ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & TO ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΙΝΔΥΝOΣ ΑΠOΒΙOΜΗΧΑΝOΠOΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣΠΡΑΣΙΝΕΣ ΜΕΤΑΦOΡΕΣ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ

Η ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤOΥ «ΜΑΥΡOΥ ΧΡΥΣOΥ» ΔΕΝ ΘΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙOΙ ΝΕOΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚOΙ ΣΤOΧOΙ ΤΗΣ ΔΕΠΑΜΕΣOΓΕΙOΣ: OΙ ΥΔΡOΓOΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΡΥΘΜΙΖOΥΝ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

SOUTH STREAM:ΑΛΛΑΓΗ ΡOΤΑΣΉ ΜΠΛOΦΑ;

Τεύχος 64 Ιανουάριος 2015

Τιμή: 3 ευρώ

ener

gyw

orld

64

- ΙΑ

ΝΟΥΑ

ΡΙΟΣ

201

5

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 8o, ΤΕΥΧOΣ 64 Ιανουάριος 2015

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

The Best Source for Energy News

www.energyworldmag.com

The Best Source for Energy NewsThe Best Source for Energy News

EnergyWorld

@EnergyWorldmag

➤

2

ΠεριεχόμεναΣΗ

ΜΕΙ

ΩΜ

Α ΤO

Υ ΕΚ

ΔOΤ

Η

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

SOU

TH S

TREA

M: Α

ΛΛΑΓ

Η Ρ

OΤΑΣ

Ή Μ

ΠΛO

ΦΑ;

Η Π

ΤΩΣΗ

ΤΩ

Ν Τ

ΙΜΩ

Ν Τ

OΥ «

ΜΑΥ

ΡOΥ

ΧΡΥΣ

OΥ»

ΔΕΝ

ΘΑ

ΣΤΑΜ

ΑΤΗ

ΣΕΙ

OΙ Ν

ΕOΙ Σ

ΤΡΑΤ

ΗΓΙ

ΚOΙ Σ

ΤOΧO

Ι ΤΗ

Σ Δ

ΕΠΑ

ΠΡΑ

ΣΙΝ

Η Ε

ΠOΧ

Η Σ

ΤΗΝ

ΑΥΤ

OΚΙΝ

ΗΣΗ

ΜΕ

ΦΥΣ

ΙΚO

ΑΕΡΙ

O

ΜΕΣ

OΓΕΙ

OΣ: O

Ι ΥΔ

ΡOΓO

ΝΑΝ

ΘΡΑΚ

ΕΣ Ρ

ΥΘΜ

ΙΖOΥ

Ν Τ

ΙΣ Ε

ΞΕΛΙ

ΞΕΙΣ

ΠOΛ

ΕΜOΣ

ΤΙΜ

ΩΝ

ΤΗ

Σ ΣΑ

OΥΔ

ΙΚΗ

Σ ΑΡ

ΑΒΙΑ

Σ ΣΤ

ΙΣ Η

ΠΑ

Η Α

ΤΖΕΝ

ΤΑ Τ

ΩΝ

ΕΞΕ

ΛΙΞΕ

ΩΝ

ΣΤΗ

Ν Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΙΝ

ΔΥΝ

OΣ Α

ΠOΒ

ΙOΜ

ΗΧΑ

ΝOΠ

OΙΗ

ΣΗΣ

ΤΗΣ

ΕΛΛΑ

ΔΑΣ

ΠΑΙ

ΧΝΙΔ

ΙΑ Ε

ΞOΥΣ

ΙΑΣ

ΤOΥ

ΠOΥ

ΤΙΝ

ΣΤΗ

Ν Κ

ΑΣΠ

ΙΑ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11

3

ΑΓΩ

ΓOΙ,

ΕΦOΔ

ΙΑΣΜ

OΣ &

ΥΔ

ΡOΓO

ΝΑΝ

ΘΡΑΚ

ΕΣ Σ

ΤΗΝ

ΕΛΛ

ΑΔΑ

ΠΡΑ

ΣΙΝ

ΕΣ Μ

ΕΤΑΦ

OΡΕΣ

ΣΤΗ

ΝΑ

ΕΥΡΩ

ΠΗ

90 Χ

ΡOΝ

ΙΑ Ε

ΛΛΗ

ΝOΓ

ΕΡΜ

ΑΝΙΚ

O ΕΠ

ΙΜΕΛ

ΗΤΗ

ΡΙO

ISH

: ΔΙΕ

ΘΝΕΣ

ΣΥΝ

ΕΔΡΙ

O ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΣ

ΣΤΗ

ΦΡΑ

ΝΚΦ

OΥΡΤ

Η

ΣΥΝ

ΕΡΓΑ

ΣΙΑ

ΣΤΑ

ΑΙOΛ

ΙΚΑ

& Δ

ΙΑΧΕ

ΙΡΙΣ

Η Α

ΠOΡ

ΡΙΜ

ΜΑΤ

ΩΝ

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΗ Α

ΝΑΒ

ΑΘΜ

ΙΣΗ

: ΕΡΧ

OΝΤΑ

Ι ΦOΡ

OΑΠ

ΑΛΛΑ

ΓΕΣ

ΣΤΡΑ

ΤΗΓΙ

ΚΕΣ

ΓΙΑ

ΤΗ Δ

ΙΑΧΕ

ΙΡΙΣ

Η Α

ΠOΡ

ΡΙΜ

ΜΑΤ

ΩΝ

«ΔΙΥ

ΛΙΖO

ΥΝ Τ

OΝ Κ

ΩΝ

ΩΠ

Α» Σ

ΤΑ Α

ΙOΛΙ

ΚΑ

ΕΘΝ

ΙΚOΣ

ΘΗ

ΣΑΥΡ

OΣ Τ

O ΑΛ

OΥΜ

ΙΝΙO

ΓΙΑ

ΤΗ

Ν Ε

ΛΛΑΔ

Α

ΗΛΙ

ΑΚΕΣ

ΛΕΩ

ΦOΡ

OΙ: Μ

ΙΑ «

ΦΩ

ΤΕΙΝ

Η»

ΜΑΤ

ΙΑ Σ

ΤO Μ

ΕΛΛO

Ν

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Αναμενόμενη ή όχι, η απόφαση του Βλαντιμίρ Πούτιν να ανακοινώσει τον «θάνατο» του αγωγού South Stream προκάλεσε τόσο μεγάλο σοκ στη διεθνή ενεργειακή σκακιέρα που έπειτα από τόσον καιρό συνεχίζουμε και μιλάμε γι’ αυτό, προσπαθώντας να μπούμε στο μυαλό του ρώσου προέδρου, αλλά και να προβλέψουμε τις συνέπειες αυτής της κίνησης.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. O Πούτιν επισκέφτηκε τον Ερντογάν στην Άγκυρα και από εκεί ανακοίνωσε ότι, επειδή η Ευρώπη δεν θέλει να στηρίξει τον South Stream, αλλά και επειδή η Βουλγαρία συντάσσεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Gazprom εγκαταλείπει την κατασκευή του μεγαλεπήβολου αγωγού.

Αν θέλουμε να επιχειρήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε τη στρατηγική του Πούτιν, πρέπει να εξετάσουμε το όλο ζήτημα όσο πιο σφαιρικά γίνεται. Η οικονομία της Ρωσίας βρίσκεται υπό κατάρρευση. Η Μόσχα κάνει αγωνιώδεις προσπάθειες να λύσει το πρόβλημα ρευστότητας που της έχουν προκαλέσει οι ευρωπαϊκές κυρώσεις. Πολλοί είναι μάλιστα οι αναλυτές που εκτιμούν πως η απόφαση του Πούτιν να εισβάλει στην Κριμαία αποτέλεσε το λάθος που οδήγησε σε αδιέξοδο την οικονομία της χώρας του. Από την άλλη, ο Πούτιν δεν ανακοίνωσε τον τερματισμό των εργασιών για τον South Stream σε τυχαίο τόπο και χρόνο. Όλα έγινα στην Τουρκία, στον ηγέτη της οποίας υποσχέθηκε μια δέσμη

πλουσιοπάροχων ενεργειακών μέτρων: στόχος 100 δισ. δολ. στις εμπορικές τους συναλλαγές, κατασκευή του πυρηνικού σταθμού του Ακούγιου, 20 δισ. δολ., αύξηση της ποσότητας φυσικού αερίου κατά 13 δισ. κ.μ. που της διοχετεύει μέσω του Blue Stream, έκπτωση της τιμής του κατά 6% από 1/1/15 που μπορεί να φτάσει έως 15%, νέο αγωγό που θα φτάνει στα ελληνοτουρκικά σύνορα με κατασκευή κόμβου που μπορεί να διοχετεύει αέριο στα Βαλκάνια και στη Νότια Ευρώπη. Ενδυναμώνοντας λοιπόν τις σχέσεις του με την Τουρκία, συνεχίζει τη στροφή του προς τα ανατολικά, όπως είχε κάνει λίγο καιρό πριν με την Κίνα, με στόχο την εξεύρεση νέων αγορών.

Με αυτές τις πολιτικές ο Πούτιν ανοίγει νέους ορίζοντες συνεργασιών ή νέα μέτωπα; Προς το παρόν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ξεκάθαρα την πολιτική που ακολουθεί ο Πούτιν παγκοσμίως. Η απόφασή του να ακυρώσει τον South Stream ίσως είναι οριστική, ίσως να είναι όμως και ένα «πυροτέχνημα» για να δρομολογήσει εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα πρέπει να προωθήσει τα σχέδια κατασκευής των αγωγών TAP, IGB και East Med, αλλά και να δώσει μάχη για την κατοχύρωση των Αποκλειστικών Oικονομικών Ζωνών της στην Ανατολική Μεσόγειο. Γιατί, αν κάτι μας διδάσκουν οι τελευταίες εξελίξεις, είναι ότι οι ισορροπίες μπορούν να αλλάξουν πολύ εύκολα και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο…

SOUTH STREAM ΚΑΙ ΠOΥΤΙΝ

4

01

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02ZEB: Επενδύονταςστην αναβάθμισητων κτηρίωνΣύμφωνα με μελέτη που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Απόδοσης Κτηρίων (Buildings Performance Institute Europe - BPIE), οι επιδοτήσεις και η άμεση οικονομική υποστήριξη των νοικοκυριών για θέρμανση δεν μπορούν να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμη λύση στο πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας. Η εφαρμογή οικονομικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταδείξει ότι, παρόλο που τα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έχουν αποδειχθεί η πιο βιώσιμη λύση, λαμβάνουν μικρότερες επιχορηγήσεις σε σχέση με τα σχήματα οικονομικής στήριξης εισοδήματος και ενεργειακών τιμών. Προκειμένου να αξιολογηθεί το μέγεθος του προβλήματος, η μελέτη εξετάζει την υφιστάμενη κατάσταση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), χρησιμοποιώντας στοιχεία από τη Eurostat. Oι χρησιμοποιούμενοι δείκτες για την ποσοτική εκτίμηση της ενεργειακής φτώχειας αναφέρονται στο ποσοστό του πληθυσμού που αδυνατεί να διατηρήσει την κατοικία του επαρκώς ζεστή, να πληρώσει τα λειτουργικά κόστη (λογαριασμοί ΔΕΚO κ.λπ.) και να διαμένει σε κατοικίες χωρίς τεχνικά ελαττώματα (διαρροές, υγρασία, μούχλα κ.λπ.). Το 2012, το 10,8 % του πληθυσμού της ΕΕ δεν κατάφερε να διατηρήσει την κατοικία του επαρκώς ζεστή, με το ποσοστό να φτάνει στο 24,4 % αναφερόμενο στα άτομα χαμηλού εισοδήματος. Στην Ελλάδα τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 26,1% και 47,6%, αρκετά υψηλά σε σχέση με τον μέσο όρο και μεταξύ των υψηλότερων στην ΕΕ.

Ελληνοβελγική συνεργασίαΔΕΣΦΑ-FluxysΣυμφωνία για την εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για τη δημιουργία στην Ελλάδα ενός εικονικού σημείου συναλλαγών, μέσω του οποίου θα καταστεί εφικτή η εμπορική διαπραγμάτευση ποσοτήτων φυσικού αερίου, υπέγραψαν ο ΔΕΣΦΑ και η Fluxys στην Αθήνα. Η ανάπτυξη ενός κόμβου διαπραγμάτευσης αποτελεί καθοριστικό στάδιο κατά τη δημιουργία μιας λειτουργικής χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου, σύμφωνα και με το ευρωπαϊκό Gas Target Model, προς όφελος των καταναλωτών αερίου στη χώρα. Σε δήλωσή του ο διευθύνων σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ κ. Κωνσταντίνος Ξιφαράς τόνισε ότι: «Η συνεργασία του ΔΕΣΦΑ με τη Fluxys συντάσσεται με την εθνική πολιτική της μεταρρύθμισης της αγοράς φυσικού αερίου, που στόχο έχει την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. Η λειτουργία στην ελληνική επικράτεια ενός gas hub, φιλοδοξούμε να αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία θα αναπτυχθεί μια περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου στην οποία θα μετέχουν όλα τα γειτονικά κράτη. Πρόκειται για ένα έργο υψίστης σημασίας για την εθνική οικονομία και την ελληνική βιομηχανία, καθώς το άνοιγμα της ενεργειακής αγοράς είναι συνυφασμένο με την υλοποίηση επενδύσεων και τη διασφάλιση των καλύτερων δυνατών τιμών προμήθειας ενέργειας για βιομηχανίες και νοικοκυριά, μέσω της ανάπτυξης ανταγωνισμού».

Το Athens Energy Forum 2015 αποτελεί την τρίτη συνέχεια της διεθνούς συνάντησης που συνδιοργανώνει στην Αθήνα η εταιρεία Συμεών Τσομώκος ΑΕ με τη συμβολή του New York Times. Το φόρουμ θα διαδραματιστεί στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», στις 21-22 Ιανουαρίου του 2015, εστιάζοντας στα οικονομικά και επιχειρηματικά οφέλη που προκύπτουν από τον ενεργειακό τομέα της Ελλάδας, με χορηγό επικοινωνίας το energyworld (έντυπο & ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης).Μεταξύ άλλων, θα συζητηθούν τα εξής θέματα:- Αποτελεί η ενέργεια παράγοντα σταθερότητας και ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης;- Ποιες είναι οι βασικές και άμεσες προτεραιότητες της ΕΕ για τον ενεργειακό τομέα;- Oι οικονομικές και επενδυτικές ανάγκες για την προώθηση των ενεργειακών σχεδίων/έργων.- Η σπουδαιότητα της Ανατολικής Μεσογείου και των κοιτασμάτων της.- Oι τελευταίες εξελίξεις για τον αγωγό TAP.- Ευκαιρίες και απειλές με την απελευθέρωση και την αναδιοργάνωση της αγοράς ηλεκτρισμού.- Το οικονομικό όφελος από τη χρήση των ΑΠΕ.

Ενεργειακό φόρουμτον Ιανουάριοστην Αθήνα

77

Η Αμερική και η Ευρώπη προσβλέπουν στην προοπτική τα κοιτάσματα αερίου της Ανατολικής Μεσογείου να συμβάλουν στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ και της ευρύτερης περιοχής. Αυτό ανακοίνωσαν στο 6ο Συμβούλιο ΕΕ-ΗΠΑ για την ενέργεια, που διεξήχθη στις Βρυξέλλες. Παράλληλα οι δυο πλευρές επισήμαναν την ανάγκη η εκμετάλλευση του αερίου να γίνει με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο. Στο κοινό ανακοινωθέν οι δυο πλευρές αναφέρουν ότι το Συμβούλιο «αναγνώρισε την αυξανόμενη προοπτική των νέων κοιτασμάτων αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, τη Βόρεια Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ και της ευρύτερης περιοχής». Σε μια αναφορά που στοχεύει πρωτίστως στην περίπτωση της Αν. Μεσογείου και μπορεί να εκληφθεί ως μήνυμα με συγκεκριμένους αποδέκτες, η Oυάσινγκτον και οι Βρυξέλλες δηλώνουν έτοιμες «να διευκολύνουν την αξιοποίηση αυτών των κοιτασμάτων, υπογραμμίζοντας την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου». Παράλληλα, στο πλαίσιο της αποτίμησης συγκεκριμένων ενεργειακών έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη, «ενθαρρύνουν την ολοκλήρωση του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας και των σχετικών εγκαταστάσεων υγροποίησης φυσικού αερίου».

TAP: Δεν μαςεπηρεάζειο South StreamO ρωσικός αγωγός South Stream δεν επηρεάζει επ’ ουδενί τον ΤΑΡ, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της κοινοπραξίας, Κερκ Τούνγκλαντ. O ίδιος σημείωσε ότι ο South Stream είναι άσχετος τόσο με τον ΤΑΡ, όσο και με το Νότιο Διάδρομο εν γένει. «Θα προχωρήσουμε με ή χωρίς τον South Stream. Δεν επηρεάζει την πρόοδό μας», τόνισε χαρακτηριστικά τη στιγμή που ο ρώσος πρόεδρος Πούτιν προανήγγειλε το τέλος του σχεδίου για τον ρωσικό αγωγό.O Τούνγκλαντ παρατήρησε επίσης ότι «διαθέτουμε το αέριο στο Αζερμπαϊτζάν, διαθέτουμε την αγορά στην Ευρώπη και φτιάχνουμε την ενδιάμεση διασύνδεση». Όσον αφορά την Τουρκία και τον ρόλο της, είπε ότι είναι βασικό κομμάτι του ΤΑΡ και του Νοτίου Διαδρόμου.Τέλος, ο διευθύνων του ΤΑΡ είπε ότι ο αγωγός θα διαθέτει παραπανήσια χωρητικότητα ώστε να μπορεί να μεταφέρει περισσότερο αέριο από περιοχές όπως η Κασπία και η Μέση Ανατολή. «Κάθε εταιρεία ή έργο που μπορεί να προσφέρει αέριο είναι ευπρόσδεκτη στο σύστημά μας. Αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να μιλήσουμε σε κανέναν παραγωγό στο Ιράν, διότι υπάρχουν οι κυρώσεις», κατέληξε.

Μνημόνιο συνεργασίας για την προώθηση του «Κεντρικού Διάδρομου» φυσικού αερίου που θα συνδέει την Ελλάδα με την Oυγγαρία, μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας, αναμένεται να υπογραφεί. Η υπογραφή του κειμένου, σύμφωνα με πληροφορίες, θα γίνει στο επικείμενο συμβούλιο ενέργειας από τους υπουργούς των τεσσάρων χωρών. Το σχέδιο συζητείται εδώ και καιρό, ως συνέχεια και συμπλήρωμα του συστήματος αγωγών Βορρά-Νότου που προωθεί η ΕΕ, το οποίο όμως δεν περιλαμβάνει τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Η πολιτική ρευστότητα στη Βουλγαρία λόγω των εκλογών και έως ότου σχηματιστεί κυβέρνηση καθυστέρησε σημαντικά την επίτευξη συμφωνίας. Η τελική συνάντηση εκπροσώπων των τεσσάρων κρατών σε επίπεδο υπουργών, υφυπουργών και γενικών γραμματέων των αρμόδιων υπουργείων πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες στο υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα, οπότε και εγκρίθηκε το τελικό κείμενο του μνημονίου. Με αυτό οι τέσσερις χώρες συμφωνούν να συνεργαστούν και να υποστηρίξουν στα όργανα της ΕΕ, τη δημιουργία ενός συστήματος αγωγών που θα συνδέει την Ελλάδα με την Oυγγαρία μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Επίσης, τη διαμόρφωση συνθηκών που θα διευκολύνουν τη λειτουργία περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου και την τροφοδοσία των τεσσάρων χωρών με υγροποιημένο αέριο (LNG) για τη διαχείριση του οποίου, ως γνωστόν, κατάλληλες υποδομές διαθέτει μόνον η Ελλάδα (τερματικός Ρεβυθούσας).

Προωθείται«Κεντρικός Διάδρομος»στα Βαλκάνια

Διεθνές δίκαιο& κοιτάσματατης Αν. Μεσογείου

8

03SOUTH STREAM:ΑΛΛΑΓΗ ΡOΤΑΣΉ ΜΠΛOΦΑ;Oι δηλώσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Αλεξέι Μίλερ έσκασαν σαν «βόμβα» στην Άγκυρα. O αγωγός που αποτελούσε ακρογωνιαίο λίθο στα ενεργειακά σχέδια της Μόσχας και ήταν στρατηγικής σημασίας και για πολλές χώρες της Ευρώπης, κηρύχθηκε... κλινικά νεκρός, με την επίσημη αιτιολογία ότι η ΕΕ δεν θέλει την κατασκευή του. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ή μήπως ο ρώσος πρόεδρος παίζει ένα γεωπολιτικό παιχνίδι, επιχειρώντας να καλύψει και τη δύσκολη θέση που βρίσκεται η οικονομία της χώρας του;

Διεθνείς ενεργειακές εξελίξειςΤου Γιώργου Παυλόπουλου

«Διαπιστώνουμε ότι εγείρονται εμπόδια όσον αφορά την ολοκλήρωσή του. Εάν λοιπόν η Ευρώπη δεν επιθυμεί να γίνει το έργο, τότε δεν θα γίνει». Με αυτά τα λόγια, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου που έδινε με τον Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα την 1η Δεκεμβρίου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έριξε τη «βόμβα» της διακοπής των διαπραγματεύσεων και εργασιών που αφορούν την κατασκευή του South Stream. Ενός αγωγού με δυναμικότητα 63 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως, ο οποίος είχε εξαρχής στρατηγική σημασία τόσο για τη Μόσχα όσο και για αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και θεωρούνταν ο «δίδυμος» του Nord Stream, που ήδη λειτουργεί στη Βόρεια Ευρώπη.

Κίνηση τακτικής;Την ίδια στιγμή, και προκειμένου να μην αφήσει καμία αμφιβολία για τις προθέσεις της Μόσχας, ο Αλεξέι Μίλερ, αφεντικό της Gazprom -του ομίλου που έχει την πλειοψηφία στην κοινοπραξία του South Stream, με εταίρους τη γερμανική Basf, τη γαλλική GdF και την ιταλική Eni- δήλωνε: «Τελείωσε. Αυτό ήταν».

Όμως, παρά το σοκ που προκάλεσαν αρχικά οι δηλώσεις Πούτιν και Μίλερ, αρκετοί εξέφρασαν την αμφιβολία τους για το εάν και κατά πόσο αυτές σηματοδοτούν την οριστική εγκατάλειψη και ακύρωση του συγκεκριμένου έργου. «Πρόκειται για μια κίνηση τακτικής εκ μέρους του Πούτιν και της Ρωσίας, προκειμένου να ασκήσουν πίεση στην ΕΕ και τη Βουλγαρία. Oυδόλως έχουν εγκαταλείψει τον South Stream», δήλωσε χαρακτηριστικά το Μάρτιν Ντιμιτρόφ, αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας του βουλγαρικού κοινοβουλίου.

«Κλειδί» η Βουλγαρία Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός της χώρας Μπόικο Μπορίσοφ -ο οποίος είναι γνωστό ότι ποτέ δεν είδε με καλό μάτι ούτε τον συγκεκριμένο αγωγό ούτε βεβαίως και την εξάρτηση από τη Μόσχα-, επισκεπτόμενος λίγα 24ωρα αργότερα τις Βρυξέλλες, δήλωνε στους δημοσιογράφους ότι δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη ενημέρωση από τη Μόσχα και την Gazprom, για να προσθέσει ότι δεν αποκλείεται να υπάρξει συμβιβασμός το επόμενο διάστημα. Αλλά και ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ,

9

τήρησε ανάλογη στάση και άφησε ανοιχτό κάθε ενδεχόμενο. «O South Stream μπορεί να κατασκευαστεί. Oι προϋποθέσεις έχουν από καιρό αποσαφηνιστεί και δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο. Η μπάλα βρίσκεται στην πλευρά της Ρωσίας», δήλωσε μετά τη συνάντησή του με τον Μπορίσοφ, παραπέμποντας στους κανόνες που διέπουν την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και τις αρχές της μη δημιουργίας μονοπωλίων και ολιγοπωλίων σε αυτήν.

O Γιούνκερ δεν παρέλειψε να κάνει ειδική αναφορά στη Βουλγαρία, ο ρόλος της οποίας είναι καίριος στην υπόθεση του South Stream, ενώ εσχάτως αναδεικνύεται σε νέο μέτωπο αντιπαράθεσης ανάμεσα σε Ευρώπη και Ρωσία. «Δεν αποδέχομαι την απλοϊκή θεωρία ότι η Βουλγαρία μπορεί να εκβιαστεί όσον αφορά τις ενεργειακές σχέσεις της», είπε απαντώντας έτσι στο σχετικό σχόλιο που είχε κάνει ο Πούτιν, ο οποίος είχε υπονοήσει, με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια, ότι η Σόφια αναγκάστηκε να αλλάξει στάση και να διακόψει τα έργα κατασκευής του αγωγού το καλοκαίρι, μετά τις απειλές

που δέχτηκε από τις Βρυξέλλες. «Εάν η Βουλγαρία αποκλείεται από τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται ως κυρίαρχο κράτος, τότε ας απαιτήσει τα διαφυγόντα κέρδη της από την ΕΕ», είχε πει ο ρώσος πρόεδρος.

Πρόβλημα ρευστότηταςΈχουμε λοιπόν να κάνουμε με οριστική αλλαγή ρότας από τη Μόσχα ή με μια γεωπολιτική και ενεργειακή μπλόφα του Πούτιν; Ασφαλής απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να δοθεί, τουλάχιστον για την ώρα. Ωστόσο υπάρχει και μια πλευρά η οποία πέρασε γενικώς στα ψιλά γράμματα και ενδεχομένως έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση του South Stream, η οποία δεν είναι άλλη από το τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζει πλέον η ρωσική οικονομία, εξαιτίας των δυτικών κυρώσεων με αφορμή την Oυκρανία και της ραγδαίας πτώσης στην τιμή του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Ένα πρόβλημα το οποίο πρακτικά εγείρει μεγάλα εμπόδια στη χρηματοδότηση του έργου, το κόστος του οποίου εκτιμάται ότι ανέρχεται περίπου στα 40 δισ. δολάρια και, όπως είναι φυσικό, θα

βαρύνει κυρίως τον μεγαλομέτοχο της κοινοπραξίας, δηλαδή την Gazprom.

«Εισβάλλοντας στην Κριμαία, ο Πούτιν δημιούργησε ο ίδιος ένα σοβαρό εμπόδιο για τον South Stream. Η Gazprom αδυνατεί να βρει τα κεφάλαια για την κατασκευή του», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Μιχαήλ Κορτσέμκιν, αναλυτής του ομίλου, αποδεικνύοντας του λόγου το αληθές. Προφανώς δε, εφόσον αυτή η πλευρά έπαιξε τον πιο κρίσιμο ρόλο στην απόφαση του Πούτιν, το συμπέρασμα είναι ότι ο αγωγός δεν διαγράφηκε, αλλά μπήκε στον «πάγο». Από όπου θα βγει βεβαίως μόνο στην περίπτωση που επιτευχθεί ένας συνολικός συμβιβασμός ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση, ΕΕ αλλά και ΗΠΑ.

Φλερτ με την ΤουρκίαΚαθώς όμως αυτή η προοπτική εξακολουθεί να μοιάζει μακρινή (τουλάχιστον την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές), οι πάντες βρίσκονται ήδη σε αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για να καλύψουν τις απώλειες και τις ανάγκες τους. Όσον αφορά τη Μόσχα, η προσπάθεια αυτή αποτυπώθηκε

O Πούτιν με τον επικεφαλής της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ

10

γλαφυρά στα όσα συνέβησαν κατά την επίσκεψη του Πούτιν στην Τουρκία. Διότι ο ρώσος πρόεδρος δεν επέλεξε τυχαία τον τόπο και το χρόνο για να κάνει τις δηλώσεις του σε σχέση με τον South Stream. Απόδειξη ότι τις συνόδευσε με ένα έντονο ενεργειακό φλερτ με τον Ερντογάν, στον οποίο εμφανίστηκε ως ο... μάγος με τα δώρα, κομίζοντας αύξηση του ρωσικού αερίου που θα φτάνει στην Τουρκία, μείωση της τιμής του κατά 6%, διευκόλυνση στις πληρωμές, αλλά και σχέδια για την κατασκευή ενός κόμβου (hub) στα ελληνοτουρκικά σύνορα, ο οποίος θα κληθεί να υποκαταστήσει τον South Stream.

O τούρκος πρόεδρος δεν είχε βεβαίως κανένα λόγο να μη δεχτεί το… πεσκέσι ή να αρνηθεί να συζητήσει τις προτάσεις του Πούτιν, υπογράφοντας τα σχετικά (αλλά μη δεσμευτικά) μνημόνια συνεργασίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει οριστική συμφωνία. Άλλωστε, όπως σημείωναν όλο το επόμενο διάστημα αναλυτές και πολιτικοί, η Άγκυρα θα σκεφτεί πολύ καλά να διακινδυνεύσει την πολύ καλή ενεργειακή συνεργασία που έχει ήδη με το Αζερμπαϊτζάν, μια χώρα με την οποία την συνδέουν στενοί ιστορικοί και πολιτιστικοί δεσμοί. Το σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν έχει τη δυνατότητα να παίξει σε πολλά ταμπλό το επόμενο διάστημα, σε ένα παιχνίδι που ξέρει πολύ καλά - όπως και ο Αχμέτ Νταβούτογλου…

Η Ρωσία απειλείται με οικονομική καταστροφή

Τα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα ο ρώσος υπουργός Oικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ προκαλούν δέος και αποκαλύπτουν την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η ρωσική οικονομία. Σύμφωνα με αυτά λοιπόν, η χώρα του έχει απολέσει πάνω από 140 δισ. δολάρια από τον συνδυασμό της κάθετης μείωσης στις τιμές του πετρελαίου και των δυτικών κυρώσεων - με τη μείωση των τιμών μάλιστα να ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών.

Παράλληλα, στη διάρκεια του 2014, η εκροή κεφαλαίων υπολογίζεται σε άλλα 100 περίπου δισ. δολάρια, γεγονός που ανάγκασε τον Βλαντιμίρ Πούτιν να υποσχεθεί φορολογική αμνηστία προκειμένου να επιστρέψουν, καθώς το πρόβλημα ρευστότητας για τράπεζες και επιχειρήσεις είναι ήδη πολύ σοβαρό, μιας και οι αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ έχουν ουσιαστικά κλείσει για τους Ρώσους.

Αθροιστικά λοιπόν η Μόσχα βλέπει να λείπει από τα ταμεία της, σε σχέση με ό,τι αρχικά υπολόγιζε,

ποσό το οποίο -για να καταλάβουμε το πόσο μεγάλο είναι- υπερβαίνει κατά πολύ το ελληνικό ΑΕΠ! Έτσι, το Κρεμλίνο αναγκάζεται να δαπανά ολοένα μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγματικών του αποθεμάτων για να στηρίξει το ρούβλι, η ισοτιμία του οποίου έναντι του δολαρίου και του ευρώ βρίσκεται επίσης σε ελεύθερη πτώση εδώ και αρκετούς μήνες, έχοντας χάσει σχεδόν τη μισή του αξία.

Η κατάσταση αυτή αναμφίβολα επιδρά και στις επιλογές της εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν, καθώς άμεση προτεραιότητα πλέον είναι να αποφευχθεί το οικονομικό κραχ. Την ίδια στιγμή ωστόσο υπάρχει και ο παράγοντας της κοινωνίας. Εκεί, παρά τη μεγάλη δημοτικότητα που εξακολουθεί να διατηρεί ο πρόεδρος της χώρας, τα πράγματα θα αρχίσουν να ζορίζουν σταδιακά, όσο η αγοραστική δύναμη του μέσου νοικοκυριού θα συνεχίζει να μειώνεται και θα υπάρξει πρόβλημα ακόμη και για την αγορά εισαγόμενων ειδών πρώτης ανάγκης. Συμπέρασμα: οι ισορροπίες σήμερα στη Ρωσία είναι εξαιρετικά λεπτές και εύθραυστες...

Στιγμιότυπο από την τελευταία συνάντηση του Πούτιν με τον Ερντογάν

11

04Η ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ

ΤOΥ «ΜΑΥΡOΥ ΧΡΥΣOΥ»ΔΕΝ ΘΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ

Η πτωτική πορεία των τιμών του πετρελαίου, που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2014, αναμένεται να συνεχιστεί και το πρώτο εξάμηνο του 2015. Η πρόβλεψη αυτή ανήκει στον Διεθνή Oργανισμό Ενέργειας (International Energy Agency- IEA), ο οποίος τον περασμένο Νοέμβριο στη μηνιαία έκθεση του διαπίστωνε δομικές αλλαγές στη διεθνή αγορά του «μαύρου χρυσού» και εκτιμούσε ότι η πτωτική πορεία των τιμών δεν έχει ολοκληρωθεί.

ΠετρέλαιοΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έκθεση του ΙΕΑ, η παγκόσμια αγορά πετρελαίου έχει μπει σε μια νέα εποχή που προσδιορίζεται από τη χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και την εκρηκτική αύξηση της σχιστολιθικής παραγωγής στις ΗΠΑ. Με βάση αυτά τα δεδομένα ο ΙΕΑ στις αρχές Νοεμβρίου του 2014 προέβλεπε ότι «είναι μάλλον απίθανο να επιστρέψουμε στις υψηλές τιμές πετρελαίου του παρελθόντος» και πρόσθετε: «Αν και υπήρξαν κάποια σενάρια ότι το υψηλό κόστος της μη συμβατικής παραγωγής πετρελαίου (σχιστολιθικό) θα δημιουργούσε νέα ισορροπία για τις τιμές του Brent στο επίπεδο των 80-90 δολ. ανά βαρέλι, η ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης δείχνει ότι η πτωτική πορεία των τιμών δεν έχει ολοκληρωθεί».

Αρνητικές επιπτώσειςΛίγες ημέρες μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης αυτής, η απόφαση της συνόδου των υπουργών πετρελαίου του ΟΠΕΚ, που πραγματοποιήθηκε στις 27 Νοεμβρίου στη Βιέννη, ήρθε πολύ γρήγορα να επιβεβαιώσει τις προβλέψεις του ΙΕΑ. Και τούτο διότι το καρτέλ των πετρελαιοπαραγωγών

χωρών του κόσμου, με την απόφασή του να μη μειώσει την παραγωγή του κάτω από τα επίπεδα των 30 εκατ. βαρελιών ημερησίως, έδειξε ότι δεν επιθυμεί τη σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου, αλλά ότι κυρίως επιδιώκει να βγάλει από το παιχνίδι τους ανταγωνιστές του. Μάλιστα η απόφαση του ΟΠΕΚ δεν έκανε την παραμικρή μνεία στις υπερβάλλουσες ποσότητες (πέραν των 30 εκατ. βαρελιών) που παράγονται από τις χώρες-μέλη του, παρά το γεγονός ότι η παραγωγή των χωρών-μελών του ΟΠΕΚ ξεπερνάει το πλαφόν και φτάνει τα 32 εκατ. βαρέλια. Αποτέλεσμα της απόφασης του ΟΠΕΚ ήταν η νέα μείωση των τιμών του πετρελαίου γύρω στα 70 δολ. το βαρέλι για παραδόσεις Ιανουαρίου 2015, δίνοντας παράλληλα το στίγμα του επιπέδου στο οποίο θα κινηθούν οι τιμές του πετρελαίου το πρώτο εξάμηνο του 2015.

Οι χώρες-μέλη του οργανισμού, με προεξάρχουσα τη Σαουδική Αραβία που είναι ο μεγαλύτερος πετρελαιοπαραγωγός του κόσμου, έστειλαν ένα σαφές μήνυμα ότι δεν είναι διατεθειμένες να χάσουν το

12

μερίδιο αγοράς που κατέχουν από τους νέους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου, κυρίως των ΗΠΑ που την τελευταία τριετία έχουν κατακλύσει την αγορά. Παράλληλα θέτουν ισχυρά προσκόμματα στη Ρωσία, τη Βραζιλία και τη Νορβηγία να αναπτύξουν περαιτέρω θαλάσσια κοιτάσματα σε μεγάλα βάθη, τα οποία για να είναι βιώσιμα απαιτούν τιμές πετρελαίου άνω των 80 δολ. το βαρέλι. Όμως πέραν της επίπτωσης αυτής, η ρωσική οικονομία πιέζεται περαιτέρω από τη μείωση των τιμών του πετρελαίου. Εάν η τιμή του Brent διολισθήσει στα 60 δολ./βαρέλι, η Μόσχα που ήδη προεξοφλεί ύφεση 0,8% για το 2015, με μέση τιμή πετρελαίου στα 80 δολάρια, προβλέπει ακόμη μεγαλύτερη ύφεση στο 3,5-4%.

Και οι θετικές…Ωστόσο η μείωση της τιμής του πετρελαίου, όπως είναι φυσικό, έχει θετικές επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία, καθώς εκτιμάται ότι η ανάπτυξη θα τονωθεί στο 3,6% και άνω σε σχέση με το 3,2% που διαμορφώθηκε το 2014.

Ειδικά για χώρες απολύτως

εξαρτημένες από τα εισαγόμενα καύσιμα οι θετικές επιπτώσεις είναι άμεσες στον λογαριασμό πετρελαιοειδών, αφού το κόστος εισαγωγής αργού για το 2014 προβλέπεται μειωμένο στα 7 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με τα 7,7 δισ. ευρώ του 2013. Μάλιστα, εάν οι διεθνείς τιμές του αργού κινηθούν κάτω από τα 70 δολ. το βαρέλι, το πρώτο εξάμηνο του 2015 η θετική επίδραση στα δημοσιονομικά της Ελλάδας αναμένεται να είναι ακόμη πιο ισχυρή, αφού το κόστος εισαγωγής για πετρέλαιο μπορεί να μειωθεί στα 5 δισ. ευρώ για το 2015, βελτιώνοντας σημαντικά το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας.

Πέρα όμως από τις θετικές επιπτώσεις στα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας η μείωση της τιμής του πετρελαίου εκτιμάται ότι θα δώσει «ανάσα» στην πραγματική οικονομία, δηλαδή στις επιχειρήσεις, αφού θα μειώσει το κόστος λειτουργίας τους τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και μεταφοράς των προϊόντων. Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ελπίδες για μείωση των τιμών

των προϊόντων και κατ’ επέκταση τόνωση της ζήτησης. Παράλληλα οι καταναλωτές που θα διαθέτουν μικρότερα ποσά για την ενέργεια που καταναλώνουν, χωρίς να αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημά τους, θα αυξήσουν τα καταναλωτικά τους περιθώρια. Πέραν αυτών εκτιμάται ότι μπορεί να προκύψει και έμμεσο όφελος για την ελληνική οικονομία, καθώς η μείωση του ενεργειακού κόστους σημαίνει και περιορισμό των αναγκών για κεφάλαιο κίνησης από τις επιχειρήσεις. Ειδικά δε για τα διυλιστήρια οι χαμηλές τιμές σημαίνουν μικρότερες απαιτήσεις σε κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της αγοράς αργού. Εξέλιξη που είναι εξαιρετικά θετική, αφού τα επιτόκια δανεισμού, λόγω της γενικότερης εικόνας της ελληνικής οικονομίας, παραμένουν σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Η θετική αυτή εξέλιξη πάντως αντισταθμίζεται από τη μείωση της αξίας των αποθεμάτων αργού που τηρούν τα διυλιστήρια. Στη λιανική αγορά καυσίμων εξάλλου εκτιμάται ότι θα επέλθει περαιτέρω τόνωση της ζήτησης, τόσο για πετρέλαιο κίνησης όσο και για πετρέλαιο θέρμανσης.

13

Έρευνα για αισχροκέρδεια στην ΕλλάδαΠάντως η μείωση των διεθνών τιμών του πετρελαίου τροφοδότησε μεγάλη συζήτηση τον περασμένο Δεκέμβριο για το κατά πόσο και με ποιον ρυθμό αυτή μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών της Αθήνας διέταξε προκαταρκτική έρευνα για τις υψηλές τιμές των καυσίμων στην Ελλάδα, παρά την πτώση των διεθνών τιμών του αργού πετρελαίου. Η έρευνα αφορά το ενδεχόμενο τέλεσης του αδικήματος της αισχροκέρδειας ή άλλων πλημμελημάτων.

Πρέπει να σημειωθεί ότι από τον Ιούνιο του 2014, όταν ξεκίνησε η πτώση των τιμών του αργού, η λιανική τιμή της βενζίνης στην Ελλάδα υποχώρησε κατά περίπου 20%. Παρά την υποχώρηση όμως, η αμόλυβδη στην Ελλάδα παραμένει η τέταρτη ακριβότερη στην Ευρωζώνη και η όγδοη πιο ακριβή μεταξύ των 28 κρατών-μελών της ΕΕ. Βεβαίως καθοριστικός παράγοντας γι’ αυτό είναι οι φόροι που σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης αντιπροσωπεύουν το 63,47% της τελικής τιμής. Μάλιστα το υπουργείο υποστηρίζει ότι οι διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων στην εγχώρια αγορά ακολουθούν με μεγάλη ακρίβεια τις διακυμάνσεις των τιμών διυλιστηρίου, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της μεταβολής των διεθνών τιμών διύλισης των πετρελαιοειδών προϊόντων για την περιοχή της Μεσογείου. Το υπουργείο

εξηγεί επίσης ότι η μείωση κατά 20,43% της τιμής αργού σε δολάρια ισοδυναμεί σε μείωση 6,06% της βενζίνης σε ευρώ.

Αποκλιμάκωση τιμώνΤο υπουργείο παρουσιάζει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία η μείωση της τιμής του αργού επηρεάζει θετικά αλλά όχι απόλυτα τη διαμόρφωση της χρηματιστηριακής τιμής της βενζίνης Μεσογείου, βάσει της οποίας αγοράζουν τα προϊόντα τα διυλιστήρια της χώρας, ενώ αντίθετα η μείωση της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου (8,19%) λειτουργεί αυξητικά.

Τέλος, στο φυσικό αέριο, η τιμή του οποίου είναι συνδεδεμένη με τις τιμές πετρελαίου αλλά με υστέρηση 5-6 μηνών, οι επιπτώσεις της ταχείας αποκλιμάκωσης των τιμών αργού του φθινοπώρου αναμένεται από τις αρχές του 2015. Μάλιστα με δεδομένο ότι η ΔΕΠΑ καθορίζει τις τιμές της ανά τρίμηνο, για τις μεγάλες καταναλώσεις την 1η Ιανουαρίου αναμένεται μια μείωση της τιμής της τάξης του 7%, ενώ επιπλέον μείωση της τάξης του 13% αναμένεται από την 1η Μαρτίου.

Πέρα όμως από τις θετικές επιπτώσεις στα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας η μείωση της τιμής του πετρελαίου εκτιμάται ότι θα δώσει «ανάσα» στην πραγματική οικονομία, δηλαδή στις επιχειρήσεις, αφού θα μειώσει το κόστος λειτουργίας τους τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και μεταφοράς των προϊόντων

14

05OΙ ΝΕOΙΣΤΡΑΤΗΓΙΚOΙ ΣΤOΧOΙΤΗΣ ΔΕΠΑOι επικείμενες αλλαγές στη λειτουργία της αγοράς φυσικού αερίου, ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης των κανόνων του λεγόμενου Τρίτου Ενεργειακού Πακέτου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή του θεσμικού πλαισίου που οδηγεί στην πλήρη απελευθέρωση, σε συνδυασμό με τη μείωση της κατανάλωσης από την ηλεκτροπαραγωγή και τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές λόγω της οικονομικής κρίσης, οδηγούν τη ΔΕΠΑ σε αναθεώρηση της στρατηγικής της.

Ελληνική αγορά ενέργειαςΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Στόχος της εταιρείας, η πρώτη που εισήγαγε το φυσικό αέριο στην ελληνική αγορά, είναι να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί και στο νέο περιβάλλον που πρόκειται να διαμορφωθεί λόγω των αλλαγών στη λιανική αγορά φυσικού αερίου, οι οποίες θα επηρεάσουν καταρχήν τις τρεις Εταιρείες Παροχής Αερίου (Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας), αλλά θεωρείται βέβαιο ότι θα έχουν επιπτώσεις και στη χονδρεμπορική αγορά, αφού τόσο οι τρεις ΕΠΑ όσο και οι άλλοι μεγάλοι πελάτες της ΔΕΠΑ, θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να επιλέξουν προμηθευτή.

Το νέο σχέδιοΣτο πλαίσιο αυτό η ΔΕΠΑ επαναπροσδιορίζει τη στρατηγική της και προετοιμάζεται για την ανάληψη πρωτοβουλιών τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το νέο επιχειρησιακό σχέδιο που καταρτίζει η ηγεσία της ΔΕΠΑ περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: • Τη διεύρυνση του αριθμού των καταναλωτών και της χρήσης του φυσικού αερίου μέσα από την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων

επέκτασης των δικτύων διανομής σε νέες περιοχές της χώρας, ενδεχομένως σε συνεργασία με τους στρατηγικούς εταίρους στις υφιστάμενες ΕΠΑ ή άλλους επενδυτές. • Την τροφοδοσία απομονωμένων και μακριά από το δίκτυο αερίου περιοχών/καταναλωτών και νησιών της χώρας, με την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών που θα βασίζονται σε αξιοποίηση της τεχνολογίας του CNG και του small-scale LNG. • Τη μαζική χρήση του αερίου στην κίνηση οχημάτων, με πλήρη ανάπτυξη του σχετικού επενδυτικού σχεδίου της εταιρείας για τη δημιουργία ικανού αριθμού πρατηρίων φυσικού αερίου σε όλη τη χώρα. • Την προώθηση του LNG ως marine fuel. • Τη δραστηριοποίηση της εταιρείας σε άλλες δραστηριότητες στον τομέα της ενέργειας (π.χ. προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, συμμετοχή σε upstream δραστηριότητες κ.λπ.), σε συνεργασία με άλλες εταιρείες.

Τροφοδότηση απομακρυσμένων περιοχώνΌπως τονίζει με κάθε ευκαιρία ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας,

15

ο κ. Σπύρος Παλαιογιάννης, η ΔΕΠΑ επαναπροσδιορίζει τη στρατηγική της προκειμένου να αυξήσει την ενεργειακή ασφάλεια όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της ευρύτερης περιοχής, ενώ παράλληλα επιδιώκει μέσα στα επόμενα χρόνια να προσεγγίσει με φυσικό αέριο, είτε συμπιεσμένο (CNG) είτε υγροποιημένο (LNG), νησιά και γεωγραφικά σημεία της χώρας που σήμερα δεν τροφοδοτούνται. Προς την κατεύθυνση αυτήν σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει ο αγωγός φυσικού αερίου IGB μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας.

Επένδυση στην αεριοκίνησηO κ. Παλαιογιάννης υπογραμμίζει ότι η ΔΕΠΑ θα δώσει τη δυνατότητα σε περιοχές και σε βιομηχανίες που δεν είναι κοντά στο δίκτυο να προμηθευτούν και να καταναλώσουν φυσικό αέριο, ενώ την ίδια στιγμή αναπτύσσεται από την εταιρεία και το δίκτυο πρατηρίων φυσικού αερίου με την επωνυμία Fisikon, που στην πιλοτική μορφή του αριθμεί 15 σημεία σε όλη τη χώρα. Ακόμη η ΔΕΠΑ προτίθεται να χρηματοδοτήσει την αγορά μικρών επαγγελματικών στόλων οχημάτων, τα οποία θα αξιοποιούν φυσικό αέριο

για κίνηση, ενώ θα επιδοτήσει και τη μετατροπή επαγγελματικών οχημάτων.

Κόμβος ενεργειακής ασφάλειαςΤαυτόχρονα η εταιρεία προωθεί τα επενδυτικά της σχέδια στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Αντικειμενικός στόχος είναι να καταστεί η χώρα μας ένας φυσικός διάδρομος διαμετακόμισης φυσικού αερίου από την Κασπία, τη Μέση Ανατολή, τη Ρωσία, την Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης και της αντίστροφης ροής αερίου από την Ιταλία μέσω του αγωγού TAP, καθώς και μια νέα πύλη εισόδου LNG από διάφορες πηγές προέλευσης προς τα Βαλκάνια. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να καταστεί η Ελλάδα σημείο αναφοράς για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή (regional gas pricing hub).

Πρέπει να σημειωθεί ότι το αναπτυξιακό πρόγραμμα της ΔΕΠΑ περιλαμβάνει σειρά έργων υποδομών αερίου με ευρωπαϊκή και περιφερειακή σημασία και σπουδαιότητα, όπως ο ελληνοτουρκικός αγωγός (ITG) που βρίσκεται σε λειτουργία από το 2007, η επέκτασή του προς Ιταλία (ITGI), ο αγωγός Ελλάδας-

Η ΔΕΠΑ επαναπροσδιορίζει τη στρατηγική της προκειμένου να αυξήσει την ενεργειακή ασφάλεια όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της ευρύτερης περιοχής, ενώ παράλληλα επιδιώκει προσεγγίσει με φυσικό αέριο νησιά και γεωγραφικά σημεία της χώρας που δεν τροφοδοτούνται

16

Βουλγαρίας (IGB), ο East Med και το Aegean LNG. Με τα έργα αυτά, πέραν των άλλων, η εταιρεία θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την επέκταση των εμπορικών δραστηριοτήτων της σε χώρες στη ΝΑ Ευρώπη.

Αεριοκίνηση στα οχήματαΤο φυσικό αέριο είναι φθηνότερο περίπου κατά 50% σε σχέση με τη βενζίνη, ενώ η απόσβεση ενός συστήματος μετατροπής (κόστους 2.000-2.200 ευρώ) επιτυγχάνεται μέσα σε μόλις 12-14 μήνες, και στη συνέχεια το όφελος από τη χρήση του φυσικού αερίου μεταφράζεται σε άμεση εξοικονόμηση για τον κάτοχο του οχήματος. Όσο δε για το συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG), είναι οικονομικότερο, οικολογικότερο και ασφαλέστερο, καθώς είναι ελαφρύτερο από τον αέρα, διασκορπίζεται αμέσως αν απελευθερωθεί, ενώ η θερμοκρασία αυτανάφλεξης του είναι πολύ υψηλότερη σε σχέση με τα άλλα καύσιμα (540 βαθμοί Κελσίου).

Με βάση αποτελέσματα συγκριτικών δοκιμών, το κόστος μετακίνησης με συγκεκριμένο όχημα εταιρείας από την

Αθήνα στην Κατερίνη (440 χιλιόμετρα) ανήλθε σε 43,56 ευρώ με χρήση βενζίνης και σε 20,80 ευρώ με φυσικό αέριο. Πρόκειται για 53% χαμηλότερο κόστος από εκείνο της βενζίνης. Oι δοκιμές έγιναν με τιμή βενζίνης 1,65 ευρώ το λίτρο και κατανάλωση 6 λίτρα ανά 100 χλμ. και τιμή αερίου 1,1 ευρώ το κιλό και κατανάλωση 4,3 κιλά ανά 100 χλμ. Εκτός όμως από το οικονομικό κέρδος, σημαντικά είναι και τα περιβαλλοντικά οφέλη, αφού οι κινητήρες φυσικού αερίου παράγουν 25% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, ενώ επιτυγχάνουν μειώσεις στις εκπομπές μονοξειδίου του άνθρακα κατά 95%, στις εκπομπές υδρογονανθράκων κατά 80% και στα οξείδια του αζώτου κατά 30%.

Έτσι η αεριοκίνηση κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος ειδικά στις ΗΠΑ, ενώ και στην Ευρώπη οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, εταιρείες αλλά και ιδιώτες επιλέγουν όλο και πιο συχνά οχήματα που καταναλώνουν συμπιεσμένο φυσικό αέριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην αεριοκίνηση εισέρχονται ήδη τόσο η ρωσική Gazprom όσο και άλλες

Η αεριοκίνηση αφορά και τα πλοία, αφού οι νέες τεχνολογίες παρέχουν τη δυνατότητα εφοδιασμού τους με υγροποιημένο αέριο, με τις δρομολογημένες επενδύσεις αναβάθμισης του σταθμού υγροποιημένου αέριου στη Ρεβυθούσα να επιτρέπουν και τον εφοδιασμό πλοίων

17

μεγάλες ενεργειακές εταιρείες, όπως η Qatar Petroleum, η γερμανική Εon και η ιταλική Εni.

Ενδεικτική του ρόλου της αεριοκίνησης στη στρατηγική της Gazprom ήταν η τοποθέτηση του επικεφαλής του ρωσικού κολοσσού Αλεξέι Μίλερ σε συνέδριο στην Αθήνα τον περασμένο Μάιο, όπου τόνισε: «H Gazprom είναι μια παγκόσμια επιχείρηση και επιθυμεί να αλλάξει την κατάσταση που επικρατεί στον τομέα των μεταφορών. Έχουμε στενές σχέσεις με δυνατούς παίκτες που κατέχουν ρόλους-κλειδιά στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και σκοπεύουμε να διευρύνουμε το δίκτυο πρατηρίων φυσικού αερίου». Μάλιστα ο κ. Μίλερ υπογράμμισε ότι η εταιρεία του θέλει να ενισχύσει διεθνώς την παρουσία της στον τομέα, και στο πλαίσιο αυτό ενδιαφέρεται και για την «παρθένα» ελληνική αγορά, με στόχο να πουλήσει φυσικό αέριο σε επιβατικά και εμπορικά πλοία, καθώς επίσης σε ΙΧ και φορτηγά.

Στο ίδιο συνέδριο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης είχε σημειώσει

ότι η αεριοκίνηση χρησιμοποιείται σε 80 χώρες παγκοσμίως, όπου κυκλοφορούν με φυσικό αέριο πάνω από 14 εκατ. οχήματα (όταν στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τα 1.000, εκ των οποίων τα 600 λεωφορεία και τα 102 οχήματα δήμων).

Αεριοκίνηση και στη θάλασσα Όμως η αεριοκίνηση δεν αφορά μόνο τα ΙΧ αλλά και τα πλοία, αφού οι νέες τεχνολογίες παρέχουν τη δυνατότητα εφοδιασμού τους με υγροποιημένο αέριο, με τις δρομολογημένες επενδύσεις αναβάθμισης του σταθμού υγροποιημένου αέριου στη Ρεβυθούσα να επιτρέπουν μεταξύ άλλων και τον εφοδιασμό των πλοίων.

Την ίδια στιγμή ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο project, το «Poseidon-Med LNG Bunkering Project», που προωθείται από την Qatar Petroleum International (QPI) προβλέπει τη δημιουργία ενός δικτύου εφοδιασμού πλοίων με LNG στην Ελλάδα, αρχής γενομένης από σταθμό στο λιμάνι του Πειραιά. Σε δεύτερη φάση το δίκτυο θα μπορούσε να επεκταθεί και εκτός του Πειραιά, για να συμπεριλάβει και άλλα λιμάνια

στη Μεσόγειο, από τη Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο μέχρι σταθμούς στην Ιταλία, τη Μάλτα, την Κροατία, τη Κωνσταντινούπολη και αλλού.

Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι το κόστος της μετατροπής του καυσίμου από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο επιδοτείται κατά 50% από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το ακριβό σήμερα πετρέλαιο σε συνδυασμό με τους πολύ χαμηλούς λόγω ύφεσης τζίρους πιέζουν τις ελληνικές ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις στην αναζήτηση λύσεων για φθηνότερη ενέργεια. Η καύση φυσικού αερίου, παρότι ως τεχνολογία είναι καινούργια στη ναυσιπλοΐα, μπορεί να μειώσει σημαντικά το ενεργειακό κόστος ενός πλοίου, το οποίο σήμερα οι ακτοπλόοι για να το «ψαλιδίσουν» κατεβάζουν ολοένα και περισσότερο τις ταχύτητες.

Μέσα σε αυτό το εξελισσόμενο περιβάλλον η ΔΕΠΑ είναι αποφασισμένη να παίξει ουσιαστικό ρόλο και ήδη αναπροσαρμόζει τη στρατηγική της για να το επιτύχει.

18

06ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠOΧΗΣΤΗΝ ΑΥΤOΚΙΝΗΣΗΜΕ ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΗ «Χρυσή Εποχή» ανήκει στην ιστορία, η… πράσινη εποχή όμως ανήκει στο παρόν και το μέλλον και συνδέεται με ένα καύσιμο που έχει επικρατήσει να αναφέρεται ως πράσινο καύσιμο χάρη στις οικολογικές του ιδιότητες αλλά και την εξοικονόμηση ενέργειας που επιτυγχάνει στις μεταφορές.

Αεριοκίνηση

Στην Ελλάδα, αν και με καθυστέρηση, πρωτοβουλίες φορέων όπως της ΔΕΠΑ αλλά και τοπικών και πολιτικών αρχών και κυρίως η ανταπόκριση ιδιωτών και επαγγελματιών οδηγών, κατέστησαν το φυσικό αέριο μια από τις βασικές επιλογές για την κίνηση των οχημάτων. Το θεσμικό πλαίσιο έχει ήδη ολοκληρωθεί, η πολιτεία προσφέρει κίνητρα και φοροαπαλλαγές χρήσης οχημάτων φυσικού αερίου, το δίκτυο πρατηρίων Fisikon διευρύνεται, ενώ οι εμπλεκόμενες εταιρείες (αυτοκινητοβιομηχανίες, συνεργεία) προσφέρουν μια μεγάλη γκάμα επιλογών για τους έλληνες οδηγούς.

ΔΕΠΑ: Προωθεί την αεριοκίνηση & διευρύνει το δίκτυο ανεφοδιασμούΗ διείσδυση του CNG στην ελληνική αγορά ξεκίνησε στις αρχές του 2000. Σήμερα οι ετήσιες πωλήσεις CNG φτάνουν τα 16 εκατ. Nm3. Η ΔΕΠΑ όλα αυτά τα χρόνια κάνει συντονισμένες προσπάθειες για να ανοίξει τον δρόμο στην αεριοκίνηση με επενδύσεις σε υποδομές και εξασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών και εγγυήσεων για τους ιδιώτες και επαγγελματίες οδηγούς.

Σήμερα λοιπόν λειτουργούν έξι σταθμοί ανεφοδιασμού στην χώρα, ενώ άλλοι έξι είναι σε φάση αδειοδότησης, ενώ δύο ακόμη, στη Λαμία και τη Λάρισα, είναι υπό κατασκευή. Συγκεκριμένα, σε λειτουργία βρίσκονται τρία πρατήρια στην Αθήνα: • ΕΚO - λεωφόρος Κηφισίας 264, Κηφισιά. • ΕΚO - 8ο χλμ. Αθηνών-Λαμίας, Ν. Φιλαδέλφεια. • Πρατήριο Fisikon στην Ανθούσα, στον παράδρομο της Αττικής Oδού.

Επίσης, δύο πρατήρια στη Θεσσαλονίκη: • EKO - λεωφόρος Γεωργικής Σχολής 128, Πυλαία. • ΒΡ - λεωφόρος Κωνσταντίνου Καραμανλή 36, Νέα Μαγνησία.

Και ένα πρατήριο στον Βόλο: • ΒΡ - οδός Λαρίσης 202.

Γιατί να επιλέξετε CNGΣύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών, «η ανάπτυξη της αεριοκίνησης είναι μια σημαντική επιλογή για λόγους οικονομικούς, περιβαλλοντικούς, καθώς και για λόγους ασφάλειας» και με βάση αυτήν την αρχή ολοκληρώθηκε και το θεσμικό πλαίσιο για την αεριοκίνηση

19

το οποίο καθόρισε τις προδιαγραφές λειτουργίας πρατηρίων αλλά και της μετατροπής των συμβατικών οχημάτων σε διπλής καύσης. Ένα ακόμη πρόσφατο μέτρο αποτελεί στη χώρα μας η πρωτοβουλία για απαλλαγή των αυτοκινήτων που κινούνται με φυσικό αέριο από την καταβολή τέλους αδείας, με αποτέλεσμα να μην ισχύει το τέλος των 75 ευρώ ούτε για τα οχήματα στα οποία εγκαθίσταται σύστημα CNG. Παράλληλα πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες προσφέρουν οχήματα φυσικού αερίου σε προνομιακές τιμές.

CNG σε οχήματα δημόσιας χρήσηςΣύμφωνα με ευρωπαϊκές μελέτες, έως το 2018 ο αριθμός των λεωφορείων που θα κινείται με φυσικό αέριο θα καλύπτει το 12,7% του συνόλου του ευρωπαϊκού στόλου. H Ελλάδα έχει ήδη μπει στο παιχνίδι με έναν από τους μεγαλύτερους στόλους λεωφορείων της να κινείται με φυσικό αέριο. Μιλώντας με αριθμούς, αυτό μεταφράζεται σε 600 λεωφορεία OΣΥ. Αλλά και οι τοπικές αρχές στρέφονται στο φυσικό αέριο χρησιμοποιώντας μέχρι στιγμής 110 απορριμματοφόρα στους δήμους της Αττικής.

CNG προτάσεις από τις αυτοκινητοβιομηχανίεςΑκολουθώντας την παγκόσμια στροφή σε CNG οχήματα (παγκοσμίως

κυκλοφορούν πάνω από 20.000.000 οχήματα φυσικού αερίου), η Ελλάδα αναπτύσσει τη δική της αγορά με τις αυτοκινητοβιομηχανίες να λανσάρουν και στη χώρα μας νέα μοντέλα για να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση.

Είτε πρόκειται για οικονομικότερες λύσεις είτε για πολυτελείς επιλογές, οι εταιρείες προσφέρουν τα γνωστότερα μοντέλα σε CNG εκδόσεις, ενώ δράση αναλαμβάνουν και εταιρείες οι οποίες μέχρι τώρα δεν είχαν κάποια διαθέσιμη επιλογή σε φυσικό αέριο. Η Mercedes-Benz, η Fiat, η Volkswagen, η Opel, η Seat και η Renault εξυπηρετούν το ελληνικό καταναλωτικό κοινό με CNG εκδόσεις.

CNG μοντέλα στην ελληνική αγοράSkoda Octavia G-Tec H νέα Octavia G-Tec (και η στέισον βάγκον εκδοχή της, Combi) εξοπλίζεται με κινητήρα 1.4 TSI απόδοσης 110 hp, ο οποίος λειτουργεί με φυσικό αέριο (CNG) και εναλλακτικά με αμόλυβδη βενζίνη.

Mercedes B-Class 200 Natural Gas Drive Η B-Class 200 Natural Gas Drive εκπέμπει μόνο 115 γραμμάρια CO2 ανά χιλιόμετρο με τη χρήση φυσικού αερίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι εκπομπές CO2 να είναι έως και 16% χαμηλότερες από τις αντίστοιχες του συγκρίσιμου μοντέλου B 200 Blue EFFICIENCY με βενζινοκινητήρα, ενώ οι εκπομπές καυσαερίων είναι

σημαντικά χαμηλότερες από αυτές του μοντέλου με πετρελαιοκινητήρα. Το μοντέλο είναι πλήρως συμμορφωμένο με τις προδιαγραφές εκπομπών ρύπων Euro 6. Μπορεί να διανύσει περίπου 500 χιλιόμετρα με ένα μόνο ρεζερβουάρ φυσικού αερίου, ενώ ο κινητήρας μπορεί να λειτουργεί τόσο με συμβατικό φυσικό αέριο όσο και με βιοαέριο ή συνθετικό αέριο (μείγμα υδρογόνου, μονοξειδίου του άνθρακα και διοξειδίου του άνθρακα).

Mercedes E 200 NGT Η E 200 Natural Gas Drive με φυσικό αέριο αποτελεί τη νέα έκδοση της E-class, η οποία καταναλώνει 4,3 κιλά/100 χλμ. φυσικού αερίου, που αντιστοιχεί σε λιγότερο από 4,3 ευρώ/100 χλμ., ενώ εκπέμπει μόνο 114 γρ./χλμ. CO2. Με τη χρήση μόνο φυσικού αερίου, η E-Class Natural Gas Drive παρέχει αυτονομία άνω των 400 χιλιομέτρων, ενώ σε συνδυασμό και με τη βενζίνη μπορεί να διανύσει έως 1.600 χιλιόμετρα χωρίς να χρειαστεί ανεφοδιασμό. Το φυσικό αέριο αποθηκεύεται σε τρεις δεξαμενές χωρητικότητας συνολικής χωρητικότητας 121,5 λίτρων.

Volkswagen eco up! Το eco up! κληρονομεί την 20ετή εμπειρία της Volkswagen στην τεχνολογία κινητήρων φυσικού αερίου. Eφοδιάζεται με τον νέο τρικύλινδρο

20

Τα πλεονεκτήματα της αεριοκίνησης

• Οικονομία έως και 70% σε σχέση με άλλα καύσιμα.

• Μηδενικές εκπομπές μικροσωματιδίων PM.

• To φυσικό αέριο θεωρείται από τα επιστημονικά ιδρύματα της Ευρώπης και της Β. Αμερικής το ασφαλέστερο καύσιμο (ασφαλέστερο του ντίζελ).

• H χρήση φυσικού αερίου συμβάλλει θετικά στην πραγματοποίηση του ευρωπαϊκού στόχου για εξοικονόμηση ενέργειας και απαντά στις επιταγές της ΕΕ για θέσπιση κινήτρων προκειμένου να περιοριστεί η εξάρτηση από το πετρέλαιο.

• Έχει περισσότερη ενέργεια από τα άλλα καύσιμα (1 κιλό φυσικό αέριο κίνησης είναι ενεργειακά ισοδύναμο με 1,5 λίτρα βενζίνη, 1,3 λίτρα πετρέλαιο και 2 λίτρα υγραέριο).

• Το φυσικό αέριο αποτελεί ένα νέο καύσιμο και την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μορφή πρωτογενούς ενέργειας διεθνώς, αλλά και «γέφυρα» διαχρονικής μετάβασης από τις συμβατικές στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας.

• Σύμφωνα με έρευνες στις ΗΠΑ, η χρήση του φυσικού αερίου θα μπορούσε να φέρει πραγματική ενεργειακή επανάσταση, μεταμορφώνοντας σταδιακά την παγκόσμια οικονομία από μια οικονομία του πετρελαίου σε μια οικονομία του φυσικού αερίου.

• Οδηγώντας ένα όχημα κίνησης με φυσικό αέριο επιτυγχάνει κανείς σημαντική οικονομία στο κόστος καυσίμου ανά χιλιόμετρο. Ο παγκόσμιος μέσος όρος για το κόστος του καυσίμου καταδεικνύει ότι η οδήγηση ενός οχήματος που κινείται με φυσικό αέριο επιτυγχάνει εξοικονόμηση πάνω από το 50% σε σύγκριση με ένα όχημα που κινείται με βενζίνη, καθώς και εξοικονόμηση που υπερβαίνει το 30% σε σχέση με ένα όχημα που κινείται με πετρέλαιο. Επίσης σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι ένα κιλό φυσικού αερίου περιέχει πολύ περισσότερη ενέργεια σε σχέση με ένα λίτρο από όλα τα άλλα υγρά καύσιμα. Πιο συγκεκριμένα, 1 κιλό φυσικό αέριο κίνησης είναι ενεργειακά ισοδύναμο με 1,5 λίτρα βενζίνη, 1,3 λίτρα πετρέλαιο και 2 λίτρα υγραέριο.

• Τo φυσικό αέριο δεν μπορεί να νοθευτεί, καθώς παρέχεται υπό πίεση με ειδικούς αγωγούς κατευθείαν από το εθνικό σύστημα μεταφοράς στα πρατήρια.

• Το φυσικό αέριο δεν περιέχει θείο, ίχνη μετάλλων και τοξικά πρόσθετα μολύβδου ή βενζολίου, που θεωρούνται ιδιαίτερα καρκινογόνες ουσίες.

• Με τη χρήση του φυσικού αερίου εκλύονται -25% CO2, -35% μικροσωματίδια, -75% αρωματικοί υδρογονάνθρακες και -53% οξείδια του αζώτου (ΝΟx) σε σχέση με την αμόλυβδη βενζίνη.

κινητήρα 999 cc CNG απόδοσης 68PS με Blue Motion Technology. O συνδυασμός αυτός επιτυγχάνει εντυπωσιακές αποδόσεις σε επίπεδα αυτονομίας αλλά και οικονομίας χρήσης. Το eco up! καταναλώνει 2,9 κιλά CNG ανά 100 χλμ. ενώ εκπέμπει μόλις 79 γρ./χλμ. CO2. Για να γίνει ιδιαίτερα αντιληπτό το χαμηλό κόστος χρήσης που εξασφαλίζει το eco up! αρκεί να αναφέρουμε ότι με 0,97

ευρώ (τρέχουσα τιμή ανά κιλό του CNG) και με μέση κατανάλωση 2,9 κιλά CNG, απαιτεί μόλις 2,8 ευρώ για κάθε 100 χιλιόμετρα! Το αυτοκίνητο εφοδιάζεται με δύο δεξαμενές φυσικού αερίου συνολικής χωρητικότητας 11 κιλά, ενώ εναλλακτικά μπορεί να κινηθεί και με βενζίνη καθώς διαθέτει ρεζερβουάρ χωρητικότητας 10 λίτρων. Συνδυαστικά, η αυτονομία του eco up! ανέρχεται στα 580 χιλιόμετρα.

Volkswagen Passat 1.4 TSI 150 PS EcoFuel O κινητήρας 1.4 TSI 150 PS EcoFuel εξασφαλίζει στο αυτοκίνητο πολύ καλές επιδόσεις, χαμηλό κόστος σε καύσιμα και περιορισμένες εκπομπές CO2. Επιταχύνει στα 100 χλμ./ώρα σε 9,8 δευτερόλεπτα, έχει μέγιστη ταχύτητα 214 χλμ./ώρα, ενώ καταναλώνει μόλις 4,3 κιλά φυσικού αερίου ανά 100 χλμ.

21

Fiat Panda Natural Power Το Fiat Panda Natural Power μπορεί να διανύσει 1.148 χλμ. (με συνδυασμό των ρεζερβουάρ βενζίνης και φυσικού αερίου), ενώ η οικονομία καυσίμου μπορεί να ξεπεράσει το 60% με τη χρήση φυσικού αερίου έναντι της βενζίνης. Διαθέτει καινοτόμο δικύλινδρο 0.9 Twin Air Turbo Natural Power κινητήρα των 80 ίππων και καταναλώνει μόλις 3,1 κιλά φυσικού αερίου για κάθε 100 χλμ.

Fiat 500L TwinAir Turbo Natural Power 80 PS Η έκδοση φυσικού αερίου επιτυγχάνει οικονομία στις μετακινήσεις και σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Fiat Punto 1.4 70 PS Natural Power To Punto στην έκδοση με το φυσικό αέριο εφοδιάζεται με τον οκταβάλβιδο των 1.4 λίτρων ισχύος 70 ίππων με CNG και 77 ίππων με βενζίνη ή LPG, το οποίο διατίθεται με αυτόν τον κινητήρα. Η κίνηση με φυσικό αέριο είναι ετησίως σημαντικά χαμηλότερη.

Fiat Doblo 1.4 T-Jet 120 PS Natural Power «Καίει» 4,9 κιλά φυσικού αερίου για κάθε 100 χλμ. μεικτής χρήσης, που

αντιστοιχούν σε λιγότερα από 5 ευρώ, ενώ με τη βενζίνη χρειάζεται σχεδόν τα τριπλάσια χρήματα. Διαθέτει turbo κινητήρα 1.4 λίτρων ισχύος 120 ίππων.

Seat Leon 1.4 TGI 110 PS Με το φυσικό αέριο προσφέρει αυτονομία 400 χιλιομέτρων με κατανάλωση 3,5 κιλά CNG ανά 100 χιλιόμετρα και εκπομπές CO2 94 γρ./χλμ. O κινητήρας με τη βενζίνη προσφέρει μια πρόσθετη αυτονομία 900 χιλιομέτρων, που συνδυαστικά καταλήγει σε 1.300 χιλιόμετρα συνολικής αυτονομίας.

Opel Combo 1.4 T-Jet 120 PS Natural Power Στην έκδοση CNG εφοδιάζεται με τον turbo κινητήρα των 1.4 λίτρων ισχύος 120 ίππων και εξασφαλίζει αρκετά ικανοποιητικές επιδόσεις καταναλώνοντας μόλις 4,9 κιλά/100 χλμ. φυσικού αερίου. Το OpelCombo 1.4 T-Jet 120 PS Natural Power είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα κατόπιν παραγγελίας.

Audi A3 Sportback g-tron Το CNG προσφέρει αυτονομία -με βάση τη μέση κατανάλωση καυσίμου- πάνω από 400 χιλιόμετρα, με τη βενζίνη να παρέχει άλλα 900 χιλιόμετρα, εφόσον είναι απαραίτητο. Δύο οθόνες στο ταμπλό παρέχουν στον οδηγό τρέχουσες πληροφορίες σχετικά με τη στάθμη του καυσίμου σε καθεμία από τις δεξαμενές. Το σύστημα

Είτε πρόκειται για οικονομικότερες λύσεις είτε για πολυτελείς επιλογές, οι εταιρείες προσφέρουν τα γνωστότερα μοντέλα σε CNG εκδόσεις, όπως είναι η Audi, η Mercedes-Benz, η Fiat, η Volkswagen, η Opel και η Seat

22

πληροφόρησης του οδηγού επίσης εμφανίζει την τρέχουσα κατανάλωση καυσίμου με βάση τον συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας. Αναπτύσσοντας 110 hp και 200 Nm ροπής, το Audi A3 Sportback g-tron έχει τελική ταχύτητα 190 χλμ./ώρα, ενώ χρειάζεται 11 δευτερόλεπτα για τα 0 έως 100 χλμ./ώρα. Το πεντάθυρο αυτοκίνητο καταναλώνει κατά μέσο όρο λιγότερο από 3,5 κιλά CNC ή Audi e-gas ανά 100 χλμ. - το καύσιμο που παράγεται από την οικολογική ηλεκτρική ενέργεια στην Audi. Oι εκπομπές ρύπων CO2 είναι λιγότερο από 92-88 γραμμάρια ανά χλμ. στη λειτουργία του φυσικού αερίου.

Επαγγελματικά οχήματα φυσικού αερίουΣτο φυσικό αέριο δείχνουν να καταφεύγουν οι μεγάλες πολυεθνικές, ύστερα από τα test drive που έγιναν όλα τα τελευταία χρόνια σχετικά με την εξοικονόμηση κόστους στους προϋπολογισμούς και τη δυνατότητα απρόσκοπτου ανεφοδιασμού και σέρβις. Oι εταιρείες υιοθετούν τη χρήση του πράσινου καυσίμου και διακηρύσσουν περήφανα ότι υλοποιούν δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος, ενώ οργανισμοί και φορείς εργάζονται εντατικά για τη διεύρυνση των σημείων ανεφοδιασμού. Στην Ελλάδα το ενδιαφέρον για τα επαγγελματικά οχήματα φυσικού αερίου αυξάνεται, κάτι που κατέστη εμφανές και στην τελευταία διοργάνωση της έκθεσης Transport Show στην Αθήνα. Όπως σημείωσαν οι διοργανωτές κ.κ. Θάλεια Αγριμανάκη και Μανώλης Αγριμανάκης: «Ενδιαφέρον για τα επαγγελματικά αυτοκίνητα με

κίνηση φυσικού αερίου εκδηλώθηκε από τους περισσότερους επισκέπτες της έκθεσης. Ιδιαίτερα οι υπεύθυνοι στόλων εμπορικών επιχειρήσεων και εταιρειών courier ζητούσαν μια πληρέστερη ενημέρωση κυρίως σε θέματα κόστους λειτουργίας του οχήματος και οικονομίας στην κατανάλωση σε σχέση με τα πετρελαιοκίνητα».

Επαγγελματικά μοντέλα στην ελληνική αγοράVolkswagen Caddy Van EcoFuel Με κινητήρα φυσικού αερίου CNG 2.0l 109 PS επιτυγχάνει μικρότερη κατανάλωση έως 30% σε σχέση με τους κινητήρες πετρελαίου και μεγάλη συνολική αυτονομία 570 χλμ., ενώ στην έκδοση Caddy Maxi η συνολική αυτονομία φτάνει τα 700 χλμ. O βασικός του εξοπλισμός περιλαμβάνει: ESP με Brake Assist, ABS, ASR, αερόσακο οδηγού, Radio CD «RCD 210» με mp3 και δύο ηχεία, κλιματισμό Climatic, ηλεκτρικά παράθυρα, ηλεκτρικά ρυθμιζόμενους και θερμαινόμενους εξωτερικούς καθρέπτες, κεντρικό κλείδωμα με τηλεχειρισμό, υδραυλικό τιμόνι πλήρως ρυθμιζόμενο με κολόνα ασφαλείας, πίσω θερμαινόμενο τζάμι με σύστημα πλύσης, πλήρες διαχωριστικό χώρου φόρτωσης, ασύμμετρες πίσω πόρτες, δεξιά πλαϊνή πόρτα φόρτωσης, φώτα ημέρας. Το ετήσιος όφελος CNG ανέρχεται σε 575 ευρώ (ετήσια χιλιόμετρα 25.000, τιμή φυσικού αερίου 0,97 ευρώ/κιλό, τιμή πετρελαίου κίνησης 1,37 λίτρα).

Mercedes-Benz Sprinter NGT Στην γκάμα κινητήρων ντίζελ και βενζίνης του Sprinter της Mercedes-Benz

προστέθηκε ο κινητήρας διπλού καυσίμου NGT (φυσικού αερίου-βενζίνης). Το νέο αυτό σύστημα κίνησης προσφέρει οφέλη, τόσο οικολογικά όσο και οικονομικά. Με τις τιμές του πετρελαίου και της βενζίνης να παραμένουν υψηλές και τις ολοένα πιο αυστηρές περιβαλλοντικές απαιτήσεις για περιορισμό των ρύπων, ειδικά στα κέντρα των πόλεων, το Sprinter NGT αποτελεί μια ιδιαίτερα ελκυστική πρόταση. Η τεχνολογία NGT (Natural Gas Technology) είναι μια πρωτοποριακή τεχνολογία που παρουσίασε η Mercedes-Benz σε επιβατικά οχήματα, όπως η E-Class και η B-Class (2008), καθώς επίσης και σε επαγγελματικά οχήματα, όπως το Econic. Το Sprinter φυσικού αερίου-βενζίνης πληροί τις προδιαγραφές ρύπων Euro 6 Gr. III, χάρη στην τεχνολογία NGT. Επιπλέον ο συνδυασμός των δεξαμενών φυσικού αερίου καθώς και του ντεπόζιτου βενζίνης προσφέρουν στο Sprinter NGT αυτονομία έως και 1.000 χλμ. Το νέο Spinter NGT διατίθεται σαν κλειστό βαν, επιβατικό όχημα, σασί και διπλοκάμπινο σασί.

Fiat Doblo Gargo Το στάνταρ Van έχει εννιά εκδόσεις διαθέσιμες, μήκος χώρου φόρτωσης από 1.820 έως 3.050 χιλ. - με το εμπρός κάθισμα του συνοδηγού αναδιπλωμένο κάτω, πλάτος χώρου φόρτωσης από 1.518 έως 1.714 χιλ., ύψος 1.305 χιλ. Έχει όγκο από 3,4 έως 3,8 τ.μ. - με το εμπρός κάθισμα του συνοδηγού αναδιπλωμένο κάτω και ωφέλιμο φορτίο από 750 έως 1.000 κιλά. Διαθέτει ειδικά ελαστικά, ενισχυμένη ανάρτηση και αναβαθμισμένο σύστημα φρένων.

23

Το Doblo Cargo είναι διαθέσιμο με τον επαναστατικό κινητήρα 1.3 MultiJet II 90 HP, ο οποίος εγγυάται εξαιρετικές επιδόσεις, αθόρυβη λειτουργία, αξιοπιστία και σεβασμό προς το περιβάλλον. O 1.3 MultiJet II 90 HP ανήκει στη νέα γενιά κινητήρων MultiJet ένα καινοτομικό σύστημα παροχής καυσίμου με ταχύτερους ψεκαστήρες ικανούς να κάνουν πολλαπλούς ψεκασμούς σε πολύ γρήγορη διαδοχική σειρά -έως και οκτώ ανά κύκλο- βελτιστοποιώντας την κατανάλωση για αυξημένη ισχύ με μειωμένες εκπομπές ρύπων στο ελάχιστο και χαμηλότερα επίπεδα θορύβου. Είναι σχεδιασμένοι έτσι ώστε να εγγυώνται τα όσο το δυνατόν πιο χαμηλά κόστη κίνησης στην κατηγορία τους.

Iveco Daily Η καινούργια σειρά των Daily της Iveco συνδυάζει βελτιωμένα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά με κυριότερο το εξατάχυτο σασμάν, το σύστημα Start & Stop, έναν μοντέρνο σχεδιασμό, αλλά και χαμηλότερο λειτουργικό κόστος. Ταυτόχρονα, η ιταλική μάρκα προσφέρει ορισμένα από τα μοντέλα της με φυσικό αέριο ή με ηλεκτρική κίνηση και πάντα σε ένα πλήθος διαφορετικών εκδόσεων ως προς τα μεικτά βάρη, τον χώρο φόρτωσης κ.ά. Ξεκινώντας από τους

κινητήρες, η νέα σειρά των Daily έχει στη διάθεσή της τον τρίλιτρο κινητήρα πετρελαίου, τεσσάρων κυλίνδρων, Euro 5, με τουρμπίνα δύο σταδίων, ο οποίος αποδίδει 205 ίππους και ροπή 470 Nm εξαιρετικά υψηλή για ένα αυτοκίνητο τύπου βαν. Διαθέσιμος είναι επίσης και ο κινητήρας Euro 5, 2,3 λίτρων, με ισχύ 146 HP, ροπή 350 Nm και τουρμπίνα μεταβλητής γεωμετρίας. Το τρίτο μοτέρ, επίσης διαθέσιμο, είναι σε έκδοση EEV («πενταμισάρι») και ως προς τις εκπομπές των ρύπων αποδίδει 146 HP και βγάζει ροπή 370 Nm. Ως προς τη μετάδοση, η Iveco προσφέρει σασμάν 6 ταχυτήτων μηχανικό, ένα πεντατάχυτο μηχανικό, καθώς και ένα αυτοματοποιημένο έξι σχέσεων είναι διαθέσιμα σε συγκεκριμένα μοντέλα.

Φυσικό αέριο και στα συμβατικάΕπαγγελματίες και ιδιώτες οδηγοί έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν το όχημά τους σε διπλής καύσης μέσα σε τρεις ημέρες, με μικρό κόστος επένδυσης που μπορεί να αποσβεσθεί σε μικρό χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Αγγέλη, υπεύθυνο της εταιρείας Autogaslines: «Όλα τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα μπορούν να μετατραπούν εύκολα και οικονομικά σε διπλής τροφοδοσίας με την χρήση κιτ μετατροπών, τα οποία

καλύπτουν τα περισσότερα μοντέλα οχημάτων. Η μετατροπή ΙΧ σε φυσικού αερίου γίνεται σε τρεις περίπου ημέρες και απαιτείται συγκεκριμένος προγραμματισμός καθώς γίνεται αλλαγή σε όλες τις σωληνώσεις (χρειάζεται και σιδηροκατασκευή). Συγκεκριμένα τοποθετούνται ειδικές φιάλες στις οποίες αποθηκεύεται το καύσιμο υπό υψηλή πίεση (200 bar), οι οποίες καταλαμβάνουν χώρο στο πορτμπακάζ. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μία φιάλη μήκους 80 εκ. με 30 διάμετρο έχει χωρητικότητα 7 κιλά, επομένως για ένα ΙΧ 1.400-1.600 κυβικών που διανύει 200-300 χλμ. και θέλει αυτονομία, απαιτούνται τρεις τέτοιες δεξαμενές. Όσον αφορά το κόστος μετατροπής, για μία δεξαμενή το μέσο κόστος διαμορφώνεται στα 1.300 ευρώ, για δύο δεξαμενές στα 1.600 ευρώ και για τρεις στα 1.900 ευρώ. Η απόσβεση της μετατροπής γίνεται πολύ γρήγορα, αν λάβει κανείς υπόψη ότι η διαφορά κόστους καυσίμου είναι μεγάλη (70% λιγότερο σε σχέση με τη βενζίνη και 40% λιγότερο σε σχέση με το υγραέριο). Τα ρεζερβουάρ κατασκευάζονται σύμφωνα με τις τελευταίες προδιαγραφές ασφαλείας και η μετατροπή ενδείκνυται να γίνεται από αδειοδοτημένο, πιστοποιημένο συνεργείο».

24

07ΜΕΣOΓΕΙOΣ:OΙ ΥΔΡOΓOΝΑΝΘΡΑΚΕΣΡΥΘΜΙΖOΥΝ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣΗ εκκίνηση της διαδικασίας για την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Oικονομικών Ζωνών (ΑOΖ) στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και για την ανάδειξη της Αθήνας σε δίαυλο για τη μεταφορά του φυσικού αερίου που έχει ανακαλυφθεί στην περιοχή προς την Ευρώπη, με την προώθηση του αγωγού East Med, είναι το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων που έγιναν τον προηγούμενο μήνα μεταξύ των κυβερνήσεων της περιοχής.

Φυσικό αέριοΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Η Αθήνα προσπαθεί να αξιοποιήσει την ένταση στις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία αλλά και την προσέγγιση με την Αίγυπτο για το κλείσιμο της εκκρεμότητας αναφορικά με τη χάραξη των θαλάσσιων συνόρων με σαφή αναφορά στο διεθνές δίκαιο (το οποίο προσπαθεί να παρακάμψει η Τουρκία) για να προωθήσει τα εθνικά συμφέροντα στη διαχείριση των ενεργειακών πόρων της περιοχής.

Μια νέα πηγή ενέργειαςO υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης προχώρησε μάλιστα ένα βήμα παραπέρα, προτείνοντας να παίξουν η Ελλάδα και η Κύπρος το «χαρτί» της νέας πηγής ενέργειας για την Ευρώπη και στις διαπραγματεύσεις για οικονομικά εθνικά θέματα, δηλαδή στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα. Με την έννοια προφανώς ότι η διατήρηση της σταθερότητας στην Ελλάδα εγγυάται μια πολύτιμη εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ευρώπη, σε βάθος χρόνου. «Διεκδικούμε να μας αντιμετωπίζουν οι εταίροι μας στην ΕΕ ως δύο χώρες που προσφέρουν για πρώτη φορά μια νέα πηγή ενεργειακής τροφοδοσίας

της Ευρώπης με φυσικό αέριο και μια νέα δίοδο μεταφοράς αυτού του πολύτιμου ενεργειακού αγαθού», τόνισε συγκεκριμένα ο κ. Μανιάτης.

Η τριμερής του ΚαΐρουOι επιμέρους διαπραγματεύσεις κινήθηκαν μεταξύ Αθήνας, Καΐρου, Λευκωσίας, Τελ Αβίβ και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρχής γενομένης από τη σύνοδο κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο στο Κάιρο.

Η σύνοδος των ηγετών Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, Αντώνη Σαμαρά, Νίκου Αναστασιάδη και Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι αντίστοιχα, στις αρχές Νοεμβρίου κατέληξε σε κοινή ανακοίνωση που αναφέρει μεταξύ άλλων ότι: «Oι τρεις χώρες υπογραμμίζουμε την καθολική ισχύ της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και αποφασίζουμε να προχωρήσουμε το ταχύτερο τις διαπραγματεύσεις μας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μας όπου αυτό δεν έχει ακόμη γίνει». Oι τρεις χώρες καλούν επίσης την Τουρκία να σταματήσει όλες τις εν

25

εξελίξει σεισμογραφικές έρευνες εντός της θαλάσσιας ζώνης της Κύπρου. Η χάραξη των θαλάσσιων συνόρων προφανώς βελτιώνει το πολιτικό πλαίσιο τόσο για την ομαλή διεξαγωγή ερευνών για υδρογονάνθρακες όσο και για την προώθηση της μεταφοράς του φυσικού αερίου με υποθαλάσσιο αγωγό, εφόσον τελικά επιλεγεί και αυτή η λύση.

Και το Ισραήλ στον East MedΣτις εξελίξεις που σχετίζονται με τα ενεργειακά στην περιοχή προστίθενται ακόμη: – Η συνάντηση των υπουργών Ενέργειας των τριών χωρών (φωτό) στη Λευκωσία που πραγματοποιήθηκε σε συνέχεια της συνόδου κορυφής. Oι τρεις υπουργοί συμφώνησαν για τη θέσπιση ενός πλαισίου που θα διέπει τις τριμερείς διαβουλεύσεις, με σκοπό τη διευκόλυνση του διαλόγου και την προώθηση της μεταξύ τους τριμερούς συνεργασίας στον τομέα των υδρογονανθράκων, προς όφελος της ευρύτερης περιοχής. – Η διάσκεψη υψηλού επιπέδου που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη στις 18 και 19/11, όπου ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, μαζί με τους ομολόγους του

από το Ισραήλ, την Ιταλία και την Κύπρο, καθώς και τον ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενεργειακή Ενοποίηση, συμφώνησαν στη συμμετοχή και του Ισραήλ στον αγωγό East Med. Δηλαδή τον αγωγό αρχικής μεταφορικής ικανότητας 8-10 δισ. κυβικών μέτρων αερίου τον χρόνο, που σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (εφόσον υπάρξουν θετικές εξελίξεις, και από ελληνικά κοιτάσματα) μέσω Κρήτης και ηπειρωτικής Ελλάδας στην Ιταλία.

Η σημασία του ΙσραήλΗ συμμετοχή του Ισραήλ έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς πέρα από την πολιτική κάλυψη στο έργο, διασφαλίζει και ικανές ποσότητες φυσικού αερίου για τη στήριξη του αγωγού. Ιδιαίτερα μετά τη διαπίστωση ότι τα (μέχρι στιγμής διαπιστωμένα) κυπριακά κοιτάσματα είναι μικρότερα σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις και δεν δικαιολογούν την επένδυση για την κατασκευή μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου στο νησί. Ήδη η κυπριακή κυβέρνηση διευκρίνισε ότι οι όποιες ποσότητες αερίου τροφοδοτήσουν τον αγωγό θα προέλθουν από πιθανές νέες

ανακαλύψεις στα οικόπεδα, στα οποία διεξάγονται τώρα έρευνες, καθώς το αέριο από το κοίτασμα της «Αφροδίτης» προορίζεται για προώθηση στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις υγροποίησης της Αιγύπτου. Στη διάσκεψη μετείχαν οι Μάρος Σέφκοβιτς, σλοβάκος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιος επίτροπος της ΕΕ για θέματα Ενεργειακής Ενοποίησης, Γιώργος Λακκοτρύπης, κύπριος υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, Σίλβαν Σαλόμ, ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, Γιάννης Μανιάτης, υπουργός ΠΕΚΑ, Κλαούντιο ντε Βιντσέντι, ιταλός υπουργός Ενέργειας και Oικονομικής Ανάπτυξης, προεδρεύων του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ. Oι τέσσερις υπουργοί επρόκειτο να θέσουν το θέμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο πλαίσιο συνάντησης που προτείνεται να πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, με στόχο ο αγωγός που έχει περιληφθεί στη λίστα των έργων κοινού ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest) της ΕΕ να χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ αρχικά σε μελετητικό επίπεδο.

O υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης (κέντρο) σε χειραψία με τους ομολόγους του της Αιγύπτου, Σερίφ Ισμαήλ (αριστερά), και της Ελλάδας, Γιάννη Μανιάτη, πριν από μια συνάντηση σε συνεδριακό κέντρο της Λευκωσίας, την Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014.

26

08ΠOΛΕΜOΣ ΤΙΜΩΝΤΗΣ ΣΑOΥΔΙΚΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑΜε βαθιές τσέπες και μεγάλες αντοχές στο φθηνό πετρέλαιο, η Σαουδική Αραβία άνοιξε πόλεμο τιμών στη σχιστολιθική επανάσταση των ΗΠΑ. Oι στόχοι, ποιοι ελπίζουν να ευνοηθούν και οι παράπλευρες απώλειες. Πού κατευθύνονται οι τιμές.

Διεθνείς εξελίξεις

O Oργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγικών Χωρών (OΠΕΚ-OPEC) έριξε το γάντι στους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ, αρνούμενος να μειώσει την παραγωγή του, με μια απόφαση που έριξε τις τιμές πάνω από 8% ενδοσυνεδριακά, στα χαμηλότερα επίπεδα 4,5 ετών.

Το καρτέλ κράτησε αμετάβλητο το ανώτερο όριο παραγωγής στα 30 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αποκλίνοντας από την παραδοσιακή στρατηγική του να μειώνει την παραγωγή για να ανεβάζει τις τιμές του πετρελαίου. Το συμβόλαιο Ιανουαρίου του Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς του αργού πετρελαίου, έχασε μέχρι 6,5 δολάρια στα 71,25 δολ. ανά βαρέλι.

Πολλοί παράγοντες του κλάδου πιστεύουν ότι το αργό πετρέλαιο έχει ακόμη αρκετά περιθώρια πτώσης. O Igor Sechin, ο πανίσχυρος επικεφαλής του πετρελαϊκού ομίλου της Ρωσίας Rosneft, έκανε την πρόβλεψη ότι οι τιμές θα πέσουν κάτω από τα 60 δολ. στο α’ εξάμηνο του έτους.

Θα μείνουν οι χαμηλές τιμές«Δεν ήταν μεγάλη έκπληξη που

ο OΠΕΚ κράτησε αμετάβλητα επίπεδα παραγωγής, οπότε το γεγονός ότι οι τιμές του πετρελαίου παρ’ όλα αυτά βούλιαξαν βαθύτερα προς τη μακροχρόνια πρόβλεψή μας για 70 δολάρια ανά βαρέλι, υπογραμμίζει το πόσο αρνητική έχει γίνει η ψυχολογία στην αγορά», σχολιάζει ο Tom Pugh της Capital Economics. «Η άμεση αυτή αντίδραση ήταν υπερβολική, αλλά πλέον δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου ήρθαν για να μείνουν».

Το Brent έχει πλέον υποχωρήσει 37% περίπου από τον Ιούνιο, μέσα στο περιβάλλον υπερπροσφοράς που προκαλεί η εκτίναξη της σχιστολιθικής παραγωγής στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την πλούσια προσφορά από τον OΠΕΚ, όπου «παραδοσιακά» παραβιάζεται το ανώτατο όριο παραγωγής, και η μειωμένη ζήτηση στην Κίνα και την Ευρώπη.

Oρισμένοι παρατηρητές πίστευαν ότι ο OΠΕΚ θα μειώσει την παραγωγή για να ανεβάσει τις τιμές, όπως έκανε και μετά τη διεθνή κρίση του 2008, όταν μείωσε την παραγωγή κατά 2,2 εκατ.

27

βαρέλια την ημέρα, με τη μεγαλύτερη περικοπή στην ιστορία.

Όμως η Σαουδική Αραβία αντιστάθηκε στις εκκλήσεις, ελπίζοντας προφανώς ότι μια μακρά περίοδος με χαμηλές τιμές θα πιέσει τους αμερικανούς παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου και θα «πετάξει» από την αγορά όσους έχουν υψηλό κόστος παραγωγής.

Το νέο στοίχημα του OΠΕΚ«Μπορεί να μην είναι πόλεμος τιμών, αλλά είναι πολύ επιθετική δοκιμασία για το αμερικανικό σχιστολιθικό», σχολιάζει ο Jamie Webster της IHS Energy. «O OΠΕΚ δοκιμάζει ένα καινούργιο στοίχημα».

Πάντως οι μειωμένες τιμές θα πλήξουν και άλλους παραγωγούς, όπως εκείνους που προσπαθούν να αντλήσουν στα ανοιχτά της Αρκτικής, στα αμμώδη κοιτάσματα του Καναδά και τα πολύ βαθιά νερά της Βραζιλίας.

Θα δοκιμάσουν επίσης τις αντοχές πολλών φτωχότερων μελών του καρτέλ, όπως η Βενεζουέλα, η Νιγηρία και το Ιράν, που χρειάζονται χρήμα για τους

προϋπολογισμούς τους και δεν έχουν το χαμηλό κόστος παραγωγής και τα τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα της Σαουδικής Αραβίας, που θα αντέξει σε μακρά περίοδο φθηνού πετρελαίου.

O Amrita Sen της Energy Aspects σχολίασε χαρακτηριστικά: «Θα δοθεί μάχη για το ποιος έχει τις πιο βαθιές τσέπες και θα επιβιώσει ο δυνατότερος».

Oι μετοχές των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών και επιχειρήσεων πετρελαϊκών υπηρεσιών «βούλιαξαν» μετά την απόφαση του OΠΕΚ, με τη Royal Dutch Shell να υποχωρεί 4,3%, την ΒΡ 2,7% και τη SeaDrill 7%.

Μολονότι πολλοί θεωρούν ότι οι φθηνές τιμές ενέργειας είναι γενικά θετικές για τα εταιρικά κέρδη και τις καταναλωτικές δαπάνες -και άρα για τις μετοχές- οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να ανησυχήσουν για τις μειωμένες πληθωριστικές πιέσεις, σχολιάζουν οι αναλυτές.

«Η επίδραση των χαμηλότερων τιμών βοηθά να δημιουργηθεί επικοινωνιακή

πρόκληση για τις κεντρικές τράπεζες - λιγότερο όμως για την ΕΚΤ», σχολιάζει ο Divyang Shah της IFR Markets.

«Ενώ η Federal Reserve και η Τράπεζα της Αγγλίας θα ανησυχούν που ο χαμηλός πληθωρισμός δεν θα τους επιτρέψει να αρχίσουν την ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής, η ΕΚΤ θα φοβάται για το αρνητικό αποτύπωμα στον πληθωρισμό. Το ευρώ δεν έχει υποχωρήσει αρκετά ώστε να αντιπαρέρχεται τη χαμηλότερη τιμή του πετρελαίου, που σημαίνει ότι ουσιαστικά αυξάνονται οι πτωτικοί κίνδυνοι στον πληθωρισμό».

Με την απόφασή του, το καρτέλ διατήρησε τον στόχο ανώτατης παραγωγής στα 30 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα, έναν στόχο που καθιέρωσε πριν από τρία χρόνια. Τα μέλη του καρτέλ παραβιάζουν τακτικά το πλαφόν και έχει εξακριβωθεί ότι η παραγωγή ξεφεύγει από το όριο τους τελευταίους έξι μήνες.

Πηγή: «Financial Times»

28

09Η ΑΤΖΕΝΤΑΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΑποκρατικοποιήσεις, περαιτέρω απελευθέρωση των αγορών φυσικού αερίου, ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και ολοκλήρωση των διαγωνισμών για τις έρευνες υδρογονανθράκων σε τρεις χερσαίες και 20 θαλάσσιες περιοχές περιλαμβάνονται στις προγραμματισμένες εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα το 2015.

ΕπικαιρότηταΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Αστάθμητος παράγοντας για την παγκόσμια και όχι μόνο για την ελληνική οικονομία είναι η διακύμανση των τιμών του πετρελαίου, που επηρεάζει άμεσα πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, ενώ ειδικά για την Ελλάδα πρόσθετα στοιχεία αβεβαιότητας αποτελούν η πολιτική κατάσταση, η πιθανότητα εκλογών και οι ανατροπές στην ενεργειακή και γενικότερα την οικονομική πολιτική, που μπορεί να επέλθουν από τη μη επίτευξη αυτοδυναμίας, την αλλαγή κυβέρνησης, τον σχηματισμό νέων συνεργασιών κ.λπ.

ΑποκρατικοποιήσειςΣτον τομέα των αποκρατικοποιήσεων οι αποφάσεις που αναμένονται νωρίτερα αφορούν τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) για τον οποίο αναμένεται η κατάθεση δεσμευτικών προσφορών ίσως και πριν από το τέλος του χρόνου. O ίδιος ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Αρθούρος Ζερβός δήλωσε πρόσφατα ότι ολοκληρώθηκε με επιτυχία η πρώτη φάση του διαγωνισμού με τους τέσσερις από τους πέντε υποψήφιους επενδυτές που εκδήλωσαν ενδιαφέρον

να έχουν προκριθεί στη δεύτερη φάση της διαδικασίας. «Oι εταιρείες αυτές είναι όλες διεθνώς καταξιωμένες και τις προσεχείς εβδομάδες θα κληθούν να υποβάλουν δεσμευτικές προσφορές για την απόκτηση του 66% του μετοχικού της κεφαλαίου της ΑΔΜΗΕ», είπε ο κ. Ζερβός.

Πιο πολύπλοκη και χρονοβόρα εξελίχθηκε η αποκρατικοποίηση του Διαχειριστή του Συστήματος Φυσικού Αερίου μετά τα εμπόδια από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ, παρά το γεγονός ότι είχε εξασφαλιστεί το «πράσινο φως» από τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας. Η εμπλοκή οδηγεί σε νέες καθυστερήσεις και προκάλεσε την έντονη ενόχληση της ελληνικής κυβέρνησης για τη στάση των Βρυξελλών, την οποία εξέφρασε και δημόσια ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης. «Ελπίζω ότι οι Βρυξέλλες θα συνειδητοποιήσουν ότι, αν θέλουμε συνεργασία με νέες πηγές τροφοδοσίας, πρέπει οι αποφάσεις να παίρνονται στον κατάλληλο χρόνο και όχι σε χρόνους γραφειοκρατίας Βρυξελλών», είπε συγκεκριμένα ο

29

υπουργός απευθυνόμενος στο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου.

Αντιδράσεις για το ΝOΜΕΣτα διαρθρωτικά μέτρα που σχετίζονται με τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας το κρίσιμο ζήτημα είναι η έγκριση και επιτυχής υλοποίηση των δημοπρασιών ηλεκτρικής ενέργειας από τους λιγνιτικούς και υδροηλεκτρικούς σταθμούς της ΔΕΗ με στόχο, αφενός, το άνοιγμα της αγοράς λιανικής και, αφετέρου, την εξασφάλιση χαμηλότερων τιμών για τους καταναλωτές. Πληροφορίες από την Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) ανέφεραν ότι η τρόικα προέβαλε αντιρρήσεις για την υλοποίηση του μέτρου, παρά το γεγονός ότι αντίστοιχη διαδικασία εφαρμόζεται στη Γαλλία για την πυρηνική ενέργεια - το γαλλικό μοντέλο ήταν η βάση για τη διαμόρφωση της πρότασης της ΡΑΕ. Oι αντιρρήσεις αυτές είναι προφανώς και η αιτία για την καθυστέρηση στην κατάρτιση και κατάθεση του νομοσχεδίου που θα θέσει το πλαίσιο για τη διενέργεια των δημοπρασιών.

Βασικό αίτημα της βιομηχανίας αποτελεί επίσης η παράταση ισχύος των εκπτώσεων στα βιομηχανικά τιμολόγια υψηλής τάσης που αποφάσισε η γενική συνέλευση της ΔΕΗ τον Φεβρουάριο

του 2014 για «1+1 χρόνο». Η απόφαση επρόκειτο να ληφθεί από νέα έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων της επιχείρησης στα τέλη Δεκεμβρίου και αφορά την παράταση για το 2015 της έκπτωσης ύψους 10%, για τις επιχειρήσεις υψηλής τάσης, συν επιπλέον 10 % για όλες τις επιχειρήσεις της υψηλής τάσης με ετήσια κατανάλωση μεγαλύτερη από 1.000 GW, καθώς και την έκπτωση 25% για την κατανάλωση κατά τις νυχτερινές ώρες και τα Σαββατοκύριακα επίσης για τις επιχειρήσεις με ετήσια κατανάλωση μεγαλύτερη από 1.000 GW.

Αγορά αερίου & έρευνεςΖήτημα χρόνου αποτελεί από την άλλη πλευρά η κατάθεση του νομοσχεδίου για την περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου με τη σταδιακή κατάργηση του μονοπωλίου των Εταιρειών Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) και την παροχή δυνατότητας στο σύνολο των καταναλωτών να επιλέγουν προμηθευτή φυσικού αερίου.

Σε ό,τι αφορά τις έρευνες για υδρογονάνθρακες, τα χρονοδιαγράμματα των διαγωνισμών που έχουν προκηρυχθεί για τις τρεις χερσαίες (Άρτα-Πρέβεζα, Αιτωλοακαρνανία και ΒΔ Πελοπόννησο) και τις 20 θαλάσσιες περιοχές στο

Ιόνιο και νότια της Κρήτης προβλέπουν την κατάθεση προσφορών στις 6 Φεβρουαρίου και τις 14 Μαΐου αντίστοιχα και στη συνέχεια την αξιολόγηση, ανάδειξη αναδόχων και ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων μέσα στη χρονιά. Αρνητική εξέλιξη για το περιβάλλον διενέργειας των διαγωνισμών αποτελεί η ραγδαία πτώση των τιμών του αργού που έφτασε κάτω και από τα 70 δολάρια το βαρέλι καταγράφοντας υποχώρηση της τάξης του 40% σε διάστημα λίγων μηνών. Oι ελπίδες της ελληνικής πλευράς στηρίζονται στο ότι οι επενδύσεις στην έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα (δεκαετιών) και η υλοποίησή τους δεν κρίνεται από τη βραχυχρόνια διακύμανση των τιμών όσο έντονη και αν είναι αυτή. Από την άλλη πλευρά αποτελεί γεγονός ότι οι πετρελαϊκές εταιρείες βρίσκονται σε φάση συρρίκνωσης των εξόδων τους, αποεπένδυσης ή ακόμη και μαζικών απολύσεων. Όπως επίσης είναι αντικειμενικό πρόβλημα το ότι μεγάλο τμήμα των θαλάσσιων περιοχών που έχουν βγει στον διαγωνισμό χαρακτηρίζεται από μεγάλα βάθη. Που συνεπάγονται και μεγάλο κόστος για τις ερευνητικές γεωτρήσεις, της τάξης των 100-150 εκατ. δολαρίων η καθεμία.

30

10ΚΙΝΔΥΝOΣΑΠOΒΙOΜΗΧΑΝOΠOΙΗΣΗΣΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣΚομισιόν και τρόικα θεωρούν παράνομα στην Ελλάδα όσα ισχύουν για τις βιομηχανίες της υπόλοιπης Ευρώπης. Τα συνεχή προσκόμματα των Βρυξελλών στα μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους και ο ορατός κίνδυνος αποβιομηχάνισης της χώρας.

Ενεργειακό κόστος βιομηχανίαςΤου Αντώνη Κοντολέοντος*

Είναι γνωστή η μάχη επιβίωσης που δίνει η ελληνική βιομηχανία σε μια περίοδο που η ανταγωνιστικότητα του παραγωγικού ιστού έχει δεχτεί αλλεπάλληλα πλήγματα, ιδιαίτερα την τελευταία πενταετία, υπό το βάρος της κρίσης σε συνδυασμό με το υψηλότερο κόστος ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο) συγκριτικά με τους ευρωπαίους ανταγωνιστές της.

Η βιομηχανία πρέπει να επιβιώσειΣε αυτήν τη δύσκολη και άνιση μάχη, όπως αποδεικνύεται τον τελευταίο χρόνο, δεν είναι μόνη της. Έχει σύμμαχο την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση με εντολή του πρωθυπουργού παίρνει σιγά σιγά μια σειρά από μέτρα, παρά τα προσκόμματα και τις αγκυλώσεις. Πρόκειται είτε για προσωρινά είτε για μόνιμα μέτρα που μειώνουν το κόστος ενέργειας, ειδικότερα της ηλεκτρικής ενέργειας. Το βασικότερο από τα μέτρα που προώθησε η κυβέρνηση στην «ώρα μηδέν» για τη βιομηχανία, και μάλιστα παρά την αντίδραση της τρόικας, ήταν τα μειωμένα τιμολόγια της υψηλής τάσης, τα οποία μέχρι και σήμερα είναι αυτά που κρατούν ζωντανή τη βιομηχανία.

Ήταν χαρακτηριστική η δήλωση

του βασικού μετόχου στη ΓΣ της ΔΕΗ ότι είναι προς το μακροχρόνιο συμφέρον της εταιρείας αλλά και της ελληνικής οικονομίας η επιβίωση της βιομηχανίας. Πώς άλλως θα ξεκινήσουν σταματημένες γραμμές παραγωγής και θα πάψουν να χάνονται κάθε ημέρα χιλιάδες θέσεις εργασίας εάν η βιομηχανία μας δεν πληρώνει τις ίδιες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας με τους ανταγωνιστές της, τη στιγμή μάλιστα που οι ανταγωνιστές μας απολαμβάνουν καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και χαμηλότερα επιτόκια;

Εθελοτυφλεί η τρόικαΗ πρόσφατη μελέτη της Roland Berger απέδειξε ότι η απόφαση αυτή ήταν απόλυτα σωστή και συμβατή με τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (ανταγωνιστική τιμή) που απολαμβάνουν οι ευρωπαίοι ανταγωνιστές μας. Η μελέτη αυτή απέδειξε με ατράνταχτα στοιχεία ότι όσοι επικαλούνταν, με πρώτη την τρόικα, τα στοιχεία της Eurostat για να δείξουν ότι η ελληνική βιομηχανία πληρώνει την χαμηλότερη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη είτε παραπλανήθηκαν ή εξυπηρετούσαν άλλες σκοπιμότητες.

31

Και θα περίμενε κανείς μια διαφορετική κατανόηση, όταν μέλη της τρόικας είναι γνώστες των ενεργειακών θεμάτων και είχαν διατελέσει σε θέσεις ευθύνης όταν στις χώρες τους λαμβάνονταν μέτρα για την ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας, με συγκεκριμένα ευνοϊκά πακέτα που μετριούνται σε δισ. ευρώ.

Δεν έχει περάσει άλλωστε μεγάλο χρονικό διάστημα από την περίοδο που μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα του Νότου αποφάσιζε τη μερική απαλλαγή της βιομηχανίας έντασης ενέργειας από φόρους και ρυθμιστικές χρεώσεις ύψους 800 εκατ. ευρώ και την αμοιβή της βιομηχανίας για υπηρεσίες διακοπτόμενων φορτίων σε αιχμές του συστήματος ύψους 400 εκατ. ευρώ. Όταν λοιπόν στην Ελλάδα μιλάμε για μέτρα υποπολλαπλάσιου κόστους, δεν νοείται να υπάρξει διαφορετική προσέγγιση για τα ίδια μέτρα που όχι απλά ισχύουν σε άλλες χώρες, αλλά και συναποφασίστηκαν από τα στελέχη της τρόικας.

Η βιομηχανία θεωρεί ότι η τρόικα μετά τη δημοσιοποίηση της μελέτης της Roland Berger θα θεωρούσε ότι έχει λάβει ικανοποιητικές απαντήσεις στα ερωτήματα που κατά καιρούς έχει θέσει (πιστεύουμε στο πλαίσιο του ρόλου που της έχει ανατεθεί).

Δυο μέτρα & δυο σταθμά…Ωστόσο κάποιες πληροφορίες επιμένουν ότι οι εκπρόσωποι των δανειστών συνεχίζουν να εγείρουν ζητήματα. Όπως για παράδειγμα οι δημοπρασίες τύπου ΝOΜΕ, ένα μέτρο που ήδη εφαρμόζεται στη Γαλλία εδώ

και 4-5 χρόνια. Και είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς γιατί η ελληνική πρόταση της ΡΑΕ, που είναι βασισμένη ακριβώς στα ισχύοντα στο Παρίσι, δεν είναι νόμιμη. Δυο μέτρα και σταθμά δεν μπορούν να ισχύσουν.

Και δεν είναι μόνο το ΝOΜΕ. Κάποιες πληροφορίες θέλουν να έχουν γίνει καταγγελίες και να μπαίνουν προσκόμματα σε σχέση με τα τιμολόγια ρεύματος της υψηλής τάσης. Όμως στην τρέχουσα κρίσιμη συγκυρία που διανύουμε δεν είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί η εφαρμογή της απόφασης για τα μειωμένα τιμολόγια της ΥΤ. Δεν μπορεί η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του μέτρου της διακοψιμότητας και της αντιστάθμισης της επιβάρυνσης των δικαιωμάτων των ρύπων να μπαίνουν στην ίδια ζυγαριά με τα τιμολόγια.

Πρέπει να γίνει σαφές από την κυβέρνηση στην τρόικα ότι τα νέα βιομηχανικά τιμολόγια είναι το σωληνάκι με το οξυγόνο που κρατάει στη ζωή σήμερα τη βιομηχανία και δεν είναι διαπραγματεύσιμη η κατάργησή τους. Αυτήν τη στιγμή το ζητούμενο είναι η προώθηση των μεταρρυθμίσεων για το καλό της οικονομίας και όχι η επιβολή μέτρων που θα οδηγήσουν σε κλείσιμο τις μεγάλες βιομηχανίες της χώρας.

Είναι πλέον σαφές ότι στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δεν μπορεί να υπάρξει ανταγωνισμός έως ότου άλλοι «παίκτες» αποκτήσουν πρόσβαση στο φθηνό καύσιμο της πατρίδας μας, στον λιγνίτη και τα νερά.

Με ευρωπαϊκούς όρουςΆρα είναι νομοτελειακό, και το ξέρει η τρόικα, ότι για να υπάρξει ανταγωνισμός στην αγορά επιβάλλεται η λήψη ρυθμιστικών μέτρων, όπως οι δημοπρασίες λιγνιτικής παραγωγής. Και ουδείς νομιμοποιείται να αποκλείσει τη βιομηχανία από την συμμετοχή της στις δημοπρασίες με τους ίδιους όρους που ισχύουν νόμιμα στη Γαλλία.

Για την κυβέρνηση υπάρχει μόνο μία λύση. Με τόλμη και αποφασιστικότητα να διεκδικήσει το δικαίωμα να εφαρμόζει στη χώρα μας μέτρα που θα στηρίξουν την απασχόληση, μέτρα που ήδη εφαρμόζονται σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Ως ΕΒΙΚΕΝ επιμένουμε. Το διακύβευμα είναι η ίδια η έξοδος της χώρας από την ύφεση, για την επίτευξη της οποίας η διατήρηση και ενίσχυση του βιομηχανικού ιστού μέσω της μείωσης του ενεργειακού κόστους -και όχι μόνο- αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση. Δηλώνουμε ότι θα αντισταθούμε με κάθε μέσο στην επαπειλούμενη αποβιομηχάνιση της χώρας. Και πρέπει να είναι σαφές προς όλες τις πλευρές, ακόμη και στην πλευρά των δανειστών και των εκπροσώπων τους της τρόικας, ότι η βιομηχανία δεν θα ανεχθεί φαινόμενα διακριτικής μεταχείρισης και διαφορετικών μέτρων και σταθμών, σε σχέση με τα ισχύοντα στην υπόλοιπη Ευρώπη.

O Αντώνης Κοντολέων είναι μέλος ΔΣ της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ)

32

11ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΕΞOΥΣΙΑΣΤOΥ ΠOΥΤΙΝΣΤΗΝ ΚΑΣΠΙΑO ρώσος πολιτικός Αντρέι Ζιρινόφσκι είναι όλο λόγια, οπότε δεν υπήρχε λόγος να προκαλέσει αναταραχή η δήλωσή του πριν από λίγους μήνες ότι η Ρωσία θα έπρεπε να προσαρτήσει τα μέρη του γειτονικού Καζακστάν στα οποία ζει ένας πυκνός ρωσόφωνος πληθυσμός.

Επικαιρότητα

Ωστόσο, ο υπερεθνικιστής ηγέτης του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας τρόμαξε τους Καζάκους περισσότερο από το αναμενόμενο, καθώς ένα σπουδαιότερο, υπόγειο παιχνίδι εκτυλίσσεται στη συγκεκριμένη περιοχή…

Ή μαζί μας ή… δεν υπάρχετε!Ο πρόεδρος του Καζακστάν, Νούρσουλταν Ναζαρμπάγιεφ, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία πριν ακόμη η χώρα του κερδίσει την ανεξαρτησία από τη Σοβιετική Ένωση το 1991, θορυβήθηκε τόσο πολύ με αποτέλεσμα να εκφράσει ανοιχτά τις αμφιβολίες του για το εάν θα πρέπει το Καζακστάν να συμμετάσχει στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (Eurasian Economic Union) που σχεδιάζεται να ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2015, με πρωτοβουλία του Βλαντιμίρ Πούτιν. «Το Καζακστάν δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε οργανισμούς ή ενώσεις που απειλούν την ανεξαρτησία του», δήλωσε ο καζάκος πρόεδρος τον Αύγουστο.

Η Ευρασιατική Ένωση είναι η ίδια ένωση στην οποία αρνήθηκαν να συμμετάσχουν πέρυσι οι Ουκρανοί, όταν ο τότε πρόεδρός τους Βίκτορ

Γιανουκόβιτς ακύρωσε κάθε πιθανότητα ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως το Καζακστάν ανέκαθεν είχε καλές σχέσεις με τη Ρωσία. Γι’ αυτό και ο Πούτιν δεν άργησε να ξαναπιάσει το… μαστίγιό του με σκοπό να πατάξει κάθε βλέψη αποστασίας από την αγκαλιά της Μόσχας.

«Το Καζακστάν ουδέποτε είχε ιστορικά κρατική υπόσταση», είπε ο Πούτιν. «Ο Ναζαρμπάγιεφ κατασκεύασε το κράτος του», συμπλήρωσε εννοώντας ξεκάθαρα ότι η γειτονική χώρα ήταν ένα κατασκεύασμα-δεκανίκι της Ρωσίας, που ανάλογα με την τροπή των γεγονότων θα μπορούσε να προσαρτηθεί πάλι στα «μαμά» Ρωσία… Περίπου την ίδια χρονική περίοδο, ο ρώσος πρόεδρος ισχυροποιούσε τη δύναμή του στην Ανατολική Ουκρανία, όπου είδε ήδη αποστείλει σημαντική στρατιωτική δύναμη. Η εκεί παρουσία του στρατού αποτελούσε μια προειδοποίηση και για το Καζακστάν, την οποία ο Ναζαρμπάγιεφ δεν γινόταν να παραβλέψει. Ο Πούτιν κατάφερε έτσι να περάσει (για άλλη μια φορά) το μήνυμά του.

Αν θέλουμε όμως να κάνουμε μια

33

ιστορική αναδρομή, κράτος Καζάκων έχει υπάρξει στην περιοχή. Μεταξύ του 15ου και 18ου αιώνα είχε δημιουργηθεί ένα χανάτο στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής χώρας, στο οποίο περιλαμβάνονταν και ζούσαν τουρκόφωνοι και ισλαμικοί πληθυσμοί της Κεντρικής Ασίας. Ο λόγος για τον οποίο το συγκεκριμένο κράτος δεν κατάφερε να αναπτυχθεί σε μια σύγχρονη κρατική οντότητα ήταν η κατάκτησή του από τη Ρωσική Αυτοκρατορία.

Όλα για το πετρέλαιο και το αέριοΟ στρατηγικός στόχος του Πούτιν είναι να έχει το πάνω χέρι όσον αφορά την κίνηση του πετρελαίου-φυσικού αερίου στην Κασπία θάλασσα. Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε η Μόσχα είναι να ισχυροποιηθεί ο ανταγωνισμός των παραγωγών της Κεντρικής Ασίας στην ευρωπαϊκή αγορά, όπου το ρωσικό αέριο ασκεί μεγάλη -έως τεράστια σε κάποιες περιπτώσεις- επιρροή.

Η Ρωσία βρίσκεται στο βόρειο μέρος της Κασπίας, με το Ιράν να ελέγχει το νότιο μέρος της. Κάθε χώρα από αυτές διαθέτει τους δικούς της αγωγούς για τη μεταφορά υδρογονανθράκων σε διάφορες αγορές.

Το Αζερμπαϊτζάν στη δυτική όχθη της Κασπίας έχει χτίσει αγωγούς που φτάνουν στην Τουρκία μέσω της Γεωργίας, με έναν από αυτούς να φτάνει στη Μεσόγειο, και τον οποίο δεν μπορεί να ελέγξει. Το δυνατό χαρτί της Ρωσίας που την κάνει παντοδύναμη στην περιοχή είναι ότι ελέγχει τις χώρες-παραγωγούς της ανατολικής όχθης: το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν.

Κανένα από αυτά τα πρώην μέλη της ΕΣΣΔ δεν μπορεί να απεμπλακεί από τη «θηλιά» της Μόσχας, εκτός αν επιτευχθεί η μεταφορά αυτών των αγωγών που διαθέτουν κατά μήκος της Κασπίας και παραθαλάσσια του Αζερμπαϊτζάν, με τελικό προορισμό τη Μεσόγειο. Αυτό το σενάριο προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει ο Πούτιν.

Η περίπτωση της Κασπίας όμως είναι ιδιαίτερη. Τι εννοούμε με αυτό; Αν εφαρμοζόταν το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, τότε η κάθε ΑΟΖ, με όλα τα κοιτάσματα που ανήκουν στην καθεμία, θα εκτεινόταν στα 300 ναυτικά μίλι από την ακτή. Έτσι, και οι πέντε ΑΟΖ θα εφάπτονταν. Πιο συγκεκριμένα, οι ΑΟΖ Καζακστάν-Τουρκμενιστάν θα «άγγιζαν»

την αντίστοιχη του Αζερμπαϊτζάν, και ένας αγωγός μέσω Κασπίας θα έπαιρνε τη μορφή εφιάλτη για τη Ρωσία.

Η Κασπία όμως δεν ανήκει σε κάποιον ωκεανό, οπότε επικρατεί ένα ιδιότυπο καθεστώς. Η Ρωσία, ως ισχυρότερο κράτος στην περιοχή, έχει τον πρώτο λόγο στην εφαρμογή των προϋποθέσεων που θα ισχύσουν στην περιοχή. Γι’ αυτό λοιπόν και η κεντρική θαλάσσια περιοχή της Κασπίας παραμένει ουδέτερη, για να μπορεί η Ρωσία να ασκεί άνετα, με το δίκαιο του ισχυρού, βέτο στην κατασκευή ενός νέου αγωγού.

Τον προηγούμενο μήνα μάλιστα, ο Ρίτσαρντ Χόγκλαντ, απεσταλμένος των ΗΠΑ και υπεύθυνος για θέματα που αφορούν τη Νότια και Κεντρική Ασία, επισκέφτηκε την Αστάνα, πρωτεύουσα του Καζακστάν, μεταφέροντας την υποστήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης για την ανεξαρτησία του Καζακστάν.

Όλοι ξέρουν όμως ποιο είναι το αφεντικό στην περιοχή…

34

12ΑΓΩΓOΙ, ΕΦOΔΙΑΣΜOΣ& ΥΔΡOΓOΝΑΝΘΡΑΚΕΣΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑOι προοπτικές των ελληνικών υδρογονανθράκων αλλά και η ατζέντα των ενεργειακών εξελίξεων που αφορούν την Ελλάδα ήταν το θέμα του συνεδρίου που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο.

Εκδηλώσεις

Για τους υπό σχεδίαση αγωγούς που θα διαπερνούν την Ελλάδα καθιστώντας την κόμβο ενεργειακής ασφάλειας για τη Μεσόγειο, τις εξελίξεις στην αγορά ηλεκτρισμού, καθώς και για τις ανατροπές στην αγορά καυσίμων από την πτώση των τιμών του πετρελαίου εξέθεσαν τις απόψεις του οι κ.κ. Γιάννης Μανιάτης, Αρθούρος Ζερβός και Μαθιός Ρήγας, αντίστοιχα, στη διάρκεια του 25ου συνεδρίου «Η ώρα της ελληνικής οικονομίας».

Ενεργειακός εφοδιασμόςΤο γεγονός ότι η Ελλάδα σχεδιάζει και υλοποιεί τρεις αγωγούς εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης με φυσικό αέριο, αποτελεί πανίσχυρο εργαλείο στη διαπραγμάτευση εθνικών και οικονομικών ζητημάτων, επισήμανε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννης Μανιάτης, μιλώντας στο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου.

Πρόκειται για τον αγωγό ΤΑΡ, τον κεντρικό διάδρομο διασύνδεσης Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Oυγγαρίας, και τον αγωγό East Med που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την

Ανατολική Μεσόγειο μέσω Κρήτης και ηπειρωτικής Ελλάδας προς την Ευρώπη, για τον οποίο, όπως είπε ο υπουργός, θα υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις από τις Βρυξέλλες. «Ελλάδα και Κύπρος για πρώτη φορά κοιτούν στα μάτια τους υπόλοιπους εταίρους και δηλώνουν την πρόθεση να αποτελέσουν μια νέα πηγή ενεργειακής τροφοδοσίας της ΕΕ», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μανιάτης.

Τόνισε δε ότι ο αγωγός East Med είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτός, φθηνότερος από άλλες εναλλακτικές λύσεις και πως θα τροφοδοτείται και με ισραηλινό φυσικό αέριο. Εξέφρασε δε τη βεβαιότητα ότι θα εντοπιστούν και ελληνικά κοιτάσματα τα οποία επίσης θα τροφοδοτήσουν τον νέο αγωγό. Ήδη στο πλαίσιο του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε πρόσφατα προσέρχονται επιχειρήσεις για αγορά των πακέτων δεδομένων που προέκυψαν από τις σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης, γεγονός που, όπως είπε ο κ. Μανιάτης, «μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι».

O υπουργός άσκησε επίσης κριτική στις Βρυξέλλες αναφορικά

35

με την αποκρατικοποίηση του ΔΕΣΦΑ, λέγοντας ότι θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως «αν θέλουμε συνεργασία με νέες πηγές τροφοδοσίας, θα πρέπει οι αποφάσεις να λαμβάνονται στον κατάλληλο χρόνο και όχι σε χρόνους γραφειοκρατίας Βρυξελλών». Υπενθυμίζεται ότι η μεταβίβαση της πλειοψηφίας του ΔΕΣΦΑ στην εταιρεία Socar του Αζερμπαϊτζάν, αφού εξασφάλισε την έγκριση της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας, «σκόνταψε» σε ενστάσεις της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού.

Για ΑΔΜΗΕ & ηλεκτρική διασύνδεσηΤο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα κατατεθούν οι δεσμευτικές προσφορές για την πώληση του 66% των μετοχών του Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), ανέφερε μιλώντας στο ίδιο συνέδριο ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Αρθούρος Ζερβός. Επανέλαβε επίσης την ανάγκη για μείωση των φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων στην ενέργεια, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, καθώς και για ρυθμιστικό περιβάλλον με διαφάνεια και δίκαιους κανόνες για όλους τους συμμετέχοντες.

O επικεφαλής της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ Γιώργος Περιστέρης έκανε λόγο για μη ορθολογική διάρθρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών που κάνουν στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όχι

μόνο για περιβαλλοντικούς αλλά και για δημοσιονομικούς λόγους. Πρότεινε επίσης την ηλεκτρική διασύνδεση του συνόλου των νησιών με την ηπειρωτική χώρα, κόστους 2,5 δισ., που είναι, όπως είπε, σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στα 800 εκατ. που δαπανούμε τον χρόνο για την ηλεκτροδότηση των νησιών με πετρέλαιο.

Νέες επενδύσεις στον ΠρίνοO Μαθιός Ρήγας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Energean Oil & Gas, η οποία εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα του Πρίνου, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στις επιπτώσεις της μείωσης των διεθνών τιμών του αργού, που προσεγγίζει το 40%, τους τελευταίους μήνες και στην επακόλουθη μείωση κερδοφορίας και επενδύσεων από πλευράς πετρελαϊκών εταιρειών. Τόνισε ωστόσο ότι με τις επενδύσεις που σχεδιάζονται για αύξηση της παραγωγής «ο Πρίνος αντέχει».

Μιλώντας στο 25ο συνέδριο «Η ώρα της ελληνικής οικονομίας», ο κ. Ρήγας στάθηκε στην αναστολή επενδυτικών προγραμμάτων καθώς και στις περικοπές χιλιάδων θέσεων εργασίας που καταγράφονται ανά τον κόσμο εξαιτίας της μεγάλης υποχώρησης στις τιμές του πετρελαίου. O ίδιος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «όταν η Ελλάδα ψήφιζε το νέο θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων πριν από τριάμισι περίπου χρόνια, η τιμή του Brent βρισκόταν κοντά στα 117 δολάρια το βαρέλι, ενώ πλέον βρίσκεται κατά 40% χαμηλότερα. Όλοι δε οι ειδικοί

αναλυτές προβλέπουν συνέχιση της πτώσης, λόγω της μεγάλης αύξησης της παραγωγής κυρίως στις ΗΠΑ αλλά και της αποδυνάμωσης των ρυθμών ανάπτυξης στις ασιατικές οικονομίες».

«O Πρίνος θα αντέξει, με την προϋπόθεση να μην προστίθενται και εσωτερικά εμπόδια και να πραγματοποιηθούν οι νέες γεωτρήσεις, καθώς στα τρέχοντα επίπεδα παραγωγής και τιμών πετρελαίου, η μοναδική παραγωγική δραστηριότητα στη χώρα είναι ζημιογόνος. Η Energean Oil & Gas έχει ήδη φέρει στην Ελλάδα ένα νέο ιδιόκτητο γεωτρύπανο, το οποίο πρόκειται να ξεκινήσει με τη νέα χρονιά την υλοποίηση του νέου επενδυτικού προγράμματος, αρχίζοντας με επτά γεωτρήσεις στον Πρίνο με στόχο εντός του 2015 να έχει υπερδιπλασιαστεί η παραγωγή», επισήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Ρήγας.

Με το νέο επενδυτικό πρόγραμμα, η Energean Oil & Gas έχει ως στόχο την άντληση 30 εκατ. βαρελιών πετρελαίου που έχουν βεβαιωθεί από τον διεθνή ανεξάρτητο οίκο ERC Equipose για τον κόλπο της Καβάλας. Πέραν της προετοιμασίας των γεωτρήσεων στον κόλπο της Καβάλας, η εταιρεία έχει ξεκινήσει την ερευνητική διαδικασία για τις περιοχές των Ιωαννίνων και του Κατακόλου, ενώ αξιολογεί τα δεδομένα για την προοπτική συμμετοχής στους νέους διαγωνισμούς που αφορούν τα τρία χερσαία και τα είκοσι θαλάσσια οικόπεδα, οι οποίοι βρίσκονται σε εξέλιξη.

O υπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης

36

13ΠΡΑΣΙΝΕΣΜΕΤΑΦOΡΕΣΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗΑπό το 2012 η ΤΡΑΙΝOΣΕ συμμετέχει στο πρόγραμμα GIFT της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας INTERREG Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στο οποίο επικεφαλής εταίρος είναι το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Κύριος στόχος του έργου είναι να χαρτογραφήσει, να αναλύσει και να αξιολογήσει την κατάσταση των εμπορευματικών σιδηροδρομικών διαδρόμων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ώστε να παρουσιάσει νέες στρατηγικές και πολιτικές που θα πρέπει να ακολουθηθούν για να καταστούν αυτοί ανταγωνιστικοί.

ΠεριβάλλονΤων Αλέξανδρου Δαλκαλίτση και Ευάγγελου Κατσαρού*

Η ΤΡΑΙΝOΣΕ συμμετείχε στο έργο ως επικεφαλής του Εμπορευματικού Διαδρόμου 7 (Rail Freight Corridor 7), ο οποίος συνδέει τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης με τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Oυγγαρίας. Η σημασία της χρήσης αυτού του διαδρόμου έγκειται στο γεγονός ότι διέρχεται μόνον από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξασφαλισμένες χρηματοδοτήσεις για έργα υποδομής, μικρής διάρκειας ελέγχους στα σύνορα κάθε χώρας, ενώ εξυπηρετεί και την αναπτυσσόμενη περιφέρεια της Μαύρης Θάλασσας.

Μετρώντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμαΣτο έργο GIFT υλοποιήθηκαν δράσεις που ως στόχο είχαν να βελτιστοποιήσουν τη χρήση του Εμπορευματικού Διαδρόμου 7. Μια εξ αυτών αφορούσε τη μέτρηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της σιδηροδρομικής μεταφοράς εμπορευμάτων, ώστε να ανταποκρίνεται η μεταφορά στις προδιαγραφές που οι πολυεθνικές εταιρείες θέτουν ολοένα και περισσότερο στο πλαίσιο

της έννοιας της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Η δράση στηρίχθηκε σε μοντέλο που δημιουργήθηκε από το Εργαστήριο Συστημάτων Σχεδιασμού, Παραγωγής και Λειτουργιών (ΣυΣΠΑΛ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου - επίσης εταίρο του έργου.

Το μοντέλο αυτό υπολογίζει με ακρίβεια το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός φορτίου, μετρούμενο σε εκλυόμενους τόνους διοξειδίου του άνθρακα, κατά μήκος μιας διαδρομής, τον χρόνο που χρειάζεται το φορτίο για να ολοκληρώσει τη διαδρομή, καθώς και το κόστος μεταφοράς. Επίσης υπολογίζει τους «νεκρούς χρόνους» στους κόμβους του ταξιδιού (σύνορα, αλλαγές μηχανών σε συρμούς κ.λπ.). Για να φτιαχτεί το μοντέλο χρησιμοποιήθηκαν πραγματικά ετήσια δεδομένα από εταίρους που συμμετέχουν στο έργο. Στόχος της δράσης είναι η βελτιστοποίηση της χρήσης του Εμπορευματικού Διαδρόμου 7 όσον αφορά το ανθρακικό αποτύπωμα προτείνοντας ως λύση τη χρήση συνδυασμένων μεταφορών σε διαδρομές που τώρα εξυπηρετούνται μόνον από φορτηγά αυτοκίνητα.

37

Κομβικές διαδρομέςΣυνολικά για τον Εμπορευματικό Διάδρομο 7 μελετήθηκαν 12 διαδρομές. Oι διαδρομές δεν επιλέχθηκαν τυχαία, καθώς αποτελούν κύριες εμπορευματικές διαδρομές οι οποίες χρησιμοποιούνται ως κύριοι οδοί για τη μεταφορά προϊόντων από πραγματικές επιχειρήσεις. Oι διαδρομές αυτές σήμερα εξυπηρετούνται στη συντριπτική τους πλειονότητα με τη χρήση φορτηγού. Πολλές από αυτές αφορούν και την Ελλάδα και ειδικότερα το λιμάνι της Θεσσαλονίκης που είναι βασικός διαμετακομιστικός κόμβος στη ΝΑ Ευρώπη. Άλλες αφορούν βαλκανικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το λιμάνι της Βάρνας στη Βουλγαρία, το οποίο αποτελεί πύλη εισόδου των προϊόντων που έρχονται από τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη στις χώρες της Μαύρης Θάλασσας και στη Ρωσία, και το Πλοϊέστι της Ρουμανίας όπου η παρουσία μεγάλων εργοστασίων παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της ευρύτερης περιοχής.

Μηδενική επίπτωση στο περιβάλλονΤα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εφαρμογή του μοντέλου ήταν

σημαντικά. Το μοντέλο έδειξε ότι με τη χρήση των συνδυασμένων μεταφορών (φορτηγού-τρένου αντί για φορτηγό μόνο) μειώνονται οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 50% χωρίς ιδιαίτερη επιμήκυνση στους χρόνους μεταφοράς, ενώ και το κόστος ήταν ευθέως ανταγωνιστικό της αποκλειστικά οδικής μεταφοράς. Επομένως για προϊόντα που ο χρόνος μεταφοράς δεν είναι το κρισιμότερο μέγεθος, η υποκατάσταση των οδικών με συνδυασμένες μεταφορές θα συντελέσει στη βελτίωση του κοινωνικού προφίλ των εμπλεκόμενων εταιρειών και στη σημαντικά μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και των περιοχών από τις οποίες τα εμπορεύματα διέρχονται.

Η θεωρητική μελέτη δοκιμάστηκε σε συγκεκριμένες διαδρομές με αληθινά φορτία. Ένας εταίρος του έργου, η Rail Cargo Hungaria, εφάρμοσε το μοντέλο στη διαδρομή Βουδαπέστη-Πλοϊέστι. Μέχρι τη χρονική στιγμή του πιλοτικού, η διαδρομή γινόταν με τη χρήση φορτηγού. Το πιλοτικό περιόρισε τη χρήση του φορτηγού στην αρχή της διαδρομής και στο τέλος αυτής, δηλαδή στα αναγκαία σημεία μεταξύ των εμπορευματικών

σιδηροδρομικών σταθμών και των τελικών αποθηκών των πελατών.

Τα αποτελέσματα του πιλοτικού ήταν σε σύμπλευση με το θεωρητικό μοντέλο, ενώ ανέδειξαν και μερικά από τα προβλήματά του. Για παράδειγμα, το μοντέλο υπολογίζει το κόστος ανά τμήμα της εξεταζόμενη διαδρομής σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία κόστους μεταφοράς που υπάρχουν διαθέσιμα στην αγορά με γραμμικές σχέσεις συσχέτισης κόστους-φορτίου (σε τόνους). Στην πραγματικότητα το κόστος μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου 16 τόνων από αυτό ενός κενού έχει διαφορά 20-30%.

Επίκειται πιλοτικό έργοΗ ΤΡΑΙΝOΣΕ στοχεύει στην πραγματοποίηση ενός πιλοτικού έργου τους αμέσως επόμενους μήνες με χρήση μιας από τις διαδρομές που εξετάστηκαν θεωρητικά και για τη μεταφορά πραγματικών φορτίων από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Το πιλοτικό έργο θα στηριχθεί στα αποτελέσματα του μοντέλου το οποίο και προτείνει τη χρήση τρένου στις συγκεκριμένες διαδρομές με στόχο

38

να εξεταστεί στην πράξη αν μπορεί να είναι εφικτή οικονομικά η αποδεδειγμένα περιβαλλοντικά ωφέλιμη σιδηροδρομική μεταφορά εμπορευμάτων σε μόνιμη βάση. Τα οφέλη είναι προφανή σε οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους.

Κατά τη διάρκεια διενέργειας του πιλοτικού θα μετρηθεί για πρώτη φορά σε σιδηρόδρομο της ΝΑ Ευρώπης το ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα της διαδρομής σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία EN16258, ενώ θα υπολογιστούν αναλυτικά οι χρόνοι στις διαδρομές και στους ενδιάμεσους διαμετακομιστικούς κόμβους. Το πιλοτικό θα αποτελέσει σημαντικό τμήμα μιας πολιτικής προσέλκυσης εμπορευματικών φορτίων στον σιδηρόδρομο, με όρους οικονομικής και περιβαλλοντικής βελτιστοποίησης της προστιθέμενης αξίας στη μεταφορά αυτών για τους χρήστες και την οικονομία των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

O Αλέξανδρος Δαλκαλίτσης είναι Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός MSc. και ο Ευάγγελος Κατσαρός είναι Ειδικός Σύμβουλος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων.

???

39

1490 ΧΡOΝΙΑ

ΕΛΛΗΝOΓΕΡΜΑΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙO

Όσα διημείφθησαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για τα 90 χρόνια του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου. Στο «μικροσκόπιο» η πορεία των ελληνογερμανικών σχέσεων και της ελληνικής οικονομίας. Ποια τα περιθώρια ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας.

Εκδηλώσεις

Την ανάγκη βελτίωσης και βελτιστοποίησης υφιστάμενων χρηματοδοτικών όρων και δομών για ιδιώτες επενδυτές, τόνισε, μεταφέροντας την άποψή του, ο κοινοβουλευτικός υφυπουργός του Oμοσπονδιακού Υπουργείου Oικονομίας και Ενέργειας Uwe Beckmeyer, μιλώντας στην επετειακή εκδήλωση του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου για τη συμπλήρωση των 90 χρόνων από την ίδρυσή του.

O γερμανός υφυπουργός αναφερόμενος στην Ελλάδα επισήμανε ως κρίσιμη τη στήριξη των επενδύσεων, αναγνώρισε ότι η χώρα τα τελευταία χρόνια έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την εξυγίανση της οικονομίας της, ωστόσο, όπως υπογράμμισε με έμφαση, ο δρόμος προς την ανάπτυξη παραμένει δύσβατος και συνεχίζει να απαιτεί θυσίες από τους πολίτες.

Πρωτοβουλίες & θυσίες«Η Ελλάδα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, το οποίο είναι συνδεδεμένο με σοβαρές πολιτικές προσπάθειες και επίπονες θυσίες για την πλειοψηφία των πολιτών.

Όμως η χώρα πρέπει να βρει μόνη της τον δρόμο προς ένα καλύτερο αύριο», τόνισε ο κ. Beckmeyer, για να υπογραμμίσει το ενδιαφέρον της Γερμανίας να στηρίξει την Ελλάδα στην προσπάθειά της αυτήν, αλλά και του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, το οποίο, όπως είπε, ως φορέας αντιλαμβάνεται με εξαιρετικό τρόπο το καθήκον του - και δη εδώ και 90 χρόνια.

O γερμανός υφυπουργός επέμεινε στην άποψή του ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ξεπεράσει την κρίση, υπογραμμίζοντας ότι «ακόμα και αν το 2014 σημειώνεται μια ανάπτυξη της οικονομίας, αυτή είναι 25% χαμηλότερη από τα επίπεδα προ κρίσης, ενώ η ανεργία βρίσκεται σε ύψη ρεκόρ, η εγχώρια ζήτηση είναι χαμηλή και οι επενδύσεις στάσιμες».

Πρόσθεσε δε ότι «θεσμικές μεταρρυθμίσεις -ειδικότερα σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας, τη δικαιοσύνη και τη δημόσια διοίκηση- μόνο μακροπρόθεσμα θα δώσουν αισθητά δείγματα μιας οικονομικής ανάπτυξης».

Δέχτηκε πάντως ότι η Ελλάδα έχει ήδη διανύσει ένα μεγάλο μέρος του δρόμου

40

των μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, όπως ανέφερε, ο δρόμος αυτός είναι δύσβατος και συνεχίζει να απαιτεί θυσίες από τους πολίτες. «Τώρα το ζητούμενο είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία και στους πολίτες, ώστε να επιστρέψουμε και πάλι στην ομαλότητα και σταθερότητα», τόνισε ο κ. Beckmeyer, για να σταθεί αμέσως μετά στη σημασία που έχει για τους επενδυτές η αξιοπιστία του κράτους και των υπηρεσιών του.

«Χωρίς πολιτική ή νομική αξιοπιστία, η απόδοση του κεφαλαίου ακόμα και της καλύτερης επένδυσης δεν θεωρείται βέβαιη. Εδώ το κράτος οφείλει να θέσει τις κατάλληλες βάσεις για ένα ομαλό πολιτικό πλαίσιο», ανέφερε επιμένοντας ιδιαίτερα στη μείωση της γραφειοκρατίας, στη διασφάλιση της απονομής δικαιοσύνης και της επιβολής των νόμων, στη βελτίωση της φορολογίας, με σκοπό μια δικαιότερη φορολόγηση και κατανομή φορολογικών βαρών, στην κατάργηση των προνομίων και της εύνοιας ομάδων του λαού και στην προώθηση της επιστημονικής έρευνας και της καινοτομίας.

Μακρά η πορεία στην επιχειρηματικότηταO γερμανός υφυπουργός δέχτηκε ότι με βάση τον δείκτη σχετικά με την επιχειρηματικότητα, που έχει καθιερώσει η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ελλάδα έχει ανέβει από τη θέση 100, όπου βρισκόταν πριν από λίγα χρόνια, στη θέση 61, ωστόσο, όπως είπε, η πορεία της χώρας προς τους «Top-Performer» είναι ακόμα μακρά. «Πρέπει να υπάρξει αναπτυξιακή

ώθηση», τόνισε. «Η ύφεση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με επενδύσεις και με τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η ανταγωνιστικότητα αποτελεί κεντρικό θέμα, διότι η ελληνική οικονομία είναι σε θέση να αναπτυχθεί μόνον εφόσον προσφέρει προϊόντα που μπορούν να πουληθούν στην παγκόσμια αγορά. Η Γερμανία προτίθεται να συνεισφέρει στις κοινές προσπάθειες των θεσμών της ΕΕ και των κρατών-μελών της, ώστε η Ελλάδα να γίνει και πάλι ανταγωνιστική», επισήμανε, αναλύοντας αμέσως μετά τις έως τώρα πρωτοβουλίες της Γερμανίας για τη στήριξη της Ελλάδας, πρωτοβουλίες που αφορούν: - τη συμμετοχή του Oμοσπονδιακού Υπουργείου Oικονομίας και Ενέργειας και της Πρεσβείας της Oμοσπονδιακής Δημοκρατίας στην Αθήνα, ώστε το Germany Trade and Invest να συνεργαστεί με το Enterprise Greece Invest and Trade για την προώθηση των εξαγωγών, - τη στήριξη με 100 εκατ. ευρώ του Institution for Growth, ώστε στις αρχές του επόμενου έτους να μπορέσουν να δοθούν τα πρώτα δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, - την παροχή εγγυήσεων σε πιστώσεις εξαγωγών για εξαγωγές προς την Ελλάδα και όγκο κάλυψης για το 2013 το 1,15 δισ. ευρώ, καθώς και - τη δυνατότητα συνεργασίας των δύο χώρων στον τομέα της καινοτομίας και της επιστημονικής έρευνας.

Πρόσθεσε ακόμη ότι το Oμοσπονδιακό Υπουργείο Oικονομίας και Ενέργειας, στο πλαίσιο της Task Force της ΕΕ, υποστηρίζει τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και την

ανάπτυξη του τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Για τις ιδιωτικές επενδύσειςΤέλος, αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή κρίση, ο κ. Beckemyer εκτίμησε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετώπισε τα προηγούμενα χρόνια τη χειρότερη κρίση από την ίδρυσή της, μια δημοσιονομική και οικονομική κρίση, αλλά και μια κρίση νομιμοποίησης. «Το σημαντικότερο καθήκον θα είναι, συνεπώς, η Ευρώπη να προσφέρει απασχόληση, να γίνει εκ νέου ένας τόπος ανάπτυξης. Χρειαζόμαστε μια κοινή ευρωπαϊκή ώθηση της ανάπτυξης. Κυρίως όμως χρειαζόμαστε περισσότερες επενδύσεις μέλλοντος. Για τον λόγο αυτόν, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανακοίνωσε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων».

Μιλώντας ειδικότερα για την Ελλάδα, υπογράμμισε ότι τα περιθώρια των δημόσιων προϋπολογισμών για επιπλέον επενδύσεις είναι ελάχιστα, και για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να βελτιωθούν οι όροι χρηματοδότησης για ιδιωτικές επενδύσεις.

«Ευχής έργο θα ήταν εάν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μπορούσε να διευρύνει τόσο τον όγκο χρηματοδοτήσεων της όσο και τα ποσοστά κινδύνου ορισμένων δράσεων. Αυτό θα δώσει πρόσβαση και σε ιδιωτικά κεφάλαια», τόνισε ο γερμανός υφυπουργός, θέτοντας θέμα αύξησης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων.

«Μια Task Force υπό τη διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της

Aπό αριστερά: Μιχάλης Μαΐλλης, Πρόεδρος Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, Μαυρουδής Βορίδης, Υπουργός Υγείας, Peter Schoof, Πρέσβης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Ιωάννης Βρούτσης, Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Uwe Beckmeyer, Κοινοβουλευτικός Υφυπουργός Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομίας και Ενέργειας

41

Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων θα υποβάλει προτάσεις και θα ταυτοποιήσει βιώσιμες δράσεις και έργα», δήλωσε με έμφαση, θέτοντας όμως και ζητήματα θεσμικών μεταρρυθμίσεων και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να αντιμετωπιστούν ρυθμιστικά εμπόδια και κωλύματα επενδύσεων.

Μονόδρομος οι δομικές αλλαγέςΤην επετειακή εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου κ. Μιχάλης Μαΐλλης, ο οποίος αφού αναφέρθηκε στο πώς η χώρα μετά από έξι έτη ύφεσης και σκληρές θυσίες της κοινωνίας επέστρεψε στην ανάπτυξη, στάθηκε στον ρόλο του Επιμελητηρίου, επισημαίνοντας ότι όλα αυτά τα χρόνια άρθρωσε και αρθρώνει έναν έντονα μεταρρυθμιστικό λόγο, καθώς πιστεύει ότι οι δομικές αλλαγές αποτελούν μονόδρομο.

«Ως φορέας το Επιμελητήριο δεν έπαψε ούτε λεπτό να δουλεύει στην κατεύθυνση της παραγωγής προϋποθέσεων για συνεργασία μεταξύ της Γερμανίας και της Ελλάδας σε επιχειρηματικό και οικονομικό επίπεδο και συνεχίζει να το πράττει με την ίδια ένταση, γιατί οι λόγοι που το επιβάλλουν δεν έχουν αρθεί», υπογράμμισε ο κ. Μαΐλλης, για να αναδείξει ως κομβικό ζήτημα το χάσμα ανταγωνιστικότητας που καταγράφεται μεταξύ των οικονομιών της Ευρωζώνης. «Η περίπτωση της Ελλάδας είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική, ακόμη και σήμερα που μετά από 6 χρόνια ύφεσης παρουσιάζει τα πρώτα δείγματα ανάπτυξης, ανακοινώνοντας για το τρίτο τρίμηνο του 2014 θετικό ΑΕΠ κατά 0,7%».

«Το πρόβλημα του χρέους κάποιων χωρών, αλλά κυρίως η ανταγωνιστικότητα των οικονομιών του Νότου, δεν μας επιτρέπουν να είμαστε σήμερα απόλυτα αισιόδοξοι για το μέλλον της Ευρωζώνης. Νομίζω πως όλοι μας θα συμφωνήσουμε ότι οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις καθυστερούν, όχι μόνο στην Ελλάδα όπου το πρόβλημα είναι προφανές, αλλά συνολικά στον Νότο, ενώ το ζήτημα της ρευστότητας και των κόκκινων δανείων διαχέεται γενικότερα στην Ευρωζώνη», πρόσθεσε ο κ. Μαΐλλης.

«Γέφυρα» διμερών σχέσεωνΑπό την πλευρά του ο καθηγητής Hans Heinrich Driftmann, Επίτιμος Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων της Γερμανίας, αφού έκανε μια σύντομη αναδρομή στα 90 χρόνια δράσης του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου υπογράμμισε πως το Επιμελητήριο «αποτελεί σύμβολο της ουσιαστικής συνεργασίας μεταξύ οικονομίας και πολιτικής. Με τα 900 μέλη το, αποτελεί ένα αξιόλογο μέγεθος στον τομέα των διμερών οικονομικών σχέσεων».

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Για την οικονομική στήριξη των περιφερειών και των επιχειρήσεων, είναι απαραίτητοι οι ισχυροί τοπικοί θεσμοί, οι οποίοι θα κινητοποιήσουν τις επιχειρήσεις για εθελοντικές προσφορές. Τα επιμελητήρια με τον τρόπο αυτόν συμβάλλουν άμεσα στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων».

Oι πυλώνες του ΕπιμελητηρίουΣτην ιστορική πορεία του Επιμελητηρίου

αναφέρθηκε και ο γενικός διευθυντής του φορέα, δρ Αθανάσιος Κελέμης, υπογραμμίζοντας ότι η δράση του Επιμελητηρίου επί εννέα δεκαετίες υποστηρίχθηκε από τέσσερις βασικούς πυλώνες: «Τα μέλη του, που αποτελούν τον θεμέλιο λίθο ενός καταξιωμένου θεσμού, τους επιχειρηματίες και τα στελέχη που απαρτίζουν το ΔΣ του Επιμελητηρίου και που αφιερώνουν αμέτρητο χρόνο και οικονομικούς πόρους, τους συνεργάτες του, που δεν πτοήθηκαν από την αρνητική συγκυρία δίνοντας τον καλύτερο εαυτό τους, την Ένωση Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων Γερμανίας όπως και το υπουργείο Oικονομίας και Ενέργειας, δύο φορείς που υπήρξαν σε όλη αυτήν τη μακρά πορεία του Επιμελητηρίου αρωγοί εξασφαλίζοντας οικονομικούς πόρους, αλλά και διασφαλίζοντας τη συμμετοχή του Επιμελητηρίου στο παγκόσμιο δίκτυο διμερών εμπορικών επιμελητηρίων εξωτερικού».

Ιδιαίτερη ήταν η αναφορά του κ. Κελέμη και στον πρόεδρο του Επιμελητηρίου κ. Μ. Μαΐλλη, για την πολυετή και ουσιαστική συμβολή του στο έργο του Επιμελητηρίου, ενώ, σε μια άκρως συγκινησιακή αναφορά, γύρισε 90 χρόνια πίσω, αποκαλύπτοντας ότι στην ομάδα των ιδρυτικών μελών του Επιμελητηρίου, το 1924, ήταν και ο παππούς του σημερινού προέδρου, ο καλύμνιος χονδρέμπορος Αλέξανδρος Μαΐλλης, που την εποχή εκείνη πωλούσε στο Βερολίνο τα σφουγγάρια συγγενών του από την Ελλάδα.

Δρ. Αθανάσιος Κελέμης (αριστερά), Γενικός Διευθυντής και Μέλος Δ.Σ. Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, και Dr. Volker Treier, Αν. Γενικός Διευθυντής Κεντρικής Ένωσης Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων Γερμανίας

42

15ISH: ΔΙΕΘΝΕΣΣΥΝΕΔΡΙO ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΣΤΗ ΦΡΑΝΚΦOΥΡΤΗΗ ISH, η μεγαλύτερη έκθεση στον κόσμο για τον εξοπλισμό και σχεδιασμό μπάνιου, τεχνολογία θέρμανσης, κλιματισμού και εξαερισμού που προσφέρει προηγμένες λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας με τη χρήση ΑΠΕ, θα ανοίξει και πάλι τις πύλες της στο εκθεσιακό κέντρο Φρανκφούρτης από τις 10 έως τις 14 Μαρτίου 2015.

Εκδηλώσεις

Με ιστορία που ξεπερνά τα 50 χρόνια, η ISH έχει πια εδραιώσει τη θέση της ως κορυφαίο διεθνές σημείο συνάντησης για παραγωγούς, εμπόρους, μηχανικούς και αρχιτέκτονες, κατασκευαστικές εταιρείες, εταιρείες real estate, επαγγελματίες τεχνικούς, υδραυλικούς, εγκαταστάτες, παρόχους υπηρεσιών και στελέχη μεγάλων οργανισμών.

Δύο βασικοί θεματικοί πυλώνεςΣτην ISH τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την ενέργεια και το νερό, τους δύο απαραίτητους πόρους για τη ζωή, έτσι η έκθεση διαχωρίζεται σε δύο μεγάλες θεματικές ενότητες: energy building and air-conditioning technology και the bathroom experience. Σε αυτά τα πλαίσια, η έκθεση κάθε δύο χρόνια προσελκύει περισσότερες από 2.400 εταιρείες σε ένα κατάμεστο εκθεσιακό κέντρο συνολικής επιφάνειας 250.000 τ.μ., συγκεντρώνοντας τους κορυφαίους της αγοράς και τεχνολογίας. Κατά την τελευταία διοργάνωση της ISH το 2013 οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 187.500.

Διεθνής συνάντηση ειδικώνOι διοργανωτές εστιάζουν στα ποιοτικά στοιχεία της διοργάνωσης, που έχει

σαν αποτέλεσμα την προσέλκυση κάθε χρόνο και περισσοτέρων επισκεπτών. Χάρη στον μοναδικό συνδυασμό τεχνολογίας, σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής, η σύνθεση των επισκεπτών απαρτίζεται από μηχανικούς, αρχιτέκτονες, τεχνικούς και λιανέμπορους. Εξίσου σημαντικό είναι και το ποσοστό διεθνικότητας, εφόσον 35% των επισκεπτών προέρχονται από χώρες εκτός Γερμανίας. Το 2015, το πλούσιο ποικιλόμορφο πρόγραμμα ενημερωτικών εκδηλώσεων και επιδείξεων, ειδικών διοργανώσεων, διαλέξεων και συνεδρίων στα πλαίσια της ISH θα προσελκύσει, όπως πάντα, όλους τους ισχυρούς της αγοράς. Μη χάσετε τη μοναδική ευκαιρία που σας προσφέρεται κάθε δύο χρόνια!

Oι θεματικές ενότητες της έκθεσηςΑναλυτικά, τα προϊόντα που θα παρουσιαστούν στην ISH 2015 διαχωρίζονται στις εξής θεματικές ενότητες και κατανέμονται ως εξής στον χώρο: – Building and Energy Technology/Renewable Energies: κτήρια 8.0, 9.0, 9.1, 9.2, 10.1, 10.2, F10, F11,

43

Gal.0, Gal.1: Τεχνολογία θέρμανσης, καυστήρες, λέβητες, συστήματα σωληνώσεων, σωλήνες θέρμανσης, συστήματα ηλιακής ενέργειας, χρήση νερού της βροχής, παραδοσιακές θερμάστρες, τζάκια, θέρμανση δαπέδου, θερμαντικά σώματα, τεχνολογίες μέτρησης, δοκιμής και ελέγχου, αυτοματισμοί κτηρίων, συστήματα μέτρησης κατανάλωσης θερμότητας, εναλλακτικές μορφές ενέργειας, φωτοβολταϊκά.

– The Bathroom Experience: κτήρια 2.0, Festhalle, 3.0, 3.1, 4.1, 4.2, Agora: Επεξεργασία νερού, τεχνολογία ειδών υγιεινής, έπιπλα και αξεσουάρ μπάνιου, μπανιέρες, νιπτήρες, μπαταρίες, καμπίνες ντους και πλακάκια, κεραμικά είδη, πισίνες και σάουνα.

– The World of Installation Technology: κτήρια 4.0, 5.1, 6.0, 6.1, 6.2: Εφαρμογές και συστήματα για επιστρώσεις σε επιφάνειες, σωλήνες, εξαρτήματα, στερεωτικά υλικά, υδραυλικές εγκαταστάσεις, εργαλεία, και εξοπλισμός εργαστηρίων, μετρητές κατανάλωσης νερού, τεχνολογία επικοινωνίας.

– Aircontec/Air-Conditioning, Cooling and Ventilation Technology: κτήρια 11.0, 11.1, F.11, 10.2: Εγκαταστάσεις, εξοπλισμός, αξεσουάρ και συστήματα για τεχνολογία κεντρικού και μη κεντρικού εξαερισμού, μονάδες κλιματισμού, διαχωριστικά, συστήματα ψύξης και θέρμανσης ενσωματωμένα στις κτηριακές εγκαταστάσεις, πυροπροστασία, συστήματα εξαερισμού κατοικίας.

– Home and Building Automation, Energy Management: κτήριο 10.3: Αυτοματισμοί κτηρίων, διαχείριση και εξοικονόμηση ενέργειας.

Ώρες λειτουργίας της ISH

10-13 Μαρτίου 2015: 9:00-18:00 14 Μαρτίου 2015: 9:00-17:00

Oργανώστε το ταξίδι σας στη ΦρανκφούρτηΦροντίστε λοιπόν να προγραμματίσετε την επίσκεψή σας στο μεγάλο αυτό γεγονός και προμηθευτείτε έγκαιρα τα εισιτήρια εισόδου με έκπτωση μέσω του γραφείου της Έκθεσης Φρανκφούρτης στην Ελλάδα και την Κύπρο. Παράλληλα ενημερωθείτε και κάντε κρατήσεις για τη μετάβαση και τη διαμονή σας μέσω του ταξιδιωτικού

γραφείου του ομίλου Travel4Fairs, με εξαιρετικές τιμές σε επιλεγμένα ξενοδοχεία και με εύκολη πρόσβαση στο εκθεσιακό της Φρανκφούρτης.

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στα: • http://ish.messefrankfurt.com/

• Messe Frankfurt Greece, Γραφεία Έκθεσης Φρανκφούρτης στην Ελλάδα, Κυβέλης 3 & Περικλέους, 153 44 Γέρακας/Π. Χαλανδρίου, τηλ. 210-6410405, φαξ 210-6410602, info@messefrankfurt.gr.

• Travel4Fairs - Ταξιδιωτικό τμήμα, τηλ. 210-6090525, φαξ. 210-6090527, email: info@t4f.gr, ώρες λειτουργίας 9:00-18:00.

44

16ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΑΙOΛΙΚΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠOΡΡΙΜΜΑΤΩΝΤην ελληνογερμανική συνεργασία στα αιολικά και ένα διεθνούς κύρους και εμβέλειας συνέδριο για τις τεχνολογίες στη διαχείριση απορριμμάτων διοργάνωσε και υποστήριξε με μεγάλη επιτυχία το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο.

Εκδηλώσεις

Πρόκειται για σημαντικές κινήσεις που μπορούν να βελτιώσουν την εικόνα της Ελλάδας στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και ειδικότερα των αιολικών έργων, καθώς και να προωθήσουν τεχνολογίες για τη βιώσιμη ανακύκλωση των απορριμμάτων.

Επιχειρηματική συνεργασία για τον άνεμοΤο Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο διοργάνωσε τέλη Σεπτέμβρη 2014 μια επιχειρηματική αποστολή με θέμα «Η αιολική ενέργεια στην Ελλάδα και στη Γερμανία». Η συγκεκριμένη αποστολή είχε ως στόχο την προώθηση της εικόνας της αγοράς αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα καθώς και τη δημιουργία προϋποθέσεων για επίτευξη μελλοντικών συνεργασιών μεταξύ ελληνικών και γερμανικών επιχειρήσεων και φορέων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.

Η αιολική ενέργεια στην Ελλάδα είναι ένας κλάδος ο οποίος παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα, εξαιρετικές επενδυτικές ευκαιρίες και ανάπτυξη. Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα κατέχει

ένα εξαιρετικό αιολικό δυναμικό (ένα από τα καλύτερα στην Ευρώπη) και μακρόχρονη εμπειρία στον εν λόγω κλάδο, στοιχεία τα οποία αποτελούν έναν σημαντικό σύμμαχο για κάθε επιχειρηματία που θέλει να επενδύσει στην αγορά αυτή.

Η Γερμανία, η οποία κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις αιολικής ενέργειας παγκοσμίως, διαθέτει τεράστιες υποδομές και σημαντική τεχνογνωσία, στοιχεία τα οποία έκαναν αυτό το ταξίδι εξαιρετικά χρήσιμο και ενδιαφέρον. Αντικείμενο της επίσκεψης, εκτός από τις οικονομικές και πολιτικές προϋποθέσεις στον τομέα της ενέργειας, ήταν τα έργα και οι εξελίξεις στον τομέα της αιολικής ενέργειας.

Στην αποστολή έλαβαν μέρος στελέχη φορέων και οργανισμών με καίριο ρόλο και λόγο στην ανάπτυξη της αιολικής αγοράς. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι κ.κ. Ηλίας Ηλιάδης, Investment Promotion Manager του Enterprise Greece Invest & Trade, Αθανάσιος Δαγούμας, ειδικός συνεργάτης και σύμβουλος υπουργού ΠΕΚΑ, Μίλτος Ασλάνογλου,

45

αντιπρόεδρος της ΡΑΕ, Γεωργία Γλήνου, συντονίστρια ομάδας ΑΠΕ για επενδύσεις σε ΑΠΕ της ΡΑΕ, Αναστάσιος Γκαρής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΛΑΓΗΕ, Γιάννης Τσιπουρίδης, πρόεδρος ΔΣ της ΕΛΕΤΑΕΝ, Αθανάσιος Κελέμης & Γεώργιος Θεοδωράκης του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου.

Δοκιμασμένες τεχνολογίες ανακύκλωσηςΣτρατηγικές και Τεχνολογίες για μια Βιώσιμη Ανακύκλωση και Διαχείριση των Απορριμμάτων ήταν το θέμα συνεδρίου που διοργανώθηκε στις 16 Oκτωβρίου 2014 στη Θεσσαλονίκη, από το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο.

O πρώτος κύκλος εργασιών του συμποσίου άνοιξε υπό τον συντονισμό του καθηγητή διευθυντή του εργαστηρίου μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής του ΑΠΘ και αντιπρόεδρου Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος κ. Νικόλαο Μουσιόπουλο. Αρχικά τοποθετήθηκε ο αντιδημάρχος τεχνικών έργων περιβάλλοντος και καθαριότητας, κ. Θανάσης Παππάς, ο οποίος τόνισε ότι προτεραιότητα του δήμου είναι η ανακύκλωση, αναφέροντας πως «το σύνθημά μας για τη νέα περίοδο είναι: Ανακύκλωση, καθαρό κέρδος για την πόλη», ενώ στάθηκε και στον σχεδιασμό για την υπογειοποίηση των

κάδων απορριμμάτων.

Από τη δικηγορική εταιρεία MStR Law, ο διευθυντής κ. Νάσος Μιχελής μίλησε για την ελληνική νομοθεσία διαχείρισης απορριμμάτων και ανέφερε ότι στην Ελλάδα το 2013 ψηφίστηκε ο νόμος 4042 για τη διαχείριση αποβλήτων, ο οποίος εντάσσει στο εθνικό δίκαιο την ευρωπαϊκή οδηγία 2008/98, αποσκοπώντας στην προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, καθώς και στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων.

Τέλος, το ελληνικό πάνελ έκλεισε με την τοποθέτηση της κ. Ματίνας Ζιώγου από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ανακυκλωτών Μεταλλικών Απορριμμάτων, η οποία αναφέρθηκε στη σημασία της ανακύκλωσης, στα προϊόντα μετάλλου που ανακυκλώνονται και στην κατηγοριοποίηση τους με ποιοτικά κριτήρια.

Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης ήταν αφιερωμένο σε εφαρμογές, τεχνολογίες και παραδείγματα καλής πρακτικής από τη Γερμανία, όπου ομιλητές παρουσίασαν τις εμπειρίες τους.

Το πάνελ ξεκίνησε υπό τον συντονισμό του κ. Εμμανουήλ Καστανάκη, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου και με

εισήγηση του κ. Hohenschurz-Schmidt, ο οποίος αναφέρθηκε στην εικοσαετή εμπειρία του ως διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας AWR, παρουσιάζοντας το παράδειγμα της διαχείρισης απορριμμάτων στην ευρύτερη περιοχή του Rendburg-Eckenförde, της Βόρειας Γερμανίας. Επιπλέον ανέλυσε τις βιοχημικές διεργασίες επεξεργασίας αποβλήτων και διευκρίνισε, πως στα οργανικά απορρίμματα συγκεντρώνεται μεγάλο ενεργειακό δυναμικό προς εκμετάλλευση. Κλείνοντας, υπογράμμισε την σπουδαιότητα που έχει η ευαισθητοποίηση της νεολαίας μας σε θέματα ανακύκλωσης και έφερε ως παράδειγμα επιμορφωτικά κέντρα που λειτουργούν στη Γερμανία.

Στο τρίτο μέρος της εκδήλωσης διεξήχθη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης υπό τον συντονισμό της δημοσιογράφου Κάκης Μπαλή. Στη συζήτηση συμμετείχαν ο κ. Βασίλειος Λιόγκας, σύμβουλος του υπουργού ΠΕΚΑ, ο κ. Μιχάλης Γεράνης, πρόεδρος του ΦοΔΣα Κεντρικής Μακεδονίας, ο κ. Σκορδίλης Αδαμάντιος, γενικός διευθυντής του ΕOΑΝ, και ο κ. Νικόλαος Μουσιόπουλος, καθηγητής διευθυντής του εργαστηρίου μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής του ΑΠΘ και αντιπρόεδρος Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος.

Στιγμιότυπο από το συνέδριο για τη διαχείριση απορριμάτων στη Θεσσαλονίκη

46

17ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ: ΕΡΧOΝΤΑΙΦOΡOΑΠΑΛΛΑΓΕΣΤην επαναφορά των φοροαπαλλαγών για δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων προβλέπει τροπολογία που έχει καταρτίσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και βρίσκεται υπό συζήτηση τόσο με το υπουργείο Oικονομικών όσο και με την τρόικα.

Κτηριακή αναβάθμισηΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Η πρόταση για τις φοροαπαλλαγές έχει γίνει και δημόσια από τον υπουργό ΠΕΚΑ Γιάννη Μανιάτη, με την επισήμανση ότι οι απώλειες εσόδων του Δημοσίου υπερκαλύπτονται από την άνοδο των εισπράξεων που θα επιφέρει η αύξηση του τζίρου στην αγορά. Η τροπολογία συνοδεύεται μάλιστα από εκτενή μελέτη που πιστοποιεί ότι η ρύθμιση θα έχει δημοσιονομικό όφελος και όχι κόστος.

Η πρόταση του ΥΠΕΚΑΣύμφωνα με την πρόταση του ΥΠΕΚΑ, ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων για δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτων θα μειώνεται κατά το 10% του ποσού αυτού, με ανώτατο ύψος δαπανών τα 15.000 ευρώ. Oι επιλέξιμες για φοροαπαλλαγή δαπάνες περιλαμβάνουν τις εξής κατηγορίες: α) την αντικατάσταση του λέβητα πετρελαίου για την εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή για νέα εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή συστήματος που κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και για παρεμβάσεις στο υφιστάμενο σύστημα που αφορούν σύστημα αντιστάθμισης στον καυστήρα/λέβητα σε συνδυασμό με αυτονομία

θέρμανσης και μόνωση σωληνώσεων, β) την αλλαγή εγκατάστασης κεντρικού κλιματισμού χρήσης καυσίμου από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο ή για νέα εγκατάσταση φυσικού αερίου, γ) την αγορά και εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών και για την εγκατάσταση κεντρικού κλιματισμού με χρήση ηλιακής ενέργειας, δ) την αγορά και εγκατάσταση αποκεντρωμένων συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (φωτοβολταϊκά, μικρές ανεμογεννήτριες) και συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και ψύξης-θέρμανσης με χρήση φυσικού αερίου ή ανανεώσιμων πηγών, ε) τη θερμομόνωση σε υφιστάμενα κτήρια με τοποθέτηση διπλών θερμομονωτικών υαλοπινάκων και θερμομονωτικών πλαισίων/κουφωμάτων (στα οποία συμπεριλαμβάνονται εξωτερικά καλύμματα, παντζούρια και ρολά) και τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος ή και στην οροφή (δώμα ή στέγη), στ) τη δαπάνη για τη διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από αρμόδιο επιθεωρητή.

47

«Με τη ρύθμιση αυτή δίνεται ένα σοβαρό κίνητρο για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας του κτηριακού αποθέματος της χώρας», τονίζεται στην εισηγητική έκθεση της τροπολογίας. «Ωστόσο και παρότι πολλές αναλύσεις έχουν αποδείξει ότι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων συνεπάγεται σημαντικό οικονομικό όφελος και για τους ιδιώτες, η έλλειψη διαθέσιμων κεφαλαίων και η δυσκολία αξιολόγησης της σκοπιμότητας αυτών των παρεμβάσεων από κάθε ιδιώτη χωριστά εμποδίζουν σε μεγάλο βαθμό τη διενέργεια σχετικών επενδύσεων. Είναι επομένως σκόπιμη η παροχή από την πολιτεία καταλυτικών κινήτρων για την υλοποίηση των εν λόγω παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας».

Η μελέτη που έκανε το ΥΠΕΚΑ για την εκτίμηση του δημοσιονομικού αποτελέσματος της πρότασης στα έσοδα του κράτους βασίζεται σε του 2010, σύμφωνα με τα οποία για κάθε ένα ευρώ που δαπανάται για κατασκευαστικά έργα, το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 1,73 ευρώ, ενώ 0,38 ευρώ επιστρέφουν ως φορολογικά έσοδα και έσοδα από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Το αποτέλεσμα αυτό περιλαμβάνει την άμεση θετική επίδραση από τη δαπάνη αυτήν καθαυτήν, την έμμεση θετική επίδραση από τις προμήθειες κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού του

κατασκευαστικού κλάδου, καθώς και την προκαλούμενη θετική επίδραση από την κατανάλωση μέρους του εισοδήματος των εργαζομένων στον κατασκευαστικό κλάδο και στην αλυσίδα εφοδιασμού του.

Με βάση τα εν λόγω στοιχεία: – Για αύξηση της ζήτησης για κατασκευαστικές δραστηριότητες κατά 200 εκατ. ευρώ (λ.χ. από 20.000 παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ύψους 10.000 ευρώ η καθεμία), προκύπτει αύξηση του ΑΕΠ κατά 346 εκατ. ευρώ και φορολογικά έσοδα ύψους 76 εκατ. ευρώ. – Για αύξηση της ζήτησης για κατασκευαστικές δραστηριότητες κατά 400 εκατ. ευρώ (λ.χ. από 40.000 παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ύψους 10.000 ευρώ η καθεμία), προκύπτει αύξηση του ΑΕΠ κατά 692 εκατ. ευρώ και φορολογικά έσοδα ύψους 152 εκατ. ευρώ. – Για αύξηση της ζήτησης για κατασκευαστικές δραστηριότητες κατά 600 εκατ. ευρώ (λ.χ. από 60.000 παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ύψους 10.000 ευρώ η καθεμία), προκύπτει αύξηση του ΑΕΠ κατά 1.038 εκατ. ευρώ και φορολογικά έσοδα ύψους 228 εκατ. ευρώ κ.ο.κ.

Θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμαΜε εφαρμογή ενός μέσου συντελεστή φορολογίας εισοδήματος της τάξης του 20%, οι συνολικές απώλειες

φορολογικών εσόδων σε περίπτωση πλήρους απαλλαγής των δαπανών ενεργειακής αναβάθμισης από τον φόρο εισοδήματος θα ήταν 10 εκατ. ευρώ για συνολικές δαπάνες ύψους 200 εκατ. ευρώ, 20 εκατ. ευρώ για δαπάνες 400 εκατ. ευρώ κ.ο.κ. Επομένως, ακόμη και σε περίπτωση πλήρους απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος και με αυτό τον υψηλό μέσο συντελεστή φορολογίας εισοδήματος (20%), το δημοσιονομικό ισοζύγιο είναι θετικό (συγκεκριμένα κατά 76 - 10 = 66 εκατ. ευρώ για συνολικές δαπάνες ύψους 200 εκατ. ευρώ, κατά 132 εκατ. ευρώ για δαπάνες ύψους 400 εκατ. ευρώ κ.ο.κ.). Δεδομένου ότι η πρόταση δεν προβλέπει πλήρη φοροαπαλλαγή αλλά τη μείωση του φόρου εισοδήματος κατά το 10% των δαπανών, το τελικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα είναι ακόμη πιο θετικό για τα ταμεία.

Αναφορικά δε με την τόνωση της απασχόλησης, έχει υπολογιστεί ότι από κάθε εκατομμύριο ευρώ που δαπανάται στις κατασκευές προκύπτουν 39 ανθρωποέτη απασχόλησης, 13 από τα οποία στον κλάδο των κατασκευών, καθώς και ότι άνω του 70% των υλικών και του εξοπλισμού που χρησιμοποιούνται για τη ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων παράγεται από ελληνικές επιχειρήσεις.

48

18ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΑΠOΡΡΙΜΜΑΤΩΝΜια ακόμη ξεχωριστής σημασίας ημερίδα διοργανώθηκε από την Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών. Στις αρχές του Oκτωβρίου έλαβε χώρα στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών ημερίδα με θέμα «Διαχείριση/Ενεργειακή Εκμετάλλευση Αποβλήτων στην Ελλάδα». Στην ημερίδα συμμετείχαν ακαδημαϊκοί, καθηγητές πανεπιστημίων, κορυφαίοι εμπειρογνώμονες, εκπρόσωποι υπουργείων και οργανισμών, καθώς και φορέων διαχείρισης-εκμετάλλευσης αποβλήτων.

Ακαδημία Αθηνών

Η ημερίδα της Ακαδημίας Αθηνών αποτέλεσε τον γόνιμο χώρο για να δοθεί έμφαση στο πρόβλημα και τις ενδεδειγμένες πρακτικές του, στην ανακύκλωση-κομποστοποίηση και ενεργειακή εκμετάλλευση αποβλήτων, καθώς και στα έργα που έχουν δρομολογηθεί στην ελληνική επικράτεια με τα αναμενόμενα αποτελέσματά τους.

Η πρόοδος που έχει σημειωθείΗ ημερίδα έδωσε την ευκαιρία σε ένα ευρύ φάσμα ειδικών να ανταλλάξουν απόψεις και να κάνουν εισηγήσεις για μια ολοκληρωμένη και σύγχρονη διαχείριση και ενεργειακή εκμετάλλευση των αποβλήτων της Ελλάδας. Αν και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην περιοχή αυτήν είναι ακόμη μεγάλες και δύσκολες, πρόοδος έχει γίνει, σχέδια έχουν τεθεί σε εφαρμογή, νέες τεχνολογίες έχουν χρησιμοποιηθεί ή μελετώνται/αξιολογούνται, και πολλοί φορείς εργάζονται, συνεργάζονται και συντονίζονται.

Μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτωνO οδικός χάρτης για τη χώρα

περιγράφεται στον υπό ολοκλήρωση εθνικό σχεδιασμό και αντιμετωπίζει θέματα όπως οι επιπτώσεις στην υγεία, στο περιβάλλον και το κλίμα, οι ενδεδειγμένες στρατηγικές, οι απαραίτητες συνεργασίες και ο συντονισμός, καθώς και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που θα απαιτηθούν. Βασικός κορμός των εθνικών προσπαθειών είναι, πρώτον, η παραγωγή αποβλήτων (πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, διαχωρισμός αποβλήτων στην πηγή, μείωση ποσοτήτων που οδηγούνται σε χώρους ταφής) και, δεύτερον, η επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων (μέθοδοι και τεχνολογίες για κομποστοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση πολύτιμων υλικών και ενέργειας). O εθνικός στόχος είναι ο εξορθολογισμός της διαχείρισης προκειμένου σε ορατό χρόνο η Ελλάδα να γίνει μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτων.

Από πρόβλημα, εκμεταλλεύσιμος πόροςΥπήρξε και υπάρχει ρευστότητα στην επιλογή μεθοδολογίας, κατάλληλης τεχνολογίας και απώτερου σκοπού διαχείρισης απορριμμάτων. Η αρχική

49

κατεύθυνση «όλα τα απόβλητα να θάβονται» μετατράπηκε σταδιακά στην αποδοχή «τα απόβλητα συνιστούν πόρους προς εκμετάλλευση και ένα πολύ μικρό τελικό μέρος τους πρέπει να οδηγείται σε ταφή». Συνέπεια αυτής της μεταστροφής: «από πρόβλημα σε πόρο», ήταν η διαφοροποίηση επιλογής τεχνολογιών και υποδομών. Αρχικά οι προσπάθειες εστιάζονταν σε «μεγάλης κλίμακας υποδομές για συνολική ταφή» και σταδιακά οι στρατηγικές στράφηκαν σε μικρότερης κλίμακας έργα ειδικού σκοπού και μηδαμινών καταλοίπων σε τελική ταφή. Ενώ οι αρχικές επιλογές τεχνολογιών διαχείρισης ήταν περιορισμένες, σήμερα είναι πολλές και εφαρμόζονται είτε μεμονωμένες ή σε συνδυασμό. Η ιεράρχηση στη διαχείριση των αποβλήτων τοποθετεί την πρόληψη ως άμεση προτεραιότητα και την τελική διάθεση υπολειμμάτων σε ΧΥΤΥ ως τελευταία.

Τα απόβλητα μπορούν να αποτελέσουν ουσιαστικούς πόρους προς εκμετάλλευση προς όφελος της κοινωνίας, ιδιαίτερα για ανάκτηση υλικών και ενέργειας. Επιβάλλεται η κατά περίπτωση τεκμηριωμένη βέλτιστη

επιλογή κατάλληλης τεχνολογίας για την αξιοποίησή τους.

Τι συμβαίνει στην ΕΕΗ Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί ως βασικό πυλώνα της νέας πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων τη μείωση της παραγωγής αποβλήτων και τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών και ενέργειας από τη χρήση τους. Προχωρεί στην ιεράρχηση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, η οποία περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα: 1) πρόληψη, 2) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, 3) ανακύκλωση, 4) άλλου είδους ανάκτηση, π.χ. ενεργειακή, και 5) διάθεση, π.χ. ταφή μηδαμινών, μη αξιοποιήσιμων ποσοτήτων απορριμμάτων. Προωθεί την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Την ίδια στιγμή, τα κράτη-μέλη μειώνουν την εξάρτηση από τους ΧΥΤΑ, κάνοντας συνδυασμό πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης, βιολογικής επεξεργασίας και ενεργειακής αξιοποίησης. Η Ένωση επίσης δίδει προτεραιότητα στην υλοποίηση των έργων Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης

ενθαρρύνοντας και τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).

…και στην ΕλλάδαΣτη χώρα μας η διαχείριση αποβλήτων μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξή της και έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Υπάρχει ουσιαστική αναγκαιότητα για εισαγωγή νέων πολιτικών και πρακτικών διαχείρισης του συνόλου των ρευμάτων αποβλήτων σε ένα εκσυγχρονισμένο θεσμικό πλαίσιο. Η υιοθέτηση της κοινοτικής ιεράρχησης στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων υστερεί. Απαιτούνται υποδομές και ουσιαστική αναβάθμιση της διαχείρισης αποβλήτων, ώστε να δοθεί η πρέπουσα προτεραιότητα στην πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, κομποστοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση προϊόντων και ενέργειας.

Το ποσοστό αποβλήτων που καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής είναι μεγάλο (>80%). Ως εκ τούτου επιβάλλεται η σταδιακή ελάττωση της ταφής, περιοριζόμενης σε μη αξιοποιήσιμα απόβλητα. Η διαχείριση των επικίνδυνων υγειονομικών και βιομηχανικών αποβλήτων είναι

50

ελλιπής και ενέχει περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η δε διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων συνιστά σημαντική δραστηριότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η δικτύωση των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων-ΦοΔΣΑ και η ύπαρξη και εφαρμογή σταθερής νομοθεσίας θεωρούνται βασικές προϋποθέσεις για την αποτελεσματική τους λειτουργία. Τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων συνιστούν σημαντική παράμετρο για την υλοποίηση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων. Επιπλέον, η αντικειμενική και τεκμηριωμένη ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών για τις διεθνώς εφαρμοζόμενες τεχνικές λύσεις και δυνατότητες είναι εξαιρετικά σημαντική, ώστε να γίνει κατανοητό πόσο άμεσα απαραίτητα και πιο περιβαλλοντικά φιλικά είναι σχετικά έργα σε σύγκριση με την παρούσα κατάσταση.

Όσον αφορά την παραγωγή βιοαερίου, είναι μια διεθνώς αποδεκτή λύση για την ενεργειακή αξιοποίηση του οργανικού κλάσματος των αποβλήτων και μπορεί να συνδυάσει την ενεργειακή αξιοποίησή τους με τη διάθεση του χωνεμένου υπολείμματος, ύστερα από επεξεργασία του, ως εδαφοβελτιωτικού. Δυστυχώς η μέχρι σήμερα πρόοδος για την παραγωγή βιοαερίου/βιομεθανίου δεν είναι ικανοποιητική. Η υλοποίηση μονάδων βιοαερίου καθυστερεί κυρίως λόγω γραφειοκρατίας και αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών και αντιμετωπίζει προβλήματα

χρηματοδότησης και ενιαίας ρύθμισης του κόστους διάθεσης των αποβλήτων, απουσίας χωροταξικού σχεδιασμού βιομηχανικών μονάδων και χρήσης της συμπαραγόμενης θερμικής ενέργειας. Ενδείκνυται λοιπόν η αξιοποίηση της ενέργειας των υποπροϊόντων των γεωργοκτηνοτροφικών μονάδων και των ειδικών αγροτοβιομηχανικών οργανικών υποπροϊόντων. Το ετήσιο δυναμικό της Ελλάδας για την παραγωγή ξηρής λιγνοκυτταρινούχου βιομάζας από γεωργικά απόβλητα θεωρείται σημαντικό.

Τι μπορούμε να διδαχτούμεΣύμφωνα με τα πορίσματα της ημερίδας, πρέπει να επωφεληθούμε από την εμπειρία των προηγμένων χωρών-μελών της ΕΕ. Προς τούτο, η αποτέφρωση θεωρείται αξιόπιστη μέθοδος για αστικά στερεά απόβλητα, οι μονάδες αποτέφρωσης σύμμεικτων αστικών αποβλήτων αποτελούν ώριμη τεχνολογία, η οποία τηρεί τα αυστηρά περιβαλλοντικά όρια όπως αυτά ορίζονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, συνεισφέρουν στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων και μπορούν να παραγάγουν ηλεκτρική ενέργεια ή και θερμότητα. Έχει όμως το μειονέκτημα ότι περιορίζει τη δυνατότητα ανακύκλωσης, και για αυτόν τον λόγο θεωρείται μη συμβατή με την ιεράρχηση της διαχείρισης των απορριμμάτων που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ενεργειακή αξιοποίηση μπορεί να είναι συμβατή με την ιεράρχηση της διαχείρισης εφόσον αφορά μη ανακυκλώσιμα κλάσματα που ανακτώνται από τα σύμμεικτα αστικά απόβλητα. Τέτοια δευτερογενή καύσιμα (RDF/SRF) μπορούν να αξιοποιηθούν σε εξειδικευμένες μονάδες ενέργειας (για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή και θερμότητας) ή να προωθηθούν προς συναποτέφρωση σε άλλες βιομηχανικές μονάδες (εφόσον υπάρχουν διαμορφωμένες αγορές) με την επίτευξη καλύτερης απόδοσης και περιβαλλοντικών επιδόσεων σε σχέση με την αποτέφρωση των σύμμεικτων απορριμμάτων. Τέλος, η πυρόλυση και η αεριοποίηση εμφανίζουν ευαισθησία εφαρμογής.

O εθνικός στόχος είναι ο εξορθολογισμός της διαχείρισης προκειμένου σε ορατό χρόνο η Ελλάδα να γίνει μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτων

51

Πρακτικές που χρήζουν προσοχήςΕνδείκνυται η αξιολόγηση ανοιχτών τεχνολογιών οι οποίες βρίσκονται εντός των προδιαγραφών της ΕΕ. Η μελέτη των διάφορων ευρωπαϊκών μοντέλων χρηματοδότησης και δημοπράτησης που εφαρμόζονται για την υλοποίηση των έργων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων καθώς και των διαθέσιμων μοντέλων Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Η εξασφάλιση της βιωσιμότητας των έργων εντός των ορίων της χρηματοδοτικής δυνατότητας των πολιτών να πληρώνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες.

Ως εκ τούτου, θεωρούνται αναγκαίες: – Η επανεξέταση του ρόλου των ΧΥΤΑ και των μεγάλων εργοστασίων για τη διαχείριση μεγάλων ποσοτήτων σύμμεικτων απορριμμάτων λαμβάνοντας υπόψη και τις αναγκαίες οικονομίες κλίμακας. Η υιοθέτηση τεχνολογιών που να προωθούν τη διάθεση ικανών ποσοτήτων για ανακύκλωση και κομποστοποίηση. – Η προώθηση της χρήσης δευτερογενών καυσίμων προερχόμενων από απόβλητα στην ελληνική

βιομηχανία, κατά το πρότυπο της τσιμεντοβιομηχανίας. – Η εφαρμογή προτύπων για τον έλεγχο της ποιότητας των παραγόμενων στερεών ανακτηθέντων καυσίμων, ώστε να δημιουργηθεί και να συντηρηθεί η βιώσιμη αγορά των. Δεδομένων των έργων Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα που προτείνονται στην Ελλάδα σε περιφερειακό επίπεδο με έμφαση στη μηχανική διαλογή, θεωρείται αναγκαία η εφαρμογή προτύπων για την ποιότητα του παραγόμενου εδαφοβελτιωτικού και η διερεύνηση της αξιοποίησης του υπολειπόμενου κλάσματος των αστικών απορριμμάτων προκειμένου να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα από τη διαχείρισή του. – Η προώθηση της διαλογής στην πηγή, με την ξεχωριστή συλλογή του οργανικού κλάσματος. Η απαλλαγή της Ελλάδας από τους χώρους ανεξέλεγκτης ταφής των απορριμμάτων.

Προτάσεις & συστάσειςΑπό την ημερίδα της Επιτροπής Ενέργειας προέκυψαν τα εξής σημαντικά συμπεράσματα:

– Να ολοκληρωθεί ο Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων με λεπτομερή ανάλυση και επιστημονική τεκμηρίωση και να αναθεωρηθούν έγκαιρα οι Περιφερειακοί Σχεδιασμοί. – Να θεμελιωθεί η μετάβαση προς την κυκλική οικονομία και να αναβαθμιστεί η λειτουργία της ανακύκλωσης με κίνητρα και αντικίνητρα όπως το πρόσθετο τέλος ταφής. Να θεμελιωθεί η καινοτομία που προωθεί την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ανάπτυξη αγορών των ανακυκλωμένων υλών. – Να γίνει πλήρης διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων και να διασφαλιστούν οι πόροι για την υλοποίηση των προτεινόμενων έργων διαχείρισης απορριμμάτων. – Να ενταθεί ο ανοιχτός διάλογος μεταξύ των κυβερνητικών φορέων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών κοινωνιών και των βιομηχανικών κλάδων που παράγουν ή αξιοποιούν απόβλητα.

Το βιβλίο πρακτικών της ημερίδας αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Ιανουάριο του 2015.

52

19«ΔΙΥΛΙΖOΥΝΤOΝ ΚΩΝΩΠΑ»ΣΤΑ ΑΙOΛΙΚΑ«Το σημερινό επίπεδο διαβίωσής μας και η ανάπτυξη που έχουμε ή θέλουμε να έχουμε, δεν πρόκειται να αλλάξουν και να επιτευχθούν αν η οικονομία μας δεν στηριχθεί στην ανανεώσιμη ενέργεια», δηλώνει κατηγορηματικά ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) κ. Γιάννης Τσιπουρίδης απαντώντας στην αντίθεση που εκφράζουν περιβαλλοντικές οργανώσεις και μερίδα της κοινής γνώμης απέναντι σε αιολικά έργα.

Παρέμβαση της ΕΛΕΤΑΕΝ

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν κορυφωθεί οι αντιδράσεις εναντίον της εγκατάστασης μεγάλων αιολικών πάρκων σε περιοχές της Ελλάδας. Η πιο πρόσφατη από αυτές καταγράφεται στην Κρήτη, όπου περιβαλλοντικοί φορείς και κάτοικοι έχουν ξεσηκωθεί ενάντια στην εγκατάσταση ενός μεγάλου υβριδικού αιολικού-υδροηλεκτρικού σταθμού με αντλησιοταμίευση από θυγατρική του γαλλικού ενεργειακού κολοσσού EDF.

Ποιο είναι το έργοΤο υδροηλεκτρικό σύστημα με αντλησιοταμίευση έχει χωροθετηθεί στα όρια των νομών Λασιθίου και Ηρακλείου και περιλαμβάνει δύο ταμιευτήρες (λιμνοδεξαμενές) χωρητικότητας 1,2 εκατ. κυβικών μέτρων η καθεμία, τέσσερις υδροστροβίλους παραγωγής ρεύματος, συνολικής ισχύος 100 MW, καθώς και οκτώ αντλίες που θα μεταφέρουν το νερό στον άνω ταμιευτήρα. Oι δύο δεξαμενές θα συνδέονται με αγωγό διαμέτρου 2,4 μ. και μήκους 2,7 χλμ.

Τα αιολικά πάρκα χωροθετούνται στις θέσεις Σπίνα των δήμων Πλατανιά

και Κανδάνου-Σελίνου Χανίων (34 ανεμογεννήτριες ισχύος 850 kW η καθεμία), Πλακάκια του δήμου Πλατανιά (14 ανεμογεννήτριες ισχύος 850 kW η καθεμία), Λαμπινή του δήμου Αγ. Βασιλείου Ρεθύμνου (11 ανεμογεννήτριες ισχύος 850 kW η καθεμία) και Καλή Συκιά στον ίδιο δήμο (47 ανεμογεννήτριες ισχύος 850 kW η καθεμία).

Η απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων προβλέπει ότι οι υδροληψίες για την πλήρωση της κάτω δεξαμενής θα γίνουν από υφιστάμενες γεωτρήσεις καθώς και από τις εκροές της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων των Μαλίων, μόνο κατά τη χειμερινή περίοδο (από Νοέμβριο έως Απρίλιο).

Πού εστιάζονται οι αντιδράσειςΌπως επισημαίνει η Oικολογική Κίνηση Μιραμβέλλου, το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο με αντλησιοταμίευση σχεδιάζεται να κατασκευαστεί μέσα στο Αζιλακόδασος, ένα από τα σπάνια μεσογειακά δάση αριάς και το μοναδικό στην Κρήτη.

Ένα ακόμα επιχείρημα εναντίον του υδροηλεκτρικού σταθμού αφορά τα

53

συνοδά έργα, και συγκεκριμένα στο ότι θα γίνουν διανοίξεις μεγάλων δρόμων στο βουνό και θα τοποθετηθούν χιλιόμετρα υπερυψωμένων σωλήνων διαμέτρου 2,5 μέτρων που θα είναι ορατοί από τις αρχαιότητες των Μαλίων.

Επίσης η περιβαλλοντική οργάνωση υποστηρίζει ότι οι συνολικά 106 ανεμογεννήτριες σε Ρέθυμνο και Χανιά βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από οικισμούς και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, οι πιο πολλές πάνω σε περιοχές με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, με συνέπεια να υποβαθμιστούν οι γεωργικές και τουριστικές δραστηριότητες της περιοχής χωρίς καν το αντιστάθμισμα της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας (το σύστημα μπορεί να λειτουργήσει από έναν υπολογιστή).

Αντίστοιχες ενστάσεις κατά της εγκατάστασης ανεμογεννητριών εκφράζονται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Λακωνία.

Τα νεράΠέρα από τις συνήθεις αντιδράσεις στα σχέδια εγκατάστασης ανεμογεννητριών (αλλοίωση φυσικού τοπίου,

παρενόχληση της βιοποικιλότητας από τη λειτουργία των ανεμογεννητριών και τη διάνοιξη δρόμων, τις επιπτώσεις από τα συνοδά έργα κ.λπ.), στην Κρήτη υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο σχέδιο εποφθαλμιά και τα υπόγεια νερά του νησιού, αφού σαφώς αναφέρεται πως θα χρησιμοποιηθούν (μαζί με τα νερά από εγκαταστάσεις βιολογικών καθαρισμών) για να γεμίζουν οι δύο τεράστιες λιμνοδεξαμενές.

Μάλιστα υποστηρίζουν ότι το έργο είναι τέτοιου μεγέθους που θα καταστρέψει το περιβάλλον της περιοχής, αφού θα αντλήσει τεράστιες ποσότητες υπόγειων υδάτων από μια ξηροθερμική περιοχή (εκεί που ένας αγρότης σήμερα απαγορεύεται να κάνει καινούργια γεώτρηση).

Ήδη με δημόσια ανακοίνωσή του το Παγκρήτιο Δίκτυο κατά των Βιομηχανικών ΑΠΕ έχει απευθύνει ερωτήματα προς όλες τις αρχές για το μείζον αυτό θέμα τονίζοντας πως δεν προβλέπεται από κανέναν σχεδιασμό η χρήση των νερών του νησιού για την παραγωγή ενέργειας (την ώρα μάλιστα που τα νερά της Κρήτης δεν

επαρκούν για τις ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης).

Σύμφωνα με τους αντιδρώντες, «στο σχέδιο που έχει καταθέσει η γαλλική εταιρεία EDF προβλέπεται πως θα εξασφαλίζει τις πηγές ύδρευσης και άρδευσης για την τοπική κοινωνία σε περίπτωση έλλειψης αποθεμάτων στο μέλλον – με άλλα λόγια, το αν θα υπάρχει στην περιοχή του Βραχασίου, του Κρασίου και των Μαλλίων επαρκές νερό για τους πολίτες και τις καλλιέργειες θα εξαρτάται από τις ορέξεις της συγκεκριμένης εταιρείας».

Τοπική κοινωνία & αυτοδιοίκησηΣτους νομούς Ρεθύμνου, Χανίων και Λασιθίου, που θίγονται περισσότερο από τη συγκεκριμένη παρέμβαση, σύλλογοι και πολίτες απευθύνονται σε συμβολαιογράφους υπογράφοντας την προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ και στο Ηράκλειο αρκετοί είναι οι επαγγελματικοί και περιβαλλοντικοί σύλλογοι που έχουν ήδη εκφράσει την πρόθεσή τους να συνυπογράψουν την προσφυγή.

Σημειώνεται ότι η τοπική κοινότητα

54

Βραχασίου, μια από τις περιοχές που επηρεάζεται άμεσα από το έργο, ψήφισε κατά της επένδυσης συμφωνώντας με την προσφυγή στο ΣτΕ που συνυπέγραψαν φορείς και σύλλογοι του δήμου Αγίου Νικολάου.

Αντιθέτως, στο δημοτικό συμβούλιο του δήμου Αγίου Νικολάου τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου ο δήμαρχος τάχθηκε υπέρ της επένδυσης βρίσκοντας υποστήριξη και από τους δημοτικούς συμβούλους της παράταξής του.

Η Μελέτη Περιβαλλοντικών ΕπιπτώσεωνΌσον αφορά τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που πήρε το «πράσινο φως» από το ΥΠΕΚΑ, η περιβαλλοντική οργάνωση παραπέμπει στη γνωστή επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το υπουργείο Εξωτερικών σχετικά με τη χωροθέτηση των αιολικών πάρκων στην Κρήτη και την Εύβοια, η οποία κάνει λόγο για ελλιπείς διαδικασίες αδειοδότησης που δεν λαμβάνουν υπόψη τις αθροιστικές επιπτώσεις της λειτουργίας αιολικών πάρκων σε περιοχές του δικτύου Natura 2000.

Ειδικότερα για την Κρήτη επισημαίνεται ότι στα 51 ήδη υπάρχοντα και προβλεπόμενα αιολικά πάρκα στο νησί υπάρχουν και αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία 579 ανεμογεννήτριες συνολικά, εκ των οποίων οι 505 εντός περιοχών Natura 2000.

Αξίζει βέβαια να σημειώσουμε ότι η περιβαλλοντική νομοθεσία δεν

απαγορεύει τη χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε περιοχές του δικτύου Natura 2000 και ότι η επιστολή της Κομισιόν επικεντρώνεται στην έλλειψη περιβαλλοντικής μελέτης των αθροιστικών επιπτώσεων των αιολικών πάρκων.

O κώνωψ και η κάμηλοςΣχολιάζοντας τις αντιδράσεις που καταγράφονται πανελλαδικά κατά της εγκατάστασης αιολικών πάρκων, ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) κ. Γιάννης Τσιπουρίδης επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι «αν συνεχίσουμε να διυλίζουμε τον κώνωπα της αιολικής ενέργειας και να καταπίνουμε την κάμηλο των ορυκτών καυσίμων αμάσητη, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για τις χειρότερες κλιματικές συνέπειες».

Σύμφωνα με τον κ. Τσιπουρίδη, «το σημερινό επίπεδο διαβίωσής μας και η όποια ανάπτυξη έχουμε ή θέλουμε να έχουμε, απαιτούν ενέργεια. Ακόμη και αν μειώσουμε τη σπατάλη ενέργειας με εξοικονόμηση ενέργειας και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, πάλι χρειαζόμαστε παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας για τις βιομηχανικές, εμπορικές, κοινωνικές και οικιακές μας ανάγκες» επισημαίνει και προσθέτει ότι «όλες οι δραστηριότητές μας έχουν επέμβαση στο περιβάλλον με τις ΑΠΕ να έχουν αναμφισβήτητα τη μικρότερη δυνατή».

Σε αντίθεση με τα ορυκτά καύσιμα ένα έργο αιολικής ενέργειας χαρακτηρίζεται από αποκλειστικά

O κ. Τσιπουρίδης τονίζει ότι η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της κοινωνίας με περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο δεν μπορεί να γίνει ούτε από μικρές ανεμογεννήτριες ούτε από φωτοβολταϊκά σε στέγες, αλλά από «μεγάλα αιολικά πάρκα που θα εκμεταλλευτούν τον ανεξάντλητο εγχώριο ενεργειακό πόρο»

55

τοπική γεωγραφική διάσταση -δεν έχει καμία επίπτωση πουθενά αλλού-, από περιορισμένη χρονική διάρκεια επέμβασης -διαρκεί όσο και η κατασκευή του έργου-, και υπογραμμίζει ότι ενώ οι αιτιάσεις για περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων αιολικής ενέργειας και ΑΠΕ γενικότερα συνήθως βρίσκονται στη σφαίρα της φαντασίας (π.χ. φρενάρουν τις βροχοπτώσεις), οι επιπτώσεις της καύσης ορυκτών καυσίμων είναι όλες πραγματικές και πολλαπλάσιες, όπως για παράδειγμα η παραγωγή και διασπορά στερεών, υγρών και αέριων ρύπων.

Όσον αφορά τις αιτιάσεις περί ελλιπούς περιβαλλοντικής αδειοδότησης -που εν πολλοίς βασίζονται στη σχετική επιστολή της Κομισιόν-, ο κ. Τσιπουρίδης υποστηρίζει ότι «τα έργα αιολικής ενέργειας εφαρμόζουν την πιο αυστηρή περιβαλλοντική και αδειοδοτική νομοθεσία που υπάρχει και αυτό ισχύει σε λίγες άλλες δραστηριότητες».

Ενδεικτικά, λέει ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ: «Αν ήταν να καλυφτούν όλες οι σημερινές ενεργειακές ανάγκες της χώρας από ανεμογεννήτριες, θα χρησιμοποιούσαμε περίπου 25.000 στρέμματα, δηλαδή το 0,02% της έκτασης της Ελλάδας. Για σύγκριση, η ανάπτυξη της χώρας που πραγματοποιήθηκε ώς τώρα με βάση τον λιγνίτη χρησιμοποίησε και θα χρησιμοποιηθεί ακόμη συνολική έκταση περίπου 230.000 στρεμμάτων στα λεκανοπέδια Πτολεμαΐδας, Κοζάνης

και Μεγαλόπολης».

«Το μόνο που πραγματικά μένει για συζήτηση είναι το εξ ορισμού υποκειμενικό, αισθητικό στοιχείο», καταλήγει.

O κ. Τσιπουρίδης τονίζει ότι «η ενεργειακή επιλογή μας θα καθορίσει το μέλλον μας και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μεταδώσουμε στις τοπικές κοινωνίες» και ότι η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της κοινωνίας με περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο δεν μπορεί να γίνει ούτε από μικρές ανεμογεννήτριες ούτε από φωτοβολταϊκά σε στέγες, αλλά από «μεγάλα αιολικά πάρκα που θα εκμεταλλευτούν τον ανεξάντλητο εγχώριο ενεργειακό πόρο και θα προσφέρουν ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού και ενεργειακή ανεξαρτησία».

Τέλος ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ θεωρεί ως αδήριτη ανάγκη τη στροφή του ενεργειακού μοντέλου μας προς τις ΑΠΕ, επισημαίνει την επαμφοτερίζουσα στάση των πολιτικών -μια υπέρ της πράσινης ανάπτυξης, μια υπέρ των τοπικών αιτημάτων- και υποστηρίζει ότι «η πραγματική προστασία της πανίδας και της χλωρίδας της χώρας είναι η αποφυγή της κλιματικής αλλαγής, και αυτό επιτυγχάνεται μόνο μέσω της μεγαλύτερης δυνατής εγκατάστασης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».

Αν όχι αιολικά, τι άλλο;Σε κάθε περίπτωση, οι τοπικές κοινωνίες εφόσον δεν επιθυμούν τις

ανεμογεννήτριες στον τόπο τους θα πρέπει να προτείνουν βιώσιμους και ρεαλιστικούς τρόπους παραγωγής καθαρής ενέργειας, καθώς το υφιστάμενο ενεργειακό μοντέλο (του λιγνίτη στην ηπειρωτική Ελλάδα και των πετρελαιογεννητριών στα νησιά) ούτε οικονομικά ούτε περιβαλλοντικά βιώσιμο είναι.

Και αν στην περίπτωση της Πελοποννήσου, όπως έχουν επισημάνει μέλη του Δικτύου Προστασίας Λακωνίας, προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι ο εκσυγχρονισμός του απαρχαιωμένου δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ για να μπορέσει να υποδεχτεί τα επιπρόσθετα αιολικά μεγαβάτ (σε βάθος χρόνου, σε πολύ μικρότερη κλίμακα και όχι απότομα), στην περίπτωση της νησιωτικής και μη διασυνδεδεμένης Κρήτης δεν γίνεται οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας όλης της χώρας (και όχι μόνον οι κάτοικοι του νησιού) να συνεχίζουν να επιβαρύνονται με δυσβάσταχτες ΥΚΩ για τις ρυπογόνες και πανάκριβες (προς όφελος συγκεκριμένων συμφερόντων) πετρελαιογεννήτριες.

Ίσως λοιπόν οι εύλογες ώς έναν βαθμό τοπικές αντιδράσεις θα έπρεπε να συνοδευτούν από διεκδικήσεις για άμεση έναρξη των έργων διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό δίκτυο, αλλά και από ρεαλιστικές προτάσεις για την παραγωγή καθαρής ενέργειας στο νησί.

56

20ΕΘΝΙΚOΣ ΘΗΣΑΥΡOΣΤO ΑΛOΥΜΙΝΙOΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΕκτενές αφιέρωμα στην ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου και τα προβλήματα του υψηλού κόστους ενέργειας που έχουν οδηγήσει σε λουκέτο 24 βιομηχανίες στην Ευρώπη, φιλοξένησαν οι «Financial Times». Στο ευρωπαϊκό αυτό αφιέρωμα υπάρχει ειδική μνεία στην ελληνική βιομηχανία αλουμινίου και τη σημασία που αυτή έχει για την οικονομία και την προσπάθεια της χώρας να ανακάμψει και να εξέλθει από την κρίση.

Βιομηχανία

57

«Στην Ευρώπη η βιομηχανία αλουμινίου απασχολεί 80.000 εργαζομένους. Για την Ελλάδα που προσπαθεί να συνέλθει από την κρίση στην Ευρωζώνη, η βιομηχανία του αλουμινίου αποτελεί έναν στρατηγικής σημασίας εθνικό πρωταθλητή», αναφέρει η εφημερίδα.

Ενεργειακό κόστοςΣτο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται ότι το ενεργειακό κόστος απειλεί την ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου σε βαθμό εξαφάνισης: 11 από τα 24 χυτήρια της ΕΕ έχουν βάλει λουκέτο από το 2007. Θεωρούν υπαίτιο τις περιβαλλοντικές ρυθμίσεις της ηπείρου και απαιτούν ευρεία πανευρωπαϊκή στρατηγική.

Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα των «FT», οι ευρωπαίοι βιομήχανοι διαμαρτύρονται εντόνως ότι οι περιβαλλοντικές ρυθμίσεις της ΕΕ καθιστούν απαγορευτικές τις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος.

Oι «FT» επισημαίνουν ότι τα λουκέτα θέτουν ένα θεμελιώδες ερώτημα για το κατά πόσο η ΕΕ μπορεί να συνεχίσει να έχει πρωτοποριακή δράση στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά παράλληλα να διαφυλάσσει την ανταγωνιστικότητα της βαριάς βιομηχανίας. Επίσης τίθεται το ηθικό ζήτημα κατά πόσο οι πράσινες ρυθμίσεις είναι αντιπαραγωγικές, καθώς σπρώχνουν βιομηχανίες όπως

τα χημικά και η μεταλλουργία σε αναπτυσσόμενες χώρες που έχουν περισσότερα περιθώρια στη μόλυνση της ατμόσφαιρας. Η παραγωγή αλουμινίου της Ευρώπης έχει βουλιάξει σχεδόν 40% από το 2007, με κολοσσούς όπως η Alcoa και η Rio Tinto Alcan να κλείνουν μεγάλες εγκαταστάσεις.

Υπαίτια η πράσινη ενέργεια;Μεταξύ άλλων, το δημοσίευμα που αναφέρεται στα προβλήματα του κλάδου αναφέρει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι οι ρυθμίσεις έχουν ανεβάσει το κόστος παραγωγής αλουμινίου κατά 8% στη δεκαετία ώς το 2012. Oι εταιρείες παραγωγής ενέργειας έχουν περάσει το κόστος του χρηματιστηρίου ρύπων της ΕΕ στους καταναλωτές και έχουν επιβάλει πρόσθετες χρεώσεις για να καλύψουν την υποχρέωση εναλλακτικής ενέργειας. Το ηλεκτρικό ρεύμα καταλαμβάνει το 30% του κόστους παραγωγής αλουμινίου.

Τέλος, το ίδιο αφιέρωμα επικαλείται το Centre For European Policy Studies, σύμφωνα με το οποίο η ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου είναι αποδοτική, με κόστος παραγωγής στα 1.600 δολάρια ανά τόνο, όταν οι εταιρείες προστατεύονται από το ρυθμιστικό κόστος μέσω μακροχρόνιων συμβάσεων ηλεκτροδότησης ή αυτόνομης παραγωγής ενέργειας.

Αλλά οι μακροχρόνιες συμβάσεις είναι πλέον πολύ σπάνιες και το κόστος για τα ευρωπαϊκά χυτήρια στην ανοιχτή αγορά ενέργειας φτάνει τα 2.230 δολ. Συγκριτικά, στις ΗΠΑ το κόστος είναι περίπου 1.940 και στη Μ. Ανατολή 1.400 δολ. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των παραγωγών αλουμινίου είναι ότι οι traders καθορίζουν τις τιμές του μετάλλου (στα 2.000 περίπου αυτήν την περίοδο) στο London Metal Exchange, οπότε τα εργοστάσια δεν μπορούν να περάσουν το κόστος στους καταναλωτές.

Ευρωπαϊκή στρατηγικήΜέχρι σήμερα, αυτό που κάνει η ΕΕ είναι να διαμαρτύρεται στις χώρες που επιδοτούν τους παραγωγούς τους. Αλλά η βιομηχανία αλουμινίου πιστεύει ότι είναι απαραίτητη μια ευρύτερη πανευρωπαϊκή στρατηγική για να αντιμετωπιστεί το κόστος που επιφέρει το χρηματιστήριο ρύπων.

Και, μάλιστα, το βάρος αυτό θα αυξηθεί, καθώς στόχος της Κομισιόν είναι να αυξηθούν οι τιμές των συμβολαίων διοξειδίου του άνθρακα από τα 6 ανά τόνο στα 30 ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια. Με τέτοιες τιμές ο κλάδος θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου θα γίνει παρελθόν.

Πηγή: «Financial Times»

58

21ΗΛΙΑΚΕΣ ΛΕΩΦOΡOΙ:ΜΙΑ «ΦΩΤΕΙΝΗ» ΜΑΤΙΑΣΤO ΜΕΛΛOΝΈνα ζευγάρι αμερικανών εφευρετών επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τη φωτοβολταϊκή τεχνολογία με έναν ολοκαίνουργιο τρόπο, καθιστώντας την οδήγηση πιο ασφαλή, αλλά και παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια στις κοντινές κοινότητες και φόρτιση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Ηλιακή ενέργεια

Πρόκειται, αν μη τι άλλο, για μια ιδιαίτερα καινοτόμα ιδέα, αφού προωθείται η εφαρμογή της ηλιακής τεχνολογίας, με τροποποιήσεις, στους αυτοκινητόδρομους. Για να το θέσουμε όσο πιο απλά γίνεται, οι εφευρέτες των Solar Roadways πιστεύουν ότι τοποθετώντας φωτοβολταϊκά στους δρόμους με μια ξεχωριστή κατασκευή, θα είναι δυνατόν περιοχές, πόλεις και χωριά σε κοντινή απόσταση να τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που θα κινούνται σε αυτούς τους δρόμους να φορτίζονται πιο εύκολα.

Ματιά στο μέλλονΤο υψηλό κόστος συντήρησης, οι ακριβοί δρόμοι από άσφαλτο και οι χώροι στάθμευσης θα αποτελούν παρελθόν, για να δώσουν τη θέση τους σε γυάλινες επιφάνειες ηλιακών κυψελών που θα εξασφαλίζουν σημαντική ποσότητα ενέργειας. Σύμφωνα με τους εφευρέτες αυτής της ιδέας, εναλλακτικά θα μπορούσαν τμήματα του δρόμου να κατασκευαστούν από φωτοβολταϊκά κύτταρα, κάτι που θα κόστιζε πολύ λιγότερο από την αγορά των ίδιων των φωτοβολταϊκών.Και η έμπνευση δεν σταματά εδώ, αφού άλλο ένα σενάριο θα ήταν να τοποθετηθούν και LED φώτα στο

εξωτερικό τμήμα του δρόμου, καθώς επίσης και συστήματα θέρμανσης για να αποφεύγεται η συσσώρευση πάγου. Αυτές είναι ιδέες που αν υλοποιούνταν, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα είχαν ως αποτέλεσμα αυτοκινητόδρομους που θα εξασφαλίζουν ενέργεια και θα εγγυώνται οδική ασφάλεια.

Συμβόλαιο 750.000 δολαρίωνΗ συγκεκριμένη πρωτότυπη ιδέα έκανε την πρώτη της επίσημη εμφάνιση στο συνέδριο Federal Highway Administration, όπου και εξετάσθηκε λεπτομερώς η επιτυχία της. «Φτιάχνουμε φωτοβολταϊκά πάνελ πάνω στα οποία μπορείς να οδηγήσεις», είπε ο επικεφαλής τη ομάδας. «Το σημαντικό είναι ότι η εν λόγω εφεύρεση αποπληρώνει το κόστος της, σε αντίθεση με την άσφαλτο που κοστίζει και πολύ ακριβά».Μέχρι στιγμής, το πρόγραμμα των Αμερικανών έχει λάβει επιδότηση 750.000 δολαρίων και έχει τεθεί σε δοκιμαστική εφαρμογή σε σταθμούς πάρκινγκ στην πόλη Αϊντάχο. «Η Oμοσπονδιακή Διεύθυνση Αυτοκινητοδρόμων μάς απαγόρευσε –προς το παρόν- να βγούμε στον δρόμο και να εφαρμόσουμε την ιδέα μας. Μας παραχώρησε όμως την άδεια να δοκιμάσουμε την τεχνική μας σε

59

παρκινγκ, για να δούμε τι βελτιώσεις χρειάζεται, προτού το ελέγξουμε σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης.

Είναι ασφαλές;Oδηγώντας πάνω σε γυαλί; Δεν φαίνεται και πολύ ασφαλές… Αυτός ήταν ο προβληματισμός που θέτουν τα μέσα ενημέρωσης στους εμπνευστές των Ηλιακών Αυτοκινητόδρομων. Στην πραγματικότητα ο ηλιακός δρόμος μπορεί να είναι ακόμη πιο ασφαλής από το σκυρόδεμα, και αυτό γιατί η σκληρότητα του γυαλιού που θα τοποθετείται πάνω από το πάνελ, βρίσκεται μεταξύ της αντοχής του χάλυβα και του ανοξείδωτου χάλυβα. Επιπλέον, το γυαλί δεν αφήνει το πετρέλαιο να συγκεντρωθεί στην επιφάνειά του. Πιο συγκεκριμένα, τα ελαστικά των αυτοκινήτων θα «γραπώνουν» τη γυάλινη επιφάνεια, ενώ δεν θα συγκεντρώνεται το νερό έπειτα από βροχόπτωση.

Από τι αποτελείται;Κάθε ηλιακός δρόμος θα αποτελείται από τρεις επιφάνειες. Η πρώτη είναι γυάλινη και τραχιά, ώστε να παρέχει μεγάλη πρόσφυση, αλλά και για να αντέχει βαριά φορτία στις χειρότερες κλιματικές συνθήκες. Η δεύτερη αποτελείται από ηλεκτρονικά

στοιχεία για να θερμαίνουν τον δρόμο και να δημιουργούν μια σειρά φωτεινών ενδείξεων στους οδηγούς. Η τρίτη επιφάνεια συλλέγει την ηλιακή ακτινοβολία και τη διανέμει στα γειτονικά σπίτια και τις επιχειρήσεις.

Ήρθε η ώρα για αναβάθμισηΣύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, στο 15% της αποδοτικότητας των φωτοβολταϊκών παράγουμε τρεις φορές περισσότερη ενέργεια από κάθε άλλη μορφή ΑΠΕ, είπαν οι εφευρέτες, προσθέτοντας ότι οι Ηλιακοί Αυτοκινητόδρομοι μπορούν να καλύψουν ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών της Αμερικής.

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

ΤΡΙΜ Α.Ε. Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσειςΠεριοδικό energyworldΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription for Greece:30 euros, for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A. - Digital & Print Publicationsenergyworld MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.115 28 Ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

Το Ελληνικό Περιοδικό για την Ενέργεια

61

22YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

62

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6501200 Fax: 210 6749504 E-mail : desfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 Email: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104, Fax: 210 3490120 Εmail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506700, Fax: 210 6506748 Email: info@eeae.gr Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Εmail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΑΝΑΠΤΥΞΗΣΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr Website: copperalliance.eu

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968418, Fax: 210 6968031 Εmail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7, 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118, Fax: 210 8821917 Email: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 96 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4286227, Fax: 210 4286228 Email: info@ebhe.gr www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 3631207, Fax: 210 3388523 Email: info@uhhe.gr http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294, 210 8809203-202 Fax: 210 8809132 www.epant.gr

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200-211 Fax : 210 9228130, 210 9233977 Email: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 Email: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Εmail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 Email: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 Email: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣBIOKAYΣΙΜΩΝ&BIOMAZAΣΕΛΛΑΔOΣ(ΣΒΙΒΕ)Διεύθυνση: Ι. Τσαλουχίδη 4, 542 48 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 330501, Fax: 2310 330502 Εmail: info@sbibe.gr www.sbibe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Εmail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051 Fax: 210 7245.172 Email: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000, Fax: 210 322 2929 Email: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας, 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 Email: info@spef.gr www.spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ &ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣΑΛΛΑΓΗΣ(ΥΠΕΚΑ)Διεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 Email: service@dorg.minenv.gr Website: www.ypeka.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου 11 & Σερρών 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406060 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

63

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: Αμαρουσίου-Χαλανδρίουμ 33 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6787416, Fax: 210 6787406 Email: info@cablel.vionet.gr www.cablel.gr

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2, 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000, Fax: 210 6968099 Email: info@terna.gr www.terna.gr

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700, Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com www.vestas.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398 Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660, Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840, Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111, Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

64

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3, Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401, Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000, Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281, Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406 www.lafarge.gr

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21, 546 45 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091, Fax: 210 3625386 Website: www.bituline.gr

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784 www.caloria.gr

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487 www.carrier.gr / ahi-carrier.gr

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200, Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000, Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 85600, Fax: 22620 85728 Email: sales@interklima.gr www.interklima.gr

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284, 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600, Fax: 210 9491610 Email: etsapra@asprofos.gr www.asprofos.gr

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22, Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσ/νίκης Τηλέφωνα: 2310 867575, Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185, Fax: 210 6996186 Email: office@exergia.gr www.exergia.gr

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757, Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29, 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 e-mail: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300, Fax: 210 2834090 E-mail: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291, Fax: 2104628163 Email: info@adamsnet.gr, energy.inspectors@yahoo.gr Website: www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2, 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030, Fax: 210 6084178 Email: infogr@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28, 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610 223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610 620041 Email: info@kscg.gr / Website: www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31, 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 9329770, Fax: 210 9333597 Email: info@nrg-orion.gr Website: www.nrg-orion.gr

Σκανάρετε με το κινητό& επισκεφτείτε το site

www.mobilenews.gr

The Digital Site for Telecom & Mobile Tech

daily news - smartphones - tablets - tech & gadgets - apps & games - TV➤

Mobile News GR

@kinitanea

TRIM A.E. - ΕΚΘΕΣΗ • ΠΩΛΗΣΕΙΣ • SERVICE Λεωφ. Αθηνών 286 - 124 62 Χαϊδάρι - ΑθήναΤηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800E-mail: info@trim.gr, info@trimhellas.grwww.trimhellas.gr www.trim.gr