De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional...

57
De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 The Core of the Matter Haalbaarheid en effectiviteit van gedragsgerichte dual system-interventies bij verandering in organisaties Ben Tiggelaar f the Matter Ben Tiggelaar `T~†¿SBÄF ¢¨¿TBF ÷lX ‚´¦¿R æ¿”—b 9`UPBÄF ±Kd ÷lX §F¼μ¿R “ŸJ PF¶a ÷lX `”—μ‘F ¹lXd HP~«¥‘F ¢¥_ äG §~¨¦¡a ÷lXBF ØLL e•‘F £~¥º‘F π©aG . CGôŒ . º∏MG QÓ«é«J øH º∏≤H QÓ«é«J øH º∏≤H π©aG . CGôŒ . º∏MG

Transcript of De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional...

Page 1: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten

Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018

The Coreof theMatter

Haalbaarheid en effectiviteit

van gedragsgerichte dual system-interventies

bij verandering in organisaties

Ben Tiggelaar

oreof the

Matter

BenTiggelaar

|5_p{4#­' a�{5#' ��9 u} {3

�{w�C �|61#­' �,E ��9

f'��{3 iÆ+ 1'sB ��9 |w��A' ��9E )1_jdA' ad@ Ê( f_� `B ��9#' ��- FtA' b_d�A'

π©aG . CGôŒ . º∏MG

QÓ«é«J øH º∏≤H

Dream, Dare, Do

QÓ«é

«J øH

º∏≤H

π©aG

. CGôŒ

. º∏M

G

Page 2: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

Ivan Pavlov; Edward Thorndike; John B. Watson; Richard LaPiere; Kurt Lewin; Rensis Likert; Ralph Stogdill; Bernard Bass; Burrhus F. Skinner; Leon Festinger; Stanley Milgram; Carl R. Rogers; Abraham H. Maslow; Albert Bandura; Aubrey Daniels; Edward Sarafino; Icek Ajzen & Martin Fishbein; Daniel Kahneman & Amos Tversky; John Tooby & Leda Cosmides; Richard Thaler; John Bargh; John Kihlstrom; Tim Wilson; Roy Baumeister; James Prochaska; John Norcross; Peter Gollwitzer; Edwin Locke; Carol Dweck; Don Vandewalle; Charles Manz & Christopher Neck; Dan Ariely; Robert Cialdini; Martin Seligman; Sonja Lyubomirsky; Donald Clifton; Edward Deci & Richard Ryan; Fred Luthans; Everett Rogers; John Kotter; Edgar Schein; Karl Weick; Chris Argyris; Robert Quinn; Bruce Avolio; Lawrence Green & Marshall Kreuter; Kay Bartholomew, Guy Parcel & Gerjo Kok; Susan Michie, Lou Atkins & Robert West; Mark Sullman... En alle andere, meestal anonieme, researchers die jaar in jaar uit onderzoeken hoe leiderschap en verandering écht werken.

MET DANK AAN...

BEN TIGGELAAR

Page 3: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

1. JOUW VERANDERUITDAGING

BEN TIGGELAAR

Page 4: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

VRAAG Wat is jouw persoonlijke

'veranderuitdaging' in de komende periode?

BEN TIGGELAAR

Page 5: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

MENTIMETER

BEN TIGGELAAR

Page 6: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

2. WAT VERANDEREN MOEILIJK MAAKT

BEN TIGGELAAR

Page 7: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

JOHN KOTTER

"Het draait uiteindelijk niet om strategie,

structuur, cultuur of systemen.

De kern van de zaak is altijd het veranderen

van het gedrag van mensen."

BEN TIGGELAAR

Page 8: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

WAT ONS TEGENHOUDT

FACTOR #1: AUTOMATISCH

DENKEN EN DOEN

BEN TIGGELAAR

Page 9: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

BEN TIGGELAAR

DANIEL KAHNEMAN

"Wij worden in hoge mate gestuurd

door volledig automatische processen

waar we geen controle over hebben.

En we hebben niet door dat we zo

functioneren."

Page 10: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

dr. ben tiggelaarBEN TIGGELAAR

Page 11: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

WAT ONS TEGENHOUDT

FACTOR #2: VERLIES-AVERSIE

BEN TIGGELAAR

Page 12: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

BEN TIGGELAAR

ROY BAUMEISTER "Bad is stronger than good... Overleven vereist dat we altijd alert zijn op mogelijke slechte uitkomsten. Mogelijke goede uitkomsten zijn veel minder belangrijk. Dit verschil is een van de meest basale én belangrijke psychologische wetmatigheden."

Page 13: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

DAVID ROCK Wat raakt ons bij veranderingen? - Status (status) - Certainty (zekerheid) - Autonomy (autonomie) - Relatedness (erbij horen) - Fairness (eerlijkheid)

BEN TIGGELAAR

Page 14: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

WAT ONS TEGENHOUDT

FACTOR #3: ONZE DIRECTE OMGEVING

BEN TIGGELAAR

Page 15: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

RICHARD THALER "Dit is een van de basics in het leven. Gedrag wordt - voor een groot deel - bepaald door de omgeving."

BEN TIGGELAAR

Page 16: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

BEN TIGGELAAR

BUSCHAUFFEURS IN HET WEEKEND

Page 17: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

1 MINUUT WAT NEEM JIJ MEE?

BEN TIGGELAAR

Page 18: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

MENTIMETER

BEN TIGGELAAR

Page 19: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

3. DE LADDER:

WAT WÉL WERKT

BEN TIGGELAAR

Page 20: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

EVEN DENKEN... Waar was jouw uitdaging ook alweer?

BEN TIGGELAAR

Page 21: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 22: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

DOEL

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 23: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

GEDRAG

DOEL

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 24: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

SUPPORT

GEDRAG

DOEL

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 25: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

DOEL

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 26: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

Kies - als het even kan - geen prestatiedoel, maar een ontwikkeldoel.

Heb je meer dan één doel, maak dan een heldere prioriteitenlijst.

Formuleer een helder 'waarom' voor je doel.

© Ben Tiggelaar , 2018

EFFECTIEVE DOELEN

Page 27: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

STEL JEZELF DE VRAAG Wat is mijn leerdoel

voor de komende maanden?

BEN TIGGELAAR

Page 28: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

GEDRAG

DOEL

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 29: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

ICEK AJZEN "Als je iets wilt veranderen, zul je allereerst het gedrag dat je wilt zien duidelijk moeten definiëren. Dat is de belangrijkste stap in het hele proces. En het is verbazingwekkend hoeveel mensen hier nooit over nadenken..."

BEN TIGGELAAR

Page 30: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

Alles wat je kunt

'voordoen'

en

'nadoen'.

WAT IS 'GEDRAG'?

© Ben Tiggelaar , 2018

Page 31: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

© Ben Tiggelaar , 2018

Denk 'simpel': maak je eerste stappen zo eenvoudig mogelijk.

Formuleer het gewenste gedrag zo concreet en helder mogelijk.

Kies voor gedrag dat je leuk vindt.

EFFECTIEF GEDRAG

Page 32: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

ZWEDEN, 1967: HÖGERTRAFIKOMLÄGGNINGEN

Page 33: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

© Ben Tiggelaar , 2018

Denk 'simpel': maak je eerste stappen zo eenvoudig mogelijk.

Formuleer het gewenste gedrag zo concreet en helder mogelijk.

Kies voor gedrag dat je leuk vindt.

EFFECTIEF GEDRAG

Page 34: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

STEL JEZELF DE VRAAG Met welk eenvoudig,

concreet gedrag ga ik beginnen?

BEN TIGGELAAR

Page 35: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

SUPPORT

GEDRAG

DOEL

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 36: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

Zelfmonitoring van gedrag.

Bereid je voor op momenten-van-de-waarheid.

Zorg dat de directe omgeving het gewenste gedrag 'makkelijk' maakt.

© Ben Tiggelaar , 2018

EFFECTIEVE SUPPORT

Page 37: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

Populaire self-monitoring apps:

Productive Streaks Strides Done

BEN TIGGELAAR

Page 38: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

Zelfmonitoring van gedrag.

Bereid je voor op momenten-van-de-waarheid.

Zorg dat de directe omgeving het gewenste gedrag 'makkelijk' maakt.

© Ben Tiggelaar , 2018

EFFECTIEVE SUPPORT

Page 39: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

"DES TE BELANGRIJKER HET GEDRAG, DES TE MAKKELIJKER

MOET JE HET MAKEN."

BEN TIGGELAAR

Page 40: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

DE LEEUWEN VAN WILDLANDS

BEN TIGGELAAR

Page 41: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

MICHAEL BLOOMBERGS 'BULLPEN'

BEN TIGGELAAR

Page 42: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

BEN TIGGELAAR

GELD LENEN BIJ DUO

Page 43: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

STEL JEZELF DEZE VRAGEN In welke omgeving ga ik straks

mijn voornemen uitvoeren? Welke zichtbare elementen in die omgeving

zou ik kunnen inzetten om het mezelf makkelijker te maken?

BEN TIGGELAAR

Page 44: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

HET KLINKT SIMPEL, MAAR HET IS NIET EENVOUDIG!

BEN TIGGELAAR

Page 45: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o
Page 46: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o
Page 47: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o
Page 48: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o
Page 49: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o
Page 50: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

WEINIG

VEEL

VEEL

VEELGEMAAKTE FOUT

© Ben Tiggelaar , 2018 BEN TIGGELAAR

Page 51: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

VEEL

WEINIG

WEINIG

DE JUISTE MANIER

© Ben Tiggelaar , 2018 BEN TIGGELAAR

Page 52: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

EN GAAT DAT DAN IN ÉÉN KEER GOED?

BEN TIGGELAAR

Page 53: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

SUPPORT

GEDRAG

DOELplannen

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 54: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

SUPPORT

GEDRAG

DOELplannen

prob

eren

© Ben Tiggelaar , 2018

DE LADDER

Page 55: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

1 MINUUT WAT NEEM JIJ MEE?

BEN TIGGELAAR

Page 56: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

MENTIMETER

BEN TIGGELAAR

Page 57: De psychologie van verandering · De psychologie van verandering Wat iedere onderwijsprofessional zou moeten weten Dr. Ben Tiggelaar - SVOL - Lelystad, 29 november 2018 T h e C o

SOMETIMES ALL YOU NEED IS

20 SECONDS OF INSANE COURAGE

BEN TIGGELAAR