Σεμινάρια Σύγχρονης ΦυσικήςΕ. Χανιωτάκης, Φυσικός

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΑΙΓΗΙΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ

Tι λένε τα άστρα για σας σήμερα;;

Αστρολογία: Ένα σύστημα πεποιθήσεων με βάση το οποίο υπάρχει συσχετισμός ανάμεσα σε αστρονομικά φαινόμενα και σε κοσμικά γεγονότα και σε χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ατόμου.

Αστρονομία: Ο κλάδος της Φυσικής ο οποίος ασχολείται με την παρατήρηση και την μελέτη αστρονομικών φαινομένων.

Εκ πρώτης όψεως οι δύο κλάδοι δείχνουν να έχουν κοινή βάση. Δίνουν ερμηνείες με βάση την παρατήρηση του ουρανού. Είναι όμως όντως έτσι;

Μερικοί Ορισμοί

Αστερισμοί

Αστερισμοί και ζώδια

Οι Βαβυλώνιοι έζησαν πάνω από 3.000 χρόνια πριν. Χώρισαν το ζωδιακό κύκλο σε 12 ίσα μέρη - όπως το κόψιμο μιας πίτσας σε 12 ίσα κομμάτια. Πήραν 12 αστερισμούς του ζωδιακού κύκλου, ένα για κάθε μία από τις 12 "φέτες". Έτσι, όσο η Γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο, ο ήλιος φαίνεται να περνάει μέσα από κάθε ένα από τα 12 τμήματα του ζωδιακού κύκλου. Δεδομένου ότι οι Βαβυλώνιοι είχαν ήδη ένα ημερολόγιο 12 μηνών (με βάση τις φάσεις της σελήνης), κάθε μήνας πήρε μια φέτα του ζωδιακού κύκλου.

Αλλά ακόμη και σύμφωνα με τις δικές τους αρχαίες ιστορίες υπήρχαν 13 αστερισμοί του ζωδιακού κύκλου. Έτσι επέλεξαν έναν, τον Οφιούχο, να τον αφήσουν έξω. Ακόμη και τότε, μερικές από τις 12 επιλογές δεν ταίριαζαν τέλεια στους 12 μήνες του έτους .

Όταν οι Βαβυλώνιοι εφηύραν για πρώτη φορά τα 12 σημάδια του ζωδιακού κύκλου, κάποιος με γενέθλια μεταξύ περίπου τις 23 Ιουλίου και τις 22 Αυγούστου σήμαινε οτι γεννήθηκε υπό τον αστερισμό του Λέοντα. Τώρα, 3000 χρόνια αργότερα, ο ουρανός έχει μετατοπιστεί λόγω της μετάπτωσης του άξονα της Γης.Κάποιος που γεννήθηκε πρόσφατα στην ίδια ημερομηνία πλέον θεωρείται «Καρικίνος».

Λίγη Ιστορία

Η Βαβυλωνιακή Αστρολογία αποτέλεσε το πρώτο οργανωμένο σύστημα αστρολογίας το οποίο χρονολογείται περι τα 1800 π.Χ με βάση τα διασωθέντα έγγραφα της εποχής.Η αστρολογία τότε χρησιμοποιούνταν για την πρόβλεψη του καιρού και για πολιτικά ζητήματα.Η μελέτη του ουρανού, όντας σε πρώιμο στάδιο πριν τα 700 π.Χ δημιούργησε μια σειρά συμβόλων (π.χ ο ψαράς που ψαρεύει με δίχτυ) για να θυμίζουν στον κόσμο τις δραστηριότητες που έπρεπε να κάνει μέσα στο έτος.

Στον 4ο αι. π.Χ οι Βαβυλώνιοι μπόρεσαν να εξελίξουν τα παρατηρησιακά τους εργαλεία τόσο ώστε να μπορούν να προβλέψουν τις κινήσεις των πλανητών.

Για τους Βαβυλώνιους, οι Θεοί εμφανίζονταν στις επουράνιες εικόνες που σχηματίζονταν στα άστρα. Έτσι μπορούσαν να καταλάβουν οτι οι θεοί ήταν ευχαριστημένοι ή δυσαρεστημένοι μαζί τους και δρούσαν ανάλογα για να τους εξευμενίσουν.

Η πίστη των Βαβυλωνίουν στους Οιωνούς σε συνδυασμό με την μηχανιστική τους άποψη οτι οτι το ‘απόκρυφο’ θα πρέπει να έχει μια απεικόνιση στον πραγματικό κόσμο, έθεσαν τις πιο βαθιές βάσεις για τις αντιλήψεις τους ως προς την αστρολογία.Αυτές οι πεποιθήσεις λίγο έως καθόλου άλλαξαν με τα χρόνια.

Η μεγαλύτερη άνθηση της αστρολογίας ήρθε μετά τα Ελληνιστικά χρόνια, από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο (2ος αι. π.Χ), ο οποίος ζούσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.Με σχεδόν βιβλική αυθεντία , τα χειρόγραφά του ακολουθήθηκαν ευλαβικά για τουλάχιστον 1000 χρόνια.

Το αστρολογικό μοντέλο του Πτολεμαίου ήταν πρακτικό. Πίστευε οτι η αστρολογία είναι μια σειρά κανόνων και τάσεων τις οποίες μπορούμε να συμβουλευτούμε, αλλά δεν ορίζουν την ζωή μας ολοκληρωτικά, αφού παράγοντες όπως η φυλή, η χώρα ή η ανατροφή έπαιζαν μεγάλο ρόλο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου.

Η Δυτική Αστρολογία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην διδασκαλία του Πτολεμαίου όπως παρουσιάζεται στο τετράτομο έργο του «Τετράβιβλος». Το έργο αυτό συνεχίζει τη Βαβυλωνιακή και την Ελληνιστική παράδοση στον χώρο αυτό.

Η Δυτική αστρολογία είναι ωροσκοπική: Βασίζεται στην μελέτη των ουρανίων σωμάτων σε μία πολύ συγκεκριμένη στιγμή, όπως η γέννηση ενός ανθρώπου.

Αρχές Το σύμπαν θεωρείται σαν ένας οργανισμός με τα πάντα να είναι συσχετισμένα

μεταξύ τους. Οι «κύκλοι» των μεταβολών στον Ουρανό θεωρούνται οτι αντικατοπτρίζονται στους κύκλους αλλαγών στον άνθρωπο και τη γη.Έτσι ο άνθρωπος είναι ο μικρόκοσμος και ο ουρανός ο μακρόκοσμος.

Στην καρδιά της αστρολογίας πιστεύεται οτι οι πλανήτες και οι αστερισμοί εκπέμπουν ‘ενέργεια’ η οποία εμφανίζει τα αποτελέσματά της μέσα από μεγέθη όπως γωνίες, σχήματα και αναλογίες.

Τα 12 ζώδια

Η «επίδραση των πλανητών»

Το ωροσκόπιο:Η Δυτική αστρολογία βασίζεται κυρίως στην κατασκευή ενός ωροσκοπίου, το οποίο είναι ένας χάρτης ή διάγραμμα του ουρανού σε μια συγκεκριμένη στιγμή. Η στιγμή που επιλέγεται είναι η αρχή της ύπαρξης του αντικειμένου του ωροσκοπίου, καθώς πιστεύεται ότι το υποκείμενο θα φέρει μαζί του το μοτίβο των ουρανών από εκείνη τη στιγμή σε όλη τη ζωή του. Η πιο κοινή μορφή του ωροσκοπίου είναι ο γενέθλιος χάρτης με βάση τη στιγμή της γέννησης ενός ατόμου. Θεωρητικά ένα ωροσκόπιο μπορεί να καταρτιστεί για την έναρξη σε οτιδήποτε, από μια επιχείρηση έως την ίδρυση ενός εθνικού κράτους.

Η σύγκρουση με τη Φυσική και την Αστρονομία

Με ποιόν τρόπο θεωρούν οι αστρολόγοι ότι μας επηρεάζουν τα άστρα;

Οι γνωστές δυνάμεις της Φύσης είναι 4: Η βαρύτητα, η ηλεκτρομαγνητική δύναμη, οι ασθενείς και οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις.

Οι μόνες δυνάμεις που μας επηρεάζουν σε κοσμική κλίμακα είναι οι δυνάμεις της βαρύτητας.Παρ’ όλα αυτά, όταν ένα παιδί γεννιέται, η επίδραση της βαρύτητας π.χ του πλανήτη Άρη είναι μηδαμινή σε σύγκριση με τη δύναμη που ασκεί ο μαιευτήρας για να τραβήξει το παιδί κατά τη στιγμή της γέννας.

Άρα οι Αστρολόγοι πιστεύουν στην ύπαρξη μιας μυστήριας «δύναμης» που εκπορεύεται από τους πλανήτες και μας επηρεάζει.

Πρόβλημα 1ο : Αλληλεπίδραση με τους πλανήτες

Οι αστερισμοί καθαυτοί απέχουν τεράστιες αποστάσεις από εμάς. Τα άστρα σε κάθε αστερισμό δεν βρίσκονται σε ίση απόσταση από εμάς αλλά απέχουν διαφορετικές αποστάσεις:Οι αστερισμοί είναι «σημάδια στον ουρανό» που επιλέξαμε να βλέπουμε.

Για παράδειγμα ο αστερισμός του Λέοντα:Περιέχει άστρα τα οποία απέχουν διάφορες αποστάσεις από τη γη.Ξεκινώντας από τον ερυθρό νάνο Gliese 436 που απέχει περίπου 33 έτη φωτός από τη γη, οι σχετικές αποστάσεις με τη γή φθάνουν περίπου τα 620 έτη φωτός από εμάς.

Τα «νέα» στη Φύση ταξιδεύουν με ταχύτητα μικρότερη ή ίση της ταχύτητας του φωτός. Αυτό σημαίνει ότι αν τα άστρα ενός αστερισμού μας «πετούσαν» κάτι που μας «επηρέαζε», αυτό το κάτι θα έπαιρνε χρόνο για να φθάσει σε εμάς. Ο χρόνος αυτός ποικίλει με την απόσταση.Άρα τα άστρα δεν μπορεί να είναι «συνεννοημένα». Εκτός αν οι αστρολόγοι πιστεύουν ότι κάτι δρά ακαριαία από τους αστερισμούς και φθάνει σε εμάς.Η επιστήμη δεν έχει βρεί κάτι τέτοιο.

Πρόβλημα 2ο : Δράση εξ’ αποστάσεως

Η μετάπτωση των ισημεριών:Κάθε 26000 χρόνια ο άξονας της γής κάνει μια πλήρη μετάπτωση ως συνέπεια των βαρυτικών δυνάμεων που δέχεται από τη σελήνη και τον ήλιο. Αυτό συμβαίνει γιατι η γή δεν είναι σφαιρική

Ο Βόρειος και ο Νότιος ουράνιος πόλος φαίνονται να κάνουν έναν «κύκλο» ως προς το υπόβαθρο των απλανών αστέρων κάθε 26000 χρόνια. Ο πολικός αστέρας θα είναι διαφορετικό άστρο σε διαφορετική χρονική περίοδο.

Η θέση στην οποία ανατέλλει ο Ήλιος θα είναι διαφορετική συναρτήσει του χρόνου.

Πρόβλημα 3ο : Η μετάπτωση των ισημεριών

Η επιστήμη έχει αποδείξει ότι υπάρχει πληθώρα αστροφυσικών αντικειμένων: Από μαύρες τρύπες, έως αστέρες νετρονίων, εκλάμψεις ακτίνων γάμμα, σμήνη γαλαξιών κ.α.

Γιατί να μην υπάρχει αστρολογία που βασίζεται στη σχετική μας θέση με τους αστέρες νετρονίων στο σύμπαν π.χ; Πως ορίζεται η σημαντικότητα ενός φυσικού αντικειμένου για να επιλεγεί ως σημείο αναφοράς για τις αστρολογικές παρατηρήσεις;

Πρόβλημα 4ο Γιατί χρησιμοποιούμε αστερισμούς;

Πρόβλημα 5ο Η αστρολογία βασίζεται στο γεωκεντρικό Μοντέλο του Ηλιακού Συστήματος

Αντιτείθεται στους νόμους της Φυσικής και της Βιολογίας

Δεν υπάρχει επαναληψιμότητα. Διαφορετικοί αστρολόγοι μπορούν να παράξουν διαφορετικά αποτελέσματα και ως εκ τούτου οι προβλέψεις είναι γενικόλογες.

Δεν υπάρχει επαληθευσιμότητα.

Όλα τα ελεγχόμενα πειράματα έδειξαν οτι η αστρολογικές προβλέψεις συμπίπτουν με τυχαία γεγονότα.

Επιχειρήματα κατά της Αστρολογίας

Το «παράδοξο των διδύμων»

Πως γίνεται δύο δίδυμοι να έχουν τελείως διαφορετικούς χαρακτήρες παρ’ ότι ανήκουν στο ίδιο ζώδιο;

Οι Αστρολογικές προβλέψεις είναι ασαφείς και πολλές φορές οι ημερήσιες προβλέψεις από διαφορετικούς αστρολόγους διαφέρουν σημαντικά

Tο πείραμα του Carlson (Καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Berkley) εκτελέστηκε το 1985 και χωρίστηκε σε δύο φάσεις.

Στην πρώτη φάση 110 εθελοντές έδωσαν προσωπικά στοιχεία τα οποία επεξεργάστηκε συνεργαζόμενη ομάδα αστρολόγων και παρήγαγε τους γενέθλιους χάρτες τους.Στη συνέχεια οι εθελοντές κλήθηκαν να διαλέξουν το δικό τους χάρτη ανάμεσα σε τρεις που τους δόθηκαν.Οι αστρολόγοι πρόβλεψαν οτι το 50% θα διαλέξει το σωστό χάρτη. Η επιστημονική εκτίμηση ήταν ότι θα υπήρχε 33% πιθανότητα επιτυχίας που αντιστοιχούσε σε τυχαίο γεγονός.Όντως η επιστημονική άποψη επαληθεύτηκε.

Στη δεύτερη φάση, οι εθελοντές συμπλήρωσαν ένα έγκυρο τεστ προσωπικότητας, το CPI. 28 αστρολόγοι πήραν έναν τυχαίο αστρολογοικό χάρτη και κλήθηκαν να τον συσχετίσουν με το αντίστοιχο CPI τεστ. Τους δόθηκαν 3 τεστ προσωπικότητας. Και πάλι, οι αστρολόγοι εκτίμησαν ότι θα έχουν 50% επιτυχία τουλάχιστον, ενώ η επιστημονική ομάδα εκτίμησε οτι θα είναι κοντά στο 33% όπως και επαληθεύτηκε.

Η μελέτη αυτή εκδόθηκε στο περιοδικό Nature.

Το πείραμα του Carlson

Οι αστρολογικές προβλέψεις συμπίπτουν με την τυχαιότητα. Δεν προκύπτει καμία εγκυρότητα σε αυτές.Πηγή: http://muller.lbl.gov/papers/Astrology-Carlson.pdf

10000 προπτυχιακοί φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα των ΗΠΑ

20ετής έρευνα.

Τι πιστεύει ο κόσμος παρ’ όλα αυτά;

Πηγή: https://astronomy101.jpl.nasa.gov/files/Buxner011.pdf

Έγκυρες μελέτες έχουν δείξει ότι η αστρολογία δεν δίνει έγκυρες προβλέψεις.

Η αστρολογία δεν σέβεται βασικούς νόμους της φυσικής και της βιολογίας.

Ο κόσμος έχει ανάγκη να πιστεύει ότι είναι περισσότερο συνδεδεμένος με το σύμπαν επομένως διατηρεί την δεισιδαιμονία της Αστρολογίας με την μορφή που αυτή είχε από την εποχή των Βαβυλωνίων.

Μεγαλύτερος επιστημονικός εγγραμματισμός συνεπάγεται μικρότερη ευπιστία σε τέτοιες πρακτικές.

Συμπεράσματα