραθώνα, ενώ τοπικοί φορείς σ την Κύµη Ευβοίας

α ν τ έ δ ρ α σ α ν στην προοπτική δηµιουργίας αι-ολικού πάρκου σε µια περιοχή που θεωρείται από τ ις πλ έον προνοµιούχε ς σε αιολικό δυ-ναµικό. Αξ ίζ ε ι να σ ηµε ιωθε ί ότι ένας τοπικός φορέας της πε-ριοχής, ο ‘Σύλ-

λογος Δασοπροσ τασ ίας και Προστασίας Περιβάλ-

λοντος Κύµης’, χρησιµοποιεί ως επιχείρηµα για να αποκρούσει οποιαδήποτε σκέψη για

ανάπτυξη αιολικού πάρκου, το γεγονός ότι «η κύρια ανα-πτυξιακή προοπτική της ευρύτερης περιοχής είναι οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού και η ήπια τουριστική ανάπτυξη», η οποία, προφανώς, θα πληγεί αν εγκατα-σταθούν ανεµογεννήτριες στη θάλασσα. Χρησιµοποι-

είται δηλαδή ένα επιχείρηµα υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης («ήπια τουριστική ανάπτυξη»), προκειµένου να απορριφθεί µια επένδυση η οποία είναι σχεδόν συνώ-νυµο της αειφορίας (αιολική ενέργεια).

τωσαν και τελικά ανεστάλησαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι µετα-ξύ των επενδυτικών σχεδίων που ξεµπλόκαραν πρόσφατα, ύστερα από πρωτοβουλία της κυβέρνησης και µε την παρέµ-βαση του αντιπροέδρου της Θε-όδωρου Πάγκαλου, βρίσκονται διάφορα αιολικά έργα. Μεταξύ αυτών σειρά αιολικών πάρκων της εταιρείας Ρόκας Renewables, σε νησιά του Βορείου Αιγαίου, τα οποία καθυστερούσαν από το 2006, τη χρονιά δηλαδή κατά την οποία είχε ψηφιστεί ένα ση-µαντικό νοµοσχέδιο για την ανά-πτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Τα έργα είναι συνολικής ισχύος 700 MW, σχεδόν όσα εγκαθίστανται στη χώρα µας σε διάστηµα µιας

πενταετίας και ο προϋπολογι-σµός τους ήταν, όταν ξεκίνησαν να εκτελούνται, περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Σύµφωνα µε πρόσφατη ανακοίνωση της ΡΑΕ (µέσα Σε-πτεµβρίου), ολοκληρώθηκε η διασύνδεση του αιολικού πάρ-κου Σκύρου ισχύος 330 MW, ένα έργο το οποίο είχε συναντή-σει αρχικά την έντονη δυσπιστία και αντίδραση, ενώ ολοκληρώ-θηκε επίσης η διασύνδεση αιο-λικού πάρκου ισχύος 400 MW στις Κυκλάδες (Νάξος, Σύρος, Πάρος) του οµίλου Κοπελούζου. Παράλληλα στη ΡΑΕ βρίσκεται πλέον και το επενδυτικό σχέδιο της ΔΕΗ Ανανεώσιµες για την εγκατάσταση αιολικού πάρκου στην Άνδρο, ισχύος 120MW.

104 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η πρώτ η πράξ η του έργου για την υλο-ποίηση επενδυτικών προγραµµάτων αρα-βικών κεφαλα ίων στη χώρας µας και

ειδικά στον χώρο του πρώην αεροδρο-µίου του Ελληνικού τελείωσε ήδη στα τέλη Σεπτεµβρίου µε την υπογραφή ως γνωστόν µνηµονίου συνεργασίας ανά-µεσα στον πρωθυπουργό και τον εµίρη Αλ Τανί. Η συνέχεια του έργου όχι µόνο δεν έχει γυριστεί, δεν έχει ακόµη γραφεί. Οµάδα Αράβων επιχειρηµατιών προτίθε-ται να δηµιουργήσει µια ζώνη τουρισµού και διασκέδασης, µετατρέποντας το άγο-νο προς το παρόν, αλλά πολλά υποσχόµε-νο, παραλιακό µέτωπο σε επιχειρηµατική ζώνη υψηλών προδιαγραφών. Η πρώτη εντύπωση ήταν ότι οι Άραβες επιθυµούν την αξιοποίηση ποσοστού µέχρι και 30% του διαθέσιµου χώρου στο Ελληνικό. Στις προθέσεις τους, είναι η κατασκευή µαρίνας ελλιµενισµού πολυτελών σκα-φών, η ανέγερση τουλάχιστον ενός πο-λυάστερου ξενοδοχείου, η δηµιουργία πλωτού καζίνο, ενώ σε µια δεύτερη φάση οι Άραβες επιθυµούν να κατασκευάσουν συνεδριακό κέντρο µέσου µεγέθους, αλ-λά και µικρό αεροδρόµιο για lear jet. Η πιθανότητα που κυκλοφορούσε ως φήµη τους τελευταίους µήνες για τη δηµιουργία

Ένα µεγάλο µέτωπο …και 5 δισ. ευρώ

GREEN VALUES – Αξιοποίηση Ελληνικού

Ο υπουργός Επικρατείας, Χάρης Παµπού-κης (αριστερά), η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρµπίλη και ο διοικητής της Αγροτικής Τράπεζας, Θεόδωρος Πανταλάκης στα τέλη Οκτωβρίου κατά τη συνεδρίαση της επιτρο-πής, που εξετάζει πιθανές επενδυτικές δρα-στηριότητες από το Κατάρ, όπως προβλέπε-ται από το σχετικό µνηµόνιο συνεργασίας.

…Με άλλα λόγια όταν οι Έλληνες δυσκολεύονται να αποφασίσουν τι θέλουν ακόµα και σε µία εποχή σαν τη σηµερινή που η χώρα χρειάζεται όσο ποτέ την προσέλκυση επενδυτι-κών κεφαλαίων.Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

πίστας Formula 1 στο Ελληνικό θα πρέπει να θεωρείται (ευτυχώς) ελάχιστη. Τα δύο κοινοβουλευτικά κόµµατα της αριστεράς (ΚΚΕ- ΣΥΡΙΖΑ) απέρριψαν τη συµφωνία, ενώ ο εκλεγµένος πλέον περιφερειακός σύµβουλος των Οικολόγων Πρασίνων στην Περιφέρεια Αττικής, Κώστας Διάκος, δήλωσε: «Από τα 5.300 στρέµµατα του πρώην αεροδροµίου, έχουν ήδη δοθεί σε άλλες χρήσεις τουλάχιστον 2.000. Αρ-κετές εκατοντάδες ακόµη είναι δεσµευµέ-να µε κτίρια που πρόκειται να διατηρη-

θούν. Σήµερα έρχονται να πουλήσουν στους επενδυτές του Κατάρ περίπου 800-1.600 στρέµµατα. Προς το παρόν αποµένουν για πράσινο 1.400 στρέµ-µατα. Δηλαδή από τα 5.300 στέµµατα τα 4.000 έχουν ήδη δοθεί!». Υπενθυµί-ζουµε ότι το αεροδρόµιο µεταφέρθηκε το 2001 και αµέσως ξεκίνησαν οι διαδι-κασίες για την αξιοποίηση του χώρου. Η κυβέρνηση Κ. Σηµίτη προκήρυξε δι-εθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισµό και την άνοιξη του 2004, αναδείχθηκε νικητής ο οποίος µάλιστα παρουσίασε προσχέ-δια. Ο επόµενος υπουργός, Γιώργος Σουφλιάς, απέρριψε κάθε σκέψη για χρηµατοδότηση από την Ε.Ε., επέµεινε κι αυτός όπως οι προκάτοχοί του στη λογική δηµιουργίας ενός Μητροπολιτι-κού Πάρκου και επέλεξε την αξιοποίηση 1.000 στρεµµάτων (έναντι 500 στρ. που πρότεινε η µελέτη). Το 2008 ο Γ. Σου-φλιάς παρουσίασε προσχέδια της πρό-τασης στη βάση της οποίας υπήρχε ένα πρόγραµµα οικιστικής ανάπτυξης κι όχι δηµιουργίας εµπορευµατικών χώρων.

ΕΠΙΛΟΓΗ 105

Το puzzle των προτάσεωνΠληθώρα προτάσεων και µπόλικο παρασκήνιο για κάθε µια από αυτές, δηµόσιες αντιδικίες και συγκρούσεις τοπικών κοινωνιών µε την κεντρική εξουσία.

Πρόταση «κοινωνικού» αναδασµού [Θ. Αραβαντινός κ.ά.]

«Το πάρκο αυτό δεν µπορεί να συντηρηθεί από το δηµόσιο. Ένα πάρκο µε τη µισή έκταση από την προβλεπόµενη θα συντηρείτο πιο εύκολα. Μπορούµε

όµως να µεταφέρουµε συντελεστή δόµησης από άλλες περιοχές. Το Ελληνικό είναι µια από τις πιο προνοµιούχες περιοχές του λεκανοπεδίου κι έχει πολύ λιγότερα προβλήµατα από άλλες αθηναϊκές συνοικίες. Οι αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας µου φαίνονται υπερβολικές.» µας είχε πει σε σχετική

ερώτηση ο οµότιµος καθηγητής Πολεοδοµίας.

Πρόταση Στέφανου Μάνου

[από τριετίας & βάλε…]

Πολεοδόµηση 2.500 στρεµµάτων για την εξασφάλιση 4 δισ. ευρώ τα οποία θα αποτελέσουν την πρώτη …κατάθεση ενός νέου ‘Πράσινου Ταµείου’. Ταυτόχρονα, δηµιουρ-γία 20-30 πάρκων στην έκταση του Εθνικού κήπου (περίπου 200 στρέµµατα) σε επιλεγµένες, κατά προτίµηση υποβαθµισµένες, γειτο-νιές της Αθήνας.

Πρόταση Γιώργου Σουφλιά [µε αυτοχρηµατοδό-τηση…]Δηµιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου µε αυτοχρηµατοδότηση. Πολεοδόµηση 300, αρχικά (όσο ήταν αντιπολίτευση) και 1.000 αργότερα (όταν έγινε υπουργός…) στρεµµάτων για εµπορική χρήση, µε τα έσοδα να χρηµατοδοτούν το Πράσινο Ταµείο. Δασοκάλυψη του 50% της έκτασης µε τη φύτευση 40-60.000 δέντρων.

Πρόταση του Εµίρη

[ανεπίσηµη…]Επένδυση 5 δισ. ευρώ για την αξιοποίηση ποσοστού µέχρι

και 30% του Ελληνικού. Κατα-σκευή µαρίνας ελλιµενισµού πολυτελών σκαφών, πολυά-

στερο ξενοδοχείο, πλωτό καζί-νο, συνεδριακό κέντρο µέσου µεγέθους, µικρό αεροδρόµιο

για lear jet.

Πρόταση δηµάρχων [Χρήστου Κορτζίδη κυρίως…]Δηµιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου σε όλη τη διαθέσιµη έκταση, εφόσον εξαιρεθούν ορισµένες εκτάσεις για δηµοτικές χρήσεις. Ήπιες παρεµβάσεις περιπάτου, αθλητισµού και πολιτισµού. Ενεργός συµµετοχή των τοπικών κοινωνιών και των πολιτιστικών ή άλλων φορέων των όµορων περιοχών και συλλογική, διαδηµοτική διαχείριση.

Πρόταση Ε.Μ. Πολυτεχνείου

[ευρύς φορέας διαχείρισης]

Εµπορική αξιοποίηση (γραφεία, ξενοδοχεία, πρότυπες κατοικίες) σε έκταση 900 στρεµµάτων και όλο το υπόλοιπο Μητροπολι-τικό Πάρκο, υπό τη διαχείριση ενός φορέα ευρέος φάσµατος. Υπογειοποίηση της λεωφόρου Ποσειδώνος και σύνδεση του αεροδροµίου Ελληνικού µε τη θάλασσα, ανάδειξη του χώρου

ως τουριστικού προορισµού. Δη-µιουργία µουσείων, ενυδρείων,

πολιτιστικών χώρων και κέντρων µουσικής/ συναυλιών.

Πρόταση ΤΕΕ[Αναµένεται...]Επιφυλακτικό το Επιµελητή-ριο, περιµένει την οριστικο-ποίηση της συµφωνίας για να ανακοινώσει τις θέσεις του µέσα στον Δεκέµβριο. Όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρός του Χρ. Σπίρτζης, αν µελετηθεί σωστά, η ιδι-ωτική επένδυση µπορεί να αποδώσει.

106 ΕΠΙΛΟΓΗ

GREEN VALUES - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 107

Πράσινο

µέλλον…σε γερές βάσειςΗ Hilti είναι παγκοσµίως γνωστή ως η πολυεθνική εταιρεία που πρω-ταγωνιστεί στον κλάδο των εργαλείων. Ο διευθυντής marketing της Hilti Ελλάς, Σταύρος Σµυρλής, µας παρουσιάζει ένα νέο τοµέα δρα-στηριότητάς της, τα συστήµατα στερέωσης για φωτοβολταϊκές εγκατα-στάσεις και χαµογελά στο φωτεινό µέλλον του κλάδου και των ΑΠΕ.

Συνέντευξη στον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Η εντυπωσιακή ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών (φ/β) εγκατα-στάσεων στην Ελλάδα τα τελευ-ταία χρόνια, τέτοια που έφτασε σε σηµείο να …φρακάρει τα συρτάρια των αδειοδοτικών επιτροπών από τις χιλιάδες κα-

τατεθειµένες αιτήσεις, οδήγησε παράλληλα και στην ανάπτυξη όµορων τεχνικών και συµβουλευτικών κλά-δων. Ένας από αυτούς είναι τα συστήµατα στερέωσης των πάνελ, απαραίτητο στοιχείο για τη σωστή και κυ-ρίως την αποδοτική λειτουργία ενός φ/β πάρκου. Στο σχετικά νέο αυτό επιχειρηµατικό αντικείµενο, η πολυ-εθνική εταιρεία Hilti, γνωστή εδώ και δεκαετίες στην αγορά από τα εξαιρετικά οικοδοµικά εργαλεία και τα

εργονοµικά συστήµατα στερέωσης για κατασκευαστές που εµπορεύεται, απέκτησε τα τελευταία χρόνια ένα σηµαντικό προβάδισµα. Σχεδίασε, κατασκεύασε, εµπο-ρεύεται και υποστηρίζει µια σειρά συστηµάτων στή-ριξης φωτοβολταϊκών πάνελ και σήµερα, µπορεί και υπερηφανεύεται όχι µόνο για το ότι ηγείται του συγκε-κριµένου κλάδου, όσο διότι βάζει κι αυτή ένα λιθαράκι (ή για την ακρίβεια ένα µεταλλικό ποδαράκι…) για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Η Hilti δεν σχεδιάζει πάρκα, δεν διεκπεραιώνει την αναγκαία γραφειοκρα-τία, απευθύνεται όµως και συνεργάζεται µε εταιρικούς πελάτες που κατασκευάζουν φ/β πάρκα. Η «Επιλογή» επισκέφτηκε τα γραφεία της εταιρείας στο Μαρούσι και συνοµίλησε µε τον Σταύρο Σµυρλή, µηχανολόγο µηχα-νικό µε master και MBA στην Αγγλία και στην Ελλάδα,

ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΜΥΡΛΗΣ // HILTI ΕΛΛΑΣ

108 ΕΠΙΛΟΓΗ

«Είµαστε από τις λίγες χώρες που, ενώ έχουµε όλες τις προϋπο-θέσεις για επιτυχία, συνεχώς κολ-λάµε στις διαδικασίες.»

διευθυντή marketing στα 35 χρόνια του. Ανάµεσα στους χι-λιάδες κωδικούς της εταιρείας (συµπεριλαµβανοµένων και των ανταλλακτικών), οι οποίοι απευθύνονται σε ένα ευρύ φάσµα κατασκευαστικών εφαρµογών κι αφορούν χιλιάδες επαγγελµατίες, ο Στ. Σµυρλής ανέλαβε να προωθήσει στην ελληνική αγορά τα συστήµατα στερέωσης της εταιρείας για φ/β εγκαταστάσεις. Μέσω δικτύου πωλητών (κι όχι dealers) σε όλη την Ελλάδα, η εταιρεία που ξεκίνησε πριν µισό αι-ώνα από το Schann του πριγκιπάτου του Liechtenstein στις Άλπεις και κατέκτησε τον (κατασκευαστικό) κόσµο, ανα-πτύσσει σήµερα µια νέα δραστηριότητα, όχι πολύ µακρινή από αυτή που την έκανε παγκοσµίως γνωστή και ισχυρή.

Πως εισήλθατε, κ. Σµυρλή σε αυτό το νέο κατασκευα-στικό αντικείµενο; Η είσοδος ξεκίνησε από τη Hilti Ισπανίας, όπου εκεί η ανάπτυξη των φ/β οδήγησε την εταιρεία στο να σχεδιάσει, για την τοπική αγο-ρά στην αρχή, συστήµατα στερέωσης για πάνελ. Η Hilti Ισπανίας έστησε πάρκα σχεδόν 200 MW- στη συνέχεια η µητρική εταιρεία αποφάσισε να εντάξει αυτή τη δραστηριότητα στις κύριες καθώς συνάδει µε ένα από κεντρικά αντικείµενα εργασιών µας, τα συστήµατα στερέωσης. Εδώ κι ενάµιση χρόνο απο-φάσισε να θέσει την όλη προσπάθεια σε νέα βάση και να ασχοληθεί πολύ πιο σοβαρά µε τα φ/β.

Πέτυχε γρήγορα όµως να αναπτυχθεί. Είµαστε πράγµατι µεταξύ των πρώτων παγκοσµίως σε πωλήσεις. Στην Ελλάδα είχαµε πάντα ισχύ στον τοµέα των συστηµά-των στερέωσης και τώρα, απλώς, επεκτείνουµε τις δραστηριότητές µας σε κάτι παρεµφερές µε αυτό που γνωρίζουµε- δεν έχουµε µπει σε ξένα χωράφια…

Χρειάστηκε να στηθεί µια δοµή όµως… Ασφαλώς. Σχε-διάστηκαν πρώτα τα συστήµατα στερέωσης φ/β πάρκων και άλλων εγκαταστάσεων στο εξωτερικό, σχεδιάσαµε τα ανάλογα software για να µπορούµε να κάνουµε εύκολα, γρήγορα και αξιόπιστα τους ανάλογους υπολογισµούς και τις στατικές µελέτες σε κάθε εγκατάσταση, εκπαιδεύτηκαν στελέχη. Η αγο-ρά είναι καινούργια για τη Hilti, έχει διαφορετικές

GREEN VALUES – ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΜΥΡΛΗΣ // HILTI ΕΛΛΑΣ

απαιτήσεις και εκτός από την αναγκαία τεχνογνω-σία κι εµπειρία στα συστήµατα και τα υλικά, χρει-άζεται να δηµιουργήσεις δίκτυο συνεργατών για µεταφορές, θεµελιώσεις κ.ά. Χρειάστηκε χρόνος µέχρι να προσαρµοστούµε στις τοπικές αγορές, η Ελλάδα είναι µια από αυτές τις χώρες, πιστεύω όµως ότι θα τα καταφέρουµε.

Στην Ελλάδα υπάρχουν πάντα δύο πρόσωπα: κινητικότη-τα και γκρίνια. Τι γνώµη έχετε για τις νοµοθετικές εξελί-ξεις των τελευταίων µηνών; Υπάρχει πράγµατι γκρί-νια… Επειδή οι άνθρωποι που έχουν υποβάλλει αιτήσεις περιµένουν πολλά χρόνια πριν ξεκινήσει η λειτουργία του πάρκου που έχουν σχεδιάσει. Εί-µαστε από τις λίγες χώρες που ενώ έχουµε όλες τις προϋποθέσεις για επιτυχία, συνεχώς κολλάµε στις διαδικασίες… Έχουµε ξεκινήσει πιο µπροστά από πολλές άλλες χώρες και, δυστυχώς, φοβάµαι ότι κάποιες από αυτές θα µας προλάβουν και θα µας ξεπεράσουν. Είµαστε ικανοποιηµένοι από την κινη-τικότητα που επικρατεί στο συγκεκριµένο κλάδο, ειδικά τώρα, που η οικοδοµή έχει υποχωρήσει. Υπάρχει η δυνατότητα να περιοριστούν οι απώλειες από την οικοδοµή.

Πριν λίγες ηµέρες ανακοινώθηκε άλλο ένα χρηµατοδο-τικό πρόγραµµα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στις πόλεις. Πως βλέπετε την προσπάθεια να έρθουν τα φ/β στον αστικό ιστό; Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοί-κων στις πόλεις ζουν σε πολυκατοικίες. Με δεδο-µένο ότι η εγκατάσταση οικιακών φ/β απαιτεί τη σύµφωνη γνώµη όλων των ιδιοκτητών µιας πολυ-κατοικίας, εκτιµώ ότι η ανάπτυξη στον αστικό ιστό δεν θα είναι µεγάλη. Εκεί που θεωρώ ότι θα υπάρ-ξει ανάπτυξη είναι η περιφέρεια, λόγω των µονοκα-τοικιών. Επίσης τα επαγγελµατικά και βιοµηχανικά κτίρια αφού έχουν όλες τις προϋποθέσεις για να δεχτούν φ/β.

Στον τοµέα της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων υπάρχει επίσης κινητικότητα. Σας ενδιαφέρει αυτή η πτυχή της κατασκευής; Μας ενδιαφέρει κι αυτό το διάστηµα ετοιµαζόµαστε να παρουσιάσουµε µια σειρά νέ-ων προϊόντων. Θα προτείνουµε πακέτο εργαλεί-ων και αναλώσιµων το οποίο προβλέπω πως θα είναι πολύ ανταγωνιστικό. Θα ενδιαφέρει τους επαγγελµατίες και θα τονώσει την ήδη σηµαντική κινητικότητα.

Παράλληλα συνεχίζετε τη δραστηριότητά σας στα µεγάλα έργα. Ασφαλώς. Η Hilti έχει σηµαντική και διαχρο-νική παρουσία στα µεγάλα έργα που κατασκευάζο-νται µε διεθνείς προδιαγραφές- αυτό είναι πραγ-µατικά το αντικείµενό µας! Η στήριξη του πύργου που φιλοξένησε την Ολυµπιακή φλόγα το 2004 εί-

ΕΠΙΛΟΓΗ 109

χε γίνει µε συστήµατα αγκύρωσης Hilti, η γέφυρα Ρίου- Αντιρρίου ήταν ένα µεγάλο έργο στο οποίο συµµετείχαµε, οι πινακίδες της Αττική Οδού κ.ά. Σε µια εποχή που το εργαλείο αντιµετωπίζει ύφεση, τα συστήµατα στερέωσης είναι µια αναπτυσσόµενη δραστηριότητα.

Είστε ικανοποιηµένος από το πως αντιµετωπίζεται η ασφάλεια στα µικρά και µεγάλα έργα; Δεν ανησυχώ τόσο για την ασφάλεια των κατασκευών στο χωρά-φι, εκεί δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τον πο-λίτη από τα φ/β. Στις οικιακές εγκαταστάσεις όµως, υπάρχουν κίνδυνοι αν δεν γίνει σωστή εγκατάστα-ση. Σε µια εποχή που όλοι προσπαθούν να βρουν την πιο φθηνή λύση, υπάρχει ο κίνδυνος κάποιοι να κάνουν ‘εκπτώσεις’ στην ασφάλεια της εγκατάστα-σης- δεν θα έπρεπε όµως. Ξέρετε, πολλοί δεν αντι-µετωπίζουν τα φωτοβολταϊκά ως µια προσπάθεια να σωθεί το περιβάλλον αλλά ως ευκαιρία για την από-κτηση πρόσθετου εισοδήµατος. Όταν κάνεις όµως µια επένδυση πρέπει να έχεις ορίζοντα 25ετίας: πρέπει το σύστηµα να λειτουργεί µε ασφάλεια, απο-δοτικά, χωρίς προβλήµατα. Όσον φορά στα µεγάλα έργα τηρούνται πάντα οι προδιαγραφές, οι συνά-δελφοι µηχανικοί κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Κοιτώντας συγκριτικά, τουλάχιστον σε άλλες χώρες όπου δραστηριοποιείται η Hilti, παρατηρώ µε χαρά ότι δεν είµαστε τόσο πίσω όσο νοµίζουµε…

Η ΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ Τα φωτοβολταϊκά δίνουν µάχη για να µειώσουν το κόστος της παραγόµενης κιλοβατώρας µειώνοντας το κόστος των πάνελ. Πλάι στο κόστος του πάνελ προστίθεται το δικό σας, η στερέω-ση, καθώς και άλλα. Ελέγχεται το συνολικό κόστος της επένδυσης; Τα συστήµατα στερέωσης είναι κοµµάτι της παραγωγής κι όντως είναι ένα έξοδο που προστίθεται στα υπόλοιπα. Το πρώτο διάστηµα, όταν ο σχεδιασµός γινόταν εξ’ ολοκλή-ρου στο εξωτερικό και οι κατευθύνσεις έρχονταν από τα κε-ντρικά, οι τιµές ήταν υψηλότερες από τις σηµερινές. Υπήρξε όµως ένα παράδοξο στην ελληνική αγορά: οι αδειοδοτήσεις ήταν λιγοστές και τα projects που υλοποιούνταν στην Ελλάδα ήταν µετρηµένα, την ίδια στιγµή όµως υπήρχαν αρκετοί προ-µηθευτές και ο µεταξύ τους ανταγωνισµός- διότι όλοι ήθε-λαν να κάνουν ένα τέτοιο έργο- κράτησε τις τιµές χαµηλά κι έδωσε την ευκαιρία στους επενδυτές στα φ/β να κάνουν τη δουλειά τους δαπανώντας λίγα χρήµατα για στερεώσεις- µε λιγότερα από ώριµες αγορές όπως π.χ. η Ιταλία.

Από τι εξαρτάται το κόστος ενός συστήµατος στερέωσης; Υπάρχει µια διαφορετική πολιτική στην Hilti. Καθορίζουµε τις τιµές µας µε βάση το µέγεθος του συνεργάτη µε τον οποίο δου-λεύουµε σε ένα project αλλά και µε τη δυνητική ανάπτυξη που µπορεί να έχει ο συνεργάτης αυτός µε βάση τα έργα που έχει ή προτίθεται να αναλάβει. Από την άλλη πλευρά, το µέγεθος του πάρκου παίζει σηµαντικό ρόλο. Όσο µεγα-λύτερο είναι το υπό σχεδίαση πάρκο, τόσο καλύτερη είναι η τιµή που µπορούµε να προσφέρουµε σε συνδυασµό µε τις εκάστοτε τιµές φορτίσεως των βάσεων.

110 ΕΠΙΛΟΓΗ

Sun Αισιόδοξος, όπως οι περισσότεροι τεχνοκράτες της ελληνικής αγοράς φωτοβολταϊκών, ο Πάνος

Νινιός, διευθύνων σύµβουλος της Heliosphera σε συνέντευξή του στην «Ε», µας δίνει µια σφαιρική εικόνα της, οµολογουµένως σύνθετης, κατάστασης του χώρου.

Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

GREEN VALUES - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η εντυπωσιακή είσοδος στο εργοστάσιο της Heliosphera στην Τρίπολη. Εδώ παράγονται τα χαµηλού κόστους και υψηλής αισθητικής φωτοβολταϊκά πάνελ που προτιµώνται από τους αρχιτέκτονες για τις σύγχρονες στέγες.

BUSINESS

ΕΠΙΛΟΓΗ 111

ΠΑΝΟΣ ΝΙΝΙΟΣ // HELIOSPHERA

Εχοντας πραγµατοποιήσει µια από τις σηµαντικότερες επενδύσεις των τελευταίων χρόνων στην Αρ-καδία και διαθέτοντας ένα εργο-στάσιο διεθνών προδιαγραφών, η Heliosphera µπορεί να υπερη-φανεύεται ότι έχει κάνει το βήµα

που της αναλογεί στην πράσινη ανάπτυξη. Τι βήµα δηλαδή… Άλµα σε σχέση µε το µέσο επίπεδο της χώρας. Η «Ε» είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί µέσα στον Οκτώβριο το υπερσύγχρονο εργοστάσιο της εταιρείας στη ΒΙΠΕ Τρίπολης όπου παράγονται τα νέας γενιάς φωτοβολταϊκά πάνελ και να θαυµάσει από κοντά την προσπάθεια µιας πολυάριθµης οµά-δας επιστηµόνων, τεχνικών και διοικητικών υπαλ-λήλων να κρατήσουν το όνειρο για µια άλλη Ελλά-δα ζωντανό. Αµέσως µετά την επίσκεψη στο εργο-στάσιο της Τρίπολης, στην Αθήνα πλέον, είχαµε την ευκαιρία να συνοµιλήσουµε µε τον Πάνο Νινιό, τον διευθύνοντα σύµβουλο της εταιρείας.

Ποιά είναι η εικόνα που έχετε, κ. Νινιέ, από την ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών αυτή τη στιγµή, µετά τη νέα νοµο-θεσία και τις παρεµβάσεις του υπουργείου ΠΕΚΑ για την επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών; Βλέπετε κινη-τικότητα; Ναι, βλέπω κινητικότητα. Υπάρχουν πλέον αρκετές άδειες στην αγορά κι οι επενδυτές είναι σε διαδικασία υπογραφής συµβάσεων διασύνδεσης µε τη ΔΕΗ. Περιµένω ότι το 2011 θα είναι µια χρο-νιά κατά την οποία η νέα εγκατεστηµένη ισχύς στην Ελλάδα θα µπορούσε να φτάσει τα 150-200MWp. Παρ’ όλα αυτά περιµένω ότι αργότερα ο ρυθµός εγκαταστάσεων θα µειωθεί. Αυτό το πιστεύω κα-θώς οι τιµές πώλησης του ηλιακού ηλεκτρισµού µετά το 2012 δεν θα αποφέρουν ικανές αποδόσεις στις επενδύσεις φωτοβολταϊκών σύµφωνα µε τις απαιτήσεις των επενδυτών στο περιβάλλον που δι-αµορφώνεται µε την οικονοµική κρίση.

Ο διευθύνων σύµβουλος της Heliosphera …επί τω έργω κατά τη διάρκειά επίσκεψής του στο εργοστάσιο της εταιρείας.

112 ΕΠΙΛΟΓΗ

Είστε αισιόδοξος ότι οι νοµοθετικές διευκολύνσεις και τραπεζικές ή άλλες χρηµατοδοτήσεις προς ειδικές κατη-γορίες επενδυτών, όπως π.χ. οι αγρότες, µπορούν να επι-ταχύνουν τις εξελίξεις; Ναι, είµαι αισιόδοξος. Παρ’ όλα αυτά η χώρα έχει την ανάγκη να προσελκύσει διεθνείς παίκτες του κλάδου µε µεγαλύτερες δυ-νατότητες χρηµατοδότησης µε ίδια κεφάλαια και οικονοµίες κλίµακας, που τους επιτρέπουν να εκτε-λέσουν και να λειτουργήσουν έργα πολύ πιο οικο-νοµικά.

Πριν λίγες ηµέρες ανακοινώθηκαν τα ανώτατα όρια κατα-νοµής ενέργειας ανά τεχνολογία µε ορίζοντα το 2020. Τα αιολικά κατέχουν τη µερίδα του λέοντος. Να υποθέσουµε ότι θα επιθυµούσατε το κράτος να είναι πιο γενναιόδω-ρο προς τους φωτοβολταϊκούς σταθµούς; Φυσικά… Η Ελλάδα θα µπορούσε µια µέρα να γίνει εξαγωγέ-ας ηλιακού ηλεκτρισµού αν υπήρχε ένας τέτοιος εθνικός στρατηγικός σχεδιασµός. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα απολαµβάνει µια από τις καλύτερες συνθή-κες ηλιοφάνειας στην Ευρώπη. Ας αναλογιστούµε ότι η Γερµανία µε περίπου το 70% της ηλιοφάνειας της Ελλάδος έχει γίνει ένας από τους µεγαλύτερους παραγωγούς ηλιακού ηλεκτρισµού στον κόσµο. Αυτός θα έπρεπε να είναι κι ο εθνικός στόχος για την Ελλάδα.

Κατασκευάσατε στην Τρίπολη ένα υπερσύγχρονο εργο-στάσιο, µοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα. Υπάρχει ξέ-νο πελατολόγιο για το εργοστάσιο και αν ναι, προς ποιες χώρες εξάγετε; Ο εµπορικός µας προσανατολισµός είναι κυρίως εξαγωγικός. Αυτό προκύπτει από έναν απλό λόγο: Η Ελλάδα φέτος θα εγκαταστήσει περίπου 100 ΜWp, ενώ η Γερµανία περίπου 7.000 MWp και η Ιταλία 1.500 MWp. Έχουµε 60 MWp ετήσια παραγωγή, κατά συνέπεια η επικέντρωση στην ελληνική αγορά δεν θα είχε και πολύ νόηµα καθώς δεν θα µπορούσαµε να έχουµε και το µε-γαλύτερο µερίδιο της αγοράς. Μέχρι σήµερα έχου-µε υλοποιήσει εξαγωγές σε 8 διαφορετικές χώρες στην Ε.Ε. καθώς και στο Ισραήλ και την Ιαπωνία. Η πλειοψηφία των εξαγωγών πραγµατοποιούνται στη Γερµανία και την Ιταλία.

Τί ήταν αυτό που σας έκανε να επιλέξετε την Ελλάδα; Ο λόγος που κάναµε την επένδυση στην Ελλάδα ήταν συνδυασµός ενός ελκυστικού πακέτου επιδοτήσε-ων και το χαµηλό κόστος εργατικού δυναµικού και ενέργειας σε σχέση µε τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Αυτά είναι πλεονεκτήµατα που τα βιώνουµε πλέον στην καθηµερινή µας λειτουργία.

«Η Ελλάδα θα µπορούσε µια µέ-ρα να γίνει εξαγωγέας ηλιακού ηλεκτρισµού, αν υπήρχε ανάλογος εθνικός στρατηγικός σχεδιασµός».

Πόσο ενηµερωµένος είναι ο Έλληνας µηχανολόγος/ ηλε-κτρολόγος για τις διαθέσιµες τεχνολογίες και πόσο ο απλός πολίτης; Γενικά υπάρχει αρκετή τεχνογνωσία στην αγορά και πιστεύω ότι ο ενδιαφερόµενος έχει τη δυνατότητα να κάνει τη σωστή επιλογή όπως και µε κάθε καταναλωτικό προϊόν.

Ακούγεται ότι η τεχνολογία thin film αποτελεί επανάστα-ση στον χώρο των φωτοβολταϊκών. Ποια είναι δική σας γνώµη; Προς τα πού βαδίζει η τεχνολογία των πάνελ; Φυσικά το πιστεύουµε αυτό και γι’ αυτό κάναµε µια επένδυση της τάξεως των 190 εκατ. ευρώ σε αυτή την τεχνολογία. Απλά αναφέρω µερικά από

GREEN VALUES – ΠΑΝΟΣ ΝΙΝΙΟΣ // HELIOSPHERA

ΕΠΙΛΟΓΗ 113

Το εργοστάσιο της Heliosphera στη ΒΙΠΕ Τρίπολης είναι µια επένδυση η οποία ανήλθε στα 190 εκατ. ευρώ.

Πλήρως αυτοµατοποιηµένη η παραγωγή στο εργοστάσιο της Heliosphera – ο ανθρώπινος παράγοντας όµως εξακολουθεί και εδώ να είναι το µεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα.

τα πλεονεκτήµατα της τεχνολογίας αυτής: είναι χαµηλότερου κόστους από τα συµβατικά φωτο-βολταϊκά, έχει άριστη αισθητική το οποίο είναι πολύ σηµαντικό σε αρχιτεκτονικές εφαρµογές και παράγει περισσότερη ενέργεια πάνω σε µια σκε-πή. Το τελευταίο είναι πολύ σηµαντικό καθώς οι σκεπές είναι το ιδανικό µέρος για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών συστηµάτων αφού δεν απαιτεί-ται περεταίρω επένδυση για τη µεταφορά και διανοµή του παραγόµενου ρεύµατος. Το προϊόν που παράγει σήµερα η Heliosphera στην Τρίπο-λη έχει πετύχει δύο «ιερά δισκοπότηρα» στον χώρο της παραγωγής ισχύος: (α) µπορεί να συµ-βάλλει ουσιαστικά στη διεσπαρµένη παραγωγή και (β) έχει καταστήσει τον ηλιακό ηλεκτρισµό ανταγωνίσιµο µε το δίκτυο, δηλαδή η παραγωγή ρεύµατος µε τα πλαίσια της Heliosphera µπορεί να ανταγωνιστεί µε παραδοσιακές µεθόδους πα-ραγωγής ενέργειας, που χρησιµοποιούν ορυκτά καύσιµα όπως άνθρακα και φυσικό αέριο. Αυτή είναι µια πραγµατική επιτυχία για µια ελληνική εταιρεία και είµαστε πολύ υπερήφανοι γι’ αυτό.

114 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η χώρα, κ. Παπαθανασ ί -ου, δίνει έµφαση πλέον στην πράσινη ανάπτυξη. Ποιες προοπτικές δηµι-ουργεί αυτή η στόχευση;

Η δυσχερής οικονοµική κατάσταση της Ελλάδας επιτάσσει την εξεύρεση διεξόδων που θα οδηγήσουν στην ανάκαµψη και την ανάκτηση της αξιο-πιστίας της στο διεθνές επιχειρηµατικό περιβάλλον. Οι Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας, αποτελούν τον πλέον σηµα-ντικό πόλο ανάπτυξης σήµερα, µε την Ελλάδα να µπορεί να εκµεταλλευτεί το ιδιαίτερα πλούσιο αιολικό και ηλιακό δυναµικό της. Ταυτόχρονα απαιτείται εξορθολογισµός των δαπανών. Αυτός αφορά τη µείωση των λειτουργικών εξόδων του κράτους, των επιχειρήσε-ων αλλά και των νοικοκυριών. Η ενερ-γειακή αναβάθµιση των κτιρίων µπορεί να συνεισφέρει σηµαντικά στον στόχο αυτό, ενώ παράλληλα δίνει προστιθέ-µενη αξία στα ακίνητα. Δεν είναι τυ-χαίο ότι στην εποχή που οι τραπεζικές χρηµατοδοτήσεις σπανίζουν, οι τράπε-ζες ενισχύουν επενδύσεις σε αιολικά και φωτοβολταικά πάρκα καθώς και σε δράσεις εξοικονόµησης ενέργειας κτι-ρίων. Στην PADEV δεχόµαστε αυξηµέ-νη ζήτηση από επενδυτές για ανάπτυξη

Πράσινη γνώσηνέων έργων. Οι προοπτικές συνεπώς µόνο ευοίωνες µπορούν να είναι.

Το θεσµικό πλαίσιο βοηθά στην ανάπτυ-ξή της «καθαρής» ενέργειας στη χώρα ή υπάρχουν αγκυλώσεις που αποθαρρύνουν τους επενδυτές, µικρούς και µεγάλους; Στο πρόσφατο παρελθόν, δυστυχώς σηµαν τ ικέ ς επενδύσε ις χάθηκαν, ενώ ξένοι πανίσχυροι όµιλοι έφυγαν άπραγοι από την Ελλάδα. Δεν µπορώ να εικάσω αν στο προσεχές µέλλον οι ΑΠΕ θα διεισδύσουν στο ενεργειακό µας µείγµα όπως στη Γερµανία και τη Δανία, οφείλω όµως να επισηµάνω ότι η αγορά µας είναι περισσότερο ώριµη από ποτέ, ενώ ο νέος νόµος για τις ΑΠΕ και την ΕΞΕ επιχειρεί να ξεπεράσει τις γραφειοκρατικές δια-δικασίες και να µειώσει δραστικά τον χρόνο αδειοδότησης.

Η ανάπτυξη των αιολικών και των φωτο-βολταϊκών πάρκων σήµερα εξελίσσεται µε ικανοποιητικούς ρυθµούς; Η χρηµατο-δότηση είναι το πλέον κρίσιµο σηµείο σήµερα. Το ενδιαφέρον είναι έντονο, οι επενδυτές και όσοι συµµετέχουµε στη µελέτη και την ανάπτυξη πλέον µπορούµε να ανταποκριθούµε στις απαιτήσεις των έργων. Με τον νέο νό-µο ευνοούνται έργα κάθε κλίµακας, από φωτοβολταικά σε στέγες σπιτιών έως µεγάλα αιολικά πάρκα σε νησιά και υπεράκτ ια. Η αγορά των ΑΠΕ έχω την πεποίθηση πως είναι η πλέον δραστήρια στην Ελλάδα.

Η αποτελεσµατική χρήση της ενέργειας µε την αναβάθµιση των κτιριακών εγκατα-στάσεων θεωρείται µια σηµαντική «πηγή» ενέργειας και εξοικονόµησης πόρων. Πόσο µας έχει γίνει συνείδηση σήµερα; Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι

κατασκευαστές και οι ιδιοκτήτες κτι-ρίων είναι ότι πρώτα από όλα πρέπει να εκµεταλλευτούν την τεχνογνωσία και τις νέες τεχνολογίες, ώστε να µει-ωθούν οι ανάγκες για ενέργεια στα κτίρια. Οι ιδιοκτήτες κτιρίων στην Ελ-λάδα, δυστυχώς δεν έχουν ακόµα κα-ταλάβει τα οφέλη από ένα σωστό σχε-διασµό των κτιρίων µε στόχο την ελα-χιστοποίηση των απαραίτητων ενερ-γειακών φορτίων, αλλά και τη βελτί-ωση της ποιότητας ζωής των χρηστών του κτιρίου. Και σίγουρα από πλευράς πολιτείας έχουµε ακόµα πολύ δρόµο µπροστά µας. Πρέπει να πάρουµε το παράδειγµα της Ευρώπης και να δο-θούν κίνητρα για την κατασκευή πε-ριβαλλοντικά φιλικών κτιρίων, όπως φορολογικές ή δανειοληπτικές ελα-φρύνσεις, ή ακόµα και διαµόρφωση της εµπορικής αξίας των ακινήτων µε περιβαλλοντικά κριτήρια.

Πολλά υποσχόµενο το µο-ντέλο της πράσινης ανάπτυ-ξης για την Ελλάδα, εκτιµά ο Θάνος Παπαθανασίου, επικεφαλής της Padev. Και όπως σε κάθε µοντέλο δεν χρειάζεται να ανακαλύψου-µε τον τροχό, αρκεί να τον δανειστούµε, ο Θάνος Πα-παθανασίου προτείνει ότι η χώρα πρέπει να αδράξει την επόµενη µέρα στο παράδειγ-µα της Ευρώπης. Να δώσει µε άλλα λόγια, κίνητρα.

PADEV ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ µε πεδίο δράσης την ανάπτυξη έργων ανανεώσιµων πηγών και εξοικονόµησης ενέργειας (ΑΠΕ & ΕΞΕ). Ερευνά, αναλύει, αναπτύσσει, προωθεί και παρέχει επενδυτικά σχέδια για έργα ΑΠΕ και ΕΞΕ. Η PADEV είναι διαπιστευµένη κατά ISO 17025 για πιστοποιηµένες µετρήσεις αιολικού δυναµικού και παρέχει στους πελάτες της, µετρήσεις µε τη σήµανση των ευρωπαϊκών ποιοτικών χαρακτηριστικών.

Photo ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ

GREEN VALUES – ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ // PADEV

Συνέντευξη στον ΓΙΩΡΓΟ ΡΗΓΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ 115

Green SpiritΕπιχειρηµατική δραστηριότητα, στρατηγική και πρωτοβουλίες, προϊόντα και υπηρεσίες που στοχεύουν στο κέρδος του πλανήτη και την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου. Γιατί η πράσινη ανάπτυξη είναι από τους ελάχιστους ροµαντικούς στόχους, στις µέρες µας, που µπορούν να πραγµατοποιηθούν. Προς όφελος όλων.

116 ΕΠΙΛΟΓΗ

Mε τον αέρα τουΗΓΕΤΗ

Η ΔΕΗ Ανανεώσιµες ΑΕ –κατά 100% θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ ΑΕ– εισέρχεται δυναµικά στη «νέα εποχή» των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας. Συµβάλλοντας στην υλοποίηση του οράµατος της πράσινης οικονοµίας και στη δηµιουργία των προϋποθέσεων της αειφόρου ανάπτυξης, η ΔΕΗΑΝ, έχει θέσει ως προτεραιότητα την άµεση ανάπτυξή της στο χώρο των ΑΠΕ, την επόµενη πενταετία.

Από τον Δρ. ΙΩΑΝΝΗ ΤΣΙΠΟΥΡΙΔΗ, διευθύνοντα σύµβουλο της ΔΕΗ Ανανεώσιµες Α.Ε.

Σ ε τρε ις κεν τρικούς άξονε ς βασίζεται η στρατηγική της Εταιρείας:

1 . ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤ ΥΞΗ όλων των µορφών ΑΠΕ, µε έργα τα οποία αναµένεται να συνεισφέρουν κα-θορισ τ ικά σ την αύξηση του χαρ-τοφυλακίου της ΔΕΗΑΝ, µε ειδική έµφαση:

• Στη δηµιουργία νέων Αιολικών Πάρκων,

• Στην κατασκευή Μικρών Υδροη-λεκτρικών Έργων

• Στην ανάπτυξη Φ/Β Πάρκων,• Στην έναρξη εκµετάλλευσης των

πεδίων γεωθερµίας υψηλής εν-θαλπίας,

• Στην υλοποίηση υβριδικών έρ-γων, αλλά και στην ανάπτυξη της βιοµάζας.

2. ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΕΡΓΩΝ ΑΠΕ από ιδιο-κτήτες έργων ή/και συνεργασίες µε τρίτους, οι οποίες θα συνεισφέρουν άµεσα στην αύξηση της εγκατεστη-µένης ισχύος της ΔΕΗΑΝ και στην

ενίσχυση του µεριδίου αγοράς της Εταιρείας.

3. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ µε αντί-στοιχες εταιρείες τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό, µε στόχο τόσο την από κοινού ανάπτυξη έργων ΑΠΕ όσο και την ανταλλαγή τε-χνογνωσίας, που θα εξασφαλίσει την µεσο-µακροπρόθεσµη ανάπτυξη της εταιρείας.

Πρα γ µα τ οποιών τ α ς ε π ε νδύσ ε ι ς ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ, δρο-µολογώντας νέα µεγάλα ενεργειακά έργα, η ΔΕΗ Ανανεώσιµες στοχεύει να ξεπεράσει τα 1.200 MW εγκατε-στηµένης ισχύος µέχρι το 2015 στις πέντε κύριες µορφές ΑΠΕ και να κα-ταλάβει τη θέση που της ανήκει στην αγορά των ΑΠΕ στην πατρίδα µας.

Υλοποιώντας καινοτόµα έργα όπως το πρώτυπο υβριδικό της Ικαρίας που συνδυάζει την αιολική και την υδροηλεκτρική ενέργεια, τα πρώτα έργα γεωθερµίας της χώρας µας και ένα από τα µεγαλύτερα φωτοβολτα-

ϊκά έργα του κόσµου, αυτό της Με-γαλόπολης η ΔΕΗ Ανανεώσιµες είναι ο καταλύτης της ανάπτυξης των ΑΠΕ στη χώρα µας.Παράλληλα, η ΔΕΗ Ανανεώσ ιµε ς έχει αναπτύξει και συνεχίζει να ανα-πτύσσει σ τρατηγικές συνεργασίες µε µεγάλες ενεργειακές εταιρείες της Ελλάδος και του εξωτερικού. Με ένα επιχειρηµατικό σχέδιο ισορ-ροπηµένο, τόσο σε επίπεδο δρα-στηριοποίησης σε όλες τις διαθέσι-µες Ανανεώσιµες Πηγές, όσο και σε γεωγραφική διασπορά του σε όλη τη χώρα, από τη Θράκη ως και την Κρήτη, από τη Ρόδο ως τα Επτάνη-σα, η ΔΕΗ Ανανεώσιµες σ τοχεύει στην εξασφάλιση µεριδίου αγοράς 20% έως το 2015.

Η σηµαντική αυτή ενεργειακή δρα-στηριότητα της ΔΕΗ Ανανεώσιµες τα επόµενα χρόνια, θα αποτελέσει τον πράσινο πυλώνα ανάπτυξης του Οµί-λου ΔΕΗ ΑΕ, και θα βελτιώσει την κερδοφορία του Οµίλου, εξασφαλί-ζοντας παράλληλα θέσεις εργασίας. Δ

ηµιο

υργι

κή Π

αρου

σίασ

η: A

llm

edia

Cre

ativ

e

ΕΠΙΛΟΓΗ 117

“Σύµµαχος της φύσηςΗ αειφόρος ανάπτυξη αποτελεί βασικό στοιχείο της εταιρικής κουλτούρας του Οµίλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, που εκφράζεται µέσα από δράσεις κοινωνικής υπευθυνότητας. Κατά συνέπεια, κάθε στρατηγική επιχειρηµατική κίνηση, αλλά και καθηµερινή διαδικασία, συνδυάζουν την επιχειρηµατική πρόοδο µε τη διασφάλιση της βιωσιµότητας του κοινωνικού περιβάλλοντος, όπου ο Όµιλος λειτουργεί.

Β α σ ι κ ή π ρ ο τ ε ρ α ι -ό τ η τ α α π ο τ ε λ ε ί η προσ τασ ία του πε-ριβάλλον τος γ ια τη ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ. Μά-λιστα, οι πρωτοβου-

λίες του Οµίλου για το περιβάλλον ξεπερνούν τα όρια των τυπικών υποχρεώσεων και καθηκόντων, µε µέληµα πάντα την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων που απορρέουν

από τις δραστηριότητές του. Υπό το πρίσµα της συνεχούς αυτοδέσµευ-σης, το 2009, ο Όµιλος επένδυσε 6 εκατ. ευρώ σε ενέργειες περιβαλλο-ντικής προστασίας. Έµφαση δόθηκε σε ενέργειες για τη διαχείριση των εκποµπών αερίων, την πιστοποίηση και τις βελτιώσεις των συστηµάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, κα-θώς και την ανάπτυξη µιας περισ-σότερο φιλικής προς το περιβάλλον τεχνολογίας. Ενδεικτικό αποτέλεσµα της προσπάθειας αυτής ε ίναι ότ ι, το προηγούµενο έτος, ο Όµιλος κα-τόρθωσε να µειώσει την κατανάλω-ση ενέργειας, αλλά και νερού στις δραστηριότητές του. Συγκεκριµένα, σε σχέση µε το 2008, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας µειώθηκε κατά 19,3% και η κατανάλωση νερού κα-τά 11%. Παράλληλα, η ΜΥΤΙΛΗΝΑΙ-ΟΣ διενεργεί συστηµατικό έλεγχο των δραστηριοτήτων της, τόσο στις εργοσ τασ ιακές µονάδες, όσο και σ τ ις κεν τρικές εγκατασ τάσεις των εταιρειών, ώστε να είναι σύµφωνες µε το περιβαλλοντικό πρότυπο ISO 14001, και τηρεί αυσ τηρά τη δέ-σµευσή για ορθή συλλογή και αξιο-ποίηση των αποβλήτων.

Στη δέσµευση αυτή εντάσσεται και µια από τις σηµαντικότερες καινο-τοµίες της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, η κατα-σκευή και εγκατάσταση στη θυγα-

τρική ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ Α.Ε. των πρώτων δυο φιλτροπρεσσών για την αξιο-ποίηση των καταλοίπων βωξίτη, η οποία και αποτέλεσε πρωτοποριακή λύση για τις βιοµηχανίες αλουµίνας. Το κόστος της συγκεκριµένης επέν-δυσης ανήλθε στα 5 εκατ. ευρώ, ενώ έχει ήδη δροµολογηθεί και επόµενη φάση επένδυσης για την εγκατάστα-ση 3ης φιλτρόπρεσσας, ώστε να δι-ασφαλίζεται η πλήρης επεξεργασία της ερυθράς ιλύος σε συνεχή βάση.

Συνολικά, ο Όµιλος ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, µέσα από πολιτ ικές περιβαλλοντι-κής προστασίας και ελέγχου βιοµη-χανικών κινδύνων, έχει ήδη θέσει τη βάση για ένα ολοκληρωµένο και αποτελεσµατικό σύστηµα κανόνων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. Στό-χος είναι το σύστηµα αυτό να αποτε-λέσει βάση λειτουργίας για όλες τις θυγατρικές του Οµίλου. Επίσης, δεν είναι τυχαία και η επιλογή από τον Όµιλο της χρήσης υγροποιηµένου φυσικού αερίου (LNG) στον τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής. Πρόκειται για δέσµευση που είναι συνδεδεµέ-νη µε την απόφαση του να µειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωµα στον τοµέα της ενέργειας, µε µια πιο φιλι-κή προς το περιβάλλον επιλογή, αλ-λά και να αποτελέσει θετικό παρά-δειγµα σε µια αγορά, όπου κατέχει ηγετικό ρόλο.

Ο Όµιλος Μυτιληναίος επένδυσε 6 εκατ. ευρώ σε έργα περιβαλλοντικής προστασίας.

”Δ

ηµιο

υργι

κή Π

αρου

σίασ

η: A

llm

edia

Cre

ativ

e

118 ΕΠΙΛΟΓΗ

Μακροπρόθεσµα η επιχειρηµατική επιτυχία δεν είναι εφικτή χωρίς σεβασµό προς το περιβάλλον και κοινωνι-κή υπευθυνότητα. Κοινωνική πρόοδος, προστασία του

περιβάλλοντος και σεβασµός στις τοπικές κοινωνίες είναι βασι-κές προτεραιότητες για την επιτυχή λειτουργία µίας σύγχρονης επιχείρησης και ένα πιο αειφόρο µέλλον. Προτεραιότητες για την ΑΓΕΤ Ηρακλής, µέλος του Οµίλου Lafarge, είναι η Υγεία και Ασφάλεια, η ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώµα-τος της και η διασφάλιση αειφόρου λειτουργίας, οργανικά συν-δεδεµένης µε την τοπική ανάπτυξη.

ΣΤΟΧΟΙ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ 2012

Οι Στόχοι Αειφορίας 2012 εκφράζουν την ανταπόκριση της ΑΓΕΤ Ηρακλής στις προκλήσεις αυτές και είναι το σύνολο δράσεων και δεσµεύσεων που έχει αναλάβει για τη βιώσιµη ανάπτυξη. Πρόκειται για σειρά µετρήσιµων στόχων, που καλύπτουν κρίσι-µα ζητήµατα βιώσιµης ανάπτυξης και συνδέονται µε την απόδο-ση της επιχείρησης σε επίπεδο διοικητικό, κοινωνικό και περι-βαλλοντικό. Αυτοί έχουν µεσοπρόθεσµο ορίζοντα ολοκλήρωσης και περιλαµβάνουν συγκεκριµένους στόχους και προγράµµατα δράσης για: Υγεία και Ασφάλεια εργαζοµένων, πολιτική αντα-γωνισµού, σχέσεις µε τους κοινωνικούς εταίρους, πελάτες, ίσες ευκαιρίες σε άνδρες και γυναίκες σε υψηλές θέσεις εργασίας και ως προς το περιβάλλον περιβαλλοντικούς ελέγχους των εγκατα-στάσεων, αποκατάσταση λατοµείων και µείωση εκποµπών.

ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ

ΥΓΕΙΑ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Η Υγεία και Ασφάλεια είναι βασική αξία και προτεραιότητα για κάθε εργαζόµενο της ΑΓΕΤ Ηρακλής. Η ασφαλής λειτουργία δε στηρίζεται µόνο στην εφαρµογή µέτρων, διαδικασιών και προ-τύπων ασφαλείας για τον περιορισµό ατυχηµάτων. Χρειάζεται επιπλέον συνεχή προσπάθεια, πηγαίνοντας ένα βήµα παραπέρα, ώστε να υπάρχει κοινή συνείδηση και συµπεριφορά ασφάλειας µεταξύ των εργαζοµένων.

Από το 2006, η ΑΓΕΤ Ηρακλής εφαρµόζει την Πολιτ ική Υγείας και Ασφάλειας του οµίλου Lafarge, η οποία έχει στόχο µηδέν ατυχήµατα. Για την εφαρµογή της, λαµβάνονται µέτρα που αφορούν στα απαραίτητα µέσα, εξοπλισµό και έργα υποδοµής για ασφαλή χώρο εργασί-ας και την εκτίµηση και αξιολόγηση των κιν-δύνων για κάθε εργασία που εκτελείται. Προ-ωθείται ο διάλογος και η ανοιχτή επικοινωνία για θέµατα ασφάλειας και υλοποιούνται προ-γράµµατα εκπαίδευσης για την καλλιέργεια µιας κοινής συνείδησης και συµπεριφοράς ασφάλειας µεταξύ των εργαζοµένων.

Τα αποτελέσµατα της συλλογικής προσπά-θειας, που έχει γίνει από όλους τους εργαζό-µενους για τη βελτίωση της ασφάλειας είναι σηµαντικά, καθώς ο αριθµός των ατυχηµάτων µε απώλεια ηµερών εργασίας µειώθηκε την

Δέσµευση

στην αειφόρο ανάπτυξη

ΕΠΙΛΟΓΗ 119

περίοδο 2007-2009 κατά 42%. Το 2009, τα ατυχήµατα µε ηµέρες απώλειας εργασίας των εργαζοµένων µειώθηκαν κατά 50% και ο δείκτης σοβαρότητας ήταν εξαιρετικά χαµηλός, στο 0,09, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα ατυχή-µατα αφορούν µικροσυµβάντα, µε περιορισµένο αντίκτυπο στην υγεία των εργαζοµένων και των συνεργατών. Στον τοµέα της οδικής ασφάλειας, η χρή-ση συστηµάτων GPS είχε ως αποτέλεσµα τη µείωση του αριθµού των υπερ-βάσεων ορίων ταχύτητας κατά 99,85% από τον Ιανουάριο ως το Δεκέµβριο 2009. Αυτά τα αποτελέσµατα προκύπτουν από την ισχυρή δέσµευση και την προσπάθεια των εργαζοµένων και των συνεργατών σε συνδυασµό µε τη δο-µηµένη και συστηµατική προσέγγιση της εταιρείας για τον εντοπισµό και τη µείωση των κινδύνων.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ

Οι διεργασίες παραγωγής τσιµέντου µπορούν να οδηγήσουν στην έκλυση σκόνης. Η ΑΓΕΤ Ηρακλής έχει θέσει ως στόχο τη µείωση των εκποµπών σκό-νης των εργοστασίων της κατά 40% την περίοδο 2005 – 2012. Εφαρµόζοντας ένα πρόγραµµα αναβάθµισης των µονάδων παραγωγής και υλοποιώντας από το 2006 επενδύσεις ύψους 11 εκατ. ευρώ σε υβριδικά φίλτρα νέας τεχνολογί-ας, οι εκποµπές σκόνης στα τρία εργοστάσιά της το 2009 παρουσιάζουν µείω-ση κατά 52% σε σχέση µε το 2008. Σε σχέση µε τα επίπεδα του 2005, η σκόνη έχει µειωθεί κατά 95%, υπερβαίνοντας κατά πολύ τον στόχο για το 2012.

Στο πλαίσιο της διεθνούς στρατηγικής του οµίλου Lafarge για την αντιµετώ-πιση της κλιµατικής αλλαγής, έχει τεθεί σε εφαρµογή ένα πρόγραµµα µείω-σης των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα και αερίων του θερµοκηπίου. Η διαδικασία παραγωγής τσιµέντου συνεπάγεται αναγκαστικά απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα. Η ΑΓΕΤ Ηρακλής υποκαθιστά συµβατικά ορυκτά

καύσιµα µε εναλλακτ ικά καύσιµα ουδέτερου ανθρακικού αποτυπώ-µατος, όπως η βιοµάζα, η οποία συµπεριλαµβάνεται στο µείγµα καυ-σίµων του εργοστασίου Βόλου. Επί-σης χρησιµοποιούνται εναλλακτικές πρώτες ύλε ς σ την παραγωγή του τσιµέντου, επιλογή περισσότερο φι-λική προς το περιβάλλον. Το 2009 η απόδοσή της εταιρείας βελτιώθηκε κατά 7% σε σχέση µε το προηγού-µενο έτος. Οι επενδύσεις και η βελ-τίωση των διεργασιών οδήγησαν σε µείωση κατά 12,8% των εκποµπών CO2 ανά τόνο τσιµέντου σε σχέση µε το 1990, που αποτελεί το έτος βάσης, υπερβαίνοντας το στόχο της.

«Προτεραιότητες για την ΑΓΕΤ Ηρακλής, µέλος του Οµίλου Lafarge, είναι η Υγεία και Ασφάλεια, η ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού απο-τυπώµατός της και η διασφάλιση αειφόρου λειτουργίας, οργανικά συνδεδεµένης µε την τοπική ανάπτυξη.»

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

120 ΕΠΙΛΟΓΗ

Οι κύριοι τοµείς των δραστηριοτήτων µας είναι η ανάπτυ-ξη, κατασκευή, πώληση, εγκατάσταση και συντήρηση αιολικών πάρκων. Αναλαµβάνουµε ρόλο στρατηγικού επιχειρηµατικού εταίρου βοηθώντας τους πελάτες µας

εξ αρχής, πριν ακόµη συναρµολογηθούν οι ανεµογεννήτριες, έως την τελική φάση του έργου, δηλαδή πολύ µετά την παράδοση του αιολικού πάρκου σε λειτουργία. Στόχος µας είναι να παρέχουµε στους πελάτες µας το χαµηλότερο «Ενεργειακό Κόστος» ανά παρα-γόµενη MWh και την «Αξιοπιστία του Επιχειρηµατικού Εγχειρήµα-τος» δηλαδή τη βέλτιστη ασφάλεια της επένδυσής τους.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ VESTAS: ΜΕΙΩΝΟΥΜΕ ΔΙΑΡΚΩΣ ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΟΣΤΟΣ

Ο ακρογωνιαίος λίθος του οµίλου της Vestas είναι ο τοµέας Τε-χνολογικής Έρευνας & Ανάπτυξης, ο οποίος εργάζεται συστηµα-τικά, ώστε να εξασφαλίζει µέσω της καινοτοµίας, της ανάπτυξης και της διαρκούς βελτίωσης των προϊόντων, των υπηρεσιών και των τεχνολογιών τη µείωση του ενεργειακού κόστους και την κατά το δυνατόν αύξηση του κέρδους για τους πελάτες µας και της αξίας της Vestas.

Με επενδύσεις µεγάλης κλίµακας στην ανάπτυξη και κέντρα δο-κιµών σε ολόκληρο τον κόσµο, η Vestas εδραιώνει την ηγετική της θέση στον τοµέα της αιολικής ενέργειας. Στο τέλος του πρώ-του µισού του 2010, το 8 % του προσωπικού της Vestas απα-σχολείτο στον τοµέα της Τεχνολογικής Έρευνας & Ανάπτυξης.

Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΓΚΑΜΑ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Σήµερα, διαθέτουµε τη µεγαλύτερη σειρά µοντέλων ανεµογεννη-τριών στην αγορά της αιολικής ενέργειας ξεκινώντας από την V52-850 kW και φθάνοντας έως την V112-3.O ΜW. Τα µοντέλα µας είναι προσαρµοσµένα στις ανάγκες της κάθε αγοράς και του εκάστοτε δι-αθέσιµου αιολικού δυναµικού.

V112-3.0 MW: Η ΝΕΑ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΤΗΣ VESTAS – Η ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΚΑ ΧΑΜΗ-ΛΟΥ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΟΥ ΑΙΟΛΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ

Το τελευταίο µας µον τέλο η V112-3.0 MW είναι σχεδιασµένη γ ια πάρκα χαµηλού και µεσαίου αιολικού δυναµικού, µε σκοπό να προσφέρει ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής ενέργειας. Η V112 αποτελεί στη πραγµατικό-τητα συνδυασµό νέων αλλά και αποδεδειγ-µένα επιτυχηµένων τεχνολογιών καθώς και ήδη καθιερωµένων τεχνικών συστηµάτων, τα οποία έχουν χρησιµοποιηθεί στις προηγούµε-νες γενιές των ανεµογεννητριών της Vestas.

Η κατά 55% µεγαλύτερη επιφάνεια σάρωσης της V112 σε σχέση µε το προηγούµενο µοντέλο V90 και η απόδοση του νέου ρότορα, αυξάνουν τη συνολική παραγωγή της µηχανής, δίνοντας τη δυνατότητα στους επενδυτές να µεγιστοποιή-σουν την αποδοτικότητα των αιολικών πάρκων. Επιπλέον, η V112-3.0 MW προσφέρει τη µέγι-στη δυνατή µεταφορική ευελιξία και οικονοµία, αφού κανένα από τα βασικά τµήµατα της, δεν έχει βάρος µεγαλύτερο από 70 τόνους, επιτρέ-ποντας έτσι τη χρήση µη εξειδικευµένου εξοπλι-σµού για την µεταφορά της.

Τα επιµέρους εξαρτήµατα της ανεµογεννήτριας έχουν σχεδιαστεί µε γνώµονα την εύκολη και ασφαλή συναρµολόγηση στο αιολικό πάρκο εξα-σφαλίζοντας εργονοµία και ταχεία εγκατάσταση.

Η συντήρηση της ανεµογεννήτριας γίνεται ευ-κολότερα και γρηγορότερα µε αποτέλεσµα να ελαχιστοποιούνται οι απώλειες παραγωγής. To σηµαντικά µειωµένο κόστος συντήρησης και η εξασφάλιση πλήρως ελεγχόµενης πα-ραγωγής ενέργειας αυξάνουν τη Βεβαιότητα Επιτυχίας του Επιχειρηµατικού Εγχειρήµατος µε το χαµηλότερο Κόστος Ενέργειας και άρα επιταχύνουν την απόσβεση του κόστους της επένδυσης.

ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΣΤΗΝ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Με περισσότερες από 41.400 εγκατεστηµένες ανε-µογεννήτριες σε 70 χώρες και στις 5 ηπείρους και πάνω από 22.000 εξειδικευµένους εργαζόµενους, η Vestas είναι η ηγέτιδα εταιρεία στον τοµέα της αιολικής ενέργειας.

ΕΠΙΛΟΓΗ 121

ΙΣΧΥΡΗ ΤΟΠΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ

Η Vestas Mediterranean είναι ένα από τα επτά Sales Business Units του Οµίλου και είναι υπεύθυνη

για την πώληση, εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση των ανεµογεννητριών σε όλες τις

χώρες της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής,

τ η ς Λα τ ι ν ι κ ή ς Αµερικής και της Καραϊ-

βικής και περίπου στο 70% της Αφρικανικής ηπείρου. Στις 30 Ιου-νίου 2010, η Vestas Mediterranean είχε παραδώσει συνολική ισχύ πε-ρισσότερη από 9.200 MW, ενώ το εργατικό της δυναµικό αποτελείται από 2.900 υψηλά καταρτισµένους εργαζόµενους, οι οποίοι απασχο-λούνται στην περιοχή της Μεσο-γε ίου, συµπεριλαµβανοµένων των εγκαταστάσεων παραγωγής στην Ιταλία και την Ισπανία.

ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Με ισχυρή παρουσία ήδη από το 1985 στην Ελλάδα, η Vestas Hellas Α.Ε. ιδρύθηκε ως ανε-ξάρτητη εταιρία το 2001, για να καλύψει τους τοµείς των πωλήσεων, της εγκατάστα-σης, λειτουργίας και συντή-ρησης ανεµογεν νητριών σ την ε λ λην ική αγορά. Η Vestas Hellas δραστηρι-

οποιείται, επίσης, στην Κύπρο και την ΠΓΔΜ. Η ε ταιρία απασχολεί σήµερα περισσότερους από 120 επαγγελµατίες τεχνολόγους όλων των επιστηµονικών πεδίων, µε τους µισούς από αυτούς αποσπασµένους στα διάφορα αιολικά πάρκα της ελ-ληνικής επικράτειας και των λοιπών

περιοχών ευθύνης της.

Η Vestas Hellas διαθέτει ευρύ-τατη εµπειρία και βαθιά γ νώση σ τους τοµε ίς της εφοδιασ τ ικής αλυσ ίδας, των µε ταφορών, της ανέγερσης και της παράδοσης σε λειτουργία των αιολικών πάρκων, συνδυάζοντας την υψηλή κινητικό-τητα του εργατικού δυναµικού της µε την ευελιξία και τη βαθιά γνώ-ση της ελληνικής αγοράς και της αύξησης της παραγωγής των αιολι-κών πάρκων.

Η µεγάλη µας εµπειρία στην παρο-χή υπηρεσιών παγκοσµίως, καθώς και η καλά οργανωµένη διάρθρω-ση των κέντρων συντήρησης της εταιρίας µας, µας επιτρέπουν να παρέχουµε κάλυψη σ το µεγαλύ-τερο µέρος της ελληνικής επικρά-τειας (συµπεριλαµβανοµένων νη-σιών και Κύπρου), εξασφαλίζοντας αποτελεσµατ ική διαχε ίριση των εγκατεστηµένων αιολικών πάρκων, γεγονός που αποτελεί εγγύηση για την απόδοση των επενδύσεων και την ελαχισ τοποίηση του οικονο-µικού κινδύνου των πελατών µας, άρα και τη βελτίωση της αξιοπιστί-ας του επιχειρηµατικού εγχειρήµα-τός τους καθιστώντας µας πρωτο-πόρους στην ελληνική αγορά.

«Στο Aarhus της Δανίας, η Vestas διαθέτει το πιο σύγχρονο και µεγαλύ-τερο κέντρο έρευνας και ανάπτυξης αιολικής τεχνολογίας παγκοσµίως, ενώ πρόσφατα εγκαινιάσαµε ένα ακόµη κέντρο τεχνολογικής έρευνας και ανάπτυξης στις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής.

”“

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

122 ΕΠΙΛΟΓΗ

Περιβαλλοντικά & κοινωνικά οφέληΜε την ανακύκλωση των παλιών συ-σκευών συνεισφέρουµε σηµαν τ ικά στη µείωση της εξόρυξης των φυσι-κών πόρων και της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος από τις παραγωγικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα συµβάλλουµε στην εξοικονόµηση ενέργειας λόγω του περιορισµού των παραγωγικών διαδι-κασιών και στη µείωση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου. Έτσ ι επενδύουµε σε ένα καλύτερο µέλλον για τα παιδιά µας. Το πιο άµεσο και ορατό, όµως, όφελος από την ανακύ-κλωση είναι η µείωση του όγκου των απορριµµάτων και ο περιορισµός του κινδύνου µόλυνσης του περιβάλλοντος από βλαβερές ουσίες.

Συλλογή ΑΗΗΕΗ συλλογή των παλιών ηλεκτρικών συ-σκευών από τα νοικοκυριά γίνεται σε συνεργασία µε τις αλυσίδες που πω-λούν ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συ-σκευές, καθώς και µε αλυσίδες super market. Μέρος της συλλογής πραγµα-τοποιείται από συµβεβληµένους µε το Σύστηµα δήµους, σε χώρους των οποί-ων τοποθετούνται δωρεάν container και κάδοι µικροσυσκευών.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΥΜΕσήµερα για ένα καλύτεροΑΥ ΡΙΟ

ΕΠΙΛΟΓΗ 123

Περισσότερες πληροφορίες για την ανακύκλωση ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού στην ιστοσελίδα www.electrocycle.gr.

ΕπεξεργασίαΑΗΗΕΗ επεξεργασία των ΑΗΗΕ γίνε-ται σε 8 µονάδες επεξεργασίας στην Ελλάδα και 1 στο Βέλγιο (για λάµπες φθορισµού), µε τις οποίες η εταιρία έχει συ-νάψει σύµβαση συνεργασίας. Στις µονάδες αυτές, τα στάδια που ακολουθούνται είναι επιγραµµατικά τα εξής: υποδοχή και ζύγιση των φορτίων, εκφόρτω-ση των ΑΗΗΕ από τα φορτηγά, ταξινόµηση των ΑΗΗΕ ανάλογα µε το είδος της συσκευής, προσωρινή αποθήκευσή τους στους χώρους του εργοστασίου, αποσυναρµολόγηση και απορρύπανση των συσκευών µε χειρονακτι-κό τρόπο, περαιτέρω µηχανική επεξεργασία, ανάκτηση κλασµάτων (µέταλλα, πλαστικό, γυαλί), αποθήκευση των επικινδύνων υλικών και περαιτέρω διαχείρισή τους από κατάλλη-λα αδειοδοτηµένες εταιρείες.

Η εταιρία «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.» αποτελεί τον υπεύθυνο φορέα, εγκεκριµένο από το ΥΠΕΚΑ, για την οργάνωση και τη λειτουργία του Συλλογικού Συστήµατος Εναλλακτικής Διαχείρισης των Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισµού (ΑΗΗΕ) στην Ελλάδα. Αντικείµενο της εταιρείας είναι η εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού δηλαδή η συλλογή, η µεταφορά, η προσωρινή αποθήκευση και η επεξεργασία των ΑΗΗΕ µε τελικό στόχο την επανένταξη των αξιοποιήσιµων υλικών τους - ως πρώτη ύλη - στην παραγωγή νέων προϊόντων.

Οι κατηγορίες των προϊόντων που διαχειρίζεται η εταιρία είναι µεγάλες και µικρές οικιακές συσκευές, εξοπλισµός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, καταναλωτικά είδη, λαµπτήρες οικονοµίας/φθορισµού, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία (εξαιρουµένων των µεγάλης κλίµακας σταθερών βιοµηχανικών εργαλείων), παιχνίδια και εξοπλισµός ψυχαγωγίας και αθλητισµού, ιατροτεχνολογικά προϊόντα (εξαιρουµένων των εµφυτεύσιµων και µολυσµένων), όργανα παρακολούθησης και ελέγχου και συσκευές αυτόµατης διανοµής. Βασικός µέτοχος της εταιρείας είναι η εταιρεία συµµετοχών «Ανακύκλωση Συσκευών Συµµετοχική Α.Ε.», η οποία περιλαµβάνει στο µετοχικό της κεφάλαιο µε ίσα µερίδια τις µεγαλύτερες εταιρείες όλων των κλάδων της αγοράς του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού.

H «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.» δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Πρωταρχική επιδίωξή της είναι η επίτευξη των εθνικών στόχων ανακύκλωσης ΗΗΕ, όπως αυτοί καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή και την Ελληνική νοµοθεσία. Κατά συνέπεια δεν προβλέπεται διανοµή µερίσµατος στους µετόχους της εταιρίας.

Με αφετηρία την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», οι οικονοµικοί πόροι για την αξιοποίηση των αποβλήτων ΗΗΕ προέρχονται από τις εισφορές των συµβεβληµένων στο Σύστηµα παραγωγών.

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

124 ΕΠΙΛΟΓΗ

Πράσινη επιχειρηµατικότηταΝέα εταιρικά σχήµατα και έργα µεγάλου βεληνεκούς, τεχνολογικές εφαρµογές, καινοτοµίες και σύγχρονα προϊόντα ενός νέου οικολογικού κόσµου.

GREEN VALUES – Νέα της αγοράς

Post BankO Όµιλος του Ταχυδροµικού Ταµιευτηρίου µπαίνει δυνα-µικά στην πράσινη ανάπτυξη και σε συνεργασία µε την Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα και την T Bank, υλο-ποιεί το πρόγραµµα «Πράσινη Ενέργεια στην Κρήτη», που αφορά σε χορήγηση κοινοπρακτικών δανείων σε επενδυτές για την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων. Μέσω της συνεργασίας θα χρηµατοδοτηθεί η κατασκευή περίπου 200 φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 80 kW που θα επιλεγούν από ένα σύνολο 1.200 που έχουν αδειοδο-τηθεί στην Κρήτη. Το συνολικό ποσό της χρηµατοδότη-σης µπορεί να ανέλθει µέχρι τα 50 εκ. ευρώ, σε χρονικό ορίζοντα 6 µηνών. Η Κρήτη, η οποία στο πρόσφατο πα-ρελθόν χρηµατοδοτήθηκε και από την Ευρωπαϊκή Τράπε-ζα επενδύσεων, δείχνει τον δρόµο προς …τον ήλιο.

ΑειφόροΣχολείοΗ Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτ ισµού ανέλαβε την πρω-τοβουλία γ ια τη θεσµοθέτηση του Βραβείου Αειφόρου Σχολείου. Στό-χος είναι να συµβάλλει στην στροφή των σχολείων της χώρας µας προς την αειφορία. Οι σχεδιαστές του «διαγω-νισµού» αποβλέπουν στο να µειωθεί το οικολογικό αποτύπωµα των σχο-λείων, µέσω της ενσωµάτωσης της ιδέας της αειφορίας σε κάθε πλευρά της ζωής του σχολείου, από τη διοί-κηση και τη µαθησιακή διαδικασία µέχρι τον τρόπο που καταναλώνεται η ενέργεια, την ανακύκλωση κ.ά. Η δια-δικασία αξιολόγησης θα γίνεται µέσω δεικτών που καλούνται να συµπληρώ-νουν, διαδικτυακά, οι υπεύθυνοι σε κάθε σχολείο. Τα αποτελέσµατα (και τα βραβεία) θα ανακοινωθούν τον ερ-χόµενο Μάιο. Χορηγοί του Βραβείου Αειφόρου Σχολείου είναι η Wind και το Ίδρυµα Μποδοσάκη. Ιταλός

επενδυτήςΗ ιταλική εταιρεία Sorgenia βρί-σκεται στο κατώφλι της ελλη-νικής αγοράς. Η εταιρεία, που λειτουργεί µονάδες παραγωγής ενέργειας από συµβατικά καύσι-µα και διαχειρίζεται ανανεώσι-µες πηγές εντός κι εκτός Ιταλίας, έχει ήδη κάνει το πρώτο βήµα συνεργαζόµενη µε τον κατα-σκευαστικό όµιλο J&P. Από κοι-νού δηµιούργησαν την εταιρεία Volterra. Στο µετοχικό κεφάλαιο του οµίλου CIR, στον οποίο ανή-κει η Sorgenia, µετέχει ο αυστρι-ακός όµιλος Verbund- που είναι ήδη εδώ και δραστηριοποιείται στην πώληση ηλεκτρικής ενέρ-

ΕΠΙΛΟΓΗ 125

Eurobank EFG Yλοποιώντας επενδυτικό σχέδιο για τη χρηµατοδότηση ή και τη µει-οψηφική συµµετοχή σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην προστασία του περιβάλλοντος, η Eurobank EFG προχώρησε σε µια σηµαντική εξαγορά. Σε συνεργασία µε τον Όµιλο Λαυρεντιάδη, εξαγόρασε το 40% της εταιρείας Μεσόγειος, που δραστηριοποιείται στη διαχείριση και επεξεργασία στερεών και υγρών αποβλήτων, ενώ διαθέτει µεγάλη τεχνογνωσία στη διαχείριση υδάτινων πόρων..

.Ενεργειακή ΕλλάδαΣε κινητικότητα βρίσκεται η ΔΕ-ΣΦΑ καθώς η ενεργειακή εποχή στην οποία εισερχόµαστε την ευνοεί. Έτσι, ο φορέας ανακοί-νωσε δύο σηµαντικά έργα. Το πρώτο αφορά στη δηµιουργία αγωγού φυσικού αερίου από τους Αγίους Θεοδώρους Κοριν-θίας προς τη Μεγαλόπολη Αρ-καδίας. Ήδη προκηρύχθηκαν οι διαγωνισµοί οι οποίοι αφορούν στην κατασκευή των υποδο-µών (αγωγοί και σωληνώσεις). Το έργο, ενταγµένο στο ΕΣΠΑ, θα κοστίσει περίπου 130 εκατ. ευρώ, θα ξεκινήσει στις αρχές του 2011 και θα είναι έτοιµο το 2012, ενώνοντας τους Άγιους Θεόδωρους µε το εργοστάσιο της ΔΕΗ στην αρκαδική πόλη. Ο αγωγός θα έχει µήκος 160 χιλιόµετρα και θα εξυπηρετεί τη βορειανατολική και κεντρική Πελοπόννησο. Το δεύτερο έργο, το οποίο ανακοινώθηκε πριν µερικές εβδοµάδες αφορά στην 3η δεξαµενή υγροποιηµένου φυσικού αερίου χωρητικότητας 95.000 κυβικών µέτρων στη Ρεβυθούσα. Η αξία του έργου ανέρχεται σε 130 εκατ. ευρώ και αναµένεται να ολοκληρωθεί το 2014. Με το έργο αυτό, αυ-ξάνεται η αξιοπιστία του Εθνι-κού Συστήµατος Φυσικού Αερί-ου και παράλληλα ενισχύεται η δυναµικότητα των εγκαταστάσε-ων της Ρεβυθούσας, εξέλιξη η οποία θα συµβάλλει στην καλύ-τερη εξυπηρέτηση και πρόσβα-ση τρίτων στο µέλλον. Με την υλοποίηση των έργων οι εγκα-ταστάσεις στη Ρεβυθούσα θα έχουν συνολική χωρητικότητα 225.000 κυβ. µ. και θα µπορούν να προσφέρουν σηµαντικότατες υπηρεσίες για όλη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Καινοτοµία SonyΜπαταρίε ς χωρίς υδράργυ-ρο; Η Sony κυκλοφόρησε την πρώτη µπαταρία οξειδίου του αργύρου χωρίς υδράργυρο, το 2005. Από τότε, επέκτεινε τη γκάµα των µπαταριών που κα-τασκευάζει και δεν περιέχουν αυτόν τον δυνητικά επικίνδυνο ρυπαντή, ως µέρος της συνεχι-ζόµενης δέσµευσής της για την υπευθυνότητα που πρέπει να διαθέτουν οι εταιρείες. Φέτος, αυτή η δέσµευση οδήγησε στην ανακοίνωση της ολοκλήρωσης µιας σειράς 34 µοντέλων µπατα-ριών οξειδίου του αργύρου, χω-ρίς υδράργυρο. Νωρίτερα µέσα στο 2010 η Sony ήταν ανάµεσα στους πρώτους κατασκευαστές στον κόσµο που κυκλοφόρη-σαν µίν ι αλκαλική µπαταρία χωρίς υδράργυρο. Από την ίδια ε ταιρε ία κυκλοφορούν νέε ς επαναφορτιζόµενες µπαταρί-ες τεχνολογίας Cycle Energy, µε διαφορετικά χαρακτηριστικά, επιτρέποντας στους χρήστες να επιλέξουν την πλέον κατάλληλη για τη συγκεκριµένη εφαρµογή. Απόλαυση χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Περιβαλλοντική ΕκπαίδευσηΈνα ειδικά σχεδιασµένο πρωτότυπο πρόγραµµα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για µαθητές δηµοτικού, υλοποιείται αυτό το διάστηµα από το Κέντρο ΓΑΙΑ και αφορά στις ΑΠΕ. Το πρόγραµµα έχει τίτλο «ΑΠΕ - Επιλογή για ένα Καλύτερο Μέλλον» και πραγµατοποιείται µε τη χορηγία της Verbund, εταιρείας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Σκοπός του είναι η ευαισθητοποίηση των παιδιών στα θέ-µατα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και των επιπτώσεών της στον πλανήτη µας. Παράλληλα, στοχεύει στην περαιτέρω ανάπτυξη της οικολογικής συνείδησης των µαθητών, ενώ παρουσιάζει προτάσεις για την αλλαγή της προσωπικής τους συµπεριφοράς και των επιλογών τους, οι οποίες µπορούν να συµβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Τα παιδιά είναι (και το ενεργειακό) µέλλον µας.

ProtergiaΜετά τις πρόσφατες εξελίξεις στο µετοχικό της κεφάλαιο, η Endesa Hellas αλλάζει επωνυ-µία. Στο εξής θα δραστηριο-ποιείται µε τον διακριτικό τίτλο Protergia και φυσικά θα συνε-χίζει να δραστηριοποιείται στον τοµέα της παραγωγής και εµπο-ρίας ηλεκτρικής ενέργειας. Η εταιρεία διαθέτει άδεια προµή-θειας ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς, ενώ σηµαντική είναι η παρουσία της στον τοµέα της παραγωγής. Διαθέτει µονάδα ηλεκτροπαραγωγής στον Βόλο (ισχύς 430 MW συνδυασµένου κύκλου) και στο Δίστοµο, εντός της Αλουµίν ιον της Ελλάδος (445 MW φυσικού αερίου).

126 ΕΠΙΛΟΓΗ

2010

Communication Supporter

Confirmed speakers:

December 9th, 2010Divani Apollon Palace & Spa, Kavouri, Athens

IT Sponsor

Keeping the euro aliveand Greece’s economic recovery

SponsorMedia Sponsorin association with Official Communication Sponsor Internet Communication Sponsors

Hazlis & Rivas Tel: 210 94 08 750 www.hazliseconomist.com www.economistconferences.eu

Topics to be discussed:

•Which currency will be the global player? Find out from Elga Bartsch of Morgan Stanley and Lawrence Howell of EFG International

•What is the outlook for the global financial markets? Listen to

Peter Peterson, Fmr Chairman, Blackstone GroupBranko Milanovic, The World BankGuillaume Menuet, Bank of America Merrill LynchMark Florman, 8 Miles Fund

•Has the Euro Zone been strengthened or weakened by the crisis?Fmr Chairman of the German Council of Economic Experts, Bert Rurup analyses what role Greece has played.

•On the way out of the crisis? Evaluating Greece’s progressCommissioner Olli Rehn and IMF’s Mission Chief for Greece Poul Thomsen will give an update.

Vassilis RapanosPresident

Hellenic Bank Association

George PapaconstantinouGreek Minister of Finance

Poul ThomsenDeputy Director

European DepartmentMission Chief for Greece

IMF

Olli RehnCommissioner

Economic & Financial AffairsEuropean Commission

Tech Values

ΕΠΙΛΟΓΗ 127

128 ΕΠΙΛΟΓΗ

• • Υπογράφηκε, από τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον διευθύνοντα σύµβουλο του Ευρωπαϊκού Ταµείου Επενδύσεων (ΕΤαΕ), Richard Pelly, η επίσηµη συµφωνία για επέκταση του πλαισίου συνεργα-σίας για επενδύσεις 150 εκατ. ευρώ από το Επιχειρησιακό Πρό-γραµµα «Ψηφιακή Σύγκλιση» στην Τεχνολογική Καινοτοµία, µέ-σω του Προγράµµατος JEREMIE. Η συµφωνία αυτή αποτελεί το επιστέγασµα σειράς διαπραγµατεύσεων της Ειδικής Γραµµατείας Ψηφιακού Σχεδιασµού µε την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την προώθηση νέων µορφών στήριξης της ελληνικής επιχει-ρηµατικότητας στο χώρο της τεχνολογικής καινοτοµίας».

TECH VALUES – Ματιές στην επικαιρότητα

Tech NewsΗ τηλεπικοινωνιακή και τεχνολογική ειδησεογραφία, οι επιχειρηµατικές και κρατικές πρωτοβουλίες, οι εξελίξεις και οι τάσεις που δεν περνούν απαρατήρητες.

• • Οι φορολογούµενοι που είναι πιστοποι-ηµένοι χρήστες του taxis net, έχουν τη δυνατό-τητα να κατεβάσουν το σηµείωµα της περαίωσής τους στη διεύθυνση https://www.gsis.gr/taxisnet/per2010/index.jsp. Με την αυτοµατοποίηση της διαδικασίας περαίωσης η συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων θα διευθετηθούν µε ελάχισ το χρόνο για τους πολίτες και καµία επιβάρυνση των οικονοµικών υπηρεσιών.

• • Την πρώτη τους κοινή συνεδρίαση είχαν στις αρχές Νοεµβρίου, η Οργανωτική Επιτροπή, η Επιτρο-πή Στρατηγικής, οι Συντονιστές και οι Τεχνικοί Υπεύ-θυνοι των Οµάδων Εργασίας στα γραφεία της Εθνι-κής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων (EETT). Στόχος της συνεδρίασης αυτής ήταν η ενηµέ-ρωση, ο συντονισµός των εργασιών του Φόρουµ για την Ψηφιακή Ελλάδα 2020 (www.digitalgreece2020.gr) και ο πρώτος σχεδιασµός άµεσων δράσεων.

• • Οι επιχειρήσεις δείχνουν να έχουν αντιληφθεί τα πλεονεκτήµατα και τα κέρδη που τους αποφέρει η ηλεκτρονική τιµολόγηση, ιδιαίτερα όταν αυτή συνδυ-άζεται και µε την αυτόµατη καταχώρηση των παρα-στατικών (EDI). Σύµφωνα µε µελέτη που παρουσιά-στηκε πρόσφατα στο διεθνές συνέδριο e-invoicing στο Μόναχο, από τον καθηγητή Alessandro Perego (Politecnico di Milano, School of Management), οι επιχειρήσεις µπορούν να εξοικονοµήσουν ανά κύκλο διαχείρισης παραστατικού (παραγγελία, παράδοση, τιµολόγηση, πληρωµή) µέχρι και 65 ευρώ. Σήµερα στη χώρα µας, η ηλεκτρονική τιµολόγηση παρουσι-άζει ήδη µεγάλη αυξητική τάση, αφού το 1ο εξάµηνο του 2010 καταγράφηκε αύξηση 45%.

• • Στο πλαίσιο του αναπτυξιακού στρατηγικού σχεδιασµού της, η SAP και η θυγατρική της Sybase ανακοίνωσαν την υλοποίηση δύο κινήσεων-σταθµών στη συνεχή τους προσπάθεια να ηγηθούν στην αγορά των mobile και on-demand λύσεων. Στις αλλαγές αυ-τές περιλαµβάνεται η δηµιουργία της νέας επιχειρησι-ακής µονάδας Mobile Business, η οποία έχει αναπτυ-χθεί µε στόχο την ταχύτερη υλοποίηση καινοτοµιών στα χαρτοφυλάκια λύσεων της SAP και της Sybase. .

Παρά την οικονοµική ύφεση ένας δείκτης στη χώρα µας φαίνε-ται πως... πάει καλά: παραµένει πάνω από τον Ευρωπαϊκό µέσο όρο ο ρυθµός αύξησης της ευρυζωνικής διείσδυσης στην Ελλά-δα, σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ), καθώς η η διείσδυση της ευρυζωνικότητας στη χώρα µας στο τέλος του α’ εξαµήνου 2010 ήταν 18,6%. Συγκεκριµένα, το συνολικό µέγεθος των σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων ανέρχεται σε 2.105.076 παρουσιάζο-ντας αύξηση κατά 20% σε σχέση µε το 2009. Η συντριπτική πλει-οψηφία των ευρυζωνικών γραµµών είναι τεχνολογίας DSL, ήτοι 2.096.715. Ακόµη, υπάρχουν περί των 8.361 ευρυζωνικών συν-δέσεων λοιπών τεχνολογιών (π.χ. µισθωµένες γραµµές, γραµµές οπτικών ινών, κ.λπ). Αξίζει να σηµειώσουµε ότι το γενικό συµπέ-ρασµα που προκύπτει από έρευνα που εκπονήθηκε για λογαρια-σµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κόστος των ευρυζωνικών συνδέσεων είναι ότι οι καταναλωτές στην Ελλάδα απολαµβάνουν ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιµές, οι οποίες σε κάθε περίπτωση εί-ναι χαµηλότερες του Ευρωπαϊκού µέσου όρου.

ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ 129

ΑλλαγήφρουράςΚαινούργιοι ιδιοκτήτες της Wind Hellas, της τρίτης σε µέγεθος ελλη-νικής εταιρείας τηλεπι-κοινωνιών, είναι πλέον οι βασικοί οµολογιού-χοι, αφού ο Αιγύπτιος µεγιστάνας Σαουίρις έχασε οριστικά τον έλεγ-χο της επιχείρησης.

ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Η Wind Hellas παρουσίασε µία νέα γενιά προϊόντων επικοινωνίας βασισµένα στο ενοποιηµένο δίκτυο επικοινωνιών κινητής, σταθερής & Internet. Πρόκειται για το WIND One, µία εντελώς νέα Οικογένεια Υπηρεσιών Επικοινωνίας η οποία προσφέρει επικοινωνία χωρίς περιορισµούς: Τηλεφωνία & Βroadband Internet από το κινητό και το σταθερό. Διατίθεται µέσα από 4 πακέτα επικοινωνίας, τα WIND One S, M, L & XL, καθένα από τα οποία καλύπτει διαφορετικές ανάγκες ανάλογα µε τον τρόπο ζωής του καταναλωτή.

Τις πρώτες βασικές κατευθύνσεις έδωσαν ήδη στη διοίκηση της Wind οι εκπρόσωποι των έξι αµερικανικών επενδυτικών κεφαλαίων, ενώ, τυπικά, η εταιρεία θα περάσει στον έλεγχο των νέων ιδιοκτητών της µέχρι τα µέσα Δεκεµβρίου 2010 (στο µεσοδιάστηµα θα συσταθεί µια νέα εταιρεία, στην οποία θα περάσουν οι µετοχές της Wind Ελλάς). Σύµφωνα µε τους όρους της λύσης που προτάθηκε από τους συµ-βούλους πώλησης, η Wind Hellas θα απαλλαγεί από χρέη συνολικού ύψους 1,87 δισ. ευρώ και οι νέοι ιδιοκτήτες θα διαθέσουν 420 εκατ. ευρώ για την αποπληρωµή χρεών και τη χρηµατοδό-τηση του επιχειρηµατικού πλάνου της εταιρίας. «Μετά την επανεξέταση όλων των προσφορών, το Διοικητικό Συµβού-λιο της Weather Finance III αποφάσισε να επιλέξει την επιτροπή οµολογιούχων υψηλής εξασφάλισης ως προτιµώµενη προσφορά», αναφέρεται στην ανακοί-νωση της προηγούµενης ιδιοκτήτριας

Weather Investments. Διευθύνων σύµ-βουλος της Wind Hellas θα παραµείνει ο Νάσος Ζαρκαλής, ο οποίος κατέχει το πόστο από πέρυσι τον Δεκέµβριο. Ο κ. Ζαρκαλής θα πλαισιωθεί από νέους συ-νεργάτες στα πλαίσια ενός ανανεωµένου διοικητικού συµβουλίου. «Πρόκειται για ένα σηµαντικό βήµα στην αναδιάρθρω-ση της εταιρείας, ώστε να διασφαλιστεί η ανταγωνιστική µας θέση», δήλωσε ο ίδιος. Οι διοικητικές αλλαγές, όµως, στην εταιρεία συνοδεύονται και από εµπορικές και τεχνολογικές. Συγκεκριµέ-να, το πρώτο ενιαίο δίκτυο τηλεπικοινω-νιών στην Ελλάδα για παροχή υπηρεσι-ών κινητής & σταθερής τηλεφωνίας και ευρυζωνικού Internet, λοιπόν, δηµιούρ-γησε η Wind Ελλάς. Με την αναβάθµιση και ενσωµάτωση των υποδοµών σταθε-ρής τηλεφωνίας και Internet της πρώην Tellas στο υφιστάµενο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας της εταιρείας, η Wind Ελλάς σήµερα είναι ο µοναδικός εγχώριος πά-ροχος τηλεπικοινωνιών µε ενιαίο δίκτυο

για όλες τις υπηρεσίες επικοινωνίας. Για τη δηµιουργία των υποδοµών αυτών η εταιρεία έχει από την ίδρυσή της ως σήµερα υλοποιήσει επενδύσεις ύψους 2 δισ. ευρώ, ένα από τα µεγαλύτερα ιδιωτικά επενδυτικά προγράµµατα στη χώρα µας. Το εθνικό τηλεπικοινωνιακό δίκτυο κορµού βασίζεται σε υποδοµές οπτικών ινών, πολυσηµείων LMDS και µικροκυµατικών ζεύξεων. Συνολικά το ενιαίο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο της εταιρείας αξιοποιεί 4.000 χλµ. οπτικών ινών, µεταξύ των οποίων και υποβρύ-χια καλώδια για τοπική και διεθνή διασύνδεση, καθώς και 30.000 χλµ. µι-κροκυµατικής τεχνολογίας. Αξίζει τέλος να σηµειωθεί πως το νέο ενοποιηµένο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο της Wind είναι φιλικό προς το περιβάλλον καθώς µε τον συνεχή εκσυγχρονισµό του, η λειτουργία του απαιτεί χαµηλότερη κατανάλωση ενέργειας κατά 30%, πε-ριορίζοντας το ενεργειακό αποτύπωµα της εταιρείας.

// Επιτελείο «Ε»

130 ΕΠΙΛΟΓΗ130 ΕΠΙΛΟΓΗ

Cloud Computing TECH VALUES – Διαχείριση όγκου ψηφιακής πληροφορίας

Το µέγεθος της ψηφιακής πληροφορίας που παρά-γεται ανά έτος θα πολλα-πλασιαστεί επί 44 στο δι-άστηµα από το 2009 έως το 2020, καθώς όλα τα βασικά µέσα επικοινωνί-ας θα έχουν µεταφερθεί πλήρως από το αναλο-γικό στο ψηφιακό πεδίο. Ως το 2020, περισσότερο από το 1/3 από το σύνο-λο των ψηφιακών δεδο-µένων που παράγεται κάθε χρόνο, είτε θα βρί-σκεται αποθηκευµένο, είτε θα περνά µέσα από το cloud.Από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗ

τεχνολογίας σε ολόκληρο τον κόσµο. Παράλληλα, µαζί µε την αποτύπωση της σηµερινής εικόνας, επιχειρείται και µια πρόβλεψη αναφορικά µε τη µελ-λοντική εξέλιξη των µεγεθών αυτών. Η µέτρηση πάντως για το 2010 ισο-δυναµεί µε το σύνολο των Tweets για 100 Χρόνια, ή µε 75 δισεκατοµµύρια συσκευές iPad. Το 2009, µε την πα-γκόσµια οικονοµία µέσα στη «µεγάλη ύφεση» ο όγκος της ψηφιακής πληρο-φορίας αυξήθηκε κατά 62% σε σχέση µε το 2008, φτάνοντας τα 800 δισεκα-τοµµύρια gigabytes (0,8 Zettabytes). Φυσικά, όλο αυτό το περιεχόµενο θα πρέπει να είναι διαχειρίσιµο, ασφαλές και προστατευµένο. Παρά την αύξηση του ψηφιακού περιεχοµένου, ο αριθ-µός όσων ασχολούνται επαγγελµατικά µε την πληροφορική θα αυξηθεί µόλις κατά 40% σε παγκόσµιο επίπεδο. Ποιο είναι το αποτέλεσµα; Όσα συνδυα-στικά προκύπτουν από τα παραπάνω οδηγούν τους Ceos να αναζητούν νέα επίπεδα ευελιξίας, αποδοτικότητας κι ελέγχου, επιλέγοντας να µεταβούν σε περιβάλλον ιδιωτικών clouds. Από την πλευρά τους, οι επιχειρήσεις τεχνο-λογίας δείχνουν να ενστερνίζονται τη φιλοσοφία του cloud computing, ακό-µη και κάποιες από τις πιο... εξεζητη-µένες (σήµερα) πτυχές της, όπως είναι το private cloud. Μικρές και µεσαίες επιχειρήσεις αντιµετωπίζουν πολλές από τις προκλήσεις που αντιµετωπί-ζουν και οι µεγαλύτερες επιχειρήσεις σε επίπεδο τεχνολογίας (π.χ. αυξανό-µενη ζήτηση για νέες δυνατότητες των πληροφοριακών συστηµάτων καθώς µεγαλώνει η επιχείρηση, δίνοντας συ-χνά ακόµα µεγαλύτερη έµφαση στην εξοικονόµηση κόστους, εξασφάλιση διαθεσιµότητας των –κρίσιµων για την επιχείρηση– συστηµάτων και δεδοµέ-νων κ.ά.).

To cloud computing εί-ναι η δυνατότητα να έχουµε υπολογιστική ισ χύ, αποθηκευτ ικό χώρο, επικοινων ίε ς, β ά σ ε ι ς δ ε δ ο µ έ ν ω ν

κ.λπ. σε κάποιο αποµακρυσµένο χώρο εκτός εταιρίας, αλλά και να πληρώνου-µε ακριβώς για ότι από όλα αυτά χρη-σιµοποιούµε. Έχει ειπωθεί ότι είναι το µέλλον του IT, αν και οι απόψεις για αυτό είναι διιστάµενες. Κάποιοι δήλω-σαν ότι «το µοναδικό cloud computing που θα δούµε θα είναι ... µόνο µέσα στο αεροπλάνο». Όλοι οι υπόλοιποι εκτιµούν ότι η αρχιτεκτονική cloud computing µπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων των επιχειρήσε-ων µέχρι και κατά 1 τρισ. δολάρια ως το 2014! Αυτό δείχνει µελέτη της IDC («The Digital Universe Decade-Are You Ready?»), την οποία δηµοσιοποίησε πρόσφατα η EMC, χορηγός της µελέ-της, εταιρεία που δραστηριοποιείται στις λύσεις υποδοµών πληροφορικής. Πρόκειται για την τέταρτη αναθεώρη-ση της πρωτοποριακής µελέτης για το Ψηφιακό Σύµπαν, βάσει της οποίας καταγράφεται ο τεράστιος όγκος ψηφι-ακής πληροφορίας που παράγεται και αντιγράφεται σε ετήσια βάση, καθώς και οι επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης για τους απλούς χρήστες, αλλά και τους επαγγελµατίες της πληροφορικής

ΕΠΙΛΟΓΗ 131

PRINTEC Ένα ευρύ φάσµα νέων υπηρεσιών εισάγει ο Όµιλος Printec συνάπτοντας συµφωνία µε την Interworks, πιστοποιηµένο Incubation Center από τη Microsoft και πρωτοπόρο εταιρεία στην παροχή web υπηρεσιών και λογισµικού. Η συνεργασία αφορά στη διάθεση On Demand λύσεων επιχειρηµατικών εφαρµογών που φιλοξενούνται στο Interworks Microsoft S+S Incubation Center, αλλά και στην παροχή Cloud Computing υπηρεσιών. Συγκεκριµένα, η Printec, ως Interworks Premium Partner θα διαθέτει στους πελάτες της: α) Hosted Microsoft Communication Services (Office Communication Server, Exchange, SharePoint Services κ.ά.) και β) Cloud Applications (Software as a Service - SaaS) και συγκεκριµένα On Demand επιχειρηµατικές εφαρµογές όπως CRM, ERP και Εµπορική Διαχείριση, Φορητή Παραγγελιοληψία, Unified Messaging, CMS κ.ά.

The Microsoft & HP Way

Η εταιρεία Microsoft ανακοίνω-σε πρόσφατα το Office 365, τη νέα πρόταση για την ενίσχυση της παρα-γωγικότητας, που συνδυάζει Office, SharePoint, Exchange και Lync σε µία διαρκώς ενηµερωµένη υπηρε-σία υπολογιστικού νέφους (cloud). Το Office 365 προσφέρει τα οφέλη των ευρέως αναγνωρισµένων εφαρµογών της Microsoft σε εκατοµµύρια πε-ρισσότερους οργανισµούς µέσω του υπολογιστικού νέφους, ενώ επιτρέπει στους χρήστες να συνεργάζονται µε άλλους ευκολότερα, οπουδήποτε και αν βρίσκονται και µέσω οποιασδήπο-τε συσκευής. Το Office 365 βασίζε-ται στα θεµέλια που έχουν ήδη θέσει οι υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους της Microsoft, συµπεριλαµβανοµέ-νων των Business Productivity Online Suite, Office Live Small Business και Live@edu. «Το Office 365 αποτελεί ένα συνδυασµό που εµπεριέχει ότι καλύτερο γνωρίζουµε για την παρα-γωγικότητα, και µάλιστα σε µία υπηρε-σία υπολογιστικού νέφους», δήλωσε κατά την ανακοίνωση της υπηρεσίας ο Kurt DelBene, πρόεδρος του Τµή-µατος Office της Microsoft Corp. «Το Office 365 θα καθορίσει την παρα-γωγικότητα που θα παρέχεται από το υπολογιστικό νέφος για την επόµενη γενιά». Εξάλλου, λανσάροντας την αρ-χιτεκτονική Converged Infrastructure, η HP παρουσίασε πρόσφατα τα πρώ-τα δείγµατα της επόµενης γενιάς των data centers. Καθώς η σύγκλιση των τεχνολογιών και των βασικών στοι-χείων που αποτελούν ένα data center –λύσεις δικτύωσης, servers και συστή-µατα storage – επιτρέπει την κοινοποί-ηση και την επεκτασιµότητα των πό-ρων, η νέα αρχιτεκτονική διευκολύνει την ανταπόκριση στις απαιτήσεις των εφαρµογών, οι οποίες αυξάνονται και

µεταβάλλονται διαρκώς. Για την HP, οι κύριοι παράγοντες που θα επηρε-άσουν σηµαντικά το µέλλον του κλά-δου είναι: τεχνολογίες Ενοποιηµένης Επικοινωνίας, σύγκλιση Τεχνολογιών για Data Centers, εικονικοποίηση των Desktops, εξελιγµένες ασύρµατες τε-χνολογίες, επιχειρησιακή ευφυΐα µέσω δικτύων και, βέβαια, εσωτερικά συ-στήµατα Cloud Computing. Ο ρόλος των τµηµάτων πληροφορικής αλλάζει, λένε οι άνθρωποι της ΗΡ. Στο µέλλον, τα τµήµατα πληροφορικής δεν θα εί-ναι υπεύθυνα απλώς για τις παραδο-σιακές τους δραστηριότητες, αλλά θα κληθούν να προσφέρουν υπηρεσίες και λύσεις cloud computing εσωτερικά στην επιχείρηση τους. Έτσι, οι επιχει-ρήσεις θα έχουν την ευελιξία να ενσω-µατώσουν εφαρµογές και υπηρεσίες από το δίκτυο ενός παρόχου στο δικό τους. Τα οφέλη της υιοθέτησης της φι-λοσοφίας του cloud computing, λοι-πόν, είναι προφανή. Ωστόσο, ένα καί-ριο ερώτηµα έχει να κάνει µε το πόσο σύντοµα οι εταιρείες θα αισθανθούν άνετα µε την προοπτική της µετάβασης κρίσιµων υπολογιστικών δυνατοτήτων ή µέρους αυτών στο σύννεφο.

35% Η ψηφιακή πληροφορία που παράγεται σήµερα είναι 35% περισσότερη από τη συνολική χωρη-τικότητα των αποθηκευτικών µέσων. Το ποσοστόθα εκτιναχτεί στο 60% τα επόµενα χρόνια. Οι επιχειρήσεις έχουν την ευθύνη αποθήκευσης, προστασίας και διαχείρισης για το 80% του Ψηφιακού Σύµπαντος.

50% Tο ποσοστό της ψηφιακής πληροφορίας που θα πρέπει να έχει επίπεδο ασφάλειας πάνω από το βασικό θα αυξηθεί από το 30% στο 50% έως το 2020.

ΨΗΦΙΑΚΟΑΔΙΑΧΩΡΗΤΟ

Ο όγκος του ψηφιακού περιεχο-µένου που προβλέπεται να πα-ραχθεί στη διάρκεια του 2010, υπολογίζεται σε 1,2 Zettabytes (=1 τρισ. gigabytes) που ισοδυ-ναµούν µε 707 τρισεκατοµµύ-ρια αντίγραφα του νέου αµερι-κανικού νοµοσχεδίου για την Υγεία, το οποίο υπογράφηκε το Μάρτιο του 2010 κι έχει έκτα-ση 2000 σελίδες. Τα αντίγραφα αυτά, κολληµένα το ένα πίσω από το άλλο, θα µπορούσαν να καλύψουν 16 φορές την από-σταση από τη Γη στον Πλούτω-να µε επιστροφή, ή ισοδύναµα να σκεπάσουν µε χαρτί πάχους ε νός µέ τ ρου ολόκ ληρη τ ην έκταση των ΗΠΑ. Και δεν είναι µόνον αυτά! Τα 1,2 Zettabytes ισοδυναµούν επίσης µε:

α) Την ψηφιακή πληροφορία που θα παρήγαγε κάθε άνδρας, γυναίκα και παιδί σ τη Γη αν έστελνε «Tweets» αδιαλείπτως και για 100 χρόνια,

β) 75 δισεκατοµµύρια πλήρως φορτωµένα 16 GB Apple iPads, τα οποία θα µπορούσαν να γε-µίσουν 41 φορέ ς το σ τάδιο Wembley ως επάνω, 84 φορές τη σήραγγα του Mont Blanc, 151 φορές τη σήραγγα του µεγάλου επιταχυντή του CERN, 15,5 φο-ρές το Εθνικό Στάδιο του Πεκί-νου, ή 23 φορές τον ουρανοξύ-στη 101 Tower της Ταϊπέι,

γ) Ένα ολόκληρο επεισόδιο της δηµοφιλούς σειράς «24» του FOX TV να παίζεται χωρίς διακο-πή για 125 εκατοµµύρια χρόνια.

132 ΕΠΙΛΟΓΗ

Skyis the limit

Οι λύσεις για cloud computing της Microsoft βοηθούν τους πελάτες και συνεργάτες να ικα-νοποιούν τις τρέχουσες και µελλοντικές προ-κλήσεις της πληροφορικής. Οι λύσεις αυτές βοηθούν τους οργανισµούς να αυξήσουν την ταχύτητα ανταπόκρισης στις αλλαγές του επι-

χειρηµατικού περιβάλλοντος τους και την αποτελεσµατικότητα στη διαχείριση πόρων ενώ ταυτόχρονα βοηθούν στη µείωση του συνολικού κόστους και της πολυπλοκότητας της διαχείρισης. Η προσέγγιση της Microsoft δίνει τη δυνατότητα:

α) Στους επιχειρηµατικούς πελάτες να συνεχίσουν να χρησι-µοποιούν οικεία περιβάλλοντα χρήσης (όπως π.χ. το σύστη-µα Microsoft Office) και να σταθµίσουν εκ νέου την υποδοµή τους, λαµβάνοντας υπόψη τις προσφορές εντός της εταιρείας για εφαρµογές ζωτικής σηµασίας για τους στόχους τους, καθώς και να απαλλαγούν από εφαρµογές όπως η ανταλλαγή µηνυµάτων συνεργασίας ή email - αναθέτοντας στη Microsoft και τους συ-νεργάτες της, τη φιλοξενία και την εκτέλεσή τους από το cloud.

β) Στους επιχειρηµατικούς συνεργάτες ή και πελάτες να αναπτύσ-σουν και να διαθέτουν τις δικές τους cloud λύσεις λογισµικού µέ-σω µιας ευέλικτης και εύκολα κλιµακούµενης cloud πλατφόρµας.

Η MICROSOFT ΣΗΜΕΡΑ παρέχει ένα ολοκληρωµένο φάσµα υπηρεσι-ών µέσω του cloud computing: Infrastructure-as-a-Service (IaaS), Platform-as-a-Service (PaaS) και Software-as-a-Service (SaaS), ενώ παράλληλα προσφέρει µια σειρά λύσεων για ανάπτυξη ιδιόκτητων cloud computing υποδοµών.

ΜΕ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙAAS, οι πελάτες αποκτούν κατά βούληση υπο-λογιστική ισχύ και αποθηκευτικό χώρο για να φιλοξενήσουν, να κλιµακώσουν, και να διαχειριστούν εφαρµογές και υπηρεσίες µέσω των παγκόσµιων κέντρων δεδοµένων της Microsoft. Αυτό προσφέ-ρει τη δυνατότητα κλιµάκωσης µε ευκολία και να ικανοποιεί άµεσα τις ανάγκες σε υποδοµές για ένα ολόκληρο οργανισµό ή ένα µόνο συγκεκριµένο τµήµα του, είτε σε παγκόσµιο είτε σε τοπικό επίπεδο.

ΜΕ ΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ WINDOWS AZURE παρέχο-ν ται υπηρεσίες PaaS και ΙaaS. Aποτελείται από ένα λε ιτουργ ικό σύσ τηµα, µια πλήρη σχεσιακή βάση δεδοµένων, καθώς και ανα-λώσιµα Web Services που παρέχουν υπηρεσί-ες διασύνδεσης εφαρµογών και µηχανισµούς ασφαλείας µε χαρακτηριστικά Federation. Ως µια οικογένεια υπηρεσιών που διατίθενται κατά απαίτηση, η πλατφόρµα Windows Azure προσφέρει µια οικεία εµπειρία ανάπτυξης εφαρµογών, επεκτασιµότητα κατ’ απαίτηση, και µείωση του χρόνου διάθεσης εφαρµογών.

ΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ SAAS που προ-σφέρει η Microsoft αποτελούνται από εφαρµο-γές που χρησιµοποιούνται κατ’ απαίτηση αλλά και υπηρεσίες φιλοξενίας, παρέχοντας στους τε-λικούς χρήστες µε µια ενιαία εµπειρία στα διά-φορα ήδη τελικών συσκευών. Η Microsoft έχει µια πλήρη σειρά online υπηρεσιών SaaS, µετα-ξύ των οποίων:

• Το BPOS Suite (Business Productivity Online St andard Suite ) . Παρέ χε ι ε ν ι -σ χυµένη ασφάλε ια, εργαλε ία επικοινω-νιών και συνεργασίας, συµπεριλαµβανο-µένων των Microsof t Exchange Online, Microsof t SharePoint Online, Microsof t Office Live Meeting, και Microsoft Office Communications Online.

• Το Microsoft Dynamics CRM Online®. Προ-σφέρει υπηρεσίες marketing, πωλήσεις, και λύσεις εξυπηρέτησης πελατών που ασκούν δραστηριότητες µέσω του Microsoft Office Outlook ή ένα πρόγραµµα περιήγησης στο Internet για να βοηθήσει τους τελικούς χρή-

Microsoft’s Cloud Computing

Επιχειρηµατική ευελιξία, µείωση της διοικητικής πολυπλοκότητας, µείωση του λειτουργικού κόστους, αποτελεσµατικότερη εταιρική διαχείριση. Το cloud computing αναδεικνύεται πολύτιµος σύµµαχος της απαιτητικής επιχειρηµατικότητας που δεν βάζει όρια στους στόχους ανάπτυξης.

ΕΠΙΛΟΓΗ 133

Το cloud computing, προκειµένου να απο-δώσει το µέγιστο δυ-νατό όφελος και από-δοση της επένδυσης (ROI), θα πρέπει να θεωρηθεί στον οργα-νισµό ως µέρος µιας ευρύτερης µετάβασης προς αποτελεσµατι-κότερη διαχείριση και ολοκλήρωση.

ο Cloud Campaign αποτελεί τ η λύση της SiEBEN γ ια τη

µαζική αποστολή newsletter, email, SMS, FAX, εντύπων µέσω ταχυδρο-µείου και φωνητικών µηνυµάτων. Ο χρήστης της εφαρµογής έχει την δυνατότητα να επιλέγει µε διάφορα κριτήρια τ ις λίσ τες σ τις οποίες θα σταλεί η ενηµέρωση, εφαρµόζοντας διάφορα φίλτρα.

Απευθύνεται σε κάθε εταιρία που επικοινωνεί µε τους πελάτες της µα-ζικά (π.χ αποστολή µαζικής ενηµέ-ρωσης για προσφορές) ή χρειάζεται έναν δυναµικό τρόπο επικοινωνίας µε βάση κάποια κριτήρια (π.χ. αυ-τόµατη αποστολή υπενθύµισης για ραντεβού).

Το front end της εφαρµογής εγκα-θίσταται τοπικά στο PC, ενώ τα data και η επικοινωνία γίνεται µέσω του Windows Azure Platform.

Χαρακτηριστικά Cloud Campaign:

• Συνδυασµός πολλών τρόπων ενη-µέρωσης της λίστας παραληπτών (SMS, Email, Fax, Έντυπα, Voice).

• Έτοιµα σενάρια επικοινωνίας (π.χ. εορτολόγιο, γενέθλια, πρότυπα Email).

• Προσωποποιηµένη επικοινωνία (µε όλους τους τρόπους επικοινωνίας).

• Δυνατότητα διασύνδεσης µε άλλα συστήµατα (π.χ. CRM).

• Επιλογή µορφής και διάστασης εντύπου.

• Reporting παραλαβής & αναγνω-

σιµότητας των emails και SMS.

• Αυτόµατο subscribe/unsubscribe στη mailing list.

• Φωνητική κλήση µε δυναµικό Text To Speech περιεχόµενο που µπορεί να συνδυαστεί µε συστήµατα Power/Predictive dialing και Voice Portal.

• Πολλαπλά κριτήρια για τη δηµι-ουργία λίστας παραληπτών και ενηµέρωσής της.

• Εκτεταµένο report και αξιολόγηση ανταπόκρισης.

• Δυναµικά σενάρια επιλογής πα-ραληπτών (πχ αποστολή υπεν-θύµισης ραντεβού προς τους πελάτες σας).

στες να αυτοµατοποιήσει αποτελεσµατικά τις ροές εργασίας και να συγκε-ντρώνουν πληροφορίες για τους πελάτες.

• Τα Office Web Apps. Παρέχουν πρόσβαση κατ’ απαίτηση µε την Web-based έκδοση της σουίτας Microsoft Office εφαρµογών, όπως το Microsoft Word, Microsoft Excel και Microsoft PowerPoint.

Οργάνωση Marketing Campaign στο σύννεφο

Τ

”

“

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

134 ΕΠΙΛΟΓΗ

Νιώστεασφάλεια στην επιχείρησή σας

με τις διεθνώς βραβευμένες επαγγελματικές λύσεις ασφαλείας της ESET

www.eset.com/gr

BusinessNotebook-3rd.indd 1 10/11/2010 7:57:16 μμ

ΕΠΙΛΟΓΗ 135

Το VDSL (ή VHDSL -Very High Speed DSL) παρέ-

χει ταχύτερο ρυθµό διαµεταγωγής δε-δοµένων από το ADSL και το ADSL2+. Όµως, οι µέγιστες ταχύτητες που είναι σε θέση να δώσει είναι τα 26 Mbps συµµετρικά, ή τα 52/12 Μbps ασύµ-µετρα –µε τον περιορισµό βέβαια της απόστασης του χρήστη από τον κόµβο (ως 300 µέτρα). Αυτό ακούγεται καλό, αλλά αν µε συγκριθεί µε ταχύτητες 100 Mbps ή και 1 Gbps, που µπορεί να επι-τευχθούν µε τη χρήση της οπτικής ίνας µέχρι τον χρήστη, σίγουρα φαντάζει λίγο. Βέβαια, το κόστος των αναγκαίων χωµατουργικών εργασιών είναι µεγάλο (ως και 60% του συνολικού κόστους), ενώ κρίσιµο σηµείο είναι και το εξής: το δίκτυο ενός παρόχου, ο οποίος έχει ήδη σκάψει κι έχει περάσει ίνα, δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί τώρα για έργο τύπου FTTH, καθώς η υποδοµή πρέπει να είναι «ουδέτερη», «παθη-τική», ώστε να χρησιµοποιείται από κάθε ενδιαφερόµενο πάροχο. Επιπλέ-

VDSL ή FTTH; Άλλη µια αντιπαράθεση, άλλο ένα δίληµµα «επικοινω-νίας» για την ευρυζωνι-κή µας πραγµατικότητα. Το µόνο σίγουρο είναι ότι είτε µε τη µία είτε µε την άλλη επιλογή το broadband θα απογει-ωθεί σε ποσοστό διείσ-δυσης και σε ταχύτητες πρόσβασης.Από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗ

Ζήτηµα broadband επιλογής

ον, καθώς η Ελλάδα δεν έχει αυτή τη στιγµή προχωρήσει σε επίπεδο εφαρ-µογών, δηλ. περιεχοµένου για τον µέ-σο χρήστη, δεν υπάρχει άµεση, µεγάλη ανάγκη για παροχή τόσο µεγάλων τα-χυτήτων και είναι λογικό ένας πάροχος να προτιµά να κερδίσει άµεσα πολλούς πελάτες. Γι΄αυτό και ο µεγάλος πάροχος που ονοµάζεται ΟΤΕ προτιµά (αυτή τη στιγµή) το VDSL, σύµφωνα µε το οποίο η οπτική ίνα θα φτάνει µέχρι το λεγό-µενο ΚΑΦΑΟ (το εξωτερικό κουτί, που βρίσκεται στους δρόµους) και από εκεί θα πηγαίνει µε χάλκινο καλώδιο στο σπίτι του συνδροµητή. «Πριν από τρία χρόνια ο ΟΤΕ πρότεινε στην τότε κυ-βέρνηση ένα µεγάλο σχέδιο κάλυψης της χώρας µε οπτική ίνα», είχε τονίσει –στο φετινό, 5o διεθνές συνέδριο της ΕΕΤΤ µε τίτλο «Δίκτυα Πρόσβασης Επό-µενης Γενιάς: Για τον πολίτη και την οι-κονοµία» – ο πρώην πρόεδρος και δ.σ. του ΟΤΕ, Παναγής Βουρλούµης. «Η κυ-βέρνηση, µε την πλήρη συµφωνία της

Ρυθµιστικής Αρχής τότε, είπε στον ΟΤΕ να µην προχωρήσει και µάλιστα τον απείλησε ότι αν το έκανε θα του έβα-ζε εµπόδια σε άδειες και πρόσβαση. Παράλληλα άρχισε να διαφηµίζει ένα κρατικό έργο οπτικής ίνας σε συνδυα-σµό και µε ανώνυµους ιδιώτες, χρησι-µοποιώντας συνθήµατα όπως ότι «η Ελλάδα από τελευταία θα γίνει πρώτη πηδώντας επάνω από τη Σουηδία», ότι «θα βάλει οπτική ίνα σε 2 εκατοµµύρια σπίτια και διάφορα τέτοια. Τυπώθηκαν και πανάκριβες µπροσούρες. Ακολού-θησαν αργότερα και άλλες, ακόµα πιο φιλόδοξες ανακοινώσεις για 4 εκατοµ-µύρια σπίτια. Όπως όλοι γνωρίζουµε δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα παρά µόνο µελέτες επί µελετών και σύµβου-λοι επί συµβούλων. Το µόνο που όλοι συµφωνούν [σσ. έλεγε πριν λίγους µή-νες ο κ. Βουρλούµης] είναι να µείνει ο ΟΤΕ απ’ έξω, ή να συνεργαστεί σε σχή-µατα στη διαµόρφωση των οποίων δεν του επιτρέπεται να συµµετέχει».

TECH VALUES – Ευρυζωνικότητα

136 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕυρυζωνικότηταΗ επόµενη µέρα είναι εδώ!

Ο ΟΤΕ κάνει πραγµατικότητα, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ένα νέο Δίκτυο Πρόσβασης Νέας Γενιάς (New Generation Access - NGA), το οποίο θα παρέχει πιλοτικά στους τελικούς χρήστες ευρυζωνικές υπηρεσίες υπερυψηλών ταχυτήτων µε βελτιωµένα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Δίκτυο Πρόσβασης Οπτικών Ινών Νέας Γενιάς

Στους δήµους Αλεξανδρούπολης, Κοµοτηνής, Ξάνθης, Σερρών και Ζωγράφου.

Αναβαθµισµένες ταχύτητες 30 & 50 Mbps.

Ορόσηµο για την ευρυζωνικότητα του µέλλοντος.

ΕΠΙΛΟΓΗ 137

“

Το ν έ ο δ ί κ τ υ ο π ρ ό -σβασης οπτικών ινών αναπτύσσεται αρχικά σε έναν περιορισµένο αρ ιθµό αστ ικών κέ -ν τρων , καλύπτον τας

τους Δήµους Αλεξανδρούπολης, Κοµοτηνής, Ξάνθης, Σερρών και Ζω-γράφου. Το νέο δίκτυο θα επεκταθεί σταδιακά και σε άλλες περιοχές.

Πρόκειται για µία νέα µορφή τηλεπι-κοινωνιακού δικτύου, αφού µέρος του δικτύου χαλκού (από το Κέντρο του ΟΤΕ της περιοχής έως τα KV στις γειτονιές - τα γνωστά ως ΚΑΦΑΟ) αντικαθίσταται από οπτικές ίνες. Το νέο δίκτυο καταρχήν είναι τύπου FTTC (Fiber to the Cabinet – Οπτικές ίνες έως το KV) και θα παρέχει υπηρεσίες υπερυψηλών ταχυτήτων (VDSL2). Στις παραπάνω περιοχές, 1.000 περίπου KV, συνδέονται µε οπτικές ίνες, δίνο-ντας τη δυνατότητα σε 125.000 σπίτια και επιχειρήσεις να απολαµβάνουν νέες ταχύτητες πρόσβασης. Συνολικά, για τη δηµιουργία υποδοµών οπτικών ινών νέας γενιάς, ο ΟΤΕ θα κάνει ση-µαντικές επενδύσεις την τριετία 2010-2012, ώστε να φέρει τις οπτικές ίνες πιο κοντά στα σπίτια των καταναλω-τών. Υπενθυµίζεται ότι το δίκτυο κορ-µού του ΟΤΕ αποτελείται εδώ και χρό-νια εξολοκλήρου από οπτικές ίνες που ξεπερνούν τα 35.000 χιλιόµετρα πα-νελλαδικά, ενώ οι βασικοί κόµβοι του δικτύου συνδέονται µεταξύ τους µε πολλαπλά κυκλώµατα των 10 Gbps.

Με την ολοκλήρωση των εργασιών, ο ΟΤΕ σκοπεύει να προσφέρει στις παραπάνω περιοχές νέες αναβαθµι-σµένες ταχύτητες έως 50 Mbps. Οι νέες ταχύτητες θα είναι οι εξής:

Download Upload

έως 30 Mbps έως 2,5 Mbps

έως 50 Mbps έως 5 Mbps

Επιπλέον, για τις ανάγκες των επιχει-ρήσεων, ανάλογα µε το ενδιαφέρον και όπου αυτό είναι εφικτό, ο ΟΤΕ κατασκευάζει λύσεις τύπου FTTB (Fiber to the Bui lding), όπου οι οπτικές ίνες φθάνουν έως το κτίριο.

Για τη δηµιουργία δικτύων οπτικών ινών νέας γενιάς είναι απαραίτητη η πραγµατοποίηση εκσκαφών από όπου θα διέρχονται οι οπτικές ίνες. Για το λόγο αυτό η συνεργασία µε τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Η επιλο-γή των παραπάνω περιοχών για την υλοποίηση του νέου δικτύου, εκτός από εµπορικά κριτήρια, έγινε και λόγω της προθυµίας των τοπικών Αρχών αυτοδιοίκησης να στηρίξουν το εγχείρηµα.

O ΟΤΕ, για τις ανάγκες των επιχειρήσεων, ανάλογα µε το ενδιαφέρον και όπου αυτό είναι εφικτό, κατασκευάζει λύσεις τύπου FTTB (Fiber to the Building), όπου οι οπτικές ίνες φθάνουν έως το κτίριο.”

Αρχιτεκτονικές ανάπτυξης δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς Οι διαθέσιµες αρχιτεκτονικές ανάπτυξης δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς βασίζονται στην χρήση οπτικής ίνας και δι-ακρίνονται ανάλογα µε το βαθµό διείσδυσης της οπτικής ίνας στο δίκτυο (FTTx ή Fiber to the X) και τις τεχνολογίες πρόσβασης (xDSL, Ethernet, GPON κλπ.). Με βάση τον βαθµό διείσδυσης της οπτικής ίνας στο δίκτυο, οι πιο γνωστές αρχιτεκτονικές είναι:

• Ίνα µέχρι µια υπαίθρια καµπίνα - FTTC (Fibre to the cabinet or curb).

• Ίνα µέχρι την εισαγωγή του κτιρίου - FTTB (Fibre to the building).

• Ίνα µέχρι το διαµέρισµα του συνδροµητή - FTTH (Fibre to the home).

Τεχνικός του ΟΤΕ ...επί τω έργω. Ο Οργανισµός τοποθέτησε ήδη το νέο δίκτυο πρόσβασης οπτικών ινών σε περιοχές της χώρας και συνεχίζει...

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

138 ΕΠΙΛΟΓΗ

Tech BusinessΔρόµοι της πληροφορίας, της τεχνολογίας, της καινοτοµίας. Δρόµοι της εξέλιξης. Ό,τι πολύτιµο έχει να επιδείξει η πληροφοριακή πραγµατικότητα στην εποχή µας.

HUAWEIΠερισσότεροι από ένα δισεκατοµµύριο άνθρωποι –περίπου το ένα τέταρτο του συνόλου των χρηστών κινητής τηλεφωνίας παγκοσµίως– χρησιµοποιούν ραδιοδίκτυα GSM της Huawei για να επικοινω-νήσουν µέσα από κινητή τηλεφωνία. Η εταιρεία έφτασε αυτό το νούµερο–ορόσηµο µε την πρό-σφατη επιτυχή ολοκλήρωση δικτύου GSM για την εταιρεία MTN στη Νιγηρία. To GSM είναι το πιο ευρέως διαδεδοµένο λειτουργικό σύστηµα κινητής τηλεφωνίας παγκοσµίως. Η Huawei έχει κάνει ση-

ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΑ ANALYTICSΣας φαίνονται σύνθετα τα προγνωστικά analytics; Η SAS τα καθιστά ακόµα πιο διεισδυτικά µέσα στην επιχείρηση, µε την παρουσίαση του SAS Rapid Predictive Modeler. Με αυτή τη λύση, η εταιρεία πα-ρέχει µια γρήγορη, εύκολη και αποτελεσµατική µέθοδο για την εύκολη ανάπτυξη µοντέλων πρόβλε-ψης από τα ίδια τα επιχειρησιακά στελέχη, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα επιχειρηµατικών σεναρί-ων όπως η κατηγοριοποίηση των πελατών, οι συµπληρωµατικές και αναβαθµιζόµενες πωλήσεις, η διαχείριση των προωθητικών εκστρατειών, η απόκτηση και η απώλεια πελατών σε πολλούς κλάδους. Οι επιχειρηµατικοί χρήστες το µόνο που έχουν να κάνουν είναι απλά να επιλέξουν τα δεδοµένα και το αποτέλεσµα που επιθυµούν. Το λογισµικό στη συνέχεια αναλαµβάνει δράση, επεξεργάζεται αυτόµατα τις διάφορες µεταβλητές και επιλέγει το καλύτερο δυνατό µοντέλο πρόβλεψης. Το αποτέλεσµα είναι εύχρηστα διαγράµµατα µε δυναµικά αποτελέσµατα, που βοηθούν στη συνέχεια τους επιχειρηµατι-κούς αναλυτές να προσδιορίσουν ποιες προβλέψεις θα είναι περισσότερο χρήσιµες.

µαντικές υποδοµές σε δίκτυα GSM και αναβάθµισε δίκτυα 2G µε ταχύτητες ρεκόρ 564Kb/s µέσα από την τεχνολογία αιχµής EDGE+ προκειµένου να φέρει εµπειρία 3G υψηλού bandwidth σε χρήστες 2G µέσα από δίκτυα GSM και τα προϊόντα της έχουν υιοθετη-θεί από την πλειονότητα των παρόχων GSM παγκο-σµίως. Σύµφωνα µε την εταιρεία ερευνών Dell’Oro, από το δεύτερο τρίµηνο του 2009 η κινεζική εται-ρεία κατέχει την πρώτη θέση παγκοσµίως σε απο-στολές προϊόντων GSM.

TECH VALUES – Η πληροφορική της επόµενης µέρας

ΕΠΙΛΟΓΗ 139

ΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ & Η INTELΣειρά από νέες πρωτοβουλίες, οι οποίες εντάσσονται στο πλαίσιο του προγράµµατος «Cloud 2015», το όρα-µα της εταιρείας που θέτει ως στόχο να καταστήσει το διαδίκτυο ένα υπολογιστικό περιβάλλον απλούστερο, ασφαλέστερο και πιο ανοικτό, παρουσίασε η Intel. Το Cloud 2015 αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία: 1) ένα δίκτυο διασυνδεδεµένων (“federated”) υπο-λογιστικών νεφών (clouds), το οποίο θα δίνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να µοιράζονται δεδοµένα µεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών clouds, 2) ένα “αυτοµατοποιηµένο” δίκτυο το οποίο θα επιτρέπει αυτόµατα την ασφαλή µετακίνηση εφαρµογών και υπολογιστικών πόρων ώστε να βελτιωθεί σηµαντικά η ενεργειακή απόδοση των µηχανογραφικών κέντρων, και 3) τη δηµιουργία clouds τα οποία θα αναγνω-ρίζουν τις δυνατότητες ενός PC ή κάποιας άλλης συσκευής client, και θα αποφασίζουν αφού πρώτα θα έχουν συνεκτιµηθεί οι ανάγκες του χρήστη και τα χαρακτηριστικά της συσκευής του, για το ποιές εφαρ-µογές, εντολές ή ρουτίνες θα εκτελούνται υπερτοπικά στο cloud, ή τοπικά στο λάπτοπ, το smartphone ή οποιαδήποτε άλλη συσκευή, εξασφαλίζοντας έτσι τη βέλτιστη δυνατή εµπειρία χρήσης.

COLORLOK BY HPH HP επεκτείνεται στην τεχνολογία ColorLok, η οποία φέρνει νέα πλεονεκτήµατα στις εκτυπώσεις γραφεί-ου, και συστήνει στους πελάτες της να υιοθετήσουν τη χρήση χαρτιού εκτύπωσης ColorLοκ στους εκτυπωτές HP Laserjet, ώστε να εξασφαλίσουν ποιότητα και αξιο-πιστία. Η τεχνολογία ColorLok προσφέρει βελτιωµένες εκτυπώσεις τόσο µε τη χρήση εκτυπωτών laser όσο και µε inkjet. Ανεξάρτητη µελέτη, η οποία πραγµατοποιή-θηκε από την Buyers Laboratory Inc. (BLI) -έπειτα από ανάθεση της HP- καταλήγει στο συµπέρασµα ότι το χαρτί εκτύπωσης ColorLock µπορεί να µεγιστοποιήσει τη διάρκεια ζωής του εκτυπωτή ως και εννέα φορές σε σύγκριση µε χαρτιά τα οποία δοκιµάστηκαν και δεν δια-θέτουν την ίδια τεχνολογία.

INTELLIGENT NETWORK Την εγκατάσταση µιας πλατφόρµας νέας γενιάς για τις εφαρµογές Ευφυούς Δικτύου (Intelligent Network – IN) του ΟΤΕ ολοκλήρωσε µε επιτυχία η Alcatel-Lucent. Έτσι, ο Οργανισµός αποκτά πλέον µια ιδιαίτερα αξιόπιστη λύση για την παροχή προηγµένων υπηρεσιών, η οποία βασίζεται στην Open Service Platform (OSP) A8690 της Alcatel-Lucent, µια ανοικτή και επεκτάσιµη πλατφόρµα, η οποία µπορεί να ενσωµατωθεί σε υπάρχοντα δίκτυα ανεξαρτήτως τεχνολογίας. Η συγκεκριµένη πλατφόρµα αξιοποιεί την εµπειρία της Alcatel-Lucent στα δίκτυα ΙΝ και παρέχει ένα ολοκληρωµένο και ευέλικτο περιβάλλον επιπέδου carrier grade, µέσα στο οποίο µπορούν να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν σε πραγµατικό χρόνο προηγµένες εφαρµογές και υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας.

TV ΣΕ IP ΔΙΚΤΥΟ Ariston BTS και Forthnet συνεργάστηκαν για τη διεξαγωγή από κοι-νού δοκιµών µε στόχο τη µεταφορά τηλεοπτικού σήµατος πάνω από δίκτυο IP. Ύστερα από µακρά αξιολόγηση-τεχνικούς ελέγχους και στα πλαίσια της ανάπτυξης νέων προϊόντων, η Forthnet προ-χώρησε σε προµήθεια εξοπλισµού µεταφοράς τηλεοπτικού σήµα-τος από τον καναδικό οίκο Evertz. Η προµήθεια αφορά σε συστή-µατα µεταφοράς συµπιεσµένου κατά MPEG2 τηλεοπτικού σήµα-τος (ASI), µε χρήση IP Encaptulators πάνω σε metro ethernet δί-κτυο (Layer 2). Η πρώτη εφαρµογή των ASI to IP encapsulators, εξυπηρετεί την µεταφορά τηλεοπτικού σήµατος από την Κύπρο στην Αθήνα.

140 ΕΠΙΛΟΓΗ

TECH VALUES – Νέα της αγοράς

Tech WorldΝέα προϊόντα και υπηρεσίες για διαχείριση της καθηµερινότητας στο γραφείο και µετά από αυτό. Το απαύγασµα ενός τεχνολογικού κόσµου χωρίς όρους και όρια.

O ΚΑΛΟΣ, Ο ΚΑΚΟΣ & Η SYMANTEC Tην τ ε χ ν ολ ογ ία U biqu i t y, µ ια community-based reputation τε-χνολογία γ ια την αν τ ιµετώπιση κακόβουλων προγραµµάτων, µε προστασία και µείωση των false positives, προτείνει εδώ και λίγο καιρό η Symantec. Με περισσό-τερα από τέσσερα χρόνια ερευ-

νών για την ολοκλήρωσή της, η τεχνολογία Ubiquity παρέχει τη

δυνατότητα στη Symantec να ελέγ-χει τα µοντέλα χρήσης των ανώνυµων

software για περισσότερους από 100 χι-λιάδες υπολογιστές πελατών της εταιρείας

και προσφέρει προστασία ενάντια στις µε-ταλλασσόµενες απειλές περιορισµένου εύρους

διασποράς που διαφορετικά δεν θα γίνονταν αντι-ληπτές από τις παραδοσιακές λύσεις ασφαλείας. Αξίζει να σηµειωθεί πως η τεχνολογία Ubiquity ήδη διαθέτει αξιολογήσεις για περισσότερες από 1,5 δισεκατοµµύριο µοναδικές εφαρµογές, αποτε-λώντας µία από τις µεγαλύτερες βάσεις δεδοµένων του είδους της. Περισσότερα: www.symantec.com

ΕΠΙΛΟΓΗ

Ο ΠΛΟΗΓΟΣ TOMTOM Το λογισµικό πλοήγησης της TomTom για το iPhone είναι πλέον διαθέσιµο και στα

Eλληνικά, ενώ τα νεότερα χαρακτηριστικά περιλαµβάνουν πλοήγηση σε φωτογραφία και βελτιστοποίηση για το iPhone 4. Η τελευταία έκδοση 1.5 της εφαρµογής TomTom για το

iPhone περιλαµβάνει: α) Πλοήγηση σε φωτογραφίες – Οι χρήστες µπορούν εύκολα να πλο-ηγηθούν σε τοποθεσίες επιλέγοντας µια φωτογραφία αποθηκευµένη στο iPhone τους. Οι το-

ποθεσίες αναγνωρίζονται από geo-tags, β) Βελτιστοποίηση για το iPhone 4 – Αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες του τελευταίου λειτουργικού της Apple, η εφαρµογή παρέχει υψη-

λής ποιότητας γραφικά, µενού πιο γρήγορα και βελτιωµένη αναγνώριση θέσης, γ) Νεότεροι, πιο ενηµερωµένοι χάρτες. Δεν απαιτείται λήψη τηλεφωνικού σήµατος ή σύνδεση δεδοµένων για την

εξερεύνηση του χάρτη και την πλοήγηση σε κάποιον προορισµό. Περισσότερα: www.tomtom

ΖΩΝΤΑΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΤο Xbox LIVE είναι πλέον διαθέσιµο και στην Ελλάδα, από τις 10 Νοεµβρίου 2010. Η υπηρεσία στην Ελλάδα, θα επικεντρωθεί αρχικά στο κυρίως παιχνίδι και τα χαρακτηριστικά του community, που καθιστούν το Xbox LIVE τον κορυφαίο online gaming προορισµό στον κόσµο. Οι φίλοι του παιχνιδιού µπορούν να παίξουν τα αγαπηµένα τους παιχνίδια πολλαπλών παικτών µε φίλους στο Xbox LIVE, να αναρτήσουν το σκoρ τους, να κατεβάσουν τα πιο πρόσφατα παιχνίδια Arcade του Xbox LIVE και να παραγγείλουν παιχνίδια (Games on Demand). Μπορούν ακόµη να παρατείνουν τη δράση των παιχνιδιών τους κατεβάζοντας επιπλέον περιεχόµενο για τα παιχνίδια. Με µια

κονσόλα Xbox 360 και µια ευρυζωνική σύνδεση στο internet, οι φίλοι του παιχνιδιού µπορούν να συνδεθούν και να µπουν στο LIVE δωρεάν ώστε να έχουν πρόσβαση στο προσωπικό τους προφίλ µε το σκορ των παιχνιδιών, την ετικέτα παίκτη (gamertag) και το Avatar τους, καθώς και την αγορά του Xbox LIVE αλλά και σε δωρεάν demo παιχνιδιών. Περισσότερα: www.xbox.com/El-gr/live/default.htm

ΕΠΙΛΟΓΗ 141

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗΝέα αναβάθµιση στο λογισµικό µνήµης (firmware) των ψηφια-κών φωτογραφικών µηχανών NEX-5/NEX-3 compact system της Sony που βελτιώνει ακό-µη περισσότερο τη λειτουργία τους, ανακοίνωσε η ιαπωνική εταιρεία. Η δωρεάν αναβάθ-µιση, η οποία είναι πλέον δι-αθέσιµη για download1 τόσο για Windows, όσο και για Mac OS2, βελτιώνει σηµαντικά την απόδοση των φωτογραφικών µηχανών. Η αυτόµατη εστία-ση στις NEX-5/NEX-3 υποστη-ρίζεται µε 14 φακούς από τη

γκάµα των Α-mount οπτικών (προϊόντων) της Sony και της Carl Zeiss που περιλαµβάνουν τηλεφακούς, φακούς σταθε-ρής απόστασης και φακούς για zoom. Οι ρυθµίσεις του δια-φράγµατος µπορούν να διατη-ρούνται και κατά την εγγραφή βίντεο HD, ενώ η λειτουργία του menu αλλά και η χρηστι-κότητα της µηχανής συνολικά έχουν επίσης βελτιωθεί. Να σηµειωθεί ότι οι εγγεγραµµέ-νοι κάτοχοι NEX-5/NEX-3 θα ενηµερωθούν γ ια τη δυνα-τότητα δωρεάν αναβάθµισης (free update) µέσω e-mail. Πε-ρισσότερα: www.sony.com

XPERIA X10 MINIΑναδείχθηκε ευρωπαϊκό κινητό τηλέφωνο της χρονιάς 2010-2011. Βραβεύθηκε στα EISA Awards για τον µοναδικό συνδυασµό του µικρού µεγέ-θους του και των επιδόσεών του. Πρόκειται για τη βραβευµένο smartphone Xperia X10 mini της Sony Ericsson. Συντάκτες 50 εξειδικευµένων περι-οδικών από όλη την Ευρώπη ανέδειξαν το Sony Ericsson Xperia™ X10 mini ως το νούµερο ένα κινητό τηλέφωνο, ξεχωρί-ζοντας τα χαρακτηριστικά που αφορούν το στυλ και τον σχεδιασµό του τηλε-φώνου καθώς και την ευ-κολία σ το να επικοινωνεί κανείς χρησιµοποιώντας το ένα µόνο χέρι. Η πρόσφατη αυτή διάκριση ακολουθεί την προηγούµενη βράβευση του Sony Ericsson Xperia X10 mini µε το τιµητικό Red Dot Product Design Award 2010. Περισσότε-ρα: www.sonyericsson.com

ΕΠΙΛΟΓΗ 141

HTC DESIRE HD & HTC DESIRE Z Μια γκάµα αναβαθµισµένων πολυ-µεσικών υπηρεσιών και υπηρεσιών βασισµένων στη γεωγραφική θέση ενσωµατώνει το HTC Sense, ενώ η ε ταιρεία του, η ταϊβανέζικη HTC, εισάγει το HTCSense.com, µια σει-ρά συνδεδεµένων υπηρεσιών της. Η βελτ ιωµένη φιλοσοφία σχεδια-σµού HTC Sense ενσωµατώνεται στα δύο νέα της Android smartphones, HTC Desire HD και HTC Desire Z, τα οποία. παρέχουν µια σειρά από ανα-βαθµίσεις που βελτιώνουν τον τρόπο που ο χρήστης συλλαµβάνει, δηµι-

ουργεί, µοιράζεται και αποκτά πρό-σβαση σε πολυµεσικό περιεχόµενο. Το νέο Desire HD αναδεικνύει κάθε είδους multimedia περιεχόµενο µε τη βοήθεια της φωτεινής LCD οθόνης, και των τεχνολογιών Dolby Mobile και SRS virtual sound, ενώ αποτελεί την πρώτη συσκευή που ενσωµατώ-νει τον νέο επεξεργαστή Qualcomm Snapdragon 8255 1GHz. Επιτρέπει

την καταγραφή βίντεο HD σε ανάλυση 720p. Κατασκευασµένο µε την τεχνι-κή “unibody”, όπως το HTC Legend, το HTC Desire είναι σµιλεµένο από ένα συµπαγές κοµµάτι αλουµινίου. Το HTC Desire Z ενσωµατώνει επίσης έναν εξελιγµένο µηχανισµό που απο-καλύπτει το συρόµενο πληκτρολόγιο τύπου QWERTY για την εισαγωγή κει-µένου. Περισσότερα:www.htc.com

SONY WALKMAN S750 Μόλις 7,2 χιλιοστά πάχος. Πρόκειται για το νέο Sony Walkman S750, ένα Video MP3 player µε ιδιαίτερα µεγάλη διάρκεια ζωής της µπαταρίας (µέχρι και 50 ώρες µουσικής ή 10 ώρες βίντεο) και λειτουργία SensMe. Διαθέτει την

πολυτελή µεταλλική όψη του S750, οι τεχνολογίες Clear Bass και Clear Stereo συµπληρώνονται από την τεχνολογία DSEE, η οποία αποκαθιστά τις υψηλές συχνότητες που χάθηκαν µε τη συµπίεση των µουσικών αρχείων, οθόνη LCD, µε ευρεία γωνία θέασης, τεχνολογία TruBlack που µειώνει τις ανακλάσεις Περισσότερα: www.sonywalkman.com

142 ΕΠΙΛΟΓΗ

210x280 mm © 2009 Toad Ltd. 04/11/09

ΕΠΙΛΟΓΗ 143Γυναικείο ρολόι, Rolex, Serkos

144 ΕΠΙΛΟΓΗ

DELUXΕΠτήσεις

Πολυτέλεια, αποκλειστικότητα, άνεση και στυλ συνθέτουν τα χαρακτηριστικά της πρώτης θέσης της Emirates, δηµιουργώντας µοναδικές ταξι-διωτικές εµπειρίες. Τα αεροσκάφη τύπου Airbus A340-500 της Emirates και τα νέα Boeing 777 διαθέτουν καµπίνες πρώτης θέσης, ενώ οι νέες ιδιωτικές καµπίνες της πρώτης θέσης είναι πλή-ρως εξοπλισµένες µε ξεχωριστό αποθηκευτικό χώρο, προσωπικό mini-bar, γραφείο, ανακλινό-µενο κάθισµα που µετατρέπεται σε άνετο κρεβά-τι και µια LCD οθόνη 23 ιντσών, η οποία διαθέ-τει περισσότερα από 600 κανάλια ψυχαγωγίας.Ειδικότερα τα Boeing 777 & A330 διαθέτουν:

• 18 άνετες θέσεις – κρεβάτια, που χωρίζο-νται από µεγάλους διαδρόµους, τοποθετη-µένες σε σειρές των δύο ή των τριών.

• Ηλεκτρονικά ρυθµιζόµενα υποπόδιο και πλάτη.

• Προσαρµοζόµενο κεφαλάρι.

• Ιδιωτικά σκέπαστρα.

• Προσωπικά πορτατίφ εγκατεστηµένο σε κά-θε θέση.

• Προσωπικό περιστρεφόµενα τραπέζια στα µπράτσα κάθε θέσης που εµφανίζονται µε ένα άγγιγµα.

• Ευρύχωρη γκαρνταρόµπα και αποθηκευτικό ντουλάπι πάνω κάθε θέση.

• Αποκλειστικό amenity kit στις πτήσεις που διαρκούν όλη νύχτα.

• Παντόφλες, κάλτσες, µάσκες, µαλακά µαξι-λάρια και βαµβακερές κουβέρτες.

• Γραφείο.

• Τουαλέτα αποκλειστικής χρήσης των επιβα-τών της Πρώτης Θέσης (2 στα 777).

First Class /Emirates AirlinesΌταν η αναζήτηση της ευζωίας συναντά την απόλυτη ταξιδιωτική εµπειρία.

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

Πλουσιοπάροχα γεύµατα επτά-πιάτων προσφέρονται σε ξεχωριστά σερβίτσια, συνοδευόµενα από τα επιλεγµένα από επαγγελµατίες κρασιά που προσφέρει η Emirates.

Με το πολυβραβευµένο πρόγραµµα ψυχαγωγίας ICE οι επιβάτες απολαµβάνουν περισσότερα από 600 κανάλια ψυχαγωγίας (25 νέες ταινίες, 25 κλασσικές, 25 παιδικά φιλµ και µεγάλη ποικιλία από ταινίες της αραβικής και παγκόσµιας παραγωγής). Δυνατότητα video και audio on-demand, 40 video-games, δορυφορικού τηλεφώνου, τηλεφωνικής επικοινωνίας καθώς και παρακολούθηση της πορείας του ταξιδιού µε ειδική εξωτερική κάµερα κ.λπ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 145

146 ΕΠΙΛΟΓΗ

Το νόηµα της καλής ζωής και τα νέα αντικείµενα του πόθου.

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

de la cremeCREME

ΜΑΝΙΚΕΤΟΚΟΥΜΠΑ Montblanc, Serkos. Ατσάλινα, κυλινδρικά µε επίστρωση µαύρου PVD. Δυναµικό στυλ για business εµφανίσεις υψηλών απαιτήσεων.

ΔΕΡΜΑΤΙΝΑ ΕΙΔΗ Aνδρική τσάντα Caddy αποκλειστικά σχεδιασµένη για το Johnnie Walker Blue Label, Diageo Hellas. Ο γνωστός δηµιουργός της πολυτελούς συλλογής δερµάτινων ειδών Bill Amberg συνεργάζεται µε τον

παγκόσµιο πρωταθλητή του γκολφ και κορυφαίο επιχειρηµατία Greg Norman για να εκφράσουν σε ένα δυναµικό αποτέλεσµα τις αξίες που

ενσαρκώνει το Johnnie Walker Blue Label. Περιέχει τη φιάλη του Johnnie Walker Blue Label. Μία µοναδική πρόταση δώρου για τον σύγχρονο άνδρα που επιµένει πάντα στο καλύτερο.

ΡΟΛΟΙ Monaco V4 Next Generation, TAG Heuer. Με νέο σχεδιασµό στην κάσα και επιβλητικό µέγεθος, µε ροζ χρυσό Ruthenium και κεραµικό υλικό. Διαθέτει χειροποίητο λουρί από εξαιρετικά µαλακό δέρµα αλιγάτορα µε ένθετα τιτανίου και καουτσούκ. Η φηµισµένη ελβετική ωρολογοποιία µετρά 150 χρόνια ιστορίας και συνεχίζει ακάθεκτη να καινοτοµεί!

Αντιρυτιδική Φροντίδα Aveeno, Johnson Hellas. Ενυδατική κρέµα ηµέρας µε φίλτρα UV κατά της φωτογήρανσης, κρέµα νυκτός µε θρεπτικό βούτυρο Καριτέ και κρέµα µατιών µε αποσυµφορητικό Ruscigenine. Τη σειρά οκληρώνουν ο εντατικός ορός µε πολυµερή σι ταριού γ ια καλύτερη εφαρµογή και απορρόφηση και το καθαριστικό απολέπισης

µ ε µ ι κροσφα ιρ ίδ ια . Έ ν α ς µ ο ν α δ ι κ ό ς σ υ ν δ υ α σ µ ό ς τ ω ν

µυστικών της φύσης και της επιστήµης σ ε τ ε χ ν ο λ ο γ ί α a c t i v e n a t u r a l shiitake complex.

ΑΡΩΜΑ Attimo Eau de Parfum του οίκου Salvatore Ferragamo,

Sarantis SA. Λουλουδάτες νότες, µε τη µυρωδιά του ροδάκινου Nashi στην κορυφή και στη βάση την αισθησιακή µυρωδιά της Μάσκας, το εκλεπτυσµένο

Ceda rwood κα ι τ ο ζωηρό πατσουλί. Ένα άρωµα συνώνυµο της ιταλικής φινέτσας. Το άρωµα της απόλυτης θηλυκότητας.

ΕΠΙΛΟΓΗ 147

ΒΡΑΧΙΟΛΙ Trollbeads. Από την οµώνυµη δανέζικη εταιρεία. Με περισσότερα

από 500 αυθεντικά σχέδια χάντρας, που συνδυάζουν τις ζωηρές αποχρώσεις του

γυαλιού µε την ανώτερη ποιότητα του χρυσού 18 καρατίων, του ασηµιού ή µε τη γοητεία

σπάνιων πολύτιµων λίθων και κρυστάλλων. Ένας αριστοτεχνικός συνδυασµός που επιτρέπει τη δηµιουργία του «προσωπικού» κοσµήµατος.

DEROS GROUP, Βουκουρεστίου 21, τηλ. 210 3643547, ATTICA GOLDEN HALL και ATTICA Πανεπιστηµίου 9, City Link, www.trollbeads.gr, DIAGEO HELLAS Α.Ε., Λ. Κηφισίας 274, Χαλάνδρι, τηλ. 210 6801620, www.johnniewalker.com, ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ ΑΕΒΕ, 26ο χλµ. Παιανίας-Μαρκοπούλου, τηλ. 210 6626201 –7, σε επιλεγµένα καταστήµατα και spa, www.costaspapaellinas.gr, ROCHE BOBOIS, Λ. Κηφισίας 248, Χαλάνδρι, τηλ. 210 6711700, www.avaxdeco.gr, SERKOS, Kαψάλη 1, Πλατεία Κολωνακίου, τηλ. 210 7228777, www. serkos.gr, ΤΑG HEUER BOUTIQUE, Λ. Κηφισίας 37 Α, εµπορικό κέντρο Golden Hall, τηλ.210 6838171, www.vichosgroup.gr, Montblanc, ΤΖΑΝΝΕΣ ΑΕ, Νυµφών 73-75, Ηλιού-πολη, τηλ. 210 9945000, www.tzannes.gr, SARANTIS S.A., Λ. Μεσογείων 67 & Τζαβέλλα, τηλ. 210 2887527, σε επιλεγµένα καταστήµατα, www.sarantis.gr

6711700, www.avaxdeco.gr, , Kαψάλη 1, Πλατεία Κολωνακίου, τηλ. 210 7228777, www. serkos.gr, ΤΑG HEUER BOUTIQUE, Λ. Κηφισίας 37 Α, εµπορικό κέντρο Golden Hall, τηλ.210 6838171, www.vichosgroup.gr, Montblanc, ΤΖΑΝΝΕΣ ΑΕ, Νυµφών 73-75, Ηλιού-πολη, τηλ. 210 9945000, www.tzannes.gr, SARANTIS S.A., Λ. Μεσογείων 67 & Τζαβέλλα, τηλ. 210 2887527, σε επιλεγµένα καταστήµατα, www.sarantis.gr

ΕΛΙΞΗΡΙΟ ΟΜΟΡΦΙΑΣ για τα µαλλιά, Orofluido, Παπαέλληνας (Ελλάς) ΑΒΕΕ. Βασισµένο στο Argan Oil από το Μαρόκο, το Cyperus Oil από την Αίγυπτο και το Lynseed Oil από τη Μεσόγειο. Ιδανική θεραπεία για όλους τους τύπους µαλλιών, χάρη στη µεταξένια υφή του, µε πλούσιο άρωµα που διεγείρει τις αισθήσεις.

ΠΕΝΝΑ ΚΑΙ ΣΤΥΛΟ Montblanc, της σειράς John Lennon, Τζάννες. Συλλεκτική έκδοση που φέρει στο σώµα του στυλογράφου την αυτοπροσωπογραφία του John Lennon. Μαζί ο δίσκος του John Lennon µε το ποιητικό τραγούδι Imagine.

ΑΡΩΜΑ Roadster Sport από τον οίκο Cartier, Sarantis SA. Aισθησιακές νότες από περγαµόντο, λεµόνι, µανταρίνι και αιθέρια έλαια από νεράντζι, µε βάση φασκόµηλο, δεντρολίβανο και µαύρο πιπέρι σε µία αρµονική σύνθεση µε το πατσουλί και το ξύλο Lignum. Ένα άρωµα για τον άντρα που αντιµετωπίζει τη ζωή µε σιγουριά και αυτοπεποίθηση.

ΚΑΝΑΠΕΣ Synthese σε σχέδιο του Philippe Bouix, RocheBobois. Ντυµένος µε δέρµα Saddle, µαξιλάρια καθίσµατος, πλάτη και µπράτσα µε πούπουλα χήνας, πάπιας και ίνες από αφρώδες υλικό και σκελετό από επιχρωµιωµένο µέταλλο και δερµάτινα λουριά. H ιδανική λύση για χαλάρωση και ανάπαυστη στο γραφείο.

148 ΕΠΙΛΟΓΗ KTM Hellas, Αφέων Μουρίκη 50 Ελευσίνα, τηλ. 210 5540640, www.ktm-x-bow.com

Με επιδόσεις που κόβουν την ανάσα και δυναµικό σχεδιασµό, η KTM µεταφέρει την τεχνολο-γία της Formula 1 για πρώτη φορά εκτός πίστας, στους δρόµους. Το X-BOW επιτυγχάνει εντυ-πωσιακές επιδόσεις, µε τη χαµηλότερη κατανάλωση καυσίµων και τις χαµηλότερες εκποµπές αερίων συνδυάζοντας παράλληλα τεχνολογία αιχµής και τα υψηλότερα στάνταρντ ασφάλειας. Ο 4-κύλινδρος 16-βάλβιδος υπερτροφοδοτούµενος κινητήρας 1.984cc της Audi, µε ισχύ 240 ίππους και τα λιγότερο από 800 κιλά βάρους του οχήµατος, µετατρέπουν το αυτοκίνητο σε µαχητικό και τον οδηγό σε πιλότο! Tα 0-100 έρχονται από στάση σε µόλις 3,9’’, η µέγιστη ροπή φτάνει τα 310 Nm στις 5.500 στροφές και η οδήγηση του αποτελεί κάθε φορά µια µονα-δική εµπειρία. Το 6-τάχυτο κιβώτιο σε συνδυασµό µε το διαφορικό περιορισµένης ολίσθησης (LSD), το πολυλειτουργικό ρυθµιζόµενο σε κλίση και απόσταση αποσπώµενο τιµόνι, η ευρεία χρήση ανθρακονηµάτων, κύριο υλικό κατασκευής του αυτοκινήτου, και το επίσης ανθρακονη-µάτινο monocoque (ασπίδα προστασίας των επιβατών) είναι το όνειρο κάθε R2R δυναµικού άνδρα που αναζητά συγκινήσεις σε κάθε πλευρά της ζωής.

ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

KTM X-BOW by KTM HellasΤο αγωνιστικό πνεύµα της Formula 1 συνaντά τις ανάγκες ενός εκλεκτικού κοινού.ΑΝΟΙΧΤΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ 149

ΕΜΠΕΙΡΙΑΕΞΑΚΥΛΙΝΔΡΗ BMW K 1600 GT και BMW K 1600 GTL by ΒΜW Motorrad

Ανακαλύπτοντας στιγµές αληθινής ισχύος στη σπορ οδήγηση.

Οι BMW K 1600 GT και BMW K 1600 GTL είναι οι νέες µοτοσικλέτες της BMW, µε εξακύλινδρο κινητήρα, για µια συναρπαστική εµπειρία οδή-γησης. Οι εξακύλινδροι κινητήρες προσφέρουν κορυφαία επίπεδα ισχύος και ροπής χαρίζοντας στον αναβάτη δυνατές συγκινήσεις και στους φανατικούς τη «µουσική» του ασύγκριτου ήχου τους. Ο εξακύλινδρος κινητήρας τους, µε ισχύ 118 kW (160 ίπποι) και µέγιστη ροπή 175 Nm, παρέχει κορυφαία δύναµη ώσης σε όλες τις συνθήκες. Με ενεργητική εργονοµία οδήγησης για την απόλυτη εµπειρία touring, η δυναµική BMW K 1600 GT και η πολυτελής BMW K 1600 GTL χαρακτηρίζονται από τη θέση οδήγησης που προσφέρει κορυφαίο επίπεδο άνεσης στις µεγάλες αποστάσεις. Διαθέτουν πλούσια γκάµα βασικού εργοστασιακού εξοπλισµού, προβολείς xenon, θερµαινόµενες χειρολαβές τιµονιού και σέλα, cruise control και υπολογιστή ταξιδιού. Μεταξύ των «προσόντων» τους, η δυνατότη-τα επιλογής µεταξύ τριών λειτουργιών «Rain», «Road», «Dynamic», η υψηλή ενεργητική ασφά-λεια χάρη στο BMW Motorrad Integral ABS, σύ-στηµα ελέγχου πρόσφυσης DTC και ολοκληρω-µένο σύστηµα χειρισµού µε Multi Controller, έγχρωµη οθόνη TFT και µενού καθοδήγησης.

ΒΜW Motorrad, Ζέππου 33, Γλυφάδα, τηλ. 210 9118 – 184, www.bmw-motorrad.gr

150 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΜΙΛΟΣ FORTHNET, Προέκταση οδού Μάνης, Θέση Κάντζα, Τ.Κ. 153 51 Παλλήνη, Τηλ.: 18345 (αστική χρέωση) - 211 955 9000, www.forthnet.gr - www.nova.gr

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

ΕλεύθεραΑποδράστε

Απεριόριστη επικοινωνία, απεριόριστο σερ-

φάρισµα, απεριόριστη ψυχαγωγία & διασκέ-

δαση. Το ιδανικό αντίδοτο στην απαιτητική

καθηµερινότητα των ηµερών µας & τις extra

large υποχρεώσεις στο γραφείο και το σπίτι.

Forthnet και Nova συµµαχούν για να «πασπα-

λίσουν» µε επικοινωνιακή µαγεία και κινηµα-

τογραφικές αποδράσεις την καθηµερινότητα.

Αυτά µέσω του συνδυασµού των υπηρεσιών

Forthnet 2play & Nova Full Pack και µε έκπτωση

20% και στις δύο υπηρεσίες για πάντα!

Η ΥΠΗΡΕΣΙΑ FORTHNET 2PLAY ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΡΙΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Διαθέτοντας Forthnet 2play µιλάτε όσο θέλετε, µε όποιον θέλετε, προς όλα τα σταθερά στην Ελλάδα, έχετε δωρεάν κλήσεις σε 43 χώρες και 60’ δωρεάν κάθε µήνα για κλήσεις προς όλα τα εθνικά κινητά. Παράλληλα, απολαµβάνετε και απεριόριστο σερφά-ρισµα µε broadband ADSL έως 24 Mbps.

FORTHNET + NOVA ΜΑΖΙ! ΑΠΟΛΑΥΣΗ Χ 2!

Κινηµατογραφικός πλούτος, σύγχρονες σειρές, νέες παραγωγές ταινιών και αθλητικά γεγονότα συνθέ-τουν τις premium ποιοτικές επιλογές για τις τηλεο-πτικές αποδράσεις µικρών και µεγάλων σε συνδυ-ασµό µε τον κρυστάλλινο ήχο και την πεντακάθαρη εικόνα της NOVA. Η τηλεοπτική απόλαυση απογειώ-νεται µε το µπουκέτο υψηλής ευκρίνειας της NOVA που διατίθεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τον περασµένο Σεπτέµβριο. Πρόκειται για την τηλε-οπτική τεχνολογία High Definition που προσφέρει έως και πέντε φορές υψηλότερη ευκρίνεια συγκρι-νόµενη µε το αναλογικό αλλά και µε το ψηφιακό Standard Definition σήµα. Για πολλούς η καθαρό-τητα της HD εικόνας µπορεί να συγκριθεί µε τις 3D παραγωγές. Γίνεστε µέρος της κινηµατογραφικής ταινίας που παρακολουθείτε και όχι απλά θεατής της. Λογική που κρατά η NOVA για το σύνολο των υπηρεσιών της. Παραδείγµατος χάρη η καθαρότη-τα του ήχου των µουσικών καναλιών σας ταξιδεύ-ει στους συναυλιακούς χώρους, ενώ οι interactive υπηρεσίες ολοκληρώνουν το πακέτο υπηρεσιών µε τρόπο που θα σας µείνει αξεπέραστος.

Forthnet 2play+Nova Full PackΗ απεριόριστη επικοινωνία συναντά την πραγµατική ψυχαγωγία και διασκέδαση.

ΕΠΙΛΟΓΗ 151

10 αθλητικά κανάλια µε κορυφαί-ες διοργανώσεις και sports από όλο τον κόσµο. 6 κανάλια Novasports, Novasports Highlights και Eurosport.Ο παλµός του Ελληνικού Πρωταθλή-µατος, του UEFA Champions League και των κορυφαίων διοργανώσεων σε αποκλειστικές live µεταδόσεις. Live scores, παράπλευρη εξέ λιξη όλων των αγώνων και σχολιασµό από την κορυφαία δηµοσιογραφική οµάδα. Στα 10 ξεχωριστού χαρακτή-ρα αθλητικά κανάλια της Nova απο-λαύστε το πιο πλούσιο αθλητικό πε-ριεχόµενο µε πάνω από 100 διαφο-ρετικά αθλήµατα, 24 ώρες το 24ωρο µε την καλύτερη δηµοσιογραφική ενηµέρωση.

6 κινηµατογραφικά κανάλια µε πάνω από 300 πρεµιέρες και 65 σει-ρές το χρόνο αλλά και κλασικές ται-νίες από τα µεγαλύτερα studios του Hollywood. 3 κανάλια Novacinema, Foxlife, FX, MGM. Κινηµατογραφικό υπερθέαµα κάθε βράδυ µε αποκλει-

στικές πρεµιέρες, ταινίες δράσης, νέα επεισόδια ξένων αγαπηµένων σει-ρών, ροµαντικές ταινίες, σινεφίλ αρι-στουργήµατα και κινηµατογραφικά αφιερώµατα. Απολαύστε ζωντανά και αποκλειστικά τα σηµαντικότερα κινη-µατογραφικά βραβεία στον κόσµο.

4 παιδικά κανάλια µε τρελές περιπέ-τειες και αγαπηµένους ήρωες για παιδιά και εφήβους. Disney Channel, Disney XD, Cartoon Network, Boomerang. Όλοι οι αγαπηµένοι παιδικοί και εφη-βικοί ήρωες σε νέα επεισόδια σειρών, πρεµιέρες ταινιών αλλά και κλασικά cartoon για όλη την οικογένεια. Μετα-γλωττισµένα ή υποτιτλισµένα.

5 κανάλια ντοκιµαντέρ σε ταξιδεύ-ουν στο θαυµαστό κόσµο της γνώσης. Discovery Channel, Animal Planet, National Geographic, Travel Channel, History Channel. Συναρπαστικά προ-γράµµατα από τα διασηµότερα κανά-λια ντοκιµαντέρ στον κόσµο.

4 κανάλια µόδας & ψυχαγωγίας Ε!, Fashion TV, World Fashion, TV5

Monde, Big Brother. Ο λαµπερός κόσµος της showbiz, gossips, µόδα υψηλής ραπτικής και τάσεις.

10 µουσικά κανάλια µε ελληνική και διεθνή µουσική. Mad TV, MTV, Mad Greekz, VH1, Mezzo, 5 κανά-λια Mad Music Non stop music party για κάθε γούστο! Όπερα, µπαλέτο και σύγχρονος χορός, µεγάλες ορχή-στρες Τζαζ, παραστάσεις πού έγρα-ψαν ιστορία, ντοκυµαντέρ και συνε-ντεύξεις, σπάνιες live εµφανίσεις.

10 ειδησεογραφικά κανάλια. Tα εγκυρότερα διεθνή δηµοσιογραφι-κά κανάλια παγκοσµίως: BBC World, Cnn, Deutsche Welle, Euronews, CCTV, Al Jazeera, Russia Today, TV5, Bloomberg.

Τα µεγαλύτερα ελληνικά κανάλια µε τέλειο ψηφιακό σήµα σε όλη την Ελλά-δα, χωρίς επιπλέον εξοπλισµό. Περισ-σότερα από 150 τηλεοπτικά κανάλια ελεύθερης µετάδοσης και περισσότε-ροι από 70 ραδιοφωνικοί σταθµοί.

To απόλυτο τηλεοπτικό υπερθέαµα µε Nova Full Pack

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

152 ΕΠΙΛΟΓΗNOKIA INTERNATIONAL, Αµαρουσίου Χαλανδρίου 18-20, www.nokia.gr

ΥπεροχήΚινητή Υπηρεσία Messaging by ΝΟΚΙΑ

Οταν η απαιτητική καθηµερινότητα συνάντησε την αποτελεσµατική διαχείριση χρόνου.

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

Εντονο πρόγραµµα, πολλές υποχρεώσεις και χρό-νος ποτέ αρκετός για να τα προλάβετε όλα. Αυτή είναι η σύγχρονη πραγµατικότητα. Η Nokia σήµερα έρχεται να σας βοηθήσει να κερδίσετε χρόνο. Πώς; Φέρνοντας όλους τους λογαριασµούς email σας στην οθόνη του κινητού σας πιο εύκολα από ποτέ. Με ισχυρά εργαλεία όπως το Microsoft Exchange Active Sync®, Microsoft Communicator Mobile® και IBM Lotus, η επικοινωνία ανά πάσα στιγµή γίνεται πραγµατικότητα. Από όπου και αν βρίσκεστε, µε µία µόνο κίνηση µπορείτε µέσα από το Nokia κι-νητό σας να είστε σε επαφή τόσο µε τους συνεργά-τες όσο και µε τους αγαπηµένους σας ανθρώπους, στέλνοντας και λαµβάνοντας email σε πραγµατικό χρόνο. Έτσι όλα µπορούν τελικά «να δουλεύουν» ρολόι. Το µόνο που χρειάζεστε είναι ένας λογαρια-σµός email και µια Nokia συσκευή που να υποστη-ρίζει την υπηρεσία*.Για περισσότερες πληροφορίες τόσο για την ενερ-γοποίηση της υπηρεσίας όσο και για τις συσκευές Nokia που την υποστηρίζουν, επισκεφθείτε το nokia.gr/messaging

*Επικοινωνήστε µε τον πάροχο του δικτύου σας για πληρο-φορίες σχετικά µε τις χρεώσεις δεδοµένων.

Δηµ

ιουρ

γική

Παρ

ουσί

αση:

All

med

ia C

reat

ive

ΕΠΙΛΟΓΗ 153TAG Heuer, ΒΗΧΟΣ, Εθνικής Αντιστάσεως 103 Ν.Ψυχικό, τηλ. 210 6753701, σε επιλεγµένα καταστήµατα, www.vichosgroup.gr

Τα Holmes Place Clubs είναι αποκλειστικά και µόνο “fitness & lifestyle clubs” µελών µε διεθνή παρουσία σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και αριθµούν περισσότερα από 250.000 φανατικά µέλη, τα οποία, µέσα από τα Holmes, έχουν αναβαθµίσει το lifestyle τους και απολαµβάνουν µία καλύτερη ποιότητα ζωής. Διαθέτουν χώρους υψηλής ποιότητας και αισθητικής, µε πολυτελείς εγκαταστάσεις (θερµαινόµενη εσωτερική πισίνα 25µ., Cardio Theater & Resistance Training Area, Pilates και Spinning Studios, Squash, Sauna, Hamam, Spa και Café-Restaurant), οµαδικά προγράµµατα (αερόβια, δυναµικά, χορός, yoga κ.ά.), τον πιο σύγχρονο εξοπλισµό, εξειδικευµένες υπηρεσίες (Personal Training, Wellness Scan και Nutrition Center), καθώς και άρτια καταρτισµένο προσωπικό, αποτελώντας πολύτιµο συνεργάτη κάθε σύγχρονης εταιρίας.

Τα Holmes Place στέκονται πολύτιµος αρωγός κάθε εταιρίας που αναγνωρίζει τη σηµασία ενός σωµατικά και πνευµατικά υγιούς, αλλά και αποδοτικού ανθρώπινου δυναµικού στην επίτευξη των στόχων της, ενώ περισσότερες από 60 εταιρείες τα εµπιστεύονται για το well-being των υπαλλήλων τους. Με πολυετή εµπειρία στο χώρο του fitness & wellness τα Holmes Place µπορούν να συµβάλουν σηµαντικά στην απόκτηση ενός πιο παραγωγικού και υγιούς εργατικού δυναµικού, βοηθώντας το να υιοθετήσει έναν νέο τρόπο ζωής, να αυξήσει την ενέργεια και την καλή του διάθεση µειώνοντας παράλληλα τις ασθένειες και την χαµηλή αποδοτικότητα.

Για την επίτευξη των παραπάνω, τα Holmes Place προτείνουν µία σειρά από tailor made wellness programs, καθώς και ειδικά προγράµµατα συνδροµών προσαρµοσµένα στις ανάγκες κάθε εταιρείας και κάθε επαγγελµατία, βασισµένα στο τρί-πτυχο της φιλοσοφίας: “move well – eat well – feel well… one life. live it well.”

Η επιλογή του σύγχρονου επαγγελµατία

Μάθετε περισσότερα για τα οφέλη των Wellness Programs επικοινωνώντας µε το Holmes Place Club της επιλογής σας.

Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου και Σταδίου 4, Αθήνα τηλ. 210 3259400

Holmes Place Maroussi, Εµπορικό Κέντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40, Μαρούσι τηλ.210 6196791-2 www.holmesplace.gr

HOLMES PLACE Clubs

154 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η διαδροµή σας, κ. Ευαγγέλου ξε-κίνησε από τις µαρµίτες πολυτελών εστιατορίων και ξενοδοχείων στην Ελ-λάδα αλλά και στο εξωτερικό. Φαντά-ζοµαι ότι καθόλου τυχαία συνέβησαν όλα αυτά… Πράγµατι. Έχω µια πολύ-χρονη διαδροµή αν λάβετε υπόψη σας ότι υπηρετώ τον χώρο της γαστρονοµί-ας τουλάχιστον 17 χρόνια. Από µικρός ήξερα ότι αυτό που θέλω να σπουδάσω είναι η µαγειρική. Έτσι κι έγινε. Πέραν τούτου όµως επιδίωξα να ταξιδέψω στο εξωτερικό προκειµένου να ανακαλύψω τη γαστρονοµική κουλτούρα διαφόρων λαών, τα υλικά που χρησιµοποιούν, το πώς τα µεταχειρίζονται και γενικότερα την όλη φιλοσοφία τους. Συγκεκριµένα εργάστηκα σε µεγάλα ξενοδοχεία εκτός από την Ελλάδα και σε Γερµανία, Γαλ-λία, Αγγλία και στο Χονγκ Κονγκ. Όπως αντιλαµβάνεστε λοιπόν χρειάστηκε να δουλέψω πολύ για να φτάσω ως εδώ. Να σηµειώσω βέβαια ότι η αγάπη µου για τη µαγειρική ήρθε σταδιακά µε την πάροδο του χρόνου.Ένας από τους δασκάλους σας ήταν και ένας εκ των καλύτερων σεφ του κόσµου, ο Alain Ducas. Τι εντυπώσεις αποκοµίσατε δίπλα του; Οµολογουµέ-νως ήταν µια αξεπέραστη εµπειρία. Να τονίσω όµως ότι ότι όταν αποφάσισα να πάω στη σχολή του στο Παρίσι αυτό που µε ενδιέφερε δεν ήταν να αντιγρά-ψω όλα αυτά που µάθαινα από αυτόν, αλλά να µυηθώ στον τρόπο σκέψης του, στην καθηµερινότητά του στη δουλειά, στο πώς επεξεργάζεται τα υλικά, καθώς επίσης και πώς τα συνδυάζει, το πότε θα επιλέξει να βάλει την πρώτη ύλη στο εστιατόριό του και γενικότερα την τε-χνογνωσία και τη νοοτροπία του. Αυτή η εξειδίκευση που αποκτήσα-τε στο πλευρό του, σας άνοιξε στην πορεία και «άλλες πόρτες»; Σαφώς… γιατί σκεφτείτε ότι µετά το Παρίσι ερ-γάστηκα για ένα µικρό διάστηµα στα εστιατόρια που διατηρούσε ο ίδιος στο Μόντε Κάρλο και τη Μασσαλία. Αργό-τερα δε, ήρθε µια σηµαντική συνερ-γασία στο εστιατόριό του στο ξενοδο-χείο Intercontinental του Χονγκ Κονγκ, όπου εκεί ανακάλυψα τα µυστικά της ασιατικής κουζίνας. Ξέρετε… διαφέρει παρασάγγας ο τρόπος που µαγειρεύ-εται η ασιατική κουζίνα στον τόπο της από αυτόν που συναντάµε στα εστια-τόρια της Ευρώπης. Ύστερα λοιπόν από το εξωτερικό επέστρεψα στην Ελλάδα

όπου εργάστηκα στα εστιατόρια µεγά-λων ξενοδοχείων.Μέχρι που… πριν από ένα περίπου χρόνο γίνεστε Executive Chef του εστιατορίου «GB Corner», που στε-γάζεται στο ιστορικότερο ξενοδοχείο της Ελλάδας, τη «Μεγάλη Βρετανία». Πράγµατι… κατά κοινή οµολογία είναι µακράν το καλύτερο ξενοδοχείο στην Ελλάδα, εγώ µάλιστα θα σας έλεγα χω-ρίς να υπερβάλλω, ένα από τα καλύτε-ρα στον κόσµο. Είναι προφανές λοιπόν ότι αυτή η συνεργασία µου είναι ένα γεγονός που µε κάνει ιδιαίτερα υπερή-φανο. Έτσι, ο στόχος µου εδώ δεν είναι να επιδοθώ µέσα από τα πιάτα µου σε επιφανειακούς γαστρονοµικούς εντυ-πωσιασµούς, αλλά να κάνω τον πελάτη να απολαύσει µια αξέχαστη γαστρονο-µική εµπειρία που θα ξεπερνά όλες τις προσδοκίες του.Ακολουθείτε πάντα ένα σταθερό µε-νού; Είµαι κάθετος στο να «ανακυκλώ-νονται» συνεχώς τα ίδια πιάτα. Τι νόηµα θα είχε άλλωστε αν ετοίµαζα τα ίδια και τα ίδια; Το µενού εδώ αλλάζει ακόµα και σε καθηµερινή βάση.Και αν κάποιος πελάτης επιµένει σε ένα συγκεκριµένο πιάτο; Δεν το πι-στεύω αυτό. Τον πελάτη πρωτίστως τον ενδιαφέρει το πιάτο που θα επιλέξει να είναι άρτιας ποιότητας και γεύσης. Εκ πεποιθήσεως πλέον αποφεύγω να προ-ετοιµάζω µε µια στρατιά µαγείρων 25 σταθερά πιάτα. Αλλά ακόµα και στην περίπτωση που ο πελάτης ζητήσει κάτι που δεν περιλαµβάνει το εκάστοτε µε-νού, εφόσον διαθέτουµε τα υλικά τότε µετά χαράς θα του το ετοιµάσουµε. Kαθηµερινά «παρελαύνουν» από το GB Corner πλήθος προσωπικοτήτων. Πόσο δύσκολο είναι να «αιχµαλωτί-σετε» αυτούς τους απαιτητικούς ου-ρανίσκους; Η επιτυχία, έτσι όπως την εκλαµβάνω εγώ τουλάχιστον, είναι να εκπροσωπείς πάνω απ’ όλα αυτό που κάνεις. Δεν παίζει ρόλο η κοινωνική θέση του κάθε πελάτη. Εγώ δίνω πάντα έµφαση στις γεύσεις που αποπνέουν µια σπιτίσια απόλαυση. Δεν διακατέχο-µαι από ενδοιασµούς όσον αφορά το ποιος θα έρθει γιατί απλούστατα δεν κάνω τέτοιες διακρίσεις.Ανεξάρτητα από τις τάσεις της γα-στρονοµίας που υπακούουν σε εθνι-κές γεύσεις, εσείς ανέκαθεν επιµένατε Ελληνικά… Δεν είναι µεγάλο ρίσκο να πηγαίνετε κόντρα στο ρεύµα;

Από όσα στάδια και αν πέρασα κατά τη διάρκεια της καριέρας µου εδώ και αρκετά χρόνια έχω κατασταλάξει στην ελληνική κουζίνα γιατί αντιπροσωπεύει τη φιλοσοφία µου στο έπακρο. Έχω δο-κιµάσει τις κουζίνες όλων των χωρών αλλά καµία από αυτές δεν συγκρίνεται µε τα δικά µας φαγητά και τους καρ-πούς της ελληνικής υπαίθρου. Αυτός ακριβώς είναι και ο στόχος µου. Θέλω οι πελάτες που έρχονται στο GB Corner να εξοικειωθούν µε τη γαστρονοµική µας κουλτούρα, γιατί επιτέλους πρέπει να επαναπροσδιορίσουµε την έννοια της ελληνικής κουζίνας και να ξεφύγου-µε από το σουβλάκι και τον µουσακά… Όπως ήδη θα γνωρίζετε…, το πρόβλη-µα δεν ε ίναι η γεύση της ε λλην ικής κουζίνας αλλά η προώθησή της. Δεν έγινε τίποτα ουσιαστικό προκειµένου να την εν τάξουµε σ τη θέση που της αρµόζει στον παγκόσµιο χάρτη της γα-στρονοµίας. Η σχέση σας µε τη µοριακή γαστρο-νοµία; Είναι ένα µεγάλο κεφάλαιο που βεβαίως το σέβοµαι αλλά είναι ενάντια σ τη φιλοσοφία µου. Είµαι θιασώτης του αυθεντικού φαγητού και όχι των επιτηδευµένων.Τα αγαπηµένα σας υλικά; Πρώτα από όλα µε ενδιαφέρει όποιο υλικό κι αν χρησιµοποιήσω να είναι φρέσκο και εποχικό. Όσον αφορά τα γούστα µου έχω ιδιαίτερη αδυναµία στη ντοµάτα, τα όσπρια, το κρασί επειδή ασχολούµαι και σε ερασιτεχνική µορφή µε την πα-ραγωγή του, το ελαιόλαδο και τα αρω-µατικά βότανα, ιδιαιτέρως η ρίγανη. Βλέπετε η Ελλάδα είναι ένας ευλογη-µένος τόπος γιατί αυτά δεν τα βρίσκεις έξω ή ακόµα και να τα βρεις είναι εντε-λώς άνοστα.Να υποθέσω ότι το αγαπηµένο δωµά-τιο του σπιτιού σας είναι η κουζίνα σας; Η αλήθεια είναι ότι όσο διάστηµα είµαι εδώ στο ξενοδοχείο δεν υπάρχει καθόλου ελεύθερος χρόνος, γιατί µένω µέχρι αργά το βράδυ προκειµένου να οργανώσω το µενού της επόµενης ηµέ-ρας. Εδώ ο χρόνος µου, όσο κι αν κου-ράζοµαι, περνάει ευχάριστα γιατί τόσο εγώ όσο και η οµάδα µου διοχετεύου-µε όλη µας την ενέργεια για να επιτευ-χθεί το καλύτερο αποτέλεσµα. Συνεπώς δεν υπάρχει χρόνος να µαγειρέψω στο σπίτι, µε εξαίρεση κάποιες φορές που θα κάνω τραπέζι σε φίλους.

Συνέντευξη στον ΓΙΩΡΓΟ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗ

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

ΣΩΤΗΡΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ, Executive chef, GB Corner /Μεγάλη ΒρετανίαΗ πολυετής εµπειρία συναντά την τέχνη της γαστρονοµίας.

de la table ART

ΕΠΙΛΟΓΗ 155

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

156 ΕΠΙΛΟΓΗ

Νίκος Μάρκου«Η φωτογραφία δεν είναι αυτοσκοπός … είναι το τέλειο άλλοθι!»Mέρες

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Aπό την επιστήµη των µαθηµατικών, κ. Μάρκου, περάσατε στον χώρο της τέχνης και συγκεκριµένα σ τη φω-τογραφία. Απέβη λυτρωτική αυτή η απόδραση; Αναµφισβήτητα. Άλλωστε από το πρώτο κιόλας έτος στο πανεπι-στήµιο, αφενός ασχολιόµουν σε ερα-σιτεχνικό επίπεδο µε τη φωτογραφία, αφετέρου, είχα ενδόµυχα την αίσθηση ότι αυτό που θα ακολουθούσα ήταν η φωτογραφία και όχι τα µαθηµατικά. Στη συνέχεια γνώρισα κάποιους φωτο-γράφους από το Φωτογραφικό Κέντρο Αθηνών, µε τους οποίους στη συνέχεια συνεργάστηκα µαζί τους ως βοηθός, και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα.

Δραστηριότητα που ξεκινήσατε στον ελεύθερο σας χρόνο, µε επιδόσεις όµως που σας έφεραν να συµµετέχε-τε σε διεθνείς µεγάλες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Κοιτάξτε…, αυτό έρχεται µε το πλήρωµα του χρό-νου και κάποιες φορές συµβαίνει συ-γκυριακά. Σίγουρα περνώντας τα χρό-νια ωρίµασα, και αναπόφευκτα η δου-λειά µου απέκτησε άλλη διάσταση. Σε αυτή τη φάση άρχισα να λαµβάνω µέ-ρος σε διαγωνισµούς εντός και εκτός συνόρων και κάποιοι κριτικοί αξιολό-γησαν το έργο µου και το βράβευσαν. Σαφώς µε ευχαριστεί να επιβραβεύεται η δουλειά µου, αλλά δεν είναι ο αυτο-σκοπός µου. Για παράδειγµα αυτή την εποχή που σκέφτοµαι να εκδώσω ένα φωτογραφικό λεύκωµα αποφεύγω να µπω στη διαδικασία να το προωθήσω γιατί µε ενδιαφέρει πολύ περισσότερο να έχω την οικονοµική δυνατότητα να συνεχίζω να φωτογραφίζω.

Γιατί επιλέξατε το συγκεκριµένο είδος τέχνης; Λοιπόν, θυµάµαι χαρακτηρι-στικά ότι πριν ξεκινήσω ερασιτεχνικά τη φωτογραφία είχα ασχοληθεί και µε τη µουσική, αλλά σύντοµα την άφησα και αυτή χάρη της φωτογραφίας. Αυτό πρώτον γιατί µόνο µέσω της φωτογρα-φίας αποκτούσα το «τέλειο άλλοθι…», προκειµένου να γνωρίσω ανθρώπους και να εξερευνήσω χώρους που κέ-ντριζαν το ενδιαφέρον µου, και δεύ-τερον γ ιατ ί µε γοήτευε η αµεσότητα αυτής της τέχνης. Για παράδειγµα, στο ξεκίνηµά µου είχα µια εµµονή µε τ ις γειτονιές του Περάµατος. Όταν εξερεύ-νησα αυτές τις γειτονιές και θέλησα να µπω στα σπίτια αυτών των ανθρώπων η φωτογραφία ήταν το «εργαλείο» που µου επέ τρεψε να το κάνω. Και έ τσ ι ανακάλυψα το µικρόκοσµό τους, τρώ-γαµε µαζί, και µάλιστα δε σας κρύβω ότι στο τέλος περισσότερο συζητούσα µαζί τους παρά φωτογράφιζα!

Στη θεµατολογία σας δίνετε πρωτα-γωνιστικό ρόλο στον άνθρωπο ή στο τοπίο; Παλαιότερα πρωτοσ τατούσε η ανθρώπινη φιγούρα αλλά και τώρα που φωτογραφίζω διάφορα µέρη αφε-νός απουσιάζει η ανθρώπινη παρου-σία, αφετέρου η ίδια η φωτογραφία παραπέµπει σε αυτή ακόµα και αν δεν την απεικονίζει…Στην τελευταία σας έκθεση «Τόπος. Πτυχές του Χώρου» κάνετε focus σε ε ικόνες που φαίνονται µεν απλές, αλλά στην πραγµατικότητα ενέχουν µια λεπτοµέρεια που τις καθιστά ιδι-άζουσες. Τελικά, η λεπτοµέρεια κάνει τη διαφορά; Το πιστεύω αυτό που λέ-

Συνέντευξη στον ΓΙΩΡΓΟ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗ

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

ΕΠΙΛΟΓΗ 157

Νίκος Μάρκου«Η φωτογραφία δεν είναι αυτοσκοπός … είναι το τέλειο άλλοθι!»

τε. Βέβαια δεν καταπιάνοµαι από ένα σηµείο αναφοράς που θα κάνει αργότερα τη διαφορά, απλώς σε όλα αυτά που βλέπω, φωτογραφίζω πάντα αυτό που µε συγκινεί. Πάντως, µιας και αναφερθήκατε στη συγκεκριµένη έκθεση θέλω να αναφέρω κάτι που µε δυσαρέστησε. Η πλειοψηφία των επι-σκεπτών δεν µπορούσε να φανταστεί ότι οι φωτογραφίες µου που εκτίθενται εκεί είναι τραβηγµένες στην Ελλάδα. Εί-ναι φοβερό το ότι οι Έλληνες δεν ξέρουν τον τόπο τους και για αυτό το λόγο δεν τον αναγνωρίζουν.

Σε όλα αυτά τα αναρίθµητα φωτογραφικά «κλικ» συνέβη κάτι που δε θα ξεχάσετε; Αν και το µυαλό µου είναι γεµάτο από εικόνες, µια που µε εντυπωσίασε ιδιαιτέρως ήταν στην ορεινή Αρκαδία όπου έτυχε να φωτογραφίσω δύο κερασιές.

Το περίεργο ήταν ότι, ενώ η µία είχε µεγάλα φύλλα και µι-κρούς καρπούς, η άλλη είχε περισσότερους καρπούς αλλά λιγότερα φύλλα. Λίγο αργότερα ρώτησα έναν χωρικό προς τι αυτή η διαφορά, και µου απάντησε το εξής: όταν πλησιάζει η ώρα του θανάτου κάνει πολλούς περισσότερους καρπούς και λιγότερα φύλλα, προκειµένου να αφήσει πίσω της απο-γόνους!

Αναρωτιέµαι, υπάρχουν στιγµές που αποχωρίζεστε τη φω-τογραφική σας µηχανή; Θα ήταν υπερβολή να πω ότι την κουβαλάω παντού και πάντα, αλλά οπωσδήποτε εκτός από το κοµµάτι της δουλειάς, την κουβαλάω µαζί µου και στις διακοπές.

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

Από τη συµµετοχή του στον διαγωνισµό Prix Pictet.

INFO

Ο Νίκος Μάρκου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959.Σπούδασε Μαθηµατικά στο Πανεπιστήµιο Αθηνών.Την πρώτη του ατοµική έκ-θεση πραγµατοποίησε στην Αθήνα το 1982.Τα έργα του έχουν παρουσι-αστεί σε άλλες 8 ατοµικές και σε 19 οµαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει βραβευθεί σε διεθνείς διαγω-νισµούς φωτογραφίας.

158 ΕΠΙΛΟΓΗ

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

Ωµέγα

Άλφα Έκθεση µε έργα από τη συλλογή του Δάκη Ιωάννου / Ίδρυµα ΔΕΣΤΕΧώροι, καλλιτέχνες και έργα σε έναν απαράµιλλο συνδυασµό.

• Οι ξεναγήσεις πραγµατοποιούνται κάθε Τετάρτη από τις 12:30 µ.µ. και κάθε µία ώρα έως τις 18:30 µ.µ. καθώς και το Σάββατο από τις 10:30 π.µ. έως τις 18:30 µ.µ.

• Διάρκεια έκθεσης µέχρι 29-12-2010.

• Ίδρυµα ΔΕΣΤΕ, Φιλελλήνων 11 & Εµ. Παπά, Νέα Ιωνία, τηλ. 210-2758490

Τον χαρακτηριστικό τίτλο «ΑΩ» φέρει η έκθεση µε έργα από τη συλλογή του Δάκη Ιωάννου, που εκτίθεται στο ίδρυ-µα ΔΕΣΤΕ. Χώροι, καλλιτέχνες και έργα συνδυάζονται, οι διττότητες µετασχηµατίζονται σε µονάδες, ενώ οι µονάδες αποκτούν αυτοµάτως µια γοητευτικά διττή υπόσταση. Το «ζωηρό» σύνολο της έκθεσης εκτυλίσσεται σε κύκλους και περιοδικές επαναλήψεις όπου το τέλος αντηχεί την αρχή και το Άλφα συναντά το Ωµέγα. Mάλιστα, ο επιµελητής του New Museum της Νέας Υόρκης δανείστηκε ένα απόσπασµα από τον Τίµαιο του Πλάτωνα προκειµένου να σχολιάσει την έκ-θεση αυτή. Οι καλλιτέχνες που έδωσαν το παρών τους µε τα έργα τους είναι οι: Pawel Althamer, David Altmejd, Matthew Barney, Maurizio Cattelan, Roberto Cuoghi, Cai Guo-Qiang, Sue De Beer, Nathalie Djurberg, Urs Fisher, Katharina Fritsch, Barnaby Furnas, Robert Gober, Terence Koh, Jeff Koons, Mark Manders, Christian Marclay, Paul McCarthy, Mike Kelley, Chris Ofili, Laura Parnes, Elizabeth Peyton, Gregor Schneider, Josh Smith, Χριστίανα Σούλου, Juergen Teller, Triple Candy, Andro Wekua και Christopher Wool. Όλα, µη-δενός εξαιρουµένου παρουσιάζουν µια έντονη προσωπικό-τητα και λειτουργούν σαν ένας ζωντανός οργανισµός προκα-λώντας αναπόφευκτα στους επισκέπτες µια έκρηξη σκέψεων και συναισθηµάτων.

160 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣΠΛΗΡΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΣ Ο∆ΗΓΟΣ 223 ΣΕΛΙ∆ΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ

Για την παράδοση των αντιτύπων, µπορείτε να επικοινωνήσετε µε:

τον (την) κύριο (κυρια) .................................................................. στο τηλέφωνο ...............................................

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ:

Ι∆ΙΟΤΗΤΑ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: FAX:

E-MAIL:

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: Ι∆ΙΟΤΗΤΑ

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: FAX: E-MAIL:

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

Επιθυµούµε την εγγραφή συνδροµής στο περιοδικό ΕΠΙΛΟΓΗ και να παραλάβουµε (από τα γραφεία σας) ως δώρο το cd: ΝΟΜΟΙ.

Ετήσια συνδροµή € 88 (ιδιώτες, επιχειρήσεις), €125 (Τράπεζες, Ασφάλειες, ∆ηµόσιο, Ν.Π.∆.∆., Οργανισµοί)

Το cd διατίθεται προς 35€ *

ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ:Για 5 αντίτυπα, έκπτωση 10%Για 10 αντίτυπα, έκπτωση 20%Για περισσότερα από 10 αντίτυπα, έκπτωση 25%

* συν έξοδα αποστολής

Επιθυµούµε την αγορά αντιπύπων του cd: ΝΟΜΟΙ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 100 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΙΡΑ, ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ, ΤΑ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ∆ΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ

∆είκτες Ευηµερίαςτων νοµών - περιφερειών

Αναλυτικοί Πίνακεςµε στοιχεία για νοµούς και περιφέρειες

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 100 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΙΡΑ, ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ,

ΤΑ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ∆ΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ

Για την παραγγελία σας τηλεφωνείστε: 210 640 1850 ή στείλτε το παρακάτω κουπόνι στο fax: 210 642 4850

ΕΠΙΛΟΓΗ 161

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

Life

Better Ενέργειες, δράσεις, υπηρεσίες, προϊόντα που αξίζουν προσοχή!

ΟΜΙΛΟΣ FOURLISΑΝΑΔΑΣΩΣΗ ΠΑΝΤΟΥ

Η Liebherr, η µάρκα που αντιπροσωπεύεται στην ελληνική αγορά από τη Fourlis Trade, του Οµίλου Fourlis, δίνει τη δυνατότητα σε όλους µας να συµµετέχουµε ενεργά στην προσπάθεια αναδάσωσης των καµένων πε-ριοχών της πατρίδας µας! Συγκεκριµένα, προχωρά σε δύο δεντροφυ-τεύσεις που θα πραγµατοποιηθούν στην Αθήνα και την Θεσαλονίκη, σύµφωνα µε το πλάνο δεντροφυτεύσεων του Υπουργείου Ανά-πτυξης. Οι δεντροφυτεύσεις θα πραγµατοποιηθούν την Κυριακή 12/12/2010 στο Πεντελικό όρος στην Αθήνα και στο Δάσος του Σέιχ Σου στη Θεσσαλονίκη. Στόχος είναι να φυτευθούν 6.000 δέντρα στην Αθήνα και 3.000 δέντρα στη συµπρωτεύου-σα. Να σηµειώσουµε ότι η Liebherr µε τη νέα τεχνολογία ενεργειακής κλάσης Α+ & Α++ των ψυγείων της, καθώς και µε τα φιλικά προς το περιβάλλον υλικά κατασκευής, προστατεύει το περιβάλλον µε τη χρήση της λιγότερης δυνατής ενέργειας.

OTEAcademyΗ OTEAcademy, µε αίσθηµα ευθύνης απέναντι στην κοι-νωνία και πιστή στη φιλοσοφία της ότι µε τη συνεχή και συστηµατική απόκτηση γνώσεων γινόµαστε καλύτεροι και ζούµε καλύτερα, στήριξε φέτος µε δωροθεσία τον 2ο Πανελλήνιο Διαδικτυακό Μαθητικό Διαγωνισµό: «Δηµιουργή-στε ψηφιακά, κατασκευάστε ένα website, γίνετε πρεσβευτές του τόπου σας». Η OTEAcademy, ως δωροθέτης και στηρίζοντας πάντα δράσεις που προάγουν τη διάδοση της γνώσης, προσέφερε ένα δια-δραστικό πίνακα στο σχολείο µε τις άριστες διαδικτυακές εργασίες µετα-ξύ των καλύτερων εργασιών. Ο διαγωνισµός πραγµατοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων και διοργανώθηκε από την Επιστηµονική Ένωση Εκπαιδευτικών Πρωτο-βάθµιας Εκπαίδευσης για τη διάδοση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση.

WELLNESS COACHINGΜία νέα υπηρεσία προσφέρουν τα Holmes Place

σε συνεργασία µε τη Life & Wellness Coach Πάµελα Καρα-βά. Η νέα υπηρεσία έχει ως σκοπό τον καθορισµό στόχων, καθώς και τον σχεδιασµό της επίτευξης τους σχετικά µε την ευεξία, την υγεία, τη φυσική κατάσταση και τη διατροφή. To Wellness Coaching είναι απόλυτα συνυφασµένο µε τη φιλο-σοφία: move well - eat well - feel well των Holmes Place. Μέσα από τις συναντήσεις αυτές, µεθοδευµένα, µπορεί ο καθένας µας να βρει τον δρόµο για να πετύχει τους στόχους του. Ο πρωταγωνιστής στις λύσεις και τις αποφάσεις είναι ο ίδιος µας ο εαυτός. Η θεµατολογία αυτών των συναντήσεων καλύπτει τους τρεις άξονες Live well, Εat well και Feel well. Συνεπώς, πιθανοί στόχοι θα µπορούσαν να είναι: α) Να αδυνατίσε-τε χωρίς να περιστρέφεται όλη η ζωή σας γύρω από αυτό, β) Να βρείτε καλύτερο τρόπο να παρακινήσετε τον εαυτό σας, γ) Να κόψετε το κάπνισµα µέσα στους επόµε-νους 3 µήνες, δ) Να φροντίζετε το σώµα σας όπως του αξίζει, ε) Να µειώσετε το άγχος στη ζωή σας και στ) Να αυξήσετε τα επίπεδα ενέργειάς σας. Η συχνότητα των συνεδριών είναι συ-νάρτηση των προσωπικών αναγκών, συνηθειών, δυνατοτήτων και τρόπου ζωής του κάθε ατόµου.

Περισσότερα στο www.holmesplace.gr

162 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΕΑΠΤΕΡΟΕΝΤΑ

Μα πόσο κάγχασα διαβάζοντας τη φράση ενός συµβούλου επικοινωνίας: “...οι πολυεθνικές αλλά και οι ελληνικές εταιρείες επιδιώκουν τη διαφάνεια σε κάθε τους βήµα και γνωρίζουν τι ζητάνε από τη λειτουργία των δηµοσίων σχέ-σεων”.

Εκτίµησα έναν εν ενεργεία υπουρ-γό και την παρέα του γιατί ζήτησαν από το εστιατόριο τα υπόλοιπα για το σκυλά-κι ή γατάκι (δεν πρόσεξα τι έφαγαν).

Γιατί άραγε δεν έγιναν όλοι οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ υπουργοί (todos caballeros); Υποθέτω ώστε οι υπόλοιποι να προσδοκούν “ανάσταση” και να συ-µπεριφέρονται ως αρµόζει η κατάνυξη της Μεγάλης Κυβέρνησης.

Απαραίτητος πρόλογος: Παρακο-λουθώ και εκτιµώ πολλά blog. Βρίσκω όµως ενδιαφέρον το σχόλιο του Ροίδη για την πληθώρα σατιρικών εντύπων της εποχής του: “...το περιεχόµενον είναι στερεοτύπως το εξής: ειδήσεις τινές αντι-γραφείσαι εκ της ‘Κλειούς’ και της ‘Ηµέ-ρας’ και έπειτα ύβρεις κατ΄ υπουργών, υπαλλήλων, προξένων, γυναικών και µαγείρων µέχρις ου ρίψη αυτοίς ένταλµα η κυβέρνησις, εικοσάδραχµον η φοβη-θείσα κυρία ή κόκκαλον ο ξενοδόχος.”

Οι πρώην Πρόεδροι της Βουλής διαθέτουν στο κτίριο γραφείο ακόµα και αν δεν είναι πια βουλευτές. Γιατί και όλοι οι πρώην υπουργοί να µην έχουν γραφείο στο υπουργείο τους;

Διαβάζω: “Απαράδεκτο φαινόµενο αποτελεί η εµφάνιση δηµοσιογράφων, κυρίως σε ραδιοτηλεοπτικά µέσα ενηµέρωσης, ως οιονεί κυβερνητικών εκπροσώπων. Το Εποπτικό Όργανο Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ, θεωρεί ότι πρωταρχικό καθήκον είναι η αντικειµε-νική ενηµέρωση, ο πλουραλισµός στην παρουσίαση θέσεων και απόψεων και ο σεβασµός στην είδηση, ώστε να µην εµφανίζεται ο δηµοσιογράφος ως φερέ-φωνο, προκαλώντας την αγανάκτηση του κοινωνικού συνόλου.”

Και αναρωτιέµαι: Πότε εκφράστηκε η αγανάκτηση του κοινωνικού συνό-λου; Είχα την εντύπωση ότι το κοινό “απολαµβάνει” αυτές τις υποκριτικές (µε τη διπλή σηµασία της λέξης) συ-µπεριφορές.

έχουν µάθει ακόµα ελληνικά κι ας γεννήθηκαν και έζησαν τα κρίσιµα χρόνια στη χώρα, κι ας βρίσκονται στη χώρα συνεχώς για δεκαετίες κά-ποιοι που γεννήθηκαν αλλού.

Τα Τείχη

Αναρωτιόταν ο ποιητής πώς δεν είχε προσέξει όταν έκτιζαν τα τείχη τα οποία τον έκλεισαν από τον κόσµο έξω. Έτσι επειδή “ακούω” τον τελευταίο καιρό κάποιους θορύβους που µου θυµίζουν κτίστες, καταγράφω κάποια στοιχεία.

•• Αλλαγές των ονοµάτων των υπουργείων που όζουν πολιτικής ορθότητας και παραπέ-µπουν εντονότατα στη newspeak για την οποία µας προ-ιδέασε ο Όργουελ.

•• Υγιεινιστικές πατερναλιστικές διατάξεις του Κράτους όπως για παράδειγµα µε την ακραία απαγόρευση του καπνίσµατος, µε τα εµβόλια κοκ. Χωρίς ταυτόχρονα να παύει το Κράτος να εισπράττει τις φορολογίες και χωρίς να απαγο-ρεύει -που λέει ο λόγος- άλλα πιο επικίνδυνα προϊόντα όπως το αλκοόλ.

•• Σε άλλα µέρη -αλλά δεν µπορεί θα φτάσουν και εδώ- απάνθρωπες αντιµετωπίσεις όπως για παράδειγµα άρνηση παροχής ορισµένων ιατρικών υπηρεσιών σε υπερήλικους, ή παχύ-σαρκους κοκ.

•• Γενικότερη προώθηση της πουριτανικής και καλβινιστικής ηθικής συµπεριφοράς και εργασίας για τον λαό φυσικά. Οι ηγέτες είναι πάντα εκτός.

•• Υποχρεωτικές ποσοστώσεις για τις γυναίκες αδιάφορα από την καταλληλότητα ή την ικανό-τητα που θυµίζουν κάποιες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ πριν πενήντα χρόνια όταν τοποθετούσαν σε θέση αντιπροέδρου κάποιον από µειονό-τητα ώστε να διατείνονται ότι δεν κάνουν δια-κρίσεις. Όλα αυτά και πολλά ακόµα, δυστυχώς, δείχνουν ότι, όπως έγραψε ο άλλος ποιητής: Το µέλλον µας έχει πολλή ξηρασία. Εγώ έκανα ότι µπορούσα. Ενεργοποιηθείτε.

Περαίωση

Στο προηγούµενο τεύχος έθεσα ένα ερώτηµα σχετικά µε την αντίστιξη της νοµιµότητας και του εισπρακτικού οφέλους της ανοµίας και “απειλούσα” µε επόµενο σχόλιο. Στο ερώτηµα απάντησε γλαφυρότατα η απόφαση για την πε-ραίωση και έτσι γλιτώσατε δικά µου ληρήµατα.

ΣΚΝΙΠΕΣ

Τα πτυχία τους...

Από τον ΑΝΔΡΕΑ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟ

Από αρχειολαγνική δια-σ τροφή προσέχω ιδι-αίτερα τα βιογραφικά

σηµειώµατα όλων όσοι συµµε-τέχουν στην πολιτική ζωή. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνω ιδιαίτερα εντυπωσιακά βιογραφικά σε πολιτικούς εν γένει, εν ενερ-γεία και επίδοξους. Ολοένα και περισσότε-ρο εµφανίζονται ονόµατα εκπαιδευτικών ιδρυµάτων της Αγγλίας, των ΗΠΑ, της Γαλ-λίας και ακολουθούν άλλες χώρες του Πλα-νήτη. Είναι αρκετοί εκείνοι που αναφέρουν ότι κατέχουν µεταπτυχιακά ακόµα και διδα-κτορικά διπλώµατα. Έχουµε δε και αρκετούς πολιτικούς οι οποίοι διαθέτουν και κάποια έδρα σε κάποιο ανώτατο ίδρυµα. Μετά από αυτή τη διαπίστωση, ότι ανεβαίνει το σπουδαστικό επίπεδο στη χώρα µας, φθά-νει η στιγµή των ερωτηµατικών. Ακούω για παράδειγµα µεταπτυχιακούς πολιτικούς από κάποιο πανεπιστήµιο κάποιας ξένης χώρας να οµιλούν ή να γράφουν τη δεύτερή τους γλώσσα και αµέσως θυµάµαι τα παρανοϊκά αποτελέσµατα µετάφρασης από ηλεκτρονι-κό πρόγραµµα. Δεν αναφέροµαι στην προ-φορά, αλλά ουσιαστικά στην άγνοια της γλώσσας. Διαβάζω και ακούω αποφοίτους φηµισµένων οικονοµικών σχολών οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν στοιχειώ-δεις οικονοµικές αρχές. Διαβάζω αναφορές σε κλασικούς διανοητές και εισπράττω ότι οι οµιλούντες πιθανότατα έχουν πρόσβαση στο έργο τους µέσω των λεγόµενων βοη-θηµάτων (λυσαριών) που παρουσιάζουν περιληπτικά κείµενα ώστε οι σπουδαστές να έχουν αυξηµένη πιθανότητα να απαντήσουν σε κάποιο διαγώνισµα.Το κακό βέβαια είναι ότι όλοι αυτοί οι πο-λυσπουδαγµένοι παίρνουν, ή θα κληθούν να πάρουν, αποφάσεις που επηρεάζουν αποφασιστικά τη ζωή µας. Από κάτι τέ-τοιους φτάσαµε στη σηµερινή κατάσταση και από κάτι τέτοιους δηµιουργείται η σφαλερή εικόνα της χώρας µας. Η απορία φυσικά είναι: Πώς πήραν αυτά τα πτυχία; Και καλά κάποιοι έχουν µνήµη χρυσόψα-ρου-στα διδαχθέντα- αλλά όσο έµειναν έξω δεν έµαθαν καν στοιχειωδώς τη γλώσ-σα; Μα τι λέω ο αφελής, εδώ υπάρχουν δεκάδες παραδείγµατα κάποιων που δεν

a.rizopoulos@allmedia.gr

& , 1 -2

©

& , 3 -4

©

& , 5 -6

& , 7 -8

©- Corporate Value

µ ©

& , 9 -10

©

& , 11 -12

No

481

ISS

N 1

105

2503

ΕΠ

ΙΛΟ

ΓΗΝ

ΟΕ

ΜΒ

ΡΙΟ

Σ-Δ

ΕΚ

ΕΜ

ΒΡ

ΙΟΣ

20

10

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Opinion Leaders

STEPHANE GARELLIΕνα καθαρό βλέµµα στο γκρίζο οικονοµικό τοπίο στη χώρα.

Bankers' Green TechLiving values

Value&Values

Ε ΤΟΣ 48 ο ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ ΔΟΣΗ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 T IMH 5.00 €

ΠΑΓΙ∆ΕΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ∆ΙΚΤΥΟΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΜΕ ΤΟ ∆ΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ, ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ∆ΑΝΕΙΣΤΩΝ, ΤΗΣ ΤΡΟΪΚΑΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΓΙΑ ΝΑ ΚΕΡ∆ΗΘΕΙ Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ.

Αγαπητοίεκπρόσωποι του ελληνικού τοµέα αιολικής ενέργειας,

Σας προσφέρουµε την 30-ετή µας εµπειρία.

Η επένδυση στην αιολική ενέργεια απαιτεί την αποφυγή ρίσκου, οπουδήποτε αυτό είναι εφικτό. Αυτό σηµαίνει την επιλογή επιχειρηµατικών εταίρων βάσει της εµπειρίας τους στην καθηµερινή διαχείριση κινδύνων.

Αυτό ακριβώς κάνει η Vestas εδώ και 30 χρόνια. Το αποτέλεσµα είναι η V112: η πλέον εξελιγµένη και δοκιµασµένη ανεµογεννήτρια της αγοράς. Η νέα γενιά των ανεµογεννητριών της Vestas είναι προϊόν της αποδεδειγµένα επιτυχηµένης τεχνολογίας που χρησιµοποιήθηκε σε 41.000 ανεµογεννήτριές µας σε ολόκληρο τον κόσµο, µεγιστοποιεί την παραγόµενη ενέργεια σε περιοχές µε χαµηλό και µεσαίο αιολικό δυναµικό, µειώνει το κόστος της ενέργειας µετατρέποντας έτσι σε οικονοµικά βιώσιµα, έργα που στο παρελθόν δεν µπορούσαν να πραγµατοποιηθούν.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε την εξειδίκευση µας στην αιολική τεχνολογία επισκεφτείτε την ιστοσελίδα µας

vestas.com/worldofwind

10251_Annonce_GR.indd 1 26-10-2010 11:27:26