Entey Umma (My Mother) - IslamAhmadiyya · Ente Umma (Malayalam) Meri Walida (Original) Author :...
Transcript of Entey Umma (My Mother) - IslamAhmadiyya · Ente Umma (Malayalam) Meri Walida (Original) Author :...
Fs‚ DΩ
Fs‚ DΩNu±co k v-dp-√m-lvJm≥
hnh¿Ø\w:
apl-ΩZv Ckvam-bo¬ Be-∏pg
]km-[-I¿:
Ckvemw C‚¿\m-j-W¬ ]ªn-t°-j≥kv, tIcf
t^m¿´v tdmUv, IÆq¿˛ 670 001
Ente Umma(Malayalam)
Meri Walida(Original)
Author :Muhammad Zafrullah Khan Sahib(Ra)
Translator :Muhammad Ismail Alleppey. H.A
Printed at:BRB Offset Printers, Thavakkara, Kannur- 17
Cover Design: Thahira Ismail
Published by :Islam International Publications, Kerala
Copies: 3000
Ist Edition : July 2007
Price: 30/-
IIPK/10
D≈-S°w
]km-[-I-°p-dn∏v ................................................................................................. 7
hnh¿Ø-I-°p-dn∏v ............................................................................................... 9
KŸ-I¿Øm-hv.................................................................................................... 11
IpSpw-_-]-c-amb ÿnXn-Iƒ.......................................................................... 16
DΩ-bpsS hnhmlw............................................................................................. 19
]nXm-hns‚ Nne Ah-ÿ-Iƒ ...................................................................... 19
a°-fpsS ac-Whpw DΩ-bpsS kl-\hpw................................................. 21
Fs‚ P\\w ...................................................................................................... 27
]nXm-hns‚ th¿]mSv ........................................................................................ 28
ho´n¬ Alva-Zn-ø-Øns‚ N¿® .................................................................. 33
Alva-Zn-ø-Øns\ kw_-‘n-®p≈ kz]v\w........................................... 35
kz]v\-Øn¬ knbm-dØv ............................................................................... 37
knbm¬t°m-´n¬ lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ BKaw.......... 38
DΩ-bpsS _bv-A-Øv ....................................................................................... 40
]nXm-hns‚ _bv-AØv ................................................................................... 42
DΩmbv°v Ft∂m-Sp-≈- kvt\lw ............................................................... 44
hnZym-`ym-k-Øn-\mbn Cw•-≠n¬................................................................ 45
c≠mw Jnem-^-Øn\v _bv-AØv .............................................................. 49
bqtdm-∏n¬\n-∂p≈ Fs‚ Xncn-®p-h-chv .................................................. 52
JmZn-bm-\n¬ ]nXm-hns‚ Xmakw ............................................................. 53
D∏-bp-tSbpw DΩ-bp-tSbpw l÷v ............................................................... 54
D∏-bpsS AkpJw............................................................................................ 55
D∏-bpsS ac-W-sØ-°p-dn-®p≈ DΩ I≠ kz]v\w ............................ 58
6Fs‚ DΩ
D∏-bpsS th¿]mSv ............................................................................................. 60
Ft∂m-sSm-∏-ap≈ DΩ-bpsS PohnXw ....................................................... 66
_olm¿ bmX................................................................................................... 67
Iivao¿ bmX..................................................................................................... 68
Hcp A]-S-I-sØ-°p-dn-®p≈ kz]v\w ....................................................... 70
DΩ-bpsS ss[cyw ............................................................................................. 73
a\p-jy-Ip-e-tØm-Sp≈ kl-Xm]w............................................................ 76
Pam-A-Øn-s\-°p-dn-®p≈ A`n-am\w ......................................................... 80
lZvdØv Aao-dp¬ apA-van-\o\nep≈ hnizmkw.................................. 82
akolv auDu-Zv(-A)s‚ IpSpw-_-tØm-Sp-≈- kvt\lw...................... 83
C¥y≥ sshtkm-bn-bp-ambn IqSn-°mgvN.............................................. 84
ao¿ C\m-ap-√mlv imlv kmln-_ns‚ ac-W-sØ-°p-dn®v ................ 87
Aap-Jy-Im-cy-ß-fn¬\n∂pw A\m-Nm-c-ß-fn¬\n∂pw PmKX ....... 88
Fs‚ aI-fpsS P\-\-sØ-°p-dn-®p≈ kz]v\w..................................... 89
A√m-lp-hn-ep≈ XnI™ hnizmkw....................................................... 95
DΩmbv°v Xs‚ ac-W-sØ-°p-dn®v kz]v\w .......................................... 96
DΩ-bpsS AkpJw ........................................................................................... 96
tcmK-Øns‚ Kpcp-X-cm-hÿ ....................................................................... 101
inwe-bn¬\n∂v U¬ln-bn-te-°p≈ bmX .......................................... 103
U¬ln-bn¬\n∂v JmZn-bm-\n-te-°p≈ bmX ..................................... 110
DΩ-bpsS Ah-km-\sØ kwkmcw ....................................................... 110
JmZn-bm-\n¬ BKaw........................................................................................ 111
h^mØv............................................................................................................... 112
Nu±cn k^-dp-√m-lvJm≥ kmln-_ns‚ DΩ-bpsS h^mØv ........ 113
\o Pohn°q aIt\ ......................................................................................... 120
7Fs‚ DΩ
]km[-I-°p-dn∏v
temItImSXn PUvPnbpw ]m°n-ÿms‚ BZysØ hntZ-
i-Im-cy-a-¥nbpw D∂X \b-X-¥-⁄-\p-amb k¿ k^vdp-√m-
lvJms‚ "tacn hmenZ' F∂ D¿Zp ]pkvX-I-Øns‚ ae-bmf
]cn-`m-j-bmWv "Fs‚ DΩ' F∂ t]cn¬ ]pd-Øn-d-ßp-∂-Xv.
AN-©-e-amb ssZh- -‡n-bp-tSbpw hnizm-k-[m¿Vy-Øn-t‚bpw
]Xo-I-amWv k¿ apl-ΩZv k vdp-√m-lvJm≥ kmln-_ns‚ DΩ.
]Xn-k-‘n-Isf Hs∂m-∂mbn kss[cyw t\cn´ Ah¿ amXr-
hm-’-ey-Øns‚ \nd-Ip-S-am-Wv. Ah-cpsS hnip-≤-Po-hnXw D∂X
aqey-ß-fpsS \h-c-Xv\-tim-`-bm-Wv. A√m-lp-hn-t\mSpw Ahs‚
kr„n-I-tfm-Sp-ap≈ kvt\l-Øns‚ kmK-c-Ønc a\- n¬
kq£n® Ah¿ Alva-Znøm Pam-A-Øns‚ A`n-am-\-am-bn-cp-
∂p. Ah-sc-°p-dn-®p≈ Ah-cpsS aIs‚ Hm¿Ω-°p-dn-∏p-Iƒ
Alva-Znøm Pam-A-Øns‚ ]n∂n-´p-t]mb Hcp Ime-L-´-Øns‚
NcnXw IqSn-bm-bn-Øo-cp-∂p.
Cu ]pkvX-I-Øns‚ A®-Sn-s®ehv hln-°p-∂Xv ]g-b-ßm-
Sn-bnse a¿lqa _n. Ip™m-bnim kmln-_-bpsS a°-fm-Wv.
Xß-fpsS DΩ-bpsS Hm¿Ωbv°v Ch¿ ka¿∏n-°p∂ Cu D]-
lmcw Zo\n-bmb am¿§-Øn¬ G‰hpw hne-s∏-´-Xm-Wv. ]g-b-
ßmSn ePv\ Cam-bn-√m-bpsS A[y-£-bmbn Zo¿L-Imew
tkh\w sNbvX a¿lqa Ip™m-bnim kmln-_ AlvaZn-ø-
Øns\ Hcp Pohn-X-km^ey-ambn IcpXn XymK-\n¿ -chpw tkh-
\-`-cn-X-hp-amb PohnXw \bn® a¿lqw F. kpsse-am≥ kmln-
8Fs‚ DΩ
_ns‚ mcy-Iq-Sn-bm-Wv. Alva-Znøm Pam-A-Øns\ Bfl-\n¿hr-
Xn-bmbn kzbw-h-cn® a¿lqa Ip™m-bnim kmln-_°pw
a¿lqw kpsse-am≥ kmln-_n\pw A√mlp aKv^n-dØv \evIp-
am-dm-I-s´. Bao≥. Ah-cpsS a°-fpsS Cu tkh-\-Øn\v X°-
]-Xn-^ew \evIp-am-dm-I-s´. Bao≥.
Cu ]pkvXIw ae-bm-f-Øn-te°v Poh≥Xp-Sn-°p∂ `mj-
bn¬ at\m-l-c-ambn ]cn-`m-j-s∏-Sp-Øn-Ø∂ P\m_v auehn
apl-ΩZv Ckvam-bo¬ kmln-_n-t\m-Sp≈ \µn Cu Ah-k-c-
Øn¬ tcJ-s∏-Sp-Øp-∂p.
amXr-lr-Z-b-Øns‚ \∑bpw hm’-eyhpw \nd-s™m-gp-Ip∂
Cu ]pkvXIw am\y-hm-b-\-°m¿°v khn-\bw ka¿∏n-°p-∂p.
kZv¿
Ckvemw C‚¿\m-j-W¬ ]ªn-t°-j≥kv, tIcf
9Fs‚ DΩ
hnh¿Ø-I-°p-dn∏v
Ccp]Øn-aq∂v h¿jw aptº-bmWv, "tacn hmenZ' F∂
KŸw Rm≥ X¿Pa sNbvX-Xv. A∂v Rm≥ JmZn-bm≥ PmanA
Alva-Zn-øm-bnse \memw h¿j hnZym¿∞n-bm-bn-cp-∂p. X¿Pa
]q¿Øn-bm-b-Xn-\p-tijw AXv a¿lqw A–p¿ dlvam≥
kmln_v Im°-\m-Sn\v Ab-®p-sIm-Sp-Øp. At±-l-Øn\v
As∂mcp ]X-ap-≠m-bn-cp-∂p˛ "]nbw-h-Z'. Xs‚ ]X-Øn¬
]e ]mh-iyhpw At±lw Cu KŸ-sØ-°p-dn®v ]ckyw
sNbvXp-sh-¶nepw Ft¥m Nne Imc-W-ß-fm¬ ]kn-≤o-I-cn-
°m≥ Ign-™n-√.
]n∂oSv, "A∂q-dn's‚ ]h¿Ø-I¿ AXv ]kn-≤o-I-cn-°m≥
BKlw ]I-Sn-∏n-®p. Aßs\ AXns‚ BZysØ Nne `mK-
߃ Ah¿ A∂q-dn¬ ]kn-≤-s∏-Sp-Øn. Ct∏mƒ \mkn-dm-
Øp¬ Alva-Zn-øm-bpsS ]co£m kne-_- n¬ "tacn hmenZ'
F∂ KŸw Dƒs°m-≈n-®n-cn -°p-∂-Xp-sIm≠v AXns‚
]h¿Ø-I¿ \n¿_‘w ]nSn-®p. Aß-s\-bmWv c≠m-gvN-sIm≠v
]p\x-]-cn-tim-[\ sNbvXv Cu KŸw \nß-fpsS ssIbn-se-
Øn-°p-∂-Xv.
temI-\o-Xn-\ymb tImS-Xn-bpsS \ymbm-[n-]\pw A[y-£-
\p-sam-s°-bm-bn-cp∂hniz-]-kn-≤-\mb lZvdØv Nu±co apl-
ΩZv k^v-dp-√m-lvJm≥ kmln-_v(-d) Fgp-Xnb "tacn hmenZ'
F∂ Aaq-ey-K-Ÿ-Øns‚ hnh¿Ø-\-amWv "Fs‚ DΩ'. Fs∂
h√msX BI¿jn® KŸ-am-Wn-Xv. CXv X¿Pa sNøp-tºmgpw
10Fs‚ DΩ
h¿j-߃°p-tijw ]p\x-]-cn-tim-[\ \S-Øp-tºmgpw ]q^v
hmbn-°p-tºmgpw Fs‚ IÆp-Iƒ \nd-bm-Xn-cp-∂n-´n-√. CXns‚
ImcWw Cu KŸw \n߃°p ]d-™p-X-cpw.
CsXmcp km[m-cW KŸ-a-√. ssZhw \nc-¥cw Xs‚ C„m-
\n-„-ßfdnbn®v, Xs‚ Hcp Zmknsb ]cn-ip-≤-bm°n X∂n-
te°p sIm≠p-t]mb kw`-h-_-lp-e-amb Pohn-Xm-\p-`-h-am-Wn-
Xv. ssZh-an-s√∂v ]d-bp-∂-h¿°pw hnizm-kn-I-fm-bn´pw Ahn-
izm-kn-I-fm-bn v Pohn-°p-∂-h¿°pw Ip´n-Iƒ°pw kvXoIƒ°pw
]pcp-j-∑m¿°pw bphm-°ƒ°pw [m¿ΩnIX F¥m-sW∂pw
AXns‚ Bh-iy-I-X-sb-¥m-sW∂pw a\- n-em-°m-\p≈ Hcp
apX-em-Wn-Xv.
CXv \nßsf hnkva-b-`-cn-X-cm-°pw. amXr-hm-’-ey-sa-¥m-
sW∂v ImWn-®p-X-cpw. IpSpw_w Fß-s\-sb∂v hgn-Im-´pw.
ssZh-hp-ambn Fß-s\-bm-bn-cn-°-W-sa∂v ]d-™p-X-cpw. \nßsf
Ic-bn-°pw. \nßsf km¥z-\-s∏-Sp-Øpw. \n߃°v kt¥mjw
]I-cpw.
CXv X¿P-a-bm-W-t√m. KŸ-I¿Øm-hns‚ CwKnXadn™v
X¿Pa sNøm≥ ian-®n-´p-≠v. F¶nepw ]ng-hp-Iƒ kw`-hn-°mw.
Fhn-sS-sb-¶nepw i≤-bn¬s∏-´m¬ Adn-bn-°m≥ aSn-Im-Wn-
°-cp-Xv. CsXmcp Aam-\-Øm-Wv. Aam-\-Øns‚ ISa \nd-th-
‰m≥ \msa√mw _m[y-ÿ-cm-Wv. Zo¿Ln-∏n-°p-∂n-√.
Ckvemw C‚¿\m-j-W¬ ]ªn-t°-j≥kv tIcf kZv¿
s]m^. alvaqZv AlvaZv kmln-_n\pw ]tXyIw \µn. A√mlp
A\p-K-ln-°-s´.
F\n°v Alva-Zn-øØv F∂ \n[n e`n-°p-∂-Xn-\p-aptº
Ft∂mSv kemw sNm√nb Fs‚ _m∏-tbbpw Rm≥ aptJ\
B \n[n e`n® Fs‚ DΩ-tbbpw Hm¿Øp-sIm≠v
IÆq¿ apl-ΩZv Ckvam-bo¬ Be-∏pg F®v.-F.
1.7.2007.
11Fs‚ DΩ
KŸ-I¿Øm-hv
lZvdØv Nu±co apl-ΩZp k^vdp-√m-lvJm≥ kmln_v(d)
1893 s^_p-hcn 6˛mw XnbXn knbm¬t°m- n¬ P\n-®p. lZvdØv
Nu±co \pkvdp-√m-lvJm≥ kmln-_v(-d), lZvdØv lpkbv≥
_o_n kmln_(d.-lm) F∂o Zº-Xn-I-fpsS aI\pw hmKvZØ
alvZn-a-kolv lZvdØv an¿km Kpemw Alva-Zv(-A)s‚ klm-
_n-bp-am-bn-cp-∂p.
Cw•-≠n¬\n∂v D∂-X-hn-Zym-`ymkw Ic-ÿ-am-°n-b-tijw
Ahn-`-‡-C-¥y-bn¬ Db¿∂ k¿°m-cp-tZymKw hln-°p-I-bp-
≠m-bn. dbn¬sh an\n-ÿ, tem an\n-ÿ, sImta¿kv an\n-
ÿ, kssπ an\n-ÿ, s^U-d¬ tIm¿´ns‚ \ymbm-[n-]≥,
C¥y≥ sshtkmbn Iu¨kn-ens‚ \nb-tam-]-tZ-„mhv XpS-
ßnb ÿm\-߃ Ae-¶-cn-°p-I-bp-≠m-bn. ssN\-bn¬ Ipd-®p-
\m-f-tØ°v s]mfn-‰n-°¬ GP‚ v F∂ \ne-bnepw ]h¿Øn-
®n-´p-≠v.
C¥ym hn -P-\-Øn-\p-tijw ]m°n-ÿms‚ BZysØ hntZ-
i-Im-cy-a-¥n-bmbn \nb-an-X-\m-bn. Cu ÿm\w Ggp-h¿jw
At±lw \n¿∆-ln-®p. B Ime-b-f-hn¬ sFIy-cm-„-k-`-bn¬
]s¶-Sp-°p-∂-Xn-\p≈ ]Xn-\n[n kwL-Øns‚ Xe-h≥ At±-
l-am-bn-cp-∂p. 1962-˛63-˛se sFIy-cm-„-k` P\-d¬ Akwªn
ao‰nw-Kns‚ A[y-£-\mbpw At±lw Xnc-s™-Sp-°-s∏-´p.
12Fs‚ DΩ
knbm¬t°m´v skj≥tIm-S-Xn-bnse h°m-eØv ]mŒo-
kn¬\n-∂mWv At±-l-Øns‚ A`n-`m-j-I-Po-hnXw XpS-ßp-∂-
Xv. ]n∂oSv s]s´∂v s]s´-∂m-bn-cp∂p At±-l-Øns‚ A`n-hr-
≤n. Aßs\ Gjy-bnse G‰hpw henb A`n-`m-j-I-\mbn
cwK-]-thiw sNbvXp.
hntZ-i-Im-cy-a-¥n-bm-bn-cp-∂-Xn-\p-tijw At±lw temI-
\o-Xn-\ymb tImS-Xn-bpsS (tl-Kv) \ymbm-[n-]≥ F∂ \ne-
bn¬ h¿j-ß-tfmfw ]h¿Øn-®p. aq∂p-h¿jw- -AXns‚ ]kn-
U‚p-am-bn-cp-∂p.
C¥y-bp-tSbpw ]m°n-ÿm-t‚bpw kzmX-¥y-Øn-\p-th-
≠nbpw At±lw henb ]¶mWv hln-®-Xv. CXn-\p-]p-dta Cw•-
≠v, P¿Ω-\n, ^m≥kv, Ata-cn-°, Im\-U, ate-jy, Ct¥m-t\-
jy, ssN\, P∏m≥, t]mf-≠v, lwK-dn, djy, CuPn-]vXv, kndn-
b, tPm¿Zm≥, adm-°n-jv XpS-ßnb cmPy-ß-fnepw Gsd ]kn-
≤-\m-bn-cp-∂p.
ssZh-`-‡n-bnepw \∑-bnepw At±lw D∂-X-ÿm-\-Øm-
Wp-≠m-bn-cp-∂-Xv. aX-]-c-amb I¿Ω-ß-fn¬ HcnSØpw At±lw
Hcn-°epw hn´p-hogvN sNbvXn-´n-√. Cu D¬°r-„-amb kz`mhw
Imc-W-Øm¬ sFIy-cm-„-k- -bnse ]Xn-\n-[n-Iƒ At±-lsØ
Atß-b‰w BZ-cn-°p-Ibpw _lp-am-\n-°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p.
]tXy-In®v apkvenw cm„-ß-fpsS ]Xn-\n-[n-I-fpsS Zr„n-bn¬
At±-l-Øns‚ \nb-a-⁄m-\-Øn-ep≈ ss\]p-Wyhpw aX-]-c-
amb Adn-hp-Ifpw ssZh-`-‡nbpw am\y-Xbpw Imc-W-Øm¬
At±-l-Øn\v Db¿∂ ÿm\w e`n-®n-cp-∂p.
Nne Ckvem-anI cm„-ß-fpsS kzmX-¥y-Øn-\p-th≠n
At±lw kp]-[m\ ]¶p-h-ln-®n-´p-≠v. A°m-c-W-Øm¬ B
\mSp-I-fn¬ At±lw BZ-c-thmSpw _lp-am-\-tØm-Spw-IqSn kvacn-
°-s∏-Sp-∂p. tPm¿Zm≥ k¿°m¿ Xß-fpsS cmPy-Ønse D∂X
_lp-aXn \¬In At±-lsØ BZ-cn-®n-´p-≠v. 1967-˛¬ At±lw
l÷v I¿Ωhpw \n¿∆-ln-®p. B Ah-k-c-Øn¬ kuZn-`-c-W-
13Fs‚ DΩ
Iq-S-Øns‚ AXn-Yn-bm-bn-´mWv At±lw AhnsS Xma-kn-®-Xv.
Alva-Znøm Pam-A-Øns‚ Ncn-X-Øn¬ At±-l-Øns‚
\maw sh´n-Øn-f-ßp-∂Xpw Fs∂∂pw \ne-\n-ev°p-∂-Xp-am-Wv.
Xs‚ Xnc-°p-]n-Sn® DtZym-K-Øn-∂n-S-bnepw Pam-A-Øns‚
]h¿Ø-\-ß-fn¬ At±lw "Rm≥ aptº' F∂ hnIm-c-tØmsS
]s¶-Sp-Øp. lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ ktµiw `qan-
bpsS A‰-ß-tfmfw FØn-°p-∂-Xn-\p-th≠n hfsc \√ ]¶mWv
At±lw hln-®-Xv. At±lw henb Fgp-Øp-Im-c-\m-bn-cp-∂p.
Cw•o-jnepw D¿Zp-hnepw 18 _rl-ZvKŸw cNn-®n-´p-≠v. Ah-
bn¬ "tacn hmenZ' F∂ KŸw in£-W-]-c-amb \ne-bn¬
t\m°p-tºmƒ kp]-[m-\-amWv. Xs‚ amXm-hn-s\-°p-dn-®p≈
kw`-h-_-lp-eamb Imcy-߃ lrZ-b-kv]r-°mb \ne-bn¬
At±lw AXn¬ ]Xn-]m-Zn-®n-cn-°p-∂p. “Islam its Meaning for
Modern Life” F∂ IrXn hniz-]-kn-≤-am-Wv.
k¿°m-cp-tZym-K-Øn¬\n∂pw hnc-an-®-Xn-\p-tijw Alva-
Znøm Pam-A-Øn\v Xqen-Im-tk-h\w sNøp-∂-Xn-\mbn Xs‚
PohnXw At±lw ka¿∏Ww sNbvXp. lZvdØv akolv auDu-
Zv(-A)-t‚bpw Jeo-^-am-cp-tSbpw \nc-h[n KŸ-߃ At±lw
Cw•o-jn-te°v ]cn-`m-j-s∏-Sp-Øn. hmKvZØ alvZn ako-lmb
lZvdØv an¿km Kpemw Alva-Zv(-A)s‚ Imew apX¬ ako-
lns‚ aq∂mw Jeo-^-bm-bn-cp∂p lZvdØv an¿km \mkn¿
Alva-Zv(-dlv)s‚ Imew-h-sc-bp≈ Alva-Znøm NcnXw Cw•o-
jn¬ Ia-s∏-SpØn ]kn-≤o-I-cn-®p. hmKvZØ ako-lns‚ ssZh-
sh-fn-]m-Sp-I-fp-tSbpw kz]v\-ß-fp-tSbpw Z¿i-\-ß-fp-tSbpw kam-
lm-c-amb "XZvInd' Cw•o-jn-te°v `mjm-¥cw sNbvXp. CXn-
s\m-s°-∏p-dsa hnip-≤-Jp¿-Bs‚ Cw•ojv ]cn-`m-jbpw
At±lw sNbvXn-´p-≠v. hnh¿Ø\ kmln-Xy-cw-KØv CsX√mw
hen-sbmcp apX¬°q-´m-Wv.
1924-˛¬ thw_se tIm¨^-d≥kn¬h®v hmKvZØ ako-
lns‚ c≠m-a-sØ- J-eo^ lZvdØv an¿km _io-dp-±o≥ alvaqZv
Alva-Zv(-d)s‚ "Alva-Zn-øØv bAv\o lJoJn Ckvemw' F∂
14Fs‚ DΩ
D¿Zp ]_‘w Cw•o-jn¬ X¿Pa sNbvXv At±-l-Øns‚
km∂n-[y-Øn¬ hmbn-®p-tIƒ∏n-®Xv k^vdp-√m-lvJm≥ kmln-
_m-bn-cp-∂p. CXv ]n∂oSv Cw•o-jnepw D¿Zp-hnepw ]kn-≤o-I-
cn-®n-´p-≠v. Alva-Zn-øØv AYhm "bYm¿∞ Ckvemw' F∂
t]cn¬ CXns‚ ae-bmf hnh¿Ø\w e`y-am-Wv. sh¬kv
cm⁄n°v D]-lmcw, tPm¿Zm≥]`p-hn\v D]-lm-cw, cmPm-°-
∑m¿°v D]-lmcw (ssl-Z-cm-_mZv \nkm-ans‚ t]cn¬) XpS-
ßnb lZvdØv an¿km _io-dp-±o≥ alvaq-Z-lva-Zv(-d)s‚ KŸ-
ßfpw At±lw Cw•o-jn¬ ]cn-`m-j-s∏-Sp-Øn-bn-´p-≠v.
lZvdØv Nu±co apl-ΩZv k^vdp-√m-lvJm≥ kmln-_v(-d)
92 h¿jhpw Bdp-am-khpw Ccp-]-Øn-aq∂v Znhkhpw Pohn-®p.
\oXn-bn-e-[n-jvTn-Xhpw \njvI-]-Shpw aXm-`n-am-\sØ t]m÷z-
en-∏n-°p-∂-Xp-amb At±-l-Øns‚ A\p-Kr-lo-X-Po-hnXw,
hmKvZØ alvZn akolv lZvdØv an¿km Kpemw Alva-Zv(-A)s‚
Cu ]h-N-\sØ A\z¿∞-am-°p∂p:
""Fs‚ Pam-A-Øn¬s∏-´-h¿ Xß-fpsS kXy-
Øns‚ ]Im-ihpw Xß-fpsS sXfn-hp-Ifpw AS-
bm-f-ß-fpw-sIm≠v kI-e-cp-tSbpw hmb-S-∏n-°pw-
hn[w uXnI hnZym- ym-k-Ønepw Bflo-b-⁄m-\-
Ønepw ]q¿ÆX ssIh-cn-°pw. Hmtcm P\-Xbpw
B Dd-hn¬\n∂v ]m\w sNøpw.'' (X-P-√n-bmsØ
Cem-ln-ø, dqlm\n Jkm-bn≥, hmfyw 20, t]˛409)
k¿∆-i-‡-\mb A√mlp A¬lmPv lZvdØv
Nu±co apl-ΩZv k^vdp-√m-lvJm≥ kmln_v(d)s‚
Bflm-hn\v P∂-Øp¬ ^n¿Zu-kn¬ D∂-X-amb
ÿm\Øv CSw \evIp-am-dm-I-s´.
15Fs‚ DΩ
Fs‚ DΩ
Fs‚ DΩ-bpsS t]cv lpkbv≥ _o_n F∂m-bn-cp-∂p.
DΩ- ]d™IW-°-\p-k-cn®v 1863-˛-em-bn-cp∂p P\-\w. Ah-cpsS
]nXm-hns‚ t]cv Nu±cn Cemlo _Jviv F∂m-bn-cp-∂p. ZmXm-
k-bvZn-em-bn-cp∂p (kn-bm¬t°m´v Pn√) IpSpw-_-ho-Sv. Ah¿
knbm¬t°m v Pn√-bnse Irjn-°mcn¬ Atß-b‰w BZ-c-Wob
P\-hn- mKw F∂v a\- n-em-°-s∏- n-cp∂ _mPvh -hn- m-K-Øn¬s∏-
´h-cm-bn-cp-∂p.
Nu±cn Cemlo _Jviv kmln-_n\v A©v s]Æpw Hcm-
Wp-am-bn-cp∂p a°ƒ. Fs‚ DΩ-bm-bn-cp∂p Ah-cn¬ aqØ-Xv.
ZmXm-kbvZv Alva-Znøm apkvenw Pam-A-Øns‚ Aao-dm-bn-cp∂
Fs‚ amXp-e≥ Nu±co A–p-√mlv Jm≥ kmln_v Xs‚ \mep
ktlm-Z-cn-am-cn¬ Cf-bXpw Hcp ktlm-Z-cn-tb-°mƒ aqØ-Xp-
am-bn-cp-∂p.
amXm-]n-Xm-°-fpsS aqØ-Ip-´n-bm-bn-cp-∂-Xn-\m¬ Fs‚ DΩ
Ip´n-°mew apXte F√m-h¿°pw hf-sc-b-[nIw Hma-\-bm-bn-cp-
∂p. kt¥m-j-Øn-t‚-Xm-bn-cp∂p A°mesa∂v Ah¿ ]d-bp-
am-bn-cp-∂p. ImcWw Ah-cpsS ]nXm-hns‚ aqØ-k-tlm-Z-c≥
(A-t±-l-am-bn-cp∂p IpSpw-_-Ønse Imc-W-h¿) Ahsc Hcp-
]mSv kvt\ln-°p-Ibpw F√m BK-l-ßfpw \nd-th-‰n-s°m-Sp-
16Fs‚ DΩ
°m≥ ian-°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p. AXp-sIm-≠p-Xs∂ _mey-
Im-e-Øns‚ Bcw- -Z-i-I-fn¬ Ah-cpsS a\ v Gsd-°psd kzX-
¥-am-bn-cp-∂p. A°me-L´Ønse Ip´nIfpsS ioe-am-bn-°-gn-
™n-cp∂ hnIm-c-]-I-S-\hpw Ipkr-Xn-Ø-chpw Ah-cnepw
D≠mbn-cp-∂p. AXh-cpsS amXm-hn\v ]e-t∏mgpw _p≤n-ap-´n\p
Imc-W-am-Im-dpap-≠m-bn-cp-∂p. ]t£, kzmX-¥y-Øns‚
A°mew s]s´-∂p-Xs∂ Ah-km-\n-®p-t]m-bn.
Rß-fpsS IpSpw-_-]-c-amb ÿnXnIƒ
sNdp-∏Øn¬Øs∂ DΩ-bpsS hnhm-lw- Fs‚ ]nXm-hmb
Nu±cn \pkz-vdp-√mlv Jm≥ kmln-_p-ambn \S-∂p. Nu±cn kn°-
µ¿ Jm≥ kmln-_m-bn-cp∂p Fs‚ ]nXm-a-l≥. Ukv°bnem-
bn-cp∂p (kn-bm¬t°m´v Pn√-) Rß-fpsS Xd-hm-Sv.- "kmln'
F∂p ]dbs∏Sp∂ hn- m-K-°mcm-Wv R߃. Cu hn`m-K-w A[n-
Ihpw ap≠-Kpwcn F∂ ÿe-ØmWv ]m¿Øn-cp-∂-Xv. ap≠-
KpwcnbpsS ]g-b-t]cv kmlnhm¬ F∂m-W-v. Cu hn`m-K-°m¿°v
GtXm Hcp-Im-e-Øv ]©m-_ns‚ Hcp ]tZ-iØv `c-W-ap-≠m-
bn-cp-∂p. h√mlp AAveap-_n- z-hm_v.
Rß-fpsS IpSpw-_-Øns‚ H∂p-c≠v imJ-Iƒ Ct∏mgpw
lnµp-°-fmWv; a‰p-≈-h¿ kn°p-a-X-hn-izm-kn-Ifpw apkvenw-I-fpw.
Rß-fpsS imJ GI-tZiw 12 Xe-ap-d-bmbn apkvenw-I-fm-Wv.
Fs‚ ]nXm-a-l≥ Nu±cn kn°-µ¿Jm≥ kmln_v Xs‚
]tZ-isØ hf-sc-b-[nIw A[zm-\-io-e-\mb Irjn-°m-c-\m-bn-
cp-∂p. At±-l-Øns‚ ]nXmhv Nu±cn ^Xv-lp-±o≥ kmln_v
XnI®pw bph-Xz-Øn¬ Ime-K-Xn-b-S-™p. At∏mƒ Fs‚ ]nXm-
a-l≥ \t∂Ip´n-bm-bn-cp-∂p. ISp-∏tadnb ]c-nÿn-Xn-bn-emWv
At±lw hf¿∂p-h-∂-Xv. ]t£, A√mlp At±-l-Øns‚ a\-
n¬ ZrV-\n-›-bhpw kma¿∞yhpw \nt£-]n-®n-cp-∂p. AXp-
sIm-≠p-Xs∂ Ah-Im-in-I-fpsS FXn¿∏p-I-fpw, KqV-]-≤-Xnbpw
D≠m-bn´pw At±lw Xs‚ Imew Atß-b‰w at\m-l-c-amb
\ne-bn¬ Pohn-®p.
17Fs‚ DΩ
F√m-X-c-Ønepw A‘-Im-c-Øn-t‚bpw Ae-k-X-bp-tS-bpw
Ime-am-bn-cp∂p AXv. ]t£, Cß-s\-bm-bn´pw A√mlp At±-
l-Øn\v `uXn-I-]-c-amb Adn-hn\p ]pdsa Zo\ns‚ D≈-dnhpw
\evIn-bn-cp-∂p. Rm≥ a\- n-em-°n-bn-S-tØmfw At±lw
Alvse lZokv I£n-bp-ambn _‘w-hbv-°pIbpw [¿Ω-
imkvX Iev]-\-Isf IWn-i-X-tbmsS ]men-°p-Ibpw ]men-
∏n-°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p. _lp-ssZ-hm-cm-[-\-tbmSp At±-l-
Øn\v ]tXyI iXp-X-bm-bn-cp-∂p. F√m-Xcw A\m-Nm-c-ß-
tfbpw ITn-\-ambn shdp-Øn-cp-∂p. ac-W-ho-´nse kvXoI-fpsS
Ae-ap-d-bn- p≈ Ic-®n-ens\ Atß-b‰w tami-ambn ImWp-Ibpw
ITn-\-ambn AXv hne-°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p. `c-Wm-[n-Im-cn-I-
tfm-Sp≈ At±-l-Øns‚ s]cp-am‰w hn\o-X-am-bn-cp∂psh¶nepw
Kuc-h-X-c-am-bn-cp-∂p. `c-Wm-[n-Im-cn-Ifpw At±-lsØ BZ-cn-
®n-cp-∂p.
AXnYn k¬°m-chpw AK-Xn-kw-c-£-Whpw At±-l-
Øns‚ ]tXyI kz`m-h-am-bn-cp-∂p. Ip´n-°m-eØv hnj-a-I-c-
amb ]cn-Xx-ÿn-Xn-I-fn-eqsS IS-∂p-h∂ Imc-W-Øm¬, kzbw
_p≤n-ap´v kln-t°≠n h∂n-cp-∂p-sh-¶n-epw, AXns‚ kzm[o-
\-sam∂pw AXn-Yn-k¬°m-c-sØ _m[n®n-cp-∂n-√. CimAv \a-
kvI-mc-Øn-\p-tijw \nimhkvXw [cn-®p-sIm≠v At±lw
AXnYn aµn-c-Øn-te°v \nXyhpw t]mIp-Ibpw Hcp `rXy≥
F∂ \ne-bn¬ bmX-°m-tcbpw AXn-Yn-I-tfbpw tkhn-°p-
Ibpw sNbvXpt]m-∂p. Xl-÷pZv \a-kvI-mc-Øn\ptijhpw
AXn-YnIfpsS Imcy-߃ t\m°n-\-S-Øp-∂-Xn-\v ]≈n-tbm-Sp-
tN¿∂p≈ AXnYn aµn-c-Øn-te°p t]mIpI ]Xn-hmbn-cp-∂p.
Hcp-Zn-hkw ]`m-X-t\-cØv AXnYnaµncØnse Hcp rXy≥
h∂n-´v, AXn-Yn-a-µn-c-Øn¬ cmXn-I-gn-®p-Iq´nb Hcp bmX-°m-
cs\ ImWm-\ns√∂v Adn-bn -®p. Abm-ƒ°p sImSpØ
enlm^pw* ImWp-∂n-√. Imh¬°m-c-t\bpw a‰p c≠p-t]-tcbpw
Abmsf tXSn-∏n-Sn-°m≥ Ab-®n-´p-s≠∂pw Adn-bn-®p. Aev]-
* ]™n \nd® I´n-Iq-Snb ]pX∏v
18Fs‚ DΩ
k-abw Ign™-t∏mƒ Ah¿ B bmX-°m-c-s\ ]nSn®v Fs‚
]nXm-hns‚ apºn¬ sIm≠p-h-∂p. F¥n-\m-Wn-ßs\ sNbvX-
sX∂v Abm-tfmSv At±lw tNmZn-®p. bmX-°mc≥ ]d™p:
""Xncp-ta\n! Ip´n-Iƒ Dƒs∏sS R߃ \mev t]cmWv ho´n-ep-
≈-Xv. ssiXy-Im-e-am-W-t√m. ho´n-em-sW-¶n¬ Hcp ]pX-t∏-bp-
≈q.'' CXp-tI-´-t∏mƒ Fs‚ ]nXm-a-l≥ ]d-™p. ""Abmsf
hn´-b-°p-I.'' Aßs\ ]p-X∏pw aq∂p cq]bpw sImSpØv
Abmsf ]d-™-b-®p.
At±-l-Øns‚ AXnYn k¬°m-chpw Zm\-io-ehpw Imc-
W-Øm¬ AhnsS F√mbnSØpw F∂√ Np‰p-]m-Sp≈ Pn√-I-
fnepw P\-߃ At±-l-Øns‚ t]cv _lp-am-\-tØm-Spw -B-Z-
cthmSpw IqSn ]d-bm-dp-≠m-bn-cp-∂p.
Fs‚ DΩ-bpsS IpSpw-_hpw Rß-fpsS IpSpw-_-hpw aptº
Xs∂ _‘p-°-fm-bn-cp-∂p. Fs‚ ]nXm-a-ln-bmb ]\m-lv_o_n
(C-h-cpsS J_v¿ _nln-ivXn-a-Jv_-d-bn-em-Wv) Fs‚ DΩ-bpsS
]nXr-k-tlm-Z-cnbpw C]-Im-cw-Xs∂ Fs‚ amXm-a-l≥ Fs‚
]nXm-hns‚ t\sc amXp-e-\pam-bn-cp∂p. AXp-sIm-≠p-Xs∂
Fs‚ ]nXmhv Xs‚ _meyIm-e-Øns‚ A[n-I-`m-Khpw Xs‚
amXm-a-ls‚ ho´n-emWv Ign-®p-Iq-´n-b-Xv. Fs‚ ]nXm-hns‚
AΩm-bnbpwIqSn-bmWv Fs‚ amXm-a-ln. Fs‚ ]nXm-hns\
Ah¿ Hcp-]mSv kvt\ln-®n-cp-∂p. AhcpsS PohnXmh-km-\-w-
hsc Fs‚ ]nXm-hns\ ImWm≥ Ah-kcap≠m-Ip-tºm-sgms°
Hcp-]m-Sp-t\cw Ah¿ kwkm-cn-®n-cn-°mdp≠mbncp∂p.
Fs‚ amXm-aln Atß-b‰w `‡bpw kzmfl-]-cn-Xym-
Kn\nbpw £am-io-ebpw ss[cy-h-Xn-bp-am-bn-cp-∂p. Kma-ß-fn¬
kvXoI-fpsS hnZym-`ymk Imcy-Øn-te°v H´pw i≤n-°m-Xn-cp-
∂ A°m-eØv Ah-cpsS ]nXm-hv \n-b-a-]-c-ambn Ahsc
sshZyw ]Tn-∏n-°p-∂-Xn-\p≈ G¿∏m-Sp-≠m-°n. sshZy-Øn¬
hfsc \√ ss\]pWyw t\Snbn-cp∂p. Ah-cpsS in£W-Øns‚
^e-am-bn-´v Fs‚ DΩ sshZyw ]Tn-®n-´n-s√-¶n¬Øs∂ s]mXp-
sh-bp≈ tcmK-߃°v \m´p-\-S-∏-\p-k-cn-®p≈ ipiq-j-Iƒ
19Fs‚ DΩ
sNøp-am-bn-cp-∂p. Kpcp-X-cm-h-ÿ-bn-ep≈ tcmKn-Iƒ°p-t]mepw
acp∂p ]d-™p-sIm-Sp-°m≥ ss[cyw ImWn-®n-cp-∂p. A√mlp
Xs‚ Icp-W-bm¬ tcmKn°v kpJhpw ]Zm\w sNbvXn-cp-∂p.
DΩ-bpsS hnhmlw
Rß-fpsS DΩ-bpsS ho´p-Im¿ Gsd-°psd C°m-eØv \√
kmº-Øn-I-ÿn-Xn-bnepw Rß-fpsS hoSv kmº-ØnI sRcp-
°-Øn-ep-am-bn-cp-∂p-sh∂v Rm≥ ]d-™p-hs√m. \n°mlv \S-
°p∂ ImeØv Fs‚ amXm-]n-Xm-°ƒ Ip´n-I-fm-bn-cp-∂p. Ipd-
®p-h¿j-߃°p-ti-j-amWv hoSp-Iq-S¬ \S-∂-Xv. Fs‚ DΩ
`¿Xr-Kr-l-Øn¬ hc-hp-t]m°p XpS-ßn-b-t∏mƒ, Fs‚ ]nXmhv
emtlm¿ Hmdn-b‚¬ tImtf-Pn¬ hnZym¿∞nbm-bn-cp-∂p. A°m-
esØ kmaq-ln-I-Po-hn-X-a-\p-k-cn®v Fs‚ DΩmbv°v Xs‚ apgp-
h≥ ka-bhpw Fs‚ ]nXm-a-ln-bpsS \n¿t±-i-߃°p hnt[-
b-bmbn Ign-tb-≠n-h-∂p. Ah¿ ASp-Ø-_-‘p-°-fm-bn-cp-∂p-
sh-∂Xv icn-X-s∂. ]t£, C°m-e-L´w Fs‚ DΩmbv°v Zp-
cnX-ta-dn-b-Xm-bn-cp-∂p. Fs‚ DΩ Ip´n-°mew apXte hfsc
e÷m-ep-hm-bn-cp-∂p. Ah-cpsS Btcm-Kyhpw \√-Xm-bn-cp-∂n-
√. AXp-sIm≠v `¿Xr-Kr-l-Ønse Xmakw Ah¿°v IqSp-X¬
_p≤n-ap-´p-≈-Xm-bn-Øo¿∂p. hnZym¿∞n-bmb Imc-W-Øm¬
]nXm-hn\v hfsc Ipd-®p-am-Xsa ho´n¬ Xma-kn-°m≥ Ah-kcw
D≠m-bn-cp-∂p-≈q. At±-l-Øn¬\n-∂p≈ AI¬® DΩmbv°v
Ak-ly-am-bn-cp-∂p. ]t£, CsX√mw Ah¿°v \n»-–-X-tbmsS
kln-t°-≠n-h-∂p. Fs‚ ]nXm-a-l≥ Ah-tcmSv hfsc hm’-
ey-tØmSpw kl-Xm-]-tØm-Spw-IqSnbmWv s]cp-am-dn-bn-cp-∂Xv.
]t£, Hcp-X-c-Øn-ep≈ _p≤n-ap´pw At±-l-tØmSp ]d-bm≥
DΩ Iq´m-°n-bn-√.
]nXm-hns‚ Nne Ah-ÿ-Iƒ
Fs‚ ]nXm-hns‚ kz`mhw hfsc arZp-ehpw e÷m-\zn-X-
hp-am-bn-cp-∂p. \mWw-sIm≠v ]nXm-hn-s‚-b-Sp-°¬ t]mIp-am-bn-
cp-∂n-√. At±lw ]d-bp-am-bn-cp∂p: ""Rms\s‚ ]nXm-hp-ambn
Hcn-°epw aSn-Iq-SmsX kwkm-cn-®n-´n-√, hb-dp-\n-dsb At±-l-
20Fs‚ DΩ
Øns‚ cq]w I≠n-´p-an-√.''
Hcn-°¬ GtXm hnti-j-]-cn-]m-Sn-bn¬ ]s¶-Sp-°m-\mbn
Fs‚ ]nXm-a-l≥ At±-l-Øn-t\mSv emtlm-dn¬\n∂p hcm≥
IsØ-gp-Xn. ]nXmhv adp-]Sn FgpXn: "Ct∏m-gp≈ hchv Fs‚
]Tn-ØsØ _m[n-°pw. C\n F\n°v ASpØ Ah-[n-°m-esØ
hcm≥ ]‰p-I-bp-≈q.' Ah-[n-°m-eØv At±lw ho´n¬ h∂-
t∏mƒ At±-l-Øns‚ ]nXmhv At±-l-Øns‚ DΩ-tbmSp
]d™p: ""Ct∏mƒ Bcp hnfn-®n´mWv h∂Xv?''
]nXmhpw B tNmZyw tI´p. Aßs\ AXv At±-l-Øn\v
\m´n¬\n∂v DSs\ Xncn-®p-t]m-Im≥ Ah-kcsamcp°n. At±lw
Xs‚ km[-\-߃ sI´p-Ibpw Xncn®v emtlm-dn-te°v ]pd-s∏-
Sp-I-bpw -sN-bvXp. Bh-iy-Øn-\p≈ hgn-s®ehpw ssIbn-ep-≠m-
bn-cp-∂n-√. UkvI-bn¬\n∂v tKmP-d≥hme hsc-bp≈ 15 ssa¬
Zqcw km[-\-߃ Xe-bn-te‰n \S-∂p. tKmP-d≥hme apX¬
iml-Z-c-hsc Xoh-≠n-bn¬ bmX-sN-bvXp. ]n∂oSv imlvZ-c-
bn¬\n∂v km[\w Xe-bn-te‰n lpkq-cn-_m-Kn-se-Øn. Ahn-
sS-bmWv A∂m-fp-I-fn¬ Hmdn-b‚¬ tImtf-Pns‚ tlmì
]h¿Øn-®-ncp∂Xv. Ah-[n-°m-ehpw emtlm-dn¬Øs∂ Ign-
®p-Iq-´n. ]nXmhpw ]pX\pw Ah-c-h-cpsS kz`mhw \√-hÆw
ImWn-®-t∏mƒ Fs‚ DΩ-bpsS a\- n-ep-≠mb thZ\, AX
\p-`-hn-®n-´p-≈-h¿°p amXta a\- n-em-Ip-I-bp-≈q.
Fs‚ ]nXmhv ]d-bm-dp-≠m-bn-cp∂p: ""]Tn-°m-\p≈ F√m
kuI-cy-ßfpw D≠m-bn´pw \n߃ ]e--X-c-Øn-ep≈ the-I-
fnd°n-s°m-≠n-cn-°p-IbmWv. Rß-fpsS ImeØv ITn-\-amb
_p≤n-ap- p-I-fm-bn-cp-∂p. H∂m-a-Xm-bn, sNe-hp-Iƒ \S-∂n-cp-∂Xv
hfsc sRcp-°-Øn-em-bn-cp-∂p. Rm≥ Btdgv sIm√-°mew
emtlm-dn¬ hnZym¿∞n-bmbn Ign-®p-Iq-´p-Ibpw BOL ]co£
]mkm-Ip-Ibpw sNbvXp. AXn-\p-tijw ap‡n-bm¿ ]co-£bpw
h°m-eØpw ]m m-bn. C°m-e-sØm∂pw ho´n¬\n∂pw Hcp
ss]kbpw hmßn-bn-cp-∂n-√. In´nb ssÃ∏‚p-sIm-≠mWv Pohn-
®n-cp-∂-Xv. ho´n¬\n∂v B´ amXta sIm≠p-t]m-bn-cp-∂p-≈q.
21Fs‚ DΩ
AXpw FX-am-X-sa-∂p-sh-®m¬, emtlm-dnse CXbpw ImesØ
Pohn-X-Øn-∂n-S-bn¬ Hcn-°¬t]mepw hb-dp-\n-dsb `£Ww
Ign-®n- n-√. XpS-°-Øn¬ ssÃ∏‚ v amkw \mepcq]-bm-bn-cp-∂p.
]n∂oSv AXv Bdpw F´pw Bbn. \nb-a-K-Ÿ-߃ an°Xpw
Cw•o-jn-em-bn-cp-∂p. Cw•ojv Adn-bmØ hnZym¿∞nIƒ hfsc
_p≤n-ap-´n-bn-cp-∂p. ImcWw \nc-h-[n- K-Ÿ-ß-fpsS X¿Pa e`n-
®n-cp-∂n-√. tImgvkn-ep-≠m-bn-cp∂ Hcp KŸ-Øns‚ D¿Zp-]-cn-
`mj e`n-°mØ Imc-W-Øm¬ B KŸsØ A[n-I-cn®v Hcp
]_‘w Xøm-dm-°p-∂-Xn-∂mbn lkzm-dp-Im-c-\mb Hcp h°o-
ens‚ ta¬t\m-´-Øn¬ emem- e-Pv]Xvdmbn-bpsS IqsS Hcn-
°¬ Rm≥ lkzm-dn-te°v t]mbn. A∂m-fp-I-fn¬ lkzm¿hsc
sdbn-ep-≠m-bn-cp-∂n-√. bmX A[n-Ihpw IpXn-c-h-≠n-bn-tem,
Imf-h-≠n-bntem sNø-W-am-bn-cp-∂p.'' AØcw _p≤n-ap-´p-
Isfms° D≠m-bn´pw ]nXmhv ap‡n-bm¿ h°m-eØp ]co-£-
bn¬ H∂mwÿm\w Icÿ-am-°n. CXns‚ ^e-ambn sh≈n-]-
X-°hpw kz¿Æ-]-X-°hpw kΩm-\w -t\-Sn.
h°m-eØv ]co£ ]mkm-Ip-∂-Xn\paptº ]nXmhv ap‡n-
bm¿ F∂ \ne-bn¬ Ukv°-bn¬ ]mŒokv Bcw-`n-®n-cp-∂p.
F∂m¬, h°m-e-Øp-]-co£ ]mkm-b-Xn-\p-tijw At±lw
knbm¬t°m-´n¬ ]mŒokv XpS-ßp-Ibpw Ahn-sS- Xma-k-am-
°p-Ibpw sNbvXp.
a°-fpsS ac-Whpw DΩ-bpsS kl-\hpw
Fs‚ P\-\-Øn-\p-aptº Fs‚ amXm-]n-Xm-°-fpsS A©p
Ip´nIƒ- ac-W-s∏- n-cp-∂p. Ah-cn¬ BZysØ aq∂v Ip´n-IfpsS
P\-\hpw ac-Whpw Fs‚ ]nXm-hns‚ hnZym-`ymkIme-Øm--
Wp-≠m-b-Xv; Ah-km-\sØ c≠p-Ip- n-Iƒ At±-l-Øns‚ ap‡n-
bm-¿, h°m-e-Øv Ime-Øpw. Ah-cn¬ Hmtcm Ip´n-bp-tSbpw
acWw Fs‚ DΩmbv°v Hmtcm ]co-£-W-am-bn-Øo¿∂n-cp-∂p.
AXn-eqsS Ah-cpsS Cuam≥ ]q¿Æ-ambpw ]co-£n-°-s∏-´p.
]t£, Ah¿ A√mlp-hns‚ A\p-K-lhpw Ahs‚ Icp-W-
bpw-sIm≠v Hmtcm L´-Ønepw ASn-bp-d-®p-\n-∂p. Hcn-°epw
22Fs‚ DΩ
Ah-cpsS NphSv kXy-am¿§-Øn¬\n∂p hyXn-N-en-®n-√. B kw -
h-ß-fpsS hnh-cWw hfsc Zo¿Lam-Wv. c≠p-aq∂v kw`-hw
DZm-l-c-W-sa∂ \ne-bn¬ Npcp-°n-hn-h-c-n°mw. Chbn¬\n∂v
DΩm-bv°p-≠mb ]co-£-W-Øns‚ C\hpw AhcpsS kXy-k-
‘-X-bp -tSbpw hnizm -k-Ønt‚bpw -hni-Zo -I -c -Whpw
e`n°p∂XmWv.-
Rß-fpsS G‰hpw aqØktlm-Z-cs‚ t]cpw k^v¿- F-
∂m-bn-cp-∂p. F√m Ip´n-I-fn-epw k -vdn-t\bpw d^o-Jn-t\bpambn-
cp∂p DΩ Atß-b‰w kvt\l-tØm-SpIqSn kvacn-°m-dp-≠m-bn-
cp-∂Xv. Ah-cpsS at\m-l-c-amb cq]-ssh-in„ysØ-°p-dn®v
hfsc kvXpXn®p ]d-bp-am-bn-cp-∂p. -k- -dn\v Ipd-®p-amkw ]mb-
ta-bm-bn-´p-≈q, DΩmbv°v ZmXm-k-bvZn-te°v t]mtI-≠-Xmbn
h∂p. Ah-cpsS Kma-Øn¬ PbtZhn F∂p t]cp≈ Hcp hn[-
h-bp-≠m-bn-cp-∂p. Ahsf Bfp-Iƒ b£n-sb∂pw Zp¿a¥-hm-
Zn-\n-sb∂pw ]d-™p-]-N-cn-∏n-®ncp∂p. Ahfpw AXn¬\n∂v
apX-se-Sp-Øp-sIm-≠n-cp-∂p. B Ah-k-c-Øn¬ Ahƒ DΩsb
ImWm-\mbn h∂p. k^v-d-n¬\n∂v F√m tZmj-ßfpw \oßn--
t∏m-Ip-∂-Xn-∂mbn X\n°v Ipd®p hkvX-ßfpw Ipd®p [m\y-
ßfpw Xc-W-sa∂v Ahƒ Bhiys∏´p.
AXp tI´-t∏mƒ DΩ ]d™p: ""\n߃ Hcp ]mh-s∏´
hn[-h-bm-Wv. \n߃ kZ-Jtbm Zm\tam Bbn´v Fs¥-¶nepw
Bh-iy-s∏-´m¬ Rms\s‚ Ign-hn-∂-\p-k-cn®v kt¥m-j-tØm-
sS \n߃°v Xcm≥ Xømdm-Wv. ]t£, Rm≥ b£n-bn-epw,
Zp¿a-¥-hm-Zn-\nIfnepw hniz-kn-°p-∂-h-f-√. Rm≥ A√m-lp-
hns\ amX-amWv P\-\-Øn-t‚-bpw- a-c-W-Øn-t‚bpw A[n-Im-cn-
bmbn hniz-kn-°p-∂-Xv. B Imcy-ß-fn¬ a‰m¿s°-¶nepw Fs¥-
¶nepw Ah-Im-i-ap-s≠∂v Rm≥ hniz-kn-°p-∂n-√. AØcw Imcy-
ßsf _lp-ssZ-hm-cm-[-\-bm-bn-´mWv Rm≥ a\- n-em-°p-∂-Xv.
Rm≥ Ahsb shdp-°p-∂p. CXns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ \n\°v
H∂pw Xcm≥ Rm≥ Xøm-d-√.''
Pb-tZhn adp-]-Sn ]d-™p: ""A-Xpicn, \n߃ Nn¥n-°p-I.
23Fs‚ DΩ
Ip´n-bpsS Poh≥ thW-sa∂mKln-°p-s∂-¶n¬ Fs‚ Bhiyw
\n߃°p \nd-th-t‰-≠-Xm-bn-Øs∂ hcpw.''
Ipd-®p-Zn-hkw Ign™v DΩ, k^-vdns\ Ipfn-∏n-®p-sIm-≠n-
cn-°p-I-bm-bn-cp-∂p. ho≠pw Pb-tZhn h∂p. Ip´nsb Nq≠n-
s°m≠v ]d-™p. "Hmtlm, Ch\mWv cmP-Ip-am-c-\t√?' DΩ
adp-]Sn ]d™p: "AtX, Ch≥ Xs∂.' Pb-tZhn ho≠pw BZyw
tNmZn® hkvXp-°ƒ Bh-iy-s∏´p. DΩ ho≠pw BZyw sImSpØ
AtX adp-]Sn \evIn. At∏mƒ Pb-tZhn Ipd®p tcmj-tØmsS
]d™p: "Ip´n-tb-bpw-sIm≠v Poh-t\msS ho´n-te°v aS-ßn-t∏m-
Ip-I-bm-sW-¶n¬, Rm≥ ]d-™Xv If-hm-bn-cp-∂p-sh∂v Icp-Xn-
s°m-≈p-I.' AXn\v DΩ Cßs\ adp-]Sn sImSp-Øp. "A√m-lp-
hns‚ C„w-t]mse amXsa \S-°p-I-bp-≈q.'
DΩ ]d-bm-dp-≠m-bn-cp-∂p: ""Pb-tZhn sKbn‰ns‚ ASp°¬
FØn-b-Xp-t]m-ep-an-√, Ipfn-∏n-°p-∂-Xn-\n-S-bn¬ k^v¿ tNmc
O¿±n-®p. tNmc- hnk¿÷n-°p-Ibpw sNbvXp. Ipd®p an\n-‰p-
Iƒ°p≈n¬ Ip´n-bpsS Ahÿ Kpcp-X-c-am-Ip-Ibpw Aev]aWn-
°q-dp-Iƒ°p-tijw acn-°p-Ibpw sNbvXp.''* DΩ A√m-lp-hns‚
Xncp-k-∂n-[n-bn¬ At]-£n-®p: ""A√m-lp-th, \o Xs∂-bmWv
X∂n-cp-∂-Xv, \o Xs∂ Xncn-s®-Sp-°p-Ibpw sNbvXp. \ns‚
Xr]vXn-bn¬ Rm≥ \µn-bp-≈-h-fm-Wv. C\n \o Xs∂ F\n°p
£an-°m-\p≈ i‡n \evIn-bm-epw.'' AXn-\p-tijw Ah¿ iq\y-
amb aSn-Ø-´p-ambn Ukv°-bn-te°p Xncn-®p-t]m-∂p.
Ipd-®p-\m-fp-Iƒ°p-tijw d^oJv P\n-®p. k^vdn-t\-°mƒ
]nb-¶c\pw kpµ-c-\pambn-cp∂p Ah≥. Fs‚ ]nXm-a-l≥ DΩ-
tbmSp ]d-™p: "Ip´n HmSn\-S-°m\pw, thdn- p-\n-ev°m\pw ]m]vX-
\m-Ip-∂-Xp-hsc \ns∂ Rm≥ ZmXm-k-bvZn¬ t]mIm≥ hnSn-√.'
*A√mlpXBe Xs‚ C„-Zm-ksc ]e-co-Xn-bnepw ]co-£n-°m-dp-≠v. Ah-cpsS B¥-cn-Im-hÿ shfn-bn¬ sIm≠p-h-cp-∂-Xn-\p-th-≠n-bm-Wn-Xv. Ch-nsSPb-tZ-hnsb Hcp \nan-Ø-am-°n-sb-t∂-bp-≈q. A√msX Pb-tZ-hn°v Fs¥-¶nepw a\p-jym-Xo-X-amb Ign-hp-s≠-∂-√. Ah¿°v Hcp kn≤n-bp-ap-≠m-bn-cp-∂n-s√∂v Ah-cpsS Zmcp-W-amb A¥y-Øn¬\n∂v a\- n-em-Ip-∂p-≠v. hnh:
24Fs‚ DΩ
d^o-Jn\v GI-tZiw c≠p-h-b- m-bn. DΩ C°m-eØv
Ukv°-bn¬ X-s∂-bmWv \n∂n-cp-∂-Xv. Aß-s\-bn-cns° Ah-
cpsS ho´n¬ Btcm acn-°p-Ibpw ZmXm-k-bvZn¬ t]mtI≠
\n¿_‘ L´w D≠m-Ip-Ibpw sNbvXp. Fs‚ ]nXm-a-l≥ Hcm-
gvNtbm, ]Øp-Zn-h-ktam AhnsS \nev°m≥ A\p-hmZw sImSp-
Øp. F∂-√, d^o-Jns\ sIm≠p-t]m-tI≠, Ahs\ Ukv°-
bn¬ \ndp-Øns°m≈m≥ BZyta ]d-bpIbpw sNbvXn-cp∂p.
]t£, AXv DΩmbv°v kΩ-X-am-bn-√.
ZmXm-k-bv-Zn-seØn Hs∂m-∂c Znhkw Ign-™-t∏mƒ ho≠pw
Pb-tZhn h∂p. Ahƒ Xs‚ ]gb Bhiyw Bh¿Øn-®p. DΩ
ho≠pw BZyw sImSpØncp∂ AtX adp-]-Sn- sImSp-Øp. B
Ah-k-c-Øn¬ "CXX henb Imcy-sam-∂p-a-√t√m, Ipd®p cq]-
bpsS ]iv\-a-t√-bp-≈q. Ah-sc-¥mtWm tNmZn-°p-∂Xv AX-
hƒ°v sImSp-tØ-°p-I. C\n \n\°v Fs¥-¶nepw hnj-a-ap-
s≠-¶n¬ R߃ sImSp-Øp-sIm-≈mw' F∂p ]d™v Fs‚
amXm-a-l\pw \n¿_‘w ]nSn-®p. DΩ ]d-™p: ""CXv Ipd®v
cq]-bpsS ]iv\-a-√. CsXs‚ Cuam-\ns‚˛hn-izm-k-Øn-s‚ ]co-
£-W-am-Wv. Fs‚ Ip´n-bpsS Poh-\n-cn-°p-∂Xv Cu kvXobpsS
ssIbn-em-sW∂v Rm≥ hnizkn°tWm? CXv hy‡-amb _lp-
ssZ-hm-cm-[-\bm-Wv. Fs‚ Ip´nbv°v A√mlp PohnXw \evIp-
I-bm-sW-¶n¬ Ah≥ Pohn-°pw. C\n A√mlp Ah\v PohnXw
\evIp-∂n-s√-¶n¬ as‰m-cmƒ°pw PohnXw \evIm≥ km[y-a-√.
Ip´n Pohn-°-s´, Pohn-°m-Xn-cn-°s´ Fs‚ Cuam-\ns\ Rm≥
kwi-b-Øn-sem-cn-°epam°p-I-bn-√.''
c≠p-\mep Znh-k-Øn-\p-tijw Ah-cpsS Kma-Ønse Hcp
kvXoh∂v Xs‚ Ip´n-bpsS Icƒ Pb-tZhn ]dn-s®-Sp-Øp-sh∂pw
Bcpw AXn-s\-°p-dn®v Ah-tfmSv tNmZn-®ns√∂pw GsX¶nepw
]W-°mc-t\mSmWv Ahƒ Cßs\ sNbvXn-cp-∂sX-¶n¬
Abmƒ Ahsf A]-am-\n®v Kma-Øn¬\n∂v ]pd-Øm-°p-am-bn-
cp∂p-sh∂pw ]cm-Xn-s∏-Sp-∂-Xmbn DΩ kz]v\-Øn¬ I-≠p.
Ah¿°v kz]v\-Øn¬Øs∂ Cßs\ adp-]Sn \evIn: "ac-
25Fs‚ DΩ
Whpw Pohn-Xhpw A√m-lp-hns‚ \nb-¥-W-Øn-em-Wv. Pb-tZ-
hn-bp-am-bn´v AXn\v Hcp _‘-hp-an-√. Fs‚ Ip´n-tbmSpw ]Xy-
£-Øn¬t\m°n-bm¬ Aß-s\-bp≈ kw`-h-amWv D≠m-bn-´p-
≈-Xv. ]t£, \mw Pb-tZ-hnsb H∂pw ]d-™n-√.'
DΩ ]d-bm-dp-≠m-bn-cp-∂p, ""Rm\nXp ]d-™-tX-bp-≈q, Hcp-
`m-K-Øp≈ GtXm P\¬ Xp-d°-s∏- -Xmbn Rm≥ kz]v\-Øn¬
I≠p. AXn-eqsS Pb-tZ-hn-bpsS apJhpw I≠p. Ft∂mSp Pb-
tZhn ]d™p: "C]m-h-iyhpw Ip´nsb Poh-t\msS sIm≠p-
t]m-Ip-I-bm-sW-¶n¬ Rm≥ JXn-bpsS aI-f-√, tXm´n-bpsS aI-
fm-sW∂v ]d-™p-sIm-≈p-I.'
`bw-sIm≠v DΩ-bpsS IÆv Xpd-∂p. hnf-°-W-™n-cn-°p-
∂-Xmbn I≠p. Xm\p-d-ßp∂ apdn-bn¬ shfn®w hbv°pI
F∂Xv DΩ-bpsS \n¿_-‘-io-e-am-bn-cp-∂p. Pb-tZ-hnsb kz]v\-
Øn¬ I≠v DW-cp-tºm-sg√mw apdn Ft∏mgpw Ccp-´n-em-Ip-am-
bn-cp-∂p-sh∂v DΩ ]d-bp-am-bn-cp-∂p. Aßs\ DΩ AtX-ap-dn-
bn¬ Dd-ßp-I-bm-bn-cp∂ DΩq-Ωmsb hnfn-®p. Ah¿ hnf°p
sXfn-®p. apdn-bn¬ shfn®w ]c-∂-tXmsS d^oJv c‡w O¿±n®v
InS-°p-∂-XmWv I≠-Xv. AXn-t\m-sSm∏w c‡w hnk¿÷n-°p-
Ibpw sNbvXn-cp-∂p. ]IpXn acn-®-Xp-t]mse tXm∂n. DΩ
h√msX ]cn-`-an-®p. ImcWw Ahs‚ ]nXm-a-l≥ Ahs\
sIm≠p-h-cm≥ A\p-h-Zn-®X√. k^vdns\t]mse Ch\pw
ChnsS acn-®m¬ X\n°p ]ns∂ Ukv°-bn¬ Hcp ÿm\-ap-
≠m-Ip-I-bn√ F∂ hnNm-c-am-bn-cp∂p DΩm-bv°v.
FX-bpw-thKw h≠n-bv°p≈ G¿∏mSv sNøm\pw Xm
\pSs\ Ip´n-tb-bpw-sIm≠v Ukv°-bn-te°v t]mIp-I-bm-sW∂pw
]d™v Ah¿ \n¿_‘w]nSn-®p. CS-b-ØmgØns‚ ka-b-am-
bn-cp-∂p AXv. c≠p IpXnch≠n°p≈ G¿∏mSp sNbvXp.
DΩbpw DΩq-Ωbpw c≠p `rXy-∑mcpw tN¿∂v B ÿnXn-bn¬
d^o-Jns\bpsaSpØv ZmXm-k-bvZn¬\n∂v ]pd-s∏-´p.
Ipd-®p-sh-fn®w hoim≥ XpS-ßn-b-t∏mƒ d^o-Jv XnI®pw
26Fs‚ DΩ
arX-]cph-Øn-em-bn-s°m≠ncn-°p-∂-Xv DΩ I≠p. ]Xy-£-
Øn¬ Pohs‚ e£-W-sam∂pw Ah-ti-jn®n´n-√. DΩ ]d-bp∂p:
""Ahs‚ acWw h∂pIgn-™n-cn-°p∂p-sh∂v Rm≥ a\ n-em-
°n. ]t£, At∏mgpw A√mlp hn[nsb am‰m≥ Ign-hp-≈-h-
\m-sW∂ ZrV-hn-izmkw F\n-°p-≠m-bn-cp-∂p. Aßs\ Rm≥
IpXn-c-bpsS ISn-™m¨ AXns‚ Igp-Øn¬ C´p-sIm≠v c≠p-
ssI-bp-ap-b¿Øn ZpB sNøm≥ XpS-ßn. "A√m-lp-th, Cu Ip´n-
bpsS Pohs\°pdn-®p≈ Nn¥-b√ F\n-°p-≈-sX∂v \n\-°-dn-
bmw. Chs\ hnfn-®p-sIm-≠p-t]m-Im\mWv \o BK-ln-°p∂-
sX-¶n¬ Rm≥ \ns‚ C„w kt¥m-j-tØmsS kzoI-cn-°p-∂p.
]t£, F\n°v Fs‚ `mhn-sb-°p-dn-®p≈ Nn¥-bm-Wv. C∂v
Cu Ip´n acn-°p-I-bm-sW¶n¬ Ukv°-bn¬ F\n°v Hcp
ÿm\hpw D≠m-Ip-I-bn-√. Imcp-Wy-hm-∑m-cn¬ Imcp-Wy-hm-\m-
bp-≈-ht\! Pohn-X-Øn-t‚bpw ac-W-Øn-t‚bpw A[n-Imcn \o
Xs∂-bm-Wv. Fs‚ hnem]w \o tI´m-epw, Ahs‚ D∏q∏
Ahs\ Nncn®pw Ifn®pw ImWp-∂-Xn-\p-th-≠n, ]Øp Znh-k-
tØ-°p-IqSn Ah\v Ah[n \evIn-bm-epw. ]Øp Znh-k-Øn-\p-
tijw \o Ahs\ hnfn-®psIm-≠p-t]m-bm¬ Rm≥ Ahs‚
ac-W-Øn¬ "sO' F∂p-t]mepw ]d-bn-√.'
]d™p: ""Rms\X t\cw Cßs\ ]m¿∞n®p Fs∂-\n-
°-dn-bn-√. ]t£, Rm≥ ]m¿∞n-®p-sIm-≠n-cn-°p-tºmƒ d^oJv
Fs‚ X´w ]nSn-®p-h-en-®p. Btcm-Ky-I-c-amb i–-Øn¬ "t_,
t_' F∂p hnfn-®p. ]q¿Æ Btcm-Ky-hm-\mbn Fs‚ aSn-bn¬
Ah≥ Ifn-®p-sIm-≠n-cn-°p-∂-XmWv Rm≥ I≠-Xv. Fs‚
A√mlp Fs‚ ]m¿∞\ tI´p-sh∂v F\n°v ZrV-hn-izm-k-
am-bn. Ah-t\m-Sp≈ \µn-bm¬ Fs‚ a\ v \nd-™p.''
Ukv°-bn¬ FØn-bt∏mƒ, ]d-™-Xn-s\-°mƒ aptº
Ah¿ Xncn-®p-h-∂Xn¬ Fs‚ ]nXm-a-l≥ hfsc kt¥m-jn-
®p. sIm®p-aIs\ aSn-bn-en-cp-Øn- DΩsh®p. Nncn-®p-Nn-cn-®p- Ah-
t\mSv kwkm-cn-®p-sIm-≠n-cp-∂p. Aßs\ Znhkw IS-∂p-t]m-bn.
DΩ ]d™p: ""D∏q-∏bpw sIm®p-aI\pw kt¥m-jn-°p-∂-
27Fs‚ DΩ
Xp-I-≠n-´v d^o-J-√, CXv A√m-lp-hns‚ JpZvd-ØmWv (i-‡-
]-`m-hw) Nncn-°p-Ibpw ]p©n-cn-°p-Ibpw sNøp-∂-sX∂v a\-
n-em°n Rm\pw ]p©n-cn-®n-cp-∂p. d^oJv F¥m-bmepw A√m-
lp-hn-\p≈ ImgvN-Z-hy-am-bn-cn-°p-I-bm-Wv. Aßs\ IrXyw ]Øp-
Zn-hkw ]q¿Øn-bm-b-t∏mƒ Ifn-®p-sIm-≠n-cns° ZmXm-k-bvZn¬
sh®p-≠mb AtX-b-hÿ d^o-Jns\ _m[n-®p. Ipd®p aWn-°q-
dp-Iƒ°p-≈n¬ Ah≥ Xs‚ bP-am-\-s‚-b-Sp-°-te-°v t]m-Ip-
Ibpw sNbvXp.'' Fs‚ DΩ-bpsS aSn-Ø v ho≠pw iq\y-am-bn.
]t£, F∂n- pw- A-h¿ hfsc kt¥m-j-tØmsS A√m-lp-hns‚
C„sØ kzoI-cn-®p. ZpxJn-X-bmb Hcp-hfpsS hnem-]-Øn-epw,
Ah-fpsS Ah-ÿ-bnepw IcpWsNmcn-bp-Ibpw Ah-fpsS
`mhnsb ImØpc£n-°p-Ibpw sNbvXXv \o Xs∂ F∂p ]d-
™v A√m-lp-hn\v ipIv¿ sNøp-I-bpw sNbv-Xp.
Fs‚ P\\w
1893 s^_p-hcn 6˛mw XnbXn knbm¬t°m- n¬ Rm≥ P\n-
®p. CXns‚ Xte∂v cmXn DΩ ho≠pw Pb-tZ-hnsb kz]v\w
I≠p. C∂ka-bØv B¨Ip™v ]nd-°p-sa∂pw Ahƒ Ah-
tcmSp ]d-™p. AXn-t\m-sSm∏w Cß-t\bpw \n¿t±-in®p: ""ap≥I-
cp-X-se-t∂mWw NneXv sNtø≠Xv \n¿∫-‘-am-Wv. Ip´n -]n-d-
∂m-ep-S≥ aq°p-Ip-Øp-Ibpw AXn¬ H´-I-tcmaw CSp-Ibpw
thWw. c≠m-a-Xmbn amhpw s\øpw a™fpw tN¿Øv Hcp Zo]-
ap-≠m°n \msf-cmXn \ns‚ ho´ns‚ G‰hpw apI-fn-esØ \ne-
bnse ]cp¥v h∂n-cn-°m-dp≈ X´ns‚ tImWn¬ sXfn-°-Ww.''
Cu kz]v\w Fs‚ D∏-tbmSv DΩ- ]d™p. kz]v\-Øn¬
]d-b-s∏´ IrXy-k-a-b-Øp- Rm≥ P\n®p. DΩ ]d-bp-am-bn-cp∂p:
""\ns‚ ]nXr-k-tlm-Z-cn-bmb ap_m-dIv _o_n sNdn-sbmcp ]mX-
Øn¬ Hcp kqNn FSp-Øp-sh-®n-cn-°p-∂Xv Rm≥ I≠p. AXn¬
\qen\p ]Icw Hcp tcmaw C´n-cp-∂p. CsX-¥m-sW∂v Rm≥
tNmZn-®t∏mƒ Ah¿ ]d™p: ""\o I≠ kz]v\a\p-k-cn®v Ip´n-
bpsS aq°p-IpØn H´-I-tcmaw CSm≥ F√mw Hcp-°n-sh-®n-cn-
°p-I-bm-Wv.'' DΩ ]d™p: ""CXp sNøm≥ Rms\m-cn-°epw
28Fs‚ DΩ
kΩ-Xn-°n-√. Fs‚ ]nXr-k-tlm-Zcn ]d™p: ""kz]v\-Øn¬
]d-b-s∏-´-Xp-t]m-se sNøp-∂-Xp-sIm≠v Ipg-∏-sam-∂p-an-s√∂v
ktlm-Z-c≥ (Fs‚ ]nXm-hv) ]d™n´p≠v. amhpw s\øpw
a™fpw tN¿Øv Hcp Zo]hpw D≠m-°n-bn-´p-≠v.'' DΩ ]d™p:
""CsX√mw _lp-ssZ-hm-cm-[\m]-c-amb Imcy-ß-fm-Wv. Rms\m-
cn-°epw CXv A\p-hZn-°n-√. Fs‚ Ip´nbv°v A√mlp Bbp-
p-sIm-Sp-Øm¬ Ah≥ Pohn-°pw. Fs‚ Cuam≥ Rms\m-cn-
°epw \„-s∏-Sp-Øp-I-bn-√.'' Aßs\ H´-I-tcm-ahpw Zo]hpw
hen-s®-dn-b-s∏- p. Fs‚ DΩ ssZhm-\p-K-l-Øm¬ Xs‚ Cuam≥
ho≠pw kpc-£n-X-am-°n-sh-®p.
Pb-tZhn Zo¿L-Imew Pohn-®p. ]t£, ]mh-Øns‚ PohnXw
Zpcn-X-ß-tfm-sS-bmWv Ign-™Xv. Bfp-Iƒ b£n F∂p ]d™p
Ip]-kn-≤-bm-°n-bn-cp-∂Xp-sIm≠v an°-hcpw shdp-t∏m-Sp-Iq-Sn-
bmWv Ahsc I≠n-cp-∂-Xv. hr≤-bm-b-t∏mƒ Ign-°m-\p-w IpSn-
°m\psams° a‰p-≈-hsc Bi-bn-t°-≠n-h-∂p. Bcpw Ah-cp-
sS-b-Sp-°¬ t]mIm-dp-≠m-bn-cp-∂n-√. Ah-km\w tcmKw _m[n®v
InS-°p-tºmƒ sh≈w sImSp-°m≥t]mepw Bcpw D≠mbn-cp-
∂n-√. Ah¿ Iptd-\mƒ hfsc _p≤n-ap-´nepw hnj-a-Ønepw
InS-∂p. Ah-km\w £a-sI-´v, Xs‚ I´n-en\v XosIm-fp-Øn,
B Xobn¬ sh¥p-a-cn-®p.
]nXm-a-ls‚ th¿]mSv
Fs‚ ]nXm-a-l≥ acn-®-t∏mƒ F\n°v 5 hb v XnI-™n-
cp-∂p. At±lw kpJ-an-√m-Xm-b-t∏mƒ Fs‚ ]nXmhv \nXyhpw
sshIp-t∂cw Ukv°-bn¬ t]mIm-dp-≠m-bn-cp-∂p. It®-cn-bnse
tPmen°mbn cmhnse Xncn®v knbm¬t°m-´nepw hcm-dp-≠m-
bn-cp-∂p. Ukv°bv°pw knbm¬t°m-´n-\p-an-S-bn¬ t\¿tdm-Un-
eqsS 16 ssa¬ Zqc-ap-≠v. Cu tdmUv A∂v Sm¿ sNbvXn-cp-∂n-√.
AXp-sIm≠v D∏ bmX-sN-bvXn-cp-∂Xv IpXn-c-∏p-d-Øm-bn-cp-∂p.
At±lw B \mfp-I-fn¬ \nXyhpw XWp-∏Øv (s^-_p-h-cn-am-
kambn-cp∂p AXv) 32 ssa¬ bmX sNøm-dp-≠m-bn-cp-∂p. F√m
Znh-khpw It®-cn-bnepw t]mbn-cp-∂p. CXn\p ]pdsa ho´nepw
29Fs‚ DΩ
tIkns‚ Xøm-sd-Sp-∏n-\mbn kabw Is≠-Øn-bn-´p-≠m-Ipw.
RßfpsS ]nXm-a-l≥ acn-®-Zn-hkw Fs‚ ]nXmhv At±-
l-Øns‚ ASp-°¬ Ukv°bnepw Rß-fpsS DΩbpw R߃
aq∂p-Ip-´n-Ifpw (Rm-\pw, ktlm-Z-cn-bpw, ktlm-Z-c≥ ipIvdp-
√m-lvJm-\pw) knbm¬t°m-´n-epam-bn-cp-∂p. Iºn aptJ\
R߃°v hnhcw In´n. DS-s\-Xs∂ DΩ Rß-tf-bpw-Iq´n
Ukv°-bn-te°v ]pd-s∏-´p. R߃ Ukv°-bn-se-Øn-b-t∏mƒ,
Rß-fpsS ho´nepw AXnYn aµn-c-Ønepw henb P\-°q-´-am-
bn-cp-∂p. ]nXm-a-ls‚ P\m-k-bn¬ h≥P-\m-hen ]s¶-Sp-Øn-
cp-∂p. FX-am-X-sa-∂m¬, _km-dn-eqsS IS-∂p-t]m-Ip-tºmƒ
Bfp-Iƒ°v IS-Iƒ AS-bvt°-≠n-h-∂p.
]nXm-a-ls‚ acWw Rß-fpsS IpSpw-_-Øn\v G‰hpw
henb BLm-X-am-bn-cp-∂p. Imc-Ww, DΩ-tbmSp At±-l-Øn\v
]tXyI kvt\lhpw hm’-ey-\n¿`-c-amb _‘hpw D≠m-bn-
cp-∂p. AXp-sIm≠v DΩ B ZpxJw icn°pw A\p- -hn-®p. A°m-
esØ \m´p-h-g°-a-\p-k-cn®v At±-l-Øns‚ ZpxJ-Øn¬ Hcp-
]mSv `mK-`m-°m-bn.
Rß-fpsS ]nXm-a-l\v AØcw BNm-c-ß-tfmSv ITn-\-amb
shdp-∏m-bn-cp-∂p-sh∂v Rm≥ ]d-™p-ht√m. At±lw ac-W-
s∏´v Ipd-®p-Imew Ign-™-t∏mƒ DΩ At±-lsØ kz]v\w
I≠p. ""At±lw DΩsb Iq´n-s°m-≠p-t]mbn \c-I-Ønse Hcp
Zriyw ImWn-®p. AhnsS Ipd®p kvXoIƒ°v thZ-\m-P\I--
amb in£ sImSp-°p-I-bm-bn-cp-∂p. ac-W-k-a-bØv apd-hn-fn-Iq-
´pIbpw hmbn¬h∂-sXms° hnfn®p]d™v Ic-bp-Ibpw
sNøp∂ kvXoI-fmWv Ah-sc∂v ]d-™p. \o CXn¬\n∂v
]mTw ]Tn-°Ww. CØcw Imcy-ß-fn¬\n∂v C\n ]›m-Ø-
]n®paS-ßWw. AXn-\p-tijw ]nXm-a-l≥ DΩsb dkq-ep-√mlv
(k)s‚ J_vdnS-Øn¬ sIm≠p-t]mbn lZvdØv mXzn-a(-d)s‚
J_v¿ ImWn-®p. Cu c≠v J_vdpw Hcp tXm´-Øn-em-Wp-≠m-bn-
cp-∂-Xv. Ah-bpsS Xe-`m-KØv Atß-b‰w sXfn-a-bm¿∂ Pe-
apƒs°m-≈p∂ Hcp b¥w Nen-®p-sIm-≠n-cp-∂p. DΩ B Pe-
30Fs‚ DΩ
[m-cm-b-¥-Øn¬\n∂pw ]pd-s∏Sp∂ sh≈w-sIm≠v hpkp
sNøpIbpw Xs‚ B _e-lo-\-X-bn¬\n∂v ]›mØ]n®p
aSßp-Ibpw sNbvXp.
-Ip-d®pImeØn\p-tijw Rß-fp-sS -A-SpØ _‘p-°-fn¬
a‰mtcm acWs∏´p. Ae-ap-d-bn-´p-I-c-bm≥ Fs‚ DΩmbv°pw
t]mtI-≠n-h-∂p. kz]v\-Øn¬ th≠X hg°p In´pIbpw Ah-
cpsS a\ v Ae-ap-d-bn-Sp-I XpS-ßnb A\m-Nm-c-ßsf shdp-
Øp-Xp-S-ßp-Ibpw, AXns\ `b-s∏Sp-Ibpw sNbvXn-cp-∂p-sh-
¶nepw ASp-Ø-_-‘p-hmb Imc-Ww-sIm≠pw _‘p-°-fpsS
IpØp-hm-°p-Iƒ t]Sn®p-w B A\m-Nm-c-ß-fn¬\n∂v ]q¿Æ-
ambpw ap‡-bm-Im≥ Ign-™n-cp∂n√. AXp-I-gn™v Xs‚ icocw
AkwJyw Ddp-ºp-I-sf-s°m≠v s]mXn-™n-cn -°p-∂-Xpw
AXn¬\n∂v c£-s∏-Sm≥ InW-™p-]-cn-i-an-°p∂Xpw Ah¿
kz]v\w -I-≠p. ]t£ Hcp iahpw hnP-bn-®n-√. FX-tØmfw
Ddp-ºp-Isf Ah¿ ico-c-Øn¬\n-s∂-SpØp hen-s®-dn-bp-∂pthm
AXn-t\-°m-tfsd Ahsc A≈n-]n-Sn-°p-∂p. B `b-∏m-Snepw
hnj-a-Ønepw Ah-cpsS IÆp-Iƒ Xpd-∂p. ]n∂oSv XpS-sc-Øp-
Ssc ]e-]m-hiyw kz]v\-Øn¬ CtX-A-hÿ Ah¿°p-≠m-
bn. ]›m-Ø-]n®p aS-ßn-bXn-\p-tijw Xs‚ ]›m-Øm]Øn¬
]q¿Æ-am-b-pw Dd-®p-\n-ev°m-Ø-Xn-\p≈ in£-bm-Wn-sX∂v Ah¿
a\- n-em-°n.
Aßs\ Ah¿ Hcp-]mSv CkvXn-Kv^m¿ (£-am-bm-N-\w)
sNøp-Ibpw Xs‚ ]›m-Øm]w Bh¿Øn-°p-Ibpw sNbvXp.
Cu Ah-ÿ-bn¬ Ipd-®p-Zn-hkw Ign-™-Xn-\p-tijw ho≠pw
AtX-\ne-bn¬ ]nXm-a-ls\ kz]v\w I≠p. At±lw ]d™p:
]›m-Ø]n®paS-ßn-bXn-\p-tijw AØcw Imcy-ß-fn¬ ]s¶-
Sp-Øp-sIm≠v \o henb sX‰mWv sNbvX-Xv. Ct∏mƒ \o ho≠pw
]›m-Ø]n®paS-ßn-bn-cn-°p-I-bm-Wv. CXn¬ \o Dd-®p-\n-
ev°Ww.-'' At±lw Hcp ]pX∏v DΩmbv°p sImSp-Øp. sXfn™
sh≈-ap≈ Hcp Ipf-Øn-\p-t\sc Nq≠n-s°m-≠v, Cu ]pX∏v
]pX®v AXn¬t]mbn Ipfn-°m≥ ]d-™p. DΩ ]d-bm-dp-≠m-bn-
31Fs‚ DΩ
cp-∂p, ""Rm≥ B Ipf-Øn-en-d-ßn-b-t∏mƒ, AXnse sh≈w
Atß-b‰w sXfn-™Xpw kzmZn-„-hp-ambn I≠p. Rm≥ B Ip-
f-Øn¬ Cdßp-t¥mdpw Ddp-ºp-Iƒ Fs‚ ico-c-Øn¬\n∂v Cd-
ßn-s]m-bvs°m-≠n-cp-∂p. Fs‚ icocw XnI®pw hrØn-bm-Ip-
Ibpw L\w Ipd-™p-sIm-≠n-cn-°p-Ibpw sNbvXp. B kz]v\-
Øn¬\n∂p-W¿∂-t∏mƒ, Rm≥ A√m-lp-hn-\v- Hcp]mSv \µn-]-
I-Sn-∏n°pIbpw C\n-sbm-cn-°epw CØcw Imcy-ß-fn¬ ]s¶-
Sp-°p-I-bn-s√∂v a\- p-sIm≠v ]Xn-⁄- sNøp-Ibpw sN-bvXp.
AXn-\p-tijw kpJ-ambpd-ßn.
Ipd-®p-Im-e-Øn-\p-tijw Rß-fpsS ]nXr-k-tlm-Z-cs‚
aqØ-a-I≥ ac-W-s∏-´p. Rß-fpsS DΩmbv°v ho≠pw Nne NS-
ßpIfn¬ Aev]-am-bn-s -¶nepw ]s¶-Sp-t°-≠n-h-∂p. C]m-hiyw
DΩ kz]v\w I≠Xv \o≠sImºp≈ c≠p- Im-fIƒ- Ah-cp-sS-
ta¬ BI-aWw \S-Øp-∂-Xm-Wv. Ah-bn¬\n∂v c£-s∏-Sm≥
Ah¿ HmSp-∂p-≠v. ]t£, HmSn-t∏m-Im≥ ÿe-sam∂pw ImWp-
∂n-√. Nne-t∏mƒ Ah BI-an-°p-Ibpw icoc-Øn¬ apdn-th-
ev]n-°p-Ibpw sNøp-∂p-≠v. Dd-ßp-tºm-sg√mw Cu ImgvN Xs∂-
bm-bn-cp-∂p. Aev]-k-a-b-Øn-\p-≈n¬ DW-cp-Ibpw sNøpw. Cu
coXn-bn¬ Dd°w \njn-≤-am-°-s∏´p. cmXn- DW¿∂ncp∂v ZpB-
bn¬ Ign-®p-Iq-´n. D∏bpw Ah¿°p-th≠n [mcmfw ]m¿∞n®n-
cp-∂p. F¶nepw H∂p-c-≠p-Zn-hkw XpS¿®-bmbn CXp-X-s∂-bm-
bn-cp∂p Ah-ÿ.
amkw apgp-h\pw s]mdp-°¬ tXSp-∂Xnepw ]m¿∞\-bnepw
Ign-®p-Iq-´n-b-Xn\p-tijw ho≠pw DΩ ]nXm-a-ls\ kz]v\w
I≠p. "]›m-Øm-]-Øn-s‚ hmXn¬ AS-bv°-s∏- n-cn-°p-∂p-sh∂v
i‡-ambn ap∂-dnbn∏p \evIp-Ibpw C\n \o Cu Ip‰-IrXyw
sNbv-Xm¬ ]›m-Øm]w kzoI-cn -°p-I-bn-s√∂v ]d™v
At±lw Imf-Isf XS-™p-\n-dp-ØpIbpw DΩ-tbmSv kam-[m-\-
tØmsS IS-∂pt]mIm≥ ]dbpIbpw sNbvXp.'
]t£, Hcp ]co-£-Ww-IqSn _m°n-bp-≠m-bn-cp-∂p. Cu
Ah-km-\sØ ]›m-Øm-]-Øn-\p-tijw Ipd-®-p\m-fp-Iƒ°p-≈n-
32Fs‚ DΩ
emWv Rß-fpsS aqØ]nXr-k-tlm-Z-cn-bpsS aqØ-a-I≥ acn-®-
Xv. DΩbpw Fs‚ ]nXr-a-ln-bpw, ]nXr-hy-]-Xv\nbpw Ukv°-
bnse a‰p Ipd®p kvXoI-fp-ambn Rß-fpsS ]nXr-k-tlm-Z-cn-
bpsS ho´n-te°v ZpxJ-Øn¬ ]¶p-sIm-≈m\pw A\p-tim-N-\-a-
dn-bn-°m\pw t]mbn.
ASp-Ø-_-‘p-°-fmb kvXoIƒ acn-®-ho-´n¬ Ae-ap-d-Iq-
´m≥ hcp-tºmƒ AhnsS h≥_-lfw D≠m-IpI F∂Xv A∂m-
fp-I-fn¬ RßfpsS Kma-Ønse kº-Zm-b-am-bn-cp-∂p. acWw
kw -hn® Kma-Ønse kvXoIƒ Xß-fpsS hoSns‚ ta¬Ø´n¬-
Ibdn ]tc-Xs‚ _‘p-°-fmb kvXoI-fpsS s\©-Ø-Sn-®p≈
hnem]w tIƒ°m-dp-≠m-bn-cp-∂p. Aßs\ Cu kµ¿`-Ønepw
Rß-fpsS IpSpw-_-Ønse kvXoIƒ Rß-fpsS ]nXr-k-tlm-
Z-cn-bpsS Kma-Øn-∂-Sp-sØ-Øn-b-t∏mƒ Ah-cpsS amd-Ø-Sn-®p≈
hnem]w ImWm≥ Kma-Ønse kvXoIƒ Ah-cpsS hoSp-Iƒ°p
apI-fn¬ Hcp-ßn-bn-cn-°p-∂Xv I≠p.
Ae-ap-d-Iq-´-cp-sX∂pw XnI®pw \ni-–-X-tbmsS ]nXr-k-
tlm-Z-cn-bpsS ho´n¬ FØ-W-sa∂pw DΩ Xs‚ IqsS-bp≈
kvXoI-tfmSp At]-£n-®n-cp-∂p. Ah¿ Aß-s\-Xs∂ sNøp-
Ibpw sNbvXp. ]t£, Ah¿ CS-h-gn-bn¬ IS-∂-t∏mƒ Np‰p-
]m-Sp-ap≈ ho-Sp-I-fp-sS-ta¬ IqSn-bn-cp∂ kvXoI-fn¬ Nne¿ ]cn-
l-kn-®p-sIm≠v "s]Æp-ß-tf, B¿Øp-√-kn®p- t]mIpI' F∂v
]d-bm≥ XpS-ßn.
DΩ-bpw- A-h-cpsS IqsS-bp-≠m-bn-cp∂ kvXoIfpw £a-
tbmsS CsX-√mw -tIƒ°pIbpw kln-°p-Ibpw \ni-–-ambn
]nXr-k-tlm-Z-cn-bpsS ho´n¬ ]th-in-°p-Ibpw sNbvXp. AhnsS
sN∂n´pw DΩ GsX-¶nepw NSßntem amd-Ø-Sn-®p≈ \ne-hn-
fn-bntem ]s¶-Sp-Øn-√. B ]co-£-WØn¬ ]q¿Æ-ambpw hnP-
bn-°m≥ A√mlp Ah¿°v `mKyw \evIn. AXn-\-ptijw DΩ
ssZhm-\p-K-l-Øm¬ Xs‚ ]Xn-⁄-bn¬ Dd®p\n-∂p.
Alva-Zn-bm-Ip-∂-Xn\p aptº-bp≈ DΩ-bpsS Ime-L-´-am-
33Fs‚ DΩ
bn-cp∂p AXv. A°m-eØv DΩ A[nIw kz]v\w I≠n-cp-∂-Xv-
Fs‚ ]nXm-a-l-s\-Ø-s∂-bm-bn-cp-∂p. At±-l-aptJ\bmWv
Ah¿°v Bflo-bhpw [m¿Ωn-I-hp-amb in£Ww e`n-®Xpw.
kphn-ti-j-߃ A[n-Ihpw e`n-®Xpw At±-lw aptJ\Xs∂.
1903- ¬ \S∂ kw -h-am-Wv. DΩ ]nXm-a-ls\ kz]v\w I≠p.
Xs‚ ssIbn-ep≈ ]g-Inb H‰cq] am‰n-Ø-cm≥ DΩ At±-l-
tØmSv ]d-™p. At±lw B cq]- hm-ßp-Ibpw Xs‚ t]m°-
‰n¬\n∂v Hcp-cq-]-sb-SpØv DΩmbv°v sImSp-°p-Ibpw sNbvXp.
F∂n´v ]d™p: ""Fs‚ ssIbn¬ Ct∏mƒ Cu Hcp-cq-]tb
D≈q. AsX-Sp-Øp-sIm-≈p-I. ]t£, CXv "apl-ΩZv cmPy'-Ønse
cq]-bm-Wv. CXn¬ Iena sImØn-bn-´p≠v. AXn-t\mSv A\m-Z-
chv ImWn°-cp-Xv.'' B kz]v\-Øn-\p-tijw X\n-s°mcp aIs\
A√mlp \evIp-sa∂v DΩmbv°v ZrV-hn-izm-k-am-bn. AXn-t\m-
sSm-∏w- ipIvdp-√mlv Jm\v- C-f-bXpw A–p-√mlv Jm\v aqØ-
Xp-amb Rß-fpsS ktlm-Z-c≥ lwZp-√m-lvJm≥˛ Ft∏mgpw kpJ-
an-√m-Ø-Xn-\m¬ acn-®p-t]m-Iptam F∂ i¶bpw D≠m-bn-cp-∂p.
Aßs\ Ipd®p amk-Øn-\p-tijw A–p-√m-lvJm≥ P\n-
®p. Ah≥ P\n®v Ipd-®p-amkw Ign-™-t∏mƒ lwZp-√m-lvJm\v
Nncßv tcmKw _m[n-°p-Ibpw Aev]-Imew tcmKn-bm-bn-°n-
S∂v acn-°p-Ibpw sNbvXp. DΩ B L´-Ønepw Atß-b‰w
£a-tbmsS ]h¿Øn-®p. A√m-lp-hn-s‚- sh-dp-∏n\v Imc-W-am-
Ip∂ Hcp hm°pw ]d-™-Xp-an-√. lwZp-√m-lvJm≥ acn-®Xv
kp_vln t\c-Øm-bn-cp-∂p. 10 aWn-°-pap-tº-Xs∂ Ahs‚
I^≥s]m-Xn-bepw J_vd-S-°hpw Ign™v D∏ km[m-c-W-
t]mse tIkp-I-fpsS Imcy-Øn-\mbn It®-cn-bn-te°v t]mbn.
IrXy-k-a-bØv Rßtfbpsamcp°n aZvd-k-bn-te°v Ab®p.
ho´n¬ Alva-Zn-ø-Øns‚ N¿®
C°m-e-L-´-Øn¬ Rß-fpsS amXm-a-l\pw amXp-e\pw
Alva-Zn-bm-bn-°-gn-™n-cp-∂p. ]nXmhpw A¬l°w ]Xw
hmßm-dp-≠m-bn-cp-∂p. PamA-Øns‚ KŸ-ßfpw hmbn-°m-dp-
≠m-bn-cp-∂p. ]tc-X-\mb auehn A–p¬Icow kmln-_ns‚
34Fs‚ DΩ
Jp¿-B≥ Z¿kp-I-fnepw ]s¶-Sp-Øn-cp-∂p.
auehn ap_m-dIv Aen kmln_v Alva-Zn-bmbn Ipd®p
h¿j-Øn-\p-tijw knbm¬t°m´vOmhv\n-bnse Nne A\-
lvaZn hy‡n-Iƒ knbm¬t°m-´vOmhv\o PpapA akvPn-Zns‚
Cam-a-Øn¬\n∂pw A[n-Im-c-ÿm-\-Øp-\n∂pw At±-lsØ
\o°p-∂-Xn-\mbn tIkp-sIm-Sp-Øp. knbm¬t°m´v Alva-Zn-øm-
P-am-AØv, auehn ap_m-dIv Aenkmln-_n-\p-th≠n tIkv
hmZn-°m≥ D∏m-s\-bmWv h°o-em-bn -\n-›-bn-®-Xv.
Cu tIkv icn-bmw-hÆw hmZn-°p-∂-Xn-\p-th≠n D∏mbv°v
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ hmZ-sØ-°p-dn®pw Pam-A-
Øns‚ kmln-Xy-ß-sf-°p-dn®pw hni-Z-ambn ]Tn-t°-≠n- h-∂p.
tImS-Xn-bn¬ Alva-Znøm Pam-A-Øns‚ hnizm-k-ßsf ]n¥m-
tß-≠nbpw h∂p. CXns‚ ^e-ambn At±-l-Øns‚ a\ v
Alva-Zn-ø-Øp-ambn hfsc IqSp-X¬ CW-ßn-. 1904-˛¬ BsW-
∂p tXm∂p-∂p, At±lw auehn Idw-±o≥ sIme-t°knepw
akolv auDu-Zv(-A)-\p-th≠n Kpcp-Zm-kv]q-cn¬ km£n-hn-kvXm-
c-Øn-∂mbn £Wn-°-s∏- n-cp-∂p. Ahn-sS-h-®mWv akolv auDu-
Zv(-A)s‚ Xncp-k-∂n-[n-bn¬ BZy-ambn lmP-cm-Im-\p≈
ku`mKyw At±-l-Øn\v e`n-°p-∂-Xv. Aßs\ AXo-h-k-¥p-
„-\m-bn-´mWv ho´n-te°v Xncn-®p-h-∂-Xv. D∏ Kpcp-Zm-kv]q-
cn¬\n∂v Xncn-®p-h-∂-Xn-\p-tijw Hcp-]mSp\mƒhsc BfpIƒ
Rß-fp-sS- ho-´n¬ h∂n-cp-∂p. AXv F\n-t°m¿Ω-bp-≠v. D∏-
tbmSv Alva-Znøm Pam-A-Øn-s\-°p-dn®v Ah¿ tNmZn°mdp-≠m-
bn-cp-∂p. D® apX¬ sshIp-t∂-cw-hsc \S-∂n-cp∂ kwkm-c-
ßfn¬ A[n-Ihpw Cu hnjbw Xs∂-bmWv Ah¿ N¿®
sNbvXn-c-p∂-Xv.
1904 sk]vXw-_¿ 3˛mw XnbXn lZvdØv akolv auDu-Zv
(A)s‚ ]kwK]cn-]mSn emtlm-dnse taemdmw am¿°-‰n¬
kwL-Sn-∏n-®n-cp-∂p. D∏ AXn¬ ]s¶-Sp-°m≥ emtlm-dn¬
t]mbt∏mƒ Ft∂bpw IqsS sIm≠p-t]m-bn-. F\n-°-∂v ]Xn-
s\m-∂c hb- m-bn-cp-∂p. B Ah-k-c-Øn-emWv Rm≥ akolv
35Fs‚ DΩ
auDu-Zv(-A)s\ BZy-ambn knbm-dØv sNøp-∂-Xv. A¬ -kv¬
]X-Øn¬ Fgp-Xnb Hcp teJ\Øn¬ Rm≥ hy‡-am-°n-bn-
´p-≈-Xp-t]mse _bv-AØv sNbvXXv aq∂p-h¿jw Ign-™m-sW-
¶nepw ssZhm-\p-K-l-Øm¬ A∂p apX¬ Rm≥ Alva-Zn-bm-
Wv.
AlvaZn-ø-Øns\ kw_-‘n-®p≈ kz]v\w
Alva-Zn-ø-Øns\ kw_-‘nt®m lZvdØv akolv auDu-
Zv(-A)s‚ hmZ-ßsf kw_-‘nt®m DΩmbv°v A°m-eØv hni-
Z-amb Adn-hp-≠m-bn-cp-∂n-√. alm-\-h¿I-fpsS t]cp-t]mepw Adn-
bn-√m-bn-cp-∂p. 1904-˛¬ DΩ Nne kz]v\-߃ I≠p. AXns‚
ASn-ÿm-\-Øn¬ Ah¿°v 1904 sk]vXw-_¿ Ah-km\w
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)\v _bv-AØv sNøm-\p≈ mKyw
In´n.
CXp-kw-_-‘-ambn BZywI≠ kz]v\w CXm-bn-cp-∂p.
""_km¿ \√-hÆw Ae-¶-cn-®n-cn°p-∂p. at\m-l-c-amb hkvXw
[cn®v Bfp-Iƒ Ftßmt´m s]mbvs°m-≠n-cn-°p-I-bm-Wv. DΩ-
tNm-Zn-®-t∏mƒ, GtXm ]Z¿i\w ImWp-∂-Xn-\p-th-≠n-bmWv
Ah¿ t]mIp-∂-sX∂v a\- n-em-bn. Xm¶fpw Xm¶-fpsS h≠n
Xøm-dm-°pI F∂pw \ap°pw t]mbn B ]Z¿i\w ImWm-
sa∂pw DΩ, D∏-tbmSv ]d-™p. Aßs\ D∏ h≠n Xøm-dm-°p-
Ibpw c≠p-t]cpw h≠n-bn¬°bdn bmX-]p-d-s∏-Sp-Ibpw
sNbvXp.'' DΩ ]d-bm-dp-≠m-bn-cp-∂p: ""Nu±co apl-ΩZv Aao≥
kmln-_ns‚ hoSn\v FXn¿hiw Rß-sf-Øn-b-t∏mƒ,
At±lw \ns‚ D∏sb D®-Øn¬ hnfn-®p. \ns‚ ]nXmhv Ahn-
sS-\n-∂p. P\-߃ kwL-Sn-®p-sIm-≠n-cp∂ B ssaXm-\n-bn-
te°v Rm≥ X\n-®p-t]m-bn. AhnsS h≥P-\-°q´w Rm≥ I≠p.
ac-Øns‚ imJ-I-fn¬t]mepw Bfp-Iƒ ]‰n-Iq-Sn-bn-cn°p-∂p.
]t£, \Sp-hn¬ ÿew- H-gn™p InS-∏p-≠v. CSbv°v Hcp
Du™mep-≠v. AXns‚ Ib¿ BIm-i-Øn¬h®v A]-Xy-£-
am-bn-cn-°p-∂p. B Du™m-en¬ Hcp XpWn ad amXncn Xqßp-
∂p-≠v. AXn\p ]n∂n¬ Btcm Ds≠∂v tXm∂n-bn-cp-∂p.
36Fs‚ DΩ
]t£, Abmsf ImWm≥ Ign-bp-∂n-√. ssaX-m\-Øns‚ Hcp-
`m-KØv Kmsedn F∂ \ne-bn¬ Ccn-∏n-S-߃ D≠m-°nbn-´p-
≠v. Ah-bn¬ Hcn-SØv c≠m-fpsS ÿew Hgn-™p-In-S-°p-∂Xp
Rm≥ I≠p. Rm≥ Ahn-sS- sN-∂n-cp-∂p. Hgn-™p-In-S∂
ÿehpw B¿°pw sImSp-Øn-√. Bsc-¶nepw AhnsS h∂n-cn-
°m≥ apXn¿∂m¬ AsXs‚ IqsS-bp≈ Bfp-tS-XmsW∂p
]d™v XS-bp-am-bn-cp-∂p. \ns‚ D∏ h∂v B Hgn-™-ÿ-eØv
Ccp-s∂-¶n¬ F∂ ]Xo-£-bn-em-bn-cp∂p Rm≥.
""Ipd-®p-k-a-b-Øn-\p-tijw B Du™m¬ Ing-°p-]-Sn-™mdv
BSm\pw AXn¬\n∂v Hcp ]Imiw shfn-s∏-Sm\pw XpS-ßn.
Du™m-ens‚ B´w i‡-am-Ip-∂-Xn-t\m-sSm∏w B ]Im-ihpw
h¿≤n-®p-sIm-≠n-cp-∂p. Du™m¬ BSn-s®-√p∂ mKsØ Bfp-
Iƒ "knZvsJ bm dkq-e-√mlv'˛A-√m-lp-hns‚ dkqte t\cm-
Wv˛ F∂p hnfn®p ]d-™p. Ah-km\w B Du™m¬ `qan-
bpsS Hc‰w apX¬ at‰ A‰whsc ap´p∂ \ne-bn¬ i‡-ambn
BSm≥ XpSßn.''
c≠m-aXv DΩ I≠ kz]v\w Cß-s\-bm-bn-cp-∂p. ""cmhnse
\mep-a-Wn-tbm-S-SpØv BZ-c-Wo-b-amb a°-bn¬ t]mIm-\p≈
Xøm-sd-Sp∏v \S-Øn-s°m-≠n-cn-°-bm-Wv. B t\cØmWv bmX
Bcw-`n®sX∂v tXm∂p-∂p-≠v. D®-I-gn™v \mep-a-Wn-tbm-S-Sp-
Øv, bmX sNbvXn-cp∂ IpXn-c-h≠n Hcp B™n-en-a-c-Øns‚
kao-]Øv \ndp-Øn-bn- n-cn-°p-∂-Xmbn I≠p. F\n°v a°-bnem
Wv t]mtI≠sX∂v Rm≥ h≠n-°m-c-t\mSv ]d-™p. Abmƒ
]d-™p. CXp-X-s∂-bmWv a°. \n߃ ÿesØØn-°-gn-™p.
CX s]s´∂v Fßs\ a°-bn-se-Øn-sb-t∂m¿Øv Rm≥
A¤p-X-s∏- p. AXn-cm-hnse bmX XpS-ßn Akzvdns‚ t\cØv
a°-bn¬ FØp-Itbm? B hnkva-b-tØmsS Rm≥ IpXn-c-h-
≠n-bn¬ \n∂n-dßn _km-dn-eqsS IS∂v CS-h-gn-bn-eqsS \S∂v
Hcp ho´n¬ ]th-in-°p-Ibpw H∂m-asØ \ne-bn-te°v t]mIp-
I-bpw -sN-bvXp. AhnsS ap‰Øv knwlm-k-\-Øn¬ hncn-°m-
dp≈ Hcp ioe hncn-®n-cn-°p-∂Xp I≠p. cPn-Ã-dns‚ coXn-bn-
37Fs‚ DΩ
ep≈ Hcp _rl-ZvKŸw AXn¬ sh®n-´p-ap-≠v. AXn-∂-SpØv
Hcp s]´n-bp-≠v. AXns‚ apI-fn-esØ aqSn-bn¬ Hcp Zzmc-ap-≠v.
Rm≥ B Zzmc-Øns‚ Ccp-h-ihpw ssIh-bv°p-Ibpw Fs‚
hmb B ZzmcØns‚ ASp-Øp-sh®v aq∂p-]m-hiyw D®-Øn¬˛
""A√mlpth, Fs‚- ]m]w s]mdp-Øp-X-∂mepw'' F∂v Dd-s°-
∏-d-bp-Ibpw sNbvXp. F∂n´v kzbw "s]mdp-Øp-X-cptam' F∂p
tNmZn-®p. At∏mƒ D®-Øn¬ DØcw In´n. "Rm≥ s]mdp-Øp-
sIm-Sp-°p-∂-h-\m-Wv. \ns‚ t]cv Cu cPn-Ã-dn-ep-s≠-¶n¬ s]mdp-
°pw.' AXv P\-\ ac-W cPn-ÿ B-bn-cn-°m-sa∂v Rm≥ Icp-
Xn. Rm≥ P\n® kabØv Fs‚ t]cv ]mdm-hp-Im-c≥ tN¿Øn-
´p-≠m-Iptam F∂v Nn¥n-°m≥ XpS-ßn. ]n∂oSv Fs‚ IÆp-Xp-
d-∂p.'' Cu kz]v\w I≠v Ipd-®p-Im-e-Øn-\p-tijw DΩ ZmXm-
k-bvZn-te°v t]mbn. AhnsS Cu kz]v\-sØ-°p-dn®v ]d-™-
t∏mƒ amXm-a-l≥ ]d-™p. ""\o JmZn-bm-\nse ZriyamWv I≠-
Xv. \o lZvdØv an¿km kmln-_n\v _bv-AØv sNøp-I.'' DΩ
]d-™p. ""Aßv ]d-bp∂ alm-flmhv A√m-lp-hn¬ \n∂m-sW-
¶n¬ A√mlp Xo¿®-bmbpw F\n°v At±-lsØ kµ¿in-
°m≥ `mKyw Xcpw. At±-l-Øns‚ kXyw F∂n¬ Xpd-°p-
Ibpw sNøpw.''
kz]v\-Øn¬ knbm-dØv
knbm¬t°m´v aS-ßnsbØn Ipd-®p-Imew Ign-™-t∏mƒ
Ah¿ ho≠p-samcp kz]v\w I≠p. ""Hcp-]mSv AXn-Yn-Iƒ hcpw
F∂p≈ ]Xo-£-tbm-sS, Ahsc hc-th-ev°m≥ cmXn-t\-cØv
Xs‚ hoSns‚ ap‰Øv Hcp°w sNøp-∂-Xn¬ Ah¿ apgp-In-bn-cn-
°p-I-bm-Wv. CXn-∂n-S-bn¬ bmZr-›n-I-ambn hcm-¥-bn¬ Ib-dn-
b-t∏mƒ ]Sn-™m-dp-h-i-Øp≈ sNdnb apd-nbn¬ Hcp-]mSv
shfn®w I≠p. hnf-s°m-∂p-an-√mØ AhnsS Fßs\ shfn®w
h∂p Ft∂m¿Øv A¤p-X-s∏-´p. Ipd-®p-IqSn apt∂m-´p-t]m-b-
t∏mƒ apdn ]Im-i-Øm¬ hnf-ßp-∂Xpw tXP-kzn-bmb Hcp
alm-flmhv I´n-en¬ Ccp∂v t\m´v _p°n¬ Ft¥m Fgp-Xp-
∂Xmbpw I≠p. DΩ apdn-bn¬ IS∂v B alm-flm-hns‚ ]nd-
38Fs‚ DΩ
Ip-h-iØv \n∂p. Btcm apdn-bn¬ h∂n-´p-s≠∂v a\- n-em-b-
t∏mƒ, Xs‚ sNcn-∏n-Sp-∂-Xn-\mbn Imep-Iƒ I´n-en¬\n∂v
At±lw Xmsg-h-®p˛ apdn-bn¬\n∂v ]pd-tØ-°n-d-ßm≥ t]mIp-
∂-Xp-t]m-se. DΩ ]d™p: "bm lZvdØv! F\n°v C∂p-≠mbX
kt¥mjw Fs‚ Bbp- n¬- C-Xp-hsc D≠m-bn-´n-√. Aßv
Aev]-k-a-bw-IqSn Ccp-∂m-epw.' Aßs\ At±lw Aev]-k-
abw \n∂p. ]n∂o-Sv t]m-Im≥ XpS-ßn-b-t∏mƒ DΩ tNmZn®p:
"bm lZvdØv! GXv alm-flm-hn-s\-bmWv \o I≠-sX∂v Bsc-
¶nepw tNmZn-®m¬ Rm-s\-¥mWv ]d-tb-≠Xv?' At±lw heXp
tXmfns‚ apI-fn-eqsS ]n∂n-te°v t\m°n-s°m≠v CS-Xp-`pPw
Db¿Øn-s°m≠p ]d™p: "Bsc-bmWv I≠-sX∂v \nt∂mSv
Bsc-¶nepw tNmZn-®m¬, Alva-Zns\ I≠p F∂p ]d-bp-I.''
AXv tI´v DΩ- D-W¿∂p.
Fs‚ amXp-e\pw B Znhkw knbm¬t°m-´n-ep-≠m-bn-cp-
∂p. D∏-tbmSpw amXp-e-t\mSpw DΩ Xm≥I≠ kz]v\w ]d-™p.
AXv an¿km kmln-_m-bn-cp-∂p-sh∂v amXp-e≥ ]d-™-t∏mƒ,
At±lw Xs‚- t]cv an¿km kmln_v F∂-√, AlvaZv
F∂mWv ]d-™-sX∂v DΩ- A-dn-bn-®p. AXp-tI- -t∏mƒ an¿km
kmln-_ns‚ t]cv Kpemw AlvaZv F∂m-sW∂v amXp-e≥ ]d-
™p. \o ZpB sNbvXp-sIm-≠n-cn-°p-I, A√mlp kXyw shfn-
s∏-Sp-Øn-Ø-cpw F∂pw DΩtbmSv ]d™p.
Ipd®p Znh-k-Øn-\p-≈n¬ lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)
knbm¬t°m´n¬ hcp-∂p-s≠∂ Adn-bn∏v In´n. ho≠pw DΩ
kz]v\w I≠p. ""Nne tdmUp-I-fn-eqsS IS∂v A´w sI´nb CS-
h-gn-bn-eqsS Hcp ho´n¬ FØn-bn-cn-°p-∂p. AXns‚ BZysØ
\ne-bn¬ BZyw I≠ alm-flm-hns\ ho≠pw I≠p. At±lw
DΩm-tbmSp tNmZn-®p. "CX-]m-h-iyw- I-≠n´pw \n\°v hnizmkw
h∂nt√?' At∏mƒ DΩ ]d™p: "A¬lwZpen-√m-lv, Rm≥
hniz-kn-®n-cn-°p-∂p.''
knbm¬t°m-´n¬ lZvd-Øv akolv auDu-Zv(-A)s‚ BKaw
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ knbm¬t°m´v BK-aw,
39Fs‚ DΩ
B ]´-W-Øn\v Ah-km-\-\mƒhsc A`n-am-\n-°m-hp-∂Xpw
hyXykvXhp-w Fs∂∂pw \ne\nev°p-∂-Xp-am-bn-cn°pw.
aKvcn_v\p tij-amWv At±lw FØn-b-Xv. tÃ-j-\n¬ h≥P-
\m-hen D≠m-bn-cp-∂p. FX-tØm-f-sa-∂m¬, πm‰p-t^m-an¬ Cu
P\-°q-´sØ \nb-¥n-°pI F∂Xv Zpjv°-c-am-bn. AXp-sIm-
≠v akolv auDu-Zv (A)Dw At±-l-Øns‚ IpSpw-_mw-K-ßfpw
bmX-bn¬ IqsS-bp-≠m-bn-cp-∂ kplrØp-°fpw Ccp∂ t_mKn
th¿s∏-SpØn tKmUu-Wns‚ πm‰vt^man¬ FØn®p. tKmUu-
Wns‚ kao-]-Øp≈ hnim-e-amb ]dºv P-\ßsf-s°m≠p \nd-
™n-cp-∂p. AXn\p shfn-bn¬ tdmUnepw P\-߃ XSn-®p-Iq-Sn-
bn-cp-∂p. tÃj-\n-epw, lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ bmXm-
hm-l\w IS-∂p-t]m-Ip∂ _km-dp-I-fn-ep-sa√mw t]meo-kns‚
ta¬t\m-´-Øn¬ G¿∏m-Sp -Iƒ sNbvXn-cp -∂p. t]meokv
kq]≠pw Pn√-bnse an° `c-Wm-[n-Im-cn-Ifpw HmW-ddn aPn-
kvtS´pw Hcp-°-߃°v ta¬t\m´w hln-°m≥ cwK-Øp-≠m-
bn-cp-∂p. _km-dp-I-fnepw hoSp-I-fpsS P\-ep-I-fnepw apIƒ`m-
KØpw HØn-cn-bm-fp-Iƒ D≠m-bn-cp-∂p. Ah-cn¬ A[n-Ihpw
H∂v Z¿in°m≥ h∂-h-cm-bn-cp-∂p. Xami F∂ \ne-bn¬
H∂pImWm≥ h∂ Nne FXn-cm-fn-Ifpw Ah-cn¬ D≠m-bn-cp-
∂p. akolv auDu-Zv(-A)s\ kzmKXw sNøp-∂-Xnt\m kµ¿in-
°p-∂-Xnt\m t]mI-cp-sX∂v ]d™v iXp-Deam°fpw D∂-X-
ÿm-\-Øn-en-cn-°p-∂-hcpw F√m-h-tcbpw hne-°m≥ ian-®n-cp-
∂psh¶nepw Cu FXn¿∏v B P\-°q´w h¿≤n-∏n-°m≥ klm-
b-I-am-bn.
D∏-tbm-sSm∏w Rm\pw tÃj-\n¬ t]mbn-cp-∂p. ]t£,
P\-Ønc°p-Im-c-W-Øm¬ lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚
h≠n-bpsS ASp-sØ-Øm≥ R߃°v Ah-kcw In´n-bn-√.
ZqcØv Rß-fpsS h≠n-bnencp∂psIm≠v lZvdØv akolv
auDu-Zv(-A)s\ kzoI-cn-®m-\-bn-°p∂ Zriy߃ R߃ I≠p.
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ bmXm-hm-l\w Hcp PmY-bpsS
cq]-Øn¬ tÃj-\n¬\n∂v ]pd-s∏-´-t∏mƒ R߃ Xncn-®p-t]m-
40Fs‚ DΩ
∂p. F∂m¬, Fs‚ amXp-e≥ PmY-tbm-sSm∏w t]mbn. lZvdØv
akolv auDu-Zv(-A) Xs‚ Xma-k-ÿ-e-sØ-Øn-b-Xn\p tij-
amWv At±lw aS-ßn-b-Xv. lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)\pw
IqsS-bp-≠m-bn-cp-∂-h¿°pw tÃj≥ apX¬ Xma-k-ÿ-ew-hsc
t\cn-tS-≠n-h∂ kw`-h-ß-sf-°p-dn®v R߃ At±-l-Øn¬
\n∂p hni-Z-ambn tI´p.
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A) Xs‚ IpSpw-_mw-K-ß-tfm-
sSm∏w lZvdØv ao¿ lmanZv imlv kmln-_ns‚ ho´n¬ Xma-
kn-®p. lZvdØv Jeo-^-Øp¬ akolv A∆¬(d) Xma-kn-®Xv
_m_p A–p¬ Akokv kmln-_ns‚ ho´n-em-bn-cp-∂p.
DΩ-bpsS _bv-AØv
]nt‰-Zn-hkw cmhnse DΩ, D∏-tbmSv lZvdØv akolv auDu-
Zv(-A)s\ ImWp-∂-Xn-\mbn t]mIm≥ A\p-hmZw tNmZn-®p. D∏
A\p-h-Zn-°p-Ibpw sNbvXp. ]t£, AXn-t\m-sSm∏w ]d™p:
""\o I≠n´v h∂m¬ aXn, _bv-AØv sNø-≠. Rm\pw At\z-
jn-®p-sIm-≠n-cn-°p-I-bm-Wv. c≠p-t]¿°pw IqSn Btem-Nn-®n´v
Ah-km\ Xocp-am-\-sa-Sp-°mw.'' DΩ ]d-™p, ""Rm≥ kz]v\-
Øn¬ I≠ B alm-flmhv Ct±-l-am-sW-¶n¬ _bv-AØv Xma-
kn-∏n-°m≥ F\n°p Ign-bn-√. ImcWw Rm≥ kz]v\-Øn¬
kΩ-Xn®pIgn™ Imcy-am-WXv. Xma-kn-°p-tºmƒ Fs‚ ]Xn-
⁄bv°p £X-ta-ev°pw. C\n Ct±-lw, At±-l-a-s√-¶n¬ Aßv
At\z-jWw XpScpI Rm\pw Btem-Nn-°p-∂Xm-Wv.'' IqSn-bm-
tem-Nn-°msX Dd-®-Xo-cp-am-\-sa-Sp-°-cp-sX∂v ho≠pw ]d™n-´v
D∏ It®-cn-bn-te°p t]mbn.
DΩ, D®`£WØn-\p-tijw AXo-h-Xm¬]-cy-tØm-Sp-IqSn
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A) Xma-kn-°p∂ hk-Xn-bn-te°v
bmX-]p-d-s∏- p. hoSp-I-fpsS BIr-Xnbpw a‰pw I≠-t∏mƒ Xm≥
kz]v\-Øn¬ I≠-Xp-X-s∂-bmWv Ah-sb∂v DΩ Xncn-®-dn-™p.
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ k∂n-[n-bn¬ lmP-cm-Ip-
∂-Xn-\mbn lZvdØv ao¿ lmanZv imlv kmln-_ns‚ ho´n¬
41Fs‚ DΩ
DΩ FØn-b-t∏mƒ Rm\pw IqsS-bp-≠m-bn-cp-∂p. lpkq-dns\
ImWp-∂-Xn-\p-th-≠n-bmWv Xm≥ h-∂n-cn-°p-∂-sX∂v Ah¿
lZvdØv DΩp¬ apA-van-\o≥(-d.lm)-t\mSp ]d-™p. lpkq¿ B
ka-bØv hoSns‚ tate-X-´n-em-bn-cp-∂p. knbm¬t°m´v ]`m-
jWw Fgp-Xp∂ Xnc-°n-em-bn-cp-∂psh-∂mWv tXm∂p-∂-Xv.
Aev]-k-abw Ign™v hcm-sa∂v lpkq¿ ]d-™-b-®p.
Aev]w Ign™pSs\ lpkq¿ h∂p. hcm-¥-bpsS \Sp-hn¬
h®n-cp∂ I´n-en¬ Ccp-∂p. DΩ a‰p kvXoI-tfm-sSm∏w c≠-c-
ao-‰¿ Zqc-Øv sh®n-cp∂ XSn-°- n-en¬ Ccn-°p-I-bm-bn-cp-∂p. lpkq¿
I´n-en¬ Ccp-∂p-Ss\ DΩ ]d™p: "lpkq¿, Rm≥ _bv-AØv
sNøm≥ BK-ln-°p-∂p.' lpkq¿ ]d™p: "AXp-icn.' Aßs\
DΩ _bv-AØv sNbvXp. CXv kplv¿ t\c-Øm-bn-cp-∂p.
ho´n¬ Xncn-s®-Øn-b-t∏mƒ Ipd®v A®m¿ Fs‚ ssIbn¬
X∂p-sIm≠v AXv lZvdØv DΩp¬ apA-van-\o\v FØn-°m≥
]d-™p. DΩp¬ apA-van -\o≥ A®m-dn -t\mSp Xm¬]cyw
ImWn®t∏mƒ Xs‚ ho´n¬ hfsc \√ A®m-dp-s≠∂v DΩ
]d-™n-cp-∂p.
D∏ tImS-Xn-bn¬\n∂v Xncn-®p-h-∂-t∏mƒ, "\o an¿km
kmln-_ns\ ImWm≥ t]mbn-cpt∂m?' F∂v DΩ-tbmSp Xnc-
°n. t]mbn-cp∂p F∂v ]d-™-t∏mƒ "_bv-AØv sNbvXn-
√t√m' F∂v D∏ tNmZ-n®p. DΩ s\©n¬ ssIh-®p-sIm≠v ]d-
™p. "A¬lw-Zp-en-√m-lv. Rm≥ _bv-AØv sNbvXp.' At∏mƒ
D∏ Ipd®v hnjaw ]I-Sn-∏n-®p. DΩ ]d™p: "CXv Cuam-\ns‚
]iv\-am-Wv. Aß-bpsS ]nW-°-Øn\v C°m-cy-Øn¬ F∂n¬
Hcp kzm[o-\hpw D≠m-°m≥ km[n-°p-I-bn-√. CXv Aßbv°v
Ak-ly-ambn tXm∂p-s∂-¶n¬ C„-ap≈ Xocp-am-\-sa-Sp-°mw.
Ct∂-hsc Fs∂ kwc-£n-°p-Ibpw Pohn-°m-\p≈ G¿∏mSp
sNøp-Ibpw sNbvX A√mlp XpS¿∂pw sNøp-∂-Xm-Wv.'
BZysØ IqSn-°m-gvN-bv°p-tijw ho≠pw DΩmbv°v
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A) knbm¬t°m- n-ep-≠m-bn-cp∂ Ime-
42Fs‚ DΩ
Øv, kµ¿in-°m≥ Ah-kcw In´n-bn-´p-≠m-Imw. ]t£,
lpkq¿(A) knbm¬t°m-´n¬\n∂v Xncn-®p-t]m-b-Xn-\p-tijw
Hcn-°epw B kµ¿`w In´n-bn-´n-√. hmkvX-h-Øn¬ Ah¿
kz]v\-Øn¬ Bflm¿∞-X-tbmSpw Iqtdm-Spw-IqSn sNbvX
]Xn⁄ ]n∂oSv _bv-A-Øns‚ hm°p-I-fn¬ ]cn-jvI-cn-°p-
Ibpw AXns‚ _mly-amb km£yw ÿm]n-°p-Ibpw tijw
Ah-km-\-izm-kw-hsc AXn-t‚-Xmb hgn-bn-eqsS AXns\ \nd-
th-‰p-I-bpamWv sNbvX-Xv. _bv-A-Øn-\p-tijw Ah-cn¬ DZn-
®p-b¿∂ Hmtcm Znh-khpw F∂√ Ah¿ IS-∂p-t]mb Hmtcm
\nan-jhpw Ah-cpsS Cuam-\n-t‚bpw Bflm¿∞-X-bp-tSbpw
h¿≤-\-hn\v km£n-bm-bn. AhcpsS Cuam≥ Bcw`w
apX¬t° ITn-\-amb t]a-Øns‚ h¿Æ-s∏m-ena Dƒs°m-≈p-
∂-Xm-bn-cp-∂p. ]Xp-s°-∏-Xps° Cu ITn-\-amb t]aw FX-
tØmfw A`n-hr-≤n-s∏-´p-sh-∂p-sh-®m¬, Hmtcm Imcy-Ønepw
A√m-lp-hns‚ ]Xm-]hpw ]`m-hhpw \_n(-k) Xncp-ta-\n-bpsS
]Im-ihpw akolv auDu-Zv(-A)s‚ kXy-km-£yhpw Ah¿°v
ImWm≥ Ign-™n-cp-∂p.
_bv-A-Øn-\p-tijw Ah-cpsS I¿Ω-Ønepw ZpX-K-Xn-
bnemWv am‰-ap-≠m-bn-s°m-≠n-cp-∂Xv. bYm¿∞-Øn¬ Ah-cpsS
in£Ww A√m-lp-X-Be kz]v\-Øn-eq-sSbpw PmK-Z¿i-\-Øn-
eq-sSbpw \evIp-I-bmbncp∂p. ]t£, _mly-Ønepw lZvdØv
akolv auDu-Zv(-A)¬\nt∂m, lpkq-dns‚ hntbm-K-Øn-\p-
tijw Jeo-^-Øp¬ akolv A∆¬(-d)-en¬\nt∂m AXn-\p-
tijw Jeo- -Øp¬ akolv Ym\n(-d)bn¬\nt∂m Fs¥-¶nepw
Iev]\ Ah-cn-te-s°-Øn-bm¬ DSs\ k∂-≤-bm-bn-s°m≠v
AX-\p-kcn®v ]h¿Øn-°p-am-bn-cp-∂p. A√mlp Ahs‚ A\p-
K-l-Øm¬ XnI™ A\p-k-c-W-io-ehpw Ahs‚ C„-Øn-
s\mØv \oßp∂ a\ pw Ah¿°p \evIn-bn-cp-∂p. Ah-cpsS
a\- n¬ Hcp-X-c-Øn-ep≈ Bt£]hpw D≠m-bn-cp-∂-n-√.
]nXm-hns‚ _bv-AØv
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A) knbm¬t°m- n¬ hcp∂ ka-
43Fs‚ DΩ
bw-hsc D∏-bpsS a\ pw \√-hÆw Alva-Zn-ø-Øn-te°v
Nm™p-I-gn-™-ncp-∂p. A¥naXo-cp-am-\-sa-Sp-t°≠ kabw
hs∂-Øn-bn-cn-°p-∂p-sh∂v At±lw a\- n-em-°pIbpw sNbvXn-
cp-∂p. B \mfp-I-fn¬ At±-l-Øns‚ kl-hmkw an°-t∏mgpw
Nu±co apl-ΩZv Aao≥ kmln-_n-t\m-sSm-∏-am-bn-cp-∂p. Nu±co
apl-ΩZv Aao≥km-ln_pw Xm\pw H∂n®v Xocp-am-\-sa-Sp-°-W-
sa∂ BK-l-am-bn-cp∂p At±-l-Øn-\p-≠m-bn-cp-∂-Xv. D∏,
Nu±cn apl-ΩZv Aao≥ kmln-_p-ambn Btem-Nn-®-t∏mƒ, Xs‚
a\- n¬ Ipd®p kwi-b-ap-s≠∂pw, AX-I-‰m≥ Xm\m-K-ln-°p-
∂p-sh∂pw At±lw ]d-™p. Aßs\ Ch¿ c≠p-t]cpw aKvcn-
_n-\p-tijw Jeo-^-Øp¬ akolv A∆-ens‚ k∂n-[n-bn¬
t]mIm\pw Nu±co apl-ΩZv Aao≥ kmln_v Xs‚ kwi-b-
ßfpw Bt£-]-ßfpw Zqco-I-cn-°m\pw lZvdØv Jeo-^-Øp¬
akolv A∆-ep-ambn kwkm-cn®p Xocp-am-\n-®p.
Rm\pw aKvcn-_n\p-tijw Cu sNdnb aPven-kn¬ D∏-tbm-
sSm∏w lmP-cm-Im-dp-≠m-bn-cp-∂p. ap∂p-\mev Znh-k-Øn-\p-tijw
Nu±co apl-ΩZv Aao≥ kmln-_v, Xs‚ Bt£-]-߃s°√mw
adp-]Sn In´n-°-gn-™n-cn-°p-∂psh∂v D∏-tbmSv kΩ-Xn-®p.
F∂m¬, \msf _bv-AØv sNøm-sa∂v D∏ ]d-™p. ]t£,
]nt‰-Zn-hkw cmhnse D∏ Nu±co apl-ΩZv Aao≥ kmln-_ns‚
ho´n-se-Øp-I-bpw, _bv-AØv sNøm≥ t]mIm-sa∂v ]d™v
At±-lsØ hnfn-°p-Ibpw sNbvXt∏mƒ, X\n°v "Dƒs°m-
≈m-\p≈ Ign-hn√' F∂v At±lw Adn-bn®p. Aßs\ D∏
X\n®v lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ k∂n-[n-bn-seØn _bv-
AØv sNbvXp. At∏mgpw Rm≥ At±-l-Øn-t\m-sSm∏w D≠m-
bn-cp-∂p. HtŒm-_¿ amk-Ønse BZysØ c≠p-aq∂v Znh-k-
ß-fn-semcp Znhkw kp_vln \a-kvIm-c-Øn-\p-ti-j-am-bn-cp∂p
CXv.
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ knbm¬t°m´v Xma-k-
Øn-∂n-S-bn¬ A[n-I-ambn Bfp-Iƒ _bv-AØv sNøpIbp≠mbn.
]t£, Gsd N¿®- sNø-s∏-´Xv auehn ^bvkp-±o≥ kmln-
44Fs‚ DΩ
_n-t‚bpw D∏-bp-tSbpw _bv-A-Øm-bn-cp-∂p.
CXn-t\m-S-SpØv Hcp-h¿j-Øn-\p-tijw AXm-bXv 1905
sk]vXw-_-dn¬ D∏ BZy-ambn JmZn-bm≥ Zmdp¬ Aam-\n¬ lmP-
cm-bn. Ft∂bpw IqsS sIm≠p-t]m-bn-cp-∂p. ]n∂o-Sv, knbm¬t°m-
´n¬ ]mŒokv sNbvXn-cp∂ Ime-sa-√mw, sk]vXw-_¿ amk-
Ønse Ah-[n-bpsS Ipd-®p-`mKw Zmdp¬ Aam-\n¬ Ign-®p-Iq-´p-
∂Xv At±lw ioe-am-°n-bn-cp-∂p. P¬k kmem-\-bnepw ]s¶Sp-
Øn-cp-∂p. Rm\pw A°m-e-ß-fn¬ ]e-t∏mgpw At±-l-Øns‚
IqsS JmZn-bm-\n¬ t]mIm-dp-≠m-bn-cp-∂p.
DΩmbv°v Ft∂m-Sp≈ kvt\lw
DΩ-bpsS a\ v Atß-b‰w arZp-ehpw kvt\lm¿Zhpw
Bbn-cp-∂p. ]tXy-In®v Rm≥ B hm’-ey-Øn\v IqSp-X¬
]mX-am-bn-. A©v a°ƒ acn-®-Xn-\p-tijw A√m-lp-X-Be ]mb-
]q¿Øn-hsc FØm≥ F\n°v Bbp v \evIn-b-Xp-sIm≠pw
sNdp-]m-b-Øn¬ F\n°v IÆp-tcmKw _m[n-®-Xp-sIm≠pw
DΩmbv°v Ft∂mSv ]tXyI kvt\l-am-bn-cp-∂p. IÆp-tcm-Kw-
sIm≠v 10 hb- p-apX¬ 16 hb- p-hsc NqSp-Im-eØv Rm≥
hfsc Ipdt® ]pd-Øn-d-ßn-bn-cp-∂p-≈q. Nne-t∏mƒ BgvN-I-
tfmfw Ccp-´p-ap-dn-bn¬ Ign-tb-≠n-h-∂n-´p-≠v. C°m-e-sØ√mw
A[n-Ihpw DΩ Ft∂m-sSm∏w D≠m-bn-cp-∂p. C]-Imcw F\n°v
Ah-cpsS kl-hm-khpw ]tXy-Iambn e`n-®p-sIm-≠n-cp-∂p.
]n∂oSv "lrZbw sImSpØv lrZ-bw -hm-ßpI' F∂-X-\p-k-cn®v
F\n°pw km[m-c-W-bn¬ Ihn™v Ah-tcmSv kvt\lw D≠m-
bn. Ah-cpsS lrZbw kvt\l-Øn-t‚bpw hm’-ey-Øn-t‚bpw
h‰mØ Hcp-d-h-bm-bn-cp-∂p. B a\ n\v kz¥-°mcpw A\ycpw
XΩn-ep≈ hyXymkw Adn-bp-am-bn-cp-∂n-√. Xs‚ F√m _‘p-
°-tfmSpw ]tXy-In®v Xs‚ F√m a°-tfmSpw Ah¿°v -AKm-
[-amb kvt\l_‘-ap-≠m-bn-cp-∂p. ]t£, F\nbv°pw DΩbv°pw
CS-bn-ep-≠m-bn-cp∂ _‘-Øns‚ bmYm¿∞yw R߃°p
c≠p-t]¿°p amXta Adn-bp-I-bp-≈q.
X\n°v ]nb-s∏-´-h¿ X∂n¬\n∂v AI∂p \nev°p-∂Xv
45Fs‚ DΩ
DΩmbv°v hfsc ]bm-k-am-bn-cp-∂p. ]tXy-In®v F∂n¬\n-
∂p≈ AI¬® kln-°pI F∂Xv Ah¿°v hfsc Zpjv°-c-
am-Imd-p≠m-bn-cp-∂p. 1907- ¬ F≥S≥kv ]co£ ]m mbn Rm≥
emtlm¿ Kh¿sΩ‚ v tImtf-Pn¬ tNcp-Ibpw BZy-ambn Zo¿L-
\mƒ hoSn-\p-sh-fn-bn¬ Xma-kn-t°-≠n-h-cn-Ibpw sNbvXp.
At∏mƒ Hmtcm BgvNbpw Xs∂ h∂p-Im-W-W-sa∂v DΩ
\n¿_-‘w-]n-Sn-®p. ]t£, Hmtcm BgvNbpw emtlm-dn¬\n∂v
knbm¬t°m-´n¬ t]mIpI F∂Xv ]bm-k-am-bn-cp-∂p. AXp-
sIm≠v Rm≥, icm-icn c≠mgvN IqSp-tºmgmWv DΩsb
ImWm≥ t]mIp-∂Xv. emtlm-dnseØnbm¬, FØnb hnhcw
DSs\ Adn-bn-°-W-sa∂v Hmtcm ]mh-iyhpw Xncn-®p-h-cp-tºmƒ
Xm°oXv sNbvXn-cp-∂p.
Fs∂-°p-dn®v DΩmbv°v \√ ]Xo-£bpw D≠m-bn-cp-∂p.
1910-˛se th\¬°me Ah-[nbv°v _n.F ]co-£-bpsS Xøm-
sd-Sp-∏n-\mbn Rm≥ G_-´m-_m-Zn-te°p t]mbn. Ah-[n-°m-e-
Øns‚ Ah-km-\- m-KØv da-km≥ amkw h∂p. BbnsS Rm≥
knbm¬t°m-´n-se-Øn-b-t∏mƒ DΩ Ft∂mSp ]d™p: "\ns‚
D∏ IcpXp-∂Xv \o t\mºp t\m‰n- p-≠m-hn√ F∂m-Wv. F∂m¬,
Fs‚ aI≥ Xo¿®-bmbpw t\mºv ]nSn-®n- p-≠mIpw F∂v Rm≥
Xd-∏n-®p-]-d-™p. C\n \o ]d-bp-I, R߃ c≠p-t]-cn¬ Bcp
]d-™-XmWv icn?'
""DΩ-bpsS \nK-a-\-amWv icn-sb-∂pw, Rms\√m t\mºpw
]nSn-®n-´p-s≠∂pw F∂√ C∂v bmX-bn-em-bn-cp-∂n´pw t\mºp
]nSn-®n-cn-°p-∂p-sh∂pw'' ]d-™p. (A-s∂-\n°v 17 hb- m-bn-
cp-∂p. bmXm-Zn-hkw t\mºv ]nSn-°m≥ ]mSn-s√∂ Imcyw
F\n°dnbp-am-bn-cp-∂n-√).
hnZym-`ym-k-Øn-∂mbn Cw•-≠n¬
1911-˛¬ Rm≥ _n.-F. ]m m-bn. D]cn ]T-\Øn\v Fs∂
Cw•-≠n-te°v Ab-°-W-sa∂v D∏ BK-ln-®p. At±-l-Øns‚
\n¿t±-i-]-Imcw Rm≥ Jeo- -Øp¬ akolv A∆¬(-d)-\v IsØ-
gp-XpIbpw D∏-bpsS BK-l-a-\p-k-cn®v Cw•-≠n¬ t]mIm-\mbn
46Fs‚ DΩ
lpkq-dn¬\n∂v A\p-hmZw tXSpIbpw sNbvXp. Rm\pw D∏bpw
"CkvXn-Jmd' (ssZ-th— Adn-bp-∂-Xn-\p≈ ]m¿∞-\) sNøm≥
lpkq¿ \n¿t±-in-®p. "CkvXn-Jmd' sNbvX-Xn-\p-tijw a\- n\v
Xr]vXn ssIh-∂m¬ Cw•-≠n-te°v t]mIm\pw ]d-™p.
Aßs\ R߃ c≠p-t]cpw "CkvXn-Jmd' sNbvXp. XS- -
amb Imcy-sam∂pw ImWm-Ø-Xp-sIm≠v D∏-bp-sS- \n¿t±ia-\p-
k-cn®v Rm≥ Cw•-≠n-te°v t]mIm-\p≈ Hcp°w XpS-ßn.
Zo¿L-amb Fs‚ Cu th¿]mSv DΩmbv°v Ak-ly-am-bn-cp-
∂p. XpS¿∂p≈ ]T\w Zo¿L-amb bmX sNøm≥ CS-h-cm-
sXbpw A[nIw Zqc-Øm-Im-tXbpw ASp-sØ-hn-sS-sb-¶nepw
BI-Ø-°-\n-e-bn¬ Xocp-am-\-ap-≠m-I-W-sa-∂-Xm-bn-cp∂p DΩ-
bpsS BK-lw. ]t£, Xocp-am-\-ap-≠m-b-t∏mƒ Ah-km\w
Ah¿°pw AXnt\mSv tbmPnt°-≠n-h-∂p. F¶nepw DΩ-bpsS
kΩ-Xw, C„-s∏-SmØ ImesØ taLam-bn-cp-∂p.
1911 BKÃv amk-Øns‚ Ah-km\w Rm≥ knbm¬t°m-
´n¬\n∂v bmX-bm-bn. D∏bpw DΩbpw amXp-e\pw IqsS h∂n-
cp-∂p. BZyw Rß-sf-√m-hcpw JmZn-bm-\n¬ t]mbn. DΩ BZy-
ambn JmZn-bm-\n¬t]mb Ah-kcw CXm-sW-∂mWv Fs‚
Hm¿Ω. Cu Ah-k-c-Øn¬ lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚
hoSp-Iƒ I≠n-´v, Xm≥ Hcp kz]v\-Øn¬ I≠ AtX -ho-Sp-Iƒ
Xs∂-bm-sW∂v DΩ Xncn-®-dn-™p. kµ¿ -h-im¬, kp_vlnbv°v
Ipd-®p-aptº R߃ knbm¬t°m-´n¬\n∂v ]pd-s∏-Sp-Ibpw
Akzv¿ t\cØv JmZn-bm-\n-se-Øp-Ibpw sNbvXp. AXv Ggp-
h¿jw aptº DΩ I≠ kz]v\-a-\p-k-cn®v Xs∂-bm-bn-cp-∂p.
R߃ Hcp-Zn-hkta JmZn-bm-\n¬ \n∂p-≈q. B Ah-k-
c-Øn¬ F\n-t°m¿Ω-bp-≠v, lZvdØv DΩp¬ apA-van-\o≥ (a-
Ø-A-\ -√m -lp -_n -Xzqen lbm-Øn -lm) Xs∂-bmWv
R߃°mbn `£Ww ]mNIw sNbvX-Xv.
]nt‰-Zn-hkw Rß-sf-√m-hcpw Aar-X-k¿hsc Hcp-an-®p-t]m-
bn. Ahn-sS-\n∂v DΩ, amXp-e-t\m-sSm∏w knbm¬t°m-´n-te-
47Fs‚ DΩ
°p-w Rm≥ D∏-tbm-sSm∏w t_mws_-bn-te°pw bmX Xncn-®p.
t_mws_-bn¬\n∂v Rm≥ I∏-en¬ bmX-]p-d-s∏-´-Xn-\p-tijw
D∏bpw knbm¬t°m- n-te°v t]mbn. Aar-X-k-dn¬ \n∂v bmX
]pd-s∏-´-bp-Ss\ DΩmbv°v t_m[-£bw D≠m-b-Xmbn ]n∂oSv
Rm≥ tI´p. knbm¬t°m-´p-h-sc-bp≈ bmX A[n-Ihpw CtX-
\n-e-bn¬ Xs∂-bmWv Ign-™-Xv.
an°-t∏mgpw DΩ ]d-bp-am-bn-cp-∂p, B \mfp-I-fnse Fs‚
ÿnXn \o CXn-¬\n∂v Duln-®p-sIm-≈p-I: ""\o t]mb-Xn\p
c≠p \mep Znh-k-Øn-\p-ti-jw, \ns‚ D∏ knbm¬t°m-´n¬
aS-ßn-sb-tØ≠ Znhkw h∂-t∏mƒ, "A¬lw-Zp-en-√mlv C∂v
Fs‚ aI≥ Xncn-®p-ho-´n-seØpw' F∂v \ns‚ D∏-bp-sS-DΩ ]d-
bm≥ XpS-ßn. A°m-eØv Ah¿ knbm¬t°m-´n-emWv Xma-
kn-®n-cp-∂-Xv.
Hcp-]m-hiyw Cßs\ ]d-™-t∏mƒ Rm≥ au\w-]m-en-
®p. F∂m¬, CS-hn-´n-S-hn´v Ah¿ Cßs\ c≠p-aq∂p ]mhiyw
]d-™-t∏mƒ, Rms\s‚ s]mdp-Xn-tI-Sp-sIm≠v Ah-tcmSp
]d™p: "A∏®o! \nß-sf-¥n-\mWv Ft∏mgpw Cßs\ ]d™p-
sIm-≠n-cn-°p-∂-Xv. \nß-fpsS aI≥ IS-ep-I-S-s∂ßpw t]mbn-
´n-√-t√m. C∂v h∂n-s√-¶n¬ \msf hcpw.'
Ct∏mƒ B kw`hw Hm¿°p-tºmƒ, F¥n-\m-W-ßs\ ]d-
™-sX∂v hnNm-cn®v F\n°v ]›m-Øm]w tXm∂mdp-≠v. ]t£,
Cu hmIyw A\n-b-¥n-X-ambn Fs‚ hmbn¬\n∂v ]pd-Øp-h-
∂p-t]m-b-Xm-Wv.''
Cw•-≠nse Fs‚ Xma-k-°mew DΩmbv°v hfsc _p≤n-
ap-´n-t‚-Xm-bn-cp-∂p. IrXy-ambn IsØ-gp-XpI amXsa Fs∂-
s°m≠v sNøm≥ Ign-bp-am-bn-cp-∂p-≈q. Rm\-Xn¬ Hcn-°¬
t]mepw hogvN hcp-Øn-bn-cp-∂n-√.
Cw•-≠n¬ t]mIp∂ t\cØv F\n°v 18 hb- m-bn-cp-∂p.
AhnsS sN∂Xn\p-tijw a\- n¬ th¿]mSv A\p-`-h-s∏-´-
t∏mƒ, amXm-]n-Xm-°-fpsS hm’-ey-Øns‚ bYm¿∞m-hÿ
48Fs‚ DΩ
a\- n-em-°m≥ CS-bm-bn. At∏mƒ Fs‚ a\- nepw amXm-]n-
Xm-°-tfmSv Hcp ]pXnb kvt\lw DS-se-Sp-Øp. AXv XpS¿®-
bmbn A`n-hr-≤n-s∏-´p-sIm-t≠-bn-cp-∂p. Hcn-°¬ Rm≥
DΩmbv°v Hcp ]Xn⁄ F∂ \ne-bn¬ ]tXy-I-ambn FgpXn:
""Rms\s‚ a\- n¬ \n߃°p-th≠n kvt\l-Øns‚ Hcp
A\-¥-amb kapZw Fs‚ IqsS sIm≠p-h-cp-∂-Xm-Wv. Cu
hnImcw h¿≤n-®p-sIm-t≠-t]m-Ipw. AXn¬ C≥im-A-√mlv Hcn-
°epw Ipdhp hcp-Øp-I-bn-√.'' Cu ]Xn⁄ ]I-Sn-∏n-®-Xn-\p-
tijw A√mlp DΩmbv°v 25 h¿jw ho≠pw PohnXw \evIn.
F\n°v Ahs‚ A\p-K-l-Ømepw Imcp-Wy-Ømepw B
]Xn⁄ ]q¿Ø-bm-°m≥ Xu^oJpw e`n®p. ^¬lw-Zp-en-
√mln Aem Zmen-Iv.
Ct∏mƒ DΩ Xs‚ bP-am-\s‚ k∂n-[n-bn¬ t]mbn-°-gn-
™n-´pw, AhcptSbpw Rß-fp-tSbpan-S-bn¬ _mly-ambn
th¿]mSv D≠m-bn´ps≠¶nepw Fs‚ a\- ns‚ Ahÿ AXp-
X-s∂-bm-Wv. F∂-√, kvt\lhpw ZpxJhpw IqSn-t®¿∂v A¤p-
X-I-c-amb ]pXn-sbmcp Ahÿ kr„n-®p-X-∂n-cn-°p-∂p. F\n-
°p-≠m-Ip∂ B A\p-`-h-⁄m\w A√m-lp-hnt\ Adn-bq.
1914- am¿®n¬ Rm≥ Cw•-≠n-em-bn-cp-∂-t∏m-gmWv Jeo-^-
Øp¬ akolv A∆¬(-d)s‚ tZl-hn-tbm-K-ap-≠m-b-Xv. lpkq-
dns‚ tZl-hn-tbm-KsØ XpS¿∂v Pam-A-Øn¬ A`n-]m-b-`n-
∂X D≠m-bn-´p-s≠∂v D∏ Fgp-Xn-b-dn-bn-®p. ""CXv Cuams‚
Imcy-am-Wv. \o F¥mWv sNtø-≠-sX∂v Rm≥ \nt∂mSv ]d-
bp-∂n-√. F¥p Xocp-am-\-sa-Sp-°p-I-bm-sW¶nepw Nn¥n®pw
Btem-Nn-®-Xn\pw tijw FSp-°-W-sa∂pamXw ]d-bp-∂p.
[ndpXn ImWn-°-cp-Xv.''
DΩ F\n-s°-gp-Xn: ""Pam-A-Øn¬ sImSp-¶m-‰-Sn-°p-I-bm-Wv.
Rm≥ lZvdØv Jeo- -Øp¬ akolv Ym\n(-d)bv°v _bv-AØv
sNbvXp-I-gn-™p. \ns‚ ktlm-Z-c-∑m¿°pw ktlm-Z-cn-am¿°pw
th≠n IsØ-gp-Xn-bn-´p-≠v. Ct∏mƒ \o _bv-AØv sNbvXp-
sIm≠v IsØ-gp-Xn-bn-´ns√-¶n¬ DSs\ Fgp-Xp-I, Xma-kn-∏n-
49Fs‚ DΩ
°-cpXv F∂v \ns∂ D]-tZ-in-°p-∂p.''
c≠m-w Jnem-^-Øn\v _bv-AØv
Cu L´-Ønepw DΩ Xs‚ kz]v\-ß-fp-tSbpw Z¿i-\-ß-fp-
tSbpw ASn-ÿm-\-Øn¬ £W-Øn¬ _bv-AØv sNbvXp. D∏
Ipd-®p-Zn-h-ksØ CS-th-f-bv°p-ti-j-amWv _bv-AØv sNbvX-
Xv. Xs‚ Z¿i-\-ßfpw DΩ-bpsS Z¿i-\-ßfpw Nne-t∏mƒ tbmPn-
®p-h-cm-dp-≠m-bn-cp-∂p-sh∂v lZvdØv Jeo-^-Øp¬ akolv
Ym\o(-d) ]e-t∏mgpw ]d™n-´p-≠v. lpkq-dn\v ImWn-®p
sImSpØ coXn-bn¬Xs∂ A√mlp Ahs‚ A\p-K-l-Øm¬
DΩmbv°pw Nne Imcy-߃ ImWn-®p-sIm-Sp-Øn-cp-∂p. Cu L -
Ønepw DΩm-bpsS Hcp kz]v\sØ kw_-‘n®v lpkq-dns‚
A`n-]mbw Cß-s\-bm-bn-cp∂p:
""DΩ kz]v\-Øn¬ I≠p. sh≈-s∏m°w D≠m-bn-cn-°p-∂p.
CS-h-gn-I-fn-se√mw sh≈w thK-Øn¬ s]mßn-s°m-≠n-cn-°p-
I-bm-Wv. Bfp-Iƒ Ah-cpsS hoSp-I-fpsS ta¬Ø-´p-I-fn¬ Ib-
dn-°q-Sn-bn-cn-°p-∂p. kwkm-cn-°p-∂ Hcp apb¬ sh≈-Øn¬
\o¥n-°-d-ßp∂p F∂ i–w Fhn-sS-\nt∂m tIƒ°m≥ XpS-
ßn. ]n∂oSv B apb¬ \ΩpsS hoSns‚ ap‰ØpsaØn. Hcp ac-
°-jW-Øn¬ Ccn-°p-I-bm-bn-cp∂p AXv. B ac-°-jWw sh≈-
Øn¬ Hgp-In-°-d-ßn-s°m-≠n-cn-°p-∂p. DΩ hoSns‚ ta¬Ø-
´n¬\n∂v AXn-t\mSp tNmZn®p: ""JzmP, \n߃ kwkm-cn-°m-
dpt≠m?'' D≠v F∂v apb¬ adp-]Sn ]d-™p. ""JzmPm, Fßpw-
ap-ßn-t∏m-I-cpXv'' F∂v DΩ AXn-t\mSp ]d-™-t∏mƒ ""Rm≥
apßp-I-bm-sW-¶n¬ a‰p-≈-h-tc-bpw-sImt≠ apßp-I-bp≈q''
F∂v apb¬ ]d-™p.''
Cu Zn\-ß-fn¬ DΩ as‰mcp kz]v\hpw I≠p: ""hnim-e-
amb Hcp ssaXm-\Øv [mcm-f-am-fp-Iƒ kwL-Sn-®n-cn°p-∂p.
Ft¥m kw`hw Ah¿ ]Xo-£n-®n-cn-°p-∂-Xp-t]m-se-bmWv
tXm∂p-∂-Xv. Aev]w Ign-™-t∏mƒ qan-bn¬\n∂v Hcp ]Imiw
shfn-s∏-´p. AXv sshZyp-Xn-bm¬ ]h¿Øn°p∂ henb ]Im-
i-ap≈ hnf-°ns‚ cq]-Øn-em-bn-cp-∂p. sas√-sas√ AXv `qan-
50Fs‚ DΩ
bn¬\n∂v Db-cm≥ XpS-ßn. AXns‚ Xmgv`m-KØv LSn-∏n-®n-
´p≈ GtXm -b¥Øns‚ i‡n-sIm-≠mWv AXv apI-fn-te°v
Db-cp-∂-sX∂v tXm∂p-∂p. B ]Imiw shfn-s∏´ DSs\ Bfp-
Iƒ AXn-te°v i≤n-°m\pw ASp-Øp-\n∂v ImWm≥ th≠n
HmSn AXn-\-Sp-sØ-Øm\pw ian-°p-∂p. DΩbpw B ]Im-i-
Øns‚ `mK-tØ°v \S-°p-Ibpw s]s´∂v h∂v B ]Imiw
ASp-Øp-\n∂v ImWm≥ D∏sb hnfn-°p-Ibpw sNbvXp. ASp-
Øp-\n∂v ImWp∂ B\µw a\p-jys‚ s]m°-Øn-\ptase
AXp-b¿∂p-I-gn-™m¬ e`n-°p-I-bn-√. Aßs\ D∏bpw
DΩbpsS ]n∂mse B ]Im-i-Øn-te°v s]s´∂v \S-°m≥
XpS-ßn. Ah¿ c≠p-t]cpw I≠p-sIm-≠n-cn-°p∂ Cu ]Imiw
Db¿∂pw ]c∂pw BIm-iw-aps´ FØn. AXns‚ shfn-®-Øm¬
ssaXm-\w apgp-h\pw ]Im-i-a-b-am-bn. Hmh¿t°m´pw Xp¿°n
sXm∏nbpw [cn® Nne-bm-fp-Iƒ CsXm∂pw i≤n-°msX Ipd®p
Zqc-Ømbn Hcp \Zn-bpsS XocØv \nev]p-≠m-bn-cp-∂p. Ah-sc-
¥mWv sNbvXp-sIm-≠n-cn-°p-∂-sX∂pw Cu a\w-Ip-fn¿°p∂
ImgvN ImWm≥ Ah¿ i≤n-°m-Ø-sX-¥m-sW∂pw DΩ, D∏-
tbmSp tNmZn-®p. D∏ ]d™p: "C°q-´¿ sh≈-Øns‚ Hgp°v
t\m°n-s°m-≠n-cn -°p-I-bmWv; AsX-hn -sS-\n∂p h∂p,
Ftßm´p t]mIp∂p F∂v.'
DΩ ]d-bm-dp-≠m-bn-cp∂p: ""\ns‚ D∏ _bv-AØv sNøm≥
Xma-kn-®-t∏mƒ F\n°v h√mØ ]cn-`aap≠m-bn-. At±-l-Øn\v
FXbpw s]s´∂v icn-bmb Xocp-am\w FSp-°m≥ Ign-bp-∂-
Xn-\mbn Rm≥ Hcp-]mSv ZpB sNbvXp.
""\ΩpsS ho´n¬ Bbn-Sbv°v P\-Øn-c-°m-bn-cp-∂p. `n∂n-
∏ns\ kw_-‘n®mbn-cp∂p N¿® \S-∂n-cp-∂Xv. Hcp-]m-Sm-fp-
Iƒ IqSnb Hcp-Zn-hkw i‡-amb \ne-bn¬ N¿® \S-°p-tºmƒ-
NnecpsS i–w c≠mw \ne-hsc FØn. \ns‚ D∏ F¥p-
sIm≠v s]s´∂v Xocp-am-\-sa-Sp-°p-∂n-s√-∂pw, F¥n-\mWv CX
Zo¿L-amb N¿®-bn¬ G¿s∏-´n-cn-°p-∂-sX∂pw Hm¿Øv Rm≥
hnj-an-®p. Cu tZzj-Øn¬ Rm≥ tKmh-Wn-bpsS hmXn-en¬
51Fs‚ DΩ
i‡-ambn ap´n-hn-fn-®p. At∏mƒ \ns‚ D∏ Ctßm´p t\m°n.
At±lw s]s´∂v ]cn- -an®v apI-fn¬h∂v F¥mWv Imcy-sa∂v
Akz-ÿ-X-tbmsS Xnc-°n. F¥n-\mWv CX i‡-ambn \o
hmXn-en¬ ap´n-bXv? Rm≥ ]d-™p, "_bv-AØv sNømsX Xma-
kn-∏n-°p-∂Xp ImWp-tºmƒ F\n°p ]cn-`aw tXm∂p-∂p.
\n߃ s]s´∂v _bv-AØv sNøm≥ Xocp-am-\-sa-Sp-°-W-sa∂v
Rm\m-K-ln-°p-∂p. Cu N¿®-I-sf√mw Ah-km-\n-∏n-°pI. Jnem-
^Øv \ntj-[n-I-tfm-Sp, C\n Cu N¿®-I-fpambn ChnsS hc-cp-
sX∂v ]d-bp-I.'
"Rm≥ Nn¥n-®p-sIm-≠n-cn-°p-I-bm-Wv. ASp-Øp-Xs∂ Fs¥-
¶nepw Xocp-am-\-sa-Sp-°-Ww' Fs∂ms° ]d™v At±lw
Fs∂ kam-[m\n-∏n-°m≥ Iptd ian-®p. ]t£ F\n-s°-hnsS
kam-[m\w In´m-\mWv? AXv Ign-™p-≈ Hmtcm \nan-jhpw
F\n°v ]¿∆-Xw-t]mse mc-ta-dnbXmbn tXm∂n-. Cßs\ Ipd-
®p-Zn-hkw ho≠pw Ign-™p. Rm≥ ZpB sNbvXp-sIm-≠n-cp-
∂p. Fs‚ Ign-h-\p-k-cn®v \ns‚ D∏mbv°v a\- n-em-°n-s°m-
Sp-°m\pw ian-®p. At±lw ]p©n-cn-°pI amX-amWv sNbvXXv;
Nn¥n-°p-I-bm-sW∂v ]d-bp-Ibpw sNøpw. Rm≥ ho≠pw ZpB-
bn¬ apgp-Ipw.
HSp-hn¬ Hcp Znhkw Cim \a-kvI-m-cØn-\p-tijw "Xm≥
_bv-A-Øv sN-øm≥ Xocp-am-\n-®n-cn-°p∂p' F∂v At±lw ]d-
™p. AXp-tI-´-t∏mƒ temIw apgp-h≥ F\n-°p-th≠n ]Im-
in-®-Xp-t]mse tXm∂n. Rm\p-Ss\ A√m-lp-hn\v ipIv¿
sNbvXp. DSs\ IsØ-gp-Xm≥ At±-l-tØmSv ]d-™p. \msf
cmhn-etb IØv t]mIp-I-bp-≈q-sh∂pw AXn-\m¬ cmhnse
IsØ-gp-Xm-sa∂pw At±lw ]d-™p. Xma-kn-∏n-°msX IØp-
Ss\ Fgp-Xm≥ Rm≥ \n¿_-‘n-®p. IØv s\©-Øp-sh-®p-sIm-
≠p-d-ßtWm F∂-t±lw tNmZn-®p. AXp-X-s∂-bmWv th≠Xv
F∂p Rm≥ adp-]Sn ]d™p. F\n°p cmXn Dd-ßm≥ Ign-bp-
I-bn-s√∂pw AXp-sIm≠v \n߃ Ct∏mƒØs∂ IsØ-gp-X-
W-sa-∂mWv Rm\m-K-ln-°p-∂-sX∂pw AXv Rm≥ Fs‚ s\©-
52Fs‚ DΩ
Øp-sh-®p-sIm≠v kam-[m-\-tØmsS Dd-ßp-sa∂pw ]d-™p.
Aßs\ At±lw B ka-b-Øp-Xs∂ IsØ-gpXn F\n-°p-X-
∂p. Rm\Xv Fs‚ s\©-Øp-sh-®p-sIm≠v Dd-ßp-Ibpw t\cw
shfp-Øbp-Ss\ Ab-°p-Ibpw sNbvXp.'
Rm≥ Cw•-≠n¬ hnZym-¿∞nbm-bn-cp-∂-t∏mgmWv 1914
Pqembv Ah-km\w bqtdm-∏n¬ bp≤w XpS-ßn-b-Xv. BKÃv
Bcw-`Øn¬ _n´\pw bp≤-Øn¬ ]¶p-tN¿∂p. bp≤w Imc-
W-Øm¬ t]m°p-h-c-hn¬ Nne XS- -߃ D≠m-bn. C¥ybv°pw
Cw•-≠n-\p-an-S-bn¬ X]m¬ t]m°p-h-c-hnepw Hcm-gvN-bn-e-[nIw
Xmakw t\cn-´p. BZy-ta-Xs∂ bp≤-hm¿Ø-Iƒ tI´v DΩ ]cn-
`-an-®n-cp-∂p. X]m¬ hchpw sshIp-sa∂v Adn-™-t∏mƒ
t_m[w-sI- p-ho-Wp. D∏ BZy-ta- DΩbpsS am\-kn-Im-h-ÿ-Iƒ
hfsc i≤n-°p-Ibpw kam-[m-\n-∏n-°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p.
Ct∏mƒ IqSp-X¬ kq£vaX ]men-°m≥ XpS-ßn.
D∏ ]d-bm-dp-≠m-bn-cp-∂p. "bp≤w XpS-ßn-b-Xp-ap-X¬ \ns‚
Xncn-®p-h-c-hv h-sc-bp≈ aq∂p-am-k-°mew F\n°v aq∂p-
h¿jsØ°mf-[nIw _p≤n-ap-´p-≈-Xm-bn-Øo¿∂n-cp-∂p. \ns‚
DΩ-bpsS KXn-ap-´nb Ahÿ I≠n-´v, \ns∂ Cw•-≠n-te°v
Ab®Xn¬ Rm≥ Ft¥m Ip‰w sNbvX-Xp-t]mse tXm∂n-
t∏mbn-cp-∂p. HSp-hn¬ A√mlp Ahs‚ A\p-K-lw-sIm≠v
\ns∂ kpJ-am-b-\n-e-bn¬ Xncn-®p-sIm-≠p-h-∂-t∏mƒ \ns‚ DΩ-
bpsS Bflmhn¬ Poh≥ hoWp. Fs‚ Poh≥ c£-s∏-Sp-Ibpw
sNbvXp.'
bqtdm-∏n¬\n-∂p≈ Fs‚ Xncn-®p-h-chv
1914 \hw-_¿ BZy-Øn¬ Rm≥ C¥y-bn¬ Xncn-s®-Øn.
BZyw Zmdp¬ Aam-\n¬ lmP-cmbn tcJm-]-c-ambn _bv-AØp
sNøpIbpw, \mhp-sIm≠v km£y-s∏-Sp-Øp-Ibpw sNbvXp.
lZvdØv Jeo-^-Øp¬ ako-lns\ kµ¿in®v Xr]vXn-tbmsS
knbm¬t°m-´n-se-Øn.
bp≤w Imc-W-Øm¬ B \mfp-I-fn¬ IS¬am¿§w kpc-
53Fs‚ DΩ
£n-X-a-√m-bn-cp-∂p. AXp-sIm≠v Rm≥, ASpØv \m´n-se-Øp-
sa∂v amXsa D∏sb Adn-bn-®n-cp-∂p-≈q. XnbXn H∂pw ]d-
™n-cp-∂n-√. Rm≥ emtlm-dn-se-Øn-°-gn-™-t∏mƒ, kpJ-ambn
Rms\-Øn-bn-´p-s≠∂v D∏mbv°v hnhcw In´n. Cu hm¿Ø
tI´p-Ss\ hgn-bn¬sh-®p-Xs∂ ImWp-∂-Xn-\mbn DΩbpw amXp-
e\pw ipIvdp-√mlv Jmt\bpw Iq´n knbm¬t°m- n¬\n∂v hko-
dm-_m-Zn-se-Øn-sb-¶nepw Fs‚ hc-hn-s\-°p-dn®v Dd-®-hn-hcw
In´m-Ø-Xp-sIm≠v cmXn AhnsS ImØp-\n-∂-Xn-\p-ti-jw, amXp-
es\ AhnsS \ndpØn ipIvdp-√mlv Jmt\msSm∏w DΩ Xncn®p
knbm¬t°m-´n-te°p t]mbn. aWn-°q-dp-Iƒ Ign™v Rm≥
DΩ-bpsS ASp-sØ-Øn.
1914 Unkw-_¿ apX¬ 1916 BK-Ãp-hsc Rm≥ D∏-tbm-
sSm∏w knbm¬t°m-´n¬ h°m-eØv ]mŒokv sNbvXp. 1916
BK-Ãn¬ "C¥y≥ tIkkv' F∂ amkn-I-bpsS kl-]-Xm-[n-
]¿ F∂ \ne-bn¬ emtlm-dn-te°p t]mbn. kabw Ign-™p-
t]m-Ip-∂-Xn-\-\p-k-cn®v AhnsS sslt°m-S-Xn-bn¬ ]mŒo-kn-
\p≈ Ah-k-c-ßfpw In´n-s°m-≠n-cp-∂p. FX-tØm-f-sa-∂m¬,
Ipd-®p-Im-e-Øn-\p-tijw Fs‚ A[n-I-k-a-bhpw sslt°m-S-
Xn-tPmen-bn¬ sNe-h-gn-bm≥ XpS-ßn.
JmZn-bm-\n¬ ]nXm-hns‚ Xmakw
1917 G]n¬ amk-Øn¬ D∏ h°m-eØv ]mŒokv Dt]-£n-
°p-Ibpw Ipd-®p-am-k-Øn-\p-tijw JmZn-bm-\n¬ ÿnc-Xm-a-k-
am-°p-Ibpw sNbvXp. 1905-˛¬ BZy-ambn At±lw JmZn-bm-\n¬
h∂-t∏mƒ, C„-s∏-Sp-I-bm-sW-¶n¬ Xm≥ h°m-eØv ]mŒokv
Hgn-hm°n Xs‚ apgp-h≥ ka-bhpw Zo\n-\p-th≠n sNe-h-gn-
°m≥ Xøm-dm-sW∂v lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)-t\mSv ]d-
™n-cp-∂XmWv. F∂m¬, Xm¶ƒ ]mŒokv XpS-cpI F∂mWv
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A) ]d-™-Xv. C]-Imcw lZvdØv
akolv auDu-Zv(-A)s‚ tZl-hn-tbm-K-Øn-\p-tijw lZvdØv
Jeo-^-Øp¬ akolv A∆-en-t\mSpw ]d-™n-cp-∂p. F∂m¬
"lZvdØv akolv auDu-Zv(-A) F¥mtWm ]d-™Xv AX-\p-k-
54Fs‚ DΩ
cn®v sNøm-\mWv' Jeo-^-Øp¬ akolv A∆¬(-d) ]d-™Xv.
Jnem-^sØ Ym\n-bm-bpsS Imew Bcw-`n®v Ipd®p Ign-™-
t∏mƒ lZvdØv Jeo-^-Øp¬ ako-lv Ym-\n(-d) "Zo\o tkh-\-
Øn-\mbn Xm¶sf Ft∏m-gmWv ka¿∏n-°p-∂Xv' F∂v D∏-tbmSp
tNmZn-®p. "Rm\nXm lmP-cm-bn-cn-°p-∂p-'sh∂v At±lw ]d-
™p. lpkq¿ Iev]n-®m-ep-S≥ h°m-eØv Dt]£n®v lpkq-
dns‚ k∂n-[n-bn¬ hcp-∂-Xm-Wv.
Aßs\ 1917-˛¬ At±lw Zmdp¬ Aam-\n¬ ÿnc-Xm-a-k-
am-°p-Ibpw lZvdØv Jeo-^-Øp¬ akolv Ym\n(-d) \nkzm-
dsØ AA-vem-bpsS Imcy-߃ At±-lsØ Gev]n-°p-Ibpw
sNbvXp. CXn-\p-]p-dsa _nlnivXn aJv_d hn`m-K-Øns‚ Npa-
X-ebpw At±-l-Øn-∂m-bn-cp-∂p. Hgnhv kabw lZvdØv akolv
auDu-Zv(-A)s‚ KŸ-ß-fpsS C‚Ivkv Xøm-dm-°p-∂-Xn¬ sNe-
h-gn-®pt]m-∂p. h°me-Øv ]mŒokv sNøp∂ ImeØpw
At±lw kZv¿ A©p-a≥ Alva-Zn-øm-bpsS AwKhpw kZv¿
A©p-a≥ Alva-Zn-øm-bpsS \nb-tam-]-tZ-i-I-\p-am-bn-cp-∂p.
D∏ Zmdp¬-A-am-\n¬ Xma-k-am-°n-b-Xn-\p-tijw DΩ
A[nIhpw Ukv°bn¬X-s∂-bmWv Xma-kn-®n-cp-∂-Xv. CS-
bv°nsS JmZn-bm-\nepw t]mIp-am-bn-cp-∂p. ]t£, Hmtcm-X-h-
Wbpw Ht∂m-ct≠m amk-Øn-e-[nIw Ah¿ JmZn-bm-\n¬ Xma-
kn-°p-am-bn-cp-∂n-√. Nne-t∏mƒ Fs‚-b-Sp-°¬ emtlm-dnepw
hcp-am-bn-cp-∂p. ]t£, Ahn-sSbpw Ah-cpsS Xmakw Hmtcm
Xh-Wbpw Ipd®p Znh-ktam Ipd®v BgvNtbm amX-am-bn-cp-∂p.
D∏-bp-sSbpw DΩ-bp-sSbpw l÷v
1924-˛se th\¬°m-eØv D∏bpw DΩbpw l÷v sNøp-∂-
Xn-\mbn t]mbn. kap-Z-Ønse Cf°w Imc-W-Øm¬ bmX-
bv°n-S-bn¬ A[n-Ihpw D∏mbv°v kpJ-an-√m-Xm-bn. ]t£, kap-
Z-bmX hfsc C„-s∏-´p-sh∂pw bmXbn¬ BtcmKyw \√-\n-
e-bn-em-bn-cp-∂p-sh∂pw DΩ- ]-d-bpIbp-≠m-bn-.
l÷n\p t]mIp-tºmƒ DΩ X\n°pw D∏mbv°pw th≠n
55Fs‚ DΩ
"I^≥' s]mXn-bm-\p≈ XpWnbpw Xøm-dm-°n-sIm-≠p-t]m-bn-
cp-∂p. l÷v Zn\-ß-fn¬ B XpWn-Iƒ kwkw sh≈-Øn¬
IgpIn kq£n-®p-h-bv°m-\pw, kabw hcp-tºmƒ D]-tbm-Kn-°m-
\p-am-bn-cp∂p AXv.
l÷v sNbvXv aS-ßn-h-∂-Xn-\ptijw c≠p-h¿jsØ
PohnXwIqSn A√mlp D∏mbv°v \evIn. 1925 BK-Ãn¬ DΩbpw
D∏bpw Fs‚ IqsS Iivao-cn¬ t]mIpI F∂p-t±-iy-tØmsS
]pd-s∏- p. hgn-bn¬ Ipd-®p-Zn-hkw "tImslsacn' (tacn-ae) F∂
ÿeØv R߃ Xma-kn-®p. Cu Npcp-ßnb Xma-k-Øn-∂n-S-
bn¬ D∏-bpsS BtcmKyw hfsc tami-am-Ip-Ibpw Kpcp-X-cm-h-
ÿ-bn-se-Øp-Ibpw sNbvXp. ]t£, B A-h-k-c-Øn¬
A√mlphns‚ A\p-K-lw-sIm≠v At±-l-Øn\v BtcmKyw
In´n. F¶nepw At±-l-Øns‚ tcmKw Imc-W-Øm¬ BKÃv
sk]vXw -_¿ amk-Øns‚ A[n -I -`m -Khpw R߃°v
"tImslsa-cn-'bn¬ Ign-®p-Iq-t´-≠n-h-∂p. sk]vXw-_-dns‚ HSp-
hn-emWv R߃°v Aev]-Zn-h-k-tØ°v Iivao-cn¬ t]mIm≥
km[n-®-Xv. Aßs\ A√mlp Ah-cpsS Cu BK-lhpw
]q¿Øn-bm-°n.
D∏-bp-sS AkpJw
1926 Pqsse As√-¶n¬ BK-Ãns‚ Bcw-`-Øn¬ Pam-A-
Øns‚ Hcp tIkn¬ km£n ]d-bp-∂-Xn-\mbn D∏ JmZn-bm-
\n¬\n∂v knbm¬t°m-´n-te°v t]mbn. B tIkp-ambn _‘-
s∏´v Rm\pw knbm¬t°m-´n¬ t]mbn-´p-≠m-bn-cp-∂p. X\n°v
Npa-bp-s≠∂v Ahn-sS-h®v D∏ Ft∂mSp ]d-™p. ]t£, Fs¥-
¶nepw ]tXyI _p≤n-ap-´p-≈-Xmbn ]d-™n-√. tI ns‚ \S-]-
Sn-I-fn¬\n∂v Hgn-hm-b-Xn-\ptijw D∏ Ukv°-bn-te°pw Rm≥
Xncn®v emtlm-dn-te°pw t]mbn.
BKÃv 12- \v D∏mbv°v AkpJw IqSp-X-em-sW-∂p≈ Adn-
bn∏p In´n. Rm\p-Ss\ Ukv°-bn-te-°p-t]m-bn. D∏-tbbpw DΩ-
tbbpw emtlm-dn-te°p Iq´n-s°m-≠p-h-∂p. emtlm-dn-seØn
]cn-tim-[n-®-t∏mƒ, -A-t±-l-Øn\v "πq-sdkn'bpsS _p≤n-ap-´p-
56Fs‚ DΩ
s≠∂v Adn-bm≥ Ign-™p. izmk-tIm-i-Øns‚ XmgsØ
t\cnb N¿Ω-Øn¬ sh≈w sI´n-s°m-≠n-cp-∂p. c≠mw Znhkw
Cu sh≈w \o°w sNbvXp. CXp-ap-tJ\ Npa Hcp-]mSv Ipd-
™p. ]Xy-£-Øn¬ At±-l-Øns‚ BtcmKyw \√ \ne-bn-
em-bn.
At±lw kzbw sshZyw ]Tn® Bfm-bn-cp-∂-Xp-sIm≠v
tcmK-Øns‚ e£-W-Øn¬\n∂v AXv GXv C\-Øn¬s∏-´-Xm-
sW∂v Xncn-®-dn-™n-cp∂p. emtlm-dn-seØn c≠p-aq∂v Znhkw
Ign™v Ft∂mSp ]d™p: ""Pohn-Xhpw ac-Whpw A√m-lp-
hns‚ A[n-Im-c-Øn-ep-≈-Xm-Wv. ]Xy-£-Øn¬ BtcmKyw \√
\ne-bn-epam-Wv. A√mlp C—n-®m¬ ]cn-]q¿Æ-kpJw In´pw.
]t£, tcmK-Øns‚ e£Ww I≠p-sIm≠pw Fs‚ ]mbw
IW-°n-se-SpØpw Ipd®p \n¿t±-i-߃ \ns∂-s°m-s≠-gp-Xn-
°m-sa∂v Rm\m-K-ln-°p-∂p.'' Rm≥ IS-emkpw t]\-bp-sa-Sp-
Øp. At±lw Npcp°w Nne \n¿t±-i-߃ Fgp-Xn-®p. Ah-bn-
sem-∂v,- l-ZvdØv kmln-_n-t\mSv _p≤n-ap-s´m-∂p-an-s√-¶n¬ (B
Zn\-ß-fn¬ lpkq¿ U¬lu-kn-bn-em-bn-cp-∂p) Fs‚ P\mk
\a-kvI-cn-∏n-°m≥ ]d-bWw F∂-Xm-bn-cp-∂p. AXn-\p-tijw
Ah-km-\-k-a-bw-hsc C∂Xv sNø-W-sa∂pw C∂Xv sNø-cpXv
F∂pap≈ Hcm-Klhpw ]I-Sn-∏n-®n-cp-∂n-√. XpS¿∂v At±-l-
Øns‚ BtcmKyw ]Xy-£-Øn¬ sa®-s∏-Sp-Ibpw Xn∂p-Ibpw
IpSn-°p-Ibpw \S-°p-I-bp-sams° km[m-cW \ne-bn-em-Ip-Ibpw
sNbvXp.
"\nß-sfm-cn-°epw U¬lu-kn-bn¬ h∂n-´n-√-t√m. C]m-
hiyw F¥m-bmepw hcWw' F∂v lZvdØv kmln_v F\n-
s°-gp-Xn-bn-cp-∂p F∂ hnhcw Hcp Znhkw Rm≥ D∏sb Adn-
bn-®-t∏mƒ "AXp-icn. C]m-hiyw U¬lu-kn°v t]mImw'
F∂v hfsc Xm¬]-cy -tØmsS ]d -™p. "AßbpsS
BtcmKyØns‚ Ahÿ CXm-Wv. ]t£, U¬lu-kn°p
t]mIm-\m-K-ln-°p∂p' F∂v DΩ ]p©n-cn-®p-sIm≠v A`n-]m-
b-s∏- -t∏mƒ D∏ ]d-™p. "A√mlp kpJw Xcn-s√∂v Bc-dn-™p.'
57Fs‚ DΩ
BKÃv Ah-km-\-Øn¬ ho≠pw izmk-tIm-i-Øn¬ `mcw
IqSm≥ XpS-ßn. AXn¬\n∂v ]nt∂bpw sh≈w sI´n-bn-´p-
s≠∂v a\- n-em-bn. UmŒ-dpsS A`n-]mbw sh≈w \o°w
sNøWw F∂-Xm-bn-cp-∂p. sh≈w \o°w sNøp-∂Xv C]m-
hiyw D∏ `b-∂n-cp-∂p. Rm≥ DΩ-bp-ambn Btem-Nn-®p.
UmŒ¿am-cpsS A`n-]-mb-Øn¬ CXmWv NnIn-’-sb-¶n¬ ]ns∂
as‰mcp hgnbp-ans√∂v DΩ ]d-™p. Aßs\ D∏bpw AXp
kΩ-Xn-®p. BKÃv 29 Rmb-dmgvN c≠mw-h´w sh≈w \o°w
sNbvXp. B t\cØv tUmŒ¿am¿ apdn-bn-ep-≠m-bn-cp∂ Imc-
W-Øm¬ DΩ apdn-bn-ep-≠m-bn-cp-∂n-√. thsd GtXm apdn-bn¬
kpPq-Zn¬ hoWv ZpB sNøp-I-bm-bn-cp-∂p. UmŒ¿am¿ ASp-Ø-
ap-dn-bn-te°v t]mb-t∏mƒ Rm≥ DΩsb hnhcw Adn-bn-°p-
Ibpw D∏ InS∂ apdn-bn-te°v hcn-Ibpw sNbvXp. ]n∂oSv
UmŒ¿am¿ c≠m-asØ apdn-bn¬\n∂v ]pd-tØ°v t]mIp-∂Xv
I≠-t∏mƒ DΩ Aev]w ]cn-`-an-®p. am‰n\n-dpØn Ft∂mSp
]d™p: ""A√mlp \√-Xp-h-cp-Ø-s´. Ipd-®p-Zn-hkw aptº Rm≥
\nt∂mSp ]d™ kz]v\w \n\°v Hm¿Ω-bpt≠m? _w•m-hn¬
\n∂v ]pd-tØ-°p-t]m-Ip∂ c≠msf Rm≥ kz]v\-Øn¬ I≠n-
t√, Cu apdn-bn¬\n∂v Ct∏mƒ ]pd-tØ-°p-t]mb c≠p-t]¿
Xs∂-bm-bn-cp∂p AXv. CtX hkvX-Øn¬ Xs∂-bmWv Rm\-
hsc kz]v\-Øn¬ I≠-Xv. Ah-cpsS ]Xna apdn-bn¬\n∂v ]pd-
tØ-°n-d°p-∂Xv C]-Imcw ]n≥`m-K -Øp-\n∂v Rm≥
I≠XmWv.
CXn\v Ipd-®p-Zn-hkw aptº DΩ-I≠ Hcp kz]v\w Ft∂mSp
]d-™n-cp-∂p. ""Cw•ojv hkvXw [cn® c≠p hy‡nIƒ apdn-
bn¬\n∂v ]pd-tØ°v t]mIp-∂p. Cu c≠p-t]¿ Nu±-co-km-ln-
_ns\ (D-∏-sb) sIme-s∏-Sp-Øn-bn- mWv t]mIp-∂-sX∂v Btcm
Ahsc Nq≠n-s°m≠v ]d-™p.''
B Znhkw D®-hsc D∏-bpsS BtcmKyw \√ \ne-bn-em-
bn-cp-∂p. D®bv°v izmtkmOzmkØn¬ _p≤n-ap-´-\p-`-h-s∏-´p-
Xp-S-ßn. BZyw izmk-tIm-i-Øns‚ ASn-`m-KØv Iptds» thZ-
58Fs‚ DΩ
\-bp-≠m-bn-cp-∂p. ]t£, 30-˛\v cmhnse thZ\ Ipd-™p-sh-
¶nepw izmk-X-S w D≠m-bn-s°m-≠n-cp-∂p. NnIn-’bpw \S-
°p-∂p-≠m-bn-cp-∂p. ]t£, ]Xp-s°-∏-Xps° Ahÿ tami-
am-bn-s°m-t≠-t∏m-bn. tcmK-Øns‚ Ah-km-\-L-´-amW-sX∂v
At±lw kzbw a\- n-em-°n-°gn™n-cp-∂p. F¶nepw At±-l-
Øn¬\n∂v Hcp-X-c-Øn-ep≈ Akz-ÿ-Xtbm hnjtam ]I-S-
am-bn-cp-∂n-√. 31-˛mw XnbXn cmhnse Rm≥ D∏-bp-sS-b-Sp-Øp-\n-
s∂-gp-t∂‰v \a-kvI-cn-°m≥ t]mbn. \a-kvIm-c-Ønse Fs‚
Ic-®n-¬ D∏ms‚ sNhn-bn¬ ]Xn-™p. "s]s -∂p-t]mbn Ahs\
kam-[m-\n-∏n-°m\pw UmŒ¿ ]d-bp-∂-Xp-tI´v Ah≥ ]cn-`-an-
®n-´p-s≠∂v a\- n-em-Ip-s∂∂pw hfsc hnja-tØm-sS DΩ-
tbmSp ]d-™p.
D∏-bpsS ac-WsØ°pdn®p≈ DΩ I≠ kz]v\w
AtXZnhkw DΩ Xm≥I≠ Hcp kz]v\w Fs∂ tIƒ∏n-
®p. AXv Ah¿ Xte∂pcmXn I≠-Xm-bn-cp-∂p. "\ns‚ D∏
Hcp tai-bpsSbSpØp Itk-c-bn-en-cp∂v Ft¥m Fgp-Xn-s°m-
≠n-cn-°p-I-bm-Wv. Xs‚ tPmen-bn¬ _≤-i-≤-\m-Wv. AtX
apdn-bn¬ Hcp tkm^-bn¬ Hcp bphXn Ccn-°p-∂p-≠v. "Xm¶ƒ
t]mIp-I-bm-sW-¶n¬ Cu kvXotbbpw Iq´n-s°m-≠p-t]m-IpI'
F∂v ipIvdp-√mlvJm≥ \ns‚ D∏-tbmSp ]d-™p. \ns‚ D∏
AhnsS Ccp-∂p-sIm-≠p-Xs∂ IgpØv Xncn®v (Xs‚ tPmen°v
hnLv\w hcp-∂Xv C„-s∏-SmsX AXv s]s´∂v Xo¿°m-\m-K-
ln-°p∂p F∂ a´n¬) "tams\, F\n°v PpapA Znhkw Ah[n
In´pw' F∂v adp-]Sn ]d-™p.'
"Ah[n' F∂ ]Z-Øn¬\n∂v a\- n-em-Ip-∂-Xv, Ct±lw
PpapA Znhkw XpS-ßp-tºmƒØs∂ Ah-[n-sb-SpØp t]mIp-
sa-∂m-sW∂v DΩ Ft∂mSp ]d-™p. AXp-sIm≠v UmŒ¿
F¥pw ]d-™p-sIm-≈-s´. \o Ct∏mƒ apX¬Xs∂ F√m Hcp-
°-ßfpw sNøp-I. At±lw hnS-]-d™ DS-s\-Xs∂ JmZn-bm-
\n-te°v sIm≠p-t]m-Im-\mbn hymgmgvN sshIp-t∂-c-Øn-\p-
≈n¬ F√m Hcp-°-ßfpw ]q¿Øn-bm-°-Ww. \n\°v CXn-\p-
59Fs‚ DΩ
aptº CØcw Hc-h-kcw ImtW-≠n-h-∂n- n√; bYm¿∞ kabw
hcp-tºmƒ ]cn-`-an-®p-t]m-Ip∂ Hc-hÿ D≠m-I-cp-Xv. A√m-
lp-hns‚ C„w C]-Im-c-am-sW-∂mWv a\- n-em-Ip-∂-Xv. AXp-
sIm≠v Ct∏mƒ apX¬ Xøm-sd-Sp∏v \S-Øp-I. \ns‚ ktlm-Z-
c-∑m¿°v DSs\ IsØ-gp-Xp-I. c≠p-t]¿ FXbpw s]s´∂v
ChnsS FØ-s´. Hcmƒ s]ßsf sIm≠p-h-cm≥ t]mI-s´.
\ns‚ s]ßsf Iq´m≥ t]mIp-∂-bm-tfmSv "hymgmgvN kqcy≥
AkvX-an-°p-∂-Xn-\p-aptº ChnsS FØn-t®-cm≥' \n¿_-‘-
ambpw ]d-b-Ww. \ns‚ D∏-bpsS I^≥ s]mXn-bm-\p≈ XpWn
C∂-ÿ-eØv sh®n-´p-s≠∂pw hcp-tºmƒ AsX-Sp-Øp-h-c-W-
sa∂pw F∂m¬, a‰mcpw CXn-t∏mƒ Adn-b-cp-sX-∂pw, Adn-
™m¬ Kma-hm-kn-I-sf√mw ChnsS XSn-®p-Iq-Sp-sa-∂pw-IqSn ]d-
b-Ww. ]n∂oSv ]d™p: s]´n Xøm-dm-°m\pw ]d-bp-I. hymgmgvN
sshIp-t∂-c-Øn-\p-≈n¬ CXv \n¿_-‘-ambpw Int´-≠-Xm-Wv.
hmS-Ihml-\-Øn-\p≈ G¿∏mSpw sNøp-I. A¿≤-cm-Xn-I-gn™v
c≠p-a-Wn°v hcm≥ Ah-tcmSv ]dbWw.'' DΩ-bpsS \n¿t±-i-
]-Imcw Rm≥ F√m G¿∏mSpw sNbvXp. CXp sNm∆m-gvN-bm-
bn-cp-∂p. Aev]w izmk-X-S- -a-√msX ]Xy-£-Øn¬ D∏mbv°v
Hcp _p≤n-ap´pw D≠m-bn-cp-∂n-√. ]q¿Æ-ambpw t_m[-hm-\m-bn-
cp-∂p. kwkm-cn-°m-dp-≠m-bn-cp-∂p. ]t£, £oWw Aev]mev]w
IqSn-s°m-≠n-cp-∂p.
sk]vXw-_¿ H∂mw XnøXn cmhnse kp_vln \a-kvIm-c-
Øn-\p-tijw D∏-bp-sS-b-SpØv Rm≥ X\nt® D≠m-bn-cp-∂p-≈q.
Rm≥ tNmZn®p: "Aßv ZpxJn-X-\m-Ip-I-bn-√-t√m. Aev]w Ign-
™m¬ A√mlp C—n-°p-I-bm-sW-¶n¬ IqSn-°mgvN km[y-am-
Ip-∂-Xm-Wv.' At±lw adp-]Sn ]d™p: "C√. Rms\s‚ A√m-
lp-hns‚ Xr]vXn-bn¬ kwXr]vX-\m-Wv.'
At∂-Zn-hkw D®bv°v Fs‚ ktlm-Z-c-∑m-cmb ipIvdp-√m-
lvJm\pw A–p-√m-lvJm\pw FØn. a‰p Nne ktlm-Z-c-ßfpw
_‘p-°fpw h∂n-cp-∂p. hymgmgvN D®bv°v izmtkm-—zm-k-Øn-
ep-≠m-bn-cp∂ hnjaw \oßnsb¶nepw tcmK-Øns‚ £oWw
60Fs‚ DΩ
h¿≤n-®p-sIm-≠n-cp-∂p. ]q¿Æ-ambpw t_m[w D≠m-bn-cp-∂p. D®-
bv°p-tijw DΩ-tbmSp ]d-™p. "Aev]w Fs‚ IÆ-S-bp-tºmƒ
apdn ]g-h¿§ßsfs°m≠v \nd-™n-cn-°p-∂-Xmbpw G‰hpw \√
kpK‘w h∂p-sIm-≠n-cn-°p-∂-Xmbpw Rm≥ ImWp-∂p. Fs‚
a\- n¬ Hcp-X-c-Øn-ep≈ hnj-ahpw Ct∏m-gn-√.' lrZbw XpS¿®-
bmbn _e-lo-\-am-bn-s°m-≠n-cn-°p-I-bm-bn-cp-∂p. lrZ-b-Øn\v
i‡n ]I-cm≥ UmŒ¿ sshIp-t∂cw \nc-¥cw C≥©-Ivj≥
sNbvXp-sIm-≠n-cp-∂p. C≥©-Ivj≥ sNtø≠ Bh-iy-an-s√∂v
D∏ ]d-bm-dp-≠m-bn-cp-∂p. ]t£, NnIn-’-bn¬ ssII-S-Øp-∂Xv
icn-b-s√∂ hnNm-c-Øm¬, ]q¿Æ-ambpw AXv \ntj-[n-®n-cp-∂n-
√. Fs∂ Atß-b‰w ZpxJn-X-\m-bn-°≠ Hcp-t\-cØv ]d™p:
"tamt\, Cu t\cw F√m-h¿°pw h∂p-sIm-≠n-cn-°p-∂Xm-Wv.'
Akz-vdn-\p-tijw BUn-‰¿ _m_p A–p¬ laoZv kmln_v
hcn-Ibpw Fs∂ hnfn-∏n-°p-Ibpw sNbvXp. s]´n-bp-tSbpw hml-
\-Øn-t‚bpw G¿∏mSv sNøm≥ At±-l-sØ-bmWv Gev]n-®n-cp-
∂-Xv. s]´n Xøm-dm-bn-´p-s≠∂pw ]≈n-bn¬ sh®n-´p-s≠∂pw
hml\w hmS-I-s°-Sp-Øn-´p-s≠∂pw A¿≤-cmXn Ign™v 2
aWn°v ChnsS hcpsa∂pw At±lw ]d-™p. ]n∂oSv Nu±cn
kmln_v Fß-s\-bp-s≠∂v tNmZn-®p. Rm≥ At±-l-Øns‚
ASpØv kwkm-cn-®p-sIm-≠n-cns° Fgp-t∂-‰p-h-∂-Xm-sW∂v
At±ltØmSp ]d-™p. aKvcn-_n\p Aev]w aptº Fs‚
ktlm-Z-c≥ A–p-√mlvJm\pw ktlm-Z-cn-bp-sa-Øn. A–p-√m-
lvJm≥ D∏mbv°v ssI sImSp-Ø-t∏mƒ Ahs‚ Ccp-ssI-Ifpw
At±lw Xs‚ ssII-fn-se-mXp°n. Aev]w Ign™v D∏ Xs‚
ssI kzX-¥-am-°n-s°m≠v Fs‚ XpS-bn¬h-®p-. F∂n´v ]d-
™p. "tamt\, Rm≥ CXv ChnsS hbv°m≥ BK-ln-°p-∂p.'
D∏-bpsS th¿]mSv
R߃s°-√m-h¿°pw DΩ-bpsS kz]v\-sØ-°p-dn®v Adn-
bmam-bn-cp-∂p. CXv Ah-km\ \nan-j-ß-fm-sW∂pw Adn-bm-am-
bn-cp-∂p. Fs¥-¶nepw kwkm-cn-®ncn°m≥ sImXnbp-≠m-bn-cp-
∂-Xp-sIm≠v Rms\-s¥-¶n-ep-sams° ]d™p-sIm-≠n-cp-∂p.
61Fs‚ DΩ
Aßs\ Hcp ]mhiyw Rm≥ D∏-bpsS sNhn-bn¬ ]d™p:
"F\n°v D∏-tbm-Sp≈ kvt\lw FX-am-X-am-sW-∂psh®m¬,
D∏-bpsS hnjaw Gs‰-Sp-Ømtem F∂v Rm\m-K-ln-°p-IbmWv.'
CXp-tI-´-t∏mƒ Xs‚ ssI Fs‚ Igp-Øn\v Np‰n-∏n-Sn®v Xs‚
apJw Fs‚ apJ-tØmSp tN¿Øp-sIm≠p ]d™p: ""AØcw
BKlw A√m-lp-hn\v C„-a-√. Hmtcm-cp-Øcpw Ah-c-h-cpsS
Dug-Øn-em-Wp-≈-Xv.'' Ipd-®p-I-gn-™-t∏mƒ,
F∂ Ihn-Xm-i-Iew GX-h-k-c-Øn-te-Xm-sW∂v Aßbv°v
Hm¿Ω-bpt≠m F∂v Rm≥ tNmZn-®p. Hm¿Ω-bp-s≠∂v D∏
]d™p; "l m≥_n≥ Ym_n-Xv(-d) \_n(-k)-Xn-cp-ta\n h^m-
Øm-b-t∏mƒ ]d-™-Xm-W-Xv.'
`£-W-Øns‚ kabw h∂-t∏mƒ, F√m AXn-Yn-I-tfmSpw
t]mbn `£Ww Ign-°m≥ \n¿_-‘n-®p. Nne¿ aSn-®p-\n-∂-
t∏mƒ, D∏ ho≠pw Ah-tcmSv \n¿_-‘n-®p-sIm≠p ]d-™p,
tPmen°m¿ ]Xo-£n-®p-sIm-≠n-cn°pw, Ah¿°pw Ah-cp-sS-
tPmen Xo¿t°-≠Xp-≠v. AXn-Yn-Iƒ `£Ww Ign-®p-sIm-≠n-
cn-°p-tºmƒ, "D∏ C„-s∏-Sp-s∂-¶n¬ At±-l-Øns‚ I´n¬ ]pcp-
j-∑m-cpsS Ccn-∏n-S-ÿ-e-tØ°v sIm≠p-t]m-Im≥' DΩ ]d™p;
AXv IqSp-X¬ hnim-ehpw Im‰v IS-°p-∂-Xp-am-W-t√m. D∏ A[n-
Ihpw Dd-ßm-dp-≠m-bn-cp-∂Xv Ahn-sS-bm-bn-cp-∂p. Rm≥ D∏-
tbmSv tNmZn-®-t∏mƒ sIm≠p-t]m-Im≥ ]d-™p. "Atßbv°v
B A¶Ww (\m-ep-sI-´n-∂IsØ ap‰w) C„-amtWm?' F∂v
Rm≥ tNmZn-®-tXbp≈q, At±lw h^mØmbn°gn-™n-cn-°p-
∂p-sh∂v DΩ ]d-™p. Aßs\ At±lw Xs‚ bP-am-\s‚
k∂n-[n-bn¬ lmP-cm-bn. t\m°n-b-t∏mƒ At±lw h^m-Øm-
bn-cp-∂p.
DΩ ]cn-ip≤ "Iena' sNm√p-Ibpw C∂m-en-√mln hC∂m
Cebvln dmPn-Du≥ ]d-bp-Ibpw ZpB sNøp-Ibpw sNbvXp:
62Fs‚ DΩ
""A√m-lp-th, \ns‚ A\p-K-lw-sIm≠v Ct±-l-Øn\v \ns‚
ImcpWy-Øns‚ XW-en¬ dkq¬ kz√-√mlp Ae-bvln h
k√-a-bpsS sImSn-°o-gn¬ lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚
Imev]m-Z-ß-fn¬ CSw \evIn-bm-epw. F∂n´v Ft∂mSv ]d™p:
I´n¬ A¶-W-Øn-te°v sIm≠p-t]m-Ip-I. At±-lsØ JmZn-
bm-\n¬ sIm≠p-t]m-Im-\p≈ G¿∏mSv sNøp-I.''
Cu Hcp-°-߃ \S-Øp-∂-Xn-\n-S-bn¬ Rm≥ i–-ap-≠m-
°msX c≠p-aq-∂p-h´w DΩ-bpsS ÿnXn-b-dn-bp-∂-Xn-\mbn
kvXoIƒ Ccn-°p∂ ÿe-Øp-t]m-bn. DΩ kvXoI-fpsS CS-
bn-en-cp∂v kam-[m-\-tØm-Sp-IqSn D∏-bpsS tcmK-Øns‚ ÿnXn-
K-Xn-Iƒ ]d-™p-sIm-≠n-cn-°p-∂-XmWv I≠-Xv.
Hcp-°-ß-sf√mw ]q¿Øn-bm-b-t∏mƒ P\mk \a-kvI-cn-®p.
DΩbpw kvXoI-tfm-sSm-∏w _w•m-hns‚ hcm-¥-bn¬ kz^v^m-
bn-\n∂v \a-kvIm-c-Øn¬ ]¶p-tN¿∂p. s]´n hml-\-Øn¬ Ib-
‰p-∂-Xn-\p-aptº Fs‚ tXmfn¬ ]nSn-®p-sIm≠v AXn∂SpØph-
∂p. F∂n´v ]d™p:
""A√m-lp-hns\ Gev]n-°p-∂p. Aßv Fs∂ F√m coXn-
bnepw kt¥m-j-tØm-sS-t\m°n. Fs‚ sNdp-Xn¬ sNdp-Xmb
BK-lhpw ]q¿Øn-bm-°n. Fs‚ a\ v Ft∏mgpw Aß-bn¬
Xr]vX-bm-bn-cp-∂p. Aß-bn¬\n∂v Fs¥-¶nepw hnj-a-tam,
ZpxJtam D≠m-b-Xmbn F\n-t°m¿Ω-bn-√. F--¶nepw Aßs\
D≠m-bn-´p-s≠-¶n¬ A√m-lp-hns‚ Xr]vXn-°p-th≠n Rm\Xp
am∏m-°p-∂p. Aßbv°v Ahs‚ Imcp-Wy-Øns‚ XWen¬
CSw \evIp-am-dm-I-s´. Aß-bpsS ]nXm-hn\v Fs‚ kemw ]db-
-Ww. Ign-bp-sa-¶n¬ Aß-bpsS Ahÿsb°p-dn®v Rßsf
Adn-bn-®p-X-c-Ww.''
Cu apgp-h≥ Ime-Øn-\pan-S-bn¬ Ah-km-\sØ Cusbmcp
hmIy-w amXamWv Ah-cpsS a\- ns‚ k¶SØn\v km£y-am-
b-Xv. CXpw A\n-b-¥nX-ambn ]d-™p-t]m-b-Xm-sW-∂v tXm∂p-
∂p. ImcWw A√m-lp-hns‚ Xr]vXnsb Ah¿ £a-tbm-Sp-IqSn
63Fs‚ DΩ
amXta F∂√ kt¥m-j-tØm-Sp-Iq-Sntb F∂pw kzoI-cn-®n-´p-
≈q. ImWn-Iƒ°v HmtcmcpØ¿°pw amXr-Im-]-c-amb Ac-\q-
‰m-≠pIm-esØ kvt\l-hpw Bflm¿∞-Xbpw \nd™ B Iq´p-
sI´v Ah-km-\n-°p-∂-Xn¬ Hcp-X-c-Øn-ep≈ hyk-\hpw ]I-
Sn-∏n-®n-√. Ah-cpsS a\- n-eqsS IS-∂p-t]m-b-sX√mw Ah¿°p
amXta Adn-bq. ]t£, a\- ns‚ Ahÿ Ah¿ a\- n¬
Xs∂ hbv°p-I-bm-bn-cp-∂p. Ft∏m-sg-¶nepw AXns‚ an∂-em´w
GsX-¶nepw G‰hpw ASp-Ø-_-‘p-hn\v ImWm≥I-gn-™n-cp-
s∂∂p amXw. F¶nepw Ign-hns‚ ]c-am-h-[n, AXv ]I-S-am-
Im-Xn-cn-°m≥ AXo-h-Pm-KX ]men-®n-cp-∂p.
cmhnse c≠p-a-Wn°pw aq∂p-a-Wn-°p-an-S-bn¬ R߃ D∏-
bpsS P\m-k-bp-ambn emtlm-dn¬\n∂v ]pd-s∏- p. F´p-a-Wn-tbm-
S-SpØv lZvdØv DΩp¬ apA-van-\os‚ tXm´-Øn-se-Øn. A∂v
sk]vXw-_¿ 3 sh≈n-bm-gvN-bm-bn-cp-∂p. "sshZy-im-kvX-Øns‚
ASn-ÿm-\-Øn¬ P\mk Xma-kn-∏n-°p-∂-Xp-sIm≠v Ipg-∏-sam-
∂p-an-s√-¶n¬, Fs∂ Im°p-I, Rm≥ P\mk \a-kvI-cn-∏n°mw'
F∂v lZvdØv Jeo- -Øp¬ akolv Ym\n-bpsS Iºn U¬lu-
kn-bn¬\n∂p h∂p. Xma-kn-°p-∂-Xp-sIm≠v ]iv\-sam-∂p-an-
s√∂v ]cn-tim-[n-®-Xn-\p-tijw UmŒ¿am¿ ]d-™p. Aßs\
lpkq-dns\ B hnhcw Adn-bn-®p. "Xm≥ hcp-∂p-s≠∂v' lpkq-
dn¬\n∂v adp-]-Sn-h-∂p. I\-Ø-ag Imc-W-Øm¬ hgn Zp¿L-
Sam-bn-Øo¿-∂ncp∂p. AXp-sIm≠v lpkq¿ JmZn-bm-\n¬ FØn-
bXv A¿≤-cm-Xn°p tij-am-Wv. sk]vXw-_¿ 4 i\n-bmgvN
cmhnse 9 aWn-tbm-S-SpØv lpkq¿ P\mk \akvI-cn-∏n-®p.
lZvdØv akolv auDu-Zv( -A)s‚ J_v¿ \ne-sIm-≈p∂
JfiØns‚ ]Sn-™m-dp-`m-KØv ]tXyI kzlm-_n-am-cpsS
Jfi-Øn¬ ad sNøp-hm≥ lpkq¿ A\p-hmZw X∂p. J_vdns‚
taep≈ aÆv an\p-k-s∏-Sp-Øp-tºmƒ Hmtcm Xp≈n ag s]øm≥
XpS-ßn. J_v¿ an\p-k-s∏-Sp-Øm≥ sh≈w D]-tbm-Kn-t°-≠n-
h-∂n-√. inem-te-Jbnse hmIy-߃ lpkq¿Xs∂bmWv Fgp-
XnbXv:
64Fs‚ DΩ
_nkvan-√m-ln¿dlvam-\n¿dlow
\lva-±plq h \pk√o Aem dkq-en-ln¬ Icow
Nu±co \pkz- vdp-√mlv Jm≥ kmln_v πoU¿
knbm¬t°m´v 1904 -˛¬ knbm¬t°m´v F∂
ÿeØv lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ bmX-
bpsS Zn\-ß-fn¬ _bv-A-Øn¬ tN¿∂p. ]t£
t\c-sØ-ap-X¬ Bflm¿∞X ]pe¿Øn-bn-cp-∂p.
At±-l-Øns‚ mcy Nne kz]v\-ß-fpsS ASn-ÿm-
\Øn¬ At±-l-tØ-°mƒ aptº _bv-AØv
sNbvXp-I-gn-™n-cp-∂p. am\y-amb ]Ir-Xnbpw im¥-
kz-`m-hhpw Bflm¿∞-X-bp≈ Bfpam-bn-cp-∂p.
s]s´∂v s]s´∂v Bflm¿∞-X-bn¬ A`n-hr-≤n-
s∏-´p. henb ]mb-Øn¬ hnip-≤-Jp¿-B≥ lrZn-
ÿ-am-°n. Ah-km\w Rm≥ ]d-™-X-\p-k-cn®v
h°m-eØv tPmen˛ CXn¬ At±-lw- henb hnP-
bn-bm-bn-cp-∂p˛ Dt]£n®v Zo\ns‚ Xr]vXn-°mbn
_m°n-Po-hnXw ka¿∏Ww sNøp-Ibpw Bflm¿∞-
X-tbm-Sp -IqSn˛ AXn¬ ssZhklmbØm¬
Ft∏mgpw A`n-hr≤n In´n-s°m-≠n-cp-∂p˛ JmZn-bm-
\n¬h∂v Xma-kn-°p-Ibpw sNbvXp. Cubn-S-bn¬
l÷pw \n¿∆-ln-®p. Rm≥ At±-lsØ \mkn¿
AAv-em-bpsS tPmen Gev]n-®n-cp-∂p. AXt±lw
ITn-\m-[zm-\-tØmSpw Atß-b‰w Bflm¿∞-X-
tbmSpwIqSn \nd-th-‰n. A√m-lp-hns‚ Xr]vXn-tbm-
sSm∏w Fs‚ kt¥m-jhpw AlvaZo ktlm-Zc
ßfpsS KpWhpw A`n-hr-≤nbpw Ft∏mgpw ap∂n¬I-
≠p. Ft∂msSm∏w tPmen sNbvXn-cp∂ Imc-W-
Øm¬, Zo¿L-Zr-„n-bp≈ Bfmbn Rm≥ At±-
lsØ a\- n-em-°n-bn-cp∂p. hfsc kq£va-amb
kqN-\-Iƒ-t]mepw a\- n-em-°p-Ibpw kZp-t±-iy-
tØmsS ]h¿Øn-°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p. AXv
65Fs‚ DΩ
ImWp-tºmƒ, Fs‚ a\ v kvt\l-hm-bv]n-t‚bpw
BZ-c-hn-t‚bpw hnIm-c-ß-fm¬ \nd-bm-dp-≠m-bn-cp-
∂p. C∂phsc At±-l-Øns‚ Hm¿Ω a\- n\v
NqtS-Ip-∂p. A√m-lp-hn-t\mSv ]m¿∞n-°p-I-bm-Wv,
At±-l-Øns‚ ]Z-hn-Isf Db¿Øp-am-dm-I-s´. CtX-
co-Xn-bn¬ ]ptcm-K-an-°p-∂-Xn-\pw, apt∂m-´p-K-an-°p-
∂-Xn\pw At±-l-Øns‚ a°ƒ°pw Xu^oJv
\evIp-am-dm-I-s´. AØcw Bfp-I-fpsS Ime-Sn-]m-Sp-
I-fn-eqsS \S-°p∂ Bfp-Iƒ A[n-I-a-[n-I-ambn
\ΩpsS Pam-A-Øn¬ D≠m-bn-s°m-≠n-cn-°p-am-dm-
I-s´. A√m-lpΩ Bao≥.
an¿km _io-dp-±o≥ alvaqZv AlvaZv
Jeo- -Øp¬ akolpYvYm\o
ac-W-w 1345 k^¿ 24/1926 sk]vXw-_¿ 3
shf-fn-bm-gvN. hb v 63.
sk]vXw-_¿ 5˛mw XnbXn R߃ JmZn-bm\n¬\n∂v ]pd-
s∏- v, Xncn®v Rß-fpsS \mSmb Ukv°-bn-te°v t]mbn. GsX-
¶nepw \a-kvImc ka-b-Øm-bn-cn-°Ww \Ωƒ Ukv°-bn-se-
tØ-≠-sX∂v DΩ \n¿_-‘n-®p-]-d-™p. FØn-bp-Ss\ \a-kvIm-
c-Øn¬ apgp-Ip-∂-Xn\pw Ae-ap-d-Iq-´m≥ hcp∂ kvXoIƒ°v
Hcp-X-c-Ønepw hmhn-´p-I-c-bm≥ Ah-kcw sImSp-°m-Xn-cn-°p-
∂-Xn\pw th≠n-bm-bn-cp∂p CXv. R߃ Ukv°-bpsS ASp-
sØ-Øn-b-t∏mƒ kplv¿ \a-kvIm-c-Øns‚ kabw Ign-™n-cp-
∂p. hgn-bn¬h-®p-Xs∂ DΩ hpkp sNbvXp. ho´n-se-Øn-bbp-
Ss\ \a-kvImcw XSp-ßn.
B Ah-k-c-Øn¬ Rß-fp-sS- Km-a-Ønse Hcp A\-lvaZo
kvXo DΩ-tbmSp ]d-™p. ""C∂se (sk-]vXw-_¿ 4) F\n°v
ITn-\-amb ]\n-bp-≠m-bn-cp-∂p. tcmKw aq¿—n®p. At∏mƒ Rm≥
At_m-[m-h-ÿ-bn-embn. anbm≥ Pam¬ (A-t±lw D∏ms‚ Kpa-
kvX-\m-bn-cp-∂p. At±-l-tØm-sSm∏w l÷pw sNbvXn-cp-∂p.)
66Fs‚ DΩ
"hcq, \ns∂ Rm≥ JmZn-bm-\n¬ sIm≠p-t]mImw' F∂v
Ft∂mSp ]d-bp-∂p. Rm≥ At±-l-tØm-sSm∏w t]mIm-\n-d-ßn.
Aev]w t]mb-tX-bp-≈q, At±lw ]d™p: "Zm t\m°v, JmZn-
bm-≥.' ASpØv Hcp tXm -ap-≠m-bn-cp-∂p. R߃ AXn¬ ]th-
in-®p. tXm -Øn¬ Hcp hoSp-≠m-bn-cp-∂p. R߃ AXns‚ hcm-
¥-bn¬ IS-∂p. sXm´-Sp-Øp≈ ]qap-JØv Hcp I´n¬ C´n-cp-
∂p. AXn¬ Nu±cn kmln_v (Fs‚ D∏) Ccp∂v hnip-≤-Jp¿-
B≥ ]mcm-bWw sNøp-I-bm-Wv. kuµ-cy-h-Xn-bmb Hcp bphXn
ASp-Øp-\n∂v hoin-s°m-Sp-°p-∂p. apdnbn¬ hnhn-[--coXnbn-ep≈
]g-߃ sh®n-´p-≠v. Nu±co kmln_v Rßsf D≈n-te°v
hnfn-®v Ccn-°m≥ BwKyw ImWn®p. ]n∂oSv "Rm≥ hfsc
kt¥m-j-Øn-em-sW∂v k vdp-√m-lvJms‚ DΩ-tbmSv ]d-bWw'
F∂v Ft∂mSp ]d-™p. ]n∂oSv F\n°v t_m[w sXfn-™p.
Fs‚ ]\n ]q¿Æ-ambpw amdn-bn-cn-°p-∂-Xmbpw XnI®pw Btcm-
Ky-h-Xn-bmbpw Rm≥ I≠p.'
Ft∂m-sSm-∏-ap≈ DΩ-bpsS PohnXw
Xs‚ ac-W-Øn-\p-tijw DΩ ÿnc-ambn Ft∂m-sSm∏w
Ign-b-W-sa-∂Xv D∏-bpsS BK-l-am-bn-cp-∂p. At±lw Xs‚
Ah-km-\sØ tcmKm-h-ÿ-bn¬ Hcp-hn-[-Øn¬ Xs‚ Cu
BKlw DΩ-tbmSp ]I-Sn-∏n-°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p. DΩ
F∂n¬\n∂v AI-∂n-cn-°p-∂Xv F\n°pw Ak-ly-am-bn-cp-∂p.
DΩ Xs‚ _m°n-Po-hn-X-Øns‚ knwl-`m-Khpw Fs‚ ASp-
Øp- Ign-bp-Ibpw Xs‚ A\p-Kr-lo-X-amb hy‡n-Xzw-sIm≠v
Rß-fpsS hoSns\ ]Im-i-am-°pIbpw Ah-cpsS Np‰pw Ign-
™n-cp∂ R߃ Hmtcm \nan-jhpw Ah-cpsS ]m¿∞-\-I-
fn¬\n∂v ]Xn- ew ]‰p-Ibpw sNbvXp-sIm-≠n-cp-∂p. Cu mKyw
Aßs\ R߃°p e`n-®p. Cu ]¥-≠p-h¿j-°mew FX-
amXw A\p-Kr-lo-X-am-bn-cp-∂p. ]t£, FX-amXw lkzhpw
AXn-io-Lhpw!
B Po-hnXØns‚ XpS-°-Øn¬ \nXyhpw Cim-Av \akvIm-
c-Øn-\p-tijw DΩ-bp-sS-b-SpØv t]mIpI F∂Xv Fs‚ amaq-
67Fs‚ DΩ
em-bn-cp-∂p. Ipd®p an\n‰p-Iƒ R߃ Rß-fpsS kzImcy-߃
]d-bp-∂-Xn¬ apgpIp-am-bn-cp-∂p. Cu amaq¬ Ah-km-\w-hsc
\ne-\n-∂p. F∂m¬, BZysØ H∂p-c-≠p-h¿j-Øn-\p-tijw
Nne kµ¿`-ß-fn¬ CXn\v hnLv\hpw D≠m-Im-dp-≠m-bn-cp-∂p.
Ah-cpsS a\ v kq£va-amb Imcy-߃ s]s´∂v a\- n-em-
°pw-hn-[-ap-≈-Xm-bn-cp-∂p. AXp-sIm≠v GsX-¶nepw Imcy-
Øns‚ kqN\ In´n-bm¬ AXns‚ ^ew ]nSn-s®-Sp-°p-am-bn-cp-
∂p. F∂n¬\n∂v ]e Ipd-hp-Ifpw Ip‰-ßfpw D≠m-bn-´p-≠v.
Nne-t∏mƒ acym-Z-tISpw D≠m-bn-´p-≠v. ]t£, Ah-cpsS s]mdp-
°-ens‚ ]pX∏v hfsc hnim-e-am-bn-cp-∂p. DΩ Fs‚ sX‰p-
Iƒ hfsc s]s´∂v am∏p-sNbvXp Xcm-dp-≠m-bn-cp-∂p. ]t£,
Aev]w tkh-\tam kvt\ltam In´n-bm¬ kpZo¿L-ambn ZpB
sNøp-am-bn-cp-∂p. CXv F\n-°p-th≠n amX-am-bn-cp-∂n-√. am∏p
\evIp-∂-Xn\pw s]mdp-Øp-sIm-Sp-°p-∂-Xn\pw ]Xn- ew \evIp-
∂-Xn\pw Zm\-[¿Ωw sNøp-∂-Xn\pw [ndpXn ImWn-°p-Ibpw
DZm-c-X-tbmsS s]cp-am-dp-Ibpw sNbvXn-cp∂p F∂-Xn\v DΩ-bp-
ambn hnZq-c-_-‘-ap≈ hy‡n-Iƒt]mepw km£n-bm-Wv. Hcn-
°¬ DΩ Ft∂mSv ]d™p: ""Nne-t∏mƒ Rm≥ A¤p-X-s∏-´p-
t]m-Im-dp-≠v, \o F¥n-\mWv Fs∂ CX-b-[nIw A\p-k-cn-
°p∂Xv?'' Rm≥ adp-]Sn ]d™p: ""H∂m-a-Xmbn \nß-sfs‚
DΩ-bm-Wv. \nßsf A\p-k-cn-t°-≠Xv A√mlp F\n°v \n¿_-
‘-am-°n-bn-cn-°p-∂p. c≠m-a-Xmbn \nß-fn¬\n∂v AXn-c‰
kvt\l-amWv F\n°v In´n-bn-´p-≈-Xv. aq∂m-a-Xmbn, \n߃
D∏-bp-ambn I≠p-ap- p-tºmƒ, Rm≥ \nßsf ]q¿Æ-ambpw A\p-
k-cn-®p-sh∂pw Ah-s\-s°m≠v kt¥m-jn-®p-sh∂pw At±-l-
tØmSp \n߃ ]d-b-W-sa∂v Rm\m-K-ln-°p-∂p.'' Cu Ah-
km-\sØ Imcyw Rm≥ ]d-™-t∏mƒ ]p©n-cn-®p-sIm≠v ]d-
™p. "C°mcyw Rm≥ At±-tØmSv ]d-bp-I-Xs∂ sNøpw.'
_olm¿ bmX
1927 th\¬°memh-[n°v Rm≥ tKUn-bnse (_o-lm¿)
]tc-X-\mb Nu±co iwi-mZv Aen kmln-_ns‚ ASp-Øp-t]m-
68Fs‚ DΩ
bn. (Ct±lw Fs‚ mcym-]n-Xm-hm-Wv. _nlnivXn aJ-v_-d-bn¬
J_vdp-≠v) DΩbpw Rß-tfm-sSm∏w h∂n-cp-∂p. Ahn-sS-sbØn
D®-I-gn™v Dd-ßp-tºmƒ kz]v\w I≠p. "ap‰Øv Imbv®p-\n-
ev°p∂ Hcp ac-ap-≠v. Fs‚ ho´n¬\n∂v B ac-Øn-s‚-b-Sp-
°¬ t]mbn sImºp]nSn®v AXn¬\n∂v ]gw ]dn-°m≥
BKln-®p. At∏mƒ D∏ AXv XS-™p-sIm≠v ]d™p:
"Ct∏mƒ CXv ]gp-Øn-´n-√. ]dn-°m≥ ]mI-am-bn-´p-an-√. CXv ]gp-
°p-tºmƒ Rm≥Xs∂ AXv tπ‰n¬sh®v sIm≠p-Ø-cp-∂-Xm-
Wv.' DΩ, D∏-tbmSp tNmZn®p: ""Rm≥ 900 ssa¬ Xoh-≠n-bn¬
bmX sNbvXmWv Chn-sS-sb-Øn-b-Xv. \nß-sf-ßs\ CX-s]-
s´-∂v- C-hnsSsbØn?'' At∏mƒ At±lw ]d™p: ""Rm≥
\nß-fpsS IqsSbp≠mbn-cp-∂p.''
Nu±co iwimZv Aen-Jm≥ kmln_v Hcp sshIp-t∂cw
"hcq, Rm≥ \nßsf Bflm-°-fp-ambn kwkm-cn-t°≠ coXn
ImWn-®p-X-cmw' F∂p ]d-™v aq∂v Imep≈ ]oT-Øn¬
ssIsh-∏n®v hnZy-Iƒ XpS-ßn. \nßfpw CXn¬ ]s¶-Sp-°p-I
F∂v DΩ-tbmSpw ]d™p. At∏mƒ "tamt\, Cß-s\bpw Ft∏m-
sg-¶nepw Bflm-°-fp-ambn kwkmcw D≠m-Im-dpt≠m? F∂v
DΩ Nncn®psIm≠v tNmZn-®p. Aev]w Ign-™-t∏mƒ, "Nu±-co-
km-ln-_ns‚ Bflmhv h∂n-cn-°p-∂p, At±-l-hp-ambn kwkm-
cn-°pI' F∂v ]d™v ho≠pw At±lw DΩsb hnfn-®p. ""DΩ
AXn\v Cßs\ DØcw \evIn: "A√mlp Atßbv°v \evIn-
bn-cn-°p∂ tPmen \nd-th-‰pI F∂Xv Rm\p-ambn kwkm-cn-
°p-∂-Xn-t\-°mƒ A\p-Kr-lo-X-am-Wv. Aßv AXv sNbvXp-sIm-
≠n-cn-°p-I' F∂v Rm≥ ]d-™-Xmbn ]d-t™-°p-I.''
Iivao¿ bmX
DΩmbv°v bmX-tbmSp hfsc Xm¬]-cy-am-bn-cp-∂p. ]Ir-
Xn-]-c-amb Zriy߃ Gsd C„-s∏-´n-cp-∂p. Hcp-X-c-Øn-ep≈
bmXbpw `b-∂n-cp-∂n-√. FX-tØm-f-sa-∂m¬, ae-º-tZ-i-Øn-
eq-sS-bp≈ Xoh≠n As√-¶n¬ tamt´m¿hm-l-\-bm-Xbpw D’m-
l-tØmsS sNøp-am-bn-cp-∂p. 1929- se th\¬°m-eØv lZvdØv
69Fs‚ DΩ
Jeo-^-Øp¬ akolv Ym\o(-d) Iivao-cn-ep-≠m-bn-cp-∂p. Ah-
[n--°m-eØv Rßfpw Iivao-cn-te°v t]mbn. ]t£, io\-K-dn-
se-Øn-b-]msS Hcp IΩn-‰n-bn¬ ]s¶-Sp-°p-∂-Xn-\mbn F\n°v
Xncn-®p-h-tc-≠n-h-∂p. DΩ io\-K-dn¬ Xma-kn-®p. Ah-cpsS
lukvt_m´v lZvdØv Jeo-^-Øp¬ akolv Ym\n(-d)-bpsS
kwL-Øns‚ lukvt_m-´nt\mSSp-Øm-bn-cp-∂p. Nu±co imlv
\hmkv kmln_v DΩ-tbm-sSm∏w D≠m-bn-cp-∂p. Rm≥ Xncn-
®p-t]m-∂-Xn-\p-tijw Qew-\-Zn-bn¬ Akm-[m-c-W-amb sh≈-
s∏m-°-ap-≠m-bn. c≠p-aq∂p Znhkw t¢i-tØmsS Ign-™p.
Rm≥ Xncn®v io\-K-dn-se-Øn-b-t∏mƒ DΩ-bn¬\n∂v B Zn\-
ß-fnse Ah-ÿ-Iƒ tI´p. Ah¿ ]d™p: ""F\n°v Fs∂-
°p-dn®v Nn¥-bp-≠m-bn-cp-∂n-√. kwL-Øn-ep-≈-h¿°pth≠n
ZpB sNbvXv kabw Ign-®p. Hcp-t\cw kmln_v kmZ an¿km
_io¿ AlvaZv kmln-_p-≠m-bn-cp∂ t_m´v A]-I-S-Øn-em-
bn-cp-∂p. hfsc hnj-aw-]n-Sn® ka-b-am-bn-cp∂p AXv. B Znhkw
sh≈w A[n-I-ambn s]mßn. cmXn-ap-gp-h≥ Rm≥ ZpB sNbvXp-
sIm-≠n-cp-∂p. ]t£, shdpsX hnj-an-°p-at√m F∂p IcpXn
Rm≥ im\-hm-kn-s\ DW¿Øn-bn-√. F¶nepw Ah≥ kpJ-
ambn Dd-ßp-∂pt≠m F∂v XpS-sc-Øp-Ssc Ah≥ InS-°p∂
apdn-bpsS hmXn¬°¬ t]mbn t\m°p-am-bn-cp-∂p. ""A√m-lp-
th, Chs‚ ]nXm-hn\v At±-l-Øns‚ Ah-km-\-Im-eØv \o
\evInb hnf-°m-Wn-h≥. Chs\ \o ImØpsImt≈-Wta''
F∂v ZpB sNbvXp-sIm-≠n-cp-∂p. Fs∂ kw_-‘n®v F\n°v
Cß-s\-bp≈ Nn¥-sbm∂pw D≠m-bn-cp-∂n-√. lZvdØv kmln_v
ASp-Øp-≈-t∏mƒ \ap-s°¥v A]-I-S-ap-≠m-Im-\m-sW-t∂m¿Øv
F\n°v kam-[m-\-am-bn-cp-∂p.''
B Zn\-ß-fn¬ \S∂ Hcp kw`-h-am-Wv. Rm≥ DΩ-tbmSp
]d™p: ""R߃ Alva-Zn-ø-Øns\ kw_-‘n®v Bfp-I-tfmSv
Zo¿L-ambn kwkm-cn-°m-dp-≠v. ]t£, AXns‚ kzm[o\w Bcn-
se-¶nepw D≠m-Ip-∂Xv hfsc Ipd-hm-Wv. CXn-s∂-Xn-cn¬ c≠p-
\mev ]mhiyw \nßsf GsX-¶nepw kvXo I≠m¬ icn°pw
70Fs‚ DΩ
kwXr]vX-cm-bn-´mWv Xncn®pt]mIp-∂-Xv. CXns‚ Imc-W-sa-
¥mWv?'' DΩ adp-]Sn ]d™p: ""tamt\! Rm≥ Fs¥-¶nepw
FgpØpw hmb-\bpw ]Tn-®-bm-f-√. Hcp hnZybpw Rm≥ A`y-
kn-®n-´n-√. Rm≥ A√m-lp-hns\ b-s∏-Sp-∂p. Ahs\ kvt\ln-
°p-∂p. AX-am-Xw.'' F√m Adn-hn-t‚bpw "]ngn-s™-SpØ Nm¿'
CXp-X-s∂--sb∂v Rm≥ hnNm-cn-®p.
Hcp A]-I-SsØ°pdn®p≈ kz]v\w
1931-˛32¬ Rm≥ A[n-Ihpw Xma-kn-®n-cp-∂Xv U¬ln-bn-
em-bn-cp-∂p. ImcWw A∂m-fp-I-fn¬ U¬ln KqVm-tem-N-\m-
tI-kn¬ Rm≥ k¿°m-cn-\p-th≠n tIkv hmZn-°p-I-bm-bn-cp-
∂p. Zo¿L-amb Ah-[n-bn¬ Rm≥ P¬kbn¬ ]s¶-Sp-°m≥
h∂p. P¬k-bv°p-tijw emtlm-dn-te°v t]mbn. DΩ B Zn\-
ß-fn¬ A[n-Ihpw emtlm-dn-ep-≠m-bn-cp-∂p. 1931 Unkw-_¿
31-˛\v sshIp-t∂-cw, DΩsb hfsc hnj-a-Øn¬ Rm≥ I≠p.
XpS-sc-Øp-Ssc IÆp-Iƒ \nd-™p-sIm-≠n-cp-∂p. F¥mWv Imcy-
sa∂v Rm≥ Xnc-°n. At∏mƒ ]d-™p. ""]tXy-In-s®m-∂p-an-√.
\o \msf U¬lnbv°p t]mIp-I-b-t√, AXp-sIm-s≠mcp a\-
]-bm-kw.'' At∏mƒ, DΩ-tbmSpw IqsS-t∏m-cm≥ Rm≥ ]d-™p.
Ipd-®p-Zn-hkw Ign™v hcm-sa∂mbn-cp∂p AXn-\p≈ adp-]-Sn.
1932 P\p-hcn 1˛\v D®bv°p aptº GI-tZiw ]Xn-s\m∂v
aWn-tbmsS tamt´m¿hm-l-\-Øn¬ emtlm-dn¬\n∂v U¬ln-
bn-te°v Rm≥ bmX ]p-d-s∏-´p. c≠p-a-Wnbv°v 20 an\n-‰p-≈-
t∏mƒ I¿Øm-]q-cn\pw Pe-‘-dn-\p-an-S-bn¬ Fs‚ hml\w Imf-
h-≠n-bp-ambn CSn-®p. Fs‚ apJØv Kpcp-X-c-ambn ]cn-t°-‰p.
AtX-b-h-ÿ-bn¬ Fs∂ Pe-‘¿]-´-W-Ønse Bip-]-Xn-
bn¬ sIm≠p-t]m-bn. sshIp-t∂cw sSen-t^m¨ aptJ\
emtlm-dn¬ hnhcw Adn-bn-®p. DΩ DS-s\-Xs∂ bmX-]p-d-s∏´v
cmXn 11 aWn-tbm-Sp-IqSn Pe-‘-dn-se-Øn.
Fs‚ Ah-ÿ-sb-°p-dn®v hni-Z-ambn a\- n-em-°n-b-Xn-\p-
tijw ]d™p: ""C∂se Rm≥ hnj-an-®n-cn-°m≥ ImcWw
CXp-X-s∂-bm-bn-cp-∂p. Rm≥ an\n-bm-∂p-cmXn Hcp kz]v\w
71Fs‚ DΩ
I≠p. AXv Fs‚ a\- ns\ h√msX _m[n-®p. B kz]v\w
Cß-s\-bm-bn-cp-∂p. IdpØtaLw hym]n-®n-cn-°p-∂p. AXp-aqew
XnI®pw Ccp-´m-bn. ]n∂oSv an∂-se-dn-™p. AXn-t\m-sSm∏w
BImiw sXfn-™p. "icn Ign-™p. Hcp \„hpw D≠m-bn-√.
F¶nepw ASp-Øp≈ ho´p-Im¿°v \„-ap-≠mbn' F∂m-fp-Iƒ
]d-bp-∂p. \ns‚ apdn-bpsS shfn-bnse `nØn-bn¬ Hcp Idp-Ø-
h-c-t]mse D≠m-bn-cn-°p-∂Xv Rm≥ I≠p. Ahn-sS-bmWv an∂-
te-‰-Xv. a‰p \„-sam∂pw D≠m-bn-√. B kz]v\w I≠-Xn-\p-
tijw Rm≥ kzZJ sImSp-Øp. F¶nepw a\- n\v kam-[m-\-
ap-≠m-bn-√. A√m-lp-hn\v \µn. Ah≥ Xs‚ A\p-K-lw-sIm≠v
\ns‚ Poh≥ X∂p.''
c≠p-Zn-hkw F\n°v Pe-‘¿ Bip-]-Xn-bn¬ Ign-tb-≠n-
h-∂p. aq∂mw Znhkw emtlm¿ Bip-]-Xn-bn-te°v sIm≠p-
t]m-bn. ]Øp-Zn-h-k-tØmfw AhnsS Ign-®p-Iq- n. ]n∂oSv Fs‚
ho´n-te°v t]mbn. tamU¬Su-Wn¬ sN∂-Xn\ptijw c≠m-
a-tØtbm aq∂m-a-tØtbm Znhkw sshIp-t∂cw F\n°v ITn-
\-amb ]\n-bp-≠m-bn. NqSp IqSp-X¬ D≠m-bn-cp-∂p-sh-¶nepw
ico-cØn¬ A[nIw Akz-ÿ-X-sbm∂pw D≠m-bn-cp-∂n-√.
CXv Xm¬°m-en-I-am-Wt√m F-t∂m¿Ø-t∏mƒ Aev]w kam-
[m\w In´n. ]t£, DΩ h√msX hnj-an-®p-t]m-bn. B hnj-am-
h-ÿ-bn¬ ZpB sNbvXp-sIm-≠n-cp-∂p. aWn-°q-dp-Iƒ°p≈n¬
NqSv Ipd-™p. DΩmbv°v Aev]w Bizmkw In´n. At∏mƒ
]d™p: ""Rm≥ IqSp-X¬ hnj-an-°m≥ Imc-Ww, Pe-‘-dn¬h®v
Rm≥ tIƒ∏n® kz]v\-Øn\v c≠p- m-K-ap-≠m-bn-cp-∂p. Hcp- mKw
Rm≥ \ns∂ tIƒ∏n-®n-cp-∂p. c≠m-asØ `mKw tIƒ∏n-®n-cp-
∂n-√. AXn-Xm-Wv. ]n∂oSv Dd-ßn-b-t∏mƒ kz]v\w- I-≠p. ho´n-
ep≈ R߃ kvXoIƒ F√m-hcpw ASp-Øp≈ ho´n-te°v
tate-Ø-´n-eqsS t]mbn. B ho´nse kvXoI-tfmSp kwkm-cn-
®p-sIm-≠n-cp-∂p. Ahn-sS-\n∂v Xncn®pw tate-Ø-´n-eqsS Xs∂-
bmWv hcm≥t]mb-Xv. tKmh-Wn-bn¬\n∂v Rm≥ tate-Ø-´n¬
Imep-sh-®-t∏mƒ, AhnsS Zhn® Ipd®v XSn-Iƒ amX-amWv
72Fs‚ DΩ
D≈-Xv. _m°n X´v apgp-h≥ A]-Xy-£-am-bn-°gn™ncp-∂p.
B X´n¬ Imep-h-bv°cpsX∂v ]d™v Rms\s‚ IqsS-bp-
≠m-bn-cp∂ kvXoIsf XS-™p. Rm≥ ]d™p: \Ωƒ Xmg-
sØ-\n-e-bn¬ Ccp-∂-t∏mƒ Cu X´v FX-amXw at\m-l-chpw
Ae-¶-cn-®Xp-am-bn-´mWv I≠-Xv. Ct∏mƒ CXv Fßs\ iq\y-
am-bn. ]n∂oSv Rm\p-W¿∂p. C∂v \n\°v ]\n-bp-≠m-b-t∏mƒ,
B kz]v\-Øns‚ c≠m-asØ `mKw ]q¿Øn-bm-Ip-I-bmtWm
F∂v Rm≥ i¶n-®p. A√m-lp-hn\v \µn. F√mw \∂m-bn-°-gn-
™p-t]m-bn.''
Cu kw -h-ap-≠m-bXv P\p-hcn ]Xn-\m-ent\m ]Xn-\-©nt\m
Bbn-cp-∂p. P\p-hcn ]Xn-\mdmw XnbXn Nu±co iwimZv Aen-
Jm≥ kmln_v th´-bm-Sp-∂-Xn-\n-Sbn¬ bmZr-›n-I-ambn shSn-
tb‰p acn-®p-sh∂ Iºn P\p-hcn ]Xn-t\-gn\v cmhn-se, In´n.
_‘-Øns‚ ASn-ÿm-\-Ønepw IqSm-sXbpw DΩbv°v Xs‚
a°-tfm-sS-∂-t]m-se-bp≈ kvt\l-am-bn-cp∂p At±-l-tØm-Spw.
Rß-fpsS hoSn-t\mSp tN¿∂p-X-s∂-bm-bn-cp∂p At±-l-Øn-
t‚bpw hoSv.
AXn-\p-tijw Ft∏m-sgms° Pe-‘-dn-eqsS IS-∂p-t]m-
tI≠n h∂n-´pt≠m At∏m-sgms° A√mlpXBe Ahs‚
A\p-K-lhpw Imcp-WyhpwsIm≠v Fs‚ aI\v ho≠pw Poh≥
\evInb ÿe-sa-t∂m¿Øv DΩ AhnsS c≠v dIv-AØv ipIv¿
\a-kvI-cn-°p-am-bn-cp-∂p.
1932 PqWn¬ anbm≥ k¿ ^fv¬ lpkbv≥ kmln-_ns‚
Ah-[n-bp-ambn _‘-s∏´v C¥ym-K-h¿sΩ‚ns‚ saº¿ F∂
]Z-hn-bn¬ Fs∂ \mep-am-k-tØ°v Xm¬°m-en-I-ambn \nb-
an-°p-I-bp-≠m-bn. 1932 Pqsse-bn¬ Hcp Znhkw cmXn 10 aWn-
tbm-S-SpØv Akn-Â v t]mÃvam-ÿ P\-d¬ Nu±co Pem-ep-
±o≥ kmln_v (A-t±lw ]nXr-]-c-º-c-bn¬ Rß-fpsS Hcp
ktlm-Z-c-\m-bn-cp-∂p) s]s´-∂p-≠mb Akp-J-sØØpS¿∂v
h^m-Øm-bn F∂ hnhcw Adn-bn-®p-sIm-≠p≈ A–p-√mlv
73Fs‚ DΩ
Jms‚ Iºn emtlm-dn¬\n∂p In´n. DΩmbv°v At±-l-Øn-
t\mSpw henb kvt\l-am-bn-cp-∂p. B t\cØv Nu±co _io¿
AlvaZv kmln_pw inwe-bn¬ D≠m-bn-cp-∂p. Iºn In´p-tºmƒ
At±lw Fs‚bSpØv Ccn-∏p-≠m-bn-cp-∂p. cmXn-t\-cØv Cu
hm¿Ø DΩsb Adn-bn-°m-Xn-cn-°p-∂-XmWv \√-sX∂v Rß-
fn-cp-hcpw hnNm-cn-®p. Adn-bn-®m¬ cmXn apgp-h≥ Akz-ÿ-X-
bn-em-bn-cn-°pw.
]nt‰-Zn-hkw Rm≥ DΩ-bpsS apdn-bn¬ sN∂-t∏mƒ I´n-
en¬Xs∂-bm-Wp-≠m-bn-cp-∂-Xv. Ft¥m henb k¶-S-ap-≈-Xp-
t]mse tXm∂n. F¥mWv Imcy-sa∂v Rm≥ tNmZn-®p. At∏mƒ
]d™p: cmXn-bn¬ Rm≥ c≠pkz]v\w I≠p. A°m-c-W-Øm¬
F\n°v hnj-a-ap≠v. H∂m-asØ kz]v\w CXm-bn-cp-∂p. ""\ns‚
]nXmhv GtXm Hcmsf˛ At±-lsØ ]q¿Æ-ambpw Xncn-®-dn-
bm≥ F\n°v Ign-™n-cp∂n√. ]t£ F\n°p tXm∂p-∂Xv
\ΩpsS IpSpw-_-Øn¬s]´ GtXm Hcp hy‡n-bm-sW-∂m-Wv,
Abmƒ Hcp sh≈-hkvXw ]pX-®n-´p-≠v˛ ]nSn-®p-sIm≠v tKmh-
Wn-bn¬\n∂v Cd-ßp-∂p. AXn-\p-tijw Rm\p-W¿∂p.'' ]n∂oSv
Rm≥ I≠p. ""Btcm F\n-s°mcp t\m´p-_p°v X∂p. CsX-
¥m-sW∂v Rm≥ tNmZn-®p. At∏mƒ Abmƒ ]d-™p, Pem-ep-
±o\v ÿe-am‰w D≠m-bn-cn-°p-∂p. CXv At±-l-Øns‚ IW-°p-
]p-kvX-I-am-Wv.'' DΩ-bpsS kz]v\w tI´Xn-\p-tijw Rm≥ tNmZn-
®p, At∏mƒ C∂v \n߃°v bmX sNøm≥ ]‰p-I-bn-√t√m?
DΩ Aev]w sR´-temsS F¥m kw`-hn-®Xv F∂v Xnc°n.
Rm≥ Iºn-bnse hnjbw tIƒ∏n-®psImSpØp.
DΩ-bpsS ss[cyw
A√mlp DΩmbv°v ss[cyhpw Xt‚-Shpw \evIn-bn-cp-∂p.
Bcp-sS-sb-¶nepw ZpxJtam thZ-\tbm I≠mtem tI´mtem
Ah-cpsS a\ v s]s´∂v Dcp-In-t∏m-Ip-am-bn-cp-∂p. Nne-t∏mƒ
GsX-¶nepw Ip´n-bpsS Ic-®n¬ tI-´m¬aXn A∂pd-°-ap≠m
IpI-bn-√. ]t£, Fhn-sS-sb-¶nepw ss[cyw ImWn-t°≠ L´w
h∂m¬ AØcw kµ¿`-Øn¬ Xs‚ F√m _e-lo-\-X-Ifpw
74Fs‚ DΩ
hnkva-cn-®p-sIm≠v ]ucp-j-Øns‚ Xt‚Sw ImWn-°p-am-bn-cp-∂p.
1933-˛se Hcp kw`-h-am-Wv. Rm≥ Cw•-≠nemWp≠mbn-cp-
∂Xv. DΩ B Zn\-ß-fn¬ tamU¬Su-Wn-emWv Xma-kw. Hcp
Znhkw kplvtdm Akzvtdm \a-kvI-cn®v kemw ho´n-b-t∏mƒ
Ah-cpsS Zr„n ASp-Ø-ho-´n¬ ]Xn-™p. AhnsS sI´n-S-∏Wn
\S-°p-I-bm-bn-cp-∂p. Hcp I√m-imcn Rß-fpsS kvXoI-fpsS
ap‰-tØ°v Xs‚ ssINq≠n Ft¥m ]d-™p-sIm-≠n-cp-∂p.
Abm-tfm-sSm∏w Hcp sXmgn-emfn \nev]p-≠m-bn-cp-∂p. DΩ CXv
hni-Zo-I-cn®p-sIm-≠n-cns° Cßs\bpw ]d-™p: Cu I√m-im-
cn, Xs‚ ASp-Øp-\n∂ sXmgn-em-fn-tbmSv \ΩpsS hoSn-\p-t\sc
Nq≠n-s°m-≠v, cmXn-t\-cØv X°w-]m¿Øv \ΩpsS ho´n¬
tamjWw \S-Øm≥ Abmsf t]cn-∏n-°p-I-bmtWm F∂v Fs‚
a\- n¬ tXm∂n. ]t£, AXn-t\m-sSm∏w shdpsX B Zcn-Z-
cmb Bfp-Isf kwi-bn-°p-∂-sX-¥n-\m-sW∂v tNmZn®v Fs‚
a\ v Fs∂ iIm-cn-°p-Ibpw sNbvXp. Aßs\ Rm≥ DSs\
CkvXn-Kv^m¿˛ £am-bm-N\w sNøp-Ibpw B hogvN ]‰n-b-
Xn¬ A√m-lp-hn-t\mSv am∏nc-°p-Ibpw sNbvXp.
AtX-cm-Xn-bn¬ Rm≥ kvXoI-fpsS hcm-¥-bn¬ Dd-ßp-
I-bm-bn-cp-∂p. Btcm-h∂v Fs‚ I´n-ens‚ Acn-I-Øn-cp-∂-Xmbn
F\n-°p-tXm-∂n. Abmƒ sImXp-I-he \o°n, tXmfn-eqsS
ssIbn´v hf Ducm≥ Fs‚ ssIbn¬ ]nSn-°m≥ t]mIp-∂-Xp-
t]mse A\p-`-h-s∏-´p. Rm≥ Fgp-t∂-‰n-cp-∂p. \o Bcm-sW∂v
tNmZn-°p-Ibpw AXn-t\m-sSm∏w Bsc-¶nepw Fgp-t∂‰v hnf-
°p-sX-fn-°m≥ ]d-bp-Ibpw sNbvXp. Fs‚ i–w tI v Abmƒ
]cn-`-an-®p. I´n-en¬ \ns∂-gp-t∂-‰p-\n-∂p. shfn®w h∂-t∏mƒ
ap‰-tØ-°n-d-ßn. Rm\pw Fgp-t∂‰v Abm-fpsS ]n∂mset]mbn.
\o Bcm-Wv, \n\°v ho´n-\p-≈n¬ s]Æp-߃°p-th-≠n-bp≈
ÿe-Øp-h-cm≥ F¥m-W-h-Imiw Fs∂ms° Dd-s°, tZzj-
tØmsS tNmZn-®p-sIm-≠n-cp-∂p. Abmƒ ]cn-`-an-®p-sIm≠v
]n∂m°w s]mbvs°m-≠n-cp-∂p. Rm≥ aptºm´pw sN∂psIm-
75Fs‚ DΩ
≠n-cp-∂p. AXn-t\m-sSm∏w tPmen-°msc hnfn-°m\pw ian-®p-
sIm-≠n-cp-∂p. Fs‚ lrZbw bw-sIm≠v anSn-®p-sIm-≠n-cp-∂p.
Abmƒ H∂-Sn-®m¬ Fs‚ IY Ign-bp-sa∂v F\n-°-dn-bm-am-bn-
cp-∂p. ]t£, A√mlp F\n°v ss[cyw X∂p. ap‰-Øns‚
A‰w-hsc Rm≥ Abm-fpsS ]n∂m-se-t]m-bn. CX-bp-am-b-t∏mƒ
Fs‚ i–w-tI´v A–p-√m-lvJm\pw tPmen-°m-c\pw h∂p.
Ah¿ Abmsf ]nSn-®p. shfn-bn¬ tXm -Øn¬ Abmsf ImØp-
\n∂ Abm-fp-sS- c≠pIq´p-Im-tcbpw Zqsc-hsc ]n¥p-S¿∂v ]nSn-
®psIm≠p-h∂p. kplvdn-t‚tbm Akz-vdn-t‚tbm t\cØv Rm≥
I≠ B I√m-im-cnbpw sXmgn-em-fn-bp-am-bn-cp∂p AXv.
Ahsc hnNm-cW sNbvX-t∏mƒ DΩ-bpsS a\- n¬ Zb-
bpsS hnImcw i‡ns∏Sm≥ XpS-ßn. Cu ]mh-s∏- -h-cp-sS-ta¬
AXn-Iaw D≠m-I-cp-sX∂v Xm≥ BK-ln-°p-∂-Xmbn ]d-™p-
sIm-t≠-bn-cp-∂p. Ah¿ Iqen-th-e-°m-cm-Wv. F¥p t]c-W-
bm-emWv Ch¿ CXn\v apXn¿∂sX∂v Adn-bn-√. hoSn-\p-≈n¬
IS-∂-bmƒ Fs∂-t∏msemcp hr≤-bpsS ap∂n¬\n∂v hnd-bv°p-
I-bm-bn-cp-∂p. hoSns‚ D≈n¬ IS-∂-h\v aq∂p-\mep amksØ
XShv aXn-bm-b-Xm-Wv. shfn-bn¬\n∂v ]nSn® c≠p-t]sc
shdpsX hnSWw Fs∂ms° kzbw A`n-]m-b-s∏-´p-sIm-≠n-
cp-∂p. aPn-kvtX v Ah¿s°√mw Hmtcm h¿jsØ XS-hp-in£
hn[n-®p. C\n-bn-t∏mƒ Fßs\ Ah-cpsS in£ Cfhv
sNøn°mw F∂mbn DΩ-bpsS ]n∂sØ Nn¥.
Bbn-Sbv°mWv Rm≥ Cw•-≠n¬\n∂v Xncn-®p-h-∂Xv.
\S∂ kw`-h-sa√mw DΩ Ft∂mSp ]d-™p. Ah-cpsS in£
Cfhp sNøn-°m≥ th≠n ian-°-W-sa∂v Ft∂mSp ]d-bp-
Ibpw sNbvXp. AXv F\n°v sNøm≥ Ign-bp∂ Imcy-a-s√-∂v
Rm≥ ]d-™p. Ah-cpsS A∏o¬ skj≥kvtIm-S-Xn-bn-em-Wv.
Ah¿ Fs∂ hniz-kn-°p-I-bm-sW-¶n¬ Rm\-h¿°p-th≠n
^oskm∂pw IqSmsX hmZn-°mw. Aß-s\-bm-bm¬, tamj-tWm-
t±-iy-tØmsS Cbm-fpsS ho´n-emWv Ah¿ IS-∂-Xv, Ct∏mƒ
CbmƒXs∂ Ah¿°p-th≠n tIkv hmZn-°p-∂p, AXp-sIm≠v
76Fs‚ DΩ
Ah-cpsS in£-bn¬ Cfhv sImSp-t°-≠-XmWv F∂v PUvPnbv°v
tXm∂m≥ km[y-X-bp-≠v. F∂m¬, AXn-t\m-sSm∏wXs∂
A–p-√m-lvJm-t\bpw Xs‚ tPmen-°m-tcbpw km£n-hn-kvXmcw
\S-tØ-≠n-h-cp-at√m F∂ sshj-ayhpw D≠m-bn. Cubm-sfmcp
h√mØ a\p-jy-\m-sW∂pw ss]k-tbm-Sp≈ B¿Øn-bm-emWv
CsXms° sNøp-∂-sX∂pw PUvPn Fs∂-°p-dn®v [cn-°m\pw
CS-bp-≠v. Rms\-¥n-\p-th-≠n-bmWv Ah¿°mbn tIkv hmZn-
°p-∂-sX∂v At±-l-Øn-∂-dn-bn-√-t√m. DΩ ]d™p: ""Cu am¿§w
icn-b-√, as‰-s¥-¶nepw am¿§w t\m°p-I.'' Rm≥ ]d™p: ""Ch-
cpsS A∏o¬ X≈p-Ibpw sslt°m¿´n¬\n∂pw Ch-cpsS
in£ Cfhv sNøm-Xn-cn-°p-I-bp-am-sW-¶n¬, ]n∂o-Sv- C-h-cpsS
in£ Cf-hm-°m≥ Kh¿W¿ kmln-_n-t\mSv F\n°v ]d-bm≥
Ign-bpw. DΩ tNmZn®p: ""Fs‚ BK-l-]-Im-c-amWv \o At±-
l-tØmSp C°mcyw ]d-bp-∂-sX∂v Ahn-sSbpw \n\°v ]d-
tb-≠n-h-cptam?'' AsX-¥m-bmepw ]d-tb-≠n-h-cp-sa∂v Rm≥
Adn-bn-®p. At∏mƒ ]d™p: ""Cu coXnbpw \√-Xmbn tXm∂p-
∂n-√. a‰p-h-gn-sbm-∂p-an-s√-¶n¬ A√mlp Ah-cpsSta¬ IcpW
sNøp-∂-Xn-\mbn Rm\-h¿°p-th≠n ZpB sNøp-∂-Xm-Wv.''
Ah-cp -sS- A-∏oen¬ hn[n -bp -≠m-Ip -∂-Xp-hsc DΩ
Ah¿°mbn ZpB sNbvXp-sIm-≠n-cp-∂p. CXns‚ ^e-ambn
DΩ-bpsS BK-l-]-Im-cw-Xs∂ Ah-cpsS hn[n D≠m-bn. hn[n
tI´-t∏mƒ A√mlp Ah-cp-sS-ta¬ IcpW sNbvXXp-sIm≠v
DΩ hf-sc-b-[nIw kt¥m-jn-®p.
a\p-jy-Ip-e-tØm-Sp≈ kl-Xm]w
a\p-jy-Ip-e-tØm-Sp≈ kl-Xm-]-Øn-t‚bpw Icp-W-bp-tSbpw
hnImcw A√mlp Ah¿°v Hcp-]mSv \evIn-bn-cp-∂p. Ft∏mgpw
DΩ ]dbpw: "A√mlp iXp-hmIm-Xn-cp∂m¬ Hcp iXp-hn\pw
Hcp \„hpw hcp-Øm≥ Ign-bn-√.'- C-Xns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬
Rm\m-tcbpw iXp-hmbn a\- n-em-°p-∂n-√. iXp-°-tfmSv \√-
co-Xn-bn¬ s]cp-am-dp-∂-Xns\°pdn®v Cßs\ ]d-bp-am-bn-cp∂p:
Bsc-s°m≠v a\ v kt¥m-jn-°p-∂pthm Abm-tfmSv \√-co-
77Fs‚ DΩ
Xn-bn¬ s]cp-am-dm≥ a\ v X\nsb BK-ln-°p-∂p. CXn¬
]Xn- -e-Øns‚ F¥p Imcy-am-Wp-≈-Xv. A√m-lp-hns\ kt¥m-
jn-∏n-°p-∂-Xn-\mbn a\ v C„-s∏-Sm-Ø-h-tcmSpw HuZm-cy-
tØmSpw \∑-tbm-Spw-IqSn a\p-jy≥ ]h¿Øn-t°-≠-Xm-Wv.
Ukv°bnse P\-ß-tfm-Sp -ff DΩ-bpsS s]cp-am‰w
Ft∏mgpw km[p-kw-c-£-W-Øn-t‚-Xm-bn-cp-∂p. aX]-c-ambpw
hnizm-k-]-c-ambpw `n∂n-∏p-Iƒ D≠m-bn´pw Ahn-SpsØ Aap-
kvenw-Ifpw A\-lva-Zn-I-fp-sa√mw DΩsb hfsc BZ-cn-°p-Ibpw
_lp-am-\-Zr-„n-tbmsS t\m°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p. ]t£,
Alvdmcn-I-fpsS ^nXv\ D≠m-b-t∏mƒ, \ΩpsS Kma-Ønse
A\-lva-Zn-Ifpw Ah-cn¬ BIr-„-cmbn hnhn-[-co-Xn-bn¬ Alva-
Zn-Isf hnj-an-∏n-°m≥ XpS-ßn. Rß-fpsS IpSpw-_-Ønse Nne
AwK-ßsf ]tXy-In®v ]oU-\-Øn\v Ipdn-am-\-am-°n.
DΩmbv°v kzm`m-hn-I-ambpw Cu kw`-h-ß-fn¬ ZpxJ-ap-≠m-
bn-cp-∂p. ]t£, AXns‚ ^e-ambn Ah-tcm-Sp≈ k¬s]-cp-
am-‰-Øn¬ Hcp Ipdhpw h∂n-cp-∂n-√. \ΩpsS Bfp-I-fn-em-sc-¶n-
epw, "Ch¿ \ΩpsS iXp-°-fmWv Ch-tcm-sS-¥n\v \n߃
Cßs\ s]cp-am-dp-∂p'-sh∂v kqN\ \evInbm¬aXn AXv C„-
s∏-´n-cp-∂n-√. AXn\v Ft∏mgpw sImSp-Øn-cp∂ adp-]-Sn,
"A√mlp iXp BImXncp-∂m¬ a‰mcpw iXp-hm-Ip-I-bn√'
F∂-Xm-bn-cp-∂p. bXow-Iƒ°pw ankv°o-∑m¿°pw th≠n Xs‚
ssIsIm≠v hkvX-߃ Xøm-dm-°n-s°m-Sp-°pI F∂Xv DΩ-
bpsS amaq-em-bn-cp-∂p. Bh-iy-°m¿ tNmZn-°-s´ F∂v ]Xo-
£n-®n-cn-°m-sX, Bh-iy-°m-cpsS Bhiyw \nd-th-‰m≥ A√mlp
sImSpØ Xu^oJv A\p-k-cn®v ]h¿Øn-®n-cp-∂p.
Ukv°bn¬sh®v Hcp-Zn-hkw Ipd®v DSp-∏p-Iƒ Xøm-dm-°p-
I-bm-bn-cp-∂p. CXm¿°p-th-≠n-bm-sW∂v anbm≥ Ppam≥ tNmZn-
®p. C∂-bm-fpsS Ip´n-Iƒ°p-th-≠n-bm-sW∂v DΩ ]d-™p.
anbm≥ Ppam≥ Nncn-®p-sIm-≠p-]-d™p: ""\nß-fpsS Imcyw
A¤pXwXs∂. Abmƒ Alvdm-cn-bm-Wv. \ΩpsS FXn-cm-fn-
bm-Wv. C°q-´¿ \nXyhpw \ap-s°-Xn-cn¬ Fs¥-¶n-ep-sams°
78Fs‚ DΩ
]pXnb tZmlw sNbvXp-sIm-≠n-cn-°p-∂p. \nß-fm-sW-¶n¬ Ah-
cpsS Ip´n-Iƒ°v DSp-∏p-Iƒ Xøm-dm°n sImSp-°p-∂p.'' DΩ
]d™p: ""Ah¿ tZmln-°p-∂p-≠v. A√mlp \sΩ Im°p-∂p-
ap≠v. Ah≥ \tΩm-sSm∏w D≈n-S-tØmfw FXn-cm-fn-bpsS tZml-
]-hr-Øn-bn¬ \ap°v Hcp \„hpw D≠m-Ip-I-bn-√. ]t£,
Cbmƒ Zcn-Z-\m-Wv. Abm-fpsS ]°¬ Xs‚ Ip´n-Iƒ°pw
sIm®p-a-°ƒ°pw icocw ad-bv°p∂Xn\v hkvXw hmßn-s°m-
Sp-°m≥ ]W-an-√. Abm-fpsS a°fpw sIm®p-a-°fpw \·-cmbn
\S-°p-∂Xv A√mlp C„-s∏-Sp-sa∂v \o Icp-Xp-∂pt≠m? Rm≥
sNøp∂ Imcyw \o C„-s∏- n-√. AXn-\p≈ in£, Cu hkvXw
Xøm-dm-bn-°-gn-™m¬ \o Xs∂ CXv AhnsS sIm≠p-t]mbn
sImSp-°-Ww F∂XmWv. ]t£ cmXn-bn-emWv sIm≠p-t]m-
tI-≠-Xv. Rm\-b-®-Xm-sW∂v B¿°pw a\- n-em-I-cp-Xv. Adn-
™m¬ \n߃ F¥n\v JmZn-bm-\n-I-fpsS km[-\-߃ hmßn
F∂p tNmZn®v a‰p Alvdm-cn-Iƒ Abmsf hnj-an-∏n-°pw.''
Bbn-Sbv°v Rß-fpsS Kma-Ønse Hcp lp≠n-I-
°S°mc≥ Hcp Zcn-Z-I¿j-Is‚ I∂p-Im-enIsf Hcp tIkp-
ambn _‘-s∏ v P]vXn sNbvXp-sIm-≠p-t]m-bn. Cu I¿j-I\pw
Alvdm-cn-I-fn¬s]- -bm-fm-bn-cp-∂p. P]vXn sNø-s∏´ arK-ß-fn¬
Hcp ]ip-°p-´n-bpap-≠m-bn-cp-∂p. P]vXn sNøp∂ t\c-Øv, "CXv
F\n°v Fs‚ D∏ X∂-XmWv, CXns\ Rm≥ Xcn√' F∂v
]d™v ]ip-°p-´n-bpsS Ib-dn¬ I¿j-Is‚ sNdn-b-Ip´n ]nSn-
®p. F∂m¬, tIkv Pbn-®-bmƒ B ]ip-°p-´n-tbbpw P]vXn
sNbvXpsIm≠p-t]mbn. AXn\p Ipd-®p-Zn-hkw aptº B I¿j-
I-s‚- Hcp Fcpa InW-‰n¬hoWv NØn-cp-∂p. Cbmƒ°v BsI-
bp-≠m-bncp∂ aqe-[\w B I∂p-Im-enIfmbn-cp-∂p.
A∂m-fp-I-fn¬ DΩ Ukv°bn-ep-≠m-bn-cp-∂p. Cu kw`hw
DΩ tI´-t∏mƒ h√msX hnj-an-®p. Bh¿Øn-®m-h¿Øn®v
Cßs\ ]d-™p-sIm-≠n-cp∂p: "C∂v B ]mh-Øns‚ hoSv ac-
W-ho-Sp-t]m-se-bm-bn-cn-°pw. Abm-fpsS D]-Po-h-\-am¿§w ssIhn-
´p-t]m-bn. Abm-fpsS mcybpw a°fpw Fßs\-bmWv C\n Pohn-
79Fs‚ DΩ
°pI. Abm-fpsS Ip´n-bn¬\n∂v P]vXn sNbvX-bmƒ B ]ip-
°p-´nsb ]nSn-®p-hm-ßn-b-t∏mƒ Ahs‚ a\- n¬ F¥m-bn-
cn°pw Ign-™p-I-S-∂n- p-≠m-Ip-I.'' ]n∂oSv ZpB sNbvXp. "A√m-
lp-th, Cu \mi-Øn¬\n∂v B ]mh-tØbpw Abm-fpsS mcym-
a-°-tfbpw klm-bn-°m≥ \o F\n°p Xu^oJv X∂m-epw.'
anbm≥ Ppams\ hnfn-®p. (C-bmƒ aq∂p-X-e-ap-d-bmbn Rß-
fpsS qan-Iƒ t\m°n-\-S-Øp-∂-bm-fm-Wv) F∂n v ]d™p: ""C∂v
Cßs\ kw`-hn-®n-´p-≠v. \o Ct∏mƒØs∂ B lp≠n-I-°-S-
°m-cs\ hnfn-®p-sIm-≠p-h-cn-I. Rm\-bm-tfmSp B hy‡n-bp-
ambn HØp-Xo¿∏m-Im≥ kwkm-cn-°p-Ibpw AXp-ho-´m-\p≈
G¿∏mSv sNøp-Ibpw sNøpw. sshIp-t∂-c-Øn-\p-aptº
Abmƒ°v Abm-fpsS I∂p-Im-en-Isf Xncn-®p-In- p-Ibpw Abm-
fpsS `mcym-a-°ƒ°v a\x-k-am-[m\w e`n-°p-Ibpw thWw.''
anbm≥ Ppam≥ ]d™p: ""Rm\-Xp -sN-øp-I-bn-√. Cbmƒ \Ωp-
sS -F-Xn-cm-fn-bm-Wv. \ΩpsS iXp-°-tfm-sSm∏w tN¿∂-bm-fm-
Wv.'' DΩ tZzj-tØmsS ]d™p:
""\o a¬tPm-em-bpsS aI-\m-Wv. Rm≥ Nu±co sk°-
µ¿Jms‚ acp-a-Ifpw Nu±co \pkvdp-√m-lvJms‚
`mcybpw k^vdp-√m-lvJms‚ DΩ-bp-am-W-v. Rm≥
\nt∂mSv ssZh-Øns‚ \ma-Øn¬ Hcp Imcyw ]d-bp-
∂p. "Rm\Xp sNøp-I-bns√∂v' \o ]d-bp-∂p. Rm≥
]d-bp-∂Xv \ntj-[n-°m≥ \n\-s°¥v tijn-bm-Wp-
≈-Xv. t]mIp-I, Rm≥ Iev]n-°p-∂Xv DSs\ sNøp-I.
Hm¿°p-I, HØp-Xo¿∏n\v hnjaw D≠m-°p-∂-hn-[-
Øn¬ lp≠n-I-°-S-°m-cs\ H∂pw ]Tn-∏n-°p-Ibpw
hmbn-∏n-°p-Ibpw th≠.''
DΩ ]d-™p: Rm≥ Cu kw`hw Adn-™-t∏mƒ kplvdns‚
t\cw Ign-™n-cp-∂p. \a-kvIm-c-Øn¬ Rm≥ ho≠pw ZpB
sNbvXp. "A√m-lp-th, Rms\mcp Zp¿_-e-bmb kvXobm-Wv.
\o Xs∂ Cu Ah-k-c-Øn¬ Fs∂ klm-bn-®m-epw.' Cß-
s\bpw Rm≥ ZpB sNbvXp. ""Fs‚ a°-fmb A–p-√m-lvJm\pw
80Fs‚ DΩ
Ak-Zp-√m-lvJm\pw Jpkq-dn¬\n∂pw emtlm-dn¬\n∂pw
FXbpw thKw FtØ-W-ta. (B- \m-fp-I-fn¬ Rm≥ Cw•-≠n-
em-bn-cp-∂p) \a-kvIm-c-Øn¬\n∂v kemw ho´n-b-tX-bp≈q A–p-
√m-lvJm\pw AkZp-√m-lvJm\pw tamt´m¿hm-l-\-Øn¬ FØn-
°-gn-™n-cp-∂p. Fs∂ I≠p-Ss\ "\nß-sf-¥n-\mWv CX hnj-
an-°p-∂-'sX∂v Ah¿ tNmZn-®p. Rm≥ F√m Imcy-ßfpw Ah-
tcmSp ]d-™p. \n߃ c≠p-t]cpw C°m-cy-Øn¬ Fs∂ klm-
bn-°Wsa∂pw Adn-bn-®p. Ah¿ ]d-™p, \n߃ \n¿t±-in-
°p-∂-Xp-t]m-se.
Aßs\ lp≠n-I-°-S-°m-c≥ h∂p. DΩ Abm-tfmSp ISw
hmßnb Bfns‚ IW-°p-Iƒ HØp-Xo¿∏m-°n. lp≠n-I-°-S-
°m-c≥ Iptd X¥-ßfpw kqX-ßfpw ]d-™p. ]t£, DΩ
Abmƒ hmßnb bYm¿∞ XpI-bn¬Øs∂ Xocp-am\w ]d-
™p. F∂n v lp≠n-I-°-S-°m-c-t\mSp ]d™p: ""Cu XpI Rm≥
\n\°v Xcpw. \o DSs\ Abm-fpsS I∂p-Im-en-Isf Xncn®v
Abmƒ°v \evIp-I.'' Xs‚ ssIbn-ep-≠m-bn-cp∂ ]Whpw AXn-
t\m-sSm∏w XnI-bm-sX-h∂ ]Ww a°-fn¬\n∂v hmßnbpw
lp≠n-I-°m-c\v HØp-Xo¿∏v XpI sImSp-Øp. I¿j-I\v I∂p-
Im-en-Iƒ Xncn-®p-In-´n-b-t∏mƒ, Abm-fpsS aI-t\mSv ]d™p:
""\o t]mbn \ns‚ ]ip-°p- nsb FSp-Øp-sIm-≈p-I. C\n Bcpw
\n∂n¬\n∂v AXns\ sIm≠p-t]m-Ip-I-bn-√. ]n∂oSv Xs‚
a°ƒ°pth≠n ]m¿∞n-®p. ]d™p: ""\nß-sfs‚ ZpxJ-a-I-‰n.
C\n Rm≥ kzÿ-X-tbmsS Dd-ßpw.''
Pam-A-Øn-s\-°p-dn-®p≈ A`n-am\w
]t£, Cu kw`-h-ß-fn¬\n∂v DΩmbv°v Pam-A-Øn-s\-
°p-dn -®p≈ A`n -am\w C√m-bn -cp∂p F∂v ]d-bp -∂Xv
bmYm¿∞y-Øn\v \nc-°m-Ø-Xm-bn-cn-°pw. Pam-A-Øns\ kw_-
‘n®v Ah¿°v Atß-b-‰sØ A`n-am-\-ap-≠m-bn-cp-∂p. lZvdØv
akolv auDu-Zv(-A), Alva-Znøm Pam-A-Øv, \p_p∆Øv IpSpw-
_mw-K-߃, Pa-mA-Ønse alm-∑m¿ XpS-ßn-b-hsc kw_-
‘n®v GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ A]-a-cym-Ztbm A\p-Nn-X-amb
81Fs‚ DΩ
]hr-Øntbm Ah¿°v kln-°m≥ Ign-™n-cp-∂n-√.
F\n°v \√-hÆw Hm¿Ω-bp-≠v. D∏ Pam-A-Øn¬ ]th-
in® Ime-Øv, At±-l-Øn\v auem\m dqan-bpsS aYv\hn henb
C„-am-bn-cp-∂p. Hgn-hp-≈-t∏mƒ ]Xy-£-Øn¬ kq^n-am-sc-t∏m-
se-bp-≈Xpw k\ym-kn-am-sc-t∏m-se- \S°p∂-Xp-amb Hcm-fn¬
\n∂v aYv\hn ]Tn-°m-dp-≠m-bn-cp-∂p. Hcp-X-hW Cu kmln_v
Ah[n Znhkw Rß-fpsS ho´n¬h∂p. D∏ FhnsS? F∂v
tNmZn-®p. Hm^o-kn¬ B t\cØv Kpa-kvXt\m a‰p tPmen-
°mtcm D≠m-bn-cp-∂n-√. D∏ apI-fn-esØ \ne-bn-ep-≠m-bn-cn-
°p-sa∂v B kmln_v Icp-Xn. At±lw Dds° D∏msb hnfn-
®p. Nu±co kmln_v ho´n-en-s√∂v ]d-bm≥ Ft∂mSp DΩ ]d-
™p. Rm≥ Aß-s\-Xs∂ t]mbn ]d-™p. FhnsS t]mbn?
F∂v B kmln_v tNmZn-®p. At±lw JmZn-bm-\n-te°v t]mbn-
cn-°p-∂p-sh∂v ]d-bm≥ Ft∂mSp ]d-™p. CXp-tI-´n´v B
kmln_v lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)-s\-°p-dn®v Ft¥m acym-
Z-tISv ]d-™p. At∏mƒhsc Rm≥ aptJ-\-bmWv DΩ adp-]Sn
]d-™n-cp-∂-Xv. Cu hmIyw tI´-tXmsS tZzjw-sIm≠v Akz-
ÿ-bm-bn. P\-ens‚bSp-°¬s®∂v Dds° B kmln-_n-t\mSp
]d™p:
""\n߃ henb AIaw sNbvXn-cn-°p-∂p. \√-Xm-K-
ln-°p-s∂-¶n¬ Ct∏mƒXs∂ Fs‚ ho´n¬\n∂v Cd-
ßn-t∏m-Ip-I. ChnsS tPmen-°m¿ Bsc-¶n-ep-apt≠m?
Cu acym-Z-bn-√mØ hr≤s\ ]pd-Øm-°p-I. Hm¿Øp-
sImƒI, C\n-sbm-cn-°-epw Cu ho´n¬ IS-∂-Xmbn
I≠p-t]m-I-cp-Xv. Cbm-fp-sS- Iq´p-Im-c≥ ht∂m-s´. At±-
lØnt\msSm-∏-am-Wt√m Cbmƒ aYv\hn hmbn-°m≥
ChnsS hcp-∂-Xv. CØcw acym-Z-bn-√mØ Bfp-ambn
F¥n\mWv _‘w XpS-ßp-∂-sX\v Rm≥ tNmZn-°pw.''
Abmƒ At∏mƒØs∂t]mbn. D∏ h∂-t∏mƒ DΩ hf-
sc- thZ\ ]I-Sn-∏n-®p. C\n-ta-en¬ Abmƒ \ΩpsS ho´n¬
82Fs‚ DΩ
hcm≥ ]mSn-s√∂v \n¿_‘w ]nSn-®p. B Znh-k-Øn-\p-tijw
]n∂oSv Abmƒ Rß-fpsS ho´n¬ h∂n-´n-√.
Cu Ahÿ XpS-°-Øn-ep≈ kvt\l-Øn-t‚-Xm-bn-cp-∂p.
]n∂oSv Imew Ign-™p-s]m-bvs°m-≠n-cp-∂p. aXm-`n-am-\hpw
h¿≤n-®p-sIm-t≠-t]m-bn. BZyta lZvdØv akolv auDu-Zv
(A)s‚ F√m IpSpw-_mw-K-߃°pw th≠n ZpB sNømsX
Rms\m-cn-°epw ZpB sNøm-dn-√ F-∂v Ft∂mSv ]e-h´w DΩ
]d-™n-´p≠v. \p_p∆Øv IpSpw-_-tØmSp FX-am-Xw -
Bflm¿∞Xbpw kvt\l-hp-amWv Ah¿°p-≠m-bn-cp-∂-sX∂v
CXn¬\n∂v Hcp-]-cn-[n-hsc a\- n-em-°m-hp-∂-Xm-Wv.
lZvdØv Aao-dp¬ apAv-an\nep≈ hnizmkw
lZvdØv Jeo-^-Øp¬ akolv Ym\n(-d)-tbmSv Ah¿°v
AXn-c‰ hnizm-k-am-bn-cp-∂p. Atß-b-‰sØ kvt\l-hp-ap-≠m-
bn-cp-∂p. lpkq-dns‚ Fs¥-¶nepw \n¿t±-i-sa-Øn-bm¬ DSs\
AXv \-S-∏m-°n-bn-cn-°pw. lpkqdpw Ah-tcmSv ]tXy-I-\n-e-bn¬
B¿Z-X-tbmsS s]cp-am-dn-bn-cp-∂p. Nne-t∏mƒ AXn-bmb
kvt\l-Øn¬ Ah¿ lpkq-dn-t\mSv, DΩ Ip´n-I-tfmSv kwkm-
cn-°p-∂-Xp-t]mse kwkm-cn-®n-cp-∂p. lpkqdpw Ah-cpsS kt¥m-
j-Øn-∂mbn Nne t\c-ß-fn¬ Zo¿L-t\cw kwkm-cn-®n-cn-°m-
dp-≠m-bn-cp-∂p.
\me-©p-h¿jw aptº I≠ DΩ-bpsS Hcp kz]v\w ]tXyI
\ne-bn¬ Cubh-k-c-Øn-te°v kqN\ \evIp-∂p-≠v. Ah¿
lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s\ kz]v\-Øn¬ I≠p. ""D∏-bp-
ambn Ft¥m kwkm-cn-®n-cn-°p-∂-XmWv I≠-Xv. ]n∂oSv DΩ-
sb- Nq-≠n-s°m-≠p- Ahsc hnfn-°pI F∂p ]-d-™p. D∏ Ahn-
sS-\n∂v Btcm-tSm, k^vdp-√m-lvJms‚ DΩ AhnsS \nev]p-
≠v, lpkq¿ hnfn-°p-∂p-s≠∂v Ah-tcmSv ]d-bpI F∂p ]d-
™b®p. DΩ Cu ktµiw In´n-bp-Ss\ lpkq-dns‚ ]n∂n¬
sN∂p \n∂p. Rm≥ h∂n-cn-°p-∂p-sh∂v Adn-bn-®p. lpkq¿
]d-™p. ""B ]≈n-bn¬sh®p ]d™ Imcyw Hm¿Ω-bpt≠m
F∂v alvaq-Zn-t\mSv tNmZn-°-Ww.''
83Fs‚ DΩ
DΩ I≠ B kz]v\w Rm≥ lZvdØv Jeo-^-Øp¬ ako-
ln-t\mSp ]d-™-t∏mƒ lpkq¿ ]d-™p. CXp hcm≥t]m-Ip∂
^nXv\sb kw_-‘n®v Pam-A-Øns‚ kwc-£-W-Øn-te-°p≈
kqN-\-bm-Wv.
D∏bpsS h^m-Øn\v Ipd-®p-Imew Ign-™-t∏mƒ DΩ,
"km[n-°p-sa-¶n¬ At±-l-Øns‚ J_vdn-S-Øn-∂-Sp-Øv X\n°v
ÿew \n›-bn-®mepw' F∂v lZvdØv Jeo-^-Øp¬ ako-ln-
t\mSp ]d-™p. lpkq¿ ]d™p: s]mXp-hm-b \ne-bn¬ Aßs\
sNøpI F∂Xv C„-I-c-amb Imcy-a-√. ]t£, ]tXyI kml-
N-cy-Øn¬ Aß-s\-bm-Imw. Aßs\ lpkq¿ D∏-bpsS
J_vdns‚ he-Xp-`m-KØv DΩm-bv°p-th≠n ÿew \n›-bn-®p-
sIm-Sp-Øp. ]t£, lZvdØv Xmbn-km-ln_ h^m-Øm-b-t∏mƒ
bmZr-›n-I-ambn Ahsc AhnsS J_-d-S-°n. DΩ C°mcyw
lZvdØv kmln-_n-t\mSv ]d-™-t∏mƒ lpkq¿ ]d™p:
"_nlnivXn aJv_-d-'bnse kwLm-S-I-cpsS ]niIpsIm≠v
Aßs\ kw`-hn-®-Xm-Wv. Ct∏mƒ \n߃°p-th≠n thsd
ÿew Rm≥ \n›-bn-®n-´p-≠v. CXv AtX Jfi-Øn¬Xs∂-
bm-Wv. ]t£, Nu±-co-km-ln-_ns‚ Imens‚ mK-Øm-Wv.'' DΩ
]d™p: ""lpkq¿, At±-l-Øns‚ Imev m-K-Øp≈ ÿe-Øns‚
A¿l-Xtb F\n-°p-≈q. C\n CXmcpw sIm≠p-t]m-ImXncn°m-
\p≈ G¿∏mSv lpkq¿ sNbvXm-epw.'' \mw _nlnivXn aJv_d
A[n-Ir-X-tcm-Sv, Ah-cpsS cPn-Ãdn¬ CXp tcJ-s∏-Sp-Øm≥
\n¿t±-in-®n-´p-≠v. ]X-Ønepw hnfw-_cw sNøp-∂-Xm-Wv F∂v
lpkq¿ Adn-bn®p.
akolv auDu-Zv(-A)s‚ IpSpw-_-tØm-Sp≈ kvt\lw
1935-˛¬ Hcp Alvdmcn kmln_ kmZ an¿km ico^v
AlvaZv kmln-_ns‚ta¬ BI-aWw \S-Øn. Cu hnh-cw- A-
dn-™-t∏mƒ DΩmbv°v h√mØ B[n-bp-≠m-bn. Ai-\-]m-\o-
b-߃ Dt]-£n-®p. Dd-°-an-√m-Xm-bn. IÆo¿ \ne-®n-cp-∂n-√.
Ipd®p Znh-k-Øn-\p-tijw Ft∂mSp ]d™p: k -dp-√m-lvJm≥,
Fs‚ Ah-ÿ- C-XmIptºmƒ AΩm-Pms‚ (l-ZvdØv DΩp¬
84Fs‚ DΩ
apAv-an\os‚) Ahÿ F¥m-bn-cn-°p-sa∂v Rm≥ Nn¥n-°p-I-
bm-Wv. F\n-°nXn¬ F¥p sNøp-hm≥ Ign-bp-sa-∂mWv ]n∂oSv
Rm≥ BtemNn-®-Xv. c≠p-aq∂p Znh-k-ambn Hcp ]≤Xn F\n°p
tXm∂n-bn-´p-≠v. AXn-\p-tijw Rm≥ Hcp-]mSv ZpB sNbvXp.
Cu ]≤-Xn-b-\p-k-cn®v ]h¿Øn-°m≥ A√mlp F\n°v
Xu^oJv Xcp-sa∂v F\n°v kam-[m-\-ap-≠v.
Rm≥ tNmZn-®p, F¥mWv B ]≤Xn? DΩ ]d™p: hn√nw-
KvS¨s‚ `mcy Ft∂mSp hf-sc-b-[nIw kvt\lw ]I-Sn-∏n-
°m-dp-≠v. Ah¿°v Rm\p-ambn Ipd-®v CW°-ap-s≠∂v F\n°pw
Adnbmw. \o Ah-cp-am-bn v Fs‚ IqSn-°m-gvN-bpsS kabw \n›-
bn-®p-h-cn-I. sshtkm-bnbpw B t\c-Øp-≠m-h-Ww. Pam-A-
Øn-t\m-Sp≈ k¿°m-cns‚ s]cp-am‰w Fß-s\-bm-sW∂v Rm≥
At±-l-tØmSp ]d-bpw. Ct∏mƒ lZvdØv akolv auDu-Zv
(A)s‚ Ic-fns‚ Ij-W-Øn-\p-ta¬ Hcp sXΩmSn BIaWw
\S-Øn-bn-cn-°p-IbmWv. Rm≥ hr≤-bm-Wv. F\n-°m-sW-¶n¬
]¿± [cn-°pI F∂ I¿i-\-hpan-√. sshtkm-bn-bpsS ASp-
Øp-t]mbn Cu ]cmXn Adn-bn-°-W-sa∂v Fs‚ a\ v ]d™p-
sIm-t≠-bn-cn-°p-∂p.
Rm≥ ]d™p: IqSn-°m-gvN-bv°p≈ G¿∏mSv Rm≥ sNøp-
∂-Xm-Wv. X¿P-a-°mbpw IqsS ]d-bmw. ]t£, Imcy-߃ apgp-
h\pw \n߃Xs∂ ]d-tb-≠n-h-cpw. A°m-cy-Ønsem∂pw
klm-bn-°m≥ F\n°p Ign-bn-√. klm-bn-®m¬, Rm≥ \nßsf
]Tn-∏n-®p-sIm-≠p-h-∂Xm-sW∂v Ah¿ [cn-°pw. DΩ ]d-™p,
"\o kabw \n›-bn®phcnI. kwkm-cn-°m-\p≈ Xt‚Sw
A√mlp F\n°v \evIpw.''- A-ßs\ sshtkm-bn kmln-_n-
t\mSv Rm\n-°mcyw ]d-™p. kt¥m-j-tØmsS Iq´nhcnI F∂v
At±lw ]d-™p.
C¥y≥ sshtkm-bn-bp-ambn IqSn-°mgvN
\n›n-X- t\-cØv R߃ c≠p-t]cpw sshtkm-bn-bp-
tSbpw teUn-hnenw-KvS¨t‚bpw k∂n-[n-bnseØn. BXn-Yy-a-
cym-Z-bv°p-tijw sshtkmbn kmln_v ]d-™p. \n߃ \nß-
85Fs‚ DΩ
fpsS PamAØns\-°p-dn®v Ft∂mSv Ft¥m Imcyw ]d-bm≥
BK-ln-°p-∂p-sh∂v k^-dp-√m-Jm≥ ]d-™p. DΩbpw teUn-
hn-enw-KvSWpw Hcp tkm^-bnepw teUn-hn-enw-KvS¨s‚ he-Xp-
`m-K-Øv sshtkmbn Hcp Nmcp-I-tk-c-bnepw Ccp-∂p. DΩ-bpsS
CS-Xp-`m-KØv as‰mcp Nmcp-I-tk-c-bn¬ Rm\pw Ccp-∂p. DΩ-
bpsS ASp-Øn-cn-°p-tºmƒ Hcp ssI DΩ-bpsS ]ndIn-eq-sS-
bn´v XnI®pw Ah-tcmSv tN¿∂n-cn-°pI F∂Xv teUn-hn-√nw-
KvS¨s‚ amaq-em-bn-cp-∂p. Ct∏mgpw Ah-cn-cp-hcpw Aß-s\-X-
s∂-bmWv Ccp-∂n-cp-∂-Xv. teUn-hn-√nw-KvS¨ CS-bv°nsS Xs‚
at‰ ssIsIm≠v DΩ-bp-sS -ssI Aa¿Øn-s°m-≠n-cp-∂p.
sshtkmbn tNmZn-®-t∏mƒ DΩ ]d-™p. AsX, Rm≥
hfsc Nn¥n-®-Xn-\p-ti-j-amWv Aß-tbmfw FØm≥ ss[cy-
s∏-´-Xv. Rm≥ Alva-Znøm Pam-A-Ønse HcwK-am-Wv. Rß-
fpsS Pam-A-Øns‚ ÿm]-I-\mb lZvdØv akolv auDu-Zv(A)
Rßsf ]Tn-∏n-®n-´p-≈Xv R߃ _n´ojv `c-W-tØmSv Iqdp-
]p-e¿Øn-sIm-≠n-cn-°-W-sa∂pw Ah¿°p-th≠n ]m¿∞n®p-
sIm-≠n-cn-°-W-sa∂pamWv. ImcWw Cu c-W-Øn¬ R߃°v
aX-kzm-X¥yw e`n-®n-cn-°p-∂p. R߃°v Hcp bhpw oXnbpw
IqSmsX Rß-fpsS aX-I-ev]-\-Iƒ ]men-°m≥ km[n-°p-∂p.
F\n°v Pam-A-Ønse a‰p-≈-h-sc-°p-dn®v H∂pw ]d-bm≥ Ign-
bn-s√¶nepw Fs∂-°p-dn®v Ddt∏msS F\n°v ]d-bm≥ Ign-
bpw. (C-hnsS DΩ- Xs‚ he-XpssI Xs‚ s\©n¬sh-®p)
Rm≥ lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚ Cu \n¿t±iw ]men®v
apS-ßmsX ]h¿Øn-®p-h-cp-∂p. _n´ojv k¿°m-dns‚ \ne-\n-
ev]n\pw sFiz-cy-Øn-\pw-th≠n XpS¿®-bmbn ZpB sNbvXp-
sIm-≠n-cp-∂p. ]t£, c≠p-h¿j-ambn ]©m_v k¿°m¿ Rß-
fpsS Pam-A-Øn-t\mSv A\o-Xn-]-c-am-bn-´mWv s]cp-am-dp-∂-Xv.
Rß-fpsS Cam-an\pw Rß-fp-sS -P-am-A-Øn\pw _p≤n-ap- p-≠m-
°n-s°m-≠n-cn-°p-∂p. F¶nepw lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚
Iev]-\-bm-b-Xp-sIm≠v ]m¿∞n-°p-∂p-≠v. ]t£, ]m¿∞\
lrZ-b-Øn¬X´n hcp∂n-√, ImcWw Fs‚ a\ v Xr]vX-a√
F∂-Xp-X-s∂.
86Fs‚ DΩ
Ct∏mƒ Ipd-®p-aptº Hcp sXΩmSn lZvdØv akolv auDu-
Zv(-A)s‚ aI\pw Rß-fpsS Cam-ans‚ sNdnb ktlm-Z-c-\p-am-
b-h-cpsSta¬ BI-aWw \S-Øn. At±-lsØ a¿±n-®p. lZvdØv
akolv auDu-Zv(-A)s‚ a°ƒ R߃°v RßfpsS Poh-t\-
°mƒ ]nb-s∏-´-Xm-Wv. Cu kw`hw tI´Xp apX¬ F\n°v
Xn∂m\pw IpSn-°m\pw Dd-ßm\pw Ign-™n- n-√. Cu hmIy-߃
DΩ Ipd®p thZ-\-tbm-Sp-IqSn ]d-™-t∏mƒ teUn-hn-√nw-
KvS¨s‚ apJw XnI®pw hnf-dn-t∏m-bn. Ah¿ tZzj-tØmsS
sshtkm-bn-tbmSp tNmZn®p: CsX-¥mWv kw`hw? Aßv
F¥mWv DNn-X-amb \S-]Sn FSp-°m-Xn-cp-∂Xv?
sshtkmbn adp-]Sn ]d™p: ""Rm≥ k vdp-√m-lvJm-t\mSv
hni-Zo-I-cn®v CXp-kw-_-‘-ambn kwkm-cn-®p-I-gn-™p. DΩ-tbm-
Smbn ]d™p: ""kXy-Øn¬ C°m-cy-߃ ]©m_v Kh¿W-
cpsS A[n-Im-c-Øn¬s∏- -Xm-Wv. At±-lsØ kw_-‘n-®v, At±-
l-Øns‚ t]cn¬ Hcp Iev]-\bpw F\n°p ]pd-s∏-Sp-hn-°m≥
Ig-nbmØ Ah-ÿ-bm-Wp-≈-Xv. C°m-cy-ß-fn¬ Rm\n-S-s]- m¬
Abmƒ°Xv C„-s∏-Sp-I-bn-√. Rm≥ t_mw_-bntem aZm-
kntem Kh¿W¿ Bbn-cp-s∂-¶n¬ B ImesØ sshtkmbn
CØcw Imcy-ß-fn¬ Fs‚ t]cn¬ Fs¥-¶nepw Iev]\ ]pd-
s∏-Sp-hn-®m¬ Rm\pw AXn„s∏Sp-I-bn-√.''
DΩ ]d™p: ""Rm≥ Aß-tbmSp At±-l-Øns‚ t]cn¬
Fs¥-¶nepw Iev]\ ]pd-s∏-Sp-hn-°Wsat∂m ImTn-\y-tØmsS
s]cp-am-d-W-sat∂m ]d-bp-∂n-√. F¥m-bmepw At±-l-Øns‚
tPmen-bpsS ta¬t\m´w Aß-bpsS Npa-X-e-bn-em-W-t√m. Rß-
fpsS ]cmXn ]cn-l-cn-®p-X-cm≥ Aßv kvt\l-tØmSpw hn\-b-
tØmSpw At±-l-tØmSp ]d-bp-I.''
sshtkmbn ]d-™p. ""Xo¿®-bmbpw Rm\Xp sNøpw.''
]t£, teUn hn√nw-KvS¨s‚ tZzjw sshtkm-bn-bpsS Cu
adp-]-Sn-sIm≠v XWp-Øn-√. Ah¿ DΩ-bpsS ssI Aa¿Øn-
sIm-Sp-°p-Ibpw kvt\l-a-b-amb hm°p-Iƒ Ah-tcm-Smbn
Bh¿Øn-®m-h¿Øn®v ]d-bp-Ibpw sNbvXp. Rm≥ ]©m-_nse
87Fs‚ DΩ
Kh¿Æ¿°v a\- n-em-°n-s°m-Sp-°pw. \n߃ hn-jant°≠.
Rm≥ Abmsf imkn-°pw.'' Xm≥]-d™ Imcyw icn-bmb \ne-
bn¬ X¿Pa sNbvXp-sIm-Sp-°m≥ Ah¿ Ft∂mSp \n¿_-‘n-
®p-]-d-™p.
Hc-h-k-c-Øn¬ temUvhn√nw-KvS¨ DΩ-tbmSv "Hcp cmPy-
Øns‚ c-Ww \n¿∆-ln-°p-∂-XmtWm IqSp-X¬ Ffp∏w AtXm
Hcp -ho-Sns‚ `c-W\n¿∆-lWtam?' F∂v tNmZn-®p. c≠n¬
GXmtWm A√mlp IqSp-X¬ Ffp-∏-am-°p-∂Xv AXm-bn-cn°pw
Ffp-∏-sa∂v DΩ adp-]Sn \evIn. Cu DØcw tI´v sshtkmbn
A¤p-X-s∏-´p-t]m-bn.
ao¿ C≥-B-ap√mlv imlv kmln-_ns‚ ac-WsØ-°p-dn®v kz]v\w
1935 G]n¬ amk-Øn¬ ao¿ C≥-B-ap-√mlv imlv kmln_v
sslZ-c-_mZv Z°-\n-te°v t]mbn. sabv Ah-km-\-Øn¬
AhnsS At±-l-Øn\v ITn-\-amb tcmKw _m[n-®p. At±-l-
Øns‚ Akp-J-sØ-°p-dn®v hnhcw In´n-b-t∏mƒ Rm≥ DΩ-
tbmSv ZpB sNøm≥ At]-£n-®p. Ah¿°v ao¿ kmln-_ns\
henb C„-am-bn-cp-∂p. ZpB sNøp-sa∂v ]d-™p-sh-¶nepw DS-
s\-Xs∂ henb hnjaw ]I-Sn-∏n-®p. Ipd-®p-\mƒ aptº I≠
Xs‚ Hcp kz]v\w tIƒ∏n-®p: ""Hcp hoSns‚ apI-fn-esØ \ne-
bpsS A¶-W-Øn¬ ao¿km-ln_v Nu±co _io¿ AlvaZv
kmln-_ns‚ IqsS Hcp-I-´n-en¬ Ccn-°p-tºmƒ P\m-e-bn-eqsS
Nu±-co Pem-ep-±o≥ kmln_v A¶-W-Øn¬ h∂p. Ct±lw
acn-®-bm-fm-Wt√m Ft∂m¿Øv Rm≥ b-∂p. Ct±lw Fßs\
Chn-sS-sbØn? apdn-bn-te°v t]mIp-∂-Xn-\mbn Rm≥ _io¿
Alva-Zns\ BwKyw Im´n hnfn-®p. Aßs\ _io¿ AlvaZv
hmXn¬ Xpd-∂p. R߃ c≠p-t]cpw D≈n¬ t]mbn. Rm≥
hmXn-ens‚ •mkn-eqsS Nu±co Pem-ep-±o≥ kmln_v ao¿ km-
ln-_ns‚bSp-°¬ I´n-en¬- C-cn-°p-∂Xpw c≠p-t]cpw Htc
]pX-∏n¬ AXn¬ InS-°p-∂Xpw I≠p.'' Cu kz]v\w tI -t∏mƒ
DΩ-tbmSp Rm≥ ]d-™p. ""AXns‚ hymJym\w kphy-‡-am-
Wv. Aßv B t\cØv CXv ]d-™n-cp-s∂-¶n¬ Rm≥ ao¿
88Fs‚ DΩ
kmln-_nt\mSv sslZ-cm-_m-Zn¬\n∂v Xncn-®p-h-cm≥ ]d-bp-am-
bn-cp-∂-t√m. ]t£, Ct∏mƒ ZpB sNøp-I-b-√msX Hcp c£-
bp-an-√.''
c≠p-Zn-h-k-Øn-\p-tijw Xl-÷p-Zn\pw kp_vln°pw CS-
bn¬ ao¿ km-ln-_ns‚ Btcm-Ky-Øn-∂mbn ZpB sNbvXp
sIm≠v DΩ I´n-en¬ InS-°p-I-bm-bn-cp-∂p. At∏mƒ Hcp Ai-
cocn tI´p. "At±lØns‚ sshZypXn \ne-®pt]mbn' DSs\
Xs∂ Fgp-t∂‰v Fs‚ `mcy-bpsS apdn-bn¬t]m-bn, Ahsf
DW¿Øn-s°m≠v "ao¿ kmln_v h^m-Øm-bn-cn-°p∂p'sh∂v
]d-™p. ao¿ km-ln_v cmXn h^m-Øm-bn-cn-°p-s∂∂ Iºn
cmhnse sslZ-cm-_m-Zn¬\n∂pw e`n-®p. ]n∂oSv hni-Z-ambn
Imcy-߃ Adn-™-t∏mƒ, DΩm-tbmSp At±-l-Øns‚
sshZypXn \ne-®pt]mbn F∂v ]d-b-s∏´ AtX t\c-Øp-X-
s∂-bmWv At±lw h^m-Øm-b-sX∂v a\- n-em-bn.
Aap-Jy-Im-cy-ß-fn¬\n∂pw A\m-Nm-c-ß-fn¬\n∂pw PmKX
Nu±co _io¿ AlvaZv kmln_v Hcp kw`hw hnh-cn-°p-
∂p. CXn¬\n∂v DΩmbv°v A\m-Nm-c-ß-tfmSpw Aap-Jy-Im-cy-
ß-tfmSpw FX-amXw shdp-∏m-bn-cp-∂p-sh∂v a\- n-em-°mw.
At±lw ]d-bp∂p:
""Fs‚ hnhm-lm-h-k-c-am-bn-cp-∂p. \n°m-ln-\p-tijw Fs∂
s]Æp-ß-fpsS ]¥-en-te°v hnfn-∏n-®p. Kma-Ønse kº-Zm-
b-a-\p-k-cn®v c≠v Ãqƒ apJm-apJw sh®n-cn-°p-∂Xv Rm≥ I≠p.
AXn-sem-∂n¬ Rm≥ Ccn-°-W-sa∂ ]Xo-£-bn-em-Wp-≈-Xv.-
a-‰-Xn¬ h[p-hn-t\bpw Ccp-Øp-I. Nne NS-ßp-Iƒ \S-Øm-\mWv
Cßs\ sNbvXn-´p-≈-Xv. CXn\v ]©m-_n-bn¬ ]d-bp-∂Xv
"t_tUm tLmUn tL¬\' F∂m-Wv. Rms\m∂p ]cn-`-an-®p.
F¶nepw B t\cØv kvXoI-tfmSv X¿°n-°p-∂Xpw hmin-]n-
Sn-°p-∂Xpw DNnXa-s√∂v Icp-Xn. F\n-°p-th≠n sh®n-cp-∂-
Ãq--fn¬ Rm\n-cp-∂p. B NS-ßp-Iƒ°mbn Hcp-°n-sh-®n-cn-°p∂
km[\-ß-fn-te°v Rm≥ ssI\o- n. CX-bp-am-b-t∏mƒ AΩmbn
(Fs‚ DΩ) Fs‚ ssIbpsS aWn-I-WvT-Øn¬ apdpsI ]nSn®v
89Fs‚ DΩ
]n∂n-te°v am‰n. ]d-™p, "sNø-cpXv tams\. CXv in¿°p]c-
amb Imcy-ß-fm-Wv.' AXn¬\n∂v F\n°pw D’m-l-am-bn.
Rm≥ B km[-\-߃ Fs‚ ssIsIm≠v hnX-dn-°-f-bp-Ibpw
Fgp-t∂-‰p-\n∂v Cu NS-ßn¬ Rm≥ ]s¶-Sp-°p-I-bn-s√∂v ]d-
bp-Ibpw sNbvXp. C]Imcw F\n°v tamN\w In´n.''
Fs‚ aI-fpsS P\-\-sØ-°p-dn-®p≈ DΩ-bpsS kz]v\w
GtXm Hcp `rXy≥ Hcp tπ‰v sIm≠p-h-∂n-cn-°p-∂-Xmbn
1936-˛¬ DΩ Hcp kz]v\w I≠p. AXn¬ amß-t]m-ep≈ A©v
]ghpw A©p-cq-]bpw sh®n-´p-≠v. Hcp kz¿Æm-`-c-W-hp-ap-≠v.
CXn\v ]©m-_n-bn¬ "Xoem' Ft∂m "Xoen' Ft∂m BWv
]d-bp-∂Xv. aq°n-emWv AXv AWn-bp-∂-Xv. ]gw sIm≠p-h-∂-
X-dn-bn-®p-sIm≠v B rXy≥ DΩsb hnfn-®p. DΩ ]d™p: ""]mI-
ambn°gn-™m¬ Rm≥ tπ‰n¬ sh-®p-sIm-≠p-h-cp-sa∂v
At±lw ]d™ AtX]gam-Wt√m CXv.''
t\cw shfp-Ø-t∏mƒ DΩ Xm≥I≠ kz]v\w Fs‚ `mcy-
tbmSp ]d-™p. CXp ]pe-cp∂ h√ e£-W-hp-apt≠m F∂pw
tNmZn-®p. Ah¿ Ipd®p \mWw-sIm-≠pw, XnI™ Dd-∏n-√m-Ø-
Xp-sIm≠pw ]d-™p. "C√, Ct∏mƒ e£-W-sam-∂p-an-√.' DΩ
]d-™p, \o \ntj-[n-°p-I-bm-Wv. A√m-lp-X-Be F\n°v kphy-
‡-amb \ne-bn¬ Adn-bn-®p-X-∂n-cn-°p-∂p. Ah≥ Cu kphn-
ti-jsØ Xo¿®-bmbpw ]q¿Øn-bm-°psa∂v F\n°v ZrV-hn-
izm-k-ap-≠v.
Aßs\ 1937 P\p-hcn 12-˛\v Aa-Øp¬løv P\n-®p.
AhfpsS P\-\-Zn-h-khpw hfsc A\p-Kr-lo-X-am-Wv. ImcWw
Cu ZnhkamWv lZvdØv Jeo-^-Øp¬ akolv Ym\n(-d)-bpsS
A\p-Kr-lo-X-P-\-\-ap-≠m-b-Xv. Ahƒ P\n-°p-∂-Xn\v Ipd®p aWn-
°q-dp-Iƒ aptº DΩ Fs‚ `mcy-tbmSp ]d-™p. Ip-´n s]Æm-
bn-cn°pw. ImcWw Ct∏mƒ ab-°m-h-ÿ-bn¬, ho´n¬ Hcp-]m-
Sm-fp-Iƒ Hcpan®p-IqSn, "kpµ-cn-bmb _o_n h∂n-cn-°p∂p' F∂v
]d™v BÀm-Zn-°p-∂Xv Rm≥ I≠p.
90Fs‚ DΩ
Aa-Øp¬l-øpsS P\\-Øn¬ DΩmbv°v hfsc kt¥m-
j-ap-≠m-bn. ImcWw F\n°v Ip´n-Iƒ D≠m-I-W-sa∂v Ah¿
Hcp-]mSv BK-ln-®n-cp-∂p. AXn-\p-th≠n ]m¿∞n-°p-Ibpw
sNbvXn-cp-∂p. Aa-Øp¬l-øpsS P\-\-Øn-\p-tijw Ft∂m-Sp-
]-d-™p. ""Ign-™-h¿jw Rm≥ Cß-s\bpw ZpB sNbvXn-cp-
∂p. "A√m-lp-th, Bfp-Iƒ Ft∂mSp ZpB sNøm≥ ]d-bp-
tºmƒ F\n°v \mWw tXm∂p-∂p. ImcWw Cusbmcp ZpB
Rm≥ Zo¿L-Im-e-ambn sNbvXp-h-cp-∂-Xm-Wv. CXp-hsc \ns‚
Imcp-Wy-Øns‚ IhmSw Xpd-∂n-´n-√.' Ct∏mƒ Ah≥ Fs‚
Cu ZpBbpw kzoI-cn-®p. Rm≥ Ahs‚ GtX-sX√mw Imcp-
Wy-Øn-\mWv \µn ImWn-t°-≠Xv?''
DΩ-bpsS Nne kz]v\-߃
Cu kw`-h-ß-fp-ambn _‘-s∏´ DΩ-bpsS Hcp-]mSv kz]v\-
ßfpw Z¿i-\-ßfpw Rm≥ hnh-cn-®p-I-gn-™p. C\n a‰p-Nne
kz]v\-ß-sf-°p-dn®pw ]d-bp-∂-Xm-Wv. CXv DZm-l-c-W-sa-∂-\n-
e-bn¬ amX-ap-≈-Xm-Wv. ImcWw Cu ]c-ºc Ah-cpsS sNdp-
∏-Imew XpSßn Ah-km-\-\n-an-jw-hsc XpS¿∂p-t]m-∂n-cp-∂p.
kXy-amb Z¿i-\-ßfpw kz]v\-ßfpw A[n-I-am-bn´v Ah¿
ImWm-dp-≠m-bn-cp-∂p. Xs‚ kz]v\-Ønepw Z¿i-\-Ønepw ZrV-
hn-izm-k-amWv Ah¿°p-≠m-bn-cp-∂-Xv. Rß-sf-√m-hcpw an°
Znh-khpw Ah-cpsS kz]v\-ßfpw Z¿i-\-ßfpw kzoI-cn-°-s∏-
´Xv ImWm-dp-≠m-bn-cp-∂p. Ah-bn¬ ]q¿Æ-ambpw hniz-kn-®n-
cp-∂p. Cu ImgvN Rß-fpsS Cuam≥ _e-s∏-Sp-∂-Xn\v Imc-
WamIm-dpap-≠m-bn-cp-∂p. F¥p-sIms≠∂m¬ temIw AØcw
Imcy-ß-fn¬ kwi-bn-®p-\n-ev°p-tºmƒ Rß-fXv \nXyhpw
ImWp∂ ImgvN-bm-bn-cp-∂p. AØcw Bflo-b-amb Imcy-ß-
fn¬ hniz-kn-°p-∂-h-cm-bn-cp∂p R߃. Nne L´-ß-fn¬ DΩ-
mbv°v C¬lmapw D≠m-bn-´p-≠v. ]t£, Atß-b-‰sØ hn\-
bw-sIm≠v AXn\v Ah¿ C¬lmw F∂p ]d-bp-am-bn-cp-∂n-√.
C\n Fs¥-¶nepw ]tXy-IX Dƒs°m-≈p∂ Ah-cpsS Nne
kz]v\-ß-sf-°p-dn®v ]d-bmw.
91Fs‚ DΩ
""knb¬t°m´v Omhv\n-bnse henb InkvXy≥]-≈n-bpsS
Xmgn-I-°p-S-Øn¬\n∂v Hcp henb I√v Cf-In-ho-gp-∂Xpw AhnsS
hnS-hp-≠m-Ip-∂Xpw 1910-˛¬ DΩ kz]v\w I≠p. kz]v\-Øn¬
Ah¿ Fs‚ A∏-®n-bpsS aI-ƒ ico-^m-_o-_n-tbmSp ]d™p:
"t\m°q! B hnShv FX-amXw A`w-Kn-bm-Wv.' ico-^m-_o_n
CXp-tI-´-t∏mƒ ]d™p: "AΩmbn t\m°v! B sImØp-]-Wn-
°m-c≥ AXp-t]m-se-Xs∂ Hcp I√v sImØn-s°m-≠n-cn-°p-I-
bm-Wv. B hoWp-t]mb I√ns‚ ÿm\Øv AXn-t∏mƒ ]Xn-
∏n-°pw.' Ipd®p Znhkw Ign-™-t∏mƒ AtUz¿Uv cmPmhv Ggm-
a≥ acn-®p. tPm¿÷v cmPmhv A©m-a≥ X¬ÿm-\Øv Ah-
tcm-[n-X-\m-bn.
1936-˛s‚ Ah-km-\-Øn¬ AtUz¿Uv cmPmhv F´m-as‚
hnhm-lsØ kw_-‘n®p≈ N¿®Iƒ ]X-ß-fn¬ hcm≥Xp-
S-ßn. Rms\mcp Znhkw DΩ-tbmSp ]d™p: "\n߃ cmPm-hn-
\p-th≠n ]m¿∞n°p-I. At±lw Cß-s\-sbm-s°-bp≈ _p≤n-
ap-´n¬ AI-s∏-´n-cn-°p-I-bm-Wv.' DΩ ]d™p: "Ipd®p Znh-k-am-
bn´v Rm≥ kz]v\-Øn¬ tImemleßfpw Akz-ÿ-`cn-X-amb
ImgvNIfpw I≠p-sIm-≠n-cn-°p-I-bm-Wv. CXv cmPm-hns\ kw_-
‘n®p≈ kqN-\-bm-Im≥ km[y-X-bp-≠v. Rm≥ ZpB sNømw.'
]n∂oSv c≠p-aq∂ph´w Rm≥ tNmZn-®-t∏mƒ ]d™p: "_lfw
IqSpI-bm-Wv. Ipd-bp-∂n-√. CXns‚ ^ew \√-Xm-bn-cn-°p-I-bn-
√ F∂Xn¬ Rm≥ `b-s∏-Sp-∂p.' Aßs\ Ipd®p Znh-k-Øn-
\p-tijw AtUz¿Uv cmPmhv F´m-a≥ ÿm\-`-jvT-\m-°-s∏-´p.
Ak-Zp-√m-lvJm\v sNdp-]mbambn-cp-∂p. Ah-\n¬\n∂v
t…‰v If-hp-t]m-Ip-Itbm s]m´n-t∏m-Ip-Itbm sNbvXp. At∏mƒ
"Hmtcm Znhkw Ign-bp-tºmgpw ]pXnb t…‰v hmßp-∂p, AXv
s]m´n-°p-I-tbm, If-bp-Itbm sNøp-∂p' Fs∂ms° ]d™v
DΩ Ah-t\mSv tZzj-s∏-´p. DΩ tZzj-s∏-´-t∏mƒ Ah≥ t]Sn-
®p. B cmXn DΩ sh≈-hkvXw [cn® tXP-kzn-bmb Hcp
alm-flm-hns\ kz]v\-Øn¬ I≠p. At±lw ]d™p: "\n߃
\me-W-bpsS Hcp km[\w \„-s∏´ Imc-W-Øm¬ \ΩpsS
92Fs‚ DΩ
Zmk-\p-ta¬ CX-tØmfw tZzjw- ]-I-Sn-∏n-®p. "Rm≥ Xcp∂
Cu \meW FSp-Øp-sIm-≈p-I' F∂p ]d™v At±lw Xnf-
ßp∂ Hcp \me-W-Xp´v DΩmbv°v \evIn.
DΩ DW¿∂t∏mƒ ]`m-X-\-a-kvIm-cØn\p≈ kabw
BIp-I-bm-bn-cp-∂p. sam¥-bn¬ sh≈-sa-SpØv hpkp sNøp-∂-
Xn-\mbn apI-fn-esØ \ne-bn-te°v t]mbn. \√ \nem-sh-fn®w
D≠m-bn-cp-∂p. apI-fn¬ BIm-i-Øn\p Iosg FØnbt∏mƒ
Ft¥m Xnf-ßp∂ Hcp hkvXp thK-Øn¬ BIm-i-Øn¬\n∂v
hogp-∂-Xmbn I≠p. B hkvXp Ah-cpsS sam¥-bn¬ h∂p-ap-
´n. AXv sh≈n-bp-tS--tbm AXpt]mep≈ at‰tXm teml-Øn-
t‚tbm BsW∂v tXm∂n-°pw-hn-[-ap-≈-Xm-bn-cp∂p AXns‚
i–w. sam¥-bn¬ ap´n AXv \ne-Øp-ho-Wp. DΩ AsX-
SpØpt\m°n-b-t∏mƒ Xnf-ßp∂ Hcp \meW Xp´m-bn-cp-∂p.
DΩ AXv A\p-K-l-kq-N-I-amb hkvXp F∂ \ne-bn¬ t]m°-
‰n-en- p. Ipd-®p-Zn-hkw AXv thsd-Xs∂ kq£n-®p-hbv°pIbpw
sNbvXp. ]n∂o-SXv If-™p-t]m-bn. a‰p \mW-b-tØm-sSm∏w
IqSn-°-e-cp-I-tbm, sNe-h-gn-°-s∏-Sp-Itbm sNbvXn-´p-≠m-Ipw.
D∏ms‚ h^m-Øn-\p-tijw c≠p-aq∂p ]mhiyw DΩ At±-
lsØ kz]v\w I≠n-cp-∂p. ImWp-tºm-sgm-s°, D∏ acn-°p-∂-
Xn\v c≠p-aq∂p Znhkw aptº I≠ kz]v\w-t]mse B bph-
Xnbpw D∏ tPmen sNøp∂ B apdn-bn-ep-≠m-bn-cp-∂p. Ah¿
Ct∏mgpw At±-l-Øns‚ tkh-\-Øn¬ apgp-In-bn-cn-°p-I-bm-Wv.
c≠m-aXpw aq∂m-aXpw CtX ImgvN DΩ I≠-t∏mƒ Cu kvXo
Ft∏mgpw At±-l-tØm-sSm∏w F¥n-\n-cn-°p∂p Ft∂m¿Øv
Ah-cpsS a\- n¬ Ipd®p h√mbva A\p-`-h-s∏-´p. ]t£, DΩ
kz]v\-Øntem AXn-\p-ti-jtam A°mcyw BtcmSpw ]I-Sn-
∏n-®n-cp-∂n-√. Ipd-®p-Zn-hkw Ign™v Fs‚ Hcp Ffma h∂p.
kwkm-c-Øn-\nsS Nncn-®p-sIm-≠v, "ktlm-Z-c-\n¬\n-∂p≈ Hcp
ktµiw \n߃°p Xtc-≠-Xp≠v' F∂v ]d-™p. F¥mWv
ktµiw F∂v DΩ Xnc-°n. Ffma ]d™p: ""Rm≥ "`mbn-
Pms\' Ipd-®p-Zn-hkw aptº kz]v\-Øn¬ I≠n-cp-∂p. Hcp
93Fs‚ DΩ
bphXn At±-l-Øn-∂-SpØv \n∂v hoip-∂p-≠m-bn-cp-∂p. Ipd®p
Imcy-߃ kwkm-cn-°p-Ibpw sNbvXp. ]n∂oSv At±lw
Ft∂mSp ]d™p: "k^vdp-√m-lvJms‚ DΩ A\m-h-iy-ambn
hnj-an-°p-I-bm-Wv. Cu kvXo Fs‚ tkh-\-Øn-\mbn \n›-
bn-°-s∏-´n-cn-°p-I-bm-sW∂pw A√msX F\n°v Ah-cp-ambn
Hcp _‘-hp-an-s√∂pw Ah-tfmSp ]d-bWw.'' At∏mƒ DΩ
kz]v\-Øn¬ X\n°\p-`-h-s∏´ Imcyw Ffm-a-tbmSp ]d-™p.
D∏ acn-®-Xn-\p-tijw Iptd-°mew Ign™v Hcp kz]v\-Øn¬
DΩ, D∏sb I≠p. F¥m-Wn-ßs\ hnj-an-®n-cn-°p-∂-sX∂v
D∏ tNmZn-®p. DΩ H∂pw an≠n-bn-√. ASp-Øp-\n∂ Rß-fpsS
]nXr-k-tlm-Z-cn-`¿Ømhv Nu±co Y\m-hp-√mlv Jm≥ kmln-
_mWv AXn\p adp-]Sn \evIn-b-Xv. "Aß-bpsS th¿]m-Sn-ep≈
ZpxJ-am-Wv. Aßbv°v Ch-cpsS hnj-a-sØ-°p-dn®v Nn¥-bp-s≠-
¶n¬, F¥p-sIm≠v IqsS sIm≠p-t]m-Ip∂n√?' At∏mƒ
D∏bpw Ipd®p hnj-an-®p. At±lw ]d™p: ""kXyw ]d-™m¬
Ct∏mƒ Ah-cpsS hoSv Xøm-dm-bn-´n-√. Xøm-dm-bn-°-gn-™m¬
Rm≥ Xs∂ Ahsf Iq´n-s°m-≠p-t]m-Ipw.''
1936 P\p-h-cn-bnse kw`-h-am-Wv. Hcn-°¬ DΩ h√msX
hnj-an-®n-cn-°p-∂Xv Rm≥ I≠p. ImcWw tNmZn-®-t∏mƒ
]d™p: ""Ak-Zp-√mlv Jm≥ h[n-°-s∏-´p-sh∂v Btcm ]d-bp-
∂Xv Rm≥ kz]v\w I≠p. Xs‚ aqØ-k-tlm-Z-c≥ Xs‚ a°sf
t\m°-W-sa∂v Ah≥ hkn-øØv sNbvXn-cn-°p-∂p.'' "kz]v\w
hymJym-\m¿l-am-Wv. sISpXnIƒ AI-em≥ kzZJ sImSp-Øm¬
aXn. ZpB sNtø-≠XmWv' Fs∂ms° ]d™v Rm≥ DΩsb
kam-[m-\n-∏n-°m≥ ian-®p. At∏mƒ DΩ ]d™p: "kzZJ
sImSp-°m-\p≈ G¿∏mSv Rm≥ cmhn-se-Xs∂ sNbvXn-´p-≠v.
ZpBbpw sNbvXp-sIm-≠n-cp-∂p. sNbvXp-sIm≠ncn°p-Ibpw
sNøpw. A√mlp IcpW sNmcn-b-s´.'
c≠p-aq∂p Znhkw Ign-™-t∏mƒ Rßsf ImWm≥ Ak-
Zp-√m-lvJm≥ U¬ln-bn¬ h∂p. hgn-bn¬ cmXn-t\-cØv sSbn-
\n¬sh®v GtXm Hcmƒ \of-ap≈ ITm-c-sIm≠v Xs‚ s\©p-
94Fs‚ DΩ
≠mbn-cp∂ ÿeØv IpØn-sb∂v ]d-™p. BI--aWw
\SØp∂-Xn-\p-aptº, Ah≥ Xs‚ InS° Xncn-®p-hncn®v Xs‚
Imev B `mKØv sh®n-√m-bn-cp-s∂-¶n¬ A]-ISw kw`-hn-°p-
am-bn-cp-∂p. ITmc hfsc i‡-ambn Bgv∂n-d-ßn-bn-cp-∂p. ]pX∏v
Xpf®v L\w Ipd™ InS-°-bn-eqsS IS∂v Ak-Zp-√m-lvJms‚
Ccp-ap-´p-Iƒ°p-an-S-bn¬ tXmens‚ _¿Øn¬ Bgv∂n-d-ßn-bn-
cp-∂-XmbmWv I≠-Xv.
DΩmbv°v AXn-\p-aptº Cu A]-I-S-sØ-°p-dn®v Adn-bn-
®p-sIm≠v kzZJ sImSp-°m\pw ZpB sNøm-\p-ap≈ Ah-kcw
A√mlp sImSpØp F∂-Xn¬ kwi-b-an-√. ]n∂oSv AXns‚
^e-ambn Xs‚ A\p-K-lhpw Icp-W-bpw-sIm≠v B B]Øv
AI-‰p-Ibpw sNbvXp.
Rß-fpsS Ip´n-°m-eØv Ft∏m-sgms° tπKv ]S¿∂n-
´pt≠m At∏m-sgms° AXn-\p-aptº Z¿i-\-Øn-eqsS AXn-
s\-°p-dn®v DΩmbv°v hnhcw sImSp-Øn-cp∂p F∂Xv F\n°v
\√-hÆw Hm¿Ω-bp-≠v. Ah¿ DSs\ ZpB sNøp-Ibpw sNøpw.
AXn\v ia\w D≠m-Ip-tºmgpw kz]v\-Øn-eqsS Adn-bn-®n-cp-
∂p. C]-Im-cw- Rß-fpsS _‘p-°-fnepw ho´p-Im-cnepw Fs¥-
¶nepw kt¥m-j-Øn-t‚tbm k¥m-]-Øn-t‚tbm kµ¿`-ap-≠m-
bmepw Imte-°q´n A√mlp DΩmsb AX-dn-bn-®n-cp-∂p. Pam-
A-Øns‚ henb henb Imcy-ßsf kw_-‘n®pw F∂√ Nne-
t∏mƒ temI-Øns‚ henb henb kw`-h-ß-sf-°p-dn®vt]mepw
A√mlp Ahsc Adn-bn-°p-am-bn-cp-∂p.
dn´-tb¿Uv ko\n-b¿ k_vPUvPv _mhm Q≥km-knwKv
kmln_v Ft∂mSp ]d-™p, "Rm≥ 1936-˛¬ th\¬°m-eØv
inwe-bn¬ Xma-kn-®-t∏mƒ Hcp Znhkw \nß-fpsS ho´n¬sh®v
\nß-fpsS DΩ ]d™p: Jpkzq-dn¬ tImfd ]S¿∂p F∂-dn-
™-t∏mƒ F\n°v hfsc hnjaw D≠m-bn. Rm≥ Hcp-]mSv
ZpB sNbvXp-sIm-≠n-cp-∂p. cmXn-bn¬ kz]v\-Øn¬ Ft∂mSp
]d-b-s∏´p: "Hcm-gvN-bv°p-tijw Jpkzq-dn¬ tImf-d-bpsS A]m-
b-߃ \ne-bv°p-∂-Xm-Wv.' _mhm kmln_v ]d-bp∂p: R߃
95Fs‚ DΩ
]Xw t\m°n-s°m-≠n-cp-∂p. HcmgvN XnI-™-t∏mƒ Jpkzq-
dn¬ tImf-d-bpsS A\n-„-kw-`-h-߃ \ne-®p.
A√m-lp-hn-ep≈ XnI™hn-izmkw
A√mlp k¿∆-i-‡-\m-sW∂pw ]m¿∞\ kzoI-cn-°p-∂-
h-\m-sW∂pw Ah¿°v A\p- -h-⁄m-\-ap-≠m-bn-cp-∂p. ImcWw
AXv Ah¿ \nXyhpw I≠n-cp∂ Imcy-am-Wv. tcmK-Øn\v NnIn-
’n-°p-tºmƒ acp∂v ]d-™p-sIm-Sp-°p-∂-Xn-t\m-sSm∏w ]m¿∞n-
°p-Ibpw sNbvXn-cp-∂p. CXv Ah-cpsS Hcp \S-]-Sn-I-a-am-bn-cp-∂p.
Ah¿ acn-°p-∂-Xn\v Aev]-Zn-hkw aptº \S∂ Hcp kw`-
h-am-Wn-Xv. ""Fs‚ Hcp kplr-Øns‚ Imen¬ s]m≈w s]m¥n.
AXp-sIm≠v Akm-[m-c-W-amb hnjaw Ah-\p-≠m-bn. Rm\n-
°mcyw DΩ-tbmSp ]d-™p. Ah¿ acp∂v \n¿t±-in-®p-sIm≠v
AXv sNøm≥ ]d-bp-Ibpw Xm≥ ]m¿∞n-°p-sa∂pw A√mlp
Icp-W- sN-øp-Ibpw Bizmkw \¬Ip-Ibpw sNøp-sa∂v Adn-
bn-°p-Ibpw sNbvXp. c≠m-asØ Znhkw DΩ kpJ-an-√msX
I´n-en¬ InS-°p-tºmƒ, sSe-t^m¨ sNbvXv \ns‚ Iq´p-Im-
cs‚ hnhcw Adn-bpI F∂v Ft∂mSp ]d-™p. Rm≥ At\z-
jn-®-t∏mƒ Abmƒ B acp∂v sNbvXn-´n-s√∂pw hnjaw
Ct∏mgpw XpScp∂p-sh∂pw a\- n-em-bn. At∏mƒ DΩ ]d™p:
"" Abm-tfmSv, Rm≥ ]d-™-Xp-t]mse sNøm≥ \n¿_-‘n®p
]d-bp-I. Rm≥ ZpB sNbvXp-sIm-≠n-cn-°p-∂p. A√mlp Xo¿®-
bmbpw kpJw \¬Ipw.'' Aßs\ c≠m-asØ Znhkw DΩ ]d-
™-Xp-t]mse acp∂v sNbvXp-sh∂pw Ct∏mƒ Ipd-hp-s≠∂pw
B kmln_v Adn-bn-®p.
DΩ an°-t∏mgpw ]d-bp-am-bn-cp∂p: ""Rm≥ B¿s°-¶nepw
acp∂v ]d-™p-sIm-Sp-°p-tºmƒ Cßs\ ]m¿∞n-°m-dp≠v:
"A√m-lpth Rm≥ \ns‚ A\p-K-lsØ hniz-kn-®p-sIm-≠mWv
Cu ss[cyw ImWn-®n-´p-≈-Xv. C\n \oXs∂ Abm-fp-sS-ta¬
IcpW ImWn-®m-epw. Ah≥ A[n-I-ambn Fs‚ At]£sb
kzoI-cn-°p-∂p.' A√mlp Ah-tcmSv "dp∫ Aiv-AØm AKv_dm'
F∂- co-Xn-bn-emWv s]cp-am-dn-bn-cp-∂-Xv.
96Fs‚ DΩ
DΩmbv°v Xs‚ ac-W-sØ-°p-dn®v kz]v\w
ap∏Xp h¿j-w aptº, DΩbpsS acWw G]n¬ amk-Øn-
em-bn-cn-°p-sa-∂v kz]v\-Øn¬ Ah¿°v Adn-bn-®p-sIm-Sp-Øn-
cp∂p. ]ns∂ Ipd-®p-I-gn-™-t∏mƒ, G]n¬ amk-Ønse Ah-
km-\sØ _p[-\mgvN acWw kw -hn-°p-sa∂v ]d-b-s∏- p. CXv
A√m-lp-hn¬\n-∂p≈ Adn-b-n∏m-sW∂v Ah¿°v ZrV-hn-izm-
k-ap-≠m-bn-cp-∂p. -F-∂m¬, AXn-t\m-sSm∏w kz]v\-ßfpw Z¿i-
\-ßfpw hymJym-\m¿l-am-sW∂pw Adn-™n-cp-∂p. A√mlp
kz—µw hnl-cn-°p-∂-h-\m-Wv. Ahs‚ i‡n-]- mh-Øn\v Hc-
Xn-cp-an-√.
1938 P\p-h-cn-bn¬ Rm≥ e≠-\n-te°v t]mIm-s\m-cp-ßn-b-
t∏mƒ "G]n¬ amk-Øn-\p-≈n¬ Xncn-®p-h-cn-I-bnt√?' F∂v
DΩ tNmZn-®p. "Aßs\ hnNm-cn-°p-∂p, C≥im-A-√mlv' F∂v
Rm≥ adp-]Sn ]d-™p. At∏mƒ Ah¿ Hcp-]mSv kam-[m\w
]I-Sn-∏n-®p. Aßs\ Rm≥ G]n¬ H∂n\v sshIp-t∂cw
U¬ln-bn¬ Xncn-s®-Øn. Cw•-≠n¬\n∂v hcp-∂-Xn\paptº
Rm≥ DΩmbv°v IsØ-gpXn: "C≥im-A-√m-lv, G]n¬ H∂n\v
U¬ln-bn¬ FØp-∂-Xm-Wv. 12 Znhkw AhnsS Xma-kn-®-Xn-
\p-tijw JmZn-bm-\n¬ t]mIpw. DΩ BK-ln-°p-s∂¶n¬
U¬ln-bn¬ hcn-I. C\n bmX-bnse £oWhpw _p≤n-ap-´p-
Ifpw Icp-Xp-I-bm-sW-¶n¬ C≥im-A-√mlv G]n¬ 3˛\v JmZn-
bm-\n¬ ImWp-∂-Xm-Wv.''
G]n¬ H∂mw XnøXn sSbn≥ Ht∂-ap-°m¬ aWn-°q¿
sshInbmWv U¬ln-bn-se-Øn-b-Xv. U¬ln-bn¬ FØn-b-bp-
Ss\ Fs∂ ]Xo-£n®v DΩ Imdn-en-cn∏p-s≠∂v Adn-bm≥ Ign-
™p. Rm≥ Imdns‚bSp-°¬ FØn-b-t∏mƒ F\n-°p-th≠n
ZpB sNøpIbpw Fs∂ apØp-Ibpw sNbvXp. F∂n´v tNmZn-
®p. "]¥≠v Znhkw C\nbpw \ns∂ ]Xo-£n-®n-cn-°m≥
F\n°v Ign-bp-sa∂v \o Fß-s\-bmWv hnNm-cn-®Xv?'
DΩm-bpsS AkpJw
Rm≥ U¬ln-bn-em-bn-cp-∂-t∏mgmWv DΩmbv°v c‡-k-
97Fs‚ DΩ
Ω¿±-Øns‚ _p≤n-ap-´p-≠m-bXv. aptºbpw Nne-t∏m-sgms°
Cßs\ D≠m-Im-dp-≠m-bn-cp-∂p. NnIn’n®-t∏mƒ kΩ¿±w Ipd-
™p. _p≤n-ap´v AI-ep-Ibpw sNbvXp. B \mfn¬ DΩ Hcp
kz]v\w I≠p. AXns‚ hymJym\w \√-hÆw a\- n-em-°n-b-
Xp-t]mse AXn¬ Hcp-]mSv k¥p-„-bm-bn. Bh¿Øn-®m-
h¿Øn®v BÀmZ-tØmsS AXv ]d-™p-sIm-≠n-cp-∂p:
""lZvdØv akolv auDu-Zv(A) Hcp I´n-en¬ Ccn-°p-∂Xv
Rm≥ I≠p. kt¥m-j-hm-\m-bn- mWv ImWp-∂-Xv. akolv auDu-
Zv(-A)s\ I≠-t∏mƒ F\n°v AXy[nIw kt¥m-j-ap-≠m-bn.
Rm≥ ]d-™p. "lZvdØv! Aß\p-h-Zn-°p-I-bm-sW-¶n¬ Rm≥
lpkq-dns‚ Imev Aa¿Ømw.' akolv auDu-Zv(-A) ]p©n-cn-®p-
sIm≠v F\n-°n-cn-°m≥ ÿew In´Ww F∂ Dt±-iy-tØmsS
XnI™ hm’-ey-tØmSpIqSn Xs‚ Im¬ I´n-ens‚ Hcp `mK-
Øm-°n-sh-®p. Rm≥ I´n-en¬ Ccp-∂p. lpkq-dns‚ Im¬
Aa¿Øm≥ XpS-ßn. lpkq¿ At∏mƒ hfsc kt¥m-jn-°p-
∂-Xm-bn- mWv Rm≥ ImWp-∂-Xv. Fs¥-¶nepw ZpB-bv°p-th≠n
At]-£n-®mtem Fs∂\n°ptXm∂n. F¥n-\p-th≠n ZpB
sNøm-\mWv ]d-tb-≠-sX∂v Nn¥n-®p-sIm-≠n-cn-°p-tºmƒ
lpkq¿ Xs‚ he-Xp- m-K-Øp-\n∂ Hcm-tfmSv Fs∂ Nq≠n-s°m-
≠v, "Ch-cpsS hoSv hnime-am-bn-´p-≠m-°Ww' F∂p ]d-™p.
]n∂oSv Rm\p-W¿∂p. Cu kz]v\w I≠-Xp-ap-X¬ F\n°v hfsc
kt¥m-j-am-Wv.''
Rm≥ JmZn-bm-\n-se-Øn-b-t∏mƒ DΩ Xs‚ Cu kz]v\w
Jeo-^Øp¬ ako-ln-t\mSp hnh-cn-®p. AXn-t\m-sSm∏w ]d-
™p, ""C\n-bnt∏m F¥v hnime-am-°m-\m-Wv, "Hcp- m-KØv A–p-
-Øm¿ kmln_v A^vKm≥ AS-ßn-bn-cn-°p-∂p, adp-`m-KØv
thsd-bmtcm' F∂p ]d™v ]cm-Xn-s∏-S-W-sa∂v Rm≥ hnNm-
cn-®p.'' lpkq¿ Nncn-®p-sIm≠v ]d™p: "CXv kz¿§-Ønse hoSn-
s\-°p-dn-®p≈ kqN-\-bm-Wv.'
Cu kwkm-c-sØ-°p-dn®v Ft∂mSp ]d-™-t∏mƒ, "AXv
kz¿§-Ønse hoSn-s\-°p-dn-®p≈ kqN-\-bm-sW∂v X\n-°-dn-
98Fs‚ DΩ
bm-am-bn-cp-∂p-sh∂pw Xm≥ Xs‚ J_vdns‚ ÿe-sØ-°p-dn®v
lZvdØv kmln-_ns\ Nncn-∏n-°m≥ ]d-™-Xm-sW∂pw' DΩ
]d-bp-I-bp-≠m-bn.
B kµ¿`-Øn¬ G]n¬ Ah-km-\w-hsc R߃ JmZn-
bm-\n¬ Xma-kn-®p. DΩ-bpsS kz]v\-Øns‚ ASn-ÿm-\-Øn-
emWv G]n¬ amk-Øns‚ Ah-km-\sØ ]IpXn `mKw
JmZnbm--\n¬ Xma-kn-°m≥ Rm≥ G¿∏mSv sNbvX-Xv. C°m-
eØv hm¿≤-Iy-k-l-P-amb £oWhpw c‡-k-Ω¿±hpw D≠m-
bn´pw PpapA \a-kvI-cn-°m≥ \S-∂v akvPnZv AJvkm-bn¬
t]mIp-am-bn-cp-∂p. lZvdØv DΩp¬ apA-van-\o-s‚bpw lZvdØv
Jeo-^-Øp¬ ako-ln-t‚bpw k∂n-[n-bnepw lmP-cm-Im-dp-≠m-
bn-cp-∂p. PpapA \a-kvIm-c-k-a-bØv ITn-\-amb NpSp-≠m-Ipw.
AXp-sIm≠v PpapA \a-kvI-cn-°m≥ akvPnZv AJvkm-bn¬
t]mbn-cp-∂p-sh-∂-dn-™-t∏mƒ Ft∂mSp ]d-™n-cp-s∂-¶n¬
hml-\-ta¿∏m-Sm-°m-am-bn-cp-∂p-sh∂v Rm≥ Adn-bn-®p. At∏mƒ
]d™p: "th≠ tamt\! akvPn-Zp-hsc t]mIm≥ F¥p _p≤n-
ap- m-Wp-≈-Xv.'
lZvdØv Jeo- -Øp¬ akolv G]n¬ 25- \v kn‘n-te°v
t]mIp-∂p-sh∂v Adn-™-t∏mƒ DΩbv°v k¶-S-am-bn. c≠p
Znhkw Ign-™-t∏mƒ, lpkq¿ t]mIp-∂Xv G]n¬ 27-˛-\m-
sW-∂-dn-™p. AXo-h-k-t¥m-j-tØmsS Ft∂mSp ]d-™p. "\o
tIt´m, lZvdØv kmln_v 27˛mw Xnø-Xn-bm-WsX ]pd-s∏-Sp-
∂-Xv.' Rm\pw tI´p-sh∂v ]d-™p. ho≠pw Ft∂mSp ]d™p:
"27-˛mw Xnb-Xn-bm-Wv.' F\n-°-dn-bm-sa∂v Rm≥ ]d-™p. Ah-
cpt±in-®Xv G]n¬am-k-Ønse Ah-km-\sØ _p[-\mgvN
c≠mw XnbXntbbmWv. Cu h¿jw -Xs‚ kz]v\w _mly-am-
b-\n-e-bn¬ ]q¿Øn-bm-Ip-I-bm-sW-¶n¬ lZvdØv kmln_v
Xs‚ P\mk \a-kvI-cn-∏n-®nt´ JmZn-bm-\n¬\n∂v ]pd-s∏-SpI-
bp≈q F∂v hnNm-cn-®mWv CXp ]d-™Xv.
27-˛\v cmhnse kp_vln \a-kvIm-c-Øn-\p-tijw Ah-km-
\-ambn _nln-ivXn-a-Jv_-d-bn¬ t]mbn. Xs‚bp-≈n¬ NqSp-
99Fs‚ DΩ
tXm∂p∂-Xmbn Ft∂mSp ]d-™p. F∂m¬, _mly-ambn
thsd Hcp _p≤n-ap´pw DΩm-bv°p-≠m-bn-cp-∂n-√. A∂p sshIp-
t∂-c-tam, 28-˛mw XnøXn sshIp-t∂-ctam Xmsg ]d-bp∂ kw`-
h-߃ Ft∂mSp ]d™p:
""Rm≥ ]´-W-Øn¬\n∂v Xncn-®p-h-cn-I-bm-bn-cp-∂p. Zmdp¬
A≥hm-dn¬ Hcp kvXo hgn-tbm-cØv `nØn-bn¬ Nmcn-bn-cn-°p-
∂Xv I≠p. c≠p s]¨Ip- n-Ifpw Ah-cpsS ASp-Øp-≠v. BZyw
Rm≥ Ah-cpsS ASp-ØqsS \S-∂p-t]m-∂p. ]t£, Ipd®v NphSv
apt∂m v h∂n- v, B kvXobv°v Ft¥m _p≤n-ap- p-s≠∂v F\n-
°p-tXm-∂n. Aßs\ Rm≥ Xncn-®p-t]m-bn. B kvXobpsS
ASp-Øp-sN∂p. Ah¿ kzbw Xs‚ Hcp Im¬ Xncp-Ωp-∂p-≠m-
bn-cp-∂p. s]¨Ip- n-Ifpw Ah-cpsS Im¬ Xncp-Ωn-sIm-Sp-°p-∂p.
kvXobm-sW-¶n¬ thZ-\-sIm≠v ]pf-bp-I-bm-bn-cp-∂p. Rm≥
Ah-cpsS Imen-te°v kq£n-®p-t\m-°n-b-t∏mƒ \of-ap≈
HcmWn Xd-®p-I-b-dn-bn-´p-s≠∂v a\- n-em-bn. Ah-cm-sW¶n¬
thZ-\-sIm≠v KXn-ap´p-I-bm-Wv. Rm≥ X\n-®m-bn-cp-∂p. Bsc-
sb-¶nepw klm-b-Øn-\mbn hnfn-°m-t\m, Ab-°mt\m F‚-
Sp-Ømcpw D≠m-bn-cp-∂n-√. Ah-km\w Rm≥Xs∂ B BWn
hen-®q-cm-sa∂v Xocp-am-\n-®p. ]t£, Rm≥ ssIbw-sIm≠v Imen-
s‚-b-Sp-°-te°v sN√p-tºmƒ Ah¿ ]cn-`-an-°p-Ibpw F\n°v
kln-°m≥ Ign-bn-√, AXn¬ sXmS≠ F∂v ]d-bp-Ibpw
sNbvXp. F¶nepw A√mlp F\n°v ss[cyw X∂p. Rm≥ Hcp
ssIsIm≠v Ah-cpsS Im¬ i‡-ambn ]nSn-®p. at‰-ssI-sIm≠v
BWn-bpsS Xe-bv°¬ ]nSn®v i‡-ambn hen-®p. AXn\v c≠-
c, aq∂n©v \of-ap-≠m-bn-cp-∂p. AXpw Xpcpºv ]nSn-®-Xv. B
kvXobpsS Imen¬\n∂v Pe-[m-cbn¬ \ns∂-∂t]mse tNmc-
No-‰n. BZyw thZ-\-sIm≠v Ah¿°v _p≤n-ap-´p≠m-bn. ]t£,
]n∂oSv Ah¿°v Ipd®v kpJw In´n. Rß-fpsS hoSv ChnsS
ASpØm-sW∂pw \n߃ ss[cy-a-h-ew-_n®v Fs‚ IqsS hcn-
I-sb∂pw hnj-_m-[-tb-ev°m-Xn-cn-°m≥ FÆ NqSm°n ]™n
ap°n \nß-fpsS Imen¬ sI´n-Ø-cm-sa∂pw cmXn apgp-h≥
100Fs‚ DΩ
\nßsf t\m°m-sa∂pw Ah-tcmSv Rm≥ ]d-™p. ]t£, Xs‚
hoSv ChnsS ASp-Øm-sW∂pw B s]¨Ip-´nIfpsS klm-b-
Øm¬ Xs‚ ho´n¬ s]mbvs°m-≈m-sa∂pw B kvXo ]d-
™p.'' DΩ Cu kw`hw Fs∂ tIƒ∏n-®p-I-gn-™-t∏mƒ Rm≥
]d-™p. ""\n߃ ho´n-se-Øn-bn v GsX-¶nepw tPmen-°m-ct\mSv
]d-™n-cp-s∂-¶n¬ Abmƒ t]mbn Ahsc Iq´n-s°m-≠p-h-cp-
am-bn-cp-∂nt√?'' DΩ ]d-™p, Ah¿ Xs‚ ho´n-te°v t]mIm≥
hmin-]n-Sn-°p-I-bm-bn-cp-∂p.
Bbn-Sbv°v DΩ ]d™p: ]e-]m-hiyw Rm≥ ab-°-Øn¬
tI´p, Ft¥m kw`-hn-°m≥ t]mIp-∂p-sh∂v Btcm hnfn-®p-]-
d-bp-∂p. as‰m-cmƒ AXn\v adp-]-Sn-bmbn ]d-bp∂p "C]m-hiyw
kw`-hn-°p-I-Xs∂ sNøpw.'
27-˛t\m 28-˛t\m ]d™p: ""Ggv P\mk _nln-ivXn-a-Jv_-d-
bn¬ ASp-∏n-®-Sp-∏n®v sh®n-cn-°p-∂Xv Rm≥ Z¿i-\-Øn¬ I≠p.''
G]n¬ 30-˛-\m-bn-cp∂p JmZn-bm-\n¬\n∂v R߃ ]pd-s∏-
tS-≠-Xv. A∂v DΩ IqSp-X¬ hnjaw ]I-Sn-∏n-®p. Rm≥ UmŒ¿
kmln-_n-s\ hnfn-°m-sa∂v ]d-™p. Aßs\ t^mWn-eqsS
Imcyw ]d-bm≥ ian-®p-sh-¶nepw UmŒ¿°v B ktµiw FØn-
bn-√. As√-¶n¬ Ft¥m Imc-W-Øm¬ At±-l-Øn\v hcm≥
Ign-™n-√. sshIp-t∂cw Rm≥ Xncn-®p-h-∂-t∏mƒ UmŒ¿
kmln_v h∂n-´n-s√∂v Adn-™p. C\n inwe-bn-se-Øn-bn´v
UmŒsd hnfn-°m-sa∂v Rm≥ ]d-™p. DΩ Nncn-®p-sIm≠v ]d-
™p, "AXp-icn'.
sshIp-t∂-csØ h≠n°v R߃ JmZn-bm-\n¬\n∂v ]pd-
s∏- p. _´m-e-bn¬h®v Nu±co \kzo¿ AlvaZv kmln_pw At±-
l-Øns‚ _oKw kmln-_bpw Rß-fpsS IqsS-tN¿∂p. At±-
l-Øns‚ _oKw kmln-_mbv°v AXn-s\mcp Znhkw aptº
ITn-\-amb thZ\ D≠m-bXpsIm≠v Ah¿ hfsc £oW-nX-
bm-bn-cp∂p. Ah¿ I´n-en¬ InS-°m≥ DΩ \n¿_-‘n-®p.
Aßs\ kzbw tkm^-bn¬ cmXn Ign-®p-Iq-´n. cmhnse Xm≥
101Fs‚ DΩ
I≠ Hcp kz]v\w Fs∂ tIƒ∏n-®p. ""\ns‚ D∏ h∂n-cn-°p-
∂p. "\n\°v tcmKw IqSp-X-em-Wv, Rm≥ t]mbn UmŒsd sIm≠p-
h-cmw˛ Hmtcm Xh-Wbpw Ccp-]-Xp-cq] okv hmßp∂ UmŒ¿''
F∂p ]d-™p.
tcmK-Øns‚ Kpcp-X-cm-hÿ
inwe-bn-se-Øn-bp-Ss\ UmŒ¿ kmln-_ns\ hnfn-∏n-®p.
c‡-k-Ω¿±-Øns‚ _p≤n-ap-´m-sW∂v At±lw ]d-™p. tcmK-
Øns‚ BZy-L-´-ßsf kw_-‘n®v Adn-bm-Øn-S-tØmfw icn-
bmb NnIn’ \S-Øm≥ km[y-a-√. c‡w XpS-ßn-bh ]cn-
tim-[n-®-Xn¬\n∂v hr°-Ifpw icn°v ]h¿Øn-°p-∂n-s√∂v
a\- n-em-bn. F¥m-bmepw NnIn’ XpS-ßn. ]t£, £oWw
sas√-sas√ h¿≤n-®p-sIm-t≠-t]m-bn.
inwe-bn-seØn BZy-cm-Xn-Xs∂ DΩ kz]v\-Øn¬ I≠p:
"D∏ h∂n-cn-°p-∂p. \n\-°p-th≠n Rm≥ ]√°v sIm≠p-h-∂n-
´p≠v. \o C„-s∏-Sp∂ t\cØv \ap°v ]pd-s∏Smw' F∂v At±lw
]d-™p. "Rm≥ Xl-÷p-Zns‚ t\cØv Xøm-dm-bn-cn-°p-sa∂pw
NqSv IqSp-∂-Xn-\p-aptº e£y-Øn-se-Øm≥ B ka-bØv t]mIp-
∂-XmWv \√-sX∂pw DΩ ]d-™p.' "8 aWn-°p-tijw ]pd-s∏-
Sp-∂Xv \∂m-bn-cn-°p-sa∂v D∏ Adn-bn-®p. At∏mƒ Ip´n-Iƒ
\mivX Ign-®n- p-≠m-Ipw. Cs√-¶n¬ Ip´n-Iƒ°Xv _p≤n-ap- mIpw'
F∂pw ]d-™p. DΩ ]nt‰-Zn-hkw kz]v\-sØ-°p-dn®v ]d-™p-
sIm≠v ]√-°ns‚ `wKn-sb-°p-dn®pw hnh-cn-®p˛ AXv Cßs\
`wKn-bp-≈-Xm-bn-cp-∂p. Cu coXn-bn-ep≈ XSn-bm-bn-cp-∂p, Ccp
`mKw sh≈n-bp-tS-Xm-bn-cp∂p Fs∂m-s°.
£oW-ap-≠m-bn-cp-s∂-¶nepw A©p-Zn-hkw Aßs\ Ign-
™p. ]t£, Hcp-X-c-Øn-ep≈ hnj-ahpw D≠m-bn-cp-∂n-√. Xl-
÷pZn\pw a‰p \a-kvIm-c-߃°p-ambn kzbw Fgp-t∂‰v Ipfn-ap-
dn-bn¬ hpkp sNøm≥ t]mIp-am-bn-cp-∂p. apkz-√-bn-emWv \a-
kvI-cn-®n-cp-∂-Xv. A[n-I-k-a-bhpw I´n-en-em-bn-cp∂p Ign-®n-cp-
∂-Xv. \memasØ Znhkw UmŒ¿ kmln_v I´n-en¬\n∂v Cd-
ßp-∂Xv hne-°n-. ]t£, F∂n-´pw, sabv 6˛\v PpapA Znhkw
102Fs‚ DΩ
Akz-vdns‚ t\c-Øv, Rm≥ DΩ-bp-sS-b-Sp-°¬ t]mb-t∏mƒ hcm-
¥-bn¬ apkz-√-bn¬ \a-kvI-cn-®p-sIm-≠n-cn-°p-∂-XmWv I≠-
Xv. \a-kvImcw Ign-™-t∏mƒ, UmŒ¿ kmln_v I´n-en¬\n∂v
Cd-ßp-∂-Xn\v A\p-hmZw X∂n-´n√ F∂p Rm≥ ]d-™p. DΩ
Cu Ah-ÿ-bn-ep-am-Wv. At∏mƒ "\a-kvI-cn-°p-∂-Xn\v _p≤n-
ap-s´m-∂p-an√' F∂v ]d-™p. ]n∂oSv Rm≥ ]d™p: DΩ hcnI!
Rm≥ I´n¬hsc ]nSn®psIm≠p-t]m-Imw. Rm≥ ssI ]nSn®v
I´n¬hsc- sIm-≠p-t]m-bn. DΩ hm’eyw ]I-Sn-∏n-°p∂p F∂
\ne-bn¬ Fs‚ klmbw kzoI-cn-®p. ]t£, B kabwhsc
DΩmsb Bcpw ]nSn-t°≠ Bh-iy-an-√m-bn-cp-∂p.
aKvcn_n-\p-tijw Hm^okv apdn-bn¬ Rm\n-cp∂p tPmen-
sN-bvXp-sIm-≠n-cn-°p-tºmƒ DΩmbv°v Hcp-X-c-w t_m[-£bw
D≠m-bn-cn-°p-∂p-sh∂ hnhcw In´n. Rm\p-Ss\ Ah-cpsS apdn-
bn¬ t]mbn. At∏mƒ £oWw-sIm≠v A¿≤-t_m-[-£-b-Øn-
te°v t]mbv-s°m-≠n-cn-°p-∂-Xmbn tXm∂n. F∂m¬, ]Xp-
s°-∏Xps° Im¬ Aa¿Øn-b-t∏mƒ t_m[w ]q¿Æ-ambpw
hcn-Ibpw kwkm-cn-°m≥ XpS-ßp-Ibpw sNbvXp.
Ft∂mSp ]d™p: "aKvcn-_n\p aptº \o Fs∂ ChnsS
hnt´-®p-t]m-b-t∏mƒ F\n°v ab-°-ap-≠m-bn. GtXm Ccp-´p≈
ÿe-ØmWv Rm\p-≈-sX∂v tXm∂n. AhnsS \n∂v ]pd-Øp-
h-cm-\p≈ hgn Xnc-™p-sIm-≠n-cp-∂p-sh-¶nepw I≠n-√. AXn-
\n-Sbv°v shfn-bn-te-°p≈ hgn It≠°mw F∂ ]Xo-£-bn¬
Rmt\m IqSm-cØns‚ D≈n¬s®-∂p. B IqSm-cØnepw Iqcn-
cp-´m-bn-cp-∂p. Xmsg-bm-sW-¶n¬ Nfn-bpw. AXn¬ Rm≥ IpSp-
ßn-t∏m-bn. ]pd-Øp-h-cm≥ ian-°p-∂p-s≠-¶nepw km[n-°p-∂n-
√. At∏mƒ Rm≥ ]d-™p, k^vdp-√m-lvJm≥ CX-dn-™n-cp-
s∂-¶n¬, Ah≥ Fs∂ CXn¬\n∂v ]pd-sØ-Sp-°m-\p≈
G¿∏mSv sNøp-am-bn-cp-∂p.''
sabv Ggmw XnbXn i\n-bmgvN DΩbpsS Ahÿ Xte∂v
sshIp-t∂-c-tØ-°mƒ t`Z-am-bn-cp-∂p. ]t£, £oWw Hcp-]m-
Sp-≠m-bn-cp-∂p. kwkm-cn-°p-∂-Xn-\n-S-bn¬ Ah¿ ]d™p:
103Fs‚ DΩ
"UmŒ¿ eXzo^v ChnsS D≠m-bn-cp-s∂-¶n¬ F\n°v s]s´∂v
kpJw e`n-°p-am-bn-cp-∂p.' Rm\p-Ss\ UmŒ¿ eXzo v kmln_v!
DΩ \nßsf At\z-jn-°p-∂p-sh∂v ]d™v U¬ln-bn-te°v
Iºn-b-Sn-®p. At±lw c≠mw Znhkw cmhnse inwe-bn-se-Øn.
At±-lsØ I≠v DΩ Hcp-]mSv kt¥m-jn-®p. I´n-en¬ Fgp-
t∂-‰n-cp-∂p. UmŒ¿ kmln-_n\v apØw sImSp-Øp. Nncn-®p-sIm-
≠p-]-d™p: "C\n Rm≥ kpJ-s∏- m¬ \o henb UmŒ-dm-sW∂v
Rm≥ a\- n-em-°pw.' A√mlp ^fvev sNøp-sa∂v UmŒ¿
kmln_v ]d-™p. "t\m°q, \nß-fpsS Iºn In´n-bp-Ss\ Rm\n-
hnsS FØn.' DΩ ]d-™p. "Rm≥ Iºn-b-Sn-®n-cp-∂n-√-t√m.
F∂n´v Fs∂ t\m°n.' Rm≥ ]d™p: "C∂se DΩ UmŒsd
Ipdn®v ]d-™n-t√, At∏mƒ Rm≥ Iºn-b-Sn-®-Xm-Wv.'
inwe-bn¬\n∂v U¬ln-bn-te-°p≈ bmX
UmŒ¿ kmln_v ]cn-tim-[n-®-Xn-\p-tijw ]d-™Xv DΩ
inwe-bn¬ Xma-kn-°p-∂Xv hfsc tZmjw sNøpsa∂mbn-cp-
∂p. ChnsS Db¿∂ ÿe-amb Imc-W-Øm¬ lrZ-b-Øn\v
`mcw IqSp-X-em-Wv. Ahsc Rm≥ C∂p-Xs∂ Fs‚ IqsS
U¬ln-bn-te°v sIm≠p-t]m-Ipw. Fs‚ ho´n¬Øs∂ ]m¿∏n-
°p-Ibpw sNøpw. Imc-Ww, aq∂p-\mep Znhkw XpS¿®-bmbn
NnIn’ Bh-iy-am-Wv. Rm≥ Ft∏mgpw ASp-Øp-≠m-th-≠Xv
\n¿_-‘-amWv; F¶nte lrZ-b-Øns‚ Ah-ÿbpw c‡-
Øns‚ kΩ¿±hp-a-\p-k-cn®v NnIn-’-bn¬ am‰w hcp-Øm≥
km[n-°p-I-bp-≈q. AXn-t\m-sSm-∏w-X-s∂, "aq∂p-\mev Znh-
ksØ NnIn-’-bv°p-tijw A√m-lp-hns‚ A\pKlw-sIm≠v
F√m _p≤n-ap´pw AI-ep-sa∂v ]d™v DΩsb kam-[m-\n-∏n-
°p-Ibpw sNbvXp.' Aßs\ A∂pXs∂ Z¬ln-bn-te-°p≈
bmXbv°v G¿∏mSv sNbvXp.
Rm≥ Xo¿®-bmbpw DΩ-tbm -sSm∏w U¬ln -bn¬
t]mIpsa∂v Aa-Øp¬l-øpsS DΩ (k^-dp-√m-lvJm≥ kmln-
_ns‚ `mcy) \n¿_‘w ]nSn-®p. Rm≥ XS-bm≥ ian-®p.
"Ip™n\v NqSn¬ _p≤n-ap- m-Ipw, UmŒ¿ eXzo- ns‚ hoSv Fs‚
104Fs‚ DΩ
kz¥w hoSm-Wv, Fs‚ Ip´n-I-sf-t]mse Aao\ Fs∂ t\m°pw,
_io¿ Alva-Zns‚ ho´p-Imcpw U¬ln-bnep≠v. \o F¥n-\mWv
shdpsX Ip™n-t\bpw \nt∂-bpw CX-amXw NqSn¬
hnjaØne-I-s∏-Sp-Øp-∂Xv' Fs∂m-s°-∏-d™v DΩmbpw
Ahsf hne-°n. ]t£, "\n߃ Chn-sS-\n∂v tcmKm-h-ÿ-
bn¬ t]mIp-Ibpw \nßsf t\m°m\pw th≠Xp sNbvXp-X-
cm\pw th≠n IqsS hcm-Xn-cn-°p-Ibpw sNøpI F∂Xv Fßs\
km[y-am-Im-\mWv'' F∂v ]d™v AhfpsS Xocp-am\Øn¬
Ahƒ Dd-®p\n∂p.
CXv Rmb-dm-gvN-bm-bn-cp-∂p. ]nt‰-Zn-hkw inwe-bn¬ Rm\p-
≠m-th-≠Xv \n¿_-‘-am-bn-cp-∂p. AXp-sIm-≠v, Ah-sc-sb-√m-
h-tcbpw Im¬° dbn¬th tÃj≥hsc sIm≠p-t]mbn sSbn-
\n¬ Ib-‰n-hn-Sm\pw ASpØ i\n-bmgvN DΩ-bp-sS-b-Sp-°¬
t]mIm-\p-ap≈ G¿∏mSmWv Rm≥ sNbvX-Xv. Aßs\ Rß-
sf-√m-hcpw sshIp-t∂-cØv Im¬°-bn-se-Øn. Ah-sc-sb-√m-
h-tcbpw kpJ-ambn Xoh-≠n-bn¬ Ib-‰n-hn-´p. sSbn≥ t]mtI-
≠-k-abw cmXn 12 aWn-bm-bn-cp-∂p. F∂m¬, ]Ø-c-a-Wn-tbm-
S-SpØv sdbn¬th-bpsS hni-a-ap-dn-bn¬ t]mbn Dd-ßm≥ Rm≥
DΩ-tbmSp A\p-hmZw tNmZn-®p. ImcWw AXn-cm-hnse inwe-
bn-te°v F\n°v t]mI-W-am-bn-cp-∂p. DΩ InS-°p-I-bm-bn-cp-
∂p. Rm≥ apdn-bpsS D≈n¬sN∂v A\p-hmZw tNmZn-®-t∏mƒ
Fgp-t∂-‰n-cp-∂p. Fs‚ s\‰n-bn¬ apØn-s°m≠v ZpB sNbvXp.
DΩ Fgp-∂-‰p-\n-ev°p-∂-Xp-I-≠-t∏mƒ, "t_t_-Pn, t_t_-Pn,
\n߃ F¥mWv sNøp-∂-Xv, InS-°p-I. InS-∂p-sIm-≠p-t]mepw
Ct∏mƒ A\-ßm-Xn-cn-t°-≠-Xm-Wv' F∂p-]-d™v UmŒ¿
kmln_v _lfw sh®p. DΩ hfsc kam-[m-\-tØmsS ]d™p:
"tamt\, hni-an--°m≥ Hcp-]mSp kabw C\n-bp-ap-≠v. k^vdp-√m-
lvJms\ C\n -ho≠pw ImWpI Hcp-]-t£, km[n-°p-I-bn-√.''
sabv 9˛\v cmhnse F´caWn°v Rm≥ Xncn®v inwe-bn-se-
Øn. cmhnse U¬ln-bn-te°v t^m¨ sNbvX-t∏mƒ DΩ-bpsS
BtcmKyw BZy-tØ-°mƒ t`Z-am-sW∂v Adn-bm≥ Ign-™p.
105Fs‚ DΩ
F∂m¬, D®-t\-cØv Hm°m\w D≠m-bn. AXp-sIm≠v lrZ-b-
Øn¬ Ipd®p `mcw IqSn. ]t£, Cu Ahÿ H∂p-c≠p aWn-
°q-dn-\p-tijw AI-∂p.
sabv 10 sNm∆mgvN ho≠pw U¬ln-bn-te°v t^m¨
sNbvXp. BZysØ Znhkw In´nb AtX hnhcw Xs∂-bmWv
At∏mgpw In´n-b-Xv. sabv 11 _p[-\mgvN cmhn-tebpw AtX
adp-]Sn Xs∂-bmWv e`n-®-Xv. sshIp-t∂cw U¬ln-bn¬\n∂v
t^m¨ aptJ-\, D®-bv°p-tijw lrZ-b-Øns‚ Ahÿ tami-
am-sb∂pw F∂m¬, C≥©-Ivj≥ XpS-ßn-b-h-bn-eqsS \nb-
¥-W-hn-t[-b-am-bn-´p-s≠∂pw Ct∏mƒ BZysØ Ah-ÿsb
At]-£n-®v t`Z-ap-s≠∂pw t_m[-tØmsS kwkm-cn-®p-sIm-≠n-
cn-°p-∂p-sh∂pw F¶nepw Ahÿ tami-am-b-Xn-\m¬ FXbpw
thKw \n߃ U¬ln-bn¬ FØn-t®-tc-≠-Xm-sW-∂p-ap≈
hnhcw In´n. F\n°v ASp-Ø-Zn-hkw inwe-bn¬ k¿°m-dns‚
Hcp AXym-h-iy -tPm-en-bp-≠m-bn-cp-∂p. AXv hn´p-sIm-≠p-t]m-
Im≥ F\n°v km[n-°p-am-bn-cp-∂n-√. AXp-sIm≠v \mftb F\n-
°-nhnsS\n∂v ]pd-s∏-Sm≥ km[n-°p-I-bp-≈q-sh∂v Adn-bn-®p.
C∂p-Xs∂ inwe-bn¬\n∂v ]pd-s∏-Sm≥ _io¿ AlvaZv
\n¿_‘w ]nSn-®p. Rm≥ ]d™p: \o \n¿_-‘n®p ]d-bp-∂-
Xn¬\n∂v F¥mWv kwKXnsb∂v F\n°v a\- n-em-°m≥ Ign-
bp-∂p-≠v. ]t£, Rm≥ \n¿_-‘n-X-\m-Wv. \msf D®-Xn-cn™v
]pd-s∏´v C≥im-A-√mlv PpapA Znhkw cmhnse FØn-t®-cp-
∂-Xm-Wv. sshIp-t∂cw t^m¨ sNbvX-t∏mƒ, Ipd®v Bizm-
k-ap-s≠∂v Adn-bm≥ Ign-™p. UmŒ¿ eXzo^v kmln-_n-t\m-
sSm∏w knhn¬ k¿P≥ kmln_pw NnIn-’n-°p-∂p-s≠∂pw
Adn-™p.
sabv 12 hymgmgvN cmhn-tebpw sSe-t^m¨ sNbvX-t∏mƒ
AtX adp-]Sn Xs∂-bmWv In´n-b-Xv. F¶nepw Hcp ap≥I-cp-X-
se-∂-\n-e-bn¬ Rms\s‚ aq∂p ktlm-Z-c-∑m¿°pw, U¬ln-
bn¬ FØn-t®-cm≥ Iºn-b-Sn-®p. ktlm-Z-cn-tbbpw IqsS
sIm≠p-h-cm\pw ]d-™p. A–p-√m-lvJm≥ _p[-\mgvN cmXn-
106Fs‚ DΩ
Xs∂ emtlm-dn¬\n∂v ]pd-s∏-´n-cp-∂p. hymgmgvN cmhnse
U¬ln-bn-se-Øn. _m°n Rß-sf-√m-hcpw PpapA Znhkw
cmhn-se-bmWv U¬ln-bn-se-Øn-b-Xv.
Aa-Øp¬ løpsS DΩ (k- v-dp-√m-Jm≥ kmln-_ns‚ mcy)
Poh≥ hI-sh-bv°msX DΩmbv°p tkh\w sNøp-∂-Xn¬ apgp-
In-bn-cn-°p-I-bm-sW∂v UmŒ¿ eXzo^v ]d-™p. Xs‚ Btcm-
Kytam kuJytam H∂pw t\m°p-∂n-√. Aa-Øp¬ løpsS DΩ
\nd-th-‰nbXpt]m-ep≈ tkh\w R߃ B¨a-°ƒ°pw acp-
a-°ƒ°pw, aIƒ°pw \nd-th-‰m≥ Ign-™n-´n-s√∂v ]n∂oSv
F\n°v ImWm\pw Ign-™p. A√mlp Ahƒ°v hf-sc-b-[nIw
]Xn-^ew \evIp-am-dm-I-s´. Bao≥.
Aa-Øp¬løpsS DΩ-bn¬\n∂pw DΩ-bn¬\n-∂p-X-
s∂bpw, kz¥w aI\pw aIfpwt]mse UmŒ¿ eXzo^v
kmln_pw Aao-\-_o-Khpw DΩmbv°v tkh\w sNbvXn-cp-∂p-
sh∂dn-™p. DΩ-Xs∂ Ft∂mSp ]d™p: ""A√mlp F\n°v
Bbp v X∂m¬ Rm\pw Fs‚ Ign-hn-∂-\p-k-cn®v UmŒ¿
kmln-_n\v tkh\w sNøm≥ ian-°pw. bYm¿∞ ]Xn-^ew
F¥m-bmepw A√mlp sImSp-°p-∂-Xm-Wv. A√m-lp-X-Be
Ahs‚ A\p-K-l-Øm¬ At±-l-Øn\pw A[n-I-amb ]Xn-
^ew \evIp-am-dm-Is´; At±-l-Øns‚ ktlm-Z-c-߃°pw˛
DΩbv°p tkh\w sNbvX F√m Hmtcm-cp-Ø¿°pw! Bao≥.
U¬ln-bn-se-Øn-b-t∏mƒ DΩ Ft∂mSp ]d™p: sabv
8˛\v sshIp-t∂cw \o Im¬° tÃj-\n¬h®v Ft∂mSv hnS
tNmZn-®p-t]m-b-Xn-\p-tijw Ipd®p Ign-™-t∏mƒ \nt∂m-sSm∏w
\nevt°-≠n-bn-cp∂ Akokv AlvaZpw A–p¿d-loapw πm‰p-
t^m-an¬ Np‰n-°-d-ßp-∂Xp Rm≥ I≠p. Rm≥ Ahsc hnfn-
®p. A√m-lp-hns\ a[y-ÿ-\m-°n-s°m-≠v, ""Ct∏mƒØs∂
\n߃ hni-a-ap-dn-bn¬ t]mIm\pw Fs‚ aI≥ Dd-ßp∂ apdn-
bpsS ap∂n¬ cmXn Ig-n-®p-Iq´m\pw ]d-™p.'' Ch¿ c≠p-t]cpw
hmXn-en-∂-SpØv hcm-¥-bn¬ Dd-ßn-bn-cp-∂-Xmbn F\n-°-dn-bm≥
Ign-™p-sh∂v Rm≥ DΩmsb Adn-bn-®p. ]Øp-a-Wn-tbm-S-SpØv
107Fs‚ DΩ
DΩ Ft∂mSp ]d™p: ""C\n ho≠pw''. Ft¥m At\z-jn-
°pIbm-sW∂v IcpXn s]s´∂v Rm≥ ]d™p: ""C\n ho≠pw
A√m-lp-hns‚ A\p-Klw thWw. an\n-bm-∂sØ At]-£n®v
DΩ-bpsS ÿnXn hfsc \√-Xm-sW∂v UmŒ¿ kmln_v ]d-
bp∂p. C≥im-A-√m-lv. DΩmbv°v s]s´∂v kpJ-am-Ipw.'' DΩ
]d™p: "C\n ho≠pw Fs∂ JmZn-bm-\n¬ sIm≠p-t]m-Ip-I.'
AhnsS ]q¿Æ-amb NnIn’ \S-Øm≥ kuI-cy-ap-≠m-Ip-I-bn-
s√∂v Rm≥ Adn-bn-®p. DΩ hfsc hnj-a-tØmsS ]p©n-cn-®p-
sIm≠p ]d™p: "AXv icn-bm-Wv.'
B Znhkw D®bv°v DΩmbv°v O¿Zn-sem∂pw D≠m-bn-√.
AsXmcp hnjaw ]nSn® ka-b-am-Wv. B kabw \√-\n-e-bn¬
Ign-™p-t]m-bn. AXn¬\n∂v A√mlp DΩmbv°v BtcmKyw
\evIp-sa-∂p≈ Hcp ]Xo£ D≠m-Im≥ XpS-ßn. ipIvdp-√mlv
Jmt‚bpw Ak-Zp-√m-lvJm-t‚bpw `mcy-amcpw ktlm-Z-cnbpw
i\n-bmgvN sshIp-t∂cw Xncn-®p-t]m-Im\pw Rm≥ Rmb-dmgvN
sshIp-t∂cw inwe-bn-te°v t]mIm\pw Fs‚ aq∂p ktlm-Z-
c-∑mcpw Rmb-dmgvN sshIp-t∂cw aS-ßn-t∏m-Im\pw πm\n-´p.
ImcWw B ka-b-Øn-\p-≈n¬ DΩ-bpsS Btcm-Ky-\ne sa®-
s∏Spw F∂v ]Xo-£n-®n-cp-∂p.
sabv 14 i\n-bmgvN D®-hsc DΩ-bpsS Ahÿ AtX-\n-e-
bn¬ XpS¿∂p-t]m-∂p. ]tXy-In®v hnti-j-sam∂pw D≠m-bn-
√. D®bv°v F√m-hcpw _io¿ Alva-Zns‚ ho´n¬ `£Ww
Ign-°m≥ t]mbn. Rm\pw Aa-Øp¬l-øpsS DΩbpw (k-^-dp-
√m-lvJm≥ kmln-_ns‚ `mcy) amXta DΩ-bpsS ASp-Øp-
≠m-bn-cp-∂p-≈q. `£Ww Ign™v c≠p-a-Wn-tbm-S-SpØv Rm≥
hpkp sNbvXp-sIm-≠n-cn-°p-tºmƒ, DΩ hnfn-°p-∂p-sh∂v
Btcm Ft∂mSp ]d-™p. Rm≥ DΩ-bpsS apdn-bn¬ sN∂-
t∏mƒ DΩ Xs‚ \mUn-]n-Sn®v t\m°p-∂-XmWv I≠-Xv. Fs∂
I≠p-sIm≠v ]d™p: ""hcq tams\! C\n Ah-km-\-Im-cy-߃
]d-bmw. \ns‚ ktlm-Z-c-∑m-tcbpw ktlm-Z-cn-tbbpw hnfn-°p-I.''
UmŒ¿ B ka-bØv C≥©-Ivj≥ sImSp-°m≥ Xøm-sd-Sp-
108Fs‚ DΩ
°p-I-bm-bn-cp-∂p. Cw•o-jn¬ At±lw Ft∂mSp ]d™p: ""lrZ-
b-Øns‚ Ahÿ tami-am-bn-´p-≠v. \mUnanSn∏v Ipd™n-cn-°p-
∂p.'' ]t£, Rms\m∂pw DΩ-tbmSp ]d-™n-√. DΩ kzbw
\mUn-an-Sn-∏n¬\n∂v Imcyw Xncn-®-dn-™n-cp-∂p. AXn-\p-tijw
UmŒ¿ C≥©-Ivj≥ sImSp-Øp. knhn¬k¿P≥ kmln-_n-
t\bpw sSe-t^m¨ sNbvXv hnfn-∏n-®p. C≥©-Ivj≥ sNbvXv
Aev]w Ign™v UmŒ¿ kmln_v \mUn-an-Sn∏v t\m°n-bn´v
"t_t_-Pn, Ct∏mƒ \mUn-an-Sn∏v icn-bmb \ne-bn¬ \S-°p-
∂p-s≠∂v' ]d-™p. At∏mƒ DΩ \mUn t\m°n-bn´v ]d™p:
"icn-bm-b-\n-e-bn¬ \S-°p-∂n-√, Xncn-®p-h-∂n-´p≠v. ]t£,
Ct∏mgpw _e-lo-\-bm-Wv.' CX-bp-am-b-t∏mƒ `£Ww Ign-
°m≥t]mb _‘p-°-sf√mw Xncn-s®-Øn-Xp-S-ßn. hnhcw Adn-
™v Nu±co _io¿ AlvaZv kmln_pw tibvJv CAv-Pmkv
AlvaZv kmln_pw Ipd®pI-gn-™-t∏mƒ It®-cn-bn¬\n∂v
h∂p.
DΩ ]d™p: ""Cu kabw F√m-h-cnepw hcp-∂-Xm-Wv. amXm-
]n-Xm-°-fn¬\n∂v th¿s]-tS-≠n-h-cp-tºmƒ Ip´n-Iƒ°v hnjaap
≠m-Ipw. ]t£, Rm≥ A√m-lp-hns‚ Xr]vXn-bn¬ kwXr-]vX-
bm-Wv. kt¥m-j-tØmsS Ahs‚ k∂n-[n-bn-te°v t]mIp-∂p.
Rm≥ \nß-fn¬\ns∂√mw hnS ]d-bm-\m-K-ln-°p-∂p. ]t£,
\n߃ Hcp-X-c-Øn-ep≈ _l-fhpw D≠m-°-cp-sX-∂mWv Fs‚
BK-lw; Ct∏m-gpw, Rm≥ acn-®-Xn-\p-ti-j-hpw.'' ]n∂oSv ktlm-
Z-cn-bpsS ImXn¬ Ft¥m ]d-™p. Ahƒ DΩ-bpsS sNhn-
bnepw Ft¥m ]d-™p. tijw B¨a°sf Hmtcm-cp-Ø-tcbpw
apØp-Ibpw ZpB sNøp-Ibpw sNbvXp. ]-n∂oSv acpa-°tfmSpw
A]-Im-cw-Xs∂. _io¿-A-lva-Zn-t\mSpw CAv-Pmkv Alva-Zn-
t\mSpw UmŒ¿km-ln-_n-t\mSpw Aao-\-_o-K-tØmSpw Alva-Z-
_o-K-an-t\mSpw Kpemw \_n-tbmSpw Akokv Alva-Zn-t\mSpw
Nu±co ^fv¬ZmZv kmln-_n-t\mSpw hnS tNmZn-®p. tijw Aa-
Øp¬lsø hnfn-®p. Ahsf apØn. ]n∂oSv A–p¬I-co-ans\
hnfn-®p. Ah-\p-th-≠n- ZpB sNbvXp. Npcp-°-Øn¬, Bscm-
109Fs‚ DΩ
s°-bmtWm AhnsSbp≠m-bn-cp-∂Xv F√m-h-tcmSpw hnS
hmßn. Kpemw\_n At∏mƒ hnj-aw-sIm≠v hnßn-s∏m-´p-I-
bm-bn-cp-∂p. Ahs\ kam-[m-\-s∏-Sp-Øn. Ft∂mSp ]d-™p.
""t\m°q tamt\, Ah-\n¬\n∂v Fs¥-¶nepw sX‰p-≠m-bm¬
Cu kabw Hm¿°p-Ibpw Ah\v am∏v sImSp-°p-Ibpw thWw.''
]n∂oSv ipIvdp-√m-lvJm≥ kmln-_ns‚ `mcy-tbmSv "Fs‚
sNdn-b-s]´n sIm≠p-h-∂n-´pt≠m' F∂v DΩ tNmZn-®p. GXp
sNdnb s]´n? F∂v Ahƒ A¤p-X-tØmsS tNmZn-®p. Fs‚
I^s‚ XpWn sh®n-cn-°p∂ sNdnb s]´n' DΩ adp-]Sn ]d-
™p. At∏mƒ kbv\_v _o_n ]d™p: ""Iºn In´n-bp-Ss\
R߃ U¬ln-bn-te°v hcm-\p≈ Hcp°w XpS-ßn. QSp-Xn-
bn¬ as‰m∂pw Nn¥n-®n-√. B sNdnb s]´n UkvI-bn-ep-s≠∂pw
Adn-bn-√m-bn-cp-∂p.'' Xm≥ Iºn-sbm∂pw ASn-®n-√t√m F∂v
DΩ ]d-™p. Rm≥ ]d™p: "Iºn sImSp-ØXv Rm\m-Wv.'
Rm≥ U¬ln-bn¬ FØp-∂-Xn-\p-aptº Aa-Øp¬l-øpsS
DΩ-tbm-Sv, Xs∂ JmZn-bm-\n¬ sIm≠p-t]m-bm¬ "_bvØp-
^v¿'s‚ XmgsØ \ne-bn¬ hbv°-W-sa∂pw, apI-fn-esØ
Xs‚ apdn-bn¬ sIm≠p-t]m-I-cp-sX∂pw C∂ ÿeØv Ipfn-
∏n-°-Wsa∂pw DΩ ]d-™p-I-gn-™n-cp-∂p. Ct∏mƒ Ft∂mSpw
AXmh¿Øn-®p. At∏mƒ Aa-Øp¬l-øpsS DΩ ]d™p: ""Ipfn-
∏n-°m≥ th≠n ]d™ ÿew aXn-bm-b-X-√. Ahn-sS-bm-sW-
¶n¬ ]q¿Æ-amb ad-bp-a-√.'' Nncn-®p-sIm≠v ]Xn-h-Nn®p: ""hfsc
hnim-e-am-Wv. ad-hp-ap≠v. \o \√-hÆw AXv t\m°n-bn-´n√.''
CXbp-am-b-t∏mƒ knhn¬ k¿P≥ kmln_pw h∂p.
At±lw UmŒ¿ eXzo^v kmln-_p-ambn Btem-Nn®v a‰v Nne
C©-Ivj≥ sImSp-°m≥ Xocp-am-\n-®p. Rm≥ UmŒ¿ kmln-
_ns\ am‰n-\n-dpØn tNmZn®p: ""NnIn-’-bv°p-th≠n DΩ
U¬ln-bn¬ Xma-kn-°p-∂Xv \n¿_-‘-am-sW-¶n¬ ]d-™n-´p-
Im-cy-an-√. ]t£, NnIn-’-bpsS Ah-km-\-L-´hpw Ah-km-\n-
®n-´p-s≠-¶n¬ \n߃ Ft∂mSp ]d-bp-I, F\n°v DΩ-bpsS
110Fs‚ DΩ
BK-l-]-Imcw JmZn-bm-\n¬ sIm≠p-t]m-Im-a-t√m.'' At±lw
]d™p: ""CXp-hsc Hcp C©-Ivj≥ sIm≠pw lrZ-b-Øns‚
]h¿Ø-\-Øn\v am‰-sam∂pw D≠m-bn-´n-√. F¶nepw H∂p-c≠p
a‰p C©-Ivj≥IqSn sImSp-°m≥ Rm≥ BK-ln-°p-∂p-≠v.
AXns‚ ^ew ap°m¬a-Wn-°q-dn-\p-≈n¬ Adn-bm≥ Ign-bpw.
F¥mWv ÿnXn-sb∂v At∏mƒ R߃°v ]d-bm≥ Ign-bpw.''
Cu kabw Ign-™-t∏mƒ A©p-a-Wn-tbm-S-SpØv UmŒ¿
km-ln_v ]d™p: ""Hcp C©-Ivj\pw \Ωƒ ]Xo-£n-°p∂
^e-ap-≠m-°p-∂n-√. Ct∏mƒ NnIn-’-bpsS F√m L´-ßfpw
Ah-km-\n-®p-I-g-n™p. lrZ-b-Øns‚ ÿnXn ImWptºmƒ
tXm∂p-∂Xv Ac-a-Wn-°q¿ As√-¶n¬ ap°m¬a-Wn-°q-dn¬ IqSp-
X¬ ]h¿Øn-°p-I-bn-s√-∂m-Wv.''
U¬ln-bn¬\n∂v JmZn-bm-\n-te-°p≈ bmX
CXp-tI-´-t∏mƒ DΩ-bp-sS-b-Sp-°¬s®∂v Rm≥ DΩsb
JmZn-bm-\n-¬ sIm≠pt]m-Im≥ t]mIp-I-bm-sW-∂v ]d-™p.
AXp-tI-´-t∏mƒ hf-sc-b-[nIw kt¥m-jn-°p-Ibpw F\n-°p-
th≠n ]m¿∞n-°p-Ibpw sNbvXp. Rm≥ DS-s\-Xs∂ Hcp°w
XpS-ßn. sshIp-t∂-csØ h≠n°v JmZn-bm-\n-te°v ]pd-s∏- p.
sshZy-im-kvX-]-Imcw CX-b[nIw kabw In´pI F∂Xv
A¤p-X-I-c-am-bn-cp-∂p. ]t£, A√mlp DΩ-bpsS Cu BK-
lhpw ]q¿Øn-bm-°n-s°m-Sp-Øp. sas√ sas√ £oWw h¿≤n-
®p-sIm-≠n-cp-∂p. CSbv°v Ipd®v Akz-ÿ-Xbpw D≠m-bn-cp-∂p.
]t£, cmXn apgp-h≥ \√ t_m[-ap-≠m-bn-cp-∂p.
DΩm-bpsS Ah-km-\sØ kwkmcw
]Xn-s\m∂v aWn-tbm-S-SpØv A–p-√m-lvJm≥ Fs‚ ASp-
Øn-cn-°p-∂Xv I≠v ]d™p: ""s]mbvt°m tams\, t]mbn Dd-
ßn-s°m≈pI.'' Xs‚ kz¥w C„-Øm¬ kzbw B ]nb-¶-c-
amb \mhn¬\n∂v ]pd-Øp-h∂ Ah-km\ hmIy-am-bn-cp∂p AXv.
UmŒ¿°v H∂pw sNøm≥ ]‰p-am-bn-cp-∂n-√. NnIn’ Ah-km-
\n-®n-cp-∂p. Xs‚ Bflmhv AXns‚ k„m-hns‚ apºn¬
111Fs‚ DΩ
ka¿∏n-°p-∂-Xn\v AWn-bns®mcp°p-I-bm-bn-cp-∂p. ]t£, amXm-
hns‚ aa-Xbv°v B t\cØpw Xs‚ a°-fpsS kpJ-Øn\v wKw
hc-cp-sX∂ Nn¥-bm-bn-cp-∂p.
Ipd-®p-I-gn™v DΩ-bp-sS-b-Sp-°¬ X\n-®m-bn-cp-∂-t∏mƒ
Rm≥ hnfn-®p. adp-]Sn ]d™p: ""\o Pohn-°q aI-t\.'' DΩ
Ft∂mSv H∂pw kwkm-cn-®n-√t√m F∂v Rm≥ ]d-™-t∏mƒ,
Rm≥ a‰p-≈-h-tcmSpw ]tXy-In-s®m∂pw ]d-™n- n√ F∂p ]d-
™p. ""a‰p-≈-h¿ a°ƒ amX-am-bn-cp-∂p. F\n°pw DΩm-bv°p-
an-S-bn-ep-≠m-bn-cp-∂Xv Bgv∂n-d-ßnb kvt\l-Øns‚ _‘-am-
bn-cp∂p'' F∂v Rm≥ ]d-™-t∏mƒ "AtX' F∂m-bn-cp∂p
adp-]-Sn. B cmXn Hcp A¤p-X-I-c-amb Ahÿ Rß-fpsS
apºn-ep-≠m-bn-cp-∂p. sshZy-im-kvX-Øns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬
Bflmhpw ico-chpw XΩn-ep≈ _‘w hnt—-Zn-°-s∏´p Ign-
™n-´p≠mbncn-°Ww. ]t£, Bflmhv Xs‚ k„m-hns‚
ap∂n¬ kpPq-Zn¬ hoWp-In-S∂v At]-£n-®p-sIm-≠n-cn-°p-I-bm-
Wv. A√m-lp-th, Cu A_ebpw, H∂p-a-√m-Ø-h-fp-amb Zmkn,
\ns‚ B ]nb-s∏´ Zmks‚ Xma-kw-sIm-≠v, \ns‚ ]Im-i-
ß-fp-tSbpw Imcp-Wy-Øn-t‚bpw ]X-\-ÿ-e-am-bn-Øo¿∂n-cn-
°p∂ B ]cn-ip-≤-a-Æn¬ FØp-∂-Xp-hsc Cu _‘w˛ ico-
chpw Bflmhpw XΩn-ep≈ _‘w \ne-\n-ev°m≥ Iev]n°pI
F∂Xv \ns‚ Imcp-Wy-Øn¬\n∂v AI-∂-X-√. Xoh≠n AXn-
thKw apt∂m- p-Ip-Xn-®p-sIm≠v Rßsf Hmtcm \nan-jhpw JmZn-
bm-t\m-S-Sp-∏n-®p-sIm-≠n-cp∂t∏mƒ R߃ I≠ ImgvN CXm-
bn-cp∂p.
Pohn-Xm-¥yw-hsc AI-°m-ºn¬ kq£n-°p-sa∂v t]b-kn-tbmSv F≥ hmKvZm-\-ap≠v
Ah-fpsS CS-h-gn-tbm-Sp≈ A`n-emjw F≥]m-W-t\-°mƒ IqSp-X¬ ASp-∏n-®p-sh-°p-sa∂v
JmZn-bm-\n¬ BKaw
sabv 15 Rmb-dmgvN D®bv°p aptº Hº-Xc-a-Wn°v R߃
JmZn-bm-\n-se-Øn. JmZn-bm-\n¬ FØn-sb∂v Rm≥ DΩsb
Adn-bn-®-t∏mƒ ]d-™p. "_nkvan-√m-lv, _nkvan-√mlv' DΩ-bpsS
ho´n-te°v sIm≠p-t]m-Is´ F∂v Rm≥ tNmZn-®p. ]d-™p,
""Dw, Fs‚ ho´n-te°v sIm≠p-t]m-Ip-I.'' "_bvØp- -^vdn¬'
112Fs‚ DΩ
F-Øn. DΩ-bpsS I´n¬ XmgsØ \ne-bnse h´apdn-bn¬ sh®p.
"DΩm hoSv Xncn®dnt™m' F∂v Rm≥ tNmZn-®p. ""Dw.'' Ah-
scm∂p aqfn. DΩ-bpsS XmgsØ \ne-bnse h´-ap-dn-bn-em-Wv
DΩ Ct∏mgp-≈-sX∂v Rm≥ Adn-bn-®p. At∏mƒ Zr„n Db¿Øn
apdn-bpsS `nØn-Isf t\m°ns°m≠v ]d™p: "Rm≥ Xncn-
®dn™n-cn-°p-∂p.' A√m-lp-hns‚ ako-lns‚ cmP-[m-\n-hsc
FØn-t®-cm≥ Ah[n In´n-b-t∏mƒ Bflm-hn\v kwXr-]vXn-bm-
bn. as‰mcp BK-lhpw _m°n-bn-√m-bn-cp-∂p.
h^mØv
sshIp-t∂-cØv Ukv°-bn¬\n∂v I^≥XpWn-Ifpw
FØn. 14 h¿jw aptº kwkw sh≈-Øn¬ IgpIn kq£n-®n-
cp∂ AtX XpWn! ]n∂oSv cmXn h∂p. Fß-s\-bp≈ cmXn.
GtXm BflobcmP-Ip-amcn Xs‚ Xma-k-Øn-\mbn Rß-fpsS
hoSns\ Hcp cmXn-bv°v Xnc-s™-Sp-°p-Ibpw AXns\ ]Imiw
sIm≠v \nd-bv°p-Ibpw Hmtcm \nan-jhpw AhnsS ae-°p-Iƒ
Cd-ßn-s°m-≠n-cn-°p-∂p-sh∂v tXm∂n°pIbpw sNøpw-hn-[-
ap≈ cmXn!
]Xy-£-Øn¬ DΩ aWn-°q-dp-I-tfmfw At_m-[m-h-ÿ-
bpsS temI-Øm-bn-cp-∂p. A¿≤-cmXntbmS-SpØv Btcm
Ft∂mSv "R߃ hnfn-®n v an≠p-∂n-√. \o hnfn-®m¬ Hcp-]t£
adp-]Sn Xcp'-sa∂v ]d-™p. Rm≥ hnfn-®-t∏mƒ adp-]Sn X∂p.
AsXmcp kΩ-X-Øns‚ t\cnb i–-am-bn-cp∂p. aq∂p-a-Wn-tbm-
S-SpØv Xl-÷pZv \a-kvIm-c-Øns‚ ka-b-am-b-t∏mƒ, XnI®pw
At_m-[m-h-ÿ-bn-em-bn. t]cn-\v, izmkw amXsa D≠m-bn-cp-
∂p≈q; Xm≥I≠ kz]v\-a-\p-k-cn®v ]√-°n¬ Ib-dm\pw bmX
XpS-ßm-\p-ap≈ Xøm-sd-SpØp Ign-™n-cn-°p-∂p-sh-∂ptXm-∂n.
cmhnse Ggp-a-Wn-tbm-S-SpØv Rm≥ Aa-Øp¬l-øpsS DΩ-
tbm-Sv, F√m-hcpw ]mX¬ Ign-°m≥ ]d-™p. ImcWw Ip´n-
Iƒ ]mX¬ Ign-s®-¶nse t]mIp-I-bp-≈q-sh∂v DΩ ]d-™n-
´p-≠v. ]n∂oSv Rm≥ DΩ-I-≠ kz]v\w Hm¿Ωn-®p-sIm-≠v˛
AXn¬ Ah¿ Ccp-´n¬ Hcp IqSm-c-Øn-\p-≈n¬ Nfn-bn¬ IpSp-
113Fs‚ DΩ
ßn-t∏m-Ip-I-bpw, k^vdp-√m-lvJms\ Bsc¶nepw Adn-bn-®n-cp-
s∂-¶n¬ Ah≥ h∂v Fs∂ Chn-sS-\n-∂v Ic-I-b-‰m≥ G¿∏mSv
sNøp-am-bn-cp∂p F∂p ]dbpIbpw sNbvXn-cp-∂p˛ DΩ-bv°p-
th≠n A√m-lp-hn-t\mSv Imcp-Wy-Øn\v ]m¿∞n-°m≥ XpS-
ßn.
Ipd-®p-aptº thK-Øn-em-bn-cp∂p izmkw, F´-c-a-Wn-tbm-S-
SpØv aµ-K-Xn-bnemIm≥ XpS-ßn. ho´n-ep-≈-hcpw AXn-Yn-Ifpw
tPmen-°m-cp-sa√mw `£Ww Ign-®p-I-gn-™-t∏mƒ, GI-tZiw
9 aWn°v Bflmhv c£n-Xm-hn-s‚-b-Sp-°¬ lmP-cm-bn. A∂v
sabv 16 Xn¶-fm-gvN-bm-bn-cp-∂p. ]¥≠v aWn-tbm-S-SpØv ico-
csØ˛ Imte-°q´n Ah-cpsS A¥y-hn-i-a-Øn-\p-th≠n Hcp-
°n-sh-®n-cp∂ ÿm\Øv aÆn\v Gev]n-®psImSpØp.
Ip√p-a≥ Aebvlm ^m≥, hb_vJm
hPvlp-d-∫n° Zp¬P-emen h¬-C-Ivdmw
Jeo-^-Øp¬ akolv Ym\o(-d) B Zn\-ß-fn¬ kn‘n-em-
bn-cp-∂p. lpkq-dns‚ a°-fmb an¿km _io¿ AlvaZv kmln-
_pw an¿km ico^v AlvaZv kmln-_pw \p_p-∆Øv IpSpw-
_mw-K-ß-fn¬s]´ a‰p-≈-hcpw P\mk Npa-en-te-‰n. elZv\v H∂p-
c≠v C„nI icn-bm°n hbvt°-≠-Xp-≠m-bn-cp-∂p. kmln_v
kmZx an¿km ico^v AlvaZv kmln_v Xs‚ ssIsIm≠v
Ah icn-bm-°n.
DΩ-bpsS ac-W-Øn¬ lZvdØv Jeo-^-Øp¬ ako-ln¬\n-
∂v, A\p-tim-N\°pdn∏v ]kn-≤o-I-cn-°s∏´p.
""Nu±co k^vdp-√m-lvJm≥ kmln-_ns‚ DΩ-bpsS h^mØv ''
(lZvdØv Aao-dp¬ apA-van-\o≥)
Ah-km\w Akokw Nu±co k¿ k^vdp-√m-
lvJm≥ kmln_ns‚ DΩ-bpsS ac-W-hm¿Ø h∂p.
Cu ka-bØv Rm≥ tIµ-Øn¬\n∂v hfsc AI-e-
Øm-Ip-∂p. Ffp-∏-Øn¬ AhnsS FØp-Ibpw P\m-
114Fs‚ DΩ
k-bn¬ ]s¶-Sp-°p-Ibpw sNøpI F∂Xv _p≤n-ap- m-
bn- mWv ImWp-∂-Xv. CXn¬ F\n°v AKm-[-amb ZpxJ-
ap-≠v. Rm≥ hnhcw Adn-™p-Ss\ Imdn¬ Hcmsf
ao¿]q¿Jzm-kn-te-°v, ka-bØv F\n-s°-Øm≥ Ign-
bptam F∂v sSe-t^m¨ sNbvXv At\z-jn-°m≥
Ab®n- p-≠v. Aß-s\-bm-bm¬, Ah-cpsS P\mk \a-
kvI-cn -∏n®v Ahsc J_vd-S -°pI F∂ Fs‚
BKlw ]q¿Øn-bm-Ipw. Cs√-¶n¬, A√m-lp-hns‚
C„-Øns‚ apºn¬ Xe-Ip-\n-°p-∂p.
]tc-X-bpsS BßmÀ°X]tc-X-bpsS `¿Ømhv Nu±co \pkz-vdp-√m-lvJm≥
kmln_v \njv°-f-¶\pw BZ-c-Wo-b-\p-amb Alva-
Zn-bm-bn-cp∂p F∂-Xn¬ Hcp kwi-b-hp-an-√. At±lw
G‰-hp-amZyw Fs‚ hnfn°v DØcw \evIn. Xs‚
PohnXw Zo\n-∂mbn ka¿∏n-®p. JmZn-bm-\n¬h∂v
Fs∂ klm-bn-°m≥ XpS-ßn. AXp-sIm≠v At±-l-
Øns‚ _‘-Øns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ At±-l-
Øns‚ `mcybv°v F∂nepw Rm≥ aptJ\ Pam-A-
Ønepw Hcp Ah-Im-i-ap-≠m-bn-cp-∂p. Akokw Nu±co
k^vdp-√m-lvJm≥ kmln_v Xs‚ Pohn-X-Øns‚
]mcw-`-Zi apX¬Xs∂ kZm-Nm-c-am¿§-Ønt‚bpw
A\p-k-c-W-Øn-t‚bpw DØ-a-KpWw ImWn-°p-Ibpw
Jnem-^-Øns‚ XpS-°-\m-fp-Iƒ apX¬ Ft∂mSv
Xs‚ kvt\lhpw Bflm¿∞-Xbpw ]I-Sn-∏n-®p-h-cn-
Ibpw sNøp∂p F∂-Xnepw kwi-b-sam∂pan-√.
]tcX At±-l-Øns‚ DΩ-bm-bn-cp-∂p. Cu _‘-
Øns‚ ASn-ÿm-\-Ønepw Ah¿°v F∂n¬ Ah-
Im-i-ap-≠m-bn-cp-∂p. an° kvXoI-fp-tSbpw _‘w
]nXmhv As√-¶n¬ ]pX≥ As√-¶n¬ ktlm-Z-c≥
Imc-W-Øm-ep-≠m-Ip-∂-Xv. ]tcX AXn¬\n∂v hyXy-
kvX-bm-bn-cp-∂p. Ah-cpsS _‘w t\cn´pw CS-\n-e-
115Fs‚ DΩ
bn-√m-Ø-Xp-am-bn-cp-∂p. Ah¿ Xs‚ ]tc-X-\mb
`¿Øm-hn\v aptº Alva-Znøm Pam-A-Øn¬ ]th-
in-®p. At±-l-tØ-°mƒ aptº Jnem-^-Øn\v _bv-
AØv sNbvXp. Ft∏mgpw aXm-`n-am-\-Øn-t‚bpw
Bflhn-izm-k-Øn-t‚bpw sXfnhv \evIp-Ibpw
sNbvXp. Nµ-bn¬ AXyp-’m-l-tØmsS ]s¶-Sp-°p-
I, Zcn-Zsc klm-bn-°p-∂-Xn¬ i≤n-°pI XpS-ßnbh
Ah-cpsS ]tXy-I-X-bm-bn-cp-∂p. ]m¿∞-\-bpsS B[n-
Iyw sIm≠v, A[n-I-amb kXy-kz-]v\-ß-fm¬
A√mlp Ah¿°v BZ-chv ]Zm\w sNbvXn-cp-∂p.
kz]v\-Z¿i-\-Øm¬ Ah¿ Alva-Zn-øØv kzoI-cn-°p-
I-bpw, kz]v\-Z¿i-\-Øm¬Øs∂ c≠mw Jnem-^-
Øn\v _bv-AØv sNøp-Ibpw sNbvXp.
C´y³ sshtkm-bn-bp-am-bpÅ ]tc-X-bpsS IqSn-¡mgvN\nc-h[n ]pcp-j-∑m¿°v D]-tZ-i-Øn\v Imc-W-am-
tb-°m-hp∂ Ah-cpsS Cu kw`hw F\n°v Hcn-°epw
ad-°m≥ km[n-°p-I-bn-√. Alvdmcn ^nXv\ JmZn-bm-
\n¬ i‡n-]m-]n-®n-cp∂ Ign-™-Zn-\-ß-fn¬ Hcp
Alvdmcn GP‚ v hgn-bn¬h®v Akokw anbm≥
ico^v AlvaZv kmln-_ns\ emØn-sIm≠mIan-®n-
cp-∂p. Ah-cn-X-dn-™t∏mƒ hfsc hnj-an-®p. "k^-
dp-√m-lvJm≥ Fs‚ a\- n\v Ft¥m BIp-∂p, AΩm-
Pms‚ (l-ZvdØv DΩp¬ apA-van-\o≥) a\ v hfsc
teme-am-Wv, Ah-cpsS Ahÿ F¥m-bn-cn°pw' F∂n-
ßs\ k^vdp-√m-lvJm≥ kmln-_n-t\mSv XpSsc
ØpSsc ]d-™p-sIm-≠n-cp-∂p. Ipd-®p-Zn-hkw Ign™v
Nu±-co-km-ln_v ho´n¬ h∂-t∏mƒ, Xt∂m-Sp-Xs∂
DΩ Ft¥m kwk-mcn-®p-sIm-≠n-cp-∂-Xmbn At±-l-
Øn\v a\- n-em-bn. At±lw tNmZn-®p. t_ t_Pn!
F¥mWv ]iv\w? ]tcX ]d™p: Rm≥ sshtkm-
bn -bp -ambn kwkm-cn -°p-I-bm-bn -cp -∂p. Nu±co
116Fs‚ DΩ
kmln_v tNmZn-®p, \n߃°v F¥p-sIm≠v t\cn´v
At±l-tØmSv kwkm-cn-®p-IqSm? AXn\v Ah-kcw
In´ptam F∂-h¿ tNmZn-®p. Ah-kcw In´p-sa∂v
Nu±co kmln_v Adn-bn-®p. AXp-tI- -t∏mƒ ]d™p:
"AXp icn, G¿∏mSv sNøp-I.' hnip-≤-Jp¿-Bs‚
A[ym-]-\-a-\p-k-cn®v, bph-Xn-Iƒ°p-th≠n \n›-bn-
®n´p≈ ]¿Z, ]mbm-[n-Iyw-sIm≠v Ah¿°v _m[-I-
am-bn-cp-∂n-√. Ah¿ sshtkm-bnsb I≠p. Nu±co
kmln_v X¿P-a-°m-c-\m-bn. teUn hn√nw-KvSWpw ASp-
Øp-≠m-bn-cp-∂p. "Rms\m∂pw ]d-bp-I-bn-√, ]d-tb-
≠Xv kzbw ]d-™p-sIm-≈-W'-sa∂v Nu±co
kmln_v Xpd-∂p-]-d-™n-cp-∂p. Aßs\ ]tc-X,
hn√nw-KvS¨]-`p-hn-t\mSv Atß-b‰w i‡n-tbmsS
]d™p: ""Rm≥ Kma-Øn¬ Xma-kn-°p∂ kvXobm-
Wv. Cw•o-jp-Ims-c F\n-°-dn-bn√. Ah-cpsS `c-W-
Øns‚ cl-ky-ßfpw F\n-°-dn-bn-√. Cw•o-jp-Im¿
\√-h-cm-sW∂v Rm≥ lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)¬
\n∂p tI´p. \nß-fpsS P\-X-bv°p-th≠n Ft∏mgpw
lrZ-b-Øn¬\n∂v ]m¿∞\ ]pd-s∏-´n-cp-∂p. \nß-
fpsS P\-Xbv°v Fs¥-¶nepw ]Xn-k-‘n-L´w hcp-
tºmƒ, A√m-lpth Chsc kwc-£n-°p-Ibpw klm-
bn-°p-Ibpw sNtø-Wta F∂v ]d™v Ic-™p-I-
c™p ]m¿∞n-°p-am-bn-cp-∂p. ]t£, Ct∏mƒ Pam-
A-Øn-t\m-Sp≈ s]cp-am-‰-Øns‚ ^e-ambn ]tXy-
In®v JmZn-bm-\n¬, lZvdØv akolv auDu-Zv(-A)s‚
Iev]-\-bp≈Xp-sIm≠v ]m¿∞n-°p-∂p-s≠-¶n-epw,
lrZ-b-Øn¬\n∂v AXv hcp-∂n-√. ImcWw Ct∏mƒ
Fs‚ a\ v Xr]vXb-√. Cu coXn-bn¬ Rßsf
_p≤n-ap-´n-°m≥ R߃ F¥mWv sNbvXXv?''
Nu±co kmln_v hn√nw-KvS¨]`phn-t\mSp ]d™p:
Rm≥ shdp-samcp ]cn- m-j-I-\m-Wv. Fs‚ DΩ ]d-
117Fs‚ DΩ
bp∂ Imcyw amXta Rm≥ ]d-bq. XpS¿∂v Aßv
t\cn v Ah¿°v adp-]Sn sImSp-Øm-epw. Ah¿ ]d™
Imcy-߃ hn√nw-KvS¨]`p-hns\ tIƒ∏n-®p. EPphpw
ip≤hpw aXm-`n-am-\-tØm-Sp-Iq-Sn-b-Xp-amb B hm°p-
Iƒ FX-amXw hn√nw-KvS¨]`p-hns‚ mcysb kzm[o-
\n-®p-sh-∂m¬, Ah¿ Fgp-t∂‰v ]tc-X-bpsS ASp-
Øp-h-∂n-cp-∂p. kam-[m-\n-∏n-°m≥ XpS-ßn. `¿Øm-
hn-t\mSp ]d™p: ""\n߃ ]tXyIw i≤n-t°≠
Imcy-am-Wn-Xv.''
Cu Xt‚-S-tØm-Sp-IqSn Pam-A-Øn-\p-th≠n Xs‚ aXm-
`n-am\w ]I-Sn-∏n-°m≥ Ign-hp-≈-hcpw ]I-Sn-∏n-°p-
∂-h-cp-ambn FX ]pcp-j-∑m-cp≠v? A√m-lp-X-Be
]tc-X-bpsS Bflm-hns\ kzoIm-c-Øns‚ ssII-fn¬
FSp-°p-am-dm-I-s´. Xs‚ A\p-K-l-ß-fpsS A\-¥-cm-
h-Im-in-bm-°n-Øo¿°-s´. Bao≥.
kÀ k- vdp-Ãm-lvJm³ kmln-_n-t\m-SpÅ kvt\lwAkokw Nu±co k¿ k-^vdp-√mlv Jm≥ kmln-
_ns\ Ah¿ Xs‚ F√m a°-tf-°mfpw IqSp-X¬
kvt\ln-®n -cp -∂p. A√mlp Ah\v F√m-h-tc-
°mf[nIw BZ-chv \evIn-sb-∂pw, Fs∂ G‰hpw
IqSp-X¬ _lp-am-\n-°p-∂p-sh∂pw an°-t∏mgpw ]d-
bm-dp-≠m-bn-cp-∂p.
]tc-X-bpsS Hcp kz]v\wCt∏mƒ iqdm tNcp∂ Ah-k-c-Øn¬ Nu±co
kmln-_n-t\m-sSm∏w h∂n-cp-∂p. c≠p-aq∂p ]mhiyw
Fs∂ ImWm≥ h∂p. hfsc k¥p-„-bmbn I≠p.
F∂m¬, Xs‚ ico-c-Øns‚ Dƒ`mKØv H∂p-an-√m-
ØXmbn tXm∂p∂p-sh∂v ]d-™n-cp∂p. G]n-en¬
acn-°p-sa-∂p≈ Hcp kz]v\w Ah¿ I≠ncp-∂p.
F∂m¬, kz]v\-Øn¬ Nne-t∏mƒ ad-™p-In-S-°p∂
hymJym-\-ß-fp-≠m-Ipw. ac-W-Øn\p Imc-W-amb
118Fs‚ DΩ
tcmKw G]n-en¬ _m[n-°p-sa-∂m-sW∂v a\- n-em-
Ip-∂p≠v. G]n-en-t\mSp CX-amXw ASpØ ka-
bØp≈ Ah-cpsS acWw, Cu kz]v\-Øns‚ kXy-
X-bv°p≈ Hcp ]_e sXfn-hm-Wv.
]tc-X-bpsS ac-Ws¯ kw_-Ôn- pÅ Hcp kz]v\wH∂p-c≠p h¿jw aptº Rms\mcp kz]v\w I≠p.
""Rms\s‚ Hm^o-kn¬ Ccn-°p-I-bm-Wv. Fs‚-b-SpØv
Nu±co k vdp-√m-lvJm≥ kmln_v InS-°p-∂p-≠v. 11,12
hb v tXm∂n-°pw. ap´n¬ Xebv°v ssI sImSp-ØmWv
InS-°p-∂-Xv. At±-l-Øns‚ heØpw CSØpw
Akokw Nu±co A–p-√mlv Jm≥ kmln_pw
Nu±co Ak-Zp-√m-lvJm\pw Ccn-∏p-≠v. Ah¿°v Bdv,
HºXv ]mbw tXm∂n-®n-cp-∂p. aq∂p-t]-cp-tSbpw
apJhpw Fs‚ t\sc-bm-Wv. aq∂p-t]cpw Rm\p-ambn
kwkm-cn-®p-sIm-≠n-cp-∂p. AXy-[nIw BÀm-Z-tØmsS
Rm≥ ]d-bp∂ Imcy-߃ tIƒ°p-∂p. Fs‚ a°-
sf-t∏m-se-bmWv At∏mƒ Ah-sc-\n°p tXm∂p-∂-
Xv. Hgphp In´p-tºmƒ ho´n¬ amXm-]n-Xm-°ƒ Xß-
fpsS a°-tfmSp kwkm-cn-°m-dp-≈-Xp-t]mse Rm≥
Ah-tcmSp kwkm-cn-°p-∂p.'' Hcp-]-t£, AXns‚
hymJym\hpw Ah-cpsS acWw Xs∂-bm-Wv. AXm-
b-Xv, ssZhnI \nb-a-a-\p-k-cn®v Hcp-X-c-Øn-ep≈
]nXrXzw As√-¶n¬ amXrXzw ÿe-sam-gn-bp-tºmƒ
as‰m-cp-X-c-Øn-ep≈ ]nXrXzw As√-¶n¬ amXrXzw
X¬ÿm-\w ssItb-ev°p-∂p.
]tc-X-bpsS _Ôp-¡Ä]tc-X-bpsS D∏bpw Alva-Zn-bm-bn-cp-∂p. ZmXm-
k-bvZp-Im-c-\mb Ah-cpsS ktlm-Z-c≥ Nu±co A–p-
√m-lvJm≥ kmln_v AXyp-’m-l-ap≈ Hcp Alva-
Zn-bm-bn-cp-∂p. Xs‚ \m´nse Pam-A-Øns‚ Aao-dm-
Wv. lZvdØv Jeo-^-Øp¬ ako-lns‚ Imew apX¬
119Fs‚ DΩ
Ft∂mSv Bflm¿∞X ]pe¿Øn-t∏m-∂p. AXn¬
Ft∏mgpw ap≥]-¥n-bn-em-bn-cp-∂p.
A√m-lp-th, \ns‚ kao-]Øv Ah¿°v CSw \evtI-
W-ta. Ah-cpsS IpSpw-_sØ Ah-cpsS ZpB-I-fpsS
A\p-K-l-Øn¬ \n∂pw hn´p-I-f-b-c-pXv, Ah-cpsS ac-
W-Øn-\p-ti-jhpw Ah¿°mbn AXv ]pe¿∂p-sIm-
≠n-cn-t°-W-ta. (A¬^-fv¬, 1938 sabv 22 \º¿ 188
hmfyw 26)
lZvdØv Aao-dp¬ apA-van-\o≥ Ah-cpsS "inem-te-J-'bn¬
Fgp-Xm≥ \n¿t±-in-®- h-cnIƒ Ch-bm-Wv.
Nu±co \pkz-vdp-√m-lvJm≥ kmln-_ns‚ `mcy
Akokw Nu±co k^vdp-√m-lvJm≥ kmln_v k√-a-
lp-√m-bpsS DΩ, kz]v\-ßfpw Z¿i-\-ßfpw D≠m-Ip-
∂-h-cm-bn-cp-∂p. kz]v\w aptJ\ lZvdØv akolv
auDu-Zv(-A)s\ Xncn-®-dn-bm≥ ku`mKyw In´n. ]tc-
X-\mb ¿Øm-hn-t\-°mƒ aptº _bv-AØv sNbvXp.
]n∂oSv kz]v\-Øn-eqsSXs∂ c≠mw Jnem- -Øns\
Xncn-®-dn-™p. ]tc-X\mb `¿Øm-hn-t\-°mƒ aptº
Jnem-^Øn¬ _bv-AØv sNbvXp. aXm-`n-am\w
AXns‚ ]q¿Æ-Zi-bn-em-bn-cp-∂p. kXy-k-tµiw
FØn-°p-∂-Xn¬ \n¿`-bbm-bn-cp-∂p. Zcn-Zsc kwc-
£n-°p∂ kz-`mh-Øm¬ hn`q-jn-Xbpw efn-X-amb
Pohn-X-Øns‚ ioe-\n-[nbpw k¬`m-cybpw kvt\l-
a-bn-bmb DΩ-bp-am-bn-cp-∂p. A√mlp Ah¿°pw,
Atß-b‰w HXp-°hpw Bflm¿∞-Xbpap≈ Pam-A-
Øns‚ tkh-I-\m-bn-cp∂ Ah-cpsS `¿Øm-hn\pw
Xs‚ A\p-K-l-ß-fn¬\n∂v Hmlcn \evIp-am-dm-I-s´.
Xs‚ kao-]Øv CSw \evIp-am-dm-I-s´. Ah-cpsS
a°sf Xs‚ kwc-£-W-Øn¬ hbv°p-am-dm-Im-s´.
Bao≥.
120Fs‚ DΩ
""\o Pohn°q aIt\''
Ct∏mƒ B ]nb-∏´ hy‡nXzw \Ωp-sS-bn-S-bn-en-√. B
]nb-¶-c-amb apJsØ IÆp-Iƒ Xnc-bp-I-bm-Wv. ]t£,
ImWm≥ km[n-°p-∂n-√. \nc-¥-c-ap≈ thZ-\-m\n-¿`c-amb
]m¿∞-\-I-fn¬\n∂v R߃ XSbs∏´p. ]t£, R߃ A√m-
lp-hns‚ Xr]vXnsb kwXr-]vXn-tbmsS kzoI-cn-°p-∂p. Rß-
fpsS DΩ Xs‚ Pohn-X-Im-eØv A√m-lp-hn-t\m-Sp≈ A\p-k-
c-Wbnepw C„-Ønepw Pohn®p Ft∂m¿°p-tºmƒ R߃°v
kam-[m-\-am-Wv. A√mlp Ah-tcmSv AXo-h-Im-cp-Wy-tØmsS
s]cp-am-dp-sa∂v R߃°v ZrV-hn-izm-k-ap-≠v. A√mlp
R߃°pw Xs‚ C„-a-\p-k-cn®v ]-h¿Øn°m≥ Ignhv
\evIs´ F∂v ]m¿∞n-°p-∂p. Rß-fpsS kabw hcp-tºmƒ-
A-h≥ Rß-tfbpw Xs‚ Imcp-Wy-Øn¬ ]th-in-∏n-°p-Ibpw
Rß-fpsS amXm-]n-Xm-°-fp-tSbpw kXy-k-‘-cp-tSbpw kmao-
]yw R߃°v ]Zm\w sNøp-Ibpw lZvdØv akolv auDu-Zv
(A)s‚ ]mZ-ß-fn¬ R߃°v CSw \evIp-Ibpw sNøp-sa∂v
]Xo-£n-°p-∂p. Bao≥.
Fs‚ Dugw hcp-Ibpw B ]nb-s∏´ apJ-I-a-e-Øn¬ Fs‚
Zr„n ]Xn-bm≥ A√m-lp-hns‚ Imcp-Wyw CS-bm-°p-Ibpw sNøp-
tºmƒ Fs‚ kI-e-kvt\-lhpw kIehnj-a-ßfpw kIe
BK-lhpw "t_. t_' F∂ B Htc-sbmcp hm°n¬ \nd-th-
‰-s∏-Sp-∂-Xm-Wv. Ahcn¬\n-∂p≈ "\o Pohn°q aIt\' F∂
hm°pw Hcp-X-h-W-IqSn Fs‚ a\ ns\ kt¥m-j-wsIm≠v
\ndbv°pw.
A√m-lp-th, Imcp-Wy-Øns‚ ag ho≠pw ho≠pw s]øn-®m-epw.
\ns‚ XnIhp‰ ^fvenepw _bv --Øp-∂-Cu-anepw ]thin∏n-®mepw.
k^v-dp-√m-lvJm≥