ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & TO ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚOΜΒOΣ ΦYΣIKOY ΑΕΡΙOΥΓΙΑΤΙ ΥΠOΧΩΡΕΙ Η ΤΙΜΗ ΤOΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΕΩΝΣΕ ΔΙΑΒOΥΛΕΥΣΗ Η ΠΡOΤΑΣΗ ΤΗΣ ΡΑΕ ΓΙΑ ΔΗΜOΠΡΑΣΙΕΣ

ΠΡΩΤOΒOΥΛΙΑ ΜΑΝΙΑΤΗ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜO ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚO ΣΧΕΔΙO ΦΕΡΝΕΙ ΤOΝ SOUTH STREAM ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΤO ΧΡOΝOΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΠΡOΚΗΡΥΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤOΥΣ ΥΔΡOΓOΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

GAS ALERT ?

Τεύχος 60 Σεπτέμβριος 2014

Τιμή: 3 ευρώ

ener

gyw

orld

60

- Σ

ΕΠΤΕ

ΜΒΡ

ΙΟΣ

2014

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 8o, ΤΕΥΧOΣ 60 Σεπτέμβριος 2014

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Σύμβουλος έκδοσης Γιώργος Στουραΐτης

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

2

ΠεριεχόμεναΣΗ

ΜΕΙ

ΩΜ

Α ΤO

Υ ΕΚ

ΔOΤ

Η

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

OΧΙ Σ

ΤΗΝ

ΚΑΤ

ΑΡΓΗ

ΣΗ Τ

ΩΝ

ΕΓΓ

ΥΗΜ

ΕΝΩ

Ν Τ

ΙΜΩ

Ν Σ

ΤΙΣ

ΑΠΕ

ΣΥΝ

ΕΡΓΑ

ΣΙΑ

ΚOΡΥ

ΦΗ

Σ ΥΠ

ΕΚΑ

& Σ

ΕΒ

ΠΡΩ

ΤOΒO

ΥΛΙΑ

ΜΑΝ

ΙΑΤΗ

ΓΙΑ

ΜΗ

ΧΑΝ

ΙΣΜ

O ΕΚ

ΤΑΚΤ

ΗΣ

ΑΝΑΓ

ΚΗΣ

ΕΝΑΛ

ΛΑΚΤ

ΙΚO

ΣΧΕΔ

ΙO Φ

ΕΡΝ

ΕΙ Τ

OΝ S

OUTH

STR

EAM

ΣΤΗ

Ν Ε

ΛΛΑΔ

Α

Η Ε

ΛΛΑΔ

Α Ν

Α ΕΚ

ΜΕΤ

ΑΛΛΕ

ΥΤΕΙ

ΤΙΣ

ΕΥΚ

ΑΙΡΙ

ΕΣ Τ

ΗΣ

ΤO Χ

ΡOΝO

ΔΙΑΓ

ΡΑΜ

ΜΑ

ΤΩΝ

ΠΡOΚ

ΗΡΥΞ

ΕΩΝ

ΓΙΑ

ΤOΥΣ

ΥΔΡ

OΓOΝ

ΑΝΘΡ

ΑΚΕΣ

ΝΕΑ

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣΗ

& Γ

ΕΩΤΡ

ΥΠΑΝ

O ΣΤ

OΝ Π

ΡΙΝ

O

ΤO S

UCC

ESS

STOR

Y ΤΩ

Ν C

NG/

NGV

OΧΗ

ΜΑΤ

ΩΝ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

3

Η Ε

ΛΛΑΔ

Α ΓΙ

ΝΕΤ

ΑΙ Κ

OΜΒO

Σ Φ

YΣIK

OY Α

ΕΡΙO

Υ

ΓΙΑΤ

Ι ΥΠ

OΧΩ

ΡΕΙ Η

ΤΙΜ

Η Τ

OΥ Π

ΕΤΡΕ

ΛΑΙO

Υ ΕΝ

ΜΕΣ

Ω Κ

ΡΙΣΕ

ΩΝ

ΑΥΞΗ

ΣΕΙΣ

-ΦΩ

ΤΙΑ

ΣΤΑ

ΤΙΜ

OΛOΓ

ΙΑ Τ

ΗΣ

ΔΕΗ

50 Δ

ΙΣ. O

ΦΕΛ

OΣ Α

ΠO

ΤΗΝ

ΕΝ

OΠOΙ

ΗΣΗ

ΤΗ

Σ ΑΓ

OΡΑΣ

ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΣ

ΣΕ Δ

ΙΑΒO

ΥΛΕΥ

ΣΗ Η

ΠΡO

ΤΑΣΗ

ΤΗ

Σ ΡΑ

Ε ΓΙ

Α Δ

ΗΜ

OΠΡΑ

ΣΙΕΣ

ΤO Κ

ΑΠΕ

ΔΕΝ

ΕΙΝ

ΑΙ…

ΒΑΘΥ

ΔΗ

ΜOΣ

ΙO

ΜΕΙ

ΩΣΤ

Ε ΤO

ΑΝ

ΘΡΑΚ

ΙΚO

ΑΠOΤ

ΥΠΩ

ΜΑ

ΤΗΣ

ΕΠΙΧ

ΕΙΡΗ

ΣΗΣ

ΣΑΣ

AUd

I A3

G-T

RON

: ME E

32 Α

ΘΗΝ

Α-ΘΕ

ΣΣΑΛ

OΝΙΚ

Η Κ

ΑΙ Π

ΙΣΩ

!

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

11 12 13 14 15 16 17 18 19

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Αυτό είναι το ερώτημα που απασχολεί και αναμένεται να απασχολήσει για αρκετό διάστημα την Ελλάδα, ενόψει του πιθανού σεναρίου να διακοπεί η παροχή αερίου από τη Ρωσία μέσω Ουκρανίας, τον προσεχή χειμώνα.

Μέχρι στιγμής έχει πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο ΥΠΕΚΑ υπό την προεδρία του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννη Μανιάτη και τη συμμετοχή του γενικού γραμματέα Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Κωνσταντίνου Μαθιουδάκη, με εκπροσώπους της ΡΑΕ, του ΔΕΣΦΑ, του ΑΔΜΗΕ, της ΔΕΠΑ και της ΔΕΗ. Σε αυτήν τη συνάντηση λοιπόν αποφασίστηκε και απεστάλη στον ευρωπαίο επίτροπο Γκίντερ Έτινγκερ επιστολή με την οποία ζητούνταν η υποβολή ειδικής έκθεσης, σχετικά με την προσομοίωση εκτάκτων καταστάσεων (stress tests) ενόψει ενδεχόμενης διαταραχής του εφοδιασμού φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω Ουκρανίας.

Αν και, μέχρι αυτήν τη στιγμή που γράφοντας αυτές οι γραμμές, δεν πραγματοποιήθηκε η προκαθορισμένη δεύτερη σύσκεψη και τα stress tests για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, η ελληνική πλευρά εξετάζει ορισμένα μέτρα απέναντι στο ενδεχόμενο να κλείσουν τους προσεχείς

μήνες οι Ρώσοι τις στρόφιγγες φυσικού αερίου προς την Ουκρανία, μέσω της οποίας τροφοδοτούνται αρκετές χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Τα μέτρα που συζητούνται η αύξηση της παραλαβής φορτίων φυσικού αερίου με πλοία στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας, μαζί με μείωση της προμήθειας σε βιομηχανίες και μεγάλους καταναλωτές, καθώς και η επαναφορά σε λειτουργία παλαιών πετρελαϊκών μονάδων της ΔΕΗ.

Η ανησυχία είναι δικαιολογημένη καθώς η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών της ΕΕ με τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τη Ρωσία σε φυσικό αέριο, καλύπτοντας τις ανάγκες τις σε ποσοστό 65-70%.

Γι’ αυτό και ο υπουργός ΠΕΚΑ με νέα του «κατεπείγουσα» επιστολή στον Γκίντερ Έτινγκερ ζήτησε να δημιουργηθεί «Συντονιστικός μηχανισμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) έκτακτης ανάγκης», υπό την εποπτεία της Ομάδας Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο (Gas Coordination Group), με στόχο την κατά προτεραιότητα παράδοση πλεοναζουσών ποσοτήτων ΥΦΑ στις πλέον πληττόμενες αγορές της Ευρώπης, αντί για άλλους προορισμούς.

ΠOΣO ΑΣΦΑΛΗΣΕΙΝΑΙ O ΕΦOΔΙΑΣΜOΣΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ;

4

01

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02Κύπρος-Ισραήλ:ΠροοπτικέςσυνεργασίαςΕνδεχόμενη ανάθεση του συμβολαίου για προμήθεια φυσικού αερίου στην Ισραηλινή εταιρεία Delek θα αποτελέσει «μια πολύ καλή ευκαιρία για εμβάθυνση της συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ στον τομέα της ενέργειας», εκτίμησε ο ισραηλινός πρεσβευτής στη Λευκωσία, Μάικλ Χαράρι.Σε συνέντευξη του ο κ. Χαράρι ανέφερε και την πολιτική σημασία, σε περίπτωση κατά την οποία το έργο κατακυρωθεί στην ισραηλινή εταιρεία, υπό την προϋπόθεση ότι θα πείσει πως μπορεί να φέρει αέριο στην Κύπρο σε καλύτερη τιμή από τους ανταγωνιστές της.Για την προοπτική δημιουργίας χερσαίου τερματικού στην Κύπρο, ο οποίος να εξυπηρετεί και τις ανάγκες του Ισραήλ, ο κ. Χαράρι είπε ότι η κυβέρνηση του Τελ Αβίβ δεν μπορεί να κρίνει αυτήν τη στιγμή εάν κάτι τέτοιο είναι η καλύτερη λύση για την εκμετάλλευση του ισραηλινού αερίου. Συνέστησε υπομονή, αναφέροντας ότι το ζήτημα της εκμετάλλευσης αερίου είναι συνδυασμός πολλών πραγμάτων. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι Ισραήλ και Κύπρος θα είναι ανοικτές και για άλλες διαθέσιμες λύσεις, στο πλαίσιο της συνεργασίας.Ο Μάικλ Χαράρι εξέφρασε ακόμη την εκτίμηση ότι είναι αναπόφευκτη η συνεργασία των χωρών της περιοχής στο θέμα της εκμετάλλευσης φυσικού αερίου, τονίζοντας ότι μια σύμπραξη αυτού του είδους θα έχει κέρδη για όλους τους εμπλεκομένους.

Centerof Excellenceστη ΒαρκελώνηΗ αποστολή του Center of Excellence της Schneider Electric είναι να συγκεντρώσει τη γνώση της εταιρείας σε λύσεις για έξυπνες πόλεις χάρη στην εμπειρία, στα αποτελέσματα και στις επιτυχημένες λύσεις Smart City της που έχουν καθιερωθεί παγκοσμίως. Το κέντρο θα προσφέρει λύσεις στις πόλεις με στόχο την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξή τους, φέρνοντας συγκεκριμένα οφέλη στους πολίτες. Το έργο Center of Excellence έχει ως στόχο να καθοδηγήσει και να υποστηρίξει τις πόλεις στην πορεία τους προς τη δημιουργία ενός νέου προτύπου στη διαχείριση της απόδοσης και της βιωσιμότητας χάρη στην εφαρμογή έξυπνων λύσεων και στην ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων.Το στοίχημα της Schneider Electric στον τομέα των έξυπνων πόλεων ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ζήτηση για νέες λύσεις που θα επιτρέπουν στις πόλεις να παρέχουν μια αποτελεσματική και βιώσιμη απάντηση στα ζητήματα της πυκνότητας του πληθυσμού. Επιπλέον, η Schneider Electric θέλει το Center of Excellence στη Βαρκελώνη να είναι πόλος έλξης για τα νέα ταλέντα και την καινοτομία.

Μικρή παράταση πήραν οι εργασίες συντήρησης που προγραμματίζονται για το διυλιστήριο των Ελληνικών Πετρελαίων στον Ασπρόπυργο. Όπως δήλωσε εκπρόσωπος των ΕΛΠΕ, οι εργασίες συντήρησης του διυλιστηρίου θα πραγματοποιηθούν τελικά εντός του πρώτου εξαμήνου του 2015.Σημειώνεται ότι η μονάδα διύλισης του Ασπρόπυργου επεξεργάζεται 145.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα.Όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος της εταιρείας, οι εργασίες αναμένεται να επηρεάσουν όλες τις παραγωγικές μονάδες του διυλιστηρίου.Όπως σημειώνει το Reuters, τον Μάιο τα ΕΛΠΕ είχαν ανακοινώσει ότι θα ανέβαλαν το κλείσιμο της μονάδας του Ασπρόπυργου για τις εργασίες συντήρησης, που αρχικά ήταν προγραμματισμένο να πραγματοποιηθούν φέτος, κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου. Σημειώνεται ότι τα ΕΛΠΕ εμφάνισαν στο εξάμηνο ζημίες 88 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας ωστόσο σημαντική βελτίωση στα λειτουργικά αποτελέσματα.

ΕΛΠΕ: Το 2015η συντήρησηστον Ασπρόπυργο

77

Τα κέρδη προ τόκων φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) το α’ εξάμηνο του 2014 μειώθηκαν κατά 38,6 εκατ. (6,6%) σε σχέση με το α’ εξάμηνο 2013, με το περιθώριο EBITDA να διαμορφώνεται σε 19,3%, έναντι 19,9% το α’ εξάμηνο 2013.Στα αποτελέσματα περιλαμβάνεται εφάπαξ θετική επίπτωση ύψους 23,2 εκατ., η οποία αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα του α’ τριμήνου, από την αναδρομική εφαρμογή της έκπτωσης στην τιμή του φυσικού αερίου για το δεύτερο εξάμηνο του 2013. Επιπλέον, περιλαμβάνεται και μια θετική επίπτωση από την ανάκτηση συνολικού ποσού ύψους 21,3 εκατ., ως κρατική ενίσχυση προς την Αλουμίνιον ΑΕ για το χρονικό διάστημα από τον Ιανουάριο 2007 έως τον Μάρτιο 2008.Επισημαίνεται ότι οι προβλέψεις του α’ εξαμήνου αυξήθηκαν κατά 68%, απορροφώντας το 11,2% των εσόδων. Επίσης, τα αποτελέσματα του α’ εξαμήνου 2014 έχουν επηρεαστεί αρνητικά από πρόβλεψη ύψους 48,3 εκατ. για κάλυψη του ελλείμματος που δημιουργήθηκε στην αγορά του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού, κατά τη διάρκεια των ετών 2011 και 2012 από τρίτους προμηθευτές, οι οποίοι αποχώρησαν από την αγορά. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 50% των 96,6 εκατ. που έχουν επιμεριστεί, βάσει απόφασης της ΡΑΕ, από τον ΛΑΓΗΕ στη ΔΕΗ για την κάλυψη του προαναφερθέντος ελλείμματος. Η ΔΕΗ αμφισβητεί την υποχρέωση αυτή, δεδομένου ότι δεν φέρει καμία ευθύνη για τη δημιουργία του εν λόγω σημαντικού ελλείμματος από ανταγωνιστές της που εισήλθαν στη λιανική αγορά.

Μυτιληναίος:Αύξηση 71%στα κέρδη εξαμήνουΑυξημένη κερδοφορία, ισχυρές ταμειακές ροές και σημαντική αποκλιμάκωση του καθαρού δανεισμού, που διαμορφώθηκε στα 345,9 εκατ. ευρώ από 509,7 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2013, παρουσίασε ο όμιλος Μυτιληναίου στο πρώτο εξάμηνο του 2014.Συγκεκριμένα, η βελτιωμένη επίδοση στους τομείς μεταλλουργίας και EPC οδήγησαν σε αύξηση των λειτουργικών κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) κατά 12% στα 120,3 εκατ. ευρώ.Αντίστοιχα, τα καθαρά κέρδη, μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας, διαμορφώθηκαν σε 24,1 εκατ. ευρώ, έναντι 14,1 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας αύξηση 71%.Ο κύκλος εργασιών του ομίλου διαμορφώθηκε στα 653,0 εκατ., έναντι 730,8 εκατ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2013.Σημειώνεται ότι ο Τομέας Έργων EPC διατήρησε τη θετική πορεία του πρώτου τριμήνου, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην οικονομική επίδοση του Ομίλου. Η ΜΕΤΚΑ κατέγραψε κύκλο εργασιών 361,9 εκατ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο, σημειώνοντας αύξηση 25%. Αντίστοιχα, τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν σε 57,7 εκατ. ευρώ από 45,3 εκατ. ευρώ πέρυσι.

Στην υπογραφή νέου συμβολαίου, με στόχο την προσθήκη δυνατότητας λειτουργίας του σταθμού παραγωγής ρεύματος στο Shat al Basra στο νότιο Ιράκ και με μαζούτ (heavy fuel oil) ως καύσιμο, προχώρησε πρόσφατα η ΜΕΤΚΑ. Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου έργου είναι τα ακόλουθα: 1) Αναθέτων Φορέας Ministry of Electricity – Republic of Iraq. 2) Το έργο αφορά τη μελέτη, προμήθεια και κατασκευή, όπως απαιτείται για τη λειτουργία του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Shat al Basra και με μαζούτ (heavy fuel oil), συμπεριλαμβανομένων των σχετικών ηλεκτρομηχανολογικών έργων, έργων πολιτικού μηχανικού και σύνδεση με την υφιστάμενη υποδομή. 3) Το έργο θα υλοποιηθεί στο υπάρχον περιβάλλον της ενεργειακής μονάδας Shat-Al-Basra στην επαρχία της Βασόρας, όπου η εταιρεία κατασκευάζει θερμικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, ισχύος 1.250 MW, ανοιχτού κύκλου με φυσικό αέριο. 4) Η συνολική αξία συμβολαίου αποτιμάται στα 166,5 εκατ. δολ. 5) Το χρονοδιάγραμμα έργου περιλαμβάνει 12 μήνες από την υπογραφή του συμβολαίου και το άνοιγμα της ανεκκλήτου πιστώσεως (Letter of Credit).

ΜΕΤΚΑ:Σταθμός ενέργειαςστο Ιράκ

ΔΕΗ: Κέρδη 96,3 εκατ.στο α’ εξάμηνο

8

03OΧΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΤΩΝ ΕΓΓΥΗΜΕΝΩΝ ΤΙΜΩΝ ΣΤΙΣ ΑΠΕΓια τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς Περιβάλλοντος και της Ενέργειας (2014-2020) εξέφρασαν τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις θέσεις τους οι ΕΛΕΤΑΕΝ και ΣΕΦ προς τον υπουργό ΠΕΚΑ.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Κατόπιν συνάντησης που πραγματοποιήθηκε μεταξύ του προέδρου της ΕΛΕΤΑΕΝ και του Γιάννη Μανιάτη, το υπουργείο δεσμεύτηκε ότι «οι ΑΠΕ παραμένουν ψηλά στην ατζέντα της κυβερνητικής πολιτικής ως μια εγχώρια και ανεξάντλητη πηγή ενέργειας που η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει συμβάλλοντας έτσι και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η οποία, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, επιδεινώνεται».

ΕΛΕΤΑΕΝ: Στόχος 30% για το 2030O πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ ανέλυσε τις θέσεις της επιστημονικής ένωσης για το θέμα και ζήτησε την παρέμβαση του υπουργού ώστε να μην εφαρμοστούν οι ρυθμίσεις που επιθυμεί να επιβάλει η Γενική Δ/νση Ανταγωνισμού, στην έκταση, στον τρόπο και με το χρονοδιάγραμμα που επιχειρείται. Ζήτησε δε από τον υπουργό τη ενεργή προσπάθειά του στα επερχόμενα Συμβούλια Υπουργών Ενέργειας και Περιβάλλοντος της ΕΕ, για την υιοθέτηση από την ΕΕ δεσμευτικών και φιλόδοξων στόχων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για το 2030, όπως άλλωστε ο ίδιος έχει

κάνει για τη χώρα μας, θέτοντας στόχο 30% για το 2030. Έτσι θα συνεχιστεί η επιτυχημένη πολιτική ανάπτυξης των ΑΠΕ στην ΕΕ που ξεκίνησε με την υιοθέτηση των δεσμευτικών στόχων για το 2020 και έφερε την ΕΕ στην πρώτη θέση παγκοσμίως. Τον ενημέρωσε, τέλος, για το τελευταίο Δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας, το οποίο αναφέρεται στη θέση του Διεθνούς Oργανισμού Ενέργειας (International Energy Agency-IEA) που ασκεί αυστηρή κριτική στην πρόταση Μπαρόζο για 27% ευρωπαϊκό στόχο ΑΠΕ για το 2030, χωρίς όμως εθνικούς δεσμευτικούς στόχους.

Αναφορικά με την εγχώρια κατάσταση του κλάδου, ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ τόνισε στον υπουργό «την πάγια θέση της Ένωσης, πως η επίτευξη και διαφύλαξη κλίματος επενδυτικής εμπιστοσύνης είναι το Α και το Ω για την απογείωση του κλάδου των ΑΠΕ, ο οποίος έχει πολλά να προσφέρει στην εθνική οικονομία».

Δυο καθοριστικές ρυθμίσειςΗ επίτευξη μιας πλήρως ανταγωνιστικής αγοράς χωρίς ενίσχυση

9

σε οποιονδήποτε κλάδο απαιτεί δυο βασικές απόλυτα καθοριστικές ρυθμίσεις, σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ:

Πρώτον, την πλήρη ενσωμάτωση του λεγόμενου εξωτερικού κόστους στον υπολογισμό του κόστους των πηγών ενέργειας. Αυτό αποτελεί απαραίτητη και ουσιαστική προϋπόθεση επίτευξης ισότιμων όρων ανταγωνισμού, μεταξύ ΑΠΕ και ορυκτών καυσίμων, ιδιαίτερα τώρα που στο κόστος αυτό πέραν της καταστροφής του άμεσου περιβάλλοντος και της πρόκλησης βλαβών στην υγεία των κατοίκων από την καύση ορυκτών καυσίμων που πάντοτε ίσχυε, πρέπει αναμφίβολα να συνυπολογιστεί το κόστος των κλιματικών καταστροφών για τις όποιες όλοι πλέον συνομολογούν πως ευθύνονται τα ορυκτά καύσιμα. Η ΕΛΕΤΑΕΝ εκτιμά πως ο Παγκόσμιος Oργανισμός Ασφαλιστικών Εταιρειών θα μπορούσε να συνδράμει την ΕΕ στον ρεαλιστικό και ακριβή υπολογισμό αυτού του κόστους.

Δεύτερον, η οριστική άρση όλων των κρυφών και φανερών ενισχύσεων προς τα ορυκτά καύσιμα. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ευρωπαϊκού αιολικού κλάδου, αυτές οι ενισχύσεις ισοδυναμούν με ενίσχυση 6 ευρώ για κάθε 1 ευρώ που πηγαίνει στις ΑΠΕ μέσω των γνωστών μηχανισμών υποστήριξης (feed in tariffs).

ΣΕΦ: Η ΕΕ φάσκει και αντιφάσκει…Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, οι κατευθυντήριες γραμμές έρχονται συχνά σε αντίθεση με την αποτίμηση που έχει κάνει η ίδια η ΕΕ για τους διάφορους υποστηρικτικούς μηχανισμούς των ΑΠΕ. Για παράδειγμα, οι μελέτες έχουν δείξει ότι το μοντέλο των εγγυημένων σταθερών τιμών (feed in tariffs) αποδείχθηκε στην πράξη ότι επιτυγχάνει χαμηλότερο κόστος εφαρμογής, πιο ακριβή προσέγγιση και αποτίμηση του πραγματικού κόστους των επενδύσεων, μεγαλύτερη ασφάλεια στους επενδυτές και άρα χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης των σχετικών επενδύσεων, ενθάρρυνση της αποκεντρωμένης και διεσπαρμένης παραγωγής από ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα, υποστήριξη αναδυόμενων τεχνολογιών, αλλά και αντιστάθμιση κινδύνων για τον προμηθευτή λόγω της ευμεταβλητότητας των τιμών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Αποδείχθηκε δηλαδή πιο αποτελεσματικό από άλλα μοντέλα (π.χ. το μοντέλο των εγγυημένων διαφορικών τιμών ή τους μειοδοτικούς διαγωνισμούς). Παρόλα αυτά, η ΕΕ προτείνει ως κύριο εργαλείο ενίσχυσης τους μειοδοτικούς διαγωνισμούς ακόμη και για έργα μικρής σχετικά κλίμακας.

O ΣΕΦ πιστεύει ότι δεν πρέπει να υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ των τεχνολογιών και ότι θα πρέπει

να ισχύσουν ενιαία όρια ισχύος και συγκεκριμένα κατ’ ελάχιστον αυτά που σήμερα προβλέπονται για τα αιολικά.

O Σύνδεσμος εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για κάποια θέματα που δεν διευκρινίζονται επαρκώς στο εν λόγω κείμενο κατευθυντήριων γραμμών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τα εξής: – Δεν διατυπώνονται ξεκάθαροι κανόνες για τη διενέργεια των διαγωνισμών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και ακύρωση επενδύσεων. – Γίνεται μια γενικόλογη αναφορά ότι «οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται μόνον έως την πλήρη απόσβεση των εγκαταστάσεων σύμφωνα με τους ισχύοντες λογιστικούς κανόνες», γεγονός που αφήνει χώρο για πολλαπλές ερμηνείες και εντέλει οδηγεί σε αδυναμία χρηματοδότησης των επενδύσεων από χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. – Δεν γίνεται σαφής αναφορά στην προτεραιότητα ένταξης των ΑΠΕ στα δίκτυα (όπως ισχύει έως σήμερα), αλλά αντιθέτως ορίζεται ότι «θεσπίζονται μέτρα που να διασφαλίζουν ότι οι παραγωγοί δεν έχουν κίνητρο να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με αρνητικές τιμές», κάτι που μπορεί να ερμηνευτεί ως μέτρο περιορισμού της πρόσβασης ΑΠΕ στο δίκτυο.

10

04ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΚOΡΥΦΗΣΥΠΕΚΑ & ΣΕΒ

Περιβαλλοντική αδειοδότηση

Πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του ΣΕΒ υπέγραψαν ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης και ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, που αφορά την παρακολούθηση και διαρκή βελτίωση των διαδικασιών της περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων.

11

Αντικείμενο του πρωτοκόλλου συνεργασίας αποτελεί η παρακολούθηση, μέτρηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας εφαρμογής των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης στην Ελλάδα, η διατύπωση εισηγήσεων για βελτιωτικές παρεμβάσεις, η υλοποίηση δράσεων εκπαίδευσης και ενημέρωσης των εμπλεκόμενων φορέων και η ενίσχυση της συμμόρφωσης των επιχειρήσεων.

Μόνιμη επιτροπή αδειοδότησηςΓια την επίτευξη των στόχων του πρωτοκόλλου συνεργασίας θα συγκροτηθεί «Μόνιμη Επιτροπή Περιβαλλοντικής Αδειδότησης», πρόεδρος της οποίας θα είναι η γενική γραμματέας του ΥΠΕΚΑ Νάντια Γιαννακοπούλου και θα αποτελείται από εννέα μέλη μεταξύ των συμβαλλομένων.

Η Επιτροπή θα αναλάβει πρωτοβουλίες και θα υλοποιήσει δράσεις σχετικές με: α) την παρακολούθηση, μέτρηση και αξιολόγηση της θεσμικής και λειτουργικής ολοκλήρωσης της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση (με αφετηρία τον νόμο 4014/2011) καθώς και της εφαρμογής της σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, β) τη διατύπωση εισηγήσεων για ενδεχόμενες σχετικές διορθωτικές ή

διευκρινιστικές παρεμβάσεις, γ) την υποστήριξη των δράσεων του ΥΠΕΚΑ για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των αναγκαίων κανονιστικών πράξεων και ευρύτερων παρεμβάσεων για τη βελτίωση των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης διαχρονικά, δ) τον σχεδιασμό δράσεων εκπαίδευσης και πληροφόρησης για την ενίσχυση της συμμόρφωσης με το νέο θεσμικό πλαίσιο και ε) την καλλιέργεια συναντίληψης και κοινής γλώσσας μεταξύ του ΥΠΕΚΑ και των επιχειρήσεων.

Συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας«Με την υπογραφή του πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ ΥΠΕΚΑ και ΣΕΒ εγγυόμαστε την ουσιαστική και διαρκή συνεργασία μεταξύ δημόσιας διοίκησης, επιχειρήσεων και τοπικών κοινωνιών για τη διασφάλιση των εθνικών στόχων για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία», δήλωσε ο κ. Μανιάτης.

Με το νόμο 4014/2011 επανακαθορίστηκαν οι διαδικασίες που αφορούν την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων. Πάνω από 85 εκατ. ευρώ τον χρόνο εκτιμάται ότι είναι το όφελος από τη μείωση των διοικητικών

βαρών της οικονομίας, μέσα από την απλοποίηση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων που εφαρμόστηκε τη χρονιά που πέρασε. Από αυτά, τα 49 εκατ. αφορούν τον ιδιωτικό τομέα και τα 36 εκατ. τον δημόσιο. Από 21.534 φάκελους περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων τον χρόνο μέχρι το 2009 παρατηρήθηκε μείωση κατά 89%, δηλαδή 2.375 μέχρι σήμερα.

«Η περιβαλλοντική αδειοδότηση που μέχρι σήμερα ήταν το ανάχωμα των επενδύσεων και των νέων θέσεων εργασίας, θέλουμε να αποτελέσει το συγκριτικό πλεονέκτημα μιας χώρας που αναβαθμίζει το φυσικό περιβάλλον, μιας δημόσιας διοίκησης που με διαφάνεια και ταχύτητα αδειοδοτεί περιβαλλοντικά και μιας επιχειρηματικής κοινότητας που συμβάλλει δημιουργικά στη διαμόρφωση του νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας με βασικούς στόχους την αειφορία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας», συμπλήρωσε ο υπουργός ΠΕΚΑ.

12

05ΠΡΩΤOΒOΥΛΙΑ ΜΑΝΙΑΤΗΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜOΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣΤη δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού έκτακτης ανάγκης για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου με κοινοτική συγχρηματοδότηση στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που θα πληγούν σε περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα στην παροχή αερίου από τη Ρωσία μέσω Oυκρανίας ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννης Μανιάτης. Πηγές του ΥΠΕΚΑ υπογραμμίζουν ότι υπάρχει ενδεχόμενο να παρατηρηθούν και περιπτώσεις όπου κράτη-μέλη θα βρεθούν σε πλήρες αδιέξοδο ενεργειακά από την έλλειψη ρώσικου φυσικού αερίου, σε ένα ενδεχόμενο μακράς διακοπής των παραδόσεων μέσω Oυκρανίας και ταυτόχρονα ευρωπαϊκά φορτία LNG από άλλες χώρες, κράτη-μέλη, ευρισκόμενα σε αφθονία στο ενεργειακό τους ισοζύγιο να πωλούνται στην Ασία σε καλές τιμές.

Ενεργειακή ασφάλεια

Το ενδεχόμενο μιας ενεργειακής κρίσης εξαιτίας της κατάστασης στην Oυκρανία έχει σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση. Εάν το Κίεβο αποφασίσει να παρακρατήσει ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου που προορίζονται για την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι εναλλακτικές είναι περιορισμένες, ουσιαστικά η προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Εφιαλτικό σενάριοΗ αύξηση της ζήτησης ωστόσο θα οδηγήσει σε περαιτέρω άνοδο των τιμών του LNG που ήδη έχουν αρχίσει να παίρνουν την ανιούσα. Η αύξηση του ενεργειακού κόστους θα επηρεάσει το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας, θέτοντας σε κίνδυνο την ανάκαμψη της οικονομίας, που βρίσκεται σε διαδικασία εξόδου από την πολυετή ύφεση. Αυτό το σενάριο επιχειρεί να εξουδετερώσει με την πρότασή του ο κ. Μανιάτης, προτείνοντας ουσιαστικά την προσωρινή έστω εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στον τομέα της ενέργειας.

Η πρόταση ΜανιάτηΌπως προκύπτει από την επιστολή

του προς τον αρμόδιο Επίτροπο Γκίντερ Έτινγκερ, η πρόταση Μανιάτη συνίσταται στη δημιουργία ενός μηχανισμού και ενός πλέγματος κινήτρων -μεταξύ αυτών και η χρηματοδότηση από τα κοινοτικά ταμεία- που θα εξασφαλίζουν ότι πλεονάζουσες ποσότητες LNG, που έχουν στη διάθεσή τους ευρωπαϊκές εταιρείες, θα πωλούνται σε κράτη-μέλη που τα χρειάζονται, σε λογικές τιμές. Αναλυτικά προβλέπεται:

1. Δημιουργία ενός μηχανισμού, υπό την εποπτεία όλων των εμπλεκόμενων μερών, (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπρόσωποι υπουργείων, εκπρόσωποι ρυθμιστικών αρχών, διαχειριστές υποδομών, έμποροι, προμηθευτές με διαχειριστικό ρόλο και εξουσίες ως προς τη διαχείριση της κρίσης), που θα επιτρέψει τον ενιαίο συντονισμό της αγοράς LNG από πλευράς Ευρώπης με στόχο να καταμεριστούν και δρομολογηθούν τα φορτία LNG προς τα κράτη-μέλη που τα έχουν περισσότερο ανάγκη.

2. Κατάρτιση λίστας προμηθευτών οι οποίοι έχουν LNG προς διάθεση, καθώς

13

και αντίστοιχος κατάλογος εθνικών αναγκών σε LNG στα κράτη-μέλη.

3. Θέσπιση κινήτρων και εγγυήσεων, περιλαμβανομένης της χρηματοδότησης, από την πλευρά

της ΕΕ, ώστε οι προμηθευτές των διαθέσιμων ποσοτήτων LNG να τις κατευθύνουν προς τις χώρες της ΕΕ που θα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη κατά τη διάρκεια πιθανής κρίσης.

4. O μηχανισμός θα λειτουργεί μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας πληροφόρησης και συναλλαγής, όπου θα καταγράφονται τα φορτία LNG από πλευράς ευρωπαϊκών χωρών και προμηθευτών, οι τιμές τους και οι αντίστοιχες συναλλαγές και δρομολογήσεις φορτίων LNG προς άλλα κράτη-μέλη που τα έχουν ανάγκη. Έτσι, μπορούν να προβλεφθούν και χρηματοδοτήσεις από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία προς κράτη-μέλη των οποίων οι εταιρείες τους έχουν υποστεί αποδεδειγμένα οικονομικές απώλειες από την πώληση φορτίων LNG σε εταιρείες άλλων κρατών-μελών.

O προτεινόμενος μηχανισμός θα μπορεί να ενεργοποιείται, ώστε να αντιμετωπίζει στην πράξη τις κρίσεις ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, είτε αυτές είναι εκτεταμένες είτε αφορούν μικρότερες ευρωπαϊκές περιφέρειες (π.χ. Βαλκάνια). Σημειώνεται ότι ο κ. Μανιάτης έστειλε την επιστολή του και στον προεδρεύοντα του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, αναπληρωτή υπουργό Oικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας Κλαούντιο ντε Βινσέντι προκειμένου να αναγκάσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να πάρουν θέση και να μη χαθεί η πρόταση στα συρτάρια της κοινοτικής γραφειοκρατίας.

Ευρώπη: Πλήρως εξαρτημένη από τη Ρωσία

Η Ευρώπη εισάγει το 35-40% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από την Ρωσία, μέσω διαφόρων αγωγών, ενώ σε μερικές περιπτώσεις κράτη-μέλη, όπως η Βουλγαρία για παράδειγμα, εξαρτώνται κατά 100% από το ρώσικο φυσικό αέριο.

Όπως ανέφεραν πηγές του ΥΠΕΚΑ, στην Ελλάδα το 60% του φυσικού αερίου που διακινεί η ΔΕΠΑ έρχεται μέσω της Oυκρανίας, ενώ εκτός από την Ελλάδα μέσω Oυκρανίας τροφοδοτείται με φυσικό αέριο σχεδόν η μισή Ευρώπη: Αυστρία, Oυγγαρία, η Τσεχία, Βουλγαρία, Σλοβενία, καθώς και Μαυροβούνιο, Βοσνία, Σερβία, Μολδαβία.

Oι αντίστοιχες εγκαταστάσεις εισαγωγής LNG στην υπόλοιπη Ευρώπη, ακόμη και αν επαρκούσαν για την εισαγωγή LNG με προορισμό τα Βαλκάνια, δεν θα ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτόν, καθώς δεν υπάρχουν επαρκείς διασυνδετήριοι

αγωγοί μεταφοράς, οι οποίοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν αυτές τις ποσότητες στα Βαλκάνια.

Όπως γίνεται αντιληπτό, ανέφεραν οι ίδιες πηγές, το ενδεχόμενο μιας μακράς διακοπής του ρώσικου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη -διακοπής ακόμη μεγαλύτερης από αυτήν του 2009 που διήρκεσε δύο εβδομάδες- είναι πιθανό, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας αλλά και όλης της Ευρώπης.

Σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα, μέσω της ΔΕΠΑ και των λοιπών προμηθευτών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, αλλά και οι άλλοι ευρωπαίοι εταίροι, μέσω των αντίστοιχων εταιρειών, θα πρέπει να αναζητήσουν, κατά μόνας, πιθανόν για μεγάλο χρονικό διάστημα, φορτία LNG και άλλες πηγές τροφοδοσίας.

«Η περιοχή των Βαλκανίων αναμένεται να πληγεί περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή της Ευρώπης. Σημαντική διέξοδος για τις χώρες της περιοχής μας είναι η τροφοδοσία με LNG, μέσω Ελλάδας», αναφέρει ο υπουργός ΠΕΚΑ στην επιστολή του.

14

06ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚO ΣΧΕΔΙOΦΕΡΝΕΙ ΤOΝ SOUTHSTREAM ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΗ ρωσική Gazprom έχει έτοιμο εναλλακτικό σχέδιο για τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream, στην περίπτωση που δεν περάσει μέσα από τη Βουλγαρία, έπειτα από τη νέα παύση των εργασιών κατασκευής του αγωγού στη γειτονική χώρα. Σύμφωνα με το plan b της Gazprom, ο αγωγός θα μπορούσε να φτάσει στον τελικό προορισμό του, την Ιταλία και την Αυστρία, μέσω Ελλάδας και Τουρκίας, αναφέρει η ρωσική εφημερίδα «Vzglyad».

Φυσικό αέριο

15

Σύμφωνα με το άρθρο της «Vzglyad» λοιπόν, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, σε συνάντησή του με δημοσιογράφους στις 23 Μαΐου, άφησε να εννοηθεί ότι υπάρχει εναλλακτικό πλάνο για τον αγωγό. Το άρθρο επικαλείται επίσης δήλωση του τούρκου υπουργού Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ, σύμφωνα με την οποία η Άγκυρα θα επιθυμούσε να φτάσει ο South Stream στην Τουρκία, αντί για τη Βουλγαρία, όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός, περνώντας κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα.

Όχι η προτιμητέα, αλλά βιώσιμη λύσηO έλληνας υπουργός Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης έχει απευθύνει έμμεση πρόσκληση στην Gazprom να εξετάσει το ενδεχόμενο διέλευσης του South Stream από την Ελλάδα, σε επαφές

που είχαν σε ενεργειακό συνέδριο στην Αθήνα. Ωστόσο, πηγές της ρωσικής εφημερίδας αναφέρουν ότι η διαδρομή μέσω Τουρκίας δεν είναι προτιμητέα από τη Μόσχα καθώς είναι μακρύτερη και δεν δίνει τη δυνατότητα διέλευσης μέσα από τη Σερβία και την Oυγγαρία.

«Πάγος» από τη Βουλγαρία…Σταματά η Βουλγαρία το έργο του αγωγού φυσικού αερίου South Stream έως ότου αυτό ευθυγραμμιστεί με τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, απόφαση την οποία χαιρέτισε η Κομισιόν μέσω της Μαρλέν Χόλζνερ, εκπροσώπου του αρμόδιου για την Ενέργεια επίτροπου Γκίντερ Έτινγκερ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλωσόρισε τα νέα από τη Σόφια, σύμφωνα με τα οποία η Βουλγαρία αναστέλλει όλες τις δραστηριότητες στο έργο του South

Stream, περιμένοντας τις διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως είπε η κ. Χόλζνερ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να συζητήσει με τις βουλγαρικές αρχές για το θέμα, ούτως ώστε να διασφαλιστεί ότι το έργο βρίσκεται σε πλήρη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Έπειτα από σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η εταιρεία του έργου South Stream Bulgaria ανέστειλε την ανάθεση και υπογραφή των συμφωνιών σε σχέση με την κατασκευή του τμήματος του αγωγού φυσικού αερίου που θα διατρέχει το βουλγαρικό έδαφος, αναφέρεται σε ανακοίνωση της εταιρείας.

Στην ίδια ανακοίνωση τονίζεται ότι η εταιρεία διενεργούσε προπαρασκευαστικές δραστηριότητες για το έργο, σε συμμόρφωση με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το 50% της South Stream Bulgaria ανήκει στην Bulgarian Energy Holding και το υπόλοιπο στη ρωσική εταιρεία Gazprom.

Εξάλλου, σε ανακοίνωση της Bulgarian Energy Holding (ΒΕΗ) αναφέρεται ότι η εταιρεία έχει ενημερώσει την Gazprom και τους εκτελεστικούς διευθυντές της South Stream Bulgaria για την αναστολή των δραστηριοτήτων του έργου μέχρι την τελική διευκρίνιση όλων των θεμάτων που αφορούν τη διαδικασία για την ανάθεση της σύμβασης για τον σχεδιασμό έργων, προμηθειών και κατασκευών, καθώς και συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Ελλάδα θέλει τον South Stream

Στο πλαίσιο της 17ης Γενικής Συνέλευσης του Ευρωπαϊκού Επιχειρηματικού Συνεδρίου (European Business Congress, ΕΒC), που πραγματοποιήθηκε στον Αστέρα Βουλιαγμένης τον Μάιο, ήρθε στο προσκήνιο το θέμα της διακλάδωσης του αγωγού South Stream προς την Ελλάδα από τον υπουργό ΠΕΚΑ. Το συνέδριο, το οποίο διοργανώθηκε σε συνεργασία με την Προμηθέας Gas, κοινή εταιρεία της Gazprom και του ομίλου Κοπελούζου, ήταν αφιερωμένο στη χρήση του φυσικού αερίου στον τομέα των μεταφορών.

O υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Μανιάτης είχε δηλώσει πως «η δυναμική της συνεργασίας με την Gazprom θα μπορούσε να γίνει ακόμα πιο ισχυρή με την κατασκευή του κλάδου South Stream προς την Ελλάδα». Επίσης, τότε, ο υπουργός είχε αναφερθεί και στον αγωγό ΤΑΡ και στον IGB, τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό, για τον οποίο η τελική επενδυτική απόφαση θα ληφθεί στους επόμενους μήνες και στις αρχές του 2015 προγραμματίζεται η έναρξη κατασκευής του.

16

07Η ΕΛΛΑΔΑΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΕΙΤΙΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΤΗΣΖούμε στην εποχή που στο μέλλον θα αφήσει το αποτύπωμά της ως η εποχή της «Ενεργειακής Επανάστασης». Σε αυτήν τη συγκυρία πρέπει η Ελλάδα να διεκδικήσει τον ρόλο της και να αφήσει το στίγμα της προσδιορίζοντας τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά της.

ΕνέργειαΤου Ασημάκη Παπαγεωργίου, Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

Τα τελευταία χρόνια ο ενεργειακός τομέας αποτελεί άλλωστε το σημείο τομής των σημαντικότερων αλλαγών που έχουν σημειωθεί στους οικονομικούς και γεωπολιτικούς συσχετισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η πορεία αυτή μάλιστα διαρκώς επιταχύνεται και εξελίσσεται σε δύο τεμνόμενους άξονες: 1. Την τεχνολογική πρόοδο, που «ξεκλειδώνει» νέες δυνατότητες τόσο στην παραγωγή όσο και στην κατανάλωση ενέργειας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, – η «έκρηξη» της παραγωγής μη συμβατικού πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ΗΠΑ και Καναδά, – η σταδιακή πορεία προς τη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου που αναμένεται να επιφέρει διασύνδεση νέων αγορών (ιδίως μέσω του υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG), – η αυξημένη διείσδυση τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα και η ραγδαία μείωση του κόστους παραγωγής στις ώριμες τεχνολογίες των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. 2. Τις γεωπολιτικές εξελίξεις, όπως – η ιστορική συμφωνία των μεγάλων

δυνάμεων με το Ιράν για την εύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, – ο μειωμένος ρόλος του ΟΠΕΚ στην εξισορρόπηση της αγοράς πετρελαίου και η ανακατανομή δυνάμεων στο εσωτερικό του, – η ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων ενεργειακών πηγών από νέους αναδυόμενους προμηθευτές (Κασπία, Ανατολική Μεσόγειος, Ιράκ, Ανατολική Αφρική), – η μετατόπιση του κέντρου βαρύτητας της παγκόσμιας ενεργειακής ζήτησης προς δυναμικά αναπτυσσόμενες οικονομίες όπως η Κίνα και η Ινδία, – οι πρόσφατες κρίσεις στην Ουκρανία και το Ιράκ, που ενδυναμώνουν την ανάγκη για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, με επίκεντρο τις ευρωπαϊκές προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση.

Όχι στον λαϊκισμό και τον απομονωτισμόΚαταλαβαίνουμε λοιπόν πως η χώρα μας δεν μπορεί να επιστρέψει σε σύνδρομα απομονωτισμού, όταν ο κόσμος γύρω μας αλλάζει, η παγκόσμια

17

ενεργειακή αγορά αλληλεπιδρά σε αυξανόμενο βαθμό και επιβάλλει την προσαρμογή σε ένα άκρως ανταγωνιστικό και ευμετάβλητο διεθνές περιβάλλον.

Δεν μπορεί επίσης να παρασυρθεί από τις κορώνες του λαϊκισμού, όσων αρέσκονται να «κυνηγούν ανεμόμυλους», καθότι ο χειρότερος εχθρός του τόπου μας έχει ιστορικά αποδειχθεί πως είναι ο κακός μας εαυτός…

Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να κάνει το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να κάνουμε το μεγάλο άλμα σε σχέση με το χθες, να αφήσουμε πίσω νοοτροπίες και πρακτικές του παρελθόντος. Να αντιμετωπίσουμε τις αδυναμίες, τους περιορισμούς και τις στρεβλώσεις που μας κληροδότησαν η αναβλητικότητα, τα συντεχνιακά συμφέροντα και οι ψηφοθηρικές τακτικές. Και σε κάθε περίπτωση πρέπει να απαλείψουμε από το λεξιλόγιό μας μια λέξη που συνοψίζει πολλά από αυτά τα δεινά: Να σπάσουμε αυτήν την περίφημη «αδράνεια»…

Η Ελλάδα στο επίκεντροΓι’ αυτό και προχωρούμε δυναμικά σε μεταρρυθμίσεις που θα μετατρέψουν την χώρα μας από παρατηρητή σε μέτοχο των ενεργειακών εξελίξεων και στρατηγική πύλη εισόδου των ενεργειακών δικτύων ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου στο τόξο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Προχωρούμε σε μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, τόσο στην

παραγωγή όσο και στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, εξασφαλίζοντας την υγιή, πλουραλιστική και βιώσιμη λειτουργία της ενεργειακής αγοράς και τη δημιουργία προοπτικών ανάπτυξης, τόνωσης της απασχόλησης και στήριξης των προσπαθειών που καταβάλλουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι έλληνες καταναλωτές.

Σταθερά βήματα ανάπτυξηςΉδη υιοθετήσαμε το νέο μεταβατικό ρυθμιστικό πλαίσιο που θα μας οδηγήσει στο ενιαίο ευρωπαϊκό μοντέλο (target model) της αγοράς ηλεκτρισμού από το 2015. Ολοκληρώσαμε την αρμονική κατάργηση των υποστηρικτικών μηχανισμών του προϋπάρχοντος πλαισίου λειτουργίας της αγοράς με σκοπό, αφενός, να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα για ολόκληρη την αλυσίδα της ενεργειακής αγοράς και, αφετέρου, να επιτύχουμε την εξοικονόμηση κρίσιμων πόρων.

Δημιουργήσαμε το κατάλληλο περιβάλλον ώστε μεγάλοι επενδυτές διεθνούς κύρους να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Εταιρείες διεθνούς εμβέλειας, όπως η Socar και η Qatar Petroleum, επέλεξαν ως επενδυτικό προορισμό την Ελλάδα.

Βάλαμε τέλος στον φαύλο κύκλο που απειλούσε τη βιωσιμότητα της αγοράς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και την ορθολογική ανάπτυξη των ΑΠΕ, ώστε αυτή να μην παράγει πλέον ελλείμματα εις βάρος των παραγωγών, του συστήματος και του τελικού καταναλωτή.

Προχωρήσαμε σε ευρύ πλέγμα παρεμβάσεων για τη μείωση του ενεργειακού κόστους για την ελληνική βιομηχανία. Σε αυτό το πλαίσιο δρομολογήσαμε σειρά νομοθετικών και ρυθμιστικών παρεμβάσεων που αποδίδουν σημαντικά αποτελέσματα μέσα από ουσιαστικές και αναδρομικές μειώσεις τόσο στα τιμολόγια

Τα ελλείμματα οδεύουν προς την οριστική τους εξαφάνιση, η κυβέρνηση υλοποιεί με αταλάντευτη προσήλωση την μεταρρύθμιση του ενεργειακού κλάδου, ενώ η χώρα μας εισέρχεται στον διεθνή επενδυτικό και ενεργειακό χάρτη με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών

18

ηλεκτρικής ενέργειας όσο και στο φυσικό αέριο και δίνουν ανάσα στον κλάδο των ενεργοβόρων βιομηχανιών. Παράλληλα βρισκόμαστε σε τελικό στάδιο διαβουλεύσεων για την υλοποίηση και νέων πρωτοβουλιών προς αυτήν την κατεύθυνση.

Δρομολογείται με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, εντός του έτους, η πρώτη εφαρμογή των δημοπρασιών πακέτων λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας, που σηματοδοτούν το καθοριστικό βήμα για το πραγματικό άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και την επί ίσοις όροις πρόσβαση των προμηθευτών σε ενεργειακές πηγές χαμηλού κόστους.

Με αποφασιστικότητα προωθούμε νέες αποκρατικοποιήσεις στρατηγικού χαρακτήρα, όπως αυτή του διαχειριστή του δικτύου υψηλής τάσης, του ΑΔΜΗΕ, με σκοπό την προσέλκυση στρατηγικού επενδυτή που θα προσφέρει τα απαραίτητα κεφάλαια για την ενίσχυση των ηλεκτρικών υποδομών, την ταχύτερη διασύνδεση των νησιών μας με την ηπειρωτική χώρα, αλλά και την τεχνογνωσία για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων της χώρας μας. Ο διαγωνισμός οδεύει πλέον προς το τελικό του στάδιο, ενώ το ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε στην πρώτη φάση, και δη σε μια εταιρεία που δραστηριοποιείται υπό αυστηρά ρυθμιζόμενο περιβάλλον, αναδεικνύει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της εγχώριας ενεργειακής αγοράς. Δημιουργεί παράλληλα τους καλύτερους οιωνούς για τις εξελίξεις

που αφορούν τη «μικρή ΔΕΗ», που θα αποτελέσει σημείο-σταθμό προς την απελευθέρωση της εγχώριας αγοράς ενέργειας.

Αναβαθμίζουμε τον ρόλο που η χώρα μας διαδραματίζει στην ενεργειακή τροφοδοσία της περιοχής των Βαλκανίων και την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, μέσα από την υλοποίηση επενδυτικών έργων με άμεσο ελληνικό ενδιαφέρον, που βρίσκονται ήδη σε πορεία υλοποίησης, όπως ο αγωγός TAP, ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB και η αναβάθμιση του τερματικού σταθμού LNG της Ρεβυθούσας, καθώς και άλλων έργων που σχεδιάζονται και βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στο στάδιο της μελέτης.

Τέλος, κάνουμε για πρώτη φορά το πιο καθοριστικό βήμα για μια εθνική ενεργειακή στρατηγική. Προχωρούμε στην κατάρτιση ενός στρατηγικού κειμένου για το ενεργειακό μείγμα που θα κινήσει την οικονομία της χώρας μας σε ορίζοντα εικοσαετίας. Η αρμόδια επιτροπή ολοκληρώνει πολύ σύντομα τη διαδικασία για την κατάρτιση του ενεργειακού σχεδιασμού που θα αποτελέσει το «διαβατήριο» της χώρας μας για το μέλλον.

Να εκμεταλλευτούμε την κρίσηΗ μεγάλη κρίση των τελευταίων χρόνων στη χώρα μας είναι άλλωστε ταυτόχρονα και η μεγάλη της ευκαιρία για ρήξεις και τομές σε σχέση με αδράνειες του παρελθόντος.

Δεν ανήκει πολύ μακριά πίσω μας η

εποχή που στον ενεργειακό τομέα καθρεφτίζονταν, σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα μεγεθυμένες, οι στρεβλώσεις και οι αδυναμίες που χαρακτήριζαν μέχρι πολύ πρόσφατα την ελληνική οικονομία: τα υπέρογκα ελλείμματα, ο ανισοβαρής δομικός σχεδιασμός, η έλλειψη ανταγωνιστικότητας, η απουσία ενός ολοκληρωμένου αναπτυξιακού σχεδίου για το αύριο.

Δυο χρόνια μετά, όλοι οι παρατηρητές της ενεργειακής αγοράς, εγχώριοι και ξένοι, ανεξάρτητα από τον ειδικότερο κλάδο που εκπροσωπούν, συμφωνούν πως όλα αυτά ανήκουν σε μεγάλο βαθμό στο παρελθόν. Κι αυτό γιατί τα ελλείμματα οδεύουν με συγκροτημένο τρόπο προς την οριστική τους εξαφάνιση, η κυβέρνηση υλοποιεί με αταλάντευτη προσήλωση την εκ βάθρων μεταρρύθμιση του κλάδου, ενώ η χώρα μας εισέρχεται στον διεθνή επενδυτικό και ενεργειακό χάρτη με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών.

Προχωρούμε με σταθερά βήματα προς το μέλλον που οραματιζόμαστε και που αξίζει στην πατρίδα μας, δίνουμε όμως παράλληλα καθημερινές μάχες στο πλάι όσων δοκιμάστηκαν σκληρά από την κρίση.

Όποιος στέκεται άλλωστε άπραγος απέναντι στις προκλήσεις τού σήμερα είναι καταδικασμένος να βλέπει τις ευκαιρίες τού αύριο να τον προσπερνούν.

19

08ΤO ΧΡOΝOΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΤΩΝ ΠΡOΚΗΡΥΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤOΥΣ ΥΔΡOΓOΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

Έρευνες υδρογονανθράκωνΤου Κώστα Βουτσαδάκη

20

Στην τελική ευθεία, ύστερα από καθυστερήσεις και κυοφορία αρκετών ετών, μπαίνει η υπόθεση των ερευνών για υδρογονάνθρακες σε ό,τι αφορά την προετοιμασία και διεξαγωγή των διαγωνισμών - γιατί τα γεωτρύπανα θα καθυστερήσουν για αρκετά χρόνια ακόμη.

O σχεδιασμός της κυβέρνησης -εφόσον δεν ανατραπεί από πολιτικές ή άλλες εξελίξεις- προβλέπει ότι το φθινόπωρο θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων η προκήρυξη του διαγωνισμού για τις 20 περιοχές (οικόπεδα) στο Ιόνιο και τη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης που έχουν οριοθετηθεί από το ΥΠΕΚΑ.

Σύμφωνα πάντα με το ίδιο χρονοδιάγραμμα, τον Μάρτιο του 2015 αναμένεται να υποβληθούν οι προσφορές από τις ενδιαφερόμενες πετρελαϊκές εταιρείες, θα ακολουθήσει ένα τρίμηνο τουλάχιστον για την αξιολόγηση των προσφορών και στα μέσα της επόμενης χρονιάς αναμένεται να έχουν οριστεί οι ανάδοχοι.

Διεθνές ενδιαφέρονΠαράγοντες του ΥΠΕΚΑ αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην επιτυχή παρουσίαση του ελληνικού γύρου παραχωρήσεων που πραγματοποιήθηκε την 1η Ιουλίου στο Λονδίνο με συμμετοχή του υπουργού ΠΕΚΑ κ. Γ. Μανιάτη, πλήθους εκπροσώπων από την πετρελαϊκή βιομηχανία, μεταξύ αυτών και από τις μεγαλύτερες εταιρείες του χώρου παγκοσμίως, όπως οι Exxon, Chevron, Total, Noble, Anadarco, BP, Enel κ.ά.

Συνολικά στην εκδήλωση συμμετείχαν περισσότερα από 180 στελέχη πετρελαϊκών εταιρειών, τραπεζικών ιδρυμάτων, εταιρειών παροχής συμβουλών κ.ά. που εκπροσώπησαν πάνω από 40 μεγάλες και μεσαίου μεγέθους εταιρείες.

Το ενδιαφέρον της πετρελαϊκής βιομηχανίας αποδίδεται σύμφωνα με τις ίδιες πηγές του ΥΠΕΚΑ στα ενθαρρυντικά αποτελέσματα που προκύπτουν από την ερμηνεία των δεδομένων που προέκυψαν από τις σεισμικές έρευνες στις υπό παραχώρηση περιοχές. Oι έρευνες αυτές ως γνωστόν ολοκληρώθηκαν πέρυσι από τη νορβηγική εταιρεία PGS, εκπρόσωπος της οποίας μετείχε στην παρουσίαση του Λονδίνου και απάντησε στις ερωτήσεις των ενδιαφερομένων. Στην εκδήλωση μετείχε επίσης η πρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) κ. Σοφία Σταματάκη, η οποία παρουσίασε τα βασικά χαρακτηριστικά της προκήρυξης που πρόκειται να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της ΕΕ, το νομοθετικό πλαίσιο, τις τεχνικές προδιαγραφές, το φορολογικό καθεστώς, τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του διαγωνισμού.

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, τα έσοδα του Δημοσίου εκτός από τη φορολογία (20%) και τον περιφερειακό φόρο (5%) περιλαμβάνουν και τα δικαιώματα που θα κλιμακώνονται ανάλογα με το μέγεθος του κοιτάσματος. Η προκήρυξη θα αποκλείει σύμφωνα με πληροφορίες τις offshore εταιρείες από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό, όπως και τη συμμετοχή μιας εταιρείας σε διαφορετικές κοινοπραξίες για την ίδια περιοχή.

O προγραμματισμός του ΥΠΕΚΑΠαράλληλα με την προετοιμασία και

δημοσίευση της προκήρυξης, από πλευράς ΥΠΕΚΑ θα προχωρήσουν: – Η εκπόνηση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τις έρευνες. – Η δημοσίευση της ΚΥΑ για την κατανομή του περιφερειακού φόρου μεταξύ περιφερειών και δήμων. – Η στελέχωση της ΕΔΕΥ με αποσπάσεις αλλά και νέες προσλήψεις ειδικού επιστημονικού προσωπικού. Στόχος είναι να τρέξει η διαδικασία μέχρι την προκήρυξη από το υπουργείο ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις και η αξιολόγηση των προσφορών να γίνει από την ΕΔΕΥ.

Ιστορικό παραχωρήσεων & εκτιμήσειςO επικείμενος είναι ο πρώτος γύρος παραχωρήσεων που προκηρύσσει η Ελλάδα μετά από 18 χρόνια. Προηγήθηκε το 1996 η προκήρυξη, ανάθεση και εγκατάλειψη τεσσάρων περιοχών στη Δυτική Ελλάδα, τρεις από τις οποίες παραχωρούνται εκ νέου τώρα με τη μέθοδο του open door. Πρόκειται για το Κατάκολο, τον Δυτικό Πατραϊκό Κόλπο και τα Ιωάννινα, περιοχές για τις οποίες έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις και εκκρεμεί η κύρωσή τους από τη Βουλή προκειμένου να ξεκινήσουν οι επενδύσεις και οι ερευνητικές εργασίες.

Σημειωτέον ότι στα τέλη Αυγούστου ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης κατέθεσε προς έγκριση και ψήφιση στη Βουλή τις συμβάσεις ανάμεσα στο ελληνικό Δημόσιο και τα ανάδοχα σχήματα, για την πραγματοποίηση

21

Σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις του ΥΠΕΚΑ για τις έρευνες στον Πατραϊκό κόλπο, το Κατάκολο και τα Ιωάννινα, τα έσοδα για το Δημόσιο υπολογίζονται σε περίπου 6 δισ. ευρώ

ερευνών και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στις τρεις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Πατραϊκός, Κατάκολο και Ιωάννινα).

Μεταξύ άλλων, ο υπουργός ΠΕΚΑ σημείωσε: «Μετά από αξιοκρατική και διαφανή αξιολόγηση, σκληρή διαπραγμάτευση σε τεχνικό, νομικό και οικονομικό επίπεδο για τη μεγιστοποίηση των ωφελειών του ελληνικού Δημοσίου, με έμφαση στα θέματα ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος, και αφού έχουν ελεγχθεί οι συμβάσεις από το Ελεγκτικό Συνέδριο για να θωρακιστεί απόλυτα το δημόσιο συμφέρον, φέρνουμε προς κύρωση στο ελληνικό κοινοβούλιο τις συμβάσεις που υπογράφηκαν.

Είναι μια σημαντική στιγμή για τη χώρα στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας η Ελλάδα να βγει οριστικά από την κρίση και ταυτόχρονα να αποτελέσει πυλώνα σταθερότητας, ευημερίας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου».

Εκκρεμεί επίσης η εξέταση των αιτήσεων για έρευνες υδρογονανθράκων σε τρεις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας και της Ηπείρου, που υπέβαλε στο ΥΠΕΚΑ ο ιταλικός ενεργειακός όμιλος Enel Group με τη διαδικασία της άμεσης εκδήλωσης ενδιαφέροντος (expression of interest). Πρόκειται για τις περιοχές της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, η οποία είχε περιληφθεί στον πρώτο γύρο παραχωρήσεων το 1996 και επεστράφη στο ελληνικό Δημόσιο μετά

από την πραγματοποίηση δυο ρηχών γεωτρήσεων, της Αιτωλοακαρνανίας, η οποία επίσης είχε συμπεριληφθεί στον πρώτο γύρο του 1996 και επεστράφη μετά την εκτέλεση δύο ρηχών γεωτρήσεων, και την περιοχή Πρέβεζας-Άρτας, που οριοθετείται γεωγραφικά μεταξύ του οικοπέδου της Αιτωλοακαρνανίας και του οικοπέδου των Ιωαννίνων, το οποίο είναι προς παραχώρηση μέσω της διαδικασίας του open door.

Σύμφωνα με τον νόμο, εφόσον η αίτηση γίνει αποδεκτή, εκδίδεται διακήρυξη που εγκρίνεται από τον υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αποστέλλεται για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προθεσμία υποβολής προσφορών για τις υπό παραχώρηση περιοχές από άλλους πιθανούς ενδιαφερόμενους είναι τουλάχιστον ενενήντα ημέρες από την τελευταία δημοσίευση.

Σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις του ΥΠΕΚΑ για τις έρευνες στον Πατραϊκό κόλπο, το Κατάκολο και τα Ιωάννινα, για ανακτήσιμα αποθέματα 100 εκατ. βαρελιών από ένα κοίτασμα, με μέση τιμή 90 δολάρια/βαρέλι, τα έσοδα για το Δημόσιο υπολογίζονται σε περίπου 6 δισ. ευρώ.

22

09ΝΕΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ& ΓΕΩΤΡΥΠΑΝOΣΤOΝ ΠΡΙΝOΣτην υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος στα κοιτάσματα του Πρίνου, συνολικού ύψους 165 εκατ. ευρώ, προχωρά η Energean Oil & Gas, μετά και την απόκτηση ειδικού γεωτρύπανου.

Υδρογονάνθρακες

Η απόκτηση ιδιόκτητου γεωτρύπανου -το οποίο φέρει την ονομασία Energean Force- θα δώσει στην εταιρεία τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει απρόσκοπτα γεωτρήσεις και να εξοικονομήσει πόρους.

Επενδύσεις και νέες γεωτρήσειςΜε ιδιόκτητο γεωτρύπανο, το Energean Force, προχωρεί η Energean Oil & Gas στην υλοποίηση του ύψους 165 εκατ. ευρώ επενδυτικού προγράμματος στα κοιτάσματα του Πρίνου, του Βόρειου Πρίνου και του Έψιλον στον κόλπο της Καβάλας. Το ειδικό γεωτρύπανο αγοράστηκε από τη γερμανική εταιρεία KCA Deutag και λειτουργούσε μέχρι πρόσφατα στη Δυτική Αφρική.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Energean Oil & Gas, θα αποτελέσει τον βασικό πυλώνα του προγράμματος στην Καβάλα, το οποίο περιλαμβάνει: • Επενδύσεις ύψους 165 εκατ. ευρώ. • Συνολικά 15 νέες γεωτρήσεις στον κόλπο της Καβάλας. Συγκεκριμένα, θα πραγματοποιηθούν επτά γεωτρήσεις στον Πρίνο, μία στον Βόρειο Πρίνο και επτά στο Έψιλον. • Για πρώτη φορά μετά το 1977, δύο

νέες εξέδρες, μία στον Βόρειο Πρίνο και μία στο Έψιλον. • Δύο νέους αγωγούς μεταφοράς πετρελαίου, από το Έψιλον στον Βόρειο Πρίνο και από τον Βόρειο Πρίνο στον Πρίνο. • 40 νέες θέσεις εργασίας στο γεωτρύπανο.

Το γεωτρητικό πρόγραμμα θα ξεκινήσει τον Δεκέμβριο και ως στόχος έχει τεθεί η αύξηση της παραγωγής στα επίπεδα τουλάχιστον των 5.000 βαρελιών ημερησίως το 2016, από τον μέσο όρο των περίπου 2.000 βαρελιών ημερησίως κατά την τρέχουσα χρονιά.

Παράλληλα από την πλευρά του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Μαθιός Ρήγας υπογράμμισε ότι «έχοντας ήδη επενδύσει πάνω από 180 εκατ. ευρώ από το 2007 και μετά, έχοντας διατηρήσει την Ελλάδα στον χάρτη των πετρελαιοπαραγωγών χωρών και έχοντας διασφαλίσει την απασχόληση και τη λειτουργία των εγκαταστάσεων με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, η Energean Oil & Gas ξεκινά ένα νέο επενδυτικό πρόγραμμα που σηματοδοτεί τη νέα εποχή για

23

τον Πρίνο. Για πρώτη φορά αποκτάται ιδιόκτητο γεωτρύπανο, για πρώτη φορά μετά το 1977 εγκαθίστανται νέες εξέδρες και, πλέον, ενισχύονται οι προϋποθέσεις για τη σταθεροποίηση, την αύξηση και τη διατηρησιμότητα της αυξημένης παραγωγής».

Πάνω από 10% τα εκτιμώμενα αποθέματαΣε περισσότερα από 30 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, έναντι 27 εκατ. το 2013, εκτιμώνται πλέον τα απολήψιμα αποθέματα στον κόλπο της Καβάλας.

Με βάση την ειδική αναφορά (CompetentPersonsReport – CPR) την οποία παρέδωσε στην Energean Oil & Gas ο ανεξάρτητος σύμβουλος ERCEquipose, τα απολήψιμα αποθέματα εκτιμώνται σε 11,9 εκατ. βαρέλια για το κοίτασμα του Πρίνου, σε 3,4 εκατ. βαρέλια για το κοίτασμα του Βόρειου Πρίνου και σε 15 εκατ. βαρέλια για το κοίτασμα Έψιλον. Οι αναβαθμισμένες εκτιμήσεις βασίστηκαν στη νεότερη αξιολόγηση δεδομένων που προκύπτουν από τη μελέτη των πετρελαϊκών πεδίων στον κόλπο της Καβάλας, στην επανεπεξεργασία

σεισμικών ερευνών καθώς και στα στοιχεία που συνελέγησαν στη διάρκεια των δυο τελευταίων γεωτρήσεων που πραγματοποιήθηκαν στον Πρίνο το φθινόπωρο του 2013.

Στην αναφορά του ανεξάρτητου συμβούλου επισημαίνεται ότι παρόλο που ο Πρίνος και ο Βόρειος Πρίνος αποτελούν δύο ώριμα κοιτάσματα, υπάρχει σημαντικό περιθώριο προσθήκης επιπλέον παραγωγής μέσω της πραγματοποίησης νέων γεωτρήσεων, της αξιοποίησης διαφυγόντος πετρελαίου, της βελτίωσης της λειτουργίας των υφιστάμενων πηγαδιών καθώς και της βελτιστοποίησης στην εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών μεθόδων όπως η εισπίεση νερού και αερίου στο κοίτασμα. Ανάλογα, πρόσθετη παραγωγή θα προκύψει από το πρόγραμμα ανάπτυξης του κοιτάσματος Έψιλον το οποίο έχει εκπονήσει η Energean Oil & Gas.

Το… success story του Πρίνου«Μέσα από συστηματική έρευνα, διαρκή προσπάθεια του επιστημονικού μας δυναμικού και επενδύσεις που πλέον

έχουν ξεπεράσει τα 180 εκατ. ευρώ στη διάρκεια των τελευταίων επτά ετών, το success story του Πρίνου συνεχίζεται. Τα εκτιμώμενα απολήψιμα αποθέματα το 2007, όταν η Energean Oil & Gas απέκτησε τις άδειες εκμετάλλευσης του Πρίνου, ήταν μόλις 2 εκατ. βαρέλια και το τέλος της παραγωγής έμοιαζε βέβαιο και σύντομο. Πλέον, η παραγωγή πετρελαίου στον κόλπο της Καβάλας έχει μέλλον τουλάχιστον για μια 15ετία και, ανάλογα, διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας και η καθημερινή συνεισφορά στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας», δήλωσε ο κ. Ρήγας.

Τα κοιτάσματα στον κόλπο της Καβάλας αποτελούν, μαζί με τα περίπου 5 εκατ. βαρέλια του κοιτάσματος στο Κατάκολο, τα μοναδικά διαπιστωμένα αποθέματα πετρελαίου στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι ο Πρίνος στα 33 χρόνια παραγωγής έχει συνολικά δώσει 109,3 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, ενώ άλλα 3,9 εκατ. βαρέλια έχει δώσει ο Βόρειος Πρίνος. Το δε κοίτασμα Έψιλον είχε παραγάγει, στην περίοδο 2010-2011, περίπου 300.000 βαρέλια πετρελαίου.

24

10ΤO SUCCESS STORYΤΩΝ CNG/NGVOΧΗΜΑΤΩΝΣύμφωνα με τον οργανισμό Forbes, η ζήτηση για φυσικό αέριο στην κίνηση οχημάτων αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2020 στις ΗΠΑ. Η εκτίμηση αυτή είναι ενδεικτική της μεγάλης διείσδυσης που έχει το πράσινο καύσιμο στην αεριοκίνηση, ενώ σύμφωνα με την ίδια μελέτη ήδη κατά το έτος 2011 το 40% των φορτηγών που πωλήθηκαν στην Αμερική ήταν οχήματα NGV.

Αεριοκίνηση

Η αυξημένη ζήτηση όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ανάγκες των επιχειρήσεων για φθηνό, καθαρό καύσιμο που μειώνει τα ετήσια λειτουργικά κόστη. Oι εταιρείες μεταφορών έχουν κάνει την αρχή αγοράζοντας εργοστασιακά κατασκευασμένα ελαφρά ή βαρέα φορτηγά φυσικού αερίου, ενώ πολλές είναι και οι περιπτώσεις όπου γίνεται μετατροπή του υπάρχοντος στόλου σε καύσης φυσικού αερίου. Ωστόσο τα success stories δεν περιορίζονται στην αμερικανική ήπειρο αλλά εντοπίζονται και στη χώρα μας και στην υπόλοιπη Ευρώπη με τους δημόσιους φορείς, τις αρχές, τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις να επιλέγουν οχήματα CNG για δημόσια ή ιδιωτική χρήση.

Προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των οχημάτων και με αφορμή τη διεύρυνση της χρήσης φυσικού αερίου από τα ΙΧ και τα επαγγελματικά και δημόσια οχήματα, η ΔΕΠΑ σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ προχωρά στη δημιουργία νέων πρατηρίων FISIKON (εμπορική ονομασία με την οποία η ΔΕΠΑ προωθεί το φυσικό αέριο)

σε Αθήνα, Λάρισα και Βόλο (ήδη λειτουργούν 5 συνολικά πρατήρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη). Ανάλογες κινήσεις διευκόλυνσης χρήσης του πράσινου καυσίμου γίνονται σε όλη την Ευρώπη με επέκταση της υποδομής του συμπιεσμένου αερίου και τη συμμετοχή ιδιωτικών επιχειρήσεων και οργανισμών. Όπως είναι, για παράδειγμα, η συμμετοχή της Volvo Trucks στην προσπάθεια για τη δημιουργία «μπλε διαδρόμων» με στρατηγικά τοποθετημένους σταθμούς ανεφοδιασμού, στοχεύοντας στην αύξηση της διαθεσιμότητας του καυσίμου.

Φυσικό αέριο στους επαγγελματικούς στόλους μεγάλων εταιρειώνΤα πλεονεκτήματα των οχημάτων φυσικού αερίου είναι πολλά. Θεωρούνται, βάσει μετρήσεων, οικονομικότερα, είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον και επιτρέπεται να εισέλθουν σε υπόγειους χώρους στάθμευσης, σε επιβατηγά πλοία και πάνω από όλα (χάρη στις εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές καυσαερίων) να κυκλοφορούν σε περιοχές

25

περιορισμένης κυκλοφορίας (π.χ. ζώνες δακτυλίου). Ακόμη, το φυσικό αέριο δεν έχει καμία σχέση με το υγραέριο. Το CNG αποτελείται κυρίως από μεθάνιο, ενώ το LPG (υγραέριο) αποτελείται από προπάνιο και βουτάνιο (το 65% παράγεται κατά τη διαδικασία εξόρυξης του πετρελαίου).

Το φυσικό αέριο κάνει εξαιρετικά καθαρή καύση και καίγεται με αρκετά διαφορετικό (πιο αργό) τρόπο από τη βενζίνη και το υγραέριο, κάτι που το κάνει να θεωρείται πολύ ασφαλές σαν καύσιμο. Το LPG είναι πετρελαϊκό προϊόν διύλισης, βαρύτερο του αέρα και συγκεντρώνεται σε χαμηλά σημεία δημιουργώντας συνθήκες εκρήξεων. Το φυσικό αέριο πωλείται σε κιλά και η τιμή του διαμορφώνεται στο 1 ευρώ ανά κιλό πετυχαίνοντας οικονομία 40% σε σχέση με το υγραέριο.

Τα συγκεκριμένα αυτά χαρακτηριστικά εκμεταλλεύονται μεγάλες εταιρείες όπως είναι οι UPS και AT&T, οι οποίες κινούν τους επαγγελματικούς τους στόλους με φυσικό αέριο. Mια ακόμη πολυεθνική εταιρεία, η Coca Cola, χρησιμοποιεί οχήματα φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του στόλου στη Βόρεια Αμερική, Steve Saltzgiver, «εξετάζεται πολύ διεξοδικά η χρήση NGV, έχουμε ήδη αρκετά φορτηγά σε διάφορες αγορές συμπεριλαμβανομένων 10 NGV στην Καλιφόρνια. Oι ανάγκες του στόλου μας αφορούν τη διανομή, που σημαίνει συχνές στάσεις και προς αυτήν την κατεύθυνση εξετάζουμε τα εναλλακτικά καύσιμα με βάση αριθμούς και μετρήσεις».

CNG σε οχήματα δημόσιας χρήσηςΣύμφωνα με ευρωπαϊκές μελέτες, έως το 2018 ο αριθμός των λεωφορείων που θα κινείται με φυσικό αέριο θα καλύπτει το 12,7% του συνόλου του ευρωπαϊκού στόλου. Η Ελλάδα έχει ήδη μπει στο «παιχνίδι» με έναν από τους μεγαλύτερους στόλους λεωφορείων της να κινούνται με φυσικό αέριο και, μιλώντας με αριθμούς, αυτό μεταφράζεται σε 600 λεωφορεία OΣΥ. Όπως σημειώνει ο κ. Αρέθας Σπύρος, Δ/ντής Τμήματος Iveco της εταιρείας Παναγιώτης Ι. Κοντέλλης ΑΕΒΕ: «Βασική προϋπόθεση διεύρυνσης της χρήσης οχημάτων CNG είναι η αντίστοιχη διεύρυνση του δικτύου πρατηρίων ανεφοδιασμού. Η πρόσφατη εμπειρία μας στην έκθεση Transport Show 2014 κατέδειξε ότι οι επαγγελματίες οδηγοί και το κοινό έχουν έντονο ενδιαφέρον για

τις νέες τεχνολογίες και το φυσικό αέριο, αλλά πρέπει να δημιουργηθεί επιπλέον υποδομή κατά το παράδειγμα του εξωτερικού, όπου το δίκτυο ανεφοδιασμού εξυπηρετεί επαρκώς τη ζήτηση».

Πολλά είναι τα επιτυχημένα παραδείγματα χρήσης CNG στις αστικές συγκοινωνίες και στο εξωτερικό όπως είναι π.χ. οι ΗΠΑ, όπου οι επίσημοι φορείς και το κοινό έχουν εδώ και χρόνια στραφεί στο φυσικό αέριο προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις ιδιότητες του φυσικού αερίου ως καυσίμου στην αυτοκίνηση. Η μετακίνηση με λεωφορεία στο Λος Άντζελες βασίζεται εξ ολοκλήρου στη χρήση εναλλακτικών καυσίμων και σήμερα κινούνται στην πόλη πάνω από 2.000 λεωφορεία με CNG (το τελευταίο όχημα με ντίζελ αποσύρθηκε το 2011).

Oι τοπικές αρχές και το αρμόδιο υπουργείο Μεταφορών έκαναν λόγο για σημαντική αλλαγή, κάτι που υποστήριξε και ο γενικός δ/ντής του φορέα διαχείρισης του στόλου των λεωφορείων του Λος Άνζελες, Art Leahy, ο οποίος αναφερόμενος στη στροφή στα εναλλακτικά καύσιμα

Oι επαγγελματίες οδηγοί και το κοινό έχουν έντονο ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες και το φυσικό αέριο αλλά πρέπει να δημιουργηθεί επιπλέον υποδομή!

Mια ακόμη πολυεθνική εταιρεία, η Coca Cola, χρησιμοποιεί οχήματα φυσικού αερίου

26

και στο φυσικό αέριο έκανε λόγο για μια νέα αρχή. Η χρήση οχημάτων συμβατικών καυσίμων τα καθιστούσε ιδιαίτερα ρυπογόνα, με αποτέλεσμα η χρήση CNG να συμβάλει αισθητά στη μείωση των εκπομπών ρυπογόνων ουσιών και τη βελτίωση της υγείας των πολιτών. Δεδομένου ότι πολιτείες όπως η Καλιφόρνια δίνουν μεγάλη σημασία στην ποιότητα του αέρα αλλά και στη μείωση του κόστους, έχει ως αποτέλεσμα να διευρύνεται η αεριοκίνηση και η πολιτεία να εξοικονομεί περίπου 40 εκατ. δολάρια ετησίως σε καύσιμα εκμεταλλευόμενη την αισθητά χαμηλότερη τιμή του φυσικού αερίου σε σχέση με το ντίζελ.

Φυσικό αέριο και για τα σχολικάΎστερα από την αυξανόμενη χρήση φυσικού αερίου στα δημόσια οχήματα (λεωφορεία, απορριμματοφόρα), το CNG προτιμάται και για τα σχολικά λεωφορεία. Στο εξωτερικό, τέτοιες πρωτοβουλίες ενισχύονται από κίνητρα που προσφέρουν οι τοπικές αρχές ή οι κυβερνήσεις όπως είναι για παράδειγμα η χρηματοδότηση αγοράς σχολικών φυσικού αερίου τα οποία είναι εργοστασιακά κατασκευασμένα να κινούνται με CNG, καθώς και η πρόβλεψη δημιουργίας πρατηρίου ανεφοδιασμού στην ευρύτερη περιοχή.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των σχολικών συγκροτημάτων στη Βόρεια Καλιφόρνια (Placentia-Yorba Linda Unified School District), όπου η διεύθυνση προχώρησε σε αγορά λεωφορείων CNG προκειμένου να ανταποκριθεί στους κανονισμούς των

τοπικών αρχών («Διεύθυνση Ποιότητας του Αέρα της Νότιας Ακτής») που προέβλεπαν τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων και συνόδευαν κάθε τέτοια πρωτοβουλία με χρηματοδότηση (80%), ενώ προς αυτήν την κατεύθυνση δημιουργήθηκε και σταθμός ανεφοδιασμού CNG. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του τμήματος μεταφορών των σχολικών συγκροτημάτων της περιοχής, κ. Umber, η επιλογή του φυσικού αερίου έγινε με γνώμονα το ιστορικό που έχει το συγκεκριμένο καύσιμο στα υψηλά επίπεδα ασφαλείας.

Παράλληλα, τα λεωφορεία είναι εργοστασιακά κατασκευασμένα να κινούνται με φυσικό αέριο, ενώ η εκπαίδευση των οδηγών και των μηχανικών έγινε απευθείας από τους κατασκευαστές. «Oι οδηγοί αγαπούν

ιδιαίτερα τα λεωφορεία φυσικού αερίου καθώς έχουν άριστη απόδοση και χρησιμοποιούν ένα καθαρό καύσιμο που κινεί τα οχήματα με τρόπο αθόρυβο και ήπιο», αναφέρει ο δ/ντής Μεταφορών του συγκροτήματος κ. Umber. «Για την επιλογή του συγκεκριμένου καυσίμου έχουμε δεχτεί θετικά σχόλια λόγω της μείωσης των σωματιδίων ντίζελ και της ηχορρύπανσης. Το ίδιο ικανοποιημένοι δείχνουν και οι γονείς και το προσωπικό των σχολείων», συμπληρώνει σχετικά.

Το Λος Άντζελες εξοικονομεί περίπου 40 εκατ. δολάρια ετησίως σε καύσιμα εκμεταλλευόμενο την αισθητά χαμηλότερη τιμή του φυσικού αερίου σε σχέση με το ντίζελ

27

11Η ΕΛΛΑΔΑ

ΓΙΝΕΤΑΙ ΚOΜΒOΣ ΦYΣIKOY ΑΕΡΙOΥ

Oκτώ ενεργειακές επενδύσεις μεσαίας και μεγάλης κλίμακας εντάσσονται στο ΕΣΠΑ, με αποφάσεις του γενικού γραμματέα Επενδύσεων του υπουργείου Ανάπτυξης κ. Γ. Γιαννούση. Τα έργα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων διασυνδέσεις, εκσυγχρονισμό δικτύων αλλά και την αναβάθμιση του σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) της Ρεβυθούσας (είναι το μεγαλύτερο από τα εντασσόμενα έργα) που θα διευκολύνει την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου αλλά και την ανάδειξη της Ελλάδας σε περιφερειακό κόμβο φυσικού αερίου.

Επενδύσεις στην ενέργειαΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Το συνολικό ύψος των επενδύσεων διαμορφώνεται σε 229 εκατ. ευρώ, ενώ η ενίσχυση από το ΕΣΠΑ υπερβαίνει τα 78 εκατ. ευρώ. Η «μερίδα του λέοντος» ανήκει στη Ρεβυθούσα, με συνολικό ύψος επένδυσης 157 εκατ. ευρώ και ενίσχυση 55,2 εκατ. Αναλυτικά οι επενδύσεις περιλαμβάνουν:

1.Υπόγεια γραμμή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Αγίου Στεφάνου και Νέας Χαλκηδόνας (Αττική). Δικαιούχος: Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), προϋπολογισμός 1,78 εκατ. Το έργο αφορά την προμήθεια και εγκατάσταση καλωδίων για την υπογειοποίηση τμήματος της εναέριας γραμμής μεταφοράς διπλού κυκλώματος 150 kV KYT Aγ. Στεφάνου-Υ/Σ Χαλκηδόνας από τα όρια της κοινότητας Κρυονερίου έως το KYT Aγ. Στεφάνου. Περιλαμβάνει τις μελέτες και εργασίες επίβλεψης, την προμήθεια των απαιτούμενων υλικών, τη μεταφορά τους στον τόπο του έργου (περιοχή Κρυονερίου Αττικής), τις εργασίες κατασκευής, την εκτέλεση των δοκιμών και την παράδοση του υπόγειου τμήματος της γραμμής

μεταφοράς διπλού κυκλώματος 150 kV KYT Aγ. Στεφάνου-Υ/Σ Χαλκηδόνας σε πλήρη λειτουργία.

2. Προμήθεια και εγκατάσταση υπόγειων καλωδίων για την υπόγεια γραμμή μεταφοράς 150 kv Φοίνικας-Νέα Ελβετία (Κεντρική Μακεδονία). Δικαιούχος: ΑΔΜΗΕ, προϋπολογισμός 2,48 εκατ. Αφορά την προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος υπογείων καλωδίων για τη διασύνδεση των Υ/Σ «Θεσσαλονίκη Χ» (Φοίνικας) και «Θεσσαλονίκη ΙV» (Νέα Ελβετία) μέσω υπόγειας γραμμής μεταφοράς 150 kV απλού κυκλώματος, μήκους 4,8 χλμ.

3.Υποβρύχια διασύνδεση μέσης τάσης Καλύμνου-Κω. Πρόκειται για τη διασύνδεση του ηλεκτρικού συστήματος Καλύμνου-Λέρου-Λειψών με τον νέο αυτόνομο σταθμό παραγωγής Κω, μέσω δυο υποβρύχιων καλωδίων μήκους διαδρομής περίπου 16 χλμ.). Προϋπολογισμός 4,7 εκατ.

4. Δεύτερη αναβάθμιση του τερματικού σταθμού ΥΦΑ της Ρεβυθούσας.

28

Δικαιούχος: Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), προϋπολογισμός 157,9 εκατ. Το συνολικό έργο της δεύτερης αναβάθμισης του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους αντικείμενα: -Τη μελέτη, προμήθεια και κατασκευή της τρίτης δεξαμενής η οποία θα στηρίζεται σε αντισεισμικά εφέδρανα όπως οι δυο υπάρχουσες δεξαμενές. Η τρίτη δεξαμενή θα έχει χωρητικότητα 95.000 m3 LNG και δυνατότητα παροχετευτικής ικανότητας 800 m3/hr LNG μέσω τεσσάρων αντλιών χαμηλής πίεσης. - Τη μελέτη, προμήθεια και κατασκευή της δεύτερης αναβάθμισης της παροχετευτικής δυναμικότητας του τερματικού σταθμού από 1.000 m3/h σε 1.400 m3/h υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μαζί με όλον τον απαραίτητο εξοπλισμό (αντικατάσταση μια υπάρχουσας παροχετευτικής αντλίας 119 m3/hr LNG με μια νέα αντλία υψηλής πίεσης μεγαλύτερης δυναμικότητας 378 m3/hr LNG, τοποθέτηση ενός νέου αεριοποιητή δυναμικότητας 400 m3/hr LNG, αλλαγή σωληνώσεων με άλλες μεγαλυτέρων διαστάσεων κ.λπ.). Στο αντικείμενο

περιλαμβάνεται επίσης η αναβάθμιση του μετρητικού σταθμού Αγίας Τριάδας ούτως ώστε να καλύπτει τις ανάγκες που προκύπτουν από τις νέες αυξημένες ποσότητες. Τέλος, περιλαμβάνεται η εκπαίδευση του προσωπικού και η εκκίνηση λειτουργίας των εγκαταστάσεων.

-Την αναβάθμιση του λιμένος εκφόρτωσης του σταθμού ώστε να μπορεί να δέχεται πλοία μέχρι 260.000 m3 LNG. Στο ανωτέρω περιλαμβάνονται η βελτίωση του πυθμένα, η τοποθέτηση δυο επιπλέων αγκίστρων πρόσδεσης μαζί με τον απαραίτητο ηλεκτρολογικό/ηλεκτρονικό εξοπλισμό και η αντικατάσταση των δυο ακραίων προσκρουστήρων της προβλήτας με ισχυρότερους. Oι εργασίες όπως έχει ανακοινώσει ο ΔΕΣΦΑ έχουν ήδη ξεκινήσει. Με τη λειτουργία του έργου θα είναι εφικτή η δυνατότητα εισαγωγής ΥΦΑ από περισσότερους χρήστες ενώ παράλληλα, θα αυξηθεί ο χρόνος προσωρινής αποθήκευσης ΥΦΑ πέραν των 18 ημερών που ισχύει έως σήμερα, δίνοντας τη δυνατότητα σε περισσότερους χρήστες με μικρότερες καταναλώσεις να δραστηριοποιηθούν στην αγορά ΥΦΑ. Επιπλέον, η αναβάθμιση της Ρεβυθούσας σε συνδυασμό με την προσθήκη δυνατότητας αντίστροφης ροής στον μετρητικό σταθμό Σιδηροκάστρου στην υφιστάμενη διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας, αλλά και τη νέα διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας που πρόκειται

Τα έργα περιλαμβάνουν διασυνδέσεις, εκσυγχρονισμό δικτύων αλλά και την αναβάθμιση του σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου της Ρεβυθούσας που θα διευκολύνει την απελευθέρωση της αγοράς

29

να κατασκευαστεί, θα δώσει τη δυνατότητα διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω Ελλάδας προς τα Βαλκάνια και τη ΝΑ Ευρώπη. Το ΕΣΠΑ καλύπτει το 35% του προϋπολογισμού του έργου ενώ το υπόλοιπο 65% του συνολικού προϋπολογισμού θα καλυφτεί από ίδια κεφάλαια του ΔΕΣΦΑ και δανεισμό. Ήδη η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει εγκρίνει τη χορήγηση δανείου ύψους 80 εκατ. ευρώ.

5. Κατασκευή υποσταθμού υπερυψηλής τάσης Νέας Σάντας. Δικαιούχος: ΑΔΜΗΕ Πρόκειται για τη μελέτη, προμήθεια Η/Μ εξοπλισμού, ανέγερση και θέση σε λειτουργία ενός ΚΥΤ 400/150 kV/30 kV στη Ν. Σάντα του Ν. Ροδόπης, προϋπολογισμός 19,6 εκατ. ευρώ.

6. Εγκατάσταση συστήματος τηλεμέτρησης και μετρητών μεγάλων πελατών χαμηλής τάσης. Δικαιούχος: Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), προϋπολογισμός 11,1 εκατ. ευρώ. Το συνολικό έργο της εγκατάστασης συστήματος τηλεμέτρησης και μετρητών μεγάλων πελατών χαμηλής τάσης περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους αντικείμενα: – Τη μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση κεντρικού συστήματος τηλεμέτρησης που θα λαμβάνει δεδομένα από όλες τις παροχές ΧΤ των πελατών αυτών. – Την προμήθεια και εγκατάσταση νέων ηλεκτρονικών μετρητών εφοδιασμένων με επικοινωνιακό μέσο ειδικών προδιαγραφών για τον εκσυγχρονισμό των παροχών ΧΤ σύμφωνα με τις

απαιτήσεις του κώδικα. – Την προμήθεια υλικών για διάθεσή τους στον ανάδοχο για την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου του έργου και επίβλεψη και πιστοποίηση εργασιών του αναδόχου από προσωπικό της ΔΕΗ.

7. Εγκατάσταση μετρητικών/ρυθμιστικών (M/R) σταθμών φυσικού αερίου για τροφοδότηση δικτύων διανομής. Το συνολικό έργο περιλαμβάνει σχεδιασμό, προμήθεια, κατασκευή και εγκατάσταση τριών μετρητικών/ρυθμιστικών σταθμών σε Τρίκαλα, Καρδίτσα και Αγ. Θεοδώρους (Κόρινθος). O προϋπολογισμός είναι 6,8 εκατ. ευρώ.

8. Κατασκευή υποσταθμού υπερυψηλής τάσης Μεγαλόπολης. Δικαιούχος: ΑΔΜΗΕ, προϋπολογισμός 25,4 εκατ. ευρώ. Το έργο αφορά τη μελέτη, προμήθεια Η/Μ εξοπλισμού και την ανέγερση και θέση σε λειτουργία ενός ΚΥΤ 400/150/30 kV στην περιφέρεια του δήμου Μεγαλόπολης του νομού Αρκαδίας και περιλαμβάνει επίσης τις αγορές των απαιτούμενων εδαφικών εκτάσεων. Το ΚΥΤ θα εξυπηρετεί τη νέα μονάδα φυσικού αερίου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, αλλά και την αναβάθμιση του συστήματος της Πελοποννήσου από τα 150 στα 400 kV.

Ενεργειακές επενδύσεις που εντάσσονται στο ΕΣΠΑ

Έργο Προϋπολογισμός Συμμετοχή ΕΣΠΑ Αγ. Στεφάνου & Νέας Χαλκηδόνας 1.783.256,59 624.139,80 Φοίνικας - Νέα Ελβετία 2.480.990,10 797.585 Καλύμνου - Κω 4.709.999 2.354.999,50 Νέας Σάντας 19.600,229 4.592.500 Εγκατ. συστήματος τηλεμέτρησης 11.185.803 3.662.232 Εγκατ. μετρητικών/ρυθμιστικών 6.807.710,20 2.382.698,57 Υποστ. υπερηψηλής τάσης Μεγαλόπολης 25.400.000 8.890.000 Τερμ. σταθμού ΥΦΑ Ρεβυθούσας 157.941.200 55.279.420

30

12ΓΙΑΤΙ ΥΠOΧΩΡΕΙ Η ΤΙΜΗ ΤOΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΕΩΝΗ εικόνα μοιάζει να είναι απολύτως αντιφατική. Συγκρούσεις και κρίσεις μαίνονται στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την ανατολική Ευρώπη, πετρελαιοπαραγωγές χώρες απειλούνται άμεσα με διάλυση, αλλά η τιμή του πετρελαίου όχι απλώς δεν εκτινάσσεται στα ύψη αλλά εδώ και δύο μήνες ακολουθεί μια σταθερά καθοδική πορεία, σπάζοντας και το φράγμα των 100 δολαρίων. Κι όμως, υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό και μάλιστα απολύτως λογική.

Αγορά πετρελαίουTου Γιώργου Παυλόπουλου

Το Ιράκ φλέγεται και είναι έτοιμο να διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη, ενώ Βαγδάτη, Κούρδοι και τζιχαντιστές προσπαθούν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους όσες περισσότερες πετρελαιοπηγές μπορούν. Λίγο πιο δίπλα, το Ισραήλ συνεχίζει να βομβαρδίζει τη Γάζα, εντείνοντας τον κίνδυνο μιας γενικότερης ανάφλεξης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού στον πλανήτη.

Διεθνή προβλήματα & συγκρούσειςΤην ίδια στιγμή, ο εμφύλιος πόλεμος στην Oυκρανία μαίνεται, ενώ οι κυρώσεις ανάμεσα σε Δύση και Ρωσία έχουν αρχίσει να «αγγίζουν» και τον ενεργειακό κλάδο, έστω κι αν η Gazprom και το φυσικό αέριο έχουν για την ώρα μείνει εκτός. Ήδη, μάλιστα, η πετρελαϊκή Rosneft ζητά από το Κρεμλίνο έκτακτη οικονομική βοήθεια πολλών δισ. ευρώ, μιας και δεν μπορεί να αντλήσει κεφάλαια στις αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Ακόμη και στην Αφρική η κατάσταση είναι ανησυχητική. O ιός του Έμπολα θερίζει και έχει περάσει τα σύνορα και της Νιγηρίας, μιας χώρας που διαθέτει

σημαντικά κοιτάσματα, απειλώντας να πλήξει τη λειτουργία εγκαταστάσεων εξόρυξης και διυλιστηρίων. Όσο για τη Λιβύη, μια ακόμη πλούσια σε πετρέλαιο χώρα της Μαύρης Ηπείρου, το χάος εξακολουθεί να κυριαρχεί, με τις πετρελαιοπηγές και τα λιμάνια να βρίσκονται διαρκώς στο έλεος των διάφορων φυλάρχων και αντιμαχόμενων ένοπλων ομάδων.

Ακάθεκτη η τιμή του πετρελαίουΚι όμως, τίποτε από όλα αυτά δεν δείχνει να επιδρά στην τιμή του πετρελαίου όπως θα περίμενε κανείς - εκτινάσσοντάς τες, δηλαδή, στα ύψη. Για την ακρίβεια, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: από τον Ιούλιο μέχρι και τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, τόσο ο Brent (που κυρίως ενδιαφέρει την Ευρώπη) όσο και ο NYMEX (ο αντίστοιχος αμερικανικός) συνεχίζουν την καθοδική τους πορεία, έχοντας ήδη σπάσει ή κοντεύοντας να σπάσουν το φράγμα των 100 δολαρίων ανά βαρέλι. Η υποχώρηση της τιμής του αργού στις διεθνείς αγορές μέσα στο τελευταίο δίμηνο είναι της τάξης του 10% και δεν αποκλείεται το ποσοστό αυτό να μεγαλώσει περαιτέρω.

31

Γιατί λοιπόν βρισκόμαστε μπροστά σε αυτήν τη (φαινομενική, έστω) αντίφαση; Σύμφωνα με σχετική ανάλυση που έκανε το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» στην ηλεκτρονική του έκδοση, στις 20 Αυγούστου, υπάρχουν δεδομένα και εξελίξεις που δικαιολογούν απολύτως την εικόνα αυτήν.

Αξίζει να σημειώσουμε, καταρχήν, ότι η ζήτηση για πετρέλαιο διεθνώς εμφανίζεται μειωμένη, κάτι που αναμφίβολα έχει άμεση σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στη διεθνή οικονομία, καθώς η ανάπτυξη μοιάζει

να επιβραδύνεται στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη, με την εικόνα να είναι πιο ανησυχητική στην Ευρωζώνη και την Ιαπωνία, όπου υπάρχει στασιμότητα ή νέος γύρος ύφεσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας (ΙΕΑ), ενώ το τέταρτο τρίμηνο του 2013 η παγκόσμια ζήτηση βρισκόταν στα 92,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως, στο δεύτερο τρίμηνο του 2014 ήταν κατά δύο περίπου εκατ. βαρέλια χαμηλότερη - βοηθούντος, βεβαίως, και του σχετικά ζεστού καιρού που περιορίζει τις ανάγκες για θέρμανση.

Ακόμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία τους εξελίσσεται με ετήσιο ρυθμό 4% και η ζήτηση για πετρέλαιο είναι σχετικά αυξημένη, δεν δείχνουν ικανές να αντιστρέψουν τη γενική εικόνα. Η αιτία για αυτό πρέπει να αναζητηθεί στη ραγδαία αύξηση των ποσοτήτων «μαύρου χρυσού» που αντλούνται από τα λεγόμενα σχιστολιθικά κοιτάσματα, καθώς στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού (συμπεριλαμβανομένου του Καναδά) έχει δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη των σχετικών τεχνολογιών, με στόχο η υπερδύναμη να καταστεί πολύ σύντομα ενεργειακά αυτοδύναμη.

Σοβαρό πλήγμα για τη Ρωσία

Η Ρωσία είναι από τις χώρες που πλήττονται πιο πολύ από την υποχώρηση της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Τα συμβόλαια έχουν πέσει κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι (ήταν στα 98 δολάρια μετά τις 15 Αυγούστου, το χαμηλότερο επίπεδο εδώ και έναν περίπου χρόνο), κάτι που συνεπάγεται την απώλεια πολλών δισ. δολαρίων για την οικονομία της χώρας, η οποία ήδη πλήττεται από τις δυτικές κυρώσεις και τον οικονομικό πόλεμο με τη Δύση. Ανάμεσα στα άλλα, τα μέτρα που έχουν λάβει ΕΕ και ΗΠΑ καθιστούν πολύ πιο δύσκολο για τις ρωσικές εταιρείες να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις και να διατηρήσουν τη χώρα στις δύο πρώτες θέσεις όσον αφορά την παραγωγή πετρελαίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με

τις πληροφορίες του πρακτορείου Reuters, η Μόσχα είχε διαμορφώσει τον προϋπολογισμό του 2014 υπολογίζοντας μέση τιμή πώλησης του αργού τα 114 δολάρια, με αποτέλεσμα αυτήν τη στιγμή να πέφτει έξω κατά περίπου 15%. Κι αυτό, με δεδομένο ότι τα μισά σχεδόν έσοδα του προϋπολογισμού προέρχονται από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, κάθε άλλο παρά ασήμαντη εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί.

Δεν αποκλείεται μάλιστα ορισμένοι (ποιοι, άραγε;) να έχουν πιέσει προς την κατεύθυνση της μείωσης των τιμών διεθνώς, έτσι ώστε η Μόσχα και ο Βλαντιμίρ Πούτιν να βρεθούν σε ακόμη πιο δύσκολη θέση στη γεωπολιτική διελκυστίνδα που βρίσκεται σε εξέλιξη…

Η υποχώρηση της τιμής του αργού στις διεθνείς αγορές μέσα στο τελευταίο δίμηνο είναι της τάξης του 10% και δεν αποκλείεται το ποσοστό αυτό να μεγαλώσει περαιτέρω

32

Δεν εμπνέει ανησυχία το Ιράκ…Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, ούτε η κατάσταση στο Ιράκ προκαλεί ανησυχία στους παράγοντες της αγοράς πετρελαίου, τουλάχιστον για την ώρα. Κι αυτό, όπως επισημαίνουν αρκετοί από αυτούς, συμβαίνει για δύο λόγους: Αφενός, επειδή το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής εντοπίζεται νοτίως της Βαγδάτης, σε μια ζώνη που είναι σταθερή και ελέγχεται από την κεντρική κυβέρνηση και τη σιιτική πλειοψηφία. Και, αφετέρου, διότι όποιος και αν ελέγχει μια πετρελαιοπηγή αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να πουλήσει τις ποσότητες που παράγει στο εξωτερικό (κάτι που αποδεικνύουν στην πράξη όχι μόνον οι Κούρδοι του Ιράκ αλλά και οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και οι ένοπλες ομάδες στη Λιβύη).

Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, το Ιράκ αντιμετωπίζεται για την ώρα ως μια ασφαλής πηγή τροφοδοσίας των αγορών, ενώ τα επόμενα χρόνια υπάρχει σχέδιο η παραγωγή να τριπλασιαστεί. Όπως έλεγε πρόσφατα ο υπουργός Πετρελαίου Χουσεΐν αλ-Σαχριστάνι, από τα 3 περίπου εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως που είναι σήμερα, μπορεί να φτάσει στα 6 εκατομμύρια μέχρι το 2020 και να πλησιάσει τα 8,5 εκατ. το 2035.

Πρακτικά, όλα αυτά σημαίνουν ότι η προσφορά θα είναι επαρκής έως και πλεονασματική για το ορατό μέλλον. Ενδεχομένως δε και πολύ πιο

ασφαλής, ειδικά στην περίπτωση που ομαλοποιηθούν οι σχέσεις της Δύσης (και ειδικά των ΗΠΑ) με την Τεχεράνη, κάτι για το οποίο υπάρχουν σοβαρές ελπίδες, τουλάχιστον με βάση την εικόνα των διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά του Ιράν. Oι ειδικοί δε, εντός και εκτός OΠΕΚ, εκτιμούν ότι υπάρχει δυνατότητα να καλυφτεί -παρά τις όποιες περιστασιακές αναταράξεις- οποιοδήποτε έλλειμμα παρουσιαστεί εξαιτίας κάποιας γεωπολιτικής κρίσης.

Απίθανη η κατάρρευση τιμώνΠροσοχή, όμως! Τίποτε από όλα αυτά δεν πρέπει και δεν μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια κατάρρευση των τιμών διεθνώς, όπως έχει συμβεί στο (μακρινό) παρελθόν. Όπως έχουμε γράψει ήδη από τις σελίδες του περιοδικού, η εποχή του φτηνού πετρελαίου έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και ο μέσος όρος, σε ένα εύλογα ευρύ χρονικό διάστημα, είναι σχεδόν απίθανο να διαμορφωθεί κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Για την ακρίβεια, τα 110 δολάρια μοιάζουν να είναι πιο «λογικό» επίπεδο με βάση τις εκτιμήσεις και τις προθέσεις των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, που ασφαλώς και έχουν τη δυνατότητα να χειραγωγούν τις τιμές - τόσο για να γεμίζουν τα ταμεία τους όσο και για να ασκούν πολιτικούς εκβιασμούς.

H εποχή του φτηνού πετρελαίου έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και ο μέσος όρος, σε ένα εύλογα ευρύ χρονικό διάστημα, είναι σχεδόν απίθανο να διαμορφωθεί κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι

Σκανάρετε με το κινητό & επισκεφτείτε το site

www.energyworld.gr

Κάθε μέρα όλα τα νέαγια την ενέργεια και

το περιβάλλον

➤

EnergyOnlineGR

@energyworldgr

34

13ΑΥΞΗΣΕΙΣ-ΦΩΤΙΑΣΤΑ ΤΙΜOΛOΓΙΑΤΗΣ ΔΕΗΑυξήσεις μέχρι 75% στο κόστος της ενέργειας, μειώσεις στα πάγια και τα τέλη χρήσης δικτύου, εκτόξευση των χρεώσεων για Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας και, κυρίως, για την υποστήριξη των ανανεώσιμων πηγών ήταν τα αποτελέσματα των δομικών αλλαγών στα οικιακά τιμολόγια του ηλεκτρικού την τελευταία τριετία, οπότε εφαρμόζονται οι μνημονιακές προβλέψεις για την ενέργεια. Και έπεται συνέχεια, με το υπόλοιπο των αυξήσεων για τις ΥΚΩ που αναμένονται μέσα στον Σεπτέμβριο και, μεσοπρόθεσμα, την πλήρη κατάργηση των κλιμακίων του τιμολογίου της ΔΕΗ, τα οποία ήδη έχουν περιοριστεί από έξι σε δύο.

ΗλεκτρισμόςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

35

Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι οι καταναλωτές υπέστησαν δυσβάστακτες -ειδικά για την περίοδο που περνάμε- αυξήσεις στο κόστος του ηλεκτρικού, χωρίς ουσιαστική μεταβολή στην ποιότητα των υπηρεσιών και χωρίς να αναπτυχθεί ουσιαστικός ανταγωνισμός στην αγορά. Ως «θετικό» μπορεί να καταγραφεί μόνο το γεγονός ότι αποφεύχθηκε η κατάρρευση της ενεργειακής αγοράς από την εκτόξευση των πληρωμών προς τις ανανεώσιμες πηγές, με δυσβάστακτο όμως κόστος για τους καταναλωτές αρχικά και τους ίδιους τους παραγωγούς στη συνέχεια. Κόστος που οφείλεται στην έλλειψη στοιχειώδους προβλεψιμότητας στις αποφάσεις των αρμόδιων αρχών αναφορικά με το πλαίσιο λειτουργίας των ΑΠΕ, αλλά και στις «δοξασίες» που αναπτύχθηκαν γύρω από την πράσινη οικονομία.

Πού έγιναν αυξήσεις & μειώσειςΟι αποφάσεις για αύξηση, από τα τέλη Ιουλίου, του οικιακού τιμολογίου με κατανάλωση έως 800 kW το τετράμηνο, με ταυτόχρονες μειώσεις για τα εμπορικά τιμολόγια είναι η τελευταία εξέλιξη στην πορεία εξάλειψης των σταυροειδών επιδοτήσεων, δηλαδή της επιδότησης μιας κατηγορίας καταναλωτών από άλλη.

Οι χρεώσεις του οικιακού τιμολογίου για την ενέργεια (ευρώ ανά κιλοβατώρα) καταγράφουν σημαντικές αυξήσεις στην τριετία 2011-2014 που φτάνουν στο 75% για το κλιμάκιο μέχρι 800 kW, 37% από 801-1.000, 33% από 1.000-1.200

kWh, 30% στα δύο επόμενα κλιμάκια (1.200-1.600 και 1.600-2.000 kWh) και 25% για τις καταναλώσεις πάνω από 2.000 kW. Παράλληλα, τα κλιμάκια περιορίστηκαν από έξι σε δύο (μέχρι 2.000 kW και από εκεί και πάνω) με προοπτική μεσοπρόθεσμα να ισχύσει μια τιμή για όλες τις κιλοβατώρες, ανεξαρτήτως κατανάλωσης. Γεγονός που θα διευκολύνει τη διαφάνεια, τη σύγκριση των τιμολογίων μεταξύ εναλλακτικών προμηθευτών αλλά μπορεί (ανάλογα με τον τρόπο που θα εφαρμοστεί) να οδηγήσει σε αυξήσεις. Ήδη με το καθεστώς που ισχύει σήμερα το σύνολο της κατανάλωσης χρεώνεται με μια ενιαία τιμή, το ύψος της οποίας εξαρτάται από το μέγεθος της κατανάλωσης. Για παράδειγμα, οι 1.600 kW χρεώνονται προς 0,0946 ευρώ η μία (σύνολο 151,36 ευρώ) και οι 2.500 προς 0,10252 η μία (σύνολο 256,3 ευρώ). Έτσι οι καταναλωτές έχουν κάθε λόγο να περιορίσουν την κατανάλωσή τους κάτω από τις 2.000 kW το τετράμηνο (στην περίπτωση αυτή θα πληρώσουν 189,2 ευρώ), ενώ αν ξεπεράσουν το όριο έστω και για μία κιλοβατώρα θα πληρώσουν 16 ευρώ παραπάνω (205 ευρώ για 2.001 kWh).

Στον αντίποδα, σημαντικές μειώσεις (έως 65%) έγιναν στα πάγια για τις τριφασικές παροχές, ενώ για τις μονοφασικές οι χρεώσεις παρέμειναν στα ίδια επίπεδα. Ομοίως, στην τριετία μειώθηκαν έως 7% τα τέλη μεταφοράς και 1-5% τα τέλη για το δίκτυο διανομής, που περιλαμβάνονται στις λεγόμενες μονοπωλιακές χρεώσεις και ρυθμίζονται από τη ΡΑΕ.

Αυξήσεις και στις ΥΚΩΜεγάλες αυξήσεις καταγράφονται στις χρεώσεις για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας, οι οποίες ξεκινούν από… 3.395% για τις μικρές καταναλώσεις (έως 800 kW) ενώ στα υψηλότερα κλιμάκια κυμαίνονται από 24 ώς 32%. Και έπεται συνέχεια, καθώς τον Σεπτέμβριο αναμένονται αυξήσεις στα τέλη ΥΚΩ, σε εφαρμογή του μνημονίου και των αποφάσεων της ΡΑΕ που προσδιόρισε το κόστος παροχής των εν λόγω υπηρεσιών στα 809 και 815 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, για τα έτη 2012 και 2013, ενώ εκκρεμεί ο υπολογισμός για το 2014 και η εκτίμηση για το 2015. Ενδέχεται οι αυξήσεις να επιμεριστούν σε διάστημα τριετίας καθώς ο λογαριασμός που έχει συσσωρευτεί είναι δυσβάστακτος.

Οι ΥΚΩ καλύπτουν κυρίως το πρόσθετο κόστος ηλεκτροδότησης των νησιών,

Αποφεύχθηκε η κατάρρευση της ενεργειακής αγοράς από την εκτόξευση των πληρωμών προς τις ΑΠΕ, με δυσβάστακτο όμως κόστος για τους καταναλωτές

36

όπου το κόστος παραγωγής ενέργειας από τους τοπικούς σταθμούς παραγωγής που καίνε ντίζελ ή μαζούτ είναι πολλαπλάσιο σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα (ενώ τα τιμολόγια του ηλεκτρικού είναι ενιαία). Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, το κόστος παραγωγής στα Αντικύθηρα ξεπέρασε το 2012 τα… 1.700 ευρώ ανά μεγαβατώρα (έναντι 83 ευρώ που ήταν κατά μέσο όρο η τιμή χονδρικής για την ηλεκτρική ενέργεια στο ηπειρωτικό σύστημα). Το συνολικό κόστος για τα νησιά έφτασε το 2013 τα 771 εκατ. ευρώ από 783 εκατ. το 2012 και 496 εκατ. το 2010 λόγω κυρίως της αύξησης των τιμών και των φόρων στα καύσιμα που χρησιμοποιεί η ΔΕΗ στην Κρήτη, που λόγω μεγέθους απορροφά το μισό κονδύλι των ΥΚΩ και τα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά.

Στις ΥΚΩ περιλαμβάνεται επίσης το κόστος για την παροχή του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (15 εκατ. το 2012 και 33 εκατ. το 2013) καθώς και το μειωμένο τιμολόγιο για τους πολύτεκνους (11 εκατ. ετησίως).

Η βιομηχανία ζητεί να εξαιρεθείΉδη η βιομηχανία μέσω της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) ζήτησε να εξαιρεθεί από τις επικείμενες αυξήσεις επισημαίνοντας ότι «η αύξηση των συνολικών χρεώσεων ΥΚΩ δημιουργεί εύλογα την ανησυχία στη βιομηχανία για το ενδεχόμενο αύξησης και της αντίστοιχης μοναδιαίας χρέωσης για την υψηλή και τη μέση τάση από το σημερινό -πολύ υψηλό- επίπεδο των

37

4,14 ευρώ/MWh». Σύμφωνα με την ΕΒΙΚΕΝ, το σύνολο των καταναλωτών θα επιβαρυνθεί το 2014 με ένα επιπλέον ποσό της τάξης των 180 εκατ. ευρώ σε σχέση με τη χρέωση του 2013, ένα ποσό που αντιστοιχεί σε αύξηση 25%.

Στην κορυφή των ανατιμήσεων των τελευταίων ετών βρίσκεται το τέλος για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (έχει μετονομαστεί σε ΕΤΜΕΑΡ), το οποίο για τις οικιακές καταναλώσεις διαμορφώνεται τώρα στα 26,3 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Η τελευταία αύξηση (26,4%) έγινε την 1η Απριλίου ενώ η ΡΑΕ έχει αποφασίσει το «πάγωμα» του τέλους για το δεύτερο εξάμηνο του έτους και όλα δείχνουν ότι μεσοπρόθεσμα τουλάχιστον δεν θα γίνουν άλλες αυξήσεις, καθώς το έλλειμμα του λογαριασμού (μετά το «κούρεμα» στις εγγυημένες τιμές και τις αλλεπάλληλες αυξήσεις του τέλους που προηγήθηκαν) έχει τεθεί υπό έλεγχο και, παράλληλα, ομαλοποιούνται σταδιακά οι πληρωμές προς τους παραγωγούς.

Σε επίπεδο τριετίας η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ για τους οικιακούς καταναλωτές φτάνει το εξωφρενικό ποσοστό του 1.248% (το 2011 το τέλος ΑΠΕ ήταν 1,95 ευρώ ανά μεγαβατώρα). Ενώ αν η σύγκριση γίνει με το 2006 (οπότε η πολιτεία προχώρησε σε… μείωση του τέλους ΑΠΕ στα 0,3 ευρώ ανά μεγαβατώρα), η αύξηση φτάνει το 8.666%!

38

1450 ΔΙΣ. OΦΕΛOΣ ΑΠO ΤΗΝ ΕΝOΠOΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓOΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΣε 800 δισ. ευρώ ετησίως υπολογίζονται σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη συνέχιση και την εμβάθυνση των πολιτικών ενοποίησης σε 24 τομείς πολιτικής την περίοδο 2014-2020.

Αγορά ενέργειαςΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Η ενέργεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς ευρωπαϊκής ενοποίησης και παρά τα όποια προβλήματα δημιουργούνται στην πορεία προς την ενιαία αγορά, η μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπολογίζει ότι το όφελος της οικονομικής αλλά και φυσικής ολοκλήρωσης της ενεργειακής αγοράς της Ευρώπης θα ανέλθει σε 50 δισ. ευρώ ετησίως.

Ο αριθμός αυτός προκύπτει τόσο από την αξιολόγηση του ίδιου του Κοινοβουλίου στα τέσσερα επίπεδα της αγοράς -υπολο-γίζεται ότι το ελάχιστο όφελος από την ολοκλήρωση καθενός από αυτά ανέρχεται σε 15 δισ. ευρώ- αλλά και από μια σειρά άλλες μελέτες και προσεγγίσεις.

Εκτιμώμενα πιθανά οφέλη Αναλυτικότερα, η μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει επικεντρωθεί στα πιθανά οφέλη στους εξής τέσσερις τομείς: • Ρυθμιζόμενες τιμές: Έλλειμμα συσσωρεύεται για κάθε kWh ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχεται με ρυθμιζόμενο τιμολόγιο. Σε χώρες όπως η Ισπανία ή η Πολωνία με περίπου 15 εκατομμύρια εγχώριους

οικιακούς καταναλωτές και μέση ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας 3.000 kWh, εκ των οποίων 80% παρέχονται με ρυθμιζόμενα τιμολόγια, το συνολικό έλλειμμα είναι περίπου 720 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της είναι 9,5 δισ. ευρώ ετησίως. • Ανάπτυξη κόμβων και ανταλλαγών: Προκειμένου να αξιολογηθεί το κόστος της «μη ενοποίησης», έγινε σύγκριση του κόστους παραγωγής σε έξι χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βέλγιο και Αυστρία) σε συνθήκες ολοκλήρωσης και μη. Η σύγκριση έδειξε ότι, για το σύνολο αυτής της περιοχής, θα απαιτούνταν μικρότερη εγκατεστημένη ισχύς της τάξεως των 16,5 GW δηλαδή σχεδόν 8% λιγότερη από ό,τι θα απαιτούνταν με ξεχωριστά χαρτοφυλάκια παραγωγής για κάθε χώρα. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το κόστος κεφαλαίου που αποφεύγεται υπολογίζεται σε περίπου 1,2 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ παράλληλα αποφεύγεται σταθερό λειτουργικό κόστος της τάξης των 448 εκατ. ευρώ ετησίως. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το όφελος της ενοποίησης

39

θα μπορούσε να φτάσει τα 3 δισ. ευρώ ετησίως σε μακροπρόθεσμη βάση. • Απουσία σύζευξης στην αγορά: Η σύζευξη των αγορών τόσο σε επίπεδο δικτύων όσο και εμπορικά αυξάνει την αποτελεσματικότητα στην κατανομή της διαθέσιμης ισχύος. Σύμφωνα με μελέτη που έγινε στα σύνορα Γαλλίας-Ιταλίας και η οποία μέτρησε τις απώλειες οικονομικής αποδοτικότητας συγκρίνοντας το κόστος στις κρατήσεις διαθεσιμότητας ισχύος με την αξία της εγκατεστημένης ισχύος, όπως επίσης το κόστος των δημοπρασιών ανταλλαγής μεταξύ των δυο χωρών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η απώλεια αποδοτικότητας ήταν της τάξης των 78 εκατ. ευρώ ετησίως. • Εξισορρόπηση της αγοράς: Οι διαχειριστές των συστημάτων μεταφοράς, η αρμοδιότητα των οποίων συνήθως οριοθετείται από τα σύνορα των χωρών, διαχειρίζονται την εξισορρόπηση των συστημάτων ξεχωριστά. Η μεταξύ τους συνεργασία θα μειώσει την απαιτούμενη διαθέσιμη ισχύ στις ποσότητες της ενέργειας που χρησιμοποιούνται. Το International Grid Control Cooperation στο οποίο συμμετέχουν έξι διαχειριστές με κέντρο τη Γερμανία, εξοικονομεί περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση του

Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το όφελος από την ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς της Ευρώπης έχει καταγραφεί από πολλές μελέτες, κάποιες από τις οποίες το ανεβάζουν μάλιστα στα 200 δισ. ευρώ ετησίως. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικές από αυτές:

• Μελέτη σχετικά με τα οφέλη της ενοποίησης της ενεργειακής αγοράς. Όφελος 12,5-40 δισ. ευρώ. • Οι ευρωπαίοι καταναλωτές θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν περίπου 13 δισ. ευρώ, αν επέλεγαν το φθηνότερο τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας που θα μπορούσαν να βρουν. • Η ενεργειακή αποδοτικότητα θα μπορούσε να μειώσει τους λογαριασμούς ενέργειας στην Ευρώπη κατά περίπου 200 δισ. ευρώ ετησίως.

Το «κόστος της Ευρώπης» Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίζει την ανάγκη να υπάρξει πρόοδος στην εφαρμογή του Τρίτου Ενεργειακού Πακέτου. Τονίζει επίσης τη σημασία τού να παρασχεθούν εργαλεία σύγκρισης για τους καταναλωτές, να υπάρχει διαφανής τιμολόγηση, να ενισχυθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού, να σταματήσει η φυσική απομόνωση των αγορών ενέργειας διάφορων κρατών-μελών και να δοθεί έμφαση στην προστασία των

ευάλωτων καταναλωτών.

Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες πολιτικές ενοποίησης της ευρωπαϊκής αγοράς και με δεδομένο τον προβληματισμό που αναπτύσσεται για «κόστος της Ευρώπης», το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αξιολόγησε τις απώλειες από τη μη περαιτέρω εμβάθυνση σε 24 τομείς πολιτικής. Η μελέτη με τίτλο «Mapping the Cost of Non-Europe» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα είτε της εμβάθυνσης των υφιστάμενων ευρωπαϊκών δράσεων είτε νέων δράσεων σε ορισμένους τομείς, παραμένει ισχυρό. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τη μελέτη η πλήρης ενοποίηση της ψηφιακής αγοράς μπορεί να αποφέρει οφέλη της τάξης των 260 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ το όφελος από την ενοποίηση της αγοράς ενέργειας ανέρχεται σε 50 δισ. ευρώ.

Η μελέτη σημειώνει ότι το όφελος προκύπτει είτε μέσω της αύξησης του ΑΕΠ είτε μέσω της ορθολογικότερης κατανομής των πόρων είτε τέλος μέσω της αποφυγής πραγματικού κόστους. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όταν εφαρμοστούν πλήρως οι πολιτικές τις οποίες εξετάζει η μελέτη, τα οφέλη θα ανέλθουν σε 800 δισ. ευρώ ή 6% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τρέχουσες τιμές.

40

15ΣΕ ΔΙΑΒOΥΛΕΥΣΗΗ ΠΡOΤΑΣΗ ΤΗΣ ΡΑΕΓΙΑ ΔΗΜOΠΡΑΣΙΕΣΣτις 20 Φεβρουαρίου του 2015 θα γίνει η πρώτη δημοπρασία ενέργειας από λιγνιτικά και υδροηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ, στο πλαίσιο της διαδικασίας που θέτει σε εφαρμογή η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας με στόχο την ανάπτυξη ανταγωνισμού στην αγορά ρεύματος.Η ΡΑΕ έθεσε σε διαβούλευση (θα διαρκέσει ώς τις 15 Σεπτεμβρίου) νέα πρόταση για τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς αυτής, στην οποία λαμβάνονται υπόψη οι παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν από τους φορείς της αγοράς επί της αρχικής πρότασης της Αρχής. Με την εφαρμογή της πρότασης, οι ανεξάρτητοι προμηθευτές θα αποκτήσουν πρόσβαση στις φθηνότερες πηγές ηλεκτροπαραγωγής (λιγνίτης και υδροηλεκτρικά) που σήμερα εκμεταλλεύεται αποκλειστικά η ΔΕΗ.

Ηλεκτρική ενέργειαΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Σύμφωνα με τις προτάσεις της Αρχής, η τιμή πώλησης της ενέργειας θα προκύπτει από τη δημοπρασία αλλά θα ορίζεται τιμή εκκίνησης από τη ΡΑΕ. Οι δημοπρασίες θα αφορούν συνολικά το 30-35% της ετήσιας λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής, ποσοστό που κατά τη ΡΑΕ εκτιμάται ότι είναι επαρκές, ώστε οι ανεξάρτητοι προμηθευτές να είναι σε θέση να αναπτύξουν ένα «μίγμα καυσίμων» αντίστοιχου μέσου κόστους ενέργειας με αυτό της ΔΕΗ, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να τον ανταγωνιστούν ισοδύναμα στην αγορά λιανικής.

«Οι προμηθευτές, οι οποίοι θα αποκτούν δικαιώματα χρήσης των ρυθμιζόμενων προθεσμιακών προϊόντων, αναμένεται ότι θα μετακυλίουν το οικονομικό όφελος που προκύπτει από τη χρήση τους στους εγχώριους πελάτες λιανικής, στη βάση του προφίλ κατανάλωσης της κάθε κατηγορίας καταναλωτή, λαμβάνοντας υπ’ όψη την υφιστάμενη κατάσταση, όσον αφορά το επίπεδο των τιμολογίων λιανικής κάθε πελάτη και τις συνθήκες ανταγωνισμού που θα δημιουργηθούν μεταξύ των προμηθευτών», αναφέρει στο κείμενο της διαβούλευσης η ΡΑΕ.

«Εφ’ όσον όλοι οι προμηθευτές θα έχουν πρόσβαση στα προϊόντα αυτά, αναμένεται ότι, λόγω του ανταγωνισμού που θα δημιουργηθεί τόσο μεταξύ των νέων προμηθευτών και της ΔΕΗ όσο και των ανεξάρτητων προμηθευτών μεταξύ τους, πρακτικά θα εκλείψουν οι περιπτώσεις όπου θα είναι δυνατή η αποκόμιση υπερκέρδους από τη χρήση των προϊόντων αυτών».

Στην ανάπτυξη ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αποσκοπούν και οι ρυθμίσεις για τη δημιουργία της λεγόμενης μικρής ΔΕΗ, με την απόσχιση και πώληση μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και αντίστοιχου μεριδίου στη λιανική.

Η ΡΑΕ μετά τη μακρά πρώτη διαβούλευση που διήρκεσε σχεδόν όλο το καλοκαίρι, έχει καταλήξει στη μεθοδολογία την οποία έχει ήδη εγκρίνει η ολομέλειά της και σύντομα αναμένεται να δώσει για τελική διαβούλευση το σχετικό κείμενο το οποίο εν συνεχεία θα πρέπει να εγκριθεί από το υπουργείο Ενέργειας αλλά και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν παραβιάσεις των όρων του ανταγωνισμού.

41

Επιστροφή ενέργειας Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες βασική τροποποίηση έναντι του αρχικού σχεδίου, αποτελεί η παροχή της δυνατότητας σε προμηθευτές να «επιστρέφουν» στο σύστημα την ηλεκτρική ενέργεια που δεν απορρόφησαν οι πελάτες τους, ιδίως όταν το καταναλωτικό προφίλ των τελευταίων χαρακτηρίζεται από μεγάλη κατανάλωση τις νυχτερινές ώρες ή τις αργίες. Η ρύθμιση αυτή αποτελούσε κύριο αίτημα των χαλυβουργιών οι οποίες προκειμένου να επιτύχουν χαμηλό κόστος ηλεκτρικού, λειτουργούν τους ηλεκτρικούς τους κλιβάνους τις νυχτερινές ώρες.

Πρέπει να σημειωθεί ότι αιτήματα που είχαν διατυπωθεί από κάποιες βιομηχανίες για πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς δημοπρασίες και με διοικητικά οριζόμενες τιμές, δεν έγιναν δεκτά καθώς κρίθηκε ότι προσκρούουν στις διατάξεις περί κρατικών ενισχύσεων κ.λπ.

Σε ό,τι αφορά πάντως τις τιμές εκκίνησης, που είναι και το πλέον κρίσιμο θέμα, το βέβαιο είναι ότι το σχέδιο που θα δημοσιοποιηθεί δεν θα τις περιλαμβάνει. Oι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι η τιμή αναφοράς θα είναι στα επίπεδα που πρότεινε ο μέτοχος στη γενική συνέλευση της ΔΕΗ στις 28 Φεβρουαρίου. H μεθοδολογική προσέγγιση για τον καθορισμό της τιμής συνοψίζεται στο εξής σχήμα: Λαμβάνεται ως βάση το λογιστικό κόστος που δηλώνει η ΔΕΗ για τη λιγνιτική της παραγωγή (περίπου

60 ευρώ η μεγαβατώρα) και από αυτό θα αφαιρεθεί ένα ποσό που θα αποτελεί το κίνητρο απόδοσης για τη ΔΕΗ. Λαμβάνονται ταυτόχρονα υπόψη τα δεδομένα που προκύπτουν από τον κοστολογικό έλεγχο της Ernst & Young, την απόφαση της διαιτησίας για την υπόθεση Αλουμίνιον και ΔΕΗ, καθώς και η απόφαση του υπουργείου Oικονομικών που υιοθετήθηκε από τη γενική συνέλευση της ΔΕΗ τον Φεβρουάριο, ώστε να καταλήξουμε στο ύψος της.

Τι ζητούν οι βιομηχανίεςΗ ενεργοβόρος βιομηχανία πάντως είχε ζητήσει από τη ΡΑΕ : – Να μη γίνονται πλειστηριασμοί αλλά να καθορίζεται διοικητικά η τιμή διάθεσης του ρεύματος. – Να συνάπτονται διμερή συμβόλαια και όχι να περνάνε οι πράξεις μέσα από το «pool» (στην πράξη μεταφράζεται στο να μην πληρώνουν οι βιομηχανίες τον ΕΦΚ που έχει επιβληθεί στο φυσικό αέριο). – Να καθορίζονται τα «δικαιώματα» που παίρνει ο πελάτης με βάση το καταναλωτικό προφίλ του, ώστε να πριμοδοτείται η βιομηχανία που δουλεύει σε ώρες νυχτερινές. Πρακτικά ζητούν να υπολογίζονται τα «δικαιώματα» με βάση τη μέγιστη ισχύ κατά τη διάρκεια της νύχτας. – Να μπορεί να μεταπωληθεί η συμβολαιοποιημένη ενέργεια που δεν καταναλώνουν οι βιομηχανίες. Ζητούν δηλαδή κατά το πρότυπο του γαλλικού NOME, να μπορούν να «επιστρέφουν» το περισσευούμενο ημερήσιο ρεύμα σε τιμές υψηλές, τέτοιες που να αντιστοιχούν στο γεγονός ότι πρόκειται για ημερήσιο ρεύμα.

Πάντως η δεύτερη δημόσια διαβούλευση αναμένεται να κρατήσει μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου και στη συνέχεια, προς το τέλος Σεπτεμβρίου, θα δοθούν στο ΥΠΕΚΑ τόσο το τελικό κείμενο για τις δημοπρασίες όσο και η μεθοδολογική προσέγγιση και τα νούμερα για την τιμή αναφοράς. Τα στοιχεία αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο ενημέρωσης και διαπραγμάτευσης του ΥΠΕΚΑ με την τρόικα, ενώ θα πρέπει να υποβληθούν προς έγκριση στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτά όλα θα πρέπει στη συνέχεια να νομοθετηθούν από το ΥΠΕΚΑ, πράγμα που σημαίνει ότι στην καλύτερη περίπτωση οι δημοπρασίες δεν θα μπορούν να πραγματοποιηθούν παρά μόνον προς το τέλος του χρόνου.

Πρέπει τέλος να σημειωθεί ότι ενόψει της έναρξης των δημοπρασιών στο τέλος του χρόνου, αναπτύσσουν έντονη δραστηριότητα εταιρείες προμήθειας οι οποίες είναι θυγατρικές ή συνδεδεμένες με παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας.

Ήδη η Protergia του ομίλου Μυτιληναίου και η Elpedison (ΕΛΠΕ- Εdison) έχουν επεκταθεί στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας προς καταναλωτές που είναι συνδεδεμένοι με τη χαμηλή τάση (οικιακοί-επαγγελματικοί). Επίσης μεγάλοι καταναλωτές όπως η τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν, έχουν καταθέσει αίτηση για την απόκτηση άδειας προμήθειας, ώστε να έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις δημοπρασίες.

42

16ΤO ΚΑΠΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ…ΒΑΘΥ ΔΗΜOΣΙOΤον ρόλο του ΚΑΠΕ στην ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας, τα σημαντικότερα έργα του στα 25 χρόνια λειτουργίας του, αλλά και τον κίνδυνο να αντιμετωπιστεί ως «βαθύ Δημόσιο» εξηγεί ο διευθυντής ΑΠΕ του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας κ. Παναγιώτης Χαβιαρόπουλος στο «energyworld».

Συνέντευξη του Παναγιώτη Χαβιαρόπουλου

Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Eξοικονόμησης Eνέργειας (KAΠE) είναι ο εθνικός φορέας για τις Aνανεώσιμες Πηγές Eνέργειας (AΠE), την Oρθολογική Xρήση Eνέργειας (OXE) και την Eξοικονόμηση Eνέργειας (EΞE). Από το 1999 είναι το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο για τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται. Το Κέντρο μετράει ήδη 25 χρόνια λειτουργίας και με βάση τον ιδρυτικό του νόμο λειτουργεί ως Nομικό Πρόσωπο Iδιωτικού Δικαίου με οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια, ενώ εποπτεύεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

O κύριος σκοπός του ΚΑΠΕ είναι η προώθηση των εφαρμογών AΠE/OXE/EΞE σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, καθώς και η κάθε είδους υποστήριξη δραστηριοτήτων (τεχνολογικών, ερευνητικών, συμβουλευτικών, επενδυτικών) στους ανωτέρω τομείς, με γνώμονα τη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στην αλυσίδα παραγωγής/μεταφοράς/χρήσης της ενέργειας.

Μέσω ποιων έργων και προτεραιοτήτων σχεδιάζετε να

προωθήσετε την ενεργειακή πολιτική στην Ελλάδα το προσεχές διάστημα;

Το ΚΑΠΕ έχει πολύχρονη συνεισφορά στη διαμόρφωση της εθνικής μας πολιτικής για την ενέργεια, μέσω της συμμετοχής του ως τεχνικός σύμβουλος, σε όλες σχεδόν τις επιτροπές και τις ομάδες εργασίας που καθορίζουν, εξειδικεύουν και εποπτεύουν την υλοποίηση των ενεργειακών μας στόχων, είτε στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα του 2020 είτε στους μακροπρόθεσμους για το 2030 ή ακόμα και για το 2050. Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο βρίσκεται σε τελική φάση η διαμόρφωση από το ΥΠΕΚΑ, με τη συμμετοχή και του ΚΑΠΕ, του ενεργειακού μας οδικού χάρτη για το 2030, όπου επικαιροποιούνται και οι στόχοι του 2020. Η ολοκλήρωση αυτής της εργασίας είναι ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου να επαναπροσδιοριστεί και αποτυπωθεί με τον πλέον επίσημο τρόπο το μέγεθος της ενεργειακής αγοράς για τα επόμενα χρόνια, καθώς και το ύψος των αναγκαίων νέων επενδύσεων σε ΑΠΕ αλλά και σε συμβατικές μονάδες και υποδομές. Παράλληλα, το ΚΑΠΕ υλοποιεί ή

43

διαχειρίζεται μέσω του ΕΣΠΑ μια σειρά έργων για την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας που επίσης αποτελούν ισχυρούς πυλώνες της εθνικής μας πολιτικής για την ενέργεια. Τέλος, μέσω των ερευνητικών επιδεικτικών και αναπτυξιακών του έργων το ΚΑΠΕ συνεχίζει να εξελίσσει και να διαχέει στην αγορά την απαραίτητη τεχνογνωσία για τις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποδοτικότητα προκειμένου η διείσδυση των τεχνολογιών αυτών στη χώρα μας να επιτευχθεί με την υψηλότερη δυνατή προστιθέμενη αξία. Η προσπάθεια αυτή, που είναι διαρκής και επίπονη, έχει καθιερώσει το ΚΑΠΕ ως ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ερευνητικά ενεργειακά κέντρα στην Ευρώπη. Παρά τον μικρό σχετικά αριθμό ερευνητών του, το ΚΑΠΕ είχε τις μεγαλύτερες απορροφήσεις ανταγωνιστικών ερευνητικών κονδυλίων από το 7ο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Πλαίσιο από οποιονδήποτε άλλον ερευνητικό/ακαδημαϊκό φορέα στη χώρα. Τα έργα αυτά αφορούν κυρίως νέες τεχνολογίες ΑΠΕ (θαλάσσια αιολικά, νέες ενεργειακές καλλιέργειες και βιοδιυλιστήρια, γεωθερμικές αντλίες θερμότητας υψηλής απόδοσης, συγκεντρωτικά ηλιακά συστήματα, ευφυή δίκτυα, τεχνολογίες υδρογόνου κ.λπ.) που σύντομα θα τις δούμε να εφαρμόζονται και στη χώρα μας.

Το ΚΑΠΕ, ως φορέας υποστήριξης των ΑΠΕ και της ορθολογικής χρήσης ενέργειας, υφίσταται εδώ και 25 χρόνια περίπου. Ποιες θεωρείτε τις κρισιμότερες στιγμές του;

Πιστεύω ότι οι πραγματικά σημαντικές στιγμές στην πορεία του Κέντρου ήταν εκείνες που βασίστηκαν και ανέδειξαν τα επιστημονικά και τεχνικά του επιτεύγματα. Πράγματι, τα τελευταία 25 χρόνια το ΚΑΠΕ εμβαθύνει στα τεχνικά ζητήματα, προσπαθώντας να βρίσκεται στην αιχμή της γνώσης σε κάθε τεχνολογία. Αυτό σε μεγάλο βαθμό το πέτυχε μέσω της συμμετοχής του σε ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα και με την ανάπτυξη εργαστηριακών υποδομών μεγάλης κλίμακας για τον έλεγχο, τη δοκιμή και την πιστοποίηση εξοπλισμού ΑΠΕ και ΕΞΕ. Παράλληλα, το ΚΑΠΕ λειτούργησε και λειτουργεί ως καταλύτης και για τη συμμετοχή και συνεργασία ελληνικών εταιρειών στα προγράμματα αυτά, μεταφέροντας άμεσα και έμμεσα τη γνώση και στο εγχώριο παραγωγικό δυναμικό. Μέσω αυτής της διαδικασίας, πέρα από την απόκτηση τεχνογνωσίας για εγχώριους παραγωγικούς σκοπούς, δημιουργείται και ένας ισχυρός πυρήνας επιστημονικού προσωπικού με δυνατότητα παροχής υψηλής ποιότητας διαπιστευμένων υπηρεσιών προς την εγχώρια (αλλά και την παγκόσμια) αγορά και τις επιχειρήσεις. Η παροχή των υπηρεσιών αυτών μέσα στη χώρα είναι ιδιαίτερα σημαντική καθ’ όσον σε διαφορετική περίπτωση θα έπρεπε και αυτές να εισαχθούν από το εξωτερικό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι αναλυτικοί χάρτες του αιολικού και μικροϋδροηλεκτρικού δυναμικού της χώρας που εκπόνησε το ΚΑΠΕ στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, οι οποίοι καθοδήγησαν πολλούς επενδυτές στην επιλογή κατάλληλων θέσεων για τις επενδύσεις τους.

Σε ένα διαφορετικό επίπεδο, μέσω των μεγάλων επιδεικτικών του έργων και παρεμβάσεων, όπως το αιολικό του πάρκο και το πάρκο ενεργειακής αγωγής στην Κερατέα, όπου μεταξύ άλλων λειτουργεί και η μονάδα παραγωγής αιολικού υδρογόνου, το μικροδίκτυο της Κύθνου, η γεωθερμική αφαλάτωση στην Κίμωλο, οι καλλιέργειες με ενεργειακά φυτά, ο ηλιακός κλιματισμός με διεποχιακή αποθήκευση και πολλά άλλα, το ΚΑΠΕ εξοικειώνει την κοινωνία με τις ΑΠΕ προβάλλοντας τα πλεονεκτήματά τους και αποτρέποντας τη δαιμονοποίησή τους.

Το ΚΑΠΕ αποτελώντας πλέον καταξιωμένο φορέα αιχμής στα ερευνητικά θέματα του συνόλου των ΑΠΕ, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό τροφοδότη γνώσης και εμπειρίας.

Όλα τα παραπάνω επιτεύχθηκαν από έναν φορέα που ιδρύθηκε έχοντας διοικητική και οικονομική αυτοδυναμία, είχε διαχρονικά ελάχιστη στήριξη από τον εθνικό τακτικό προϋπολογισμό (μικρότερο του 10%) και λειτούργησε ανταγωνιστικά και ανταποδοτικά στο διεθνές περιβάλλον. Σήμερα, με αφορμή την κρίση, εφαρμόζονται οριζόντιες πολιτικές που αντιμετωπίζουν πλέον το ΚΑΠΕ σαν «βαθύ Δημόσιο» που, περιέργως όμως, θα πρέπει να εξακολουθεί να αυτοχρηματοδοτείται. Αυτή είναι προφανώς μια συνταγή αποτυχίας που θα στερήσει από το Κέντρο κάθε προοπτική βιωσιμότητας. Με αυτήν την έννοια, λοιπόν, η κρισιμότερη στιγμή που έχει περάσει

44

το ΚΑΠΕ είναι η σημερινή, η οποία δυστυχώς δεν αφορά τα επιτεύγματά του αλλά την ίδια την ύπαρξή του.

Είστε ικανοποιημένοι από τη στάση της πολιτείας απέναντι στα σχέδιά σας όσον αφορά την εξάπλωση της χρήσης των ΑΠΕ στον ελλαδικό χώρο;

Θα μου επιτρέψετε λόγω της κρισιμότητας της συγκυρίας για το ΚΑΠΕ να αξιοποιήσω αυτήν την ερώτηση για να περιγράψω το αδιέξοδο που μας έχει δημιουργήσει σήμερα η πολιτεία με τα οριζόντια μέτρα της, που όχι μόνο δεν έχουν θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα αλλά λειτουργούν τελικά εις βάρος της εθνικής οικονομίας και του έλληνα φορολογούμενου.

Το θέμα έχει ως εξής: Με περισσότερο από 60% των εσόδων του Κέντρου να προέρχονται από ανταγωνιστικούς ευρωπαϊκούς πόρους και ιδιωτικά συμφωνητικά, το ελληνικό κράτος τού επιβάλλει, αναδρομικά μάλιστα, το ενιαίο μισθολόγιο του στενού Δημοσίου χωρίς τις πρόσθετες ρυθμίσεις που ισχύουν για τα υπόλοιπα ερευνητικά κέντρα της χώρας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται φαινομενικά ο ετήσιος προϋπολογισμός του Κέντρου κατά 20% αλλά στην πραγματικότητα να χάνει το ελληνικό κράτος 750.000 ευρώ τον χρόνο από ασφαλιστικές εισφορές και φόρο μισθωτών υπηρεσιών, καθώς οι μειώσεις αφορούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους χρήματα που έρχονται από το εξωτερικό! Παράλληλα, μειώνονται και τα ποσά που μπορούν να απορροφηθούν,

πάλι από το εξωτερικό, για τα γενικά έξοδα του Κέντρου (προκύπτουν ως ποσοστό της μισθοδοσίας) με αποτέλεσμα το ελληνικό κράτος να πρέπει να επιβαρύνεται με 140.000 ευρώ επιπλέον τον χρόνο αν θέλει να διατηρήσει το Κέντρο σε λειτουργία.

Μάλιστα, η αναδρομικότητα του μέτρου από το 2013 θα υποχρεώσει το ΚΑΠΕ σε επιστροφές χρημάτων (τα οποία δεν υπάρχουν διαθέσιμα) σε φορείς χρηματοδότησης εκτός Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα υποδιπλασιάζονται οι διαθέσιμοι προϋπολογισμοί των ήδη συμβολαιοποιημένων ευρωπαϊκών του έργων. Είναι επίσης σχεδόν βέβαιο ότι η αναταραχή που θα δημιουργηθεί σε συνδυασμό με τα νέα οικονομικά δεδομένα θα οδηγήσουν στη σταδιακή απαξίωση του Κέντρου στο εξωτερικό και κατά συνέπεια στην αδυναμία διεκδίκησης νέων πόρων στο μέλλον.

Oι παραπάνω επιπτώσεις, που τελικά θα αποβούν εις βάρος τόσο των ελλήνων φορολογουμένων όσο και του Κέντρου και των εργαζομένων του, μπορούν να αποφευχθούν με μια απλή νομοθετική ρύθμιση που θα εφάρμοζε στο ΚΑΠΕ τις πρόνοιες που ήδη προβλέπονται για τα ερευνητικά κέντρα της χώρας. Παρότι ο υπουργός ΠΕΚΑ έχει αντιληφθεί το πρόβλημα και έχει προωθήσει τη σχετική ρύθμιση, το συναρμόδιο υπουργείο Oικονομικών ολιγωρεί.

Απ’ ό,τι φαίνεται η Ελλάδα θα αργήσει να εξέλθει από την οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2010. Παρόλα αυτά διαφαίνεται μια μικρή ανάκαμψη ειδικά

μετά την πρώτη έξοδο της χώρας στις αγορές, έπειτα από τέσσερα χρόνια λιτότητας. Βλέπετε αυτή η ανάκαμψη να επηρεάζει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τον τομέα σας;

Πράγματι, τους τελευταίους μήνες διαφαίνεται μια μικρή ανάκαμψη η οποία αποτυπώνεται και στη δειλή αλλά αντιληπτή ανανέωση του ενδιαφέροντος των επανακεφαλαιοποιημένων ελληνικών τραπεζών (και κάποιων ξένων) για τη χρηματοδότηση ενεργειακών έργων. Είναι βέβαιο ότι τα έργα ώριμων τεχνολογιών ΑΠΕ θα αποτελέσουν προνομιακό πεδίο για επενδύσεις και τα επόμενα χρόνια και σε αυτό βοηθά σε μεγάλο βαθμό και το πλούσιο δυναμικό ΑΠΕ της χώρας μας και η ύπαρξη σημαντικού αριθμού ώριμων επενδυτικών σχεδίων, αλλά και το ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα το οποίο εξακολουθεί, παρά την οικονομική στενότητα, να είναι ευνοϊκό για τις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποδοτικότητα.

Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με πολλούς παράγοντες, όπως το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο ή τεχνικά θέματα (π.χ. ανάπτυξη δικτύων), έχει ελαττώσει αισθητά όσους προθυμοποιούνταν να επενδύσουν στις ΑΠΕ. Πιστεύετε ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει χάσει το… τρένο της πράσινης ανάπτυξης;

Δεν θα έλεγα ότι έχει ελαττωθεί σημαντικά η πρόθεση για επενδύσεις σε ΑΠΕ τα τελευταία χρόνια. Όμως η χρηματοδότησή τους ήταν σχεδόν

45

αδύνατη. Γενικότερα το επενδυτικό περιβάλλον στην Ευρώπη ήταν δύσκολο τα τελευταία χρόνια, καθώς και η ζήτηση για νέα ισχύ μειώθηκε και οι παραδοσιακοί μεγάλοι παίκτες (π.χ. ηλεκτρικές εταιρείες) αντιμετώπισαν προβλήματα στη δανειοδότησή τους και οι ευρωπαϊκές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης και της ΕΤΕ, αντιμετώπισαν προβλήματα ρευστότητας. Στην Ελλάδα τα προβλήματα ήταν ακόμα μεγαλύτερα, καθώς οι ξένες άμεσες επενδύσεις είχαν να αντιμετωπίσουν το ρίσκο της χώρας αλλά και του μηχανισμού ενίσχυσης ενώ ο εγχώριος τραπεζικός τομέας βρισκόταν σε πλήρη αδυναμία συμμετοχής. Πιστεύω πως μόλις ξαναδημιουργηθούν προϋποθέσεις

ανάπτυξης στη χώρα μας ο κλάδος των ΑΠΕ θα είναι από τους πρώτους που θα κινητοποιηθούν. Άλλωστε το… τρένο της πράσινης ανάπτυξης μπορεί να έχει καθυστέρηση αλλά δεν χάνεται, αφού θα είναι το κύριο «μεταφορικό μέσο» για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες στο ταξίδι τους για την ανθρακοποίηση της παραγωγής της ενέργειας μέχρι το 2050 αλλά και μετά.

Oι τοπικές κοινωνίες εξαρχής αντιδρούσαν στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις περιοχές τους παρά την εκπόνηση των απαραίτητων περιβαλλοντικών μελετών. Βλέπετε αυτήν την κατάσταση να μεταστρέφεται; Αν όχι, σε ποιους λόγους οφείλεται;

Η κατάσταση που περιγράφετε με τα αιολικά πάρκα δεν είναι εύκολο να μεταστραφεί. Αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενο μόνο. Το αντιμετωπίζουν οι περισσότερες χώρες με μεγάλη διείσδυση αιολικής ενέργειας. Τα πρώτα χρόνια στην Ελλάδα οι αντιδράσεις οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό σε έλλειψη πληροφόρησης και στη δαιμονοποίηση κάθε νέας τεχνολογίας ή και ιδιωτικής επενδυτικής προσπάθειας. Στη συνέχεια οι αντιρρήσεις έγιναν λογικότερες. Υπήρχε ο φόβος της απαξίωσης περιουσιακών στοιχείων, ειδικά σε τουριστικές περιοχές και βέβαια η δικαιολογημένη απαίτηση για συμμετοχή στις αποφάσεις και, ενδεχομένως, στα οφέλη. Καλώς ή κακώς το τελικό ερώτημα είναι πάντα «εγώ τι έχω να κερδίσω από αυτό;». Ήταν πολύ λογική, επομένως, η πρόβλεψη του ν. 3851/2010 το 1% του τζίρου ενός αιολικού πάρκου να διανέμεται στους οικιακούς καταναλωτές που γειτονεύουν με αυτό, επιπλέον του ποσοστού 1,7% που αποδίδεται στους γειτονικούς OΤΑ. Δυστυχώς, και παρά τις συνεχόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις και τα σχέδια ΚΥΑ που συντάχθηκαν για την εφαρμογή της διάταξης, το 1% δεν έχει ακόμα αποδοθεί στις τοπικές κοινωνίες. Θα ήταν σίγουρα ένα καλό αντιστάθμισμα στους δυσβάσταχτους φόρους ακίνητης περιουσίας που επιβάλλονται τα τελευταία χρόνια.

O Παναγιώτης Χαβιαρόπουλος (φωτό) είναι Δ/ντής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας του ΚΑΠΕ.

Παναγιώτης Χαβιαρόπουλος - Who is who

Ο δρ Παναγιώτης Χαβιαρόπουλος έχει πτυχίο μηχανολόγου μηχανικού και διδακτορικό τίτλο (1987) από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σήμερα είναι επικεφαλής της Διεύθυνσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας του ΚΑΠΕ, μιας 50μελούς ερευνητικής ομάδας που δραστηριοποιείται στις τεχνολογίες της αιολικής ενέργειας, βιομάζας, φωτοβολταϊκών συστημάτων & διασπαρμένης παραγωγής, μικρά υδροηλεκτρικά, γεωθερμία και τεχνολογίες υδρογόνου.

Έχει συμμετάσχει σε 40 ερευνητικά προγράμματα, εθνικά και ευρωπαϊκά, και έχει περισσότερες από 150 δημοσιεύσεις σε

επιστημονικά περιοδικά και σε πρακτικά συνεδρίων.

Διετέλεσε μέλος της εθνικής αντιπροσωπείας στην επιτροπή προγράμματος για την ενέργεια (5ου, 6ου , 7ου και σήμερα Horizon 2020) του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Πλαισίου. Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αιολικής Ενέργειας, www.eawe.eu (2006-2007). Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τεχνολογικής Πλατφόρμας για την Αιολική Ενέργεια «TP Wind», www.windplatform.eu (2007-2013). Κάτοχος του EAWE Scientific Award 2010 και του ελληνικού βραβείου «Αίολος» (Ιαν. 2013) της ΕΛΕΤΑΕΝ.

46

17ΜΕΙΩΣΤΕ ΤOΑΝΘΡΑΚΙΚO ΑΠOΤΥΠΩΜΑΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΑΣ

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να… πρασινίσετε την επιχείρησή σας: από ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος μέχρι την εξοικονόμηση χρημάτων χρησιμοποιώντας λιγότερους πόρους. Αφού αποφασίσετε λοιπόν να αλλάξετε το περιβαλλοντικό προφίλ της εταιρείας, η αγορά και οι πελάτες θα το εκτιμήσουν αυτό φέρνοντάς σας βραβεία και νέες συνεργασίες.

Περιβάλλον

47Όπως είπαμε λοιπόν υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να μειώσετε το ανθρακικό αποτύπωμα της επιχείρησής σας και ο δεκάλογος που ακολουθεί μπορεί να σας προσφέρει όσες οδηγίες χρειάζεστε για να το επιτύχετε αυτό εύκολα και γρήγορα.

Λιγότερο χαρτίΈνα πολύ σημαντικό βήμα είναι η μείωση της κατανάλωσης του χαρτιού που χρησιμοποιούμε για εκτυπώσεις και αρχειοθέτηση. Σίγουρα θα υπάρχουν εταιρείες που δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς αρχεία εκτυπώσεων, αλλά και πάλι έχουν τη δυνατότητα να περικόψουν τις εντελώς περιττές εκτυπώσεις. Το ιδανικότερο βέβαια θα ήταν το μεγαλύτερο μέρος της εκτύπωσης να αντικατασταθεί με κάποιον τύπο αρχείου. Δηλαδή να μη μοιράζονται οι εκτυπώσεις ενός θέματος της εταιρείας, αλλά το κοινό αρχείο μέσω του δικτύου των υπολογιστών της εταιρείας. Στις περιπτώσεις δε που δεν υπάρχει άλλη λύση εκτός της εκτύπωσης, καλό είναι να ακολουθεί η ανακύκλωση των εγγράφων που θα χρησιμοποιηθούν.

Γραφική ύληΣτη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της επιχείρησής σας σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η επιλογή των ανακατασκευασμένων κασετών γραφίτη και μελανιού. Επιλέγοντας μεταχειρισμένα προϊόντα όταν εξοπλίζετε το γραφείο σας, προστατεύετε το περιβάλλον και εξοικονομείτε πολλά χρήματα. Ασφαλώς, όταν πρόκειται για μεταχειρισμένες ηλεκτρονικές συσκευές θα πρέπει να προσέξετε να μην καταναλώνουν περισσότερο ρεύμα από τις παλιότερες.

Αλλάξτε σε LEDΕπιλέξτε λάμπες LED για τον φωτισμό των χώρων της επιχείρησής σας.

Oι συγκεκριμένοι λαμπτήρες είναι μεν πιο ακριβοί στην αγορά τους αλλά πρακτικά διαρκούν για πάντα και εξοικονομούν πολύ περισσότερη ενέργεια από τις παλαιότερης τεχνολογίας λάμπες. Επίσης, κάτι πολύ σημαντικό: δεν περιέχουν τα επικίνδυνα τοξικά στοιχεία και υλικά των λαμπτήρων πυρακτώσεων και φθορισμού.

Υπολογιστές από το σπίτιΣε λίγα μόλις χρόνια θα επεκταθεί το «μέτρο» των επιχειρήσεων οι υπάλληλοι να μεταφέρουν τους προσωπικούς φορητούς υπολογιστές τους στους χώρους εργασίας τους. Έτσι, λιγότεροι επιτραπέζιοι εξοπλισμοί σημαίνει λιγότερη ρύπανση και χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας των εργασιακών χώρων.

Προτιμήστε τα πράσινα προϊόνταΤα βιοδιασπώμενα καθαριστικά χώρου μειώνουν την έκθεση των εργαζομένων σε επικίνδυνες χημικές ουσίες. Επίσης, η τοποθέτηση ενός φίλτρου στις βρύσες μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του νερού που καταναλώνεται και να αντικαταστήσει την αγορά εμφιαλωμένου νερού που μακροπρόθεσμα κοστίζει περισσότερο.

Επιλέξτε την πράσινη ενέργειαΉδη στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη οι εταιρείες-πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας δίνουν τη δυνατότητα επιλογής της πηγής ενέργειας. Βέβαια, σε αυτές τις χώρες οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν αναπτυχθεί περισσότερο, αλλά ευελπιστούμε πώς κάποια στιγμή και στην Ελλάδα η ανανεώσιμη ενέργεια θα γίνει πιο προσιτή σε όλους τους χώρους.

«Αντισυμβατική» μετακίνηση Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού επιβραβεύονται οι εργαζόμενοι που χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής

μεταφοράς αντί του αυτοκινήτου τους για να πάνε στη δουλειά. Μάλιστα, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα των εταιρειών που δίνουν μπόνους σε όσους μετακινούνται με ποδήλατο από και προς τη δουλειά τους.

Εργασία από το σπίτιΈνας άλλος τρόπος μείωσης των πόρων ενός γραφείου είναι η τηλεργασία. Oυσιαστικά οι εργαζόμενοι δεν προσέρχονται στην εταιρεία, αλλά συνεχίζουν κανονικά τις εργασίες και τα καθήκοντά τους από το γραφείο του σπιτιού τους. Αρκεί βέβαια όσοι εργάζονται στο σπίτι να μη χρησιμοποιούν περιττούς πόρους.

Πράσινοι συνεργάτεςΌταν επιλέγετε προμηθευτές και γενικά συνεργάτες, προτιμήστε όσους εφαρμόζουν τις αρχές της βιωσιμότητας. Τα προϊόντα που αγοράζετε πρέπει, επίσης, να διαθέτουν επισήμανση ότι προέρχονται από ανακυκλώσιμα υλικά.

Απενεργοποίηση τη νύχταΤις περισσότερες φορές δεν το αντιλαμβανόμαστε, αλλά σπαταλούμε πολλή ενέργεια από συσκευές που αφήνουμε συνδεδεμένες στην πρίζα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Όταν λοιπόν κλείνετε το γραφείο, σιγουρευτείτε ότι όλες οι ηλεκτρονικές συσκευές είναι απενεργοποιημένες, ούτως ώστε να μειώσετε την ενέργεια που σπαταλάτε αλλά δεν χρησιμοποιείτε. Ακόμη, τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν στην αγορά gadgets που ελέγχουν αυτήν την ενέργεια κατά τις νυχτερινές ώρες.

48

18Audi A3 g-tron: ME E32 ΑθήνΑ-θεσσΑλOνίκή κΑί πίσω!Μπορεί να κοστίζει 26.050 ευρώ, αλλά σε αποζημιώνει χάρη στην πολύ χαμηλή του κατανάλωση. Βλέπετε, το Audi A3 Sportback g-tron κινείται με CNG, συμπιεσμένο φυσικό αέριο δηλαδή, αποδίδοντας χαμηλότερα επίπεδα ρύπων αλλά και πολύ μικρές καταναλώσεις καυσίμου!

Αεριοκίνηση

Ακόμη και ο πιο δύσπιστος καταναλωτής που θεωρεί ότι τα εναλλακτικά καύσιμα δεν προσφέρουν ουσιαστική βελτίωση των παραμέτρων που καθορίζουν το κόστος χρήσης του αυτοκινήτου θα δυσκολευτεί να προσπεράσει την προσπάθεια της Audi να δημιουργήσει μια γκάμα μοντέλων διπλού καυσίμου.

Η τελευταία προσθήκη στη σειρά της Audi είναι το A3 Sportback g-tron με βενζινοκινητήρα 1.4 ΤFSΙ τεχνολογίας Euro 6, ένα αυτοκίνητο που καταναλώνει βενζίνη και φυσικό αέριο (Bi-fuel), χωρίς να καταλαβαίνεις καμιά διαφορά στην κίνηση. Η ιπποδύναμη του πρώτου μοντέλου φυσικού αερίου της Audi είναι μόνον 110 ίπποι, αλλά το ενδιαφέρον εστιάζεται στα οφέλη από την καύση του εναλλακτικού καυσίμου CNG.

Μπροστά από την εποχή τουΤο νέο Audi Sportback Α3 g-tron βαδίζει ακριβώς επάνω στην κατεύθυνση της καινοτομίας αφού παρέχει: • Σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές CO2

τόσο από τους κινητήρες βενζίνης όσο ακόμα και αυτούς του πετρελαίου TDI. • Μέσω της τεχνολογίας CNG συνδυάζει μια σημαντική δέσμευση ως

προς το περιβάλλον με χαμηλό κόστος λειτουργίας. • Συνδυάζει έναν συμβατικής τεχνολογίας Τurbo FSI κινητήρα με την τεχνολογία CNG παρέχοντας παράλληλα ιδιαίτερα δυναμική οδηγική συμπεριφορά. • Παρέχει τη δυνατότητα μετακίνησης με δύο εναλλακτικές καυσίμου (βενζίνης και φυσικού αερίου) προσφέροντας αυτονομία που αγγίζει και τα 1.300 χλμ. • Το CNG είναι φθηνότερο τόσο από τη βενζίνη όσο και από το ντίζελ. • To νέο Audi Α3 Sportback g-tron προσφέρει εξαιρετική οικονομία σε συνδυασμό με sport επιδόσεις. • Με μέση κατανάλωση 3,3 κιλών φυσικού αερίου στα 100 χλμ., το Α3 Sportback g-tron καταναλώνει μόλις 3,3 ευρώ με δεδομένο ότι αυτή την εποχή η τιμή του κιλού του φυσικού αερίου είναι 1 ευρώ.

Γιατί CNG;Με το CNG η μέση εργοστασιακή κατανάλωση είναι μόλις 3,3 κιλά ανά 100 χλμ., ενώ με τη χρήση της βενζίνης 5,2 λίτρα ανά 100 χλμ. Δηλαδή με λιγότερα από 3,3 ευρώ (0,97 ευρώ/

49

κιλό) διανύει 100 χλμ. όταν καταναλώνει CNG, ενώ για βενζίνη απαιτούνται 8,84 ευρώ (1,7 ευρώ/λίτρο).

Η καρδιά του νέου Audi A3 Sportback g-tron χτυπά μέσω ενός βελτιστοποιημένου για λειτουργία με CNG βενζινοκινητήρα 1.4 Τurbo FSI κινητήρα ο οποίος αποδίδει 110 ίππους. Εκτός του συμβατικού ρεζερβουάρ βενζίνης (50 λίτρων), το

νέο g-tron είναι επίσης εφοδιασμένο με δύο δεξαμενές CNG με συνολική χωρητικότητα 14,4 κιλών.

Αυτές οι δεξαμενές, οι οποίες αποθηκεύουν το αέριο σε πίεση 200 bar, χρησιμοποιούν την τεχνολογία εξαιρετικά ελαφριάς κατασκευής της Audi: Ζυγίζουν 70% λιγότερο από τα συμβατικά μπουκάλια χάλυβα, καθεμία από τις οποίες ζυγίζει 27 κιλά λιγότερο

από μια ισοδύναμη έκδοση χάλυβα.

Ο διττός αυτός χαρακτήρας του αυτοκινήτου (Bi-fuel) προσφέρει μοναδικά επίπεδα αυτονομίας και οικονομίας χωρίς κανέναν περιορισμό στη μετακίνηση. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως η αυτονομία με φυσικό αέριο φτάνει τα 400 χλμ. ενώ με αυτήν της βενζίνης τα 900 χλμ., και συνδυαστικά 1.300 χλμ.

Το βασικό καύσιμο κίνησης του αυτοκινήτου είναι το CNG, εφόσον όμως αυτό καταναλωθεί και μέχρι το αυτοκίνητο να βρεθεί στον επόμενο σταθμό ανεφοδιασμού το αυτοκίνητο παραμένει σε κίνηση χρησιμοποιώντας αυτομάτως το καύσιμο της βενζίνης.

FISIKON για ποιότηταΝα υπογραμμίσουμε πως η εταιρεία ΔΕΠΑ (εμπορεύεται το Φυσικό Αέριο Κίνησης, αλλιώς FISIKON) σχεδιάζει να συμπληρώσει τους ήδη υπάρχοντες πέντε σταθμούς (σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη) με νέους σταθμούς εφοδιασμού (σε Βόλο, Λάρισα, και Αθήνα), ανεβάζοντας έτσι και άλλο τον αριθμό των πρατηρίων FISIKON.

περιγραφή Audi A3 Sportback Audi A3 Sportback g-tron 6MT g-tron S-tronic 6

Κυβισμός (cc) 1.390 Ιποδύναμη (hp) 110/4800-6000 Ροπή (Nm) 200/1500-3500 0-100 km/h 10,8” Μέγιστη ταχύτητα km/h 197 Μέση κατανάλωση καυσίμου/CNG (kg) 3,3 3,2 Μέση κατανάλωση καυσίμου/Βενζίνη (lt) 5,2 5 Εκπομπές ρύπων / CNG (g/km) 92 88 Εκπομπές ρύπων / Βενζίνη (g/km) 120 115 Τέλη κυκλοφορίας 0 E 0 E Προδιαγραφές καυσαερίων EU6 EU6

50

επίλεξε το δικό σου CNG αυτοκίνητο!Το Audi A3 Sportback g-tron δεν είναι το μόνο όχημα που κινείται και με συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG)

στην Ελλάδα, καθώς ήδη κυκλοφορούν στην αγορά μοντέλα που μπορούν να ικανοποιήσουν τους λάτρεις της πράσινης αυτοκίνησης. Επιλέξαμε έξι αντιπροσωπευτικά μοντέλα και σας τα παρουσιάζουμε.

Πλέον διαγράφεται ξεκάθαρα η νέα τάση στην αυτοκίνηση που ήρθε για να μείνει. Η απόφαση μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών να κατασκευάσουν και να βγάλουν άμεσα στην κυκλοφορία αυτοκίνητα που κινούνται με φυσικό αέριο, και συγκεκριμένα CNG, αποτυπώνει τη στροφή των καταναλωτών να εμπιστευτούν οχήματα πιο οικονομικά, φιλικά στο περιβάλλον και το ίδιο αποδοτικά με τα συμβατικά. Η γκάμα των κινούμενων με CNG οχημάτων όλο και… πληθύνεται, προσφέροντας οικονομικές αλλά και πολυτελείς εκδόσεις.

Mercedes-Benz B-Class 200 Natural Gas DriveΜε εκπομπές μόνο 115 γρ. CO2 ανά χιλιόμετρο, δηλαδή έως 16% χαμηλότερες από τις αντίστοιχες του συγκρίσιμου μοντέλου B 200 Blue EFFICIENCY με βενζινοκινητήρα και πετρελαιοκινητήρα, αυτό το μοντέλο

της Mercedes-Benz αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα πολυτελούς αυτοκινήτου με CNG καύσιμο. Μπορεί να διανύσει περίπου 500 χιλιόμετρα με ένα μόνο ρεζερβουάρ φυσικού αερίου, ενώ ο κινητήρας μπορεί να λειτουργεί τόσο με συμβατικό φυσικό αέριο όσο και με βιοαέριο ή συνθετικό αέριο (μίγμα υδρογόνου, μονοξειδίου του άνθρακα και διοξειδίου του άνθρακα). Φυσικά, είναι συμμορφωμένο με τις προδιαγραφές εκπομπών ρύπων Euro 6.

Volkswagen eco up!Το eco up! κληρονομεί την 20ετή εμπειρία της Volkswagen στην τεχνολογία κινητήρων φυσικού αερίου. Εφοδιάζεται με τον νέο τρικύλινδρο κινητήρα 999cc CNG απόδοσης 68 PS με BlueMotion Technology. Ο συνδυασμός αυτός επιτυγχάνει εντυπωσιακές αποδόσεις σε επίπεδα αυτονομίας αλλά και οικονομίας χρήσης. Το eco up! καταναλώνει 2,9 κιλά CNG ανά 100 χλμ., ενώ εκπέμπει μόλις 79 γρ./χλμ. CO2. Για να γίνει ιδιαίτερα αντιληπτό το χαμηλό κόστος χρήσης που εξασφαλίζει το eco up! αρκεί να αναφέρουμε ότι με 0,97 ευρώ (τρέχουσα τιμή ανά κιλό του CNG) και με μέση κατανάλωση 2,9 κιλά CNG

ή απόφαση μεγάλων βιομηχανιών να κατασκευάσουν αυτοκίνητα που κινούνται με φυσικό αέριο αποτυπώνει τη στροφή των καταναλωτών σε οχήματα πιο οικονομικά, φιλικά στο περιβάλλον και το ίδιο αποδοτικά με τα συμβατικά

51

απαιτεί μόλις 2,8 ευρώ για κάθε 100 χιλιόμετρα! Το αυτοκίνητο εφοδιάζεται με 2 δεξαμενές φυσικού αερίου συνολικής χωρητικότητας 11 κιλών, ενώ εναλλακτικά μπορεί να κινηθεί και με βενζίνη καθώς διαθέτει ρεζερβουάρ χωρητικότητας 10 λίτρων. Συνδυαστικά, η αυτονομία του eco up! ανέρχεται στα 580 χλμ.

Fiat Panda Natural PowerΤο Fiat Panda Natural Power μπορεί να διανύσει 1.148 χλμ. (με συνδυασμό των ρεζερβουάρ βενζίνης και φυσικού αερίου), ενώ η οικονομία καυσίμου μπορεί να ξεπεράσει το 60% με τη χρήση φυσικού αερίου, έναντι της βενζίνης. Διαθέτει καινοτόμο δικύλινδρο 0.9 TwinAir Turbo Natural Power κινητήρα των 80 ίππων και καταναλώνει μόλις 3,1 κιλά φυσικού αερίου για κάθε 100 χλμ.

Seat Leon 1.4 TGI 110 PSΜε το φυσικό αέριο προσφέρει αυτονομία 400 χιλιομέτρων με κατανάλωση 3,5 κιλών CNG ανά 100 χιλιόμετρα και εκπομπές CO2 94 γρ./χλμ. Ο κινητήρας με τη βενζίνη προσφέρει μια πρόσθετη αυτονομία 900 χιλιομέτρων, που συνδυαστικά καταλήγει σε 1.300 χιλιόμετρα συνολική αυτονομία.

Opel Zafira Family 1.6 CNG TurboΟ 1.6 λίτρων κινητήρας CNG της Opel εφοδιάζει και την έκδοση Family του Zafira. Με αποκλειστική χρήση φυσικού αερίου το CNG Zafira απαιτεί 5,1 κιλά/100 χλμ. όταν το βενζινοκίνητο για την ίδια απόσταση χρειάζεται 7,2 λίτρα βενζίνης, που σημαίνει 7 ευρώ λιγότερα για κάθε 100 χλμ. Το Opel Zafira Family 1.6 CNG Turbo είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα κατόπιν παραγγελίας.

Opel Combo 1.4 T-Jet 120 PS Natural PowerΣτην έκδοση CNG, το Opel Combo 1.4 T-Jet 120 PS Natural Power εφοδιάζεται με τον turbo κινητήρα των 1.4 λίτρων ισχύος 120 ίππων και εξασφαλίζει αρκετά ικανοποιητικές επιδόσεις καταναλώνοντας μόλις 4,9 κιλά / 100 χλμ. φυσικού αερίου. Το Opel Combo 1.4 T-Jet 120 PS Natural Power είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα κατόπιν παραγγελίας.

πού να τα… φουλάρετε

Μπορείτε να προμηθευτείτε φυσικό αέριο κίνησης (FISIKON) για το GNC αυτοκίνητό σας από τα πρατήρια που λειτουργεί η ΔΕΠΑ ήδη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη:

ΑθήναΑνθούσα, 1ο χλμ. λεωφόρου Ανθούσας, τηλ. 210 6668370. Εξυπηρετούνται όλα τα οχήματα, δημόσιας και ιδιωτικής χρήσεως, σε 24ωρη βάση.

Άνω Λιόσια, εξυπηρετούνται μόνο λεωφορεία και απορριμματοφόρα.

Νέα Φιλαδέλφεια, 8ο χλμ. Εθνικής Αθηνών-Θεσσαλονίκης (ρεύμα προς Λαμία), τηλ. 210 2514334, λειτουργεί όλο το 24ωρο.

Κηφισιά, λεωφόρος Κηφισίας 264, τηλ. 210 8016506.

θεσσαλονίκηΠυλαία Θεσσαλονίκης, λεωφόρος Γεωργικής Σχολής 128, τηλ. 2310 365010.

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.Περιοδικό:energyworldΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription for Greece:30 euros, for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A.energyworld MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.115 28 Ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

Το Ελληνικό Περιοδικό για την Ενέργεια

53

19YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

54

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6793500 Fax: 210 6749504 E-mail : prdesfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 E-mail: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104 Fax: 210 3490120 Ε-mail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506803 Fax: 210 6506762 Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 e-mail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 - 6968418, Fax: 210 - 6968031 e-mail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝBIOKAYΣΙΜΩΝ(ΕΣΠΑΒ)Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241687 e-mail: info@espav.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118 Fax: 210 8821917 E-mail: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Αχαρνών 315 111 45 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2112591 Fax: 210 2112592 E-mail: info@ebhe.gr Website: www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 36.31.207, Fax: 210 33.88.523 E-mail: info@uhhe.gr Website: http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Fax: 210 8809132

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 Fax : 210 9228130 , 210 9233977 E-mail: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 E-mail: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Ε-mail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 E-mail: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 E-mail: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Ε-mail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051, Fax: 210 7245.172 E-mail: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000, Fax: 210 322 2929 E-mail: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας 3 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 E-mail: info@spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ &ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣΑΛΛΑΓΗΣΔιεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 E-mail: service@dorg.minenv.gr Website: www.minenv.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου 11 & Σερρών 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406060 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

55

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: 57ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 320 11 Oινόφυτα Τηλέφωνα: 22620 31202-5 Fax: 22620 31137

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000 Fax: 210 6968099

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700 Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398 Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009, Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660, Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840, Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111, Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

56

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3, Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401, Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000, Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281, Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091 Fax: 210 3625386

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000 Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 79902 Fax: 22620 71929

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600, Fax: 210 9491610

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22 Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσσαλονίκης Τηλέφωνα: 2310 867575, Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185 Fax: 210 6996186

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757, Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 e-mail: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300, Fax: 210 2834090 E-mail: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291 Fax: 2104628163 Αδαμόπουλος Χ. Αλέξιος (Διπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ) e-mail: info@adamsnet.gr energy.inspectors@yahoo.gr www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030 Fax: 210 6084178 Email: mail@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Σύμβ. Επιχειρήσεων / Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610620041 e-mail: info@kscg.gr / www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31 145 61 Κηφισιά, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9329770 Fax: 210 9333597 e-mail: info@nrg-orion.gr / www.nrg-orion.gr