EELEKTRLEKTRİKK AKIMI AKIMI · 80 EELEKTRİK VE MANYETİZMALEKTRİK VE MANYETİZMA MODEL SORU - 1...

19
ELEKTRİK VE MANYETİZMA ELEKTRİK VE MANYETİZMA 80 MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ 1. X 3a Y 2a a a 2a 3a X in boyu, , X = 3a X in kesit alanı, A X = a.a = a 2 X in direnci, R X = ρ a a 3 2 = a 3t = 12 Ω Y nin boyu, , Y = 3a Y nin kesit alanı, A Y = 2a.2a = 4a 2 Y nin direnci, R Y = ρ a a 4 3 2 = 3ρ a 4 1 $ d n = 4 1 .(12) = 3 Ω olur. CEVAP B 2. A l Telin direnci, R o = ρ A , dır. Tel ikiye katlanırsa, özdirenç ρ 3 ρ boy , 3 2 , alan A 3 2A olur. Yeni direnç R ı = ρ A 2 2 , = R 4 olur. Buna göre II ve III ifadeleri doğrudur. CEVAP E 3. Telin kesit alanı, A = 400 mm 2 = 4.10 –4 m 2 Telin direnci ise, R = ρ . , A = 4.10 –6 . . 4 10 500 4 = 5 Ω dur. Telden geçen akım, ohm kanunundan, I = R V = 5 240 = 48 amper olur. CEVAP D 4. lsıtılan telin direnci, R = R o .(1 + α.t) = 100.(1 + 0,0039.(100 – 0)) = 139 Ω bulunur. CEVAP C 5. Devreden geçen proton sayısı, q = (N e + N p ) q e 8 = (3.10 19 + N p ) . 1,6 . 10 –19 8 = 4,8 + 1,6 . 10 –19 . N p 3,2 = 1,6 .10 –19 . N p N p = 2.10 19 tane olur. CEVAP C 6. X ve Y iletkenlerinin dirençleri, . . 2 . . ρ ρ R r R r olur 4 X X Y Y 2 2 , , r r = = Taraf tarafa oranlanırsa, . . 2 . . . ρ ρ ρ ρ R R r r olur 4 8 2 3 8 12 Y X Y X Y X 2 2 , , r r = = = = CEVAP E 7. I. aralıkta doğrunun eğimi sabit oldu ğundan, R V sabittir. I = = II. aralıkta doğrunun eğimi azaldığından R ifadesi de azalır. Bu durumda II. aralıkta direnç düzgün olarak azalır. CEVAP E ELEKTRİK AKIMI ELEKTRİK AKIMI 2. BÖLÜM 2. BÖLÜM

Transcript of EELEKTRLEKTRİKK AKIMI AKIMI · 80 EELEKTRİK VE MANYETİZMALEKTRİK VE MANYETİZMA MODEL SORU - 1...

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA80

    MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

    1.

    X

    3a

    Y2a

    aa 2a

    3a

    X in boyu, ,X = 3a

    X in kesit alanı, AX = a.a = a2

    X in direnci, RX = ρa

    a32

    = a3t = 12Ω

    Y nin boyu, ,Y = 3a

    Y nin kesit alanı, AY = 2a.2a = 4a2

    Y nin direnci, RY = ρa

    a

    4

    32

    = 3ρa4

    1$ d n

    = 41 .(12)

    = 3Ω olur.CEVAP B

    2.

    A

    l

    Telin direnci, Ro = ρ A, dır.

    Tel ikiye katlanırsa,

    özdirenç ρ ρ

    boy , 2,

    alan A 2A olur.

    Yeni direnç Rı = ρA22,

    = R4

    olur.

    Buna göre II ve III ifadeleri doğrudur.

    CEVAP E

    3. Telin kesit alanı,

    A = 400 mm2 = 4.10–4 m2

    Telin direnci ise,

    R = ρ . ,A

    = 4.10–6..4 10

    5004–

    = 5 Ω dur.

    Telden geçen akım, ohm kanunundan,

    I = RV =

    5240 = 48 amper olur.

    CEVAP D

    4. lsıtılan telin diren ci, R = Ro .(1 + α.∆t)

    = 100.(1 + 0,0039.(100 – 0))

    = 139 Ω bulunur.CEVAP C

    5. Devreden geçen proton sayısı,

    q = (Ne + Np) qe 8 = (3.1019 + Np) . 1,6 . 10

    –19

    8 = 4,8 + 1,6 . 10–19 . Np 3,2 = 1,6 .10–19 . Np ⇒ Np = 2.10

    19 ta ne olur.

    CEVAP C

    6. X ve Y ilet ken le ri nin di renç le ri,

    ..

    2

    . .

    ρ

    ρ

    Rr

    Rr

    olur4

    X X

    Y Y

    2

    2

    ,

    ,

    r

    r

    =

    =

    Ta raf ta ra fa oran la nır sa,

    .

    . 2

    . . .ρ

    ρ

    ρ

    ρ

    RR

    r

    r olur

    4

    823 8 12

    Y

    X

    Y

    X

    Y

    X

    2

    2

    ,

    ,

    r

    r= = = =

    CEVAP E

    7. I. ara lık ta doğ ru nun eği mi sa bit ol du ğun dan,

    R V sabittir.I

    = =

    II. ara lık ta doğ ru nun eği mi azal dı ğın dan R ifa de si

    de aza lır. Bu du rum da II. ara lık ta di renç düz gün

    ola rak aza lır.CEVAP E

    ELEKTRİK AKIMIELEKTRİK AKIMI

    2. BÖLÜM2. BÖLÜM

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 81

    MODEL SORU - 2 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

    1.

    X

    Y

    2Ω2Ω

    2Ω 4Ω

    Refl

    =1Ω

    Devreyi daha açık çizersek,

    X Y

    2Ω 1Ω

    R1

    efl =

    61 +

    61 +

    31

    Reş = 23 Ω olur.

    CEVAP B

    2.

    YX

    3Ω 3Ω

    2Ω 4Ω 2Ω 4Ω

    4Ω 2Ω

    k›sa devre

    YX

    Reş = 3

    6 = 2Ω olur.

    CEVAP A

    3.

    K

    L1Ω

    2Ω 1Ω

    paralel

    seri

    K

    L

    2Ω 1Ω

    K-L arasındaki eşdeğer direnç,

    R1

    efl =

    21 + 1

    3 + 1

    6

    Reş = 1Ω olur.

    CEVAP A

    4.

    4Ω 3Ω

    Y

    X9Ω

    4Ω 3Ω

    Y

    X3Ω

    Reş = 26 = 3Ω olur.

    CEVAP C

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA82

    5.

    K L

    2Ω2Ω

    4Ω6Ω6Ω

    6Ω6Ω

    Paralel

    Paralel

    Paralel

    Paralel

    K L

    2Ω 2Ω

    2Ω 1Ω

    Seri

    Seri

    Reş = .

    4 34 3+

    ⇒ Reş = 712 Ω olur.

    CEVAP D

    6. 4Ω

    3Ω 6Ω 3Ω

    X Y

    X Y

    X Y

    X Y

    1Ω 2Ω

    Refl=1+2+2 = 5Ω

    CEVAP C

    7.

    K L

    12Ω

    K L

    2Ω 9Ω

    R1

    .

    RR olur1

    91

    91

    91

    61 2

    11& X= + + + =

    K-L ara sın da ki eş de ğer di renç,

    RKL = 2 + 2 = 4Ω olur.

    CEVAP E

    8. K

    X/2

    X/2

    Y/3

    2Y/3 L

    Bo yu X olan ilet ke nin di ren ci 16Ω ol du ğun dan,

    Bo yu X2

    olan ilet ke nin di ren ci 8Ω olur.

    Bo yu Y olan ilet ke nin di ren ci 9Ω ol du ğun dan, bo yu Y3

    olan ilet ke nin di ren ci 3Ω, Y3

    2 olan ilet ke nin

    di ren ci 6Ω olur.

    K8Ω 8Ω

    3Ω 6ΩL

    K

    K

    K

    L

    L

    k›sa devreL

    K L

    2Ω 6Ω

    RnR

    28 4KL X= = =

    CEVAP E

    9.

    K L

    4Ω4Ω 6Ω

    12Ω

    12Ω

    K

    K

    K M

    M

    MM

    M

    k›sa devre

    K L

    12Ω

    12Ω

    2Ω 4Ω

    M

    K L4Ω

    12Ω

    M

    RKL = 2 + 3 = 5ΩCEVAP C

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 83

    10.

    K L

    6Ω4Ω

    6Ω4Ω

    6Ω6Ω

    8Ω8Ω

    N

    N

    N

    N N

    N

    LL

    L

    L

    LK

    K

    M

    MM

    M k›sa devre

    k›sa devre

    K L

    2Ω 2Ω 2Ω

    6Ω8Ω

    M N

    K L

    2Ω 2Ω 2Ω

    k›sa devre

    NN

    .RnR olur

    26 3KL X= = =

    CEVAP B

    11. K-L ara sın da ki di renç ler açı la cak olur sa so ru da ha ra hat çö zü le bi lir.

    12Ω

    4Ω3Ω

    5Ω 2Ω 3Ω

    4Ω 6Ω

    10Ω

    L

    4Ω 4Ω 4Ω

    2Ω 2Ω 4Ω

    12Ω

    K

    K

    12Ω

    8Ω6Ω 2Ω

    3Ω 3Ω 6Ω

    10Ω

    10Ω

    L

    K

    8Ω L

    10Ω

    RKL = 2 + 2 = 4Ω olur.CEVAP C

    12. 1Ω

    4Ω 4Ω

    4Ω YX X

    X X

    X

    Y Y

    Y

    X 2Ω Y4Ω 2Ω

    Wheatstoneköprüsü

    Şe kil de ki dev re de Whe ats to ne Köp rü sü ol du ğun-dan dev re miz aşa ğı da ki şe kil de ki gi bi olur.

    X

    2Ω 1Ω3Ω

    4Ω 2Ω6Ω

    Y

    . .R olur3 63 6 2XY X= +

    =CEVAP B

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA84

    MODEL SORU - 3 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

    1.

    + –

    I1

    I2

    I1

    I2

    V

    Anahtarlar açıkken eşdeğer direnç,

    Reş = 3R, akım I1 = RV

    3 = I olsun.

    + –

    I2 V

    paralel 32

    R

    R2

    Anahtarlar kapatılırsa, devrenin eşdeğer direnci,

    Reş = . .

    R R

    R R

    23

    23

    +

    c m

    = 53 R olur.

    Anakol akımı ise,

    I2 = R

    V

    53

    = RV

    35 = 5I bulunur.

    Akımların oranı,

    2

    1I

    I =

    5II =

    51 olur.

    CEVAP A

    2.

    R›efl =Rn =

    42 =2W4Ω

    –+

    4Ω 3Ω

    R

    V

    Anah tar açık ken R di ren ci üze rin den akım geç-mez. Bu du rum da dev re nin eş de ğer di ren ci,

    Reş = 2 + 3 = 5Ω olur.

    Üre te cin ge ri li mi,

    V = I. Reş

    = 6.5

    = 30 V olur.

    Anah tar ka pa tıl dı ğın da eş de ğer di renç,

    V = Iı.Rıeş

    30 = 7,5.Rıeş ⇒ Rıeş = 4Ω olur.

    Rıeş = 2 + .

    RR

    33+

    4 = 2 + .R

    R33+

    6 + 2R = 3R ⇒ R = 6Ω olur.

    CEVAP C

    3.

    Ι1 Ι2

    3Ω5Ω4Ω

    6Ω6Ω

    Şe kil de ki 5 ta ne di renç pa ra lel ol duk la rın dan, akım-la di renç ters oran tı lı pay la şı lır..

    I1 = 6I + 4I + 3I + 2I + 2I = 17I

    I2 = 4I + 3I + 2I = 9I

    Akım la rın ora nı,

    .olur917

    917

    2

    1I

    I

    I

    I= =

    CEVAP B

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 85

    4.

    I0

    A

    + –

    4Ω 8Ω

    36 volt

    I1

    I2

    k›sadevre

    Ampermetre ideal olduğundan iç direnci sıfırdır. Dolayısı ile 8Ω direnç kısa devre olur. Bu durumda devrenin eşdeğer direnci,

    Reş = 24 + 4 = 6Ω

    Anakol akımı,

    Io = RV

    fle =

    636 = 6A olur.

    Ampermetre 4Ω luk direnç üzerindeki akımı göster-diğinde,

    I1 = I

    2o =

    26 = 3A olur.

    CEVAP C

    5.

    l/2

    rX

    l

    r/2 Z

    2r

    2l

    A

    Y

    X, Y ve Z tellerinin direnci,

    RY = t.. ( )

    ,

    r2

    22

    r = 10Ω ⇒

    .

    .,

    r2r

    t = 20Ω

    RX = t..

    ,

    r2r = 20Ω

    RZ = t..

    ,

    r2

    22

    r b l

    = 2 .

    .,

    r2r

    t = 40Ω

    A

    20Ω

    10Ω

    40Ω

    X

    Y

    Z

    80Volt

    Ι

    Ι akımının büyüklüğü,

    RV A

    4080 2I = = = bulunur.

    CEVAP D

    6. I1=11i3R

    2R

    4R

    4R

    R

    R

    V

    + –

    6ii2=9i

    i1=5i

    3R

    RR

    2R4R

    4R + –

    V

    3i

    6i

    9i

    I2=3i

    i2=5i

    R1 di ren ci, . .R

    R RR R R olur

    22

    32

    1 = +=

    R di ren ci R1 e se ri bağ lan dı ğın dan,

    .R R R R olur3

    23

    52 = + =

    4R

    4R + –V

    Ι' 3R

    V2

    V1

    3Ι5R3

    V1 ve V2 ge ri lim le ri eşit ol du ğun dan,

    . .

    ,

    V V

    i R i R

    i i

    ii

    i i i i

    i i i i i

    i i i i i

    335

    3 5

    95 5 9

    6 5 6 11

    6 9 6 3– –

    1 2

    1 2

    1 2

    2

    11 2

    1 1

    2 2

    &

    I

    I

    =

    =

    =

    = = =

    = + = + =

    = = =

    olur. Ι1 ve Ι2 oranlanırsa

    ii

    311

    311

    2

    1I

    I= = bulunur.

    CEVAP D

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA86

    MODEL SORU - 4 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

    1.

    2I

    3R

    4R

    R

    2R

    V1

    V2

    I

    3I

    2R direncinden I akımı geçerse, R direncinden 2I, 4R direncinden ise 3I akımı geçer.

    Bu durumda,

    .

    . .

    ,

    .

    . .

    V R

    V R R

    V ve V taraf tarafa oranlan rsa

    VV

    RR bulunur

    2

    3 4 12

    122

    61

    1

    2

    1 2

    2

    1

    I

    I I

    II

    =

    = =

    = =

    CEVAP A

    2. V

    4Ω 3Ω5Ω

    12Ω

    r=1Ω

    ε+ –

    I

    I

    Volt met re nin gös ter di ği de ğer 20 volt ol du ğun dan,

    V = Ι . 5

    20 = Ι . 5 ⇒ Ι = 4 A olur.

    Dev re nin eş de ğer di ren ci,

    Reş = 3 + 5 + 3 + 1 = 12Ω olur.

    Bu du rum da,

    ε = Ι.Reş = 4.12 = 48 volt olur.

    CEVAP E

    3.

    2I

    V1

    V2

    4R

    3R R

    V3 2R+–

    I

    I

    Paralel kollarda dirençler eşit olduğunda akımlar da eşittir.

    Bu durumda,

    V1 = 4R.I = 4V

    V2 = 3R.I = 3V

    V3 = 2R.2I = 4V

    olur. Buradan, V1 = V3 > V2 bulunur.

    CEVAP C

    4.

    4Ω V

    Ι

    Ιε

    Dev re den ge çen akım,

    RV A

    420 5I = = =

    Üre te cin ge ri li mi,

    ε = Ι.Reş = 5. (4 + 6) = 50 V olur.

    4 ohm luk di ren cin ye ri ne 14Ω luk di renç bağ lan dı-ğın da,

    ( )

    . . .

    RA

    V R V olur

    6 1450

    25

    25 14 35

    e

    ı

    flı

    › ›

    fI

    I

    = =+

    =

    = = =

    CEVAP D

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 87

    5.

    r=1Ωε=40V

    K

    V4Ω

    –+

    L

    L

    L

    LL

    LL

    k›sadevre

    L

    Dev re nin eş de ğer di ren ci,

    Reş = 3 + 4 + 1 = 8Ω olur.

    Ana kol dan ge çen Ι akı mı,

    .R

    A olur840 5

    fle

    fI = = =

    Volt met re nin gös ter di ği de ğer,

    V = Ι.3 = 5.3 = 15 volt olur.

    CEVAP C

    6.

    X

    A

    V

    + –

    R1

    R2

    Io

    Ampermet re nin iç di ren ci sıfırdır. Voltmetrenin iç direnci çok büyüktür.

    Volt met re, anah tar açık ken ve ka pa tıl dı ğın da pil üze rin de ki ge ri li mi okur. X anah ta rı ka pa tıl dı ğın da R2 di ren ci kı sa dev re olur. Do la yı sıy la Reş aza lır, akım ar tar. Volt met re nin gös ter di ği de ğer de ğiş-mez.

    CE VAP B

    MODEL SORU - 5 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

    1.

    +

    A2

    A1

    A4A3

    Diyotlar tek yönde akım geçirdiğinden A3 amper-metresinin üzerinden akım geçmez.

    CEVAP B

    2.

    D1

    D3

    D2

    8X

    I2

    3X

    εI1=5I

    4X

    2X

    6X

    I2=4I

    5I

    I3=I

    D3 diyotu akıma ters bağlı olduğundan üzerinden akım geçmez. D1 ve D2 diyotları üzerinden akım geçer. Ana koldan gelen akım 5I ise I1 = 5I olur. Akım ile direnç ters orantalı olduğundan I3 = I ise I2 = 4I olur.

    Bu durumda,

    .olur45

    45

    2

    1I

    I

    I

    I= =

    CEVAP B

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA88

    1.

    KL

    R

    R

    R

    R

    R

    Paralel

    RK›sa devre

    Şekil de gös terilen R diren ci kısa dev re olur. Bu durum da dev renin eş değer diren ci,

    Reş = R4

    + R

    = 45 R olur.

    CEVAP A

    2.

    4Ω10Ω

    10Ω4Ω

    K L

    paralel

    paralelparalel

    2Ω 5Ω

    K L

    Reş = 2 + 2 + 5 = 9ΩCEVAP A

    3.

    Y

    3W4X

    1X 3X

    X6X

    Z

    Y

    4X

    1X

    X6X

    Z

    Y

    3X4X

    1X

    X

    Y

    4X

    4X

    X

    seri

    6X 6X3X

    paralel

    4Xseri

    RXY

    = =2X42

    4X

    1X 3X

    X

    Z

    7X

    1X

    X

    Z

    7Xseri

    paralel

    paralel

    RXZ

    = =1.71+7

    78

    X

    RR

    872

    716

    XZ

    XY = = olur.

    CEVAP C

    4.

    A B

    2Ω2Ω

    4Ω3Ω

    paralel

    paralel

    A B

    5Ω1Ω

    5Ω 2Ω 6ΩA B

    Reş = 5 + 2 + 6 = 13Ω dur.

    CEVAP E

    5.

    4Ω4Ω

    5Ω5Ω

    K L

    LK

    10Ω

    R1

    efl =

    101 +

    101 +

    61

    Reş = 1130 Ω olur.

    CEVAP D

    6.

    KL

    7Ω7Ω7Ω

    7Ω 7Ω 7Ω

    7Ω 7Ω

    K

    KK

    K K K

    K

    L

    LLL

    L L L

    k›sadevre

    k›sadevre

    Şe kil dik kat li ce in ce len di ğin de, iki di renç kı sa dev-re, di ğer di renç ler ise pa ra lel bağ lı dır. Bu du rum da dev re nin eş de ğer di ren ci,

    Reş = R7

    = 77 = 1Ω olur.

    CE VAP C

    TESTTEST 1 DİRENÇLERÇÖZÜMLER

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 89

    7.

    K L

    6Ω4Ω

    2Ω6Ω

    3Ω2Ω

    K L

    2Ω 3Ω

    K-L noktaları arasındaki eşdeğer direnç,

    R1

    efl =

    61 +

    31 +

    51

    Reş = 710 Ω olur.

    CEVAP B

    8.

    5Ω L

    K6Ω

    2Ω8Ω

    6Ωk›sadevre

    paralel

    L

    5Ω 3Ω

    K4Ω

    Reş = 26X = 3Ω olur.

    CEVAP B

    9.

    6X

    KL

    1X 1X

    1X 1X2X 2X

    2X

    2X

    8X 8X 8X 8X 6X

    seri

    paralel paralel paralel

    4X 4X

    3X

    6X

    KL

    1X 1X

    1X 1X2X

    6X4X 3X

    paralel

    4X

    seri

    KL

    2X

    6X 1X 1X

    1X 1X

    4X 2X

    seri

    4X

    1X

    1X

    4X 4X

    paralel

    KL

    2X

    4X

    6X

    KL

    1X

    1X2X

    2X

    seri

    4X

    6X

    KL

    1X

    1X2X

    4X

    paralel

    4X 4X

    6X

    KL

    2X

    2X

    Refl = 6 + 2 + 2 = 10X

    6X

    CEVAP C

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA90

    10.

    2R

    2R

    2R

    4R

    4R

    2R

    2R

    R

    K

    L

    R

    2R

    2R

    K

    L

    4R

    R

    R2R

    seri

    seri

    seri

    paralel

    paralel

    paralel

    K

    L

    4R

    4R

    2R

    R R R R1

    41

    41

    21

    fle= + + ⇒ Reş = R olur.

    CEVAP C

    11. Dev re in ce len di ğin de di renç le rin bir bi ri ne pa ra lel bağ lı ol du ğu gö rü lür. Bu du rum da eş de ğer di renç,

    Reş = nR = R

    5 olur.

    CEVAP A

    12.

    K

    L

    RRRR

    R R R

    R R R

    K L K L

    L K L K

    Şe kil de ki tüm di renç le rin bir ucu K, di ğer ucu L nok ta sı na bağ lı ol du ğun dan tüm di renç ler pa ra lel-dir. 10 tane direnç olduğundan;

    RnR

    10R olur.efl = =

    CEVAP B

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 91

    1. Telden geçen akımın şiddeti,

    iRV A

    624 4= = = olur.

    Telin herhangi bir kesitinden 8 saniyede geçen elektron sayısı,

    N.e = i.t

    N.1,6.10–19 = 4.8

    N = , .1 6 10

    3219–

    N = 20.1019

    N = 2.1020 olur.

    CEVAP D

    2.

    K••

    r=0

    f

    2R

    2RA

    R

    K anahtarı açık iken:

    Ampermetrenin gösterdiği değer,

    i1 = f

    R3 olur.

    K anahtarı kapalı iken:

    Ana koldan geçen akım,

    i = fR2

    olur.

    Ampermetrenin gösterdiği değer,

    i2 = fiR2 4

    = olur.

    i1 ve i2 akımları taraf tarafa oranlanırsa,

    f

    f

    ii

    R

    R

    4

    334

    2

    1 = = olur.

    CEVAP C

    3. Akım-gerilim grafiği-

    potansiyel fark›

    ak›mfliddeti

    0• •I II

    nin eğimi elemanın direncini verir.

    I aralığında grafiğin eğimi sabit olduğun-dan, elemanın diren-ci değişmez.

    II aralığında grafiğin eğimi azaldığından, elemanın direnci azalmaktadır.

    CEVAP D

    4. Bir iletkenin kesitinden geçen yük miktarı, q = i.t q = N.e

    i.t = N.e

    i.10 = 5.1020.1,6.10–19

    10i = 8.10

    i = 8A olur.

    CEVAP E

    5.

    K••

    2X

    6X

    3X

    A V

    r=1X

    f

    K anahtarı açık iken: i1 = R

    f

    R

    5 = f6

    f = 30V olur.

    K anahtarı kapalı iken:

    i2 = Rf

    R =

    530 = 6A olur.

    Voltmetrenin gösterdiği değer,

    V = i2.R = 6.2 = 12V olur.

    CEVAP C

    TESTTEST 2 ÇÖZÜMLER ELEKTRİK AKIMI

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA92

    6. Şe kil de ki dev re de X anah- r

    r

    ε

    r

    X

    + –

    K

    K

    K

    K

    K

    L

    L

    L

    L

    L

    ΙA

    V

    r

    ta rı ka pa tıl dı ğın da pa ra lel olan di renç sa yı sı ar ta ca ğın-dan, dev re de ki eş de ğer di renç aza lır. Ana kol dan ge çen Ι akı mı ar tar. Bu du rum da am per met re nin gös ter di ği de ğer ar tar.

    Volt met re di renç le re ve üre-te ce pa ra lel ol du ğun dan, volt met re ay nı za man da üre te cin üze rin de ki ge ri li-mi öl çer.

    V = ε – Ι.r ifa de sin de ε ve r sa bit ol du ğun danΙ art tı ğın dan V aza lır.

    CEVAP E

    7.

    K LA2 ••

    6R

    R

    A12R

    3R

    ii

    2R

    2i/3

    i/3

    i

    i/3

    i/6

    i/2

    Şekilde görüldüğü gibi, i1 = i3

    , i2 = i6

    olur.

    Akımların oranı ise,

    ii

    i

    i

    6

    3 22

    1 = = olur.

    CEVAP B

    8.

    A

    r=0

    f=18V

    6X

    3X

    6X 4X1A 3A

    2A

    3A5A

    6A6A

    Şekilde görüldüğü gibi ampermetre 5 amperi gös-terir.

    CEVAP D

    9.

    K••

    V

    r=0

    f

    4X

    3X2X

    6X

    A

    K anahtarı açık iken:

    i1 = Rf

    R

    3 = f8

    f = 24V olur.

    K anahtarı kapalı iken:

    Ampermetrenin gösterdiği değer,

    i2 = Rf

    R =

    624 = 4A olur.

    Voltmetrenin gösterdiği değer,

    V = i2.R = 4.2 = 8V olur.

    CEVAP C

    10.

    15X

    10X

    5X10X

    5X 10X

    6X

    11X

    r=1X

    f=60V

    A

    32

    A

    72

    A

    3A

    2A

    5A

    5A

    32

    A

    Ana koldan geçen akım,

    i = R

    f

    R = 0

    126 = 5A olur.

    Şekilde görüldüğü gibi, ampermetre 27 amperi

    gösterir.

    CEVAP D

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 93

    11.

    V

    A

    r=0

    f

    4X

    12X

    6X

    Elektrik devresindeki 4X ve 12X luk dirençler kısa devre olur.

    Ampermetrenin gösterdiği değer,

    i = RV =

    624 = 4A olur.

    CEVAP D

    12.

    A

    r=1X

    f

    6X

    12X

    4X

    2X

    3A

    1A

    3A

    6A

    4A

    6A

    2X

    4X2A

    Üretecin emk sı,

    i = R

    f

    R

    6 = f5

    f = 30V olur.

    CEVAP D

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA94

    1.

    XK L••

    V2

    V1

    8X12Xi i

    V1 gerilimi V1 = i.(12 + 8) 40 = i.20

    i = 2A olur.

    V2 geriliminden,

    V2 = (8 + x).i

    24 = (8 + x).2

    12 = 8 + x

    x = 4X olur.

    CEVAP E

    2.

    10X

    K LA2A1 ••

    15X

    4X

    25X

    7A 2A

    3A

    5A 7A

    2A

    Şekilde görüldüğü gibi, A2 ampermetresi 7 amperi gösterir.

    CEVAP C

    3.

    K L••i=6A i=6A12X

    V

    4X

    8X

    A

    6X

    4X3A

    1A

    2A

    4A

    2A

    Voltmetrenin gösterdiği değer, V = i1.R1 = 4.4 = 16 V olur.

    CEVAP C

    4.

    +–

    P

    N

    M

    KL

    X

    V

    X anah ta rı ka pa tı lır sa, K di ren ci pi le pa ra lel bağ la-nır ve üze rin de ki ge ri lim mak si mum olur.

    CE VAP A

    5.

    K L••6X

    V

    4XA

    12X

    3X

    92 A 1A

    2A

    32 A

    i1=3A92 A

    i1 akımı,

    iRV A

    412 31 = = = olur.

    Şekilde görüldüğü gibi, ampermetrenin gösterdiği değer

    29 amper olur.

    CEVAP D

    6.

    A

    r=1X

    f=30V

    12X

    3X

    4X

    12X

    3A

    1A

    2A

    6A

    4A

    6A

    4A

    3X

    6X

    Ana koldan geçen akım,

    i = R

    f

    R =

    530 = 6A olur.

    Şekilde görüldüğü gibi, ampermetrenin gösterdiği değer 3 amper olur.

    CEVAP B

    TESTTEST 3 ÇÖZÜMLER ELEKTRİK AKIMI

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 95

    7.

    K••

    r=1X

    f

    2X

    A

    4X 12X

    6X

    K anahtarı açık iken: i1 = R

    f

    R

    5 = f6

    ⇒ f = 30V olur.

    K anahtarı kapalı iken:

    Ampermetrenin gösterdiği değer,

    i2 = Rf

    R =

    530 = 6A olur.

    CEVAP D8.

    A

    12X4X r=1X f=16V

    3i i

    4i

    4i = R

    f

    R

    4i = 416 ⇒ i = 1A olur.

    Ampermetrenin gösterdiği değer,

    3i = 3.1 = 3A olur.CEVAP E

    9.

    K••

    A

    r=1X

    f

    3X

    3X

    6X

    K anahtarı açık iken: i1 = R

    f

    R

    3 = f10

    ⇒ f = 30V olur.

    K anahtarı kapalı iken:

    Ampermetrenin gösterdiği değer,

    i2 = Rf

    R =

    630 = 5A olur.

    CEVAP B

    10.

    f=20V

    10X

    10X

    r=0

    10X

    Ai

    i

    i

    i

    i

    i i

    i

    Ampermetrenin gösterdiği değer, i =

    R

    f

    R =

    10 1020+

    = 2020 = 1A olur.

    CEVAP A

    11.

    K••

    r=1X

    f

    r=1X

    f

    6X

    V

    K anahtarı açık iken: 2f = 24V olur.

    K anahtarı kapalı iken:

    Devreden geçen akım,

    i = 2R

    f

    R =

    824 = 3A olur.

    Voltmetrenin gösterdiği değer, V = i.R = 3.6 = 18V olur.

    CEVAP B

    12.

    V1

    ε 2R

    3R

    R

    3R

    R

    R

    + –A1

    A2

    V2

    A

    A

    A

    A

    A

    BB B

    B

    B

    B

    BB

    k›sa devre

    Şe kil in ce len di ğin de V1 volt met re si, V1 = Ι1.R gi bi bir de ğer olur. Ι1 akı mı A1 am per met re si nin üze-rin den ge çe ce ğin den A1 ampermetresi de ğer okur. Bu du rum da 2R di ren ci A1 am per met re si yü zün den kı sa dev re ola ca ğın dan V2 volt met re si de ğer gös-ter mez. Ay nı za man da A2 am per met re si nin üze rin-den akım geç me ye ce ğin den A2 am per met re si de de ğer oku maz. Bu du rum da V1 ve A1 in gös ter di ği de ğer sı fır dan fark lı dır.

    CEVAP C

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA96

    1.

    K L

    6Ω 6Ω

    M

    K

    MLK

    L

    L L

    a)

    K L

    6Ω6Ω

    K L6Ω

    R36 2KL X= =

    b)

    K M

    L

    K M2Ω L 3Ω

    RKM = 2 + 3 = 5Ω

    c)

    L M

    R26 3LM X= =

    2.

    2RR

    L M

    •K

    R••

    . ( )RR R

    R R RR

    2 22

    12KM X= ++

    = =

    a) . ..RR RR R R

    33

    43

    43 12 9KL X= +

    = = =

    b) . .( ) .RR R

    R R RR

    32

    43

    43 12 9LM X= +

    += = =

    3.

    Z Y

    gerilim

    ak›m

    i 2i 3i

    V

    2V

    3VX

    LK X Y

    Z

    a) X in direnci,

    .

    oldu¤undan,6

    . .

    RiV

    RV

    RiV

    RiV olur

    33

    23

    23 6 9

    3 3 6 18

    X

    Y

    Z

    X

    X

    X

    = = =

    = = =

    = = =

    b)

    K L

    18Ω

    15Ω9Ω

    .R15 1815 18

    33270

    1190

    KL X= += =

    Adı ve Soyadı : .....................................

    Sınıfı : .....................................

    Numara : .....................................

    Aldığı Not : .....................................

    BölümBölümYazılı SorularıYazılı Soruları

    (Elektrik Akımı)(Elektrik Akımı)ÇÖZÜMLER

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA 97

    4.

    K

    6Ω 6Ω6Ω

    4Ω 2Ω• L

    XK K

    M M M

    M

    KK

    a) 4Ω

    K L4Ω

    M

    2Ω 2Ω

    K L

    RKL = 2 + 2 = 4Ω

    b)

    K

    6Ω 6Ω6Ω

    4Ω 2Ω• L

    XK K KK

    K K

    K

    K

    K

    2Ω luk di renç ha ri cin de tüm di renç ler K nok ta sı na bağ lı ol du ğun dan kı sa dev re olur.

    RKL = 2Ω olur.

    5.

    2Ω24V

    V

    A

    paralel

    k›sa devre

    2Ω24V

    V

    A

    .IRV A olur

    4 2 224

    824 3

    R

    R= =+ +

    = =

    V = I . R = 3 . 2 = 6 volt olur.

    6. Anah tar açık ken,

    K

    6ΩV

    Ι = 4A

    paralel

    seri

    2ΩK

    6ΩV

    Ι = 4A

    paralel

    Reş = 2 + 2 + 6 = 10Ω

    V = I.Reş = 4.10

    = 40 volt olur.

    Anah tar ka pa tı lır sa 3Ω luk di renç ler kı sa dev re olur. Bu du rum da,

    Reş = 2 + 6 = 8Ω olur.

    Dev re den ge çen akım,

    RV

    840 5 amper olur.I

    efl= = =

    7.

    2ΩA

    1Ω 2Ω

    2Ω4Ω

    K

    seri

    seri

    Anahtar aç›kken2Ω

    A

    6Ω paralel

    V = I.Refl= 20.4= 80.V A

    I

    2Ω 2Ω seri

    V

    V

    2XA

    1X 2X

    2X4X

    2X

    K

    Anahtar kapal›yken2X

    A

    2X

    1X 6X paralel

    3X

    I›

    A

    1X 2X seri

    I›

    V V

    V

    Iı akımı Iı = RV =

    380 amper olur.

  • ELEKTRİK VE MANYETİZMAELEKTRİK VE MANYETİZMA98

    8.

    İlet ke nin ke si tin den ge çen yük mik ta rı,

    q = n.e

    = 5.1019.1,6.10-19

    = 8 C olur.

    Bu du rum da olu şan akım,

    tq

    A18 8I = = = olur.

    9.

    A

    V

    R

    2R

    3R

    I

    Paralel

    6i

    3i

    2i

    4Ω luk direnç ler paralel bağ lı ol duğun dan,

    Reş = 24 = 2 olur.

    Bu diren cin üzerin den geçen akım,

    I = RV

    fle =

    244 = 22A olur.

    3R diren ci üzerin den geçen akım 2i ise

    2R diren ci üzerin den geçen akım 3i

    R diren ci üzerin den geçen akım 6i olur.

    Bu durum da,

    I = 2i + 3i + 6i

    22 = 11i ⇒ i = 2A olur.

    Am per met re 3R lik diren cin üzerin den geçen akımı okur.

    2i = 4A olur.

    10.

    42Volt

    5Ω4Ω

    + –

    r=0A

    2I›I› I

    12Ω

    R›

    .R6 126 12

    1872 4› X=

    += =

    Dev re nin top lam di ren ci,

    Reş = 4 + 3 = 7Ω olur.

    Ana kol dan ge çen akım,

    .R

    A olur742 6

    fle

    fI = = =

    Akım di renç le ters oran tı lı da ğı la ca ğın dan,

    2Iı + Iı = 6

    3Iı = 6 ⇒ Iı = 2A olur.

    Am per met re nin üze rin den ge çen akım,

    2Ιı = 2 . 2 = 4A olur.