Cuba/Κούβα

Η Κούβα είναι ένα αρχιπέλαγος νησιών που βρίσκονται στην Καραϊβική Θάλασσα.

Το κύριο νησί είναι η Κούβα και αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης της χώρας.

Η Αβάνα, η πρωτεύουσα της χώρας και το κυριότερο λιμάνι γνώρισε ταχεία ανάπτυξη ιδιαίτερα κατά τον 20ο αιώνα.

Το ιστορικό κέντρο της πόλης διατηρεί το αποικιακό αρχιτεκτονικό ύφος, ενώ το αρχιτεκτονικά οικοδομήμα-τα της παλαιάς Αβάνας και τα σύστημα των ισπανικών οχυρών κηρύχθηκαν Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO. Άλλες σημαντικές πό-λεις είναι το Santiago de Cuba, η Santa Clara.

Η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη

της χώρας, το Camagüey,

διαθέτει επίσης ιστορικό κέ-

ντρο που έχει χαρακτηριστεί

Μνημείο Παγκόσμιας Πολι-

τιστικής Κληρονομιάς και εί-

ναι διάσημο για τα πιθάρια

στα οποία συλλέγεται νερό

για τις περιόδους ξηρασίας.

Μικρότερες γνωστές πόλεις

είναι το Baracoa (η πρώτη

ισπανική αποικία στην Κού-

βα), το Trinidad (παγκόσμια

πολιτιστική κληρονομιά της

UNESCO) και το Bayamo.

Η Κούβα ήταν υπό ισπανι-

κή κυριαρχία επί 388 έτη,

διοικούμενη από Ισπανό κυ-

βερνήτη στην Αβάνα, με την

οικονομία της να βασίζεται

στις φυτείες και την εξαγω-

γή ζάχαρης, καφέ και κα-

πνού στην Ευρώπη και αρ-

γότερα στη Βόρεια Αμερική.

Οι Ισπανοί, όπως έκαναν σε όλη την ήπειρο, καταπίε-σαν και σκλάβωσαν τους περίπου 100.000 ιθαγενείς κατοίκους του νησιού. Μέσα σε εκατό χρόνια εξαφα-νίστηκαν όλοι τους, ως αποτέλεσμα του συνδυασμού ασθενειών, καταναγκαστικών έργων και γενοκτονίας.

Τότε οι έποικοι έφεραν σκλάβους από την Αφρική, οι οποίοι σε σύντομο χρονικό διάστημα αποτελούσαν σημα-ντική μερίδα του πληθυσμού. Η δουλεία καταργήθηκε το 1886, παρόλο που η αφρικανικής καταγωγής μειονότη-τα παρέμεινε κοινωνικά και οικονομικά στο περιθώριο.

Τον 19ο αιώνα έγιναν εξεγέρσεις με

σκοπό την ανεξαρτησία, με σημαντικότε-

ρη εκείνη του 1895 όπου ξέσπασε επα-

νάσταση και το κόμμα της ανεξαρτησί-

ας, υπό την ηγεσία του Thomas Estrada

Palma και του ποιητή Jose Marti, ανακή-

ρυξε την Κούβα ανεξάρτητη δημοκρατία.

Η Ισπανία άλλαξε πολιτική και υποσχέ-

θηκε τοπική διοίκηση με εκλεγμένη βου-

λή αλλά οι επαναστάτες απέρριψαν την

προσφορά και ο πόλεμος για ανεξαρτη-

σία συνεχίστηκε. Κατά τον Ισπανό-Αμε-

ρικανικό πόλεμο οι δυνάμεις των ΗΠΑ

αποβιβάστηκαν στην Κούβα κι έκαμψαν

την ισπανική αντίσταση και οι Ισπανοί

έπρεπε να την εγκαταλείψουν. Η Δημο-

κρατία της Κούβας κέρδισε επίσημα την

ανεξαρτησία της το 1902, και ο ηγέτης

της ανεξαρτησίας Thomas Estrada Palma

έγινε ο πρώτος πρόεδρος της χώρας. Οι

ΗΠΑ διατηρούσαν το δικαίωμα επέμβα-

σης στις υποθέσεις της.

Η ανεξάρτητη Κούβα συνάντησε γρήγορα

δυσκολίες, ως αποτέλεσμα διαμάχης και

διαφθοράς μεταξύ των μελών της μικρής

ελίτ μορφωμένων και της αποτυχίας της

κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα βαθιά

κοινωνικά προβλήματα που άφησαν πίσω

τους οι Ισπανοί. Έγιναν εξεγέρσεις και 3

πραξικοπήματα και το 1958 οι αντάρτες

(αποτελούμενοι κυρίως από νεαρούς ιδε-

ολόγους σοσιαλιστές, περιλαμβανομένου

του Fidel Castro) κατάφεραν να προκα-

λέσουν γενική εξέγερση εναντίον του

Batista. Οι αντάρτες κατέλαβαν τη Santa

Clara, ανατολικά της Αβάνας, ο Batista

έκρινε ότι η μάχη ήταν μάταιη και έφυγε

από τη χώρα για να καταφύγει στην Πορ-

τογαλία και αργότερα στην Ισπανία. Οι

δυνάμεις του Castro μπήκαν στην πρω-

τεύουσα την 1η Ιανουαρίου 1959.

Ο Fidel Castro έγινε πρωθυπουργός της

Κούβας τον Φεβρουάριο του 1959, και

κράτησε την εξουσία μέχρι που την παρέ-

δωσε προσωρινά στον αδελφό του Raul

Castro τον Ιούλιο του 2006. Μέχρι τις

αρχές του 2007 είναι ο μακροβιότερος

ζων ηγέτης χώρας. Κατά τη διάρκεια του

1959 η κυβέρνηση Castro πήρε δημοφι-

λή μέτρα, όπως η ανακατανομή της γης, η

κρατικοποίηση οργανισμών κοινής ωφε-

λείας και ο αδίστακτος πόλεμος κατά της

διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων του

κλεισίματος της βιομηχανίας τζόγου και

της εκδίωξης των Αμερικανών μαφιόζων.

Ο Ernesto Che Guevara, Αργεντινός μαρ-

ξιστής και ένας από τους στενότερους

συμβούλους του Κάστρο, ασκούσε μεγά-

λη επιρροή στην κυβέρνησή του. Παρόλο

που ο ίδιος ο Castro δεν θεωρήθηκε κο-

μουνιστής, οι ΗΠΑ ήταν ενήμερες για τον

ρόλο του Che Guevara και την αναθέρ-

μανση των σχέσεων ανάμεσα στον Κάστρο

και τους Κουβανούς κομουνιστές. Έτσι, οι

ΗΠΑ έγιναν πολύ εχθρικές έναντι του Κά-

στρο κατά το 1959. Αυτό με τη σειρά του,

ώθησε τον Castro να απομακρυνθεί από

οποιαδήποτε φιλελεύθερα στοιχεία που

υπήρχαν στο επαναστατικό του κίνημα και

να στραφεί προς τους κομουνιστές.

Τον Μάρτιο του 1960 οι πρώτες συμφωνί-

ες βοήθειας υπογράφηκαν με τη Σοβιετική

Ένωση. Με φόντο τον Ψυχρό Πόλεμο, οι

ΗΠΑ θεώρησαν ανεπίτρεπτη την επιρροή

των Σοβιετικών στην αμερικανική ήπειρο

και εγκρίθηκαν σχέδια για απομάκρυνση

του Κάστρο από την εξουσία. Στα τέλη της

δεκαετίας του 1960 επιβλήθηκε εμπορι-

κό εμπάργκο στην Κούβα, κάτι που ώθησε

ακόμη περισσότερο τον Κάστρο στη Σο-

βιετική συμμαχία. Τη δεκαετία του 1970

ο Castro κινήθηκε στη διεθνή σκηνή ως

εκπρόσωπος των «αντι-ιμπεριαλιστικών»

κυβερνήσεων του Τρίτου Κόσμου.

Η Κούβα εξαρτιόταν οικονομικά από τη Σοβιετική Ένωση. Οι

Σοβιετικοί παρείχαν πρόσθετη οικονομική βοήθεια αγοράζο-

ντας όλη την παραγωγή ζάχαρης της Κούβας και σε αντάλλαγ-

μα παρείχαν στην Κούβα όλο το πετρέλαιο που χρειαζόταν,

αφού δεν μπορούσε να το εισαγάγει από πουθενά αλλού. Η

οικονομική εξάρτηση της Κούβας από τη Σοβιετική Ένωση

ενισχύθηκε πολύ από την αποφασιστικότητα του Castro να

κτίσει το όραμά του για μια σοσιαλιστική κοινωνία στην Κού-

βα. Αυτό προϋπόθετε τη δωρεάν παροχή υγείας και εκπαί-

δευσης για όλους τους πολίτες. Τις δεκαετίες του 1970 και

1980 οι Σοβιετικοί ήταν πρόθυμοι να επιχορηγήσουν όλα

αυτά με αντάλλαγμα έναν στρατηγικό σύμμαχο κάτω από τη

μύτη των ΗΠΑ και την αδιαμφισβήτητη προπαγανδιστική αξία

που είχε το γόητρο του Κάστρο στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 ήταν

για την Κούβα βαρύτατο οικονομικό πλήγμα.

Οδήγησε σε ακόμη ένα ανεξέλεγκτο κύμα με-

τανάστευσης στις ΗΠΑ το 1994. Η δημοτικό-

τητα του Castro δοκιμάστηκε σκληρά μετά τη

Σοβιετική κατάρρευση, η οποία οδήγησε σε

διακοπή της βοήθειας, απώλεια μια εγγυη-

μένης αγοράς για την κουβανική ζάχαρη και

απώλεια μιας πηγής για φτηνό εισαγόμενο πε-

τρέλαιο. Προκάλεσε επίσης, όπως σε όλες τις

κομουνιστικές χώρες, κρίση εμπιστοσύνης σε

όσους πίστευαν ότι η Σοβιετική Ένωση έχτιζε

με επιτυχία το σοσιαλιστικό μοντέλο που έπρε-

πε να ακολουθήσουν και οι άλλες χώρες.

Στις 31 Ιουλίου 2006 ο Fidel Castro παρέ-

δωσε τα καθήκοντά στον αδελφό του και Πρώ-

το Αντιπρόεδρο, Raul Castro. Έπειτα από την

παραίτηση του Fidel και την επίσημη ανάληψη

της προεδρίας από τον αδερφό του Raul, έγι-

ναν διάφορες μεταρρυθμίσεις στη χώρα.

Ιστορικά, η Κούβα έχει να επιδείξει ένα από τα ψηλότε-ρα επίπεδα εκπαίδευσης και αλφαβητισμού στη Λατινική Αμερική μετά την επανάσταση. Όλη η εκπαίδευση είναι δωρεάν για όλους τους Κουβανούς πολίτες, συμπερι-λαμβανομένης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα ιδιω-τικά εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν επιτρέπονται. Η φοίτηση σε σχολείο είναι υποχρεωτική για όλους από τις ηλι-κίες έξι μέχρι δεκαέξι Η κατώτερη εκπαίδευση διαρκεί έξι χρόνια, ενώ η μέση χωρίζεται σε βασική και προ-πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η ανώτερη εκπαίδευση πα-ρέχεται από πανεπιστήμια, ανώτερες σχολές, ανώτερα παιδαγωγικά ινστιτούτα και ανώτερα πολυτεχνικά ινστι-τούτα. Το Υπουργείο Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κού-βας έχει επίσης προγράμματα εκπαίδευσης αγροτών σε αγροτικές περιοχές, οι οποίοι παρακολουθούν τακτικά απογευματινά και νυχτερινά μαθήματα. Το Πανεπιστήμιο της Αβάνας ιδρύθηκε το 1728 και υπάρχουν πολλά άλλα κολέγια και πανεπιστήμια.

Η κουβανική κυβέρνηση παρέχει εθνικό σύστημα υγείας το οποίο αναλαμβάνει όλη την οικονομική και διοικητική ευθύνη για την ιατρική φροντίδα των πολιτών. Ιστορικά, η Κούβα έχει ψηλό ποσοστό ια-τρικού προσωπικού και σημαντική συνεισφορά στην παγκόσμια υγεία από τον 19ο αιώνα. Σύμφωνα με στατιστικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το προσδοκώμενο όριο ζωής και η παιδική θνησιμότητα στην Κούβα συγκρίνονται με αυτά των βιομηχανοποι-ημένων χωρών του δυτικού κόσμου από το 1957.

Στην Κούβα υπάρχουν πολλές θρησκείες, οι οποίες αντανακλούν τα ποικίλα πολιτισμικά στοιχεία της. Ο καθολικισμός, τον οποίο έφεραν στο νησί οι Ισπα-νοί αποικιοκράτες στις αρχές του 16ου αιώνα, είναι η κυριότερη θρησκεία. Μετά την επανάσταση η Κού-βα έγινε επίσημα αθεϊστικό κράτος και περιόρισε τη θρησκευτική λατρεία.

Η μουσική παράδοση της Κούβας είναι πολύ πλούσια και η πιο γνωστή πτυχή της κουλτούρας της. Το βασικό

είδος αυτής της μουσικής είναι το σον, το οποίο αποτέλεσε τη βάση για άλλες μουσικές φόρμες όπως τη

σάλσα, τη ρούμπα και το μάμπο, καθώς και το πιο αργό cha-cha-cha. Η ρούμπα προέρχεται από την πρώιμη

αφρο-κουβανική κουλτούρα. Το τρες είναι επίσης ρυθμός που επινοήθηκε στην Κούβα, αλλά πολλά παρα-

δοσιακά κουβανέζικα μουσικά όργανα είναι αφρικανικής και/ή ταϊνο προέλευσης, όπως μαράκες, γκουίρο,

μαρίμπα και διάφορα ξύλινα κρουστά περιλαμβανομένου του μαγιοουακάν.

Η παραδοσιακή μουσική της Κούβας όλων των ειδών χαίρει μεγάλης εκτίμησης σε όλο τον κόσμο. Η κουβανέζικη κλασική μουσική, η οποία περιλαμβάνει μουσική με έντονες αφρι-κανικές και ευρωπαϊκές επιδράσεις, και έχει να παρουσιάσει τόσο συμφωνικά έργα όσο και μουσική για σόλο, έχει επίσης διεθνή απήχηση χάρη σε συνθέτες όπως τον Ernesto Lecuona.

Η Κούβα αποτελεί πατρίδα σημαντικών προ-σωπικοτήτων στον χώρο, όπως η Celia Coris και η ανακυρηγμένη ως εθνική ηρωίδα Alicia Alonso, ιδρύτρια και διευθύντρια του Εθνικού Μπαλέτου της Κούβας.

Στην Κούβα άρχισε να διαμορφώνεται ένα ξεχωριστό λογοτεχνικό ύφος από τις αρχές του 19ου αιώνα. Αρχικά, τα θέμα-τα της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας ήταν κυρίαρχα στον Jose Marti, ο οποίος ήταν σημαντικό πρόσωπο στο μοντερνι-στικό κίνημα της κουβανικής λογοτεχνί-ας. Συγγραφείς όπως ο Nicolas Guillén και ο Jose Z. Tallet επικεντρώθηκαν στη λογοτεχνία ως κοινωνική διαμαρτυρία.

Η ποίηση και η πεζογραφία του José Lezama Lima ήταν επίσης σημαντική. Συγγραφείς όπως ο Reinaldo Arenas, ο Guillermo Cabrera Infante, η Daina Chaviano, ο Pedro Juan Gutiérrez, η Zoé Valdés, ο Guillermo Rosales και ο Leonardo Padura κέρδισαν διεθνή ανα-γνώριση στη μετα-επαναστατική επο-χή, αν και πολλοί συγγραφείς ένιωσαν την ανάγκη να συνεχίσουν το έργο τους στην εξορία λόγω της λογοκρισίας από τις κουβανικές αρχές. Αξιοσημείωτα εί-ναι και τα έργα σημαντικών μη Κουβα-νών λογοτεχνών σχετικά με την χώρα, όπως του Steven Crane και του Ernest Hemingway.

Λόγω ιστορικών δεσμών με τις Ηνω-μένες Πολιτείες, οι Κουβανοί ασχολού-νται περισσότερο με αθλήματα που είναι δημοφιλή στη Βόρεια Αμερική, παρά με αθλήματα που θεωρούνται παραδοσιακά στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική. Το μπέ-ιζμπολ είναι με διαφορά το πιο δημοφι-λές. Άλλα αθλήματα στην Κούβα είναι το μπάσκετ, το βόλεϊ και ο στίβος. Η Κούβα έχει μεγάλες διακρίσεις στο ερασιτεχνι-κό μποξ, όπου παίρνει πολύ συχνά χρυσά μετάλλια σε διεθνείς αγώνες.

“To accomplish much you must first lose everything.”

Che Guevara

Hasta la victoria para siempre