artistic magazineΔιμηνιαία Έκδοση � Τεύχος: 4 � Ιούλιος-Αύγουστος 2011

ΕΚΔΟΤΗΣ/ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κατερίνα Χατζή

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: Γιάννης Βοζίκης

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ/ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου, Κατερίνα Κυρμιζή, Σπύρος Ανδρεόπουλος, Κωνστα-ντίνα Γεωργίου, Στέφανος Γούναρης, Γιάννης Βοζίκης, Λεωνίδας Δανέζος, Julie Loi, Κατερίνα Χατζή, Κων-σταντίνος Χιώτης, Η ομάδα του καφέ σκύλου, Μαρία Τριζέλλη, Ασπασία Μπακογιάννη, Νίκος Πάλλης,Αλεξάνδρα Κανάκη, Η ομάδα του Athens Video Art Festival, Νεφέλη Καριοφύλλη, Βαγγελιώ Χρηστίδου,Γιώργος Σταυρακέλλης, Παναγιώτης Βέτσικας, Μιχάλης Μειμάρογλου, Νίκος Γραμμάτος, Κατερίνα Γού-ναρη, Μανώλης Λαγουτάρης, Κική Μουρατίδου, Γιάννης Κόσυβας,Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, ΤάκηςΝικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής, Μάντη Λυκερίδου, Φιλιώ Λούβαρη, Στράτος Γιάν-ναρος, Δημήτρης Επικούρης, Γεωργία Ζώη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Alcalica, Μανώλης Λαγουτάρης, Μαρία Τριζέλλη, Κική Μουρατίδου, Η ομάδα του καφέ σκύ-λου, Νίκος Πάλλης, Στέφανος Γούναρης, Η ομάδα του Athens Video Art Festival, Γιάννης Κόσυβας, ΤάσοςΒαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής, Μάντη Λυκερίδου

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ/ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ασπασία Μπακογιάννη (aspampako@yahoo.gr)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μιχάλης Μειμάρογλου

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ: Γεωργία Ζώη

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Καφέ σκύλος productions (kafeskylosproductions@gmail.com)

ΤΥΠΟΣ: Καφέ σκύλος productions

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

WEB: www.echomove.gr, www.facebook.com/pages/echomove-artisticmagazine,myspace.com/echomove, issuu.com/echomove

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: echomovemag@gmail.com, tel (+30) 6956610300

Το περιοδικό echomove κυκλοφορεί κάθε δίμηνο από τον αστικό μη κερδοσκοπικό σύλλογο Αστικές Δράσεις. Επιτρέπε-ται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μερική ή ολική του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο μόνο μετη προηγούμενη έγκριση του εκδότη.

4 4 � 2011 �

Ο ΓΚΡΙΖΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ ΒΡΟΧΕΣ ΘΑ ΦΕΡΕΙ…

Έχοντας ξεμείνει από διάθεση και σε περιορι-σμένη πνευματική κατάσταση λόγω της κούρα-

σης από την επιστροφή με το καράβι από Μυτιλήνηκαι της ατέλειωτης κουβέντας με φίλους συνταξιδιώ-τες που οι σκέψεις μας βολόδερναν παρέα για περίπου10 ώρες –βλέπετε είχαμε και τα μποφώρ– ...είχα γιαμουσική συνοδευτική υπόκρουση μερικά άλμπουμπου πρόλαβα να ξετρυπώσω από το σακβουαγιάζ λίγοπριν προλάβει κάποιος από το πλήρωμα του πλοίουνα μου υπενθυμίσει ευγενικά ότι πρέπει να το αφήσωστις αποσκευές. Σκέφτηκα πως ήρθε το πλήρωμα τουχρόνου για να θυμηθώ αγαπημένες συνθέσεις και πά-τησα το play.

«Τώρα που πέρασε το καλοκαίρι ο γκρίζος ουρα-νός βροχές θα φέρει» είπε η Κατερίνα Κυρμιζή εν έτει2002 και αυτός ο στίχος νομίζω πως συνόδεψε τιςσκέψεις μου στο φετινό φθινόπωρο αλλάζοντας τηνεικόνα του, τα χρώματα του, τις μυρωδιές του.Το πα-ράξενο είναι πως νιώθω ένα κενό για πρώτη φορά,λες και οι μέρες του καλοκαιριού δεν στάθηκαν αρ-κετά δυνατές για δυναμώσουν και τις δικές μου αντο-χές.Με την τραγική αβεβαιότητα που επικρατεί πα-ντού, δεν ξέρω πραγματικά τι θα επικρατήσει στο τέ-λος προς το παρόν βλέπω μια αμηχανία να κόβει βόλ-τες δεξιά αριστερά και τους συνταξιούχους ακόμα πιοαμήχανους που βλέπουν στα γεράματα τους να τουςκόβουν τις συντάξεις λες και δεν πάλεψαν ποτέ στη

ζωή τους, ή δεν έζησαν και καθόλου τελικά αφού τουςκλέβουν κάτι απίθανοι τύποι, τύπου…

Δεν γνωρίζω πραγματικά αν θα καταφέρει αυτή ηχώρα να ξεφύγει από τις πολλές κατάρες που έχουνπέσει μαζεμένες σε αυτόν τον τόπο.Κατάρες που μοι-άζουν άλλοτε σαν κινούμενες μάζες ανθρώπων πουκινούνται απειλητικά προς τα πού όμως ; Αλήθεια ναμια καλή ερώτηση που γυρεύει και μια καλή απά-ντηση.Ομως μαζεύτηκαν πολλές ερωτήσεις τελευταίασαν ένα μεγάλο μούδιασμα που σε αφήνει παράλυτοπνευματικά και κοινωνικά.

Άλλοτε πάλι μοιάζουν σαν από αυτές τις βόμβεςπου λες ότι θα σκάσουν όπου να ναι αλλά αυτές πα-ραμένουν στο περιθώριο –άγνωστο για πόσο όμως-και σε βάζουν στην πρίζα να ψάχνεσαι ξανά και ξανά,λες και αυτός είναι ο στόχος τους.Αφήνουν μια σιωπήνα αιωρείται και το μόνο που εύχεσαι είναι να βρέξειμήπως καθαρίσει λίγο το τοπίο και κάποιος ή κάποιοιφωνάξουν δυνατά μια φράση που θα διαλύσει όλαόσα τραγικά συμβαίνουν.Τώρα ο στίχος που έχουμεδιαλέξει εδώ αλλά και η ταινία κρύβουν λέξεις, έν-νοιες και συναισθήματα άγνωστα όμως και ξένα προςτη σημερινή εποχή δυστυχώς…

Ο γκρίζος ουρανός βροχές θα φέρει από το «γυμνή απόαγάπη» της Κατερίνας Κυρμιζή. (Στίχοι-μουσική: ΝίκοςΓρηγοριάδης, cd: Το παιδί με την κεραία, 2002, Virgin).

Η παραπάνω φωτογραφία είναι καρέ της ταινίας «Ουρα-νός» (1962) του Τάκη Κανελλόπουλου.

5� 2011 � 4

Editorial?Kείμενο: Αλέξανδρος Γερασίμου

Καλημέρα 8Νέα Υόρκη και Σικάγο: Οι πρώτες

μπάντες 15Ρίγανη 18Acharacle (μέρος δεύτερο) 20Radio Esperansah! 26Γιόγκα Ρουμ: Ασκήσεις Γιόγκα 28Radio Tarifa 32Πενία άσματα κατεργάζεται

(μέρος πρώτο…) 38Βάρκα (μέρος δεύτερο) 40Για τα πανηγύρια 48AVAF Chapter # 3 51Σοβιετικός επαναστατικός

κινηματογράφος (μέρος πρώτο…)57Χαίνηδες 64

Η μουσική και η δράση της ως ιδεολογικός μηχανισμός 69

Κουκλοθέατρο Αγιούσαγια! 72Αριάννα Οικονόμου 82Art by Artemis 86Urban Style Mag issues 21: εικοσιένα

τεύχη αστικού στυλ… 92Σάντα- Είρηνα μέρος δεύτερο…) 94Μάνος Κατράκης 100Ψιτ…! Psin-esai? 108BASSAVIOLA (μέρος 4) 106Μια φωτοβολίδα! 118Να σε δω να φοράς

το καπέλο μου 124Το ρόδι – Short Film: Μια ταινία

του Χρήστου Καρτέρη (promo) 126

Περιεχόμενα

ΚαλημέραΏρα δύσκολη.Και περίεργη.Τα φώτα στους δρόμουςκαλημερίζονται λίγο πριν σβήσουν.Σαραντάρηδες ξυπνάνεγια να πάνε στη δουλειά.Σε δέκα λεπτά ξεκινάν τα λεωφορεία.Μια κρυφή κινητικότητα στην πόληπου προσπαθεί να πάρει την απόφασηνα αντέξει για ακόμη μια μέρα.Τα αδέσποτα σκυλιάμυρίζουν την αγωνία και γαβγίζουν.Σε λίγο θα ζητάνε μια μπουκιά φαϊαπ τους περαστικούς.Μαζί τους κι οι αδέσποτοι άνθρωποι.Μαζί τους και τα πρεζάκια που καταντήσαν αδέσποτα.Κάπου δίπλακι εμείςνα πουλάμε εφημερίδες.Νοικοκυρέςχωρίς αύριοαλλά με μπόλικο χθεςθα μαγειρεύουν με φτηνά λάδια.Φως και φασαρία.Καφές και πονοκέφαλος.Λαικοπόπ επιτυχίες στα ραδιόφωνακαι νεκροί μετανάστες.Καλημέρα!Καλημέρα είπα γαμώτο,δεν ακούς;.

8 4 � 2011 �

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Ορμώμενη από αυτόν τον στίχοτων Bad Religion, η στήλη μας

επιλέγει για το παρόν τεύχος να εμβαθύ-νει λίγο παραπάνω στην εξέλιξη των Τε-χνών του Δρόμου στον τόπο μας. Η προ-σέγγισή μας θα επιδιώξει να φωτίσει τη

λειτουργία αυτής της πολύπλευρης καιιδιάζουσας μορφής καλλιτεχνικής έκ-φρασης, όχι τόσο μέσα από το περιεχό-μενό της -την καλλιτεχνική της, δηλαδή,υπόσταση- όσο μέσω κάποιων συνθηκώνπου διαμορφώνουν την σύγχρονη ‘πολι-

10 4 � 2011 �

ΠΡΟΣΟΧH! ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ(Μια στήλη για τις τέχνες του δρόμου) Κείμενο-Φωτ.: Σπύρος Ανδρεόπουλος

«Tell me what we’re fighting for, I don’tremember anymore… only temporary

reprieve»

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

τιστική αγορά’. Πριν συνεχίσουμε, θέλουμε να γίνει

κατανοητό πως αναγνωρίζουμε τον τρόπολειτουργίας του ‘συμβατικού’ θεατρικούχώρου και τον καθοριστικό ρόλο που αυ-τός παίζει στο ελληνικό θεατρικό τοπίο.Παρ’όλα αυτά το να αναγνωρίζω κάτι δενσημαίνει πως απροβλημάτιστα το αποδέ-χομαι. Αντίστοιχα δεν θεωρούμε τις Τέ-χνες του Δρόμου πανάκεια, απλώς πι-στεύουμε πως έχουν όλα τα απαραίτηταχαρακτηριστικά που χρειάζεται μίαμορφή παραστατικής τέχνης για να καλύ-ψει το ολοένα διογκούμενο κενό επικοι-νωνίας μεταξύ κοινού και θεατρικής δη-μιουργίας.

Δυστυχώς οι μη συμβατικές μορφέςθεατρικής έκφρασης (Κουκλοθέατρο,Nouveau Cirque, Τέχνες του Δρόμου κ.α.)δεν έχουν καταφέρει ακόμη να εδραιώ-σουν μία ισχυρή παρουσία στον ελληνικόχώρο. Τουλάχιστον όχι τόσο ισχυρή ώστενα απολαμβάνουν μίας αβίαστης αποδο-χής του κοινού, εφάμιλλης του κλασσικούθεάτρου και της αρχαίας ελληνικής δρα-ματουργίας. Εδώ κάποιος μπορεί να πειπως δεν είναι απαραίτητα αυτό το ζητού-μενο και εάν το εξετάσουμε από πλευράςγούστου και προτιμήσεων θα συμφωνή-σουμε. Εκεί όμως που έγκειται ο ουσια-στικός προβληματισμός είναι το κατάπόσο οι υπάρχουσες διαμορφωμένες συν-

θήκες επιτρέπουν την φυσιολογική καιελεύθερη εξέλιξη μίας μορφής τέχνηςέτσι ώστε να έρθει σε επαφή με το κοινόόπου και θα κριθεί αναλόγως. (Η αλήθειαείναι πως οι εμπειρίες των καλλιτεχνώντου χώρου μάς δείχνουν πως είναι πιο εύ-κολο να ‘κερδίσεις’ το κοινό παίζοντας,από το ίδιο το να καταφέρεις να βρεθείςνα παίζεις γι’αυτό το κοινό).

Παρατηρώντας την ισχύουσα κατά-σταση δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμετο γεγονός πως υπάρχουν κάποιες θετικέςενδείξεις όσον αφορά στην εξέλιξη τουχώρου των Τεχνών του Δρόμου. Με αργάβήματα ένα σημαντικό κομμάτι της ‘πο-λιτιστικής αγοράς’, οι δήμοι της χώραςμας, ξεκινάει να αφουγκράζεται και ναστηρίζει τις Τέχνες του Δρόμου, προσκα-λώντας μεμονωμένες παραστάσεις ήδιοργανώνοντας μικρά φεστιβάλ. Με-γάλα φεστιβάλ όπως το Ελληνικό Φεστι-βάλ και το Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματοςεπιλέγουν στον προγραμματισμό τους πα-ραστάσεις στο Δημόσιο χώρο ή σε μησυμβατικούς θεατρικούς χώρους, επίσηςβλέπουμε μεγάλες παραγωγές κρατικώνθεάτρων να εμπεριέχουν στοιχεία των Τε-χνών του Δρόμου. Σίγουρα αυτά είναι με-ρικά θετικά παραδείγματα, πιστεύουμεόμως πως παράλληλα εγείρουν ουσια-στικά ερωτήματα. Προφανώς και η δια-φορετικότητα αυτής της μορφής τέχνης

είναι ελκυστική για τους διοργανωτές καιέχουν κάθε λόγο να θέλουν να την εντά-ξουν στις δραστηριότητές τους, όσο όμωςπαράλληλα δεν αναπτύσσεται και δενισχυροποιείται η ίδια η υπόσταση αυτούτου χώρου, μήπως κινδυνεύει να αφομοι-ωθεί και να εδραιωθεί ως άλλο ένα μέσοδιασκέδασης και εντυπωσιασμού; Εάν οιίδιοι οι δημιουργοί των Τεχνών του Δρό-μου και του Δημόσιου χώρου δεν οριοθε-

τήσουν το πεδίο δράσης τους, δεν επικε-ντρωθούν στο να επικοινωνήσουν και ναδιαφυλάξουν τα χαρακτηριστικά του, μή-πως έτσι χάνουν πολύτιμο χρόνο από τηνπορεία που θα τους οδηγήσει στο να βιο-πορίζονται από τη δουλειά τους και νααπολαμβάνουν εξίσου με τους συναδέλ-φους του χώρου του συμβατικού θέατρου,την προσβασιμότητα στο κοινό. Επίσηςεδώ θα μπορούσε κάποιος να παρέμβει

12 2 � 2011 �

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

13� 2011 � 4 13� 2011 � 2

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

λέγοντας πως το κοινό είναι διαθέσιμοανά πάσα ώρα και στιγμή και πως όποιοςθέλει μπορεί να βγει να το συναντήσει.Σίγουρα η παραπάνω θέση είναι αδιαμφι-σβήτητη. Ας την εξετάσουμε όμως καιαπό μία άλλη σκοπιά. Μέσα στην καλο-καιρινή περίοδο του 2011: α) Έλαβε χώρατο 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Δρόμου της Αθή-νας, το οποίο δεν κατάφερε να προσελ-κύσει το εγχώριο καλλιτεχνικό δυναμικόεξαιτίας της αδυναμίας του να καλύψειέστω και στοιχειωδώς τις αποζημιώσειςτων συμμετεχόντων, και αυτό γιατί η οι-κονομική στήριξη που δέχεται από τηνπολιτεία είναι μηδαμινή. β) Κατά τη διάρ-κεια ενός φεστιβάλ κουκλοθεάτρου στηνΚέρκυρα η αστυνομία συνέλαβε καλλιτέ-χνες επειδή δεν είχαν αγοράσει την άδειαγια να παρουσιάσουν την παράστασήτους στο Δημόσιο χώρο. γ) Προετοιμάζε-ται η 4η Μέρα Δρόμου (βλέπε Echomove#01), πρωτοβουλία η οποία διοργανώνε-ται και στηρίζεται αποκλειστικά από τουςίδιους τους καλλιτέχνες. Πιστεύουμε πωςαπό όλα τα παραπάνω προκύπτει το εξήςσυμπέρασμα: Όντας καλλιτέχνης που επι-λέγει τις Τέχνες του Δρόμου και το Δημό-σιο χώρο ως πεδίο έκφρασης και δράσηςείσαι ελεύθερος να δημιουργείς εάν καιεφόσον το αντέχει η τσέπη σου. Και αυτόπάλι θα ήταν δεκτό αν η αγορά και τα πο-λιτιστικά ρεύματα λειτουργούσαν επί

ίσοις όροις. Αν δηλαδή η οποιαδήποτε δη-μιουργία τέτοιου ύφους θα μπορούσε νακινηθεί χωρίς να χρειάζεται να φέρει ωςτίτλο αυτόν κάποιας αρχαίας ελληνικήςτραγωδίας ή άλλου έργου κλασσικού ρε-περτορίου, να έχει αναγνωρίσιμους ηθο-ποιούς ως πρωταγωνιστές και είκοσιευρώ εισιτήριο έτσι ώστε να πειστεί ο θε-ατής-αποδέκτης πως αυτό που πρόκειταινα παρακολούθησει θα αξίζει επείδη τοακριβοπλήρωσε, όπως επίσης το να μηθεωρείται μονόδρομος η σχεδόν εθελο-ντική πιά, συμμετοχή στα μεγάλα φεστι-βάλ μόνο και μόνο για να καταφέρει οκαλλιτέχνης να καθήσει στο ‘τραπέζι τωνμεγάλων’ για να αναδείξει το έργο του.Και επειδή δεν μας ταιριάζουν οι αφορι-σμοί, ας το κάνει, έχοντας όμως κατά νουπως με αυτόν τον τρόπο συμβάλλει εξί-σου στην αναγνώριση του χώρου του καιπως κάθε τέτοια κίνηση φέρνει την τέχνητου, και των συνοδοιπόρων του, πιο κο-ντά στον κόσμο.

Για να μην καταγραφεί το άρθρο ωςκάποια μορφή γκρίνιας και αυτο-περιθω-ριοποίησης του χώρου των Τεχνών τουΔρόμου επισημαίνουμε πως δεν λειτουρ-γούμε και σίγουρα δεν αισθανόμαστε οι‘φτωχοί συγγενείς’ της ελληνικής θεατρι-κής αγοράς. Αντιθέτως θεωρούμε πως οδρόμος του Δρόμου είναι μάλλον δυσκο-λότερος από την πεπατημένη και είναι

14 2 � 2011 �

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

καθήκον μας να προσπαθήσουμε να κρα-τήσουμε ζωντανό αυτό το ρεύμα. Καιαυτή η ευθύνη είναι καθαρά δική μας.Να μην ξεχάσουμε πως το πιο σημαντικόπράγμα στο θέατρο είναι η ουσιαστικήσυνεύρεση και πως μια πλατεία ή ένα

εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο γεμάτατέχνη και ανθρώπους που μοιράζονταιμία στιγμή είναι πιο πάνω από την έννοιατης θεατρικής παράστασης. Είναι η ελεύ-θερη έκφραση, ζωντανή, παλλόμενη καιανθρώπινη

Νέα Υόρκη και ΣικάγοΟι πρώτες μπάντες

15� 2011 � 4

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙΚείμενο: Παναγιώτης Βέτσικας

Η ιστορία της jazz μπορεί να ξεκινά από τηΝέα Ορλεάνη στις αρχές του 20ου αιώνα, αλλάη μουσική κυριολεκτικά απογειώθηκε στις αρ-χές του 1920 όταν ο Louis Armstrong άφησετη Νέα Ορλεάνη για να δημιουργήσει μια επα-ναστατική νέα μουσική στο Σικάγο. Ταυτό-χρονα, η μετακίνηση καλλιτεχνών προς τη ΝέαΥόρκη οριστικοποίησε τη μετακίνηση από τοΝότο προς το Βορρά.

Το Σικάγο πήρε τη μουσική της Νέας Ορλε-άνης και την έκανε “καυτή”, κυρίως με τα συ-γκροτήματα Hot Five και Hot Seven τουLouis Armstrong, αλλά και με άλλους σημα-ντικούς μουσικούς.Ανάμεσα τους και ο κλαρι-νετίστας Benny Goodman.

Ο Αrmstrong και ο Goodman μετανάστευ-σαν τελικά στη Νέα Υόρκη και μετέτρεψαν τηπόλη στην jazz πρωτεύουσα του κόσμου.Καιενώ το Σικάγο ήταν κέντρο ηχογραφήσεων, ηΝέα Υόρκη μετατράπηκε σε κέντρο όχι μόνοηχογραφήσεων αλλά και εμφανίσεων, με μυ-θικά κλαμπ όπως το Minton‘s, το Cotton Clubκαι το Village Vanguard και σκηνές όπως τοCarnegie Hall.To bebop γεννήθηκε στη ΝέαΥόρκη με εξέχουσες μορφές τον CharlieParker, τον Dizzy Gillespie και τον Thelo -nious Monk.

Στη δεκαετία του ‘60, οι εναλλακτικές ευ-καιρίες εμφανίσεων επέτρεψαν να βγεί στηνεπιφάνεια ακόμα πιό δημιουργική μουσική καιστις 2 πόλεις. Στο Σικάγο, η δημιουργία τουAACM (Σωματείο για την προώθηση δημιουρ-γικών μουσικών) και μια ποικιλία μουσικών

σκηνών σε πατάρια (loft venues), καλλιέργη-σαν ένα καινούργιο είδος “σκληρής” και άμε-σης avant-garde μουσικής, με ηγετικές μορφέςόπως τον σαξοφωνίστα Fred Anderson.ΣτηΝεα Υόρκη, οι εμφανίσεις σε πατάρια περιλάμ-βαναν μια μεγάλη ποικιλία μουσικών, κυρίωςστις δεκαετίες ‘70 και ‘80, τόσο διαφορετικώνμεταξύ τους, όπως π.χ. τον Sam Rivers καιτους World Saxophone Quartet.

Yπήρχε βέβαια και η εποχή που οι “δειναυ-ροι” της jazz (τα big bands) περιόδευαν τον κό-σμο.Ήταν η εποχή του swing. Οι πρώτες μπά-ντες του swing δημιουργήθηκαν αρχές της δε-καετίας του ‘20 και τιμές για τη δημιουργίατους πρέπει να αποδοθούν στον αρχηγό καιενορχηστρωτή Fletcher Henderson.

Δημιουργώντας τμήματα με τρομπέτες, τρο-μπόνια, σαξόφωνα και ρυθμούς, ο Hendersonκαι άλλοι ενορχηστρωτές κατάφεραν να δημι-ουργήσουν μουσική πολλών χρωμάτων και κλι-μάκων, ύφους και δύναμης. Την ίδια περίπουεποχή, ο Duke Ellington άρχισε να διευρύνειτα μικρά του σχήματα σε μεγαλύτερες μπά-ντες.Η μουσική big band είχε βρεί τον συνθέτηκαι ενορχηστρωτή της. Οι πρώτες ηχογραφή-σεις των Henderson και Ellington εμφανίστη-καν το 1931.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘30 οιμπάντες του Earl Hines, του Benny Carter καικυρίως του Count Basie, διεύρυναν την ποικι-λία των ήχων που έπαιζαν οι μεγάλες μπάντες.Περισσότερα όμως για την εποχή big band στοεπόμενο άρθρο.

Ρίγανη

19� 2011 � 4

AGRIA MENTAΚείμενο, φωτογραφία: Μαρία Τριζέλλη

Η ρίγανη είναι ένα απότα πιο γνωστά βότανα

που χρησιμοποιούνταν απόπολύ παλιά αφού έχει πάραπολλές χρήσεις.Ακόμα και οικυνηγοί τη χρησιμοποιούσανγεμίζοντας την κοιλιά τωνλαγών που σκότωναν για ναδιατηρηθούν μέχρι να επι-στρέψουν στο σπίτι τους μετο θήραμα τους μιας και έχειαντισηπτικές ιδιότητες. Είναιένα φυτό που συναντάμε σεπετρώδη και άγονα εδάφη.Φυτρώνει με τις πρώτες βρο-χές και ανθίζει από το Μάιομέχρι το Σεπτέμβριο ανάλογα με το υψό-μετρο που βρίσκεται καθώς και την ποι-κιλία της. Εδω στο νησί της Λέσβουέχουμε δυο είδη ρίγανης και θυμάρι πουείναι συγγενικό της είδος.

Η καλύτερη εποχή για τη συγκομιδήτης ρίγανης είναι όταν το φυτό είναι αν-θισμένο, οπότε και το άρωμα του είναιπολύ δυνατό. Αφού μαζευτεί απλώνεταιγια να ξεραθεί σε δροσερό μέρος γιατί ανεκτεθεί στον ήλιο σκουραίνει το χρώματης. Οταν ξεραθεί απομακρύνουμε τα ξυ-λαράκια για να χρησιμοποιήσουμε ταφύλλα και τα άνθη στη μαγειρική. Αφουλοιπόν καθαριστεί από τα ξυλάκια πρέπεινα τριφτεί και να γίνει πολύ λεπτή. Οιχρήσεις της είναι πάρα πολλές και εκτός

απο τη μαγειρική που είναι και η πιο γνω-στή παρασκευάζεται από αυτή αφέ-ψημα. Σε κρεατικά, ψητά, κοτόπουλα,ψάρια δίνει ξεχωριστή γεύση και μυρω-διά.

Όμως και το αιθέριο έλαιο της ρίγανηςχρησιμοποιείται σαν φάρμακο από τουςομοιοπαθητικούς γιατρούς μαζί με άλλασυστατικά από βότανα καθώς και στομπάνιο αν ρίξουμε 5-6 κλαράκια κατα-πραινει και τονώνει το σώμα. Ως αφέ-ψημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τηγαστρική ατονία, την ευκοιλιότητα (χω-ρίς ζάχαρη) και σαν αποχρεμπτικό τωνπνευμόνων. Εξαιρετική λοσιον για τουςπόνους των ρευματισμών παρασκευάζε-ται με τη μίξη αιθέριου έλαιου, ρίγανηςκαι αλκοόλης δεντρολίβανου.

20 4 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS Φωτογραφία: Alcalica

Πόλη: Ardnamurchan Lighthouse, Acharacle, Scotland(Mέρος δεύτερο…)

....................

21� 2011 � 4

ALCALICAS PHOTOS

22 4 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS

23� 2011 � 4

ALCALICAS PHOTOS

24 4 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS

C'est reparti pour le live de Radio Esperanzah

Depuis ce jeudi 13 heures et jusqu’àdimanche 2 heures du matin, toutel’équipe de Radio Esperanzah! est enplace dans l’abbaye de Floreffe pour vousfaire vivre en direct l’ambiance des 10ans de ce festival pas comme les autres :

Esperanzah!Monteur, techniciens, animateurs, pho-

tographes, scripts, reporters, la fineéquipe se retrouve pour quasi quatre joursde live, de débat, de bon son, de bon sens.

À vos casques !

26 2 � 2011 �

27� 2011 � 4

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΕπιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

28 4 � 2011 �

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ Κείμενο: Αλεξάνδρα Κανάκη

…Και εκεί που απολαμβάναμε το καφεδάκιμας, ένα καλοκαιριάτικο σούρουπο στην Ερεσό,μου πετάνε την ιδέα οι φιλενάδες μου: “δεν κά-νουμε καμιά άσκηση;” Και κάναμε… δεν χρειά-στηκαν παραπάνω από 15 λεπτά της ώρας για νανοιώσουμε κάποια από τα οφέλη της γιόγκα.

Τι φαντάζεται όμως ο καθένας, ακούγοντας γιαάσκηση γιόγκα; Μήπως είναι πολύπλοκη και δύ-σκολη, όπου πρέπει να δεθεί κανείς κόμπο, ή μή-πως είναι αυτό που κάποιοι κάθονται οκλαδόν,επαναλαμβάνοντας την συλλαβή ΩΜ; Και, αλή-θεια, τι είναι αυτό που έχει σημασία στις ασκή-σεις γιόγκα;

Τα νέα είναι ευχάριστα για κάποιον που ανα-ζητά αρμονία και ισορροπία μέσα από το σύστηματης γιόγκα: Ιδιαίτερη σημασία έχει να εφαρμόζειέστω και δυο τρείς από τις πολλές ασκήσεις, από-λυτα συγκεντρωμένος στην αναπνοή του και σεαυτό που κάνει. Η επιλογή των ασκήσεων εξαρ-

τάται από τον χαρακτήρα του καθενός, τι του αρέ-σει, τι ανάγκες έχει. Υπάρχουν ασκήσεις και τε-χνικές για όλους: για αυτόν που βαριέται, για αυ-τόν που δεν έχει χρόνο, για αυτόν που δεν μπορείνα συγκεντρωθεί, για αυτόν που έχει άγχος, ακόμακαι για αυτόν που θέλει γρήγορο αερόβιο πρό-γραμμα, όπως και γι αυτούς που επιθυμούν να εμ-βαθύνουν στο σύστημα.

Οι δυναμικές ασκήσεις δεν είναι πραγματικήγιόγκα. Είναι αρχικές στάσεις που κάνουν το σώμαπιο ευλύγιστο. Στις δυναμικές ασκήσεις το σώμα κι-νείται σε αρμονία με την αναπνοή και κάθε κίνησηέχει την αντίστοιχη εισπνοή-κράτημα-εκπνοή. Εί-ναι κατάλληλες για αρχάριους. Οι δυναμικές ασκή-σεις είναι χρήσιμες σε αρχάριους για εκτόνωση, γιανα αυξήσουμε την ευκαμψία, για να ζεσταθεί τοσώμα, όταν κάνει κρύο, σε όσους δυσκολεύονταιστην συγκέντρωση, όταν υπάρχει κούραση ή εκνευ-ρισμός, σε εκδήλωση κατάπτωσης, νοητικής δυ-

Ασκήσεις Γιόγκα

29� 2011 � 4

σλειτουργίας ή κατάθλιψης, για πρωινή αποτοξί-νωση.

Η γιόγκα κανονικά έχει μόνο στάσεις. Στατι-κές λοιπόν ασκήσεις είναι εκείνες οι στάσεις πουπαίρνουμε και κρατάμε όλο και περισσότεροχρόνο, όσο περνά ο καιρός. Η στάση πρέπει ναείναι σταθερή, ευχάριστη και, μέσα σ’ αυτήν, ηαναπνοή αργή και βαθιά (Εγχειρίδιο ΔασκάλωνΓιόγκα, Εκδ. Αρμονική Ζωή, 1991). Οι στατικέςασκήσεις είναι χρήσιμες το βράδυ για περισσό-τερη συγκέντρωση, όταν κάνει ζέστη, σε προχω-ρημένους μαθητές, σαν προετοιμασία για διαλο-γισμό.

Ένα μάθημα γιόγκα, καλό είναι να είναι προ-σαρμοσμένο στους μαθητές στους οποίους απευ-θύνεται. Το ιδανικό είναι να είναι μοιρασμένοι,ανάλογα με την εμπειρία τους. Παρ όλα αυτά αν,σε μια αίθουσα, έχουμε αρχάριους μαζί με προ-χωρημένους, θα μπορούσαν κάποιες ασκήσεις νασυμπίπτουν, αφού μπορούν να γίνουν δυναμικάαλλά και στατικά, έτσι ώστε να κάνουν τηνάσκηση δυναμικά οι αρχάριοι αλλά και οι προ-χωρημένοι να μη βαριούνται. Προτεινόμενεςασκήσεις σε τάξη αρχαρίων: 1) όρθια χαλάρωση,2) τεντώματα απάνω, 3) περιστροφές κεφαλής, 4)κάμψεις (μπρος-πίσω-πλάγια), 5) αιώρα, 6) ανα-πνοή χαιρετισμού, 7) γάτα, 8) χαιρετισμός στη γη,9) στάση προσευχής, 10) καθιστή συστροφή, 11)ψάρι, 12) μισή γέφυρα, 13) άρσεις ποδιών, 14)ακρίδα, 15) κόμπρα, 16) απελευθέρωση αερίων,και 17) αναπνοές (κοιλιακή, πλευρική, θωρακική,πλήρης, γλωττιδική, διπλάσια εκπνοή, γαλήνια,τρίγωνη, τετράγωνη). Η τάξη προχωρημένωνμπορεί επίσης να έχει κάποιες απ’ αυτές τις στά-σεις, όπως και πιο δύσκολες (ισορροπίας ή ευλυ-γισίας), η διαφοροποίηση είναι στον χρόνο παρα-μονής. Ας περιγράψουμε, όμως, μερικές δυναμι-κές ασκήσεις, πολλές από τις οποίες μπορούν ναχρησιμοποιηθούν και στατικά:

Χρησιμοποιούμε αργή βαθιά γλωττιδική ανα-πνοή (ακούγεται σαν ένα ελαφρύ ροχαλητό στηβάση του λαιμού), δίνουμε σημασία στην αργήαρμονική κίνηση, στα όρια του σώματος και στηνπαρατήρηση. Ο συντονισμός αναπνοής και κίνη-

σης έρχεται στην πορεία της εξάσκησης.Στάση όρθιας χαλάρωσης: Σπονδυλική

στήλη ευθεία και κάθετη, σαγόνι παράλληλο μετο πάτωμα, στήθος έξω, ώμοι και χέρια χαλαράκοιλιά μέσα και κόκκυγας προς τα κάτω. Η ανα-πνοή είναι βαθιά, ρυθμική και αργή και, καθώςσυγκεντρωνόμαστε σ’ αυτήν, φεύγει η ένταση.

Περιστροφές κεφαλιού: Όχι γρήγορες στρο-φές. Σεβασμός στα όρια των μυών του αυχένα. Ηρυθμική αναπνοή που συνοδεύει την στροφήβοηθά στην συγκέντρωση. Βελτιώνεται η όραση,μειώνεται η πίεση των ματιών και ηρεμούν πονο-κέφαλοι και ενδεχόμενα προβλήματα ρευματι-σμών, αρθριτικών και δυσκοιλιότητας.

Τέντωμα προς τα πάνω: Όσοι χάνουν τηνισορροπία τους ας προσηλώσουν το βλέμμα σεένα σημείο. Τεντώνουμε ένα-ένα χέρι ξεχωριστάκαι αναπνέουμε ελεύθερα αρχικά, μέχρι να εξοι-κειωθούμε με την κίνηση. Η σπονδυλική στήλητεντώνεται προς τα πάνω, ανοίγουν τα μεσο-σπονδύλια διαστήματα και οι μυς της πλάτης, τουλαιμού και των χεριών. Οι πόνοι της πλάτης ανα-κουφίζονται και βελτιώνεται η στάση.

Πλάγια κάμψη: Προσοχή: - όχι λύγισμα γο-νάτων – όχι κάμψη του κορμού μπρος ή πίσω – ταχέρια ίσια και παράλληλα κοντά στα αυτιά. Ει-σπνέουμε ενώ παίρνουμε θέση και κρατάμε τοναέρα μέσα όσο διαρκεί η στάση. Τεντώνονται ταπλάγια τοιχώματα της κοιλιάς, ελαττώνει το πά-χος σ’ αυτό το σημείο, διεγείρει τα νεφρά και ταάλλα όργανα, βοηθά στην αποτοξίνωση και κα-θαρίζει τα δερματικά προβλήματα.

Όρθια συστροφή ή ‘στάση τρίγωνο’: Προ-σοχή πως στρέφονται οι γοφοί και πως λυγίζονταιτα γόνατα. Συστρέφει την σπονδυλική στήλη φέρ-νοντας ευλυγισία στον οσφυϊκό σπόνδυλο και τοιερό οστό. Επίσης, διεγείρει τα νεφρά.

Η Αιώρα: Αφήνουμε την φόρα της κίνησης ναμας ξαναφέρει πίσω, δίνοντας έτσι μια στροφήστον σπόνδυλο τις κρύες μέρες. Η κίνηση γίνεταιπιο γρήγορα με εκπνοή την ώρα της συστροφής.Κλείνουμε τα μάτια, αφού ολοκληρώσουμε, νοι-ώθουμε τη ροή της ενέργειας σ’ όλο το σώμα.Πολύ ευεργετική άσκηση για την ευλυγισία της

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

30 4 � 2011 �

σπονδυλικής στήλης, προετοιμάζει για την συ-στροφή (τορσιόν), διορθώνει την ευθυγράμμισηόλης της σπονδυλικής στήλης, ιδιαίτερα στο κάτωτμήμα. Συστήνεται για προβλήματα σε συκώτι,νεφρά και σπλήνα.

Το φίδι: Από πρηνή θέση χέρια παράλληλα μετο σώμα. Με εισπνοή σηκώνουμε συγχρόνως χέ-ρια και πόδια, το κεφάλι παραμένει στην ευθείατης σπονδυλικής στήλης. Με εκπνοή κατεβαί-νουμε, μετά από 3-4 επαναλήψεις χαλαρώνουμεκοιλιά, πόδια και μέση. Δίνει ευλυγισία και κάνειένα είδος μασάζ στην σπονδυλική στήλη. Αυξάνειτην νευρική και πρανική ροή στο σώμα.

Κάμψη εμπρός και πίσω: Προσοχή σε όσουςζορίζονται και όσους υποφέρουν από πόνους στηνπλάτη ή δισκοπάθεια. Η αναπνοή είναι διαφραγ-ματική και φυσιολογική και η κίνηση από τηνισχιακή κλείδωση με την σπονδυλική στήλη ευ-θεία. Μοιάζει πολύ με την τσιμπίδα και προετοι-μάζει για αυτήν. Το κεφάλι, τα μάτια, ο λαιμόςκαι οι ώμοι δέχονται περισσότερο αίμα, οξυγόνοκαι θρεπτικές ουσίες, κερδίζοντας χαλάρωση καιανανέωση. Η σπονδυλική στήλη τεντώνεται καιευθυγραμμίζεται, οι μυς των ποδιών τεντώνονταικαι απελευθερώνεται η ένταση της χώνευσης. Ηπίεση της κοιλιάς διεγείρει τα όργανα της πέψηςκαι βοηθά στην καλή τους λειτουργία.

Άρσεις ποδιών: Στην αρχή ένα-ένα πόδι λυ-γισμένο και, μετά από ένα μήνα άσκησης, ένα-ένα πόδι τεντωμένο και κατόπιν και τα δυο πόδιαμαζί. Αμφισβητείται αν πρέπει να γίνεται η ει-σπνοή με άρση ή η εκπνοή με άρση. Ευκολότερηείναι η εισπνοή κατά την προσπάθεια. Η κίνησηόμως στο διάφραγμα γίνεται με περισσότερη αρ-μονία με εκπνοή όταν σηκώνουμε το πόδι και ει-σπνοή όταν το χαμηλώνουμε. Δυναμώνει την κοι-λιά και τους μυς της μέσης, τονώνει το πεπτικόσύστημα, βοηθά στην ελάττωση του λίπους στηνπεριοχή. Ωφέλιμη άσκηση για όσους έχουν προ-βλήματα μέσης.

Δυναμική συστροφή: Στηναρχή, και όταν έχει κρύο, δυναμικά.Προσοχή στους ώμους, πρέπει να εί-ναι στην ίδια ευθεία. Εξαιρετική

άσκηση για προβλήματα της σπονδυλικής στήλης,χαλαρώνει την μέση, τεντώνει τα πλευρά.

Άσκηση αερίων: Ει-σπνοή και, εκπνέοντας,σηκώνουμε το κεφάλικαι πιέζουμε τους μη-ρούς στο στήθος. Συστήνεται πριν την λαμπάδα ήτο άροτρο. Απελευθερώνει από την ένταση τηςκοιλιάς γιατί απομακρύνει τα περιττά αέρια απότο πεπτικό σύστημα, χαλαρώνει τους μυς της κοι-λιάς και βοηθάει όσους υποφέρουν από δυσκοι-λιότητα.

Άρσεις κοιλιακών μυών: Από ύπτια θέση μελυγισμένα γόνατα και πέλματα στους γλουτούς,με εκπνοή ανασηκώνουμε ωμοπλάτες, έχοντας ταχέρια πίσω από το κεφάλι, με ανοιχτούς αγκώνες(πάνω κοιλιακοί). Άρσεις ποδιών στην αρχή εναλ-λάξ, κατόπιν και τα δυο για κάτω κοιλιακούς. Εί-ναι καλές ασκήσεις για προθέρμανση και προε-τοιμασία για πιο δύσκολες στάσεις. Διεγείρονταιτα όργανα της πέψης και ελαττώνει την νωθρό-τητα του πεπτικού. Η ένταση, ο φόβος, ο θυμόςκαι η ανησυχία απελευθερώνονται γιατί ηάσκηση ανοίγει τους συγκινησιακούς φραγμούς.

Γάτα: Μια από τις πιο εφαρμόσιμες ασκήσειςτης γιόγκα και σε άλλα συστήματα γυμναστικής.Γυμνάζει την μέση με τύλιγμα και ξετύλιγμα τηςσπονδυλικής στήλης. Εισπνέοντας κρατάμε επί-πεδη την κοιλιά και τηνπλάτη και παράλληλες με τοπάτωμα. Κατά την εκπνοήκυρτώνουμε και το κεφάλιέρχεται ανάμεσα στα χέρια.

Κόμπρα: Μπορεί να εφαρμοστεί και δυνα-μικά: από πρηνή θέση οι παλάμες δίπλα στο στή-θος, οι αγκώνες στα πλευρά, με εισπνοή, άρσητης ωμοπλάτης και, με εκπνοή, επαναφορά. Συ-νηθισμένο λάθος είναι όταν ο λαιμός πέφτει αδέ-ξια ανάμεσα στους ώμους, ενώ οι ώμοι πρέπει νααπομακρύνονται από το κεφάλι και να είναι ίσιοιέτσι ώστε η έκταση τηςσπονδυλικής στήλης να γί-νεται στο μέγιστο.

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

Ιβηρικό ταξίδι σε όλο τον κόσμο…

33� 2011 � 4

ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ;Κείμενο, μτφρ: Κατερίνα Χατζή, Φωτογραφία: www.myspace.com/radiotarifaworldcircuit

Οι Radio Tarifa είναι ένα συγκρότημα πουεδρεύει στην Ισπανία και μέσω της μουσικήςτου καταφέρνει να συνδυάζει ετερόκληταείδη έκφρασης και ηχητικής προέλευσης.Γιαόσους αναρωτιούνται τι σημαίνει το όνοματους, Cape Tarifa είναι το σημείο της Ισπα-νίας που είναι πιο κοντά στην Αφρική. Σύμ-φωνα με την ομάδα: “Tarifa είναι μια πόληστα σύνορα και πάνω απ 'όλα, μπαλκόνι τηςΜεσογείου".Kατά κόσμον Radio Tarifa είναιένα από τα μουσικά στυλ της Ιβηρικής Χερ-σονήσου (flamenco, αραβο-Ανδαλουσιανά,μεσαιωνική και Καστιλιάνικη μουσική) όπουεκτυλίσσονται μελωδίες και μια εμπλουτι-σμένη ρυθμική βάση που στηρίζεται η συνέ-χιση του διαλόγου μεταξύ των κρουστικώνοργάνων, των ξύλινων πνευστών, των έγχορ-δων οργάνων καθώς και του έτερου μουσι-κού οργάνου της φωνής.

Δημιουργήθηκαν στα τέλη της δεκαετίαςτου 80 από τρείς μουσικούς : Fain SanchezDueñas - darbuka, plato, backing vocals,Benjamin Escoriza - vocals και VincentMolino - ney, crumhorn, poitou oboe.Τοόνομα που διάλεξαν για να εκφράσουν, να εκ-φραστούν και να αφουγκραστούν οι ίδιοι ταιδιώματα και τις καταβολές των μουσικώντους αντιλήψεων και δράσεων μόνο τυχαίοδεν είναι. Το σύνολο και η φιλοσοφία τηςομάδας πρωτόσκασε στη παγκόσμια δισκο-γραφία το 1993 δίνοντας το υπέροχο και ανα-πάντεχο μείγμα «Rumba Argelina» …δεί-χνοντας έτσι ένα δείγμα για το τι θα επακο-λουθήσει.Αλλωστε αυτό που προκύπτει κάθεφορά είναι άκρως ενδιαφέρον και σίγουραπολύ ιδιαίτερο.Μέσω της συγκεκριμένης δου-λειάς όλοι όσοι την έχουν ακούσει, σίγουρα

έχουν μεταφερθεί νοερά σε κάμποσες χώ-ρες.Ισως φαντάζει παράξενο αλλά η μουσικήπαιδεία –που δεν βγαίνει απαραίτητα από ταΩδεία- αυτής της ομάδας αποτυπώνεται σεηχοχρώματα που βγαίνουν από πρωτότυπεςσυνθέσεις.Οι πρωτότυπες αυτές συνθέσειςβγαίνουν από τη χρήση πρωτότυπων οργάνωνκαι πάει λέγοντας.

Χρησιμοποιούν μουσικά μέσα που έπαι-ζαν στην αρχαία Αίγυπτο (νέι: ένα φλάουτοαπό ζαχαροκάλαμο) και άλλα από την κλα-σική ελληνική και ρωμαϊκή εποχή (όργανατης Μεσογείου όπως τα ξύλινα όμποε ή αρ-μόνιο), συνδυάζοντάς τα με σύγχρονα μέσα,όπως το σαξόφωνο ή το ηλεκτρικό μπάσο.Επίσης η άποψη τους δίνεται μέσα από τηχρήση οργάνων όπως το Derbuka, Ney ή τοUd με μεσαιωνικά όργανα όπως το Cromornoή ανατολίτικα όπως το Bansuri - ινδικό φλά-ουτο και το Hindu.

Ένα πανηγύρι από αρμονίες, ρυθμολογίεςκαι ηχοχρώματα που ξέφυγαν από τα σύνορατης Ισπανίας και ταξίδεψαν σε όλο τον κό-σμο, σε πάρα πολλές μουσικές σκηνές.Γερ-μανία, Ιταλία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο,Ιρλανδία, Βέλγιο, Ελβετία, Ολλανδία, Πορ-τογαλία, Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία , Δα-νία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Σλοβενία,Αυστρία, Ελλάδα, Τουρκία, Μαρόκο, Αίγυ-πτο, Παλαιστίνη, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία,Βραζιλία, Κολομβία, Μεξικό, Καναδά καιΗνωμένες Πολιτείες είναι οι χώρες που ακού-στηκαν οι ιδέες των Radio Tarifa και συνά-ντησαν κοινό από όλα τα μήκη και πλάτη τηςγης.Ακριβώς όπως και ο πλουραλισμός τηςμουσικής τους, μια μουσική που λες και φτιά-χτηκε για να αγκαλιάσει αισθητικά και πολι-τισμικά όλη τη γη.

Iberian trip around the world...

35� 2011 � 4

Music Village?Text, translation: Katerina Xatzis, Photography: www.myspace.com/radiotarifaworldcircuit

The Radio Tarifa is a band based in Spainand through its music manages to combinedifferent types of expression and sound. Forthose who wonder what their name means,Cape Tarifa is the point of Spain which iscloser to Africa. According to the group:"Tarifa is a town on the border line and,above all, the balcony of the Mediterranean."For most the Radio Tarifa is one of the mu-sical styles of the Iberian Peninsula (fla-menco, Arab-Andalusian, Castilian and me-dieval music) where melodies and a richrhythmic base are unfolded. In that is sup-ported the continuation of dialogue betweenthe percussive instruments, woodwind in-struments, the stringed instruments and theother musical instrument of voice.

Created in the late 80's by three musi-cians: Fain Sanchez Dueñas - darbuka, plato,backing vocals, Benjamin Escoriza - vocalsand Vincent Molino - ney, crumhorn, poitouoboe. The name they chose to express , tospeak and listen the same idiomatics and ori-gins of their musical perceptions and actionsare not just random. The whole and the phi-losophy of the team in the world appeared toalbums in 1993 giving the wonderful and un-expected mixture of «Rumba Argelina» ...thus showing a sample of what is going tohappen. What is more, what occurs everytime it is very interesting and certainly notoften. Through this work everyone that hasheard it , they are certainly transported men-

tally to some countries. Maybe, it seemsstrange, but music education-not necessarilyout of the conservatories, the group’s is re-vealed in timbres that come from originalmixes. The original compositions, comefrom using original instruments and so on.

They use musical instruments played inancient Egypt (ney: a cane flute) and othersfrom classical Greek and Roman era (instru-ments of the Mediterranean as the woodenoboe and organ), combining them with mod-ern instruments like the saxophone or elec-tric bass . Also, their view is through the useof instruments such as Derbuka, Ney Ud orwith medieval instruments like the orientalor Cromorno like Bansuri - Indian flute andthe Hindu.

A celebration of harmonies, rhythms andtimbres that escaped from the border ofSpain and traveled around the world, in toomany musical scenes.Germany, Italy,France, United Kingdom, Ireland, Belgium,Switzerland, Netherlands, Portugal, Sweden,Finland , Norway, Denmark, Luxembourg,Hungary, Slovenia, Austria, Greece, Turkey,Morocco, Egypt, Palestine, Australia, NewZealand, Brazil, Colombia, Mexico, Canadaand the United States are the countries thatheard the ideas of Radio Tarifa and met pub-lic from all corners of the world. Exactly likepluralism of their music, a music that wasmade as if to embrace the aesthetic and cul-tural whole earth.

Πενία άσματα κατεργάζ(Μέρος πρώτο)

38 4 � 2011 �

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΤΣΗ Κείμενο: Γιώργος Σταυρακέλλης

Κρίση ...πόσο μας έχει απασχολήσει και πόσο άλλαξε την ζωή μας από τότε που πρωτακούσαμεγια την παγκόσμια και μετά άρχισαν τα όργανα και στο δικό μας πάλκο και να δούμε πότε θα σχολά-σουν...

Ο Ελληνας ξέρει από κρίση μιας και δεν είναι η πρώτη φορά που χτυπάει την πόρτα του και μπου-κάρει μέσα.

Τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζει πώς δέχτηκαν και πως αντιμετώπισαν οι συνθέτες-στιχουργοίτην αντίστοιχη κρίση που έπληξε την χώρα κατά την περίοδο 1929-1935, περίοδο η οποία ήταν καιη πιο αυθεντική και παραγωγική του ρεμπέτικου.

Οι συνθέτες πήραν τα όπλα τους αναπτύσσοντας το θέμα σε όλες του τις πλευρές.

«Οι φόροι και τα κόμματα φέραν αυτήν την κρίσηπου κάνανε τον άνθρωπονα μην μπορεί να ζήσει....»

Ο Κώστας Ρούκουνας δίνει άμεσα τον αίτιο χωρίς υπονοούμενα και λοιπά με το τραγούδι του κρί-σις (1933), στην πρώτη επιθετική γραμμή παράλληλα ακολουθεί ο Μάρκος Βαμβακάρης ο οποίοςσυμπληρώνει....

«Όσοι γενούν πρωθυπουργοί όλοι τους θα πεθάνουντους κυνηγάει ο λαός για τα καλά που κάνουνβάζω υποψηφιότητα πρωθυπουργός να γίνω να κάθομαι μερόνυχτα να τρώω και να πίνω.» (Ο Μάρκος υπουργός) 1933.

Ο αντίκτυπος μιας οικονομικής δυσχέρειας είναι πολλαπλός με αρκετές πτυχές.

«Μια μικρούλα μ έχει μπλέξει στο χορόθέλω για να παντρευτώ και δε μπορώάντε πλάκωσ η αναδουλειάκι αψιλίες έχω ρε παιδιάαχ αυτά τα έρημα λεφτάμου χαλάνε το σεβντά»

με τις αψιλίες (1935) του ο Γ. Ασίκης δείχνει οτι χωρίς φράγκα η εύρεση συντρόφου είναι δύ-σκολη υπόθεση.

Από την άλλη πλευρά τα κορίτσια της εποχής αγωνιούσαν για το μέλλον τους και όσο ζόριζαν ταπράγματα αφήνανε τους έρωτες και έψαχναν με την σειρά τους ένα (καλύτερο???) μέλλον στο πλευρόκάποιου πλούσιου.

«Μα εσύ μου λες πως δεν με θες γιατ΄ είμαι αλανιάρηςκαι μου χτυπάς κατάμουτρα πως πλούσιο θα πάρεις

κορόιδο είσαι μάθε το κορόιδο με τα ούλααφου πουλάς τέτοια καρδιά για πλούσια σακούλα»

γλαφυρότατη η πένα του Περιστέρη με καταπληκτική ερμηνεία απο τα δυο μεγάλα τέρατα Σ.Παγιουμτζή και Κ. Ρούκουνα στο για σένα μαυρομάτα μου (1937).

Αντίστοιχα οι γαμπροί της εποχής έψαχναν να κάνουν την τύχη τους με μια καλή προίκα.

«αν δεν σου δώσει η μάνα σου 80 ομολογίες (ομολογίες=κλήροι γης)και άλλα τόσα μετρητά θα χάσει τις ελπίδεςαν δεν σου δώσει η μάνα σου αμπέλι και χωράφικαι τότε βρε κοπέλα μου θα μείνεις για το ράφι». (Ομολογίες, άγνωστου συνθέτη).

Η κακιά πεθερά που δεν ήθελε το γαμπρό λόγω της άδειας του τσέπης ήταν ένα μόνιμο εμπόδιο.

«Δεν μου λες αυτή η μαμά σου σαν τι έχει φανταστεί....πως θα πάρεις τραπεζίτη η κανένα εφοπλιστήτώρα βρε ο κάθε άντρας θα στο πει ορθά κοφτάπες μου προίκα πόσα δίνεις θέλω σπίτι και λεφτάπαρά τα αγνά και ανιδιοτελή του αισθήματαμόνο εγώ δε σου ζητάω σ αγαπώ ο φουκαράςπες μου έχεις τίπο τ άλλο απ τα ρούχα που φοράς?»

(θελω σπίτι και λεφτά) Κανουλας-Καμβίσης 1939.

39� 2011 � 2

FLASHAKI Φωτογραφία: Μανώλης Λαγουτάρης

Βάρκα (Μέρος δεύτερο…)

“Το δέντρο της ζωής”Ετος: 2011Σκηνοθέτης: Terrence MalickΔιάρκεια: 139΄

Βραβευμένη με τον Χρυσό Φοίνικαστο φετινό Φεστιβάλ των Καννών, η ται-νία αυτή αποτελεί την πιο φιλόδοξη προ-σπάθεια του Μάλικ για έναν καθαρά με-ταμοντέρνο κινηματογράφο. Η ιστορίαεπικεντρώνεται (αν θα μπορούσε κανείςνα χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη) στη ζωήμιας οικογένειας και κυρίως στον αντίκτυπο που έχει στον πρωτότοκο γιο. Μέσα από διάσπαρτα καιπολύ χαλαρά συνδεδεμένα μεταξύ τους στιγμιότυπα της καθημερινότητας, γινόμαστε θεατές της χα-ράς, της λύπης, της γέννησης και του θανάτου, της ξεγνοιασιάς και της εφηβείας. Στην ουσία η οικο-γένεια αποτελεί μόνο το μέσο για να μιλήσει ο σκηνοθέτης για όλα αυτά τα συναισθήματα, να ανα-ρωτηθεί για την ίδια την φύση του ανθρώπου, στρέφοντας την προσοχή του ακόμα και στην ύπαρξηή μη του Θεού. Άκρως αινιγματική και χαοτική ταινία, η οποία όμως αξίζει την προσοχή μας.

“Η τελευταία ακροβάτις της Μαδρίτης”Έτος: 2010Σκηνοθέτης: Alex de la IglesiaΔιάρκεια: 107΄

Η ταινία ξεκινά στην ταραγμένη πε-ρίοδο του Ισπανικού Εμφυλίου, όπου έναςπαλιάτσος καλείται να πολεμήσει στοπλευρό του Δημοκρατικού Στρατού. Χρό-νια μετά ο γιος του, παλιάτσος κι αυτός θακληθεί να αντιμετωπίσει τη ζωή στηνΙσπανία της δικτατορίας του Φράνκο. Ανκαι η σύντομη αυτή περιγραφή μας προ-διαθέτει για μια καθαρά κοινωνικό- ιστο-ρική ταινία, δεν πρέπει να κάνουμε το λά-θος να περιμένουμε κάτι τόσο απλό. Όσοεξελίσσεται η πλοκή της ταινίας τόσο βγαίνει και εκτός ελέγχου. Καταστάσεις που βγαίνουν κατευ-θείαν από την (παρανοϊκή;) φαντασία του σεναριογράφου και οπτικοποιούνται από την (ακόμα πιο πα-ρανοϊκή;) αντίληψη του σκηνοθέτη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον μέσα στην τρελή πραγματικότητα της ται-νίας παρουσιάζουν οι χαρακτήρες που ακροβατούν μεταξύ δράματος και κωμωδίας, πραγματικότη-τας και παραμυθιού. Η ταινία κέρδισε το βραβείο καλύτερου σεναρίου στο Φεστιβάλ της Βενετίας καιο σκηνοθέτης της τον Αργυρό Λέοντα.

45� 2011 � 4

ΦιλμςΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

“Ο λόγος του βασιλιά”Έτος: 2010Σκηνοθέτης: Tom HooperΔιάρκεια: 118΄

Όσκαρ καλύτερης ταινίας, καλύτερου σκηνο-θέτη, καλύτερου σεναρίου και Α’ ανδρικού ρό-λου. Συνήθως αυτές οι συστάσεις είναι αρκετέςγια να αποφασίσει κάποιος να δει μια ταινία.Όντως, η ταινία έχει πολλές αρετές όσον αφοράτο τεχνικό κομμάτι. Πολύ καλές ερμηνείες καιαπό τον Κόλιν Φερθ αλλά και από τον Τζέφρι Ρας, πολύ προσεγμένη σκηνοθετική ματιά κι ένα σε-νάριο που σε κάνει πραγματικά να αγωνιάς για το αν ένας βασιλιάς θα εκφωνήσει σωστά τον λόγο του.Στο τέλος όμως σου αφήνει μια αίσθηση συντηρητισμού και- παρά τις προσπάθειες των δημιουργών-μια απουσία ουσιαστικού νοήματος και στόχου. Συμπεράσματα που υπερτονίζονται και από το αναναλογιστεί κανείς το ιστορικό πλαίσιο της ταινίας, την απαρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, περίοδογια την οποία κανείς έχει σίγουρα πολύ πιο σημαντικά και ουσιαστικά πράγματα να πει από το άγχοςκαι τις ενδοοικογενειακές προστριβές ενός «γαλαζοαίματου», ακόμα κι αν αυτός έμελλε να γίνει βα-σιλιάς του Ηνωμένου Βασιλείου.

“Incendies”Έτος: 2011Σκηνοθέτης: Denis VilleneuveΔιάρκεια: 130΄

Δυο αδέρφια ακούν έκπληκτα τη διαθήκη τηςμητέρας τους, η οποία τους έχει αφήσει δυο φακέ-λους, έναν για τον καθένα, για να τους παραδώ-σουν στον πατέρα και τον αδερφό τους, δυο πρό-σωπα, την ύπαρξη των οποίων το αγόρι και το κο-ρίτσι αγνοούν. Θα ταξιδέψουν λοιπόν στον Λί-βανο, απ’ όπου εκείνη καταγόταν, για να περιπλα-νηθούν στο παρόν της χώρας και το παρελθόν τηςμητέρας τους, για το οποίο όπως φαίνεται, δε γνω-ρίζουν τίποτα. Στο ταξίδι αυτό θα έρθουν αντιμέ-τωποι με τις πληγές που έχει αφήσει ανοιχτές η πρόσφατη ιστορία στην χώρα, τις επιπτώσεις τουοποίου στις ζωές τους δεν μπορούν καν να φανταστούν. Το «Μέσα από τις Φλόγες» ( όπως είναι η ελ-ληνική μετάφραση του τίτλου) είναι μια βαθιά πολιτική ταινία που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέροντου θεατή και τις περίπου δύο ώρες διάρκειας της και δύσκολα αφήνει κάποιον αδιάφορο. Η ταινίαήταν υποψήφια για το όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας κι έχει αποσπάσει βραβεία σε διάφοραφεστιβάλ ανα τον κόσμο.

46 4 � 2011 �

Πανηγύρι. Δηλαδή, η μεγάλη συνάθροισηπολλών ατόμων. Όχι απαραίτητα εορταστικούή άλλου ύφους. Η έννοια της λέξης «πανηγυρι-σμός», σαν κάτι το εορταστικό, δόθηκε πολύπρόσφατα. Έτσι ξεκίνησε η ιστορία της αρχαίαςαυτής λέξης. Σαν μια πολύ μεγάλη συνάθροισηατόμων. Πότε όμως λάμβαναν χώρα τέτοιες συ-ναθροίσεις στον αρχαίο χώρο; Κατά συντρι-πτική πλειοψηφία σε εκδηλώσεις που θα τιμού-σαν κάποιον ήρωα ή θεότητα και συνήθως το-ποθετούνταν αυτές οι γιορτές κάποιες συγκε-κριμένες μέρες του χρόνου και επαναλαμβανό-ταν την ίδια μέρα κάθε χρόνο.

Με την μετάβαση, στον ελληνικό χώρο, απότο πολυθεϊστικό θρησκευτικό σύστημα στο μο-νοθεϊστικό, παρουσιάστηκε ένα από τα πολλάπροβλήματα προσαρμογής του τελευταίου αυ-τού μοντέλου πάνω στις συνήθειες του ελληνι-κού κόσμου. Το πρόβλημα της τίμησης με τελε-τές που ακολουθούνταν από λαϊκά γλέντια (πα-νηγύρια) κάποιας συγκεκριμένης θεότητας πουσυνδεόταν με κάποια αλλαγή, έναρξη ή λήξηκάποιας περιόδου του χρόνου και μιας ημέραςπου ξεχώριζε από τις υπόλοιπες. Το πρόβλημαλύθηκε με την εισαγωγή αγίων, οσίων, μαρτύ-ρων κ.λπ. που υποκατέστησαν τις μικρές και με-γάλες θεότητες του πολυθεϊστικού συστήματος.Έτσι πάνω σε κάθε περίοδο εορτής μιας θεότη-τας τοποθετήθηκε και ένας άγιος του χριστιανι-σμού και πλέον το κοινό αίσθημα ικανοποιή-θηκε. Μέχρι και σήμερα η γιορτή παραμένει ηίδια, το μόνο που έχει αλλάξει από τους αρχαί-ους χρόνους είναι το όνομα της τιμώμενης θεό-τητας.

Φτάνοντας στα χρόνια του 19ου περίπου αι-ώνα, τα χρόνια που μας έχουν οριστεί από τηνεπίσημη λαογραφία σαν περίοδος καταγραφήςτης λεγόμενης «εθνικής παράδοσης» μας, πα-ρατηρείται μια πολύ ακριβής περιγραφή από

τους λαογράφους των ηθών και εθίμων, κατάτόπους στην Ελλάδα, σε κάθε ημέρα της κάθεγιορτής.

Ξεκινώντας με τις μεγάλες γιορτές Χριστου-γέννων, Πάσχα, Δεκαπενταύγουστου, Ευαγγε-λισμού και προχωρώντας προς τις ονομαστικέςτων αγίων, παρατηρούμε ότι κάθε ένα μικρό χω-ριό έχει και τον πολιούχο του που θα τον γιορ-τάσει, καθώς και τα εξωκλήσια που θα λάβουνκαι αυτά μια μερίδα από το πάνθεον των εορ-ταστικών συμβόλων. Οι μεγαλύτερες γιορτέςήταν ευκαιρία για μεγάλες συνάξεις, για να τι-μήσουν την μνήμη κάποιου αγίου. Κάθε χωριόκαι πανηγύρι, όλο τον χρόνο με τον πολιούχοκαι τα ξωκλήσια τις μονές και μοναστήρια έξωαπό τα χωριά στις γιορτές τους, συνήθως καλο-καίρι, ξεκινώντας από τον εσπερινό της παρα-μονής ως την πρωινή λειτουργία.

Στενά συνδεδεμένη με την τελετή της κάθεγιορτής είναι το γλέντι που ακολουθεί. Και πιοσωστά θα λέγαμε για την τελετή και το γλέντιέχουμε μια κοινή ονομασία «Θρησκευτική ΙεράΠανήγυρης» όπως θα διαβάσαμε αρκετές φόρεςαυτό το καλοκαίρι σε αφίσες που εκδίδουν οικατά τόπους εκκλησιαστικές αρχές, το κοινόόμως σε όλους μας Πανηγύρι, η μεγάλη συνά-θροιση.

Στις μικρές κοινωνίες του ελληνικού χωριούή της κωμόπολης οι σχέσεις των ανθρώπωνσυγγενικές και φιλικές ήταν στενές. Πριν απόλίγες δεκαετίες ακόμα η μετακίνηση ενός απότον τόπο γέννησης του δεν ήταν πάντα μια εύ-κολη επιλογή ούτε και κοινή πρακτική. Ειδικάσε χώρους της υπαίθρου. Οι άνθρωποι έμαθαννα ζουν ομαδικά τις χαρές και τις λύπες τους.Γέννηση, βαφτίσια, γάμος, πένθος, ονομαστικέςγιορτές ήταν όλες αφορμή για συγκεντρώσεις.Διαδραματίζονταν διάφορα έθιμα που έφερνανκαλή τύχη (Κλήδονας), που εξευμένιζαν τον

48 4 � 2011 �

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Κείμενο, φωτωγραφία: Στέφανος Γούναρης

Για τα πανηγύρια…

άγιο προστάτη, που προκαλούσαν τη μαντικήκαι πάντα ακολουθούσε η διασκέδαση.

Η συγκέντρωση πλήθους κόσμου από διά-φορες κοντινές ή μακρινές περιοχές δεν υποκι-νούνταν πάντα από την τίμηση του αγίου καιτην ικανοποίηση του θρησκευτικού αισθήματοςτου πιστού. Ολόκληρα καραβάνια από πραμα-τευτές ή εμπόρους κατέκλυσαν τους περιβάλ-λοντες χώρους των ναών για να στήσουν εμπο-ρικές συναλλαγές με τους ανθρώπους που θασυναθροίζονταν εκεί. Μια μοναδική ευκαιρίαλοιπόν για την εμπορική κίνηση (εμποροπανη-γύρεις) και το άνοιγμα νέων εμπορικών αγορών.Τα πανηγύρια συντηρούσαν και συντηρούν κυ-ρίως τους θερινούς μήνες πλήθος μικρεμπόρων.

Στα πανηγύρια εξελισσόταν και νυφοπάζαρα.Οι γυναίκες που δεν είχαν την ελευθερία ναβγαίνουν από το σπίτι, έβρισκαν την ευκαιρίαμέσω των λαϊκών αυτών γλεντιών να έρθουν σεγνωριμία και επαφή με κάποιον νεαρό που θατις προσέλκυε το ενδιαφέρον (ρομαντικήάποψη) ή διαλέγονταν από τους συγγενείς τηςκοπέλας (ρεαλιστική άποψη). Πάνω στον χορόοι άνδρες μπορούσαν και αυτοί να διαλέξουνμια γυναίκα και να ξεκινήσει ίσως κάποιο προ-ξενιό που θα κατέληγε σε πιθανό γάμο. Βλέ-πουμε λοιπόν την κοινωνική διάσταση του πα-νηγυριού σαν ένα μέρος και χρόνο όπου δινό-ταν η δυνατότητα της επιλογής συζύγων μεσκοπό τον γάμο, κάτι το εξαιρετικά βασικό γιατην επιβίωση των κοινοτήτων πριν από εκατόκαι πλέον χρόνια.

Βασικό στοιχείο εκτός του θρησκευτικού χα-ρακτήρα και βασικό του γλεντιού ήταν και εί-ναι ακόμη και σήμερα, το φαγοπότι. Σήμερα οκόσμος τρώει και διασκεδάζει στα κέντρα δια-σκεδάσεως γύρω από τον ναό που γιορτάζει σεμόνιμα ή πρόχειρα στημένα ψητοπωλεία. Πα-λιότερα το γεύμα ήταν κοινό σε ένα τραπέζι,όλοι μέρος μιας ιεροτελεστίας. Προσφορά τηςεκκλησίας που γιόρταζε, μιας εκκλησίας πουαντιλαμβανόταν τον εαυτό της σε τοπικό επί-

πεδο ως ίδρυμα προσφοράς και όχι σαν μια Α.Ε.που θα φροντίσει να βγάλει όσο περισσότεραμπορεί, αδιαφορώντας ή αγνοώντας την κοινω-νική αποστολή της με την παρότρυνση και τιςευλογίες του ανώτερου και ανώτατου κλήρου.Προσφορά της Κοινότητας του χωριού ή κά-ποιων πιστών. Διάφορες οικογένειες αναλάμβα-ναν σαν τάμα κάθε χρόνο την οργάνωση τουτραπεζιού με όλα τα έξοδα δικά τους. Οι γυναί-κες αναλάμβαναν να τραπεζώσουν και να περι-ποιηθούν με το φαγητό και το ποτό τους πιστούςπου προσέρχονταν από τον εσπερινό στο ναόκαι μερικοί έμεναν εκεί το βράδυ. Είτε σε κα-ταλύματα είτε στον περίβολο του ναού. Μεαυτό τον τρόπο ενισχύονταν το δέσιμο μεταξύτων ανθρώπων, η κοινωνική προσφορά είχενόημα όχι σαν φιλανθρωπία απαραίτητα, αλλάσαν κέρασμα προς τους ανθρώπους που θα πα-ραβρίσκονταν στη γιορτή του αγίου, που θα τι-μούσαν τον εορτάζονταν σαν να πήγαιναν σπίτιτου για τα «Χρόνια Πολλά». Σήμερα επιλέγεταιη αποξένωση. Αντί να πάμε σε μια ταβέρνα ενόςχωριού, επιλέγουμε το πανηγύρι, αδιαφορώνταςγια την συναναστροφή μας με άλλους ανθρώ-πους και επιλέγοντας μόνο το κομμάτι του φα-γοποτιού στο τραπέζι μας, μη έχοντας επαφή μετους υπόλοιπους.

Τη θέση των ταμένων αυτών οικογενειώνέχουν αναλάβει εν πολλοίς οι διάφοροι σύλλο-γοι οι οποίοι με σκοπό ην τουριστική αξιοποί-ηση και την προσέλευση όσο το δυνατόν περισ-σότερων πιστών και μη, αδιαφορούν και για τοίδιο αυτό το νόημα της γιορτής και οδηγούνταικαι σε αλλοιώσεις ή καταργήσεις εθίμων που εί-χαν κάποιο νόημα.

Ευκαιρία τα πανηγύρια να επιδείξουν κοινω-νικό χαρακτήρα πάλι και να βοηθήσουν του πι-στούς των αγίων και άλλους, ακόμη και «άπι-στους» να λάβουν μέρος σε μια γιορτή που δενθα είναι φιλανθρωπία αλλά προσφορά, κέρα-σμα.

49� 2011 � 4

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

51� 2011 � 4

Athens Video Art Festival from the inside!

Chapter #4

Η επιστροφή μας στα γραφεία του Φε-στιβάλ δεν μπορούμε να πούμε ότι έγινεαπότομα από την στιγμή που για ακόμη μιαχρονιά έτρεξε η περιοδεία του Φεστιβάλστην Ελληνική περιφέρεια.

Οπότε πάντα υπήρχαν άτομα στα γραφείανα τροφοδοτούν την υπόλοιπη ομάδα παρα-γωγής που περιόδευε ανά την Ελλάδα μεοτιδήποτε και αν ήταν αυτό…

Έχουμε ακόμη στο μυαλό μας τον τελευ-ταίο σταθμό της διεξαγωγής του Φεστιβάλπου ήταν η Ερέτρια (Εύβοια) και συγκεκρι-μένα το «Νησί των Ονείρων» με αφορμήλοιπόν αυτό το νησί θα θέλαμε να ταξιδέ-ψουμε μαζί με το AVAF σε άλλη γη σε άλλαμέρη.

Όταν ακούσαμε πρώτη φορά την λέξη το«Νησί των Ονείρων» (ομολογώ πως μέχριτότε δεν το γνωρίζαμε σαν τουριστικό προ-ορισμό) μείναμε έκπληκτοι. Όποιος κάποιοςπου απλά μπαίνει στην διαδικασία να κάνειτον συνειρμό – Το AVAF ταξιδεύει στο Νησίτων Ονείρων – μετά έρχεται αμέσως απόπλευράς Δήμου Ερέτριας η πληροφορία ότιστο Νησί των Ονείρων βρίσκεται ένα εγκα-ταλειμμένο ξενοδοχείο!

Από το στόμα μας σχεδόν μηχανικάβγήκε η λέξη.. ‘‘μπορούμε?’’ και όταν μαςέγνεψαν καταφατικά νομίζω ότι κανένας δενείχε συνειδητοποιήσει αυτό που επρόκειτο

να συμβεί.

Ένα νησί μόλις μια ώρα από την Αθήνα,ιδανικός προορισμός για βουτιές, δροσεράκοκτέιλ (αυτό μεταφράζεται σαν beachparties από νωρίς το μεσημέρι με dj sets),συναυλίες κάθε βράδυ και θεατρική παρά-σταση (σε ένα κατάμεστο άρτια φωτισμένοκαι εξοπλισμένο με όλα τα κομφόρ stage σεμια πράσινη έκταση γης δίπλα από ένα γρα-φικό εκκλησάκι στην είσοδο του Νησιούτων Ονείρων), εργαστήρια κινουμένης εικό-νας για τους λιλιπούτειους δημιουργούς(animation workshop για παιδιά ηλικίας 6 με11 ετών), προβολές έργων video art καιanimation με δυο ξεχωριστές δημιουργημέ-νες cinematek στους χώρους του νησιού(180 έργα δημιουργών από περισσότερεςαπό 48 χώρες), έκθεση ψηφιακής φωτογρα-φίας (επάνω σε κρεμαστές ανάποδεςeuroπαλέτες – πάντα στο ύψος των ματιών)και δεκάδες εγκαταστάσεις στις πρώηνεγκαταστάσεις του ξενοδοχείου του νησιού(μιλώντας για σπιτάκια τα οποία δεν ξεπερ-νούσαν τα δέκα τετραγωνικά) – χώρος ικα-νός να κάνει τον οποιοδήποτε καλλιτέχνη ναδημιουργεί / αυτοσχεδιάζει αφήνοντας τηνφαντασία του να οργιάσει.

Νομίζουμε πως οι καλλιτέχνες που είχαντην ευκαιρία να ταξιδέψουν μαζί με τηνομάδα παραγωγής στο Νησί των Ονείρωνήταν οι μεγάλοι γητευτές του ‘Ονειρου(θεού των ονείρων*) γιατί έζησαν ολοκλη-

52 4 � 2011 �

Athens Video Art Festival from the inside! Κείμενο, φωτογραφία: Η ομάδα του Athens Video Art Festival

* Όνειρος ονομαζόταν ο θεός των ονείρων στην αρχαία Ελληνική μυθολογία. Τα αδέρφια οι Όνειροι είναιο Μορφεύς, ο Ίκελος, ο Φοβήτωρ και ο Φάντασος. Να σημειώσουμε ότι μητέρα τους είναι η Πασιθέη - η θεάτης χαλάρωσης και της ξεκούρασης.

ρωτικά μαζί με εμάς την εμπειρία του πωςείναι να μεταμορφώνεις ένα νησί αναφερό-μενοι σε εικαστικές παρεμβάσεις στα εγκα-ταλελειμμένα δωμάτια του Νησιού.

Οποιαδήποτε πρώτη ύλη δεν μπόρεσε νααντισταθεί σε όποιο προϊόν της τεχνολογίαςκαι σε συνδυασμό με πλούσια φαντασίαοδήγησε σε ένα επιτυχημένο αποτέλεσμαόπως κρίναμε από τις αντιδράσεις των κα-τοίκων αλλά και των επισκεπτών του Νη-σιού.

Τόσο η διοργάνωση του συγκεκριμένουθεσμού στην Αθήνα, όσο και η δυνατότηταπαρακολούθησης του πολλές φορές και απόανυποψίαστο κοινό στην περιοδεία του στηνΕλληνική περιφέρεια δίνει την δυνατότητατου να παρακολουθήσεις μια σειρά από δη-μιουργίες Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνώνβιώνοντας κάτι το οποίο την επόμενη μέραθα φαντάζει σαν ανάμνηση που εσύ όμωςσαν επισκέπτης θα έχεις κλέψει αυτό τοκαρέ αποτυπώνοντας στην μνήμη σου μιαστιγμή από ένα έργο το οποίο σου τράβηξετην προσοχή. Ικανό πολεμοφόδιο για να σεκρατήσει ενεργό θεατή μέχρι το επόμενοκαρέ «…η δύναμη που αντλούμε απ΄ταόνειρα για να εξηγήσουμε παράξενα φαινό-μενα…**»

Γυρίσαμε οι πιο πολλοί για τα καλά στην

έδρα μας. Όμως σίγουρα η δύναμη για καλήδιάθεση, έκφραση και δημιουργία πρέπει νασυνεχίσει με κάθε τρόπο ξεπερνώντας το ότιμπορεί ο καθένας μας να αντιμετωπίσει απότην μιζέρια των μεγαλουπόλεων μέχρι καιτην απραξία της επαρχίας. Υπάρχουν πάνταμέσα μας αλλά και γύρω μας όμορφες στιγ-μές – οι οποίες μπορούν να σταθούν ηαφορμή για το επόμενο μας βήμα.

Το Νησί των Ονείρων και το αποτέλεσματου συγκεκριμένου σταθμού της περιοδείαςμας μπορεί κάλλιστα να σταθεί σαν αφορμήγια την ανακοίνωση και επισήμως μέσα απότην στήλη του περιοδικού για την έναρξητων δηλώσεων συμμετοχής για το AVAF2012 EDITION (την όγδοη συνεχή διοργά-νωση του Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακών Τε-χνών και Νέων Μέσων της Ελλάδος).

Οι κατηγορίες: Video Art, Animation,Digital Image, Installation, Video Insta -llation, Web Art, Performance Art.

Οι φόρμες συμμετοχής για την υποβολήπροτάσεων βρίσκονται στην επίσημη ιστο-σελίδα του φεστιβάλwww.athensvideoartfestival.gr και για οποι-αδήποτε πληροφορία απευθυνθείτε κατευ-θείαν σε μας μέσω τουinfo@athensvideoartfestival.gr

** Στίχος από Σ.Ν από ένα «Πάζλ στον αέρα» το οποίο διαλύθηκε σε χίλια κομμάτια για να ενωθεί ξανάκαι ξανά.

54 2 � 2011 �

Η Οκτωβριανή Επανάσταση, στις αρχέςτου προηγούμενου αιώνα, έμελλε να αλ-

λάξει ριζικά την παγκόσμια ιστορική και κοινω-νική πραγματικότητα. Ο κινηματογράφος, οοποίος είχε ανακαλυφθεί λίγα μόλις χρόνια πριναλλά αποτελούσε ήδη ένα πολύ σημαντικό καιισχυρό καλλιτεχνικό είδος, δεν θα μπορούσε ναμείνει ανεπηρέαστος. Πράγματι, στη ΣοβιετικήΈνωση και στα πλαίσια της οικοδόμησης μιαςνέας, σοσιαλιστικής κοινωνίας, βρέθηκε το γόνιμοέδαφος για την εμφάνιση μεγάλων δημιουργώνκαι την παραγωγή πολύ σημαντικών έργων πουσυνέβαλαν τα μέγιστα στην παραπέρα εξέλιξη τουκινηματογράφου. Σε αυτό το άρθρο θα προ σπα -θήσουμε να ανιχνεύσουμε και να καταγράψουμε

τις ιστορικές απαρχές και τις ιδεολογικές κατευ-θύνσεις, τα αισθητικά και τεχνικά χαρακτηριστικάκαθώς και τις συγκεκριμένες επιδιώξεις των δη-μιουργών του Σοβιετικού κινηματογράφου.

Ιστορικό-Πολιτικό ΠλαίσιοΤο 1907 είναι το έτος ίδρυσης της πρώτης ρω-

σικής κινηματογραφικής εταιρείας παραγωγής,της Drankov. Μέσα στην επόμενη δεκαετία ιδρύ-θηκαν περίπου είκοσι ακόμη εταιρείες παραγωγήςπου, μαζί με τις γαλλικές κινηματογραφικές εται-ρείες, ήταν οι μόνες που προμήθευαν το κύκλωμαδιανομής ταινιών και κινηματογραφικού υλικούγενικότερα, στην Ρωσική Αυτοκρατορία.

57� 2011 � 4

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Σοβιετικός Επαναστατικός Κινηματογράφος(Μέρος πρώτο…)

Η κατάσταση άλλαξε ριζικά μετά την Οκτω-βριανή Επανάσταση και την νίκη του προλετα-ριάτου. Οι Μπολσεβίκοι, πρωτοπόροι και ηγέτεςτου επαναστατικού κινήματος, έκαναν ξεκάθαρητην πρόθεση τους από την αρχή, να λειτουργήσειο κινηματογράφος ως ένα μέσο διαπαιδαγώγησηςτου λαού πάνω στις μαρξιστικές ιδέες, στην πο-ρεία οικοδόμησης μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Την περίοδο αυτή, οι περισσότεροι σκηνοθέ-τες, ηθοποιοί και παραγωγοί της έως τότε κινη-ματογραφικής παραγωγής διέφυγαν, μαζί με τονεξοπλισμό τους, στη Δύση, ενώ όσοι αρχικά πα-ρέμειναν εντός συνόρων, αναγκάστηκαν, λίγοκαιρό αργότερα, να ακολουθήσουν τον ίδιοδρόμο, όταν το 1918 οι Μπολσεβίκοι προχώρη-σαν σε έναν αυστηρό έλεγχο του ακατέργαστουκινηματογραφικού υλικού.

Η μετάβαση όμως από το καπιταλιστικό μο-ντέλο κινηματογραφικής παραγωγής, που ίσχυεέως τότε, σε ένα σοσιαλιστικό δεν ήταν εύκοληδιαδικασία και χρειάστηκε να γίνουν πολλά καιαποφασιστικά βήματα για την επίτευξη του στό-χου αυτού. Εδώ βέβαια πρέπει να σημειωθεί πωςπαρά τις όποιες δυσκολίες (κυρίως τεχνικές, αφούένα μεγάλο μέρος του εξοπλισμού είχε «φύγει»μαζί με τους «τσαρικούς» κινηματογραφιστές)ήδη έως το καλοκαίρι του 1918 τραίνα με προπα-γανδιστικό κινηματογραφικό υλικό έφευγαν απότην Μόσχα για να φτάσουν έως το ανατολικό μέ-τωπο όπου στρατιώτες και εργάτες πολεμούσανακόμη, στα πλαίσια του Εμφυλίου Πολέμου.

Η φράση του Λένιν «για εμάς, την Νέα Σοβιε-τική Κυβέρνηση, από όλες τις τέχνες, η σημαντι-κότερη είναι ο κινηματογράφος» είναι ενδεικτικήγια να καταλάβουμε την σημασία που έδιναν οιΜπολσεβίκοι στην κινηματογραφική παραγωγή.

Ο κινηματογράφος, ιδιαίτερα δημοφιλής στααστικά κέντρα αλλά γνωστός και στις επαρχίες τουσοβιετικού κράτους, θα μπορούσε να λειτουργήσειως ένα εργαλείο διαπαιδαγώγησης των εργατών καιτων αγροτών (κυρίως όσων βρίσκονταν στις πιοαπομακρυσμένες επαρχίες) πάνω στην Μαρξι-στική- Λενινιστική θεωρεία και στην προσπάθειαοικοδόμησης της νέας, σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Επίσης, οι Μπολσεβίκοι στην προσπάθεια τουςνα εκβιομηχανίσουν και να εκμοντερνίσουν το

νέο σοβιετικό κράτος, είδαν τον κινηματογράφοως το πιο εξελιγμένο τεχνολογικά καλλιτεχνικό εί-δος, που θα μπορούσε, έμμεσα και άμεσα, να δώ-σει μια τεράστια ώθηση προς αυτή την κατεύ-θυνση, σε όλους τους τομείς της κοινωνίας.

Παρ’ όλα αυτά όμως τα πρώτα χρόνια που ακο-λούθησαν την επανάσταση (έως και το 1919), ηκινηματογραφική παραγωγή ήταν ελάχιστη. Ένασημαντικό βήμα για την ανάπτυξη, τόσο τεχνικάόσο και ιδεολογικά, του σοβιετικού κινηματογρά-φου, γίνεται το 1921, όταν οι Μπολσεβίκοι, σταπλαίσια της Νέας Οικονομικής Πολιτικής, επι-τρέπουν μια ελεγχόμενη καπιταλιστική παρα-γωγή. Το καθεστώς αυτό θα ισχύσει για δυο χρό-νια οπότε και δημιουργείται ένας κρατικός φορέαςκινηματογραφικής παραγωγής, διανομής και προ-βολής, με αποτέλεσμα ο κινηματογράφος να μπεικάτω από τον εργατικό έλεγχο.

Στην κατεύθυνση αυτή, η παραγωγή ταινιώνστην Σοβιετική Ένωση αυξήθηκε εκπληκτικά ταεπόμενα χρόνια, καθώς από 11 ταινίες το 1921έφτασε τις 150 το 1924. Παρά την πρόοδο αυτήόμως δεν μπορούσε έως τότε να ανταγωνιστείακόμα τις μεγάλες παραγωγές των ευρωπαϊκώνεταιρειών.

Το 1923 ιδρύεται το Goskino, η σοβιετική κι-νηματογραφική κρατική αρχή, ενώ παράλληλα συ-στείνεται και το Proletkino, φορέας για την παρα-γωγή πολιτικών ταινιών. Την περίοδο αυτή, τα λε-γόμενα «Τραίνα Της Επανάστασης» φτάνου ως τιςπιο απομακρυσμένες περιοχές του κράτους, κου-βαλώντας κινηματογραφικό προπαγανδιστικόυλικό. Μεγάλοι σκηνοθέτες –που αναδείχτηκαναργότερα– όπως ο Eisenstein και ο Vertov, έμαθανπολλά για τον κινηματογράφο στα τραίνα αυτά.

Το 1925 οι Μπολσεβίκοι αποφασίζουν να επι-τρέψουν μεγαλύτερη ελευθερία στην κινηματο-γραφική παραγωγή, για να διευρυνθούν οι θεω-ρητικές και τεχνολογικές δυνατότητες των δημι-ουργών του κινηματογράφου, με βάση τις εξελί-ξεις που εν τω μεταξύ είχαν εμφανιστεί και εφαρ-μοστεί ήδη στη Δύση.

Από αυτό το χρονικό σημείο και μετά, η ΕΣΣΔγίνεται ένα από τα σημαντικότερα κέντρα κινη-ματογραφικής παραγωγής, έως και τα τέλη τηςβωβής περιόδου του είδους.

58 4 � 2011 �

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

DAVE HOLLAND, PEPE HABICHUELA - HANDSΕΙΔΟΣ: JAZZLABEL: UNIVERSAL

Δεν ξέρω αν έχει και τόση σημασία το να προσπαθείς ναβρεις έστω και δυο λέξεις για να αποτυπώσεις και να χωρέσειςμέσα σε αυτές το μεγαλείο ενός εμβληματικού μουσικού πουγια περισσότερο από πέντε δεκαετίες τροφοδοτεί την παγκό-σμια μουσική jazz κοινότητα με σπουδαία έργα… Πόσο μάλ-λον όταν τα έργα αυτά σου δίνουν τροφή για καλή και …προ-σεκτική ακρόαση –προσωπικά για να ακούσω την τελευταία

του εργασία και να γαντζωθεί για τα καλά στο μυαλό μου και στη ψυχή μου, γιατί η jazz προυποθέ-τει και τα δυο και όχι δυο καλά φιλέτα κρέας στα εστιατόρια-, μου πήρε περίπου τέσσερις μήνες.

Εχει όμως σίγουρα σημασία να ασχοληθείς σιγά σιγά με το έργο του αν και στη συγκεκριμένη πε-ρίπτωση δεν είναι και τόσο απλό μιας και για να ακούσει κάποιος την πρώτη του δουλειά –ώστε ναπεράσει μετά στις επόμενες- θα πρέπει να ανατρέξει στο μακρινό 1968 –ως μουσικού- και στο 1975ως μουσικού και συνθέτη.Γεννημένος το 1946 και κουβαλώντας στην πλάτη του ώρες μελέτης, πλή-θος συναυλιών και δισκογραφικών καταθέσεων ο Dave Holland μοιάζει να λειτουργεί …ανάποδααπό το φυσιολογικό μιας και θα περίμενε κανείς να έχει κορεστεί έπειτα από τόσο χρόνια ολοκλη-ρωτικής σχέσης με τη μουσική.

Όμως ο δημιουργός που καταπιάστηκε με πάρα πολλά πρότζεκτ για περισσότερο από πενήνταχρόνια λειτουργεί λες και κρατάει κάποιο μαγικό φίλτρο που του γεννά συνεχώς την επιθυμία να ψά-ξει για το κάθε τι καινούργιο πάνω στη μουσική.Για παράδειγμα εδώ στο «Hands» ένας δίσκος απόρ-ροια της συνεργασίας του με τον κιθαρίστα και συνθέτη Jose Antonio ή αλλιώς Pepe Habichuela,«ανακατεύεται» με την παράδοση του ισπανικού φλαμένκο.Βεβαίως αυτή η συνεργασία μόνο τυχαίαδεν είναι…κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι καθώς και ο Habichuela αποτελεί μια άλλη ξε-χωριστή περίπτωση μουσικού με ανοιχτές βλέψεις και σκέψεις στη μουσική του δημιουργία και με συ-νεργασίες στο παρελθόν με άλλα «φαινόμενα» της μουσικής και δη της αυτοσχεδιαστικής μουσικήςόπως ο Don Cherry και ο Jaco Pastorius.

Να επιστρέψουμε όμως στα του …δίσκου.Για την ακρίβεια δεν …απομακρυνθήκαμε και πολύμιας και ο αυτοσχεδιασμός που αναφέραμε παραπάνω είναι στοιχείο που χαρακτηρίζει και αυτή τηδουλειά.Οι ποικίλες ρυθμολογίες των τάνγκο, ρούμπα, μπουλερία, σολέα, φαντάνγκο εκφράζονταιμέσα από ένα ακουστικό μπάσο, τρεις κιθάρες και δυο ζευγάρια διπλών κρουστών και μπόλικη ψυχή,διάθεση, μουσικές νότες και νότες ελευθερίας.Το αποτέλεσμα που βγαίνει είναι το απόσταγμα τουHolland που μοιάζει σαν το παλιό καλό κρασί : όταν ωριμάζει γίνεται καλύτερο.

Κατερίνα Χατζή

59� 2011 � 4

Open the disc

KollektivA – ΜΙΑ ΙΔΕΑ ΠΟΥ ΕΞΑΠΛΩΝΕΤΑΙΕΙΔΟΣ : POP/ROCKLABEL : LYRA

Τους γνωρίσαμε το 2000 όταν από τις στάχτες άλλων συ-γκροτημάτων βγήκε στο φως ένα πολύ ιδιαίτερο σχήμα οιΦθηνό Ευέλικτο Μουσικό Δυναμικό με έναν αρκετά ακου-στικό ήχο και με ένα όνομα που όταν αναφερόσουν σε αυτόσκεφτόσουν αμέσως το φτηνό ευέλικτο εργατικό δυνα-μικό…Αλλωστε αποτελούσε παράφραση του τελευταίουαυτή η ονομασία.

Το συγκρότημα δισκογράφησε ως το 2009 με αυτό το όνομα και έπειτα μετονομάστηκε σεKollektivA εξελίσσοντας πέρα από το όνομα του και τον ήχο του μιας και μπήκε και σε άλλα μουσικάμονοπάτια με πιο εναλλακτικά στοιχεία και μοτίβα.Το εξώφυλλο βέβαια παραπέμπει σε κάτι πιο «κλει-στό» και «βαρύ» μουσικά και αισθητικά αλλά όταν ακούσει κανείς ολόκληρο τον δίσκο τωνKollektivA θα αισθανθεί ότι όλο το concept της συγκεκριμένης δουλειάς είναι πέρα για πέρα ανοιχτόκαθώς οι ροκ, ηλεκτρονικές, funk, alternative, rap διαθέσεις εδώ αποτυπώνονται σε ένα ενιαίο σύνολοκαι μπλέκουν με στίχους που αντλούν τις επιρροές τους από την καθημερινότητα και την σημερινήκοινωνική πραγματικότητα.

Ο τίτλος αυτού του δίσκου εύλογα και εύστοχα ονομάζεται «Μια ιδέα που εξαπλώνεται» και αυτόπροκύπτει από αρκετές ιδέες που συναντάμε εδώ.Αυτό πραγματώνεται μέσα από συνθέσεις και συ-νεργασίες με άλλους μουσικούς όπως στο “Κάθε Φορά”, όπου συμμετέχει ο ράπερ Totem από το LowBap του Περάματος, στο πιο μοναχικό “Καθρέφτης” όπου οι ηλεκτρονικές λούπες «κουβαλάνε» τηνθεατρική αφήγηση και την εσωτερικότητα που προκύπτει από αυτή, στο “Όλα και Τίποτα” όπου ηgospel χορωδία δένει δυνατά με rock/funky στοιχεία. Υπάρχει βεβαίως και το “Νανούρισμα” όπου τοσαξόφωνο γεννά παραδοσιακές μελωδίες και συναντά τη φωνή της Πέννυς Ραμαντάνη των Οναρ.Τοακορντεόν περιπλέκει τα πράγματα στο “Ανάμνηση” ενώ τέλος ο Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος έφερεγια ηχογράφηση τα gypsy βιολιά και τα νταούλια που είχε στο μυαλό του ηχογραφώντας το “Πρό-σφυγας” ένα άκρως κοινωνικό θέμα που φαντάζει τόσο επίκαιρο ξαφνικά.Η παραγωγή ανήκει στονπρόωρα χαμένο Μάνο Ξυδούς και τα εύσημα σε στίχους που θα έπρεπε να γράψει η κοινωνία στο Σύ-νταγμα και στα γύρω «κτίρια της Δημοκρατίας» απωθώντας με τις λέξεις τακτικές και σχέδια πουέχουν ως σκοπό την πλήρη παρακώλυση του Συντάγματος η οποία για να επιτευχθεί ξεκινά επιθέσειςσε μικρά παιδιά και ηλικιωμένους. «Αραγε κλαίνε τα πουλιά άμα δεχτούνε δακρυγόνα;»

Κατερίνα Χατζή

60 4 � 2011 �

Open the disc

ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΙ - ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΟΠΩΣ ΠΑΝΤΑΕΙΔΟΣ: OTHERLABEL: ΟΝΕΙΡΙΑ (ΜΟΥΣΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ)

Από το νησί των Φαιάκων μας έρχεται μια πολύ όμορφηκαι ενδιαφέρουσα δουλειά και ένα ακόμα πιο ενδιαφέρον καιπολλά υποσχόμενο συγκρότημα που κάνει το ντεμπούτο τουεδώ δείχνοντας ότι η μουσική έκφραση καμιά φορά μπορείνα είναι τόσο απλή και τόσο θαυμάσια ταυτόχρονα .Οι Mι-κρόκοσμοι δείχνουν να «ανοίγουν» και να φέρνουν ξανά στο

προσκήνιο –με τη δική τους ξεχωριστή παρουσία όμως- τη σχολή που «δημιούργησαν» κάποτε οιΧάνομαι γιατί Ρεμβάζω τη δεκαετία του 80.Παρόλο που όπως δηλώνουν οι ίδιοι φτιάχτηκαν τυχαίαένα μεσημέρι του φθινοπώρου του 2008 η ύπαρξη του συγκροτήματος μόνο τυχαία δεν είναι καθώςέχουν και λόγο ύπαρξης αλλά και …λόγο που συμπυκνώνεται και εκφράζεται μέσω της στιχουργικήςτους.

Το ταξίδι στον …μικρόκοσμο των μουσικών που απαρτίζουν το σχήμα ξεκίνησε αρχικά μέσω τωνζωντανών τους εμφανίσεων το Μάιο του 2009 και έκτοτε έχουν δώσει συναυλίες στην Κέρκυρα καιστην Αθήνα.Τον Ιούλιο του 2010 πέρασαν την πόρτα του στούντιο για την ηχογράφηση αυτής τηςπολύ καλής και καλαίσθητης δουλειάς, μια δουλειά που έρχεται στο φως με τον τίτλο «κάθε μέραόπως πάντα» .Οι jazz χρωματισμοί εδώ συναντούν την πιο σκωπτική και εσωτερική διάθεση σε συν-θέσεις όπως το «στη Σονάτα του κακομοίρη» αλλά και σε πιο χαμηλόφωνες και ακουστικές συνθέ-σεις - πολύ όμορφο δείγμα με ζεστά φωνητικά το «σε μια ζωή διπλά αγαπημένη».

Η πενταμελής κερκυραική μπάντα αποτελείται από τους: Μαρία Γιαννικοπούλου (τραγούδι, κλασ-σική και ακουστική κιθάρα και μαντολίνο), Γιάννη Κουτάγιαρ (κοντραμπάσο), Ναπολέοντα Σαββανή(σοπράνο σαξόφωνο, φλάουτο), Νίκο Παπαδημητρίου (πλήκτρα, φωνητικά, ενορχήστρωση), Πανα-γιώτη Κελάνδρια (τραγούδι, κλασσική κιθάρα).Ο τελευταίος υπογράφει τους στίχους και τη μουσικήόλων των τραγουδιών.Ενα άλλο επίσης αξιοσημείωτο γεγονός που χρήζει αναφοράς σε κάθε περί-πτωση είναι το γεγονός ότι το συγκρότημα συμμετείχε και στη σύσταση «Σύγχρονη ΚαλλιτεχνικήΔημιουργία στην Κέρκυρα».Πρόκειται για μια κίνηση καλλιτεχνικών ομάδων όπως το Θέατρο του Ιο-νίου, η χοροθεατρική ομάδα Ionian Act και συγκροτήματα όπως οι Κόρε Υδρο, οι 3 και ο κούκος καιφυσικά οι Μικρόκοσμοι που εδρεύουν στην Κέρκυρα και έχουν ως κοινό πλαίσιο την καταγραφή καιτην στήριξη ομάδων και κοινών δράσεων πολιτιστικού χαρακτήρα.

Η ηχογράφηση και το mastering έγιναν στην Κέρκυρα στο στούντιο X- Sound .Ο δίσκος κυκλο-φόρησε τον περασμένο Φεβρουάριο από την Ονειρία by Home Studio L.t.d, σε κατασκευή L.A.M.Bitd και διανέμεται σε όλα τα δισκοπωλεία της Ελλάδος από το Μουσικό Ταχυδρομείο.

Αλέξανδρος Γερασίμου

61� 2011 � 4

Open the disc

ΧΑΙΝΗΔΕΣ - ΑΓΡΟΤΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΑΕΙΔΟΣ: OTHERLABEL: ΜΒΙ

Με δυο εργασίες που ενώνονται σε μια κυκλοφορία επέ-στρεψαν στην δισκογραφία οι Χαίνηδες δίνοντας ξανά έναυψηλό δείγμα μουσικής πρότασης και προσφοράς καθιστώνταςτους ίδιους ως μια ομάδα που εξελίσσεται διαρκώς κόντρα στοχρόνο και κυρίως κόντρα στην εποχή που φαντάζει δυσοίωνηγια δημιουργικές δράσεις.

Πραγματικά αυτό που σου προκαλεί τεράστια εντύπωση είναιη αστείρευτη δύναμη και διάθεση που έχουν τα μέλη του γκρουπ να σκύψουν πάνω από μουσικέςφόρμες και «γλώσσες» και να συνδιαλλαγούν μαζί τους βγάζοντας ένα αποτέλεσμα που πραγματικάόχι μόνο ανεβάζει το σύνολο της ελληνικής μουσικής δισκογραφίας πολλούς πόντους πιο πάνω αλλάζωγραφίζει με τα πιο φωτεινά χρώματα –και ας είναι λυπημένα καμμιά φορά- την εγχώρια μουσικήαντίληψη και πραγματικότητα.

Μοιάζει να έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που έκανε την εμφάνιση του ένα νέο γκρουπ ενέτει 1991 δίνοντας ένα φρέσκο υλικό από πρωτότυπες συνθέσεις που τιτλοφορήθηκε με το όνομα τουσυγκροτήματος.Κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι αλλά από την άλλη αν παρακολουθήσεις την πορείατους όλα αυτά τα χρόνια μοιάζει σαν μια γρήγορη στιγμή που κρατάει όσο κρατάει ένα ποτήρι νερόπου πίνεις για να ξεδιψάσεις.Στα Αγροτοκτηνοτροφικά βλέπουμε ότι το συγκρότημα επέλεξε ένασταυροδρόμι ήχων και πολιτισμών από όλες τις μεριές της Κρήτης (εξαιρετικά τα ριζίτικα που μαςκερνάνε εδώ τα μέλη του γκρουπ) και από τους τέσσερις νομούς της που κάπου ενώθηκαν για να σχη-ματίσουν ένα ενιαίο άκουσμα.Στα Μητροπολιτικά πάλι βλέπεις την «περιέργεια» των Χαίνηδων νααντλήσουν στοιχεία και ήχους που λαμβάνουν χώρα στις Μητροπόλεις…και φυσικά να δημιουργή-σουν το εκπληκτικό «Τζάνγκο» με την επίσης –εκπληκτική- ερμηνεία του Δημήτρη Πουλικάκου, μιασυμμετοχή που ξάφνιασε ευχάριστα όπως και αυτές των Ψαραντώνη, Ψαρογιώργη και Θοδωρή Ρέλ-λου (Mode Plagal).

Οι Χαίνηδες από την αρχή της πορείας τους μέχρι και σήμερα είχαν μια έντονη και ανοιχτή διά-θεση για πειραματισμό και ψάξιμο πάνω σε κάθε τι πρωτόγονο ή πρωτοποριακό στοιχείο που θα τουςέδινε την πρώτη ύλη που χρειαζόντουσαν.Αυτό αποτυπώθηκε τόσο στις ζωντανές εμφανίσεις όσο καιστις δισκογραφικές τους καταθέσεις με πιο πρόσφατα παραδείγματα στους δίσκους «Ο Γητευτής καιτο Δρακοδόντι» (2005), «Ο Καραγκιόζης στη Γιουροβίζιον» (2007), «Η κάθοδος των σαλτιμπάγκων»(2008) αλλά και σε αυτήν την καινούργια εργασία με τα δυο διαφορετικά «πατήματα» μουσικώνπραγμάτων.

Οι Χαίνηδες είναι ο Δημήτρης Ζαχαριουδάκης (κιθάρα, τραγούδι), η Μαρία Κώτη (τραγούδι), οΜιχάλης Νικόπουλος (λαούτο, μαντολίνο, μπουζούκι, τραγούδι), ο Αλέξης Νόνης (νταραμπούκες,νταούλια, παραδοσιακά κρουστά αλλά και πιάνο), ο Αντώνης Σκαμνάκης (μπάσο), Δημήτρης Μπρέ-ντας (καβάλ, κλαρίνο, γκάιντα, φλογέρες) και ο Τάκης Κανέλλος (τύμπανα).Συμμετείχαν και οι Μι-χάλης Τζουγανάκης, Γιώργης Παπαδάκης, Μανώλης Λιαπάκης, Κωστής Αβυσσινός.

Αλέξανδρος Γερασίμου

62 4 � 2011 �

Open the disc

ΒΟΜΒΟΙ – ΒΟΜΒΟΙΕΙΔΟΣ: OTHERLABEL: 7

Όταν συναντάω δουλειές σαν και αυτή εδώ πραγματικά γεμίζω μευπερηφάνεια που τέτοιες κυκλοφορίες προέρχονται από την Ελλάδα καιόχι από κάποια άλλη χώρα.Νιώθω πως τελικά κάτι αφήνουμε πίσω καισαν γενιά αλλά και ότι δεν έχουμε φτάσει στον πάτο του βαρελιού, κάτιυπάρχει τελικά -δεν ξέρω τι είναι αυτό, μακάρι να ξερα- που μας τρα-βάει και πάλι στην επιφάνεια…και όσο υπάρχουν μουσικοί σαν και αυ-τούς εδώ τόσο υπάρχει ελπίδα ότι υπάρχουν γερές αντιστάσεις που ίσωςκάποια στιγμή να «σπάσουν» με τον δικό τους τρόπο τα όσα τραγελα-φικά συμβαίνουν – που παίρνουν μπάλα όλους και σε όλα τα επίπεδα.

Καταρχήν πρόκειται για ένα εκπληκτικό δείγμα μιας μπάντας που προσωπικά αν είχα να διαλέξω κατηγο-ρία θα τους τοποθετούσα σε ένα global/ethnic ράφι με τις αγαπημένες μου αντίστοιχες εργασίες αυτού του εί-δους.Ενα δυνατό πλέγμα από οργισμένους και κυρίως εύστοχους κοινωνικά στίχους που αποσαφηνίζουν καιδιευκρινίζουν με τον πιο ξεκάθαρο και καυστικό λόγο που ακούσαμε ποτέ από ελληνική μπάντα.Το πιο εντυ-πωσιακό στοιχείο που σε καθηλώνει και σε αφήνει κόκκαλο είναι η μοναδικότητα με την οποία καταφέρνουννα δέσουν είδη και ρεύματα μουσικής που μοιάζει σαν μια τέλεια συρραφή ήχων, στίχων και μηνυμάτων πουσε κάνουν πραγματικά να ψάχνεσαι αν έχεις ακούσει κάτι καλύτερο από ελληνική παραγωγή τα τελευταίαχρόνια.Αλλωστε αν θα έπρεπε να χαρακτηρίζει κάτι τους μουσικούς αυτή είναι η άποψη τους και κατά πόσομπορούν να την υποστηρίξουν.Εδώ πραγματικά η δουλειά αυτή όχι μόνο υποστηρίζεται από τους μουσικούςαλλά ακούγοντας την ξανά και ξανά μετατοπίζεσαι σαν …ακροατής μιας και έχεις τη δυνατότητα να ακούσειςκάτι πραγματικά φρέσκο και δυνατό.

Το φρέσκο και δυνατό μεταφράζεται στην πρώτη δισκογραφική δουλειά του συγκροτήματος Βόμβοι πουμε τίτλο το όνομά τους, κυκλοφορεί από το label 7 σε επιμέλεια παραγωγής Νίκου Ξύδη.Ενα μωσαικό απόεναλλακτικούς ήχους όπως rock, hip-hop, trip-hop με πληθώρα συμμετοχών από σπουδαίους και καταξιωμέ-νους μουσικούς, τραγουδοποιούς και ηθοποιούς του χώρου. Περιλαμβάνονται τραγούδια που έγραψαν οι ίδιοιαλλά και ένα μελοποιημένο ποίημα του Ασημάκη Πανσέληνου, ένα τραγούδι του Ανδρέα Θωμόπουλου κι έναπαραδοσιακό.

Συμμετέχουν: η Ελένη Βιτάλη –σε ερμηνεία στο τραγούδι «Οι Άγιοι Μύριοι Μαύροι» γραμμένο για τηνΑφρικανική ήπειρο, ο Ανδρέας Θωμόπουλος, ο Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος, ο Τάκης Βαμβακίδης, η ΒαλέριαΚουρούπη, ο Πέτρος Γιωρκάτζης και ο Νίκος Ξύδης.

Ένα «κόλπο» που στήθηκε και είναι πέρα για πέρα αληθινό και σε τρυπάει κάθε του στίχος, κάθε του ένταση,κάθε του tempo.Δεν ξέρω γιατί αλλά αν έπρεπε γρήγορα να αποφασίσω ποιούς δίσκους θα έπαιρνα μαζί μουκαι να εξαφανιστώ για κάπου αλλού, ένας από αυτούς τους δίσκους θα ήταν και αυτό το πραγματικό κέντημαήχων που λέω πως θα ξεκινούσε κάπως έτσι…«Σβήνω ένα κερί στους Άγιους Μύριους Μαύρους,για κάθε μιαζωή που σβήνει εκεί στη μαύρη γη!Τις δυο τσέπες μου ξηλώνω μα δε φτάνει......δε σου φτάνει ένα ψέμα να χορ-τάσεις ΑΦΡΙΚΗ!»

Αλέξανδρος Γερασίμου

63� 2011 � 4

Open the disc

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ήρθες σεεπαφή με αυτό που ονομάζουμε μου-

σική;Δημήτρης Αποστολάκης: Η πρώτη μου επαφή

με τη μουσική ήταν από το δημοτικό με λύραύστερα από πολύχρονη πίεση στον πατέρα μου.Αλλά στη μουσική η πρώτη μας επαφή δεν είναιόταν παίζουμε κάποιο όργανο γιατί η μουσικήυπάρχει γύρω μας. Σε μένα υπάρχει από τα τρα-γούδια των ανθρώπων, από τις ψαλμωδίες στηνεκκλησία στο χωριό που άκουγα, από το συναί-σθημα στα τραγούδια των ανθρώπων, από τα που-λιά και από το θρόισμα των φύλλων. Ολα αυτά εί-ναι μουσική.

Επιστρέψατε στη δισκογραφία με μια ξεχωρι-στή εργασία που καταγράφηκε και αποτυπώθηκεσε δυο μέρη έχοντας για τίτλο «Αγροτοκτηνοτρο-φικά και Μητροπολιτικά».Μίλησε μου για αυτήτην κυκλοφορία.

Δ.Α: Είναι δυο εργασίες ξεχωριστές. Ο πρώτοςείναι τα Αγροτοκτηνοτροφικά, ο δεύτερος τα Μη-τροπολιτικά. Στο πρώτο δίσκο συνδιαλλεγόμαστεμε μίνιμαλ φόρμες, παίρνοντας ως αρχετυπικό μο-ντέλο το μουσικό σταυροδρόμι της Κρήτης. Λέωότι δεν είναι μουσικός τόπος είναι μουσικό σταυ-ροδρόμι. Αυτό μας έδωσε την ευκαιρία πάνω σεαυτήν την εργασία, να δουλέψουμε με φόρμεςόλης της Ανατολικής Μεσογείου και να κάνουμετρόπον τινά μια εργασία μουσικής Ανθρωπολο-γίας σε αυτό το μουσικό σταυροδρόμι, αξιοποιώ-ντας πολύ καλούς ερμηνευτές από όλη την Κρήτη,από όλους τους νομούς της Κρήτης…

Τώρα στα Μητροπολιτικά, με τη συμμετοχήτου Δημήτρη Πουλικάκου στο «Τζάνγκο», εργα-στήκαμε με φόρμες μουσικές και γλωσσικές πιοσύνθετες που ανακλούν όλες τις πολιτισμικέςεπιρροές που λαβαίνουν χώρα στις Μητροπόλεις.Τα swing στοιχεία, τα ροκ στοιχεία, τα gypsy

ΧΑΙΝΗΔΕΣ: Γυρνώντας με το «καραβάνι» τους σε καιρούς και σε τόπους…

64 4 � 2011 �

Μusica; Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου, Φωτ.: Δέσποινα Σπύρου & Mαργαρίτα Νικητάκη

στοιχεία όλα αυτά υπάρχουν στα Μητροπολιτικά.Να τονίσω ότι σε ένα γεωγραφικό τόπο με πολιτι-σμική ένδεια, οι Χαίνηδες τόλμησαν και έκαναναυτό το πράγμα. Βέβαια από ύψιστη αναγκαιό-τητα αλλά να ξέρεις ότι ήταν ισχυρά κοπιαστικό,ισχυρά δύσκολο το εγχείρημα να κάνεις δυο πλαί-σια αναφοράς σε μια χώρα που ξέρεις ότι αυξάνε-ται ραγδαία η εντροπία της –η αταξία της δηλαδή–εμείς προσπαθήσαμε να δώσουμε τάξη στους ελά-χιστους εαυτούς μας. Ο βατήρας για αυτό ήταν ηύψιστη και θεική αναγκαιότητα μας.

Κάθε εργασία η οποία φιλοδοξεί να αφοράπολλούς καιρούς και πολλούς τόπους αυτοπραγ-ματώνεται. Νομίζουμε ότι οι αποφάσεις είναι δι-κές μας αλλά δεν είναι δικές μας. Στην ουσία είναιαποφάσεις της μύχιας προύπαρξης των εργασιώνκαι εμείς καλούμαστε να συνδράμουμε στηνύπαρξη τους.

Σε αυτή την εργασία έλαβαν μέρος εξαιρετικοίμουσικοί. Από τον Ψαραντώνη και τον Ψαρογιώργημέχρι τον Δημήτρη Πουλικάκο. Μίλησε μου γιατους μουσικούς που συμμετείχαν στο δίσκο.

Δ.Α: Ο Πουλικάκος είναι ένας αστικός μύθος,ένας άνθρωπος ο οποίος έχει γράψει τη δική τουιστορία στα ελληνικά δρώμενα, τιμή μας που ήτανμαζί μας.Ο Τάκης ο Κανέλλος ο οποίος είναι μέ-λος ταυτόχρονα των Mode Plagal και των Χαίνη-δων.Επίσης στην καρδιά του πειράματος και παι-κτικά και ενορχηστρωτικά ήταν ο Θοδωρής ο Ρέλ-λος. Ο Πουλικάκος έπαιξε με τους Χαίνηδες γιατίαν το ροκ σημαίνει αμφισβήτηση τότε οι Χαίνη-δες θα είναι πάντα ροκ.Συμμετείχαν επίσης μου-σικοί από τους τέσσερις νομούς της Κρήτης. ΟΜιχάλης ο Τζουγανάκης ο οποίος είναι βιρτουό-ζος του λαούτου και πολύ καλή φωνή από το νομόΧανίων , ο οποίος έχει παίξει με τον μεγάλο Λεω-νίδα Κλάδο –μεγάλος λυράρης ο οποίος πέθανεφέτος- και έχει παίξει ένα διάστημα με τον Κώ-στα τον Μουντάκη. Ο Μανώλης Λιαπάκης από τονομό Λασιθίου ο οποίος έπαιζε χρόνια με τονΣκορδαλό. Ο Ψαραντώνης και ο Ψαρογιώργηςγνωστοί και μη εξαιρετέοι –ο θρυλικός Ψαραντώ-νης και ο Ψαρογιώργης από τα καλύτερα λαούταπου έχουμε– από το νομό Ρεθύμνης. Από το νομόΗρακλείου ο Γιώργης Παπαδάκης , φοβερός ερω-τικός λυράρης…και τέλος ο Κωστής ο Αβυσσινός

από τους τελευταίους που ξέρουν πολύ καλά τοαστικό και το υπαίθριο ιδίωμα γιος του μεγάλουβιολάτορα Γιώργη Αβυσσινού… Δεν ξέρω αν ξε-χνώ κανέναν.

Τους Χαίνηδες από την αρχή της πορείας τουςμέχρι και σήμερα τους χαρακτηρίζει η διάθεσητους για πειραματισμό. Αυτό αποτυπώνεται τόσοστις ζωντανές εμφανίσεις όσο και στις δισκογρα-φικές τους καταθέσεις με πιο πρόσφατα παρα-δείγματα οι δίσκοι «Ο Γητευτής και το Δρακοδό-ντι» (2005), «Ο Καραγκιόζης στη Γιουροβίζιον»(2007), «Η κάθοδος των σαλτιμπάγκων» (2008)αλλά η τελευταία πρόσφατη κυκλοφορία…

Δ.Α: Ακριβώς γιατί μουσική σημαίνει έρευνα.Αν έχουν κάτι κοινό η επιστήμη με τη μουσικήέχουν το κοινό στοιχείο της έρευνας. Χωρίς τηνέρευνα ένας μουσικός είναι απλά διασκεδαστής.Ολες οι έρευνες στη μουσική αποδικωποιούν τοίδιο το δημιούργημα.Και αυτό συμβαίνει σε όλεςοι δουλειές που είπες. Αλλά και η ίδια η ύπαρξημας είναι πειραματισμός. Προς τα εκεί μας τρα-βάει μια οικουμενική έλξη στην καρδιά μας. Αυ-τός είναι ο μεγάλος μαγνήτης.

Μας ενδιαφέρουν οι άνθρωποι που έχουν κολ-λεκτιβιστική δράση.Και η ομάδα χορού «Κι όμωςκινείται» –που ήταν και στην κάθοδο των Σαλτι-μπάγκων–, και οι Mode Plagal, οι Χαίνηδες και οΑθως Δανέλλης είναι κολλεκτιβιστικές δράσειςκαι εμείς σαν άνθρωποι που είμαστε έξω από συ-γκεντρωτικές μορφές καλλιτεχνικών, πολιτικώνκαι θρησκευτικών εξουσιών είναι ευχής έργον ναβρίσκουμε ανθρώπους που πιστεύουν στον κοινο-τισμό, στην κολλεκτίβα και στην κοινή έρευνα.

Μίλησε μου για τους υπόλοιπους Χαίνηδες.Δ.Α: Οι Χαίνηδες είναι ο Δημήτρης Ζαχαριου-

δάκης (κιθάρα, τραγούδι), η Μαρία Κώτη (τρα-γούδι), ο Μιχάλης Νικόπουλος (λαούτο, μαντο-λίνο, μπουζούκι και τραγουδεί ενίοτε), ο ΑλέξηςΝόνης (νταραμπούκες, νταούλια, παραδοσιακάκρουστά αλλά και πιάνο), ο Αντώνης Σκαμνάκης(μπάσο), Δημήτρης Μπρέντας (καβάλ, κλαρίνο,γκάιντα, φλογέρες) και ο Τάκης Κανέλλος (τύ-μπανα).Μέλος του συγκροτήματος δεν είναι μόνοοι μουσικοί αλλά και η Ευγενία Τσακίρη που φρο-ντίζει τις επαφές και προσφέρει πάρα πολλά.

Μusica;

Ποια ήταν η κυκλοφορία που άκουσες πρό-σφατα και τη χάρηκες;

Δ.Α: Κοίταξε δεν ακούω πολύ μουσική θέλωνα ακούω όταν την έχω ανάγκη.Θέλω να ακούωκατά πρώτον τη μουσική ξεκούραστος, ορεξάτοςμε καλή προέραιση και να την έχω ανάγκη. Οπωςακριβώς σε όλα τα πράγματα θέλω να έχω μια λε-πτεπίλεπτη αίσθηση της πείνας –είτε είναι πολύείτε λίγη–, θέλω να διψάσω για μουσική για ναακούσω για μουσική. Δεν θεωρώ ότι μπορεί νασου κάνει ποτέ καλό κάτι που δεν έχεις ανά-γκη…πάμε στη πλατεία μουσική, πάμε στο καφε-νείο μουσική, πάμε σπίτι μουσική πάμε παντούμουσική. Αυτό το πράγμα όμως αδρανοποιεί τοαίσθημα να ψάξεις για μουσική. Εχουμε μάθει ημουσική να είναι background, να είναι στο πίσωμέρος ενώ η μουσική είναι για να μπαίνεις μέσακαι έξω να κολυμπάς σε αυτόν τον τεράστιο ωκε-ανό.Αν εξαιρέσεις τον τελευταίο δίσκο των ModePlagal –φίλοι και συνεργάτες και εξαιρετικό συ-γκρότημα– που έχω ακούσει και μου άρεσε πολύαπό το καλοκαίρι και μετά δεν έχω ψάξει κάτι και-νούργιο.

Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική. Τελικάείναι ζευγάρι αυτά τα δυο;

Δ.Α: Οπωσδήποτε το Internet σαν τεχνολογικόμέσο έχει την εξής αμφισημία: Ότι μπορεί να φέ-ρει μια πρώτη επαφή μεταξύ των ανθρώπων, φυ-σικά μπορεί να γνωστοποιήσει κάτι αλλά δεν είναιπλήρες όπως και καμμία ανθρώπινη επικοινωνίαδεν είναι πλήρης. Η ανθρώπινη επικοινωνία πουείναι πλήρης είναι αυτή που είναι καθολική.Κάθετεχνολογικό μέσο μπορείς να το αξιοποιήσεις μεχίλιους τρόπους και τη μουσική το ίδιο όπως καιτη μουσική έκφραση. Αλλά δεν αρκεί αυτό, δενείναι πανάκεια. Υπάρχει το ανθρώπινο κριτήριο.Δηλαδή πως θα ξεσκαρτάρεις από όλη τη θά-λασσα των αγριόχορτων τα δυο μικρά λουλουδά-κια που μπορεί να αξίζουνε… Γιατί όλα καλά εί-ναι αλλά κυρίως πρέπει να είναι καλή η σχέση σουεσένα με αυτό.

Πως βλέπεις το μέλλον της ελληνικής δι-σκογραφίας και ποιος πιστεύεις ότι θα είναι οκαινούργιος τρόπος διανομής της μουσικής;

Δ.Α: Ολο αυτό έχει κόπο, χρήματα, συννενοή-

σεις και πολλά άλλα. Για να παίξουν κάποιοι μου-σικοί μαζί για να βγάλουν υλικό 2,5 ωρών πρέπεινα λιώσουν στις πρόβες, έχει συμφωνίες, διαφω-νίες πάνω στο υλικό κ.α… Εμείς από το καλοκαίριμέχρι και την άνοιξη δεν παίξαμε πουθενά για ναβγει ο δίσκος. Οντως έχει θυσίες αυτό το πράγμα,αλλά εμένα δεν με απασχολεί αυτό.Αυτό που μεαπασχολεί είναι να είμαι σε αρμονία με τον οι-κουμενικό και τον δημιουργικό εαυτό μου και τοπράγμα θα αποκτήσει τα φτερά που χρειάζεται γιανα ταξιδέψει. Δεν με απασχολεί το μέσο γιατί ανξέρω ότι εγώ είμαι ένας καλός αγωγός του χώρουκαι του χρόνου τότε δεν θέλω τίποτα άλλο. Φυ-σικά και θέλω να φτάσει στους ανθρώπους αυτόπου κάνουμε και υπογράφουμε αλλά πρώτα πρέ-πει να βάζεις το όλο σου μέσα στη δημιουργία καιμετά βλέπεις τι γίνεται.

Τα επόμενα σχέδια των Χαίνηδων είναι…Δ.Α: Θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος,

από μέσα Οκτώβρη αρχίζουμε στο «δίπλα στο πο-τάμι» μια φιλόδοξη παράσταση όπου είμαστε μιαδεκάδα μουσικών.Εκτός από τον Τάκη τον Κα-νέλλο που είναι κοινό μέλος των Χαίνηδων καιτων Mode Plagal θα έρθουν και άλλα μέλη απότους Plagal, ο Θοδωρής ο Ρέλλος και ο Κλέων οΑντωνίου. Μαζί μας θα είναι και ο Ψαραντώνηςπου θα έρθει από Κρήτη και η Χριστίνα η Σουγι-ουλτζή από την ομάδα χορού «Κι όμως κινείται».Θα κάνουμε μια παράσταση η οποία θα είναι ιδιό-τυπη. Στην εποχή που κάνουνε περικοπές μουσι-κών εμείς αυξανόμαστε κόντρα στον καιρό.Κό-ντρα στις περικοπές εμείς κάνουμε προσλήψεις(γέλια).

Επίσης το Φλεβάρη –κατά πάσα πιθανότητα-θα παρουσιάσουμε με την ομάδα χορού «Κι όμωςκινείται» τη Θεία Κωμωδία του Δάντη στο ίδρυμαΜιχάλης Κακογιάννης. Θα παρουσιάσουμε τατρία μέρη της Θείας Κωμωδίας: κόλαση, καθαρ-τήριο, παράδεισος.

ΛΙΝΚ:www.myspace.com/hainides

ΥΓ: Ευχαριστούμε τη Μαρίζα από το café - bistro“Γιασεμί” (Μνησικλέους 23, Πλάκα) για τη ζεστή φι-λοξενία, τους υπέροχους ελληνικούς καφέδες και τηνεξαιρετική γιαουρτοτυρόπιτα J

66 4 � 2011 �

Μusica;

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη

Η μουσική και η δράση τηςως ιδεολογικός μηχανισμός

Είναι κοινώς αποδεκτό πως η μου-σική γλώσσα προϋπάρχει του προ-

φορικού λόγου. Από τα πρώτα χρόνια τηςανθρωπότητας η μουσική συνόδευε τιςσπουδαιότερες εκδηλώσεις της ζωής των αν-θρώπων και ο ρόλος που αυτή εξυπηρε-τούσε ήταν καθαρά κοινωνικός και καθόλουδιακοσμητικός.

Το γεγονός αυτό εξηγείτε αν λάβει υπόψητου κανείς πως η μουσική έδινε τη δυνατό-τητα στην κοινότητα να δρα ομαδικά. Συνό-δευε εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής καιδράσεις (όπως για παράδειγμα η μεταφοράμεγάλου βάρους, το πιάσιμο μεγάλου θηρά-ματος, το ξόρκισμα του κακού, το γιόρτα-σμα μεγάλου ενθουσιασμού κ.α.) που ήταν

69� 2011 � 2

70 4 � 2011 �

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη

αδύνατο να πραγματοποιήσει ένα άτομομόνο του. Η ομαδικότητα αυτή οδηγούσεστην ανάγκη για συνεργασία ώστε να επι-τευχθεί η ανάπτυξη της κοινότητας τους.

Βέβαια η λειτουργία αυτή της μουσικήςσυνεχίστηκε ανά τους αιώνες. Ακούμε γιαπαράδειγμα σήμερα μεσαιωνικούς ήχουςστους οποίους αποκρυσταλλόνται οι κοινω-νικές συνθήκες της εποχής ή και «παραδο-σιακούς» (νεότερους) σκοπούς και τραγού -δια που γεννιούνται μέσα από την ανάγκηνα αποτυπωθούν οι σταθερότερες και επα-ναλαμβανόμενες συνήθειες φανερώνονταςέτσι την κοινωνική θέση μιας ομάδας αν-θρώπων. Ότι λοιπόν μπορεί σήμερα ναακούμε με ευχαρίστηση εμείς, με τη βοήθειατης τεχνολογίας, είναι επιφορτισμένο κοι-νωνικά.

Αυτήν ακριβώς την λειτουργία της μου-

σικής δηλαδή τη συνεργασία, τη συλλογικήδράση εν τέλει, ώστε να εξασφαλιστεί ηβιωσιμότητας μιας κοινότητας φαίνεται πωςαντιλήφθηκαν και χρησιμοποίησαν πολύ εύ-στοχα οι αντιδραστικές εξουσίες που διαδε-χόντουσαν η μία την άλλη, για να την μετα-τρέψουν σε άλλον έναν ιδεολογικό μηχανι-σμό τους. Σταδιακά και έντεχνα υποβάθμι-σαν τη λειτουργία της μουσικής σε διακο-σμητική, προώθησαν τον ατομικό τρόποζωής και διέσπασαν τις συλλογικές δράσεις.

Συνηθίσαμε μια μουσική που προάγει τηνκοινωνική εξάρτηση και υποτέλεια, υιοθε-τήσαμε και χαρακτηρίσαμε «λαϊκή» μίαμουσική που δεν είναι προϊόν ενός λαού κοι-νωνικά ανεξάρτητου. Εξαιρετικά δυσοίωνοόμως φαίνεται να είναι το γεγονός ότι κλη-ροδοτείται στις επόμενες γενιές ένας μηχα-νισμός που φροντίζει να παράγει στρατιές«μουσικών» με συγκεκριμένα χαρακτηρι-στικά.

Για να εξαλειφθεί η κατάχρηση αυτή καινα επιτευχθεί η αποδέσμευση της μουσικήςαπό την εξουσία θα πρέπει να επέλθουν ρι-ζικές αλλαγές όχι μόνο στον τομέα της μου-σικής ή στη μουσική μας εκπαίδευση αλλάστις υπάρχουσες κοινωνικές δομές. Αλλαγέςπου θα απαλλάξουν τις κοινωνίες από τηνεπιρροή και εξάρτηση των αστικών ιδεολο-γικών μηχανισμών και θα οδηγήσουν σε κοι-νωνική αλληλεγγύη και συνεννόηση όπου ορόλος της μουσικής θα επανακτηθεί και ησυλλογική δράση θα αποτελεί ανάγκη.

Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει

στο όνομα Αγιούσαγια;

Δεν πρόκειται για «προσπάθεια», αλλά -δίχωςίχνος υπερβολής ή περιαυτολογίας- για αγώναζωής και θανάτου, με το μυαλό, την ψυχή και τοσώμα. Όταν το 1989 αποφάσισα να γίνω κου-κλοπαίκτης προκειμένου να συγκεντρωθώ σε έναπράγμα, το έκανα γιατί, στη λογική μου, έμοιαζενα συνδυάζει όλα όσα μέχρι εκείνη τη στιγμή μεενδιέφεραν: ήμουν σε μια θεατρική ομάδα,έπαιζα μουσική σε γκρουπάκια, ζωγράφιζα,έφτιαχνα γλυπτά και παντός είδους μηχανικέςεφευρέσεις και με ενδιέφεραν επίσης τα παιδιάκαι η ενασχόληση μαζί τους (τότε ήθελα να γίνωδάσκαλος δημοτικού). Σύντομα μου αποδείχτηκε

ότι το κουκλοθέατρο, όχι μόνο όντως συνδύαζετα παραπάνω, αλλά αποτελούσε μια μοναδικήςδυναμικής σύνθεσή τους, μια εντελώς ανεξάρ-τητη τέχνη, με δική της ιστορία, παραδόσεις, σχο-λές, τρόπους, τεχνικές και ένα ορίζοντα απέρα-ντο. Το Κουκλοθέατρο Αγιούσαγια! γεννήθηκε το1992, στην Πράγα της Τσεχοσλοβακίας, όταν πιαήξερα ότι είχα ανακαλύψει το εργαλείο που χρει-αζόμουν εναγωνίως για να συνδιαλλαγώ με τονγύρω κόσμο. Και με αυτή την έννοια, χρωστώστο κουκλοθέατρο την επιβίωσή μου, όχι μόνογιατί από τότε μου δίνει ψωμί να τρώω, αλλά κύ-ρια γιατί μου επιτρέπει να εξερευνώ και να ερ-μηνεύω τον κόσμο και τους ανθρώπους και νατους προσφέρω τον καλύτερο εαυτό μου, τα ορά-ματα και τους προβληματισμούς μου.

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

Κουκλοθέατρο Αγιούσαγια:Όταν η κούκλα αποκτά υπόσταση και ζωή…

72 2 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

73� 2011 � 4

Κρύβεται κάποια ιστορία πίσω από την ονο-μασία του κουκλοθεάτρου σου; Συμβολίζεικάτι η λέξη Αγιούσαγια;

Την επωνυμία του κουκλοθεάτρου μου τηνοφείλω στον μοναδικό Γιάννη Κιουρτσάκη και τιςέρευνές του για την λαϊκή παράδοση και τον Κα-ραγκιόζη. Στο εξαίρετο έργο του, «Καρναβάλι καιΚαραγκιόζης», υπάρχει μια αναφορά σε παλιάκαρναβάλια και λαϊκά δρώμενα στην περιοχή τηςΆρτας: «...-οι αγρότες- γυρνούσαν καβάλα στογομάρι τον βουλευτή και στον κλέφτη φοροει-σπράκτορα φωνάζοντας Αγιούσαγια!...». Μόλις τοδιάβασα κατάλαβα αμέσως ότι αυτό ήταν. Μιαεπιθετική λέξη που να προέρχεται από το καρνα-βάλι και να συνδέει στην λαϊκή τελετουργία μετην κοινωνική έως και πολιτική διάσταση τηςγιορτής! «Αγιούσαγια!» στα καρναβαλικά σημαί-νει «γιούρια!». Δυστυχώς, όσο κι αν έψαξα, δενυπάρχει άλλη αναφορά ή στοιχείο γι’ αυτή τη λέξηεκτός από τον λαογράφο που την κατέγραψε στατέλη του 19ου αιώνα (απ’ αυτόν την πήρε κι ο Κι-ουρτσάκης). Ένας Ινδονήσιος κουκλοπαίκτης μουείχε πει ότι, στη γλώσσα του, ayu-sayong σημαί-νει «εγώ αγαπώ» ή κάτι τέτοιο... Aν την βάλειςστο google, εμφανίζονται πάρα πολλές σελίδεςστα γιαπωνέζικα.

Ποια φιλοσοφία διέπει το κουκλοθέατρο;

Το κουκλοθέατρο είναι μια τέχνη και όπωςόλες οι τέχνες, είναι εργαλεία φτιαγμένα από καιγια τον άνθρωπο. Πιστεύω ότι, όπως η ζωγραφικήείναι η τέχνη της εικόνας, η μουσική η τέχνη τωνήχων, το θέατρο η τέχνη του ανθρώπου κοκ, τοκουκλοθέατρο είναι η τέχνη της ζωής, η τέχνη τηςνεκρής ύλης που ξαφνικά ανασταίνεται, η τέχνητης Υλο-Ποίησης. Είναι η τέχνη της εμψύχωσηςτου νεκρού και γι’ αυτό η κατεξοχήν τέχνη της νί-κης επί του θανάτου –ή , για να μην ακούγεταιτόσο δραματικό, η τέχνη της γελοιοποίησης τουθανάτου. Είναι η τέχνη που μας βοηθά -όπως λέειο Σούμαν- «...να υπομένουμε τον θάνατο -ή τις γε-μάτες θάνατο ζωές μας- με χάρη». Οι κούκλες, ταεμψυχούμενα αντικείμενα, αποτελούν πανάρχαιο

ιερό τελετουργικό αντικείμενο και παρόλο πουήδη διανύουμε τον 21ο αιώνα, συνεχίζουν ναασκούν τη μαγική τους δύναμη στον άνθρωπο.Ακόμα και στην πιο σαχλή παράσταση με κού-κλες, ο θεατής αναζητά -και συχνά βρίσκει- αυτήτη δύναμη ή έστω κομμάτια της. Αυτό, από τη μιαμεριά υποδεικνύει ότι ο άνθρωπος δεν έχει εξελι-χθεί και πολύ από το αρχαϊκό στάδιο του εαυτούτου, από την άλλη σημαίνει ότι οι κούκλες διατη-ρούν τη θέση τους σε σχέση με τις ανάγκες καιτους φόβους του. Η κούκλα είναι η απόλυτη πα-ρωδία του ανθρώπινου είδους, του φαινομένουπου ονομάζουμε «ζωή» και καθώς δεν υποκρίνε-ται, αλλά εκθέτει την ίδια τη ζωή της με ειλικρί-νεια, μπορεί να είναι συνάμα και η πιο δραματικήέκφρασή της.

Το κουκλοθέατρο Αγιούσαγια! ανεβάζεικάθε χρόνο σημαντικές παραστάσεις. Η πιοπρόσφατη δουλειά είναι το έργο «Ένα Μαμούθστον Υπολογιστή μου», το οποίο μάλιστα έχεικαι εκπαιδευτικό χαρακτήρα…

Παρόλο που τα προσωπικά μου ενδιαφέρονταείναι πολύ πιο ευρεία θεατρικά και ποιητικά, το«Μαμούθ» είναι πράγματι φτιαγμένο κυρίως γιαεκπαιδευτικό περιβάλλον. Έχει σαν βασικό αντι-κείμενο τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τη δομή,τη λειτουργία και τις εφαρμογές τους, αλλά όλααυτά προσπαθεί να τα τοποθετήσει στο ευρύτεροπλαίσιο της τεχνολογίας σε σχέση με τον άνθρωποκαι την εξέλιξη του πολιτισμού. Θεωρώ ότι είναιεξαιρετικά σημαντικό να κατανοούμε (και ιδιαί-τερα τα νέα παιδιά για τα οποία οι υπολογιστές εί-ναι κάτι το αυτονόητο και πανταχού-παρόν-και-τα-πάντα-πληρόν μηχάνημα) τη θέση και τη σχέσητους με την υπόλοιπη εργαλειοθήκη της ανθρωπό-τητας, τις ανάγκες και τα οράματα που τους γέν-νησαν, ώστε να τους εκτιμούμε στις πραγματικέςτους διαστάσεις και να μην ξεχνάμε ότι είναι απλάένα ακόμα εργαλείο κι όμως ήδη επηρεάζει τιςζωές μας σημαντικά, καλά και κακά. Θεατρικά, το«Μαμούθ» είναι ένα πείραμα άμεσου χειρισμούτης κούκλας, λεκτικού αυτοσχεδιασμού και επι-κοινωνίας με τον θεατή, καθώς και συνύπαρξης

της κούκλας και ψηφιακής τεχνολογίας επί σκη-νής. Αν έχετε φίλους εκπαιδευτικούς να τους τοπροτείνετε για το σχολείο τους...

Με την ιδιότητα του προέδρου της UnimaHellas σε τι στοχεύετε όσον αφορά τις παρα-στάσεις και τους κουκλοπαίχτες στη χώρα μαςκαι κατά πόσο είναι εφικτή η προώθηση και ηστήριξη των ομάδων που δραστηριοποιούνταιεπαγγελματικά στο χώρο;

Η UNIMA, το Ελληνικό Κέντρο της ΔιεθνούςΈνωσης Κουκλοθεάτρου, από το 1990 που ιδρύ-θηκε έχει βοηθήσει πάρα πολύ στην ανάπτυξη τηςτέχνης μας στη χώρα, με ποικίλες δράσεις, διορ-γανώσεις, συνεργασίες με άλλους φορείς, εκδό-σεις κλπ. Από πέρυσι, η γραμματεία μας στεγάζε-ται σε γραφείο που μας παραχώρησε ευγενικά τοΊδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, με το οποίο συ-νεργαζόμαστε και ήδη οργανώνουμε για φέτος πα-ραστάσεις κάθε Κυριακή, μια Συνάντηση για τοκουκλοθέατρο στην εκπαίδευση, ένα τριήμερο μεκουκλοθέατρο για ενήλικες, πιθανά μια έκθεση,αλλά και εργαστήρια μεσαίας διάρκειας για εκ-παιδευτικούς. Η μεγάλη μας κατάκτηση στηνUNIMA, είναι οι πολύ καλές σχέσεις μεταξύ μαςκαι η πραγματικά συλλογική σκέψη και δράση.Παρόλο που δεν διαθέτουμε χρήματα ή μεγάλαμέσα, αυτά μας επιτρέπουν να κάνουμε καλή δου-λειά και ο κόσμος να εκτιμά την αντανάκλαση τουπάθους και αφοσίωσης που εισπράττει. ΣανΈνωση αλληλο-στηριζόμαστε σε πολλά επίπεδα,από το απλό της ενημέρωσης και ανταλλαγής, μέ-χρι τράπεζα αίματος για κουκλοπαίκτες που τώραοργανώνουμε... Προς τα έξω τα βήματα είναι σχε-τικά μικρά, αλλά σταθερά. Και βέβαια μπορείς ναστηρίξεις την τέχνη σου μαζί με τους ομότεχνους!Αλίμονο σου αν δε μπορείς... Μπείτε στη σελίδαμας www. unimahellas.org για περισσότερα...

Διάβασα σε ένα κείμενο σας ότι «το θέατροδρόμου πολλοί το ευαγγελίζονται αλλά λίγοι τοκάνουν». Πως βλέπετε την παρουσία και τηνεξέλιξη του θεάτρου δρόμου στην Ελλάδα;

Αν δεν απατώμαι, δεν έγραφα «λίγοι», αλλά

«ελάχιστοι»! Το κουκλοθέατρο και το θέατρο δρό-μου υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων σε όλο τονκόσμο. Δεν χάθηκε ποτέ, δεν σταμάτησε ποτέ,αντιθέτως, σε πολλές περιπτώσεις που το θέατροδέχτηκε επιθέσεις και διωγμούς στις αίθουσες, τοθέατρο δρόμου κράτησε αναμμένη τη φλόγα γιανα ξαναχτυπήσει με την πρώτη ευκαιρία. Στην Ευ-ρώπη από τη δεκαετία του εξήντα και στην Ελ-λάδα, τα τελευταία είκοσι και κυρίως δέκα χρό-νια, ο δρόμος έχει «ξανα-ανακαλυφθεί» από πιο«ψαγμένους» θεατρίνους, ενώ παράλληλα ποτέδεν έπαψε να υπάρχει η πλατιά λαϊκή παράδοσητων τεχνών του δρόμου. Όλο και περισσότερεςομάδες συζητούν για το δρόμο και τον θεωρούνως ένα άμεσο πεδίο δράσης, πειραματισμού καιπροσέγγισης του κοινού στον φυσικό του χώρο.Αυτό είναι φυσικά καλό. Το σχόλιό μου αφορούσετην περισσή κουβέντα, ενώ ιδού ο δρόμος, ιδούκαι το πήδημα! Είναι όντως παλούκι και θέλειπολύ πείσμα να υπηρετήσεις τον περαστικό κο-σμάκη, ο οποίος σε χρειάζεται καθημερινά εκείέξω και αυτό είναι και το στοίχημα: να είσαι κομ-μάτι του και όχι άνωθεν αλεξιπτωτιστής. Γίνεταιπολύς λόγος για «αναγνώριση», «καταξίωση»κλπ. Τον περαστικό ποιος θα τον καταξιώσει; Τονα σε επιχορηγεί το κράτος για να παίζεις, νομίζωδιαλύει την πολύ μεγάλης σημασίας σχέση εξάρ-τησης του παίκτη από την εκτίμηση του κοινούκαι μεταφέρει στο δρόμο κουσούρια του υπόλοι-που θεάτρου: είναι εύκολο να ρίξεις την έλλειψηεπικοινωνίας στον θεατή, ενώ το φταίξιμο είναιόλο δικό σου. Ακόμα και το εκνευριστικό κυνήγιαπό την αστυνομία, θα έλεγα ότι είναι κάτι πουπρέπει να επιζητούμε κατά βάθος, όσο κι αν αξί-ζει και οφείλουμε να διεκδικούμε το δικαίωμά μαςνα παίζουμε ελεύθερα. Η ελευθερία πρέπει να εί-ναι ενιαία για όλους και σε όλα τα επίπεδα. Πά-ντως οι κουκλοπαίκτες νομίζω έχουν τα πρωτείαστην συχνότητα παρουσίας στους δρόμους (χα).

Εχετε λάβει μέρος σε διεθνή φεστιβάλ τηςΕυρώπης. Πως αντιμετωπίζουν εκεί τα κου-κλοθέατρα και ποιες οι διαφορές με τα δικά μαςεργαστήρια;

74 4 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

Το κουκλοθέατρο είναι η πιο διεθνής και διε-θνιστική γλώσσα επικοινωνίας γιατί βασίζεται, πη-γάζει και υπηρετεί τόσο βαθιά ανθρώπινα στοιχειάκαι δαιμόνια που τα μοιράζονται όλοι οι λαοί, όλοιοι άνθρωποι της γης. Δεν χρειάζεται καμία «θεα-τρική παιδεία» για να επικοινωνήσει κανείς με τιςκούκλες κι αυτό διότι το πρώτο και βασικότεροπου περιμένει ο θεατής από τις κούκλες είναι νατις δει να ζωντανεύουν. Άπαξ και συμβεί αυτό όλατα άλλα είναι απλά το κερασάκι ή η αφορμή γιατο μέγα θαύμα. Στην Ευρώπη, ο κόσμος αντιμε-τωπίζει τις κούκλες ακριβώς όπως και στην Ελ-λάδα: με την ίδια ζωτική λαχτάρα και τις ίδιες προ-καταλήψεις.

Προφανώς, σε επίπεδο οργάνωσης φεστιβάλ,υποδομών και θεσμών υποστήριξης των τεχνώνκαι των καλλιτεχνών από πλευράς κράτους, τοπι-κής αυτοδιοίκησης κ.λπ., δεν υπάρχει καμίασχέση με την Ελλάδα.... αλλά αυτό ισχύει σε πολύπιο καταξιωμένους κλάδους, στο κουκλοθέατροδεν θα συνέβαινε;

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουνσήμερα τα κουκλοθέατρα στην Ελλάδα;

Εξαρτάται με ποιό τρόπο ασχολείται ο καθέναςμε την τέχνη αυτή. Υπάρχουν προβλήματα πουαφορούν το επιχειρηματικό κομμάτι της δουλειάς(π.χ. το πως να πουλήσεις την παράσταση ενώ δενέχεις διευθυντή πωλήσεων, το πως να προσελκύ-σεις το κοινό που θέλεις ενώ δεν είσαι διαφημι-στής, πως να στηρίξεις μια νέα παραγωγή με χρή-ματα που δεν έχεις, πως να συνδιαλλαγείς με τοΥπουργείο «Πολιτισμού» που σε έχει γραμμένοκ.α.), υπάρχουν προβλήματα που αφορούν τηνπρόσληψη της δουλειάς σου από το κοινό λόγωπροκαταλήψεων (π.χ. το πως να πείσεις τους εκ-παιδευτικούς ότι μια παράσταση για να είναι καλήδεν χρειάζεται να λέει στα παιδάκια να ακούν τουςγονείς τους, το πως να φέρεις ενήλικο κοινό σε αί-θουσα που λέει ότι φιλοξενεί κούκλο-θέατρο κλπ).Αν πάλι παίζεις στο δρόμο, το βασικότερο πρό-βλημα είναι ότι κινδυνεύεις να σε συλλάβουν οι

μπασκίνες ή να σε διώξουν οι καταστηματαρχαίοιπου θεωρούν ότι ο δρόμος τους ανήκει ή και ταδύο μαζί.

Υπάρχουν όμως και «εσωτερικής φύσης» προ-βλήματα, τα οποία θεωρώ πιο σημαντικά και αφο-ρούν πιο ουσιαστικά επίπεδα της δουλειά μας.Παρόλο που γενικά στην Ελλάδα έχουμε μια συ-νεχή ποσοτική και ποιοτική άνοδο της κουκλοθε-ατρικής παραγωγής, υπάρχουν ελλείψεις που απα-ντιούνται συχνότατα στις παραστάσεις: Η δραμα-τουργία, ο ρυθμός και η σκηνοθεσία είναι νομίζωτα πιο έντονα. Η τάση για μίμηση ξένων προτύ-πων χωρίς την ανάλογη εμβάθυνση στις αιτίες τωνεπιλογών επίσης. Η προσκόλληση σε τεχνικά ζη-τήματα εις βάρος της ζωντάνιας και της δράσης.Πιθανά το γεγονός ότι η τέχνη μας είναι σύνθεσηπολλών άλλων τεχνών και απαιτεί πάρα πολλέςδιαφορετικές δεξιότητες, μας κάνει να πιστεύουμεότι όταν είμαστε σε ένα από αυτά καλοί, είμαστεκαι στα υπόλοιπα, ενώ δεν είναι καθόλου σίγουροαυτό.

Τα επόμενα βήματα του ΚουκλοθεάτρουΑγιούσαγια! είναι;

Φέτος θέλουμε να παίξουμε πολύ το Μαμούθσε σχολεία και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα σεόλη τη χώρα. Κατά τ’ άλλα, υπάρχει μια παρα-γωγή στα σκαριά εδώ και 8 χρόνια... Επίσης άλλημια καλή ιδέα που ελπίζω να μπει μπροστά σιγά-σιγά για μια θεατρική έκθεση, καθώς και μια πα-ράσταση για το δρόμο. Για την ώρα πάντως ασχο-λούμαι με την ανακαίνιση του εργαστηρίου μουπου πάλιωσε, και τη διαμόρφωση ενός χώρου πα-ραστάσεων (ας το πούμε θεατράκι πειραματι-σμών) και πολύπλευρης έρευνας που θα φιλοξε-νήσει πολλά. Από τον Οκτώβρη ξεκινάει και τοετήσιο Εργαστήριο Θεατρικής Μαριονέτας, δύοκύκλοι εκπαίδευσης για την θεατρική κούκλα, γιαεπαγγελματίες και μη... Περισσότερα διαβάστε γι’αυτά στη σελίδα www.ayusaya.com.

Ευχαριστούμε πολύ για τη φιλοξενία...

76 4 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

77� 2011 � 4

MΠΟΥΚΣ;

Στέλιος Παπαδόπουλος, Η κοινωνική απελευθέρωση, ISBN 978-960-6801-68-6, σελ. 96, Τιμή 9,00 €

Το πρόβλημα της κοινωνικής απελευθέρωσης σήμερα είναι πιοεπίκαιρο από ποτέ αφού αφορά την εργατική και αγροτική τάξη,τις γυναίκες και τη σπουδάζουσα νεολαία. Η σύγχρονη αστικήτάξη (εξουσιαστές-καπιταλιστές) αναιρεί τις κατακτήσεις των τά-ξεων αυτών εκμεταλλευόμενη την έλλειψη εναλλακτικής κοινω-νικής πρότασης. Στην εργασία αυτή, με επιμέλεια και υπευθυνό-τητα εξετάζεται, αναπτύσσεται και αντιμετωπίζεται το ζήτημα τηςΚοινωνικής Απελευθέρωσης με μια νέα θεώρηση, μια νέα προο-πτική, αυτή του Ενιαίου Υλισμού.

Τένεσι Ουίλιαμς, Η Κραυγή, Μετάφραση: Αθηνά Μαξίμου,Έλλη Παπακωνσταντίνου, ISBN 978-960-6801-61-7, σελ.96, Τιμή: 8,00 €

Ήρωες της Κραυγής είναι δύο αδέλφια, ηθοποιοί, ο Φελίς καιη Κλαιρ. Λίγο πριν ανοίξει η αυλαία, σε κάποιο «θέατρο μιαςάγνωστης επαρχίας» όπου παίζουν, τους εγκαταλείπει ο θίασόςτους. Μόνοι τους πια, βλέπουν το κοινό να κάθεται και να τουςπεριμένει. Αποφασίζουν να παίξουν το Έργο για Δύο Χαρακτή-ρες, ένα έργο αυτοσχεδιαστικό και πολύ προσωπικό. Καθώς οΦελίς δεν ξέρει πώς τελειώνει το έργο και η Κλαιρ δε θυμάταιτις ατάκες της, αναγκάζονται να το συμπληρώσουν και να τοεξελίξουν μπροστά στο κοινό κατά τη διάρκεια της παράστασης. Ένα έργο που καταθέτει έναν ση-μαντικό προβληματισμό του συγγραφέα για την τέχνη και τα όριά της, για το θέατρο και τη χρήσητου, αλλά και για τη μοναξιά του καλλιτέχνη. Ένα έργο του Τένεσι Ουίλιαμς βαθιά προσωπικό,που μεταφράζεται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, και το οποίο χαρακτηρίσθηκε από τονίδιο τον Τένεσι Ουίλιαμς ως το καλύτερο έργο του μετά το Λεωφορείο ο Πόθος και το πιο δύσκολοπου έχει γράψει. Το έργο παίζεται στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας με τους Αιμίλιο Χειλάκη και Αθηνά Μα-ξίμου, και θα παρασταθεί του χρόνου σε αθηναϊκή αίθουσα.

78 4 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;

Αρετή Γκανίδου, Ορυκτό Φως, Κατηγορία: Ελληνική ποίηση,ISBN: 978-960-9530-06-4, σελ. 60

Τo Oρυκτό Φως είναι η πρώτη ποιητική συλλογή της ΑρετήςΓκανίδου, και αποτελείται από τέσσερις ενότητες:

Στην ενότητα «Ορυκτά» περιλαμβάνονται μορφές, άσημες ή όχι,οι οποίες εξορύσσονται από το σημείο όπου εντυπώνεται η Ιστο-ρία στο άτομο. Με εικόνες. Πρόκειται για αποσπάσματα ενός δια-λόγου με την προσωπική και την ευρύτερη Ιστορία. Η ΑνατολικήΡωμυλία ως μνημονικό ίχνος που ορίζει ζωές μέχρι σήμερα εμφα-νίζεται σε αρκετές μορφές.

Στην ενότητα «Φιλοξενία» το θέμα είναι η σχέση με τη ζωή ότανο Θάνατος φαίνεται να έχει πλησιάσει πολύ.

Η ενότητα «Μικρή βδομάδα» εστιάζει στα Πάθη του Υποκειμέ-νου που συνειδητοποιεί τα σημερινά όρια της Ποίησης και της Τέ-χνης γενικότερα και αποδέχεται ότι το προσωπικό μαρτύριο μπορείκάλλιστα να μη συνιστά Τραγωδία, είτε λόγω έλλειψης μεγέθουςείτε εξαιτίας της πολυδιάσπασης της σύγχρονης ζωής.

Τέλος η ενότητα «Αδέσποτα» περιλαμβάνει σκόρπια ποιήματα.

Κατερίνα Ηλιοπούλου, Το βιβλίο του χώματος, Κατηγορία:Ελληνική ποίηση, ISBN: 978-960-9530-04-0, σελ. 64

Ο κόσμος ως συνεκτικός ιστός και τα πράγματα που τον απαρ-τίζουν δεν είναι περατωμένο έργο. Είναι ανεξάντλητα ανολο-κλήρωτος και ανοιχτός. Η φανερή ορατότητα των πραγμάτων εί-ναι δυνατή γιατί αγγίζει μια μυστική ορατότητα μέσα στο σώμα,δομεί μια εσωτερική ηχώ. Δεν ρίχνουμε το βλέμμα μας στον κό-σμο παρά ριχνόμαστε στον κόσμο μέσω του βλέμματος σαν νακάνουμε ένα άλμα στο κενό, αποχωριζόμενοι τα αυτονόητα σχή-ματα της νόησής μας.

Το βιβλίο του χώματος αναρωτιέται για τη φύση του πραγματι-κού και για την επινόηση, για το βλέμμα που σκέφτεται και τις αι-σθήσεις που ζητούν το ανύπαρκτο. Μέσα του κινούνται δύο πρό-σωπα: διαβάζουν το τοπίο σαν κείμενο και ταυτόχρονα το γράφουνπαρατηρώντας το και κατοικώντας το, με το σώμα τους, με τησκέψη, τις αισθήσεις, τη φαντασία και τη μνήμη. Ρωτούν: Γιατί το πραγματικό δεν είναι ποτέ αρκετό;Για να απαντήσουν ανταλλάσσουν τα βήματα με λέξεις, το βλέμμα με την τύφλωση, το σώμα με τοχώμα, την πέτρα με τη φωνή.

Μετατοπίζουν τα δεδομένα, τα συνδυάζουν με απρόσμενους τρόπους, κατασκευάζουν ολοένα νέαείδωλα. Το βλέμμα τους δεν προϋποθέτει την ορατότητα, αλλά την αναζητά και την επινοεί. Αυτούτου είδους η αναζήτηση δομείται ως γλώσσα. Έτσι στο τέλος το βιβλίο-τοπίο γεννά έναν μύθο, ο μύ-θος γεννά έναν ποιητή (κορίτσι αυτή τη φορά) και ο ποιητής ένα βιβλίο μέσα στο βιβλίο. [...]

79� 2011 � 4

Πένυ Ραμαντάνη, Υπέροχα Μόνοι, ISBN: 978-960-6748-71-4, σελ. 184, Τιμή 12,00 €

Η παράσταση, όμως, πρέπει να συνεχίζεται. Ο κάθε μας ρόλοςπρέπει να παίζεται άψογα. Γιατί παίζεται μόνο μια φορά. Κι αν πέ-σεις, πρέπει να σηκώνεσαι. Κι αν γελάς, πρέπει να γελάς με τηνκαρδιά σου. Κι αν κλαις, να κλαις με την ψυχή σου. Να χορεύειςσα να 'ναι το τελευταίο πράγμα που θα κάνεις. Να ονειρεύεσαισα να γεννήθηκες τώρα. Γιατί η παράστασή μας, παίζεται μόνομια φορά. Και τίποτα δεν μπορείς να διορθώσεις.

Η Πένυ Ραμαντάνη τολμά να αγγίξει με αυτό το πρώτο της μυ-θιστόρημα ένα πολύ δύσκολο σύγχρονο ζήτημα: τη δύναμη πουμεταδίνουμε στον άνθρωπο μας, αυτή που αντλούμε από αυτόν,που γίνεται ελιξήριο, που γίνεται φως μέσα στα σκοτάδια της σύγ-χρονης πραγματικότητας. Η νέα συλλογικότητα, το δόσιμο στον άλλο, αποτελούν τη διαχρονικήπρόταση και της συγγραφέα μέσα από αυτό το ειλικρινά λυρικό κι ευαίσθητο μυθιστόρημα.

Κίμων Γεωργίου, Το Θεσπέσιο Ταξίδι στη Γεύση. NuovaGastronomia: Οι 33 γαστρονομικοί τίτλοι που θα μεσουρανή-σουν στο μέλλον, ISBN: 978-960-6748-47-9, Σελίδες 262,Τιμή: 20,00 €

Η γευστική περιήγηση στη γειτονιά του Κίμωνα Γεωργίου –σε όλο τον κόσμο– γίνεται με τον απλούστερο τρόπο: τη γεύση,τη μυρωδιά, τη χαρά της απόλαυσης των δώρων της φύσης. Ο Κί-μων Γεωργίου, ένας από τους σημαντικότερους γευσιγνώστες καισεφ στον Κόσμο, μας αποκαλύπτει τα μυστικά των λαών της γης,που αποσπά κανείς μέσα από την απλή, άδολη συναναστροφή, τηχαρά της συνεύρεσης και της απόλαυσης. «Μυστικά» της κοινήςκαθημερινότητας των ανθρώπων, της ίδιας της επιβίωσης, απο-δίδονται μοναδικά από τον συγγραφέα, ώστε να επιβεβαιωθεί πωςόλη η γη εκτός από μια μεγάλη αγκαλιά, είναι πάντοτε ένα με-γάλο τραπέζι…

80 2 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;

81� 2011 � 2

82 4 � 2011 �

Συνέντευξη: Κωνσταντίνα Γεωργίου

Αριάννα ΟικονόμουH χορογράφος Αριάννα Οικονόμου είναι

ένας άνθρωπος που έχει αφιερώσει το χρόνοτης στη προώθηση του χορού στο νησί της Κύ-πρου. Χορογράφος και ιδρύτρια της ομάδαςEcho Arts, είναι ταυτόχρονα Καλλιτεχνική Δι-ευθύντρια του πρώτου Φεστιβάλ Παραστατι-κών Τεχνών της Κύπρου και δημιουργός τουDance Gate Lefkosia Cyprus, ενός φορέα απο-κλειστικά αφιερωμένου στη τέχνη του χορούυπέρ των ανταλλαγών και της κινητικότηταςτων καλλιτεχνών από και προς το νησί. Είναιίσως από τους λίγους εν ενεργεία καλλιτέχνεςτου νησιού που έχουν επενδύσει και συνεισφέ-ρει ουσιαστικά στη τοπική πολιτιστική δρα-στηριότητα με τα καλλιτεχνικά τους projects,και η οποία πρωτοστατεί -και καταφέρνει- ναεισάγει τη κυπριακή κοινότητα του Χορού στονευρωπαϊκό καλλιτεχνικό χάρτη.

Μπαίνοντας στο στούντιο της Αριάννας σεμια υπέροχη γειτονιά της Λευκωσίας, από τιςλίγες που έχουν κρατήσει κάτι από την αυθε-ντική ομορφιά του νησιού, αισθάνεσαι τηναύρα του χώρου να σε συνεπαίρνει. Είναι ο χώ-ρος που έχει φτιάξει για την ομάδα που η ίδιαδημιούργησε, την Echo Arts. Όπως μας λέει,την καινούρια χρονιά θα προσπαθήσει να αφο-

σιωθεί στο καλλιτεχνικό και δημιουργικό κομ-μάτι της δουλειάς της, κάτι που της έχει λείψειτα τελευταία χρόνια. Στην παρούσα φάση αφιε-ρώνει το χρόνο της ανάμεσα στη καλλιτεχνικήδημιουργία των δικών της project, και στη δια-χείριση και τον συντονισμό του 3ου κατά σειράΦεστιβάλ χορού, κίνησης και παραστατικώντεχνών που θα πραγματοποιηθεί το Νοέμβριοστη Λευκωσία. Όπως η ίδια είπε «το σώμα πα-ραμένει ο άξονας της δημιουργικής μας δου-λειάς».

Η επίσκεψή μας στο χώρο σας μας παρέ-πεμψε σε μια αυθεντική καλλιτεχνική ατμό-σφαιρα που ομολογουμένως δεν έχουμε ξανα-συναντήσει στην Κύπρο, τουλάχιστον μέχριστιγμής. Πως προέκυψε η επιλογή σας να ασχο-ληθείτε επαγγελματικά με τη καλλιτεχνική δη-μιουργία σε μια χώρα που είναι γνωστή για τονσυντηρητισμό της?

Σε ευχαριστώ που το βρήκες δημιουργικό γιατίη αλήθεια είναι πως όταν με επισκέφθηκες ήτανένα σκέτο χάος. Θα ήθελα να ήταν πιο τακτοποι-ημένος ο χώρος μου, το στούντιο μου να αποτελείκαταφύγιο της καλλιτεχνικής μου δημιουργίας.Στόχος μου είναι να το επισκεφτώ μέσα σε αυτεςτις μέρες και να ταξινομήσω σε κουτιά τα διάφορακοστούμια, υφάσματα, αντικείμενα ανά πρότζεκτ.Πάντα τρέχω απο το ένα πρότζεκτ στο άλλο καιδεν τακτοποιώ, απλά τρέχω. Μου λείπει και επι-θυμώ ταυτόχρονα τη τάξη. Ασχολούμαι με τηκαλλιτεχνική δημιουργία απο τότε που επέστρεψαστη Κύπρο απο τις σπουδές μου στην Αγγλία στοΧορό και στο Θέατρο με παιδαγωγικό δίπλωμαγια να διδάξω αυτά τα δύο στη μέση εκπαίδευσηαπο το 1981.

Αισθανθήκατε κάποια στιγμή δυσκολία ναεπικοινωνήσετε τη τέχνη σας στο κυπριακόκοινό?

Το πρώτο μου έργο ΣΩΜΑ-ΧΩΡΟΣ το 1983δεχτηκε μεγάλη επίθεση όταν μεταφέρθηκε τηλε-οπτικά απο το ΡΙΚ με μεγάλη διαμαρτυρία αποτους θεατές και κάποιους δημοσιογράφους ωςανωμαλία και όχι ως τέχνη. Μετά απο κάποιουςμήνες εμφανίστηκαν και άνθρωποι που έγραψαν

κατακρίνοντας αυτή την πρωτοφανή αντίδρασηπρος το έργο ενός καλλιτέχνη. Και εδώ μπορείτενα φανταστείτε πόσο σοκ είχα πάθει για το πωςείδαν το έργο μου τότε...

Ο ρόλος σας ως δημιουργού –χορογράφουκαι performer–, και ως συντονίστριας πολιτι-στικών εκδηλώσεων φαντάζουν αντικρουόμε-νοι. Eίναι όντως έτσι, ή υπάρχει τρόπος να συν-δυαστούν και τα δυο?

Ναι δυστυχώς είναι. Στις αρχές, τα πρώτα 20χρόνια συντόνιζα προγράμματα που αφορούσανκαι έτρεφαν και εμένα και τη δουλειά μου με προ-σκλήσεις και μετακλήσεις από το εξωτερικό ση-μαντικών ονομάτων στο χώρο του σύγχρονου χο-ρού. Ήταν ένας τρόπος να επικοινωνήσω στη Κύ-προ το πλαίσιο στο οποίο οι άνθρωποι ομοΪδεά-τες καλλιτέχνες συνεργάτες μου βρίσκονταν ανάτο παγκόσμιο. Αυτό πίστευα ότι θα βοηθούσε ναγίνει αντιληπτός ο τρόπος με τον οποίο ερευνούσατο χορό, τη κίνηση και το devising action inperformance and in theatre, και να επικοινωνηθείενας τεράστιος καλλιτεχνικός χώρος στη χώραμου. Τις δεκαετίες του ‘80 και 90 επικρατούσεάγνοια για το που βρισκόταν ο χορός στο εξωτε-ρικό. Στη Κύπρο δεν είχε ακόμα φτάσει καλα-καλά ο σύγχρονος (μοντέρνος) χορός Γκράχαμ.Όταν εγώ επέστρεψα θεωρούνταν ως μεταμο-ντέρνος χορός. Ηταν κάπως περίεργο... μπορείτενα φανταστείτε! Αλλά ερχόμενη πίσω στην κου-βέντα σου εάν η οργανωτική δουλειά αντικρούε-ται με την δημιουργική η απάντηση είναι ΝΑΙ. Σί-γουρα Ναι. Αναλαμβάνοντας τη πρωτοβουλία γιατη δημιουργία μιας Στέγης Χορού στη Λευκωσίατα τελευταία 4-5 χρόνια δούλεψα πολύ σκληράκαι, ήταν και είναι μια πραγματικά δύσκολη δου-λειά. Γιατί δε συνδυάζει τη δημιουργική δουλειάμε τη διαχείριση (administration).

Μιλήστε μας λίγο για την ιδέα της ΣτέγηςΧορού.

Το ανέλαβα σε συνεργασία, συντονισμό καιεπικοινωνία με το Ευρωπαικό Δίκτυο ΚέντρωνΧορού (European Dancehouse Network- EDN).Στο EDN συμμετέχουν μέχρι στιγμής 22 φορείςαπό 15 χώρες, και χρηματοδοτείται από την Ευ-

ρωπαϊκή Ένωση με σκοπό τη δημιουργία αντί-στοιχων κέντρων χορού σε όλες τις ευρωπαϊκέςχώρες ενισχύοντας τη κινητικότητα των καλλιτε-χνών στον τομέα του χορού. Έτσι μέσα από τουςοραματισμούς του EDN δημιούργησα το DanceGate, έναν οργανισμό που ανέλαβε την πρωτο-βουλία για προώθηση αυτού το έργου στη Κύπροσε συνεργασία με άλλους φορείς του χορού, πουκαι αυτοί πίστεψαν οτι αυτό ήταν πλέον ανα-γκαίο.Το Dance Gate αποτελεί ένα από τα ευρω-παϊκά κέντρα χορού που θα συνδέσει την Ευρώπημε τη Λευκωσία και τη Κύπρο γενικότερα.Πέτυχενα γίνει συνδεδεμένος εταίρος στο EDN και τώραείναι συνεργαζομενος φορέας στο ευρωπαικό πρό-γραμμα Modul Dance (2010-2014) το οποίοεντάσσεται στην ομπρέλα δραστηριοτήτων τουEDN.

Πως πήρατε την απόφαση να αποστασιο-ποιηθείτε έστω και προσωρινά από το δημι-ουργικό κομμάτι της δουλειάς σας και να ανα-λάβετε ένα τόσο δύσκολο έργο?

Πιστεύω το όφειλα στο τόπο μου να αναλάβωτη πρωτοβουλία ενός τέτοιου έργου, να δουλέψωγια να κερδηθεί πολιτική δύναμη και αντίληψηυπέρ της ανάγκης δημιουργίας μιας στέγης για τοχορό. Στόχος μου ήταν να ειδωθεί ο χορός ως ανε-ξάρτητη παραστατική τέχνη με το δικό της χώροκαι τα δικά της κονδύλια για ανάπτυξη, και επι-κοινωνία του μέσα από ένα ευρωπαϊκό δίκτυοανταλλαγών. Αυτή η δουλειά μου κόστισε καικόπο και χρήματα και πολλά χρόνια δουλειάς.

Αυτή τη περίοδο διοργανώνετε την τρίτηεκδοχή του Φεστιβάλ Χορού, Κίνησης και Πα-ραστατικών Τεχνών Κύπρου.Ποιός υπήρξε οστόχος αυτής της διοργάνωσης?

Το Φεστιβάλ Χορού, Κίνησης και Παραστατι-κών Τεχνών που διοργανώνουμε για 3η χρονιά φέ-τος έχει στόχο να αναδείξει τη πολυμορφία πουεπικρατεί σήμερα στο καλλιτεχνικό τοπίο της Κύ-πρου. Ο κάθε καλλιτέχνης κουβαλά τη δική τουταυτότητα και προσωπική σφραγίδα και αυτό εί-ναι που θέλουμε να αναδείξουμε. Πέρυσι, η συμ-μετοχή των καλλιτεχνών έφτασε τον αριθμό των15 καλλιτεχνικών ομάδων και 65 καλλιτεχνών

84 4 � 2011 �

από το χώρο του χορού, της μουσικής, του θεά-τρου, της αρχιτεκτονικής, των εικαστικών.

Πως ανταποκρίνεται το κοινό σε όλες αυτέςτις πρωτοβουλίες?

Πολύ καλά και θερμά.Και στα δύο φεστιβάλείχαμε full house.

Στο εξωτερικό δίνεται η εντύπωση πως ηΚύπρος δεν έχει έντονη καλλιτεχνική παρου-σία. Είναι χαρακτηριστικό πως σε διεθνή καιευρωπαϊκά καλλιτεχνικά δίκτυα πολύ συχνά τονησί δεν εκπροσωπείται. Πιστεύετε πως αυτόοφείλεται στην εσωστρέφεια των καλλιτεχνώνή στην έλλειψη χρηματοδότησης και επαρκούςενημέρωσης?

Και τα δύο. Εξάλλου είμαστε ένα νησί. Δεν εί-ναι εύκολο να αναμειγνύεσαι με την σκηνή στοεξωτερικό. Όλα είναι πιο άνετα εδώ. Λίγοι άν-θρωποι, λίγοι καλλιτέχνες έχουν την δύναμη ναταξιδεύουν με το έργο τους. Εξάλλου, αυτό ναι,θέλει και πιο μεγάλα κονδύλια για τέτοιου είδουςεξάσκησης πολιτικής όπου να προωθηθεί αυτό τοθέμα και να μελετηθεί σοβαρά για να ανοιχτούνκαι άλλες ευκαιρίες. Το εξωτερικό και οι μεταβά-σεις κοστίζουν. Θέλουν και υψηλού επιπέδου δου-λειές για να μπορούν να προσκαλούνται απο κέ-ντρα τέχνης εκτός Κύπρου. Εδώ αν και υπάρχειιδιαίτερα μεγάλη ανάπτυξη στο χορό στη Κύπροσήμερα, ακόμα θέλει δουλειά.

Η Στέγη Χορού Λευκωσίας θα λειτουργήσεισύντομα. Έρχεται να καλύψει τις υπάρχουσεςανάγκες των ομάδων χορού της Λευκωσίας, ήείναι μια κίνηση καθαρά για τη δημιουργία κι-νήτρου προώθησης του χορού στο νησί?

Και τα δύο. Θα προωθήσει και τα δύο. Τώρατο όλο έργο και τη πρωτοβουλία για δημιουργίααυτού της Στέγης Χορού στη Λευκωσία την ανέ-λαβαν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του ΥπουργείουΠολιτισμού Κύπρου σε συνεργασία με το ΔΗΜΟΛΕΥΚΩΣΙΑΣ που παραχώρησε το χώρο της πα-λιάς Πειραματικής Σκηνής του ΘΟΚ, την αγοράτου Αγίου Αντρέα. Το Dance Gate LefkosiaCyprus, το Dance Lab και το Youth BalletAssociation είναι οι τρείς φορείς στη Λευκωσία

που συναποτελούν τη Συντονιστική Επιτροπή γιαδημιουργία της Στέγης Χορού Λευκωσίας.

Συζητείται πολύ τον τελευταίο καιρό η ευ-ρωπαϊκή διάσταση του πολιτισμού και η κινη-τικότητα των καλλιτεχνών. Αναρωτιέμαι αν θε-σμοί όπως αυτός της “Ευρωπαϊκής Πρωτεύου-σας” δίνουν σε μια μικρή χώρα όπως η Κύπροςτην απαραίτητη ώθηση για την ουσιαστικήστήριξη των καλλιτεχνών και ανάπτυξη ευρω-παϊκών συνεργασιών.

Ακόμα εδώ είμαστε πίσω. Δεν θα αναφέρωονόματα αλλά σε οργανώσεις του χορού αναφέ-ρονται όροι για συμμετοχή σε φεστιβάλ τους ότι οκαλλιτέχνης θα πρέπει να είναι κάτοικος Κύπρου.

Και κάτι τελευταίο. Αναρωτιέμαι πως είναινα ζεις, να αντλείς εμπειρίες και να δημιουργείςσε ένα νησί και σε μια πόλη που είναι μοιρα-σμένη. Εχει καθόλου αντίκτυπο, το οποίο κου-βαλάει ο δημιουργός στις καλλιτεχνικές τουιδέες, ή υπάρχουν φορές που συνειδητά επιλέ-γεις να το αφήσεις πίσω?

Προσωπικά αντλώ έργο απο αυτό το θέμα. Δενμπορεί να το αφήσεις πίσω.. Πιστεύω ο μοιρα-σμένος χώρος της Κύπρου επηρεάζει την αντί-ληψη μας για τη ζωή πολύ πιο βαθειά απο οτι μπο-ρούμε να συνειδητοποιήσουμε.Το έργο μου καιδραστηριότητα της δικής μου ομάδας ECHOARTS περιστρέφεται αντλεί συχνά από αυτό, καιτο Echo Arts είναι πρωτοπόρος ομάδα στη δημι-ουργία διακοινοτικών προγραμμάτων που λαμβά-νουν χώρο εκατέρωθεν της διαχωριστικής γραμ-μής απο το 2004.Το σόλο έργο μου “Περπατώ-ντας τη Γραμμή” (1998) πηγάζει όλο απο αυτό τοθέμα της μοιρασμένης μας πόλης, της γραμμής ωςπληγής.Εδώ υποδύομαι την Ιώ από το έργο τουΑισχύλου “Προμηθέας Δεσμώτης” όπου η Ιώ ωςτρελλή οιστρόπληκτη αναζητά το τέλος της ανα-ζήτησης της και ποθεί το τέλος στις περιπλανή-σεις της.Τη βρίσκουμε να περπατά πάνω σε αυτήτη γραμμή και να ρωτά, “πότε θα είναι το τέλοςαυτής της περιπλάνησης και οδύνης? Που βρίσκο-μαι? Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι”?

Σας ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σας καιευχόμαστε κάθε επιτυχία στο έργο σας.

85� 2011 � 2

86 4 � 2011 �

Art by ArtemisΠοιά ήταν η πρώτη σου επαφή με τα κο-

σμήματα?

Με το κόσμημα αλλά και με κατασκευέςασχολήθηκα πρώτη φορά σε πολύ μικρή ηλικίακαθώς έπρεπε να βρώ χρήση για όλα εκείνα τακατεστραμμένα παιχνίδια και αντικείμενα πουφιλοξενούσε το δωμάτιό μου. Ήταν πολύ αρ-γότερα όμως που ασχολήθηκα επαγγελματικά,(στην κρίση των 30 ☺) που ένιωσα ότι αυτός εί-ναι ο τρόπος να εκφραστώ συνολικά.

Τί υλικά χρησιμοποιείς για τις δημιουρ-γίες σου?

Τα υλικά που χρησιμοποιώ πλέον διαφέρουνπολύ από τις αρχικές μου επιλογές και ο λόγοςείναι ότι μ’αρέσει να πειραματίζομαι.Κατάβάση δουλεύω με μέταλλα και ημιπολύτιμες πέ-τρες, αλλά έχω προσθέσει στην συλλογή μου τοplexiglass, τα υφάσματα, τις ρητίνες. Τα σμάλτακαι τα κορδόνια προσθέτουν το απαραίτητακάθε φορά χρώμα στις δημιουργίες μου.

Υπάρχουν κάποια κοσμήματα που ξεχωρί-ζεις από τις συλλογές σου?

Τα κοσμήματα που μου αρέσουν και κρατώκι εγώ για τον εαυτό μου είναι εκείνα που έχουνκαλά κρυμμένη μια ιστορία. Μια ιστορία για ταυλικά που το συνέθεσαν, μια ιστορία για το μέ-ρος που σχεδιάστηκαν και δημιουργήθηκαν καιφυσικά την ιστορία που με οδήγησε στη δημι-ουργία.

Από πού προέρχονται συνήθως οι ιδέεςγια τις κατασκευές σου?

Έμπνευση γενικά αντλώ από καθημερινάπράγματα. Από κουβέντες με φίλους, από τηνβόλτα μου στο κέντρο της Αθήνας, από διακο-πές αλλά κυρίως ψάχνω ερεθίσματα σε άλλα

επαγγέλματα και χώρους.

Πώς προωθείς τη δουλειά σου?

Η επικοινωνία μου με τον κόσμο γίνεταικατά κύριο λόγο μέσω εκθέσεων και Bazaar πουσυμμετέχω σε κεντρικούς χώρους στην Αθήνα.Έτσι σίγουρα μια φορά το μήνα έχω τη δυνατό-τητα να δείξω κομμάτια της δουλειάς μου στοκοινό.

Πώς ερχόμαστε σε επαφή μαζί σου?

Με βρίσκετε σε εκθέσεις και στο εργαστή-ριο μου αφού επικοινωνήσετε μαζί μου στοartbyartemis@yahoo.com. Υπάρχει και η σε-λίδα μου στο facebook που μπορείτε να δείτεδείγματα δουλειάς μου (Artbyartemis ΧΕΙΡΟ-ΠΟΙΗΤΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ).

ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΕΣ Συνέντευξη: Νεφέλη Καριοφύλλη

Είμαι η Άρτεμις Πέτρου και γεννήθηκαστην Αθήνα πριν 32 χρόνια. Σε αυτή τη πο-ρεία ετών και ως νέα που σέβεται τονεαυτό της άλλαξα τουλάχιστον 200 φορέςγνώμη για το τι θα γίνω όταν μεγα-λώσω.Και στην αρχή σκέφτηκα ότι θαγίνω γιατρός, μετά χορεύτρια, μετά μου-σικός, μετά επιχειρηματίας και πολλάάλλα Έζησα όμως στην άγρια ομορφιά τηςπόλης και τις μαγευτικές εικόνες της Αθη-ναϊκής γειτονιάς αλλά και του κέντρου.Και αφού ταξίδεψα τόσο σε Ελλάδα αλλάκαι στο εξωτερικό συγκινήθηκα από αν-θρώπους και κουλτούρες και η ανάγκημου να εξωτερικεύσω εικόνες, μυρωδιές,χρώματα, ακούσματα υπέδειξαν την δημι-ουργία ως μονόδρομο.

Το UrbanStyleMag είναι ένα νεανικό περιο-δικό, με καλλιτεχνικό προσανατολισμό. Μου-σική, κινηματογράφος, εικαστικές τέχνες,ελεύθερη έκφραση και φυσικά το street cultureαποτελούν το θεματολογικό puzzle τουUrbanStyleMag. Θα το βρείς σε επιλεγμένασημεία διανομής και φυσικά σε ηλεκτρονικήμορφή. Το UrbanStyleMag είναι απαλλαγμένοαπο αδιάφορη θεματολογία και στοχεύει στηνεναλλακτική πληροφόρηση με καλλιτεχνικήάποψη. Η συντακτική του ομάδα προσπαθεί σεκάθε έκδοση να δώσει τον προσωπικό της χα-ρακτήρα με κύριο στόχο την αμεσότητα προςτον αναγνώστη. Το περιοδικό είναι μη κερδο-σκοπικού χαρακτήρα και οι διαφημίσεις τουκαλύπτουν αποκλειστικά τα λειτουργικάέξοδα. Η προσφορά των συνεργατών & συντα-κτών είναι εθελοντική.

Τις ερωτήσεις απαντά ο Μιχάλης Μειμάρογλου,εκδότης του περιοδικού USM.

Πότε ξεκίνησε η ιδέα που ακούει στο όνομαUrban Style Mag και από πού πήρε το όνομα της;

Σαν ιδέα ξεκίνησε το 2006 χωρίς όμως να γίνουνκάποιες ενέργειες για την υλοποίηση του. Το 2007 ηιδέα πήρε τον δρόμο της υλοποίησης όταν τον Οκτώ-βριο του ίδιου χρόνου έγινε το πρώτο επίσημοmeeting στην πόλη της Καβάλας, με ανθρώπους πουέδειξαν ενδιαφέρον για την συγκεκριμένη ιδέα κυ-ρίως από την φοιτητική κοι νό τητα. Γενικότερα, είμαιλάτρης των δημιουργικών δραστηριοτήτων που δια-δραματίζονται μέσα σε πόλεις, γειτονιές, πέρα απότους 4 τοίχους ενός δωματίου. Ο διαμοιρασμός καιυλοποίηση μίας ιδέας με συμμετοχή ατόμων στοδρόμο, για μένα είναι κάτι πολύ όμορφο και δημι-ουργικό μιας και πρόλαβα την εποχή της «Γειτονιάς»που σήμερα τείνει να εξαφανιστεί. Έτσι λοιπόν, το

92 4 � 2011 �

ΙΝΦΟ Συνέντευξη: Η ομάδα του καφέ σκύλου

URBAN STYLE MAGAZINEissues 21: είκοσι ένα τεύχη αστικού στυλ…

«Αστικό Στυλ» (Urban Style) ήταν ένα ιδανικό όνομαγια αυτό που ήθελα να δημιουργήσω. Μία ομάδα αν-θρώπων με κοινά ενδιαφέροντα, καλλιτεχνική ανη-συχία, συναδελφικότητα και προσωπικό στυλ, ηόποια θα είχε ως στόχο να αναδείξει δράσεις που ξε-χωρίζουν μέσα στο σύγχρονο αστικό τοπίο μέσω ενόςμέσου.

Ποια φιλοσοφία διέπει το USM;Η φιλοσοφία του USM είναι η προσφορά «Πλη-

ροφορίας» στον αναγνώστη είτε με γραφικά είτε μεκείμενο, η οποία είναι απαλλαγμένη από περιττά &ανούσια στοιχεία.

Ένα ωφέλιμο καλλιτεχνικό πακέτο θα το χαρα-κτήριζα, το οποίο προσφέρεται από ανθρώπους πουαγαπάνε την τέχνη και τα κοινά.

Το USM μένοντας πιστό στην ονομασία τουστηρίζει, συμμετέχει και αναλαμβάνει διάφοραπρότζεκτ που λαμβάνουν χώρα σε διάφορες πό-λεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.Πιο πρόσφατο εγχείρημα το «Urban Landscapes& Mechanics» που έλαβε χώρα στο Αρχοντικό Γε-ωργιάδη στη Μυτιλήνη τον περασμένο Ιούλιο. Μι-λήστε μας για αυτό.

Γενικότερα καθετί που διαφέρει και δίνει ζωή,χρώμα στην «γκρίζα» καθημερινότητα των πόλεωντο USM το στηρίζει, το αναδεικνύει χωρίς να υπάρ-χουν σύνορα.

Τον Ιούλιο παρουσίασα ένα πειραματικό οπτικοα-κουστικό project στα πλαίσια των καλλιτεχνικών δρα-στηριοτήτων του UrbanStyleMag σε ένα παλιό αρχο-ντικό στην πόλη της Μυτιλήνης. Στο συγκεκριμένοproject συμμετείχε ένας νέος ταλαντούχος ανερχόμε-νος καλλιτέχνης της ηλεκτρο νι κής μουσικής σκηνής οΜιχάλης Αικατερίνης με το ψευδώνυμο MikTek. ΟΜιχάλης έντυσε μουσικά το όλο project το οποίο απο-τελούνταν από εικόνες εναλλασσόμενες με τέτοια τα-χύτητα δίνοντας την ψευδαίσθηση του βίντεο. Οι ει-κόνες απεικόνιζαν στιγμιότυπα της καθημερινότηταςμέσα σε μία πόλη πού είτε κάποιος τα παρατηρεί είτεπερνάνε γρήγορα από τα μάτια του. Εμείς δώσαμε έμ-φαση σε αυτά τα στιγμιότυπα επαναλαμβάνοντας συ-γκεκριμένες σκηνές και ταξιδεύοντας μουσικά.

Η προβολή των εικόνων έγινε πάνω σε μία χειρο-ποίητη επιφάνεια η οποία αποτελούνταν από 8 λευκάπλαίσια άνισα τοποθετημένα στο κεντρικό χώρο ενόςμεγάλου διαδρόμου μέσα στο αρχοντικό. Πρώτηφορά παρουσιάστηκε ένα τέτοιου είδους Project στηνπόλη της Μυτιλήνης και ήμασταν ιδιαίτερα χαρού-

μενοι για την θετική και θερμή ανταπόκριση του κοι-νού της πόλης… ήταν πραγματικά απροσδόκητη.

Περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένοproject στο σύνδεσμο http://mihailproject. blogspot.com

Πως βλέπετε την εξέλιξη των free press περιο-δικών στη χώρα μας και ποιες οι διαφορές τους μετις αντίστοιχες κυκλοφορίες που λαμβάνουν χώραστο εξωτερικό;

Δυστυχώς δεν προλαβαίνω να δω την εξέλιξη τωνfree press γιατί δεν προλαβαίνει να έρθει… Στην Ελ-λάδα είναι συχνό το φαινόμενο της «μόδας», έτσι λοι-πόν βρισκόμαστε στο 2011 που συνέχεια βλέπουμε ναξεπηδάνε έντυπα και εφημερίδες ελεύθερης διανομήςσε καφέ και χώρους, που μας κάνουν να περνάει ευ-χάριστα η ώρα του καφέ ξεφυλλίζοντας τα… αλλά μέ-χρι εκεί. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα εξα-φανίζονται. Αυτό που μου κάνει εντύπωση στην Ελ-λάδα είναι το τσίρκο από μεταλλικά κουτιά των freepress στα σημεία του Μετρό… Τα free press, εκτόςαπό πολύ λίγα αξιόλογα, θα τα χαρακτήριζα αρπαχτέςσε έντυπη μορφή. Μία αρπαχτή δεν έχει μέλλον.

Στο εξωτερικό είναι λίγο διαφορετικά τα πράγ-ματα. Τα free press έντυπα προσφέρονται σε πολύ συ-γκεκριμένα σημεία και είναι περιορισμένα. Δεν είναιμόδα… όπως στην Ελλάδα. Είναι αξιόλογες καλαί-σθητες εκδόσεις που έχουν να σου προσφέρουν κάτι.

Προσωπικά θαυμάζω ανεξάρτητες εκδόσεις οιοποίες δεν έχουν σχέση με τα free press που έχουμεσυνηθίσει. Έχουν διαφορετικές μορφές και πραγμα-τικά αξίζουν την προσοχή του αναγνώστη.

Πως φαντάζεστε το ιδανικό αστικό τοπίο;Το ιδανικό αστικό τοπίο το φαντάζομαι με αν-

θρώπους στο δρόμο που έχουν όρεξη να σου πουν μίακαλημέρα και να σου μοιράσουν ένα χαμόγελο… ανγίνει αυτό τότε μπορεί να σου πω και την συνέχεια…

Τα επόμενα βήματα του περιοδικού είναι…Το περιοδικό είναι σε μία φάση αναδιοργάνωσης.

Μελετάμε λίγο την ύλη μας, τους ανθρώπους μας καισχεδιάζουμε κάποια νέα πράγματα που δεν μπορούμενα τα δημοσιοποιήσουμε ακόμη.

Η πλήρη αναπαραγωγή του περιεχομένου στηναγγλική γλώσσα για τους ξένους φίλους μας είναι στασκαριά…

Επίσημα πήραμε την απόφαση το USM να υπάρ-χει στο χώρο ως ένα διμηνιαίο ψηφιακό free pressέντυπο υψηλής ποιότητας. Θα υπάρξουν στο μέλλονκάποιες ειδικές εκδόσεις σε έντυπη μορφή.

ΛΙΝΚ: www.urbanstylemag.gr

93� 2011 � 4

Σάντα-Είρηνα (Μέρος δεύτερο…)

94 4 � 2011 �

Φωτογραφίζοντας Φωτογραφία: Κική Μουρατίδου

95� 2011 � 4

Καλοκαίρι του 82. "Λειτουργία κάτω απότην Ακρόπολη" του Νικηφόρου Βρεττάκου,Σπύρος Βασιλείου σκηνικά, Τσαρούχης κο-στούμια, Θόδωρος Αντωνίου μουσική, Χαρα-λάμπους σκηνοθεσία και το μισό ελληνικό Θε-ατρο στη Σκηνή! Πρεμιέρα στο Ηρώδειο! Γε-νικές δοκιμές και γω άκουσον -άκουσον, με τησχετική γνώση που μου έδινε η αρχιτεκτονικήμου ιδιότητα και τη νεανική .... ασυλία, τολμώνα σχολιάσω και να προτείνω διορθώσεις στορούχο μου, σε ποιον; - στον Τσαρούχη! Αργό-τερα ο Κατράκης και ο γλύπτης Παύλος, που

είχε έρθει να κάνει το πορτραίτο του Κατράκη,μου έλεγαν πως ήταν σίγουροι ότι θα ξεσπουσεθύελλα! Παραδόξως ο Τσαρουχης με κοίταξε,με ζύγισε με το κοφτερό του βλέμμα και γυρ-νώντας στον Κατρακη του λέει: "Έχει τσαγανόη μικρή". Την άλλη μέρα το ρούχο είχε αντικα-τασταθεί! Και ο Παύλος έφτιαξε κι ένα δικόμου πορτραίτο, με το καινούργιο κοστούμι! Καιο Κατράκης ησύχασε γιατί δεν θα ήξερε πως ναδιαχειριστεί ενδεχόμενη σύρραξη.

Όμως η σύρραξη τελικά έγινε, ανάμεσαστον Κατράκη και τον Χαραλάμπους αυτή τη

100 1 � 2011 �

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ Κείμενο: Γεωργία Ζώη (ηθοποιός, αρχιτέκτονας, Link : www.gzoi.gr)

ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ:Ο Τσαρούχης και μια μοναδική συνεργασία

που δεν πρόλαβε να γίνει...

φορά! Απειλήθηκε μάλιστα να διαλυθεί η πα-ράσταση και να ακυρωθεί η πρεμιέρα στο Ηρώ-δειο! Με την ψυχραιμία και την αποφασιστικό-τητα του Κατράκη αποσοβηθηκε κι αυτός ο κίν-δυνος. Ανέλαβε εκείνος τα ηνία και συνεχίσαμεμε μια ιστορική Παρασταση - Μυσταγωγια!Ακολούθησε περιοδεία μαμούθ! Ανάμεσα στουςσταθμούς της περιοδείας ο Βολος. Είχαμε φτά-σει μετά απο ενα εξοντωτικο ταξίδι και χωρίς ναπάρουμε ανάσα πήγαμε στην παρασταση! ΟΚατρακης κουρασμένος –οδηγούσε πάντα τοαυτοκίνητο του– και εγώ ακολουθούσα με τοδικό μου! Πολλές φορές, θυμάμαι, τον προ-σπερνούσα και τότε πεισμωνε και άρχιζε τις κό-ντρες! Όπως πάντα κι εκείνη τη μέρα το Θεα-τρο ήταν κατάμεστο! Ξεκινάει η παράσταση καιενώ είμαστε στη δεύτερη σελίδα του έργου,ακούω τον Κατρακη να λέει ένα μονόλογο αποτην προτελευταία σελίδα!! Με λούζει κρυοςιδρώτας! Θα ήταν η συντομότερη παράστασητου κόσμου, μια παράσταση δέκα λεπτών, μόνομε αρχή και τέλος! Βλέπω βλέμματα πανικούγύρω μου, αμήχανοι όλοι οι ηθοποιοί, εκτός αποτον Κατράκη, που δεν έχει συνειδητοποιήσειτην επερχόμενη τραγωδία! Και τότε, σε μιαπαύση, μέσα στο κλίμα της τελετουργίας τουέργου, ως πρωθιέρεια, ξεκινάω με δυνατή στε-ντορεια φωνή έναν ύμνο απο τις πρώτες σελί-δες και παρασυρω όλο το θίασο σε ενα χορικό,δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Κατράκη ναεπανέλθη στην κανονική ροή! "Κόρη μου σ' ευ-χαριστώ. Χαίρομαι που σε εμπιστεύθηκα" μουείπε τελειώνοντας! Σήμερα αναλογίζομαι πόσοριψοκίνδυνο, αλλά και καταλυτικό ήταν αυτόπου έκανα, μια ηθοποιός με μόλις τριών χρόνωνΘεατρική Παιδεία!

Μια μοναδική συνεργασία γιγάντωνπου δεν πρόλαβε να γίνει …

Όταν τέλειωνα το Εθνικό Θεατρο ο Μινωτηςμου πρότεινε να μείνω στο Εθνικο και με τις δυοιδιότητες μου, της ηθοποιού και της αρχιτεκτο-νος! Για κάποιο λόγο, ενστικτωδώς, σκέφτηκαότι θα ήταν λάθος να ανταποκριθώ στη διπλήπρόταση. Αφενός ήξερα ότι μέχρι τότε δεν δί-νονταν ευκαιρίες στους νέους ηθοποιούς, παρά

μόνο αφού θα υπηρετούσαν μια μακρά θητείαστο χορό! Αφετέρου είχα πληροφορηθεί ότι οΜινωτής ονειρευόταν να συνδέσει το όνομα τουμε το καινούργιο Εθνικό που θα έκτιζε κατ' επέ-κτασιν του κτιρίου του Τσιλερ, αφού αποκαθι-στούσε το παλαιό! Ήθελε λοιπόν να στελεχώ-σει το Εθνικό με μια ομάδα αρχιτεκτόνων πουθα μελετούσαν το νέο κτίριο και θα πραγματο-ποιούσαν το όνειρο του. Σκέφτηκε ότι με τη δι-πλή μου ιδιότητα θα ήμουν κατάλληλη γιαυτήτην ομάδα! Με έστειλε μάλιστα να εκπροσω-πήσω την Ελλάδα στο παγκόσμιο Συνεδριο Αρ-χιτεκτονικής Θεατρικού Χώρου στο Μόναχο,όπου μετείχαν τα σημαντικοτερα ονόματα τουΘεατρου και της Αρχιτεκτονικής όπως ο ΠετερΣταιν, ο Στρελερ, ο αμερικανός Αρχιτεκτων θε-άτρων Τζωρτζ Αιζεναουερ κλπ! Έτσι έμεινα στοΕθνικό ως Αρχιτέκτων και μετείχα στο σχεδια-σμό του νέου Θεάτρου και της Δραματικής Σχο-λής του! Ευλόγως ο Μινωτής με θεωρούσε δικότου παιδί! Αν σκεφτούμε δε ότι υπήρχε πάνταενας ανταγωνισμός με τον Κατράκη, που ήτανγι αυτόν το αντίπαλο δέος, καταλαβαίνουμε ότιθεώρησε πως τον πρόδωσα, όταν πήγα να παίξωμε το μεγαλο ανταγωνιστη του, τον Κατράκη!Γνωρίζοντας και τους δυο, είχα συνειδητοποιή-σει, ότι ήταν και οι δυο ογκολιθοι, που αν γινό-ταν να συναντηθούν στο Θεατρο, θα ήταν κάτιμοναδικό! Άρχισα να κάνω διερευνητικές κρου-σεις! Στην αρχή ούτε κουβέντα! Και μετά άλλη"φαεινή ιδέα": Οι δυο τους στο ίδιο σανίδι δεχωρουσαν! Αν όμως ο ενας σκηνοθετουσε τονάλλον! Τρέχω και τους το λέω! Τσιμπησανε! Θαήταν ο μόνος τρόπος να συνεργαστούν χωρίς ναανταγωνίζεται ο ενας τον άλλον. Ο Μινωτης θασκηνοθετουσε τον Κατρακη "Οιδιποδα" κι οΚατρακης θα σκηνοθετουσε το Μινωτη "Προ-μηθέα Δεσμωτη" η "Βασιλιά Ληρ"! Θα γινότανχαμός! Ακόμα θα μιλούσαμε γι αυτές τις παρα-στάσεις! Ήμουνα τόσο χαρούμενη που τους είχαμαλακωσει! Θα περιμέναμε να τελειώσει η Ται-νια του Αγγελοπούλου το "Ταξίδι στα Κήθυρα"και μετά θα συναντιόμασταν για να συζητή-σουμε τις Λεπτομερειες! Όμως το "ταξίδι" αυτόήταν μοιραίο! Στις 2 Σεπτεμβρίου του 84 η με-γαλύτερη φωνή του ελληνικού Θεάτρου σίγησε.

101� 2011 � 4

102 4 � 2011 �

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ

Ψίτ! … ! ΨΗ-νεσαι;

104 4 � 2011 �

Γαστρονομία Κείμενο, φωτογραφία: Νίκος Πάλλης

Υο, φίλοι συνδαιτυμόνες, πως πάειτο ψήσιμο στον καυτό ήλιο ; Ελ-

πίζω να έχετε εξοικειωθεί, γιατί σκέφτηκαότι στην παραλία, το βραδάκι, ταιριάζειάψογα μια φωτιά, μια σχάρα, παγωμένεςμπυρίτσες και κρασάκι, και εξαίσιες ευω-δίες ψητών στα κάρβουνα να χορεύουνστον αέρα, παρέα με την θαλασσινή αύρακαι τον γλυκό παφλασμό των κυμάτων,

ερεθίζοντας τους γευστικούς μας κάλυκεςκαι τους οσφρητικούς υποδοχείς μας. Πω-πω, ψήθηκα !!!

Θα παραθέσω μια βασική συνταγή και,κυρίως, tips για ένα απολαυστικό γευστικόαποτέλεσμα. Η βασική συνταγή αφορά τοκοτόπουλο, έτσι λοιπόν παίρνουμε ένα κο-τόπουλο, το κόβουμε (προσωπική προτί-

105� 2011 � 4

μηση, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, αρκεί να

μην είναι πολύ χοντρά τα κομμάτια, θα επι-

μήκυνε τον χρόνο ψησίματος) σε επτά τε-

μάχια (δυο μπούτια πλήρη, δυο φτερούγες

πλήρεις, δεξί-αριστερό στήθος και ράχη-

λαιμός), το αλατίζουμε καλά και το απλώ-

νουμε στη σχάρα. Γυρνάμε τη σχάρα πότε-

πότε και, περιοδικά, πηρουνίζουμε το

κρέας. Όταν τα υγρά, που βγαίνουν από το

πηρούνισμα, σταματήσουν να είναι κόκ-

κινα, το πουλί είναι έτοιμο προς απόσυρση

εκ της πυράς και θριαμβευτική εναπόθεση

στο πιάτα μας δια τα περεταίρω.

Τώρα ας περάσουμε στα γενικά κόλπα.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, τα κόλπα αφο-

ρούν το ψήσιμο στα κάρβουνα γε-νι-κά, τα

χρησιμοποιείτε σε ότι είδος ψητού επιθυ-

μείτε. Μη βάζετε λεμόνι στη διάρκεια του

ψησίματος, έχει την τάση να σκληραίνει το

κρέας και, επί πλέον, υπάρχουν τύποι που

δεν τους αρέσει το λεμόνι στα ψητά σχάρας

(λ.χ. moi). Όσον αφορά τα καρυκεύματα

(πιπέρι, ρίγανη κ.λπ.), ας έχετε υπ’ όψι σας

ότι πικρίζουν, άμα καίγονται. Όσο πιο συ-

χνά γυρίζετε τη σχάρα, τόσο πιο νόστιμο θα

είναι το αποτέλεσμα. Στη δυνατή φωτιά η

σχάρα θέλει μεγαλύτερη απόσταση από τα

κάρβουνα, στη χαμηλή φωτιά, μικρότερη.

Τα ψάρια θέλουν δυνατή φωτιά και την

σχάρα καυτή, για να μην ξεπετσιαστούν.

Περιοδικά, ρίχνουμε λίγο αλάτι, γιατί με

τους χυμούς να τρέχουν, το αλάτι δεν προ-

λαβαίνει να εισχωρήσει στο κρέας, ώστε να

το νοστιμίσει. Το λαδάκι είναι ευπρόσδεκτο,

αλλά όχι απαραίτητο. Το ίδιο ισχύει και για

οποιουδήποτε τύπου μαριναρίσματα, έχει

να κάνει με τα γούστα. Προσωπικά, προ-

τιμώ τα ψητά σκέτα, μόνο με την καθαρή

τους γεύση και αλάτι.

Για τελευταίο κόλπο, έχω κρατήσει το

καλύτερο! Κατά τη διάρκεια του ψησίματος,

κάθε τόσο ρίχνουμε πάνω στα κάρβουνα

μια χεράδα πράσινα φύλλα από οτιδήποτε

δένδρο ή άλλο φυτό (πευκοβελόνες, θάμνο

θυμάρι, ρίγανη, σχίνα κ.λπ.) βρίσκεται κο-

ντά μας. Η ιδέα έχει ως εξής: Τα φύλλα δεν

καίγονται, μαραίνονται και βγάζουν καπνό,

ο οποίος εισχωρεί στην ψηνόμενη σάρκα

και δίνει γεύση καπνιστού στα επί της σχά-

ρας. Η εξαιρετική, ιδιαίτερη –έως και

gourmet– νοστιμιά είναι εγγυημένη!!!

Να θυμάστε ότι το ψήσιμο στα κάρβουνα

είναι ομαδική υπόθεση, σηκώνει παρεούλα,

ποτηράκια και καλαμπούρι, μην ξεχνάτε τον

καημένο τον ψήστη στη μοναξιά και στους

πειρασμούς του. Καλά παιχνίδια, καλή

όρεξη και καλές (γευστικές ή άλλες) εξε-

ρευνήσεις, φίλοι!

Πολυχώρος Bassaviola: Από πρωί ... μέχρι πρωίας (Μέρος 4…)Τόπος: Ιστορικό κέντρο Καλαμάτας

Φωτογραφία: Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς,Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου

106 4 � 2011 �

ΦΡΙ ΘΕΜ Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

Πάει και αυτό το καλοκαίρι. Έφυγε φουριό-ζικα, αφήνοντας πίσω του τα αγριεμένα μποφό-ρια να μας προετοιμάσουν τα σώψυχα για το δύ-σκολο Σεπτέμβρη που έρχεται.

Φέτος, τα πράγματα ήταν αλλιώτικα. Λιγο-στούς καλοδέχτηκε στην αγκαλιά της η Σύρα ηαρχόντισσα. Και αυτοί οι λιγοστοί ήτανε μαζε-μένοι και δεν γιόμιζαν τα μαγαζιά. Πάνε οι και-ροί που δεν έβρισκες καρέκλα να πιεις τον καφέσου, που στριμωχνόσουνα στα σκαλιά του Δη-μαρχείου, για να παρακολουθήσεις κάποια εκ-δήλωση στην Πλατεία Μιαούλη. Δύσκολοι και-ροί οι τουτινοί. Μελαγχολία, αβεβαιότητα καιαπαισιοδοξία. Το αύριο, άγνωστο και απρόβλε-

πτο.Κάτι σαν τις φθινοπωρινές μπόρες που όπουνα ’ναι έρχονται.

Και όμως, ένα όνειρο έγινε πραγματικότητα.Στήθηκε μια αξιοπρεπέστατη μπλουζ βραδιάστο νησί. Χρειάστηκε ένας ολόκληρος χρό-νος,μέχρι να το εγκρίνει ο Δήμος του νησιού.Τακαταφέραμε τελικά. Ο χώρος, ένα μικρό θεα-τράκι στα Λαζαρέττα, κληροδότημα της Ευαν-θίας Καΐρη.Παλιές αποθήκες, που με περισσόγούστο και μεράκι μετατράπηκαν σε μια πολύζεστή μουσική γωνιά.

Φαντάζομαι το όνομα «Θεόφιλος Καΐρης»να λέει σε κάποιους κάτι, γιατί τίποτα τελικά δενείναι τυχαίο. Ένα ξεκοιλιασμένο άταφο σώμα,

118 4 � 2011 �

Να σε δω να φοράς το καπέλο μου Επιμέλεια: Δημήτρης Επικούρης

γεμισμένο με ασβέστη.Ένα σώμα που κουβα-λούσε ένα μοναδικό μυαλό, που τόλμησε να ταβάλει με το πυκνό σκοτάδι της αμάθειας και τουσυντηρητισμού.Διαφωτισμός και αμφισβήτηση.Μπλουζ και αμφισβήτηση.

Αμφισβήτηση και μπλουζ, το ελιξίριο τηςατόφιας ζωής, που σύνορα και περιορισμούς δενθέλει να γνωρίσει.Σαν το μαργαριτάρι που ρολ-λάρει με πείσμα έξω από το κέλυφος του στρει-διού, αρνούμενο να μπει στου κολιέ την αλυ-σίδα.Σκέψεις ελεύθερες, σπαρμένες από αν-θρώπους που ξεστράτισαν επικίνδυνα από τοβαρετό δρόμο της συμβατικότητας, της υποτέ-λειας και της πνευματικής υποδούλωσης.

Κατεβήκαμε λοιπόν οικογενειακώς στις 4του Αυγούστου στη Σύρα με το Blues StarIthaki (Blue star είναι κανονικά αλλά - όπως ξέ-ρετε φίλοι μου - πρώτα φεύγει ο άνθρωπος καιμετά τα χούγια του).

Μαζί μας και ο Βασίλης, ο William ofEgaleo, όπως εγώ τον φωνάζω, ένας εξαιρετικόςφίλος, ένα άτομο με ιδιαίτερες ευαισθησίες καιπολύ πλούσια μουσική κατάρτιση αλλά και γε-νικότερη παιδεία.

Στις 6 του Αυγούστου, έφτασε ο Κωστάκης οΠαπαπάνος με τη φαμίλια του και την παρέατου, τους Loose Rag.Τους παρέλαβα απ’ το λι-μάνι και πήγαμε μέχρι το ξενοδοχείο. Στη συ-νέχεια, βρεθήκαμε όλοι μαζί στο σπίτι, χαβαλε-διαστήκαμε, (τα χωρατά και τα πειράγματα πουκάνουμε με τον Κώστα είναι στιγμές μοναδικήςχαράς και ευφορίας για μένα. Μπλουζ έκδοσητου Αριστοφάνη, ο μπαγάσας) φάγαμε τα κολα-σμένα σουτζουκάκια και το χοιρινό με το κάρυπου μου αρέσει να φτιάχνω, κάναμε μία βόλταμέχρι τη μικρή Βενετία της Σύρας, την περιοχήτου Αγίου Νικολάου του «πλούσιου».

Την επομένη, έφτασαν και οι Cargo.Γύρωστις 6 έγινε το sound check. Ήμασταν όλοι εκείπαρέα. Ο ηχολήπτης, εμπειρότατος, ευγενέστα-τος και πρόθυμος να εξυπηρετήσει όλους τουςμουσικούς. Ο ήχος που βγήκε στο τέλος ήτανάψογος, πραγματικά.

Άρχισε να βραδιάζει.Η συναυλία δεν είχεδιαφημιστεί ιδιαίτερα. Μερικές σκόρπιες αφί-σες σε καταστήματα της Ερμούπολης μαζί μεάλλα δρώμενα. Επιφυλακτικός ο δήμος - και μετο δίκιο του - με αυτό το όχι και τόσο γνωστό εί-δος μουσικής. Εξαίρεση, η Κυκλαδίτικη εφημε-ρίδα «ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ», που φρόντισε να προ-βάλει την εκδήλωση με τον καλύτερο τρόπο.

Όλοι μαζί, αφού ήπιαμε το καφεδάκι μας στολιμάνι, κινήσαμε για το θεατράκι.

Το θεατράκι έχει χωρητικότητα γύρω στα100-120 άτομα.Εκεί φιλοξενείται και το IndieRock Festival κάθε χρόνο που διαρκεί 3 ολό-κληρες μέρες. Με τα 10 Ευρώ είσοδο που είχεβάλει ο δήμος, συν το γεγονός ότι το Indie RockFestival είχε τελειώσει την προηγούμενη μέρα,κάπου προβληματιστήκαμε.Υπήρχε μία έκδηληαγωνία σε όλων μας τα πρόσωπα. Άραγε, θα ερ-χόταν κόσμος; Θα γέμιζε το θέατρο;

Αναθαρρήσαμε βλέποντας να μαζεύεται κό-σμος σιγά-σιγά.Πριν ανέβουν οι Loose Rag στησκηνή, το θεατράκι όχι μόνο είχε γεμίσει αλλάυπήρχαν και κάμποσοι που καθόντουσαν αρι-στερά και δεξιά του θεάτρου.Ρώτησα ένα παλ-ληκάρι που ήτανε στο συνεργείο του ηχολήπτηνα μου πει πόσος κόσμος περίπου είχε έρθει.«Είναι γύρω στους 140» μου απάντησε.Κανείςδεν το περίμενε. Προσωπικά, αισθάνθηκα πολύμεγάλη ανακούφιση και συγκίνηση.Τα είχαμεκαταφέρει.

Ο Κωστάκης και η παρέα του έκαναν μίααξιοπρεπέστατη εμφάνιση. Άρεσαν πάρα πολύκαι ιδιαίτερα στον αρχισυντάκτη της εφημερί-δας «ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ», το Θάνο τον Κα-ψάλη.«Γκρουβάρουνε τα παιδιά, είναι καλοί,πολύ καλοί» μου είπε, όταν το σετ των LooseRag τελείωσε και ανέβαιναν οι Cargo στησκηνή.

Ο Θάνος είναι λάτρης του μπλουζ και κιθα-ρίστας ο ίδιος.Η άποψή του έχει ιδιαίτερη βα-ρύτητα, γιατί όχι μόνο γνωρίζει από μουσικήαλλά έχει εντρυφήσει και στο συγκεκριμένομουσικό ιδίωμα, το οποίο αγαπά και σέβεται,θεωρώντας το σαν τον προπάτορα του Rock,

119� 2011 � 4

όπως και των υπολοίπων μουσικών ειδών πουακολούθησαν, ακολουθούν και θα ακολουθή-σουν.

Ήρθε η σειρά των Cargo. Χαμός. Ο Δημήτρης ο Ιωάννου είναι ένας

απίστευτος μουσικός, ένας γνήσιος μπλούζμαν,ένας άνθρωπος με χρυσή καρδιά αλλά και τα-λέντο. Οι Cargo τα έδωσαν όλα. Ο Στέλιος οΖαφειρίου έλιωσε κυριολεκτικά την tele του καιγοήτευσε τον κόσμο. Ήταν όλοι τους άψογοι.ΟΜπάμπης στο σαξόφωνο, ο Ορέστης στα πλή-κτρα και ο Πέτρος στα τύμπανα.Ο Μήτσος κα-τέβαινε κάτω, πείραζε τον κόσμο, έκανε γκρι-μάτσες, χωρατά, καλούσε τον κόσμο να τρα-γουδήσει μαζί του.Ο κόσμος χόρευε και έδειχνεμια δίψα να ρουφήξει κάθε νότα, κάθε κίνησηπάνω στη σκηνή.

Αξέχαστη βραδιά. Γιόμισε η θάλασσα και οαέρας από ήχους μπλουζ. Τεράστια η συγκί-νηση. Το μπλουζ, αυτό το ψυχόβγαλμα, αυτό τολαϊκό μουσικό ιδίωμα βγαλμένο από το λαρύγγιτου Δημήτρη του Ιωάννου βούταγε όλο τον κό-σμο μέσα από θέατρο και τον μετέφερε σταβαλτονέρια της Λουϊζιάνα, στα σκοτεινά και κα-πνισμένα μπαρ του Σικάγο, εκεί που τοmoonshine ρέει άφθονο και ανακατεύεται μεκάθε λογής ανθρώπινο συναίσθημα.

Αυτό δεν είναι τελικά το μπλουζ; Ένα κο-κτέιλ των ανθρώπινων συναισθημάτων είναι.Ένα ταξίδι στα βάθη της ανθρώπινης συνείδη-σης, το χώρο των αισθήσεων και τον παραισθή-σεων. Τζάμια θολωμένα απ’ της ψυχής ταχνώτα. Αυτό είναι το μπλουζ.

Ο Θάνος επανήλθε.Αυτή τη φορά, με ολοσέ-λιδο αφιέρωμα για τη μπλουζ βραδιά.

Οι μπάντες κατευχαριστημένες με την αν-θρωπιά, το ενδιαφέρον και την ευγένεια των δη-μοτικών αρχών. Εδώ είναι η Σύρα, είναι ο πολι-τισμός, είναι η πατρίδα τόσων λογίων, είναι τοσεντούκι των αναμνήσεων μιας Ελλάδας πουκάποτε φώτισε τον κόσμο αλλά μετά η ίδια προ-τίμησε το σκοτάδι. Ιερός τόπος η αρχόντισσα.Δεν είναι γι’ αυτούς που ψάχνουν για άσπρο με

μπλε τυπωμένα σε καρτ ποστάλ και ημερολό-για. Η Σύρα είναι για ανθρώπους που αναζητούνπράγματα έξω από το ζελέ της φτήνιας, της πα-ρακμής και της προκάτ διασκέδασης.

Οι υπόλοιπες μέρες μου κύλησαν όμορφα,σταμπαρισμένες από την όμορφη εκείνη μου-σική βραδιά. Μαθήματα δημοκρατίας στα δύομου παιδιά, μπροστά στη προτομή του ΣπύρουΜουστακλή στην πλατεία Τσιροπινά, σουλάτσοστα στενά, αγνάντεμα της γαλανής κυράς που οβοριάς τη θέριευε, ιστορίες και κουβεντολόι μετα φιλαράκια του συγχωρεμένου του πατέραμου, το Λάκη και τ’ αδέρφια του στον Άη Νι-κόλα, έξω από την ψαροκαλύβα που μπροστάτης δε φτουράει το μεγαλύτερο παλάτι.Αν ψά-χνει κανείς ανθρωπιά, αγνότητα και μαλαματέ-νιες καρδιές, καλό θα ήταν να κατηφορίσει προςτην καλύβα του Λάκη και της παρέας του.

Τα απογεύματα, φαγητό μαγειρεμένο για τηνκυρα-Στέλλα μας, μια αξιολάτρευτη γειτόνισσαπου κάποτε με ένα αυτοσχέδιο καλάμι λιάνιζετους σαργούς και τις χιόνες στο λιμάνι και τώραστέκει ανήμπορη απέναντι στα χρόνια που φορ-τώθηκαν πάνω της. Δεύτερη μάνα μου.

Βλαστήμια κάθε φορά που ανέβαινα τα σκα-λιά. Βλαστήμια στο τσιγάρο που μου αδυνατίζειτα πνευμόνια. Άη σιχτίρ, παλιοτσίγαρα. Τώραπου τελειώσανε οι σκάλες, ας ανάψω άλλο έναμέχρι να φτάσω στο σπίτι. Μια ευθεία έμεινε.

Τα βράδια, αγνάντεμα απ’ την ταράτσα καιθύμισες, πολλές θύμισες. Ιστορίες. Λόγια τουκυρ-Μανώλη του συγχωρεμένου που κάποτεψαρεύαμε κέφαλους παρέα. Ορέ, τι θυμήθηκα!Μια εύμορφη κοπελούδα απ’ το Πήλιο, το «πο-λυβότανον» που έλεγε και ο Όμηρος, σκλάβαενός αδίστακτου γερο-Λάκωνα που το ’σκασεμια μέρα μ’ ένα ναύτη Συριανό. Ιστορίες ζωής.Μπλουζ ιστορίες, έτσι, για να συμφιλιωθούμεμε το πεπρωμένο μας.

Και όταν τα μεσάνυχτα μου βάραιναν ταβλέφαρα και κίναγα να κοιμηθώ, ένας γάτοςαλάνι, ένας σκέτος αλητάμπουρας μπλουζόγα-τος, έκανε όλα τα θηλυκά τα γατιά να σκού-ζουνε απ’ την πυράδα.Σκέτος Robert Johnson ο

120 4 � 2011 �

Να σε δω να φοράς το καπέλο μου

μπαγάσας, με το ζόρι κρατιόμουνα να κατέβωκάτω και να του κόψω τα γκογκόβια, να λυ-τρωθώ απ’ την αϋπνία.

Α! ήτανε και τα ψαρέματα! Λιγοστά, αλλάόμορφα. «Γιατί, μπαμπά, περιμένουμε να τσι-μπήσει το ψάρι;» με ρωτούσαν τα βλαστάριαμου.

«Το ψάρεμα μας μαθαίνει την τέχνη της υπο-μονής», η απάντηση.

Και ο Βοριάς. Α, ρε κλέφτη Βοριά. Την ώραπου τα μάτια μου ερωτοτροπούσαν με την κυράτη γαλανή και την απεραντοσύνη της, εσύ μουβούτηξες το καπέλο και της το χάρισες.

Πέρασαν κιόλας 17 μέρες; Τώρα θα γυρί-σουμε δηλαδή;

Σύρα μου, φεύγω. Για λίγο όμως. Τηρώ τις

υποσχέσεις μου εδώ και 20 χρόνια. Σου ξανάρ-χομαι πάντα , έτσι δεν είναι;

Όταν όμως θα ξανάρθω, ΘΕΛΩ ΝΑ ΣΕ ΔΩΝΑ ΦΟΡΑΣ ΤΟ ΚΑΠΕΛΟ ΜΟΥ. Έτσι, για ναμου δείχνεις πόσο ευχαριστήθηκες τα μπλουζπου σου χαρίσαμε στις 7 του Αυγούστου. Θέλωλοιπόν να σε δω να το φοράς και να θυμάσαιεκείνη τη βραδιά στα Λαζαρέττα, στο θεατράκι.

Μου το υπόσχεσαι;Τις θερμές μου ευχαριστίες στο Γιάννη Κε-

ράνη, που αγκάλιασε και πίστεψε σ’ αυτή τηνεκδήλωση, το Γιώργη τον Αλβέρτη για τις φω-τογραφίες και το DVD από την εκδήλωση καιτο Θάνο τον Καψάλη, το μπλουζόψυχο φίλομου, που στήριξε και στηρίζει με τόση αγάπηαυτή την πανανθρώπινη μουσική.

121� 2011 � 4

Τ ο ‘94 επέστρεψα στην Αθήνα γιανα σπουδάσω χορό και περισσό-τερο για να φύγω από το σπίτι μου

στο Βόλο, παίρνοντας μαζί τα λιγοστάυπάρχοντά μου: ρούχα, παπούτσια, κιθάρα,κόκκινο ραδιοκασετόφωνο με σπασμένη κε-ραία, 5-6 κασέτες, 5-6 βιβλία, 1 πένα (γρα-ψίματος) και 1 ημερολόγιο. Εγκαταστάθηκαστο Γαλάτσι, στη γκαρσονιέρα της Διαμά-ντως, φοιτήτρια νοσηλευτικής από το Άρ-γος. Η Μαντώ έλειπε πάντα, ερχόταν μόνοστην εξεταστική φέρνοντας μαζί της πορτο-κάλια, λεμόνια και λάχανα από το κτήμα τηςοικογένειάς της.

Το ημερήσιο πρόγραμμά μου περιλάμ-βανε: α) ανελέητα βάσανα στο κορμί μου,3-6 ώρες στη σχολή χορού Χοροκίνηση, γιαμια τέλεια διπλή πιρουέτα, μια κοφτερήαραμπέσκ ή ένα μελωμένο απ’ την ευλυγι-σία καμπρέ β) τουριστικό σεργιάνι στουςδρόμους της Αθήνας δίχως προορισμό –άγνωστο το πόσες ώρες περπατούσα, γ) παί-ξιμο κιθάρας, τραγούδι και απόπειρες πρώ-των «ενήλικων» τραγουδιών σε πλάγιοαπόηχο, μελαγχολικό - για λόγους ίασης καιπαρηγοριάς, δ) απολογισμός της μέρας στοημερολόγιο, ε) ύπνος - τις περισσότερες φο-ρές ήταν ζητούμενο.

Ήμουν γυμνή από αγάπη. Δεν είχα πια φί-λους, συγγενείς ούτε εραστή. Αντιθέτως,είχα ελάχιστα χρήματα, πολλές αντίζηλεςμαθητευόμενες χορεύτριες, κατάθλιψη λόγωερωτικής απογοήτευσης, άγχος για τα κιλάμου - τα 56 δεν είναι αποδεκτός αριθμός γιαβάρος μιας wannabe χορεύτριας, άγχος για

το τι θα κάνω στη ζωή μου γενικά. Ήμουνπλαισιωμένη με λίγα λόγια από ένα συναι-σθηματικό φωτοστέφανο απελπισίας.

Όταν ήμουν πολύ κουρασμένη για ναπαίξω μουσική άκουγα ράδιο, Αιγαίο fm.Ήταν κι αυτό κατά κάποιο τρόπο κοπια-στική απασχόληση, μικρότερου μόχθου βέ-βαια μιας και για να ακούσω δίχως παράσιταέπρεπε να κρατώ την κεραία! Νομίζω πωςέστησα ικανοποιητικά το σκηνικό εκείνουτου χειμώνα στο Γαλάτσι για να μπω στοκυρίως θέμα.

Ήταν αρχές άνοιξης, γιατί στο τραπέζιθυμάμαι ένα ανθισμένο κλαδί νεραντζιάς ναμε ταράζει με τα μυριστικά του κάλλη. Προ-σπα θού σα να κάνω ακροβατικά εκείνο τοβράδυ, να γράφω ημερολόγιο με το έναχέρι, να κρατώ τη σπασμένη κεραία με τοάλλο για να ακούσω τραγουδάκια. Είχα τηνατυχία να είμαι στερημένη του αγαπημένουμου έπειτα από δική μου απόφαση και απο-λύτως μετανιωμένη για αυτό γιατί αμέσωςμετά το χωρισμό μας αντικαταστάθηκα απόμια μισητά τέλεια και παραμυθένια κοπέλα,τουλάχιστον έτσι φάνταζε στα μονίμως υγράμου μάτια. Οπότε σας βεβαιώνω πως τοημερολόγιό μου ήταν πληκτικό. Μονόλογοιμετάνοιας, σχέδια για επανένωση, φαντα-σιώσεις συναντήσεων τυχαίων και μη, σκέ-ψεις εκδίκησης και άλλα συναφή. Όσοιέχουν ερωτευτεί κι απορριφθεί ξέρουν…

Δεν είχα ολοκληρώσει να γράφω στοημερολόγιο την πρότασή: «η θύμησή σουστο μυαλό μου μια φωτοβολίδ…», όταν μουτράβηξε την προσοχή η σύντομη εισαγωγή

124 4 � 2011 �

Το παιδί με την κεραία Κείμενο: Κατερίνα Κυρμιζή

Μηχανή του χρόνου... μια φωτοβολίδα!

ενός τραγουδιού που δεν είχα ακούσει ποτέμου, με υπέροχες κιθάρες σε διφωνία. Μπαί-νει το canto και ακούω κεραυνοβολημένητον στίχο: «Μια φωτοβολίδα μες στη νύχτασκάει κι η καρδιά μου σπάει μες στο φως σεείδα…»

Ξαναθυμίζω το κάδρο μας. Στο δεξί χέρικρατώ την πένα μου που κόμπιασε, στοδέλτα της φωτοβολίδας και σταλάζει κλαί-γοντας το μαύρο της μελάνι στο χαρτί, με τοαριστερό αγγίζω τη σπασμένη κεραία γιαμια ακρόαση δίχως παράσιτα, στο ραδιό-φωνο παίζει το τραγούδι του Ορφέα Περίδη«Φωτοβολίδα», το οποίο ακούω για πρώτηφορά. Θαυμάστε συγχρονισμό στα γεγο-νότα, στις λέξεις και στα αισθήματα.

Θυμάμαι τον εαυτό μου να αναλύεται σεδάκρυα πικρά μα κι εξαγνιστικά, να σκύβωτο κεφάλι πάνω στο τετράδιο και να κλαίωμ’ αναφιλητά και το πετσί μου να ‘ναι μιαξένη χώρα απ’ την ανατριχίλα και τη συγκί-νηση. Γιατί δεν ήταν μόνο ο συγχρονισμός,η κβαντική μετά-φυσική, ούτε μόνο οι στί-χοι που ήταν γραμμένοι ακριβώς για μένακαι για όσα αισθανόμουν. Ηταν κυρίως η αι-σθητική, η μουσική απόλαυση. Η μελωδίατου τραγουδιού ήταν “so fucking brilliant”.Ζήλεψα και θαύμασα τόσο πολύ τον ΟρφέαΠερίδη και το τραγούδι του που μου κόπηκεη ανάσα.

Με το τέλος του τραγουδιού έκλεισα τοραδιόφωνο μαρμαρωμένη κι άψυχη να κοι-τάζω το κενό. Ρωτιόμουν αν θα μπορούσαποτέ να γράψω ένα τόσο καλό τραγούδι όσοαυτό, αν στα αλήθεια όλο αυτό συνέβη ή τοφαντάστηκα, το ονειρεύτηκα, αν ήταν κά-ποιο σημάδι, αν πραγματικά θέλω να γίνωχορεύτρια, αν είχα εντελώς φρικάρει. Νο-

μίζω πως έπειτα από αυτό το γεγονός έπεσαμε τα μούτρα στους μήνες που ακολούθη-σαν στα τραγούδια που 2 χρόνια αργότεραθα έμπαιναν στον πρώτο μου δίσκο, το «Κο-ντσέρτο για σοκολάτα και τριαντάφυλλα».

Υγ. Όταν μπήκα στο Myspace το 2008και πρόσθεσα στους φίλους μου τον κ. Πε-ρίδη, πήρα το θάρρος να του γράψω μέσεςάκρες αυτήν την ιστορία. Προς μεγάλη μουέκπληξη μού απάντησε για να με ευχαρι-στήσει και να με βεβαιώσει πως θα γράψω,αν δεν το ‘χω κάνει ήδη όχι ένα, μα πολλάκαλά τραγούδια!

125� 2011 � 4

Ημερομηνία Κυκλοφορίας Οκτώβριος 2011

Είδος Κοινωνικό

Studio Mayambush Art Factory

Σχετικές πληροφορίες Μια ταινία του Χρήστου Καρτέρη με θέμα τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Περιγραφή Δ/ΝΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ : Σταμάτης ΓιαννούληςΗΧΟΣ - ΜΟΥΣΙΚH : Ανδρέας Κουλούρης ΜΟΝΤΑΖ : Παναγιώτης ΧοχλιόςΣΚΗΝΙΚΑ- ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ : Λουκία ΧατζέλουΜΑΚΙΓΙΑΖ : Άλκηστις Βουβαλίκη , Μίνα Χάμπα ‘Α ΒΟΗΘ. ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Γιώργος Αγγέλκος‘Β ΒΟΗΘ. ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Νικόλ Δρόσου ΟΡΓΆΝΩΣΗ / ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Mayambush Art FactoryΒΟΗΘ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Κώστας Χάλαρης, Γιώτα Κασκαβέλη, Γιώργος ΚλάδηςΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου (6956610300)torodi.shortmovie@gmail.comΧΟΡΗΓΟΙ: Sempre cafe-bar

Igodo cafe-barΕστιατόριο “Δάφνη”Enzzo de CubaΝίκος ΜουρελάτοςΑποστόλης ΚολύβαςDimello

ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Urban Style Magazine (http://www.urbanstylemag.gr/)Echomove Artistic Magazine (http://echomove.gr/)

Περιγραφή Σεναρίου Όταν τα καλοκαίρια, νύχτα, βλέπουμε να πέφτουνε αστέρια, δεν είναι επειδήαυτά δεν μπορούν να γαντζωθούν στον ουρανό, ούτε η αδυναμία τους τα κά-νει να γλιστρούν, να σβήνουν, να χάνονται...Είναι μικρά καινούργια αστέρια που έχουν μόλις γεννηθεί και που αλλάζο-ντας τη σύσταση του Σύμπαντος πλέκουν τα παιχνίδια της μοίρας...Όπως τα σπόρια ενός ροδιού, που σπάει και ραγίζει κρεμασμένο, έξω απότην μάντρα, πάνω στο κλαδί μιας ροδιάς που ‘χει τις ρίζες της μέσα στονκήπο μιας παλιάς μονοκατοικίας...

Πρωταγωνιστεί: Ανδρέας Μασούρας, Χρήστος Κακαράκης, Λίλη Τέγου, Γεννάδιος Πάτσης, Νί-κος Κατσούρης, Καίτη Λαζαρίδη, Αγγελική Κασκαβέλη, κ.α.

Directed By Χρήστος Καρτέρης

Written By Χρήστος Καρτέρης , Ανδρέας Μασούρας

Produced By Mayambush Art Factory

127� 2011 � 4