Eικαστικά

A΄& B΄∆ηµοτικού

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Θωµάς Zωγράφος, Kαθηγητής Kαλλιτεχνικών B/θµιας Eκπαίδευσης∆ηµήτρης Mπέσσας, Kαθηγητής Eικαστικών

στο Π.T.∆.E. ∆υτικής MακεδονίαςEλεονόρα Mπέσσα, ∆ασκάλα

ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ Όλγα Zιρώ, Aπόφοιτος A.Σ.K.T, M.A. Iστορίας της TέχνηςΣωτηρία Λαζάρου, Σχολική Σύµβουλος Kαλλιτεχνικών Mαθηµάτων

B/θµιας EκπαίδευσηςΣταµάτης Σινιώρης, ∆άσκαλος

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Eύα Mπαζού, Σκιτσογράφος - Eικονογράφος

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Bασιλική Aναστασοπούλου, Φιλόλογος

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γιώργος Σιγάλας, Σύµβουλος Kαλλιτεχνικών Mαθηµάτων του Π.I.ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ YΠOEPΓOY Iωάννης Tσιρίκος, ∆άσκαλος

ΕΞΩΦΥΛΛΟ Kωνσταντίνος Πανιάρας, Eικαστικός Kαλλιτέχνης

ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ACCESS ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ Α.Ε.

Γ΄ Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Ενέργεια 2.2.1 / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α: «Αναµόρφωση των προγραµµάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων»

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ∆ηµήτριος Γ. BλάχοςΟµότιµος Καθηγητής του Α.Π.ΘΠρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Πράξη µε τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού µε βάσητο ∆ΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το ∆ηµοτικό και το Nηπιαγωγείο»

Επιστηµονικός Υπεύθυνος ΈργουΓεώργιος ΤύπαςΣύµβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναπληρωτής Επιστηµονικός Υπεύθυνος ΈργουΓεώργιος ΟικονόµουΣύµβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Έργο συγχρηµατοδοτούµενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο και 25% από εθνικούς πόρους.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Π Α Ι ∆ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο

Θωµάς Zωγράφος ∆ηµήτρης Mπέσσας Eλεονόρα Mπέσσα

ANA∆OXOΣ ΣYΓΓPAΦHΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Α.Ε.

OPΓANIΣMOΣ EK∆OΣEΩΣ ∆I∆AKTIKΩN BIBΛIΩN

AΘHNA

Eικαστικά

A΄& B΄∆ηµοτικού

5

T· ÛΛÙÛ· ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘

ŒÚÁ· ηÏÏÈÙ¯ÓÒÓ

π‰¤Â˜ ÁÈ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Â˜

√È ‰ÈΤ˜ Ì·˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Â˜

¶·Ú·ÙËÚÒ ÙË Ê‡ÛË Î·È ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ

∫¿ı ÊÔÚ¿ Ô˘ ı· ‚ϤÂȘ Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ÛΛÙÛ· ı· ͤÚÂȘ fiÙÈ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó...

6

ªÈÎÚÔ› Ì·˜ Ê›ÏÔÈ

To ‚È‚Ï›Ô ·˘Ùfi Â›Ó·È ÁÂÌ¿ÙÔ ˆÁÚ·ÊȤ˜ Î·È fiÌÔÚʘ ÂÈÎfiÓ˜.

ÕÏϘ Â›Ó·È ÊˆÙÔÁڷʛ˜ ·fi ÙË Ê‡ÛË, ¿ÏϘ ·fi ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Â˜

Ô˘ ¤ÊÙÈ·ÍÂ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ÁÈ· ÙȘ ηıËÌÂÚÈÓ¤˜ ÙÔ˘ ·Ó¿ÁΘ

Î·È ¿ÏϘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ¤ÚÁ· Ù¤¯Ó˘ Ô˘ ¤ÊÙÈ·Í·Ó ÌÂÁ¿ÏÔÈ Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜.

£· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÙ ڿÁÌ·Ù· Ô˘ Ù· ͤÚÂÙÂ

·ÏÏ¿ ›Ûˆ˜ ‰ÂÓ Ù· ›¯·Ù ÚÔÛ¤ÍÂÈ Ôχ.

£· ·Ó·Î·Ï‡„ÂÙÙ ηÈÓÔ‡ÚÁȘ ÁÓÒÛÂȘ, ı· ı·˘Ì¿ÛÂÙ ÙËÓ

ÔÌÔÚÊÈ¿ Ô˘ ¿Ú¯ÂÈ Á‡Úˆ Û·˜ Û ·Ï¿ Ú¿ÁÌ·Ù· Î·È ı·

ηٷϿ‚ÂÙ fiÙÈ fiÏÔÈ ÔÈ Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜ ‰È‰¿¯ıËÎ·Ó ·fi ÙË Ê‡ÛË Î·È

‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ ÂÌÓ¢Ṳ̂ÓÔÈ ·fi ·˘Ù‹Ó.

£· ‰Â›Ù ÔÏϤ˜ ˆÁÚ·ÊȤ˜ Î·È Î·Ù·Û΢¤˜

Ô˘ ¤ÊÙÈ·Í·Ó ·È‰È¿ Û·Ó ÂÛ¿˜.

ªÂ ·ÊÔÚÌ‹ ·˘Ù¿ Ù· ¤ÚÁ· ÌÔÚ›ÙÂ Î·È ÂÛ›˜ Ó· ÊÙÈ¿ÍÂÙ ٷ ‰Èο

Û·˜ Î·È Ó· Á›ÓÂÙ ÌÈÎÚÔ› ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ› Ô˘ ı· ·Ú·ÙËÚ›ÙÂ,

ı· ÂÈÚ·Ì·Ù›˙ÂÛÙÂ, ı· „¿¯ÓÂÙÂ Î·È ı· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Ù Ì ʷÓÙ·Û›·

ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÛÙÔÓ ÂχıÂÚÔ ÚfiÓÔ Û·˜.

7

¶ÂÚȯfiÌÂÓ·ENOTHTA A MÔÚʤ˜ ·fi ÁÚ·Ì̤˜, Û¯‹Ì·Ù· Î·È ÚÒÌ·Ù·

∞1. ¶·ÓÙÔ‡ ÁÚ·Ì̤˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10∞2. √ ÎfiÛÌÔ˜ fiÏÔ˜ Ì ۯ‹Ì·Ù· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14∞3. ∏ Á¤Ê˘Ú· ÙÔ˘ Ô˘Ú¿ÓÈÔ˘ ÙfiÍÔ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

∞4. MÔÚʤ˜... ·fi Î·È . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

∞5. Ãڈ̷ÙÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

ENOTHTA B MÈÎÚfi˜ ÂÚ›·ÙÔ˜ ÛÙË Ê‡ÛË

µ1. ªÂ ÙÔ ÈÓ¤ÏÔ Î·È Ù· ÚÒÌ·Ù· Ù˘ ʇÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30µ2. ∏ ·Ï¤Ù· ÙˆÓ ÏÔ˘ÏÔ˘‰ÈÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34µ3. ¶ÚfiÛˆ· Ô˘ ÌÈÏÔ‡Ó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39µ4. ŒÓ· ·È‰› ˆÁÚ·Ê›˙ÂÈ Ù’ ¿ÛÙÚ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43µ5. ∆¤¯ÓË Ù˘ Á˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

ENOTHTA ° K·È ¿ÏϘ ȉ¤Â˜ ÁÈ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·

°1. ™ÙÔ ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚË ª˘Ù·Ú¿ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54°2. ªÈÎÚ¿ ÁÏ˘Ù¿ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57°3. ∞ȈÚÔ‡ÌÂÓ· ·È¯Ó›‰È· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61°4. ¶·È¯Ó›‰È· Ì ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65°5. ªÈ· ÈÛÙÔÚ›· ÁÈ· ÊÚÔ‡Ù· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

ENOTHTA ¢ T·Í›‰È· ÛÙÔ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎfi ÎfiÛÌÔ ÙˆÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓ

¢1. ∆·Í›‰È· Ì ÙÔ ˆÁÚ¿ÊÔ Ù˘ ·Ú¿˜ Î·È ÙÔ˘ ÔÓ›ÚÔ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76¢2. ÕÓıÚˆÔÈ ÛÙË ÛÂÈÚ¿ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79¢3. ∫·Ú¿‚È Ô˘ Ù·Íȉ‡ÂÈ ÛÙÔ fiÓÂÈÚÔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82¢4. ∆Ô Ú·ÓÙ‚ԇ ÙˆÓ ÛÎÔ˘È‰ÈÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83¢5. √ ¶¿Ô˘Ï ∫Ϥ ÌÈÏ¿ÂÈ Ì ¤Ó· ·È‰› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

EÓfiÙËÙ· AMÔÚʤ˜ ·fi ÁÚ·Ì̤˜ , Û¯‹Ì·Ù· Î·È ¯ÚÒÌ·Ù·

Ÿˆ˜ ÙÔ A, ÙÔ B, ÙÔ E, ÙÔ £, ÙÔ ¶, ÙÔ P, ÙÔ ø Î·È Ù’ ¿ÏÏ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ó Ï¤ÍÂÈ˜Î·È ÔÈ Ï¤ÍÂȘ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÚÔÙ¿ÛÂȘ, ¤ÙÛÈ Î·È Ë Î·Ì‡ÏË Ì ÙËÓ Â˘ı›· Î·È ÙȘ ¿ÏϘ ÁÚ·Ì̤˜,·Ú¤· Ì ÙÔ ÙÚ›ÁˆÓÔ, ÙÔ ÙÂÙÚ¿ÁˆÓÔ, ÙÔÓ Î‡ÎÏÔ Î·È Ù’ ¿ÏÏ· Û¯‹Ì·Ù· Î·È Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÙÔ Î›ÙÚÈÓÔ,

ÙÔ ÎfiÎÎÈÓÔ Î·È ÙÔ ÌÏ ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ó ÙȘ ˆÁÚ·ÊȤ˜ ÛÔ˘.

TÔ ·ÏÊ·‚ËÙ¿ÚÈ ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÁÈ· Ó· ÁÚ¿„ÂȘ Î·È ÔÈ ÁÚ·Ì̤˜, Ù· Û¯‹Ì·Ù· Î·È Ù· ÚÒÌ·Ù·Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ· ÁÈ· Ó· ˆÁÚ·Ê›ÛÂȘ.

A1. ¶·ÓÙÔ‡ ÁÚ·Ì̤˜¶·Ú·Ù‹ÚËÛ ÙȘ ÁÚ·Ì̤˜ Ô˘ ¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔ Ê‡ÏÏÔ, ÛÙÔ „·ÚÔÎfiηÏÔ,

ÛÙÔ ‰¤ÓÙÚÔ Î·È ÛÙÔ Û·ÏÈÁοÚÈ (ÂÈÎ. 1,2,3,4).3

6

7

5

∏ ÌÂÁ¿ÏË ÁÚ·ÌÌ‹ ÙÔ˘ ÔÙ·Ìԇ̤۷ ÛÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· (ÂÈÎ. 5).

ªÔÚ›˜ Ó· ‚ÚÂÈ˜Î·È ¿ÏϘ ÁÚ·Ì̤˜Ì¤Û· ÛÙË Ê‡ÛË;

ŒÓ· ÌÂÁ¿ÏÔ Û·ÏÈÁοÚÈ Ì ÎÂÚ·Ì›‰È· ¿Óˆ ÛÙÔ ÈfiÓÈ... ∫·È ÙÔ ÔÙ¿ÌÈ ÙÔ˘ ÈÔÓÈÔ‡

ÌÂ ÌÏÂ ÚÒÌ· (ÂÈÎ. 6,7).

™¯Â‰È¿ÛÙÂ Î·È ÛÂȘ ÙȘ ÁÚ·Ì̤˜ Ô˘ ı¤ÏÂÙ ÛÙÔ ÈfiÓÈ, ÛÙËÓ ¿ÌÌÔ Î·È ÛÙÔ ÒÌ·.

2

4

1

10