Το Περιοδικό για την Ενέργεια και το Περιβάλλον

ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΓΙΑ ΤOΥΣ ΠΑΓΚOΣΜΙOΥΣ ΠΕΤΡΕΛΑΪΚOΥΣ ΓΙΓΑΝΤΕΣ

ΙΡΑΚΙΝO ΚOΥΡΔΙΣΤΑΝ: «ΣΦΑΓΗ» ΓΙΑ ΤOΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΠΛOΥΤO

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ ΜΕ ΠOΛΛΑ ΕΞΤΡΑ ΠΛΕOΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

ΣΚΗΝΙΚO ΕΝΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝΕΤΑΙ ΤΗΝ ΑΝOΙΞΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑOΖ

ΤΑΡ: OΙ ΥΠOΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝOΙΧΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

ΣΤOΙΧΗΜΑΤΑ-ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΔΕΠΑ & ΔΕΣΦΑ

Σκανάρετε με το κινητό & επισκεφτείτε το site

ΕΠΙΚΑΙΡOΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΓOΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΕΥΘΕΙΑ ΤΡΕΙΣ ΑΓΩΓOΙ ΕΛΛΗΝΙΚOΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡOΝΤOΣ

Μάρτιος 2013Τεύχος 44, Τιμή 3 ευρώ

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  ΚΑΙ ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛON KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 6o, ΤΕΥΧOΣ 44 Μάρτιος 2013

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Σύμβουλος έκδοσης Γιώργος Στουραΐτης

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Αρχισυντάκτρια Ευαγγελία Λαμπάκου

Συνεργάτες Ευαγγελία Παναγοπούλου Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Λίλυ Κουκουβιτάκη Χρήστος Παπαχρήστος Γιάννης Πισπιρίγκος Μαρία Τζανακάκη

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

www.energymag.grinfo@energyonline.gr

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

2

Περιεχόμενα

ΣΗΜ

ΕΙΩ

ΜΑ

ΤOΥ

ΕΚΔ

OΤΗ

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

ΤΑΡ:

OΙ Υ

ΠOΓ

ΡΑΦ

ΕΣ Κ

ΑΙ Τ

Α Ν

ΕΑ Α

ΝOΙ

ΧΤΑ

ΖΗΤΗ

ΜΑΤ

Α ΤΗ

Σ ΧΩ

ΡΑΣ

ΣΚΗ

NΙΚ

O ΕΝ

ΤΑΣΗ

Σ ΣΤ

ΗΝ

ΕΤΑΙ

ΤΗ

Ν Α

ΝOΙ

ΞΗ Σ

ΤΗΝ

ΚΥΠ

ΡΙΑΚ

Η Α

OΖ

ΣΤΗ

Ν Τ

ΕΛΙΚ

Η Ε

ΥΘΕΙ

Α ΤΡ

ΕΙΣ

ΑΓΩ

ΓOΙ Ε

ΛΛΗ

ΝΙΚ

OΥ Ε

ΝΔ

ΙΑΦ

ΕΡOΝ

ΤOΣ

ΣΤOΙ

ΧΗΜ

ΑΤΑ-

ΔΙΛΗ

ΜΜ

ΑΤΑ

ΤΗΣ

ΚΥΒΕ

ΡΝΗΣ

ΗΣ Γ

ΙΑ Τ

ΗΝ Π

ΩΛΗΣ

Η ΔΕ

ΠΑ &

ΔΕΣ

ΦΑ

ΕΝΤΥ

ΠΩΣΙ

ΑΚΑ

ΤΑ Κ

ΕΡΔΗ

ΓΙΑ

ΤOΥ

Σ ΠΑ

ΓΚOΣ

ΜΙO

ΥΣ Ε

ΝΕΡΓ

ΕΙΑΚ

OΥΣ

ΓΙΓΑ

ΝΤΕΣ

ΙΡΑΚ

ΙΝO

ΚOΥΡ

ΔΙΣ

ΤΑΝ

: «ΣΦ

ΑΓΗ

» ΓΙ

Α ΤO

Ν Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚO Π

ΛOΥΤ

O

ΕΠΕΝ

ΔΥΣ

ΕΙΣ

150

ΕΚΑΤ

. ΣΤΗ

Ν Α

ΙOΛΙ

ΚΗ Μ

Ε ΤΑ

ΣΕΙΣ

ΥΠ

OΧΩ

ΡΗΣΗ

Σ;

ΤΑ Φ

ΩΤO

ΒOΛΤ

ΑΪΚΑ

ΣΤΗ

ΡΙΞΑ

Ν Τ

O 20

12 Τ

ΗΝ

ΑΝ

ΑΠΤΥ

ΞΗ Τ

ΩΝ

ΑΠ

Ε01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

3

ΠΡOΣ

ΜOΝ

ΙΜOΠ

OΙΗΣ

Η ΤΗ

Σ ΕΚ

ΤΑΚΤ

ΗΣ Ε

ΙΣΦ

OΡΑΣ

ΣΤΙ

Σ ΑΝ

ΑΝΕΩ

ΣΙΜ

ΕΣ;

ΥΠΕΡ

ΣΥΓΧ

ΡOΝΗ

ΜOΝ

ΑΔΑ

ΑΝΑΚ

ΥΚΛΩ

ΣΗΣ

ΑΠO

ΤΗ Σ

ΥΣΤΗ

ΜΑΤ

Α SU

NLIG

HT

ΓΕΩΘ

ΕΡΜ

ΙΚΑ

ΣΥΣΤ

ΗΜΑΤ

Α ΚΛ

ΙΜΑΤ

ΙΣΜ

OΥ Μ

Ε ΠO

ΛΛΑ

ΕΞΤΡ

Α ΠΛ

ΕOΝΕ

ΚΤΗΜ

ΑΤΑ

ΤOΠ

ΙΚΗ

ΑΠ

OΘΗ

ΚΕΥΣ

Η Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

Σ ΑΠ

O ΤΗ

Ν K

ACO

NEW

EN

ERGY

H N

ANOT

EXN

OΛOΓ

ΙΑ Κ

ΑΙ Τ

Α...

OΡΓΑ

ΝΙΚ

Α Η

ΛΕΚΤ

ΡOΝ

ΙΚΑ

ΣΤO

ΑΠΘ

ΣΤΗΝ

ΠΑΓ

ΚOΣΜ

ΙΑ Λ

ΙΣΤΑ

ΒΙΩ

ΣΙΜ

ΩΝ Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩΝ

Η S

CHNE

IDER

ELE

CTRI

C

ΣΥΓΧ

ΡOΝΑ

ΣΥΣ

ΤΗΜ

ΑΤΑ

ΨΥΞ

ΗΣ Γ

ΙΑ Μ

ΕΓΙΣ

ΤΕΣ

ΑΠOΔ

OΣΕΙ

Σ ΑΠ

O ΤΗ

Ν SM

A

ΜΕΘ

OΔOΥ

Σ Μ

ΕΙΩΣ

ΗΣ Τ

OΥ Ε

ΝΕΡΓ

ΕΙΑΚ

OΥ Κ

OΣΤO

ΥΣ Υ

ΙOΘΕ

ΤΕΙ Τ

O ΥΠ

ΕΚΑ

ΑΜΕΣ

Η ΧΡ

ΗΜΑΤ

OΔOΤ

ΗΣΗ

ΑΠO

ΕΠΑ

ΓΙΑ

ΜΕΤ

ΑΤΡO

ΠΗ Ε

ΓΚΑΤ

ΑΣΤΑ

ΣΗΣ

ΑΕΡΙ

OΥ

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Η σχεδόν πανηγυρική υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡ (TransAdriatic Pipeline) αποτελεί σαφή και ύστατη ευκαιρία επαναφοράς της Ελλάδας στο γεωπολιτικό ενεργειακό παιχνίδι. Παράλληλα, άλλες δύο ενεργειακές διασυνδέσεις ελληνικού ενδιαφέροντος παίρνουν σαφή προτεραιότητα κατασκευής και με τη βούλα της Κομισιόν. Πρόκειται για τους αγωγούς ITGI (Interconnector Turkey – Greece – Italy) και IGB (Interconnector Greece – Bulgaria), ο σχεδιασμός των οποίων αποσκοπεί στη μεταφορά αερίου από τα κοιτάσματα της Κασπίας προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας.Και οι τρεις αυτοί αγωγοί κρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ιδιαίτερης σημασίας για την πολιτική της και ως εκ τούτου αναμένεται να υποστηριχθούν διοικητικά και οικονομικά. Στην κοινοπραξία που έχει αναλάβει τους αγωγούς ITGI και IGB συμμετέχουν η ελληνική ΔΕΠΑ Α.Ε. και η ιταλική Edison SpA. O IGB φαίνεται ότι είναι ο πιο ώριμος προς κατασκευή αγωγός, καθώς (όπως επιβεβαιώθηκε και στο ενεργειακό συνέδριο που διοργανώθηκε από το «Energyworld» στη Σόφια τον Φεβρουάριο) η έναρξη κατασκευής του αναμένεται φέτος το φθινόπωρο και η λειτουργία του το 2015.Προς το καλοκαίρι αναμένεται και η απόφαση από την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ για το αν θα είναι τελικά ο ΤΑΡ η επίσημη όδευση για τη μεταφορά του αερίου της Κασπίας προς τη Δύση. Εφόσον τα νέα θα είναι θετικά, μένουν δύο ακόμη ανοιχτά ζητήματα σε σχέση με την Ελλάδα: πρώτον, η προοπτική μετοχικής συμμετοχής της ΔΕΠΑ στον αγωγό (ζήτημα που συνδέεται, όμως, και με την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας και τις στρατηγικές επιλογές του νέου ιδιοκτήτη) και, δεύτερον, η δυνατότητα τροφοδοσίας της ελληνικής αγοράς με αέριο από το Σαχ Ντενίζ, την οποία θα πρέπει να

διαπραγματευθούν οι ενδιαφερόμενοι με την κοινοπραξία εκμετάλλευσης του κοιτάσματος.Η συγκυρία είναι κρίσιμη, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ, για την οποία υπάρχουν ποικίλες παρεμβάσεις. Όπως είναι γνωστό, οι Ρώσοι επιθυμούν διακαώς να αποκτήσουν επίσημη και απευθείας πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, και καλύτερη ευκαιρία από τη ΔΕΠΑ δεν φαίνεται να υπάρχει στην παρούσα φάση. Oι επικρατέστερες προσφορές βάσει τιμήματος από τις εταιρείες Gazprom και Sintez έχουν θορυβήσει τους αμερικανούς, που ξεκαθαρίζουν ότι δεν επιθυμούν μια τέτοια εξέλιξη και ότι θα έθετε σε κίνδυνο ακόμη και την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ. Η πρόσφατη επίσκεψη του αναπληρωτή υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Έρικ Ρούμπιν είχε αποκλειστικό σκοπό να βάλει τα πράγματα στη θέση τους επί του θέματος. Η στάση της Oυάσινγκτον συμβαδίζει με αυτή των Βρυξελλών που, αν και δεν έχει εκφραστεί τόσο έντονα, είναι γνωστό ότι αντιμετωπίζει την περαιτέρω ισχυροποίηση της Gazprom στην Ε.Ε. ως ανεπιθύμητη. Την ίδια στιγμή οι ελληνικές αρχές πιέζονται να ικανοποιήσουν τους στόχους της τρόικας για την είσπραξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου τιμήματος από τις αποκρατικοποιήσεις. Και κρατούν το «καρότο» των Ρώσων, που υπόσχονται ότι η πώληση της ΔΕΠΑ σε ρωσικά συμφέροντα θα κατευθύνει μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια στην Ελλάδα σε πολλούς άλλους τομείς πέραν αυτού της ενέργειας. Το «κουβάρι» ξετυλίγεται γοργά, και τον επόμενο μήνα, παραμονές Μεγάλης Εβδομάδας, προ των Παθών, θα έχουμε τις πρώτες εξελίξεις.

ΠΛΕΓΜΕΝO ΚOΥΒΑΡΙ OI ΑΠOΚΡΑΤΙΚOΠOΙΗΣΕIΣΚΑΙ OΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ

4

01

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02Σε μάστιγα έχει εξελιχθεί η ρευματοκλοπή που έχει επεκτείνει τα «πλοκάμια» της όχι μόνο στις υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας αλλά και στις πιο ακριβές. O τζίρος από τις κλοπές ρεύματος, μόνο στα επαγγελματικά ακίνητα, έχει τετραπλασιαστεί από 10 εκατ. ευρώ το 2011 σε τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ το 2012. Σύμφωνα με στοιχεία του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, η ρευματοκλοπή φαίνεται ότι γίνεται συστηματικά από επαγγελματίες ηλεκτρολόγους έναντι αμοιβής. Η πλήρης αποσύνδεση ειδικών εξαρτημάτων του μετρητή, τα οποία επιτρέπουν στο ρεύμα να φτάνει στον καταναλωτή χωρίς να καταγράφεται η κατανάλωση, είναι μία από τις πρακτικές ρευματοκλοπής.Η πλέον διαδεδομένη πρακτική, που είναι αδύνατον να εντοπιστεί εάν δεν υπάρξει καταγγελία για να γίνει έλεγχος από αρμόδιο συνεργείο, είναι η αλλοίωση της ένδειξης του μετρητή. Η παρέμβαση αυτή, σύμφωνα με στελέχη της ΔΕΗ, μπορεί να γίνει μόνο από ηλεκτρολόγους, οι οποίοι παρεμβαίνουν και επιβραδύνουν την ταχύτητα κίνησης του μετρητή. Σε μια προσπάθεια αποτροπής του φαινομένου, ο ΔΕΔΔΗΕ προχωράει σε ένα πρόγραμμα σφράγισης των 7,5 εκατ. μετρητών ηλεκτρικού ρεύματος σε διάστημα ενός χρόνου. Η οικονομική δυσπραγία έχει επίσης τριπλασιάσει τις οικειοθελείς αποκοπές ρεύματος, οι οποίες το 2012 έγιναν 300.000 από 100.000 που ήταν το 2011.

Πρωτοφανής αύξησηστις κλοπές ρεύματοςσε όλη την επικράτεια

Πρόταση EΛΕΤΑΕΝγια την αντιμετώπισητου κορεσμού δικτύωνΤην πρότασή της για την αντιμετώπιση του προβλήματος του θεωρητικού κορεσμού των δικτύων επαναφέρει με επιστολή της προς τον ΑΔΜHE η ΕΛΕΤΑΕΝ. Η Ένωση απέστειλε τις αναλυτικές απόψεις της στον Διαχειριστή του Συστήματος ΑΔΜΗΕ και στο ΥΠΕΚΑ για το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς (ΔΠΑ) 2014-2023, που έχει θέσει σε διαβούλευση ο ΑΔΜΗΕ.Η ΕΛΕΤΑΕΝ θεωρεί το πρόγραμμα αυτό εξαιρετικής σημασίας για την ομαλή ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα μας. Άλλωστε, όπως και το ίδιο το κείμενο του προγράμματος επισημαίνει, το βασικό κριτήριο σχεδιασμού και ανάπτυξης του ηλεκτρικού συστήματος είναι η εξυπηρέτηση της μεγάλης διείσδυσης ΑΠΕ.Σε ό,τι αφορά στο πρόβλημα του θεωρητικού κορεσμού των δικτύων, η ΕΛΕΤΑΕΝ θεωρεί ότι αντιμετωπίζεται μερικώς με την έκδοση από τον ΑΔΜΗΕ προσφορών σύνδεσης πέραν της ονομαστικής ικανότητας μεταφοράς των δικτύων (overbooking). Η μεθοδολογία αυτή προτείνεται να συνεχιστεί με πιο συγκεκριμένο θεσμικά τρόπο, σύμφωνα με την αναλυτική πρόταση για νομοθετική ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο «Αναπτυξιακό Πακέτο για τις ΑΠΕ με έμφαση στην Αιολική Ενέργεια».Περαιτέρω, η πιστή και αυστηρή εφαρμογή του υφιστάμενου νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου για τον έλεγχο της πορείας προόδου των σχεδιαζόμενων επενδύσεων επαρκεί για την οριστική και αποτελεσματική άρση του φαινομενικού κορεσμού των δικτύων.

Intersolar: Τον Ιούνιοη κορυφαία έκθεσητων φωτοβολταϊκώνΑπό τις 19 έως τις 21 Ιουνίου 2013 θα ανοίξει πάλι τις πύλες της η Intersolar Europe στο εκθεσιακό κέντρο του Μονάχου. Η Intersolar εστιάζει στους τομείς των φωτοβολταϊκών, της τεχνολογίας κατασκευής φωτοβολταϊκών και της ηλιοθερμίας και έχει καθιερωθεί από την ίδρυσή της ως η παγκοσμίως σημαντικότερη κλαδική πλατφόρμα ανάμεσα σε κατασκευαστές, προμηθευτές, χονδρεμπόρους και φορείς παροχής υπηρεσιών.Περίπου 66.000 επισκέπτες από 160 χώρες επισκέφθηκαν την προηγούμενη Intersolar Europe το 2012. Συνολικά 1.909 εκθέτες από 49 χώρες παρουσίασαν τις τεχνολογίες και τις υπηρεσίες τους σε 15 αίθουσες και σε έναν εξωτερικό χώρο με συνολική εκθεσιακή επιφάνεια 170.000 τ.μ. Ποσοστό 54% των εκθετών ήρθαν το 2012 από το εξωτερικό (εκτός Γερμανίας) στην Intersolar Europe. Με 871 εκθέτες, η Γερμανία είχε τους περισσότερους. Ακολουθούν η Κίνα με 388, η Ιταλία με 78, η Ισπανία με 48 και η Ταϊβάν και η Αυστρία με 46 η καθεμία. Δεκαπέντε Έλληνες εκθέτες συμμετείχαν στην Intersolar Europe 2012 και ήταν οι εταιρείες: Calpak Cicero Hellas S.A., Cleanpower Engineering Ltd., DTS Hellas S.A., Egnatia Energy, ELEMKO S.A., HALCOR S.A., Helioakmi S.A., InAccess Networks S.A., item hellas Ltd., Kapa REN Ltd., Neon Energy Rampillion S.A., Nobel Xilinakis D. & Co., Recom S.A., SOLE S.A., Viosy S.A.

7

O Σύνδεσμος Βιοκαυσίμων και Βιομάζας Ελλάδας (Σ.ΒΙ.Β.Ε.) οργανώνει το 1ο Ετήσιο Συνέδριό του υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής και με χορηγούς επικοινωνίας την ιστοσελίδα www.energyonline.gr και το περιοδικό «Energyworld». Το συνέδριο με τίτλο «Βιοκαύσιμα: Με το Βλέμμα Στραμμένο στο 2020» θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη, 21 Μαρτίου 2013 στην Αθήνα, στο ξενοδοχείο «Hilton», σηματοδοτώντας την έναρξη ενός κύκλου συνεδρίων με τον τίτλο «ΣΒΙΒΕ Conferences», που φιλοδοξεί να αποτελέσει το κομβικό σημείο συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων όλων των εταίρων που συμμετέχουν –θεσμικών, οικονομικών, παραγωγικών, τεχνολογικών και κοινωνικών– και θα διοργανώνεται από τον σύνδεσμο σε ετήσια βάση.Στόχος του ΣΒΙΒΕ Conferences είναι η ολιστική προσέγγιση του κλάδου των βιοκαυσίμων, η ενδελεχής εξέταση των ιδιαιτεροτήτων του κλάδου καθώς και η ανασκόπηση και η παρουσίαση των τελευταίων εξελίξεών του στην Ελλάδα και διεθνώς. O θεσμικός εκπρόσωπος του ελληνικού κλάδου παραγωγής και διάθεσης ανανεώσιμων καυσίμων Σ.ΒΙ.Β.Ε. συστάθηκε το φθινόπωρο του 2007, με όραμα τα βιοκαύσιμα να αποτελέσουν το κομβικό κομμάτι μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής που δίνει προτεραιότητα σε καθαρότερα, εγχώρια, ανανεώσιμα καύσιμα και μιας εθνικής αγροτικής πολιτικής που δημιουργεί ωφέλειες, συνέργειες και αειφορία στις σχέσεις αγροτών και παραγωγών ΑΠΕ. Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση http://www.sbibe.gr/

Μάρτιο το συνέδριογια τα βιοκαύσιμαυπό το ΥΠΕΚΑ

Μεγάλη επιτυχία για το πρώτο Συνέδριο ΦυσικούΑερίου από το Energyworld «Gas Perspectives:First Regional Gas Conference» στη ΣόφιαΌλες οι εξελίξεις στην αγορά του φυσικού αερίου της ευρύτερης περιοχής της Μαύρης Θάλασσας συζητήθηκαν στο πρώτο Συνέδριο για το Φυσικό Αέριο, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 5 Φεβρουαρίου στη Σόφια της Βουλγαρίας με διοργανωτές το περιοδικό για την ενέργεια «Energyworld», την ιστοσελίδα www.energyonline.gr και την κορυφαία οικονομική εφημερίδα της Βουλγαρίας «Capital». Τίτλος του συνεδρίου ήταν «Gas Perspectives: First Regional Gas Conference».Τo συνέδριο τελούσε υπό την αιγίδα του ελληνικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του βουλγαρικού Υπουργείου Oικονομίας, Ενέργειας και Τουρισμού. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο «Sheraton» της Σόφιας και συγκέντρωσε πολύ μεγάλη συμμετοχή.Υπουργοί και κορυφαίοι εκπρόσωποι από την ελληνική και τη βουλγαρική αγορά ενέργειας ανέλυσαν όλα τα κρίσιμα θέματα της επικαιρότητας καθώς και τις κυβερνητικές προτεραιότητες στην ανάπτυξη των νέων διασυνδέσεων αερίου, τις προοπτικές παραγωγής αερίου στην περιοχή, την απελευθέρωση της αγοράς αερίου κ.λπ. Σημαντικές ήταν οι παρουσιάσεις των ΔΕΠΑ, Bulgargas, Bulgartransgas, CMS Cameron McKenna LLP, της Sterling Resources κ.ά.Τα μηνύματα των αρμόδιων υπουργών ενέργειας (Delyan Dobrev, υπουργού Oικονομίας, Ενέργειας και Τουρισμού της Βουλγαρίας, και Ασημάκη Παπαγεωργίου, υφυπουργού ΠΕΚΑ) ήταν ξεκάθαρα υπέρ της ομαλής συνεργασίας των δύο χωρών στα ενεργειακά έργα κοινού ενδιαφέροντος.

Ιδιαίτερα επίκαιρη και ενδιαφέρουσα ήταν η παρουσίαση της ΔΕΠΑ από τον διευθυντή Παρακολούθησης Διεθνών Έργων της Επιχείρησης κ. Δημήτρη Μανώλη, ο οποίος μίλησε για την κατασκευή του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB που εισέρχεται στην τελική ευθεία.Η έναρξη κατασκευής του IGB τοποθετείται στο φθινόπωρο και η λειτουργία του στο 2015. Τον Μάρτιο η κοινοπραξία του αγωγού (Interconnector Greece Bulgaria EAD, στην οποία συμμετέχουν η IGI Ποσειδών και η Bulgarian Energy Holding) σε συνεργασία με τις δύο Ρυθμιστικές Αρχές Ελλάδας και Βουλγαρίας θα ανακοινώσουν την έναρξη του market test, προκειμένου να εκπονηθεί με την ολοκλήρωσή του το Business Plan του έργου και να διαμορφωθούν οι ταρίφες μεταφοράς. Από τα αποτελέσματα του market test θα εξαρτηθεί το κατά πόσο θα δοθεί εξαίρεση στον αγωγό, καθώς οι σχετικές αιτήσεις στις αντίστοιχες Ρυθμιστικές Αρχές των δύο χωρών κατατέθηκαν από τον περασμένο Νοέμβριο. Η ολοκλήρωση του market test υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα πεντάμηνο. Το έργο συμπεριλαμβάνεται στην αρχική λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος της Ε.Ε. και ο προϋπολογισμός του είναι περί τα 200 εκατ. ευρώ. Ήδη έχει υπογραφεί σύμβαση χρηματοδότησης με την EBRD για ποσό μέχρι 130 εκατ. ευρώ, ενώ έχει εξασφαλιστεί και επιδότηση άλλων 45 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια. Πρόκειται για διασυνδετήριο αγωγό, διπλής κατεύθυνσης.

8

Τη στήριξή τους για τη συνέχιση της ομαλής λειτουργία του ΚΑΠΕ εξέφρασαν με επιστολή τους έντεκα φορείς των ΑΠΕ, καθώς το Κέντρο βρίσκεται σε κρίσιμη φάση από την καθυστέρηση ορισμού νέας διοίκησης, ενώ παραμένει η απειλή για συγχώνευσή του με φορείς μη συμβατούς με την αποστολή και τον τρόπο λειτουργίας του. Σύμφωνα με τους συνυπογράφοντες φορείς, «η ουσιαστική διάλυση του ΚΑΠΕ αποτελεί μνημείο πρόχειρης και ατεκμηρίωτης απόφασης. Το ΚΑΠΕ δεν επιβαρύνει τον δημόσιο προϋπολογισμό. Αντίθετα, ως πρότυπος συνδυασμός ερευνητικού και ενεργειακού κέντρου προσφέρει στον προϋπολογισμό και στην εθνική οικονομία και εξασφαλίζει μόνο του την επιβίωση και την ανάπτυξή του χάρη στις προσπάθειες και στη φιλοτιμία των στελεχών του».Κατά τα 25 και πλέον έτη της λειτουργίας του, το ΚΑΠΕ έχει αναδειχθεί πρότυπο αριστείας και έχει αναδείξει κορυφαίους επιστήμονες που αναγνωρίζονται διεθνώς για την ερευνητική και επιστημονική προσφορά τους στον κλάδο των ΑΠΕ. Παράλληλα, έχει στηρίξει με γνώση και εξειδίκευση την ανάπτυξη της αγοράς ΑΠΕ και της εξοικονόμησης στην Ελλάδα.Oι φορείς των ΑΠΕ στηρίζουν την προσπάθεια των εργαζομένων του ΚΑΠΕ και καλούν την κυβέρνηση να ανακαλέσει τις αποφάσεις της και να στηρίξει έμπρακτα και ουσιαστικά το ΚΑΠΕ και την ανάπτυξη των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης στην Ελλάδα.

Ως βασικός προμηθευτής σε έργο 500 kWp για τα φωτοβολταϊκά Καρδίτσας επιλέχθηκε η Conergy Ελλάδος, ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε δύο μονάδες στη Βοιωτία συνολικής ισχύος 1 MWp, έργα που καταλαμβάνουν συνολική έκταση 120.000 m2 στη Λιβαδειά.O συνολικός εξοπλισμός τον οποίο προμήθευσε η Conergy για τις τρεις φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις περιλαμβάνει 6.194 φωτοβολταϊκές γεννήτριες Conergy σειράς P και 51 μετατροπείς. Oι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στο σύνολό τους αναμένεται να παράγουν 2.200.000 kWh/έτος, δηλαδή όσο θα κατανάλωναν ετησίως περίπου 567 νοικοκυριά, ενώ παράλληλα θα επιτυγχάνεται η μείωση εκπομπής 1.122 τόνων CO2 το ίδιο χρονικό διάστημα.Στη σημασία της υλοποίησης φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στην τωρινή οικονομική συγκυρία, αλλά και στην οικονομική και περιβαλλοντική προοπτική που δίνουν τέτοιες επενδύσεις αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Conergy Ελλάδος Δρ. Στέφανος Μελισσόπουλος: «Σε μια δύσκολη περίοδο τόσο για τη χώρα όσο και για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών, αποδεικνύουμε μέσα από τις εγκαταστάσεις και τις συνεργασίες μας την εξαιρετική σημασία των επενδύσεων σε ηλιακή ενέργεια και της στροφής στην πράσινη ανάπτυξη. Είμαστε αισιόδοξοι ότι τα προβλήματα στην αγορά θα αμβλυνθούν και τα φωτοβολταϊκά θα βρεθούν και πάλι στη θέση που τους αρμόζει».Η Conergy ΜΕΠΕ είναι θυγατρική του γερμανικού ομίλου Conergy.

Διευρύνει σταθεράτην εγκατεστημένηισχύ της η Conergy

Στήριξη φορέων των ΑΠΕ προς το ΚΑΠΕ για την ομαλή λειτουργία

Έκτη ακριβότερη χώρα στη βενζίνη η Ελλάδα φέτοςΣύμφωνα με έρευνα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg σε 60 χώρες, η Ελλάδα έχει την έκτη υψηλότερη τιμή στη βενζίνη. Oι τιμές ελήφθησαν κατά την περίοδο 3 έως 18 Ιανουαρίου 2013.Στο πλαίσιο της έρευνας, πέρα από την τιμή της βενζίνης, εξετάζονται μερικές ακόμη παράμετροι. Συγκεκριμένα, εξετάζονται η δαπάνη για καύσιμα ως ποσοστό του συνολικού εισοδήματος, η δαπάνη για την αγορά ενός λίτρου βενζίνης ως ποσοστό του ημερομισθίου καθώς και η κατανάλωση βενζίνης που γίνεται σε κάθε χώρα. Με βάση αυτές τις τρεις παραμέτρους έχει δημιουργηθεί μία ακόμη κατάταξη, όπου επιχειρείται να αποτυπωθεί η δυσκολία απόκτησης του συγκεκριμένου προϊόντος. Oι Έλληνες, λοιπόν, δαπανούν το 4,8% του εισοδήματός τους για την αγορά βενζίνης, το υψηλότερο ποσοστό που καταγράφεται μεταξύ των 60 χωρών, ενώ, προκειμένου να προμηθευτούν ένα λίτρο βενζίνης, χρειάζεται να δαπανήσουν το 15% του ημερομισθίου τους. Τα παραπάνω οφείλονται αφενός στη μείωση των εισοδημάτων και αφετέρου στο γεγονός ότι οι Έλληνες εξακολουθούν να συγκαταλέγονται μεταξύ των λαών που χρησιμοποιούν συχνά το αυτοκίνητό τους για τις μετακινήσεις τους. Με βάση τη στάθμιση των παραμέτρων αυτών και σε συνδυασμό με την υψηλή τιμή της βενζίνης, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 21η θέση ως προς τον δείκτη δυσκολίας απόκτησης του καυσίμου.

99Βράβευση Αρθ. Ζερβούγια τη συμβολή τουστις ανανεώσιμες πηγέςΤο βραβείο Poul La Cour απονεμήθηκε στον Καθηγητή Αρθούρο Ζερβό για την εξαιρετική συμβολή του σε θέματα αιολικής ενέργειας. Η απονομή έγινε από τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (EWEA) Klaus Rave κατά τη διάρκεια του Ετήσιου Συνεδρίου της EWEA για το 2013 στη Βιέννη. Εθνικός εκπρόσωπος της EWEA είναι η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ).O γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (EWEA) Christian Kjaer δήλωσε: «Μου είναι δύσκολο να περιγράψω το εύρος των επιτευγμάτων του φετινού νικητή του βραβείου Poul La Cour, γιατί δεν περιορίζονται σε έναν τομέα ή οργανισμό. Καλύπτουν τους τομείς της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της έρευνας και της ανάπτυξης, της χάραξης πολιτικής, της εκπροσώπησης του κλάδου των ΑΠΕ, της πολιτικής προώθησης και παρέμβασης». O καθηγητής Αρθούρος Ζερβός διδάσκει αιολική ενέργεια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο από το 1982 και ήταν υπεύθυνος στον τομέα της Αιολικής Ενέργειας στο Ευρωπαϊκό Πτυχίο EUREC, το Μάστερ των ΑΠΕ που διδάσκεται σε πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη.Ήταν επιστημονικός υπεύθυνος του τμήματος των ΑΠΕ της Γενικής Διεύθυνσης Έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά το διάστημα 1990-1995 και διατέλεσε επικεφαλής συγγραφέας της Λευκής Βίβλου για τις ΑΠΕ το 1997.

Δυναμική επέκτασηστις διεθνείς αγορέςαπό τη NeonEnergyΗ NeonEnergy προχώρησε σε συμφωνία για την εξαγορά ποσοστού 4,46% της εταιρείας ΑΛΚO ΕΛΛΑΣ Α.Ε., της ελληνικής εταιρείας που ηγείται στον χώρο της παραγωγής προφίλ αλουμινίου. Με τον τρόπο αυτό, η NeonEnergy πραγματοποιεί ακόμα πιο ραγδαία και αποφασιστικά τη διείσδυσή της στο χώρο των φωτοβολταϊκών. Η συγκεκριμένη στρατηγική κίνηση της NeonEnergy ακολουθεί την ενεργή επέκτασή της στο εξωτερικό, καθώς η εταιρεία έχει επεκταθεί ήδη στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία. Επιπλέον, εντός του 2013 η NeonEnergy θα είναι έτοιμη να ανακοινώσει την ίδρυση θυγατρικών εταιρειών της στην Ιαπωνία, στην Αμερική και στην Τουρκία.Η συνεργασία της NeonEnergy με την ΑΛΚO ΕΛΛΑΣ Α.Ε. θα εμπλουτίσει την ήδη ολοκληρωμένη γκάμα προϊόντων και υπηρεσιών που παρέχει η NeonEnergy στον χώρο των φωτοβολταϊκών, καθώς οι βάσεις στήριξης που προτείνει για την εγκατάσταση των φωτοβολταïκών συστημάτων είναι από αλουμίνιο. Μέχρι σήμερα η NeonEnergy και η ΑΛΚO ΕΛΛΑΣ Α.Ε. έχουν αναπτύξει μια αποδοτικότατη συνεργασία μεταξύ τους με την ιδιότητα του πελάτη και του προμηθευτή αντίστοιχα. Η NeonEnergy είναι μία από τις σημαντικότερες πολυεθνικές εταιρείες του χώρου, με παρουσία στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία και στην Κύπρο και παρέχει υπηρεσίες Business Development και EPC Contracting καθώς και χρηματοδοτικά προγράμματα για την πραγματοποίηση φωτοβολταïκών έργων.

Γαλλικό επενδυτικόενδιαφέρον με τη…βούλα πρωθυπουργούΤο ενδιαφέρον γαλλικών εταιρειών για επενδύσεις στον ελληνικό τομέα της ενέργειας μετέφερε ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ στον έλληνα πρωθυπουργό κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο. Μεταξύ άλλων, μετέφερε το έντονο ενδιαφέρον τόσο του γαλλικού πετρελαϊκού κολοσσού της Total σε ό,τι αφορά στους διαγωνισμούς για τις έρευνες υδρογονανθράκων (φυσικό αέριο και πετρέλαιο) που αναμένεται να προκηρυχθούν για τη νότια Κρήτη όσο και της Gas de France.Επιπλέον, δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα να αναθερμανθεί το γαλλικό ενδιαφέρον και σε ό,τι αφορά στη συμμετοχή (μέσω κοινοπρακτικού σχήματος πλέον) της ιταλικής Edison (ελέγχεται από τη γαλλική EDF) στον εν εξελίξει διαγωνισμό για τη ΔΕΠΑ. Η Edison ήδη έχει έντονη παρουσία στην ελληνική αγορά ενέργειας τόσο μέσω της Elpedison, της κοινής με τα ΕΛΠΕ εταιρείας στην παραγωγή ηλεκτρισμού, όσο και μέσω της εταιρείας «Ποσειδών», της κοινής εταιρείας που έχει συστήσει με τη ΔΕΠΑ για τον υποβρύχιο ελληνοϊταλικό αγωγό.Στο μέτωπο του ηλεκτρισμού πιστεύεται ότι ο γαλλικός κολοσσός της EDF θα ενδιαφερθεί να αποκτήσει ως στρατηγικός επενδυτής το 17% της ΔΕΗ. Αντίθετα, δεν θα κινηθεί για την απόκτηση της «μικρής ΔΕΗ», αφού η EDF δεν έχει εμπειρία στους λιγνίτες, αντίθετα με τoυς Γερμανούς της RWE.

Το «Athens Energy Forum 2013: Energy Outlook in Southeastern Europe and the Eastern Mediterranean» πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στις 25 και 26 Φεβρουαρίου, στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία». Διοργανωτές ήταν η «International Herald Tribune» και η εφημερίδα «Καθημερινή», με τη συνεργασία της Συμεών Γ. Τσομώκος Α.Ε., και χορηγοί επικοινωνίας το περιοδικό «Energyworld» και η ιστοσελίδα www.energyonline.gr.Tο μεγάλο ενεργειακό φόρουμ αποτέλεσε τομή στις ενεργειακές και γεωπολιτικές εξελίξεις της Ν.Α. Μεσογείου, φέρνοντας στον ίδιο χώρο ηγετικές φυσιογνωμίες του πολιτικού και επιχειρηματικού χώρου από την Ελλάδα και την ευρύτερη περιφέρεια της Ν.Α. Ευρώπης. Εκτός από την οπτική των κρατών και την αξιολόγηση ορισμένων σημαντικών επιχειρηματικών ομίλων που συμμετέχουν στα ενεργειακά προγράμματα της Κασπίας, το συνέδριο έδωσε τον πρώτο λόγο στους εκπροσώπους των μεγάλων εταιρειών που καλούνται να επενδύσουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για τη διασφάλιση της συνεχούς τροφοδοσίας των ευρωπαϊκών αγορών με αξιόπιστη, αδιάλειπτη και σταθερά τιμολογημένη ενέργεια. Η συγκυρία είναι κρίσιμη, καθώς έχουμε μπει πλέον στην τελική ευθεία για την ανάδειξη του νικητή της υπερδεκαετούς «κούρσας» για τον αγωγό μεταφοράς του φυσικού αερίου που θα παραχθεί από τη δεύτερη φάση εκμετάλλευσης του πεδίου Σαχ Ντενίζ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι σε θέση να καλύψει το 100% των αναγκών της σε ηλεκτρισμό μέσω των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθαρά και οικονομικά, έως το έτος 2050, περιορίζοντας τις ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή, την περιβαλλοντική μόλυνση και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα μιας νέας μελέτης της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF.Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός, το WWF θεωρεί ότι η Ευρώπη πρέπει να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά ένα τρίτο και να παράγει το 50% του ηλεκτρισμού της μέσω ανανεώσιμων πηγών έως το 2030.Η μελέτη έχει τίτλο «Θέτοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση στον Δρόμο για το 100% μέσω ΑΠΕ» και τονίζει ότι υπάρχει πολύ αναξιοποίητο ανανεώσιμο δυναμικό στη Γηραιά Ήπειρο. Εμπόδιο, όμως, στην αξιοποίησή του αποτελεί η έλλειψη πολιτικής φιλοδοξίας. Σύμμαχος στην όλη προσπάθεια θα είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας που μπορεί να καταστήσει εφικτή την επέκταση χρήσης των ΑΠΕ.Επίσης, η WWF σημειώνει ότι, αν εφαρμοστούν τα μέτρα που προτείνει για το 2030, τότε η Ε.Ε. θα εξοικονομήσει 573 δισ. ευρώ από τις ανάγκες της για ορυκτά καύσιμα και θα μειώσει τους ρύπους της κατά 50% σε σύγκριση με το έτος 1990.

10Τομή στις ενεργειακέςεξελίξεις το «AthensEnergy Forum 2013»

WWF: Εφικτή η κάλυψητου 100% των αναγκώντης Ε.Ε. από ΑΠΕ το 2050

Η σημαντική κάμψη της οικοδομικής και κατασκευαστικής δραστηριότητας εν μέσω οικονομικής ύφεσης συνέβαλε στην υποχώρηση της ζήτησης για προϊόντα ηλεκτρολογικού υλικού και φωτισμού το 2011, σημειώνει η Hellastat.Συγκεκριμένα, το 2011 η συνολική οικοδομική δραστηριότητα περιορίστηκε περαιτέρω κατά 28,5%, στις 35.746 άδειες, αριθμός που αντιστοιχεί σε 23,2 εκατ. κ.μ. οικοδομικού όγκου (-38,2%).O κλάδος επιβαρύνεται επίσης από την ύφεση στην αγορά ακινήτων (υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 250.000 αδιάθετες κατοικίες), τη μειωμένη στεγαστική πίστη καθώς και τις περιορισμένες δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).Ωστόσο, στον τομέα της ενέργειας η επενδυτική δραστηριότητα διατηρήθηκε σε ικανοποιητικό επίπεδο, με τη ΔΕΗ να προμηθεύεται σημαντικές ποσότητες καλωδίων και πινάκων διανομής ισχύος το 2011. Επιπλέον, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ στη χώρα μας ενισχύθηκε σημαντικά, υπερβαίνοντας συνολικά το 2011 τα 2.500 MW (+44% από το 2010).Τέλος, θετική τάση προκύπτει από την αυξημένη διείσδυση της ευρυζωνικότητας (+28,1% το 2011), γεγονός που τροφοδοτεί τη ζήτηση για καλώδια μεταφοράς δεδομένων, οπτικών ινών και λοιπού εξοπλισμού.Oι εταιρείες του κλάδου αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας εξαιτίας καθυστερημένων πληρωμών του Δημοσίου και κατασκευαστικών εταιρειών, καθώς και ανταγωνιστικές πιέσεις από τις εισαγωγές φθηνών ανώνυμων προϊόντων (κυρίως από Κίνα).

Αρνητική εικόνα στα ηλεκτρολογικά υλικά εξαιτίας της κρίσης

Κατά περίπου 25% μειώνει ο ΔΕΣΦΑ το μέσο κόστος πρόσβασης στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ), σε μία εξέλιξη που παρέχει στους προμηθευτές και στους εμπόρους φυσικού αερίου τη δυνατότητα να δρομολογήσουν ευνοϊκότερες χρεώσεις για τους καταναλωτές. Το κόστος μεταφοράς και χρήσης της εγκατάστασης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ), δηλαδή το κόστος πρόσβασης στο ΕΣΦΑ, αντιστοιχεί σε ποσοστό 9% της μέσης τιμής εισαγωγής φυσικού αερίου στη χώρα μας, ωστόσο πιστεύεται ότι η ανωτέρω μείωση θα δημιουργήσει συνθήκες ελάφρυνσης του ενεργειακού κόστους των ελληνικών επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο, γεγονός ιδιαίτερης σημασίας στο σημερινό περιβάλλον οικονομικής ύφεσης.Τα νέα μειωμένα τιμολόγια πρόσβασης στο ΕΣΦΑ εφαρμόζονται από την 1η Φεβρουαρίου 2013, σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό Τιμολόγησης των υπηρεσιών του ΔΕΣΦΑ, που έχει εγκριθεί από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και, μεταξύ άλλων, προβλέπει: – Διακριτές χρεώσεις ανά σημείο εισόδου ή εξόδου του ΕΣΦΑ, υπολογιζόμενες με βάση την αξία των παγίων του ΕΣΦΑ που χρησιμοποιούνται για την παροχή των σχετικών υπηρεσιών.– Διαφοροποίηση των χρεώσεων υπηρεσιών μεταφοράς και χρήσης εγκατάστασης ΥΦΑ που παρέχονται σε μακροχρόνια ή βραχυχρόνια βάση. – Μειωμένες χρεώσεις υπηρεσιών που παρέχονται σε διακοπτόμενη βάση κατά ποσοστό ανάλογο της πιθανότητας διακοπής αυτών.

Την περιβαλλοντική στροφή των ενόπλων δυνάμεων παρουσίασαν οι ηγεσίες των υπουργείων ΠΕΘΑ και ΠΕΚΑ που συναργάστηκαν από κοινού σε ένα πολλαπλό έργο εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο της Σχολής Ικάρων στο Τατόι παρουσία εκπροσώπων της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, ακαδημαϊκών και στελεχών των ενόπλων δυνάμεων.«Κορωνίδα» του προγράμματος αποτελούν τα «πράσινα» στρατόπεδα σε Ξάνθη, Λάρισα και Κρήτη, στα οποία εφαρμόζονται περιβαλλοντικές δράσεις όπως ενεργειακή εξοικονομήση κτηρίων, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, εφαρμογές γεωθερμίας, δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης, κατασκευή δικτύου φυσικού αερίου, τοποθέτηση σύγχρονων κουφωμάτων και ενεργειακών σκιάστρων, αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης/κλιματισμού, εκσυγχρονισμός ύδρευσης/αποχέτευσης, διαχείριση αποβλήτων κ.λπ.Παράλληλα, οι ένοπλες δυνάμεις καταβάλλουν προσπάθειες για την προστασία και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος με τη συμμετοχή οπλιτών και στελεχών σε επιμορφωτικά προγράμματα, αλλά και με καθαρισμούς ακτών και δράσεις δασοπροστασίας, ενεργειακή επιθεώρηση στρατιωτικών νοσοκομείων, αναβάθμιση διαδικασιών περιβαλλοντικής διαχείρισης σε πεδία βολής και ασκήσεων, εκπαίδευση και πιστοποίηση στελεχών ως ενεργειακών επιθεωρητών, καθώς επίσης και με τη συμμετοχή σε ομάδες εργασίας του ΝΑΤΟ και της EDA σε θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας.

11Μειωμένο κατά 25%το κόστος πρόσβασηςστο σύστημα αερίου

Μεγάλες επενδύσεις στις ένοπλες δυνάμεις σε φωτοβολταϊκά έργα

Μία νέα εποχή στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ σφραγίστηκε με την υπογραφή της μεταβίβασης 30% των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης στο «Oικόπεδο 12» («Αφροδίτη») της κυπριακής ΑOΖ που έχει η Noble Energy στις εταιρείες Delek και Αvner, σύμφωνα με τον κύπριο υπουργό Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Νεοκλή Συλικιώτη. Η συμφωνία μεταβίβασης που υπογράφηκε είναι αποτέλεσμα αιτήματος της Noble προς την κυπριακή κυβέρνηση, το οποίο και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο της χώρας στις 5 Φεβρουαρίου.O κ. Συλικιώτης τόνισε ότι πρόκειται για «στρατηγική συνεργασία που περιλαμβάνει οικονομικές και πολιτικές πτυχές». Παράλληλα, αναφέρθηκε σε οικονομίες κλίμακας μεταξύ των δύο χωρών για την εμπορική εκμετάλλευση του φυσικού αερίου τόσο στο «Τεμάχιο 12» όσο και σε αυτό του «Λεβιάθαν» που βρίσκεται εντός της ισραηλινής ΑOΖ, το πλειοψηφικό πακέτων των μετοχών του οποίου κατέχουν οι τρεις εταιρείες.Υπενθυμίζεται ότι η Noble είναι ήδη εταίρος με το ισραηλινό σχήμα στην ανάπτυξη των σημαντικών κοιτασμάτων που ανακαλύφθηκαν στα ανοιχτά του Ισραήλ.Προς τα τέλη του 2011 η Noble ανακοίνωσε την ύπαρξη κι άλλου κοιτάσματος φυσικού αερίου, σε κυπριακά ύδατα, όγκου περίπου 7 τρισ. κυβικών ποδιών (tcf). Η Noble αναμένεται να διεξαγάγει εφέτος και δεύτερη γεώτρηση.

Στρατηγική συνεργασίαΚύπρου – Ισραήλ μέσωτου «Oικοπέδου 12»

12

03ΤΑΡ: OΙ ΥΠOΓΡΑΦΕΣΚΑΙ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝOΙΧΤΑΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣΜε –καθυστερημένη– στροφή προς τον ρεαλισμό, η κυβέρνηση εξέφρασε χωρίς αστερίσκους την υποστήριξή της στην υλοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου TAP για τη μεταφορά του αζέρικου φυσικού αερίου από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Αλβανίας στην Ιταλία.

Ενεργειακές διασυνδέσειςTου Κώστα Βουτσαδάκη

Στιγμιότυπο από την υπογραφή της συμφωνίας στο ΥΠ.ΕΞ. με τον κ. Αβραμόπουλο ανάμεσα στον Corrado Passera (αριστερά), υπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας, και τον Edmond Haxhinasto, αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Εμπορίου και Ενέργειας της Αλβανίας.

13

Για τη στροφή της ελληνικής κυβέρνησης υπέρ του αγωγού ΤΑΡ έπαιξε ρόλο περισσότερο το Υπουργείο Εξωτερικών και λιγότερο το ΥΠΕΚΑ, που επέμενε έως πρόσφατα στην επιλογή του ελληνοτουρκικού αγωγού (ITGI), ο οποίος όμως είχε απορριφθεί από την κοινοπραξία εκμετάλλευσης του Σαχ Ντενίζ.Η πολιτική στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης, την οποία η κοινοπραξία του TAP θεωρούσε σημαντικό στοιχείο για να ευοδωθούν οι προσπάθειες και να επικρατήσει έναντι του ανταγωνιστικού αγωγού Ναμπούκο, επισφραγίστηκε με τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιανουαρίου με τον πρωθυπουργό κ. Αντ. Σαμαρά και στελέχη της κοινοπραξίας αλλά και των εταιρειών–μετόχων του ΤΑΡ (Axpo, Eon, Statoil) και, φυσικά, με την υπογραφή της τριμερούς διακρατικής συμφωνίας (Ελλάδας, Ιταλίας και Αλβανίας) για την υποστήριξη κατασκευής του αγωγού στο Υπουργείο Εξωτερικών, στις 13 Φεβρουαρίου.

Στρατηγική σημασίαΕίναι ενδεικτική η δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου του TAP Kjetill Tungland ότι η συνεχιζόμενη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης ενισχύει τις πιθανότητες επιτυχίας της ελληνικής

διαδρομής όσο πλησιάζει η ημερομηνία της απόφασης για τον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου. Εξίσου ενδεικτική η αναφορά του πρωθυπουργού κ. Αντ. Σαμαρά, στην τελετή υπογραφής, ότι ο αγωγός TAP είναι «έργο στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα αλλά και για την ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης, που θα αναβαθμίσει τον γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες».Της διακυβερνητικής συμφωνίας έπεται η υπογραφή του «Host Government Agreement» μεταξύ της κυβέρνησης και της κοινοπραξίας του ΤΑΡ, που θα ρυθμίζει το γενικό πλαίσιο λειτουργίας του έργου, τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους, όπως η φορολογία, κ.λπ. Η συμφωνία αυτή πρέπει να περιλαμβάνεται στον φάκελο που καλούνται να υποβάλουν έως το τέλος Μαρτίου οι δύο υποψήφιοι αγωγοί (ΤΑΡ και Ναμπούκο) στην κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ. Πρόκειται για το «Πακέτο Υποστήριξης Αποφάσεων» με βάση το οποίο θα ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις για το ποιος αγωγός θα επιλεγεί, έως το τέλος Ιουνίου.

Ανοιχτά ζητήματαΣε ό,τι αφορά στον ΤΑΡ και εφόσον επιλεγεί από την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ, υπάρχουν δύο ακόμη ανοιχτά

ζητήματα σε σχέση με την Ελλάδα:– Η προοπτική μετοχικής συμμετοχής της ΔΕΠΑ στον αγωγό (ζήτημα που συνδέεται, όμως, και με την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας και τις στρατηγικές επιλογές του νέου ιδιοκτήτη). Στο μεταξύ, η κοινοπραξία του ΤΑΡ έχει υπογράψει ήδη συμφωνία μετόχων με την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ, η οποία προβλέπει τη δυνατότητα εισόδου των παραγωγών του αερίου (BP, Statoil, Socar) στον αγωγό σε ποσοστό έως 50% (αντίστοιχη συμφωνία έχει υπογραφεί και με τον Ναμπούκο) καθώς και τη συμμετοχή τους στη χρηματοδότηση του έργου. Προς το παρόν μέτοχοι του ΤΑΡ είναι η ελβετική Axpo (42,5%), η νορβηγική Statoil (42,5%) και η γερμανική E.ON Ruhrgas (15%).– Η δυνατότητα τροφοδοσίας της ελληνικής αγοράς με αέριο από το Σαχ Ντενίζ, την οποία θα πρέπει να διαπραγματευτούν οι ενδιαφερόμενοι –εφόσον υπάρχουν– με την κοινοπραξία εκμετάλλευσης του κοιτάσματος.

Χαρακτηριστικά του έργουO αγωγός θα έχει αρχική μεταφορική ικανότητα 10 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως με δυνατότητα επέκτασης στα 20, ενώ θα υποστηρίζει αντίστροφη φυσική ροή για έως και το 80% της

Η διαδρομή του TAP θα έχει μήκος περίπου 800 χλμ. (κατά προσέγγιση: Ελλάδα 478 χλμ., Αλβανία 209 χλμ., υποθαλάσσιο τμήμα στην Αδριατική Θάλασσα 105 χλμ., Ιταλία 5 χλμ.). Το μεγαλύτερο υψόμετρο από το οποίο θα περάσει ο TAP θα είναι τα 1.800 μέτρα στα αλβανικά όρη, ενώ το βαθύτερο σημείο που θα υποδεχτεί το υποθαλάσσιο τμήμα θα είναι τα 810 μέτρα. Το χερσαίο τμήμα του αγωγού θα έχει διάμετρο 48 ίντσες (1,2 μέτρα), ενώ η διάμετρος του υποθαλάσσιου τμήματος θα είναι 36 ίντσες (0,91 μέτρα).

14

μεταφορικής ικανότητάς του. Η κοινοπραξία του TAP έχει ξεκινήσει επίσης τις διαδικασίες επιλογής των προμηθευτών χαλύβδινων σωλήνων που θα χρειαστούν για την κατασκευή του αγωγού. Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν 400.000 τόνοι χάλυβα για να καλυφθεί η διαδρομή μήκους 800 χιλιομέτρων από τα ελληνοτουρκικά σύνορα μέχρι τις ακτές της Αδριατικής στην Αλβανία και από εκεί με το υποθαλάσσιο τμήμα έως την Ιταλία. Oι κατασκευαστικές εργασίες υπολογίζεται ότι θα ξεκινήσουν το 2015 και θα ολοκληρωθούν στα τέλη του 2018 με αρχές του 2019, οπότε θα είναι διαθέσιμο και το φυσικό αέριο από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ.

Ευλογίες ΚομισιόνΟ ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για θέματα ενέργειας Γκίντερ Έτινγκερ χαιρέτισε την υπογραφή της τριμερούς διακυβερνητικής συμφωνίας, θεωρώντας τη σημαντικό βήμα για την υλοποίηση του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου TAP.«Ο αγωγός αυτός έχει καθοριστική σημασία για τη σύνδεση των αγορών φυσικού αερίου της Ιταλίας και της Ελλάδας και την τροφοδότηση με φυσικό αέριο της Αλβανίας αλλά και, ενδεχομένως, άλλων γειτόνων της

ενεργειακής μας κοινότητας» δήλωσε ο κ. Έτινγκερ. «Θα μπορούσε να αποτελέσει ένα από τα πρώτα συστατικά στοιχεία του νοτίου διαδρόμου φυσικού αερίου που αποσκοπεί στην απευθείας σύνδεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις πλούσιες πηγές φυσικού αερίου στην περιοχή της Κασπίας. Η διακυβερνητική συμφωνία της Αθήνας μεταξύ Αλβανίας, Ιταλίας και Ελλάδας θέτει το νομικό πλαίσιο για τον αγωγό TAP. Η συμφωνία περιλαμβάνει σειρά δεσμεύσεων για τις τρεις χώρες και θα διασφαλίσει τη συνεργασία τους κατά την ανάπτυξη του αγωγού TAP» συμπλήρωσε ο κ. Έτινγκερ.Υπενθυμίζεται ότι τον Ιανουάριο του 2011 ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο και ο επίτροπος Έτινγκερ επισκέφθηκαν το Μπακού και συμφώνησαν με τον πρόεδρο της χώρας Ιλάμ Αλίεφ ότι το Αζερμπαϊτζάν θα έχει «ουσιαστική συμβολή» και θα αποτελέσει τον «καταλύτη» του νοτίου διαδρόμου φυσικού αερίου και της μελλοντικής προμήθειας φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την περιοχή της Κασπίας. Λίγο αργότερα, στις αρχές του 2012, ο TAP είχε επιλεγεί από την κοινοπραξία Σαχ Ντενίζ (Shah Deniz Consortium) στο Αζερμπαϊτζάν ως ο πλέον πρόσφορος τρόπος μεταφοράς

Σε ό,τι αφορά στον ΤΑΡ και εφόσον επιλεγεί από την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ, υπάρχουν δύο ακόμη ανοιχτά ζητήματα σε σχέση με την Ελλάδα: - Η προοπτική μετοχικής συμμετοχής της ΔΕΠΑ στον αγωγό (ζήτημα που συνδέεται, όμως, και με την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας και τις στρατηγικές επιλογές του νέου ιδιοκτήτη). Προς το παρόν μέτοχοι του ΤΑΡ είναι η ελβετική Axpo (42,5%), η νορβηγική Statoil (42,5%) και η γερμανική E.ON Ruhrgas (15%).- Η δυνατότητα τροφοδοσίας της ελληνικής αγοράς με αέριο από το Σαχ Ντενίζ, την οποία θα πρέπει να διαπραγματευτούν οι ενδιαφερόμενοι -εφόσον υπάρχουν- με την κοινοπραξία εκμετάλλευσης του κοιτάσματος

15

φυσικού αερίου για τον λεγόμενο «νότιο διάδρομο». Το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ είναι το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν. Η παραγωγή από τη Shah Deniz II (η δεύτερη φάση της εξερεύνησης, ξεκινά σε λίγα χρόνια) θα ανέρχεται σε 16 δισ. κυβικά μέτρα τον χρόνο.Ανεξάρτητα από την τελική απόφαση, από το αν δηλαδή θα υπάρξει ένας ή περισσότεροι αγωγοί στο έδαφος της Ε.Ε., ο στόχος είναι, σύμφωνα με την Κομισιόν, να κατασκευαστεί ένα αξιόπιστο, αδιάσπαστο σύστημα αγωγών από την Κασπία Θάλασσα προς την Ευρώπη.

Επενδυτικά κεφάλαια 1,5 δισ.Ο πρωθυπουργός, κατά την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό ΤΑΡ, αναφέρθηκε στα οφέλη που θα έχει η δημιουργία του αγωγού, όπως η άμεση δημιουργία 2.000 θέσεων εργασίας στη φάση κατασκευής και λειτουργίας σε περιοχές με υψηλό πρόβλημα ανεργίας.Επιπλέον, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, εφόσον τελικά ευοδωθεί η προσπάθεια, θα εισρεύσουν επενδυτικά κεφάλαια 1,5 δισ. ευρώ. Ο πρωθυπουργός είπε ακόμα ότι η υλοποίηση του αγωγού TAP θα μετατρέψει την Ελλάδα, για πρώτη φορά, από χώρα–προορισμό δευτερεύουσας

σημασίας σε χώρα διέλευσης διευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων.«Είμαστε αποφασισμένοι –και θέλω να το δηλώσω ξεκάθαρα– να μην αφήσουμε καμία ευκαιρία αναξιοποίητη» υπογράμμισε και κατέληξε: «Μέρα με τη μέρα, όπως γνωρίζετε, αλλάξαμε το “πρόσωπο” της Ελλάδας στο εξωτερικό και χτίζουμε ένα στέρεο κλίμα εμπιστοσύνης για τη χώρα μας. Τώρα αξιοποιούμε το κλίμα αυτό για να προσελκύσουμε επενδύσεις.» Ο υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Αβραμόπουλος τόνισε ότι η πολιτική βούληση της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Αλβανίας για την κατασκευή του αγωγού αποτελεί και ένα ηχηρό κάλεσμα προς όλους τους διεθνείς δυνητικούς επενδυτές αλλά και μήνυμα αισιοδοξίας και ελπίδας για το αύριο.Ο υπουργός υπογράμμισε ότι ο TAP αποκτά και αυτονόητη στρατηγική σημασία, αφού φιλοδοξεί να καταστεί η γέφυρα που θα ενώνει τη Δύση με την Ανατολή, την Ευρώπη με την Ευρασία, την Ελλάδα με την Ευρασία. «Μία γέφυρα που θα απομακρύνει τις χώρες της περιοχής από τις κακές μνήμες, από τα φαντάσματα του παρελθόντος, και θα τις οδηγεί στο μέλλον.»

«Η διακυβερνητική συμφωνία της Αθήνας μεταξύ Αλβανίας, Ιταλίας και Ελλάδας θέτει το νομικό πλαίσιο για τον αγωγό TAP. Η συμφωνία περιλαμβάνει σειρά δεσμεύσεων για τις τρεις χώρες και θα διασφαλίσει τη συνεργασία τους κατά την ανάπτυξη του αγωγού TAP», υποστήριξε ο κ. Έτινγκερ.Υπενθυμίζεται ότι τον Ιανουάριο του 2011 ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο και ο επίτροπος Έτινγκερ επισκέφθηκαν το Μπακού και συμφώνησαν με τον πρόεδρο της χώρας Ιλάμ Αλίεφ ότι το Αζερμπαϊτζάν θα έχει «ουσιαστική συμβολή» και θα αποτελέσει τον «καταλύτη» του νοτίου διαδρόμου φυσικού αερίου και της μελλοντικής προμήθειας φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την περιοχή της Κασπίας

16

04ΣΚΗΝΙΚO ΕΝΤΑΣΗΣΣΤΗΝΕΤΑΙ ΤΗΝ ΑΝOΙΞΗΣΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑOΖΗ Λευκωσία συνάπτει νέες συμφωνίες με ξένους ενεργειακούς ομίλους για την έρευνα και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που υπολογίζει ότι βρίσκονται στην ΑOΖ της. Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα έχει προαναγγείλει για την άνοιξη έρευνες στα «Oικόπεδα» τα οποία ισχυρίζεται ότι ανήκουν στο ψευδοκράτος της βόρειας Κύπρου. Η νέα κυπριακή ηγεσία θα βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις, δεδομένων και των εκκρεμοτήτων που αφορούν αφενός στο πακέτο διάσωσης τραπεζών και οικονομίας και αφετέρου στην επίλυση του Κυπριακού.

Έρευνες υδρογονανθράκωνTου Γιώργου Παυλόπουλου

Με σοβαρές προκλήσεις θα βρεθεί αντιμέτωπη την άνοιξη η νέα πολιτική ηγεσία της Κύπρου, όπως προέκυψε από τις εκλογές του Φεβρουαρίου. Oι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., το ΔΝΤ και τη Ρωσία για το πακέτο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και διάσωσης της οικονομίας, το παζάρι με την Τουρκία, τον OΗΕ και τους αμερικανούς για την επίλυση του Κυπριακού και, τέλος, η πορεία των ερευνών για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Αποκλειστική Oικονομική Ζώνη της χώρας αποτελούν τα τρία κυριότερα ανοιχτά μέτωπα, τα οποία αναμφίβολα θα δοκιμάσουν τις διαθέσεις και τις αντοχές του προέδρου και της κυβέρνησης.Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, αυτοί που ισχυρίζονται ότι το τελευταίο (η ΑOΖ) προσφέρεται για την άσκηση πιέσεων, ακόμη και μέσω της δημιουργίας συνθηκών έντασης και, σε ακραία περίπτωση, αντιπαράθεσης. Εξάλλου, οι προϋποθέσεις για να συμβεί κάτι τέτοιο μάλλον έχουν ήδη δημιουργηθεί, καθώς τόσο η Λευκωσία όσο και η Άγκυρα ζεσταίνουν τις μηχανές τους, κλείνουν συμφωνίες και προαναγγέλλουν έρευνες στις επίμαχες ζώνες τούς επόμενους μήνες.

Δικαιώματα έρευναςΕίναι χαρακτηριστικό ότι, από τις αρχές

του έτους, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εκχωρήσει δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης σε τρεις μεγάλους ξένους ενεργειακούς ομίλους: αρχικά, στις 24 Ιανουαρίου, στην ιταλική ENI και στη νοτιοκορεατική KoreaGas και στη συνέχεια, στις 6 Φεβρουαρίου, στη γαλλική Total. Το γεγονός δε ότι οι δύο στις τρεις προέρχονται από χώρες της Ε.Ε. είναι μια ένδειξη ότι οι ευρωπαίοι έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται εμπράκτως για τον φυσικό πλούτο της Κύπρου, ο οποίος όλα δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά αμελητέος είναι. Έτσι, δεν θέλουν να τον αφήσουν εξ ολοκλήρου στα χέρια των αμερικανο-εβραίων, οι οποίοι ήταν οι πρώτοι που προχώρησαν σε συμφωνίες με τη Λευκωσία – τόσο σε διακρατικό επίπεδο (συνεργασία με το Ισραήλ) όσο και μέσω της Noble Energy, η οποία ήταν η πρώτη που απέκτησε δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης στο Oικόπεδο 12 της κυπριακής ΑOΖ, στα τέλη του 2011.

«Θα προχωρήσουμε»Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το φαβορί των προεδρικών εκλογών, ο ηγέτης του Δημοκρατικού Συναγερμού Νίκος Αναστασιάδης, ξεκαθάρισε ότι στο συγκεκριμένο θέμα δεν προτίθεται να κάνει καμία υποχώρηση. «Αναμφίβολα, θα προχωρήσουμε μπροστά. Είναι ένα

17

κυριαρχικό δικαίωμα για τη Δημοκρατία της Κύπρου» δήλωσε μιλώντας στο πρακτορείο Reuters στις 10 Ιανουαρίου, αποσαφηνίζοντας ότι οι τουρκοκύπριοι μπορούν να ωφεληθούν από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο πλαίσιο ενός ενιαίου κράτους και κατ’ αναλογία με το ποσοστό τους στον συνολικό πληθυσμό του.

Η στάση της ΤουρκίαςΑπό την πλευρά της, η Τουρκία είναι προφανές ότι δεν αδιαφορεί, καθώς αντιμετωπίζει την Κύπρο ως ζωτικό χώρο της, τόσο γεωπολιτικά όσο και οικονομικά. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι δεν αναγνωρίζει στην Κυπριακή Δημοκρατία το δικαίωμα ερευνών και εκμετάλλευσης στην ΑOΖ και έχει επανειλημμένως απειλήσει με αντίποινα και κυρώσεις, παρά το γεγονός ότι και η Ε.Ε. έχει πάρει επισήμως το μέρος της χώρας-μέλους της στο συγκεκριμένο θέμα. Έτσι, μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί η ανακοίνωση, δύο εβδομάδες πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της 17ης Φεβρουαρίου, ότι θα πραγματοποιηθούν έρευνες σε τμήματα της κυπριακής ΑOΖ τα οποία η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι ανήκουν στο ψευδοκράτος της ΤΔΒΚ, αλλά και σε περιοχές ανάμεσα

στην Κύπρο και στο Καστελόριζο, για τις οποίες αμφισβητεί ευθέως ότι περιλαμβάνονται στην ελληνική ΑOΖ (όταν, φυσικά, αυτή ανακηρυχθεί). Όπως τυχαία δεν ήταν και η δήλωση του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, λίγες μέρες αργότερα, ότι η Κύπρος δεν είναι κανονικό κράτος, αλλά περιοχή με ελληνική διοίκηση…

Ισχυροί παράγοντεςΒεβαίως, εάν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, η εκδήλωση «θερμού επεισοδίου» στην περιοχή της κυπριακής ΑOΖ δεν είναι σήμερα το πιο πιθανό ενδεχόμενο. Αυτό διότι στην υπόθεση εμπλέκονται αρκετοί και ισχυροί παράγοντες (Τουρκία, Ισραήλ, ΗΠΑ, αλλά και Ελλάδα), κάτι που πολύ απλά σημαίνει ότι η δημιουργία συνθηκών έντασης θα ήταν σαν να παίζει κανείς με τη φωτιά.

Μεγάλες προσδοκίεςΣε κάθε περίπτωση, η Λευκωσία έχει ανεβάσει πολύ ψηλά τον πήχη και έχει καλλιεργήσει εξαιρετικά μεγάλες προσδοκίες αναφορικά με τον φυσικό πλούτο της ΑOΖ. «Για την Κύπρο δεν υπάρχει τίποτε άλλο. Αυτή είναι η τελευταία μας ελπίδα» δήλωνε στις 31 Ιανουαρίου ο Τσαρλς Έλληνας, πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας

Υδρογονανθράκων της Κύπρου (CNHC). O δε Νεοκλής Συλικιώτης, υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της προηγούμενης κυβέρνησης, έλεγε στις 6 Φεβρουαρίου, παρουσιάζοντας τη συμφωνία με την Total: «Η Κύπρος θα γυρίσει οριστικά και αμετάκλητα την πλάτη της στις αδιέξοδες πολιτικές της λιτότητας, οι οποίες επιβάλλονται στις χώρες του Νότου από ένα νεοφιλελεύθερο διεθνές και ευρωπαϊκό κατεστημένο». Oι εκτιμήσεις αυτές, που απηχούν πλέον τις ελπίδες χιλιάδων κυπρίων, είναι σαφές ότι εδράζονται στα 60 τρισ. κυβικά πόδια αερίου που υπολογίζεται ότι υπάρχουν στην ΑOΖ. Oι πρώτες ποσότητες προβλέπεται ότι θα αρχίσουν να ρέουν στο εσωτερικό το 2018 και να εξάγονται το 2019, μέσω του σταθμού αποθήκευσης υγροποιημένου αερίου που θα κατασκευαστεί στο νότιο τμήμα της χώρας και ενός δικτύου υποθαλάσσιων αγωγών – από όπου, εκτός των άλλων, ελπίζεται ότι θα περάσει και μεγάλο μέρος του αερίου που υπάρχει στο ισραηλινό τμήμα της ονομαζόμενης «Λεκάνης του Λεβιάθαν», στη Ν.Α. Μεσόγειο.Μένει να αποδειχθεί στην πράξη εάν οι ελπίδες είναι βάσιμες ή φρούδες…

Εμφανή και εκτεταμένη συρρίκνωση της έκτασης των Ανεξάρτητων Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) Κύπρου και Ελλάδας επιδιώκει η Άγκυρα, διεκδικώντας για λογαριασμό της μεγάλα τμήματα των θαλάσσιων περιοχών. Όπως φαίνεται από τη σύγκριση ανάμεσα στους δύο χάρτες, η Τουρκία θέλει να “κουρέψει” την ελληνική ΑΟΖ από την περιοχή την οποία οριοθετεί το Καστελόριζο - διακόπτοντας, εκτός των άλλων, και την άμεση σύνδεση Ελλάδας και Κύπρου.Την ίδια στιγμή, όσον αφορά στην κυπριακή ΑΟΖ, ισχυρίζεται τόσο ότι η συνολική της έκταση είναι μικρότερη όσο και ότι το βόρειο τμήμα της ανήκει στο ψευδοκράτος. Οι αναλυτές δεν αποκλείουν την εκδήλωση θερμού επεισοδίου στα επίμαχα Οικόπεδα, κάτι που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα πολιτική ηγεσία της Κύπρου - μαζί με το πακέτο διάσωσης τραπεζών και οικονομίας, αλλά και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.Κατά τα λοιπά, η Άγκυρα δεν θίγει τις ζώνες Λιβάνου, Συρίας και Ισραήλ, ενώ διευρύνει αρκετά εκείνη της Αιγύπτου, με το ισλαμικό καθεστώς της οποίας αναπτύσσει εσχάτως πολύ καλές και στενές σχέσεις.

18

05Στην τελικη ευθεια τρειΣ αγωγOι ελληνικOυ ενδιαφερOντOΣδυναμικά στο προσκήνιο επανέρχεται ο ρόλος της ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου υψίστης σημασίας για την ενεργειακή ανεξαρτησία της ευρώπης, μετά την αξιολόγηση από την αρμόδια ευρωπαϊκή υπηρεσία τριών αγωγών που διέρχονται από τη χώρα. Oι τρεις αγωγοί που θα μεταφέρουν φυσικό αέριο από την κασπία, την ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση ανατολή προς την ευρωπαϊκή Ένωση συγκέντρωσαν την υψηλότερη βαθμολογία.

Φυσικό αέριο

19Με δεδομένη την πολύ μεγάλη διείσδυση του φυσικού αερίου ως πηγής ενέργειας τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά στην Ευρώπη, όπως και τους ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής αγοράς αερίου, το ζήτημα αποκτά καθοριστικό ρόλο για το μέλλον ολόκληρης της ευρωπαϊκής οικονομίας και αφορά στις βασικότερες υποδομές. Πρόκειται για τους ITGI (Interconnector Turkey – Greece – Italy), ΤΑΡ (Transadriatic Pipeline) και IGB (Interconnector Greece – Bulgaria), ο σχεδιασμός των οποίων αποσκοπεί στη μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Κασπίας προς την Ελλάδα και από εδώ στην Ευρώπη. Oι αγωγοί αυτοί κρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση ιδιαίτερης σημασίας για την πολιτική της και ως εκ τούτου αναμένεται να υποστηριχθούν διοικητικά, αλλά και οικονομικά, από αυτήν. Στην κοινοπραξία που έχει αναλάβει τους δύο εξ αυτών, τον ITGI και τον IGB, συμμετέχουν η ελληνική ΔΕΠΑ Α.Ε. και η ιταλική Edison SpA. Oι αγωγοί αυτοί περιλαμβάνονται σε έναν περιορισμένο αριθμό διευρωπαϊκών διαδρόμων που έχουν επιλεχθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εντός του επόμενου μήνα πρόκειται να υιοθετηθεί από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Κανονισμός που θεσπίζει τους κανόνες της νέας και αναβαθμισμένης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα διευρωπαϊκά αυτά δίκτυα ενέργειας, γνωστά και ως ΔΕΔ-Ε, που περιλαμβάνουν και τους –ελληνικού ενδιαφέροντος– αγωγούς. Στόχος αυτής της νέας πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ο εκσυγχρονισμός και η διεύρυνση της ενεργειακής υποδομής της Ευρώπης, όπως και η διασυνοριακή διασύνδεση των δικτύων. Αυτό, δε, διότι μόνο έτσι θα μπορέσουν να

υλοποιηθούν οι βασικοί στόχοι της ενεργειακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού της ευρωπαϊκής αγοράς αλλά και τον περιορισμό της κατανάλωσης άνθρακα.Oι ευρωπαϊκές χώρες επιθυμούν εδώ και καιρό να εγκαταστήσουν μια αξιόπιστη εναλλακτική αγορά εφοδιασμού εκτός της ρωσικής, από την οποία σήμερα η εξάρτηση είναι πρακτικά ολοκληρωτική. Έτσι, ο νέος Κανονισμός προσδιορίζει, όπως προαναφέρθηκε, συγκεκριμένο αριθμό διευρωπαϊκών διαδρόμων αλλά και «ζωνών προτεραιότητας». Για να γίνουν αυτά τα έργα πραγματικότητα, ώστε να μπορεί να φτάσει και να μοιραστεί το φυσικό αέριο της Κασπίας, έχει κριθεί μάλιστα απαραίτητη η ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ενίσχυση αυτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εξασφάλιση «βελτιωμένων διαδικασιών χορήγησης αδειών», «διευκόλυνση της ρυθμιστικής μεταχείρισης» και κατά περίπτωση άμεση χρηματοδοτική στήριξη από το ταμείο «Συνδέοντας την Ευρώπη». Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος προβλέπεται ότι θα προσδιορίζονται από τα κράτη-μέλη και την Επιτροπή σε συνεργασία με τους εθνικούς ενεργειακούς ρυθμιστές όπως η ΡΑΕ στην Ελλάδα, τους διαχειριστές δικτύων μεταφοράς (ΔΕΣΔΑ) και τους φορείς υλοποίησης των έργων όπως οι κοινοπραξίες που έχουν συσταθεί (π.χ. ΔΕΠΑ Α.Ε. και Edison SpA για τον ITGI) καθώς και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς στο πλαίσιο ειδικών περιφερειακών ομάδων. Προβλέπεται δε ρητά ότι «λόγω της συμβολής τους στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής πολιτικής, ο προσδιορισμός των έργων θα πραγματοποιείται σύμφωνα με κοινά, διαφανή και αντικειμενικά κριτήρια».

Από τα μέσα του 2012 έχουν συσταθεί ειδικές περιφερειακές ομάδες με σκοπό τον εντοπισμό των έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Στον τομέα του φυσικού αερίου τα έργα με ελληνικό ενδιαφέρον εμπίπτουν στο πεδίο δράσης της Oμάδας για τον Νότιο Διάδρομο (Southern Gas Corridor), που προβλέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Κασπία, τη Μέση Ανατολή αλλά και τη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και της Oμάδας για τις Διασυνδέσεις Αερίου Βορρά – Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη (NSI East Gas).Είναι αξιοσημείωτο ότι, βάσει των αποτελεσμάτων της ποσοτικής αξιολόγησης της ομάδας για τον Νότιο Διάδρομο, ο ITGI μαζί με τον ΤΑΡ λαμβάνουν την υψηλότερη βαθμολογία και κατατάσσονται στην πρώτη θέση, ακολουθούμενοι από τον Nabucco, ο οποίος παρακάμπτει την Ελλάδα και κατευθύνεται από την Τουρκία μέσω Βουλγαρίας στην Αυστρία. Επίσης, ο IGB λαμβάνει την πρώτη θέση με την υψηλότερη βαθμολογία στον κατάλογο της Oμάδας «NSI East Gas». Η τελική επιλογή των αγωγών που θα υποστηριχθούν και εν τέλει θα προχωρήσουν θα γίνει πιθανότατα στις αρχές του καλοκαιριού, αλλά τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κρίνονται το λιγότερο ενθαρρυντικά, αποδεικνύοντας τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας στον ενεργειακό ανεφοδιασμό ολόκληρης της Ευρώπης.

20

06ΣΤOΙΧΗΜΑΤΑ-ΔΙΛΗΜΜΑΤΑΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝHΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝΠΩΛΗΣΗ ΔΕΠΑ & ΔΕΣΦΑΜάχη σε διπλό μέτωπο δίνει η κυβέρνηση για την αποκρατικοποίηση του ομίλου ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ αντιμετωπίζοντας αφενός την ανάγκη εξασφάλισης κατά το δυνατόν υψηλότερων εσόδων και αφετέρου τις διπλωματικές πιέσεις από ΗΠΑ και Ε.Ε. να μην περάσει ο έλεγχος των εταιρειών φυσικού αερίου στη ρωσική σφαίρα επιρροής.

ΑποκρατικοποιήσειςTου Κώστα Βουτσαδάκη

Το ζήτημα περιπλέκεται περαιτέρω, καθώς οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων (ο διαγωνισμός για τη ΔΕΠΑ προκηρύχθηκε με καθυστέρηση στις 29 Φεβρουαρίου 2012) είχαν ως αποτέλεσμα η τελική φάση του διαγωνισμού για τον όμιλο ΔΕΠΑ να εξελίσσεται ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής του αγωγού που θα επιλεγεί για να τροφοδοτηθεί από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαϊτζάν, κάτι που έχει πολλαπλές συνέπειες, αφού οι δύο διαδικασίες διαπλέκονται.

Μάχη διεκδικητώνΓια παράδειγμα, η αζέρικη εταιρεία φυσικού αερίου SOCAR βρίσκεται μεταξύ των διεκδικητών της ΔΕΠΑ, ενώ οι ρωσικές εταιρείες που επίσης διεκδικούν τον ελληνικό όμιλο δεν θα ήθελαν να φτάσει αζέρικο αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά. Ένα ακόμη στοιχείο είναι ότι η ΔΕΠΑ επιθυμεί μερίδιο στον αγωγό TAP που φιλοδοξεί να κερδίσει την κούρσα διεκδίκησης του αερίου του Σαχ Ντενίζ: αν το καταφέρει και ο TAP επιλεγεί από τους Αζέρους, είναι προφανές ότι η αξία της εταιρείας αυξάνεται, ενώ αντίθετα, αν η ΔΕΠΑ μείνει εκτός παιχνιδιού, οι προοπτικές της εταιρείας περιορίζονται. Όλα

αυτά, βέβαια, υπό την προϋπόθεση ότι η απόφαση της Κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ θα ληφθεί πριν από την υποβολή των προσφορών για τη ΔΕΠΑ, εξέλιξη που δεν συγκεντρώνει τώρα τις περισσότερες πιθανότητες.

Στοιχήματα – Διλήμματα Το «στοίχημα» για την ελληνική κυβέρνηση και το ταμείο αποκρατικοποιήσεων είναι εξίσου πολυσύνθετο, καθώς περιλαμβάνει την όσο το δυνατόν ευρύτερη συμμετοχή στον διαγωνισμό χωρίς νομικές εμπλοκές στο μέλλον, την εξασφάλιση του μέγιστου εσόδου για τον προϋπολογισμό, τη διαφύλαξη των συμφερόντων των καταναλωτών (ασφάλεια εφοδιασμού, εξασφάλιση καλύτερων τιμών), τη μη διατάραξη των σχέσεων με τους εταίρους που αυτή την περίοδο είναι και δανειστές μας και τη διατήρηση ζωντανής της προοπτικής συμμετοχής στα νέα δίκτυα εφοδιασμού της ευρωπαϊκής αγοράς με φυσικό αέριο από την περιοχή της Κασπίας ή/και την ανατολική Μεσόγειο.

Δεσμευτικές προσφορέςΗ διαδικασία αποκρατικοποίησης βρίσκεται στη φάση της προετοιμασίας για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών. Ενδεικτικές προσφορές

21

είχαν υποβάλει πέντε φορείς [Gazprom για τη ΔΕΠΑ, Μ&Μ GasCo για τη ΔΕΠΑ, Negusneft (Sintez Group) για τη ΔΕΠΑ και τον ΔΕΣΦΑ, PPF & ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για τη ΔΕΣΦΑ και Socar για τον ΔΕΣΦΑ], και εγκρίθηκαν όλες από το Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ, προκειμένου να προχωρήσουν στην τελική φάση του διαγωνισμού, η οποία περιλαμβάνει:– τον έλεγχο των προς αποκρατικοποίηση εταιρειών από τους υποψήφιους επενδυτές και– την υποβολή των τελικών προσφορών ως τις 12 Απριλίου, σύμφωνα με τις προθεσμίες που όρισε το Ταμείο.

Η ρωσική παρουσίαΗ έντονη παρουσία του ρωσικού παράγοντα στη λίστα των διεκδικητών της ΔΕΠΑ σε συνδυασμό με την ηχηρή απουσία των μεγάλων ενεργειακών ομίλων της Ευρώπης και των ΗΠΑ ήταν το στοιχείο που προκάλεσε τον γεωπολιτικό συναγερμό και έντονο οικονομικό – διπλωματικό παρασκήνιο. Το State Department παρενέβη στις εξελίξεις με επίσημες δηλώσεις υπέρ της ύπαρξης διαφορετικών πηγών εφοδιασμού, δηλαδή ουσιαστικά κατά των ρωσικών εταιρειών. Ωστόσο, η κατεύθυνση προς την οποία πίεζε ο δυτικός διπλωματικός παράγοντας είχε σε μεγάλο βαθμό ακυρωθεί από

τις εξελίξεις, καθώς οι ευρωπαϊκές εταιρείες (μεταξύ άλλων οι ιταλικές Edison και Eni, οι ισπανικές Gas Natural και Enagas, η ολλανδική Vopak κ.ά.) που είχαν εμφανιστεί στη φάση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη ΔΕΠΑ αποχώρησαν από τα επόμενα στάδια του διαγωνισμού.

Διαδικαστικοί ελιγμοίΤο ΤΑΙΠΕΔ επιχείρησε έναν ακόμη ελιγμό, επικαλούμενο το γεγονός ότι τα προηγούμενα στάδια εκτυλίχθηκαν σε περίοδο έντονης αβεβαιότητας για το μέλλον της οικονομίας, όταν η απειλή της δραχμής βρισκόταν στην κορύφωσή της. Επέτρεψε, συγκεκριμένα, στις εταιρείες που αποχώρησαν να επανέλθουν στον διαγωνισμό, συμμαχώντας με ένα από τα πέντε σχήματα που παρέμειναν στο τελικό στάδιο. Oι πληροφορίες που έφεραν τη ρωσική Sintez να αποχωρεί από τον διαγωνισμό μετά την εξέλιξη αυτή δεν επιβεβαιώθηκαν. Αντίθετα, ο ρωσικός όμιλος ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, του οικονομικού ελέγχου του ομίλου. Και οι δύο ελληνικές συμμετοχές στον διαγωνισμό ξεκίνησαν επαφές για τη συγκρότηση συμμαχιών που θα ενίσχυαν τη συμμετοχή τους στον διαγωνισμό.Το τελευταίο, πάντως, που θα ήθελε

η κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ είναι να βρεθούν στη θέση να αναγκαστούν να πουλήσουν τη ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ όχι στον πλειοδότη, αλλά σε εταιρεία με χαμηλότερη προσφορά για λόγους γεωπολιτικής.

Ρωσικό δημοσίευμα Το υψηλότερο τίμημα από όλους τους υποψηφίους φέρεται να προσφέρει η ρωσική εταιρεία Sintez για την εξαγορά της ΔΕΠΑ, σύμφωνα με τη ρωσική οικονομική εφημερίδα «Kommersant», η οποία επικαλείται τραπεζική πηγή.Το δημοσίευμα φέρει τη Sintez να προσφέρει 1,9 δισ. ευρώ, ποσό μεγαλύτερο από τις προσφορές της ρωσικής Gazprom, της κοινοπραξίας Μ&Μ GasCo, της κοινοπραξίας ΓΕΚ/ΤΕΡΝΑ – P και της Socar.H Sintez ελέγχεται από τον ρώσο μεγιστάνα Leonid Lebedev και το χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας στη Ρωσία και ακίνητα.

22

07ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΤΑ ΚΕΡΔΗΓΙΑ ΤOΥΣ ΠΑΓΚOΣΜΙOΥΣΠΕΤΡΕΛΑΪΚOΥΣ ΓΙΓΑΝΤΕΣOι αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες ExxonMobil και Chevron σημείωσαν καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με τις ευρωπαϊκές «αδελφές» τους στο τέταρτο και τελευταίο τρίμηνο του 2012. Η αιτία, σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, βρίσκεται και στο συστηματικό άνοιγμα που πραγματοποιούν στους τομείς της διύλισης και της παραγωγής χημικών – δραστηριότητες οι οποίες αποδεικνύονται ιδιαιτέρως επικερδείς σε μια στιγμή που συνήθως η παραγωγή είτε μένει στάσιμη είτε μειώνεται.

Διεθνής αγορά ενέργειαςTου Γιώργου Παυλόπουλου

«Φαίνεται ότι οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες μπορούν να αντέξουν τις περισσότερες οικονομικές καταιγίδες. Απόδειξη το γεγονός ότι, σε ένα δύσκολο τέταρτο τρίμηνο (του 2012), με σταθερές τις τιμές του πετρελαίου και επαρκή προσφορά φυσικού αερίου λόγω της έκρηξης που παρατηρείται στην εκμετάλλευση των σχιστολιθικών κοιτασμάτων στις ΗΠΑ, με τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου να συρρικνώνεται και την ανάπτυξη στην Κίνα να επιβραδύνεται, η ExxonMobil και η Chevron κατάφεραν να ξεπεράσουν τις προβλέψεις για την κερδοφορία τους». Αυτό έγραφε την 1η Φεβρουαρίου στην ιστοσελίδα του το περιοδικό «Forbes» αναφερόμενο στα (για πολλούς απρόσμενα) αποτελέσματα των δύο μεγάλων αμερικανικών ομίλων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.

ExxonMobil: Κέρδη 10 δισ.Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν γίνει γνωστά, η ExxonMobil είδε τα καθαρά έσοδά της να αυξάνονται κατά 5,9% στο διάστημα Oκτωβρίου-Δεκεμβρίου, για να φτάσουν τα 9,95 δισ. δολάρια – κι αυτό παρά τη μείωση στα ακαθάριστα έσοδα, που διαμορφώθηκαν στα 115,2 δισ. Μάλιστα, αυτό δεν ήταν το μοναδικό

καλό νέο για την εταιρεία, καθώς στις αρχές του έτους βρέθηκε στην πρώτη θέση παγκοσμίως με βάση την κεφαλαιοποίησή της –κοντά στα 420 δισ. δολάρια– εκμεταλλευόμενη και το «κάζο» που έπαθε η Apple στις αγορές εξαιτίας της κόπωσης των καταναλωτών από τα αλλεπάλληλα μοντέλα του i-Phone.

Chevron: Αύξηση 41,2%Όσο για τη Chevron, είδε τα δικά της καθαρά έσοδα να εκτινάσσονται στο ίδιο διάστημα κατά 41,2% και να φτάνουν στα 7,2 δισ. δολάρια, βοηθούμενη ασφαλώς και από το κέρδος των 1,4 δισ. που αποκόμισε από ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων της.Σύμφωνα με την ανάλυση του «Forbes», οι καλές επιδόσεις των δύο μεγάλων αμερικανικών πετρελαϊκών αποδίδονται στο «μείγμα» που έχουν υιοθετήσει στο χαρτοφυλάκιό τους, το οποίο περιλαμβάνει επίσης σημαντική δραστηριότητα στους τομείς της διύλισης και της παραγωγής χημικών προϊόντων. «Αυτό που αποδεικνύεται με τα αποτελέσματα του τέταρτου τριμήνου των δύο γιγάντων είναι ότι το ολοκληρωμένο μοντέλο διαχείρισης και παραγωγής που εφαρμόζουν είναι ζωντανό και αποδίδει καλά. Παρά το γεγονός ότι ενδέχεται να

23ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΤΑ ΚΕΡΔΗΓΙΑ ΤOΥΣ ΠΑΓΚOΣΜΙOΥΣΠΕΤΡΕΛΑΪΚOΥΣ ΓΙΓΑΝΤΕΣ

αποδεικνύεται αποτελεσματικό μόνο εν μέρει, καθώς η έρευνα και η εξόρυξη εξακολουθούν να παραμένουν οι βασικές πηγές εσόδων για τις εταιρείες, τα ισχυρά αποτελέσματα από τους τομείς της διύλισης και των χημικών πρόσθεσαν δυναμικό στις δύο» σημείωσε το περιοδικό.

Η γαλλική TotalΤο συμπέρασμα αυτό φαίνεται ότι ενισχύεται και από τις επιδόσεις της γαλλικής Total. Με βάση τα στοιχεία της για το τρίτο τρίμηνο του 2012 (τα αντίστοιχα για το τέταρτο δεν ήταν διαθέσιμα όταν γραφόταν το κείμενο αυτό), η αύξηση κατά 20% του καθαρού κέρδους της τρίτης σε μέγεθος πετρελαϊκής εταιρείας της Ευρώπης οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στα πολύ καλά αποτελέσματα και στο μεγάλο περιθώριο κέρδους από τους τομείς της διύλισης και των χημικών. Συγκεκριμένα, τα κέρδη από τις δύο αυτές δραστηριότητες αυξήθηκαν κατά 54%, παρά τη μείωση της παραγωγής της κατά 2%.

Shell και ΒΡΑντιθέτως, οι εταιρείες που βρίσκονται στις πρώτες δύο θέσεις της Ευρώπης, η Royal Dutch Shell και η British Petroleum, δεν φαίνεται να τα πήγαν

τόσο καλά στο τέταρτο τρίμηνο. Η πρώτη ανέφερε κέρδη ύψους 5,58 δισ. δολαρίων, έναντι 4,8 δισ. το ίδιο διάστημα του 2011, καταγράφοντας έτσι αύξηση της τάξης του 15%, η οποία ωστόσο υπολειπόταν αισθητά των προβλέψεων των αναλυτών – και αυτό αποδόθηκε στις όχι τόσο καλές επιδόσεις της στις ΗΠΑ. Η δεύτερη, αν και τα (προσαρμοσμένα) κέρδη της διαμορφώθηκαν στα 4 δισ. δολάρια και ήταν μεγαλύτερα από τα 3,7 δισ. που ανέμεναν οι αναλυτές, είναι σαφές ότι προσπαθεί ακόμη να συνέλθει από την καταστροφή του 2010 που προκάλεσε στον Κόλπο του Μεξικού, αλλά και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα που δημιούργησε η πώληση του μεριδίου της στην κοινοπραξία με τη ρωσική ΤΝΚ.

Μυθικά έσοδαΣε κάθε περίπτωση, νομίζουμε ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς σοβαρά για την ευρωστία επιχειρήσεων όπως είναι η ExxonMobil, η Chevron, η Shell, η BP και η Total, των οποίων ο κύκλος εργασιών και η κεφαλαιοποίηση ξεπερνούν το ΑΕΠ δεκάδων χωρών του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών ευρωπαϊκών. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η μέση τιμή του πετρελαίου δεν πρόκειται να υποχωρήσει

σημαντικά από τα σημερινά επίπεδα –χωρίς, φυσικά, να αποκλείεται μια βραχυπρόθεσμη «βουτιά» εξαιτίας κάποιου «ατυχήματος» στις αγορές ή μιας νέας και ραγδαίας επιδείνωσης της παγκόσμιας οικονομίας–, τα έσοδα και τα κέρδη τους θα συνεχίσουν να είναι μυθικά, όσο τουλάχιστον υπάρχει πετρέλαιο που μπορεί να αντλείται με συμβατική τεχνολογία από τα έγκατα της γης.Σταδιακά, δε, αρκετές από αυτές έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για το μέλλον της ενέργειας κάνοντας ανοίγματα σε άλλους τομείς, όπου φιλοδοξούν επίσης να πρωτοπορήσουν εκμεταλλευόμενες την τεράστια ρευστότητα που διαθέτουν.

24

08ΙΡΑΚΙΝO ΚOΥΡΔΙΣΤΑΝ:«ΣΦΑΓΗ» ΓΙΑ ΤOΝΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΠΛOΥΤOΗ Ιρακινή Εταιρεία Πετρελαίου (IPC) εθνικοποιήθηκε από το καθεστώς του Μπάαθ, το 1972, θέτοντας υπό κρατικό έλεγχο τον ενεργειακό πλούτο του Ιράκ. Μέχρι τότε ελεγχόταν από μία κοινοπραξία ξένων εταιρειών, οι οποίες «εξορίστηκαν» βίαια από τη χώρα. Με τη στρατιωτική εισβολή του 2003 και την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν σχεδόν όλα άλλαξαν στο Ιράκ – όχι, όμως, και το καθεστώς που διέπει την IPC, η οποία παραμένει στον έλεγχο του κράτους, μαζί με τα κοιτάσματα της χώρας. Όλα αυτά, βεβαίως, είναι θεωρητικά. Διότι στην πράξη οι Κούρδοι του βόρειου Ιράκ είναι οι πρώτοι που «ξηλώνουν» το πουλόβερ, διεκδικώντας για τον εαυτό τους τον ενεργειακό πλούτο της περιοχής. Στο πλευρό τους, για ευνόητους λόγους, έχουν και αρκετές ξένες εταιρείες…

Διεθνής αγορά ενέργειαςTου Γιώργου Παυλόπουλου

25«Το Ιράκ έστειλε μία επιστολή προς την Gazprom, στα τέλη Oκτωβρίου, ζητώντας από την εταιρεία να απαντήσει επισήμως εάν θα ακυρώσει τις συμφωνίες που έχει υπογράψει με την περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν ή, σε διαφορετική περίπτωση, να αποχωρήσει πλήρως από την εκμετάλλευση του κοιτάσματος της Μπάντρα». Η δήλωση που έκανε στις 9 Νοεμβρίου ο εκπρόσωπος του αναπληρωτή πρωθυπουργού και υπουργού Πετρελαίου του Ιράκ Χουσεΐν αλ-Σαχριστάνι φανερώνει τον έντονο εκνευρισμό που επικρατεί στη Βαγδάτη εξαιτίας των κινήσεων των Ρώσων αλλά και αρκετών άλλων ξένων ενεργειακών ομίλων, οι οποίοι από το καλοκαίρι και μετά δείχνουν να αγνοούν την ιρακινή κυβέρνηση και επιλέγουν να κάνουν απευθείας συμφωνίες με τις αρχές του Αρμπίλ – της ντε φάκτο πρωτεύουσας των κουρδικών περιοχών του Ιράκ.

Η Gazprom NeftΕξάλλου, η Gazprom –για την ακρίβεια η Gazprom Neft, η θυγατρική της που ασχολείται με το πετρέλαιο– δεν αποτελεί εξαίρεση. Αυτό διότι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι έχουν, εδώ και αρκετούς μήνες, αποφασίσει να οικοδομήσουν μια ιδιαίτερη (και πιο προνομιακή) σχέση με τους Κούρδους, στα εδάφη των οποίων υπολογίζεται ότι κρύβονται περίπου 45 δισ. βαρέλια πετρελαίου καθώς και 6 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου – εξαιρετικής ποιότητας και με σχετικά μικρό κόστος εξόρυξης.

H ExxonMobilΤην αρχή έκανε πέρυσι τον Oκτώβριο η εταιρεία ExxonMobil υπογράφοντας απευθείας με την τοπική κυβέρνηση συμβόλαια για την έρευνα και την εκμετάλλευση έξι πιθανών κοιτασμάτων – ενέργεια η οποία ανάγκασε τη Βαγδάτη να απειλήσει τους Αμερικανούς με ακύρωση του

συμβολαίου 20ετούς διάρκειας που η ίδια είχε συνάψει μαζί τους για την ανάπτυξη του γιγαντιαίου κοιτάσματος Qurna-1, που βρίσκεται στον νότο της χώρας, συγκεκριμένα στην περιοχή της Βασόρας. Καθώς, όμως, ο καιρός περνούσε και οι απειλές δεν γίνονταν πραγματικότητα, οι ανταγωνιστές της ExxonMobil αποφάσισαν ότι έπρεπε να αναλάβουν δράση, ώστε να μην αφήσουν στα χέρια της όλο το παιχνίδι και τον πακτωλό των πετροδολαρίων που αυτό υπόσχεται.

Chevron και TotalΈτσι, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο προχώρησαν σε ανάλογες κινήσεις η επίσης αμερικανική Chevron και η γαλλική Total, ενώ ακολούθησε, όπως προαναφέραμε, η ρωσική Gazprom Neft. Oι εξελίξεις έδειχναν να παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, και η Βαγδάτη συνειδητοποίησε ότι με τη στάση της κινδύνευε να χάσει τον έλεγχο της κατάστασης – και μαζί του ιρακινού Κουρδιστάν όπου, ούτως ή άλλως, οι αυτονομιστικές διαθέσεις

Σε δύο ταμπλό «παίζει» η Τουρκία

Η Τουρκία είναι σήμερα ο μεγαλύτερος επενδυτής στο ιρακινό Κουρδιστάν, παράλληλα όμως έχει αναπτύξει σημαντικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με τη Βαγδάτη. Ταυτόχρονα, ενώ έχει κάθε συμφέρον να διατηρήσει τους δικούς της διαύλους επικοινωνίας με την πλούσια σε ενεργειακά αποθέματα περιοχή η οποία βρίσκεται στην άλλη πλευρά των συνόρων της, είναι υποχρεωμένη να μην ξεπεράσει το όριο εκείνο που θα δώσει νέα δυναμική στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα των Κούρδων. Διότι σε μια τέτοια περίπτωση θα υπάρξουν άμεσες επιπτώσεις και στη δική της αντιπαράθεση με το ΡΚΚ – το οποίο, ούτως ή άλλως, έχει τις βάσεις του στο ιρακινό Κουρδιστάν.«Ενώ η Άγκυρα δεν διάκειται φιλικά απέναντι στην κυβέρνηση της Βαγδάτης και θέλει να έχει πρόσβαση στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο του Κουρδιστάν, δεν επιθυμεί να ενισχύσει τις τάσεις ανεξαρτησίας που επικρατούν στην περιοχή, από φόβο μήπως έτσι ωθήσει και τους Κούρδους της Τουρκίας να διεκδικήσουν κάτι ανάλογο» έγραφαν στις 19 Σεπτεμβρίου οι «Financial Times», για να προσθέσουν όμως και την εξής παρατήρηση: «Αλλά και η

κυβέρνηση του Κουρδιστάν δεν έχει την πολυτέλεια να έρθει σε πλήρη ρήξη με τη Βαγδάτη πριν από την ψήφιση του πολυαναμενόμενου νόμου, στόχος του οποίου θα είναι να ξεκαθαρίσει ποιες αρχές έχουν ποιες εξουσίες στον κλάδο – κάτι που έχει ζωτική σημασία για το Αρμπίλ, εάν θέλει να αυξήσει κατακόρυφα την παραγωγή του και να βάλει τέλος στην αβεβαιότητα που επικρατεί αναφορικά με τα συμβόλαια που υπογράφει».Για την ώρα, πάντως, η Άγκυρα έχει προχωρήσει ήδη στην εισαγωγή πετρελαίου από το βόρειο Ιράκ χωρίς τη διαμεσολάβηση της Βαγδάτης, ενώ οι δύο πλευρές σχεδιάζουν την κατασκευή δύο νέων αγωγών που θα μεταφέρουν πετρέλαιο από το Κιρκούκ προς το τουρκικό λιμάνι του Τσεϊχάν, στη Μεσόγειο – όπου ήδη καταλήγει το πετρέλαιο που στέλνει το Μπακού, πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν. O πρώτος, μάλιστα, αναμένεται ότι θα είναι έτοιμος να λειτουργήσει τον Αύγουστο του 2013, ενώ ο δεύτερος υπολογίζεται ότι θα είναι έτοιμος τους πρώτους μήνες του 2014, δίνοντας διέξοδο στο ιρακινό πετρέλαιο χωρίς να απαιτείται η χρήση των αγωγών που ελέγχονται από την κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ.

26 είναι ιδιαιτέρως έντονες. Έτσι, αποφάσισε να επιδιώξει συμβιβασμό με τις αρχές του Αρμπίλ, οι οποίες επίσης δεν έχουν τη δυνατότητα –σε αυτή τη φάση τουλάχιστον– να τραβήξουν την αντιπαράθεση μέχρι τα άκρα. Τελικώς, το deal επιτεύχθηκε τον Σεπτέμβριο, σηματοδοτώντας την ανακωχή στον ενεργειακό πόλεμο ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση και στους Κούρδους.Σύμφωνα με τη συμφωνία την οποία υπέγραψαν οι δύο πλευρές, η Βαγδάτη δεσμεύτηκε να καταβάλει στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο ιρακινό Κουρδιστάν ποσό 900 εκατ. δολαρίων σε δύο δόσεις και, παράλληλα, να παραχωρήσει στο Αρμπίλ το 17% των εσόδων της από τις πωλήσεις πετρελαίου, όπως άλλωστε προβλέπει

το σύνταγμα της χώρας. Σε αντάλλαγμα, οι Κούρδοι υποσχέθηκαν να επαναλάβουν την εξαγωγή πετρελαίου μέσω του ιρακινού δικτύου – 140.000 βαρελιών ημερησίως σε πρώτη φάση, με την προοπτική να φτάσουν τα 200.000 μέχρι το τέλος του 2012 και τα 250.000 το 2013.

Το μεγάλο στοίχημαΩστόσο, όλοι παραδέχονται ότι η υπόθεση δεν τελειώνει εδώ. Το μεγάλο στοίχημα αφορά στη συμφωνία και στην ψήφιση ενός νομοθετικού πλαισίου που θα διέπει συνολικά την εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου του Ιράκ, ο οποίος υπολογίζεται ότι ενδεχομένως να ξεπερνά τον αντίστοιχο της Σαουδικής Αραβίας! Κι αυτό είναι μια

Όσο η χαίνουσα πληγή του PKK εξακολουθεί να μολύνει και να απειλεί την Τουρκία, όσο οι Κούρδοι της Συρίας διεκδικούν τον δικό τους ρόλο στη μετα-Άσαντ εποχή, όσο οι ομοεθνείς τους στο Ιράν ψάχνουν τρόπους για να ξεφύγουν από τα δεσμά της Τεχεράνης, τόσο θα είναι απίθανο να δεχτούν οι Κούρδοι του βόρειου Ιράκ να βάλει χέρι η Βαγδάτη στα κοιτάσματα που βρίσκονται στο έδαφός τους. Εξάλλου, μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν αυτή είναι η μοναδική εδαφική ζώνη στην οποία το όνειρό τους έχει αρχίσει να αποκτά –έστω και αμυδρά– σάρκα και οστά.Ακόμη, λοιπόν, κι αν επιτευχθεί συμφωνία για το νομοθετικό πλαίσιο, είναι βέβαιο ότι θα έχει περισσότερες από μία ερμηνείες, ενώ στην πορεία το πιθανότερο είναι ότι θα αποδειχθεί εξαιρετικά εύθραυστη. Πολύ περισσότερο καθώς υπάρχουν πολλοί που θα βάλουν το χέρι τους ώστε η κατάσταση να παραμείνει ρευστή, ευελπιστώντας ότι έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν μεγαλύτερο μέρος από την ενεργειακήπίτα του ιρακινού Κουρδιστάν

Τα φιλόδοξα ενεργειακά σχέδια της Βαγδάτης

«Το Ιράκ διαθέτει τεράστια ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα. Και το ερώτημα είναι τι θα γίνει στην περίπτωση που αυτά τα κοιτάσματα γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης. Το Ιράκ έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού». Αυτό δήλωσε πρόσφατα η Μαρία βαν ντερ Χόβεν, επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας (ΙΕΑ), θέλοντας να υπογραμμίσει την τεράστια σημασία που έχει το Ιράκ για την παγκόσμια αγορά ενέργειας. Πράγματι, σήμερα το Ιράκ διαθέτει διαπιστωμένα αποθέματα πετρελαίου που ξεπερνούν τα 140 δισ. βαρέλια, ενώ δεν αποκλείεται στο έδαφός του να κρύβονται άλλα 200 δισ.!Σε κάθε περίπτωση, η διαπίστωση της Βαν ντερ Χόβεν αναδεικνύει ακόμη περισσότερο τη σημασία των κοιτασμάτων που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπου κυριαρχεί το κουρδικό στοιχείο, μιας και χωρίς αυτά η Βαγδάτη θα

είναι πολύ πιο δύσκολο να πετύχει τους στόχους που έχει θέσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αρχικό σχέδιο έκανε λόγο για παραγωγή 12 εκατ. βαρελιών ημερησίως μέχρι το 2017, ποσότητα που θα έδινε στο Ιράκ τη δυνατότητα να διεκδικήσει την πρώτη θέση παγκοσμίως από τη Σ. Αραβία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Ωστόσο, τα κενά στο δίκτυο αγωγών και στην εξαγωγική υποδομή ανάγκασαν την (ελεγχόμενη από τους σιίτες) κυβέρνησή του να αναθεωρήσει τον στόχο στα 6-7 εκατ. βαρέλια.Για να τα «πιάσει», όμως, της είναι απολύτως απαραίτητο το τουλάχιστον ένα εκατομμύριο βαρέλια που θα βγαίνουν έως το 2015 από τις πετρελαιοπηγές του ιρακινού Κουρδιστάν – ενώ κάτι ανάλογο ισχύει και με το φυσικό αέριο, όπου η παραγωγή της περιοχής αναμένεται ότι θα φτάσει στα 15 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως.

27

κυριολεκτικά επικίνδυνη αποστολή, καθώς τα συμφέροντα που πρέπει να συγκεραστούν για να υπάρξει συμφωνία είναι πολλά και, σε μεγάλο βαθμό, ανταγωνιστικά. «Υπάρχουν πολλές εξωτερικές δυνάμεις οι οποίες θα ήθελαν να δουν το ιρακινό Κουρδιστάν να αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αυτονομία, αν όχι ανεξαρτησία» δήλωσε πρόσφατα ο Μάικλ Μπάγκλεϊ, Πρόεδρος της αμερικανικής εταιρείας συμβούλων Jellyfish, η οποία συνεργάζεται με πληθώρα ξένων εταιρειών που δραστηριοποιούνται ήδη ή θέλουν να επενδύσουν στο Ιράκ. Ανάμεσα σε αυτές τις «δυνάμεις» το πιθανότερο είναι ότι βρίσκονται και οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι, οι οποίοι επωφελούνται από το ευνοϊκό καθεστώς που επικρατεί στην περιοχή και τους επιτρέπει να αποκομίζουν μεγαλύτερα και πιο εύκολα κέρδη.«Oυσιαστικά, δεν υπάρχει πετρελαϊκή συμφωνία ανάμεσα στη Βαγδάτη και στο Αρμπίλ. Αυτό που έχουμε είναι απλώς ακόμη μία προσπάθεια να ξεπεραστεί το υπάρχον αδιέξοδο, να αποτραπεί το οικονομικό μποϊκοτάζ της περιφερειακής κυβέρνησης από τη Βαγδάτη, να επανεκκινήσουν οι εξαγωγές του πετρελαίου που προέρχεται από την περιοχή προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών, αλλά και να γίνουν ορισμένες πληρωμές προς τις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες»

ήταν το σχόλιο που έκανε για τη συμφωνία η Ντενίς Ναταλί, ειδική στα θέματα του Κουρδιστάν και στέλεχος του Ινστιτούτου Εθνικών Στρατηγικών Σπουδών, για να προσθέσει ότι δεν αλλάζει κατ’ ελάχιστο η αντίθεση της Βαγδάτης στις συμφωνίες τις οποίες έχει συνάψει η τοπική κυβέρνηση με τους ξένους – ισχυρισμός που αποδεικνύεται πέρα για πέρα αληθινός με την επιστολή–τελεσίγραφο την οποία απέστειλαν οι ιρακινές αρχές προς την Gazprom και είναι μεταγενέστερη της συμφωνίας με το Αρμπίλ.

Νέος γύρος αντιπαράθεσηςOι ειδικοί θεωρούν ότι πολύ σύντομα θα υπάρξει νέος και ενδεχομένως πιο σκληρός γύρος αντιπαράθεσης για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του ιρακινού Κουρδιστάν. Κι αυτό είναι μάλλον φυσιολογικό, καθώς ο ενεργειακός πλούτος είναι το πιο σημαντικό –αν όχι το μοναδικό– οικονομικό στήριγμα του πόθου εκατομμυρίων Κούρδων που κατοικούν στην περιοχή να αποκτήσουν κάποτε τη δική τους πατρίδα.

Η πληγή του PKKΌσο αυτό το θεμελιώδες πρόβλημα παραμένει άλυτο, όσο η χαίνουσα πληγή του PKK εξακολουθεί να μολύνει και να απειλεί την Τουρκία, όσο οι Κούρδοι της Συρίας διεκδικούν τον δικό τους ρόλο στη μετα-Άσαντ εποχή, όσο οι ομοεθνείς τους στο Ιράν ψάχνουν

τρόπους για να ξεφύγουν από τα δεσμά της Τεχεράνης, τόσο θα είναι απίθανο να δεχτούν οι Κούρδοι του βόρειου Ιράκ να βάλει χέρι η Βαγδάτη στα κοιτάσματα που βρίσκονται στο έδαφός τους. Εξάλλου, μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν αυτή είναι η μοναδική εδαφική ζώνη στην οποία το όνειρό τους έχει αρχίσει να αποκτά –έστω και αμυδρά– σάρκα και οστά.Ακόμη, λοιπόν, κι αν επιτευχθεί συμφωνία για το προαναφερθέν νομοθετικό πλαίσιο, είναι βέβαιο ότι θα έχει περισσότερες από μία ερμηνείες, ενώ στην πορεία το πιθανότερο είναι ότι θα αποδειχθεί εξαιρετικά εύθραυστη. Πολύ περισσότερο καθώς, όπως προαναφέρθηκε άλλωστε, υπάρχουν πολλοί που θα βάλουν το χέρι τους ώστε η κατάσταση να παραμείνει ρευστή, ευελπιστώντας ότι έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν μεγαλύτερο μέρος από την ενεργειακή πίτα του ιρακινού Κουρδιστάν.

28

09ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 150 ΕΚΑΤ.ΣE ΑΙOΛΙΚA ΠΑΡΚΑ ΣΕ OΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΤo σύνολο της αιολικής ισχύος που βρισκόταν σε εμπορική ή δοκιμαστική λειτουργία στα τέλη του 2012 είναι: 1.746 MW, με βάση τη Στατιστική HWD2012 που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΕΛΕΤΑΕΝ.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Η ΕΛΕΤΑΕΝ παρουσίασε τη στατιστική της αγοράς αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα για το 2012 (ΗWEA Wind Statistics – HWD2012). Η συνολική ισχύς κατανέμεται ως εξής:Στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά: 284,6 MWΣτο Διασυνδεδεμένο Σύστημα: 1.461,4 MWΗ νέα αιολική ισχύς που εγκαταστάθηκε το 2012 ήταν 111,75 MW. Ο ρυθμός ανάπτυξης σε σχέση με το τέλος του 2011 είναι 6,8%, μειωμένος σε σχέση με το 23,5% που επιτεύχθηκε το 2011, που ήταν το καλύτερο έτος ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα.Σημειώνεται ότι στην παρούσα στατιστική έχουν χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά πηγές της αγοράς και όχι πηγές από δημόσιους οργανισμούς. Για τον σκοπό αυτό συμπληρώθηκαν ειδικοί πίνακες από τους βασικούς κατασκευαστές και επενδυτές αιολικών πάρκων και έγιναν διαδοχικές διασταυρώσεις. Επίσης, λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος κατά τον οποίο το αιολικό πάρκο τέθηκε σε δοκιμαστική λειτουργία. Το γεγονός αυτό διαφοροποιεί τη στατιστική της ΕΛΕΤΑΕΝ από άλλες που καταγράφουν την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας,

η οποία εξαρτάται από διάφορους διοικητικούς παράγοντες. Αποδίδεται έτσι ακριβέστερη εικόνα της ανάπτυξης, αφού προσμετράται ο πραγματικός χρόνος παραγωγής και διοχέτευσης στο δίκτυο της πρώτης αιολικής κιλοβατώρας από κάθε πάρκο.

Στην κορυφή η ΣτερεάΣε επίπεδο περιφερειών, η Στερεά Ελλάδα παραμένει στην κορυφή των αιολικών εγκαταστάσεων, αφού φιλοξενεί 548 MW (31,4%), και ακολουθούν η Πελοπόννησος με 340,75 ΜW (19,5%) και η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, όπου βρίσκονται 240,6 MW (13,8%).

Top-5 ομίλωνΌσον αφορά στους επιχειρηματικούς ομίλους, στο Top-5 κατατάσσονται:• η EDF με 298,8 MW (17,1%), • η Iberdrola Rokas με 250,7 MW (14,4%), • η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με 241,5 MW (13,8%), • η ENEL Green Power με 200,5 MW (11,5%) και • η ΕΛΛΑΚΤΩΡ με 146,8 MW (8,4%).H εικόνα για τους κατασκευαστές των ανεμογεννητριών είναι η εξής: η Vestas έχει προμηθεύσει το 49% της αιολικής ισχύος που έχει εγκατασταθεί

29

30 στην Ελλάδα. Ακολουθούν η Enercon με 22%, η Siemens με 11%, η Gamesa με 10% και η Nordex με 4%. Για το 2012 τα μερίδια αγοράς ήταν: Vestas 46,6%, Enercon 38,2% και Gamesa 15,2%.

Υποχώρηση ανάπτυξηςΤo 2012 υπήρξε υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα. Ωστόσο, έγιναν επενδύσεις ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ περίπου. Παράλληλα, συνολικά ο κλάδος των ΑΠΕ προσέλκυσε επενδύσεις άνω των 2,5 δισ. ευρώ. Αυτά σημαίνουν ότι η αγορά της αιολικής ενέργειας είναι «ζωντανή» και έχει σημαντικές προοπτικές. Αν ληφθεί υπόψη το

πλήθος των έργων που είναι ώριμα για υλοποίηση, η αιολική ενέργεια μπορεί να εκτοξευθεί τα επόμενα δύο έτη. Προϋποθέσεις για αυτό είναι η πολιτική σταθερότητα και η σταθερότητα του επενδυτικού πλαισίου. Η ΕΛΕΤΑΕΝ ζητά κυβερνητική στήριξη στην αιολική ενέργεια με οδηγό τις προτάσεις της με τίτλο «Για ένα αναπτυξιακό πακέτο για τις ΑΠΕ με έμφαση στην αιολική ενέργεια».

Η νέα αιολική ισχύς που εγκαταστάθηκε το 2012 ήταν 111,75 MW. O ρυθμός ανάπτυξης σε σχέση με το τέλος του 2011 είναι 6,8%, μειωμένος σε σχέση με το 23,5% που επιτεύχθηκε το 2011, που ήταν το καλύτερο έτος ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα. Στην περιφέρεια, η Στερεά Ελλάδα παραμένει στην κορυφή και ακολουθούν η Πελοπόννησος και η Ανατολική Μακεδονία - Θράκη

31Κυριαρχία Γερμανίας, Βρετανίας και Ιταλίας στα νέα αιολικά

Επιπλέον 11,6 GW αιολικής ενέργειας εγκαταστάθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012, ανεβάζοντας τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ στα 105,6 GW. Σύμφωνα με την παρουσίαση της ετήσιας στατιστικής από την Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA), εθνικός εκπρόσωπος της οποίας είναι η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), τα 11,6 εγκατεστημένα GW του 2012 είναι συγκριτικά περισσότερα από τα 9,4 GW που εγκαταστάθηκαν το 2011 και αντικατοπτρίζουν τη δυναμική του κλάδου στην Ευρώπη.Η αιολική ενέργεια αντιπροσώπευσε το 26% της συνολικής νέας ενεργειακής ισχύος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2012, ενώ οι επενδύσεις του κλάδου κυμάνθηκαν περί τα 15 δισ. ευρώ. Έτσι, η αιολική ενέργεια καλύπτει πλέον το 7% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης, σε αντίθεση του 6,3% που κάλυπτε το 2011. Τη μέγιστη διείσδυση αιολικής ενέργειας παρουσιάζει η Δανία με 27% και ακολουθούν η Πορτογαλία με 17%, η Ισπανία με 16% και η Ιρλανδία με 13%.Oι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αντιπροσώπευσαν το 69% του συνόλου των νέων εγκαταστάσεων του 2012, ενώ εξαιτίας της συνεχιζόμενης τάσης για παροπλισμό το πετρέλαιο, ο άνθρακας και η πυρηνική ενέργεια σημείωσαν σημαντική μείωση.

Oι χώρες που κυριάρχησαν το 2012 είναι η Γερμανία (2,4 GW, το 21% όλων των νέων εγκαταστάσεων της αιολικής ενέργειας), το Ηνωμένο Βασίλειο (1,9 GW, 16%), η Ιταλία (1,3 GW, 11%), η Ρουμανία (0,9 GW, 8% ) και η Πολωνία (0,9 GW, 8%).

Στη συνολική εγκατεστημένη αιολική ισχύ της Ε.Ε. η Γερμανία είναι η ηγέτιδα με 31,3 GW (30%), με την Ισπανία να ακολουθεί με 22,8 GW (22%), το Ηνωμένο Βασίλειο με 8,4 GW (8%), την Ιταλία με 8,1 GW (8%) και τη Γαλλία με 7,2 GW (7%).Η εξάπλωση της αιολικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη φαίνεται από το γεγονός ότι η Δανία, η Γερμανία και η Ισπανία –που το 2000 αντιπροσώπευαν το 85% των ετήσιων εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας– αντιπροσώπευσαν το 2012 το 33% αυτών.Στην Ελλάδα τα 116,6 MW αιολικής ισχύος που εγκαταστάθηκαν το 2012 αντιπροσωπεύουν μόλις το 1% της συνολικής ισχύος στην Ευρώπη των 27.Ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη –μετά τη Σλοβενία και τη Σλοβακία– αρνητική απόκλιση από τους στόχους αιολικής ενέργειας όπως αυτοί περιέχονται στα εθνικά σχέδια δράσης. Η απόκλιση αυτή είναι της τάξης του -30,6%. Την καλύτερη επίδοση εμφανίζουν η Σουηδία (υπέρβαση 55,6% του στόχου) και η Βουλγαρία (υπέρβαση 51,7% του στόχου). Γενικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται κοντά στον στόχο αιολικής ενέργειας των σχεδίων δράσης, εμφανίζοντας απόκλιση -1,8%.

Oι χώρες που κυριάρχησαν το 2012 είναι η Γερμανία (2,4 GW, το 21% όλων των νέων εγκαταστάσεων της αιολικής ενέργειας), το Ηνωμένο Βασίλειο (1,9 GW, 16%), η Ιταλία (1,3 GW, 11%), η Ρουμανία (0,9 GW, 8% ) και η Πολωνία (0,9 GW, 8%). Στη συνολική εγκατεστημένη αιολική ισχύ της Ε.Ε. η Γερμανία είναι η ηγέτιδα με 31,3 GW (30%), με την Ισπανία να ακολουθεί με 22,8 GW (22%), το Ηνωμένο Βασίλειο με 8,4 GW (8%), την Ιταλία με 8,1 GW (8%) και τη Γαλλία με 7,2 GW (7%)

32

10ΤΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΣΤΗΡΙΞΑΝ ΤO 2012 ΤΗΝΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕΤην τέταρτη θέση στην Ευρώπη και την έβδομη διεθνώς κατέλαβε η Ελλάδα σε ό,τι αφορά στη νέα εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταϊκών το 2012. Συγκεκριμένα, εγκαταστάθηκαν 912 νέα μεγαβάτ (MW) φωτοβολταϊκών το 2012 ή το 88% όλης της νέας ισχύος ΑΠΕ που προστέθηκε τη χρονιά που πέρασε.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

33

Τα φωτοβολταϊκά κάλυψαν πάνω από το 3% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια, παράγοντας 1,7 δισ. κιλοβατώρες (1,7 TWh) ή το 30% όλης της «πράσινης» ενέργειας το 2012. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, χάρη στα φωτοβολταϊκά συστήματα που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα, το 2012 αποφεύχθηκε η έκλυση στην ατμόσφαιρα 1,12 εκατ. τόνων διοξειδίου του άνθρακα.

Εγκατεστημένη ισχύςΣυμφωνά με στοιχεία του ΛΑΓΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ, σε επίπεδο νέας εγκατεστημένης ισχύος το 2012, 912 MW προστέθηκαν στο ισοζύγιο των ανανεώσιμων πηγών από φωτοβολταϊκά συστήματα, 116,6 MW από νέα αιολικά πάρκα, 7,6 MW από μικρά υδροηλεκτρικά έργα και 0,2 MW από βιομάζα.

Συνολικά, προστέθηκαν στο σύστημα 1.036,4 MW από ΑΠΕ, η δε συνολική εγκατεστημένη ισχύς έφτασε τα 3.543,3 MW σε όλη την ελληνική επικράτεια. Σε ποσοστιαία αύξηση, τη μερίδα του λέοντος την κατέχουν τα φωτοβολταϊκά με το 88% των νέων επενδύσεων στο σύνολο των ΑΠΕ και ακολουθούν τα αιολικά έργα με ποσοστό 11,3%.

Top-10 χωρώνΟι δέκα κορυφαίες χώρες τη χρονιά που πέρασε στην ανάπτυξη νέων φωτοβολταϊκών συστημάτων ήταν η Γερμανία με μερίδιο 26%. Ακολουθούν η Κίνα με 16%, η Νότια Αμερική με 12%, η Ιταλία με 11%, η Ιαπωνία με 7%, η Γαλλία με 4%, η Ελλάδα με 3% και έπονται η Αυστραλία, η Ινδία, το Ηνωμένο Βασίλειο κ.ά.

Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (www.helapco.gr) είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, που ιδρύθηκε το 2002. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή εξοπλισμού, στην εμπορία, στην εγκατάσταση και στη συντήρηση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Εργάζεται για τη γοργή και ουσιαστική ανάπτυξη μιας υγιούς και βιώσιμης αγοράς φωτοβολταϊκών, τη θέσπιση των απαραίτητων κινήτρων και την άρση των εμποδίων που υπάρχουν σήμερα στην αξιοποίηση του εθνικού καυσίμου της χώρας, της ηλιακής ακτινοβολίας. Έχει συμβάλει τα μέγιστα στη θέσπιση εγγυημένων τιμών πώλησης της παραγόμενης ηλιακής ενέργειας (feed-in-tariffs), στη θέσπιση ειδικών κινήτρων για τα οικιακά φωτοβολταϊκά και στην απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης.

Διασυνδεδεμένα συστήματα

Νέα εγκατεστ. ισχύς διασυν/νων φωτοβολτ. Ιαν.-Δεκ. 2012 912 Συνολική εγκατεστημένη ισχύς φωτοβολταϊκών ως τα τέλη του 2012 1.536,3

Διασυνδ. συστήματα Στέγες 20- 150 kWp- ανά κατηγορία <10 kWp <20 kWp 150 kWp 2 MWp >2 MWp

Συνολική εγκατ/νη ισχύς (MWp) 297,8 62,5 582,6 395,2 198,2

34

11ΠΡOΣ ΜOΝΙΜOΠOΙΗΣΗ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΕΙΣΦOΡΑΣΣΤΙΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ;Μονιμοποίηση της έκτακτης εισφοράς στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φοβούνται οι φορείς του κλάδου μετά τη δημοσιοποίηση των προβλέψεων του Λειτουργού της αγοράς (ΛΑΓΗΕ) για «φούσκωμα» του ελλείμματος του λογαριασμού ΑΠΕ στα 473 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2013 και στα 905 εκατ. στο τέλος του 2014.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειαςTου Κώστα Βουτσαδάκη

35

Το στοιχείο που προκαλεί, ωστόσο, μεγάλη εντύπωση και ερωτηματικά είναι το ότι τόσο τα απολογιστικά στοιχεία του ΛΑΓΗΕ για το έλλειμμα του 2012 όσο και οι προβλέψεις για την εξέλιξή του τα επόμενα χρόνια απέχουν παρασάγγας από τα δεδομένα που κοινοποίησε το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής στη ΡΑΕ μόλις έναν μήνα νωρίτερα, προκειμένου να ληφθούν οι αποφάσεις για το ΕΤΜΕΑΡ (πρώην «τέλος ΑΠΕ») που πληρώνουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος για τη χρηματοδότηση της «πράσινης» ενέργειας.

Ύψος ελλείμματοςΈτσι, το μεν ΥΠΕΚΑ με επιστολή του υφυπουργού Ασ. Παπαγεωργίου προς τη ΡΑΕ στις 19 Δεκεμβρίου υποστηρίζει ότι το έλλειμμα του 2012 θα έκλεινε στα 280 εκατ. ευρώ, ο δε ΛΑΓΗΕ με το Μηνιαίο Δελτίο για την εξέλιξη του ειδικού λογαριασμού που δημοσιοποιήθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου ανεβάζει το έλλειμμα του 2012 στα 331 εκατ. ευρώ.

Προβλέψεις διετίαςΑκόμα μεγαλύτερες και συνεπώς πιο ανησυχητικές είναι οι διαφορές στις προβλέψεις για την επόμενη διετία. Το ΥΠΕΚΑ, όπως είναι γνωστό, υποστηρίζει ότι με τα μέτρα που λήφθηκαν (επιβολή έκτακτης εισφοράς, μεταφορά μέλους του τέλους στον λογαριασμό ΑΠΕ,

μείωση εγγυημένων τιμών κ.λπ.) το έλλειμμα θα μηδενιστεί στο τέλος του 2014. Η πρόβλεψη του ΛΑΓΗΕ, όπως προαναφέρθηκε, είναι, αντίθετα, ότι το έλλειμμα θα βαίνει αυξανόμενο και θα φτάσει στο τέλος του 2014 κοντά στο 1 δισ. ευρώ. Ο Λειτουργός είναι σαφής και ζητά ρητά τη λήψη πρόσθετων μέτρων: «Διαπιστώνεται, όπως αναφέρει, ότι με την υπάρχουσα σήμερα κατάσταση το σωρευτικό έλλειμμα θα εξακολουθήσει να υφίσταται αυξανόμενο, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο το σύστημα στήριξης του τομέα ΑΠΕ. Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητη η λήψη πρόσθετων μέτρων κατά την επόμενη περίοδο, για τη σταδιακή απόσβεση του ελλείμματος έως τον Δεκέμβριο του 2014.»

Νέο «κούρεμα» στις τιμέςΣτα μέτρα που εικάζεται ότι θα ληφθούν, εφόσον επιβεβαιωθεί η τάση που περιγράφει ο ΛΑΓΗΕ, περιλαμβάνεται πιθανό νέο «κούρεμα» στις εγγυημένες τιμές και διατήρηση της έκτακτης εισφοράς που επιβλήθηκε εφέτος στις μονάδες ΑΠΕ, ενώ η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ παραμένει πάντα ως εναλλακτική, αλλά με υψηλό πολιτικό κόστος, καθώς βρισκόμαστε ήδη σε περίοδο αυξήσεων στα τιμολόγια του ηλεκτρικού. Αν έχει δίκιο πάντως ο ΛΑΓΗΕ, ανατρέπεται η εικόνα της διάσωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με το επώδυνο πακέτο μέτρων των τελευταίων μηνών,

ενώ δημιουργείται «μέτωπο» και με την τρόικα, καθώς τα μεγέθη του ελλείμματος του λογαριασμού ΑΠΕ είναι τέτοια που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο οικονομικής πολιτικής.

Προσφυγές στα δικαστήριαΕν τω μεταξύ, οι φορείς της αγοράς Ανανεώσιμων Πηγών έχουν προσφύγει ήδη τόσο στα ελληνικά δικαστήρια όσο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της έκτακτης εισφοράς. Όπως εξήγησε σε σχετική εκδήλωση ο κ. Α. Μεταξάς, του ομώνυμου δικηγορικού γραφείου που υπέβαλε την καταγγελία στην Ε.Ε., η έκτακτη εισφορά παραβιάζει το κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο για τη στήριξη των ανανεώσιμων πηγών. Παραβιάζει επίσης – όπως υποστήριξε– το δίκαιο του ανταγωνισμού, καθώς αποτελεί κρατική ενίσχυση υπέρ των επιχειρήσεων που, ενώ συμμετέχουν στη δημιουργία του ελλείμματος, εντούτοις δεν επιβαρύνονται με την έκτακτη εισφορά που επιβλήθηκε στους παραγωγούς ΑΠΕ. Στον βαθμό, επίσης, που θα γίνει δεκτό ότι η εισφορά αποτελεί κρατική ενίσχυση, θα έπρεπε, πριν επιβληθεί, να ληφθεί άδεια από την Κομισιόν.

36

12ΥΠΕΡΣΥΓΧΡOΝΗ ΜOΝΑΔΑΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΠO ΤΗΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SUNLIGHTΗ Συστήματα Sunlight ABEE, συμφερόντων του επιχειρηματία Πάνου Γερμανού, είναι μία αμιγώς ελληνική εταιρεία, η οποία σημειώνει συνεχή αναπτυξιακή πορεία. Η Sunlight συνεχίζει να επενδύει στην Ελλάδα και υλοποιεί την πιο σύγχρονη μονάδα ανακύκλωσης Συσσωρευτών Μολύβδου στην Ευρώπη, μία επένδυση που ξεπερνά τα 20 εκατ. ευρώ. Η νέα εργοστασιακή μονάδα υλοποιείται σε συνολική έκταση 42 στρεμμάτων, στην περιοχή της Κομοτηνής. O διευθυντής Διεύθυνσης Προϊόντων & Υπηρεσιών της Συστήματα Sunlight κ. Στέφανος Λατίνος μιλά στο «Energyworld» για τα σχέδια της εταιρείας.

Συνέντευξη του Στέφανου Λατίνου, Διευθυντή Διεύθυνσης Προϊόντων & Υπηρεσιών της ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SUNLIGHT ABEEΣτην Ευαγγελία Παναγοπούλου

Πώς πήρατε την απόφαση να προχωρήσετε στην επένδυση δημιουργίας μονάδας ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου; Δώστε μας μερικά στοιχεία για την επένδυση.Η απόφασή μας να δημιουργήσουμε αυτή την πρότυπη μονάδα ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δέσμευσής μας για διαρκή ανάπτυξη, έρευνα και καινοτομία. Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύεται ακόμα μία φορά το δυναμικό επιχειρηματικό προφίλ της Sunlight, που, παρά το δυσμενές οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον που επικρατεί στην ελληνική αγορά, συνεχίζει την ανάπτυξή της και συμβάλλει έμπρακτα στην προσπάθεια της Ελλάδας να βγει από την κρίση. Στο πλαίσιο αυτό, η νέα επένδυση, το ύψος της οποίας ξεπερνά τα 20 εκατ.ευρώ, θα αποτελεί την πιο σύγχρονη μονάδα ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου στην Ευρώπη. Η νέα μονάδα θα βρίσκεται σε έκταση 42 στρεμμάτων, στην περιοχή της Κομοτηνής (ΒΙΠΕ Κομοτηνής, νομός Ροδόπης). Στην πρώτη φάση λειτουργίας της θα έχει ετήσια παραγωγική δυναμικότητα που θα ξεπερνά τους 15.000 τόνους κραμάτων μολύβδου, καλύπτοντας το 80% των αναγκών της Sunlight.

Ποια τα πολλαπλασιαστικά οφέλη και τα επιχειρηματικά πλεονεκτήματα της νέας μονάδας;Τα οφέλη για την ελληνική οικονομία αλλά και για την τοπική κοινωνία θα είναι πολλαπλά. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η ανεργία στην Ελλάδα υπερβαίνει το 25%. Άρα, το σημαντικότερο στοιχείο αυτής της επένδυσης είναι η δημιουργία 50 άμεσων και πολλαπλών έμμεσων θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα μάλιστα στην ευαίσθητη περιοχή της Κομοτηνής. Εξίσου σημαντική είναι η συμβολή στην εθνική οικονομία, καθώς με αυτή τη νέα επένδυση θα αποτραπεί η εκροή συναλλάγματος στο εξωτερικό ύψους 40 εκατ. ευρώ ετησίως.Παράλληλα, η επένδυση αυτή θα συμβάλει δραστικά στη βελτίωση της κερδοφορίας της Sunlight, καθώς με τη μονάδα ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου καλύπτεται το 80% των αναγκών της εταιρείας σε πρώτη ύλη, μειώνεται δραστικά η εξάρτησή της από προμηθευτές και ενισχύεται η καθετοποίηση της παραγωγής.Ποιες είναι οι επιδόσεις της Ελλάδας στην ανακύκλωση και τι προτείνετε για τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης; Τι πρόγραμμα διαθέτει η εταιρεία σας;

37Το εργοστάσιο της εταιρείας στην Ξάνθη

Μπαταρίες made in Greece σε όλο τον κόσμο

H εταιρεία Συστήματα Sunlight ΑΒΕΕ, συμφερόντων Π. Γερμανού, διανύει δυναμικά την τρίτη δεκαετία της στην ελληνική και διεθνή αγορά σχεδιάζοντας, παράγοντας και διανέμοντας συστήματα αποθήκευσης και διάθεσης ενέργειας. Η Sunlight συγκαταλέγεται σήμερα μεταξύ των κορυφαίων παγκοσμίως παραγωγών προϊόντων και συστημάτων ενέργειας, προσφέροντας ολοκληρωμένες λύσεις σε τομείς με ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις όπως Βιομηχανία, Εφοδιαστική Αλυσίδα και Μεταφορές, Τηλεπικοινωνίες, Κατασκευές, Πληροφορική, Έργα Υποδομής και Άμυνα.

Το εργοστάσιο στην ΞάνθηΗ εταιρεία, με έδρα την Ελλάδα και επίκεντρο το βιομηχανικό συγκρότημά της στο Νέο Όλβιο Ξάνθης, έχει στρέψει επιτυχώς το βλέμμα της στο εξωτερικό και σήμερα εξάγει το 98% της παραγωγής της παγκοσμίως, με αυτόνομη επιχειρηματική παρουσία σε 9 χώρες και ενεργό πελατολόγιο σε περισσότερες από 100 χώρες. Είναι μία εταιρεία η οποία, με αφετηρία το 1991 και σταθερά βήματα, έχει εξελιχθεί σε success story «made in Greece», στον δύσκολο μάλιστα και απαιτητικό χώρο των συστημάτων αποθήκευσης και διάθεσης ενέργειας. Το μυστικό της επιτυχίας της είναι η διαρκής επένδυση σε ανθρώπινους πόρους, νέες τεχνολογίες και υποδομές καθώς και οι στρατηγικές συνεργασίες της με καταξιωμένες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο.Διαθέτοντας εξειδικευμένο τμήμα R&D, επενδύοντας το 3% του ετήσιου κύκλου εργασιών της στον τομέα αυτό και με σύνθημά της την τεχνολογική καινοτομία, η Sunlight κατατάσσεται σήμερα μεταξύ των πέντε κορυφαίων παραγωγών βιομηχανικών μπαταριών στην Ευρώπη και μεταξύ των τριών κορυφαίων παραγωγών μπαταριών προηγμένης τεχνολογίας στον κόσμο.Η εταιρεία έχει υλοποιήσει μεγάλο εύρος καινοτόμων ερευνητικών έργων, πιστεύει ακράδαντα στη συστηματική εκπαίδευση και ανάπτυξη και στηρίζει κάθε βήμα της σε μία ομάδα 600 εργαζομένων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό που διακρίνονται για την υψηλή κατάρτιση και την τεχνογνωσία τους.

ΕξωστρέφειαΈχοντας εδραιώσει την παρουσία της στην ευρωπαϊκή αγορά, εξετάζει διαρκώς και αξιοποιεί ευκαιρίες σε νέες αγορές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, όπως η Νότια Αμερική, η Μέση Ανατολή και η Αφρική, καθώς και οι χώρες της Ασίας.Μπαταρίες Sunlight μπορεί σήμερα να βρει κανείς σε ορυχεία

στη Χιλή, στο αεροδρόμιο του Ντουμπάι, στην πίστα F1 του Άμπου Ντάμπι, σε εταιρείες τηλεπικοινωνιών στην Αφρική, στα Βαλκάνια και στη Βενεζουέλα, σε υποβρύχια στη Γερμανία, στην Πολωνία και στο Περού, σε logistics centers στην Oλλανδία, στην Ισπανία, στη Λατινική Αμερική, στη Σιγκαπούρη και στη νότια Αφρική.Δεν είναι τυχαίο ότι το 2012 το περιοδικό «Spiegel», στο portal του, αφιέρωσε ειδικό άρθρο στη Sunlight χαρακτηρίζοντάς τη «σταρ εξαγωγών» και τονίζοντας ότι «η ιδέα ότι μια ελληνική εταιρεία που κατασκευάζει μπαταρίες κατακτά τη γερμανική αγορά φαίνεται τόσο παράξενη όσο αν ένας γερμανός παραγωγός ελαιολάδου πανηγύριζε τις μεγάλες επιτυχίες του στην Ελλάδα. Ωστόσο, υπάρχει όντως μια τέτοια εταιρεία: η Συστήματα Sunlighτ ΑΒΕΕ».

Νέα μονάδαΑναγνωρίζοντας και πιστεύοντας στη δυναμική της ελληνικής αγοράς και με δέσμευση για στήριξη της εγχώριας οικονομίας, η Sunlight υλοποιεί την πιο σύγχρονη μονάδα ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου στην Ευρώπη, μία επένδυση που ξεπερνά τα 20 εκατ. ευρώ. Η νέα εργοστασιακή μονάδα υλοποιείται σε συνολική έκταση 42 στρεμμάτων, στην περιοχή της Κομοτηνής Πρόκειται για μία επένδυση που εντάσσεται πλήρως στη δέσμευση της εταιρείας για ανάπτυξη, έρευνα και καινοτομία και αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της δυναμικής ανάπτυξης της Sunlight, της ελληνικής αγοράς και της τοπικής κοινωνίας.Συγκεκριμένα, χάρη στη νέα επένδυση ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου θα εξασφαλιστούν:– Νέες θέσεις εργασίας σε μια περιοχή που τις χρειάζεται.– Η ενίσχυση της βιομηχανοποίησης της χώρας και της ανταγωνιστικότητας της αγοράς.– Η μείωση της εκροής συναλλάγματος κατά 40 εκατ. ευρώ με τη δραστική μείωση της εισαγωγής μολύβδου.– Η αύξηση των κρατικών εσόδων μέσω φόρων και εργοδοτικών εισφορών.– Η ενδυνάμωση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας και η προαγωγή του εξαγωγικού προφίλ της χώρας.– Η ενίσχυση της περιβαλλοντικής εικόνας της χώρας μέσα από την εφαρμογή μοναδικής τεχνολογίας στον τομέα της ανακύκλωσης.– Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας της Sunlight, γεγονός που θα μειώσει την εξάρτησή της από προμηθευτές και θα ενισχύσει την καθετοποίηση της παραγωγής.

38

Σήμερα, δυστυχώς, στην Ελλάδα η ορθή και νόμιμη ανακύκλωση χρησιμοποιημένων μπαταριών μολύβδου είναι σε πολύ χαμηλό ποσοστό που αγγίζει το 20%, ενώ στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνά το 95%. Η επένδυσή μας στη νέα μονάδα ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου θα λειτουργεί με βάση την πιο σύγχρονη τεχνολογία στην Ευρώπη, γεγονός που θα συμβάλει άμεσα στο να έρθει η χώρα κοντά στα ευρωπαϊκά ζητούμενα και να επιτύχει τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχει θέσει η Ελλάδα.Ποια είναι η πορεία της εταιρείας στην Ελλάδα και ποια η εξέλιξη των εξαγωγών;Κόντρα στη δύσκολη οικονομική κατάσταση, η Sunlight βλέπει την παρούσα περίοδο ως πρόκληση και επιλέγει να κινηθεί περισσότερο επιθετικά. Με έδρα μας την Ελλάδα, διεκδικούμε νέα έργα και συνεργασίες σε όλο τον κόσμο, με άμεσο σκοπό να ενισχύσουμε το επιχειρηματικό αποτύπωμά μας.

O εξαγωγικός προσανατολισμός της εταιρείας αποτελεί σήμερα την κινητήριο δύναμή μας, με το 98% της παραγωγής μας στην Ξάνθη να προορίζεται για εξαγωγές και το 85% του κύκλου εργασιών να προέρχεται από αυτές. Βασικός στόχος μας είναι να διατηρήσουμε αυτά τα ποσοστά και να επεκτείνουμε περαιτέρω την παρουσία μας σε όλες τις ηπείρους.Ποια είναι τα επόμενα επιχειρηματικά σχέδιά σας;Η εταιρεία, έχοντας εδραιωμένη παρουσία στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, εξετάζει διαρκώς και αξιοποιεί ευκαιρίες σε νέες αγορές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, όπως η Νοτιανατολική Ασία, η Λατινική Αμερική, η Αυστραλία και η Αφρική. Μεγάλος στόχος μας επίσης για το 2013 είναι η διείσδυση στις αγορές της Βόρειας Αμερικής, δηλαδή των ΗΠΑ και του Καναδά.

Από την Ξάνθη στην παγκόσμια αγορά

– Παρουσία σε 100 χώρες.– Γραφεία και θυγατρικές σε 9 χώρες.– 98% της παραγωγής συσσωρευτών εξάγεται.– 600 εργαζόμενοι σε Ελλάδα και εξωτερικό.– 3% του κύκλου εργασιών επενδύεται σε R&D ετησίως.– Top 3 σε συσσωρευτές προηγμένης τεχνολογίας παγκοσμίως.– Top 5 σε συσσωρευτές βιομηχανικής χρήσης στην Ευρώπη.– Νο1 παγκόσμιος διανομέας των

καταναλωτικών μπαταριών Toshiba.– Συμμετοχή σε περισσότερα από 20 μεγάλα διεθνή ενεργειακά έργα την τελευταία πενταετία.– Εγκατάσταση του πρώτου διασυνδεδεμένου φωτοβολταϊκού πάρκου στην Ελλάδα το 2000.– 250 αυτόνομα φωτοβολταϊκά συστήματα διεθνώς.– Ενεργή υποστήριξη και εξυπηρέτηση 7.000 προϊόντων και συστημάτων.– 6 γραφεία τεχνικής εξυπηρέτησης διεθνώς και μεγάλο δίκτυο συνεργατών.

Who is who

O Στέφανος Λατίνος κατέχει, από τις αρχές του 2010, τη θέση του Global Products & Services Director στη ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SUNLIGHT ΑΒΕΕ.Διαθέτει πλούσια επαγγελματική εμπειρία και προϋπηρεσία στον ευρύτερο χώρο του marketing και των πωλήσεων. Στο ενεργητικό του περιλαμβάνονται καίριες θέσεις σε μεγάλες εταιρείες, όπως η ΕΠΑ Αττικής, η PRC GROUP THE MANAGEMENT HOUSE S.A. και η COMPACT S.A.. Είναι κάτοχος MBA από το ALBA καθώς και πτυχίου Χημικού από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η υπερσύγχρονη μονάδα ανακύκλωσης

39

13ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ ΜΕ ΠOΛΛΑΕΞΤΡΑ ΠΛΕOΝΕΚΤΗΜΑΤΑΔεδομένης της οικονομικής κρίσης και της ραγδαίας αύξησης της τιμής των καυσίμων και ειδικότερα της τιμής του πετρελαίου, η γεωθερμία είναι πλέον η πιο συμφέρουσα πηγή ενέργειας. Η γεωθερμική ενέργεια είναι μία σύγχρονη, οικονομική και «πράσινη» λύση για τον κλιματισμό των κτιριακών εγκαταστάσεων, καθώς δεν επιβαρύνει το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα μιας περιοχής.

Γεωθερμική ενέργειαΆρθρο των Νικόλαου Ψαρρά, Κορδώνη Εμμανουήλ – Aid Engineering Ltd

40 Με τον όρο «γεωθερμική ενέργεια» αναφερόμαστε στην εκμετάλλευση της ενέργειας των επιφανειακών ή βαθύτερων στρωμάτων των γεωλογικών σχηματισμών και πετρωμάτων καθώς και του υπόγειου ή και επιφανειακού υδροφόρου ορίζοντα της γης. Για θερμοκρασίες πετρωμάτων ή ρευστών χαμηλότερες των 250C αναφερόμαστε στην αβαθή ή επιφανειακή γεωθερμία. Χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη κτηρίων και απαγορεύεται η πώληση σε τρίτους του παραγόμενου θερμικού – ψυκτικού φορτίου. Επομένως, αναφέρεται για ιδία ενεργειακή χρήση. Σε αντίθεση με την περίπτωση όπου η θερμοκρασία των πετρωμάτων βρίσκεται σε θερμοκρασία υψηλότερη των 250C, η γεωθερμία χαρακτηρίζεται «γεωθερμικό δυναμικό» και χρονομισθώνεται από το ελληνικό Δημόσιο.

Γεωθερμικός κλιματισμόςΗ αρχή λειτουργίας ενός γεωθερμικού συστήματος κλιματισμού βασίζεται εξ ολοκλήρου στην ενέργεια που μπορεί να απορροφήσει από ή να προσφέρει στο έδαφος κατά τη χειμερινή και τη θερινή περίοδο, αντίστοιχα. Κατά τη χειμερινή περίοδο η θέρμανση των εσωτερικών χώρων ενός κτηρίου πραγματοποιείται με απορρόφηση θερμότητας από το έδαφος και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η ψύξη του εκάστοτε χώρου πραγματοποιείται μέσω της απαγωγής θερμότητας στο έδαφος.

Βασικές κατηγορίες συστημάτωνΤα γεωθερμικά συστήματα κλιματισμού χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: στα ανοιχτά γεωθερμικά συστήματα και στα κλειστά γεωθερμικά συστήματα. Η επιλογή του εκάστοτε συστήματος εξαρτάται από την ύπαρξη ή μη υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Υπάρχει και η λύση του υβριδικού γεωθερμικού συστήματος, το οποίο εφαρμόζεται σε αστικές περιοχές

όπου δεν υπάρχει ευχέρεια εγκατάστασης αμιγώς γεωθερμικού συστήματος. Τα υβριδικά συστήματα χρησιμοποιούν ένα τεχνητά διαμορφωμένο γεωθερμικό περιβάλλον επιτυγχάνοντας εξοικονόμηση ενέργειας της τάξης του 30%.

Ανοιχτό γεωθερμικό σύστημαΤο ανοιχτό γεωθερμικό σύστημα εφαρμόζεται σε περιοχές με πλούσια υδροφορία και συνήθως χρειάζεται δύο υδρογεωτρήσεις για τη λειτουργία του. Από τη μία υδρογεώτρηση αντλεί το υπόγειο νερό μέσω υποβρύχιας αντλίας, κατόπιν προσφέρει την ενέργειά του στην εγκατάσταση κι έπειτα οδηγείται στη δεύτερη υδρογεώτρηση εμπλουτισμού σε διαφορετική θερμοκρασία, αλλά στην ίδια ποσότητα και ποιότητα. Επιπλέον, κατά περίπτωση, υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής μόνο μίας υδρογεώτρησης (τηλεσκοπικής), όπου το νερό αντλείται από την υδρογεώτρηση και επιστρέφει στην ίδια. Σε περίπτωση όπου η ποιότητα του νερού δεν είναι καλή (υφαλμηρότητα, οξέα κ.λπ.), τότε χρησιμοποιείται ενδιάμεση προστατευτική διάταξη απομόνωσης του μηχανοστασίου (εναλλάκτης θερμότητας), ώστε να προστατευτεί από ενδεχόμενες διαβρώσεις.

Κλειστό γεωθερμικό σύστημαΤο κλειστό γεωθερμικό σύστημα επιλέγεται σε περιπτώσεις περιοχών με ανεπαρκή ή ανύπαρκτη υπόγεια υδροφορία. Στο κλειστό σύστημα δεν γίνονται υδρογεωτρήσεις, αλλά ενταφιάζεται ένα σύστημα σωληνώσεων (γεωσυλλέκτης) σε διάταξη οριζόντια, κατακόρυφη ή κωνική ανάλογα με τον διαθέσιμο περιβάλλοντα χώρο. Η μεταφορά της ενέργειας επιτυγχάνεται μέσω υδάτινου διαλύματος, το οποίο κυκλοφορεί τεχνητά και φτάνει τελικά στην επιθυμητή θερμοκρασία. Αν υπάρχει διαθέσιμος χώρος, η βέλτιστη επιλογή είναι το οριζόντιο σύστημα. Ο απαιτούμενος χώρος για τη διάστρωση του οριζόντιου γεωσυλλέκτη είναι περίπου όσος και ο κλιματιζόμενος χώρος του κτηρίου, όταν η σωλήνωση διαμορφώνεται σε σπειροειδή μορφή (slinky coil). Αν ο διαθέσιμος χώρος είναι περιορισμένος, τότε εγκαθίσταται κατακόρυφο σύστημα, στο οποίο ο γεωσυλλέκτης τοποθετείται σε οπές περιμετρικά του κτηρίου. Η ενδιάμεση λύση μεταξύ των παραπάνω είναι το κωνικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από γεωσυλλέκτη διαμορφωμένο σε κώνους μέσω ειδικής κατασκευής και απαιτεί περίπου τον μισό χώρο συγκριτικά με το οριζόντιο σύστημα.

Ποια είναι η Aid Engineering Ltd

Η Aid Engineering Ltd είναι πρωτοπόρος εταιρεία στον ελλαδικό χώρο στα γεωθερμικά συστήματα κλιματισμού από το 2003. Η έδρα της εταιρείας βρίσκεται στη Νέα Κηφισιά. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς της ξεπερνά τα 3,5 MW σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Τα εγκατεστημένα γεωθερμικά συστήματα είναι κλειστού, ανοιχτού ή υβριδικού τύπου και έχουν

εφαρμοστεί σε κατοικίες, αστικά κτήρια και ξενοδοχεία. Η εταιρεία αναλαμβάνει τη μελέτη και την κατασκευή των γεωθερμικών συστημάτων, τη διεξαγωγή ελέγχων για την ορθή και βελτιστοποιημένη λειτουργία τους, καθώς και τη συντήρηση και την απομακρυσμένη παρακολούθησή τους.www.aidengineering.grinformation@aidengineering.gr

41Εφαρμογές της αβαθούς γεωθερμίαςΟι εφαρμογές της αβαθούς γεωθερμίας είναι ποικίλες και μπορούν να καλύψουν ενεργειακές απαιτήσεις για θέρμανση/ψύξη, ζεστό νερό χρήσης και θέρμανση πισίνας, για κάθε είδους κτήριο και ξενοδοχειακές μονάδες.Η εφαρμογή γεωθερμικών συστημάτων κλιματισμού σε ξενοδοχειακές μονάδες επιφέρει πλήθος κοστολογικών και περιβαλλοντικών ωφελειών, δεδομένου ότι πρόκειται για μεγάλες εγκαταστάσεις με υψηλές θερμικές και ψυκτικές απαιτήσεις. Η πιο συμφέρουσα επιλογή για ξενοδοχειακά συγκροτήματα όσον αναφορά στο εξωτερικό κύκλωμα ενός γεωθερμικού συστήματος είναι το ανοικτό γεωθερμικό σύστημα, το οποίο χρησιμοποιείται κατά κόρον στα παραθαλάσσια ξενοδοχεία.Αναφορικά με το εσωτερικό δίκτυο, η θέρμανση και η ψύξη των χώρων πραγματοποιούνται με μονάδες εξαναγκασμένης ανακυκλοφορίας αέρα (fan coil units) και κεντρικές κλιματιστικές μονάδες (ΚΚΜ) και στο μηχανοστάσιο της εγκατάστασης τοποθετούνται γεωθερμικές αντλίες θερμότητας νερού – νερού. Οι μονάδες fan coil τοποθετούνται εντός των δωματίων διαμονής λόγω της απλής και αθόρυβης λειτουργίας τους και μπορούν να παρέχουν ολοκληρωμένο κλιματισμό (θέρμανση και ψύξη) καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι κεντρικές κλιματιστικές μονάδες εγκαθίστανται κατά κύριο λόγο σε συνεδριακούς χώρους ή χώρους μαζικής εστίασης του ξενοδοχείου, όπου η ανάγκη για αυτονομία δεν είναι επιτακτική. Στην περίπτωση κλιματισμού ενός χώρου με κανάλια αέρα, στο μηχανοστάσιο τοποθετούνται γεωθερμικές αντλίες νερού – αέρα. Εξετάζοντας την αντικατάσταση υφιστάμενης συμβατικής εγκατάστασης με γεωθερμικό σύστημα κλιματισμού σε ξενοδοχειακό συγκρότημα, πρέπει να ερευνήσουμε το ήδη εγκατεστημένο σύστημα κλιματισμού, ειδικά ως προς το εσωτερικό του δίκτυο. Αν το σύστημα

αυτό αφορά σε μονάδες εξαναγκασμένης ανακυκλοφορίας αέρα (fan coil units) ή σε κεντρική κλιματιστική μονάδα με κανάλια αέρα, τότε δύναται να αντικατασταθεί η συμβατική πηγή ενέργειας με συμβατή με το εσωτερικό κύκλωμα γεωθερμική αντλία θερμότητας.Εναλλακτικά, αν είναι επιθυμητή η διατήρηση του εσωτερικού δικτύου των σωληνώσεων, τότε μπορούν να αντικατασταθούν οι υπάρχουσες μονάδες θέρμανσης – ψύξης με αυτόνομες μονάδες τύπου console units. Οι μονάδες αυτές αποτελούν γεωθερμικές αντλίες θερμότητας και τοποθετούνται στο εσωτερικό κάθε δωματίου. Δεν απαιτούν την εγκατάσταση μηχανοστασίου για τη λειτουργία τους, διότι όλες οι απαραίτητες ενεργειακές μετατροπές γίνονται από τις ίδιες τις μονάδες. Με αυτόν τον τρόπο κλιματισμού, λοιπόν, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι κάθε δωμάτιο μπορεί να έχει το δικό του κλίμα οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Κάθε μονάδα είναι εξοπλισμένη με τον δικό της θερμοστάτη, γεγονός που επιτρέπει την αυτόνομη λειτουργία της.

Εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτωνΤα γεωθερμικά συστήματα κλιματισμού παρουσιάζουν πολύ υψηλό βαθμό απόδοσης συγκριτικά με τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης – ψύξης. Η ενεργειακή και χρηματική εξοικονόμηση που μπορεί να επιτευχθεί από τα γεωθερμικά συστήματα κλιματισμού είναι μεγάλη και αγγίζει το ποσοστό του 65% κατά τη λειτουργία θέρμανσης και του 45% κατά τη λειτουργία ψύξης του συστήματος. Αυτό οφείλεται στο ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ένα γεωθερμικό σύστημα κλιματισμού είναι πολύ μικρή σε σχέση, βέβαια, με το παραγόμενο φορτίο. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η θερμοκρασία του υπεδάφους είναι κοντά στη θερμοκρασία που θέλουμε να επιτυγχάνουμε στο εσωτερικό ενός κτηρίου.

Υβριδικό σύστημα κλιματισμούΣε περιπτώσεις ανεπαρκούς διαθέσιμου εξωτερικού περιβάλλοντος χώρου ή συνεχόμενης και πλούσιας υδροφορίας, ώστε να εγκατασταθεί κάποιο αμιγώς γεωθερμικό σύστημα κλιματισμού, δύναται να εφαρμοστεί ένα συνδυαστικό (υβριδικό) σύστημα. Το τεχνητά διαμορφωμένο γεωθερμικό σύστημα θα αποτελείται από ένα σύστημα λέβητα – καυστήρα μικρής ισχύος και έναν πύργο ψύξης. Στο εσωτερικό της εγκατάστασης τοποθετούνται console units. Το σύστημα αυτό ουσιαστικά αντικαθιστά τον γεωσυλλέκτη ή τις υδρογεωτρήσεις. Σκοπός του υβριδικού συστήματος είναι η τροφοδότηση της γεωθερμικής αντλίας με νερό χαμηλής και σταθερής θερμοκρασίας, κάτι που υπό κανονικές συνθήκες εξασφαλίζεται από ένα εξωτερικό γεωθερμικό κύκλωμα (ανοικτό ή κλειστό). Κατά την περίοδο του χειμώνα τα θερμικά φορτία αντλούνται από το σύστημα του καυστήρα – λέβητα, ενώ κατά τη θερινή περίοδο πραγματοποιείται απαγωγή των θερμικών φορτίων από το εσωτερικό του δικτύου στον πύργο ψύξης, ο οποίος είναι τοποθετημένος στο δώμα της κτιριακής εγκατάστασης. Λόγω του μικρού μεγέθους του λέβητα και του καυστήρα, η καταναλισκόμενη ενέργεια είναι μικρότερη από εκείνη που θα απαιτούνταν σε ένα συμβατικό σύστημα κλιματισμού. Η εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και χρημάτων που επιτυγχάνεται σε αυτή την περίπτωση μπορεί εν μέρει να είναι μικρότερη από αυτή ενός αμιγώς γεωθερμικού συστήματος, αλλά δεν παύει να είναι εξίσου σημαντική, μπορεί δε να φτάσει το 30-35% έναντι ενός συμβατικού συστήματος θέρμανσης – ψύξης.

42

14ΤOΠΙΚΗ ΑΠOΘΗΚΕΥΣΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠO ΤΗΝKACO new energyΜία από τις μεγαλύτερες εταιρείες κατασκευής ηλιακών μετατροπέων στον κόσμο, η KACO new energy gmbH, αναπτύσσει πρώτη φορά την πλήρη διαχείριση ενέργειας στο πλαίσιο ενός πρότζεκτ τοπικής αποθήκευσης ενέργειας που θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2013. Η KACO new energy αποδεικνύει ότι δεν περιορίζεται στην παραγωγή εξοπλισμού, αλλά επεκτείνεται και στην υλοποίηση περίπλοκων συστημάτων υψηλής ολοκλήρωσης.

Ηλιακή ενέργεια

Ένα πρότυπο οικιστικό συγκρότημα, στο οποίο η παροχή ρεύματος και θερμότητας θα καλύπτεται σχεδόν πλήρως από ηλιακή ενέργεια, αναπτύσσεται από τον Αύγουστο του 2012 στην κοινότητα Weinsberg bei Heilbronn της Γερμανίας.Την παροχή ρεύματος στο πρότζεκτ «Quartierspeichers Weinsberg» (τοπική αποθήκευση Weinsberg) θα αναλάβει φωτοβολταϊκή εγκατάσταση με κατανεμημένες φωτοβολταϊκές γεννήτριες συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 150,12 kW. Για την ενδιάμεση αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο θα χρησιμοποιηθεί μία κεντρική μπαταρία λιθίου-ιόντων των 150 kWh. Για τη φόρτιση και την αποφόρτιση της μπαταρίας, η KACO new energy έχει αναπτύξει ειδικά για το πρότζεκτ έναν μετατροπέα δύο κατευθύνσεων με ισχύ 120 kW. Αυτός χαρακτηρίζεται από ταχείς χρόνους αντίδρασης και υψηλό βαθμό απόδοσης.

O μηχανισμόςΓια τη θερμική αποθήκευση της ηλιακής ενέργειας έχει προβλεφθεί μία κεντρική δεξαμενή ενδιάμεσης αποθήκευσης χωρητικότητας περίπου 20.000 λίτρων. Αυτή συνδέεται με μία κεντρική μονάδα παραγωγής θερμότητας και με μία αντλία θερμότητας σε ένα τοπικό δίκτυο

θέρμανσης. Επιπλέον, κάθε κτήριο διαθέτει τη δική του εγκατάσταση ημερήσιας αποθήκευσης. Για την επίτευξη της μέγιστης τροφοδοσίας ηλεκτρικού ρεύματος και θερμότητας από ηλιακή ενέργεια και τη βέλτιστη μεταξύ τους προσαρμογή, η KACO new energy, εκτός από τη διαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας, θα αναλάβει και τον έλεγχο όλων των θερμικών στοιχείων του συστήματος. Σε αυτόν περιλαμβάνεται και η επιτήρηση, η οποία θα περιλαμβάνει όλες τις ενεργειακές ροές του οικιστικού συγκροτήματος. Τα δεδομένα που θα συλλέγονται θα χρησιμοποιούνται για τη βελτιστοποίηση του υπάρχοντος συστήματος.

Υποστήριξη δημόσιου δικτύουΤο πρότυπο οικιστικό συγκρότημα προσφέρει τη δυνατότητα διερεύνησης των τρόπων με τους οποίους η τοπική αποθήκευση ενέργειας μπορεί να αποφορτίσει και να υποστηρίξει το δημόσιο δίκτυο ρεύματος. Επομένως, η KACO new energy θα συνεργαστεί με παρόχους ρεύματος για τον καθορισμό των απαιτήσεων για τη μελλοντική δομή των δικτύων ρεύματος και την ανάπτυξη παραμέτρων ελέγχου. Το πρότυπο πρότζεκτ στο Weinsberg θα αποτελέσει το προσχέδιο μιας αυτόνομης,

43

ηλιακής παροχής ενέργειας, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από άλλους μεγάλους καταναλωτές, όπως ξενοδοχεία και βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

Προδιαγραφές έργουΗ έναρξη της κατασκευής του οικιστικού συγκροτήματος «Steinbruchweg» έγινε τον Αύγουστο του 2012. Σε μία έκταση 16.000 τ.μ. προβλέπονται 23 κατοικίες: έξι μονοκατοικίες, μία μονοκατοικία με μία ημιαυτόνομη κατοικία, συγκρότημα δέκα σπιτιών σε σειρά και μία πολυκατοικία με πέντε διαμερίσματα. Η ολοκλήρωση έχει προγραμματιστεί για το τέλος του 2013. Η εκτέλεση του πρότζεκτ γίνεται από την Kruck + Partner Wohnbau und Projektentwicklung GmbH und Co. KG από το Heilbronn. Oι μονάδες για το φωτοβολταϊκό σύστημα προέρχονται από τη Yingli Green Energy. Χρησιμοποιούνται έξυπνες μονάδες ισχύος 270 W από τη Yingli Solar, σειρά PANDA, εξοπλισμένες με τεχνολογία βελτιστοποίησης (Optimizer) της Tigo Energy.

Για τη θερμική αποθήκευση της ηλιακής ενέργειας έχει προβλεφθεί μία κεντρική δεξαμενή ενδιάμεσης αποθήκευσης χωρητικότητας περίπου 20.000 λίτρων. Αυτή συνδέεται με μία κεντρική μονάδα παραγωγής θερμότητας και με μία αντλία θερμότητας σε ένα τοπικό δίκτυο θέρμανσης

Ποια είναι η KACO new energy

Η KACO new energy είναι ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως κατασκευαστές μετατροπέων για τροφοδοσία των δικτύων με ρεύμα από ηλιακή ενέργεια. Η γκάμα των προϊόντων της περιλαμβάνει ένα συνεχές φάσμα μονάδων που καλύπτει από εγκαταστάσεις σε μονοκατοικίες έως ηλιακά πάρκα ισχύος της τάξης των μεγαβάτ. Από το 1999, η επιχείρηση, με έδρα στο Neckarsulm, έχει διαθέσει στην αγορά μετατροπείς συνολικής ισχύος σχεδόν 6 GW. Η KACO new

energy είναι η πρώτη επιχείρηση στον τομέα των φωτοβολταϊκών που παράγει τον μετατροπέα της σειράς Powador με μηδενικό αποτύπωμα CO2. Πέραν των ηλιακών μετατροπέων για διασυνδεδεμένα και αυτόνομα συστήματα, η γκάμα των προϊόντων της εταιρείας περιλαμβάνει από μετατροπείς για συνδυασμό θέρμανσης και ισχύος και για μονάδες συγκεντρωτικών πάνελ έως και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας για ηλιακές εγκαταστάσεις.

Ηλιακή ενέργεια όλο το εικοσιτετράωρο: Στο πρότζεκτ «Τοπική αποθήκευση Weinsberg» η παροχή τόσο του ηλεκτρικού ρεύματος όσο και της θερμότητας προέρχεται σχεδόν πλήρως από ηλιακή ενέργεια.

44

15H ΝΑΝOΤΕΧΝOΛOΓΙΑΚΑΙ TA... OΡΓΑΝΙΚΑΗΛΕΚΤΡOΝΙΚΑ ΣΤO ΑΠΘΈνας κλάδος της νανοτεχνολογίας που εξελίσσεται ραγδαία και έχει πολλές εφαρμογές στην ενέργεια, στον φωτισμό, στις οθόνες κάθε τύπου, στα ηλεκτρονικά ευρείας χρήσης και χαμηλού κόστους, ακόμα και στη βιοϊατρική, είναι αυτός των οργανικών ηλεκτρονικών. Το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας LTFN είναι εγκατεστημένο στο τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διαθέτει πλούσια δράση και εικοσαετή εμπειρία.

Παρουσίαση

Η νανοτεχνολογία αποτελεί διεπιστημονικό πεδίο έρευνας όπου συναντώνται διάφορες επιστήμες όπως η φυσική, η χημεία, η επιστήμη των υλικών, η βιολογία, η φαρμακευτική, η ιατρική και η μηχανολογία. Ακριβώς αυτή η συνάντηση και η συνεργασία των επιστημών και των τεχνολογιών είναι που μπορεί να δώσει λύσεις στα μεγάλα και σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος ή να βρει νέες τεχνολογίες και εφαρμογές. Τα οργανικά ηλεκτρονικά είναι η νέα γενιά ηλεκτρονικών, σε αντιδιαστολή με την τεχνολογία του πυριτίου των ηλεκτρονικών των τελευταίων πενήντα χρόνων, που αποτελούνται από οργανικά υλικά και μπορούν να αναπτυχθούν πάνω σε εύκαμπτα υποστρώματα. Τα τελευταία χρόνια η νανοτεχνολογία αποτελεί προτεραιότητα στη διεθνή επιστημονική θεματολογία, και πολλές χώρες βλέπουν τη νανοτεχνολογία ως ευκαιρία ανάπτυξης και αναδόμησης των οικονομιών και της βιομηχανικής παραγωγής τους και δημιουργούν πολιτικές προς αυτή την κατεύθυνση.

Εργαστήριο ΝανοτεχνολογίαςΤο Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας (LTFN – ltfn.physics.auth.gr) είναι εγκατεστημένο στο τμήμα Φυσικής

του ΑΠΘ και διαθέτει εμπειρία που ξεπερνά τα είκοσι έτη. Oι ερευνητικές δραστηριότητες του LTFN επικεντρώνονται στην επιστήμη και στην τεχνολογία των νέων υλικών, των νανοσυστημάτων και των μικροδιατάξεων με ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών. Αναλυτικά, οι ερευνητικές δραστηριότητες του LTFN καλύπτουν τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία των λειτουργικών Λεπτών Υμενίων και Νανοσυστημάτων, των Oργανικών Ηλεκτρονικών, της Νανοβιοτεχνολογίας και της Νανοϊατρικής. Το Εργαστήριο LTFN διαθέτει υπερσύγχρονο εξοπλισμό σε ειδικούς εργαστηριακούς χώρους και περιλαμβάνει σύγχρονες μεθόδους, συστήματα, διατάξεις και τεχνικές ανάπτυξης νανοδιεργασιών και χαρακτηρισμού των ιδιοτήτων νανοδομημένων υλικών και νανοσυστημάτων. Η υποδομή αυτή και η τεχνογνωσία του δημιουργήθηκαν αποκλειστικά στο πλαίσιο ανταγωνιστικών ευρωπαϊκών (FP4 - FP7) και εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων, ενώ συνεχίζουν να εμπλουτίζονται με νέο εξοπλισμό από ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το FP7 Startonics, REGPOT RoleMak και διάφορα έργα του ΕΣΠΑ.

45

LTFN: Oργανικά Ηλεκτρονικά Τα τελευταία χρόνια τα Oργανικά Ηλεκτρονικά (OΗ) αποτελούν έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα της νανοτεχνολογίας και μία επαναστατική τεχνολογική δραστηριότητα με απεριόριστες εφαρμογές. Το Εργαστήριο LTFN έχει πολυετή εμπειρία στα OΗ και έχει συντονίσει και υλοποιήσει πολλά εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα σε θέματα τεχνολογίας, υλικών και διατάξεων.Στις αρχές του 2011 το LTFN ξεκίνησε την υλοποίηση δύο εθνικών ερευνητικών έργων συνεργασίας με τίτλο «ΝανOργανικ – Ανάπτυξη Νανοδομικών Oργανικών & Ανόργανων Υλικών και Υμενίων για την Παραγωγή Oργανικών Ηλεκτρονικών Διατάξεων» και «ΥΦΑΤΡOΝΙΚ – Ανάπτυξη Oλοκληρωμένων Εύκαμπτων Κλωστοϋφαντουργικών & Ηλεκτρονικών Προϊόντων». Στα έργα συμμετέχουν ερευνητικοί φορείς όπως το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Χημικής Μηχανικής και Χημικών Διεργασιών Υψηλής Θερμοκρασίας του ΙΤΕ (στο ΝανOργανικ) και ελληνικοί βιομηχανικοί φορείς (στο ΝανOργανικ δύο εταιρείες και στο ΥΦΑΤΡOΝΙΚ τέσσερις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας) που συνδυάζουν όλη την ελληνική αριστεία και

τεχνογνωσία στον συγκεκριμένο τομέα. O στόχος του ΝανOργανικ είναι η δημιουργία μίας πλήρους τεχνολογίας OΗ η οποία περιλαμβάνει: α) την ανάπτυξη προηγμένων οργανικών ημιαγωγών,

διαφανών ηλεκτροδίων και νανο-δομικών υλικών φραγμού, β) τον συνδυασμό των τεχνολογιών εκτύπωσης και κενού για την ανάπτυξη οργανικών ηλεκτρονικών διατάξεων τόσο σε σκληρά όσο και

Σύστημα εκτύπωσης υλικών για εύκαμπτα φωτοβολταϊκάσυστήματα στο Εργαστήριο LTFN του Αριστοτελείου.

Εθνικά και ευρωπαϊκά έργα

Το Εργαστήριο LTFN από το 1991 μέχρι και σήμερα συντονίζει αλλά και συμμετέχει σε εθνικά (STRIDE ΕΛΛΑΣ, ΕΠΕΤ II, ΕΣΠΑ) και ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα ερευνητικά έργα (ISOTECH FP4, TransMach FP5, Flexonics FP6, OLAtronics FP7) σε συνεργασία με ερευνητικούς και παραγωγικούς φορείς. Οι δραστηριότητές του στο πλαίσιο αυτών των έργων σχετίζονται με την επιστήμη και την τεχνολογία των υλικών, τη νανοτεχνολογία, ενώ οι εφαρμογές των τελευταίων ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων που υλοποίησε σχετίζονται κυρίως με τα Οργανικά Ηλεκτρονικά. Τρία από τα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα που συντόνισε το LTFN διακρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα ως Outstanding, για τα εξαιρετικά αποτελέσματα και την απόδοσή τους (ISOTECH, Flexonics, OLAtronics). Η συνεργασία του Εργαστηρίου LTFN με αυτούς τους

ερευνητικούς και βιομηχανικούς φορείς στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών έργων έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη καινοτόμων αποτελεσμάτων, τα οποία προωθούνται από την Ε.Ε. μέσω της ιστοσελίδας του Technology Marketplace.Στον ιατρικό χώρο, το Εργαστήριο LTFN συντονίζει και έχει την επιστημονική ευθύνη του ερευνητικού έργου «ΝανοΑρθροΧόνδρος». Το έργο αυτό χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Συνεργασία του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς – ΕΣΠΑ και ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 686.000 ευρώ. Στο πλαίσιο του έργου, το Εργαστήριο LTFN συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Πατρών και δύο εταιρείες. Ο στόχος του ερευνητικού έργου «ΝανοΑρθροΧόνδρος» είναι η δημιουργία μίας νέας στρατηγικής μεθόδου/θεραπείας για την αναγέννηση χόνδρου στην αρθρική περιοχή του γόνατος.

46

σε εύκαμπτα υποστρώματα, όπως οργανικών φωτοβολταϊκών στοιχείων και οργανικών κυκλωμάτων (OTFT), και γ) τη συμβατότητα των υλικών και των τεχνικών ανάπτυξης με διαδικασίες ευρείας κλίμακας και χαμηλού κόστους με στόχο την άμεση εφαρμογή τους σε βιομηχανική κλίμακα για την κατασκευή ηλεκτρονικών διατάξεων σε πολυμερικά υποστρώματα. Η τεχνολογία που θα αναπτυχθεί στο ΝανOργανικ θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την παραγωγή άλλων ποικίλων οργανικών ηλεκτρονικών διατάξεων, όπως αισθητήρες, OLEDs και RFIDs.

Φωτοβολταϊκές διατάξειςO στόχος του ΥΦΑΤΡOΝΙΚ είναι η ανάπτυξη πλήρους τεχνολογίας για την ενσωμάτωση εύκαμπτων Oργανικών Φωτοβολταϊκών Διατάξεων (OΦΔ) σε κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα (π.χ. υφάσματα). Oι OΦΔ θα χαρακτηρίζονται τόσο από βελτιωμένες ιδιότητες, για να διασφαλιστεί η λειτουργικότητά τους, αλλά και από την απαραίτητη μηχανική αντοχή στην κάμψη και στην έκταση, ώστε να είναι δυνατή η ενσωμάτωσή τους σε κλωστοϋφαντουργικά υλικά. Oι τεχνικές ενσωμάτωσης που θα αναπτυχθούν θα είναι συμβατές με διαδικασίες μεγάλης κλίμακας και χαμηλού κόστους με στόχο την εφαρμογή τους σε βιομηχανική κλίμακα για την παραγωγή έξυπνων και λειτουργικών κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ενδυμάτων για διάφορες χρήσεις. Τα ΝανOργανικ και ΥΦΑΤΡOΝΙΚ χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Συνεργασία του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς – ΕΣΠΑ και ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται σε περίπου 700.000 και 785.000 ευρώ, αντιστοίχως. Τα έργα θα ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2013.

Μακεδονικό Κέντρο ΔράσεωνΗ σημαντικότητα των ερευνητικών δράσεων σε θέματα τεχνολογίας υλικών και OΗ και η ανάγκη να συνεργαστούν στενά οι ελληνικές και οι ευρωπαϊκές ερευνητικές ομάδες οδήγησαν στην έγκριση των ευρωπαϊκών έργων Smartonics (Development of smart machines, tools and processes for the precision synthesis of nanomaterials with tailored properties for Organic Electronics – http://www.smartonics.eu/) και του ROleMak (Reinforce Organic Electronics Research Potential in Kentriki Makedonia – http://www.rolemak.eu/).Το έργο Smartonics ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2013 και θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2016. Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του 7ου Προγράμματος Πλαισίου (FP7). O συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 11,6 εκατ. ευρώ και επιστημονικά υπεύθυνος του έργου είναι ο Καθ. Στ. Λογοθετίδης, Διευθυντής του Εργαστηρίου Λεπτών Υμενίων – Νανοσυστημάτων & Νανομετρολογίας (LTFN) του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ. Στο πλαίσιο του έργου, το ΑΠΘ συνεργάζεται με πέντε πανεπιστήμια, εννιά εταιρείες και τρία ερευνητικά ινστιτούτα από Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία, Αγγλία και Γαλλία. Στόχος του Smartonics είναι η ανάπτυξη έξυπνων μηχανών, εργαλείων και διαδικασιών για τη σύνθεση και την παραγωγή νανο-υλικών με επιθυμητές ιδιότητες για διατάξεις OΗ. Όσον αφορά στο έργο ROleMak, αυτό ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2011 και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του

Τα τελευταία χρόνια τα Oργανικά Ηλεκτρονικά (OΗ) αποτελούν έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα της νανοτεχνολογίας και μία επαναστατική τεχνολογική δραστηριότητα με απεριόριστες εφαρμογές. Το Εργαστήριο LTFN έχει πολυετή εμπειρία στα OΗ και έχει συντονίσει και υλοποιήσει πολλά εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα σε θέματα τεχνολογίας, υλικών και διατάξεων.Στις αρχές του 2011 το LTFN ξεκίνησε την υλοποίηση δύο εθνικών ερευνητικών έργων συνεργασίας με τίτλο «ΝανOργανικ - Ανάπτυξη Νανοδομικών Oργανικών & Ανόργανων Υλικών και Υμενίων για την Παραγωγή Oργανικών Ηλεκτρονικών Διατάξεων» και «ΥΦΑΤΡOΝΙΚ - Ανάπτυξη Oλοκληρωμένων Εύκαμπτων Κλωστοϋφαντουργικών & Ηλεκτρονικών Προϊόντων»

Θάλαμος ελεγχόμενης ατμόσφαιρας για την ανάπτυξη Οργανικών Ηλεκτρονικών διατάξεων στο Εργαστήριο LTFN

477ου Προγράμματος Πλαισίου (FP7) με προϋπολογισμό 2,74 εκατ. ευρώ και επιστημονικά υπεύθυνο του έργου τον Καθ. Στ. Λογοθετίδη. Στο πλαίσιο του έργου συμμετέχουν πολλά από τα Εργαστήρια του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ. Το τμήμα Φυσικής συνεργάζεται με τέσσερα πανεπιστήμια, τρεις εταιρείες και τρία ερευνητικά ινστιτούτα από Γερμανία, Αγγλία και Γαλλία.

Cluster Oργανικών ΗλεκτρονικώνΤο Εργαστήριο LTFN, σε συνεργασία με άλλους 18 φορείς και επιχειρήσεις της Ελλάδας, στοχεύει στη δημιουργία ενός cluster στη Θεσσαλονίκη που θα δραστηριοποιηθεί σε έναν από

τους πλέον προηγμένους τομείς της τεχνολογίας, στα OΗ. Το cluster θα έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και οι εφαρμογές με χρήση νανοτεχνολογίας που θα επιδιώξει να αξιοποιήσει αφορούν στην ενέργεια, στον φωτισμό, στη βιοηλεκτρονική και στη βιοϊατρική, με τελικά προϊόντα, π.χ., πλαστικά φωτοβολταϊκά που θα «ντύνουν» το σπίτι, εύκαμπτες οθόνες, εύκαμπτες μπαταρίες, ακόμη και «έξυπνα υφάσματα».

Τεχνολογία και ΔικτύωσηΗ δραστηριοποίηση του LTFN μέσα από ερευνητικά έργα, συμβόλαια παροχής υπηρεσιών και μεταφοράς σημαντικού μέρους της τεχνολογίας που αναπτύχθηκε στο εργαστήριο συνέβαλε στην εδραίωση και στην ανάπτυξη μακροχρόνιων συνεργασιών τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αυτές οι συνεργασίες του LTFN με ερευνητικούς φορείς και επιχειρήσεις ενισχύουν τις δραστηριότητες μεταφοράς τεχνολογίας και εμπορικής αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων.Η συμμετοχή του LTFN με θέμα την ανάπτυξη εύκαμπτων οργανικών φωτοβολταϊκών προκρίθηκε στην τελική φάση του διαγωνισμού «Η Ελλάδα Καινοτομεί» 2010-2011. Παράλληλα, το LTFN προστάτευσε τις τεχνολογίες που ανέπτυξε στο πλαίσιο εθνικών και ευρωπαϊκών έργων με διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τις εξελίσσει περαιτέρω μέσω νέων ερευνητικών έργων. Στους στόχους του LTFN είναι και η εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας.Επιπρόσθετα, το Εργαστήριο LTFN συντονίζει το NanoNet (www.nano-net.gr), ένα ερευνητικό δίκτυο στη νανοτεχνολογία και στη νανοβιοτεχνολογία.

Εκπαιδευτικές δραστηριότητεςOι εκπαιδευτικές δραστηριότητες

του Εργαστηρίου LTFN σχετίζονται με την εκπαίδευση σε προπτυχιακό, αλλά κυρίως σε μεταπτυχιακό, επίπεδο σπουδών. Συγκεκριμένα, το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) στις «Νανοεπιστήμες & Νανοτεχνολογίες – Ν&Ν» (http://nn.physics.auth.gr) ξεκίνησε το 2002-03 με τη χρηματοδότηση του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ στο πλαίσιο του 3ου ΚΠΣ. Το ΔΠΜΣ Ν&Ν διοργανώνεται από τα τμήματα Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας και το Γενικό Τμήμα της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μικροηλεκτρονικής και το Ινστιτούτο Επιστήμης Υλικών του Δημόκριτου, καθώς και με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης.

Διεθνή συνέδριαΤο Εργαστήριο LTFN, σε συνεργασία με το ΔΠΜΣ Ν&Ν, οργανώνει διεθνή συνέδρια και ένα θερινό σχολείο σχετικά με τη νανοτεχνολογία και τα OΗ. Oι δράσεις αυτές μαζί με τη Διεθνή Έκθεση Νανοτεχνολογίας αποτελούν το πολυγεγονός NANOTEXNOLOGY (www.nanotexnology.com), που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία δύο χρόνια. Τα διεθνή συνέδρια ISFOE, NN, μαζί με το θερινό σχολείο ISSON διοργανώνονται επί οκτώ συναπτά έτη στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, από το 2004, και έχουν πλέον καθιερωθεί ως τα σημαντικότερα επιστημονικά γεγονότα στα πεδία των Νανοτεχνολογιών & Οργανικών Ηλεκτρονικών στη Ν.Α. Ευρώπη, αναδεικνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την αριστεία της Ελλάδας και ενδυναμώνοντας, παράλληλα, τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα μας σε αυτά.

Στέργιος Λογοθετίδης - Who is whoΟ Στέργιος Λογοθετίδης είναι Καθηγητής στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ. Είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Λεπτών Υμενίων – Νανοσυστημάτων & Νανομετρολογίας – LTFN (http://ltfn.physics.auth.gr) του τμήματος Φυσικής καθώς και Διευθυντής του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) «Νανοεπιστήμες & Νανοτεχνολογίες – Ν&Ν» (http://nn.physics.auth.gr) του ΑΠΘ.

Εύκαμπτο φωτοβολταϊκό στοιχείο που αναπτύχθηκεστο εργαστήριο νανοτεχνολογίας LTFN.

48

16ΣΤΗΝ ΠΑΓΚOΣΜΙΑ ΛΙΣΤΑΒΙΩΣΙΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝΗ SCHNEIDER ELECTRICH Schneider Electric, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, συγκαταλέγεται μεταξύ των 100 κορυφαίων παγκοσμίως εταιρειών που προάγουν την αειφόρο ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, κατατάσσεται στη 13η θέση της λίστας «Global 100 Most Sustainable Corporations», 13 θέσεις ψηλότερα από την προηγούμενη χρονιά.

Παρουσίαση

Η λίστα «Global 100» απαρτίζεται από τις 100 πιο αποδοτικές μετοχές παγκοσμίως που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια βιωσιμότητας ανάλογα με τον κλάδο δραστηριοποίησής τους. Η συγκέντρωση των στοιχείων γίνεται, κατά κύριο λόγο, μέσω του Bloomberg, αλλά και μέσω απευθείας επικοινωνίας με τις 350 επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στη shortlist, η επιλογή των οποίων γίνεται μεταξύ περίπου 4.000 εταιρειών μεσαίας και μεγάλης κεφαλαιοποίησης. Την αρχική ιδέα για αυτή την ταξινόμηση είχε η καναδική Corporate Knights, εταιρεία ερευνών για θέματα μέσων επικοινωνίας και επενδύσεων με στόχο την προαγωγή της «καθαρής» κεφαλαιοποίησης (clean capitalism). Η παρουσίαση της λίστας γίνεται κάθε χρόνο στο πλαίσιο των εργασιών του Παγκόσμιου Oικονομικού Φόρουμ, στο Νταβός.

Η φετινή λίσταΣτη λίστα του 2013 η Schneider Electric βρίσκεται στη 2η θέση μεταξύ των εννέα γαλλικών επιχειρήσεων και στην 3η ανάμεσα στις 10 εταιρείες του κλάδου της (Βιομηχανικά – Κεφαλαιουχικά αγαθά).O Gilles Vermot Desroches,

Sustainability Senior Vice President στη Schneider Electric, δήλωσε: «Η συμμετοχή της Schneider Electric στη λίστα “Global 100” για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά και η πρόοδός της επιβεβαιώνουν τη στρατηγική και τη δέσμευση της εταιρείας στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης και στην παρακολούθησή της μέσω συγκεκριμένων δεικτών, όπως το Planet & Society Barometer».Από το 2005 η εταιρεία ανακοινώνει κάθε τρίμηνο την πρόοδο που σημειώνει σε βασικούς τομείς της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω του «The Planet & Society Barometer», ενός βραβευμένου εργαλείου καταγραφής των επιδόσεων της εταιρείας στον τομέα της βιωσιμότητας (sustainability dashboard). Βασισμένο σε 14 δείκτες που καλύπτουν τους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης (Άνθρωποι, Πλανήτης, Ανάπτυξη), το βαρόμετρο συμβάλλει στη λήψη αποφάσεων για τη βιωσιμότητα και στον προσανατολισμό των ενεργειών που θα πραγματοποιηθούν στον τομέα αυτό.Παράλληλα, η Schneider Electric παρακολουθεί επιπλέον βασικούς δείκτες βιώσιμης ανάπτυξης, όπως τον «Carbon Disclosure Performance

49Leadership Index» και τους «Dow Jones Sustainability Indexes» Κόσμου και Ευρώπης.

Η Schneider ElectricΩς παγκόσμια ειδικός στη διαχείριση ενέργειας, με δραστηριότητα σε περισσότερες από 100 χώρες, η Schneider Electric προσφέρει

ολοκληρωμένες λύσεις σε πολλά τμήματα της αγοράς, όπως αυτά της Ενέργειας & Υποδομών, της Βιομηχανίας, των Κτηρίων, των Data Centres & Δικτύων καθώς και της Κατοικίας. Με στόχο την ασφαλή, αξιόπιστη, αποδοτική και «πράσινη» ενέργεια και με πωλήσεις 22,4 δισ. ευρώ για το 2011, οι πλέον

των 130.000 εργαζόμενοι του ομίλου δεσμεύονται να βοηθούν ανθρώπους και οργανισμούς να «αξιοποιούν στο μέγιστο την ενέργειά τους».

www.schneider-electric.com

Συστήματα ασφαλείας με μοναδική ποιότητα εικόνας και βίντεο Spectra HD 1080

Η Schneider Electric παρουσίασε τη νέα Pelco™ by Schneider Electric Spectra™ High-definition (HD) 1080, η οποία προσφέρει καθαρότερη εικόνα υψηλότερης ανάλυσης, χωρίς να κάνει συμβιβασμούς σε σχέση με τις δυνατότητες προγραμματισμού ή την απόδοση σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Εδώ και είκοσι χρόνια η σειρά Spectra αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο πολλών εφαρμογών ασφαλείας, προσφέροντας απαράμιλλη αξιοπιστία, υψηλή ποιότητα εικόνας και προηγμένα τεχνικά χαρακτηριστικά. Ειδικά σχεδιασμένο για επαγγελματίες εφαρμογών ασφαλείας που αναζητούν την καλύτερη δυνατή ποιότητα καταγραφής, το σύστημα Spectra HD 1080 της Pelco είναι ένα αμιγώς ψηφιακό σύστημα, βασισμένο στην τεχνολογική πλατφόρμα Sarix™, το οποίο προσφέρει ανάλυση 2.0 megapixels, συμπίεση σύμφωνα με την κωδικοποίηση H.264/High Profile και ενσωματωμένες εφαρμογές ανάλυσης δεδομένων. Μεταξύ των βασικών χαρακτηριστικών του νέου Spectra HD 1080 περιλαμβάνονται: • Άριστη ποιότητα εικόνας: Η Spectra HD 1080 προσφέρει την καλύτερη δυνατή ποιότητα εικόνας, καθώς είναι εξοπλισμένη με CMOS 1/2,8 ιντσών από την Exmor και με φακό με ενσωματωμένο οπτικό ζουμ 20x, εξασφαλίζοντας ανάλυση 2,0 megapixels (1.920x1.080 στα 30 IPS).• Τεχνολογία Sarix: Το νέο σύστημα έχει χτιστεί επάνω στην πλατφόρμα Sarix. Oι δύο επεξεργαστές εγγυώνται απρόσκοπτα streams και κωδικοποίηση High-Profile H.264, η οποία είναι δέκα τοις εκατό πιο αποδοτική από τη βασική H.264, εξασφαλίζοντας υψηλότερο βαθμό συμπίεσης. Το σύστημα χρησιμοποιεί τον ίδιο browser που χρησιμοποιούν όλες οι κάμερες τεχνολογίας Sarix, επιτρέποντας την προηγμένη διαχείριση των λειτουργιών pan/tilt μέσω μόνο ενός παραθύρου browser. • Σταθερή κατασκευή, οπτικά άριστο σχήμα: Η σταθερή κατασκευή της νέας Spectra HD 1080 δεν επιτρέπει την εκδήλωση μικροκραδασμών που κάποιες φορές εμφανίζονται σε ορισμένες εφαρμογές υψηλών απαιτήσεων, εξασφαλίζοντας έτσι καλύτερες εικόνες. Από οπτικής πλευράς, ο θόλος

έχει το τέλειο σχήμα φυσαλίδας (bubble), ώστε να αποδίδει άριστη ποιότητα εικόνας σε ολόκληρη την ακτίνα κάλυψης του συστήματος. • Ενσωματωμένες εφαρμογές ανάλυσης: Η νέα Spectra HD 1080 συνοδεύεται από μία εξελιγμένη σουίτα εφαρμογών ανάλυσης, στην οποία περιλαμβάνεται και η λειτουργία Object Tracking, που επιτρέπει στον χρήστη να ορίζει τις διαστάσεις ενός αντικειμένου που τον ενδιαφέρει και να το αναζητά σε ολόκληρο τον χώρο των 360 μοιρών που καλύπτεται από την κάμερα. Επίσης, περιλαμβάνει εργαλεία όπως τα Abandoned Object, Adaptive Motion, Camera Sabotage, Directional Motion, Loitering Detection, Object Counting, Object Removal και Stopped Vehicle. «Καταλαβαίνουμε ότι για τους πελάτες μας δεν υπάρχει τίποτε πιο σημαντικό από την ποιότητα της εικόνας. Η νέα Spectra HD 1080 τούς προσφέρει ακριβώς αυτό: την πιο καθαρή εικόνα που μπορούν να έχουν» αναφέρει ο Todd Dunning, Διευθυντής του τμήματος Product Management στη Schneider Electric. «Η Spectra HD 1080 αποτελεί την ιδανική επιλογή για εγκαταστάσεις στις οποίες απαιτείται ένα σύστημα dome PTZ HD υψηλών επιδόσεων».Όπως επιβεβαιώνεται και από το νέο video portfolio των προϊόντων Pelco, η Schneider Electric κατέχει ηγετική θέση στον σχεδιασμό, στην ανάπτυξη και στην κατασκευή συστημάτων video security. Η Spectra HD 1080 συνεχίζει μία μακρά παράδοση εξαιρετικής ποιότητας εικόνων, χάρη στην οποία τα συστήματα Spectra θεωρούνται από τα πιο αξιόπιστα high-speed συστήματα ασφαλείας της αγοράς και έχουν επιλεγεί για την προστασία ορισμένων από τα πιο σημαντικά μνημεία του κόσμου. Διατίθενται δύο εκδόσεις, για εσωτερική και εξωτερική χρήση, με την τελευταία να είναι κατάλληλη για οποιεσδήποτε συνθήκες περιβάλλοντος. Η Schneider Electric έχει αρχίσει ήδη να δέχεται παραγγελίες για τη Spectra HD 1080, η εμπορική διάθεση της οποίας έχει προγραμματιστεί για τις 18 Ιανουαρίου 2013.

50

17ΣΥΓΧΡOΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΨΥΞΗΣ ΓΙΑ ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΑΠOΔOΣΕΙΣ ΑΠO ΤΗΝ SMAΑν και η έντονη ηλιακή ακτινοβολία είναι προσοδοφόρα για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών, οι ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες σε ορισμένες περιοχές της γης αυξάνουν τις απαιτήσεις, στις οποίες πρέπει να απαντούν οι κεντρικοί μετατροπείς των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Όχι μόνο πρέπει να επιτυγχάνεται ο μέγιστος βαθμός απόδοσης, αλλά οφείλει και η λειτουργία τους να είναι απρόσκοπτη και αξιόπιστη καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής της εγκατάστασης.Λόγω υπερθέρμανσης, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος τα ευαίσθητα εξαρτήματα στο εσωτερικό του μετατροπέα να αλλάξουν συμπεριφορά. Αυτό πιθανώς να τα καταστρέψει, προξενώντας είτε κάποια βραχυπρόθεσμη βλάβη είτε ακόμα και την πλήρη διακοπή λειτουργίας της εγκατάστασης, με μεγάλες απώλειες στην απόδοση για τους ιδιοκτήτες φωτοβολταϊκών συστημάτων ή τους επενδυτές φωτοβολταϊκών έργων.Στο σημείο αυτό τα συστήματα ψύξης παίζουν καθοριστικό ρόλο. Ιδιαίτερα σε περιοχές με ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες το έξυπνο και αξιόπιστο σύστημα ψύξης αποτελεί καθοριστικό κριτήριο επιλογής κεντρικού μετατροπέα.

Φωτοβολταϊκά συστήματα

Ενεργή ψύξη Εκτός από τη βέλτιστη συναρμολόγηση των εξαρτημάτων, ένα έξυπνο, αποδοτικό και κατάλληλα διαστασιολογημένο σύστημα ψύξης αποτελεί το κλειδί για τη σωστή λειτουργία του κεντρικού μετατροπέα. Χάρη στον έξυπνο σχεδιασμό των μετατροπέων Sunny Central της SMA και στο καινοτόμο σύστημα ψύξης OptiCool® οι μετατροπείς λειτουργούν στην ονομαστική ισχύ τους –και με πλήρη ενεργειακή απόδοση– σε θερμοκρασίες έως 50°C. Παράλληλα, ακόμα και σε θερμοκρασίες μεταξύ 50°C και 62°C οι μετατροπείς Sunny Central εξακολουθούν να τροφοδοτούν το δίκτυο – με περιορισμένη, ωστόσο, ισχύ για δική τους προστασία. Για παράδειγμα, στους 55°C εξακολουθεί να υπάρχει τροφοδοσία στο 50% της ονομαστικής ισχύος. Επιπλέον, οι κεντρικοί μετατροπείς της SMA με ενσωματωμένη λειτουργία βέλτιστης ψύξης μπορούν να αποδίδουν ονομαστική ισχύ μέχρι και 110% σε συνεχή λειτουργία και θερμοκρασία έως 25°C.

Διαχείριση θερμοκρασίας Η δυνατότητα προσαρμογής των αναγκών ψύξης κάθε στιγμή εξασφαλίζεται με ένα ολοκληρωμένο

σύστημα διαχείρισης της θερμοκρασίας, που χάρη στους πολυάριθμους αισθητήρες στο εσωτερικό του μετατροπέα αντιδρά άμεσα και με ακρίβεια σε κάθε αλλαγή θερμοκρασίας. Έτσι, αποτρέπονται οι διακοπές στη λειτουργία και οι απώλειες στην αποδοτικότητα. Η διαχείριση της θερμοκρασίας του μετατροπέα είναι σημαντική, διότι ακόμα και με απόδοση στο 98%, προκύπτει κάποια απώλεια θερμότητας. Σε ένα κεντρικό μετατροπέα ονομαστικής ισχύος 900 kWp, απώλεια θερμότητας κατά 2% αντιστοιχεί σε 18.000 Watt.Το καινοτόμο σύστημα ψύξης OptiCool® ψύχει ενεργά τον μετατροπέα. Ο κινητήρας του ανεμιστήρα με ρυθμισμένο αριθμό στροφών ενεργοποιείται όταν οι αισθητήρες στα διάφορα σημεία της συσκευής ανιχνεύουν αυξημένες θερμοκρασίες. Το σύστημα OptiCool® περιλαμβάνει δύο μεταξύ τους ανεξάρτητα κυκλώματα εξαερισμού. Καθώς ο εξωτερικός, φρέσκος αέρας εισρέει στα εξαρτήματα που παράγουν θερμότητα, θερμός αέρας ψύχεται σε ένα εσωτερικό κύκλωμα εξαερισμού. Ο εναλλάκτης θερμότητας λειτουργεί με παροχή καθαρού αέρα.Ο εξωτερικός ψυχρός αέρας εισέρχεται στην εισαγωγή αέρα του μετατροπέα, η

51οποία βρίσκεται στην οροφή του, μέσω ενός αεραγωγού και ειδικού πλέγματος εξαερισμού. Σε αυτό το σημείο ένας αδρανειακός διαχωριστής, ο οποίος δεν απαιτεί συντήρηση, αποτρέπει την είσοδο σωματιδίων σκόνης στον εσωτερικό αεραγωγό του μετατροπέα. Το στραγγαλιστικό πηνίο και οι ψύκτρες της γέφυρας προεξέχουν εντός του αεραγωγού και ψύχονται ιδανικά από τη ροή φρέσκου εξωτερικού αέρα. Κατόπιν, ο αέρας, αφού διασχίσει την υπόλοιπη διαδρομή του αεραγωγού, εξάγεται μέσω ανοιγμάτων στο πίσω μέρος του μετατροπέα. Ένα, χαμηλών απαιτήσεων συντήρησης, φίλτρο στην εξαγωγή του αέρα εξασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχει εισροή σωματιδίων σκόνης από αυτό το σημείο στον εσωτερικό αεραγωγό του μετατροπέα.Χάρη στα ανεξάρτητα κυκλώματα εξαερισμού και στο ανθεκτικό περίβλημα, το εσωτερικό των μετατροπέων προστατεύεται αποτελεσματικά από την επιθετική επίδραση του ατμοσφαιρικού αέρα. Συνεπώς, οι μετατροπείς Sunny Central αποτελούν ιδανική λύση για χρήση σε χημικά δραστικό περιβάλλον, σε παράκτιες περιοχές και εξωτερικούς χώρους, σε όλες τις συνθήκες περιβάλλοντος. Επιπλέον πλεονέκτημα αποτελεί η περιορισμένη ανάγκη συντήρησης του συστήματος OptiCool®.

Το σύστημα OptiCool Το ενσωματωμένο στους μετατροπείς Sunny Central σύστημα ψύξης OptiCool® αποκλείει εκ των προτέρων τον κίνδυνο λειτουργικών προβλημάτων από διεισδύοντα σωματίδια σκόνης. Αυτό είναι αποτέλεσμα των δοκιμών που πραγματοποιεί η SMA, στο πλαίσιο των οποίων εκθέτει τους κεντρικούς μετατροπείς σε εξαιρετικά λεπτόκοκκη σκόνη και άμμο για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Κατά τη διάρκεια των δοκιμών η σκόνη ψεκάζεται

απευθείας στη συσκευή, ενώ γίνεται αναρρόφηση αέρα και διοχέτευσή του μέσω του συστήματος OptiCool®, όπως συμβαίνει και στην κανονική λειτουργία. Η δοκιμή απέδειξε ότι, αν και βρίσκονται επιστρώσεις σκόνης στις στεγανοποιήσεις, καμία δεν βρέθηκε στο εσωτερικό της συσκευής. Αυτό αποδεικνύει ότι η περίκλειστη δομή του συστήματος

OptiCool® προστατεύει τις συσκευές και τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα στο εσωτερικό τους, με αξιόπιστο τρόπο, από τη διείσδυση σκόνης.

SMA: Η δημοφιλέστερη εταιρική επωνυμία στην κατηγορία των φωτοβολταϊκών μετατροπέωνΟι μετατροπείς SMA Solar Technology AG είναι οι πλέον δημοφιλείς διεθνώς, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας IMS Research. Η IMS Research, η οποία παρέχει έρευνες αγοράς και συμβουλευτικές υπηρεσίες στον τομέα της βιομηχανίας ηλεκτρονικών προϊόντων, ζήτησε τη γνώμη 400 χρηστών φωτοβολταϊκών μετατροπέων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται διανομείς, εγκαταστάτες, επιχειρήσεις παροχής ολοκληρωμένων συστημάτων και επιχειρήσεις χονδρεμπορίας.Οι ερωτηθέντες ανέφεραν συνολικά 74 διαφορετικές εταιρικές επωνυμίες, σαφώς περισσότερες σε σύγκριση με την έρευνα του προηγούμενου έτους. Η SMA συγκέντρωσε σχεδόν το ένα τρίτο του συνόλου των απαντήσεων και καταλαμβάνει την πρώτη θέση μεταξύ των προτιμώμενων εταιρικών επωνυμιών στη Γερμανία, στην Ιταλία, στη Μεγάλη Βρετανία και στις ΗΠΑ. Η IMS Research αναλύει τα αποτελέσματα της έρευνας και τους λόγους για τους οποίους οι πελάτες επιλέγουν τον εκάστοτε κατασκευαστή μετατροπέων και τα προϊόντα του στην έκθεση «PV Inverter Customer Survey – World – 2013», που πρόκειται να δημοσιευθεί προσεχώς.Η μελέτη καταδεικνύει κυρίως τη σημασία των παροχών εγγύησης και των υπηρεσιών εξυπηρέτησης πελατών.

Περισσότεροι από 90 ερωτηθέντες ανέφεραν ότι αυτές οι παράμετροι είναι σημαντικές ή και καθοριστικής σημασίας για τα περισσότερα έργα. Η σημαντικότερη υπηρεσία που μπορεί να παρέχει ένας κατασκευαστής είναι η δυνατότητα ανταπόκρισης σε αιτήματα τεχνικής υποστήριξης με χρόνο απόκρισης σημαντικά μικρότερο από τα συνηθισμένα δεδομένα. Ακολουθεί, ως προς τη σημασία της, η υπηρεσία παροχής απομακρυσμένης επιτήρησης εγκαταστάσεων.Με ποσοστό προτιμήσεων που ανήλθε στο 35%, η SMA κατέλαβε την πρώτη θέση και στην κατηγορία «Προμηθευτής με τις πλέον ελκυστικές παροχές εγγύησης και τεχνικής υποστήριξης». «Λαμβανομένης υπόψη της έντονα ανταγωνιστικής αγοράς φωτοβολταϊκών συστημάτων, οι ελκυστικοί όροι εγγύησης, οι υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης καθώς και η καλή φήμη καθίστανται ολοένα πιο σημαντικές παράμετροι για την ενίσχυση της εταιρικής ταυτότητας και την κατάκτηση μεριδίων αγοράς για τους κατασκευαστές φωτοβολταϊκών μετατροπέων» δηλώνει ο Sam Wilkinson, Προϊστάμενος της IMS Research και Υπεύθυνος Ερευνών στους τομείς των φωτοβολταϊκών μετατροπέων και του Balance of System.

52

18ΜΕΘOΔOΥΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤOΥΕΝΕΡΓΕΙΑΚOΥ ΚOΣΤOΥΣΥΙOΘΕΤΕΙ ΤO ΥΠΕΚΑOι αλλεπάλληλες εκκλήσεις της βιομηχανίας και οι συσκέψεις κορυφής υπό τον πρωθυπουργό για το θέμα της μείωσης του ενεργειακού κόστους προς τους ενεργοβόρους καταναλωτές φαίνεται ότι αποδίδουν καρπούς με την προώθηση μέτρων που θα ανακουφίσουν τις παραγωγικές μονάδες.

Ενεργειακό κόστοςTου Χρήστου Παπαχρήστου

Σε μείωση της τιμής του φυσικού αερίου βιομηχανικής χρήσης προσανατολίζεται το ΥΠΕΚΑ, ενώ παράλληλα καταβάλλονται προσπάθειες από τη ΔΕΗ για παροχή φθηνότερου ρεύματος σε παραγωγικές μονάδες. Προς την κατεύθυνση αυτή, η ΔΕΠΑ έχει εξασφαλίσει ήδη μείωση της τιμής του αερίου από τους προμηθευτές της, μείωση την οποία αναμένεται να «περάσει» στους μεγάλους πελάτες της. Η ελληνική πλευρά ελπίζει σε περαιτέρω μείωση της τιμής του αερίου, καθώς η έκπτωση που έχει λάβει είναι πολύ μικρότερη από αυτή που απολαμβάνουν άλλες χώρες. Την ίδια στιγμή, η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού προωθεί εναλλακτικές προτάσεις τιμολόγησης προς τους καταναλωτές μέσης τάσης, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα της αγοράς.

Διακοπτόμενες συμβάσειςΣτην περίπτωση των ενεργοβόρων βιομηχανιών υψηλής τάσης η κατεύθυνση είναι υπογραφή διακοπτόμενων συμβάσεων, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα της καλύτερης διαχείρισης ενέργειας και από πλευράς προμηθευτή και από πλευράς καταναλωτή. Αντίστοιχες συμβάσεις ισχύουν σχεδόν στο σύνολο

των ευρωπαϊκών χωρών, καθώς διασφαλίζουν χαμηλό κόστος ενέργειας.Στην περίπτωση των βιομηχανιών μέσης τάσης, η κατεύθυνση είναι η υπογραφή συμβάσεων με βάση το «προφίλ» των καταναλωτών, που επίσης αποτελεί αίτημα της βιομηχανίας αλλά και απόφαση της ΡΑΕ, στην οποία δεν έχει υπακούσει μέχρι στιγμής η ΔΕΗ.

Έκκληση των βιομηχάνωνΣύμφωνα με την Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), το ενεργειακό κόστος φτάνει στο 50% του συνολικού λειτουργικού κόστους. Τα τελευταία χρόνια εκπρόσωποι της Ένωσης έχουν κάνει επανειλημμένως έκκληση για μείωση του κόστους της ενέργειας και συρρίκνωση του ΕΦΚ. Σε πρόσφατη εκδήλωση παρουσίασαν αναλυτικά τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν από τις συνεχείς αυξήσεις του ενεργειακού κόστους, την υπερφορολόγηση της ενέργειας και τις διευρυνόμενες παθογένειες της εγχώριας αγοράς ενέργειας.Η ΕΒΙΚΕΝ, τα μέλη της οποίας αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% της εγχώριας βιομηχανικής ζήτησης ενέργειας, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την άμεση λήψη μέτρων για τη στήριξη της παραγωγής, καθώς πλέον το κόστος ενέργειας:

53

1. Φτάνει το 50% του συνολικού κόστους της παραγωγικής διαδικασίας, ξεπερνώντας το εργατικό κόστος.2. Αποτελεί τον κύριο παράγοντα διεθνούς ανταγωνιστικότητας και δυσχεραίνει την πρόσβαση των ελληνικών βιομηχανιών σε αγορές του εξωτερικού.3. Οδηγεί σε πλήρη απαξίωση επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε βασικό εξοπλισμό και σε εκσυγχρονισμό για τη βελτίωση της παραγωγής.4. Μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε απώλεια θέσεων εργασίας και σε πλήρη αποσύνθεση του δευτερογενούς τομέα.

Συρρίκνωση πωλήσεωνΤα στοιχεία τη ΕΒΙΚΕΝ καταδεικνύουν τις εξής τάσεις:1. Κλιμακούμενη συρρίκνωση των πωλήσεων στην εγχώρια αγορά (60-80%) σε σχέση με τα προ της κρίσης επίπεδα.2. Στροφή σε εξαγωγές ανάγκης για την υποκατάσταση της εσωτερικής ζήτησης, αλλά με ημερομηνία λήξης, εάν δεν τονωθεί η ανταγωνιστικότητα.3. Αύξηση του αναξιοποίητου παραγωγικού δυναμικού.4. Μείωση της απασχόλησης άνω του 30% σε ορισμένους κλάδους.

Στρεβλώσεις αγοράςΌσον αφορά στην αγορά ηλεκτρισμού,

η ΕΒΙΚΕΝ στηλιτεύει τη δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ που εκμεταλλεύεται τις εθνικές πηγές ενέργειας, τη μη λειτουργία του ανταγωνισμού, το πλήθος των ρυθμιζόμενων χρεώσεων και τη μονοδιάστατη, εισπρακτική αντιμετώπιση της αγοράς. Επιπλέον, η ΕΒΙΚΕΝ τονίζει ότι η χώρα μας, συγκριτικά με τις χώρες της Ε.Ε., παρουσιάζει τους υψηλότερους συντελεστές Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ), που φτάνουν το 5% του τελικού κόστους.Αναφορικά με την εγχώρια αγορά του φυσικού αερίου, υπογραμμίζει ότι καταγράφονται οι υψηλότερες τιμές για βιομηχανικούς πελάτες στην Ευρώπη των 27. Πέραν δε των υψηλών τιμών, επιβάλλεται και υψηλός ΕΦΚ, που αποτελεί σήμερα το 10% του τελικού κόστους του φυσικού αερίου.Η Ένωση καταγγέλλει επίσης την εκρηκτική αύξηση του κόστους των ΑΠΕ, που οδηγεί σε ραγδαία αύξηση του κόστους στον τελικό καταναλωτή, και ζητά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προστασία της βιομηχανίας από το κόστος αερίων ρύπων, σε αναλογία με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Αύξηση τιμών 36%Άλμα 36% στις τιμές σημείωσαν τα

βιομηχανικά προϊόντα από το 2005 έως το 2012 σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Μεγάλο μερίδιο στην ευθύνη φέρουν προϊόντα πετρελαίου, καθώς η αύξηση των τιμών από το 2005 ξεπερνά το 94%. Στους 12 από τους συνολικά 24 κλάδους της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας η αύξηση των τιμών κατά την εξεταζόμενη περίοδο κυμάνθηκε μεταξύ 10% και 20%, σε οκτώ ήταν μεγαλύτερη από 20%, σε τρεις ήταν μικρότερη από 10%, ενώ σε έναν κλάδο οι τιμές μειώθηκαν.Η μέση άνοδος των βιομηχανικών τιμών των προϊόντων που παράγονται στην Ελλάδα το 2012 έφτασε το 3,8%, έναντι ανόδου 8,6% το 2011. Οι αυξήσεις των τελευταίων ετών οφείλονται κυρίως στην αύξηση των διεθνών τιμών σειράς προϊόντων και, κυρίως, του κλάδου της εξαρτημένης από τις διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου βιομηχανίας καυσίμων και άλλων πετρελαιοειδών. Τα προϊόντα αυτού του κλάδου, που εισφέρουν άνω του 25% του συνολικού ελληνικού βιομηχανικού τζίρου, ανατιμήθηκαν το 2012 κατά 11,6%, έναντι 27,3% το 2011. Οι επόμενοι κλάδοι με τις μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών ήταν η βιομηχανία εξοπλισμού μεταφορών, εκτός των μηχανοκίνητων οχημάτων, και η καπνοβιομηχανία, με ποσοστά ανόδου

54 των τιμών κάτω του 5%.Η επεξεργασία στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για τις βιομηχανικές τιμές των προϊόντων των 24 μεταποιητικών κλάδων την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2012 δείχνει ότι η εξέλιξη των βιομηχανικών καθαρών τιμών ανά κλάδο, στη διάρκεια του περασμένου έτους, είναι η ακόλουθη:

ΠετρελαιοειδήΟι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 94,1% (!) υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Το 2012 σημειώθηκε αύξηση τιμών 11,6% (2011/2010: +27,3%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +11,5%, έναντι +11,95% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. • Στα τρόφιμα σημειώθηκε αύξηση τιμών 1,25% (2011/2010: +3,15%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +1%, έναντι +2,7% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 17,7% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα ποτά υπήρξε αύξηση τιμών 1,2% (2011/2010: +1,5%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +1,2%, έναντι +1,3% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 18,6% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στον καπνό σημειώθηκε αύξηση τιμών 3,5% (2011/2010: -5%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +2,6%, έναντι +5,4% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 4,9% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα κλωστοϋφαντουργικά οι τιμές

μειώθηκαν κατά 0,2% (2011/2010: +5,7%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +0,7%, έναντι -1,05% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 9,4% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα είδη ένδυσης οι τιμές μειώθηκαν κατά 0,1% (2011/2010: +0,9%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +0,2%, έναντι -0,3% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 4,2% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα δερμάτινα είδη και στα υποδήματα η αύξηση ήταν 0,9% (2011/2010: +4,2%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν -0,3%, έναντι +5,9% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 14,3% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα είδη ξυλείας σημειώθηκε αύξηση τιμών 1,1% (2011/2010: +0,5%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +0,7%, έναντι +3,5% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 18,9% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα είδη χάρτου υπήρξε μείωση τιμών 0,8% (2011/2010: +3,6%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν -0,7%, έναντι -2,1% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 17,7% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στις εκτυπώσεις οι τιμές αυξήθηκαν κατά 1,1% (2011/2010: +1,2%).

Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +1,1%, έναντι μηδενικής μεταβολής αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 13,2% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα φάρμακα σημειώθηκε αύξηση τιμών 1,6% (2011/2010: +4,2%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +2,8%, έναντι +0,1% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 13% χαμηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα χημικά, όπου οι διεθνείς τιμές πρώτων υλών ανατιμήθηκαν, σημειώθηκε άνοδος τιμών 3% (2011/2010: +3,9%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +3%, έναντι +2,9% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 20,1% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα πλαστικά υπήρξε αύξηση τιμών 1% (2011/2010: +3,9%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +0,7%, έναντι +1,8% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 19,9% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα μη μεταλλικά ορυκτά οι τιμές αυξήθηκαν κατά 0,9% (2011/2010: +0,2%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +0,3%, έναντι +4,9% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 22,2% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα βασικά μέταλλα σημειώθηκε

55αύξηση τιμών 1,1% (2011/2010: +7,7%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +1,3%, έναντι +1% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 39,3% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα μεταλλικά προϊόντα η αύξηση των τιμών ήταν 0,3% (2011/2010: επίσης +0,3%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +0,5%, έναντι ±0,35% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 22,2% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα ηλεκτρονικά και στα οπτικά σημειώθηκε αύξηση τιμών 0,6% (2011/2010: +0,1%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +0,3%, έναντι +0,8% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 7,1% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό οι τιμές μειώθηκαν κατά 2,2% (2011/2010: +6,9%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν -3,4%, έναντι -0,7% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 63,2% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα μηχανήματα οι τιμές μειώθηκαν κατά 0,4% (2011/2010: +0,2%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν -1,3%, έναντι +0,8% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 10,1% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.

• Στα μηχανοκίνητα οχήματα οι τιμές σημείωσαν αύξηση 1,4% (2011/2010: +0,95%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +1,6%, έναντι μηδενικής μεταβολής αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 11,95% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στον λοιπό εξοπλισμό μεταφορών σημειώθηκε αύξηση τιμών 4,3% (2011/2010: +1,3%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +4,3%, έναντι μηδενικής μεταβολής αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού.

Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 22,9% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα έπιπλα οι τιμές μειώθηκαν κατά 0,9% (2011/2010: -0,8%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν -0,9%, έναντι -0,5% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 11,3% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στα λοιπά μεταποιημένα προϊόντα σημειώθηκε αύξηση των τιμών 1,95% (2011/2010: +1,8%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν +2,1%, έναντι +1,6% αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 28,4% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.• Στις δραστηριότητες επισκευής και εγκατάστασης μηχανημάτων υπήρξε μείωση των τιμών 0,6% (2011/2010: +1%). Η μεταβολή των τιμών των προϊόντων που πουλήθηκαν στην εγχώρια αγορά ήταν -0,6%, έναντι μηδενικής μεταβολής αυτών που διατέθηκαν σε αγορές του εξωτερικού. Οι τιμές των προϊόντων του κλάδου το 2012 ήταν κατά 15,1% υψηλότερες από τις αντίστοιχες του έτους 2005.

Το προφίλ της ΕΒΙΚΕΝ

Η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) εκπροσωπεί τις βιομηχανίες υψηλής εντάσεως ενέργειας για τις οποίες το κόστος ενέργειας αποτελεί σημαντικό παράγοντα του συνολικού κόστους παραγωγής και βασικό μοχλό διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Κατ’ επέκταση, οι δράσεις της ΕΒΙΚΕΝ αφορούν στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας και στη στήριξη της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Μέλη της ΕΒΙΚΕΝ είναι οι εταιρείες: ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, ΓΙOΥΛΑ ΥΑΛOΥΡΓΙΑ, ΕΛΒΑΛ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ & ΧΗΜΙΚΑ ELFE, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΛΥΒOΣ, ENERGEAN, ΚΕ.Β.Ε. ΚΕΡΑΜOΥΡΓΙΑ ΒOΡΕΙOΥ ΕΛΛΑΔOΣ, ΜΕΛ ΜΑΚΕΔOΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΡΤOΥ, MEGA DISPOSABLES, ΠΑΚO ΚOΛΙOΠOΥΛOΣ, ΣΙΔΕΝOΡ, SOVEL, ΣΩΛΗΝOΥΡΓΕΙΑ ΚOΡΙΝΘOΥ, ΤΣΙΜΕΝΤΑ ΤΙΤΑΝ, ΧΑΛΚOΡ, ΧΑΛΥΒOΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔOΣ, ΧΑΛΥΒOΥΡΓΙΚΗ, ΧΑΛΥΨ ΔOΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ, ΧΑΡΤOΠOΙΙΑ ΚOΜOΤΗΝΗΣ.

56

19ΑΜΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤOΔOΤΗΣΗΑΠO ΕΠΑ ΓΙΑ ΜΕΤΑΤΡOΠΗΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΕΡΙOΥΤη δυνατότητα απευθείας χρηματοδότησης για τη μετατροπή της εγκατάστασης θέρμανσης προσφέρει τώρα η ΕΠΑ Αττικής σε νέους καταναλωτές που έχουν αποφασίσει να βάλουν το φυσικό αέριο στη ζωή τους.

Φυσικό αέριο

57Πλήρως αποσυνδεδεμένο από την τιμή του πετρελαίου θέρμανσης, το φυσικό αέριο δίνει ανάσα σε χιλιάδες καταναλωτές φέτος τον χειμώνα προσφέροντας εξοικονόμηση 39% (σύμφωνα με τον μέσο όρο των τιμών των δύο καυσίμων για το τρίμηνο Oκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2012). Η Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής διευκολύνει ακόμα περισσότερο την απόφαση των νέων καταναλωτών να στραφούν στην πλέον οικονομική και φιλική για το περιβάλλον μορφή ενέργειας προσφέροντας όχι μόνο πολύ σημαντικές εκπτώσεις αλλά και τη δυνατότητα απευθείας χρηματοδότησης για τη μετατροπή της εγκατάστασης θέρμανσης.

ΜετατροπήOι μεγάλες πολυκατοικίες με κεντρική θέρμανση άνω των 140.000 kcal απαλλάσσονται εντελώς από τα τέλη σύνδεσης κερδίζοντας 750 ευρώ, ενώ οι μικρότερης ισχύος εγκαταστάσεις (έως 140.000 kcal) δικαιούνται έκπτωση 50% στα τέλη σύνδεσης. Η ΕΠΑ Αττικής, ωστόσο, έχει την απάντηση και στον προβληματισμό των υποψήφιων καταναλωτών για το κόστος μετατροπής της εσωτερικής εγκατάστασης, καθώς τους χρηματοδοτεί απευθείας, κι έτσι ο καταναλωτής μπορεί να συνδεθεί αμέσως χωρίς να προκαταβάλει ούτε ένα ευρώ και να αποπληρώσει το ποσό σε μικρές δόσεις μέσω των λογαριασμών κατανάλωσης. Το χρηματοδοτούμενο ποσό καθορίζεται από την εγκατεστημένη ισχύ του λέβητα του εκάστοτε κτηρίου.

Εξοικονόμηση ενέργειαςΤα κίνητρα αυτά, σε συνδυασμό με τη μεγάλη εξοικονόμηση που παρέχει η χρήση του φυσικού αερίου, είναι αναμφισβήτητα ελκυστικά και ωθούν ολοένα περισσότερους να συνδεθούν με το ευρύ δίκτυο των 3.000 χλμ.

που διαχειρίζεται η ΕΠΑ Αττικής και καλύπτει 65 δήμους. Αυτό, εξάλλου, αποτυπώνεται και στη μεγάλη αύξηση της τάξης του 50% στα νέα συμβόλαια πολυκατοικιών με κεντρική θέρμανση για το δεύτερο εξάμηνο του 2012.

Τα οφέληΤα οφέλη δεν σταματούν εδώ, καθώς ο καθένας από τους 285.000 οικιακούς καταναλωτές που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο για τη θέρμανση, το μαγείρεμα ή το ζεστό νερό απολαμβάνει καθημερινά ευκολία, καθαριότητα και εξοικονόμηση χώρου, ακρίβεια στη μέτρηση, χρέωση μετά την κατανάλωση και γενικά καλύτερη ποιότητα ζωής. Το ίδιο πιστοποιούν και οι 6.000 επαγγελματίες που διαπιστώνουν ότι πρόκειται, εκτός των άλλων, για το πιο καθαρό και λιγότερο ρυπογόνο συμβατικό καύσιμο μετά τις ανανεώσιμες μορφές. Μάλιστα, αν σκεφτεί κανείς ότι το φυσικό αέριο συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών CO2, δεν περιέχει ενώσεις θείου και δεν εκπέμπει αιθάλη ή αιωρούμενα σωματίδια, τότε η επιλογή του είναι μονόδρομος για την επίλυση του προβλήματος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που απασχολεί έντονα τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου σήμερα.Oι προσφορές της ΕΠΑ Αττικής θα ισχύουν μέχρι τις 22 Μαρτίου 2013, ενώ αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τους όρους των προσφορών δίνονται στην 24ωρης λειτουργίας Γραμμή Εξυπηρέτησης Καταναλωτών 1133, στο Δίκτυο Εξουσιοδοτημένων Εμπορικών Συνεργατών της ΕΠΑ Αττικής και στα σημεία εξυπηρέτησης πελατών (Σύνταγμα: Ξενοφώντος 8 & Φιλελλήνων, Αθήνα: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπ. Πάτση).

Η ΕΠΑ Αττικής έχει την απάντηση και στον προβληματισμό των υποψήφιων καταναλωτών για το κόστος μετατροπής της εσωτερικής εγκατάστασης, καθώς τους χρηματοδοτεί απευθείας, κι έτσι ο καταναλωτής μπορεί να συνδεθεί αμέσως χωρίς να προκαταβάλει ούτε ένα ευρώ και να αποπληρώσει το ποσό σε μικρές δόσεις μέσω των λογαριασμών κατανάλωσης. Το χρηματοδοτούμενο ποσό καθορίζεται από την εγκατεστημένη ισχύ του λέβητα του εκάστοτε κτηρίου

ΕΠΑ Αττικής

Η Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής Α.Ε. ιδρύθηκε το 2001 και είναι ο αποκλειστικός διανομέας του φυσικού αερίου στην Αττική. Εφαρμόζοντας μία δυναμική επιχειρηματική στρατηγική, η Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής έχει στόχο την ανάπτυξη του συστήματος διανομής φυσικού αερίου στην Αττική και την παροχή φυσικού αερίου σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις με οικονομία, ασφάλεια και αξιοπιστία. Η Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής δίνει αποτελεσματικές λύσεις σε κάθε ενεργειακή ανάγκη, δίνοντας ώθηση σε κάθε αναπτυξιακή δραστηριότητα και αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων της Αττικής. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα http://www.aerioattikis.gr.

59

20YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙOΠαραγωγή03. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙOΔιανομή04. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙOΕγκατάσταση05. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙOΜηχανήματα06. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό07. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια08. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια09. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΕμπoρίαΕξοπλισμούκαιΕγκατάστασηΣυστημάτων11. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΠαραγωγή12. ΒΙOΜΑΖΑ13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ14. ΥΓΡΑΕΡΙO15. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση16. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ18. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία19. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ20. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ21. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

60

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6793500 Fax: 210 6749504 E-mail : prdesfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 E-mail: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104 Fax: 210 3490120 Ε-mail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 3636791 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr/

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506803 Fax: 210 6506762 Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 e-mail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 6861590-1 Fax: 210 6861589

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 - 6968418, Fax: 210 - 6968031 e-mail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝBIOKAYΣΙΜΩΝ(ΕΣΠΑΒ)Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241687 e-mail: info@espav.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118 Fax: 210 8821917 E-mail: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Αχαρνών 315 111 45 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2112591 Fax: 210 2112592 E-mail: info@ebhe.gr Website: www.ebhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Fax: 210 8809132

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 Fax : 210 9228130 , 210 9233977 E-mail: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 E-mail: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Ε-mail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 E-mail: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 E-mail: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΜΒOΥΛΙOΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣΑΞΙOΠOΙΗΣΗΣΑΠOΒΛΗΤΩΝΕΛΛΑΔΑΣ-ΣΥΝΕΡΓΕΙΑΔιεύθυνση: ΑΙΤ, 19ο χλμ Λεωφ. Μαρκοπούλου 190 02 Παιανία Τηλέφωνα: 210 6682711 E-mail: synergia@synergia.com.gr Website: www.wtert.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Λεωφ. Βουλιαγμένης 224 & Αγ. Δημητρίου 173 43 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Ε-mail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051, Fax: 210 7245.172 E-mail: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000 Fax: 210 322 2929 E-mail: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Αρτέμιδος 2 & Κοσμά Αιτωλού 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6828580 E-mail: info@spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ &ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣΑΛΛΑΓΗΣΔιεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 E-mail: service@dorg.minenv.gr Website: www.minenv.gr

ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO02. ΠαραγωγήΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, ax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

03. ΔιανομήΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπύρου Πάτση 104 47 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406020 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

04. ΕγκατάστασηΑΕΡΙOΠOΛΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 20 & Κουντουριώτου 122 42 Αιγάλεω Τηλέφωνα: 210 5317051 Fax: 210 5317054

05. ΜηχανήματαΑΛΦΑΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ-REINHAUSΔιεύθυνση: Σπάρτης 90 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9577207, Fax: 210 9577209 Email: info@reinhaus.gr Website: www.reinhaus.gr

BOSCHTHERMOTECHNIKIA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701410, 801 11 26000 Fax: 210 5701415 Website: www.buderus.gr

61

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ06. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500 Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: 57ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 320 11 Oινόφυτα Τηλέφωνα: 22620 31202-5 Fax: 22620 31137

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

TUDORΕΛΛΗΝΙΚΗΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Πλαστήρα 3 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2840936 Fax: 210 2842055

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ07. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ENGAIAA.Ε.Διεύθυνση: ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης O.Τ. 40, ΔΑ 12α, Τ.Θ. 1388 570 22 Σίνδος-Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 541344 Fax: 2310 570563 Email: info@engaia.gr Website: www.engaia.gr

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GEWINDENERGYΔιεύθυνση: Λεωφ. Φλέμινγκ 1 190 09 Ραφήνα Τηλέφωνα: 22940 23805 Fax: 22940 39149

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000 Fax: 210 6968099

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700 Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100, Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

08. Ηλιακή ΕνέργειαΑΛΦΑΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ-REINHAUSΔιεύθυνση: Σπάρτης 90 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9577207 (Κέντρο) Fax: 210 9577209 Email: info@reinhaus.gr Website: www.reinhaus.gr

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

STIBΕTHERMΔιεύθυνση: BI.ΠΕ.Θ., Β’ Φάση, Oδός ΔΑ 8, 570 22 Τηλέφωνα: 2310 795226-8, Fax: 2310 795093 Email: elitherm@elitherm.gr Website: www.elitherm.gr

ΔΗΜΑΣΔιεύθυνση: 2ο χλμ Άργους - Ναυπλίου 212 00 Άργος Τηλέφωνα: 27510 29110 Fax: 27510 62671 Email: info@dimas-solar.gr Website: www.dimas-solar.gr

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

ΙΝΤΕΡΣOΛΑΡΑ.Β.Ε.Τ.Ε.Διεύθυνση: Δημοσθένους 267 176 74 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9416057 Fax: 210 9409119 Email: iparad@intersolar.gr Website: www.intersolar.gr

ΜΑΛΤΕΖOΣΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αμφιθέας 55 175 64 Παλαιό Φάληρο Τηλέφωνα: 210 9428485 / 210 9428486 Fax: 210 9402019 Email: info@maltezos.gr Website: www.maltezos.gr

09. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ10. Εμπoρία Εξοπλισμού και Εγκατάσταση ΣυστημάτωνBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

CONERGYΔιεύθυνση: Βουλιαγμένης 4 166 74 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9651800 Fax: 210 9630768 Email: info@conergy.gr Website: www.conergy.gr

ΔΕΛΤΑΤΕΧΝΙΚΗΑΚΒΕΤΤΕΔιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο 183 44 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9400720, Fax: 210 9407170 Website: wwwdeltatechniki.gr

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398, Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ENGAIAA.Ε.Διεύθυνση: ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης O.Τ. 40, ΔΑ 12α, Τ.Θ. 1388 570 22 Σίνδος-Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 541344 Fax: 2310 570563 Email: info@engaia.gr Website: www.engaia.gr

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420, Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GLOBAL-ENERGYSolutionsΔιεύθυνση: Κωλέττη 25Β 546 27 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 525645, Fax: 2310 538852 Email: kyriakides@global-energy.eu Website: www.global-energy.eu

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323, Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

62

IBCSOLARΔιεύθυνση: Παραδείσου 29 & Ζαγοράς 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6828163 / 210 6801724 Fax: 210 6801723 Email: info@ibc-solar.gr Website: www.ibc-solar.gr _

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009, Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040 Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

PHOENIXSOLARΕΠΕΔιεύθυνση: Λ. Πεντέλης 104 & Μεταμορφώσεως 1 152 34 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6838386 Fax: 210 6838361 Email: info@phoenixsolar.gr

PHOTOVOLTAICΔιεύθυνση: Eλλανίκου 20, 116 35 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7225471 Fax: 210 7220637 Email: info@photovoltaic.gr Website: www.photovoltaic.gr

ScheutenSolarHellasΔιεύθυνση: Φανερωμένης 2Α, 155 61 Χολαργός, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6528216 Fax: 210 6528262 Email: info@scheutensolar.gr Website: www.scheuten.com

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660 Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

SUNERAΔιεύθυνση: Ηλία Ηλιού 48 117 43 Νέος Κόσμος Τηλέφωνα: 210 4375690 Email: pchatzip@sunera.gr Website: www.sunera.gr

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400 Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SunPowerSolarΕνεργειακήΕλλάςΔιεύθυνση: Αγίας Βαρβάρας 35 152 31 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6714721 Fax: 210 6714729 Email: effie.kondaxi@sunpowercorp.com _

11. Παραγωγή SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958 Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

12. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840 Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111 Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

14. ΥΓΡΑΕΡΙOΑΝΔΡΙΑΝOΣ-GOKΔιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 Καλαμάτα Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522

BPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000 Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

ΠΕΤΡOΛΙΝΑΑ.Ε.ΠΕΤΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΔιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 2 115 27 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7705401 / 210 7725114 Fax: 210 7725233

ΠΕΤΡΕΛΑΙO15. ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000 Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000 Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΕΛ.ΠΕΑ.Ε.ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΕΣΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣΔιεύθυνση: Ιωνία, Τ.Θ. 10044 541 10 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 750000

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000 Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

16. ΕμπορίαΑΙΓΑΙOΝOΙΛΔιεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000 Fax: 210 4586241 Website: www.aegeanoil.gr

AVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500 Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210 9491000 Fax: 210 9407987 Website: www.coralgas.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000 Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900 Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3 Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401 Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100 Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000 Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

63

17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000 Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100 Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

18. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281, Fax: 210-2581033

ΔΕΗ/ΛΙΓΜΝΙΤ.ΚΕΝΤΡOΠΤOΛΕΜ.ΑΜΥΝΤΑΙOΥΔιεύθυνση: 502 00 Πτολεμαΐδα Τηλέφωνα: 24630 28601

ΕΣΧΑΑ.Ε.Β.Ε.Διεύθυνση: Παραλία Ασπροπύργου 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5574600-4, Fax: 210-5572974

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 861411 Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

Μ.Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Διεύθυνση: Στεφ. Δραγούμη 15 53 100 Φλώρινα Τηλέφωνα: 23850 29583 Fax: 23850 24763

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091, Fax: 210 3625386

19. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487

HITACHIHOMEELECTRONICSHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 364 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6837200, Fax: 210 6835694

ΑΝΔΡΙΑΝOΣA.E.Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522 Email: info@andrianos.gr Website: www.andrianos.gr

ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣΝ.&ΥΙOΙΑ.Ε.&Ε.Ε.Διεύθυνση: Σολωμού 55 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5224719 / 210 5224735 Fax: 210 5222278

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000, Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗΑ.Ε.Ε.&Β.Ε.Διεύθυνση: Αχαρνών 374 111 45 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2026655 / 210 2011698 Fax: 210 2019382- 3

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 79902, Fax: 22620 71929

ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣΝ.ΠΑΝ.Α.Ε.Ε.ΕΔιεύθυνση: Όλγας 110 172 36 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9707032, Fax: 210 9750331

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82 167 77 Ελληνικό Τηλέφωνα: 210 9691500, Fax: 210 9691580

20. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣΑΔΚΑΡΩΝΗΣ-ΔΡΕΤΤΑΣ-ΚΑΡΛΑΥΤΗΣΣΥΜΒOΥΛOΙΜΗΧΑΝΙΚOΙΑ.Ε.Διεύθυνση: Θεμιστοκλέους 106 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3302575 9, Fax: 210 3815043

AIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600, Fax: 210 9491610

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22 Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσσαλονίκης Τηλέφωνα: 2310 867575, Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

ENERGOGROUPA.E.Διεύθυνση: Βεάκη 1 & Κηφισίας 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6777825, Fax: 210 6777813

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185, Fax: 210 6996186

KANTORManagementConsultants ΓραφείαΑθηνώνΔιεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1, 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7297500, Fax: 210 7249528

ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗΕΠΕΔιεύθυνση: Μονεμβασιάς 27 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6800690, Fax: 210 6801005

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29, 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 e-mail: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300, Fax: 210 2834090 E-mail: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

21. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝΑC/DCΔιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία, 555 35 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 314754, Fax: 2310 314666 Email: milonas@fotovoltaica.gr Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr

AdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291, Fax: 2104628163 Αδαμόπουλος Χ. Αλέξιος (Διπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ) e-mail: info@adamsnet.gr energy.inspectors@yahoo.gr www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030, Fax: 210 6084178 Email: mail@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Σύμβ. Επιχειρήσεων / Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28, 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610620041 e-mail: info@kscg.gr / www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31 145 61 Κηφισιά, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9329770, Fax: 210 9333597 e-mail: info@nrg-orion.gr / www.nrg-orion.gr

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.Περιοδικό:energyworldΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

info@energyonline.grwww.energymag.gr

Annual subscription for Greece:30 euros, for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A.energyworld MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.115 28 Ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

info@energyonline.grwww.energymag.gr

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

Το περιοδικό για την Ενέργεια και το Περιβάλλον

Σκανάρετε με το κινητό & επισκεφτείτε το site

www.energyonline.gr

Κάθε μέρα όλα τα νέαγια την ενέργεια καιτο περιβάλλον

➤