Cyprus Nursing Chronicles · θεμελιώνεται στην έρευνα, στην...

Cyprus Nursing Chronicles

Τετραμηνιαία έκδοση του Παγκυπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρόεδρος Ταπακούδη Αγγελική Υπουργείο Υγείας

Αντιπρόεδρος Αθηνή Ευδοκία Νοσηλευτική Σχολή

Γραμματέας Λεοντίου Ιωάννης Υπουργείο Υγείας

Ταμίας Καραγιάννη-Σταυρινού Ροδοθέα Υπουργείο Υγείας

Μέλος Ερμογένους Ανδρέας Νοσ. Κυπερούντας

Μέλος Ανδρέου Χρίστος Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Γεωργίου Μάριος Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Αριστείδου Μαρία Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Ευαγγέλου Μαρία Υπουργείο Υγείας

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρόεδρος Ανδρέου Χρίστος

Αντιπρόεδρος: Ερμογένους Ανδρέας

Γραμματέας Ευαγγέλου Μαρία

Μέλος Παπασταύρου Ευριδίκη

» Μιχαήλ Σταυρούλα

» Παναγιώτου Νίκη

» Αργυρού Αναστασία

» Τσίτση Λυγία

» Χαραλάμπους Ανδρέας

>> Ρούσου Έλενα

>> Κυθραιώτου Ελένη

>> Σάββα Νίκος

» Χριστοδούλου Γεωργία

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Ανδρέου Αντωνάκης Σταυρινού Μιχάλης

Χαριλάου Χαράλαμπος Γαβριήλ Έλενα

Ιακώβου Ιάκωβος Κωνσταντίνου Μαριάννα

Ιωάννου Νίκος Ανδρέου Μαρία

Φιλίππου Φίλιππος Τρύφωνος Φροσούλα

Χαρίτου Ανδρέας Γαβριήλ Παμπίτσα

Κούσουλος Γιάννης Γεωργίου Μαρία

Χαραλάμπους Αντωνία Προδρόμου Χρυστάλλα

Χ"Χριστοδούλου Μαρία

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ

Νοσηλευτές/τριες ανά τεύχος * 2.00 ΛΚ

Σπουδαστές/τριες ανά τεύχος * 1.50 ΛΚ

Οργανισμοί - Βιβλιοθήκες ανά τεύχος * 2.00 ΛΚ

Ετήσια Συνδρομή Εξωτερικού * 10.00 ΛΚ

Ετήσια συνδρομή για Νοσηλευτές/τριες * 6.00 ΛΚ

Ετήσια συνδρομή για Σπουδαστές/τριες * 4.50 ΛΚ

συμπεριλαμβανομένων ταχυδρομικών τελών

ISSN 1450-0795

Είναι εγγεγραμμένο με βάση του περί τύπου Νόμο αρ. 145 του 1989 από τις 26/4/2000

ΠΑ.ΣΥ.Ν.Μ

Ταγματάρχου (Ιουλίου, 1 Διαμ.

101, 1101 Λευκωσία Τ.Θ. 24015,

1700 Λευκωσία Τηλ.: +357

22771994 Φαξ: +357 22771989

Email: [email protected]

Internet: http://www.cyna.org

CY.N.M.A.

1, Tagmatarchou Pouliou street

Appartment 101, 1101 Nicosia

P.O.Box 24015, 1700 Nicosia

Tel: + 357 22771994 Fax: + 357

22771989

Email: [email protected]

Internet: http://www.cyna.org

Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση χωρίς γραπτή άδεια των εκδοτών

Τα έντυπα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα και τις απόψεις του ΠΑ.ΣΥ.Ν.

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

Από το Διοικητικό Συμβούλιο 5

Α ΝΑ ΣΚ ΟΠΗ ΣΕ ΙΣ

- Συγγραφή και δημοσίευση επιστημονικής εργασίας 7

Δρ Αφροδίτη Χρ. Ραγιά

- Διακίνηση των επαγγελματιών υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση 14

Ιωάννης Λεοντίου

- Ο θεσμός των σχολικών νοσηλευτών στην Ελλάδα 21

Σάββας Καρασαββίδης

Α ΝΤ ΑΠ ΟΚΡ Ί ΣΕ ΙΣ

- Γενική Συνέλευση - Λογοδοσία ΔΣ ΠΑΣΥΝΜ 2002-2004 29

ΔΣ ΠΑΣΥΝΜ

- Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μαιών 36

Μαρία Παπαδοπούλου, Ροδοθέα Καραγιάννη-Σταυρινού

- Διεθνής ημέρα Νοσηλευτών - 12 Μαΐου 2004 38

ΔΣΠΑΣΥΝΜ

- Σεμινάριο: Πρόληψη, Έλεγχος και αντιμετώπιση των 40

Νοσοκομειακών Λοιμώξεων

Μαργαρίτα Σταυρίδη

- Ανταπόκριση 1ης Επιστημονικής Ημερίδας, ΤΕΕΝ-ΠΑΣΥΜ 42

ΔΣ ΤΕΕΝ - ΠΑΣΥΝΜ

- 11ον Παγκύπριο Νοσηλευτικό Συνέδριο - Πρώτη Ανακοίνωση 44

ΔΣ ΠΑΣΥΝΜ

- Επερχόμενα Συνεδρία 46

- Οδηγίες για Συγγραφείς 47

Α ΛΛ ΗΛ ΟΓΡ Α ΦΙΑ 51

Από τη Σύνταξη 6

ΣΕΛΙΔΑ

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Ήταν πραγματικά δύσκολο εγχείρημα η επιλογή του θέματος επικοινωνίας μας, σε αυτό το

πρώτο τεύχος του 2004. Γιατί ξαφνικά έχουν ανοίξει πολλά μέτωπα για τη Νοσηλευτική που

απαιτούν εγρήγορση, συναντήληψη και συναδελφοσύνη για να οδηγηθούν σ' ένα αίσιο και θετικό

αποτέλεσμα.

Αναφέρομαι ειδικά στο νόμο που προβλέπει για την ίδρυση και λειτουργία των ιδιωτικών

νοσοκομείων και ειδικότερα για το μέρος του νόμου που αναφέρεται στις αναλογίες στελέχωσης

με νοσηλευτικό προσωπικό. Οι αναλογίες αυτές αφορούν τα ελάχιστα επίπεδα στελέχωσης με

προσοντούχους νοσηλευτές, για να προσφέρεται η νοσηλεία των ασθενών με ασφάλεια,

νοουμένου ότι παράλληλα θα υπήρχε ενίσχυση με βοηθητικό προσωπικό σε μετρήσιμες αναλογίες

για σκοπούς αξιολόγησης και ελέγχου.

Και οι αριθμοί αυτοί όπως διαμορφώθηκαν στο νομοσχέδιο ήταν το αποτέλεσμα μακρών

διαβουλεύσεων και συζητήσεων με τον Ιατρικό Σύλλογο και τους Ιδιώτες κλινικάρχες, έτσι ώστε

να παραμείνει και να εργάζεται και το βοηθητικό προσωπικό που ασχολείτο στις κλινικές με τρόπο

που να μην επηρεάζεται η υπόσταση κανενός. Φάνηκε ότι βρέθηκε η μέση λύση και όλοι ήταν

ικανοποιημένοι.

Και ήταν πραγματικά αναπάντεχο το γεγονός ότι, ομάδα βουλευτών κατάθεσε την τελευταία

στιγμή, τροπολογία με την οποία ισοπεδώνεται το προσοντούχο προσωπκό, με το βοηθητικό

προσωπικό να προσμετρά στις ελάχιστες αναλογίες στελέχωσης.

Η αντίδραση ήταν άμεση από όλους τους φορείς της Νοσηλευτικής και εκτός από όσα είδαν

το φως της δημοσιότητας, έγιναν επίσης πολλές συναντήσεις και διαβουλεύσεις με όλες τις

κοινοβουλευτικές ομάδες.

Το θέμα βρίσκεται σε αυτό το στάδιο ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας και της

Νομικής Υπηρεσίας για το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας του νόμου αυτού και είμαστε σε

αναμονή εξελίξεων.


Σήμερα σε Παγκόσμια κλίμακα η Νοσηλευτική έχει πλέον αναδειχθεί σε αυθύπαρκτη επιστήμη,

θεμελιώνεται στην έρευνα, στην τεκμηρίωση και στον επαγγελματισμό. Ταυτόχρονα, ανασκοπεί,

μελετά και καθορίζει πρότυπα επιπέδων εκπαίδευσης και άσκησης για συνεχή διασφάλιση της

ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών της.

Δεν μπορεί λοιπόν η τροπολογία αυτή να περάσει, γιατί παραγνωρίζει θεμελιώδη άρθρα της

νομοθεσίας 214/88 μέχρι 2003, καταστρατηγεί το άρθρο 28 του συντάγματος και τις Ευρωπαϊκές

Οδηγίες για τη Νοσηλευτική και Μαιευτική.

Ο ΠΑΣΥΝΜ μαζί με όλα τα αρμόδια σώματα της Νοσηλευτικής τόσο στην Κύπρο όσο και στην

Ευρώπη, θα προβεί σε κάθε κινητοποίηση με στόχο την αποτροπή τέτοιου είδους παρεκκλίσεων,

σε βάρος του επαγγέλματος και της ασφάλειας των πολιτών.

Η συνοχή και σύμπνοια όλων των νοσηλευτών είναι απόλυτα απαραίτητη.

Από το Διοικητικό Συμβούλιο

Αγγελική Ταπακούδη Πρόεδρος

κυπριακά νοσηλευτικά χρονικά 2004

Cyprus Nursing Chronicles 2004

τόμος 5, τεύχος 1

Vol 5, No 1

5

Από τη Σύνταξη


Ο χρόνος περνά και τα πάντα αλλάζουν. Δεν υπάρχει τίποτα που να είναι στατικό ή δεδομένο.

Η νοσηλευτική σαν επιστήμη και τέχνη, προχωρεί παράλληλα και αυξάνει το επιστημονικό της

υπόβαθρο με βάση τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας και της έρευνας. Σαν επάγγελμα

και σαν κοινωνική προσφορά προσαρμόζει τις προσεγγίσεις και δραστηριότητες της, με βάση τις

απαιτήσεις των καιρών και τις ανάγκες υγείας όπως αυτές διαμορφώνονται σ' ένα κόσμο που

συνεχώς μεταβάλλεται. Αυτή όμως η προσπάθεια απαιτεί συνεχή μελέτη, εγρήγορση και

παρακολούθηση των εξελίξεων και αλλαγών

ώστε να διατηρείται ο συγχρονισμός και η αποτελεσματικότητα της νοσηλευτικής άσκησης και

απόδοσης. Η προώθηση προτύπων και εξατομικευμένης νοσηλευτικής φροντίδας καθώς και η

στοιχειοθέτηση και τεκμηρίωση της εργασίας που επιτελείται είναι απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε.

Διότι αναδεικνύει το έργο των νοσηλευτών και υποδηλεί τον επαγγελματισμό και το ενδιαφέρον

που έχουν για τον κάθε ασθενή καθώς και την οικογένεια του.

Γιατί σήμερα τόσο ο ασθενής όσο και η οικογένεια του, διεκδικούν το δικαίωμα που έχουν, να

συμμετέχουν και να είναι ενήμεροι για τη θεραπεία ή ακόμη τις επιλογές θεραπείας που έχουν.

Και έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν αυτό που ικανοποιεί περισσότερο τα δικά τους κριτήρια και

την προσωπικότητα τους. Είναι με αυτά τα δεδομένα που η επιλογή της εξατομικευμένης

νοσηλευτικής φροντίδας κρίνεται σαν απαραίτητη προϋπόθεση και ανάγκη για την απόδοση της

νοσηλευτικής.

Τα άτομα αποδεδειγμένα επιλέγουν προσέγγιση, κατανόηση και συμμετοχή. Η υγεία τους

είναι βασικά δική τους υπόθεση και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Η νοσηλευτική παρέμβαση

πρέπει να αξιολογεί και να σέβεαι την πραγματικότητα αυτή. Διαφορετικά δεν θα πάρει τους

βαθμούς της πρόκρισης και διάκρισης. Και μια τέτοια περίπτωση δεν είναι συμφέρουσα.

Από τη σύνταξη

Ροδοθέα Καραγιάννη Σταυρινού



6 τόμος 5, τεύχος 1

Vol 5, No 1

Writing and publishing a scientific paper

Δρ. Αφροδίτη Χρ. Ραγιά Dr. Afroditi Chr. Raya

BSN, MA, MEd, EdE BSN, MA. MEd, EdE

Ομ. Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Em. Professor of Nursing

Περίληψη

Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η καλλιέργεια ικανότητας εκπόνησης και δημοσίευσης γραπτών εργασιών από νοσηλευτές. Θεωρείται σημαντική άσκηση στην αυτοέκφραση, στην κινητοποίηση των νοητικών δυνάμεων, στην υπεύθυνη επικοινωνία στον χώρο της φροντίδας υγείας, στην αποτελεσματική μετάδοση γνώσεων και εμπειριών αρχών και αξιών στους νεότερους νοσηλευτές, καθώς και στην προβολή του νοσηλευτικού έργου στην κοινωνία. Περιγράφονται τα απαραίτητα στάδια για τη συγγραφή επιστημονικής εργασίας. Ιδιαιτέρως σχολιάζονται: η επιλογή του θέματος και του τίτλου της προς δημοσίευση εργασίας, η ανασκόπηση της σχετικής με το θέμα βιβλιογραφίας, η δόμηση περιγράμματος, η τήρηση συγγραφικών αρχών, η γραπτή περιγραφή της έρευνας ή ανάπτυξη του θέματος, η περίληψη και το σύστημα αναφοράς των βιβλιογραφικών παραπομπών.

Τέλος, εξαίρεται το χρέος των νοσηλευτών να συντελούν στην επιστημονική θεμελίωση και ανάπτυξη της Νοσηλευτικής με ερευνητικές και άλλες εργασίες υψηλής στάθμης. Παράλληλα όμως να καλλιεργούν και να βιώνουν το νόημα και τον παλμό του νοσηλευτικού έργου, που προέρχονται από το ενδιαφέρον και την ανιδιοτελή αγάπη, από το ηρωικό πνεύμα της υπηρεσίας και της θυσίας χάριν των ασθενών συνανθρώπων.

Abst rac t

There is an imperative need for nurses tο cultivate the skill of writing and publishing

scientific papers. This is considered a significant exercise in self-expression, mobilization of

intellectual facilities, responsible communication in the area of health care, effective

transmission of knowledges and experiences, principles and values to younger nurses, as well as

in the social projection of Nursing. The needed stages of writing a scientific paper are

described. In particular, there are discussed: selection of the subject and title of the paper to

be published; construction of an outline; guiding principles when publishing a paper;

preparation of a research report; writing and abstract, and the system of bibliographical

references.

Finally it is stressed the nurses' duty to the contribute to the scientific basis and

development of Nursing through research and the other studies of high calibre. In parallel,

however, nurses are called to cultivated and internalize the meaning and the participation of

fhe nursing profession. These result from concern and impartial affection, heroic spirit of service and sacrifice on behalf of the sick fellow men.

Συγγραφή και δημοσίευση επιστημονικής εργασίας

Εισαγωγή Στα βασικά, τα μεταπτυχιακά και τα διά

βίου εκπαιδευτικά προγράμματα καλλιερ-γείται συστηματικά η ικανότητα εκπόνησης γραπτών εργασιών στους εκπαιδευόμενους. Με τη συγγραφή εργασιών το άτομο συνηθίζει να εκφράζεται ορθά, αλλά και κατά τρόπο ευάρεστο στους άλλους. Ασκείται στα εκφραστικά μέσα της μητρι

κής του γλώσσας, ώστε να προοδεύει και στην έκφραση σε άλλες γλώσσες. Αποκτά αυτογνωσία, δηλαδή συνείδηση των γνώ- σεών του και των δυσκολιών του στη δια-τύπωση. Η γνώση δεν συντελείται χωρίς την αυτοέκφραση και αυτή δεν επιτυγχάνεται χωρίς την αυτοέκφραση και αυτή δεν επιτυγχάνεται χωρίς αυτενεργό κινητο-ποίηση των δυνάμεων του ανθρώπου.


Cyprus Nursing Chronicles 2004 7 τόμος 5, τεύχος 1

Vol 5, No 1

Σε όλη του τη ζωή ο επιστήμονας και

επαγγελματίας θα κληθεί πολλές φορές να

εκθέσει τις απόψεις του, να υποβάλει τα

πορίσματά του, να διατυπώσει τις γνώμες

του, να περιγράψει ή να αφηγηθεί, να

πραγματευθεί γραπτώς ένα θέμα.

Τονίζεται συχνά ότι, για να αριστεύει στο

έργο του ο νοσηλευτής, πρέπει να είναι

άριστα καταρτισμένος ως κλινικός, ως

θεωρητικός επιστήμονας και ως ερευνητής.

Δεν φτάνουν όμως μόνο αυτά. Πρέπει να

γίνει και καλός ομιλητής και δόκιμος

συγγραφέας. Και αυτό, για να μπορεί να

μεταδίδει τη νοσηλευτική γνώση και

εμπειρία, το νοσηλευτικό πνεύμα, τις νοση-

λευτικές αρχές και αξίες.

Πρέπει να γίνει αριστοτέχνης στον προ-

φορικό και στον γραπτό λόγο, για να εκφρά-ζει τις ιδέες και τον ενθουσιασμό του, για να

διδάσκει την υγεία, για να εμπνέει και να

καθοδηγεί τους νεότερους νοσηλευτές, για

να εκπληρώνει τις διοικητικές του ευθύνες,

για να ανακοινώνει τις νοσηλευτικές

έρευνες και να προβάλλει το νοσηλευτικό

έργο με τα επιτεύγματα και τις προοπτικές

του στην κοινωνία. Έχει γραφεί ότι η πιο

εξαιρετική ερευνητική προσπάθεια δεν

αξιοποιείται αν ο ερευνητής δεν μπορεί να

μεταδώσει τα ευρήματά του με σαφήνεια

στους αναγνώστες του.

Στο παρόν άρθρο θα σχολιαστούν τα

εξής:

• Επιλογή θέματος και τίτλου εργασίας.

• Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας.

• Περίγραμμα του θέματος.

• Τήρηση συγγραφικών αρχών.

• Γραπτή περιγραφή έρευνας ή ανάπτυξη

άλλου θέματος.

• Περίληψη (Ελληνική - Αγγλική). • Βιβλιογραφικές παραπομπές.

Επιλογή του θέματος Το θέμα που επιλέγεται προσωπικά από

τον νοσηλευτή για να υποβληθεί προς

δημοσίευση με τη μορφή ερευνητικής εργα-

σίας είτε με άλλη μορφή άρθρου χρειάζεται

ιδιαίτερη σκέψη και προσοχή. Καλό είναι να αντλείται από τον προσωπικό χώρο

των γνώσεων και εμπειριών, της ειδικότητας

και των ατομικών ενδιαφερόντων του

συγγραφέα.

Αν πρόκειται για εκπόνηση έρευνας,

παρουσιάζεται ένας οδηγός επιλογής του

ερευνητέου προβλήματος:

• Το πρόβλημα είναιερευνήσιμο; (Π.χ το

στρες στη νοσηλευτική εκπαίδευση.)

Πώς σχετίζεται με άλλα προβλήματα και

πώς το πλησιάζει ο ερευνητής;

• Ο ερευνητής είναι ικανός να κάνει τη

μελέτη;

• Το πρόβλημα είναι σημαντικό για τη

Νοσηλευτική;

• Η μελέτη είναι οικονομικά πραγματο-

ποιήσιμη;

• Διατίθεται επαρκής χρόνος για την ολο-

κλήρωση της μελέτης.

Συχνά μια έρευνα περιλαμβάνει και υπό-

θεση. Υπόθεση είναι η πρόβλεψη του απο-

τελέσματος της έρευνας, οι προσδοκίες του

ερευνητή. Π.χ. «Δεν θα υπάρχει διαφορά

στην εμπειρία του στρες μεταξύ

σπουδαστών της Νοσηλευτικής και άλλου

κλάδου σε μη κλινικές περιοχές εκπαί-

δευσης».

Η επαλήθευση ή διάψευση της υπόθεσης

από τα δεδομένα δεν αποτελεί βάση για τη

εκτίμηση της αξίας της ερευνητικής

μελέτης.

Τίτλος Αυτός πρέπει να διακρίνει το συγκε-

κριμένο άρθρο από όλα τα άλλα που σχε-

τίζονται με το θέμα και να δίνει σημαντικές

πληροφορίες. Ο τίτλος ενός άρθρου

αποτελεί την επικεφαλίδα του. Είναι το πιο

πολυδιαβασμένο τμήμα του, ακόμη και αν το

ίδιο το άρθρο δεν διαβαστεί παρά από

ελάχιστους. Εκείνο που προσδίδει στον

τίτλο τόση βαρύτητα είναι η πολλαπλή λει-

τουργικότητα κατά τις διαδικασίες δημο-

σιότητας του επιστημονικού έργου. Η πιο

βασική λειτουργία του τίτλου είναι η βοήθεια

που προσφέρει στην αναγνώριση του

άρθρου από τον επιστήμονα που ψάχνει τα

ευρετήρια των κέντρων τεκμηρίωσης της

βιβλιογραφίας των επιστημών υγείας.




Vol 5, No 1

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο τίτλος είναι

σημαντικός στοιχείο. Πρέπει υποχρεωτικά

να περιέχει τα μηνύματα του άρθρου. Κατά

κανόνα δεν έχει ρήμα, υποκείμενο ή

αντικείμενο. Ο τίτλος είναι μια επιγραφή, μια

επικεφαλίδα. Πρέπει να είναι όσο το δυνατόν

συντομότερος. Να μην έχει πολυσύλλαβες και άγνωστες ούτε περιττές λέξεις. Να μην

περιέχει συγκεκομμένες λέξεις ούτε δύο

φορές την ίδια λέξη. Να μη χωρίζεται μία

λέξη σε δύο σειρές όταν προβληθεί

γραπτώς. Ο κλασικός τίτλος παραλείπει τα

άρθρα ή τα ρήματα που υπονοούνται και

γίνεται με μικρές λέξεις. Π.χ. Ψυχολογική

ένταση και υγεία ή νοσηλευτική και

διαλεκτική ικανότητα.

Προετοιμασία της συγγραφής Είναι αδύνατον να γράψει κανείς μια

εργασία χωρίς προπαρασκευή, χωρίς έγκαι-

ρη, επιμελή και μεθοδική προετοιμασία. Οι

καλοί συγγραφείς δεν εμφανίζονται ξαφνικά,

αλλά αφιερώνουν πολύ χρόνο για να

επιτύχουν ένα ύφος, ακρίβεια, σαφήνεια σε

ό,τι γράφουν, ώστε να περιμένουν να

διαβαστεί αυτό που γράφουν από αρχής

μέχρι τέλους και να μην πεταχτεί στον

κάλαθο των αχρήστων. Χαρακτηριστικό είναι

αυτό που έλεγε ένας σοφός προς ένα νεαρό

συγγραφέα: «Και να ξέρεις. Ό,τι γράφεται

χωρίς κόπο διαβάζεται χωρίς ευχαρίστηση»

(Άγγελμα της ημέρας, 14 Οκτωβρίου 2002).

Στην αρχή πρέπει να δοθούν απαντήσεις

στα εξής: Γιατί; Ποιοι; Πού; Πότε; Τι; Πώς;

Οι απαντήσεις θα προσδιορίσουν τι θα

λεχθεί και πώς θα λεχθεί.

Γιατί δημοσιεύεται η συγκεκριμένη εργα-

σία; Ποιός είναι ο σκοπός της; Τί έχει να

προσφέρει στους αναγνώστες; Γενικές

γνώσεις; Ειδικές γνώσεις; Παρακίνηση για

εφαρμογή μιας καλύτερης τεχνικής ή για

απόκτηση νέας συμπεριφοράς ή αλλαγή

στάσης για κάποιο θέμα, κ.ά.

Ο συγγραφέας πρέπει να έχει ξεκάθαρο

στον νου του τον σκοπό του θέματος του και

να τον δηλώσει με σαφήνεια στους

αναγνώστες από την αρχή. Γιατί, όπως

λέγεται, «το σπουδαιότερο πράγμα στον

κόσμο δεν είναι τόσο το μέρος που στε-

κόμαστε, αλλά η διεύθυνση προς την οποία

κινούμαστε». Και για όποιον άνθρωπο δεν

ξέρει προς ποιο λιμάνι πλέει κανένας άνεμος

δεν είναι ευνοϊκός.

Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας Η μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας,

ελληνικής και ξένης, κρίνεται απαραίτητη

για εκσυγχρονισμένη, ευρύτερη και πλη-

ρέστερη ενημέρωση πάνω στο θέμα που

πρόκειται να αναπτυχθεί. Η εξοικείωση με

την τρέχουσα βιβλιογραφία βοηθά τον συγ-

γραφέα αφενός να τεκμηριώνει ή να δια-

χωρίζει τις απόψεις του πάνω στο θέμα από

τις απόψεις άλλων επιστημόνων και

αφετέρου να διατυπώνει νέα ερωτήματα ή

προβληματισμούς και να προτείνει εξε-

ρεύνηση άλλων, λιγότερο γνωστών, δια-

στάσεων του συγκεκριμένου θέματος.

Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας βοηθά

τον ερευνητή σε όλα τα στάδια της έρευνας,

από την επιλογή του προς μελέτη

προβλήματος και του θεωρητικού πλαισίου

όπου θα βασιστεί, μέχρι του τρόπου

διατύπωσης των τελικών προτάσεών του.

Εξάλλου, η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας

βοηθά στην εκπαίδευση και την κλινική

εργασία, όχι μόνο στη συγγραφή άρθρου ή

ερευνητικής μελέτης.

Η μελέτη πρέπει να γίνειται με σύστημα

αποδελτίωσης των χρήσιμων στοιχείων σε

κάρτες ίδιου μεγέθους, με πλήρη

βιβλιογραφικά στοιχεία και κατάταξη κατά

αλφαβητική σειρά συγγραφέων ή κατά

θέματα. Έτσι, αυτά μπορούν να χρησιμο-

ποιηθούν κατά τον σχεδιασμό και τη συγ-

γραφή της εργασίας και να αρχειοθετηθούν

για χρήση μελλοντική.

Μετά τη μελέτη ακολουθεί το περί-

γραμμα της εργασίας.

Περίγραμμα της εργασίας Το περιεχόμενο του άρθρου αποφασί-

ζεται και οργανώνεται με την ετοιμασία ενός

περιγράμματος, δηλαδή της μεθοδικής

δομής που χρησιμοποιείται ως αρχιτεκτονικό

σχέδιο, ως οδηγός για τη συγγραφή. Σε

αυτό περιλαμβάνονται τα εξής:




Vol 5, No 1

• Πρόλογος ή εισαγωγή.

Τι πραγματεύεται το άρθρο, σε ποιους

απευθύνεται, ποιο ενδιαφέρον παρουσιάζει.

• Κύριο μέρος.

Εδώ αρχίζει, αναπτύσσεται και εξα-

ντλείται το θέμα, με λογική οργάνωση των

διαστάσεών του, για να διατηρείται η προ-

σοχή των αναγνωστών.

• Επίλογος.

Συνήθως είναι συμπύκνωση των σημα-

ντικών νοημάτων του κειμένου που πρέπει

να εντυπωθούν στους αναγνώστες ή και τα

συμπεράσματα ή ακόμη ένας ανοικτός

προβληματισμός.

Αν πρόκειται για δημοσίευση μιας έρευ-

νας, στο περίγραμμα περιλαμβάνονται: • Εισαγωγή

• Μεθολογία (υλικό ή δείγμα, μέθοδος

συλλογής πληροφοριών, στατιστική

ανάλυση). • Αποτελέσματα (πίνακες, διαγράμματα).

• Συζήτηση (κριτική ανάλυση των απο-

τελεσμάτων).

• Συμπεράσματα (η σημασία τους για τη

Νοσηλευτική και προοπτική για μελ-

λοντικές έρευνες). • Βιβλιογραφία.

Συγγραφή της εργασίας Για να γραφεί μια εργασία (ερευνητική

μελέτη ή άλλο άρθρο), χρειάζονται υλικό και

εργαλεία:

• Ιδέες, σκέψεις, το περίγραμμα και η

βιβλιογραφία που ήδη μελετήθηκε και

ταξινομήθηκε.

• Ορθογραφικό λεξικό, λεξικό συνωνύμων,

γραμματική ξένα λεξικά, εγκυκλοπαίδεια.

• Οδηγός αρθρογραφίας και, αν έχει επι-

λεγεί το περιοδικό όπου αυτή θα υπο-βληθεί για δημοσίευση, ο οδηγός του

περιοδικού για τους συγγραφείς.

• Βιβλία, περιοδικά.

• Υπολογιστής ή γραφομηχανή κ.ά.

Η καλή συγγραφή περνά από τη φύση

του πρώτου γραψίματος στη φάση του

ξαναγραψίματος μία, δυο, τρεις φορές, αυτό

που λέγεται re-writing, για να φτάσει στην

τελική εκτύπωση.

Όποιος τολμά να γίνει συγγραφέας πρέ-

πει να οπλιστεί με την ψυχραιμία του χει-

ρουργού και να αρχίζει να «κόβει» τα γρα-

φόμενά του όλες τις περιττές λέξεις και

φράσεις, έτσι ώστε το κείμενο να γίνει πολύ

μικρότερο και να λέει τα ίδια πράγματα.

Ο Λεωνίδας με τους 300 Σπαρτιάτες συμπολεμιστές του στις Θερμοπύλες το 480

π.Χ. απάντησε στους Πέρσες, όταν τους

ζητούσαν να παραδώσουν τα όπλα, με το

πολύκροτο και πασίγνωστο: «Μολών Λαβέ».

Ο Μαραθωνοδρόμος ανήγγειλε στους

Αθηναίους κατά των Περσών στη μάχη του

Μαραθώνα με στρατηγό τον Μιλτιάδη το

490 π.Χ. με μια λέξη: «Νενικήκα- μεν». Και οι

δύο κατάφεραν να πουν πολλά και σημαντικά

με πολύ λίγες και απλές λέξεις.

Καλός συγγραφέας είναι εκείνος πυ δίνει

στον αναγνώστη τις περισσότερες πληροφορίες και παίρνει από αυτόν τον

λιγότερο χρόνο. Ο Shakespeare έλεγε: «Η

συντομία είναι η ψυχή της ευφυΐας».

Άλλα απαραίτητα εφόδια που χρειάζο-

νται είναι: άριστη γνώση της γλώσσας,

πλούσιο λεξιλόγιο και αριστοτεχνική χρήση

του λόγου, δηλαδή ομιλητική και συγ-

γραφική ευχέρεια, δεξιοτεχνία στη γραπτή

παρουσίαση του θέματος, γνώση μίας

τουλάχιστον ξένης γλώσσας, γνώση και

πείρα Νοσηλευτικής.

Τήρηση συγγραφικών αρχών Εκείνος που γράφει μια εργασία έχει

χρέος:

• Να εκφράζει τίμια και ολοκληρωμένα τις

απόψεις του.

• Να μην παρασύρεται από προσωπικά

συμφέροντα και να μιλά ή γράφει αντί-

θετα με τη συνείδησή του.

• Να δίνει τον λόγο και σε αυτούς που

διαφωνούν μαζί του.

• Να εκφράζει κατανόηση και σεβασμό των

δικαιωμάτων και της γνώμης των



Vol 5, No 1

άλλων. Ο Dr Bakey με 4 λέξεις επι-γραμματικά ορίζει το τι πρέπει να είναι το

περιεχόμενο επιστημονικού ερευνητικού

άρθρου: «νέο, αληθινό, ενδιαφέρον και

κατανοητό».

• Να δείχνει ειλικρίνεια, ενδιαφέρον και

πίστη στις αξίες της ζωής, καθώς και στις

αξίες των άλλων ανθρώπων.

• Να μην κατηγορεί και να μην προσβάλλει

τους άλλους.

• Να αποφεύγει τη λέξη «εγώ» και το

πρώτο ενικό πρόσωπο. Να μην εκφράζει

πολλές γνώμες που υπερτονίζουν το προσωπικό στοιχείο. Ούτε δεύτερο

πληθυντικό πρόσωπο, αλλά χρήση του

τρίτου προσώπου και ενεργητικών ρημά-

των.

• Να παραπέμπει στον συγγραφέα από τον

οποίο αντέγραψε μία ή περισσότερες

φράσεις και να τις βάζει σε εισαγωγικά.

• Σε καμία περίπτωση να μην αντιγράφει

κείμενα άλλων συγγραφέων χωρίς

αναφορά σε αυτούς και στην εργασία

τους (άρθρο, βιβλίο, έρευνα κ.ά.) Αυτό

χαρακτηρίζεται ως κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και αποτελεί ποινικό αδίκημα.

Η αναδημοσίευση ή μετάφραση ενός

άρθρου ή βιβλίου χρειάζεται γραπτή

άδεια από τον συγγραφέα-εκδότη (Νόμοι

238/1970, 100/1975, 4301/1779, Ν.Δ.

3565/1956 και 4254/1962 και κανόνες

του Διεθνούς Δικαίου).

Τονίζεται ιδιαίτερα ότι ένα άρθρο πρέπει

να είναι κάτι περισσότερο από συρ- ραγή

παραθεμάτων των όσων είπαν άλλοι. Πρέπει

να είναι επεξεργασία του θέματος και όχι

απλή αναφορά στο τι έγραψαν άλλοι.

Έλεγχος τελικού γραπτού Τελικά ο ίδιος ο συγγραφέας ελέγχει το

γραπτό του κείμενο ως εξής:

1 Η εργασία μου έχει ένα συγκεκριμένο

σκοπό; Υπάρχει ένα θέμα σταθερό και

περιγεγραμμένο; Το έχω αναφέρει με

ευκρίνεια;

2, Η εργασία μου είναι πράγματι μια συζή-

τηση του θέματος ή συρραφή αναφορών;

Ποια η συμβολή μου στο θέμα;

Ποια τα επιχειρήματα και οι αποδείξεις

για την άποψή μου; Έδειξα πώς αυτή

διαφέρει από των άλλων συγγραφέων;

Και αν το άρθρο μου είναι ανασκόπηση,

πρόσθεσα κάτι στη συζήτηση; Έκανα

σαφέστερες τις έννοιες;

3, Η εργασία μου είναι οργανωμένη με

κάποιες αναλογίες; Σαφής η εισαγωγή; Η

συζήτηση καλύπτει το κύριο μέρος; Το

συμπέρασμα μου εκφράζει το τι πέτυχα; Είναι σύντομο; Μήπως συμπεριέλαβα και

άσχετο υλικό;

4 Είναι σωστά: η γραμματική, η ορθογραφία,

ο τονισμός, ο παράγραφοι;

5, Το περίγραμμα είναι ικανοποιητικό; 6, Οι βιβλιογραφικές αναφορές είναι ακρι-

βείς και σωστά γραμμένες; Ακολούθησα

με συνέπεια τις οδηγίες του περιοδικού

όπου αποφάσισα να υποβάλω την

εργασία;

7, Προσεκτική διόρθωση όλων των λαθών

και συμπλήρωση των τυχόν παραλεί-ψεων.

Προκειμένου να δημοσιευθεί μια εργα-

σία, πρέπει να συνοδεύεται και από περίληψη

στην ελληνική και την αγγλική.

Περίληψη Συνήθως ο οδηγός για τους συγγραφείς

κάθε περιοδικού καθορίζει την έκταση της

περίληψης σε 200 περίπου λέξεις. Στην

περίπτωση έρευνας πρέπει να περι-

λαμβάνονται με συντομία ο σκοπός, το υλικό,

οι γενικές μέθοδοι και διαδικασίες, τα

κυριότερα ευρήματα και τα συμπεράσματα.

Από το περιεχόμενο της περίληψης θα ενθαρρυνθεί ή θα αποθαρρυνθεί ο ανα-

γνώστης στο να προχωρήσει στο διάβασμα

του άρθρου.

Η περίληψη απαλλάσσει τον αναγνώστη

από την ανάγνωση κειμένων περιθωριακού

ενδιαφέροντος. Εξάλλου, χρησιμεύει στη

διερεύνηση πλήρους κειμένου με

ηλεκτρονικό υπολογιστή, για ταχύτερη

αναζήτηση και προσπέλαση της ενδιαφέ-

ρουσας πληροφορίας. Ας σημειωθεί ότι η

περίληψη δεν πρέπει να περιέχει βιβλιο-

γραφικά στοιχεία ούτε να αποτελεί συρραφή αυτούσιων τμημάτων του κειμένου.



Vol 5, No 1

Κανένα στοιχείο έξω από το κείμενο δεν έχει θέση στην περίληψη ούτε επιτρέπονται παραπομπές στο κείμενο. Επίσης όλες οι συντμήσεις χρειάζονται ερμηνεία, όταν η περίληψη προτάσσεται, έστω και αν η ερμηνεία επαναλαμβάνεται στο κείμενο.

Κάτω από την περίληψη αναγράφονται 3-10 το πολύ λέξεις ή όροι ή πολύ μικρές φράσεις που χρησιμεύουν στην κατάταξη από τις υπηρεσίες τεκμηριώσης και στην ανάκτηση του άρθρου. Αυτές λέγονται λέξεις - κλειδιά ή λέξεις ευρετηριασμού ή κωδικοί όροι.

Βιβλιογραφικές παραπομπές Ο βιβλιογραφικός κατάλογος συντάσ-

σεται με όποιο σύστημα ακολουθεί το περιο-δικό για το οποίο προορίζεται η εργασία, είτε το σύστημα Vancouver είτε το σύστημα Harvard ή άλλα. Είναι απαραίτητος για τη θεμελίωση των απόψεων του συγγραφέα ή για την υπόδειξη προς τον αναγνώστη απαραίτητων πηγών πληροφοριών. Πρέπει να τονιστεί ότι όλες οι βιβλιογραφικές παραπομπές του κειμένου - και μόνο αυτές - πρέπει να υπάρχουν στον βιβλιογραφικό κατάλογο. Αν υπάρχουν πίνακες και διαγράμματα, ακολουθούν.

Γενικά Τα άρθρα συνοδεύονται με επιστολή

προς τη διεύθυνση Σύνταξης του περιο-δικού.

Οι συγγραφείς έχουν τη ευθύνη και την υποχρέωση να ζητούν την άδεια για δημο-σιεύματα που καλύπτονται με αποκλειστικά (copyright), για χρήση φωτογραφιών αναγνωρίσιμων ατόμων ή προσωπικών τους πληροφοριών. Το πρωτότυπο της επιστολής που δίνει την άδεια στέλνεται μαζί με το άρθρο στο περιοδικό.

Επίλογος Η επιστημονική έρευνα και κάθε άλλου

τύπου μελέτη που εκπονούν οι νοσηλευτές έχουν μεγάλη αξία και χρησιμότητα και πρέπει να δημοσιεύονται ώστε να ωφε-λούνται όχι μόνο οι ίδιοι αλλά και ολόκληρος ο νοσηλευτικός κλάδος και άλλοι επι-στήμονες υγείας. Το άρθρο αυτό έδωσε μερικές στοιχειώδεις κατευθυντήριες οδη-γίες για το πως ο νοσηλευτής μπορεί να γίνει καλός συγγραφέας και να υποβάλλει τις εργασίες του για δημοσίευση.

Καταλήγοντας, τονίζοντας τα εξής:

Υπάρχουν και ορισμένες ανώτερες αρχές που σηματοδοτούν, εμπνέουν και ζωογονούν τη Νοσηλευτική. Αυτές προέρχονται από την παραδοσιακή, συναισθηματική, ανθρωπιστική και πνευματική διάστασή της. Οι αρχές αυτές είναι εξίσου αξιόλογες με την ερευνητική επιστημονική γνώση και ίσως πιο αναγκαίες από όσα προέρχονται από την εφαρμογή των ερευνητικών πορισμάτων.

Το νόημα και ο παλμός στο νοσηλευτικό έργο δεν γεννιούνται από την επιστημονική έρευνα αλλά από το ενδιαφέρον και την ανιδιοτελή αγάπη, από το ηρωικό πνεύμα της υπηρεσίας και της θυσίας χάριν των ασθενών συνανθρώπων.

Όταν το γνωρίζουν αυτό οι νοσηλευτές, τότε θα δώσουν και στη νοσηλευτική έρευνα και στη συγγραφύη εργασιών την αξία και τη σημασία που απαιτούν οι καιροί μας. Τότε θα συντελέσουν στην επιστημονική θεμελίωση και ανάπτυξη του επαγγέλματος με ερευνητικές εργασίες υψηλής στάθμης. Και τότε θα αριστεύουν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στον διεθνή χώρο ως επιστήμονες και συγγραφείς νοσηλευτές.




Vol 5, No 1

Βιβλιογραφία

1. Μεγάλη Παιδαγωγική Εγκυκλοπαίδεια. Τόμος Β'. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1964: 341-342.

2. Stevens BJ. The Nurse as Executive. 3rd ed. Rockville, Mayryland, Aspen Systems Corporation,

1985: 138-139.

3. Kruman MW. Historical Method: Implications for Nursing Research. In: Leininger MM, ed Qualitative

Research Methods in Nursing. Orlando, Fl., Grune & Stratton Co. 1985: 109-118.

4. Ραγιά Α. Βασιλική Νοσηλευτική, Αθήνα, 1987: 339-340.

5. Δοξιάδης Σ. Πώς Γίνεται και πώς Γράφεται μια Εργασία. Ιατρική 1981, 39: 289-310.

6. Ραγιά Α. Πώς Ετοιμάζεται και Παρουσιάζεαι μια Ομιλία, Νοσηλευτική 1998, 37 (3): 190-196.

7. Selby ML, Tornquist EM, Finerty EJ. How to Present your Research. Nursing Outlook 1989, 37

(4): 172-175.

8. Polit DF, Hungler BP. Nursing Research - Principles and Methods. 4th ed. Philadelphia, Lippincott,

1991:59.

9. Fox DJ, Fundamentals of Research in Nursing. 4th ed. Norwalk, Connecticut, Appleton-Century-

Crofts, 1982:87.

10. LoBiodo-Wood G, Haber J. Nursing Research. Methods, Critical Appraisal, and Utilization, 3rd

ed. St. Louis, Mosby, 1994: 112.

11. Πασσάκος ΚΓ. Εισαγωγή εις την Παιδαγωγικήν Ψυχολογίαν. Β', τόμος. Αθήναι, 1980: 881-882.

12. American Association of Critical Care Nurses. Writer's Guide. Newport Beach, CA, AACN, 1986:

2-3.

13. Abdellah FG, Levine E. Better Patient Care through Nursing Research. New York, Macmillan Co.

1971: 384-385.

14. Burns N. Grove SK. The Practice of Nursing Research. Conduct, Critique and Utilization. Philadelphia,

Sauders, 1987:603.

15. Wilson HS. Hutchinson SA. Applying Nursing Research - A Resource Book. Menlo Park, CA

Addison-Wesley Publishing Co, 1986: 210.

16. Πασαλάρης Χ. Πώς να Γίνετε Δημοσιογράφος - Μαθήματα Μοντέρνας Δημοσιογραφίας. Βιβλιο-

πωλείο της Εστίας, Αθήνα, 1970: 8, 152.

17. Bakey L. The Scientific Journal. Editorial Policies and Practices. Guidelines for Editors, Revewers

and Authors St. Louis, Mosby, 1976.

18. Morison LJ. Steppingstones to Professional Nursing. 4th ed. St. Louis, Mosby, 1965: 252-253.

19. Reader's Digest. Write better, Speak better. Hong Kong, Reader's Digest Asia Ltd, 1973:162.

20. American Psychological Association. Publication Manual. 4th ed. Washington DC, American

Psychological Association, 1994: 31.

21. Kelly CW. Dimensions of Proffesional Nursing. New York, Macmillan Co. 1962: 98-99.

22. Paton A. How I Write a Paper. Brit Med J 1976, 2: 115.

23. Μουντοκαλάκης Ο. Πώς Διαβάζεται μια Εργασία. Ιατρική 1981, 39: 311-314.

24. Ιατρική. Οδηγίες για τους Συγγραφείς, 1980, 37 α-γ.

25. Nursing Ethics. Information for Authors, 2001, 8 (5): 482.

26. Νοσηλευτική. Αναλυτικές Οδηγίες για τους Συγγραφείς, 2001 (Ιούλ.-Σεπτ.): 116.



Vol 5, No 1

Διακίνηση των επαγγελματιών υγείας

στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Λεοντίου Ιωάννης

RGN, CCN, BSc (Hons)

Επιθεωρητής Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων

Ιατρικές Υπηρεσίες Υπουργείο Υγείας

Γραμματέας Παγκύπριου Συνδέσμου

Νοσηλευτών και Μαιών

Leontiou Ioannis RGN,

CCN, BSc (Hons) Health

Inspector of Private Hospitals

Secretary of Cyprus Nurses and

Midwives Association.

Περίληψη

Η πατρίδα μας με όλα τα προβλήματα και κ ς προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει στην

πορεία που διανύει προς την πλήρη ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα κληθεί να «πληρώσει

το τίμημα» της ένταξης ποικιλοτρόπως. Στην Κύπρο εργοδοτούνται αλλοδαποί Επαγγελματίες

Υγείας (Ε. Υ. - Ιατροί, Νοσηλευτές/τριες κ. ά.) μόνο στον ιδιωτικό τομέα. Οι υποχρεώσεις των

αρμοδίων αρχών έναντι των ανθρώπων αυτών περιορίζονται στην εφαρμογή σχετικών προνοιών

που απορρέουν από νόμους του κράτους που έχουν σχέση με τις άδειες παραμονής,

εργοδότησης, εγγραφής (σε σχετικό μητρώο) για άδεια εξάσκησης επαγγελμάτος κ.λ.π.

Προφανώς οι υποχρεώσεις αυτές είναι ένα θέμα. Υπάρχουν όμως και οι «υποχρεώσεις» των

οργανωμένων φορέων (συνδικαλιστικών, επαγγελματικών κ.α.) που έχουν να διαδραματίσουν

ένα σημαντικό ρόλο στο διεθνιστικό αυτό φαινόμενο της διασυνοριακής μετακίνησης εργατικού

δυναμικού. Οι «μη συμβατικές υποχρεώσεις» των μαζικών φορέων και οργανώσεων των Ε. Υ.

επικεντρώνομαι στην ενημέρωση των Ε. Υ. που φιλοξενούνται στη χώρα μας για εργοδότηση.

Παραδείγμαα προς μίμηση μπορεί να θεωρηθούν το RCN (Σύνδεσμος Νοσηλευτών του Ηνωμένου

Βασιλείου) που έχει καταρτίσει και εκδώσει τον Οδηγό Καλής Πρακτικής για Εργοδότες

Νοσηλευτών (Good Practice Guidance for Health care employers and RCN negotiators και το INO

(Irish Nurses Organisation) (Σύνδεσμος Νοσηλευτών της Ιρλανδίας) που έχει κάμει κάτι

αντίστοιχο από το Δεκέμβριο του 2001 (Guidance for best practice on the recruitment of

overseas Nurses and midwives)καθώς και άλλοι οργανισμοί Ε. Υ.

Abst rac t

The free movement of health care professionals consists a new challenge for Cyprus, since

its entire enrolment in the European Community. In Cyprus, overseas health care professionals

(doctors, nurses etc.) have usually being working in the private sector services.

Thought, in order to keep in legacy, these professionals are expected to cope with national laws

and European directives. The national associations of these professions in Cyprus are supposed

to play a crucial role in an attempt to inform and support them to register and acf in legal

compliance. The establishment of audit control in health care delivery and safety standards is

of great importance. The Royal College of Nurses (RCN) had principally edit the "Good practice

guidance for health care employers and RCN negotiators" Accordingly, the Irish Nurses

Association has been moving forward through the "Guidance for best practice on the recruitment

of overseas nurses and midwifes" since December 2001.

This article attempts to overview the above issues according to the health care

professionals needs and expectations, in both national and European perspectives.



Free movement of Health care professionals

in the European Union

τόμος 5, τεύχος 1

Vol 5, No 1

14

Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Στην πρώτη πλήρη σύνοδο του Ευρω-

παϊκού Πολτικού Φόρουμ Υγείας της Ευρω-παϊκής Ένωσης (European Health Policy Forum-EHPF) τον Νοέμβριο του 2001 απο-φασίστηκε ότι η διακίνηση των Επαγγελ-ματιών Υγείας (Ε.Υ.) και η ποιότητα της φροντίδας υγείας θα έπρεπε να ήταν μια από τις βασικές προτεραιότητες που θα εξεταζόταν. Επιλέχτηκε ως βασικό θέμα για τη συζήτηση της συνόδου του Ιουνίου του 2003, η οποία οδήγησε στην ανάπτυξη ενός εγγράφου για συζήτηση μεταξύ των συμμετεχόντων στου EHPF. Το έγγραφο αυτό (παρατίθεται πιο κάτω) έχει καταρ-τιστεί από τη Μόνιμη Επιτροπή των Ευρω-παίων γιατρών (ΟΡΜΕ) σε συνεργασία με την Οδοντιατρική Επιτροπή της EE (DLC), της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μαιών (ΕΜΑ), της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Φυσικής θεραπείας (WCPT), της Μόνιμης Επιτροπής Νοση-λευτών της EE (PCN), της Φαρμακευτικής Ομάδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ειδικών Ιατρών (UEMS), της Ευρωπαϊκής Διοικη-τικής Ένωσης Υγείας (ΕΗΜΑ) και της Ευρω-παϊκής Ομοσπονδίας Ενώσεων Δημόσιων Υπηρεσιών (EPSU), και προτείνει τις συστά-σεις που θα υπάγονται σε μια διαδικασία διαβουλεύσεων μεταξύ των μελών της EHPF. Οι Ε.Υ. είναι οι βασικοί φορείς στην παροχή φροντίδας υγείας στην EE. Από την ίδρυσή της, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, τώρα Ευρωπαϊκή Ένωση, προωθεί την ελευθερία της διακίνησης των εργαζομένων, την ελεύθερη εγκατάσταση και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών που αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους στην όλη δομή της.

Οι Ε.Υ., μέσω των οργανωμένων φορέων που τους εκπροσωπούν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν επικεντρωθεί στην προ-σπάθεια για εξεύρεση τρόπου/ων που τα επαγγέλματα οργανώνονται για να αντε-πεξέλθουν στις προκλήσεις της ελεύθερης διακίνησης (των Ε.Υ.), και στους πιθανούς τρόπους για βελτιστοποίηση αυτής της διακίνησης προκειμένου να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες των πολι-τών/ασθενών.

Οι πιο πάνω οργανωμένοι φορείς έχουν εξετάσει την τρέχουσα κατάσαση όσον αφορά τη διακίνηση των Ε.Υ στη EE λαμ-βάνοντας υπόψη την εφαρμογή των αρχών

της συνθήκης της Ένωσης και της Ευρω-

παϊκής νομοθεσίας, σχετικά με τους Ε.Υ, με

σκοπό την επισήμανση τυχών προβλημάτων και να καταθέσουν προτάσεις για εξεύρεση

καλύτερων τρόπων βελτίωσης της

διακίνησης προς το καλώς νοούμενο

συμφέρον των ασθενών οι οποίοι θα πρέπει

να τυγχάνουν υψηλής ποιότητας φροντίδα

υγείας.

Πρόλογος Η συνθήκη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

καθορίζει στο άρθρο 3 ότι η «εσωτερική

αγορά χαρακτηρίζεται από την εξάλειψη των

εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση των

αγαθών, των προσώπων, των υπηρεσιών και

των κεφαλαίων». Επιπρόσθετα, στο άρθρο 152 (Δημόσια Υγεία) γίνεται αναφορά για

«ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της

ανθρώπινης υγείας το οποίο θα

διασφαλίζεται στον καθορισμό και την

εφαρμογή όλων των πολιτών και κοινοτικών

δραστηριοτήτων».

Για τους σκοπούς της παρούσας ορθο-

γραφίας διακίνηση σημαίνει τη γεωγραφική

μετακίνηση ενός Ε.Υ από μια χώρα σε άλλη

προκειμένου να παράσχει υπηρεσίες ή για να

εγκατασταθεί σε ένα άλλο κράτος μέλος της

EE. Νέες μορφές της φροντίδας υγείας όπως για παράδειγμα η τηλεϊατρική

(telemedicine), η τηλενοση- λευτική

(telenursing) κ.λ.π. δεν εξετάζονται παρόλο

που πρέπει και αυτές να υπάγονται στους

ίδιους αυστηρούς κανόνες για διασφάλιση

της ποιότητας, μέσω των πλέον

«παραδοσιακών» λύσεων φροντίδας υγείας.

Είναι σημαντικό να διευκολύνεται η δια-

κίνηση των Ε. Υ. διότι ταυτόχρονα υπάρχει

και ελεύθερη ανταλλαγή γνώσης και δεξιο-

τήτων στην τρέχουσα επαγγελματική και

επιστημονική εκπαίδευση. Με αυτή την έννοια, η διακίνηση μπορεί να αποτελέσει

εργαλείο για την κατάρτιση, την επαγγελ-

ματική πρακτική καθώς επίσης και για

άλλους επιστημονικούς σκοπούς.

Τα τελευταία χρόνια, η επαγγελματική

διακίνηση τοποθετείται ψηλά στην ευρω-

παϊκή πολιτική ατζέντα. Το 2000, το Ευρω-

παϊκό Συμβούλιο στη Λισσαβόνα υπέδειξε

ότι η Ένωση θα πρέπει να καταστεί η πλέ-




Vol 5, No 1

ον ανταγωνιστική και με ενισχυμένη γνω-

σιολογική βάση κοινωνία στον κόσμο μέχρι το

έτος 2010. Οι προσπάθειες για προαγωγή

της ποιοτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, η

βελτιστοποίηση των ανθρώπινων στοιχείων συμπεριφοράς και η ανάπτυξη ευλύγιστων

αγορών εργασίας μέλλεται να

διαδραματίσουν σημαντικούς ρόλους στην

επίτευξη του στόχου της Λισσαβόνας. Τα

Ευρωπαϊκά ιδρύματα αντικρίζουν τη δια-

κίνηση απασχόλησης ως ένα από τα μέσα για

διασφάλιση ψηλών επιπέδων εργοδό- τησης

καθώς και υιοθέτησης μιας διεθνούς

ανταγωνιστικής οικονομίας. Οπωσδήποτε,

στον τομέα της φροντίδας υγείας, ο αντα-

γωνισμός δεν πρέπει ποτέ να κυριαρχήσει εις

βάρος της ποιότητας της φροντίδας που παρέχεται στον ασθενή.

Η υγεία δεν θα πρέπει να αντικρίζεται με

οικονομικό σκεπτικό παρόλο που πολλές

πτυχές της φροντίδας υγείας υπόκεινται σε

οικονομική ανάλυση σε επίπεδο EE.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθορίσει

τον απαραίτητο συνδυασμό διαφόρων

παραμέτρων για την πολιτική της υγείας,

δηλαδή:

1. Πρόσβαση στην φροντίδα υγείας από

όλους.

2. Ψηλό επίπεδο ποιότητας στην παρε-χόμενη φροντίδα.

3. Οικονομική βιωσιμότητα των συστη-

μάτων υγείας.

I. Η ποιότητα σε συνάρτηση

με την αναγνώριση

των επαγγελματικών προσόντων Οι Ε.Υ υπόκεινται σε ρυθμίσεις (όσον

αφορά τα προσόντα) στο επίπεδο κρατών

μελών και σε κάποιο βαθμό, σε ευρωπαϊκό

επίπεδο ώστε να διασφαλίζεται ότι μόνο οι

κατάλληλα καταρτισμένοι επαγγελματίες θα

μπορούν να παρέχουν φροντίδα στους

ασθενείς.

Προκειμένου να διευκολυνθεί η ελεύθερη

διακίνηση, η νομοθεσία της EE έχει

καθιερώσει διαφορετικά συστήματα ανα-

γνώρισης των επαγγελματικών προσόντων

ώστε να ενθαρρυνθεί η μετανάστευση των

υψηλής ποιότητας επαγγελματιών. Αυτά τα

συστήματα θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι

ασθενείς λαμβάνουν τα ίδια επίπεδα

φροντίδας με αυτά που προσφέρονται και

από τους Ε. Υ της χώρας τους. Αυτό το

στοιχείο είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου

να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των ασθενών, η

οποία αποτελεί μια ουσιαστική πτυχή των

υπηρεσιών υγείας και συμβάλλει σε επιτυχή

έκβαση της παρεχόμενης φροντίδας. Όπως

πρόσφατα αποκαλύπτεται σε μια έρευνα

ευρωβαρόμετρο, οι οργανισμοί υγείας είναι

πλέον αξιόπιστες πηγές πληροφοριών για την

υγεία. Αυτή η αξιοπιστία θα πρέπει να

επιβεβαιωθεί από τα υψηλής ποιότητας

πρότυπα παροχής φροντίδας.

Το σύνολο κανόνων, για την αναγνώριση

των επαγγελματικών προσόντων που

καθορίζονται στο επίπεδο της EE, λαμβάνει

υπόψη το επίπεδο προσόντων και εναρ-

μόνισης που επιτυγχάνονται κατά τη διάρ-

κεια της κατάρτισης για κάθε επάγγελμα.

Το νομικό πλαίσιο που καθιερώθηκε σε

ευρωπαϊκό επίπεδο διακρίνει δύο διαφο-

ρετικά καθεστώτα που διευκολύνουν την

διακίνηση των επαγγελμάτων:

- Το «γενικό σύστημα» (general system),

το οποίο μπορεί να απαιτήσει μια ανά περί-

πτωση αξιολόγηση του διπλώματος από

εθνικές (κρατικές) αρχές, με προαιρετική

δυνατότητα να καθοριστούν εξισορροπι-

στικά μέτρα. Στο γενικό σύστημα, η ειδική

αξιολόγηση είναι μια βασική υποχρέωη για να

επιτραπεί η αναγνώριση στα κράτη μέλη,

πέραν από το κράτος μέλος στο οποίο το

δίπλωμα απονεμήθηκε.

- Το «τομεακό σύστημα» (sectorial

system), που βασίζεται στα κοινά ελάχιστα

πρότυπα κατάρτισης τα οποία καθορίζονται

στις σχετικές τομεακές οδηγίες. Τα ελάχιστα

κοινά κριτήρια οδηγούν στην αυτόματη

αναγνώριση του διπλώματος, χωρίς οποι-

αδήποτε ανάγκη για ειδικές αξιολογήσεις,

των διπλωμάτων που πληρούν τις ελάχιστες

απαιτήσεις.

Οι οδοντίατροι, οι γιατροί, οι μαίες, οι

νοσηλευτές, οι φαρμακοποιοί και οι κτη-

νίατροι καλύπτονται από το τομεακό σύστη-

μα ενώ όλοι οι άλλοι επαγγελματίες υγείας

καλύπτονται από το γενικό σύστημα.



Vol 5, No 1

Η νέα πρόταση της Επιτροπή για μια

οδηγία σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση

των επαγγελματικών προσόντων σκοπεύει να απλοποιήσει την πρόσβαση στην αγορά

και να διευκολύνει τη διασυνοριακή παροχή

υπηρεσιών από όλους τους τύπους

επαγγελμάτων. Εντούτοις, αυτή η νέα

οδηγία δεν καλύπτει αρκετά τα έμφυτα

προβλήματα της φροντίδας υγείας αφού δεν

λαμβάνει υπόψη ζητήματα όπως η ποιότητα

και η ασφάλεια. Επιπλέον, η δραστική μείωση

του πεδίου της αυτόματης αναγνώρισης, ως

προτείνει, θα μπορούσε να καταστεί

αντιπαραγωγική για την ποιότητα και να

οδηγήσει σε δύο επιπέδων καθεστώτα μέσα στο ίδιο επάγγελμα, το ένα επίπεδο να

καλύπτεται από την αυτόματη αναγνώριση

(τομεακό σύστημα), και το άλλο κάτω από το

γενικό σύστημα.

Συστάσεις • Πρέπει να δημουργηθεί μια ισχυρότερη

νομική βάση για τη δημόσια υγεία με

σκοπό την καλύτερη εφαρμογή ενός

υψηλού επίπεδου προστασίας της υγείας

που να αποτελεί το βασικό στόχο της

Ευρωπαϊκής Ένωσης σε όλες τις

κοινοτικές πολιτικές. Με αυτό κατά νου,

προτείνεαι η ενίσχυση του ρόλου της Γενικής Διεύθυνσης της υγείας και της

προστασίας του καταναλωτή (DG Health

and Consumer protection) ως σημείο

αναφοράς για τα ζητήματα υγείας. Πρέ-

πει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για

να διασφαλιστεί ότι η Γενική Διεύθυνση

για την υγεία και την προστασία του

καταναλωτή συνδέονται πολύ με το

αντικείμενο εργασίας άλλων Γενικών

Διευθύνσεων (εργοδότησης και

εσωτερικής αγοράς) που επηρεάζουν σε

μεγάλο βαθμό την προστασία της υγείας στην EE.

• Η Διακίνηση των Ε.Υ έχει σημαντικό

αντίκτυπο για την υγεία, που πρέπει να

εξεταστεί και να αξιολογηθεί επαρκώς.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εφαρμο-

στούν σαφείς και διάφανες διαδικασίες

για την αναγνώριση των επαγγελματικών

προσόντων. Ιδιαίτερα πρέπει να

σημειωθούν τα ακόλουθα:

- Η βραχυπρόθεσμη διακίνηση (ελεύθερη

παροχή των υπηρεσιών) πρέπει

να υπάγεται στους κανόνες του κρά-

τους μέλους προκειμένου να προ-

στατευθούν τα συμφέροντα και τα

δικαιώματα των ασθενών.

-Πρέπει να βελτιωθεί η συνεργασία

μεταξύ των εθνικών αρχών.

-Θα πρέπει να καθοριστούν αποδοτικές

διαδικασίες ενημέρωσης που να

απεικονίζουν την επιστημονική πρόοδο,

με την επίσημη συμμετοχή των

επαγγελμάτων, οι οποίες θα εξα-

σφαλίζουν ότι οποιαδήποτε αναπρο-σαρμογή ή οποιοδήποτε ζήτημα που

συνδέεται με την εκπαίδευση και

κατάρτιση και χρήζει αλλαγής,

ικανοποιεί τις ανάγκες των

επαγγελαμτιών και των ασθενών.

-Το πεδίο της αυτόματης αναγνώρισης

πρέπει να διασφαλιστεί για να

διατηρήσει τα υψηλής ποιότητας πρό-

τυπα. Η εφαρμογή της αυτόματης

αναγνώρισης πρέπει να επεκταθεί και

σε συνάρτηση με την τρέχουσα επι-

στημονική πρόοδο.

II. Εφαρμογή των ποιοτικών

απαιτήσεων στην οργάνωση

των επαγγελμάτων υγείας

Πρέπει να καθιερωθεί ένα σύστημα

συνεχούς ανταλλαγής πληροφοριών, σε

συνεργασία με τα επαγγελματικά σώματα

και τις αρμόδιες αρχές, μεταξύ των κρατών

μελών για να επιτρέψει τον ποιοτικό έλεγχο

των επαγγελματιών υγείας, έτσι ώστε η

διακίνηση να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί από «μη κατάλληλους» επαγγελματίες για

να αποφευχθούν οι συνέπειες από την

εφαρμογή ακατάλληλων πρακτικών.

α) Συλλογή των συγκρίσιμων στοιχείων στο

επίπεδο της EE.

Παρά την αυξανόμενη ανησυχία σε ολό-

κληρη την Ευρώπη για την έλλειψη εργα-

τικού δυναμικού των επαγγελμάτων υγείας,

τη συνεχώς αυξανόμενη διεθνή διακίνηση,

τις επακόλουθες δυσκολίες στον

προγραμματισμό παροχής υγείας και τον

προσδιορισμό εργατικών δυναμικών, υπάρχει

έλλειψη στοιχείων στο τρόπο συμπε-




Vol 5, No 1

ριφοράς των Ε. Υ. του ηλικιακού προφίλ, και

του κύκλου εργασιών τους σε εθνικό,

ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Αυτό απο-

τελεί και το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πρό-

βλεψη των απαιτήσεων για αξιολόγηση των

αναγκών σε εργατικό δυναμικό καθώς επίσης

στον προγραμματισμό για την παροχή

αποτελεσματικότερης και αποδοτικότερης

χρήσης αυτών των στοιχείων συμπεριφοράς,

η οποία είναι επίσης εξαρτώμενη από τις κρατικές πολιτικές.

Τα στοιχεία εργατικού δυναμικού για

τους Ε. Υ. συλλέγονται από τους επαγγελ-

ματικούς καταλόγους εγγραφής στις περισ-

σότερες χώρες. Αυτοί οι κατάλογοι δείχνουν

ότι ένας επαγγελματίας εγγράφεται υπό

αυτήν τη μορφή σε εκείνη την χώρα, αλλά

δεν θα δείξουν εάν εκείνο το πρόσωπο

εργοδοτείταιπλήρως (full-time), μερικώς

(part-time) ή καθόλου.

Εντούτοις, αυτήν την περίοδο τα στοιχεία

δεν μπορεί να είναι συγκρίσιμα στο επίπεδο EE. Γι' αυτό, πρέπει να αναπτυχθούν οδηγίες

για τη συλλογή και καταγραφή τέτοιων

πληροφοριών και τα κράτη μέλη να

ενθαρρυνθούν για να συλλέξουν συγκρίσιμα

και ποιοτικά στοιχεία σε τοπικό, εθνικό και

ευρωπαϊκό επίπεδο με βάση ένα επαρκές

σύστημα, εγγραφής. Η συλλογή των

ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων θα

βοηθούσε στην λήψη αποφάσεων, και σε

τελευταία ανάλυση θα έχει σαν αποτέλεσμα

την καλύτερη ποιότητα φροντίδας.

Υπάρχει μια επείγουσα ανάγκη να μαζευ-τούν ακριβής και αξιόπιστες πληροφορίες

σχετικά με την διακίνηση των Ε,Υ. μέσα στην

Ευρώπη προκειμένου να γίνουν προβλέψεις

για τις μελλοντικές τάσεις.

β) Ανταλλαγή πληροφοριών για «μη κατάλ-

ληλους» επαγγελματίες υγείας.

Οι ασθενείς πρέπει να είναι βέβαιοι για

την ποιότητα του παρεχόμενου επίπεδου

φροντίδας. Οι υπάρχοντες κανόνες για την

ελεύθερη παροχή υπηρεσιών ορίζουν τον

έλεγχο των προσόντων και τον έλεγχο των

εγγραφών. Εντούτοις, το σύστημα είναι

βασισμένο στην αμοιβαία αναγνώριση και δεν

υπάρχει κανένας συστηματικός έλεγχος της κατάστασης του Ε.Υ. που διακι

νείται στη EE. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα

δίκτυο ευρωπαϊκό δεδομένων προκειμένου

να γίνεται ανταλλαγή σημαντικών πλη-ροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών: από-

δειξη της «καλής συμπεριφοράς» (good

conduct) των επαγγελματιών πρέπει να είναι

διαθέσιμη στις επαγγελματικές οργανώσεις

έτσι ώστε τα καταγραμμένα γεγονότα

κάποιου αδικήματος (δηλαδή επαγγελματίες

που έχουν διωχθεί) να είναι διαθέσιμα μεταξύ

των κρατών μελών.

γ) Προγραμματισμός εργατικού δυναμικού

Η ελεύθερη διακίνηση χρησιμοποιείται

από τα κράτη μέλη ή ιδιωτικές επιχειρήσεις

σε περιπτώσεις συγκεκριμένων ελλείψεων

κατάλληλου προσωπικού σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Επιπρόσθετα φέρνει την

απαραίτητη προσαρμοστικότητα στην αγορά

εργατικών δυναμικών.

Εντούτοις: - Η επιθετική και ακατάλληλη μαζική

στρατολόγηση είναι καταστρεπτική για

εκείνα τα κράτη μέλη που βλέπουν τους Ε.Υ.

της χώρας τους να αποδημούν για εργασία

σε άλλο κράτος μέλος,

Οι μετανάστες επαγγελματίες πρέπει να

επωφελούνται από τους ίδιους όρους

εργασίας και τις επαγγελματικές υποχρε-

ώσεις με τους υπηκόους έτσι ώστε να εφαρ-μόζονται σε όλες τις περιπτώσεις δίκαιοι και

ίδιοι όροι εργασίας, ανεξάρτητα από τη χώρα

από την οποία έχουν αποκτήσει τα προσόντα

τους.

Μέσα σε μια ενιαία αγορά, οι επαγ-

γελματικές οργανώσεις έχουν έγνοια για τις

«ανήθικες πρακτικές» στη στρατολόγηση και

ενώ ψάχνουν για πιο έμπειρο ανθρώπινο

εργατικό δυναμικό, μπορεί να οδηγήσουν σε

επιδείνωση των υπηρεσιών υγείας τη χώρα

από την οποία στρατολογούν Ε. Υ. Επιπλέον,

τα επαγγέλματα υγείας απασχολεί έντονα η πιθανή εκμετάλλευση των μεταναστών

εργαζομένων.

Τα προβλήματα που αναφύονται από τη

διεθνή στρατολόγηση θα μπορούσαν να

οδηγήσουν στην υιοθέτηση οδηγιών για

εφαρμογή μιας καλύτερης πρακτικής στην

στρατολόγηση των Ε.Υ. Πρέπει να βρεθεί




Vol 5, No 1

μια δίκαιη ισορροπία μεταξύ της υποστήριξης

των υπηρεσιών υγείας και του θεμελιώδους

δικαιώματος για ελεύθερη διακίνηση.

Σε αυτό το σημείο είναι όπου η Γενική Διεύθυνση υγείας και προστασίας των κατα-

ναλωτών και η Γενική Διεύθυνση της εσω-

τερικής αγοράς μπορούν να βοηθήσουντα

κράτη μέλη για συνεργασία σχετικά με την

ανάπτυξη καλών πρακτικών στρατολόγησης

διότι η εφαρμογή καλών πρακτικών στη

στρατολόγηση και η τήρηση τους σε εθνικό

και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ουσιαστική.

δ) Διατήρηση του εργατικού δυναμικού

των επαγγελμάτων

Καλά-παρακινούμενο, μορφωμένο και

επαρκές εργατικό δυναμικό θα αποτελέσει το κλειδί στην επιτυχία του ευρωπαϊκού

κοινωνικού μοντέλου, που βασίζεται στη

δυνατότητα προσέγγισης και την καθολική

πρόσβαση στην φροντίδα υγείας καθώς και

στη συνεργασία μεταξύ των ενεργών

συμβαλλομένων μερών στην φροντίδα υγεί-

ας. Οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν

αρνητικά την ελκυστικότητα μιας σταδιο-

δρομίας στην φροντίδα υγείας είναι οι χαμη-

λές αμοιβές, οι συνθήκες εργασίας, η πίεση,

ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, η φτωχή

εικόνα του επαγγέλματος, η μειωμένη πιθανότητα για σταδιοδρομία (ιδιαί- τεα για

τις γυναίκες) και η εργασία με το σύστημα

βάρδιας.

Συστάσεις

• Πρέπει να αναπτυχθεί ένα σύστημα

στην EE για τη συλλογή καλής ποιότητας,

συγκρίσιμων στοιχείων, σχετικών με τις

συνέπειες της ελεύθερης διακίνησης των

εργαζομένων στον τομέα της υγείας κάτω

από το πρίσμα της ποιότητας των υπηρεσιών

υγείας στην EE.

• Οι κυβερνήσεις πρέπει να στρέψουν τις στρατηγικές τους στις αυξανόμενες ανάγκες

των επαγγελμάτων υγείας σε τοπικό επίπεδο.

• Πρέπει να αναπτυχθούν οδηγίες στρα-

τολόγησης και να γίνουν ενέργειες ώστε να

αποκλεισθεί η επιθετική στρατολόγηση των

επαγγελματιών υγείας.

• Πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύστημα της EE για απόδειξη «καλής συμπεριφοράς»

(good conduct).

• Ο τομεακός κοινωνικός διάλογος πρέ-πει να αναγνωριστεί ως πολύτιμο εργαλείο στην εξέταση ζητημάτων όπως η στρατο-λόγηση, το γηράσκων εργατικό δυναμικό και ο προσδιορισμός των απαιτουμένων προσόντων.

III. Αντίκτυπος της διακίνησης

των επαγγελματιών υγείας

στους ασθενείς Όταν αντιμετωπίζονται από έναν Ε.Υ, με

προσόντα που αποκτήθηκαν σε μια άλλη χώρα της EE, οι ασθενείς πρέπει να είναι βέβαιοι ότι ο επαγγελματίας προσφέρει τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο φροντίδας με τους επαγγελματίες που έχουν καταρτιστεί στη χώρα του. Ο ποιοτικός έλεγχος που παρέχεται από το σύστημα της αναγνώρισης των προσόντων, η απαίτηση για εγγραφή στο κράτος μέλος και η ανταλλαγή των πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών είναι ουσιαστικοί παράγοντες για διασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου ποιότητας.

Ένα ζήτημα είναι εντούτοις ουσιαστικό: το θέμα της ευθύνης, ειδικά στην περίπτωση της παροχής υπηρεσιών. Η μη κατάλληλη φροντίδα υγείας θα μπορούσε να έχει θανατηφόρες συνέπειες ή συνέπειες που θα ήταν δύσκολο να αντισταθμιστούν.

Σύσταση

• Πρέπει να καθιερωθούν σαφείς και απλοί κανόνες για την ευθύνη που να βασί-ζεται αποκλειστικά σε ένα σύστημα μη- βλαβών. Οι ασθενείς πρέπει να έχουν ασφά-λεια για να λάβουν επαρκή αποζημίωση.

IV. Ευρύτερα ζητήματα Πολλά ζητήματα, όπως οι παρεχόμενες

προς τον ασθενή πληφορορίες, οι κάρτες υγείας (κάρτα που χρησιμοποιείται από τον γιατρό, νοσηλευτή, φαρμακοποιό) και η αποζημίωση είναι σημαντικά για την ποιοτική φροντίδα υγείας. Αν και σημαντικά,



Vol 5, No 1

αυτά τα ζητήματα δεν συνδέονται άμεσα με την διακίνηση των Ε.Υ. αλλά μπορούν να παρουσιαστούν ως η άλλη πλευρά του νομίσματος.

Το υπάρχων σχέδιο καρτών υγείας πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω προκειμένου να διευκολυνθεί η διεπαγγελματική συνεργασία. Μια πιο περιεκτική προσέγγιση στους ασθενείς θα μπορούσε να επιτευχθεί μεταξύ των διάφορων ενδιαφερομένων επαγ- γεμάτων στις διάφορες χώρες. Εντούτοις δεδομένου ότι τα στοιχεία υγείας είναι πολύ ευαίσθητα, πρέπει να διατηρηθεί ένα υψηλό επίπεδο εμπιστευτικότητας. Οι κανόνες για τη διανομή των στοιχείων σε μια αναγκαία βάση πρέπει να αναπτυχθούν στα πλαίσια της διακίνησης μέσα στην EE.

Σύσταση:

• Οι πληροφορίες υγείας πρέπει να περιληφθούν στην κάρτα υγείας ενόσω θα διασφαλίζεται ένα υψηλό επίπεδο εμπι-στευτικότητας για να εξυπηρετείται το καλώς νοούμενο συμφέρον του ασθενή. Στα πλαίσια της συζήτησης και των συστάσεων αυτού του εγγράφου, είναι σημαντικό να υποστηριχθούν και να διευκολυνθούν οι ποιοτικές υπηρεσίες υγείας μέσα στην ευρωπαϊκή ένωση με μια στρατηγική συμβολή στην ανάπτυξη ενός ικανοποιη

τικού, αποτελεσματικού, ικανού και υπο-κινούμενου εργατικού δυναμικού Ε.Υ. Το εργατικό δυναμικό, οι ικανότητές του και η διακίνηση του είναι ουσιαστικά μέσα σε μια ενιαία αγορά αλλά χρειάζεται να συνδεθούν με την ποιότητα της φροντίδας και την ασφάλεια των ασθενών.

Η νομοθετική διαδικασία δεν έχει ακόμα τελειώσει και οι διαθέσιμες εκθέσεις εμφανίζουν μια θετική τάση. Όλοι έχουμε την ευθύνη να αναπτύξουμε τις υποχρεώσεις μας τόσο για την ελεύθερη διακίνηση όσο και για ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας σε όλες τις πολιτικές της EE. Οι εκθέσεις υποστηρίζουν όλες τις ενέργειες των οργανωμένων συνόλων των Ε.Υ. της EE προς την επίτευξη των στόχων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβόνας. Κυριαρχεί η πεποίθηση ότι οι ευρωβουλευτές της επιτροπής των νομικών υποθέσεων και της εσωτερικής αγοράς σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Η ασφάλεια των ασθενών και η ελεύθερη διακίνηση μέσα στο τομεακό καθεστώς είναι ουσιαστικές για τους νοσηλευτές και τους άλλους Ε.Υ., όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Η Μόνιμη Επιτροπή Νοσηλευτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να περιληφθεί η εθνική νοσηλευτική οργάνωση για να υπάρξει πρόοδος σε εθνικό επίπεδο.


1. Action plan for skills and mobility, European Commission, COM (2002) 072, Council Resolution on 3 June 2002 on

skills and mobility and report of the European Parliament on the EC's communication of 19 September 2002.

2. Case-law of the European Court of Justice on the free movement of patients: Kohll (C-158/96),

Decker (C-120/95), Smits and Peerbooms (C-157/99), Vanbraekel (C-368/98) and MQIIer-Faure

(C-385/99)

3. The future of healthcare and care for the elderly: guaranteeing accessibility, quality and financial sustainability,

European Commission, COM (2001) 723 Final.

4. Eurobarometer 58.0 "European citizens and sources of information about health", March 2003

5. Council Directives 77/452/EEC, 77/453/EEC, 78/686/EEC, 78/687/EEC, 78/1026/EEC, 78/1027/EEC,

80/154/EEC, 80/155/EEC, 85/384/EEC, 85/432/EEC, 85/433/EEC and 85/16/EEC concerning nurses responsible

for general care, dental practitioners, veterinary surgeons, midwives, architects, pharmacists and doctors.




Vol 5, No 1

Ο Θεσμός των Σχολικών Νοσηλευτών στην Ελλάδα

Σάββας Καρασαββίδης

Νοσηλευτής ΤΕ

Σέρρες

Sawas Karasawidis Nursing Officer Serres

Πε ρίλ ηψη Η Νοσηλευτική Επιστήμη, συμπορευόμενη με τα διεθνή δεδομένα και τις σύγχρονες εξελίξεις

κατακτά νέα πεδία και αγκαλιάζει την ανθρώπινη ύπαρξη σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς της. Εντυπωσιακό παραμένει το γεγονός, της όλο και μεγαλύτερης εξειδίκευσης στους Επιστημονικούς Νοσηλευτικούς Κλάδους. Μέσα στα πλαίσια αυτά, οι σύγχρονοι Νοσηλευτές αποκτούν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα Επιστημονικών Εξειδικεύσεων.

Ένα από αυτά είναι και η Σχολική Νοσηλευτική. Οι Σχολικοί Νοσηλευτές αποτελούν γεγονός για πολλές χώρες στον κόσμο. Το παρόν άρθρο εστιάζεται στο Θεσμό των Σχολικών Νοσηλευτών στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται η εξέλιξη του κλάδου της Σχολικής Νοσηλευτικής, η Νομοθετική Κατοχύρωσή της, τα Επαγγελματικά Καθήκοντα και η περιγραφή του έργου των Νοσηλευτών, ενώ η όλη εργασία ακολουθεί τη χρονολογική εξελικτική πορεία του κλάδου έως σήμερα.

Σημαντικό στοιχείο της εργασίας αυτής αποτελείτο συμπέρασμα. Στο συμπέρασμα φαίνεται ότι στην Ελλάδα η έννοια της Σχολικής Νοσηλευτικής και ο ρόλος του Σχολικού Νοσηλευτή περιορίζεται μόνο στη φροντίδα των Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες και αποτελεί επαγγελματικό τίτλο για τους Επαγγελματίες Σχολικούς Νοσηλευτές που δραστηριοποιούνται στο χώρο της Σχολικής Ειδικής Αγωγής και των Ειδικών Σχολείων.

Ο Στόχος της παρούσας εργασίας συνιστά την προβολή του έργου των Σχολικών Νοσηλευτών και την ευαισθητοποίηση της Ελληνικής Επιστημονικής Νοσηλευτικής Κοινότητας για την ανάπτυξη του κλάδου αυτού. Ταυτόχρονα, η εργασία αυτή μπορεί να αποτελέσει μοντέλο σύγκρισης με τα ήδη καταξιωμένα Συστήματα Παροχής Νοσηλευτικής Φροντίδας που εφαρμόζονται στο εξωτερικό.

Abst rac t The Science of Nursing, keeping up with international trends and modern developments, is

making headway and embracing humanity in all its activities. Increasing specialisation in Scientific Nursing Branches remains an impressive fact. In this context, modern Nurses gain access to a wide range of Scientific Specialisations.

One of these specialisations is School Nursing. School Nurses are a fact for plenty of countries across the world. The present article focuses on the Profession of School Nurses in Greece.

More specifically, the development of the branch of School Nursing and its legal framework are presented, the Professional Duties and the work of Nurses are outlined, while the whole project follows the progress in time of the branch in question to date.

An important feature of this project is the conclusion that in Greece the notion of School Nursing and the role of School Nurses are limited to the welfare of People with Special Needs. Professional School Nurses carrying this title are employed in the field of Special School only.

The objective of this project is to promote the work of School Nurses and raise awareness among the Greek Scientific Nursing Community aimed at developing this particular branch. Nevertheless, this project may constitute a norm against which already established Systems of Nursing Care applied abroad could be compared.




Vol 5, No 1

Εισαγωγή Οι Νοσηλευτές υπηρετούν σε Νοσοκο-

μεία, Κέντρα Υγείας, Οίκους Ευγηρίας, Ιατροπαιδαγωγικούς Σταθμούς, Σχολεία, Βιομηχανίες, Ψυχιατρεία και σε άλλα Προ-ληπτικά Υγειονομικά και Προνοιακά Ιδρύ-ματα, καθώς και σε Ιδρύματα με Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (Λανάρα, 1996:14).

Είναι γεγονός πως το συμβατικό μοντέλο εφαρμογής της Νοσηλευτικής Επιστήμης αντικατοπτρίζεται στην παρουσία των Νοσηλευτών στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα. Η πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού της Νοσηλευτικής στελεχώνει Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου του Υπουργείου, που βασικός τους σκοπός αποτελεί η Παροχή Υπηρεσιών Υγείας σε Πρωτοβάθμιο, Δευτεροβάθμιο ή Τριτοβάθμιο Επίπεδο (Καρασαββίδης, 2003c).

Έτσι, η Κλινική Νοσηλευτική αποτελεί την κορωνίδα της Νοσηλευτικής Επιστήμης και το Υπουργείο Υγείας συνιστά τον βασικό επόπτη και εργοδότη του έργου των Νοσηλευτών στην Ελλάδα.

Την τελευταία εικοσαετία, παρουσιά-ζεται μια ιδιαίτερη ανάπτυξη και άλλων Κλάδων της Νοσηλευτικής Επιστήμης. Ένας από αυτούς είναι και ο Θεσμός των Σχολικών Νοσηλευτών. Η διαφορά με την Κλινική Νοσηλευτική είναι πως οι Σχολικοί Νοσηλευτές Παιδείας και Θρησκευμάτων. Το γεγονός αυτό λειτουργεί ευεργετικά για τη Νοσηλευτική, καθώς οι Σχολικοί Νοσηλευτές συγκριτικά με τη διάρκεια της επίσημης επαγγελματικής παρουσίας τους ως Επιστημονικής Ειδικότητας έχουν κατα-φέρει να κερδίσουν την εύνοια της Πολιτείας αλλά και να κατοχυρώσουν το έργο τους.

Παράγοντες Εξέλιξης της

Σχολικής Νοσηλευτικής

στην Ελλάδα Οι λόγοι που θα μπορούσαν να αιτιο-

λογήσουν μια τέτοια πρωτοπορία είναι οι εξής:

1 Η Νοσηλευτική που ασκείται σε χώρους διαβίωσης Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες υφίσταται επιρροές από Διεθνείς Συν-θήκες για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Κατά συνέπεια, είναι πιο ευαισθητο

ποιημένη η Πολιτεία στην κατεύθυνση να προασπίσει πρώτιστα την ευημερία των χρηστών υγείας αυτής της κατηγορίας και συνακόλουθα και των Λειτουργών Υγείας που εργάζονται σε τέτοιους χώρους.

2. Η Νοσηλευτική σε Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες δεν συνίσταται μόνο στο Κλι-νικό αλλά και στο Εκπαιδευτικό Έργο. Κατά συνέπεια, ο Νοσηλευτής ως Εκπαι-δευτής συμπεριλαμβάνεται στο Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό και συμπο-ρεύεται με το υπόλοιπο Ιατροπαιδα- γωγικό Προσωπικό, τα καθήκοντα του οποίου είναι σαφώς περιγεγραμμένα. 3= Η Νοσηλευτική σε χώρους διαβίωσης Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες τελεί σε μεγάλο βαθμό υπό την εποπτεία και του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Αυτό λειτουργεί πλε-ονεκτικά για τους Νοσηλευτές που εργάζονται σε Ειδικά Σχολεία, καθώς το συγκεκριμένο Υπουργείο θεωρείται ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένο αλλά και οργανωτικό. Εγκύκλιοι αλλά και Νομο-θετήματα περιγράφουν το έργο των Σχολικών Νοσηλευτών και προσανα-τολίζουν τις αρμοδιότητές τους προς την ορθή και σωστή παροχή υπηρεσιών υγείας στα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες που φοιτούν στα Σχολεία Ειδικής Αγω-γής-

4, Τέλος, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει το γεγονός πως οι Σχολικοί Νοσηλευτές αντιπροσωπεύουν ένα μικρό επαγγελματικό ποσοστό, του οποίου τα Δικαιώματα αλλά και οι όποιες αλλαγές ή μεταρρυθμίσεις είναι εύκολο και εφικτό να πραγματωθούν ή να κατοχυρωθούν. Σε αντίθεση, οι Κλινικοί Νοσηλευτές, αποτελούν το 40% των Λειτουργών Υγείας, γεγονός που λειτουργεί ανασχετικά στην πρόθεση της πολιτείας να αναμορφώσει το επαγγελματικό τους πλαίσιο.

Ο ρόλος της Νομοθεσίας για

την εδραίωση της Σχολικής

Νοσηλευτικής στην Ελλάδα Η Παροχή Νοσηλευτικής Φροντίδας και

η εφαρμογή των Νοσηλευτικών Διεργασιών από τους Σχολικούς Νοσηλευτές δια-




Vol 5, No 1

φοροποιείται σημαντικά από το Συμβατικό Μοντέλο Παροχής Νοσηλευτικής Φροντίδας που παρέχουν οι Κλινικοί Νοσηλευτές.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως η ευαισθητοποίηση των Νοσηλευτών σε συμπτώματα των Ατόμων Με Ειδικές Ανά-γκες είναι ιδιαίτερα σημαντική ενώ στην όλη διαδικασία εμπλέκονται άμεσα οι γονείς και οι κηδεμόνες των Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες (Καρασαββίδης, 2003a)

Αυτή η διαπίστωση ενισχύει ακόμη περισ-σότερο την πεποίθηση των Σχολικών Νοση-λευτών για τη σπουδαιότητα της τήρησης των αρχών της Δεοντολογίας ενώ διατρα-νώνει περίτρανα τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζει η Νομοθεσία και τα Επαγγελματικά Δικαιώματα στην κατοχύ-ρωση του Νοσηλευτικού Έργου.

Εξάλλου, στα Κριτήρια Ποιότητας της Παροχής Νοσηλευτικής Φροντίδας στα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες αναφέρεται ότι η παρεχόμενη Νοσηλευτική Φροντίδα καθο-δηγείται από τον Κώδικα Νοσηλευτικής Δεοντολογίας και υπόκειται στα Επαγγελ-ματικά Δικαιώματα που θεμελιώνουν τους Νοσηλευτές (Καρασαββίδης, 2002).

Η παροχή Νοσηλευτικής Φροντίδας σε Άτομα Με Νοητική Στέρηση είναι πολύπλοκη και απαιτεί συνεργασία και υπευθυνότητα. Η Νοσηλευτική στέκεται ισοδύναμη και ισότιμη με τις άλλες Επιστήμες στην προσπάθεια παροχής πιο ολοκληρωμένων Φροντίδων Υγείας (Καρασαββίδης, 2003b).

Με τα δεδομένα αυτά, ο ρόλος της Νομοθεσίας καθίσταται θεμελιώδης. Η Νομοθετική Κατοχύρωση του Νοσηλευτικού Έργου προασπίζει τους Νοσηλευτές. Έτσι, εναρμονίζεται η Επαγγελματική τους Συμπεριφορά σύμφωνα με τους ισχύοντες Νόμους και τα θεμελιωμένα Επαγγελματικά τους Δικαιώματα. (Καρασαββίδης, 2003 e). Στη συνέχεια θα γίνει παρουσίαση της Νομοθετικής Κατοχύρωσης της Σχολικής Νοσηλευτικής από την αρχική ρύθμιση του θεσμού μέχρι σήμερα.

Προεδρικό Διάταγμα 605/1982 Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί πως το

Προεδρικό Διάταγμα 605/1982 αποτελεί πρόδρομο αλλά και έναυσμα για τη μετέ

πειτα ευεργετική Νομοθετική Ρύθμιση, καθώς αποδείχτηκε ατελέσφερο για τον απαιτητικό χώρο της Ειδικής Αγωγής. Στην Ειδική Αγωγή πολλές Επιστημονικές Ειδι-κότητες συνεργάζονται ολιστικά στη προ-σπάθεια παροχής ίσως ευκαιριών στα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες.

Αυτή η νομοθετική προσπάθεια αντι- κρύζεται στο Προεδρικό Διάταγμα 605/1982, Φ.Ε.Κ. Ά 118/21.09.1982: «Κατανομή θέσεων κατά κλάδους και Υπουργεία αρμόδια για τα εκπαιδευτήρια και λοιπές μονάδες ειδικής αγωγής και τους σχολικούς ψυχολογικούς σταθμούς»

Το Προεδρικό αυτό διάταγμα εστίαζε στην εκπαιδευτική αποκλειστικά διαδικασία των Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες και επικεντρωνόταν στην στελέχωση των Μονά-δων Ειδικής Αγωγής με Εκπαιδευτικό Προ-σωπικό (Δασκάλους, Παιδαγωγούς, Νηπια-γωγούς). Έτσι, δεν προέβλεπε την ύπαρξη κλάδων Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ψυχολόγους, Λογοθεραπευτές, Κοινωνικούς Λειτουργούς, Φυσιοθερα-πευτές, Εργοθεραπευτές, Επιμελητές) άρα ούτε και Σχολικών Νοσηλευτών, πράγμα που ήρθε να συμπληρώσει και να αναμορφώσει ο Νόμος 1566/1985.

Νόμος 1566/1985 Στην Ελλάδα, η Νοσηλευτική για Άτομα

Με Ειδικές Ανάγκες αποκτά Νομοθετική Υπόσταση με τον Νόμο 1566/1985. Οι Νοσηλευτές αποκτούν δυνατότητα πρό-σβασης με εισιτήριο την Επιστημονική τους κατάρτιση στους χώρους Εκπαίδευσης Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες (Καρασαββί-δης, 2002).

Συγκεκριμένα, με το Φ.Ε.Κ. Α.' 167/30.09.1985 τίθεται σε ισχύ ο Νόμος 1566/1985: «Δομή και Λειτουργία της Πρω-τοβάθμιας και Δευτοροβάθμιας Εκπαί-δευσης και άλλες διατάξεις», όπου στο Κεφάλαιο Γ: «Ειδική Αγωγή» γίνεται ενδε-λεχής αναφορά και στους Νοσηλευτές.

Η Νομοθεσία αυτή συμπορεύεται με τη γενικότερη προσπάθεια βαθμιαίας στελέ-χωσης των Ειδικών Εκπαιδευτικών Μονάδων με νέους Επιστήμονες (Ψυχολόγους, Λογοθεραπευτές, Κοινωνικούς Λειτουρ-γούς, Φυσιοθεραπευτές, Εργοθεραπευ- τές, Επιμελητές.) (ΥΠΕΠΘ, 1988).




Vol 5, No 1

Έτσι, στο άρθρο 35 του Νόμου αυτού που αφορά το Προσωπικό που στελεχώνει τις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής, στον κλάδο του Ειδικού Προσωπικού συμπε-ριλαμβάνεται και η ειδικότητα ΑΡ2 Επιμε-

λητών (40 θέσεις) και για ειδικό τυπικό προ-σόν διορισμού του κλάδου ΑΡ2 Επιμελητών ορίζεται Πτυχίο Νοσοκόμων ή Βρε- φονηπιοκόμων Ιδρύματος Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της ημεδαπής ή ισότιμο της αλλοδαπής.

Εκτός από τις κατηγορίες και τους κλά-δους που στελεχώνουν τις Σχολικές Μονά-δες Ειδικής Αγωγής, στον ίδιο Νόμο συμπε-ριλαμβάνονται Μισθολογικές και Υπαλλη-λικές διατάξεις για το προαναφερόμενο προσωπικό, καθώς και ρυθμίσεις για την μετεκπαίδευση του προσωπικού.

Εγκύκλιος Γ6/247/06.05.1987 Παρά την εφαρμογή του Νόμου

1566/1985, ανέκυψαν πολλά προβλήματα εντοπισμένα στον τομέα των κατά Κλάδο επιμερισμένων αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων, κάτι που ο Νόμος 1566/1985 δεν είχε προβλέψει.

Συνέπεια αυτής της εξέλιξης αποτέλεσε η ενέργεια του Υπουργείου Εθνικής Παι-δείας και Θρησκευμάτων να εκδώσει την Εξαιρετικά Επείγουσα Γ6/247/06.05.1987 Εγκύκλιο με Θέμα: «Καθήκοντα Προσωπικού Νέων Κλάδων Ειδικής Αγωγής».

Εντυπωσιακή από την πρώτη παράγραφο, η Εγκύκλιος αναφέρει πως «ο Διορισμός, έστω και μικρού αριθμού Ψυχολόγων, Κοινωνικών Λειτουργών, Θεραπευτών του Λόγου, Φυσιοθεραπευτών, Εργοθεραπευτών και Επιμελητών Ειδικής Αγωγής αποτελεί ένα ιστορικό βήμα προς τον εκσυγχρονισμό του Εκπαιδευτικού μας Συστήματος και ανοίγει νέους ορίζοντες ανάπτυξης και βελτίωσής του».

Σημαντικό σημείο της Εγκυκλίου αυτής αποτελεί η 4η παράγραφος με τίτλο «Γενικές Υπηρεσιακές Σχέσεις» στο οποίο γίνεται μνεία στην ισότιμη σχέση του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού με το Διδακτικό - Εκπαιδευτικό Προσωπικό, στην συνεισφορά των Ειδικών Κλάδων, στην συνεργασία τους με τους γονείς ενώ ιδιαίτερα σημαντικό καθίσταται η αναγνώριση της ανάγκης για ύπαρξη ιδιαίτερου χώρου

Παροχής Υπηρεσιών από τον κάθε νέο Κλά-δο. Τέλος, στην παράγραφο αυτή ρυθμί-ζονται θέματα ωραρίου, εφημεριών και θεμάτων αλληλοαποδοχής, συνεργασίας και αποφυγής ανταγωνισμού ανάμεσα στο Ειδικό Εκπαιδευτικό και Εκπαιδευτικό Προ-σωπικό.

Η σημαντικότερη όμως παράγραφος για τη Σχολική Νοσηλευτική είναι η επόμενη (5

η)

με τίτλο «Ειδικότερα κατά Κλάδο καθήκοντα» στην οποία αναφέρονται τα ειδικότερα καθήκοντα κατά Κλάδο για την επιτυχή άσκηση των καθηκόντων όλων των υπηρετούντων στις Ειδικές Εκπαιδευτικές Μονάδες.

Έτσι, οι Επιμελητές Ειδικής Αγωγής έχουν τα εξής καθήκοντα:

1 Οι Επιμελητές Ειδικής Αγωγής συνερ-γάζονται προγραμματισμένα με τον Υπεύθυνο Εκπαιδευτικό της τάξης ή του τμήματος και μάλιστα εκείνου που έχει παιδιά με ιδιαίτερες ειδικές εκπαι-δευτικές ανάγκες ή έχε μεγάλο σχετικά αριθμό παιδιών, και βοηθεί, σε εξα-τομικευμένη ή μικροομαδική βάση, στην εφαρμογή του ειδικού εκπαιδευτικού προγράμματος σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπεύθυνου Εκπαιδευτικού.

2 Παρέχουν τις πρώτες ιατρικές βοήθειες στα παιδιά του σχολείου όταν χρει-άζονται και είναι υπεύθυνοι για την υγι-εινή διαβίωσή τους μέσα στο σχολείο και γενικά την καθαριότητα τους.

3, Η προγραμματισμένη προσφορά των υπηρεσιών των επιμελητών Ειδικής Αγω-γής μέσα στην τάξη δεν περιορίζεται πάντοτε στην ίδια τάξη ή τμήμα, αλλά εκεί όπου υπάρχουν σχετικές ανάγκες ιεραρχημένες, όντας συνυπεύθυνοι για την διαφύλαξη και συντήρηση των δια-φόρων μέσων και γενιά του υλικού συντήρησης.

4 Βοηθούν στην μεταφορά των παιδιών από και προς το αυτοκίνητο ή όπου υπάρχει ανάγκη και στη σχετική προε-τοιμασία αναχώρησης από το σχολείο σε συνεργασία με το άλλο συνυπεύθυνο προσωπικό του σχολείου.

5 Συνεργάζονται με ιδιαίτερη προσήνεια με όλο το προσωπικό του σχολείου, τα παιδιά και τους γονείς και συμμετέχουν σε όλες τις επιστημονικές, εκπαιδευτι-



Vol 5, No 1

κές, πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δρα-

στηριότητες.

Τέλος, στην παράγραφο 6 με τίτλο: «Γενική Οδηγία», η εγκύκλιος τονίζει την αναγνώριση της σημαντικότητας των νέων κλάδων, τόσο από τους συναδέλφους τους, όσο και από το κοινωνικό πλαίσιο. Επίσης, προτείνει την ενημέρωση του κοινού με διαλέξεις για το γνωστικό αντικείμενο των νέων Κλάδων και παροτρύνει τη σύνταξη Ετήσιων Εκθέσεων για το παρασχεθέν έργο, τα προβλήματα και τις προτάσεις επίλυ- σής τους.

Νόμος 2871/2000 Έπειτα από μεγάλη στασιμότητα στο

χώρο της Ειδικής Αγωγής και με τις Διεθνείς Συνθήκες να αλλάζουν και να γίνονται όλο και πιο ευέλικτες στα νέα δεδομένα των σύγχρονων κοινωνιών με αποτέλεσμα την ενσωμάτωση των Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες μέσα σ' αυτές, η Ελληνική Πολιτεία άργησε να αναπροσαρμόσει τα δεδομένα της και να συνακολουθήσει τις Διεθνείς Εξελίξεις.

Ευτυχώς, το Μάρτιο του 2000 με τον πρωτοποριακό Νόμο 2817 έκανε ένα μεγάλο άλμα για την αναβάθμιση των Υπηρεσιών Ειδικής Αγωγής, κάτι που δεν άφησε ανεπηρέαστους και τους Νοσηλευτές.

Συγκεκριμένα, με το Φ.Ε.Κ. Α' 78 / 14.03.2003 τίθεται σε ισχύ ο Νόμος 2817 με τίτλο: «Εκπαίδευση των Ατόμων Με Ειδικές Εκπαιδευτικές ανάγκες και άλλες δια-τάξεις».

Το άρθρο 3 περικλείει τη σημαντικότητα του πιο πάνω Νόμου για την Νοσηλευτική Κοινότητα. Έτσι νέες και σημαντικές καινοτομίες εισάγονται για τους Νοση-λευτές που υπηρετούν στην Ειδική Αγω- γή:

1 Ο Επαγγελματικός Τίτλος της κατηγορίας του Ειδικού Προσωπικού ΑΡ2 Επι-μελητές, μετονομάζεται σε κλάδο ΤΕ2 Σχολικοί Νοσηλευτές.

2„ Ειδικό τυπικό προσόν διορισμού στον κλάδο αυτό ορίζεται το πτυχίο Νοση-

λευτικής ή Νηπιοβρεφοκομίας ή Επι-σκεπτών Υγείας Ιδρύματος Τριτοβάθ-μιας Εκπαίδευσης της ημεδαπής ή ισό-τιμο και αντίστοιχο της αλλοδαπής.

3, Περιγράφεται το έργο των Σχολικών Νοσηλευτών ως εξής: «Οι Σχολικοί Νοσηλευτές ασκούν έργο υγιεινής και φροντίδας υγείας των παιδιών που φοι-τούν στις Μονάδες Ειδικής Αγωγής».

4 Ο κλάδος ΤΕ2 Σχολικών Νοσηλευτών μετονομάζεται σε κλάδο ΠΕ25 Σχολικών

Νοσηλευτών.

5 Απαραίτητο επικουρικό προσόν διορι-σμού καθορίζεται και το Πτυχίο Παι-

δαγωγικών Σπουδών ή το Πτυχίο ΣΕΛΕΤΕ.

6, Επίσης, με το Νόμο 2817 διατηρούν την ισχύ τους όλα τα επιδόματα και οι ειδικές

αποζημιώσεις (Επίδομα Ειδικών

Συνθηκών) των Σχολικών Νοσηλευτών

Απόφαση Γ6/779/07.12.2000 Την ίδια χρονιά ψηφίζεται στο Φ. Ε. Κ. Β'

1567/22.12.200 η απόφαση υπ' αριθμόν Γ6/779 με θέμα: «Καθορισμός διαδικασίας προκήρυξης των θέσεων του Ειδικού Εκπαι-δευτικού Προσωπικού και Ειδικού Βοηθη-τικού Προσωπικού των Κ.Δ.Α.Υ. και των Σ.Μ.Ε.Α., κριτήρια επιλογής και τοποθέ-τησης».

Έτσι, οι Σχολικοί Νοσηλευτές προ-σλαμβάνονται με συγκεκριμένη διαδικασία και έπειτα από συνέντευξη ενώπιον του Υπηρεσιακού Συμβουλίου Ειδικού Εκπαι-δευτικού Προσωπικού.

Συγκεκριμένα, επιλέγονται βάσει των εξής κριτηρίων:

1. Κριτήρια που μοριοδοτούνται:

α. Συναφής Μεταπτυχιακός Τίτλος Σπουδών (2 Μονάδες), β. Συναφές Διδακτορικό Δίπλωμα Σπουδών (4 Μονάδες), γ. Συναφής Προϋπηρεσία στον Δημόσιο ή Ιδιωτικό Τομέα (Έως 3 Μονάδες - Μισή Μονάδα ανά Εξάμηνο Εργασίας και συνολικά έως 3 Μονάδες).

δ. Μετεκπαίδευση Διετούς Διάρκειας σε Ίδρυμα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο Αντικείμενο της θέσης (1 Μονάδα), στ Επιμόρφωση Εξάμηνης Διάρκειας σε Δημόσιο Φορέα στο Αντικείμενο της θέσης (Μισή Μονάδα).




Vol 5, No 1

ζ. Επάρκεια Ξένης Γλώσσας ή Ξένη Γλώσσα Επιπέδου Proficiency (1 Μονάδα).

η. Ξένη Γλώσσα Επιπέδου LOWER (Μισή μονάδα).

2. Κριτήρια που συνεκτιμώνται:

α. Η δυνατότητα ανάπτυξης των ικα-νοτήτων και δεξιοτήτων του υπο-ψηφίου (Μέχρι 2 Μονάδες).

β. Η προσωπικότητα του Υποψηφίου (Μέχρι 1 Μονάδα).

Όλων των υποψηφίων προηγούνται οι κάτοχοι πτυχίου Παιδαγωγικών Σπουδών ή Πτυχίου ΣΕΑΕΤΕ.

Υη' αριθμόν 175/05.12.2002 Έγγρα-

φο του Εθνικού Συνδέσμου Νοση-

λευτών Ελλάδος:

Πρόσφατα, ο Εθνικός Σύνδεσμος Νοση-λευτών Ελλάδας με έγγραφο του απευ-θύνθηκε στο Υπουργείο Παιδείας για τα θέματα της στελέχωσης Δομών που παρέ-χουν φροντίδα σε Άτομα Με Ειδικές Ανά-γκες και περιέγραψε το έργο που ασκούν οι Σχολικοί Νοσηλευτές.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι για πρώτη φορά ο Επιστημονικός Φορέας εκπροσώπησης των Ελλήνων Νοσηλευτών απευθύνεται στο καθ' ύλην αρμόδιο Υπουργείο, προασπίζει το έργο των Σχολικών Νοσηλευτών και αναγνωρίζει τη σημαντικότητά τους.

Βέβαια, το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο Εθνικός Σύνδεσμος Νοσηλευτών Ελλάδας δεν περιορίζει το επαγγελματικό πεδίο εφαρμογής των Σχολικών Νοσηλευτών στα Ειδικά Σχολεία και τα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες, αλλά επεκτείνεται σε όλο το Σχο-λικό Πληθυσμό. Αυτό αποτελεί μια ιδιαίτερη καινοτομία και ουσιαστικά την πρώτη επίσημη αναγνώριση και υποστήριξη της Σχολικής Νοσηλευτικής, όπως απαιτούντα Διεθνή Δεδομένα. Επίσης, το έγγραφο περιλαμβάνει και νέα επιστημονικά αντι-κείμενα για το έργο των Σχολικών Νοση-λευτών, όπως η Συμβουλευτική, η Αγωγή Υγείας, η Περιβαλλοντολογική Υγεία και η Αξιολόγηση Υγείας του Σχολικού πληθυ-σμού.

Συγκεκριμένα αναφέρεται: «Οι πτυχιούχοι Νοσηλευτές είναι σε

θέση, με βάση τις γνώσεις που έχουν απο-κτήσει κατά τον κύκλο των Προπτυχιακών Σπουδών τους, ως "Σχολικοί Νοσηλευτές", να προσφέρουν υπηρεσίες φροντίδας στον Σχολικό Πληθυσμό, όπως:

1 Αξιολόγηση και προαγωγή της υγείας του σχολικού πληθυσμού:

-Λεπτομερή εξέταση και αξιολόγηση της υγείας κάθε παιδιού.

-Αντιμετώπιση και παροχή φροντίδας στα παιδιά σε περίπτωση αιφνίδιας αρρώστιας π.χ επιληπτικής κρίσης ή τραυματισμού από ατύχημα.

2, Βελτίωση του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζει και εργάζεται ο σχολικός πληθυσμός όπου χρειάζεται μελέτη όσον αφορά τους κινδύνους από το φυσικό περιβάλλον, τα λοιμώδη νοσήματα, καθώς και ψυχο- κοινωνικό περιβάλλον.

3, Προγραμματισμένη Αγωγή Υγείας: -Ενθάρρυνση των γονέων και του προ-σωπικού του σχολείου ώστε να συμ-μετέχουν σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με την υγεία.

4, Συμβουλευτική σε γονείς, δασκάλους, καθηγητές, μαθητές.»

Α) Συζήτηση Β) Συμπεράσματα-Εισηγήσεις

Ο Θεσμός του Σχολικού Νοσηλευτή στην Ελλάδα σήμερα αποτελεί σίγουρα μια πραγματικότητα. Η εξέλιξη αυτή ευνοεί την Ελληνική Νοσηλευτική στην πορεία της και δημιουργεί θετικά συναισθήματα στους Έλληνες Νοσηλευτές.

Από την όλη ανάλυση του θέματος επι-σημαίνονται τα εξής θετικά σημεία:

1 Οι Σχολικοί Νοσηλευτές στην Ελλάδα προσλαμβάνονται με διαφορετικό τρόπο συγκριτικά με τους Κλινικούς Νοση-λευτές.

2, Η Σχολική Νοσηλευτική ως Εφαρμο-σμένος Νοσηλευτικός Κλάδος στην Ελλάδα συναντάται μόνο στα πλαίσια των Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες και σε χώρους όπως τα Ειδικά Σχολεία και οι Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής.

3, Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και



Vol 5, No 1

Θρησκευμάτων, ως επίσημος εργοδότης και φορέας ελέγχου, αναγνωρίζει το έργο των Σχολικών Νοσηλευτών και προασπίζει τη Σχολική Νοσηλευτική κατοχυρώνοντας τα Επαγγελματικά Καθήκοντα.

4 Είναι εντυπωσιακή η μισθολογική και υπαλληλική εξομοίωση των Σχολικών Νοσηλευτών με τους Εκπαιδευτικούς, που ενώ είναι απόφοιτοι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, εντάσσονται και απο-λαμβάνουν όλα τα προνόμια της Πανε-πιστημιακής Εκπαίδευσης, ακόμη και στον Επαγγελματικό τους Τίτλο (ΠΕ25 Σχολικοί Νοσηλευτές).

Ταυτόχρονα, επισημαίνεται και ένα αρνη-τικό σημείο. Ουσιαστικά φαίνεται ότι η Σχο-λική Νοσηλευτική υφίσταται αρνητική επιρ-ροή και υποβάθμιση, αφού για τις θέσεις των Σχολικών Νοσηλευτών προσλαμβάνονται ισότιμα και Πτυχιούχοι Βρεφονη- πιοκομίας ή Επισκέπτες Υγείας. Αυτό συμβαίνει γιατί το γνωστικό αντικείμενο της Νοσηλευτικής επιτρέπει στους Σχολικούς Νοσηλευτές την εφαρμογή εξειδικευμένων Νοσηλευτικών Διεργασιών, πράγμα που απουσιάζει ή είναι ελλιπές στην Προπτυχιακή Εκπαίδευση των άλλων δύο Επιστημονικών Κλάδων. Σύμφωνα λοιπόν με τα πιο πάνω, μπορούν να γίνουν κάποιες εισηγήσεις για την εξέλιξη της Σχολικής Νοσηλευτικής, όπως:

1) Η Σχολική Νοσηλευτική θα πρέπει να αποτελεί Εφαρμοσμένο Νοσηλευτικό Κλάδο και στην Πρωτοβάθμια και Δευ-τεροβάθμια Εκπαίδευση. Η πρόταση αυτή συμπορεύεται με την παρέμβαση του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδας.

2) Η Σχολική Νοσηλευτική θα πρέπει να ενταχθεί ως Ειδικότητα για την από-κτηση Μεταπτυχιακού και Διδακτορικού Διπλώματος, κάτι που λείπει αυτή τη στιγμή από την Ελλάδα. Έτσι, θα δοθεί η δυνατότητα της Επιστημονικής Εξέλιξης της Σχολικής Νοσηλευτικής στην Ελλάδα.

Συζήτηση Γενικά, η Σχολική Νοσηλευτική στην

Ελλάδα, εδραιώνεται όλο και περισσότερο. Αρκετοί νέοι Ερευνητές αλλά και Φοι

τητές Νοσηλευτικής δραστηριοποιούνται στο χώρο της.

Η πρόσφατη έρευνα των Μάνθου και Ιωαννίδου (2002) κατέδειξε ότι ο καλά εκπαι-δευμένος Σχολικός Νοσηλευτής μπορεί να ανιχνεύσει τυχόν σημεία εμφάνισης Σκο-λίωσης στον παιδικό πληθυσμό. Έτσι, μπορεί να βοηθήσει τόσο τα παιδιά, όσο και τους γονείς τους στην αντιμετώπιση και την εξέλιξη της εν λόγω νόσου.

Επίσης, πρόσφατα οι Νικολουδάκης και Καραπίδου (2003) παρουσίασαν στην Ελλη-νική Επιστημονική Νοσηλευτική Κοινότητα τον πρώτο Ηλεκτρονικό Νοσηλευτικό Οδηγό Ζωής για Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες. Πρόκειται για ένα CD-ROM, που έχει σκοπό να ωθήσει το ίδιο το άτομο στο μέγιστο δυνατό επίπεδο αυτοφροντίδας, στην προσπάθειάτου για ανεξαρτητοποίηση και προσωπική δημιουργία στη ζωή.

Παράλληλα, οιΧούπη και Βαρδάκη (2003) επισημαίνουν τα εξής:

«Οι νέες προκλήσεις στο χώρο των Υπη-ρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας για τα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες καταδεικνύουν τον πολυδιάστατο ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Νοσηλευτική, δεδομένου ότι η υποστήριξη των Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες αποτελείτο πρώτο και καίριο βήμα για ανεξαρτησία, εργασία, κοινωνική ένταξη και προπάντων σεβασμό και αποδοχή της διαφορετικότητάς τους από την κοινωνία».

Γενικά, οι Νοσηλευτές συνεχώς εξειδι-κεύουν το ρόλο τους τόσο προς όφελος της κοινωνίας όσο και του Νοσηλευτικού Επαγγέλματος. Η Νοσηλευτική και οι εκπρό-σωποι'της αποτελούν ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας και του εκάστοτε πολιτισμικού πλαισίου, διαμέσου του οποίου αποκτούν καταξίωση, αίγλη αλλά και υπόσταση (Καρα-σαββίδης, 2003d).

Στην Ελλάδα, η Σχολική Νοσηλευτική ασχολείται κυρίαρχα με τα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες. Πεμπτουσία αλλά και βασικό στημόνι εργασίας των Σχολικών Νοσηλευτών αποτελεί ο σεβασμός στην αξία της Διαφορετικότητας. Μιας αξίας που οι Νοσηλευτές θα μπορούσαν να μεταλα- μπαδεύσουν σε ολόκληρο το Σχολικό Πλη-θυσμό, επεκτείνοντας το Θεσμό των Σχο-λικών Νοσηλευτών σε Νηπιαγωγεία, Δημο-τικά, Γυμνάσια και Λύκεια.



Vol 5, No 1


Απόφαση Γ6/779 (2000) Καθορισμός διαδικασίας προκήρυξης των θέσεων του Ειδικού Εκπαιδευ-

τικού Προσωπικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού των Κ.Δ.Α.Υ. και των Σ.Μ.Ε.Α., κριτήρια

επιλογής και τοποθέτησης. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας. Φ.Ε.Κ. 1567

(Τεύχος Β').

Εγκύκλιος Γ6/247 (1987) Καθήκοντα Προσωπικού Νέων Κλάδων Ειδικής Αγωγής. Υπουργείο Εθνι-

κής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής.

Εθνικός Σύνδεσμος Νοσηλευτών Ελλάδας. Έγγραφο Υπ' αριθμόν 175 (2002) Προκήρυξη Θέσεων

Σχολικών Νοσηλευτών ΠΕ25. Νοσηλευτικό Δελτίο ΕΣΝΕ (Τεύχος 79).

Καρασαββίδης, Σ.Θ. (2002) Νοσηλευτική Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες - Ένας Υπέροχος Κόσμος.

Ελεύθερη Ανακοίνωση. Πρακτικά 29ου Πανελλήνιου Νοσηλευτικού Συνεδρίου ΕΣΔΝΕ, Ιωάννινα,

13-16 Μαΐου 2002: «Νοσηλευτική: Εγγύηση Ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας» (CD-ROM Πρακτι-

κών). Αθήνα: Εθνικός Σύνδεσμος Διπλωματούχων Νοσηλευτών Ελλάδας.

Καρασαββίδης, Σ.Θ. (2003a) Η έννοια της Εντατικής Νοσηλευτικής Φροντίδας στο Κέντρο Αποκα -

τάστασης Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες Σερρών. Αναρτημένη Ανακοίνωση. Πρακτικά Νοσηλευτικού

Συνεδρίου Γενικού Περιφερειακού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Θεσσαλονίκη,

9-10 Μαΐου 2003: «Εντατική Νοσηλευτική Φροντίδα» (σ. 353-357). Θεσσαλονίκη: Νοσηλευτική Υπη-

ρεσία Γ.Π.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου».

Καρασαββίδης, Σ.Θ. (2003b) Οργάνωση, Διοίκηση και Διαχείριση Μονάδας Παροχής Υπηρεσ ιών

Υγείας για Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες (Νοητική Στέρηση) - Μοντέλο Λειτουργίας για τη Νοσηλευτι -

κή Υπηρεσία. Ελεύθερη Ανακοίνωση. Πρακτικά 30ου Πανελλήνιου Νοσηλευτικού Συνεδρίου ΕΣΝΕ,

Αλεξανδρούπολη, 19-22 Μαΐου 2003: «Το όραμα των Νοσηλευτών στη Σύγχρονη Κοινωνία» (CD-

ROM Πρακτικών). Αθήνα: Εθνικός Σύνδεσμος Νοσηλευτών Ελλάδας.

Καρασαββίδης, Σ.Θ. (2003c) Νοσηλευτική Υποστήριξη Οργανισμού Πρόνοιας (Μελέτη Υπό Δημοσί -

ευση). 3ος Φάκελος Θεμάτων-Εργασιών Προγράμματος Εξειδίκευσης Στελεχών Υπηρεσιών Υγεί-

ας με Θέμα: «Διοίκηση και Οικονομική Διαχείριση Μονάδων Παροχής Υπηρεσιών Υγείας», Θεσσα-

λονίκη: Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Καρασαββίδης, Σ.Θ. (2003d) Η Νοσηλεύτρια στην Ελληνική Λογοτεχνία: Βιβλιοπαρουσίαση (Εργα-

σία Υπό Δημοσίευση). Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά - Τετραμηνιαία Έκδοση του Παγκύπριου

Συνδέσμου Νοσηλευτών.

Καρασαββίδης, Σ.Θ. (2003e) Η Νοσηλευτική σε Ειδικούς Πληθυσμούς: Προνοιακά Ιδρύματα για

Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες (Εργασία Υπό Δημοσίευση). Νοσηλευτική - Τριμηνιαίο Περιοδικό του

Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδας.

Λανάρα, Β.Α. (1996) Ηρωισμός και Νοσηλευτική. Φιλοσοφική Διάσταση. Β' Έκδοση Βελτιωμένη.

Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Μάνθου, Ε., Ιωαννίδου, Ε. (2002) Ανίχνευση της Σκολίωσης στο Σχολικό Πληθυσμό από τους Νοση -

λευτές. Ελεύθερη Ανακοίνωση. Πρακτικά 29ου Πανελλήνιου Νοσηλευτικού Συνεδρίου ΕΣΔΝΕ, Ιωάν-

νινα, 13-16 Μαΐου 2002: «Νοσηλευτική: Εγγύηση Ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας» (CD-ROM Πρα-

κτικών). Αθήνα: Εθνικός Σύνδεσμος Διπλωματούχων Νοσηλευτών Ελλάδας.

Νικολουδάκης, Γ., Καραπίδου, Α. (2003) Ηλεκτρονικός Νοσηλευτικός Οδηγός Ζωής για Άτομα Με

Ειδικές Ανάγκες. Ελεύθερη Ανακοίνωση. Πρακτικά 30ου Πανελλήνιου Νοσηλευτικού Συνεδρίου

ΕΣΝΕ, Αλεξανδρούπολη, 19-22 Μαΐου 2003: «Το όραμα των Νοσηλευτών στη Σύγχρονη Κοινωνία»

(CD-ROM Πρακτικών). Αθήνα: Εθνικός Σύνδεσμος Νοσηλευτών Ελλάδας.

Νόμος 1566 (1985) Δομή και Λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και

άλλες διατάξεις. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατ ίας. Φ.Ε.Κ. 167 (Τεύχος Α').

Νόμος 2817 (2000) Εκπαίδευση των Ατόμων Με Ειδικές Εκπαιδευτικές ανάγκες και άλλες διατά-

ξεις. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας. Φ.Ε.Κ. 78 (Τεύχος Α').

Προεδρικό Διάταγμα 605 (1982) Κατανομή θέσεων κατά κλάδους και Υπουργεία αρμόδια για τα

εκπαιδευτήρια και λοιπές μονάδες ειδικής αγωγής και τους σχολικούς ψυχολογικούς σταθμούς.

Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας. Φ.Ε.Κ. 118 (Τεύχος Α').

Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής (1988) Δελτίο Πλη-

ροφοριών Ειδικής Αγωγής. Δ' Έκδοση. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Χούπη, Α., Βαρδάκη, Ζ. (2003) Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες: Τα Συστήματα Φροντίδας Υγεία ς σε Ελλά-

δα και Ευρώπη. Ελεύθερη Ανακοίνωση. Πρακτικά 30ου Πανελλήνιου Νοσηλευτικού Συνεδρίου

ΕΣΝΕ, Αλεξανδρούπολη, 19-22 Μαΐου 2003: «Το όραμα των Νοσηλευτών στη Σύγχρονη Κοινωνία»

(CD-ROM Πρακτικών). Αθήνα: Εθνικός Σύνδεσμος Νοσηλευτών Ελλάδας.



Vol 5, No 1

Ετήσια Γενική Συνέλευση ΠΑΣΥΝΜ

ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Επιμέλεια Έκθεσης Πρακτικών: ΔΣ ΠΑΣΥΝΜ 2002-2004


Από μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και

Μαιών, με την ευκαιρία του νέου έτους, σας

εύχομαι υγεία, κάθε οικογενειακή ευτυχία και

επαγγελματική επιτυχία.

1. Εκλογή Διοικητικού

Συμβουλίου Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΠΑΣΥΝ

εξελέγη κατά τη Τακτική Γενική Συνέλευση

που πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιανουαρίου

2002 και καταρτίστηκε σε σώμα ως

ακολούθως: ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αγγελική

Ταπακούδη ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σάββας

Παπανεοκλέους ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Ανδρεάς

Κουππής

ΤΑΜΙΑΣ: Ιωάννης

Λεοντίου ΜΕΛΗ:

Ροδούλα Καραγιάννη-Σταυρινού

Χρήστος Ανδρέου Ανδρέας

Ερμογένους Μάριος Γεωργίου

Μαρία Ανδρέου

Ο συνάδελφος Ιωάννης Λεοντίου απε-

χώρησε για προσωπικού λόγους και τη θέση του κατέλαβε η πρώτη επιλαχούσα

συνάδελφος Βαλεντίνη Αναστασίου.

Το Διοικητικό Συμβούλιο, κατά τη διάρ-

κεια της θητείας του εργάστηκε μέσα στα

πλαίσια και τις αρμοδιότητες που του παρέ-

χονται από το Νόμο 214/88 του Περί Νοση-

λευτικής και Μαιευτικής Νόμο.

Ειδικότερα το άρθρο 20 του πιο πάνω

Νόμου, μεταξύ άλλων δίνει τις πιο κάτω

αρμοδιότητες στον ΠΑΣΥΝ.

- Να προωθεί και προστατεύει το κύρος

του Νοσηλευτικού Επαγγέλματος.

- Να μεριμνά διά την προαγωγή και βελ-

τίωση του επιπέδου της Νοσηλευτικής και

της υγείας στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων του το Διοικητικό Συμβούλιο, με τη δική σας

βοήθεια και συμπαράσταση, προσπάθησε να

φέρει σε πέρας την αποστολή του και να

καλύψει του στόχους που είχαν τεθεί.

Το Διοικητικό Συμβούλιο συνήλθε σε 18

τακτικές συνεδριάσεις και 15 έκτακτες. Τα

κυριότερα θέματα που απασχόλησαν το Δ.Σ.

και οι δραστηριότητες που ανέπτυξε κατά τα

2 χρόνια της θητείας του συνοψίζονται στα

πιο κάτω:

2. Ιδιόκτητα Γραφεία ΠΑΣΥΝΜ Το οίκημα έχει εξοπλιστεί με οπτικοα-

κουστικά μέσα αξίας πέραν των Λ. Κ. 8000. Επίσης έχει εμπλουτιστεί ο γενικός εξο-

πλισμός η αξία του οποίου ξεπερνά τις Λ. Κ.

8000. Το οίκημα διαθέτει τώρα όλες τις

ανέσεις και συστήματα κλιματισμού για

σεμινάρια, διαλέξεις και συσκέψεις μέχρι 50

άτομα. Διαθέτει επίσης μια μικρή βιβλιοθήκη

για τις ανάγκες των μελών. Επίσης στο

οίκημα υπάρχουν διάφορα περιοδικά ποικίλου

περιεχομένου, εκδόσεις του Παγκόσμιου

Οργανισμού Υγείας και διάφορες έρευνες

και μελέτες.

Τέτοιες συναντήσεις έγιναν για το ΓΕ.Σ.Υ. το Νόμο περί ιδιωτικών

Νοσοκομείων, Συνεδριάσεις Τομέων και του

Συμβουλίου Νοσηλευτικής και Μαιευτικής, η

Εκδοτική Επιτροπή του περιοδικούκ,

διαλέξεις, ημερίδες κ. α.

Με ευχαρίστηση σας πληροφορούμε ότι

το οίκημα έχει ξοφληθεί. Η μεταβίβαση του

καθυστέρησε γιατί υπήρχαν προβλήματα που

εκπηγάζουν από το Νόμο τα οποία προσ-

δοκούμε ότι θα υπερπηδηθούν σύντομα.




Vol 5, No 1

3. Περιοδικό

Οι εντατικές προσπάθειες της Επιτροπής

Έκδοσης του Περιοδικού υλοποίησε το

στόχο που είχε τεθεί κατά την τελευταία

Γενική Συνέλευση. Η επιτροπή εργάστηκε

πολύ σκληρά και πρόσφερε στον Κύπριο

Νοσηλευτή ένα περιοδικό ποιότητας.

Κατά τη διετία έχουν εκδοθεί 6 τεύχη. Το

περιοδικό έχει πέραν των 700 συνδρομητών

και αποστέλλεται επίσης σε πάνω από 100

συνδέσμους, ή οργανισμούς και Υπηρεσίες.

Είναι εγγεγραμμένο στη Διεθνή Τράπεζα

Κυπριακών και Κυπρολογι- κών Εκδόσεων

ΜΑΜ, στη Διεθνή σήμανση ISSN και

εγγεγραμένο με βάση τον περί τύπου νόμο.

Παρουσιάζεται επίσης στο Διεθνές

διαδίκτυο. Επίσης ο αριθμός συνδρομητών

από την Ελλάδα άρχισε να αυξάνεται με

γοργούς ρυθμούς. Ο τρόπος απο- πληρωτής

στης ετήσιας συνδρομής αποκόπτεται μέσω

του Γενικού Λογιστηρίου ύστερα από

εγγραφή δήλωση των συναδέλφων ή

κατευθείαν στο Σύνδεσμο. Ευχή μας είναι

όλοι να γίνουν συνδρομητές και να έχει ο

κάθε ένας το δικό του περιοδικό.

4. Νοσηλευτική και

Πανεπιστήμιο

Είναι πεποίθηση μας ότι η θέση της

Νοσηλευτικής Σχολής είναι στο Πανεπι-

στήμιο. Αυτό θα συμβάλει στην ανάπτυξη

της Νοσηλευτικής, και θα ανοίξει νέους

ορίζοντες για τους Νοσηλευτές.

Το Διοικητικό Συμβούλιο συνεργάστηκε

με τη Διεύθυνση της Νοσηλευτικής Σχολής

και τους Συνδικαλιστικούς Κλάδους, Γενικής

και Ψυχιατρικής Νοσηλευτικής και ΠΑΣΥΝΟ

και προώθησαν το αίτημα για ένταξη της

Νοσηλευτικής στο Πανεπιστήμιο. Η

απόφαση για συμπερίληψη και της

Νοσηλευτικής στο Τεχνολογικό Πανεπι-

στήμιο Κύπρου είναι ένα βασικό και καθο-

ριστικό βήμα, το οποίο θα πρέπει να αξιο-

ποιηθεί κατάλληλα.

5. Διεύθυνση Νοσηλευτών

Υπηρεσιών

Το μεγαλύτερο ίσως επίτευγμα της

Νοσηλευτικής είναι η δημιουργία της Διεύ-θυνσης Νοσηλευτικών Υπηρεσιών στο

Υπουργείο Υγείας. Η μάχη ήταν μακρόχρονη

και επίμονη. Δόθηκε από όλους το ΠΑΣΥΝ,

τους Συνδικαλιστικούς Κλάδους, τη

Νοσηλευτική Σχολή και από κάθε Νοση-

λευτή.

Ο ρόλος της Διεύθυνσης είναι να καθο-

ρίζει και να εφαρμόζει τη νοσηλευτική πολι-

τική, για τις Νοσηλευτικές υπηρεσίες που

λειτουργούν Παγκύπρια. Έχει την ευθύνη

για τη συνεχή εκπαίδευση και ανάπτυξη των

νοσηλευτών για τη διαμόρφωση επαγ-γελματικών προτύπων και πρωτοκόλλων με

απώτερο στόχο την αναβάθμιση της

ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών

και προώθηση της αποτελεσματικότητας

της Νοσηλευτικής.

Με αυτό το τρόπο θα εξυπηρετούνται οι

ανάγκες υγείας του κοινού, θα διασφα-

λίζεται η εμπιστοσύνη του και ρόλος της

Νοσηλευτικής θα προβάλλεται και θα ανα-

δεικνύεται. Ο στόχος αυτός θα επιτυγχάνει

με το κατάλληλο σχεδιασμό, τον έγκαιρο

προγραμματισμό και τη συνεχή παρα-κολούθηση και αξιολόγηση της λειτουργίας

των υπηρεσιών που προσφέρονται:

- την έγκαιρη διακρίβωση των αναγκών σε

Νοσηλευτικό προσωπικό

- νοσηλευτικές δομές - σωστή στελέχωση

- υπολογισμό εισακτέων φοιτητών

- καθορισμό ειδικοτήτων

- εφαρμογή του νόμου και

- επεξεργασία κανονισμών

- προώθηση της Νοσηλευτικής Έρευνας.

Θέση μας, την οποία έχουμε αναπτύξει

και στο Υπουργείο Υγείας και στην Επιτροπή

Υγείας της Βουλής είναι ότι η νοσηλευτική

πρέπει να έχει λόγο και άποψη για τη διαμόρφωση πολιτικής για τη Νοσηλευτική

και την Υγεία γενικότερα... Όχι μόνο διότι

είναι η πολυπληθέστερη ομάδα στο τομέα

της υγείας, αλλά ακριβώς γι' αυτό το λόγο, η

απόδοση αυτής της



Vol 5, No 1

ομάδος επηρεάζει άμεσα και ουσιαστικά τη

ποιότητα της φροντίδας που προσφέρεται

στους πολίτες.

Πολύ σοφά η νομοθεσία 214/88 ενα-ποθέτει τη ευθύνη για τα επίπεδα νοση-λευτικής στους Νοσηλευτές. Γι' αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο θέμα της Νομοθεσίας, με την εναρμόνιση. Η Διεύθυνση Νοσηλευτικών Υπηρεσιών θα είναι ένας σημαντικός πυλώνας στον οποίο μπορεί να στηρίζεται και το Υπουργείο Υγείας στην αναδιοργάνωση των Υπηρεσιών του που προτίθεται να προωθήσει.

6. Τομείς Νοσηλευτικής Μέσα στα πλαίσια της καλύτερης οργά-

νωσης, αξιοποίησης και προώθησης των ειδικοτήτων Νοσηλευτικής το Δ.Σ. ενε-θάρρυνε τη δημιουργία τομέων Νοσηλευτών οι οποίοι λειτουργούν υπό την ομπρέλα του ΠΑΣΥΝ. Μέχρι τώρα έχουν δημιουργηθεί οι τομείς Νοσηλευτών Νεφρολογίας και Εντατικής και Επείγουσας Νοσηλευτικής.

Οι τομείς μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων καθιέρωσαν ημερίδες. Ο Τομέας Νεφρο-λογίας έχει οργανώσει μέχρι 2 ημερίδες. Η ημερίδα του ΤΕΕΝ όπως έχει ανακοινωθεί θα γίνει στις 6 Μαρτίου.

Είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της

προεργασίας για δημιουργία των τομέων

έχουν δημιουργηθεί ορισμένα σύννεφα

μεταξύ των νοσηλευτών και υπήρξαν διι-

στάμενες απόψεις πάνω σε θέματα αρχής.

Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο θα πρέπει να

μελετήσει εκ νέου το όλο θέμα και να καταρτίσει κανονισμούς κοινού κορμού για

όλους τους τομείς, με στόχο να υπάρχει

ομοιομορφία στον τρόπο λειτουργίας τους

προς αποφυγή παρεξηγήσεων.

7. Παγκύπρια Συνέδρια Κατά τη διάρκεια της θητείας του Διοι-

κητικού Συμβουλίου πραγματοποιήθηκε το 9ον και 10ον Παγκύπριο Νοσηλευτικό Συνέδριο. Στο 10ον συνέδριο η συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Οι συμμετοχές ξεπέρασαν τις 700. Οι νοσηλευτές είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με συνα

δέλφους άλλων Νοσοκομείων, να ενημε-

ρωθούν για τις τελευταίες τάσεις και εξε-

λίξεις στη Νοσηλευτική και να ανταλλάξουν

απόψεις για το μέλλον του επαγγέλματος.

Στα δύο αυτά συνέδρια συμμετείχαν 50 περίπου Ελλαδίτες συνάδελφοι και η εμπλο- κλή και με σεβαστό αριθμό εισηγήσεων.

Με στόχο την μείωση των εξόδων τα

συνέδρια οργανώθηκαν εξολοκλήρου από το

Δ.Σ. και εθελοντές Νοσηλευτές στελέχωσαν

τις τοπικές και άλλες διάφορες επιτροπές οι

οποίοι ανταποκρίθηκαν πλήρως στις

απαιτήσεις του Συνεδρίου.

8. Πανελλήνια Συνέδρια Μαζική ήταν η συμμετοχή των συνα-

δέλφων στα δύο τελευταία Πανελλήνια Νοσηλευτικά συνέδρια των Ιωαννίνων και της Αλεξανδρούπολης. Οι συμμετοχές για το Συνέδριο της Αλεξανδρούπολης ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Η συμπερίληψη της επίσκεψης στην Κωνσταντινούπολη ήταν ένας πόλος έλξης. Περίπου 300 συνέ- δελφοι τελικά έζησαν ανεπανάληπτες στιγμές με όλα τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα.

Είναι γεγονός ότι παρουσιάστηκαν διά-

φορα προβλήματα με την αποστολή στην

Αλεξανδρούπολη, τα οποία το Δ.Σ. τα μελέ-

τησε και πήρε διάφορες αποφάσεις για

αποφυγή στο μέλλον.

Το επόμενο Πανελλήνιο Νοσηλευτικό

Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στη Αθήνα

από τις 3-6 Μαΐου 2004.

Επίσης το απερχόμενο Διοικητικό Συν-

βούλιο ζήτησε από το ΕΣΝΕ, όπως η διορ-γάνωση του επόμενου Πανελληνίου Συνε-

δρίου γίνει στην Κύπρο. Ευελπιστούμε ότι το

νέο Συμβούλιο θα υιοθετήσει την απόφαση

και θα προχωρήσει έγκαιρα σε δια-

πραγματεύσεις με το ΕΣΝΕ για οριστικο-

ποίηση της εισήγησης.

9. Διημερίδα Επείγουσα και

Εντατική Νοσηλευτική Μέσα στα πλαίσια της στενής συνερ-

γασίας καιτων αδελφικών σχέσεων μετα-



Vol 5, No 1

ξύ του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών

Ελλάδος και του Παγκύπριου Συνδέσμου

Νοσηλευτών, έγινε κατορθωτή η συμμετοχή

70 περίπου συναδέλφων με στη Διημερίδα

που οργανώθηκε στην Πάτρα το Δεκέμβριο

του 2002.

Μεταξύ των εισηγητών ήταν και 6 συνά-

δελφοι από την Κύπρο μέλη του ΠΑΣΥΝ.

10. Διεθνή Συνέδρια Μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των

Ευρωπαϊκών Συνδέσμων Νοσηλευτών της

Κοινοπολιτείας, το 4ον Κοινοπολιτειακό

Νοσηλευτικό Συνέδριο πραγματοποιήθηκε

στην Κύπρο από τις 7-9 Μαρτίου 2002.

Είχαμε τη τιμή να φιλοξενήσουμε για μια

βδομάδα περίπου συναδέλφους από την

Αγγλία, τη Μάλτα και τη μακρινή Αυστραλία

ακόμα και να μοιραστούμε μαζί τους τις

εμπειρίες τους.

Το 5ον Κοινοπολιτειακό Συνέδριο όπως

είχαμε ανακοινώσει θα γίνει στη Μάλτα το

τρίτο δεκαήμερο του Μάρτη. Έχουν κυκλο-

φορήσει οι σχετικές ανακοινώσεις και οι

δηλώσεις συμμετοχής λήγουν στις 10

Φεβρουαρίου. Μεταξύ των εισηγητών είναι

και τρεις συνάδελφοι από την Κύπρο τους

οποίους το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε

με Βάση τα κίνητρα που έχει εξαγγείλει να

τους επιχορηγήσει με ένα σεβαστό ποσό.

Ο Κοινοπολιτειακός Σύνδεσμος Νοση-

λευτών με στόχο να δώσει κίνητρα σε νεα-

ρούς Νοσηλευτές να εμπλακούν ενεργά στα

κοινά, πρόσφερε στον ΠΑΣΥΝ τό ποσόν των

1000 λιρών για επιχορήγηση συμμετοχής

στο Συνέδριο. Το Διοικητικό Συμβούλιο

αποφάσισε να το κατανέμει σε 5 άτομα και

με ανακοίνωση του ζητά δηλώσεις. Όσο και

αν σας φαίνεται παράξενο δεν υπήρξε το

αναμενόμενο ενδιαφέρον. Το γεγονός αυτό

πρέπει να μας προβληματίσει όλους.

11. Εορτασμοί 12ης Μαΐου Ο εορτασμός για τη Διεθνή μέρα Νοση-

λευτών έγινε και τις δύο χρονιές στο Αμφι-

θέατρο της ΠΑΣΥΔΥ στη Λευκωσία. Επί

σης έγιναν τοπικοί εορτασμοί σ' όλες σχεδόν

τις πόλεις, τα Νοσοκομεία και στις

Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας. Οι εορτασμοί

δεν περιορίστηκαν στα στενά πλαίσια του

ΠΑΣΥΝ. Ο Δήμος Λευκωσίας και Αγλα-

ντζιάς, οι Συνδικαλιστικές οργανώσεις ΣΕΚ και ΠΕΟ και άλλα οργανωμένα σύνολα

εκτιμώντας το έργο των Νοσηλευτών οργά-

νωναν ειδικές εκδηλώσεις και τίμησαν

Νοσηλευτές. Τις εκδηλώσεις τιμούσαν με

την παρουσία τους, ο Υπουργός Υγείας,

Βουλευτές, Δήμαρχοι, Επίσημοι προσκε-

κλημένοι και εκπρόσωποι οργανισμών.

Ο εορτασμός το 2003 κάλυψε και την

Διεθνή Μέρα Μαιών.

12. Γενικό Σχέδιο Υγείας Το Δ.Σ. οργάνωσε ημερίδα στο Οίκημα

του Συνδέσμου με θέμα το Γενικό Σχέδιο

Υγείας με εισηγητές Εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας, της ΠΑΣΥΔΥ και του

ΠΑΣΥΝ.

Κατά την ημερίδα έγινε ανταλλαγή από-

ψεων, η κάθε πλευρά παρουσίασε τις θέσεις

της, έγινε συζήτηση και αποφασίστηκε από

κοινού με τον κλάδο Γ.Ν.Π. κοινή πορεία

πλεύσης. Το Δ.Σ. υπέβαλε τεκμηριωμένο

σημείωμα στο Υπουργείο Υγείας και την

Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας. Επίσης

εκπρόσωποι του ΠΑΣΥΝ συμμετείχαν στις

συζητήσεις που έγιναν στην Κοινοβου-

λευτική Επιτροπή Υγείας.

13. ICN - Διεθνές Συμβούλιο

Νοσηλευτών Τον περασμένο Ιούνιο πραγματοποιή-

θηκε στη Γενεύη της Ελβετίας το συνέδριο

του ICN το οποίο όπως είναι γνωστό γίνεται

κάθε 4 χρόνια. Διεξήχθηκαν παράλληλα και

οι εργασίες της Συνέλευσης των

Αντιπροσώπων των Εθνικών Συνδέσμων των

120 περίπου χωρών μελών του ICN.

Όπως είναι γνωστό η συν. Αγγελική

Ταπακούδη είναι μέλος του Διοικητικού

Συμβουλίου του ICN, ακολουθώντας τα

αχνάρια δύο προηγούμενων Προέδρων του

ΠΑΣΥΝ θέση που τιμά την ίδια και τους

Νοσηλευτές της Κύπρου γενικότερα.




Vol 5, No 1

14. PCN - Μόνιμη Επιτροπή

Νοσηλευτών Ευρωπαϊκής

Ένωσης To PCN απαρτίζεται από μόνιμα μέλη

που είναι οι Εθνικοί Συνδέσμοι Νοσηλευτών

των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

και εταιρικά μέλη, τους Συνδέσμους

Νοσηλευτών των υπό ένταξη χωρών. To

PCN συνέρχεται 2 φορές το χρόνο μια στις Βρυξέλλες και την άλλη σε άλλη κατά

προτίμηση αυτή που προεδρεύει της Ευρω-

παϊκής Ένωσης.

Είναι ευχάριστο γιατί παρά την υφι-

στάμενη πολιτική του PCN, με πρωτο-

βουλίες των εκπροσώπων μας όσο και του

Δ.Σ. κατεξαίρεση η Εαρινή συνάντηση του

2002 πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο. Πενή-

ντα περίπου εκπρόσωποι από 25 χώρες

συναντήθηκαν στη Λευκωσία από τις 11- 12

Απριλίου 2002 συζήτησαν θέματα Νοση-

λευτικής που αφορούσαν τις χώρες τους και χάραξη κοινής πολιτικής για τις χώρες της

ΕΈ.

Το απερχόμενο Διοικητικό Συμβούλιο

εργάστηκε σκληρά για το σχεδιασμό του

προγράμματος, τη διευθέτηση της παρα-

μονής και αξιοποίηση του χρόνου τους, και

οι σύνεδροι έτυχαν μιας άψογης φιλοξενίας

και έφυγαν με τις καλύτερες εντυπώσεις,

που σε τελική ανάλυση αντανακλά στους

Κύπριους Νοσηλευτές και τη Κύπρο

γενικότερα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του PCN θεώ-ρησε ως ιδανικό τον τρόπο λειτουργίας του

ΠΑ.ΣΥ.Ν. με βάση το εν ισχύει καταστατικό,

καθώς και τη Νομοθεσία που διέπει τη

λειτουργία της Νοσηλευτικής Άσκησης στην

Κύπρο. Για το λόγο αυτό κάλεσε κλιμάκιο

του Διοικητικού Συμβουλίου του ΠΑΣΥΝ με

επικεφαλής την Πρόεδρο και τα

παρουσίασαν σε συνάντηση στο Βερολίνο

και στη Τσεχία.

15. Ευρωπαϊκή Ένωση Ο ΠΑΣΥΝ είχε συνάντηση με το Γενικό

Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας και τη

συντονιστική Ομάδα και ενημερώθηκε για την πρόοδο των διαδικασιών σε θέματα

εναρμόνισης με το κοινοτικό κεκτημένο.

Ένα θέμα που θα απασχολήσει το νέο

Συμβούλιο είναι ο Νόμος περί Νοσηλευτικής

και Μαιευτικής. Από τον περασμένο

Οκτώβριο έχει ψηφιστεί ο νέος τροποποι-

ητικός Νόμος ο οποίος είναι εναρμονισμένος

με το Κοινοτικό Κεκτημένο.

16. Φοιτητική Ένωση

Νοσηλευτικής Σχολής ΦΕΝΣ Το Διοικητικό Συμβούλιο ανάπτυξε στε-

νή συνεργασία με την ΦΕΝΣ και η γραμ-

ματεία τους είχε αλλεπάλληλες συναντήσεις

με το Δ.Σ.

Μέσα στα πλαίσια της οικονομικής ενί-

σχυσης της ΦΕΝΣ ο ΠΑΣΥΝ επιχορήγησε τη

συμμετοχή μελών τους σε πανελλήνια

φοιτητικά συνέδρια της Ελλάδας.

17. Νόμος περί Ιδιωτικών

Νοσοκομείων Ο νόμος που έχει ψηφιστεί και ευρί-

σκεται σε ισχύ, κατοχυρώνει το Νοσηλευτικό

επάγγελμα και ενισχύει τους Νοσηλευτές,

στον Ιδιωτικό Τομέα. Οι Νοσηλευτές

εκπροσωπούνται στην Επιτροπή Ελέγχου

και Συμβουλευτική Επιτροπή προς τον

Υπουργό. Δυστυχώς καταβάλλονται

προσπάθειες από τους ιδιοκτήτες κλινικών

να αλλάξουν οι συντελεστές Νοσηλευτή /

κλίνης. Το νέο Δ.Σ. θα πρέπει να

παρακολουθεί από κοντά την όλη κατάσταση

και να λάβει τα αναγκαία μέτρα για

προάσπιση των συναδέλφων Νοσηλευτών

του ιδιωτικού τομέα.

18. Σύσκεψη Παγκόσμιου

Οργανισμού Υγείας στη Γενεύη Η σύσκεψη είναι ετήσια και πραγματο-

ποιείται κάθε χρόνο (Μάιο) στη Γενεύη. Στη

σύσκεψη αυτή παρευρίσκονται οι Υπουργοί

Υγείας και άλλοι Υπηρεσιακοί παράγοντες. Η

Πρόεδρος του ΠΑΣΥΝ προσκαλείται από το

Υπουργείο Υγείας και συμμετέχει στην

αποστολή που εκπροσωπεί την Κύπρο.



Vol 5, No 1

19. Συμμετοχή σε Επιτροπές Ο ΠΑΣΥΝ συμμετέχει σε διάφορες Επι-

τροπές/Συμβούλια που καθορίζουν την

πολιτική Υγείας.

- Διοικητικό Συμβούλιο Νοσηλευτικής Σχο-

λής

- Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Υγείας

- Συμβούλιο Ψυχικής Υγείας

- Συμβούλιο μη Κυβερνητικών Οργανισμών

- Συμβουλευτική Επιτροπή Ιδιωτικών Νοση-

λευτηρίων

20. Επαγγελματικά Δικαιώματα

Νοσηλευτών (Καθηκοντολόγιο) Στο τομέα αυτό δεν έχουν γίνει μεγάλα

βήματα. Πιστεύομε ότι τώρα ωρίμασαν οι

συνθήκες και τα δεδομένα προσφέρονται για

επανεξέταση προηγουμένων εισηγήσεων και

καταρτισμό πρωτοκόλλου επαγγελματικών

δικαιωμάτων.

19. Συμμετοχή σε Επιτροπές Ο ΠΑΣΥΝ συμμετέχει σε διάφορες Επι-

τροπές/Συμβούλια που καθορίζουν την

πολιτική Υγείας.

21. Ιστοσελίδα - Διαδίκτυο Ο ΠΑΣΥΝ είναι στο διαδίκτυο με δική του

ιστοσελίδα. http://www.cyna.org. και δικό του

E-mail [email protected]. Η ιστοσελίδα

είναι πολύ καλά σχεδιασμένη και σ' αυτή

μπορείτε να βρείτε πολύ πλούσιο υλικό,

ιστορικό της Νοσηλευτικής στη Κύπρο με

φωτογραφίες, πληροφορίες για το περιοδικό

για συνέδρια εξωτερικού κ.α.

Στην ιστοσελίδα προσφεύγουν Νοση-

λευτές από διάφορες χώρες του κόσμου

ζητούν διάφορες πληροφορίες για τη νοση-

λευτική στην Κύπρο, και τυγχάνουν σχετικών

απαντήσεων.

22. 'Εκδοση τρίπτυχου Το τρίπτυχο το οποίο παρουσιάζει τη

σφαιρική εικόνα του Συνδέσμου έχει κυκλο-φορήσει σε αρκετά αντίτυπα στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα. Έχει αποσταλεί σ' όλους τους Διεθνείς Συνδέσμους Νοση-λευτικής και έτυχε πολύ κολακευτικών σχο-λίων.

23. Τοπικές Επιτροπές -

Ιδιωτικός Τομέας Ο ΠΑΣΥΝ για καλύτερη λειτουργία προ-

χώρησε στον καταρτισμό τοπικών και ειδικών επιτροπών για συντονισμό και ορθότερη λειτουργία τόσο με τις επαρχίες όσο και σε ειδικά θέματα. Τα δύο χρόνια λειτούργησε επιτροπή στον Ιδιωτικό Τομέα και υπήρξε σχετική οργάνωση.

Οι Τοπικές Επιτροπές στα πλείστα Νοσο-κομεία ανέπτυξαν μεγάλη δράση. Για παρά-δειγμα η Τοπική Επιτροπή του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας οργάνωσε κατά τους μήνες Μάϊο - Ιούνιο σειρά από 5 δια-λέξεις ποικίλου περιεχομένου και η Λεμεσός, Λάρνακα και Πάφος οργάνωσαν εκδηλώσεις ποικίλου περιεχομένου με άριστες εντυπώσεις.

24. Επιχορηγήσεις Μελών Το Διοικητικό Συμβούλιο μέσα στα πλαί-

σια των δυνατοτήτων του επιχορήγησε

αρκετούς συναδέλφους για συμμετοχή σε

συνέδρια ή άλλα προγράμματα τόσο στην

Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Το ολικό ποσό

που διέθεσε το Δ.Σ. για το σκοπό αυτό

ανέρχεται σε £4.000 περίπου. Η επιχορήγηση

κάλυπτε συνήθως το δικαίωμα εγγραφής και σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μέρος των

εξόδων. Προτεραιότητα είχε δοθεί σε

συναδέλφους που είχαν ενεργό συμμετοχή

στο συνέδριο κυρίως με εισηγήσεις.

Όπως γνωρίζεται ο ΠΑΣΥΝ έχει προ-

σφέρει ειδικά κίνητρα και στους συνα-

δέλφους που παρουσιάζουν μελέτες στο

περιοδικό, εισηγήσεις σε συνέδρια. Μεταξύ

των κινήτρων είναι και η συμμετοχή σε

κλήρωση για δωρεά συμμετοχή σε Πανελ-

λήνιο συνέδριο.




Vol 5, No 1

Μέχρι της στιγμής επωφελούνται 3 συνάδελφοι. Άλλοι τρεις συνάδελφοι επωφελήθηκαν του δικαιώματος (οι δύο δεν το έχουν εξασκήσει ακόμα) δωρεάν συμμε-τοχής τους στο Πανελλήνιο Συνέδριο μετά από κλήρωση ως αποτέλεσμα των ιδίων κινήτρων.

25. Γραμματειακό Προσωπικό Το Διοικητικό Συμβούλιο προσέλαβε

πρόσφατα δεύτερη Γραμματέα, η οποία βρίσκεται στο Οίκημα δύο φορές τη βδο-μάδα, για διάφορες εργασίες του Συμ-βουλίου και είναι στη διάθεση σας για όποια βοήθεια χρειαστείτε. Μέσα στους στόχους του νέου Συμβουλίου θα πρέπει να είναι η αύξηση των ωρών και ημερών παρουσίας της γραμματέως στο οίκημα πάντοτε όμως μέσα στα οικονομικά πλαίσια και δυνατό-τητες του Συνδέσμου.

Συνάδελφοι,

Ο ΠΑΣΥΝ σαν ο κατεξοχήν επαγγελ-ματικός Σύνδεσμος των Νοσηλευτών έκαμε αισθητή την παρουσία του τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.

Ο ΠΑΣΥΝ για να επιτύχει τους στόχους του συνεργάστηκε σε τοπικό επίπεδο με διάφορους φορείς όπως το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Οικονομικών, διά-φορες επιτροπές της Βουλής, εκπροσώ

πους Κοινοβουλευτικών Κομμάτων, την ΠΑΣΥΔΥ, το Συμβούλιο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής, τον Κλάδο Γενικού Νοσηλευ-τικού Προσωπικού, τον Ιατρικό Σύλλογο, τις Συνδικαλιστικές οργανώσεις και άλλους. Όλους αυτούς τους ευχαριστούμε θερμά για την άψογη συνεργασία τους.

Θερμές ευχαριστίες προς τη Διευθύ-ντρια της Νοσηλευτικής Σχολής για την αγαστή συνεργασία της και με τον κάθε τρόπο συμπαράσταση και βοήθεια που πρόσφερε στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Ευχαριστούμε επίσης τις Προϊστάμενες των Νοσοκομείων για την κατανόηση τους και τις ευκολίες που παραχωρούσαν προς τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου αλλά και σ' όλους τους Νοσηλευτές για συμμετοχή στο συνέδριο ή άλλου.

Ευχαριστίες εκφράζουμε επίσης σ' όλους εσάς τους ακούραστους Νοσηλευτές που είχατε την προθυμία να συμβάλετε ο κάθε ένας με το δικό του τρόπο στην προώθηση των σκοπών και των στόχων του Συνδέσμου μας.

Θα ήταν παράληψη αν δεν ευχαριστούσα όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και όλων ανεξαίρετα των Επιτροπών για το ζήλο με τον οποίο εργάστηκαν και το αξιόλογο έργο που αφήνουν πίσω τους.

ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

2002-2004



Vol 5, No 1

«Midwifery Education - a European Perspective»

Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μαιών

Ροδοθέα Σταυρινού Υπουργείο Υγείας

Μαρία Παπαδοπούλου Νοσηλευτική Σχολή

Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Midwives Association (Ε.Μ.Α.) σε συνεργασία με το Σουηδικό Σύνδεσμο Μαιών. Έγινε στη Στοκχόλμη της Σουηδίας στις 16 και 17 Απριλίου 2004. Σκοπός του συνεδρίου ήταν η παρουσίαση των διαφόρων τρόπων μαιευτικής εκπαίδευσης και η ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών των διαφόρων χωρών μελών του Ε.Μ.Α. αναφορικά με τη μαιευτική εκπαίδευση. Απώτερος σκοπός η εναρμόνιση των προγραμμάτων μαιευτικής εκπαίδευσης των κρατών μελών της ΕΈ. με τις πρόνοιες της διακήρυξης της Μπολόνια.

Ο Σύνδεσμος εκπροσωπήθηκε με τις: Ροδοθέα Σταυρινού, ταμεία του ΠΑΣΥΝΜ και Μαρία Παπαδοπούλου, Λειτ. Νοση-λευτικής Εκπαίδευσης.

Το Συνέδριο αποτέλεσε μεγάλο πόλο έλξης μεταξύ των εκπαιδευτικών της Μαι-ευτικής τόσο στο επίπεδο της εφαρμογής των μαιευτικών εκπαιδευτικών προγραμ-μάτων, όσο και στο επίπεδο του σχεδιασμού και της στρατηγικής της μαιευτικής εκπαίδευσης και άσκησης γενικότερα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη συμμετοχή μαιών, πανεπιστημιακών μαιών, επαγγελματικών οργανώσεων, συμβουλίων και τμημάτων μαιών από 24 χώρες μέλη της Ε. Ε. των υπό ένταξη χωρών και των χωρών της ΕΕΑ.

Όλες οι εισηγήσεις ήταν και μια νέα αφετηρία για προβληματισμό και για υπο-κίνηση λήψης αποφάσεων για αλλαγές που χρειάζεται να τροχιοδρομηθούν από τους συμμετέχοντες. Ιδιαίτερη βαρύτητα είχαν οι εισηγήσεις Πανεπιστημιακών και Ερευνητών μαιών σε θέματα:

- Υγείας της Γυναίκας σε σχέση με τη μαι-

ευτικής άσκηση - πρόκληση και νέες

απαιτήσεις σε μαιευτική εκπαίδευση.

- Εφαρμογής της Διακήρυξης της Μπο-

λόνια στο επίπεδο της Ανώτατης Εκπαί

δευσης γενικά στην Ευρώπη, συνεπώς και στην εκπαίδευση των Μαιών. Με την εφαρμογή των προνοιών της Διακήρυξης της Μπολόνια μέχρι το 2010 από τα κράτη μέλη της Ε.Ε., η μαιευτική εκπαίδευση μπαίνει σε περίοδο αναπροσαρμογής ή/και ανάπτυξης νέων προγραμμάτων εκπαίδευσης.

- Αναλυτικών προγραμμάτων μαιευτικής εκπαίδευσης με μια πιο σφαιρική αντίληψη των αναγκών υγείας που αφορούν τη γυναίκα. Αυτό παρουσιάστηκε από πι Delia Sherratt, Department of Reproductive Health and Research, Making Pregnancy Safer, WHO, Geneva. Από την Sherratt τονίστηκε η ανάγκη η κάθε χώρα να δη-μοσιοποιήσει την ιστορία, τον τρόπο εκ-παίδευσης, τις ανάγκες σε εκπαίδευση και τα επιτεύγματά της στην μαιευτική εκπαίδευση για να διοχετεύεται αυτή η γνώση και εμπειρία σε όλες τις χώρες και σχολές που ίσως τώρα δημιουργούν τα δικά τους προγράμματα εκπαίδευσης μαιών ή τα αναθεωρούν. (Έχει αναληφθεί από μέρους μου η υποχρέωση με την αποστολή στο τμήμα αυτό της Π.Ο.Υ. ενός ενημερωτικού σημειώματος για την ιστορική εξέλιξη της μαιευτικής εκπαίδευσης στην Κύπρο, τον τρόπο εκ-παίδευσης και τις ανάγκες μας σε εκ-παίδευση μαιών ή και εκπαιδευτικών της μαιευτικής).

- Προγραμμάτων μαιευτικής εκπαίδευσης από τη Δανία, Ισπανία, Λετονία, Ολλανδία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο. Εδώ διαφάνηκε η εμπειρία σε έξι διαφορετικές χώρες με διαφορετικά προγράμματα εκπαίδευσης. Υπογραμμίστηκαν οι δυ-σκολίες, οι ανάγκες της κοινωνίας και η επίδρασή τους στην ανάπτυξη, ενδυνά-μωση και επιτυχία της μαιευτικής εκ-παίδευσης. Η επικοινωνία μεταξύ των εκπαιδευτικών μαιών στην αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων μαιευτικής εκπαί-



Vol 5, No 1

δευσης και άσκησης ήταν κοινή διαπί-στωση. Για το σκοπό αυτό τα ονόματα και οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν δημοσιοποιηθεί κατά τη διάρκεια του συνεδρίου και μπορεί να κοινοποιηθεί και μέσω της ιστοσελίδας του ΠΑΣΥΝΜ.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου διεξή-

χθησαν τα ακόλουθα εργαστήρια:

- Ανάπτυξη εκπαιδευτικού προγράμματος μαιευτικής. (Συμμετοχή Μ. Παπαδοπού-λου) Συζητήθηκαν η φιλοσοφία της εκπαί-δευσης, η οργάνωση, το περιεχόμενο, η μεθοδολογία, η σημασία της αξιολόγησης και πολλές άλλες πτυχές ανάπτυξης ενός εκπαιδευτικού προγράμματος. Εδώ τονίστηκε από όλες τις χώρες η αποτελεσματικότητα και η αύξηση στη μάθηση που υπήρξε με τη χρήση μεθόδου της «Επίλυσης-Προβλήματος» ως κύριας μεθόδου διδασκαλίας της μαιευτικής. Αυτή η μέθοδος βοηθά στην ανάπτυξη επαγγελματιών μαιών, με κριτική σκέψη ώστε να μπορούν να επιλύουν τα διαρκώς παρουσιαζόμενα πραγματικά και δυνητικά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

- Οδηγίες Ε. Ε. και Ελεύθερη Διακίνηση επαγγελματιών υγείας. (Συμμετοχή Ρο- δοθέας Σταυρινού)

- Μέθοδοι κλινικής καθοδήγησης φοιτη-

τριών της μαιευτικής.

- Μαιευτική εκπαίδευση αμέσου πρόσβασης (Direct Entry Midwifery).

- Προαγωγή της Έρευνας και η εφαρμογή

των αποτελεσμάτων της.

- Έλεγχος ποιότητας. - E-Learning.

Αλλα πορίσματα και

συμπεράσματα που προκύπτουν

από τη συμμετοχή στο συνέδριο

Μαιευτικής Εκπαίδευσης: 1 Είναι αδιαμφισβήτητα αναγκαία πλέον η

συνεχής επιμόρφωση των μαιών. Αυτή θα πρέπει να είναι δομημένη και αξιο

λογημένη και να πιστοποιεί συγκεκριμένη μάθηση κάθε 1-2 χρόνια, ώστε η μαία να αποδεικνύει αυτή τη μάθηση και να κερδίζει τη διατήρηση της εγγραφής της στο μητρώο μαιών. Δηλαδή η απλή παρακολούθηση συνεδρίων δεν είναι αρκετή για να διατηρεί την εγγραφή της στο μητρώο μαιών και να ασκείτο επάγγελμά της. Η προσωρινή απομάκρυνσή της από την άσκηση της μαιευτικής δεν αποτελεί κριτήριο για προσωρινή διαγραφή από το μητρώο ή για αποκλεισμό από άσκηση μαιευτικών δραστηριοτήτων. Συγκεκριμένα εκφράστηκαν και απόψεις του τύπου «η μαία είναι πάντα μαία», συνεπώς είναι στο μητρώο αλλά μέσω κανονισμών αναγκάζεται να παρακολουθεί προ-γραμματισμένα μαθήματα.

2, Οι δραστηριότητες της μαίας όπως κα-θορίζονται από τις Ευρωπαϊκές οδηγίες θα πρέπει μέσω κανονισμών να πε-ριγράφονται. Περιγραφή των δραστη-ριοτήτων της μαίας, με τη μορφή δε-ξιοτήτων/ικανοτήτων (competencies), έχει διαμοιράσει στους συμμετέχοντες ο Σουηδικός Σύνδεσμος Μαιών και το Βασιλικό Κολέγιο Μαιών (RCM). Επίσης θα πρέπει να περιγραφούν και οι τομείς ή χώροι όπου η μαία μπορεί να εργαστεί και με ποια ιδιότητα. Σε αυτό θα βοηθήσει σχετικό υλικό που προ-σκομίστηκε από τις χώρες που συμμε-τείχαν στο συνέδριο και από πηγές που γνωστοποιήθηκαν κατά τις επίσημες αλλά και ανεπίσημες επαφές που υπήρ-χαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου.

3, Ανάλογα με τις ανάγκες της κοινωνίας

να αναπτυχθούν μαιευτικές ειδικότητες,

όπως η εξειδίκευση στη χρήση του

υπερηχογραφήματος.

Τέλος, η πρόεδρος του Ε.Μ.Α. είχε κη-ρύξει τη λήξη των εργασιών με την ευχή η μαία να συνεχίζει να προσφέρει δυναμικά στο χώρο της υγείας της γυναίκας, της μη-τέρας, του νεογνού και της οικογένειάς της, μέσω ατομοκεντρικών προγραμμάτων μαιευτικής εκπαίδευσης κατάλληλων για τις ανάγκες και τον πολιτισμό των γυναικών που φροντίζει.




Vol 5, No 1

ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ 12η ΜΑΪΟΥ 2004

«Νοσηλευτική ενάντια στη φτώχεια»

ΔΣ ΠΑΣΥΝΜ

Το θέμα της Διεθνούς Ημέρας Νοση-λευτών επικεντρώνεται στο φαινόμενο της

ένδειας και γενικά της έλλειψης και στέ-

ρησης βασικών αγαθών πρώτης ανάγκης και

επισημαίνει την άμεση σχέση μεταξύ ένδειας

και κακής υγείας.

Η προσπάθεια τείνει να ευαισθητοποι-

ήσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς σε

μια συλλογική προσπάθεια καταπολέμησης

της φτώχειας για καλύτερη υγεία.

Τα δεδομένα και οι αριθμοί μιλούν για

την πραγματική ιστορία μεταξύ φτώχειας και

υγείας.

Ένα δισεκατομμύριο και

περισσότεροι άνθρωποι στον

πλανήτη γη δεν μπορούν να

ικανοποιήσουν τις βασικές τους

ανάγκες σε τρόφιμα, νερό, υγιεινή,

υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευση. ^

1,2 δισεκατομμύρια ή 23% των

ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες

χώρες ζουν με $1 ή λιγότερο

ημερησίως. 70% των φτωχών

ανθρώπων είναι γυναίκες.

41% από τα 180 εκατομμύρια ανέργων του κόσμου είναι μεταξύ 15

και 25 ετών. > Τα παιδιά που ζουν

στην ένδεια έχουν 5 φορές

περισσότερες πιθανότητες να

πεθάνουν από την ηλικία των 5 ετών.

Αυτοί που ζουν στην ένδεια έχουν

2,5 φορές περισσότερες

πιθανότητες να πεθάνουν μεταξύ

της ηλικίας 15 και 59 ετών από

αυτούς που ανήκουν σε ομάδες

ψηλών εισοδημάτων. -- Οι

πιθανότητες θανάτου κατά την κύηση στην Αφρική κυμαίνονται από

1-12 σε σύγκριση ενός στις 4000

στην Ευρώπη. Αναμενόμενη

διάρκεια ζωής κατά τη γέννηση στις

λιγότερο αναπτυγμένες χώρες είναι

κάτω των 50 ετών, σε σύγκριση με

αυτή των 77 ετών που είναι στις

βιομηχανικές χώρες. Από τα 10,7

εκατομμύρια παιδιών που πεθαίνουν

κάθε χρόνο στον κόσμο, το 49%

οφείλεται στον υποσιτισμό. Περίπου

2 εκατομμύρια παιδιά πεθαί

νουν κάθε χρόνο, 6.000 ημερησίως, από

μολύνσεις που οφείλονται σε κακή

υγιεινή.

115 εκατομμύρια δεν φοιτούν σε σχολείο,

από τα οποία τα 3/5 είναι κορίτσια.

42 εκατομμύρια υποφέρουν από AIDS, 39 εκατ. σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Μόνο 10% των δαπανών που ξοδεύονται

παγκοσμίως σε ιατρική έρευνα και

ανάπτυξη απευθύνονται σε ασθένειες

που πλήττουν τους φτωχότερους αν-

θρώπους, οι οποίοι αποτελούντο 90%

του παγκόσμιου πληθυσμού, s»- 54

χώρες είναι φτωχότερες κατά το 2003

απ' ό,τιήταντο 1990.

Η ένδεια είναι η μεγαλύτερη δυστυχία

που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Η πρόεδρος

του Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών, Christine Hancock επισημαίνει ότι: «σαν

νοσηλευτές αντιμετωπίζουμε κάθε μέρα

ανθρώπους που αδυνατούν να ικανοποιή-

σουν τις βασικές τους ανάγκες και φαίνεται

πως αυτό τους κάνει περισσότερο ευ-

άλωτους στην ασθένεια και πρόωρο θά-

νατο».

Η ιδιαίτερη σκληρότητα της ένδειας εί-

ναι ο φαύλος κύκλος της, όπου οι άνθρωποι

δεν έχουν πρόσβαση στην υγεία, εκπαίδευση

και άλλα μέσα για να αυξήσουν τα

εισοδήματά τους και να βελτιώσουν το επίπεδο υγείας τους. Χωρίς υγεία η δυνα-

τότητα του ατόμου να ξεφύγει από την έν-

δεια αποδυναμώνεται σοβαρά.

Οι νοσηλευτές κάνουν έκκληση για

επενδύσεις στην εκπαίδευση, τη βασική

φροντίδα υγείας και ισχυρή κοινωνική

πολιτική για βελτίωση των επιπέδων υγείας.

Στην εκστρατεία τους για μείωση της

ένδειας και των αρνητικών επιπτώσεών της

στην υγεία, θα συνηγορούν για ισότητα στην

πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, δίκαια επί-

πεδα εργασίας, ασφαλές εργασιακό πε-ριβάλλον και ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες.



Vol 5, No 1

Σαν επαγγελματίες ευρύτερης ανα-γνώρισης αποδοχής και εμπιστοσύνης, οι Νοσηλευτές μπορούν να εργαστούν απο-τελεσματικά μαζί και εκ μέρους των φτωχών ανθρώπων για να διασφαλίσουν ότι η φωνή τους ακούεται, ότι συμπεριλαμβάνονται στη λήψη αποφάσεων που τους αφορούν και ότι οι ανισότητες στην πρόσβαση, εργοδότηση, υπηρεσίες, φύλο, εθνότητα και φυλή αντιμετωπίζονται.

Φροντίδα του (ICN) Διεθνούς Συμβουλίου

Νοσηλευτών είναι η προώθηση της υγείας

της κοινότητας για συνεχή ανάπτυξη και

ευημερία.

Σ' αυτή την προσπάθεια διαμορφώνει στρατηγικές για την ενδυνάμωση των Νο-σηλευτών ώστε να αναπτύξουν και να εφαρ-μόσουν με επιτυχία στόχους φροντίδας, προσαρμοσμένους στις ανάγκες υγείας των ανθρώπων, μέσα στα κοινωνικο-οικο- νομικά πλαίσια και την κουλτούρα κάθε κοινωνίας.

To ICN υποστηρίζει στρατηγικές ανά-πτυξης και πολιτικές οι οποίες: • αυξάνουν τα μέσα και τις ευκαιρίες για

προώθηση της ευημερίας και βελτίωση της υγείας και ταυτόχρονα μειώνουν την ανισότητα στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας,

• ενισχύουν την ικανότητα των παιδιών και γυναικών να ασκούν περισσότερο έλεγχο στη ζωή τους και στις συνθήκες δια- βίωσής τους,

• ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων τομέων,

• προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον, • υποστηρίζουν την ανάπτυξη δομής στη

νοσηλευτική και υγεία, • υποβοηθούν ομάδες να αυτοεξυπηρε-

τούνται και να βοηθούν άλλους.

Στρατηγική εναντίον της ένδειας, για

υγεία: 1 Άσκηση πίεσης και παρότρυνση στις

τοπικές, επαρχιακές και εθνικές κυ-βερνήσεις για να επενδύουν στην εκ-παίδευση και στα τοπικά συστήματα υγείας στα οποία θα έχουν πρόσβαση αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη φροντίδας υγείας.

2 Ευαισθητοποίηση των Νοσηλευτών για τη σημασία της υποστήριξης των φτω-χότερων ομάδων και την προσέγγισή

τους με σεβασμό. 3, Προαγωγή εκπαιδευτικής προετοιμασίας

και νοσηλευτικής πρακτικής που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ένδειας και του ευάλωτου πληθυσμού.

4, Εργασία για διαβεβαίωση ότι η νοση-λευτική εκπαίδευση, συμπεριλαμβα-νομένης και της συνεχούς επιμόρφωσης, συμπεριλαμβάνει πληροφορίες για τους παράγοντες και τα κριτήρια υγείας, για ενδυνάμωση και για την εργασία με κοινότητες και τρίτες ομάδες, ώστε να προσδιορίζονται οι συγκεκριμένες τους ανάγκες.

5, Δημοσίευση των στοιχείων περί ένδειας στη Διεθνή Ημέρα Νοσηλευτών.

6C Έκδοση των στόχων ανάπτυξης της χι-λιετίας ανάμεσα στα μέλη.

7 Προώθηση εκστρατείας σχετικά με τη φτωχή υγεία δίνοντας προτεραιότητα στην προαγωγή, προστασία και βελτίωση της υγείας των φτωχών ανθρώπων.

8. Παρακολούθηση και δράση η οποία υποστηρίζει τους στόχους της χιλιετίας: τους 3 στόχους υγείας που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2015, μειώνοντας την παιδική και μητρική θνησιμότητα και την εξάπλωση του HIV/AIDS, φυματίωσης και ελονοσίας.

9. Ανάπτυξη συνεργασιών με άλλους τομείς ώστε να επικεντρωθούν σε θέματα υγείας και συγκεκριμένα να δοθεί ση-μασία στους στόχους ανάπτυξης της χιλιετίας.

10. Συμμετοχή στις επιτροπές συντονισμού της χώρας και του Παγκόσμιου Ταμείου για καταπολέμηση του AIDS, φυμα-τίωσης, ελονοσίας κ.λπ. που επιχορηγεί χώρες με έντονο πρόβλημα HIV/AIDS, ελονοσία και φυματίωση.

11. Υποβολή αιτημάτων στο Υπουργείο Υγείας και άλλους τομείς για συστάσεις της Επιτροπής Μακροοικονομικής και Υγείας για προοδευτική αύξηση της επένδυσης στην υγεία και της επέκτασης των προσιτών υπηρεσιών υγείας.

12. Προαγωγή της κατανόησης για την κε-

ντρική σημασία που έχει η υγεία στην

ανάπτυξη.

κυπριακα νοσηλευτικά χρονικά 2004

Cyprus Nursing Chronicles 2004 39 τομος 5, τεύχος 1

Vol 5, No 1

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

«Πρόληψη, έλεγχος και Αντιμετώπιση

των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων»

Μαργαρίτα Σταυρίδη

Νοσηλευτικός Λειτουργός / Μαία

Ν.Ε.Λ NAM III Λευκωσία

Μέσα στα πλαίσια του προγράμματος

της εντόπιας εκπαίδευσης προσωπικού του

Υπουργείου Υγείας ή Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου Λοιμώξεν (Κ. Ε. Ε.Λ) πραγ-

ματοποίησε πενθήμερο σεμινάριο στην

Λευκωσία από 22-26 Σεπτεμβρίου 2003 για

την πρόληψη και Αντιμετώπιση των Νοσο-

κομειακών Λοιμώξεων.

Εισηγητές του πενθήμερου σεμιναρίου

ήταν Ελλαδίτες και Κύπριοι εισηγητές οι

οποίοι είναι εξειδικευμένοι στις Νοσοκο-

μειακές Λοιμώξεις.

Το σεμινάριο παρακολούθησαν πέραν

των 250 ατόμων από το Νοσοκομειακό χώρο

τόσο από τα Δημόσια Κρατικά Νοση-

λευτήρια όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Για

πρώτη φορά στο πρόγραμμα συμμετείχε

προσωπικό από τον τομέα της καθα-

ριότητας, κουζίνας και πλυντηρίου.

Αυτό το σεμινάριο περιλάμβανε τριήμερο

θεωρητικό μέρος καθώς και διήμερη

πρακτική εφαρμογή του στα τμήματα και

θαλάμους του Γενικού Νοσοκομείου

Λευκωσίας και του Μακάριου Νοσοκομείου.

Στόχος αυτού του εκπαιδευτικού προ-

γράμματος ήταν η ευαισθητοποίηση και

ενημέρωση όλων όσων εργάζονται στο χώρο

των Νοσοκομείων με επικέντρωση στην

πρόληψη των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων

καθώς και την αντιμετώπιση τους.

Συνοπτικά τα συμπεράσματα από τις

εισηγήσεις και διαλέξεις των εισηγητών

είναι:

1, Πρωταρχικός ρόλος του Προγράμ-

ματος Ελέγχου των Νοσοκομειακών Λοι-

μώξεων είναι η μείωση των παραγόντων

κινδύνου των Λοιμώξεων που δημιουρ-

γούνται στο Νοσοκομείο για την προστα

σία τόσο των ασθενών όσο και των εργα-

ζομένων. Ένα μεθοδευμένο Πρόγραμμα Ελέγχου Λοιμώξεν μειώνει τον αριθμό των

Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, τη διάρκεια και

το κόστος νοσηλείας. Σημαντικό ρόλο στον

έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεν έχει η

Κ.Ε.Ε.Λ. που σε συνεργασία με τις Τοπικές

Επιτροπές Ελέγχου Λοιμώξεν του κάθε

νοσοκομείου αναλαμβάνει το συντονισμό και

επικεντρώνεται στην ανάπτυξη στρατηγικής

σχεδίων δράσης, πολιτική και διαδικασιών

που μειώνουν τους κινδύνους των

Νοσοκομειακών Λοιμώξεων.

2 Το συχνό και σωστό πλύσιμο των χεριών αποτελείτο σημαντικότερο μέτρο

ελέγχου των λοιμώξεων που μπορεί να

εφαρμόσει το προσωπικό του νοσοκομείου

ώστε να ελαχιστοποιηθεί η μετάδοση

λοιμώξεων μεταξύ των ασθενών.

3 Η εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών στα

νοσοκομεία απαιτεί στρατηγική πρόληψης

και ελέγχου που να περιλαμβάνει

περιοριστική πολιτική στη χρήση των αντι-

βιωτικών, καταγραφή και επιτήρηση με

στόχο τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοι-

μώξεων, πολιτικές και καθορισμό κριτηρίων για απομόνωση που να διευκολύνουν την

γρήγορη αναγνώριση και απομόνωση

δυνητικά πηγών λοίμωξης, μέσα στο νοσο-

κομείο με σκοπό την πρόληψη της μετά-

δοσης.

4, Ένας από τους συχνότερους τύπους

ΝΛ των ασθενών που εισάγονται στα νοσο-

κομεία μας είναι οι λοιμώξεις του ουρο-

ποιητικού συστήματος. Εφικτό στόχο για

μείωση της συχνότητας μπορεί να αποτε-

λέσει η εφαρμογή μέτρων πρόληψης των

ουρολοιμώξεων που σχετίζεται με τη εισα-γωγή και διατήρηση του ουρηθρικού καθε-

τήρα.



Vol 5, No 1

5, Η αποτελεσματική και ενδεδειγμένη χρήση των αντισηπτικών, απολυμαντικών και των μεθόδων αποστείρωσης επιβάλουν συστηματικό έλεγχο και εφαρμογή τους αφού ο βαθμός αποτελέσματος τους συμ-βάλει στην πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων.

6, Η διαχείριση των Νοσοκομειακών Απορριμάτων αποτελεί σημαντικό παρά-γοντα κινδύνου μετάδοσης λοιμώξεων στο προσωπικό του νοσοκομείου και είναι απα-ραίτητο να λαμβάνονται όλα τα ενδει-κνυόμενα και απαραίτητα μέτρα κατά τη διαχείριση και απομάκρυνση των Νοσο-κομειακών Απορριμάτων.

7 Η διαχείριση και η διαφύλαξη των τροφίμων στο νοσοκομείο και οι βασικές αρχές υγιεινής πρέπει να λαμβάνονται υπό-ψη στο περιοχές χειρισμό των τροφίμων για την πρόληψη των ΝΛ.

Στην διήμερη πρακτική εφαρμογή οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία πρα-κτικής άσκησης στους θαλάμους/τμήμα- τα των νοσοκομείων στα θέματα τα οποία είχαν συζητηθεί στο θεωρητικό μέρος τους σεμιναρίου.

Τέλος θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι συμμετέχοντες στο σεμινάριο ενθάρρυναν την συνέχιση διεξαγωγής τέτοιων σεμι-ναρίων για να μπορούν να παρακολουθούν τις τρέχουσες εξελίξεις στο συγκεκριμένο θέμα.

Στο χέρι μας είναι η πρόληψη μετάδοσης των Λοιμώξεων στα Νοσοκομεία και η προαγωγή και διαφύλαξη της Υγείας τόσο των ασθενών όσο και των Λειτουργών Υγείας.



Vol 5, No 1

Ανταπόκριση 1ης Επιστημονικής Ημερίδας Τομέα

Επείγουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής ΤΕΕΝ - ΠΑΣΥΝΜ

ΑΣ ΤΕΕΝ-ΠΑΣΥΝΜ

Η 1η επιστημονική ημερίδα του Τομέα Επείγουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής διεξήχθη στις 6 Μαρτίου 2004 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Ομίλου Λαϊκής. Παρου-σιάστηκαν και συζητήθηκαν θέματα σχετικά με την βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας στις μονάδες επει-γόντων και Εντατικής Νοσηλείας. Την Ημε-ρίδα παρακολούθησαν πέραν των 160 συνέ-δρων Νοσηλευτών που εργάζονται στα εν λόγω τμήματα. Μεταξύ αυτών και οι γιατροί διευθυντές των μονάδων καθώς και η διευθύντρια του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Στην Ημερίδα παρέστησαν και απεύθυναν χαιρετισμό η Υπουργός Υγείας, η πρόεδρος του Παγκυπρίου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών και ο Πρόεδρος του Τομέα Επείγουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής (ΤΕΕΝ). Η πρόεδρος του αντίστοιχου τομέα της Ελλάδος απέστειλε χαιρετισμό ο οποίος διαβάστηκε από την Γραματέα του ΤΕΕΝ. Στην Ομιλία της η Υπουργός Υγείας κηρύσσοντας τις εργασίες της Ημερίδας τόνισε μεταξύ άλλων την σημασία της εξειδίκευσης και συνεχούς εκπαίδευσης στον τομέα θεω-ρώντας τον τομέα της φροντίδας του βαρέ-ως πάσχοντα σαν ένα από τους δυσκολό-τερους. Διαβεβαίωσε ότι θα είναι υπο-στηρικτής των προσπαθειών του τομέα για βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Μέσα από τις εργασίες της 1ης Επι-στημονικής Ημερίδας του Τομέα Επεί-γουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής παρου-σιάστηκαν θέματα ειδικού ενδιαφέροντος σε σχέση με την αναβάθμιση της Ποιότητας στις Μονάδες Επειγόντων Περιστατικών και Εντατικής Νοσηλείας.

Μεταξύ άλλων τονίστηκε η σημασία του ρόλου του Νοσηλευτή ως θεραπευτή στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας και η ανά-πτυξη σωστών επαγγελματικών συμπερι-φορών και παρεμβάσεων βάση προτύπων για ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης Νοσηλευτικής Φροντίδας από εξειδι

κευμένους Νοσηλευτές. Διαπιστώθηκε η ανάγκη για καλή γνώση

και αξιολόγηση από μέρους των Νοση-

λευτών τόσο των σωματικών αλλά και των ψυχοκοινωνικών αναγκών των ασθενών που

νοσηλεύονται στις Μ.Ε.Θ. Επιβάλλεται η

χρήση ολιστικής προσέγγισης του ασθενή

μέσα από την οποία να αξιολογείται σωστά

και να διερευνούνται πιθανοί παράγοντες και

αιτίες που ενδεχομένως προκαλούν

διαταραχές στην ψυχοσωματική και

κοινωνική γαλήνη του ασθενούς.

Η αξιολόγηση του βαριά πάσχοντα ασθε-

νή στον υψηλού βαθμού εξάρτησης τεχνο-

κρατούμενο χώρο των Μονάδων Εντατικής

Θεραπείας όσο αφορά συμπεριφορά, συναισθήματα, περιβάλλον, ένταση και

τρόπους αντιμετώπισης θεωρείται πολύ

σημαντική.

Κλειδί όμως στην αντιμετώπιση των

βαριά πασχόντων, θεωρήθηκε και η καλή

θεωρητική γνώση για αναγνώριση της από-

κλισης του ασθενούς από την φυσιολογική

κατάσταση.

Στην ημερίδα έγινε παρουσίαση στατι-

στικών στοιχείων από έρευνα που έγινε με

χρήση «διεθνούς κλίμακας αξιολόγησης του

φόρτου εργασίας» που αποδεικνύει το Νοσηλευτικό φόρτο εργασίας σε σχέση με

την εξάρτηση και σοβαρότητα των ασθενών

στην Μ.Ε.Θ. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν

η σχέση αριθμού ασθενών / νοσηλευτών και

φόρτου εργασίας στις Μονάδες

Νευροχειρουργικού και Χειρουργικού του

Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Έχει

διαφανεί ότι συγκριτικά με διεθνή και

Ευρωπαϊκά πρότυπα η στελέχωση των

Μονάδων μας υστερεί. Συμφωνήθηκε ότι

υπάρχει αναγκαιότητα για περαιτέρω

έρευνα του θέματος.

Επισημάνθηκε η ανάγκη για εξειδικευ-

μένη γνώση όσον αφορά σημαντικά θέματα

όπως: η αντιμετώπιση ασθενούς με οξύ

έμφραγμα μυοκαρδίου με θρομβόλυση,



42 τόμος 5, τεύχος

Vol 5, No 1

νέες τάσεις στην αντιμετώπιση της αρι-στερής καρδιακής ανεπάρκειας με ενδο- αορτική αντλία, σωστή γνώση για αξιολό-γηση αρτηριακών αερίων αίματος, και ισο-ζυγίου νερού και ηλεκτρολυτών.

Λήφθηκαν υπόψη όχι μόνο η αντιμετώ-πιση των ενηλίκων αλλά και η αντιμετώπιση πρόωρων νεογνών και ειδικά με βάρος κάτω από 1500gr. Παρουσιάστηκε αναδρομή πεπραγμένων μέσα στα πλαίσια ενός χρόνου λειτουργίας της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Παίδων.

Μέσα από κλινικό φροντιστήριο που έγινε με θέμα «Εξειδικευμένη Καρδιοανα- πνευστική Αναζωγόνηση» (Advanced Life Support), διαφάνηκε η ανάγκη να παρα-σχεθεί η ευκαιρία για την εν λόγω εκπαί-δευση, όχι μόνο σε Νοσηλευτές των επει-γόντων και εντατικών μονάδων αλλά και σε όλους τους Νοσηλευτές και Γιατρούς. Μετά από συζήτηση ακολούθησε εισήγηση για δημιουργία ειδικού εντύπου τεκμηρίωσης των παρεμβάσεων κατά την ανακοπή.

Η παρουσία στην ημερίδα των Ιατρικών διευθυντών των εντατικών μονάδων Παίδων, Νεογνών και American Heart Institute, έδωσε το έναυσμα για συζήτηση η οποία κατέληξε στη παραδοχή ότι οι Νοσηλευτές αποτελούν την ραχοκοκαλιά των μονάδων και ότι χρειάζεται ομαδική, διαθεμα-

τική και διεπαγγελματική προσέγγιση, για την παροχή ποιοτικής φροντίδας στους βαρέως πάσχοντες.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η σημερινή ημερίδα θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο για την προαγωγή της Ποιοτικής Επείγουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής στην Κύπρο.

Τα πορίσματα αυτά ευελπιστούμεότι θα αποτελέσουν το υπόβαθρο για αποτε-λεσματική και ποιοτική φροντίδα του βαρέ-ως πάσχοντα.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζουμε σε όλους όσους εργάστηκαν για την επιτυχή διοργάνωση της 1ης επιστημονικής ημε-ρίδας του Τ.Ε.Ε.Ν. - ΠΑΣΥΝΜ και ιδιαίτερα στο Διοικητικό που αποτελεί και την οργανωτική επιτροπή. Ευχαριστούμε την επιστημονική επιτροπή και αναμφισβήτητα το Διοικητικό Συμβούλιο του Παγκύ- πριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών ΠΑ.ΣΥ.Ν.Μ για την συνεχή συμπαράσταση και στήριξή του στα πρώτα βήματα του Τομέα καθώς και τα μέλη μας για την τόσο αθρόα προσέλευση.

Τέλος θερμές ευχαριστίες προς τον όμι-λο Λαϊκής Τράπεζας για την δωρεά διάθεση της αίθουσας και τους χορηγούς μας. A) American Heart Institute Β) Εταιρεία Κώστα Παπαέλληνα Γ) Τουριστικό Γραφείο Dynamic Travel.



Vol 5, No 1

llov Παγκύπριο Νοσηλευτικό Συνέδριο

12-13 Νοεμβρίου 2004, Ξενοδοχείο Hawaii Grand Hotel & Resort, Λεμεσός

ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

καθορίζει και προσανατολίζει την ανάγκη της Νοσηλευτικής να αναβαθμίζεται και να προσαρμόζεται με διαχρονικότητα στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις της υγείας. Ταυτόχρονα, σηματοδοτεί την ευθύνη και την υποχρέωση των επαγγελματιών της για ενεργητική, ουσιαστική και αυτόνομη εμπλοκή στη διαχείριση και αναβάθμιση των επιπέδων της Νοσηλευτικής και των υπηρεσιών της υγείας γενικότερα.

Το 11ον Παγκύπριο Νοσηλευτικό Συνέδριο αποτελεί ιστορικό σταθμό και σημαντική ευκαιρία για ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και απόψεων που θα συμβάλουν τα μέγιστα στην αναβάθμιση της Νοσηλευτικής και θα φωταγωγήσουν το μακρύ και δύσβατο δρόμο της προς την αυτοτέλεια.

Με συναδελφικούς χαιρετισμούς Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Αγγελική Ταπακούδη - Πρόεδρος ΠΑΣΥΝΜ

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ

Ιωάννης Λεοντίου Ανδρέας Χαρίτου ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ροδούλλα Καραγιάννη Σταυρινού Παυλίνα Κλεάνθους Ευδοκία Αθηνή Χρίστος Ανδρέου Ανδρέας Χαραλάμπους Μαρία Αριστείδου Ανδρέας Ερμογένους Σωτηρούλλα Γλυκύ Μαρία Ευαγγέλου Μάριος Γεωργίου Χρυστάλλα Προδρόμου Σταυρούλα Μιχαήλ Ανδρέας Κουππής Χριστίνα Μιχαηλίδου Κούλα Μαύρου Σάββας Παπανεοκλέους

Προεγγραφές - Εγγραφές:

Νοσηλευτές/τριες Φοιτητές/τριες

Μέχρι 1η Νοεμβρίου 2004 : 25 Λ.Κ. Προεγγραφές μέχρι 1η Νοεμβρίου 2004 : 10 Λ.Κ. Μετά την 1η Νοεμβρίου 2004: 30 Λ.Κ. ή εγγραφές στο Συνέδριο : 10 Λ.Κ.

Πληροφορίες Επιστημονικού Προγράμματος

Στο Επιστημονικό πρόγραμμα περιλαμβάνονται ανάλογα: s^ Συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας β* Αναρτημένες Ανακοινώσεις

Διαλέξεις σε ειδικά θέματα ss- Επιστημονικές προβολές s^ Ελεύθερες Ανακοινώσεις

Έγκριση εισηγήσεων

• Οι εισηγητές θα ενημερωθούν για την έγκριση ή μη των εργασιών τους το αργότερο μέχρι την 25η Οκτωβρίου 2004.

• Οι συγγραφείς συμμετέχουν στα κίνητρα όπως αυτά έχουν προσδιοριστεί από το Δ.Σ. ΠΑΣΥΝΜ στη σχετική ανακοίνωση.

Τεχνικός Εξοπλισμός

Προβολή διαφανειών Τηλεόραση και Βίντεο Προβολή με slides (μόνη ή διπλή) ε> Προβολή από Ηλεκτρονικό Υπολογιστή (Powerpoint)



Vol 5, No 1

Αγαπητοί Συνάδελφοι, Το Διοικητικό Συμβούλιο του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών σας προσκαλεί

στο 11ον Παγκύπριο Νοσηλευτικό Συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στις 12-13 Νοεμβρίου 2004 στο ξενοδοχείο Hawaii Grand στη Λεμεσό. Το θέμα του συνεδρίου:



Vol 5, No 1

Επερχόμενα Συνέδρια



Vol 5, No 1

Οδηγίες για τους συγγραφείς

Τα Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά αποτελούν την περιοδική έκδοση του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών με θεμελιώδη στόχο την προαγωγή της Νοσηλευτικής Επιστήμης στη Κύπρο. Παράλληλα με τον στόχο αυτό, η έκδοση του περιοδικού αποκτά προεκτάσεις που άπτονται της δημιουργίας ενός ισχυρού εκφραστικού οργάνου, μέσου επικοινωνίας, ενημέρωσης και συνεχούς επιμόρφωσης. Οι εισηγήσεις εργασιών για δημοσίευση καλωσορίζονται και συμβάλουν τα μέγιστα προς την πραγμάτωση των πιο πάνω στόχων. Οι πιο κάτω οδηγίες αποτελούν ένα κράμα στοιχείων από τη διεθνή περιοδικογραφεία, στενά συνηφασμένο με τα Κυπριακά Νοσηλευτικά δεδομένα και αποσκοπούν στη προαγωγή και διατήρηση υψηλών εκδοτικών επιπέδων. Η επιστημονική υπόσταση, η επιμελής παρουσίαση, η ομογένεια και η ομοιομορφία των δημοσιεύσεων σε κάθε έκδοση, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την επίτευξη τέτοιων επιπέδων. Ως εκ τούτου, η αφομοίωση των εισηγήσεων ανάλογα με τα πιο κάτω, αποτελεί την πρωταρχική προϋπόθεση για δημοσίευση.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΗΣΗ! ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ

> Οι εργασίες ταχυδρομούνται σε τρία αντίτυπα με συνοδεία του σχετικού εντύπου αλληλογραφίας, στη διεύθυνση αλληλογραφίας

του περιοδικού όπως αυτή αναφέρεται στο τέλος των Οδηγιών για συγγραφείς.

> Οι εργασίες δυνατόν να παραδοθούν και διό χειρός σε οποιονδήποτε από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΠΑΣΥΝ, της

Εκδοτικής Επιτροπής και των τοπικών επιτροπών.

> Οι εργασίες υποβάλλονται σε γραμματοσειρά No. 12, με διπλό διάστημα και περιθώρια 3 εκατοστών. Οι επικεφαλίδες μέσα στο

κείμενο αναγράφονται σε ξεχωριστή γραμμή με bold γραμματοσειρά.

> Η πρώτη σελίδα της υποβολής περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

- τον τίτλο της εργασίας και το όριο των λέξεων

- το /τα ονοματεπώνυμο/α του/των συγγραφέα/ων.

- επαγγελματικός τίτλος, χώρος εργασίας και ακαδημαϊκά προσόντα

> Οι Συντομογραφίες που παραθέτονται στο κείμενο πρέπει να αναγράφονται ολογράφως κατά το σημείο της πρώτης

αναφοράς τους.

> Η τοποθέτηση φωτογραφιών, πινάκων, διαγραμμάτων και γραφικών παραστάσεων παρεμβάλλεται μέσα στο κείμενο

και στο σημείο αναφοράς τους. Η χρησιμοποίηση των πιο πάνω από πρωταρχικές πηγές προύποθέτει την πλήρη ανα-

φορά στην πηγή. Η χρήση παραρτημάτων πρέπει να αποφεύγεται για την αξιόπιστη και αυθεντική απόδοση της ερ-

γασίας στο τυπογραφείο.

> Οι βιβλιογραφική αναφορά παρατίθεται με τη χρήση του Συστήματος Harvard όπως αυτό περιγράφεται στο σχετικό

κεφάλαιο.

> Οι δημοσιεύσεις ταξινομούνται ανάλογα με το θέμα και το τρόπο ανάπτυξης του θέματος σε ποικίλα είδη και κατη-

γορίες. Προσδιορίστε το είδος της υποβολής σας στο σχετικό έντυπο αλληλογραφίας.

> Οι συγγραφείς θα ενημερώνονται γραπτώς από την Εκδοτική επιτροπή για την οποιανδήποτε κατάληξη της εργασίας

τους.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ 1. Ερευνητικες εργασίες

Οι εργασίες αυτές περιλαμβάνουν όλα τα είδη Έρευνας και Στατιστικής. Η δημοσίευσης τέτοιων εργασιών προϋποθέτει την αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων συγγραφής τους και παράθεση όλων των παραμέτρων σύστασης ανάλογα με το είδος τους. Οι παράμετροι αυτοί είναι: > Περιλήψεις (Ελληνική και Αγγλική) > Εισαγωγή > Στόχος και σκοπός της ερευνητικής εργασίας > Φιλοσοφικό, Επιστημονικό, Θεωρητικό υπόβαθρο > Παράθεση βιβλιογραφικής αναφοράς (βιβλιογραφικές παραπομπές και Βιβλιογραφία) > Τήρηση Δεοντολογικών αρχών > Περιγραφή και τεκμηρίωση της Μεθοδολογίας > Ακρίβεια και πληρότητα Στατιστικής ανάλυσης αποτελεσμάτων > Συζήτηση και κριτική ανάλυση > Τεκμηρίωση πορισμάτων ή συμπερασμάτων > Χρήση και παρουσίαση πινάκων, διαγραμμάτων και γραφικών παραστάσεων > Στοιχειοθέτηση προοπτικών και περιορισμών της έρευνας > Όριο λέξεων: 2000-4000

2. Βιβλιογραφική ανασκόπηση

Η εργασία αυτιή, κατά πλειοψηφία, περιλαμβάνει την κριτική ανάλυση και συζήτηση βιβλιογραφικών δεδομένων σε συγκεκριμένο θέμα. Οι εργασίες αυτές δύνανται να επιμεληθούν από ένα έως δύο συγγραφείς. Οι συγγραφείς αναμένονται όπως παραθέσουν και συζητήσουν την τοποθέτηση τους επί του θέματος. Η παράθεση Βιβλιογραφικών αναφορών θεωρείται απαραίτητη. (Όριο λέξεων: 2000-4000).

3. Μελέτη περίπτωσης (Περιστασιακή μελέτη)

Η μελέτη περίπτωσης αφορά την παρουσίαση συγκεκριμένου περιστατικού ασθενούς/ατόμου μέσα στα πλαίσια της Ολιστικής Νοσηλευτικής προσέγγισης. Παράλληλα, η μελέτη επενδύεται με παράθεση, κριτική ανάλυση και συζήτηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Η δημοσίευση τέτοιου είδους εργασίας προύποθέτει τη διαφύλαξη της ταυτότητας και την ενυπόγραφη συγκατάθεση του υπό μελέτη ατόμου. Οι μελέτες περιπτώσεων αποτελούν πολύτιμη πηγή κλινικών εμπειριών και αποδίδουν καινούργιες προοπτικές και διαστάσεις στη Νοσηλευτική. Οι περισσότερες από αυτές ασχολούνται με τη χρήση πρωτότυπων και νέων μεθόδων παροχής φροντίδας. Η παράθεση Βιβλιογραφικών αναφορών θεωρείται απαραίτητη. (Όριο λέξεων: 2000-4000).




Vol 5, No 1

4. Επίκαιρο θέμα

Η εργασία του είδους αυτού ασχολείται με την περιγραφική παρουσίαση θέματος που κατά συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, περιστασιακά ή διαχρονικά, σε εγχώρια ή παγκόσμια εμβέλεια, απασχολεί τη Νοσηλευτική και την Υγεία γενικότερα. Οι συγγραφείς αναμένονται να αποδώσουν απόψεις, σχόλια και εισηγήσεις επί του θέματος. Οι Βιβλιογραφικές παραπομπές είναι προαιρετικές. Αντίθετα, η παράθεση της σχετικής βιβλιογραφίας θεωρείτε απαραίτητη, ενισχύει το κύρος της εργασίας και καθοδηγεί τους αναγνώστες σε περαιτέρω μελέτη του θέματος (Όριο λέξεων: μέχρι 2000).

5. Επιστολή προς τη Σύνταξη

Οι επιστολές προς τη Σύνταξη αποτελούν το μέσο ενεργητικής συμμετοχής του συνδρομητή. Οι επιστολές αυτές δύνανται να περιλαμβάνουν σχόλια, κριτική, απόψεις και εισηγήσεις εφ' όλης της ύλης που αφορά την έκδοση του περιοδικού. Επιπρόσθετα, παρέχεται η ευκαιρία στο συνδρομητή να κάνει αναφορά σε θέματα κοινού Νοσηλευτικού ενδιαφέροντος. Οι επιστολές προς τη Σύνταξη είναι σύντομες και περιεκτικές. (Όριο λέξεων: μέχρι 500/ολοσέλιδο Α4).

6. Νομοθεσία

Η υφιστάμενη ή νεοσυσταθείσα Νομοθεσία που αφορά άμεσα τη Νοσηλευτική σε όλες τις διαστάσεις της, συγκαταλέγεται στο είδος μιας τέτοιας δημοσίευσης. Η κείμενη Νομοθεσία που διέπει την Κυπριακή Νοσηλευτική, όσο και οι Νομοθετικές ντιρεκτίβες διεθνών Νοσηλευτικών σωμάτων και φορέων γίνονται αποδεκτές. Οι δημοσιεύσεις αυτές αποτελούν το σημαντικότερο πεδίο ενημέρωσης και κατάρτισης του/της Κύπριου/ιας Νοσηλευτή/τριας στα ενχώρια και διεθνή Νοσηλευτικά δρώμενα.

7. Ανταπόκριση

Η ανταπόκριση ασχολείται με την περιγραφή οποιουδήποτε Νοσηλευτικής φύσεως ή άλλου συναφούς με τη Νοσηλευτική συνεδρίου, σεμιναρίου, ημερίδας, συζήτησης και εκδήλωσης ή δραστηριότητας στην Κύπρο και το εξωτερικό. Η παρουσίαση των συμπερασμάτων και των πορισμάτων θεωρείται απαραίτητη. (Όριο λέξεων: μέχρι 2000).

8. Ανακοίνωση

Η διοργάνωση οποιουδήποτε Νοσηλευτικής φύσεως ή άλλου συναφούς με τη Νοσηλευτική συνεδρίου, σεμιναρίου, ημερίδας, συζήτησης, εκδήλωσης ή δραστηριότητας, στην Κύπρο και το εξωτερικό, δύναται να ανακοινωθεί μέσα από τις στήλες του περιοδικού. Η έγκαιρη αποστολή του κειμένου στην Εκδοτική επιτροπή θεωρείται αναγκαία. (Όριο λέξεων: μέχρι 500/ολοσέλιδο Α4).

9. Ειδικά άρθρα

Τα άρθρα αυτά, κατά αποκλειστικότητα, αφορούν πληροφορίες για τη Δημόσια Υγεία και τη παροχή των υπηρεσιών της. Η συμβολή τέτοιων δημοσιεύσεων θεωρείται ζωτικής σημασίας για την απόδοση κοινών στόχων και την ενδυνάμωση της αγαστής συνεργασίας των λοιπών επαγγελμάτων υγείας με την Νοσηλευτική. (Όριο λέξεων: 2000-4000)

10. Ελεύθερες Δημοσιεύσεις

Η κατηγορία αυτή συγκατελέγει οτιδήποτε δύναται να δημοσιευτεί στις στήλες του περιοδικού και δεν εμπίπτει σε κανένα από τα πιο πάνω είδη δημοσιεύσεων. Η ελεύθερη δημοσίευση περιλαμβάνει κατ' εξοχή θέματα κοινού ενδιαφέροντος, άμεσα συνδεδεμένα με τις πτυχές της Νοσηλευτικής και της Υγείας γενικότερα. (Όριο λέξεων: μέχρι 1000/ολοσέλιδο Α4)

ΓΛΏΣΣΑ ΚΑΙ ΕΚΤΑΣΗ

Η Ελληνική αποτελεί τη γλώσσα επιλογής για την υποβολή των κειμένων προς δημοσίευση. Τα κείμενα υποβάλλονται στη δημοτική, με μονοτονικό σύστημα και διακρίνονται για τη γλωσσική τους ομοιομορφία. Η ορθογραφία, η ορθή σύνταξη και έκφραση θεωρούνται απαραίτητα στοιχεία.

Η έκταση του ορίου των λέξεων διακυμαίνεται ανάλογα με το είδος και την κατηγορία που συγκαταλέγεται η εισήγηση. Η έκταση εκάστου είδους αναφέρεται στο κεφάλαιο περιγραφής των διαφόρων τύπων εισηγήσεων.

Η χρήση της Αγγλικής δύναται να υιοθετηθεί σε εξαιρετικά ιδιάζουσες περιπτώσεις.

ΤΙΤΛΟΣ

Ο τίτλος κατά κανόνα είναι σύντομος και περιεκτικός. Οι λέξεις ευρετηριασμού (λέξεις-κλειδιά) που αφορούν το περιεχόμενο παραθέτονται κατά την κρίση του/των συγγραφέα/ων και αποσκοπούν στην εύκολη επισήμανση της εργασίας από ερευνητές βιβλιογραφίας του θέματος της.

Η παρουσίαση του τίτλου τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα θεωρείτε απαραίτητη λόγω της προβολής του περιοδικού στο διαδίκτυο.

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ

Ο στόχος, η κεντρική ιδέα, τα υλικά, οι μέθοδοι και τα αποτελέσματα της εργασάις συνοψίζονται στη περίληψη. Η χρήση βιβλιογραφικών παραπομπών και συντομογραφιών αποφεύγεται στο κείμενο της περίληψης. Η περίληψη Ερευνητικής εργασίας περιλαμβάνει όλες τις παραμέτρους ης, όπως αυτές αναφέρονται στο κεφάλαιο περιγραφής της.

Η παρουσίαση της περίληψης τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα (Abstract) θεωρείται απαραίτητη λόγω της προβολής του περιοδικού στο διαδίκτυο. Με τον τρόπο αυτό, παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης και χρήσης της εργασίας για σκοπούς βιβλιογραφικής παραπομπής από αναγνώστες του διεθνή χώρου.

Το όριο των λέξεων εκάστης διακυμαίνεται ανάλογα με το είδος της εργασίας.

• Ερευνητική εργασία, Βιβλιογραφική ανασκόπηση και Περιστασιακή μελέτη.

Έκταση περιλήψεων: 100-200 λέξεις έκαστη.

• Επίκαιρο θέμα και Ειδικά άρθρα: μέχρι 100 λέξεις έκαστη.

• Επιστολή προς τη Σύνταξη, Νομοθεσία και Ανταπόκριση: Χωρίς περιλήψεις

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η εισαγωγή αποτελεί πρωταρχικό και απαραίτητο στοιχείο εργασίας. Ο σκοπός και ο τρόπος ανάλυσης του αντικειμένου της εργασίας παραθέτονται στην εισαγωγή, προσανατολίζουν και κατευθύνουν τον αναγνώστη στο κυρίως κείμενο της.




Vol 5, No 1

ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ Το κυρίως κείμενο περιλαμβάνει τη λεπτομερή ανάπτυξη του θέματος με ακρίβεια και λογική συνοχή. Η ανάλυση των διαστάσεων και προεκτάσεων του θέματος, η παράθεση, η τεκμηρίωση και η συζήτηση της βιβλιογραφίας και της βιβλιογραφικής παραπομπής, η παρεμβολή των απόψεων και εισηγήσεων του/των συγγραφέα/ων αποτελούν τα θεμελιώδη στοιχεία του κυρίως κειμένου.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο επίλογος, σαν τελευταίο μέρος της εργασίας, αποτελεί λακωνική ανακεφαλαίωση της. Τα πορίσματα και συμπεράσμαα της εργασίας παραθέτονται στο μέρος αυτό και αποδίδουν τις τυχόν ανεξερεύνητες προεκτάσεις και προοπτικές του θέματος.

Ανάλυση Συστήματος Βιβλιογραφικών αναφορών

Η περιγραφική ανάλυση των Βιβλιογραφικών αναφορών με το σύστημα Harvard επιμελήθηκε από τον συνάδελφο κο Αντωνάκη Ανδρέου και εγκρίθηκε από την Εκδοτική επιτροπή του περιοδικού για υιοθέτηση και αφομοίωση της στις Οδηγίες για τους συγγραφείς.

Βιβλιογραφικές αναφορές - Σύστημα Harvard

Αντωνάκης Ανδρέου Ανώτερος Λειτουργός Εκπαίδευσης - Νοσηλευτική Σχολή SRN, CCN, RNT, BSc (Hons) Nurse Educat> on

To σύστημα Harvard, γνωστό και ως η μέθοδος του «Πανεπιστημίου Harvard» ή η μέθοδος του Αλφαβητικού βιβλιογραφικού καταλόγου, είναι ένας τρόπος βιβλιογραφικής αναφοράς και τεκμηρίωσης που είναι αποδεκτός από πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα για τη συγγραφή επιστημονικών εργασιών. Η εφαρμογή του συστήματος Harvard, όπως και κάθε άλλου τρόπου βιβλιογραφικής αναφοράς, διέπεται από ορισμένες αρχές που πρέπει να τηρούνται ομοιόμορφα κατά τη συγγραφή μιας επιστημονικής εργασίας. Για τη συγγραφή μιας επιστημονικής εργασίας, ο συγγραφέας είναι φυσικό να χρησιμοποιεί πληροφορίες από γραπτά άλλων όπως βιβλία, άρθρα από περιοδικά και μελέτες συναφείς προς το θέμα του για να διαμορφώσει και να τεκμηριώσει τις απόψεις του. Όμως, από επιστημονική δεοντολογία και εντιμότητα οφείλει να σέβεται τις βιβλιογραφικές πηγές, να δηλώνει τα στοιχεία της ταυτότητας των μέσα στο κείμενο και να αναφέρει με ακρίβεια όλα τα βιβλιογραφικά στοιχεία στο τέλος της μελέτης του. Έτσι, ο αναγνώστης θα μπορεί, αν το θελήσει, να εντοπίσει την αρχική πηγή και να πάρει περισσότερα στοιχεία. Οποιαδήποτε ελλιπής αναφορά στη βιβλιογραφία «είναι στοιχείο που επιβεβαιώνει την αδικαιολόγητη αδιαφορία του συγγραφέα» (Παπαναστασίου, 1996:216), ενώ τυχόν παράλειψη του να δηλώσει την πηγή κάθε πληροφορίας που έχει συμπεριλάβει στην εργασία του θεωρείται ασυγχώρητο λάθος από την ακαδημάίκή-επιστημονική κοινότητα και μπορεί να στοιχειοθετήσει το αδίκημα της λογοκλοπής και της σκόπιμης οικειοποίησης ξένης πνευματικής ιδιοκτησίας (Παρασκευοπούλου, 1993). Στο σύστημα Harvard ο τίτλος της μελέτης γράφεται με μικρά ή κεφαλαία γράμματα και υπογραμμίζεται ή γράφεται με κυρτά (italics) ή χοντρά (bold) στοιχεία. Οι αναφορές σε βιβλιογραφικές πηγές που αναφέρονται μέσα στο κείμενο παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά στο τέλος της μελέτης υπό τον τίτλο Βιβλιογραφικές Παραπομπές. Άλλες πηγές που δεν αναφέρονται, αλλά είναι σχετικές με το θέμα και προτείνονται για μελέτη, παρουσιάζονται υπό τον τίτλο Βιβλιογραφία.

Η καταχώρηση βιβλιογραφικών αναφορών μέσα στο κείμενο, στις βιβλιογραφικές παραπομπές και στη βιβλιογραφία γίνεται ως

ακολούθως:-

ί. Μέσα στο κείμενο

Ότι παρατίθεται χωρίς παράφραση (το αυτούσιο/το δάνειο απόσπασμα) γράφεται σε εισαγωγικά. Αν το δάνειο απόσπασμα είναι

σε έκταση μεγαλύτερο των πέντε σειρών τοποθετείται χωρίς εισαγωγικά σε ξεχωριστή παράγραφο με μεγαλύτερο περιθώριο στα

αριστερά (Παρασκευοπούλου, 1993:187).

Αν οι συγγραφείς ή οι επιμελητές έκδοσης είναι περισσότεροι από δύο δίνονται όλα τα επώνυμα τη πρώτη φορά που εμφανίζεται

η παραπομπή και από την επόμενη φορά δίνονται τα στοιχεία μόνον του πρώτου συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης και ακολουθεί η

λατινική φράση et.al. ή η συνώνυμη φράση και άλλοι.

Ο τρόπος καταχώρησης μιας αναφοράς μέσα στο κείμενο εξαρτάται από την παραπομπή στη βιβλιογραφική πηγή. Σε

παραπομπή σε συγκεκριμένο σημείο της βιβλιογραφικής πηγής ή όταν χρησιμοποιείται αυτούσιο απόσπασμα αναφέρεται η σελίδα

της πηγής. Παραδείγματα:· • Το 1999 ο Γαρδίκας (σελ. 35) επισημαίνει ότι... • On the top> c of profess> onal wr> t> ng and referenc> ng, as c> ted by Beard (1997), Cormack (1994:32-33) states: "When wr> t>

ng for profess> onal readersh> p, wr> ters > nvar> ably make reference to already publ> shed works".

• To επίπεδο συνείδησης είναι το σημαντικότερο στοιχείο αξιολόγησης του ασθενούς με κρανιοεγκεφαλική κάκωση" (Καζ- δάγλης,

1996:88).

Σε παραπομπή γενικά σε ολόκληρη την ύλη της βιβλιογραφικής πηγής δεν αναφέρεται η σελίδα της πηγής.

Παραδείγματα:·

• Σε μια πρόσφατη έρευνα οι Νεοφύτου και Κρόνος (1999) διαπίστωσαν ότι...

• Cormack (1994), as c> ted by Beard (1997), states that "when writing for a professi onal readership, writers invariably make reference to already published works".

κυπριακα νοσηλευτικά χρονικά 2004

Cyprus Nursing Chronicles 2004 49 τομος 5, τεύχος 1

Vol 5, No 1

• Πιο πρόσφατες μελέτες (Αθηνή 1998; Ιωνά 1999; Ασπρης 2000) έδειξαν ότι....

Σε παραπομπή στο διαδίκτυο αναφέρεται το επώνυμο του συγγραφέα, το έτος δημοσίευσης σε παρένθεση και με

κόμμα, η σελίδα του URL που διαθέτει την πληροφορία και η ημερομηνία της πρόσβασης στο διαδίκτυο σε τετράγωνες

αγκύλες.

Παραδείγματα:- • Holland (1996), http://www [9 Ιουνίου 2001] • http://www.tracheostomy.com/care.html [20 Ιουνίου 2001] > > . Στις Βιβλιογραφικές Παραπομπές και στη Βιβλιογραφία η καταχώρηση γίνεται με την ακόλουθη σειρά: -

Για Βιβλία

• Επώνυμο του συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης με κόμμα.

• Αρχικά του μικρού και του μεσαίου ονόματος του συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης με τελεία.

• Έτος έκδοσης σε παρένθεση.

• Τίτλος του βιβλίου υπογραμμισμένος ή με κυρτά (italics) ή με χοντρά (bold) στοιχεία και με τελεία (εφαρμόζεται η ίδια

επιλογή σε όλες τις καταχωρήσεις)

• Αριθμός έκδοσης (αν δεν είναι η πρώτη) και του τόμου (όταν υπάρχει) με τελεία.

• Πόλη έκδοσης με άνω και κάτω τελεία.

• Εκδοτικός οίκος ή η λέξη Αυτοέκδοση (αν ο εκδοτικός οίκος είναι άγνωστος) με τελεία. Για Άρθρα από Περιοδικά

• Επώνυμο του συγγραφέα με κόμμα

• Αρχικά του μικρού και του μεσαίου ονόματος του συγγραφέα με τελεία

• Έτος δημοσίευσης σε παρένθεση

• Τίτλος του άρθρου με τελεία

• Όνομα του περιοδικού υπογραμμισμένο ή με κυρτά ή με χοντρά στοιχεία και με τελεία.

• Αριθμός τόμου του περιοδικού υπογραμμισμένος ή με κυρτά ή με χοντρά στοιχεία χωρίς σημείο στίξης

• Αριθμός τεύχους του περιοδικού σε παρένθεση και με κόμμα

• Όταν δεν υπάρχει αριθμός τόμου αναφέρεται ο αριθμός του τεύχους υπογραμμισμένος ή με κυρτά ή με χοντρά στοι-

χεία χωρίς παρένθεση και με τελεία

• Σελίδα/ες που καταλαμβάνει το άρθρο με τελεία.

Σε περίπτωση που γίνεται βιβλιογραφική αναφορά σε περισσότερα από ένα βιβλίο ή άρθρο από τον ίδιο συγγραφέα

και με το ίδιο έτος έκδοσης γράφεται ανάλογα το γράμμα α,β,γ, μετά το έτος έκδοσης.

Παραδείγματα καταχώρισης Βιβλίων και Κεφαλαίων από βιβλία

Ασκητοπούλου, Ε.Κ. (1991) Επείγουσα και εντατική ιατρική. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας

Foreman, Ρ (1998) Εισαγωγή στην εκπαιδευτική έρευνα. (Α. Χρυσοστόμου, επιμ. έκδ. και μετάφραση). Λευκωσία: Abe Press.

(Πρωτότυπη έκδοση, 1974).

Glass, G. V., Peckham, P. D., & Sanders, J. (1980) Statistical methods in education. London: University Press.

Καζδάγλης, Κ. (1996) Νευροχειρουργική. Αθήνα: Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου.

Orem, D.E. (1991) Nursing: concepts of practice. 4th ed. Louis: Mosby-Year Book.

Συγκούνας, Ε. και Φλώρος, i. (2000) Εγκεφαλικός θάνατος. Στου: Χαρ. Ρούσσου (επιμ. έκδ.). Εντατική Θεραπεία. 2η έκδ.

Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. Σελ. 1040-1045.

Ρούσσος, Χ. (επιμ. έκδ.) (2000) Εντατική θεραπεία. 2η έκδ. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.

Παραδείγματα καταχώρισης Άρθρων από Περιοδικά και Εφημερίδες.

Ανδρέου, Α. (2001) Κυστική υδατιδική νόσος και πρόληψη. Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά, 2(1), 27-30.

Ιωσηφίδης, Α. Κ. και Κυριάκου, Β. (1989) Το κλίμα του σχολείου είναι παράγοντας που επηρεάζει την επίδοση των μαθη-

τών. Κυπριακή Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 42. 82-105.

Johns, C. (1993) Professional supervision. Journal of nursing management, 21 (1), 9-18.

Nelson, S. G. (1998) Hydatid disease. Medicine international, 55. 2267-2269.

Παναγιώτου, Δ. (1999) Επίκαιρα θέματα. Ο Φιλελεύθερος, 4 Ιουνίου, σελ. 12.

Thompson, R. (1991a) A place in history. History Today, 24(3), 31.

Thompson. R. (1991b) Historical theory and real people. History Today, 24(6), 42-50.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Ελληνική

Παπαναστασίου, Κ. (1996) Μεθολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Λευκωσία: Theopress Ltd.

Παρασκευοπούλου, Ι.Ν. (1993) Μεθολογία επιστημονικής έρευνας. Τόμος Β. Αθήνα: Έκδοση Συγγραφέα.

Αγγλική

Beard, S. (1997) A guide to the Harvard system of referencing. London: Anglia Polytechnic University libraries.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνική

θεοφιλίδη, Xp. (1990) Η Συγγραφή επιστημονικής εργασίας: από τη θεωρία στην πράξη. Λευκωσία: Theopress Ltd.

Αγγλική

British Standards institute. (1990) Recommendations for citing and referencing published material. BS5605 London: BSi.

Holland, M. (1996) Harvard system [on line], Poole: Bournemouth University. Available from:

http:/7www.boumemouth.ac.uk/usinq

the iibrary/htmi/guide to citing internet sourc.html [Accessed 9 July 2001],

http://www.nene.ac.uk/lrs/lnformation/refword.html [Accessed 9 July 2001],



Vol 5, No 1

Cyprus Nursing Chronicles · θεμελιώνεται στην έρευνα, στην...

Documents

Transcript of Cyprus Nursing Chronicles · θεμελιώνεται στην έρευνα, στην...