Αντωνίου Κων/νοςΚαθηγητής ΠΕ07

Πύργος Ιανουάριος 2008

Εισαγωγή στην Ηλεκτρονική Εκπαίδευση

elearning

Ορισμός

• Ηλεκτρονική Μάθηση είναι η χρήση των νέων πολυμεσικών τεχνολογιών και του διαδικτύου για τη βελτίωση της ποιότητας της διευκολύνοντας την πρόσβαση σε πηγές πληροφοριών και σε υπηρεσίες καθώς και σε ανταλλαγές και εξ' αποστάσεως συνεργασίες.

• Ο όρος καλύπτει ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών και διαδικασιών, όπως ηλεκτρονικές τάξεις και ψηφιακές συνεργασίες, μάθηση βασιζόμενη στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στις τεχνολογίες του παγκόσμιου ιστού (WWW). Συμπεριλαμβάνει την παράδοση του υλικού μέσω του διαδικτύου (Internet), τοπικών (Local Area Network- LAN) και απομακρυσμένων δικτύων (Wide Area Network), κασετών ήχου και βίντεο, δορυφορικών μεταδόσεων, διαδραστική τηλεόραση (Interactive Television), ψηφιακών δίσκων (CD-Rom, DVD-Rom) κ.α.

Συχνοί όροι

1. Blended learning 2. CALL (computer-assisted language learning)

(for a more historical perspective) 3. Collaborative learning4. Computeach5. Computer Based Teaching 6. Computer Based Testing7. Computer-based training 8. Confidence-Based Learning 9. Distance education 10. Educational technology 11. Electronic performance support system12. eLearning 2.0 13. Flexible Learning14. Mobile-learning 15. Microlearning 16. Networked learning 17. Online tutoring 18. Online learning community 19. Virtual Campus 20. Virtual education 21. Virtual learning environment 22. Web-based training 23. Adaptive hypermedia

Κατηγοριοποίηση: Καρακύριος Χρήστος, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Διδασκαλία με τη χρήση Η/Υ

• Χώρος• α) ίδιος χώρος• β) εξ' αποστάσεως (Τηλεκπαίδευση)• Χρόνος• α) ασύγχρονη

β) σύγχρονη• Συμμετοχή• α) ατομικά

β) ομαδικά• Μέσο διδασκαλίας• α) H/Y

b) κινητό τηλέφωνογ) PDA

• Παραγωγή ηλεκτρονικού υλικού• α) Πολυμέσα

β) Παιδαγωγικήγ) Τεχνολογίαδ) Πρότυπα

• Εξατομικευμένη εκπαίδευση• Διαχείριση μάθησης• α) LMS

β) CMSγ) LCM

• κα

Μορφές Ηλεκτρονικής Εκπαίδευσης

Η Ηλεκτρονική Εκπαίδευση μπορεί να είναι

1. Σύγχρονη

2. Ασύγχρονη

Η Σύγχρονη Ηλεκτρονική Εκπαίδευση- Synchronous elearning και οι Τεχνολογίες της

1. Η σύγχρονη ηλεκτρονική εκπαίδευση πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο (real time). Έχει το πλεονέκτημα της αμεσότητας και του αυθορμητισμού εάν προσφέρεται σε χρόνο και σε τόπο που εξυπηρετεί τους μαθητές. Οι εκπαιδευτές- εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν στη διαδικασία εξ' αποστάσεως αλλά πρέπει πρέπει να είναι παρόν κατά τη διεξαγωγή της! Επίσης οι δραστηριότητες επιτρέπουν την ταυτόχρονη διάδραση μεταξύ εκπαιδευτικών- εκπαιδευομένων.

2. Οι τεχνολογίες της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης που πραγματοποιείται σύγρονα και που επιτρέπουν τη διάδραση των μαθητών είναι:

• Εικονικές τάξεις (Virtual Classrooms)

α) Σημείο συνάντησης των εκπαιδευομένων αντίστοιχο με τις παραδοσιακές τάξειςβ) Με το παρουσιολόγιο καταγράφεται η συμμετοχή των μαθητώνγ) Κατά τη διεξαγωγή των μαθημάτων οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν ποιες τεχνολογίες θα χρησιμοποιήσουν προκειμένου να διεξάγουν το μάθημά τους (Παρουσιάση διαφανειών και τεχνολογίες 2,4,5)δ) Διάδραση με τους μαθητές: Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να δηλώσουν ότι επιθυμούν να πάρουν το λόγο εάν “σηκώσουν εικονικά το χέρι τους”. Οι εκπαιδευτικοί δίνουν το λόγο στους μαθητές τους μέσω διασκέψεων ήχου- βίντεο ή chat.Λογισμικό: WiZiQ

Η Σύγχρονη Ηλεκτρονική Εκπαίδευση- Synchronous elearning και οι Τεχνολογίες της

• Διασκέψεις με βίντεο και εικόνα (Audio and Video Conferencing)Λογισμικό: Ekiga Softphone (Linux), Windows Netmeeting (XP), Windows Meeting Space (Vista) κα

• Συζητήσεις (Chat)

α) Επικοινωνούν πολλοί εκπαιδευτές- εκπαιδευόμενοι μαζί σε “δωμάτια συζητήσεων- chat rooms”β) Μπορούν να γράφουν τα σχόλια τους πληκτρολογώντας μηνύματαγ) Οι άλλοι χρήστες διαβάζουν τα σχόλια και το όνομα αυτού που τα υπέβαλε. Λογισμικό: οποιοδήποτε πρόγραμμα για IRC, πχ. Mirc κα

• Διαμοιρασμένος Πίνακας/ Διαδραστικός Πίνακας (Shared Whiteboard/Interactive Whiteboard)Ο παραδοσιακός μαυροπίνακας σε ηλεκτρονική μορφή, προσβάσιμος από οπουδήποτε πχ. SMART Board κα

• Διαμοιρασμός Εφαρμογών (Application Sharing)Χρήσιμη για την εκπαίδευση πάνω σε λογισμικό. Λογισμικό: rdesktop, Terminal Server Client (Linux), Qnext, MSN Messenger (Windows) κα

Η Σύγχρονη Ηλεκτρονική Εκπαίδευση- Synchronous elearning και οι Τεχνολογίες της

• Άμεσα μηνύματα (Instant Messaging)

Όμοιο με το Chat με περισσότερες δυνατότητες. Παρέχει λίστα επαφών, πότε οι χρήστες είναι συνδεδεμένοι, εκτός δικτύου, απασχολημένοι ή διαθέσιμοι για συζήτηση. Πρωτόκολα: MSN, Yahoo!, AIM, ICQ, GoogleTalk κα

Η Ασύγχρονη Ηλεκτρονική Εκπαίδευση- Asynchronous Elearning και τα συστατικά της στοιχεία

1. Στην ασύγχρονη ηλεκτρονική εκπαίδευση ο εκπαιδευόμενος χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για να έχει πρόσβαση στο περιβάλλον μάθησης από οπουδήποτε και οποτεδήποτε! Μελετά μόνος του το υλικό και η διάδραση με τον εκπαιδευτή και τους άλλους εκπαιδευόμενους γίνεται ασύγχρονα. Σε αντίθεση με τη σύγχρονη δε χρειάζεται η ταυτόχρονη παρουσία εκπαιδευτών- εκπαιδευόμενων.

2. Συστατικά στοιχεία:

• Εγγραφή: Οι εκπαιδευόμενοι εγγράφονται στην πλατφόρμα ασύγχρονης ηλεκτρονικής εκπαίδευσης (πχ. στο Moodle). Ο διαχειριστής αναλαμβάνει να τους χωρίσει σε ομάδες

• Παρακολούθηση: Ο εκπαιδευτής παρακολουθεί την πορεία των εκπαιδευομένων, καθώς δεν υπάρχει διάδραση σε πραγματικό χρόνο. Εξετάζεται: πόσες φορές συνδέθηκε ο χρήστης στην πλατφόρμα, πόσο χρόνο διήρκεσε η συνεδρία (session), τα μέρη που περιπλανήθηκε για ασυνήθιστα πολύ χρόνο, τις επιδόσεις του στα τεστ κα. Επίσης και οι εκπαιδευόμενοι παρακολουθούν την πρόοδό τους καθώς έχουν άμεση πρόσβαση στις βαθμολογίες τους και τα σχόλια των εκπαιδευτών

Η Ασύγχρονη Ηλεκτρονική Εκπαίδευση- Asynchronous Elearning και τα συστατικά της στοιχεία

• Πολυμεσικές δυνατότητες: Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι ανιαρή για τον εκπαιδευόμενο όταν του δίνονται μόνο κείμενα για ανάγνωση. Με αρχεία βίντεο, εικόνας, ήχου και κινούμενων σχεδίων (animation) το υλικό εμπλουτίζεται και αποσαφηνίζονται πολλές πτυχές της ύλης

• Συζητήσεις με νήματα (threaded discussions): Σε φόρα οι εκπαιδευόμενοι συζητάνε για τα μαθήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Επίσης η επικοινωνία μεταξύ τους ή με τους εκπαιδευτές μπορεί να γίνεται και με ηλεκτρονική αλληλογραφία.

• Ασκήσεις προσομοίωσης/ Εικονικά εργαστήρια: Ο εκπαιδευόμενος έχει μεγαλύτερη ελευθερία να πειραματιστεί και να εφαρμόσει τις νέες γνώσεις του καθώς μελετά στους δικούς του ρυθμούς. Το στοιχείο αυτό βρίσκεται στα πρώτα στάδια

• Αξιολόγηση γνώσεων

Η Ασύγχρονη Ηλεκτρονική Εκπαίδευση- Asynchronous Elearning και τα εργαλεία της

3. Μια πλατφόρμα ασύγχρονης Ηλεκτρονικής Εκπαίδευσης διαθέτει:

• Ομάδες συζητήσεων (φόρουμ)• Εργασίες• Τεστ• Wiki• Ψηφοφορίες• Chat• Ασκήσεις• Ανακοινώσεις• Γλωσσάρι/ Λεξικό• Εργαστήρια (Workshop)• Ημερολόγια (blogs)

Μεικτό Περιβάλλον Εκπαίδευσης- Blended Environment/ Blended Learning

• Συνδυασμός παραδοσιακής και ηλεκτρονικής εκπαίδευσης: οι εκπαιδευόμενοι παρακολουθούν τα μαθήματα στην παραδοσιακή τάξη και παρακολουθούν τις ηλεκτρονικές τάξεις

Φάσεις στο μεικτό περιβάλλον εκπαίδευσης

Το μοντέλο Το μοντέλο

1. Παρουσία μέσα στην παραδοσιακή τάξη1. Παρουσία μέσα στην παραδοσιακή τάξη

2. Φάση Ηλεκτρονικής Εκπαίδευσης2. Φάση Ηλεκτρονικής Εκπαίδευσης

3. Παρουσία μέσα στην παραδοσιακή τάξη3. Παρουσία μέσα στην παραδοσιακή τάξη

4. Φάση Ηλεκτρονικής Εκπαίδευσης4. Φάση Ηλεκτρονικής Εκπαίδευσης

Πως γίνεται η διαχείριση της μάθησης στην Ηλεκτρονική Εκπαίδευση

Η διαχείριση της μάθησης γίνεται με:• Learning Management Systems-LMS (Συστήμα Διαχείρισης της

Εκπαίδευσης)Μια πλατφόρμα LMS επιτρέπει τη σχεδίαση, παροχή και διαχείριση όλων των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε έναν οργανισμό/εταιρία/εκπαιδευτικό ίδρυμα. Σκοπός του LMS είναι η διαχείριση των εκπαιδευόμενων και η παρακολούθηση της πορείας και των επιδόσεών τους. Ένα LMS δεν παρέχει συγγραφικά εργαλεία.

• Conten Management Systems- CMS (Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου)Σε αυτή την κατηγορία γίνεται μόνο παροχή εκπαιδευτικού υλικού

• Learning Content Management Systems- LCMS (Συστήματα Διαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχομένου)

Συμπληρώνει την πλατφόρμα LMS με συγγραφικά εργαλεία για την σχεδίαση και κατασκευή υλικού που θα χρησιμοποιηθεί στα ηλεκτρονικά μαθήματα. Ενώ στο LMS σχεδιάζονται ηλεκτρονικά μαθήματα και προσαρμόζονται στις ανάγκες των εκπαιδευομένων, το LCMS παρέχει τα εργαλεία στους οργανωτές των μαθημάτων να κατασκευάζουν “κομμάτια” που οι εκπαιδευτικοί ενσωματώνουν στο μάθημά τους. Η υλοποίηση ενός μαθήματος γίνεται πιο γρήγορη καθώς χρειάζεται μόνο σύνθεση του υλικού και όχι κατασκευή εκ νέου. Οι σχεδιαστές εξοικονομούν κόπο και χρόνο.

Oφέλη για το διδακτικό προσωπικό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Oφέλη για το διδακτικό προσωπικό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

• Οι διδάσκοντες δεν είναι υποχρεωμένοι να διδάσκουν τα ίδια πράγματα κατ’ επανάληψη

• Δε χρειάζεται να εξηγούν τα ίδια πράγματα κατ’ επανάληψη• Η ευέλικτη εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη μεγαλύτερου

μέρους του αναλυτικού προγράμματος• Μπορεί να βοηθήσει στους σπουδαστές να αναπτύξουν σημαντικές

δεξιότητες πέρα από το αναλυτικό πρόγραμμα (Δεξιότητες όπως η ανεξάρτητη εργασία με χρήση ποικίλων πηγών μάθησης, η εξάσκηση στην αυτοαξιολόγηση και την αξιολόγηση, η βελτίωση στη διαχείριση του χρόνου και της συντελούμενης εργασίας, η ιεράρχηση της σπουδιαότητας τνω διαφόρων τμημάτων του προγράμματος και η αξιοποίηση των συμφοιτητών ως πηγών)

• Οι διδάσκοντες μπορούν να εστιάσουν στις δεξιότητες και στις εμπειρίες τους σε περιοχές όπου οι σπουδαστές χρειάζονται βοήθεια

• Ο ρόλος του διδάσκοντα μετατρέπεται σε διαχειριστή της εκπαίδευσης• Ο διδάσκων μπορεί να αφιερώσει περισσότερο χρόνο σε διαδικασίες

αξιολόγησης

Οφέλη για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Οφέλη για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

• Καθηγητές και μαθητές δε χρειάζεται πλέον να βρίσκονται στον ίδιο χώρο προκειμένου να πραγματοποιηθεί το μάθημα

• Τα μαθήματα σε μια ηλεκτρονική τάξη μπορούν να μειωθούν σε χρόνο• Το περιεχόμενο παραμένει επίκαιρο και οι μαθητές έχουν πρόσβαση στα πιο

πρόσφατα δεδομένα• Οι μαθητές έχουν περισσότερο έλεγχο στην εκπαιδευτική διαδικασία και μπορούν να

καταλάβουν καλύτερα το υλικό• Οι μαθητές αυτοαξιολογούνται, αξιολογούν και την ομάδα στην οποία ανήκουν και τις

άλλες, αξιολογούν το μάθημα σαν σύνολο και τα συστατικά του. Συμμετέχουν δηλ σε όλες τις διαδικασίες αξιολόγησης, ακόμα και του εκπαιδευτικού

• Η εξ αποστάσεως ηλεκτρονική εκπαίδευση είναι πιο ελκυστική και ενθαρρύνει περισσότερο την κριτική σκέψη

• Οι μαθητές που συμμετέχουν σε δικτυακές τάξεις βρίσκονται σε ένα περιβάλλον που δεν παίρνουν ρίσκα, μπορούν να δοκιμάσουν νέα πράγματα και να κάνουν λάθη, χωρίς να εκθέσουν τον εαυτό τους στους άλλους μαθητές

• Τα λάθη δεν αποκαλύπτονται σε όλη στην τάξη, παρά μόνο στον κάθε μαθητή ατομικά

• Ο μαθητής μπορεί να μάθει από τα λάθη του και να ξαναδοκιμάσει χωρίς να έρθει σε δύσκολη θέση μπροστά σε όλη την τάξη

• Ο κάθε μαθητής μπορεί να συνεχίσει στους κύκλους μαθημάτων ή στο πρόγραμμα ανάλογα με το πόσο έχει κατανοήσει τη διδακτέα ύλη. Οι μαθητές μπορούν να μαθαίνουν με τους δικούς τους ρυθμούς

• Το υλικό εξελίσσεται λαμβάνοντας υπόψη τον κάθε μαθητή ξεχωριστά. Ο κύκλος μαθημάτων προσαρμόζεται στις αδυναμίες και τις δυνατότητες, τα ενδιαφέροντα και τις προσδοκίες του μαθητή (Μελλοντικά)

• κα

Μειονεκτήματα της ηλεκτρονικής μάθησης

Μειονεκτήματα της ηλεκτρονικής μάθησης

• Δεν υπάρχει πάντα πρόσβαση στο κατάλληλο υλικό και λογισμικό

• Το εύρος ζώνης (Bandwith) και η έλλειψη συνδέσεων υψηλών ταχυτήτων δημιουργούν επιπρόσθετα προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία

• Η ηλεκτρονική μάθηση εξαρτάται πλήρως από τη διάθεση και τα κίνητρα και των μαθητών και των καθηγητών

• Η ποιότητα του περιεχομένου• Η δυνατότητα πρόσβασης που έχουν οι μαθητές σε αυτό• Οι συνήθειες, τα έθιμα και η κουλτούρα των μαθητών• Το κόστος για την σχεδίαση/ ανάπτυξη• Η έλλειψη αναφορών που αποδεικνύουν τη χρησιμότητα της

ηλεκτρονικής μάθησης

Παράγοντες που λειτουργούν ως τροχοπέδη στην υιοθέτηση της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης

Παράγοντες που λειτουργούν ως τροχοπέδη στην υιοθέτηση της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης (Έκθεση Stevenson 1997, Μεγάλη Βρετανία)

• Άρνηση των εκπαιδευτικών να τις υιοθετήσουν• Άρνηση των εκπαιδευτικών να εκπαιδευτούν στις νέες τεχνολογίες• Έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης του προσωπικού που οδηγεί σε

έλλειψη δεξιοτήτων (ICT- Skills)• Έλλειψη υποστήριξης του εκπαιδευτικού που θα υιοθετήσει τις νέες

τεχνολογίες• Έλλειψη εξοπλισμού• Έλλειψη τεχνικής υποστήριξης του εξοπλισμού• Έλλειψη διασύνδεσης των εκπαιδευτικών και η ανταλλαγή

επαγγελματικών απόψεων• Έλλειψη αξιολόγησης εφαρμογών• Διαφημίσεις εκπαιδευτικού λογισμικού από εταιρίες

Βιβλιογραφία

Βιβλία

• Bates, A.W. (2005) Technology, E-learning And Distance Education, 2nd Edition. Routledge Falmer, Taylor & Francis Group, Oxon

• Gertsch, F. (2006), Das Moodle Praxis Buch: Online- Lernumgebungen einrichten, anbieten und verwalten, Addison- Wesley, München, 2006

• Learnframe, (2000) Facts, Figures and Forces Behind E- Learning, Draper, Utah• Leask, M. (2001): Issues In Teaching Using ICT. Routledge Falmer, Taylor &

Francis Group, London• Mason, R., Rennie, F. (2006) Elearning: The Key Concepts, Routledge Falmer,

Taylor & Francis Group, Oxon• Race, P. (2001): 500 Πρακτικές Συμβουλές για την Ανοιχτή και Ευέλικτη

Εκπαίδευση. Μεταίχμιο, Αθήνα• Ruttenbur, B. W., Spickler, G., Lurie, S., (2006) e-learning: The Engine of the

Knowledge Technology, Morgan Keegan & Co., Inc, N.York

Διαδίκτυο

• http://www.learningcircuits.org/glossary• http://www.e-learningconsulting.com/consulting/what/synchronous.html• http://www.e-learningguru.com/articles/art1_7.htm• http://www.learningcircuits.org/NR/exeres/72E3F68C-4047-4379-8454-

2B88C9D38FC5.htm