Convert Analog Sound to Digital 2010

54
«ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΣ ΠΗΓΗΣ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΗ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΘΟΡΥΒΟΥ, ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ CD, ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ H/Y» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 2005

description

ΕΝΑΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ ΗΧΩΝ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ ΜΕΣΩ Η/Υ ΜΕ ΤΟ AUDITION/COOLEDIT

Transcript of Convert Analog Sound to Digital 2010

Page 1: Convert Analog Sound to Digital 2010

«ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΣ ΠΗΓΗΣ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΗ,

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΘΟΡΥΒΟΥ, ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ CD, ΜΕ

ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ H/Y»

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2005

Page 2: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ......................................................................................3

2. Ο ΗΧΟΣ ..........................................................................................5

2.1 ΘΕΩΡΙΑ .................................................................................5

2.2 2.2 Λίγη Ιστορία για τον ψηφιακό ήχο ................................7

2.3 2.3 Tα Νέα Μαγικά Νούμερα του Ψηφιακού Ήχου ..........10

3. Εγγραφή μέσω Η/Υ σε Μέσα Τυχαίας Προσπέλασης ...............12

3.1 Εγγραφή μέσω Η/Υ σε Μέσα Τυχαίας Προσπέλασης .......12

3.2 Κάρτες Ήχου ........................................................................13

3.3 Τα μέσα αποθήκευσης.........................................................15

3.4 Σκληροί δίσκοι .....................................................................16

3.5 Οπτικοί ∆ίσκοι......................................................................17

3.6 ∆ίσκοι WORM (Write Once Read Many) .............................18

3.7 ∆ίσκοι CD-R..........................................................................19

3.8 Μαγνητο-οπτικοί ∆ίσκοι......................................................20

3.9 Μνήμες ..................................................................................21

3.10 Συστοιχίες ∆ίσκων .............................................................21

3.11 O επεξεργαστής .................................................................22

3.12 Το λογισμικό.......................................................................23

3.13 Η χωρητικότητα των αποθηκευτικών μέσων ..................25

4. Τύποι αρχείων μουσικής .............................................................27

4.1 AAC (Advanced Audio Coding) ..........................................27

4.2 AIFF (Audio Interchange File Format)................................28

4.3 ATRAC3 ................................................................................28

4.4 AU..........................................................................................29

4.5 Liquid Audio .........................................................................29

4.6 MIDI (Musical Instrument Digital Interface)........................29

4.7 ΜΡ3 (MPEG1, Audio Layer 3) ..............................................30

4.8 ΜΡ3 Pro ................................................................................30

4.9 RealAudio .............................................................................30

4.10 SDII (Sound Designer II) ....................................................31

4.11 SDMI(Secure Digital Music Initiative) ...............................31

Page 3: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 3

4.12 SHN (Shorten) ....................................................................31

4.13 Variable Bitrate (VBR)........................................................32

4.14 Vorbis (Ogg Vorbis) ...........................................................32

4.15 WAV ....................................................................................32

4.16 WMA (Windows Media Audio)...........................................33

5. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ AUDITION ..................................34

6. ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ...................................................39

7. ΣΥΝ∆ΕΣΕΙΣ....................................................................................40

8. Η ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ...........................................................................42

9. ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ..........................44

10. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ – ΑΠΟΘΟΡΥΒΟΠΟΙΗΣΗ ...................................45

11. ∆ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ ............................................50

12. ∆ΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΟ CD ..........................................................52

13. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ...........................................................................54

Page 4: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 4

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι περιορισμένες και σχετικά σύγχρονες λύσεις που μέχρι πρότινος πρό-

σφερε η αγορά για τη μετατροπή της αναλογικής μας δισκοθήκης σε ψηφιακή

ανήκουν πλέον στο παρελθόν και ο διακαής πόθος όλων των μουσικόφιλων είναι

περισσότερο από ποτέ κοντά στην πραγματοποίησή του.

∆εν χρειάζεται να παίζει κάποιος τον ήχο στα δάχτυλα για να προχωρήσει

στην ψηφιοποίηση, αλλά ακόμη και στη μετέπειτα επεξεργασία των βινυλίων ή

κασετών ήχου του και τη μετατροπή τους σε CD ή DVD. Η αγορά έχει μεταμορ-

φωθεί και πλέον οι προτάσεις είναι πολλές και καλύπτουν κάθε μας απαίτηση σε

επίπεδο κόστους, ποιότητας, απλότητας και αμεσότητας στις συνδέσεις και στη

χρήση, και πλήθους δυνατοτήτων.

Οι υπολογιστές είναι πια ένα εργαλείο, το οποίο, εκμεταλλευόμενο τη μο-

ναδική ικανότητα του να μεταμορφώνεται και να αναλαμβάνει ολοένα και διαφο-

ρετικούς ρόλους, ανάλογα μετά προγράμματα που κάθε φορά τρέχει, επιδίδεται

με εξαιρετική επιτυχία και ιδιαίτερη ποιότητα στην εκτέλεση μιας πληθώρας ηχη-

τικών εφαρμογών.

Τα προγράμματα που κυκλοφορούν στην αγορά είναι πολλά. Κάποια από

αυτά πλεονεκτούν έναντι των άλλων και αντιστρόφως. Το Audition 1.5 της Adobe

είναι από τα επαγγελματικά του είδους αλλά και συγχρόνως εύχρηστο στον απλό

χρήστη με μεγάλες δυνατότητες.

Η εργασία αυτή αναλύει τον τρόπο με τον οποίο θα γίνουν οι διάφορες

συνδέσεις, ρυθμίσεις, επεξεργασίες καθώς και μια αναλυτική παρουσίαση του

Audition με ορισμένες από τις δυνατότητές του. Επίσης θα περιλαμβάνει όλα τα

στάδια μιας μετατροπής αναλογικής πηγής ήχου σε ψηφιακή, καθαρισμός θορύ-

βου, προσθήκη διάφορων εφέ και τέλος το πέρασμα σε CD.

Page 5: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 5

2. Ο ΗΧΟΣ

2.1 ΘΕΩΡΙΑ

Ήχος είναι το υποκειμενικό αίσθημα που δημιουργείται από την ταλάντω-

ση του τυμπάνου των αφτιών μας εξαιτίας των ηχητικών κυμάτων, των

πυκνώσεων και αραιώσεων, δηλαδή, των μορίων του αέρα ή κάποιου άλ-

λου μέσου.

Συχνότητα ενός ηχητικού κύματος είναι ο αριθμός των πυκνώσεων (ή των

αραιώσεων) στη μονάδα του χρόνου. Το ανθρώπινο αφτί αντιλαμβάνεται

ήχους από 20Ηζ (μπάσα) έως 20.000Ηζ (πρίμα). Η απόδοση του "πέφτει"

με την ηλικία.

Ηχογράφηση κάνουμε όταν καταγράφουμε με κάποιον τρόπο τα ηχητικά

κύματα για να τα αναπαραγάγουμε αργότερα.

Αναλογική ηχογράφηση έχουμε όταν το καταγραμμένο σήμα είναι ανά-

λογο με το ηχητικό κύμα. Στην περίπτωση μιας μαγνητο ταινίας, οι αυξο-

μειώσεις του μαγνητικού πεδίου "παρακολουθούν" τις πυκνώσεις και τις

αραιώσεις των μορίων του αέρα. Στην περίπτωση ενός δίσκου βινυλίου,

τα αυλάκια παρακολουθούν, με το σχήμα τους, τα ηχητικά κύματα και η

κεφαλή του πικάπ μετατρέπει τις συνεχείς αλλαγές πίεσης που δέχεται κα-

θώς τα διατρέχει σε συνεχείς, ανάλογες αλλαγές ηλεκτρικού φορτίου που

οδηγείται στον ενισχυτή.

Ψηφιακή ηχογράφηση έχουμε όταν μετρά με ανά τακτά χρονικά διαστή-

ματα την εξέλιξη των πυκνώσεων και των αραιώσεων του αέρα, ή, καλύ-

τερα, τις αυξομειώσεις του ηλεκτρικού φορτίου στην έξοδο ενός μικροφώ-

νου (το οποίο, με άλλα λόγια, λειτουργεί αναλογικά) και καταγράφουμε τις

μετρήσεις αυτές.

Ρυθμός δειγματοληψίας στην ψηφιακή ηχογράφηση είναι το σύνολο των

μετρήσεων που λαμβάνουμε σε ένα δευτερόλεπτο (π.χ., 44.100 μετρή-

σεις/sec). Μετριέται σε Hertz. Τα CD μουσικής χρησιμοποιούν κατά σύμ-

βαση ρυθμό δειγματοληψίας 44.100Ηz. Τα επαγγελματικά στούντιο ηχο-

γράφησης δουλεύουν συνήθως σε μεγαλύτερους ρυθμούς δειγματοληψί-

ας, 48, 96 ή και 192kHz.

Page 6: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 6

Το εύρος συχνοτήτων που μπορεί να καταγραφεί ψηφιακά είναι ανάλογο

με το ρυθμό δειγματοληψίας. Όσο μεγαλύτερος είναι ο ρυθμός αυτός τόσο

μεγαλύτερο το εύρος συχνοτήτων. Χοντρικά ισχύει ο κανόνας του Nyquist:

Η υψηλότερη συχνότητα που μπορεί να καταγραφεί σε ένα ρυθμό δειγμα-

τοληψίας είναι η μισή του ρυθμού δειγματοληψίας. Έτσι, στα 44.100Ηz

των CD μπορούν να καταγραφούν συχνότητες έως και 22.050Ηz.

Το μέγεθος των δειγμάτων σε bit μάς δείχνει πόσο "λεπτομερής" είναι η

μέτρηση που λαμβάνουμε: Στα 16μπιτα δείγματα η μέτρηση μπορεί να εί-

ναι ένας αριθμός από 0 έως 65.535. Στα 8μπιτα ένας αριθμός από 0 έως

255. ∆είγματα των είκοσι τεσσάρων bit έχουν εύρος από 0 έως

16.777.215, ενώ τα δείγματα "32bit float" που μπορεί να χρησιμοποιήσει

το Audition επιτρέπουν και την καταγραφή δεκαδικών υποδιαιρέσεων στις

μετρήσεις. Τα CD χρησιμοποιούν 16μπιτα δείγματα.

Decibel! (dB) είναι μια μονάδα με την οποία εκφράζεται η διαφορά μεταξύ

των εντάσεων δύο σημάτων. Στον ήχο τα dB τα χρησιμοποιούμε με δύο

τρόπους: είτε ως φαινομενικά απόλυτο μέγεθος που εκφράζει την "απόλυ-

τη" ένταση ενός ήχου -όταν λέμε, π.χ., ότι ο ήχος κατά την απογείωση ε-

νός Μπόιγκ μπορεί να φτάσει τα 140dB- είτε ως σχετικό μέγεθος που συ-

γκρίνει δύο εντάσεις - όταν λέμε, για παράδειγμα, ότι η μέγιστη ένταση ή-

χου που μπορεί να καταγραφεί σε ψηφιακό αρχείο είναι τα 0dB. Και στις

δύο περιπτώσεις αυτό που κάνουμε είναι σύγκριση. Στην πρώτη, την "α-

πόλυτη", η σύγκριση γίνεται μεταξύ του ήχου υπό εξέταση και ενός ήχου

αναφοράς, η ένταση του οποίου θεωρείται ότι ισούται με το κατώφλι ευαι-

σθησίας του ανθρώπινου αφτιού. Στη δεύτερη περίπτωση συγκρίνουμε

την ένταση του ήχου μας με τη μέγιστη ένταση ήχου που μπορεί να κατα-

γραφεί στο ψηφιακό αρχείο και αναμένουμε να τη βρούμε είτε μικρότερη

(οπότε την εκφράζουμε με το αρνητικό πρόσημο, π.χ., -11dB) είτε, το πο-

λύ, ίση (0 dB).

∆υναμική περιοχή ενός ηχητικού σήματος ονομάζεται η σχέση μεταξύ

του ισχυρότερου και του ασθενέστερου ήχου που μπορεί να καταγραφεί

στο σήμα αυτό χωρίς να συγχέεται με το θόρυβο. Μετριέται σε decibel

(dB) και είναι ευθέως ανάλογη με το μέγεθος των δειγμάτων: Τα 16μπιτα

δείγματα (π.χ., ένα CD) προσφέρουν δυναμική περιοχή 96dB (από -96dB

Page 7: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 7

έως 0 dB), ενώ τα 32μπιτα τη διπλάσια δυναμική περιοχή, 192dB (από -

192dB έως 0 dB).

Για να ψηφιοποιηθεί αξιόπιστα ένας ήχος θα πρέπει η συχνότητα δειγμα-

τοληψίας να είναι τουλάχιστον διπλάσια της συχνότητας του ήχου. Στην ει-

κόνα βλέπουμε το καταγραμμένο σήμα (μπλε κυματομορφή) σε σύγκριση

με το πρωτότυπο (γκρίζα κυματομορφή) όταν η συχνότητα δειγματοληψί-

ας είναι ίδια με τη συχνότητα του ψηφιοποιούμενου ήχου (περίπτωση Α)

και όταν είναι διπλάσια (κανόνας του Nyquist, περίπτωση Β).

Εικόνα 1 - Συχνότητες δειγματοληψίας

2.2 Λίγη Ιστορία για τον ψηφιακό ήχο

Η προσπάθεια συμπίεσης του ψηφιακού ήχου ξεκίνησε το 1987 στα πλαί-

σια της ευρωπαϊκής έρευνας Eureka, πρόγραμμα EU147 για την τυποποίηση του

ψηφιακού ραδιόφωνου (DAB, Digital Audio Broadcasting). Την έρευνα ανέλαβε

το γερμανικό ινστιτούτο ολοκληρωμένων κυκλωμάτων Fraunhofer, σε συνεργα-

σία με το Πανεπιστήμιο του Erlangen. Ο αρχικός αλγόριθμος συμπίεσης ήχου

που δημιουργήθηκε τότε ήταν βέβαια ο MPEG-1-Layer 1, ο οποίος προσέφερε

συμπίεση 384kbps (λόγος συμπίεσης 1:4). Ο αλγόριθμος αυτός χρησιμοποιήθη-

κε από τη Philips στο PASC (Precision Adaptive Subband Coding), το σύστημα

συμπίεσης της ψηφιακής κασέτας DCC που προσπάθησε να λανσάρει η εν λόγω

εταιρεία ως τον ψηφιακό αντικαταστάτη της κλασικής (αναλογικής) κασέτας ήχου.

Η έρευνα συνεχίστηκε, με αποτέλεσμα έναν περισσότερο βελτιωμένο αλ-

γόριθμο συμπίεσης, τον MPEG-1- Layer 2. Ο αλγόριθμος αυτός χρησιμοποιήθη-

Page 8: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 8

κε στο ψηφιακό ραδιόφωνο (DAB), στον ήχο της ψηφιακής τηλεόρασης (όπως,

για παράδειγμα, είναι η NOVA), στον ήχο του VideoCD, του DVD και σε διάφορες

άλλες εφαρμογές. Τότε εμφανίστηκαν και τα πρώτα αρχεία ήχου για υπολογιστή

συμπιεσμένα κατά MPEG-1-Layer 2, γνωστά ως αρχεία MP2, τα οποία ήταν ο

πρόγονος του MP3. Τα αρχεία MP2 έχουν συνήθως συμπίεση από 256kbps μέ-

χρι 192kbps (από 1:6 μέχρι 1:8). Οι έρευνες συνεχίστηκαν και έτσι μας προέκυψε

ο αλγόριθμος MPEG-Layer 3, ο οποίος υλοποιεί το περιβόητο MP3. Ο αλγόριθ-

μος MPEG-Layer 3 δεν πρόλαβε να συμπεριληφθεί στην προδιαγραφή MPEG-2,

η οποία έχει υιοθετηθεί από το DVD και την ψηφιακή τηλεόραση (όπως είπαμε,

εκεί ο ήχος είναι MPEG-1-Layer2). Μπορεί να μην πρόλαβε να μπει στις προδια-

γραφές του DVD και της ψηφιακής τηλεόρασης, μπήκε όμως στις καρδιές όλων

από μία άλλη πόρτα: το Internet. Χάρη στις ιδιότητές του, την πολύ καλή ποιότη-

τα ήχου δηλαδή και ταυτόχρονα το σχετικά μικρό μέγεθος αρχείων, γρήγορα υιο-

θετήθηκε από τους χρήστες του Internet για τη μεταφορά ψηφιοποιημένων τρα-

γουδιών. Ήταν το κατάλληλο φορμά την κατάλληλη στιγμή. Έτσι, σιγά-σιγά έγινε

το στάνταρτ στη διακίνηση ψηφιακού ήχου στο Internet και τα καλώδια του ∆ιαδι-

κτύου πήραν φωτιά. ∆ισεκατομμύρια bit ψηφιοποιημένης μουσικής ταξιδεύουν

καθημερινά στο δίκτυο των δικτύων. Ψάχνετε κάποιο τραγούδι; Όσο σπάνιο και

αν είναι, σίγουρα θα το βρείτε σε κάποια γωνιά του Παγκόσμιου Ιστού. Τώρα αν

θα είναι τζάμπα ή όχι, νόμιμο ή παράνομο, αυτή είναι μια άλλη, μεγάλη και πονε-

μένη ιστορία.

Ένας από τους θεμελιώδεις λόγους της μέχρι τώρα επιτυχίας του MP3 εί-

ναι το ότι δεν διαθέτει ουδεμία προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των

δημιουργών της μουσικής. Με το MP3 τα πράγματα είναι απλά. Αγοράζω ένα

μουσικό CD, το μετατρέπω σε αρχεία MP3, τα οποία ανεβάζω στο Internet. Ο-

ποιοσδήποτε θέλει μπορεί να τα κατεβάσει στο σκληρό του δίσκο και να φτιάξει

με αυτά ένα μουσικό CD που είναι ουσιαστικά (παράνομο) αντίγραφο του CD

που είχε αγοράσει. Μόλις το κατάλαβαν αυτό οι δισκογραφικές εταιρείες, κήρυξαν

το MP3 παράνομο και άρχισαν εναντίον του έναν ανελέητο πόλεμο. Στο μεταξύ οι

ιντερνετικές βάσεις με τραγούδια MP3 αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο, το ίδιο

και το λογισμικό δημιουργίας, αναπαραγωγής και διαχείρισης τραγουδιών MP3,

ενώ άρχισαν να λειτουργούν και ιντερνετικά ραδιόφωνα τα οποία εξέπεμπαν σε

MP3. Το τελειωτικό δε χτύπημα δόθηκε όταν έκαναν την εμφάνισή τους τα λεγό-

Page 9: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 9

μενα MP3όφωνα, δηλαδή οι ανεξάρτητες από τον υπολογιστή συσκευές αναπα-

ραγωγής τραγουδιών MP3. Από τη στιγμή που το MP3 έκοψε τον ομφάλιο λώρο

του με το PC, μετατράπηκε σε χιονοστιβάδα, σαρώνοντας τα πάντα. Σιγά-σιγά το

MP3 γίνεται το φορμά που θα αντικαταστήσει τα μουσικά CD, καθώς, χωρίς να

υπολείπεται ιδιαίτερα σε ποιότητα ήχου, προσφέρει το ασύγκριτο πλεονέκτημα

του πολύ μικρότερου όγκου αρχείων, κάτι που έχει ανοίξει το δρόμο για την αξι-

οποίησή του με μυριάδες τρόπους.

Έτσι, έχουμε τις συσκευές αναπαραγωγής MP3, οι οποίες αποθηκεύουν

τα τραγούδια σε τσιπάκια μνήμης (άντε να χωρέσεις εκεί ασυμπίεστη μουσική),

τις συσκευές αναπαραγωγής CD-ROM με τραγούδια MP3 (ένα τέτοιο CD-ROM

χωρά 260 τρίλεπτα τραγούδια, ενώ ένα μουσικό CD μόλις και με το ζόρι 25), κα-

θώς και τις συσκευές αναπαραγωγής MP3, οι οποίες αποθηκεύουν τα τραγούδια

σε σκληρό δίσκο. Αυτές οι τελευταίες είναι, θα λέγαμε, τα jukebox του 21ου αιώ-

να, αφού μπορούν άνετα να χωρέσουν σε έναν 20άρη σκληρό (20GB, ο οποίος

δεν κοστίζει ιδιαίτερα στις μέρες μας) γύρω στα 8.000 τραγούδια! Και να ήταν

μόνο οι συσκευές. Πάρα πολλοί ραδιοφωνικοί σταθμοί δουλεύουν αποκλειστικά

με MP3, πολλοί dj κάνουν το ίδιο, ενώ όλοι σχεδόν οι μουσικόφιλοι κομπιουτερά-

δες έχουν εξοπλίσει το σύστημά τους με έναν έξτρα σκληρό δίσκο, στον οποίο

δημιουργούν τη δισκοθήκη (ή μάλλον την MP3οθήκη) με τα αγαπημένα τους

τραγούδια.

Η επανάσταση του MP3 έδωσε την ευκαιρία και στους καλλιτέχνες να α-

πογαλακτιστούν από τις δισκογραφικές εταιρείες. Από τη στιγμή που μπορούσαν

να κάνουν οι ίδιοι τη διανομή της μουσικής τους μέσα από το Internet, γιατί να

εξακολουθούν να μεταβιβάζουν αυτό το δικαίωμα σε κάποια δισκογραφική εται-

ρεία; Έτσι, πολλοί καλλιτέχνες ξεσηκώθηκαν, σηκώνοντας παντιέρα επανάστα-

σης. Προς το παρόν βέβαια, οι περισσότεροι καλλιτέχνες εξακολουθούν να προ-

τιμούν την (ακριβοπληρωμένη) σιγουριά και την ευκολία των δισκογραφικών ε-

ταιρειών, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει τι θα συμβεί στο μέλλον. Τα πάντα γίνο-

νται ηλεκτρονικά, άρα και η διανομή μουσικής αυτόν το δρόμο θα πάρει (κάτι που

έχει ήδη αρχίσει να γίνεται εδώ και καιρό). Το MP3 όμως έδωσε και την ευκαιρία

σε νέους και άγνωστους καλλιτέχνες να γνωστοποιήσουν τη δουλειά τους μέσα

από το Internet, μοιράζοντας δωρεάν τη μουσική τους, μια κίνηση που είχε τρο-

Page 10: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 10

μερή επιτυχία, με αποτέλεσμα τη γέννηση πάρα πολλών (νόμιμων πλέον) τόπων

στο Internet, οι οποίοι διανέμουν δωρεάν τραγούδια MP3, με την άδεια των δημι-

ουργών τους. Η τράπουλα κόπηκε και ξαναμοιράζεται.

Ο κόσμος του MP3 είναι πραγματικά συναρπαστικός, γεμάτος εκπλήξεις

και απίστευτες δυνατότητες. Νέα προγράμματα ξεφυτρώνουν καθημερινά, προ-

γράμματα που προσφέρουν τα πάντα και μετατρέπουν τον υπολογιστή σε αξιο-

ζήλευτο μουσικό στούντιο. Μπορείτε να φτιάξετε τα δικά σας MP3 ή να τα βρείτε

έτοιμα στο Internet (υπάρχουν ειδικά προγράμματα-ψαχτήρια γι' αυτό), να τα ορ-

γανώσετε, να δημιουργήσετε τη δική σας βάση-δισκοθήκη, να τα επεξεργαστείτε,

να τα μετατρέψετε σε μουσικά CD και φυσικά να τα απολαύσετε είτε στον υπολο-

γιστή σας είτε στο στερεοφωνικό σας είτε στο φορητό σας MP3όφωνο. Τα κορυ-

φαία προγράμματα δημιουργίας MP3 έχουν φτάσει σε ανυπέρβλητο σημείο ποιό-

τητας και ταχύτητας, ενώ πολλά προγράμματα αναπαραγωγής έχουν εξελιχθεί

σε ολοκληρωμένα πακέτα διαχείρισης πολυμέσων με απίστευτες δυνατότητες.

Το MP3 δεν είναι το μόνο φορμά συμπιεσμένου ήχου. Υπάρχουν πάρα

πολλές διαφορετικές τεχνολογίες που υπόσχονται (και πολλές μάλιστα υλοποι-

ούν) καλύτερη συμπίεση από το MP3. Υπάρχει, για παράδειγμα, η προσπάθεια

της Microsoft (λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή) με το δικό της φορμά, τα

Windows Media (WMA), μετεξέλιξη του Netshow, υπάρχει και το AAC (Advanced

Audio Coding), αλλά προς το παρόν κανένα δεν δείχνει να απειλεί την παντοδυ-

ναμία του MP3.

Κάποτε ήταν το βινύλιο και η κασέτα, μετά ήλθε το CD, λέτε ο επόμενος

κυρίαρχος της μουσικής για τις μάζες να είναι το MP3;

2.3 Tα Νέα Μαγικά Νούμερα του Ψηφιακού Ήχου (24bit/96KHz)

Πριν καλά καλά προλάβουμε να συνηθίσουμε στην ιδέα της χρήσης του

υπολογιστή μας για την ηχογράφηση σημάτων με ποιότητα εφάμιλλη αυτής των

CD, δηλαδή με ανάλυση 16bit και συχνότητα δειγματοληψίας 96kHz, ο πήχης

ανέβηκε σε δυσθεώρητα ύψη. Οι καιροί προστάζουν για αναλύσεις 24bit και συ-

Page 11: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 11

χνότητες τουλάχιστον 96kHz. Εδώ όμως χρειάζεται προσοχή. Κατ' αρχάς, οι με-

γαλύτερες αυτές τιμές οδηγούν σε τεράστια αύξηση του όγκου των ψηφιακών

ηχητικών δεδομένων. Για παράδειγμα, το ένα λεπτό στερεοφωνικού ήχου στα

16/44,1 χρειάζεται χώρο ίσο με 10,58ΜΒ, ενώ στα 24/96 η τιμή υπερτριπλασιάζε-

ται και φτάνει τα 34,56ΜΒ. ∆εύτερον, επικρατεί ακόμη μεγάλη σύγχυση, αφού

πολλές κάρτες διαφημίζονται ως 24/96, αλλά οι τιμές αυτές αφορούν συνήθως

μόνο στη μετατροπή των ψηφιακών σημάτων σε αναλογικά. Το μεγαλύτερο ό-

μως πρόβλημα έχει να κάνει με τη μεταφορά των ψηφιακών σημάτων 96kHz,

αφού τα πρωτόκολλα S/PDIF (coaxial ή optical) και AES/EBU υποστηρίζουν σή-

ματα μόνο μέχρι 24bit/48kHz.

Ο οργανισμός AES (Audio Engineering Society) επεξεργάζεται τις τελευταίες

λεπτομέρειες ενός νέου ψηφιακού πρωτοκόλλου, που θα θέτει τέρμα στο πρό-

βλημα αυτό. Στο μεσοδιάστημα όμως και για λόγους συμβατότητας με τις υπάρ-

χουσες συσκευές, οι κατασκευαστές έχουν καταφύγει στη χρήση δύο ασύμβατων

μεταξύ τους τεχνικών, οι οποίες αναφέρονται με τους όρους «Double Wide» και

«Double Fast». Στην πρώτη περίπτωση το σήμα χωρίζεται στα δύο και μεταφέ-

ρεται με τη βοήθεια δύο ψηφιακών καλωδίων. Στη δεύτερη, το καλώδιο παραμέ-

νει ένα, αλλά διπλασιάζεται η ταχύτητα μεταφοράς. Για να είναι εφικτή η διασύν-

δεση αυτή, θα πρέπει να υποστηρίζεται η ίδια μέθοδος και από τις δύο συσκευές

της αλυσίδας. Και οι δύο τεχνικές έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά

τους. Το σημαντικότερο όμως πρόβλημα είναι ότι δεν έχει επικρατήσει κάποια

από τις δύο, με συνέπεια οι μισοί κατασκευαστές να ακολουθούν τη μία οδό και

οι υπόλοιποι την άλλη. Αυτό καθιστά πολλές φορές αδύνατη την ψηφιακή δια-

σύνδεση των σημάτων σε επίπεδο 24/96.

Page 12: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 12

3. Εγγραφή μέσω Η/Υ σε Μέσα Τυχαίας Προσπέλασης

(ΜΤΠ)

3.1 Βασική δομή του συστήματος

Η διαδικασία εγγραφής ακουστικών σημάτων σε ΜΤΠ παρουσιάζει αρκε-

τές ομοιότητες αλλά και σημαντικές διαφορές με την διαδικασία αναλογικής εγ-

γραφής σε κλασικά μέσα (π.χ. κασέτες, ταινίες).

Ένα σύστημα εγγραφής σε ΜΤΠ αποτελείται από τρία βασικά τμήματα:

έναν ηλεκτρακουστικό μετατροπέα (π.χ. μικρόφωνο), ένα σύνολο συσκευών, και

ένα αποθηκευτικό μέσο στο οποίο θα εγγραφεί το ακουστικό υλικό.

Στο παρακάτω σχήμα δίνεται η βασική δομή ενός τέτοιου συστήματος

Σχήμα 1 - Βασική ∆ομή Συστήματος

.

Page 13: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 13

Στον όρο συσκευές εγγραφής συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο τα ηλεκτρονι-

κά τμήματα του συστήματος εγγραφής αλλά και όποιο πιθανό λογισμικό που

χρησιμοποιείται για την διαχείριση και τον έλεγχο της λειτουργίας τους.

Πρέπει να τονιστεί ότι η εγγραφή σε ΜΤΠ διαφέρει από το γενικό είδος

ψηφιακής εγγραφής (όπως αυτό σε DATs) στο γεγονός ότι εκεί η εγγραφή του

σήματος γίνεται με προκαθορισμένη διάταξη πάνω στο αποθηκευτικό μέσο, γε-

γονός που απλοποιεί αρκετά την διαδικασία. Εντούτοις, η εγγραφή σε ΜΤΠ προ-

σφέρει ένα σύνολο πλεονεκτημάτων, που θα αναφερθούν παρακάτω, τα οποία

δικαιολογούν την αύξηση της πολυπλοκότητας του συστήματος.

Τα βασικά τμήματα που αποτελούν το σύνολο των συσκευών του συστή-

ματος εγγραφής είναι οι κάρτες συλλογής και καταγραφής σημάτων ("κάρτες ή-

χου"), και το υπολογιστικό σύστημα που ελέγχει και διαχειρίζεται την διαδικασία

και τα σήματα εγγραφής.

3.2 Κάρτες Ήχου

Οι κάρτες αυτές είναι ειδικά ηλεκτρονικά κυκλώματα τα οποία εγκαθίστα-

νται συνήθως σε κάποιο ελεύθερο slot επέκτασης (π.χ. τύπου NuBus ή ISA ή

PCI) της μητρικής του Η/Υ. Ελέγχονται από τον Η/Υ και είναι επιφορτισμένες με

την ψηφιοποίηση των αναλογικών σημάτων που θα εγγραφούν, αλλά και με την

μετατροπή των ψηφιακών σημάτων σε αναλογικά στην περίπτωση της αναπα-

ραγωγής.

Έτσι, μια κάρτα ήχου έχει τόσο αναλογικά τμήματα όσο και ψηφιακά.

Στα αναλογικά τμήματα κυρίαρχο ρόλο παίζουν τα φίλτρα αντι-επικάλυψης

(anti-aliasing), καθώς και τα κυκλώματα χρονισμού που καθορίζουν τις συχνότη-

τες δειγματοληψίας.

Επιθυμητά χαρακτηριστικά των φίλτρων αντι-επικάλυψης είναι η πολύ ι-

κανοποιητική απόρριψη συχνοτήτων του σήματος μεγαλύτερων από το 1/2 της

συχνότητας δειγματοληψίας, η ευθεία απόκριση για συχνότητες μικρότερες από

την παραπάνω και η γραμμικότητα της φάσης. Επίσης, η πολύ καλή σηματοθο-

ρυβική σχέση καθώς και η ελαχιστοποίηση φαινόμενων παραμόρφωσης. Ιδιαίτε-

Page 14: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 14

ρη πάντως σημασία έχει η απόρριψη συχνοτήτων πάνω από το μισό της συχνό-

τητας δειγματοληψίας διότι σε αντίθετη περίπτωση οι παραμορφώσεις λόγω επι-

κάλυψης (aliasing) είναι ιδιαίτερα έντονες, ειδικά στις υψηλότερες περιοχές του

φάσματος του σήματος.

Τα κυκλώματα χρονισμού που καθορίζουν την συχνότητα δειγματοληψίας

πρέπει να είναι ιδιαίτερα σταθερά για την ομοιόμορφη δειγματοληψία των σημά-

των στο χρόνο. Σε πολλές περιπτώσεις, και για την ελαχιστοποίηση του θορύβου

κβάντισης χρησιμοποιούνται τεχνικές υπερδειγματοληψίας και dithering, με ανά-

λογες απαιτήσεις προδιαγραφών. Εκτός από τα κυκλώματα χρονισμού βέβαια,

ιδιαίτερα σταθερά πρέπει να είναι και τα κυκλώματα δειγματοληψίας-κράτησης

(sample and hold) που κρατούν τις τιμές του σήματος στις στιγμές δειγματοληψί-

ας για την μετέπειτα A/D μετατροπή.

Στο ψηφιακό τμήμα των καρτών συλλογής και καταγραφής δεδομένων

συμπεριλαμβάνονται οι A/D (και D/A) μετατροπείς, τα κυκλώματα προαποθήκευ-

σης δεδομένων (buffers), τα πιθανά ψηφιακά φίλτρα, οι διαχειριστές των διαύλων

δεδομένων (bus controllers), κ.α.

Οι A/D (ή D/A) μετατροπείς αποτελούν ίσως και την καρδιά του ψηφιακού

τμήματος συλλογής δεδομένων. Στόχο έχουν την μετατροπή σε ψηφιακή λέξη

της τιμής ενός συγκεκριμένου δείγματος του αναλογικού σήματος. Η ακρίβεια α-

ναπαράστασης των τιμών ενός συνεχούς αναλογικού σήματος εξαρτάται από τον

αριθμό των bits που χρησιμοποιεί ο μετατροπέας. Συνήθης αριθμός είναι τα 16

bits προσφέροντας ∆Π 96dB και ακρίβεια ανάλυσης 65536 επιπέδων, ενώ για

μεγαλύτερες δυναμικές περιοχές χρησιμοποιούνται 18bits (262144 επίπεδα, 108

dB) και 20 bits (1048576 επίπεδα, 120 dΒ). Οι μετατροπείς πρέπει να ικανοποι-

ούν μια σειρά από κριτήρια όπως αυτό του μικρού χρόνου μετατροπής σε ψηφι-

ακή λέξη, την γραμμικότητα της μετατροπής, κ.ά. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα

δεδομένα μετά την μετατροπή αποθηκεύονται προσωρινά σε ειδικές μνήμες

(buffers) ώσπου να διοχετευθούν σε επόμενα κυκλώματα αποθήκευσης και επε-

ξεργασίας. Τα τυχόν ψηφιακά φίλτρα που μπορεί να χρησιμοποιούνται μετά την

μετατροπή πρέπει και αυτά να εμφανίζουν ικανοποιητικές αποκρίσεις πλάτους

και γραμμικότητας φάσης. Η διαχείριση του όγκου των δεδομένων και η διοχέ-

τευσή τους στις μονάδες επεξεργασίας/αποθήκευσης γίνεται μέσω ειδικών δια-

Page 15: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 15

χειριστών διαύλων που έχουν άμεση πρόσβαση σε μονάδες μνήμης και ακριβή

χρονισμό, ελέγχονται δε από εξωτερικό λογισμικό του υπολογιστικού συστήματος

στο οποίο είναι εγκατεστημένη η κάρτα.

Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται συνοπτικά τα τμήματα των καρτών

συλλογής και καταγραφής δεδομένων με τις απαιτούμενες προδιαγραφές τους.

Τμήμα/Χαρακτηριστικό Προδιαγραφή ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Μετατροπείς A/D, D/A Κβάντιση>16 bit Σήμερα χρησιμοποιού-

νται και 24 bit μετατρο-

πείς

Αριθμός καναλιών >2 Για υποστήριξη τουλάχι-

στον stereo

Συχνότητα ∆ειγματοληψί-

ας

11.025kHz, 22.05kHz,

32kHz, 44.1kHz, 48kHz

Η τυπική για εφαρμογές

Digital Audio (π.χ. CD)

είναι 44.1kHz

Σηματοθορυβική Σχέση

(S/N)

>96 dB Θα πρέπει να είναι όσο

το δυνατόν μεγαλύτερη

ώστε ο εισαγόμενος θό-

ρυβος στο αναλογικό σή-

μα να μην περιορίζει την

διαθέσιμη δυναμική περι-

οχή

Ψηφιακές είσοδοι/ έξοδοι Πρότυπα: AES-EBU,

SPDIF

Ιδιαίτερα χρήσιμο σε ε-

φαρμογές επεξεργασίας

σε studio

Πίνακας 1 - Κάρτες - προδιαγραφές

Page 16: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 16

3.3 Τα μέσα αποθήκευσης

Η εγγραφή με τυχαία προσπέλαση του μέσου αποθήκευσης εξ' αρχής πε-

ριορίζεται σε μέσα στα οποία ο χρόνος πρόσβασης σε οποιοδήποτε σχεδόν τμή-

μα των δεδομένων είναι πολύ μικρός. Έτσι, εκ των πραγμάτων εξαιρούνται τα

ακολουθιακά ("γραμμικά" κατά μια άλλη ονομασία, μια και τα δεδομένα φαίνεται

να μπαίνουν σε μια γραμμή για την εγγραφή τους) μέσα αποθήκευσης, όπως οι

μαγνητικές ταινίες.

Η εγγραφή ψηφιακών σημάτων σε ΜΤΠ μπορεί να βασίζεται σε μαγνητι-

κές, οπτικές και μαγνητο-οπτικές αρχές καθώς και στην αποθήκευση σε μνήμες.

Έτσι, τα μέσα τυχαίας προσπέλασης που χρησιμοποιούνται είναι οι σκληροί δί-

σκοι, οι WORM δίσκοι, οι μαγνητο-οπτικοί δίσκοι, τα CD, και οι μνήμες.

3.4 Σκληροί δίσκοι

Οι σκληροί δίσκοι αποτελούνται από πολλές κυκλικές μαγνητικές επιφά-

νειες, όπου η πρόσβαση στα δεδομένα γίνεται με βραχίονες που κινούνται ελεγ-

χόμενοι από ειδικούς ελεγκτές ενσωματωμένους στο σύστημα του σκληρού δί-

σκου. Τα δεδομένα είναι οργανωμένα στην μαγνητική επιφάνεια ανά τομείς

(sectors), ίχνη (tracks) και μπλοκ (blocks).

Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η δομή ενός σκληρού δίσκου και ο τρόπος

οργάνωσης των δεδομένων.

Σχήμα 2 - ∆ομή Σκληρού ∆ίσκου

Page 17: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 17

Σχήμα 3 - Άλλη μια ∆ομή Σκληρού ∆ίσκου

Οι σκληροί δίσκοι έχουν μεγάλες ταχύτητες προσπέλασης δεδομένων ώ-

στε να είναι εφικτή η αδιάλειπτη αναπαραγωγή σημάτων των οποίων τμήματα

έχουν αποθηκευτεί σε διαφορετικά σημεία των μαγνητικών επιφανειών. Παράλ-

ληλα, είναι εύκολη επεξεργασία και επαναποθήκευση συγκεκριμένων κομματιών

του σήματος χωρίς να είναι απαραίτητη η προσπέλαση ολόκληρου του όγκου του

πριν από αυτά.

Τυπικά χαρακτηριστικά των σκληρών δίσκων είναι τα εξής:

Χωρητικότητα: > 3 GB

Χρόνοι προσπέλασης: < 10ms

Ρυθμός μεταφοράς δεδομένων: > 10 Μbits/s

Τα χαρακτηριστικά αυτά τους καθιστούν ιδανικούς όχι μόνο για εγγραφή

σημάτων ήχου αλλά και σημάτων με πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις όπως η εικό-

να.

Για παράδειγμα, υλικό μουσικής (stereo) διάρκειας 1 ώρας, με δειγματο-

ληψία 44.1 kHz, 16 bit απαιτεί χωρητικότητα: 2 x 3600 x 44100 x 2 = 0.635x109

bytes. Αυτό σημαίνει ότι ένας τυπικός σκληρός δίσκος των 3.2 GB που χρησιμο-

ποιείται σήμερα, μπορεί να προσφέρει διάρκεια εγγραφής περίπου 5 ωρών.

3.5 Οπτικοί ∆ίσκοι

Αν και στην γενικότερη κατηγορία των οπτικών δίσκων μπορούν να συ-

μπεριληφθούν και δίσκοι των οποίων η εγγραφή και ανάγνωσή τους γίνεται με

Page 18: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 18

συνδυασμούς οπτικών και άλλων τεχνικών, εδώ θα περιοριστούμε μόνο σε αυ-

τούς που η εγγραφή και ανάγνωσή τους γίνεται με καθαρά οπτικές μεθόδους.

Πρέπει να τονιστεί ότι η εγγραφή σε ΜΤΠ αναφέρεται κυρίως σε μέσα στα

οποία είναι δυνατή η διαγραφή και επανεγγραφή τους. Έτσι, οι περισσότεροι ο-

πτικοί δίσκοι μάλλον δεν χρησιμοποιούνται για αυτόν τον σκοπό. Έχοντας όμως

την δυνατότητα "άμεσης" προσπέλασης σε οποιοδήποτε σημείο της επιφάνειάς

τους, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ΤΠ κατά την φάση της αναπαραγω-

γής, και έτσι εντάσσονται στα ΜΤΠ. Επίσης δίνουν την δυνατότητα σταδιακής εγ-

γραφής τους έως ώτου ολοκληρωθεί η χωρητικότητά τους.

3.6 ∆ίσκοι WORM (Write Once Read Many)

Οι δίσκοι WORM όπως φανερώνει και το όνομά τους, έχουν την δυνατό-

τητα εγγραφής μόνο μία φορά και ανάγνωσή τους περισσότερες.

Οι δίσκοι αποτελούνται βασικά από ένα προστατευτικό στρώμα, ένα ανα-

κλαστικό στρώμα, και ένα εγγράψιμο στρώμα, όπως φαίνεται και στο παρακάτω

σχήμα.

Σχήμα 4

Η εγγραφή γίνεται με χρήση ενός υψηλής ισχύος laser που "ψήνει" το

στρώμα εγγραφής μεταβάλλοντας έτσι την πυκνότητα του στρώματος ανάκλα-

σης. Έτσι, κατά την ανάγνωσή, μια ακτίνα laser μικρότερης ισχύος ανακλάται δι-

Page 19: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 19

αφορετικά από την επιφάνεια του δίσκου λόγω της διαφορετικής ανακλαστικότη-

τας που προέκυψε κατά την φάση εγγραφής. Οι διαφορές αυτές στην επιφάνεια

του δίσκου συνιστούν την πληροφορία που αποθηκεύεται σ' αυτόν.

Αν και υπάρχουν διάφορα είδη δίσκων WORM, συνήθη χαρακτηριστικά

τους είναι τα εξής:

Χωρητικότητα: >900MB

Ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων: ~6 Mbits/s

Εικόνα 2 - ∆ίσκος WORM

3.7 ∆ίσκοι CD-R

Οι δίσκοι CD-R ανήκουν στην πραγματικότητα στην κατηγορία δίσκων

WORM. Η κατασκευή και ο τρόπος εγγραφής και ανάγνωσής τους είναι παρό-

μοια με αυτά των δίσκων WORM, όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα.

Εμφανίζουν όμως και ορισμένες σημαντικές διαφορές για αυτό και ξεχωρί-

ζονται από τους WORM.

Εξωτερικά είναι όμοιοι με τα γνωστά σε όλους δισκάκια CD.

Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι:

Χωρητικότητα: ~700MB

Χρόνος προσπέλασης: ~500 ms

Page 20: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 20

3.8 Μαγνητο-οπτικοί ∆ίσκοι

Οι Μαγνητο-οπτικοί δίσκοι είναι οπτικοί δίσκοι που μπορούν να σβήνονται

και να επανεγγράφονται.

Η δομή των δίσκων αυτών φαίνεται στο σχήμα.

Σχήμα 5 -∆ομή ∆ίσκων

Η εγγραφή των δίσκων γίνεται με χρήση μιας ακτίνας laser που ψήνει μια

ανακλαστική επιφάνεια, της οποίας όμως η μαγνητική πόλωση μεταβάλλεται με

χρήση ενός μαγνητικού πεδίου. Στην περίπτωση της διαγραφής ακολουθείται

παρόμοια διαδικασία όμως πλέον αντιστρέφεται η μαγνητική πόλωση από το ε-

φαρμοζόμενο πεδίο. Μετά από αυτήν, ο δίσκος μπορεί να επανεγγραφεί όπως

και πριν. Η ανάγνωση του δίσκου γίνεται όπως και στους άλλους οπτικούς δί-

σκους με μια ακτίνα laser χαμηλής ισχύος που ανακλάται από το ανακλαστικό

στρώμα του δίσκου.

Οι μαγνητο-οπτικοί δίσκοι έχουν μέγεθος αντίστοιχο με αυτό ενός δίσκου 5.25".

Τυπικά τους χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω:

Χωρητικότητα: ~700MB

Ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων: ~5 Mbits/s

Χρόνος προσπέλασης: ~50 ms

Page 21: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 21

3.9 Μνήμες

Τα ολοκληρωμένα κυκλώματα μνήμης είναι τα πλέον κατάλληλα μέσα για

την εγγραφή και ανάκληση δεδομένων με τυχαίο τρόπο ως προς τον χρόνο προ-

σπέλασης (< 100ns).

Οι βασικοί παράγοντες που όμως καθιστούν σχετικά δυσχερή τη χρήση τους

για τέτοιες εφαρμογές είναι οι εξής:

Σχετικά μικρότερη χωρητικότητα με πολλαπλάσιο φυσικό μέγεθος συγκρι-

νόμενα με άλλα μέσα (π.χ. σκληροί δίσκοι). Σε έναν Η/Υ, κυκλώματα μνή-

μης με μέγεθος όσο αυτού ενός σκληρού δίσκου συνήθως προσφέρουν

μικρότερη διαθέσιμη χωρητικότητα απ' ότι ο σκληρός δίσκος (~1/2)

Οι μνήμες πρέπει να τροφοδοτούνται σταθερά. Σε περίπτωση διακοπής

της τροφοδοσίας τους με ηλεκτρική τάση, τα δεδομένα χάνονται (πτητικές

μνήμες)

Το υψηλότερο κόστος ανά MB σε σχέση με άλλα μέσα (π.χ. σκληροί δί-

σκοι). Σήμερα, τα 64MB μνήμης κοστίζουν περίπου 60.000 δρχ. τη στιγμή

που με το ίδιο ποσό μπορεί κανείς να προμηθευτεί έναν σκληρό δίσκο

χωρητικότητας > 3GB.

Παρά τα μειονεκτήματα που αναφέρθηκαν, οι μνήμες χρησιμοποιούνται σαν

ενδιάμεσο στάδιο κατά την διαδικασία της εγγραφής.

3.10 Συστοιχίες ∆ίσκων

Για την αύξηση της διαθέσιμης χωρητικότητας και της αποδοτικότητας εγγρα-

φής σε ΜΤΠ, χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια ειδικές διατάξεις (συστοιχίες)

δίσκων.

Η πιο συνηθισμένη μορφή συστοιχιών είναι η συστοιχία RAID (Redundant

Array of Independent Disks).

Οι RAID αποτελούνται από ένα σύνολο σκληρών δίσκων που διασυνδέο-

νται σε έναν ειδικό ελεγκτή (ο ελεγκτής μπορεί να υλοποιείται είτε ως μια εξωτε-

ρική ηλεκτρονική συσκευή, είτε εσωτερικά σε έναν Η/Υ, είτε και με χρήση λογι-

σμικού) ροής δεδομένων ο οποίος και καθορίζει τον τρόπο και την ταχύτητα

Page 22: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 22

προσπέλασης των δίσκων της συστοιχίας. Ανάλογα με το πρωτόκολλο που χρη-

σιμοποιείται για την προσπέλαση των δεδομένων υπάρχουν διάφορα είδη ("επί-

πεδα" εξέλιξης) των συστοιχιών RAID. Επιπλέον, οι συστοιχίες RAID παρέχουν

δυνατότητες προστασίας των δεδομένων από σφάλματα είτε στην εγγραφή/ ανά-

γνωσή τους ή και αλλοίωση της μαγνητικής επιφάνειας των δίσκων.

Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η λογική δόμησης μιας συστοιχίας RAID (επίπεδο

0) από πολλούς μικρότερους δίσκους.

Σχήμα 6 -Συστοιχία RAID

Τα δεδομένα (π.χ. ένα αρχείο) δεν αποθηκεύονται μόνο σε έναν δίσκο αλ-

λά σε περισσότερους παράλληλα, με αποτέλεσμα την βελτίωση της πρόσβασης

σε αυτά.

Η μεταφορά των δεδομένων από και προς την συστοιχία δίσκων επιτελεί-

ται με χρήση ειδικών πρωτοκόλλων (όπως το WIDE SCSI), που θα εξεταστούν

παρακάτω.

Έτσι, τυπικά χαρακτηριστικά των συνδεσμολογιών RAID είναι:

Χωρητικότητα: >20-30 GB

Ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων: ~50-70 MBytes/s

3.11 O επεξεργαστής

Σήμερα πια ολοένα και περισσότερα μουσικά προγράμματα, ηλεκτρονικά

όργανα ή/και επεξεργαστές σήματος σε μορφή λογισμικού διεκδικούν τους ανα-

γκαίους για τη λειτουργία τους πόρους από τον επεξεργαστή του υπολογιστή μας

("Host based" ή "Native"). H χρήση του υπολογιστή ως κέντρου των μουσικών

μας δραστηριοτήτων προϋποθέτει την παρουσία ενός ισχυρού επεξεργαστή, η

αξιοποίηση των πόρων του οποίου έχει να κάνει με την τήρηση ισορροπιών που

Page 23: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 23

αφορούν στον αριθμό των audio track, των ηλεκτρονικών οργάνων και των επε-

ξεργαστών σήματος που μπορούν να λειτουργούν ταυτόχρονα.

Εναλλακτική λύση στην πιθανότητα να υπερβούν οι απαιτήσεις μας τις

δυνατότητες του επεξεργαστή μας, αποτελεί η χρήση περισσότερων του ενός ε-

πεξεργαστών ή η χρήση επεξεργαστών σήματος ή και αυτόνομων συστημάτων

που στηρίζουν τη λειτουργία τους σε "αφοσιωμένους" επεξεργαστές (DSP-

Hardware based).

Αν επιθυμείτε ο υπολογιστής σας να γίνει το κέντρο των μουσικών σας

δραστηριοτήτων, αποκτήστε τον πλέον σύγχρονο και ισχυρό επεξεργαστή που

επιτρέπουν τα οικονομικά σας. Αν πάλι γνωρίζετε εκ των προτέρων τις εφαρμο-

γές που θέλετε να χρησιμοποιήσετε, συμβουλευτείτε τις προδιαγραφές που προ-

τείνουν οι κατασκευαστές τους.

Για να εργαστείτε αποδοτικά και χωρίς προβλήματα, λάβετε υπόψη σας τις

συνιστώμενες και όχι τις ελάχιστες προδιαγραφές.

3.12 Το λογισμικό

Το υπολογιστικό σύστημα καθοδηγούμενο από κατάλληλο λογισμικό, δη-

λαδή εντολές, αναλαμβάνει την ρύθμιση παραμέτρων όπως η συχνότητα δειγμα-

τοληψίας, ο συγχρονισμός καταγραφής και διαβίβασης δεδομένων σε μονάδες

κεντρικής μνήμης (RAM), περιφερειακής μνήμης (αποθηκευτικά μέσα), ή άλλων

περιφερειακών συσκευών με χρήση κατάλληλων πρωτοκόλλων επικοινωνίας, η

πιθανή επεξεργασία τους μέσω ειδικών εντολών Ψηφιακής Επεξεργασίας Σήμα-

τος, κ.ά.

Βασικό χαρακτηριστικό-δυνατότητα του λογισμικού των συστημάτων αυ-

τών είναι η οργάνωση των δεδομένων (ψηφιακών δειγμάτων του αναλογικού σή-

ματος) στο αποθηκευτικό μέσο (π.χ. σκληρός δίσκος) με τη μορφή δομημένων

μονάδων πληροφοριών που ονομάζονται αρχεία. Έτσι, τα αρχεία δεδομένων ή-

χου περιλαμβάνουν, εκτός από τις ψηφιακές λέξεις που αναπαριστούν τα δείγμα-

τα του σήματος, και άλλες πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά και την

Page 24: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 24

διάρκεια της διαδικασίας δειγματοληψίας οι οποίες είναι απαραίτητες για την επι-

τυχή αναπαραγωγή ή περαιτέρω επεξεργασία του ηχογραφημένου υλικού.

Επίσης είναι δυνατόν, για λόγους εξοικονόμησης αποθηκευτικού χώρου, τα αρ-

χεία ήχου να μη περιλαμβάνουν αυτούσιες τις ψηφιακές λέξεις-δείγματα του σή-

ματος, αλλά ορισμένες διαφορετικές αναπαραστάσεις τους από τις οποίες έχει

αφαιρεθεί πλεονάζουσα πληροφορία. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται συμπίεση

ενώ και υλοποιείται με χρήση κατάλληλων υπολογιστικών αλγορίθμων (π.χ.

MPEG). Κατά την διαδικασία ανάκτησης του αποθηκευμένου υλικού λαμβάνει

χώρα μια αντίστροφη διαδικασία αποσυμπίεσης.

Ανάλογα λοιπόν με το είδος και την δόμηση της πληροφορίας στα αρχεία

αυτά, διακρίνουμε διάφορα πρότυπα όπως το Wave, το Au, το MPEG, κ.ά. Ένα

από τα πλέον διαδεδομένα είναι το πρότυπο Wave που υποδηλώνεται με μια κα-

τάληξη .wav στο όνομα του αποθηκευμένου αρχείου, και το οποίο περιλαμβάνει

πληροφορίες σχετικά με τη συχνότητα δειγματοληψίας, τον χρησιμοποιούμενο

αριθμό bits, τις ίδιες τις τιμές των δειγμάτων μετά από PCM κωδικοποίηση, κ.ά.

Ιδιαίτερη σημασία παίζει και ο τρόπος επικοινωνίας του χρήστη με το σύστημα.

Συνήθως το λογισμικό εγγραφής υποστηρίζει ένα γραφικό περιβάλλον μέσε από

το οποίο γίνεται η επικοινωνία και ο έλεγχος των παραμέτρων της διαδικασίας

από τον χρήστη. Σήμερα χρησιμοποιούνται εξελιγμένες μορφές λογισμικού που

σε συνδυασμό με κατάλληλο υλικό (hardware) επιτρέπουν ολοκληρωμένες διαδι-

κασίες καταγραφής, αναπαράστασης και επεξεργασίας του ακουστικού σήματος.

Στα παρακάτω σχήματα φαίνονται παραδείγματα από τέτοια γραφικά περιβάλλο-

ντα.

Εικόνα 3 - Γραφικό περιβάλλον σε μουσικά προγράμματα

Page 25: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 25

Εικόνα 4 - Γραφικό περιβάλλον σε μουσικά προγράμματα

3.13 Η χωρητικότητα των αποθηκευτικών μέσων.

Αν τα αρχεία MIDI χωράνε κατά δεκάδες στις θρυλικές δισκέτες, δεν συμ-

βαίνει το ίδιο και με τα αρχεία ήχου, ο όγκος των οποίων εξαρτάται από τη συ-

χνότητα δειγματοληψίας και την ανάλυση που επιλέγουμε (π.χ., 16bit/44,1kHz ή

24bit/96kHz).

Ένα λεπτό στερεοφωνικού ήχου ηχογραφημένου στα 16bit/44,1kHz κατα-

λαμβάνει περίπου 10,2MB.

Αντίστοιχα, ένα λεπτό στερεοφωνικού ήχου ηχογραφημένου στα

24bit/96KHz καταλαμβάνει αποθηκευτικό χώρο ίσο με 33,3MB.

Ένα πεντάλεπτο τραγούδι με 24 μονοφωνικά track ήχου, ηχογραφημένα

στα 24bit/44,1kHz, θα μειώσει το διαθέσιμο χώρο του σκληρού μας δίσκου κατά

1.824MB. Με βάση τα προαναφερόμενα, η επιλογή των 24bit στα 44,1 ή 48kHz

αποτελεί μια πρακτική επιλογή, όταν ηχογραφούμε ακουστικά όργανα και συνθέ-

σεις με μεγάλο δυναμικό εύρος. Αντίστοιχα, η επιλογή των 16bit/44,1kHz κρίνεται

απόλυτα επαρκής για την πλειονότητα των παραγωγών της pop και dance μου-

Page 26: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 26

σικής, το δυναμικό εύρος των οποίων είναι αρκετά περιορισμένο. Με βάση τις

σύγχρονες απαιτήσεις τα 20Gigabyte θεωρούνται μια καλή αρχή, ενώ στην αγο-

ρά κυκλοφορούν εδώ και καιρό δίσκοι των 30, 40 ή και περισσότερων Gigabyte.

Στο πίνακα που ακολουθεί απεικονίζονται οι απαιτήσεις σε αποθηκευτικό

χώρο ανά λεπτό εγγραφής για μονοφωνικό ή στερεοφωνικό ήχο.

44,1 mono 44,1 stereo

16bit: 5,1MB 16bit: 10,2MB

24bit: 7,6MB 24bit: 15,2MB

48 mono 48 stereo

16bit: 5,5MB 16bit: 11,0MB

24bit: 8,3MB 24bit: 1 6,6MB

88,2 mono 88,2 stereo

16bit: 10,2MB 16bit: 20,4MB

24bit: 15,2MB 24bit: 30,4MB

96 mono 96 stereo

16bit: 11,0MB 16bit: 22,0MB

24bit: 16,6MB 24bit: 33,3MB

Πίνακας 2 - Απαιτήσεις σε αποθηκευτικό μέσο

Page 27: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 27

4. ΤΥΠΟΙ ΑΡΧΕΙΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της ψηφιακής μουσικής τεχνολογίας των υ-

πολογιστών και του Internet, οι τρόποι ψηφιοποίησης και συμπίεσης μας έδωσαν

αρκετούς διαφορετικούς τύπους αρχείων ψηφιακού ήχου, που μπερδεύουν τους

αρχάριους και προβληματίζουν τους πιο έμπειρους.

Ξεκινώντας να ασχολούμαστε με τον ψηφιακό ήχο βρισκόμαστε αντιμέτω-

ποι με αρκετούς τύπους αρχείων που όταν εκτελούνται δεν έχουν πρακτικά καμία

διαφορά, ή έχουν ελάχιστη, αν κάποιος διαθέτει ευαίσθητο και εκπαιδευμένο αυτί.

Η πρώτη σημαντική διαφορά μεταξύ τους είναι το μέγεθος του αρχείου. Εταιρείες

και οργανισμοί δημιούργησαν διαφορετικά φορμάτ αρχείων, είτε για να επικρα-

τήσουν τεχνολογικά απέναντι στους ανταγωνιστές τους, είτε γιατί ήταν αναγκαίο

για να αναπτυχθούν νέες τεχνολογίες.

Η συμπίεση αρχείων ήχου είναι το πρώτο που μαθαίνουμε, ειδικά σήμερα

με τη νέα μόδα της διάθεσης μουσικής μέσω Internet. Ακόμα και όσοι δεν ασχο-

λούνται με υπολογιστές λίγο πολύ γνωρίζουν το πρότυπο ΜΡ3 μετά την επιτυχία

του Napster, τα νομικά προβλήματα και την κυκλοφορία συσκευών αναπαραγω-

γής μουσικής από τέτοια αρχεία. Όσοι όμως δοκίμασαν να ασχοληθούν με τη

ζωντανή μετάδοση μουσικής ή ραδιοφωνικών προγραμμάτων, είτε σαν ακροατές

είτε, πολύ περισσότερο, σαν τεχνικοί ή παραγωγοί προγράμματος, μπλέχτηκαν

σε ένα απίστευτο λαβύρινθο διαφορετικών τύπων φορμάτ. Όσο παράξενο και να

είναι, ελάχιστα φορμάτ ήχου έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούνται αν και έχουν

δημιουργηθεί άλλα πιο εξελιγμένα. Όλα έχουν Τα πλεονεκτήματα και τα μειονε-

κτήματα τους και πολλές φορές είναι θέμα προσωπικού γούστου το ποιο φορμάτ

θα χρησιμοποιήσει κανείς. Στις επόμενες σελίδες θα δούμε τα φορμάτ που συνα-

ντάμε πιο συχνά στην καθημερινή ενασχόληση με τον ψηφιακό ήχο.

4.1 AAC (Advanced Audio Coding)

Το πρότυπο AAC είναι η τελευταία λέξη στη συμπίεση ψηφιακής πληροφορίας

ήχου. Πετυχαίνει ιδανική ποιότητα ήχου και μεγάλους βαθμούς συμπίεσης με έ-

ξυπνη διαχείριση, απόρριψη και ανάκτηση πληροφορίας. Έτσι, παραγκωνίζει σι-

γά-σιγά το πολύ διαδεδομένο πρότυπο ΜΡ3 και είναι λογικό αφού είναι νεότερο

Page 28: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 28

και πιο εξελιγμένο πρότυπο. Κάνοντας μερικές δοκιμές απόδοσης βρήκαμε ότι το

πρότυπο AAC, σε χαμηλές συχνότητες δειγματοληψίας (π.χ. 96 Kbps) έχει την

ίδια ή και καλύτερη απόδοση από το ΜΡ3 σε ψηλές συχνότητες δειγματοληψίας

(π.χ. 128 Kbps), παρ' όλο που το αρχείο που συμπιέζεται με πρότυπο AAC είναι

πολύ μικρότερο σε μέγεθος. Η έκδοση που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή είναι μέ-

ρος του πρότυπου MPEC4. Για αυτό το λόγο και τα αρχεία με κωδικοποίηση

AAC μπορούν να έχουν επέκταση ".Μ4Α". Η πιο γνωστή εμπορική εφαρμογή του

αυτή τη στιγμή είναι στο online μουσικό κατάστημα της Apple, iTunes Music

Store.

4.2 AIFF (Audio Interchange File Format)

To πρότυπο AIFF είναι ένα φορμάτ μουσικών αρχείων που έχει δημιουργήσει η

εταιρεία Apple τεχνολογία συμπίεσης ψηφιακής μουσικής πληροφορίας που

χρησιμοποιήθηκε για το πρότυπο MiniDisc, και προσφέρει ψηφιακό ήχο με ποιό-

τητα που πλησιάζει αυτή των μουσικών CD. To πρότυπο MiniDisc, που χρησι-

μοποιείται στις ομώνυμες συσκευές της εταιρείας, χρησιμοποιεί την τεχνολογία

ATRAC για να αποθηκεύσει ένα ολόκληρο μουσικό CD σε ένα δίσκο μικρού μεγέ-

θους (2-1/2").

4.3 ATRAC3

Πρόκειται για μία νεότερη έκδοση του προτύπου συμπίεσης ATRAC, που

συμπιέζει μουσική πληροφορία σε ακόμα μικρότερα αρχεία. Χρησιμοποιείται για

ηχογραφήσεις σε μερικά από τα νεότερα μοντέλα MiniDisc με δυνατότητες εγ-

γραφής και κάποιες φορητές συσκευές αναπαραγωγής μουσικής με μνήμη για

την αποθήκευση της πληροφορίας. Επίσης χρησιμοποιείται σε κάποιες μουσικές

εφαρμογές στο Internet, με πιο γνωστές τις Liquid Audio και RealAudio. ∆ίνει τη

δυνατότητα για τρία διαφορετικά επίπεδα συμπίεσης. Την παλιότερη ATRAC με

συχνότητα δειγματοληψίας 292 Kbps, την LP2 mode με συχνότητα δειγματολη-

ψίας 132 Kbps και την LP4 mode με συχνότητα δειγματοληψίας 66 Kbps.

Πρόσφατα η Sony παρουσίασε την εξέλιξη του προτύπου με το όνομα

ATRAC3plus, που χρησιμοποιείται στις φορητές συσκευές ηχογράφησης Hi-MD

Page 29: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 29

της εταιρείας και πετυχαίνει ακόμα καλύτερη ποιότητα ήχου σε μικρότερες συ-

χνότητες δειγματοληψίας.

4.4 AU

Ένα πρότυπο ψηφιακού ήχου που χρησιμοποιείται συνήθως για τη διακί-

νηση μουσικών ψηφιακών αρχείων μέσω του Internet. Τα αρχεία AU μπορούν να

εκτελεστούν χωρίς πρόβλημα από οποιονδήποτε υπολογιστή άσχετα αν διαθέτει

Windows, Macintosh ή οποιοδήποτε άλλο λειτουργικό σύστημα.

4.5 Liquid Audio

To Liquid Audio είναι κάτι περισσότερο από ένα φορμάτ ψηφιακών αρχείων

ήχου. Προσφέρει software που υποστηρίζει το πρότυπο και βοηθάει στη διαχεί-

ριση και αναπαραγωγή ψηφιακών μουσικών αρχείων (Liquid Player) και ένα ε-

κτεταμένο δίκτυο από συνεργαζόμενα web sites (Liquid Music Network), από

όπου μπορούμε να κατεβάσουμε μουσική, πληρώνοντας τα αντίστοιχα δικαιώμα-

τα χρήσης. Τα αρχεία Liquid Audio συνήθως έχουν τις επεκτάσεις ".LQT" ή

".LA1" και υλοποιούν αρκετούς τύπους συμπίεσης, ενώ μπορούν να μεταδοθούν

σαν αρχεία και με τη μορφή streaming.

4.6 MIDI (Musical Instrument Digital Interface)

Τα αρχεία MIDI δεν περιέχουν μουσική ή ηχητική πληροφορία, αλλά εντο-

λές που επιτρέπουν σε synthesizers που υποστηρίζουν αυτό το πρότυπο να ε-

κτελέσουν μουσικά κομμάτια. Το πρότυπο ξεκίνησε σαν ένα μέσο επικοινωνίας

μεταξύ ηλεκτρονικών μουσικών οργάνων και στη συνέχεια πέρασε στους υπολο-

γιστές. Όλες οι κάρτες ήχου των ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορούν να παρά-

γουν μουσική από αρχεία MIDI με ποιότητα ανάλογη με την ποιότητα της κάρτας

ήχου. Αφού δεν περιέχουν μουσική πληροφορία αλλά μόνο εντολές, είναι φυσικό

να είναι πολύ μικρότερα σε μέγεθος από οποιαδήποτε άλλα ψηφιακά μουσικά

αρχεία και πολύ συχνά τα συναντάμε ενσωματωμένα σε ιστοσελίδες για να δώ-

σουν εξελιγμένα ηχητικά εφέ. Τα αρχεία MIDI συνήθως ξεχωρίζουν από την ε-

πέκταση ".MID"

Page 30: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 30

4.7 ΜΡ3 (MPEG1, Audio Layer 3)

Ένα από τα πιο δημοφιλή πρότυπα για την αποθήκευση και διακίνηση ψη-

φιακών μουσικών αρχείων, το πρότυπο ΜΡ3, έχει γίνει γνωστό σε όλους από το

Napster και τις διάφορες δικαστικές διαμάχες για τα δικαιώματα χρήσης της μου-

σικής, και έφτασε μέχρι τις οικιακές συσκευές αναπαραγωγής μουσικής. Η τεχνι-

κή συμπίεσης βασίζεται στην απόρριψη πληροφορίας και πιο συγκεκριμένα, συ-

χνοτήτων που το σύστημα θεωρεί ότι δεν είναι δυνατόν να καταλάβει το ανθρώ-

πινο αυτί. Όμως, παρά την απώλεια πληροφορίας, σε μεγάλες συχνότητες δειγ-

ματοληψίας προσφέρει ποιότητα που πλησιάζει τα μουσικά CD με αρχεία που

έχουν το ένα δέκατο του μεγέθους των ασυμπίεστων αρχείων τύπου WAV. Μπο-

ρούν να δημιουργηθούν αρχεία με πολλούς και διαφορετικούς ρυθμούς δειγ-

ματοληψίας, που έχουν επίδραση στο μέγεθος του αρχείου και την ποιότητα α-

ναπαραγωγής.

4.8 ΜΡ3 Pro

Μία εξελιγμένη έκδοση του προτύπου συμπίεσης ΜΡ3 που χειρίζεται τις

υψηλές συχνότητες, που συνήθως απορρίπτει σε μεγάλο βαθμό το κλασικό πρό-

τυπο, με μία εξελιγμένη μέθοδο που ονομάζεται Spectral Band Replication

(SBR). To υπόλοιπο μέρος του σήματος συμπιέζεται με τη χρήση της κλασικής

μεθόδου. Με αυτό τον τρόπο το τελικό αρχείο μπορεί να αναπαραχθεί ακόμα και

από παλιότερα προγράμματα που δεν υποστηρίζουν το νέο πρότυπο με μοναδι-

κό μειονέκτημα την απώλεια των υψηλών συχνοτήτων. Τα αρχεία που είναι κω-

δικοποιημένα με το πρότυπο ΜΡ3 Pro αποδίδουν πολύ καλύτερη ποιότητα με

μικρότερες συχνότητες δειγματοληψίας και κατ' επέκταση μικρότερο μέγεθος αρ-

χείων, όταν αναπαράγονται από προγράμματα που υποστηρίζουν το πρότυπο

ΜΡ3 Pro.

4.9 RealAudio

Ένα από τα πλέον διαδεδομένα πρότυπα για τη μετάδοση ψηφιακού ήχου

μέσω του Internet με τη μέθοδο streaming. Εξελίχθηκε από την εταιρεία Real και

τα αρχεία που είναι κωδικοποιημένα με αυτό το πρότυπο συνήθως δέχονται με-

Page 31: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 31

γάλη συμπίεση με αποτέλεσμα να έχουν πολύ μικρό μέγεθος. Η απόδοση είναι

πολύ ικανοποιητική σε μεγάλες συμπιέσεις και μικρή συχνότητα δειγματοληψίας,

και τα αρχεία που προκύπτουν είναι τόσο μικρά που μπορούν να μεταδοθούν

ακόμα και από απλές PSDN dial up γραμμές. Υπάρχει βέβαια και αντίστοιχη τε-

χνολογία για τη συμπίεση εικόνας και συνήθως και οι δύο τεχνολογίας συνυ-

πάρχουν κάτω από ένα πρότυπο με αρχεία που έχουν επέκταση ".RM"

4.10 SDII (Sound Designer II)

Είναι ένα πρότυπο για λειτουργικά συστήματα Macintosh που υλοποιείται

από επαγγελματικά προγράμματα επεξεργασίας ήχου. Τα αρχεία SDII, όπως και

τα πιο γνωστά AIFF και WAV, έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης ασυμπίεστης

μουσικής πληροφορίας που αποδίδει ποιότητα ίδια με αυτή των μουσικών CD.

4.11 SDMI (Secure Digital Music Initiative)

To SDMI είναι περισσότερο ένα σύστημα προστασίας των ψηφιακών μου-

σικών αρχείων από αντιγραφή παρά ένα πρότυπο τυποποίησης για τη συμπίεση

και την αποθήκευση ψηφιακών αρχείων ήχου. Τα προγράμματα και οι συσκευές

που υποστηρίζουν το πρότυπο μάς επιτρέπουν να κατεβάσουμε από το Internet

και να ακούσουμε μουσικά αρχεία με κωδικοποίηση που προστατεύει από αντι-

γραφές.

4.12 SHN (Shorten)

Το σύστημα κωδικοποίησης Shorten είναι ένα σύστημα συμπίεσης που δεν

απορρίπτει πληροφορία και μπορεί να αναπαραγάγει όλη τη μουσική πληροφο-

ρία με πολύ καλύτερη ποιότητα από τα πιο γνωστά ΜΡ3 και WMA συστήματα

συμπίεσης. Το σύστημα αποδίδει πολύ καλή μουσική ποιότητα από αρχεία που

έχουν το μισό μέγεθος των αρχικών αρχείων WAV ή AIFF. Το μέγεθος αυτό ό-

μως είναι απαγορευτικό για χρήση στο Internet και πολύ μεγαλύτερο από αυτό

των άλλων συστημάτων συμπίεσης, με αποτέλεσμα το σύστημα Shorten να μη

χρησιμοποιείται τόσο πολύ.

Page 32: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 32

4.13 Variable Bitrate (VBR)

Η τεχνολογία αυτή υλοποιείται από πολλά εξελιγμένα συστήματα συμπίε-

σης και επιτρέπει τη δημιουργία συμπιεσμένων αρχείων που έχουν πολύ καλύ-

τερη ποιότητα αναπαραγωγής με πολύ μικρότερο μέγεθος. Βασίζεται στη μετα-

βολή της συχνότητας δειγματοληψίας και της ποσότητας της πληροφορίας, που

αποθηκεύει ανάλογα με το πόσο σύνθετο είναι το σημείο του μουσικού κομματιού

που γίνεται η δειγματοληψία. Αν, για παράδειγμα, υπάρχει μόνο ένα μουσικό όρ-

γανο σε ένα σημείο χαμηλώνει ο ρυθμός δειγματοληψίας, ενώ όταν υπάρχουν

περισσότερα αυξάνεται.

4.14 Vorbis (Ogg Vorbis)

Ένα φορμάτ συμπίεσης ψηφιακών αρχείων ήχου που αναπτύχθηκε και

χρησιμοποιείται από τα προγράμματα και τα λειτουργικά συστήματα ανοικτού

software και βέβαια διατίθεται δωρεάν για οποιαδήποτε χρήση. Όπως και το σύ-

στημα ΜΡ3, βασίζεται στην απόρριψη πληροφορίας και συχνοτήτων που θεω-

ρούνται πέρα από το ακουστικό φάσμα του ανθρώπου. Βέβαια, χρησιμοποιεί δι-

αφορετική τεχνική για να επιλέξει τις συχνότητες που θα απορρίψει. Οι κατα-

σκευαστές του συστήματος ισχυρίζονται ότι προσφέρει καλύτερη ποιότητα με

αρχεία ίσα σε μέγεθος με αυτά που είναι κωδικοποιημένα με το σύστημα ΜΡ3 ή

την ίδια ποιότητα με αρχεία μικρότερου μεγέθους.

4.15 WAV

Ένα σύστημα που αναπτύχθηκε για τα συστήματα Windows και χρησιμο-

ποιείται για την αποθήκευση ασυμπίεστου ήχου υψηλής ποιότητας. Τα αρχεία

WAV περιέχουν ηχητικό σήμα με ποιότητα μουσικών CD (44.1 KHz/16-bit). Τα

αρχεία που είναι ψηφιοποιημένα με αυτό το σύστημα είναι πολύ μεγάλου μεγέ-

θους και καταλαμβάνουν σχεδόν 10 MB για κάθε λεπτό μουσικής.

Page 33: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 33

4.16 WMA (Windows Media Audio)

Το σύστημα κωδικοποίησης Windows Media Audio κατασκευάστηκε από τη

Microsoft και είναι σήμερα ένα από τα πιο δημοφιλή συστήματα για μεταφορά

ήχου μέσω του Internet. Αν και είναι λιγότερο γνωστό από το σύστημα ΜΡ3, πα-

ρέχει καλύτερη ποιότητα ήχου, ειδικά σε χαμηλές συχνότητες δειγματοληψίας

όπως 64 ή 96 Kbps. To πλεονέκτημα της καλύτερης απόδοσης κάνει το σύστημα

WMA ιδανικότερο για χρήση με φορητά συστήματα αναπαραγωγής και μετάδοση

ηχητικού σήματος μέσω του Internet με τη μέθοδο streaming. To σύστημα έχει

και δυνατότητες προστασίας των ψηφιακών μουσικών αρχείων από αντιγραφές,

σε αντίθεση με το σύστημα ΜΡ3.

Page 34: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 34

5. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ AUDITION 1.5

Το Audition 1.5 είναι ένα πρόγραμμα επεξεργασίας ήχου το οποίο μπορεί

κανείς να βρει στο Internet ως shareware. Οι δυνατότητες του είναι μεγάλες και

πολύ εκτεταμένες, αλλά θα εξετάσουμε εδώ μόνο αυτές που θα μας χρησιμεύ-

σουν στην ηχογράφηση και στο νοικοκύρεμα της ηχογράφησης μας.

Τo Audition μπορεί να ανοίξει μια μεγάλη γκάμα αρχείων ήχου, όπως :

wav, mp3, vqf, wma, ac3 κ.ά. και να τα εμφανίσει σε μορφή κυματομορφής είτε

mono ή stereo όπως φαίνεται στην Εικόνα 2:

Εικόνα 5 - Κυματομορφή μιας ηχογράφησης

Επίσης η δυνατότητα ηχογράφησης οποιασδήποτε εξωτερικής πηγής ήχου και η

αποθήκευσής της σε ψηφιακή μορφή σε οποιαδήποτε μορφή αρχείου, καθιστά το πρό-

γραμμα απαραίτητο βοήθημα για μουσικούς και όχι μόνο.

∆ιαθέτει ένα σεβαστό αριθμό από εφέ και plug-ins, ώστε να μπορέσουμε να

πραγματοποιήσουμε οποιαδήποτε παρέμβαση επιθυμούμε. Επίσης μπορούμε να χρη-

σιμοποιήσουμε κάποιο από τα εφέ DirectX τα οποία είναι κατασκευασμένα από διάφο-

ρες εταιρίες σύμφωνα με το πρότυπο αυτό.

Page 35: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 35

Το Audition επιτρέπει της εγγραφή και το μιξάρισμα μέχρι 128 στερεοφωνικών

τραγουδιών, χρησιμοποιώντας μια οποιαδήποτε κάρτα ήχου. Αν μάλιστα διαθέτουμε

παραπάνω από μία κάρτες, μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε όλες ταυτόχρονα χωρίς

κανένα πρόβλημα.

Το πρόγραμμα εργάζεται σε δύο mode: Στο Edit View Screen (Εικόνα 6) και στο

Multi Track View Screen (Εικόνα 7)

Εικόνα 6 - Edit View Screen

Page 36: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 36

Εμείς εδώ θα δούμε το 1ο mode που αφορά την ηχογράφηση. Εφόσον ηχογρα-

φήσουμε τα τραγούδια μας, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τα ιδιαίτερα ισχυρά εργαλεία

του. Με ιδιαίτερη ευκολία μπορούμε να ενσωματώσουμε αντήχηση, μπορούμε να επε-

ξεργαστούμε το δυναμικό πεδίο της ηχογράφησής μας, ώστε να του προσδώσουμε τα

χαρακτηριστικά.

Εικόνα 7 - Multi Track View Screen

Τα εφέ που έχει το πρόγραμμα είναι πολλά και εκπληκτικά όπως φαίνονται στο

μενού Effects :

Εικόνα 8 - Τα εφέ του Audition

Page 37: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 37

Επίσης μπορούμε, αν η πηγή είναι μονοφωνική, χαμηλής έντασης, λείπουν

κάποιες συχνότητες κ.λ.π. να την μετατρέψουμε σε στερεοφωνική, να ανεβάσου-

με την ένταση, με τη βοήθεια σύνθετων equalizer να τονίσουμε κάποιες ασθενείς

συχνότητες.

Εικόνα 9 Μετατροπή Mono - Stereo

Οι απαιτήσεις που χρειάζεται να έχει ο υπολογιστής είναι σε ισχύ είναι αντι-

κειμενικές. Όσο πιο γρήγορος είναι ο επεξεργαστής και η μνήμη όσο το δυνατόν

μεγάλη, τόσο πιο γρήγορα και άνετα θα γίνονται οι εργασίες επεξεργασίας καθώς

και η ηχογράφηση δεν θα έχει κενά. Βασικό στοιχείο είναι και η κάρτα ήχου κα-

θώς είναι υπεύθυνη για την ψηφιοποίηση του ήχου. Έτσι μια καλή κάρτα π.χ. με

24-Bit 192KHz και 108db SNR (στην εργασία χρησιμοποιήθηκε η CREATIVE

SOUND BLASTER Audigy 2 ZS με αυτά τα χαρακτηριστικά) πετυχαίνουμε άρι-

στα αποτελέσματα καθώς μπορούμε πέρα από το κλασικό AUDIO CD να έχουμε

και κάποιες επαγγελματικές ηχογραφήσεις για SUPER AUDIO CD ή AUDIO

DVD.

Page 38: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 38

Εικόνα 10 - Εξωτερική κάρτα ήχου

Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης, που μπορεί κάλλιστα να περιλαμβάνει

χρήση επαγγελματικών καρτών ήχου, το αναλογικό σήμα μετατρέπεται σε μια

ακολουθία από bits (δηλαδή σειρές από 0 και 1) και εγγράφεται ψηφιακά σε κα-

τάλληλα αποθηκευτικά μέσα, π.χ. σκληρούς δίσκους ή κασέτες DAT (Digital Au-

dio Tape). Αυτή η διαδικασία γίνεται σε πραγματικό χρόνο ενώ παράλληλα είναι

δυνατό να ακούμε το ηχογραφημένο σήμα με ταυτόχρονη μετατροπή του από

ψηφιακό σε αναλογικό.

Page 39: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 39

6. ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ

Πρώτα απ’ όλα χρειάζεται να ρυθμίσουμε τα Windows έτσι ώστε να γνωρί-

ζουν από ποια είσοδο της κάρτας ήχου πρόκειται να ηχογραφήσουμε γνωρίζο-

ντας ότι υπάρχουν οι εξής :

Εξωτερικές MIC, LINE IN, και εσωτερικές CD IN, AUX IN, MODEM (εξαρτάται

από τον τύπο της κάρτας ήχου που έχουμε). Αυτό γίνεται εάν ανοίξουμε την ε-

φαρμογή Ένταση ήχου από : Έναρξη – Προγράμματα – Βοηθήματα - ∆ια-

σκέδαση – Ένταση ήχου και από το μενού Επιλογές – Ιδιότητες – Ηχογρά-

φηση – ΟΚ. Έπειτα τσεκάρουμε την είσοδο που θέλουμε και ρυθμίζουμε την έ-

νταση της ηχογράφησης ώστε να μην παραμορφώνει. Ρυθμίζουμε με σύρσιμο

τον δείκτη της έντασης περίπου στη μέση και αργότερα θα κάνουμε την βασική

ρύθμιση.

Εικόνα 11 - Παράθυρο μίκτη των Windows

Page 40: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 40

7. ΣΥΝ∆ΕΣΕΙΣ

Ετοιμάζουμε τη συσκευή η οποία θα αποτελέσει την πηγή ήχου για την

ηχογράφηση π.χ. βάζουμε την κασέτα στο κασετόφωνο ή τον δίσκο βινυλίου στο

πικάπ.

Συνδέουμε έπειτα τα καλώδια RCA της εξόδου της συσκευής στην είσοδο

Line In της κάρτας ήχου του Υπολογιστή και ξεκινούμε με το play την αναπαρα-

γωγή των κομματιών από το κασετόφωνο ή το πικάπ.

Εικόνα 12 - Καλώδιο RCA για σύνδεση με το Η/Υ

Εικόνα 13 - Σύνδεση του καλωδίου στην κάρτα ήχου

Page 41: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 41

Έχοντας ανοιχτό το Audition επιλέγουμε : File – New – Επιλέγουμε για

Simple Rate : 44100, Channels : Stereo και Resolution : 16-bit (αυτές οι τιμές

είναι υποχρεωτικές για τη δημιουργία Audio CD, αν όμως θέλουμε άλλο μέσο

ήχου μπορούμε να αλλάξουμε τιμές) και πατάμε ΟΚ.

Τώρα έχοντας τσεκάρει προηγουμένως στον μίκτη των Windows για είσο-

δο ηχογράφησης την Line In, πηγαίνουμε από το μενού Options και τσεκάρουμε

το Monitor Record Level ώστε να βλέπουμε τη γραμμή έντασης της ηχογράφη-

σης (VU-Meter),

Εικόνα 14 - Παράθυρο επιλογών ποιότητας ηχογράφησης

για να μην έχουμε παραμόρφωση ή πολύ χαμηλή η ένταση. Την ρύθμιση της έ-

ντασης την επιτυγχάνουμε από τον μίκτη και από την επιλογή Ηχογράφηση (ό-

πως έχουμε δει παραπάνω).

Εικόνα 15 - Γραμμή ένδειξης στάθμης εισόδου εγγραφής (View Meter)

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και ακουστικά Studio ώστε να διακρί-

νουμε τυχόν παρεμβολές, θορύβους, στάθμη έντασης για ένα επιθυμητό -

καλύτερο αποτέλεσμα.

Τώρα είμαστε έτοιμοι για εγγραφή στο σκληρό δίσκο. (Απαιτείται μεγάλος

χώρος ελεύθερος για αυτή την εργασία αλλά και για την επεξεργασία. Περίπου

διπλάσιος χώρος απ’ αυτόν του CD δηλ. 700+700Mb = 1.4Gb τουλάχιστον)

Page 42: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 42

8. Η ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ

Όταν είμαστε έτοιμοι μπορούμε να πατήσουμε το REC από τον πίνακα ε-

λέγχου, όπως φαίνεται παρακάτω, για να ξεκινήσει η εγγραφή:

REC

Εικόνα 16 - Πίνακας ελέγχου εγγραφής - αναπαραγωγής

Από αυτή τη στιγμή κι έπειτα καλό είναι να μην απασχολούμε τον υπολο-

γιστή με το άνοιγμα άλλων εφαρμογών για την ανεπιθύμητη διακοπή της δειγμα-

τοληψίας της ηχογράφησης. Τώρα μπορούμε να ηχογραφήσουμε όλη τη κασέτα

ή τον δίσκο σε ένα αρχείο ή να διακόπτουμε σε κάθε κομμάτι δημιουργώντας α-

ντίστοιχα αρχεία. Μπορούμε βέβαια να ηχογραφήσουμε με προεπιλεγμένο χρόνο

ηχογράφησης γλιτώνοντας έτσι την παραμονή μας στο χώρο για να σταματή-

σουμε την ηχογράφηση. Έτσι τσεκάρουμε από το μενού Options το Timed Re-

cord Mode και όταν πατήσουμε REC ρυθμίζουμε σε πόσο χρόνο να σταματήσει

αυτόματα την ηχογράφηση, όπως φαίνεται και παρακάτω :

Εικόνα 17 - Παράθυρο ρύθμισης χρόνου εγγραφής

Μόλις τελειώσει η εγγραφή, πατάμε το STOP και περιμένουμε να τελειώ-

σει η διαδικασία. Το αποτέλεσμα θα είναι κάτι όπως το παρακάτω :

Page 43: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 43

Εικόνα 18 - Εμφάνιση των κομματιών σε κυματομορφή

Φαίνονται ξεκάθαρα τα όρια των κομματιών, η αλλαγή της πλευράς της

κασέτας (στους δίσκους δεν έχουμε τέτοιο θέμα) και στο τέλος το μεγάλο κενό.

Εδώ μπορούμε να αποθηκεύσουμε το αποτέλεσμα σε αρχείο wav για να το έ-

χουμε στην αρχική του μορφή καθώς θα χρειαστεί σίγουρα μετά από πολλές ε-

πεξεργασίες με λάθος αποτέλεσμα (File - Save as… δίνουμε όνομα – επιλέγουμε

τη θέση αποθήκευσης και πατάμε Αποθήκευση).

Page 44: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 44

9. ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ

Στη συνέχεια πρέπει να κόψουμε τα άχρηστα κομμάτια της εγγραφής για να

μείνει το καθαρό στοιχείο της εγγραφής μας. Συνήθως στην αρχή υπάρχει πάντα

κάποιο κενό για μην χάσουμε κάποιο εισαγωγικό μέρος μουσικό και για να ξεκι-

νήσει ο υπολογιστής να δίνει πόρους στην εγγραφή ώστε αν υπάρχει κάποιο α-

νεπιθύμητο μέρος να μην γίνει σε σημείο που δεν μπορούμε να το διορθώσουμε.

Αυτό επιτυγχάνεται με μαρκάρισμα της ανεπιθύμητης περιοχής και με De-

lete όπως βλέπουμε παρακάτω :

Εικόνα 19 - Εμφάνιση του κενού της αρχής και διαγραφή του

Από την διπλανή εργαλειοθήκη μπορούμε να

επιλέξουμε τα κουμπιά Zoom για να μεγεθύνουμε

την κυματομορφή, ώστε να μπορούμε να εργα-

στούμε με λεπτομέρεια πάνω στον ήχο.

Εικόνα 20 - ΖΟΟΜ

Page 45: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 45

10. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ – ΑΠΟΘΟΡΥΒΟΠΟΙΗΣΗ

Φθαρμένοι δίσκοι βινυλίου, χιλιοπαιγμένες αναλογικές κασέτες, μηχανικές

δονήσεις, ασυμβατότητες ψηφιακών συσκευών, παρεμβολές ηλεκτρικού δικτύου,

οδηγούν σε εγγραφές γεμάτες φύσημα και ενοχλητικούς θορύβους, είναι ατέλειω-

τη. Ατυχώς, τα προβλήματα αυτά δεν εντοπίζονται μόνο στα αναλογικά μέσα ού-

τε εξαφανίζονται μόλις μετατρέψουμε το περιεχόμενο των τελευταίων σε ψηφιακή

μορφή. Το ζήτημα είναι γνωστό σε όλους εδώ και δεκάδες χρόνια, ενώ οι πα-

λαιότεροι θα έχουν ζήσει από πρώτο χέρι την καθημερινή φροντίδα που απαι-

τούσαν οι δίσκοι βινυλίου, οι βελόνες των πικάπ και οι κεφαλές των κασετοφώ-

νων ώστε να διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Το ζήτημα αρχίζει να μας απασχολεί όταν το αρχικό μας σήμα είναι κακής

ποιότητας ή αν κατά τη διάρκεια της ψηφιακής ηχογράφησης παρεισφρέουν

πολλοί, μεγάλης έντασης ή ενοχλητικής μορφής εξωγενείς ήχοι.

Εδώ λοιπόν έρχονται τα εργαλεία του Audition τα οποία με λεπτό χειρισμό

και πολλές δοκιμές λύνουν το πρόβλημα σε μεγάλο βαθμό. Πριν προχωρήσουμε

στην αποθορυβοποίηση, θα χρησιμοποιήσουμε ένα εφέ, το Normalize, από το

μενού Effects – Amplitude – Normalize... το οποίο ελέγχει όλη τη δυναμική περι-

οχή της ηχογράφησης και ρυθμίζει αυτόματα όπου είναι χαμηλή η ένταση του

τραγουδιού, την αυξάνει ενώ όπου είναι δυνατή, την χαμηλώνει, κρατώντας μια

ισορροπία εντάσεων σε όλα τα κομμάτια του CD που πρόκειται να δημιουργή-

σουμε, ώστε να μην χρειάζεται ο ακροατής που θα το ακούσει ή το ραδιόφωνο

που θα το παίξει να ρυθμίζει σε κάθε κομμάτι την ένταση.

Όπως φαίνεται παρακάτω, δοκιμάζουμε στο 100% τη ρύθμιση, να δούμε

το αποτέλεσμα, εκτός κι αν όλη η εγγραφή έγινε σε χαμηλή στάθμη, επομένως

θα το αυξήσουμε λίγο :

Εικόνα 21 - Εφέ Normalize

Page 46: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 46

Σαν δεύτερο βήμα θα καθαρίσουμε τον ήχο από το θόρυβο με το εφέ Hiss

Reduction που είναι ενσωματωμένο στο Audition και εμφανίζεται από το μενού

Effects – Noise Reduction – Hiss Reduction :

Εικόνα 22 - Εφέ Hiss Reduction

Έπειτα πατάμε το Get noise floor για να βρεθεί το κατώφλι του θορύβου

και εμφανίσει το μέγεθος του:

Εικόνα 23 - Παράθυρο του εφέ Hiss Reduction

Page 47: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 47

Εδώ έπειτα μπορούμε να ακούσουμε με το Preview το αποτέλεσμα της

ρύθμισης που έγινε αυτόματα με το Get Noise Floor και τσεκάροντας το Bypass

συγκρίνουμε τον πρωτότυπο ήχο με αυτόν του Hiss Reduction. Επίσης μπο-

ρούμε με το ποντίκι να αλλάξουμε τα σημεία συχνότητας του φίλτρου για καλύτε-

ρο αποτέλεσμα. Αν κατά το άκουσμα, χάνονται κάποιες χρήσιμες συχνότητες,

τότε ρυθμίζουμε το Noise Floor Adjust σε χαμηλότερη τιμή. Μπορούμε να χρη-

σιμοποιήσουμε και τα Presets που είναι τα : High, Light, Standard Hiss Re-

duction για γρήγορα αποτελέσματα.

Όταν το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό, τότε πατάμε ΟΚ και επιστρέφου-

με στην αρχική οθόνη. Αν κάνουμε κάποιο λάθος, τότε χρησιμοποιούμε τη γνω-

στή αναίρεση από το μενού : Edit – Undo Hiss Reduction ή Ctrl-Z.

Άλλο ένα εφέ αποθορυβοποίησης είναι το Noise Reduction από το ίδιο

μενού των εφέ, με εξίσου καλά αποτελέσματα, όμως θέλει λίγο περισσότερη

προσοχή στις ρυθμίσεις επειδή αλλοιώνει τον ήχο και δημιουργεί ένα ηλεκτρονι-

κά παραγόμενο αποτέλεσμα χάνοντας την φυσικότητά του. Λειτουργεί με παρό-

μοιο τρόπο με το προηγούμενο. Εδώ πατάμε το κουμπί Get Profile from Selec-

tion και εμφανίζει το προφίλ του θορύβου με λεπτομέρεια προτείνοντας κιόλας

αυτόματα μία ρύθμιση, όπως φαίνεται παρακάτω :

Εικόνα 24 - Παράθυρο του εφέ Noise Reduction

Page 48: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 48

Εδώ ελαττώνουμε το Noise Reduction Level κοντά στο Low για να έχουμε το

επιθυμητό αποτέλεσμα.

Άλλα εφέ που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στην περίπτωση που η πη-

γή μας είναι πικάπ, είναι τα Click/Pop Eliminator & Clip Restoration. Το μεν πρώ-

το ελέγχει όλα τα κομμάτια της ηχογράφησης και βρίσκει τα σημεία στα οποία

υπάρχουν Clicks ή Pops τα οποία είναι αποτελέσματα των δίσκων βυνιλίου πού

έχει παιχθεί πολλές φορές και η βελόνα έχει χαράξει το αυλάκι, και τα διορθώνει

αυτόματα αλλά και με δική μας επέμβαση στις ρυθμίσεις. Το δε δεύτερο βρίσκει

που υπάρχουν στιγμιαία κενά ήχου και τα διορθώνει σε ικανοποιητικό βαθμό

όπως φαίνεται παρακάτω :

Εικόνα 25 - Παράθυρο εφέ Click/Pop Eliminator

Page 49: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 49

Εικόνα 26 - Παράθυρο εφέ Clip Restoration

Αν η κασέτα είχε γραφεί χωρίς κάποιο εφέ βάθους ή δεν έχει σωστή στε-

ρεοφωνική εικόνα, τότε μπορούμε να προσθέσουμε σ’ αυτό το σημείο εμείς κά-

ποιο εφέ γλυκαίνοντας τον ήχο, δίνοντάς τον κάποια ζωντάνια. Αυτό το εφέ βρί-

σκεται στο ίδιο μενού Effects – Delay Effects – και είναι το Reverb για προσθήκη

βάθους, Chorus για προσθήκη όγκου φωνών σε χορωδία ή γέμισμα φωνής σε

τραγουδιστή, Delay για καθυστέρηση του ήχου λόγω τεχνητής ανάκλασης κ.α.

Εικόνα 27 - Τα εφέ Delay Effects

Page 50: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 50

11. ∆ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ

Τώρα ήρθε η ώρα να διαχωρίσουμε τα κομμάτια (tracks) που θα αποτελέ-

σουν τα κομμάτια του CD, λόγω του ότι το πρόγραμμα εγγραφής Audio CD βλέ-

πει το κάθε αρχείο ήχου σαν ένα κομμάτι.

Την αρχή ενός τραγουδιού και το τέλος του μπορούμε εύκολα να τα ξεχωρί-

σουμε από την κυματομορφή που έχουμε μπροστά μας, χρησιμοποιώντας και το

εργαλείο του Zoom. Μαρκάρουμε λοιπόν την περιοχή του πρώτου τραγουδιού,

όπως φαίνεται παρακάτω:

Εικόνα 28 - Αποθήκευση των κομματιών ένα-ένα σε αρχείο

Αφού μαρκάρουμε την περιοχή, πατάμε File – Save Selection… δίνουμε

ένα όνομα για το πρώτο κομμάτι του τραγουδιού π.χ. 01 – My song - από τη λί-

στα Αποθήκευση επιλέγουμε Windows PCM (*.Wav) (για τύπο αρχείου χωρίς

συμπίεση) – επιλέγουμε έπειτα τον φάκελο στον οποίο θα αποθηκευτούν τα αρ-

χεία και πατάμε Αποθήκευση. Αυτό το επαναλαμβάνουμε για όλα τα κομμάτια

Page 51: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 51

της κασέτας που ηχογραφήσαμε. Έτσι ο φάκελος θα περιέχει όλα τα αρχεία wav

που αποτελούν τα κομμάτια για το CD ήχου που θα το «κάψουμε» με άλλο πρό-

γραμμα που είναι το Nero Reloaded 6. Εδώ να πούμε ότι οι τελευταίες εκδόσεις

των προγραμμάτων εγγραφής CD μπορούν να γράψουν από οποιαδήποτε μορ-

φή αρχείου ήχου όπως : mp3, aac, atrac, wma κ.α. Η πιο καλή όμως ποιότητα

υπάρχει στα αρχεία wav επειδή δεν υπάρχει βαθμός συμπίεσης εν αντιθέσει με

άλλους τύπους κι έτσι έχουμε τα πρωτότυπα σε καλή ποιότητα.

Εικόνα 29 - Αποθήκευση σε πολλούς τύπους αρχείων

Page 52: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 52

12. ∆ΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΟ CD

Για τη δημιουργία του Audio CD από τα αρχεία της εγγραφής που κάναμε,

θα χρησιμοποιήσουμε το Nero 6.0 Reloaded, με το οποίο επίσης μπορούμε να

δημιουργήσουμε μουσικές συλλογές από τραγούδια που έχουμε στο σκληρό μας

δίσκο από διάφορα CD.

Αμέσως μόλις εκκινήσουμε το Nero, το πρόγραμμα θα εμφανίσει έναν α-

ριθμό διαφορετικών επιλογών. Μία από αυτές ονομάζεται Music CD. Την επιλέ-

γουμε, κάνουμε κλικ στο New και μεταφερόμαστε σε ένα νέο παράθυρο. Αν κοι-

τάξουμε προσεκτικά, θα δούμε ότι η μπάρα στο κάτω μέρος της οθόνης που α-

ναφέρεται στην χωρητικότητα του CD, είναι τώρα βαθμολογημένη σε λεπτά.

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε CD των 74 ή 80 λεπτών μουσικής, οπότε ανά-

λογη θα είναι και η μπάρα.

Εικόνα 30 – Παράθυρο της εφαρμογής Nero Reloaded για εγγραφή σε CD

Page 53: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 53

Στο παράθυρο του file browser, επιλέγουμε τον φάκελο στον οποίο έχουμε

αποθηκεύσει όλα τα αρχεία wav ή και mp3 που φαίνονται δεξιά και τα μεταφέ-

ρουμε στα αριστερά ώστε να εμφανίζονται σαν κομμάτια του CD αριθμημένα. Αν

τα κομμάτια που έχουμε επιλέξει δεν χωράνε στο CD, η μπάρα θα χρωματιστεί

με κόκκινο, για να υποδηλώσει ότι έχουμε ξεπεράσει το επιτρεπτό όριο χώρου.

Αν συμβεί αυτό, θα πρέπει να διαγράψουμε ορισμένα κομμάτια κάνοντας δεξί

κλικ πάνω τους και επιλέγοντας DELETE.

Τα κομμάτια θα τοποθετηθούν αυτόματα στο CD, με την σειρά που τα επι-

λέξαμε εμείς. Μπορούμε φυσικά να αλλάξουμε εύκολα τη σειρά των τραγουδιών,

και να τα τοποθετήσουμε όπως επιθυμούμε. Από το παράθυρο της λίστας του

CD απλώς μεταφέρουμε με σύρσιμο τα τραγούδια επάνω ή κάτω στη λίστα και

τα τοποθετούμε με τη σειρά που θέλουμε.

Τώρα είμαστε έτοιμοι να ‘κάψουμε’ το CD. Κάνουμε αριστερό κλικ στο με-

νού Record και επιλέγουμε Burn Compilation. Από το παράθυρο που εμφανίζε-

ται, επιλέγουμε και πάλι Burn. Ο υπολογιστής θα αρχίσει τώρα να γράφει το CD,

ενώ όταν η όλη διαδικασία ολοκληρωθεί, το Nero θα σας ειδοποιήσει με ένα πα-

ράθυρο και θα εξάγει το CD. Το μόνο που μας μένει τώρα είναι να δοκιμάσουμε

το CD σε κάποιο επιτραπέζιο CD PLAYER, το οποίο λογικά δεν θα έχει κάποιο

πρόβλημα να το αναπαράγει.

Page 54: Convert Analog Sound to Digital 2010

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΗΧΟΥ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ Σελίδα 54

13. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΑ:

ΗΧΟΛΗΨΙΑ, η ∆ημιουργία με τη σύγχρονη τεχνολογία, Εκδόσεις ΙΩΝ, ∆ημήτρης

∆ώδης

ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ένας απλός και περιεκτικός οδηγός για αρχάριους, Εκ-

δόσεις ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ, ∆ημήτρης Αρναούτογλου

ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΑ:

RAM, τεύχος 135, 142, 145

HiTECH, στήλη ∆ια ταύτα, τεύχος 97,100, 103, 104, 105

CHIP

Pocket CHIP Book

Computer Software Book

WEB SITES:

http://mri.ee.auth.gr/lessons/les_2_3.html

http://www.in.gr/Articles/Article.asp?ArticleId=26899&CurrentTopId=26542&Issue

Title=RAM+135

http://www.in.gr/Articles/Article.asp?ArticleId=67930&CurrentTopId=67644&Issue

Title=RAM+145

http://www.athensmastering.com/gr/q_a01.htm

http://www.in.gr/Articles/Article.asp?ArticleId=53394&CurrentTopId=53167&Issue

Title=%D4%E5%FD%F7%EF%F2+RAM