ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝΑ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΙΟΡΔΑΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑ 1Ο ΓΥΜ/ΣΙΟ ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΤΑΣΗ;

Πρόταση είναι μια ομάδα λέξεων, τοποθετημένες σεμια σειρά που βγάζουν νόημα και υπακούουν σεγραμματικούς και συντακτικούς κανόνες.Καρδιά της πρότασης είναι το ΡΗΜΑ.

ΡΗΜΑ

Προσοχή!!!

Κάθε ρήμα αποτελεί ξεχωριστή πρόταση!

Παράδειγμα: Οι μαθητές μελετούν τα γεγονότα, κρίνουν τιςιστορικές προσωπικότητες, αξιολογούν το έργο τουςκαι εξάγουν συμπεράσματα.

(Η παραπάνω περίοδος αποτελείται από 4 προτάσεις)

Ο ρόλος των λέξεων σε μια πρότασηΚάθε λέξη παίζει ένα συγκεκριμένο ρόλοστην πρόταση.Οι βασικοί όροιόμως είναι οι εξής:

Παράδειγμα

Ο καθηγητής μοιράζει τα φυλλάδια.(υποκείμενο) (ρήμα) (αντικείμενο)

Ο καθηγητής είναι απασχολημένος. (υποκείμενο) (συνδ.ρήμα) (κατηγορούμενο)

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΟΜΗ

ΑΠΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Είναι αυτές που αποτελούνται μόνο από τουςβασικούς όρους, χωρίς προσδιορισμούς:Υ+Ρ (αμετάβατο): Ο Νίκος κοιμάται.Υ+Ρ+Α: Ο Νίκος παίζει μπάλα.Υ+Ρ+Κ: Ο Νίκος είναι ποδοσφαιριστής.

ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Οι απλές προτάσεις μπορούν εύκολα να γίνουνεπαυξημένες αν προσθέσουμε στους βασικούςόρους και κάποιους προσδιορισμούς:Ο Νίκος κοιμάται στο υπνοδωμάτιο.Ο Νίκος παίζει καθημερινά μπάλα στο γήπεδο.Ο Νίκος είναι πολύ καλός ποδοσφαιριστής.

ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Αν σε μια πρόταση έχω παραπάνω από ένανβασικούς όρους (Εκτός από ρήμα!!!!), τότε ηπρόταση είναι σύνθετη.

Ο Νίκος και η Μαρία διαβάζουν. (2 υποκείμενα)Η Μαρία έφερε τετράδιο και μολύβι (2 αντικείμ.)Η Μαρία είναι οργανωτική και συνεπής (2 κατηγορούμενα)

ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΣΥΝΘΕΤΗ ΚΑΙ ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ;

ΒΕΒΑΙΩΣ!!

-Ο Νίκος και η Μαρία διαβάζουν καθημερινά στοδωμάτιο τους.-Η Μαρία έφερε ένα μπλε τετράδιο και ένα κίτρινομολύβι για το μάθημα των Αγγλικών.-Η Μαρία είναι πολύ οργανωτική και συνεπής στιςυποχρεώσεις της.

ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Όταν από μια πρόταση λείπουν (γιατί εννοούνται)κάποιοι βασικοί όροι, τότε η πρόταση μου είναιελλειπτική. -Πώς είσαι; (λείπει το εσύ)-Καλά! (λείπουν τα εγώ είμαι)

Χρησιμοποιούνται πολύ στον καθημερινόπροφορικό λόγο αλλά και στη διαφήμιση.

Μπορεί μια ελλειπτική να είναι και επαυξημένη;

Όσο και αν ακούγεται περίεργο, γίνεται!

Π.χ Πού είναι ο Μάριος;-Στο γήπεδο (ελλειπτική και επαυξημένη)Γιατί; Λείπει το υποκείμενο και το ρήμα (Ο Μάριοςείναι…) αλλά υπάρχει ένας προσδιορισμός (στογήπεδο) που δεν αποτελεί βασικό όρο της πρότασης.

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

1. Σας δίνω τα τελικά αποτελέσματα (αποφαντική)2. Θέλετε να δείτε τα τελικά αποτελέσματα;

(ερωτηματική)3. Δείτε,παρακαλώ τα αποτελέσματα! (επιθυμίας/προστακτική)4. Κοιτάξτε τι καλά αποτελέσματα! (επιφωνηματική)

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

- Θα πρέπει να φροντίζεις την γατούλα!(καταφατική).

-Δεν θα είμαι πια απρόσεχτη…(αρνητική)

-Μην ανησυχείς.(αρνητική)

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΔΟΜΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

ΑΠΛΗ ΑΠΟΦΑΝΤΙΚΗ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ

ΣΥΝΘΕΤΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΕΣ

ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΗ

ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ