DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior,...

16
f A D.D. DISSERTATiöNIS ÄCADEMCE, PARS POSTERIOR, DE CONSECR ATIONE ATQUE -Tu DELUBRIS VIRTUTUM APUD ROMANOS, QUAM, CUM CONSENS. AMPLISS. FAC. PHILOS, IN REG. ACATX UPSALIENSI. PR^ESIDE, V1R0 CELEBERRIMO, MAG PETRO 5 Eloquent. PROFESSORE Reg. et. Örd PUBLICE FENT1LANDAM S/BT/T ' JOHANN DIEDER. ALSING, BAHUSIA GOTHOBORGENSIS. IN AUDIT. CAROL. MAJ. ΟΙΕ XXII. DECEMB Ann. MDCCLXI. Η- Ρ Μ 1) Ρ S Α LI £ r

Transcript of DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior,...

Page 1: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

f /ü\ί A

D.D.DISSERTATiöNIS ÄCADEMCE,

PARS POSTERIOR,DE

CONSECRATIONEATQUE -Tu

DELUBRISVIRTUTUM

APUD ROMANOS,QUAM,CUM CONSENS. AMPLISS. FAC. PHILOS,

IN REG. ACATX UPSALIENSI.

PR^ESIDE,V1R0 CELEBERRIMO,

MAG PETRO5

Eloquent. PROFESSORE Reg. et. ÖrdPUBLICE FENT1LANDAM S/BT/T '

JOHANN DIEDER. ALSING,BAHUSIA GOTHOBORGENSIS.

IN AUDIT. CAROL. MAJ. ΟΙΕ XXII. DECEMBAnn. MDCCLXI.

Η- Ρ Μ

1) Ρ S Α LI £

r

Page 2: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

KONGL. MAJ:TSTRÖMAN och DTRECTEUR

Vid Vållofl. Oft-Indiika Compagniet i Götheborg,VaLBORNE HERR

ίΝ CLASHÖGGUNSflGE H

s

Den höga gunft och godhet, hvarmed HerrDireäeuren behagat, utan afiigt, ftedfe be¬mota få mine huldafte Foråldrär, fom mig (ielf,gö¬ra , at, jag .vågar låna gianfen af des få allmånt be¬kante, fom vårdade namn, til detta. Ijlla Acadeaii-ika arbete.

Uptag, Välborne Herre, det framgifne Vitter¬hets-profvet ior tackfamhets tekn , emot beviftevålgerningar, fom kan hånda aldrig fedt dagslju-fet, om d^t ej fådt hanleda fit urfp rung från HerrDireåF prisvärda ömhet. Då detiker, lefver jagnogd under mit ofriga vandrings lopp och ifrigaflcböner 6 ver Herr UireQ:, ocHiornama Famillenseviga fållhec, fom fkola til hogden altid upfåndasaf den , fom i djupafte vördnad framherdar

VÄLBORNE HERR DIREGTEUREN^ rHÖGGUNSTIGE HERR MORBRODERS,

a; as ii jixxψο\τ;· v r. ix

L nUerSdmjukaße tjenareJOll. DIED. ALS ING.

Page 3: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

EONGL. MAJ:TSTro*Tjenare och Cornet vid Bohus-Låns

Dragone-Regemente,Hlpadle Herr

HANS STEN ALSING,f SamtHopareborna Fru ,

MARGARETHA SÄHLGREN,Mine Huldalle Fåråldrar,

JTi - f ,-5.Γ - , f\" " -J r . . . ", Λ > > . . ' · -

Ils/E -*'IS i a.w".J ( Ε ΥΗΑΗΚ.Ϊ;.· > Iv. i4, ·'■- Π ^

Et efterlängtat tilfalle yppas änteligen, hvarigenomjag Fån äran å daga lägga den vördnad, Tom långelegat innom mig förborgad.:. Genom Eder,mine fiuldaile Föräldrar, fåfom me¬

delbara verktyg, har mit lefnadslopp af en Alsmågtighahd, ifrån fpådaile åren, ja in til denna hund, blifvit få-ilyxdt, at jag nu, genom Eder cmaPe vårdnad, icke utankanbar koftnad, fom vid alla tilfålfen, for mit vals be¬främjande varit oipard, vågar, uti· en for de vettrikaileti Iredd Parnais uptråda, ocLtil allmånheteii utgifva enforftling af Snillebragd, fy

Et lieg, fom lårer upmuntramig, til ytterligare be¬mödande om Dygd och Vitterhet, få vida en blidhimmel, få hädan efter-, fom tiföreiie, täckes förunnamig mine hulde Toråldrars hjelpiammaunderft0d,hvar¬förutan, jämväl detta lilla arbete, mitt utiiit blomilran-ce, vifserligen'blifvit forvifsnadt.

Huldaile Foråldrar ! Hvad år jag då for fådanF.dar huldhet och omaile omvårdnad ikyldig ? Dock,hvad behofVer jag härom fråga? Det år mig förut gan-

i i-i .■ .cx c, . .χ - -. ika

Page 4: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

ika val kunnigt. Jag må då neldre fråga i hvadan kom¬mer förmögenheten hårtil?. Ellermån den kan tilfulio, el¬ler åtminftone til någon del, af mig betalas? Jag fiapnarvid efterfinnandet ar min hogfta oförmogenhet, ochjftannar i viliråda, at hårtil finna tilfylieft görande fvar.Jag måfte bekänna, at min tanke kraft, fom til dettasigenfinnande år för fvag, och min penna i fit lopp lika£om aldeles afftannat, lemnarmig intetofrigit förutan o-ro och bekymmer ofver en få ftor brift, af få vål nogkraftiga ord, fom Innu mera gerningar... 1. ,

Åtankan,mineHuldafte Foråldrar, afEder ogeme¬na karlek och vanliga godhet, förfåkra mig, at J ej-an¬nat åftunden för iå myckenomvårdnad, befvåroch koft-nad, ån et, med all erkånfla, tackiämhet, och vördnadtipfyldt hjerta; det år juft det famma,fomupmuntrarmigat åter fatta mod.

Jag griper fördenfkuld til mit förråd, och fåfomet vedermåle af barnilig tiiförfigt och vördnad, har åranEder,mine huldafte foråldrar,i ftorfta ödmjukhet, dettamit lilla AcademifkaProf, at upoffra, under innerligfön-Ikan, at det iamma och Höga Majeftåt, fom i få mångaSr och alt hittils behagatmineHuldafte Foråldrar vidhal- ,

fa och lifskrafteruppehålla, efvenhädanefter, jåmvåltilie-nafte lefnads ålder, tåckes Eder med evig nåd. och all ti-nnelig iållhet bekrona! Då hoppas jag Eder lefnad hlifvalång och lyckelig, och jag nu få vål^_forn hädanefter,Uti vanlig huld-och om-het inneftuten ; under hvilkethopp jag lefver och tilmit fifta framherdar

Mine Huldafte Foråldrars

Li fyJigße jofiΓ ' JOHAN DIEB,AUING,

i

Page 5: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

YÅ ) .19. C $

/. Ν. J.

SiquMem in anln ull induxt telarn Difputatlonfs de Co;/-fecratione atque Delubris Firtntum apud Romanos, firbAriipl. rneo Prqefide,d. iöDecembr. A;o 1752 ccepta· pubii-ceque heic ventilatae a Dn. Jefpero Lundborg Weft-Go-tho, continuando pertexere, id tantummodo praefari Ii-ceat, in Parte Priori, de Firtute, de Honore, de Metite.ύζ Pietate^ deque Fide actum eile, at jam reitare SpemyPudicitiam } Concordiam, Jujlitiam, Feritatenl, Clemen-tiam, Pacemy Qvietem, Felicitatem, Salutem , Liberia«

Fortunata &c. quibus confecratio itidem Templaque,utplurimum, fplendide ereéta, obtigere,incirculutti, Tua,id quod precamur, venia, B. L., prodituras.

§. VII.Divinum honorem «S/w obtinuif, quod exfpeéUt?on6

rerum bonarum aniipus erigitur , re&eque eandema Cala-tino confecratam fuifie fcribit Cicero (/). Iliius templum,quod in foro Olitorio, quemadmodum Pietatis V.) ex-ftruétum erat, fulmine i&um &,quod extra portamCarmentalem, Q^Fabio & Semp. GrachoCoff , inccndiodefiagraiTe, au&ot; eft Livius qui paulo poft creatisiisdem Triumvrris, (quorum injactis^procorandis etjamcura fuit) refe&urn ful/Te hoc templum memoriae prodi-dit (o). Meminit etjam Farm Nardinus (p) templum fpeimajoris diétum & templum quoddam fpei novum ad «demFortunat, in via Uta & o&ava urbis regione quod ftatuitP. Vi£or, cujusque magnum fuifie cultum coniht (^).Ad Tiberim Fuvium exsed ficata eft aüa fpei «des a M. F.Cenfore (r) & fpei fanum quoque oétavo ab urbe ftadiofuifie refert Dion, Halic. ad quod prselium, inter Roma¬nos & Etrufcos habitum eft (s). Denique obferrat Diotemplum ipiius fpei, quodcunque fuCrit# plurjm* enim

D ■/ fuerunt

Page 6: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

& ) 40 ( «iuerunt ejustempla, ante bellum Aftiacum fcefere liber-torum incenfum corruifie* Spei auterr effigies, querrai-modum in numifmate quodam aureo deprehenfa eil, t.ilisfuit: Femina ftans inftit« iaciniam finiftra manu hon ni-hil actollensj dextra in cubifum élata» pateram profért,in qua , pocu'i quoddam genus^repofitum inerat ciborinrn,ad floiis fimilitudlnern, cum infcrlptiöne SPES P. R. (t),

Deam, viridi* palla indutam effingunt, feden-tem-< fppra dolium cum corniccj alii fpem cum Nemeficonjungunt (#-). Imn-o, quod revera Dea fuerit habita,in-ter alios, ex Övidio perfpicltur, ille enim ex fabulis,quibus fpem in fundo Pyxidis , quam Pandora tulit,reman^ppj fmxerunt veteres, occafionem naélus, fspius eandemDeaiti adpellaf:

Hcec Dea, cum ftnqerent Jceleratas nwmina terra};hl Diis invifafola femanßt humo (v).

Qtüd & quantum ilia in defperatis rebus vaieat, in pu-blicis jprivatisque calamifatibus I. c. demonfirat. Inde etjarnInter precaiiones veterum hsec fuit: Spes mihifanciafuh-veni. efr, Plautus in pjfÄÄd, IV. Sc, Sedperg'mus. PucHcitia, quse duplici fult nomine infignita,Patricia &Plebeja, etiam Dea habebaiur. Hujustemplumin vico longo exilruåuma Virginia, familiae Patriciasiemina, illlus in foro Bo'aricrab Aemilio^coniecratum eft.Quomodo & qua far. dl i täte hasc Dea fuerit celebrata, no-bi* quidem fuübs indieare non licet. Adeat, cui placet,Livium, qui de brigine cultus Pndicitice ejusque ritibusagi t. (χ ) j & Diip.de Matrona Romana U p fa!. 1748- Obfer-vamus tsnam in antiquis nun mis tffigiem reperiri Pndi-citiß, femineo habitu indutsm cum infcr. illa follta.·Piujicitia /higujla. At eleganter:

- -'.- - Pudor, Jußitice foror- Incorfiiföa Fides,nudaqiie Veritas. Η ora f. t,Od.tfy

Sed non Inviolaia prorfus fuit hsee Dea apud Romanos,licet

Page 7: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

& ),·«,< $lißet Corona etiampudicisdonatafuerlt (jy)j LivlusenimI. c. ibi de jure facrificandi} quod null!, nifi fpedtatse pu-dlcitise matronse, concedebatur, verba facir> vulgatadein,alt, religio α poüutis, nee matronisfohtm, fedomnis ordinisfeminis, poflremo in ohlivionem venit. Cfr. Ovld. L, 4. Fait.

Äotöwpudicitiaproavorum tempore lapfa efl.Degenerat Fepe ilia virtus , quam numinis inftar venerarividemur , nec aüquid eft tam iandüm^fi a fpecie externadifcefieris, quod non afiquando vitiorum fordibus obrua-tur. Sic etiam apud Romanos, quorum lafclviam & in-exftindam libidinern nec ipfa lex Juli« de adulteriis coer-^cendis, cetera inftituta, temperare femper & ubique po-tuerunt. De Aris Pudicitia Cfr» Grsev. Antiqu, Tom·

(/) L.11. de Lege, (m) Li21. (η) L. 4. (oj L.(p) Grav. Tom. IE ρ 1112. {q) AI. ab Alex. L. n.p.qoy.(r) Ros. A. R. ρ. iGg. (Ο Ant. Rom. LIX. Cap. 30.(t) Cfr. Pom. Pahih. Myth p. 286. (u) Ros. A. R ρ. ι68.(&) L. /. E/eg. Ell. de Ρont0. (χ) L.10.C.23. (j j EuL

> Max. L. 2. C. 13.

§. vnr.Confenfione civium, quoniam ad communem falu-

tem confervandam nihil poteft efie utilius, Cqncordiaemagnopere ftuduerunt Romani, inprirpls^autem antiquio-res divinos iili honores decreverunt. Tqllius, cum unumvelut corpus ex Latinorum populis facere vellet, hacc c:>-gitans, convocatis Romanorum Senatoribus & L/uinarumurbium Legatis, verba de Concordia fecit , qpantopere illaCivitates deceat, quamque fcedum fit cognatorurn Interfe difildium (zf Non tarnen ante eum, nec illius tem¬pore , de templis Concordia exiiruendis epgitatum eft, fedpoilea. Fuerunt autem illa Ron ae varia, quorum omniumquinque funt pr&cipua. Primum M».Furiu$ Camillus Di«"

/** " - D % ? dator

Page 8: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

& ) «( &diator vovit & in Capitolio exilruxit, υ* Pfufarchus ia·ferpretattir, fedafa fedirione". I 3 vero CKrid.

Candida le niveopofuit lux pröxima, templo^Quafertfublimes altnMonetagradus.

Nunc beneprojpicies Latiam, (,oncordia, turbatn^Nunc Te fattatά reßitüere nu,nus. .,·

Furius antiqnam popuhfnperutor EtrufciVoverat, ifcf/Jolverat iUe fJcm. ' /

CauJpTy qnod a Patrihus fnmtii JecefJerat armrs^Fulgus\ if ipfafuas Roma timebat opes.

Cavjfa recens mehor. Sparfos Germania crinesT'orrigit auf:iciis Y D.ux venerande, tuis.

Inde trkimphatce libafti thunera gentis,Templaquefeeifti y quam coIis ipfe , Deco,

Hac 7 na eonßituit gcnetvix cf rebus & ara,Sola torq magni digna reperta fovis (V?).

Fult In hoc ten pio ienaculum, ubi MagUtratos fumSmf-oribus deliboaturi convenjebant, bene memores conbli-Oym hr norufi) coacnnliaai efTe funcbrnenrum. Cfr. Vur-ro L.IV p.m. $7. de L. L. Alteruin condidif C Fjavius*qui, ut Piinh s fpribit, P. Semfr. Longo, L. Suip rio Cc iT.vovit. öe.fem Concordia Si popiiio reconcihafier ordine«cQrrque ad id péctmia publica nm ieeernerefur , tx mul·éVäHtiä, fcpnerarotibus eondemr a: m, iéd*c«farri iPrearn fe-eit, in Graes* ftf», loeo, ubi Legsri fubfdt brrt, -qui adS natum er?ntmiffi. tn area airtem Vuicarit Γ ribί Livt.us, & quiriem fun·ma nol I um invrdia, cum iple hiw illefTet forfurra örtws, cui teni dom aramve dedtcae 'ren jfictrlf {h). Tertium vovit L Manirus in Galna pet feeli- ?t*önétr m bta em , t und rum fn religionem vtn fT t, duum-viri Cn Pu )p'o;Cd. 8r Q. Ffammius, ad camretti aPrs- v_-fot c url i iEnipo fur f eré*r i; dieatum au fem eft hcc tem-plürn in arce r h. e. efivo Capif Ιίηο * Μ & Co. AfVHs{ej 3 de quo et lam Cie. Cum in hac fella Gancwdi#, 0Dit

- r - · immer*

Page 9: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

".»y .. f \»<»J Λ ?k

immortahs, in qua, ms Confule\ falutares fentetrt 'a dillafuät (d). Quivtum in foro Romano ab Opinrtio Cos.Gracchorüm globo del^to, eedibtalum eil, nen fine ma»gr a i\R. i dtensticne, bac qnidem irtCcxiptione: OpusPre~cordia templum Concordicefecit. Qvintum Livies Äuguhr,Germanien m¥£ri<, adiarib tur, aui quod silud novumcon«riiderit, aut a Camdlo conditum renovaverir. SicautemÖvidiushöc de templo:

le quoque magnifica, Concordia, dedicat adeLivia, quam car9 prafiititiUa viro (e).

HuicDefc, quemadmodum a fe. V?a eft eulra, non abfimf-lis illa Viriplacd a Ron ams ds<ild, quotldjanoe & riomeili-rae pa- is cuftos, cuiq >e fua fuere lacra& faceila (/)·> necnegandum arbitror coicordl» neceificatem&utilitatem, totdoeumentis perfpeftam fuifle. hoc tempore, licet civilisaliquando d*iT ή i ), illa dirj-.Erir n/s, proruperit. Νλγπ,tit hoc addaTn,Charifha Romanorunr», hunc in finem, ce*lebr^ta fuerunr, ut, a rhu ris & fauroribus 'concordi® ad-hibitts, foileremtir ort® int r necefiarios queiel® & diftidiaig). Iηde mit is Concordia ab Ovidto paffim nom natur,quo i aoimos difcordanres ^raiciiTima focietate corj mgit,quapropter eandero a corde congraente adpelfatarä rnonetVarro L IV. de Ung. Lat, Foir haee ilfeus effi.j>c|, quoddextra Craterem teuer; t & ise v a Cornu Copi#, qtujn etjauiii c deicribif Seneca-:

_

- afperiMariisfnigvineas qua cohibet tnanys*Quee dat beiligeris fadera gentibusEt comf1 vetinet divite copiam {b). \

Fuerunt a ha plurima (donoordia, brnulacra, de qulbus le¬gendus eil Gudi» Ovn;!, J, c'u ρ 26

Signum Ccnccrdsa Μ Ρ ρ» & L. Marrfo D. Virfs re-ftitutum quoque eon mer. v. a-ur & ata (loncordia ab übedecii-åU tx veteri quadaiö infen iptiane { i)* Landern ec-

D j jm

Page 10: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

$ ) ®4 ( &'jam reprsefentavit malum punicum , & dexfr® duas cumΜ ς verbis Concordia ceterna felix &c , Concordies apudRomanos fymbola fuerunt, ut alia taccam , quortim omni-um fenfum interpretatur Alciatus φ). Ovidius lauro ve-ftitam infert Concordiam\

Venit. ApoUinea longas Concordia IauroNexa comas - (/).

Allter alih Heic etjim, ut t>tcfatis cognomen Antoni!fräter fumferat", cbfervamus Vitellium Caef. €όή-cordia npnaen aeeepifle, raqquamfan&um. Ille enim cumjurailet ceterosque jurare'goegiiiet, nihil Tibi antrquiusquiete publica fore, ut ipquitur Svetonius, folutum a !a-tere pugionem» Confuli primum, deinde, illo reeufante,magiftratibus, ac mox fenatoribus fingubs porrigenr,nulIoreeipiente, quaii in eede Concordza pofiturus, ablceilit.Sed !qul,busdam acclamantibus ipfum eile Concordianiyrediit, nec folum retinere fe ferrum affirmavit, verumetiatn Concordia reeipere cognomen (m). Sed aliquidmonftri his omnibus fuberat; ex parte populi adulatio, exparte Cxf. piefafisfimulatio. Ad aiia itaquepergimus,

(z) Dion Hal. A.R. L. III. p.221. ( a) L. I Fafl.'p.in. 28. (b) L. IX. (c) L. 22 C? 3. (d) Phil.2. (e) L.IV. Faß. p. 771.144. {f) Val. Max. I. II. ρ 13η. (g ) Val.Max. I. c. Cr Ovid. L. Faß. |//. (b ) in- Medea v. 62. (i)Grcev. Tom. V ρ. 14η. (k) Ernbl. 38. φ) L VI Faß.p.m.138' (in) L.VII. ρ. ηι6. '

$. IX.De praeeipuis Virtutibus , quibus divini horiores de-

creti fant, difputavimus. Neque tarnen putandum eilre-liquis iuum defuiiTe cultum apud Romanos. Etfi enim norr*conflat v. g. JnfUtia aliquod templum apud eos fuiiTe,niß quod;juftiti® Augufti dedicabatur , magnam tarnen o-pinionem de ejus majeftate fpverunt, hinc Cic. illamomniuna dominam & feginam Viitutum adpellat (//), Et,

Page 11: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

» ) SJ C £nifi me omnia fallunt, Terminus Deus, magnam partem,culcum iliius fibi vindicavit, & Nemeßs, quam juRitiajfiliam veteres tradiderunt, vel quoiniam juflitlse fun-,damentum eil fides , in fide juRitiam coluiiTe cenfendifunt (o). Habuerunt vero G aeci piurima ejusmodi tem¬pla, quse non Romani. Sic Mifericordiam coJuerunt A-thenienfes, cujus Rom# nullumT~qüüthfciam, tempiumfuit. Occurrunt tarnen,apud Romanos fcripfores,non tan-tbm muita mifericordiee templa , fed & locutiones, quibusagnoviiTe demonRrant placabilem eiie deorum iram, cce-iertia numma^parcere niiferis, Jovem iratum türe placa-ri &c. Veritati, quam Dess inter referunt Mythologi,nulla quoque apud Romanos faéia folennia legimus? cumautem fides fme veritatis Rudlo fal va eile non poffit, ejuscultum cum fidei ipfius conjunétum fuiffe, ex fimulacroFidei, quod$. VI. adduximus, credibiie efi3 aut etjamcum Saturn!, quem Veritatis numen habuerunt Idemde Ferecitndia dici potefi, cuj »s magna cum aliis eil co-gnaeio, quamque dlgnam fcribit Val Maximus, cui, uteceiefii numioi, exRruantur templa ar&que confecrentur(ρ), dementia, Äihenls ut nullum habuit fimulacrum, itaetjam Rom# nimiirum, quemadmodum Statins cajiit

Nulla erat effigi.es % mtUi commjffa^mefåUo, Forma Deee * mente^dmFifTfreac peBora gauclet (y )·

Plotarchusquidem refert dementi# C#iaiis tempium ex-Rru&um eile, fed cum ejusmodl templorum honos mul-tum fapiat fuperfiitlof# afienratic nis, de illoampliusdis-ferere opus.non eR. Paucfs tantun modo agendum erltde Ulis Virtutibus earumque ci hu,. qutbus rerurn ex-petendarurn indita funt noroina Earum primo eftFax, cujus tempi m, förö proxini m, a Veipafiano,ut plerumque creditur , condirum eR ( r), quod nia·gnftudlne, pulchritiidine & di itiis cn nia Romana tem¬pla fupepayit, Nec mirum ι cum in illo omnia va-

Page 12: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

£ ) ( &\ - ' »

fa atqueorfsamenta pretiofa,qua£exHierofolymi{ano tem-plo exportata atque in criumpbum a Tito duåalunt, re-pofita fuifTe non obfcurum fit i-r). At hoc ipium tem-plum,cujus de magnificentia & fplendore inprimis agilHerodianus« incendio deletum fub Corhmodo perhibe-tur , quod cum (Uret, ab tjtnmum arriurn rationaliumProfeiToribus & videudi cupiditate a rernötTflimis quibus-que, fréquentatum fuit. Ara etjam Paci ab Augutto po-üraeft, quam auxit Agrippa, cujus mentionem facit Ovi-dius, qui de-ejus cultu, cauila Vidlorise A&iacse, ince-pto aglt (t). RepraTentatur autem apud antiquos jam lau-ro coronara Pax, jarn oliva, jampalma, järn fpicis» jamrobs» jamcaduceoornata, in figura Deae aram fibi accen-fam confpicientis, folitis infcrlptionum formulis, cumti-tulis': Ρax aterna,Pax Augufta. Hinc autem Pacis terp-plo non abiimile fuit illud Jani, quod pacis leUiqae argu¬menta coiebatur. Qvi.es & Felicitas, quam Fauftitaternnuncupat Horatius (?/), Dearum quoque nomina merue-runt, ut, quse fua funt, commoda hominibus irnpertl-rent. Fuit etjam templum Felicitati Csefaris dicatum (v)·Salus eft tam faa&é a Romanis antiquioribus «iiimata,ut fetiae indicerentur, quoties aliquis eandem nominafiet,Simulacro iilius fubjun&um fuliTe Draconem , fic refertMacrobius : Salus natura, hinar is- effochu cfi-^ quo rarporaanimantiiim juvantur , falutifero firmata temperamento,Ideo ergo fimulacris junguntur figura draconum, quia pia-ftant, ut humana corpora, ve lut infirmitatis pelle depofita, adpriflmum revirefcant vigorem, ut virefcuni dracones per an-nosfingttlos, pel/efeneclutis exuta (br), Aliud Feitus habetfalutis funulacrum, fexlicet mulierem in folio fedentem,pateram dextra tenenfem cum iiteris Ang. Salus. Angvisqu ;que circumvolutus repräefentatur ab aliis, qui tarnenidem ac Draco fignificare videtur. Fuerunt scdes Salutis

var-

Page 13: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

λ.

& ) »7 ( «■Ν

■vanar,' de quibus legi pofFunt prsecipue Livlus ac Pilnius,Ovldius autem de ipfocultu;

- — jcmusadorandus cumque hocConcordia mitis>Et Romana Salus araque Pacis erit.

L. ΠΙ. Faß. v. 881. Cefebratur eija«) apad Romanos Salutisaugürium, quod ab Augufto renovatum tale fui't, ut dlvi-narent, concedantne Oii,ut pacem poRularet populus,cumnefos duxerint, eam prlus petere, quam venia petendiconcefla eilet. Quotannis unurn diem bis facris adhibue- v

runt , quo omnia tränquilla fuerunt, donec tandem, ex-ternis ncn tantum,fed internis & civilibus beUis, omnia*maxima, minima coofundebantur& Salutis fimul define-bant facra. Libertäti quoque divinus plane honos habituseft ab eo tempore, quo, pulfis Regilxis, libertatem fiblaileruerunt, unde erjamfolennesludi, hujui in honorem& memoriam, a Plebejls funt iafrodu&i, Pro ilh verotutanda* quantas P. R. dimicationes, quanta bella fufee-perit, quantum fangvinis, quantum fudoris,tfFuderit,diclnon poteft. HlncTullius: res in extremum adduEla eftdif-crimen: de libertate decernitur; aitt vincafis oportet, Qvi-rites, quodprofeblo pietate veflra of tanta concordia con-Jequim int, aut quidvis potius, quam Jerviatis. Alice natio-nes fervitutem pati pojjunt. P. R. q)ropriaeJlJibertas (y),Nota efi quoque inter omnes llja-^^xTTjuantumve value-rif, neminem fogit: CivisRomanusfum. Non Fine rationefgitur, numinis inftar, Libertatem adorare fibi videban-tur Romani. Templum itaque ejus exftrudlum non folumInftauratucnque magnifice in Aventino colle (s), fed &atrium quoddam ei dcdicatum eft? & qtiident ab AfinioPollione, ut plurimi volunt, quod in templo Libe-rtatisconfpicuae magnhudinis erat & Bibliothec® etjam Roma¬no facrarium quaii, ut Lipfius teßatur Ant. R ρ 398· (#)·Quin ipfe Cicero pro Domo, fuam domum, dum ex fu-iaret, a Ciodio confecratam profitetur. Luit & aliud Li-

E " ber-

Page 14: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

8 ) *8 < &bertat^s templum, publico decreto In honorem J. Carfarisexftru<fcum, quo vero fignificarunt magis Romani fe'uan*

1 libertatém illi debere, quam pietatern iuam erga ipfurn Li-bercatis numen, hoc tpfo, declararunt· IguurhaeenufTafacimus. Nam vel innumer i e jpscsmödi honores ilivinlhabiti funiProvidentia re 11qnisqueimperato i um vi rtc t. bus.

(?;) L. III. de Offic. c. 6. (o: cfr Ovid. L. Faß. ii. p.Αρ.- <p) F.IV. C. V. ($)L.i2, 7beb. 7V- 493- r) Sve¬tten: L. VIII. c. 9. s) Flin.ΗΝ. L· XXXVI cfr. GviUau-j?ie du Cboul dans difcours de laReligionsdes andensRomainsp. 9 12) ubi de triumphoVefρ. £f tempL)Facis ant ejusquevariisfimulacris. (t) Ovid. Faß. L. 1 p. m jo. ittm L. 5. p. So.(a) L. IV. (.arm.p. 10q. (v) Roß L. n. (x) Satnrnal c. 20*(y) In Philip, ( ζ) Liv. L. 2p. c. 16. (a) Cic. ad Att. I. a. ιGAlex, ab AL L. III. Ovid. L. IV. Faß. ρ. \ρη.

% χ.Q^Ü porro de hoc virtutum culrii habendum fit, vi«

deamus. In laudes Romana1 gentis mnita niximus, quseminime usqueeo trahenda funr, nihil in rvoribus & reli-gione ejus eile, quod reprehendi queat. Nam, fuos licetCenfores habuerit & facrorum Guftcdes, rvihilo tarnenminus eit» ubi peccet. Nec in orrnibus , etfi per virtu·tes viarn in rcelum parari crediderurt, candorem animivitaeque integritatem pra? fe tulerunt.Romani. A.Kpeciemenim tantum multa apud eos prseciara füerunt, multa, in-quam, non omnia & fingula, Si vero cum bis virtutumfacris culfum Fortuna, quam erjam rerum expetendarumnomine coluerunt, conferre velimus, deprehenfuri eri«mus, quod minime veliemus. Scilicet Fortunam fupérnmnia fere divina & humana exrulerunt, eadem licet nonminus apud alios culta fuerit (^),omnique felicitatis ge-nere eandem circumfluentem reprsefentarint. Bonam a li¬tern fortunam loquimur i de qua etiam Plutarehus, ubiQuam tarde iniihuerentur virtutum templa, prseciare dis«

ferii:

Page 15: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

& ) *9 ( $3Tcrv~: Sapientia in hunc usque diem templuvn nön ha»''bcnt, neque Ίemperantia, nequ« Tolerantide, neque"Magnanimitatis. Fortuna vero templa pernuiia, anti-''qua & fpieodida omnis generis fcre honoribus pofttafunt

permixta partibus ac iocis Romse potiilimis (?}. Qiiodvitioiarum reruni nomina confecrata etjam fuerint diu,quid virtuti magis repwgnarc potirtrf--Nec, lege prohibi-tis his facris, virtutum tarnen pura fatis permanfit reli-Jigio. Ftenim dira gentis fuperftitio aliquos tarnenfem-per impuros ritus, in finu qusb, fovebar, ex.gr. Cupidinis& Voluptatls & Lubentinae Veneris, quceque plura funthu jus generis rnonitra,qu« jure deos damnohflimos adpeUlat PJaotui inBacch.p. 45. immo & hoc cöncedendumeft, a veritate & fanélitate religionis magno quidem ope-re abhorrere, quod vim cujusiibet rei nomine Dei figni·ficatåm voIuerint,quo fatftum eft, ut numerus Deorum in-finitus plane exftjterit. Nan» licet dexfrc explicari pofiintliberiores paulo Poétarum Mythologie« Iocutiones, qui-bus perfsepe aliquid divinitafis adfiftum eft (§ IV. ; ra¬men, ad ipfam religionen» habita ratione, diffieiiius quo-damrnodo pefiunt. Neque adeo Cotta , qui apud Cice-ronem contra Balbum pugnat, ejusmodi vagam Nuniinisfjgnißeationem , ad quam confecrationemjfdWirT^irefert, probare v>de<ur. S* JSLttier Dea eft, inquit, Dilorrnes i'It, Honos, Fides, Mens y Concordia, ergo etjarr **Spes, Maneta on nfoque, cu« cogitationé nobismet iphs'*pofti nius fingere 5 ouod (1 verifunile non eft. ne illud"quidem, ,h«c unde flfexeriint{'d)i Porro iden» Cotta tarn'5operofa reitfm orr niurn Goniecranone perturhari reli-"giones cortendif: ade^qne Mentem, Fidemy Spemy Vir*tatem, Honorem FWoriam, Salutem ^Concordiam, ce-"teraque ejusmodi reruni habere yin , non deorum Aut"enim in nobisn er mfis infunt. ut Mens, ut Fides, ut"Spes, ut Firtus, vi Concordia; aut adpetend« nobis funt,"

Ε 2 ut

Page 16: DELUBRIS VIRTUTUM1248691/FULLTEXT01.pdf · f/ü \ίa d.d. dissertatiönis Äcademce, parsposterior, de consecratione atque-tu delubris virtutum apud romanos, quam, cum consens. ampliss.

£ ) 30 C JKtit Honos, tit Salus9 Ut Fittoria, quarum rerum utilifate"video erjam confecrata fimulacra. Quare ?utem in his'Jvis Deoruminiit, tum intelUgim, cum aognovero. Quo"in genere vel inaxime tUFortuna numerarida, quam ne-"mo ab inconfhntia & temerirate fejunget, quae-digna"ertecnon funt Deo (<?). _Pukre omnino. Éx hisautem^omnibus jure dubitamus ornntum antmüs ac hngulorum"inter iVtjirranös obfediffe tam craflam & pame anilem fu-periiitioneqi in iis, quae ad facra fpedenr, ut potius cre-dibile fit fapientes viros & Philofophos fobrie magis cogi-faiTe, licetcxcommunlperfvafione vulgiqueopinionere-Cedere videri forfan noluerint. Erenim ad dodrinam mo-rum quod attinet, quae de virtutibus agit, quam lange fuadudum setate progrefli funt ? Fortunam, quodomnes cre«dimus, a Deo petendam, ä nobis fåpienriam reliquasqueperfediones moraies fumendas ignorarunj fcilicct. Quamob rem , praeter alia, hoc in argumento, apud Giceronemprseclara, ita erudimur 5 quai?ivieMenti delubra cf Firta-tt£f Fidei confitcrentur, tarnen haec in nobis ipfis fita vide*mus (f), Interim tarnen optandum effet, ut Virtutes,quibus ve teres templa pofuei int fplendida & magnlfica,fimplici& pura, qua decet, mente veneremur nos nontantum, fcd fummo ftudio & läbore confcdemur* cumJuvenall (g), inclaimnres: _ ,—

- funefla PECUNIA templaNondum habitaSy nuüas numorum ereximus aras,Vt colitur PAXy atque FIDESFICIORIA, FIRTU%Quaque falutato crepitat CONCORDIA nido.(b) AI. ab Alex.L.I. p. 106. Ρlin. L. Ii. c. 7. (r) deFort.

'Pom. p. 2ß2. {d ) Cic. de Nat. Deor. L. III c. 18. (e) l c.•ε24. {f) de Nat. Deor. L. III. c.36. (g) Satyr. I.