Η Εικονομαχία

Τι είναι…Με τον όρο Εικονομαχία εννοούμε τη θρησκευτική και

πολιτική διαμάχη για τη λατρεία των εικόνων που ξέσπασε στο Βυζαντινό Κράτος τον 8ο και 9ο αιώνα και δίχασε τους Βυζαντινούς σε «Εικονομάχους» και

«Εικονολάτρες»

Η ΕικονομαχίαΠότε…

Η Εικονομαχία παρουσιάστηκε στο Βυζάντιο κατά τον 8ο και 9ο αιώνα.

Διακρίνεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη εκτείνεται από το 726 ως 787

και η δεύτερη από το 815 ως 843

Η ΕικονομαχίαΤι σημαίνουν…

Εικονομάχοι (Εικονοκλάστες ): Καταδίκαζαν τις εικόνες και τη λατρεία τους.

Εικονολάτρες (Εικονόφιλοι ή Εικονόδουλοι) : Υποστήριζαν τη λατρεία των εικόνων όχι όμως ως υλικό αλλά η λατρεία απευθύνονταν στο εικονιζόμενο πρόσωπο.

Η ΕικονομαχίαΑυτοκράτορες πρωταγωνιστές…

Α’ φάση:Λέων Γ' ΊσαυροςΚωνσταντίνος Ε‘Λέων Δ' ΧάζαροςΕιρήνη η Αθηναία(σύζ. Λέοντος Δ’)

Β’ φάση:Λέων Ε' ο ΑρμένιοςΜιχαήλ Β‘Θεόφιλος (γιος του Μιχαήλ Β’)Θεοδώρα (σύζυγος Θεόφιλου)

Η ΕικονομαχίαΆλλοι πρωταγωνιστές…

• Αγαλλιανός • πατριάρχης Γερμανός • πάπας Γρηγόριος ο Β’ • σύγκελλος Αναστάσιος• πάπας Γρηγόριος ο Γ’• Ιωάννης Δαμασκηνός• Αρτάβασδος• Στέφανος ο Νέος• Μιχαήλ Λαχανοδράκων

Η ΕικονομαχίαΑφορμή…

Την περίοδο 726-730 ο Λέων Γ' Ίσαυρος απαγόρευσε με διατάγματα την προσκύνηση των εικόνων.

Η ΕικονομαχίαΠιθανές αιτίες…

• Επρόκειτο για αντιμοναχικό κίνημα που αποσκοπού- σε στη μείωση του αριθμού των μοναχών και της μο- ναστηριακής περιουσίας, άρα εντασσόταν στα πλαίσια των κοινωνικοπολιτικών μέτρων των Ισαύρων.

• Ήταν κίνημα θρησκευτικού χαρακτήρα που εξέφρα- ζε τις διαφορετικές θεολογικές αντιλήψεις των ανατο- λικών και δυτικών πληθυσμών της αυτοκρατορίας.

Τρωτά σημεία των απόψεων αυτών. Υπό συζήτηση τα πραγματικά αίτια.

Η Εικονομαχία

Λήξη…

Η Θεοδώρα (ως επίτροπος του γιου της Μιχαήλ Γ‘, μετά το θάνατο του Θεόφιλου), έλυσε οριστικά το ζήτημα των εικόνων.

Με νέα σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, το 843, επικύρωσε τα πρακτικά της Ζ' Οικουμενικής συνόδου

(787) και διακήρυξε την αναστήλωση των εικόνων.

Η Εικονομαχία

Έκτοτε την πρώτη Κυριακή της Τεσσαρακοστής

(Σαρακοστής), που πήρε την ονομασία "Κυριακή της

Ορθοδοξίας", η Εκκλησία γιορτάζει την αποκατάσταση των εικόνων και της τάξης

στους κόλπους της.

Η ΕικονομαχίαΣυνέπειες…

• Έγιναν διωγμοί κατά μοναχών και άλλων πιστών

• Διαμάχες μεταξύ εικονολατρών και εικονομάχων στα όρια εμφυλίου πολέμου

• Διχασμός του λαού με συνέπειες κοινωνικές, οικονομικές, στρατιωτικές και πολιτικές

Η ΕικονομαχίαΣυνέπειες…

Ο Πάπας προσπάθησε να εκμεταλλευθεί την περίσταση για να αποδεσμευτεί και από τις φορολογικές υποχρεώσεις προς το ανατολικό κράτος

•

• Ο Λέων αφαίρεσε από τη δικαιοδοσία του Πάπα την Εκκλησία του Ιλλυρικού (Κάτω Ιταλία - Σικελία και Ελλάδα)

Η ΕικονομαχίαΣυνδέσεις…

• Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού• Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος•

Λόγοι Απολογητικοί Προς τους Διαβάλλοντας τας Αγίας Εικόνας του Ιωάννου Δαμασκηνού

• Εικονομαχία live-pedia• Video στο YouTube• Άρθρο του R. P. Boris Bobrinskoy στη Μυριόβιβλο

Η Εικονομαχία

ΤΕΛΟΣ

Η ΕικονομαχίαΕπιχειρήματα Εικονομάχων…

Οι εικόνες αναπληρώνουν τα είδωλα και άρα αυτοί που τις προσκυνούν είναι ειδωλολάτρες [...]. Όμως δεν πρέπει να προσκυνούμε κατασκευάσματα των

ανθρώπινων χεριών και κάθε είδους ομοίωμα [...]. Πληροφόρησέ με ποιος μας κληροδότησε αυτή την παράδοση, δηλαδή να σεβόμαστε και να προσκυνούμε κατασκευάσματα χεριών, ενώ ο Θεός απαγορεύει την προσκύνηση, και εγώ θα

συμφωνήσω ότι αυτό είναι νόμος του Θεού.

—Από επιστολή του Λέοντος Γ’ στον πάπα Γρηγόριο Β’, Travaux et mémoires 3 (1968) 279

Η ΕικονομαχίαΕπιχειρήματα Εικονολατρών…

Εφόσον προσκυνώ και σέβομαι το σταυρό και τη λόγχη, τον κάλαμο και τον σπόγγο, με τα οποία οι θεοκτόνοι Ιουδαίοι προσέβαλαν και σκότωσαν τον Κύριό μου, γιατί όλα αυτά στάθηκαν όργανα του έργου της σωτηρίας των ανθρώπων, πώς να μην προσκυνήσω και τις εικόνες που κατασκευάζουν οι πιστοί με αγαθή

προαίρεση και με σκοπό τη δοξολογία και την ανάμνηση των παθημάτων του Χριστού; Και εφόσον προσκυνώ την εικόνα του σταυρού που κατασκευάζεται

από οποιοδήποτε υλικό, πώς να μην προσκυνήσω την εικόνα του Χριστού που κατέστησε σωτήριο τον σταυρό; Ότι δεν προσκυνώ την ύλη είναι φανερό, διότι, αν καταστραφεί το εκτύπωμα ενός σταυρού που είναι κατασκευασμένος από

ξύλο, παραδίδω το ξύλο στη φωτιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το ξύλο των εικονισμάτων, όταν αυτά καταστραφούν.

—Ιωάννης Δαμασκηνός, Περί εικόνων, Λόγος δεύτερος κεφ. 19, Migne, Patrologia Graeca, τ. 94, στήλη 1305