DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ

Dr.Rahman Kuri

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ

Anemi

Anemi erişkinlerde hemoglobinin (Hb);

◦ >15 yaş erkekte <13 g/dl,◦ >15 yaş ve gebe olmayan kadında <12 g/dl,◦Gebelerde ise <11 g/dl olmasıdır.

(DSÖ)

YaşHb(g/dl) Htc (%) MCV (μ3)

Ortalama Alt Sınır Ortalama Alt Sınır Ortalama Alt Sınır

6 ay- 2 yaş

12.5 11.0 37 33 77 70

2-4yaş 12.5 11.0 38 34 79 73

5-7yaş 13 11.5 39 35 81 75

8-11yaş 13.5 12.0 40 36 83 76

12-14 yaş kız

13.5 12.0 41 36 85 78

12-14 yaş erkek

14.0 12.5 43 37 84 77

15-17 yaş kız

14.0 12.0 41 36 87 79

15-17 yaş erkek

15.0 13.0 46 38 86 78

Yaşa ve Cinse Göre Ortalama ve -2SD Hb Değerleri

Sınıflandırma (Morfolojik)

A. Mikrositik Anemiler (MCV<80) 1.Demir eksikliği anemisi 2.Kronik hastalık anemisi 3.Talasemik sendromlar 4.Sideroblastik anemiler 5.Kurşun zehirlenmesi 6.Bakır eksikliği 7.Pridoksin eksikliği

Sınıflandırma (Morfolojik) B. Makrositik Anemiler (MCV>100)◦ 1.Megaloblastik kemik iliği ile birlikte

a.Vit.B12 eksikliğine bağlı anemiler b.Folik asit eksikliğine bağlı anemiler c.Herediter orotik asidüri d.B1 vitaminine cevap veren megaloblastik anemi

◦ 2.Kemik iliğinde megaloblastik değişiklik olmaksızın a.Aplastik anemi b.Diamond-Blackfan sendromu c.Hipotiroidizm d.Karaciğer hastalığı e.Kemik iliği infiltrasyonu f.Diseritropoetik anemi

Sınıflandırma (Morfolojik)

C. Normositik anemiler (MCV: 80-100)◦ 1.Konjenital hemolitik anemiler

a.Hemoglobinopati’ler b.Enzim defektleri c.Membran defektleri

◦ 2.Akkiz hemolitik anemiler a.Antikora bağlı anemiler b.Mikroanjiopatik hemolitik anemiler c.Enfeksiyona bağlı anemiler

◦ 3.Akut kan kaybı◦ 4.Splenik göllenme◦ 5.Kronik renal hastalık

Demir Eksikliği Anemisi

Demir:◦En önemli görevi, hemoglobin aracılığı ile

dokulara oksijen taşımaktır

◦DNA, RNA ve protein sentezi◦Elektron transportu◦Hücre solunumu ◦Pek çok enzimin yapı ve fonksiyonu


Demir eksikliği: Vücudun toplam demiri azalmış. (Anemi henüz yoktur.)

Demir eksikliği anemisi (DEA): Demir eksikliğinin eritropoezi azaltması sonucu anemi gelişmiştir.


Dünyadaki en sık anemi türü

Günlük Fe ihtiyacı 10-20 mg

Besinlerle alınan Fe’in %10’u emilir

Duedonum 2. kısmından emilir

Nedenleri

1. Yetersiz demir alınması◦Diyet◦Malabsorbsiyon (Subtotal gastrektomi,

Çöliak hastalığı, Crohn hastalığı)2. Gereksinim artışı ◦Prematürite◦Hızlı büyüme dönemleri◦Gebelik

Nedenleri

3. Aşırı Demir kaybı Menstrüasyon bozuklukları (Uterus kanaması ,

Hipermenore, v.s.)

Gastrointestinal kayıplar (Peptik ülser, Hemoroid,

Polip, Karsinoma, Parazit, Divertikül, Hiatal herni,

Aspirin, NSAID kullanımı)

Hemoglobinüri, Hemosiderinüri

İdiyopatik pulmoner hemosideroz

İatrojenik ( Sık kan verme, Hemodializ)

Klinik Bulgular

1. Gastrointestinal sistem

◦İştahsızlık

◦Pika (geofaji, pagofaji)

◦Atrofik glossit

◦Disfaji

◦Malabsorbsiyon

◦Mide asiditesinde azalma

Klinik Bulgular

2. Santral sinir sistemi

◦İrritabilite

◦Yorgunluk

◦Dikkat azalması

◦Mental-motor gelişmede gerilik

◦Katılma nöbetleri

◦Papil ödemi

Klinik Bulgular

3. Kardiyovasküler sistem◦Kardiyak “output” ve kalp hızında artış

◦Kardiyak hipertrofi

◦Plazma hacminde artış ve kalp yetmezliği

4. Kas-İskelet sistemi◦Fiziksel performansta azalma (halsizlik)

◦Kemik kırığı iyileşmesinde değişiklik

Klinik Bulgular

5. İmmunolojik sistem

◦İnfeksiyonlara eğilimin artması

6. Cilt bulguları

◦Kaşık tırnak (Koiloniki)

◦Glossit

◦Angular stomatit

◦Mukozalar ve konjonktivada solukluk

Laboratuar Bulguları

Tam Kan Sayımı:

◦Hemoglobin : Düşük

◦MCV : Düşük (<80)

◦MCH : Düşük (<27 pg)

◦MCHC : Düşük (<%30)

◦RDW : Artmış (> 14.5)


Serum ferritininde azalmaSerum Fe’inde azalma◦Serum Fe baglama kapasitesinde artma

Transferrin saturasyonunda azalmaPeriferik kan yaymasi (mikrositoz,

hipokromi, anizositoz, poikilositoz)Retikülosit sayısı %0.5-1.5Trombosit sayısında artma-azalma


Serum ferritini◦Tanıda seçkin test◦Serum ferritin değeri◦Yetişkinlerde

<15 mg/l DE tanısı koydurucu 15-50 mg/l olası demir eksikliği 50-100 mg/l DE olasılığı var >100 mg/l DE olasılığı yok

◦Çocuklarda <12 mg/l DE tanısını koydurur


Serum ferritini◦KHA ve malign hastalık varsa güvenilmez.

Bu durumda alt sınır 50 mg/l’dir.

◦Artmış ferritin değeri DE’ni dışlamaz.◦Artmış ferritin miktarlarını değerlendirirken

hastalarda CRP de bakılmalıdır.


Serum demiri (μg/L) 0-7 gün 100-250 mg/dl 7 gün-1 yaş 40-100 mg/dl 2-15 yaş 50-120 mg/dl >15 yaş 50-175 mg/dl (erkek) >15 yaş 40-170 mg/dl (kadın)

Serum demiri genelde sabahları yüksekken akşamları daha düşük değerlerdedir. Bu nedenle tercihen sabah veya hemen öğleden sonra aç karına alınan kan örneklerinde çalışılmalıdır.


Total demir bağlama kapasitesi

◦<1 yaş 100-400 mg/dl

◦>1 yaş 250-450 mg/dl

Transferrin satürasyonu

◦< %15 transferrin satürasyonu TS=serum demiri/demir bağlama kapasitesi x100

formulü ile hesaplanır.

Ayırıcı Tanı

Kronik hastalık anemisi

Talasemi taşıyıcılığı

Ayırıcı TanıDemir

eksikliğianemisi

Talasemi Kronik hastalık anemisi

Beta Alfa

Hemoglobin (g/dl)

3-10 9-11 10-12 8-11

Serum demir Düşük Yüksek Yüksek Düşük

TDBK (SDBK)

Yüksek Normal/ Yüksek

Normal Düşük

Serum ferritin Düşük Yüksek Yüksek Normal/ Yüksek

Transferrin saturasyonu

Düşük Normal Normal Normal/ Düşük

Mentzer indeksi

(MCV/RBC) >13 <13

Tedavi

DEA nedeni belirlenmelidir.◦Aşikar bir neden olsa bile ciddi bir neden

olup olmadığı araştırılmalıdır.

Tedavinin temel amaçları;◦Hb düzeyini ve eritrosit indekslerini

normalleştirmek ve demir depolarını yerine koymaktır.

Tedavi

Oral demir tedavisi:

◦Yetişkinlerde Günlük doz genellikle 180 mg/gün elemanter

demir şeklindedir.

100-200 mg/gün arasında değişebilir; Eksikliğin şiddeti

Yaş

GİS yan etkileri

Tedavi


◦Çocuklarda;

Beslenme 6 ay anne sütü,

6 aydan sonra demirden zengin gıdalar,

İnek sütü 1 yaşından sonra ve <500 ml/gün,

Çay verilmemeli

Tedavi


◦Çocuklarda;

İlaç:

Aneminin derinliğine göre,

3-6 mg/kg/gün elementer demir (ferröz sülfat)

Günlük toplam doz iki veya üçe bölünerek

Tedavi


◦Gebelerde; Anemisi olmayan gebelere 15-30 mg/gün elemanter

demir verilebilir. Anemisi olan gebeler normal kadınlar gibi tedavi edilir. Gebelikte aneminin tanımlanması şu şekilde olmalıdır:

1. trimester- hemoglobin < 11g/dl 2. trimester- hemoglobin < 10,4 g/dl 3. trimester- hemoglobin < 11g/dl

Tedavi


◦Aç olarak veya

◦Yemekten 1,5-2 saat sonra

◦Başka ilaçlarla arasında en az 2 saat

olacak şekilde verilmeli

Tedavi


◦Tahammülsüzlük; Bulantı, Kusma, Hazımsızlık, Kabızlık, İshal, Koyu renk dışkı, Dişleri koyu renge boyama

Tedavi

Oral demir tedavisi:◦Tahammülsüzlük;

Düşük dozla başla, 4-5 gün içinde giderek dozu arttır, Bölünmüş dozlarda veya En düşük dozda veya Gıdalarla ver

Meyve suyu veya su ile seyrelterek Asitli meyve suları veya C vitamini emilimi artırır.

Bir pipet ile dilin arkasına ver (koyu renk)

Tedavi

Oral demir tedavisi:◦Demir emilimi,

Antiasitler, Proton pompa inhibitörleri, Histamin 2 reseptör antagonistleri, Multivitaminler, Alüminyum, Magnezyum, Kalsiyum veya Çinko ile alınıca azalır.

Tedavi

Oral demir tedavisi:◦Demir;

Bifosfonatlar, Tetrasiklin, Kinolon, Levodopa, Metildopa, Levotiroksin, Penisillamin gibi ilaçların emilimini azaltır.

Tedavi

Ferröz (Fe++) demir tercih edilmeli◦Emilimi daha iyi◦Daha etkili◦Daha ucuz◦Ama yan etkileri daha fazla

GİS-Tolerasyonu az

Tolere edilemiyorsa◦Enterik formlar◦Ferrik (Fe+++) demir

Tedavi

Tedavi

Oral demir preparatları:◦FERRO SANOL Damla

Ferro glisin sülfat (Demir II) 170mg/ml 30ml’lik

◦MALTOFER Oral Solüsyon Demir (III) Hidroksit Polimaltoz 100mg/5ml 20 adet 5 ml’lik oral flakon

Tedavi

Oral demir preparatları:◦FERRO SANOL Duodenal Kapsül

Ferro glisin sülfat (Demir II) 100 mg /kapsül 20 kapsül

◦MALTOFER FOL Tablet Demir III Hidroksit Polimaltoz ve Folik Asit 100 mg + Vitamin B9 (Folik asit) 0.35 mg/tablet 30 tablet

Tedaviye Cevap


İlk düzelen halsizlik-yorgunluk

İlk laboratuar bulgusu retikulositoz (5-7 gün sonra)

Hb 2-4 hafta içinde 1-2 g/dl artar.

Tedavinin başlanmasından 2-4 hafta sonra hemogram

istenmelidir.

Anemi 2-4 ay içinde düzelir.

Hb normalleştikten sonra demir depolarını doldurmak

için 3 ay daha demir tedavisine devam edilmelidir.

Tedaviye Cevap

MCV:Genellikle 3 ay sonra normale döner.

En son düzelen Ferritin (6-9 ayda)

Demir metabolizması testleri, tedavi

bittikten en az 8 gün sonra yapılmalıdır.

Proflaksi

1 yaşa kadar;

◦Term bebekte >4 ay 1 mg/kg/gün

◦Preterm veya <2500gr doğum ağırlıklı bebekte

>2 ay 2 mg/kg/gün

Teşekkürler…

Kaynak

http://www.thd.org.tr/thdData/Books/94/bolum-ii-cocuklarda-demir-eksikligi-anemisi-tani-ve-tedavi-kilavuzu.pdf

http://www.thd.org.tr/thdData/userfiles/file/Demir%20eks%2026_04_2011%5B1%5D.pdf

SINIFLANDIRMA (Fizyolojik)

A. Eritrosit üretim bozuklukları◦ 1.Kemik iliği yetersizliği

a.Aplastik anemi (konj veya akkiz) b.Pure red cell anemi

Konjenital Diamond Blackfan Akkiz Süt çocukluğu gecici eritroblastopenisi

c.Diğerleri -Kİ işgali (Lösemi,MDS,Ewing sarkom, rabdomyosarkom,

retinoblastom,nöroblastom) -Osteopetrozis -Myelofibrozis:primer(idiyopatik) , sekonder (KBY, Vit D eksikliği)

d.Schwachman Diamond sendromu:Pankreatik yetersizlik+kemik iliği hipoplazisi, konj nötropeni,femur başı metafiziel displazi)

◦ 2.Bozulmuş eritropoetin üretimi a.Kronik böbrek hastalığı b.Hipotiroidizm c.Kronik enflamasyon d.Protein malnutrisyonu e.Oksijene afinitesi azalmış Hb mutasyonları


B. Eritrosit maturasyon bozuklukluğu ve ineffektif eritropoezis◦ 1.Sitoplazmik matürasyon anormallikleri

a.Demir eksikliği b.Talasemik sendromlar c.Sideroblastik anemiler d.Kurşun zehirlenmesi

◦ 2.Çekirdek matürasyon anormallikleri a.Vit.B12 eksikliği b.Folik asit eksikliği c.Orotik asidüri d)Tiamine cevap veren megaloblastik anemi (Wolfram sendromu) e) Folat metabolizmasında herediter bozukluklar

◦ 3.Konjenital primer diseritropoetik anemi◦ 4.Eritropoetik porfiri◦ 5.Pearson Sendromu: Refrakter sideroblastik anemi+

pank.eksokrin yetm + kemik iliği öncül hücrelerinde vakuolizasyon


C. Hemolitik anemiler◦ 1.İntrensek (intrakorpuskuler) hemolitik anemiler

a) Membran defektleri b) Metabolizma defektleri c) Hemoglobinopatiler

◦ 2.Ekstrensek (ekstrakorpuskuler) hemolitik anemiler a) İmmun nedenlerle oluşanlar b) Mekanik nedenlerle oluşanlar c) Termal nedenlerle oluşanlar d) Oksidan nedenlerle oluşanlar

Test Yükselten Düşüren

Serum demiri Günün geç saatlerinde Enfeksiyon örnek alınması İnflamasyon Diyetteki demir Demir tedavisi

Transferrin Oral kontraseptif Enfeksiyon ve İnflamasyon

Ferritin Enfeksiyon ve inflamasyon Hipotroidi Hepatosellüler hastalık Vitamin C

eksikliği Kurşun zehirlenmesi Hemolitik anemi

Protoporfirin Enfeksiyon ve inflamasyon

Periferik Yayma

Hipokromi: Eritrosit İçindeki soluk alan>1/3

Mikrositoz: MCV < 80

Poikilositoz: Farklı şekillerde eritrosit

Anizositoz: Farklı büyüklükte eritrosit

◦RDW (Hemogramda)

Besinlerdeki Demir

Hem demiri ◦Kırmızı et, karaciğer, yumurta, balık

Non-hem demiri ◦ Baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler,

kuru meyveler Diyetteki oranı Emilim oranı

Hem demiri %10 %20-30

Non-hem demiri %90 % 5

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ

Documents

Transcript of DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ