COVER Layout 1

113
ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΟΝ * TEYXOΣ 9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017 ΠEPIOΔIKH EKΔOΣH KENTPOY EIKONOΛOΓIAΣ IEPAΣ MONHΣ XPYΣOPPOΓIATIΣΣHΣ ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΟΝ 9 COVER_Layout 1 30/11/2017 1:50 μμ Page 1

Transcript of COVER Layout 1

COVER_Layout 1Ε ΙΚ
Ο Ν
Ο Σ
Τ Α
Σ ΙΟ
001-008 ΕΙΚΟΝ. 9_Layout 1 30/10/2017 10:10 π.μ. Page 1
001-008 ΕΙΚΟΝ. 9_Layout 1 30/10/2017 10:10 π.μ. Page 2
ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΟΝ
Xορηγς τεχους: δρυμα «Aναστσιος Γ. Λεβντης»
EIKONOΣTAΣION Περιοδικ κδοση Kντρου Eικονολογας Iερς Mονς Xρυσορρογιατσσης
Πφος 8649, Kπρος ~ Tηλφ.: 00357 26 722457 ~ Tηλεομ.: 00357 26 722873. Eκδοτικ Eπιτροπ: Hγομενος Xρυσορρογιατσσης Διονσιος,
Xαρλαμπος Mπακιρτζς, Σταρος Σ. Φωτου ~
ICONOSTASION Bulletin of Iconology Research Centre of Chrysorroyiatissa Holy Monastery,
Paphos 8649, Cyprus ~ Teleph.: 00357 26 722 457 ~ Fax: 00357 26 722 873. Editorial Board: Abbot Dionysios of Chrysorroyiatissa,
Charalambos Bakirtzis, Stavros S. Fotiou ~
ISBN: 1986-3942
ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΟΝ ΠEPIOΔIKH EKΔOΣH KENTPOY EIKONOΛOΓIAΣ
IEPAΣ MONHΣ XPYΣOPPOΓIATIΣΣHΣ
ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΡΙΑΣ Αντικατοπτρισμο των μουσεων. Η περπτωση του Μουσεου Μπενκη.................................................................... 9
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡ. ΚΥΘΡΑΙΩΤΗΣ Οι εικονικς καταβολς της αισθητικς του Ντοστογιφσκι ............. 26
ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΥ-ΗΓΟΥΜΕΝΙΔΟΥ, ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ, ΡΟΠΕΡΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Η «Κυρα του Ρολογιο»: μια χαρακτηριστικ μορφ της ελτ της Κπρου στα τλη του 18ου αινα ..................... 59
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ Χριστδολος Χατζηχριστοδολου - Ανδρας Φολιας,
Εκκλησιαστικ μνημεα της Λυσο, Πφος: Ιερ Μητρπολις Πφου και Επισκοπ Αρσινης, 2017, υπ Γιννη Βιολρη...................................................................... 80
Ο Μοντερνισμς στην κυπριακ τχνη: Ανδρας Χρυσοχς, Κεμενα για την Τχνη, Τιμς νεκεν αρ. 2, Λευκωσα: Εικαστικο Καλλιτχνες Κπρου, 2016, υπ Χαρλαμπου Μπακιρτζ ..................................................... 89
Γκαλερ Γκλρια, Λευκωσα, 40 χρνια, υπ Χαρλαμπου Μπακιρτζ .................................................... 103
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
001-008 ΕΙΚΟΝ. 9_Layout 1 30/10/2017 10:10 π.μ. Page 5
001-008 ΕΙΚΟΝ. 9_Layout 1 30/10/2017 10:10 π.μ. Page 6
ΧΩΡΟΣ ΑΔΙΑΣΤΑΤΟΣ
Μσα σε συγκεκριμνο χρο κθε νθρωπος συνδεται με πρ- σωπα και πργματα, βινει την εγγτητα και την κοινωνα.
Ταυ τχρονα, μως, ο χρος τον κρατ μακρι και τον χωρζει απ λ λους. Tην υπρβαση της αρνητικς διστασης του χρου, τη μετα- μρφωσ του σε αδιστατο παρν ευαγγελζεται η Εκκλησα και πα- ρουσιζει ζωγραφικ η ορθδοξη εικονογραφα.
Στην εικνα απουσιζει η τρτη δισταση. τσι, να πρσωπο αντικεμενο παρουσιζεται χι ανλογα με την απσταση που βρ - σκε ται απ τον ζωγρφο, πως συμβανει στη νατουραλιστικ ζω γρα - φι κ, αλλ η θση του εξαρτται απ τη σημασα που χει στο συ γκε - κρι μνο γεγονς που απεικονζεται. Επιπλον, με την απουσα της τρ της διστασης, προσφρεται στον εικονογρφο η δυναττητα να πα ρουσισει στην εικνα πργματα που με την τρτη δισταση θα ταν αδνατο να παρουσιαστον. Π.χ., στην εικνα της Βπτισης του Χριστο φανονται τα ψρια στην επιφνεια του ποταμο Ιορδνη φανερνοντας τσι τον αγιασμ ολκληρης της κτσης.
Αρνομενη την υποταγ στην αναγκαιτητα της φυσιοκρατικς προ οπτικς, η εικονογραφα προβλλει την πνευματικ προοπτικ, την κλση προς τον θεατ να εισλθει στον κσμο του Θεο. Τα πντα τον καλον να μετσχει στη θεκ κοινωνα της αγπης. Ο πιστς δεν θε ται απλς την εικνα αλλ καλεται να σχετισθε με αυτ, να γνει ενεργς μτοχος των εικονιζομνων.
Παρουσιζοντας τον αδιστατο χρο η εικονογραφα θυμζει τι γν ρισμα του καινοργιου κσμου του Θεο εναι η αδιαρετη και ασγχυτη κοινωνα λων των ντων εν Χριστ.
ΣΤΑΥΡΟΣ Σ. ΦΩΤΙΟΥ
γγελος Δεληβορρις
ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ*
Π ριν προχωρσω στην ανπτυξη του θματος, αισθνομαι την ανγκη να παρατηρσω τι η αιωρομενη, μη ομολογημνη
δικριση των αρχαιολογικν απ τα λλα ελληνικ μουσεα, συρρι- κννει το νοηματικ περιεχμενο μιας αδισπαστα ενιαας μουσει- ακς αποστολς. Το Μουσεο Μπενκη, λλωστε, δσκολα θα μπο- ροσε να χαρακτηριστε αρχαιολογικ εθνογραφικ, ιστορικ οτιδποτε λλο, καθς κατατσσεται σε να εδος που, καταφε- γοντας στον ποιητ, θα αποκαλοσα «μικτ αλλ νμιμο». Απ μια ττοια σκοπι πρπει να γνει κατανοητ το σκεπτικ μου και, βε- βαως, απ τη σχση του με ορισμνα φλγοντα μουσειολογικς φ- σεως ζητματα.
Η ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
ταν αναλμβανα τη Διεθυνση του μουσεου τον Αγουστο του 1973 σε ηλικα 37 ετν, βασικ μου επιδωξη ταν η δημιουργα ενς κντρου που θα αναδεκνυε τη συνχεια και τη συνοχ του ελ- ληνικο πολιτισμο. Ο φιλδοξος αυτς στχος διφερε κατ πολ απ τις τυποποιημνες, για να μην πω συμβατικς, μουσειακς συ- νιστσες της δεκαετας του 1970, καθς θετε σε διαφορετικ βση τσο την ννοια της ιστορικς μνμης, σο και την πολυσυζητημνη στις μρες μας ουσα της ελληνικτητας (βλ. ενδεικτικ Δεληβορρις
*Απ τον τμο Το Παρελθν στο Παρν. Μνμη, ιστορα και αρχαιτητα στη σγχρονη Ελλδα, επιμ. Ν. Παπαδημητρου και Α. Αναγνωστπουλου, εκδσεις Κα- στανιτη.
009-025 ΕΙΚΟΝ. 9 _Layout 1 30/10/2017 10:11 π.μ. Page 9
1976· 1980, 11-18· 1997, 19-37, κυρως 32-33· 2000, 13, 16-23). Για πρτη φορ, επομνως, να ιδεολογικς τξεως θμα, η ελληνικ διαχρονα, αντιμετωπστηκε μουσειολογικ με μια διαφορετικ μα- τι. Δεν ργησε μλιστα να χρησιμοποιηθε ως υπδειγμα αναπα- ραγωγς απ λλα, περιφερειακ κυρως, μουσεα, χωρς ωστσο να μνημονεεται η καταγωγ του. Με ανλογο τρπο υιοθετθηκαν και λλες, πρωτφαντες στον τπο μας, προτσεις γρω απ το πς εκπληρνεται επιτυχστερα η κοινωνικ αποστολ των μου- σειακν οργανισμν.
Στην εσωτερικ λειτουργα του Μουσεου Μπενκη καθιερθηκε να σγχρονο και πολυδιστατο οργανωτικ πνεμα, με τη ριζικ ανασνταξη των υπηρεσιν, την δρυση νων τμημτων, την επλυση σοβαρν κτιριολογικν προβλημτων, την ανακατανομ του υλικο, πως θα επβαλλαν οι πολιτισμικς εντητες τις οποες αντιπροσω- πεει, την αποκατσταση της χρονολογικς του ακολουθας. Στην επανκθεση των επιμρους συλλογν, η εντελς λλου τπου αισθητικ ανδειξη των αντικειμνων ταν συναρτημνη με μια λλη δισταση της προσληπτικς τους εμβλειας. Πρπει επσης να σημειωθον η τα- κτικ διοργνωση πολλν προσωρινν περιοδικν εκθσεων χι μνο στην Ελλδα αλλ και στο εξωτερικ, το πλθος των πσης φσεως πνευματικν και καλλιτεχνικν εκδηλσεων, η ποσοτικ και ποιοτικ νευ προηγουμνου εκδοτικ δραστηριτητα (πρβλ. Αρβανιτκης 2009). Η παραγωγ νων εκδσεων, μλιστα, συνεχζεται κανονικ, παρ τις οικονομικς δυσχρειες των ημερν μας. Την ευμεν υποδοχ αυτν και αρκετν λλων καινοτμων αλλαγν απηχον ο μεγλος αριθμς των σχετικν ρθρων, τα εκτεν σχλια του ελληνικο και ξ- νου Τπου, η συχν προβολ τους στα τηλεοπτικ μσα της ενημρω- σης, πρωτστως μως η συγκινητικ ανταπκριση του κοινο (βλ. εν- τελς ενδεικτικ, Randall 2000).
Τα οικοδομικ ργα για την ανπλαση και την επκταση των εγ- καταστσεων το κεντρικο ιστορικο κτηρου ρχισαν το 1994 για να ολοκληρωθον το 2000, μετ απ σκληρος αγνες και εξουθε- νωτικς δυσχρειες. ταν εγκαινιστηκαν οι νοι εκθεσιακο χροι, πως σημεωσα δη, προτθηκε για πρτη φορ ως μουσειακ ιδα
ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΡΙΑΣ10 ~
009-025 ΕΙΚΟΝ. 9 _Layout 1 30/10/2017 10:11 π.μ. Page 10
η ιστορικ συνχεια και συνοχ του ελληνισμο, την οποα τμησε η Ακαδημα των Αθηνν με το χρυσ της μετλλιο, τιμντας ταυτ- χρονα και τον εκφραστ της με το αργυρ. Δεν επιτρπεται, μως, να αποσιωπηθον κποιες διαμετρικ αντθετες απψεις, στηριγ- μνες βεβαως σε διαφορετικς γνωστικς και ιδεολογικς αφετηρες. τσι κατηγορθηκα τι, με αφορμ τις εργασες της ανακανισης του οικοδομματος, προχρησα ανεπτρεπτα «σε μια πραγματικ εθνοκθαρση», εκδικοντας απ το Μουσεο «τις εξαιρετικς συλ- λογς κινεζικς κεραμικς, κοπτικς και ισλαμικς τχνης, και ,τι λλο [….] δεν θεωρεται ελληνικ». Προκειμνου να στοιχειοθετηθε μλιστα η καταδικαστικ αυτ απφανση ανακλθηκαν, με προφαν την ειρωνικ διθεση και εντς εισαγωγικν, αποσπσματα απ δικ μου κεμενα, παρετυμολογημνα μως σημασιολογικ: τι δη- λαδ παρεχα στη μουσειακ κθεση «τη δυναττητα [….] να υπο- βλλει [….] με τρπους υπαινικτικος τη γοητεα της ελληνικς πε- ριπτειας», για να θυμσω «στους λληνες και ξνους επισκπτες […] τι ο χρνος της μνμης μας εναι και ο χρνος της παρξς μας» (Χατζηνικολου 2004, 378, με την ανενδοαστη δλωση τι, αντ της απαρδεκτα εθνοκεντρικς μουσειογραφικς μεταγραφς, θα προτιμοσε να θαυμζει… το κοσμοπολτικο πνεμα του Αντνη Μπενκη).
Ανλογες βολς θα ταν αδιανητο να μη δεχθ και απ λλους ενντιους στην ιδα της συνχειας του ελληνισμο καθς και στο εννοιολογικ αντκρισμα της ελληνικτητας (βλ. λ.χ. μια αποστα- σιοποιημνα υποδρια κριτικ, που αποφεγεται ντεχνα η μνεα του ονματς μου, Plantzos 2008, 13-14, σημ. 11-12· ως προς το πο- λυσυζητημνο πρβλημα της «συνχειας» στην εγχρια ιστοριογρα- φα, αντ των σων υποστηρζει ο Λικος 2004, συντσσομαι –χωρς να εμαι ββαια ο μνος– με ναν επιστημονικ ολτελα διφορο προσανατολισμ: Σβορνος 2004).
Υπρξαν επιπλον και εκενοι που διακρυσσαν πως το Μουσεο πρεπε να παραμενει ες αε ανγγιχτο μνημεο της προσφορς του ιδρυτ του, χοντας εκ προοιμου ταχθε κατ της επιλογς μου ως διευθυντο.
ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ~ 11
009-025 ΕΙΚΟΝ. 9 _Layout 1 30/10/2017 10:11 π.μ. Page 11
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ
Το Μουσεο Μπενκη, θα το ξαναπ, δεν εναι αρχαιολογικ και δεν χει να κνει με τις τυποποιημνες εκδοχς του μουσειακο προορισμο, αλλ προσεγγζει και προσλαμβνει με ολτελα δια- φορετικ προσανατολισμ λλες ννοιες. Αναφρομαι συγκεκριμνα στο νημα της ννοιας του θνους και στη σημασα της ιστορικς μνμης, ιδως σε ,τι λγεται, χι χωρς ψγο, ελληνικτητα. Ελληνο- μανς ο διος, ανκω λλωστε στους υπρ των συντεταγμνων της ελληνικτητας φανατικ ταγμνους, ξροντας καλ πως οτε οι Γλλοι κρβουν τη «γαλλικτητ» τους, οτε οι Γερμανο τη «γερ- μανικτητ» τους, οτε και οι Ιταλο τη δικ τους «ιταλικτητα». Αυτ τα ολγα, παρακμπτοντας το εκπορευμενο απ τις πραν του Ατλαντικο σφαρες πνεμα της επικνδυνα πλον παγκοσμιο- ποιημνης «αμερικανικτητας» (βλ. Δεληβορρις 2008, που τον- ζεται τι «η επιλογ του [θματος] δεν πρπει, κατ καννα τρπο, να εκληφθε ως εκδλωση ελληνοκεντρισμο, διαπνεμενου απ κρατο εθνικιστικ μνος»). Χωρς να εμπλακ σε αδιξοδες αντι- παραθσεις με τις πεπαλαιωμνες αποδομητικς απψεις της δε- καετας του 1960, οι οποες αντλον θεωρητικ βοηθματα απ την ξενγλωσση βιβλιογραφα, παραβλποντας παρανοντας τις ελ- ληνικς πηγς, συγχοντας τις ννοιες του θνους και του εθνικισμο, και συναρτντας το νοηματικ περιεχμενο του θνους με τη συγ- κρτηση των κρατν (ανμεσα σε πολλος λλους, βλ. σχετικ και Τσουκαλς 1995, 289: «Εναι σαφς τι η “συνχεια” της συλλογικς ταυττητας δεν εναι δυνατν να “αποδειχθε”»· ο Λικος 2005, 58, παραπμποντας στον Ν. Πουλαντζ, επαναλαμβνει τα σχετικ με «μια βαθι εμπειρικ και θετικιστικ αντληψη για το σνολο των στοιχεων που υποτθεται [δικ μου υπογρμμιση] πως συνιστον το θνος: το κοιν δαφος, την κοιν γλσσα, τις κοινς ιστορικς και πολιτισμικς παραδσεις»· πρβλ. Hamilakis 2008· Χαμηλκης 2012 [2007]· Beaton 2015, κυρως 1-34, ειδικτερα 1 σημ. 1, 1-2 σημ. 2, 32: «Στις αρχς του 19ου και στα μσα του 20ο αινα, η εκ νου υιοθτηση της λξης “λλην” με σγχρονη σημασα αποτελε
ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΡΙΑΣ12 ~
009-025 ΕΙΚΟΝ. 9 _Layout 1 30/10/2017 10:11 π.μ. Page 12
παρδειγμα χι συνχειας αλλ συνειδητς αναβωσης»· τα δια υποστηρζουν λγο-πολ και αρκετο λλοι).
Με σα προσπθησα ως τρα να συνοψσω, θλω να πω τι η κθεση στο κεντρικ κτριο του Μουσεου Μπενκη αναπτσσει περιληπτικ να περιπετειδες, γοητευτικ και διδακτικ συνμα χρονικ, θλοντας να ελκσει μυητικ ακμα και ναν απροετομαστο επισκπτη· εκενον ο οποος μπορε να μη γνωρζει σε βθος το α- ντικεμενο, την προσοχ του μως, στω και ασυνασθητα, πρπει να ερεθσει η επιλογ, η ρθρωση, η διαδοχ και η αισθητικ της προβολς των εκθεμτων, η λογικ της παρουσασης και ο υπομνη- ματισμς τους. Αναφρομαι βεβαως στους επισκπτες που μπορον να αισθνονται, να βλπουν, να διαβζουν και να καταλαβανουν, να λειτουργον εν τλει και μνοι τους, «κτι πρπει να κνουν κι αυτο», πως θα λεγε ο Σεφρης.
Το μουσειακ «αφγημα», κατ τους γλωσσοπλαστικος συρμος των εκσυγχρονιστικν τσεων το καιρο μας, αρχζει να εκτυλσ- σεται με την ελληνικ και τη ρωμακ αρχαιτητα στο ισγειο του κτηρου υπαινικτικ. Ακολουθε το Βυζντιο, οργανωμνο σε τρεις χρονολογικς εντητες και, εν συνεχεα, η βυζαντιν Κρτη ως τον 17ο αινα και την πτση του Χνδακα. λος ο πρτος ροφος, το δετερο εππεδο των αιθουσν του μουσεου, χει αφιερωθε στον πολιτισμ που νθισε εντς και εκτς των γεωγραφικν ορων του σημερινο ελλαδικο χρου κατ την περοδο της ξενικς κατοχς, στα δσεκτα χρνια της φραγκικς πρτα και της οθωμανικς πειτα κυριαρχας. Το μεγλο εκθεσιακ ανπτυγμα αυτς ειδικ της πε- ριδου, πως χω υποστηρξει επανειλημμνα, οφελεται στο τι εκενη την εποχ καλλιεργθηκε νας πολιτισμς υψηλς ποιτητας και πνευματικο θους. νας πολιτισμς αποτυπωμνος χι μνο στη δισωση και την νθηση της ελληνικς γλσσας, στο δημοτικ τραγοδι λ.χ., οτε μνο στην ευφνταστα ευφρσυνη αισθητικ της καλλιτεχνικς παραγωγς, αλλ και στην επικοινωνα της διανησης με τα πνευματικ ρεματα του δυτικο κσμου. Ο πολιτισμς αυτς, ο οποος κακς ορζεται αμχανα και παραπλανητικ ως «λακς», μπορε να ερμηνεσει πολ πιο ουσιαστικ την εποποια του Αγνα
ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ~ 13
009-025 ΕΙΚΟΝ. 9 _Layout 1 30/10/2017 10:11 π.μ. Page 13
της Ανεξαρτησας. Η θση που κατχει λλωστε στην κλμακα των αξιολογικν κριτηρων μου, φανεται απ τον αριθμ των κειμνων που του χω αφιερσει.
Αυτ που θλησα να διηγηθε το Μουσεο Μπενκη, μολοντι χουν δη παρλθει αρκετ χρνια απ ττε, εξακολουθ να πιστεω πως πρεπε να «γραφε» εκθεσιακ. πρεπε δηλαδ να γνει συ- νειδητ τι το 1821 δεν εναι να ιστορικ γεγονς που προκυψε απ το τποτα. Γι’ αυτ και η διαδρομ του ελληνικο χρνου, με την εντητα της διαδοχς των επιμρους περιστατικν που τον συ- νιστον, ολοκληρνεται αφηγηματικ στο τελευταο εππεδο του κτηρου. Εκε παρχονται στους επισκπτες εγλωττα τεκμρια και πολτιμες πληροφορες για την περοδο της βασιλεας του θωνα και του Γεωργου Α, την εποχ του Βενιζλου και τη Μικρασιατικ Καταστροφ, την πιο επδυνη απ τις ιστορικς εμπειρες του νε- τερου ελληνισμο κατ τον 20 αινα (βλ. Delivorrias 2005α· 2005β), τον Β Παγκσμιο Πλεμο, την Κατοχ και την Αντσταση. Παρ τις απστευτες δυσχρειες αφνταστα επδυνων καιρν, η Ελλδα δεν βαλε το κεφλι της κτω, οτε στα χρνια της Κατοχς σε σα προηγθηκαν, οτε και στα δσεκτα χρνια που ακολοθη- σαν με τους εμφλιους και τις δικτατορες.
Το αναμφισβτητο αυτ γεγονς αισθητοποιεται χρη στην ανε- κτμητη πνευματικ και καλλιτεχνικ προσφορ της γενις του Με- σοπολμου, η εκθεσιακ ανδειξη της οποας στο επ της οδο Κριε- ζτου κτριο, κληροδτημα του σπουδαου ζωγρφου και εισηγητ του μοντερνισμο στην Ελλδα Νκου Χατζηκυρικου-Γκκα, μου επιτρπει να επαρομαι για το, κατ την ταπειν μου γνμη, ση- μαντικτερο μουσειολογικ γεγονς των τελευταων χρνων (Δελη- βορρις 2011-2012).
Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Εδ πρπει να προσθσω τι η μελτη, η επεξεργασα, καθς και o σχεδιασμς των λεπτομερειν για τον σταδιακ αναπροσανατολισμ των μουσειακν επιδιξεων εχε δη δρομολογηθε απ το 1974.
ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΡΙΑΣ14 ~
009-025 ΕΙΚΟΝ. 9 _Layout 1 30/10/2017 10:11 π.μ. Page 14
Ττε αποκρυσταλλθηκε θεωρητικ η εντελς πρωττυπη σλληψη της δομς ενς οργανισμο με αποκεντρωτικ πολυκεντρικ δορυ- φορικ ρθρωση, το δημοκρατικ υπδαφος της οποας στριξε τη δημιουργα μιας σειρς απ ανεξρτητα, αυτοτελ και αυτνομα μουσειακ παραρτματα. Στο κτιριακ συγκρτημα της περιοχς του Κεραμεικο, δωρε του Λμπρου Ευταξα, στεγστηκαν οι πε- ρφημες ισλαμικς συλλογς του Μουσεου (για τη σχση του Λ- μπρου Ευταξα με το Μουσεο Μπενκη, το Ισλαμικ Μουσεο και τον διευθυντ του, βλ. Δεληβορρις 2006), σμφωνα με να αξιολο- γικ δεδομνα, και χι πως κατ το παρελθν κατ τις προτιμ- σεις των διαφωνοντων (βλ. τον πρλογο και την εισαγωγ μου στο Μπαλιν 2006, 9-18). Το διο ακριβς ισχει για το πολυδναμο κντρο της οδο Πειραις, να απ τα αξιολογτερα και πιο θεα- ματικ αρχιτεκτονματα της Αθνας που, με διεθνς καταξιωμνες πλον προδιαγραφς, οργαννονται μεγλες περιοδικς εκθσεις και συνδρια, συναυλες, θεατρικς παραστσεις και ποικλες πρ- σθετες πολιτιστικς εκδηλσεις (Δεληβορρις, Κοκκνου & Κορ- κουλας 2004).
Με τα δο να αυτ πνευματικ ιδρματα της Αθνας τιμθηκαν το 2004 τα 50 χρνια απ τον θνατο του εθνικο ευεργτη και ιδρυτ του Μουσεου Αντνη Μπενκη (για τη μεγλη κθεση που διοργανθηκε ττε βλ. Μουτσπουλος 2004, με δικ μου πρλογο, σελ. 13-25). Το 2006 μετεγκαταστθηκε στην Κηφισι, στο υπερ- φορτωμνο με ιστορικς αναμνσεις σπτι της Πηνελπης Δλτα, το συνεχς εμπλουτιζμενο με νο υλικ τμμα των Ιστορικν Αρχεων και Χειρογρφων (Τσελκα 2006, με δικ μου πρλογο), εν το 2012, πως σημειθηκε προηγουμνως, αναδεχθηκε η περοδος του ελληνικο Μεσοπολμου με τρπο μοναδικ, χι μνο για τα μτρα και τα σταθμ του τπου μας (Δεληβορρις 2011-2012). Ως εξσου μως κεφαλαιδη συστατικ του οργανογρμματος πρπει να μνη- μονευθον λλα τρα αυτονομημνα παραρτματα: τα Φωτογραφικ Αρχεα στην κληροδοτημνη απ τη Μαρη Καρλου κατοικα της Πλατεας Κολωνακου (Τσργιαλου 2013), τα στεγασμνα στο κτριο της οδο Πειραις Αρχεα της Νεοελληνικς Αρχιτεκτονικς (για το
ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ~ 15
009-025 ΕΙΚΟΝ. 9 _Layout 1 30/10/2017 10:11 π.μ. Page 15
ιστορικ τους βλ. Μπορα, Αδμη & Κανελλοπολου 2015), και τα Τμματα της Συντρησης ργων Τχνης στο κληροδοτημνο απ τον Ευμνη Λαμπρδη διαμρισμα της οδο Ησιδου (βλ. να ανυ- πγραφο κεμενο με ττλο «Το Τμμα Συντρησης του Μουσεου Μπενκη», στο περιοδικ Τα Να των Φλων Μουσεου Μπενκη [Αθνα 1998], 16-23).
Ας σημειωθε τι καμα απ τις εν λγω νες μουσειακς μονδες δεν εχε προπρξει, τι τσο τα φωτογραφικ σο και τα πρωτ- φαντα στην Ελλδα Αρχεα της Νεοελληνικς Αρχιτεκτονικς δωσαν μια ολτελα απρσμενη θηση στη μελτη, την ρευνα και την εξοι- κεωση του κοινο με τα σχετικ πεδα. Πρπει, τλος, να προστε- θον δο παραρτματα επιπλον: το εργαστριο του φημισμνου γλπτη Γιννη Παππ στην περιοχ του Ζωγρφου, που μας εμπι- στεθηκε ο γιος του Αλκος, καθς και το νεογοτθικ μγαρο του Παλαιο Φαλρου, κληροδτημα του Αθανασου και της Βρας Κου- λορα. Το πρτο, μσα σε να περιβλλον με ζωνταν τα αποτυ- πματα της καθημερινς παρουσας του καλλιτχνη, προσφρει στο κοιν να πανραμα της γλυπτικς και της ζωγραφικς του δημι- ουργας, να μεγλο μρος της οποας χει κατ καιρος προβληθε σε εκθσεις και σε καταλγους του Μουσεου· το δετερο, τα εγ- κανια του οποου επκεινται, θα αναδεξει την πασγνωστη συλλογ παιδικν παιχνιδιν της Μαρας Αργυριδη σε να πρτυπο μου- σειακ κντρο για τις μικρς ηλικες (εκτς απ τους καταλγους πολλν περιοδικν εκθσεων, βλ. συνοπτικ Αργυριδη 1999).
Μνημονεοντας το Παιδικ Μουσεο δεν θα αποφγω τον πειρα- σμ να υπενθυμσω τι π&