Egypt Revolt

Η ώρα της αλήθειας για την Αίγυπτο και τον καταπιεσµένο

λαό της. Προσωπική µαρτυρία από το µέτωπο µιας

αυθόρµητης εξέργεσης.

Κείµενο: Γιάννης Ζαχαράκης

Φωτογραφίες: Rosy Favicchio, Μιχάλης

Κατσουλάκης, Γιάννης Ζαχαράκης

Η απόφαση για το ταξίδι στην Αίγυτπο είχε παρθεί

εδώ και πολλούς µήνες, όλα είχαν κανονιστεί µε

αρκετή προσπάθεια και µετά από πολλές

συναντήσεις των 7 µελών της αποστολής. Τίποτα δε

φαινόταν ικανό να µας αποτρέψει από το να

φτάσουµε στο Κάϊρο και να δούµε από κοντά το

µεγαλείο µιας χώρας µε πολιτισµό 6,000 χρόνων και

να γευτούµε την απίστευτη ποικιλία τοπίων και

κουλτούρας. Ούτε καν η βοµβιστική επίθεση στην

κοπτική εκκλησία της Αλεξάνδρειας ή τα επεισόδια

µεταξύ διαδηλωτών και δυνάµεων της αστυνοµίας

δύο µέρες πριν την άφιξή µας. Η οποία άφιξη

πραγµατοποιήθηκε την Πέµπτη 27 Ιανουαρίου µε

την οµάδα να έχει καταπληκτική διάθεση.

Τα πράγµατα στο Κάϊρο είχαν ηρεµήσει, οι ρυθµοί

φαίνονταν φυσιολογικοί, αν και φρενήρεις για τα

Ελληνικά και Ευρωπαϊκά δεδοµένα. Μονάχα η

ισχυρή παρουσία της αστυνοµίας µαρτυρούσε την

αναταραχή των προηγούµενων ηµερών, αλλά οι

Αιγύπτιοι είναι συνηθισµένοι στην πάντα αισθητή

παρουσία των αστυνοµικών δυνάµεων. Η πρώτη

µέρα κυλάει ήρεµα, οι άνθρωποι παντού φιλικοί και

ανοιχτοί, αν και παρόλο που ο τουρισµός είναι η

κύρια βιοµηχανία της χώρας, η εικόνα των ξένων

είναι κάτι µη αναµενόµενο, ιδιαίτερα εκτώς των

κύριων τουριστικών περιοχών. Το Κάϊρο άλλωστε

είναι µια γιγαντιαία πόλη µε περισσότερους από 20

εκατοµυρία κατοίκους.

Τίποτα δεν προµήνυε τον κόλαση των επόµενων

ηµερών.

Η Παρασκευή είναι ηµέρα προσευχής, αλλά και

παραδοσιακά ηµέρα πνευµατικής και

συναισθηµατικής ανάτασης και παρότρυνσης του

λαού από τους πνευµατικούς ηγέτες. Από τους

χίλιους µιναρέδες της πόλης µπορείς να ακούσεις

την προσευχή του ιµάµη, αλλά και το κήρυγµα σε

πολύ έντονο και επιτακτικό λόγο, δυστυχώς χωρίς να

καταλαβαίνουµε τι λέει. Η µόνη διαφορά σε σχέση

µε τις προηγούµενες µέρες, όντας βρισκόµενοι στις

παριφές της πόλης, είναι η απώλεια σήµατος στα

κινητά. Θα µαθαίναµε αργότερα ότι απλά η

κυβέρνηση αποφάσισε να κατεβάσει τους διακόπτες

σε διαδύκτιο και κινητή τηλεφωνία. Αδιαννόητο για

µας, αλλά χαρακτηριστικό της δύναµης αυτών των

µέσων, αφού η αρχική παρότρυνση για την εξέργεση

έγινε µέσω του Facebook. Ο Αιγυπτιακός λαός

παραδίνει µαθήµατα δηµοκρατίας και όλοι εµείς θα

έπρεπε να διδαχτούµε από τον τρόπο που

εκατοµύρια άνθρωποι µπορούν να αυτο-οργανωθούν

όταν έχουν κοινό σκοπό και κίνητρα.

Τα πράγµατα πήραν µια εντελώς διαφορετική τροπή

και τα γεγονότα να εξελίσσονται µε καταιγιστικούς

ρυθµούς όταν αργά το απόγευµα προσπαθήσαµε να

γυρίσουµε στο ξενοδοχείο µας στο κέντρο της

πόλης, λίγα τετράγωνα µακρυά από το επίκεντρο

των εξελίξεων, την Πλατεία Tahrir (Πλατεία

Ελευθερίας). Η απαγόρευση κυκλοφορίας ήταν σε

ισχύ από τις 6 µµ ως και το πρωΐ του Σαββάτου στις

7πµ. Με αυτήν την εξέλιξη η µόνη λύση ήταν η

διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο έξω από το κέντρο,

απ’ όπου παρακολουθούσαµε τη φάλαγγα των τανκς

να κατεβαίνουν στο κέντρο. Ο στρατός είχε

αποφασίσει να επέµβει για τη διατήρηση της

δηµόσιας ασφάλειας και την προστασία της

δηµοσιας περιουσίας. Ο κόσµος ζητοκραυγάζει και

επεφηµεί τους στρατιώτες, ο στρατός άλλωστε είναι

ο πιο αξιοσέβαστος θεσµός της χώρας. Καθώς οι

οδοµαχίες εξελίσσονταν και δυνάµωµαν, διάσπαρτοι

πυροβολισµοί ακούγονταν όλη τη νύχτα, οι

διαδηλωτές συγκρούονταν µε τις δυνάµεις της

αστυνοµίας. Οι πληροφορίες που µεταδίδονταν από

την κρατική τηλεόραση λογοκριµένες και

ελεγχόµενες και µε τα κινητά κλειστά η

πληροφόρηση ήταν ανεπαρκείς για το τί ακριβώς

συµβαίνει, πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση.

Το πρώτο φως της ηµέρας θα αποκάλυπτε το

µέγεθος των οδοµαχιών, των καταστροφών και την

οργή του πλήθους κατά ενός καθεστώτος

καταπιεστικού, ανελεύθερου και διεφθαρµένου. Ο

στρατός έχει καταλάβει την πόλη, µε τα τανκς να

έχουν παραταχθεί σε σηµεία κλειδιά για τον έλεγχο

της κυκλοφορίας και για την προστασία σηµαντικών

κρατικών κτιρίων, πρεσβειών και ακριβών

συνοικιών. Οι βραδινές πυρκαγιές καπνίζουν ακόµα,

κάποιες µαίνονται ύστερα από πολλές ώρες, όπως

στο κτίριο του κόµµατος του προέδρου Χόσνι

Μουµπάρακ, το οποίο πυρπολήθηκε ολοκληρωτικά.

Παντού καµµένα αυτοκίνητα, κυρίως της

αστυνοµίας, οδοφράγµατα και κόσµος που

παραµένει στους δρόµους έτοιµος για την µάχη της

επόµενης νύχτας.

Η ατµόσφαιρα ηλεκτρισµένη, αλλά και βαρυά από

τα δακρυγόνα, τα µάτια αρχίζουν να τσούζουν, οι

σκηνές βγαλµένες από ταινία ή από ρεπορτάζ

πολεµικού ανταποκριτή και σίγουρα πρωτόγνορες

για µας. Η αστυνοµία άφαντη, αφού αποσύρθηκε

από την κυβέρνηση σε µια προσπάθεια για εκτόνωση

της κατάστασης, κάτι πολύ παράξενο ακόµα και για

τους Αιγύπτιους.

Αυτό είναι και το κρίσιµο σηµείο, στο οποίο ο απλός

κόσµος αρχίζει να δείχνει πόσο ισχυρά δηµοκρατικά

και κοινωνικά αισθήµατα διαθέτει, σε µια χώρα που

δεν είχε ποτέ δηµοκρατία τα τελευταία 6,000 χρόνια.

Στις γειτονιές οι άνθρωποι φτιάχνουν οµάδες

περιφρούρησης για την προστασία των περιουσιών

τους από ληστείες και λεηλασίες, στους δρόµους

ρυθµίζουν την κυκλοφορία στις διασταυρώσεις εν

είδη τροχονόµων.

Και βέβαια µε απόλυτη ενότητα και αξιοζήλευτη

προσήλωση στα αιτήµατά τους για αλλαγή του

καθεστώτος, για παραίτηση του προέδρου ο οποίος

διοικεί τη χώρα για 30 χρόνια, για παραχώρηση

περισσότερων ελευθεριών και για αλλαγή του

οικονοµικού µοντέλου της χώρας. Ένα µοντέλο που

έχει οδηγήσει το λαό µιας χώρας µε άφθονες

πλουτοπαραγωγικές πηγές και αξιοζήλευτο φυσικό

πλούτο στην εξαθλίωση, µε βιοτικό επίπεδο συνεχώς

µειούµενο και την πλειοψηφία να ζει σε συνθήκες

απόλυτης φτώχειας χωρίς καµία διέξοδο. Στην

αντίπερα όχθη βέβαια η διοικούσα ελίτ καρπώνεται

τον πλούτο της χώρας µε τις ευλογίες της διεθνούς

κοινότητας πυροδοτώντας την οργή του κόσµου.

Μια ελίτ που περιλαµβάνει εκτώς από Άραβες

πλούσιους και πολιτικούς και πολλούς ξένους

επιχειρηµατίες και διπλωµάτες, οι οποίοι έχουν

υιοθετήσει έναν τρόπο ζωής εξώφθαλµα προκλητικό

για το µέσο Αιγύπτιο.

Η συνύπαρξη των διαλυµένων FIAT του ’70 µε τις

MERCEDES και οι βίλες των ακριβών συνοικιών µε

τις παραγγουπόλεις των παριφών του Καΐρου

αποδεικνύουν και επιδεικνύουν ξεκάθαρα το χαοτικό

χάσµα των κοινωνικών οµάδων. Σε µια νευραλγική

περιοχή της Μέσης Ανατολής µε ισχυρά γεοπολιτικά

συµφέροντα για τη µεταφορά φυσικών πόρων και

αγαθών, µια πλούσια και ισχυρή χώρα µε φτωχούς

πολίτες αποτελεί έναν πολύ χρήσιµο σύµµαχο για τη

διατήρηση της καθεστικυίσας τάξης. Αυτό ακριβώς

έχει εξασφαλήσει το καθεστώς του Μουµπάρακ τα

τελευταία 30 χρόνια και γι’ αυτό απαλαµβάνει τις

ευλογίες των δυτικών κυβερνήσεων. Μέχρι που ο

κόµπος έφτασε στο χτένι και ο κόσµος αγανάκτησε

για τη φτώχεια, την εξαθλίωση και την καταπάτηση

στοιχειωδών ελευθεριών που βιώνει καθηµερινά.

Σας θυµίζει κάτι; Θα έπρεπε, και ίσως εµείς εδώ θα

έπρεπε να παρακολουθούµε µε ενδιαφέρον τι γίνεται

στη γειτονιά µας, αν δε θέλουµε να δούµε τη χώρα

µας να φτάνει σε τέτοια επίπεδα κοινωνικής

αποδόµησης και αναταραχής. Γιατί δυστυχώς οι

κοινωνικές και οικονοµικές πολιτικές της δικιάς µας

εγχώριας διοικούσας ελίτ, επίσης τα τελευταία 30

χρόνια µας έχουν οδηγήσει σε µια αχαρτογράφητη

ατραπό µε πιθανόν ολέθριες συνέπειες. Και ίσως

εµείς που υπερηφανευόµαστε ότι η χώρα µας

αποτελεί το λύκνο της δηµοκρατίας, θα έπρεπε να

διδαχθούµε από τον γειτονικό λαό και τον αγώνα του

για περισσότερη ελευθερία, ευηµερία και

αξιοπρέπεια. Αγαθά και αξίες που µάλλον δεν είναι

καθόλου δεδοµένα και αυτοννόητα.

Η περιπέτεια της οµάδας συνεχίστηκε µε συνεχείς

διαβουλεύσεις για τις επόµενες κινήσεις. Τα

πράγµατα στο Κάϊρο δεν έδειχναν και πολύ

ενθαρυντικά και µε το ιντερνέτ εκτός λειτουργίας

λίγα πράγµατα µπορούσαν να εξακριβωθούν. Η

επικοινωνία µε την Ελληνική και την Ιταλική

πρεσβεία λίγο βοήθησε, ενώ µόνο ο Έλληνας γενικός

πρόξενος µας προέτρεψε να κινηθούµε προς το

αεροδρόµιο. Η παρουσία του στρατού δεν βοηθούσε

καθόλου, ενώ η απαγόρευση κυκλοφορίας θα ήταν

πιο αυστηρή το Σάββατο 29 Ιανουαρίου και µε ισχύ

από τις 4µµ µέχρι τις 8πµ της Κυριακής. Η τελική

απόφαση να πάµε στο αεροδρόµιο αποδείχτηκε

τελικά σοφή, και το ίδιο έπραξαν χιλιάδες κόσµου,

γεµίζοντας ασφυκτικά τους τερµατικούς σταθµούς

και πιέζοντας στα όριά του έναν σύστηµα σε

υπολειτουργία. Φαγητό και νερό εξαντλούνται

γρήγορα, ενώ το δύκτιο του αεροδροµίου δεν

λειτουργεί όπως και στην υπόλοιπη χώρα. Ευτυχώς η

λειτουργία των κινητών έχει αποκατασταθεί και

µπορούµε να κανονίσουµε την αναχώρησή µας µέσω

συγγενών και φίλων στην Ελλάδα. Οι 4 αναχωρούν

Κυριακή πρωΐ µε πτήση της Aegean, ενώ οι

υπόλοιποι 4 έχουν πτηση της Ολυµπιακής για το

βράδυ της Κυριακής, η οποία ακυρώνεται. Επίσηµη

δικαιολογία, η ασύµφωρη και ζηµιογόνα για την

εταιρία πτήση Αθήνα – Κάϊρο η οποία είχε µόνο 22

επιβάτες. Την απαράδεκτη στάση της Ολυµπιακής,

µε δεδωµένη την κρισιµότητα της κατάστασης, ήρθε

να ολοκληρώσει η απίστευτη παράσταση µε την

αποστολή τριών C130 της πολεµικής µας

αεροπορίας µε τον ίδιο τον υφυπουργό εξωτερικών

επηβαίνοντα, για τον επαναπατρισµό 180 Ελλήνων

της Αλεξάνδρειας. Κανείς δεν µας είπε βέβαια ότι τα

αεροδρόµια λειτουργούσαν κανονικά, χιλιάδες

κόσµος έφυγε µε κανονικές προγραµµατισµένες

πτήσεις (εκτός Ολυµπιακής βέβαια) και ότι τρία

αεροπλάνα µετέφεραν λιγότερους επιβάτες από µια

κανονική πτήση. Και ότι βέβαια αυτά τα άτοµα

αποτελούν λιγότερο από το 5% των Ελλήνων της

Αιγύπτου. ∆υστυχώς για άλλη µια φορά η χώρα αυτή

είναι πρωτοπόρα σε κινήσεις εντυπωσιασµού, αλλά

στην ουσία µένουµε µετεξεταστέοι.

Οι συγλονιστικές στιγµές που ζήσαµε είχαν αίσιο

τέλος για την παρέα όταν και τα υπόλοιπα µέλη της

επέστρεψαν τη ∆ευτέρα 31 Ιανουαρίου ύστερα από

δύο µέρες στο αεροδρόµιο του Καΐρου. Οι σκέψεις

µας όµως παρέµειναν στο πλευρό του εκπληκτικού

Αιγυπτιακού λαού που για 18 µέρες παρέµενε στους

δρόµους διεκδικώντας και απαιτώντας ένα καλύτερο

µέλλον. Το βράδυ της Παρασκευής 12 Φεβρουαρίου,

η πίεση προς στον ισχυρό άνδρα της χώρας έφερε το

πολυπόθητο αποτέλεσµα. Ο Χόσνι Μουµπάρακ

παραιτείται µαζί και ο αντιπρόεδρος Οµάρ

Σουλεϊµάν και µεταβιβάζει την εξουσία στο

Συµβούλιο των Ενόπλων ∆υνάµεων. Όλη η χώρα

πανηγυρίζει τη µεγάλη επιτυχία. Ας ελπίσουµε ότι ο

σεβασµός που τρέφει ο λαός προς τον στρατό δε θα

διαψευτεί και η µετάβαση προς ένα δηµοκρατικό

καθεστώς θα γίνει µε οµαλό τρόπο, όπως και

ανακοινώθηκε και υποσχέθηκε.