Computer για όλους 1/1/1983

ΠEPIEXOMENATO ΣHMEIΩMA TOY EKΔOTHΛίγα λόγια για το περιοδικό 4NEA ΠPOΪONTA 6ΘEMATAn Tι είναι ένας κομπιούτερ; 14n BASIC: Tο ευαγγέλιο του ερασιτέχνη 18n Σύνθεση και αναγνώριση ομιλίας από τον κομπιούτερ 36ME MIA MATIAO οικιακός κομπιούτερ ως μέσο ενημέρωσης 22ΠAPOYΣIAΣH KOMΠIOYTEPAφιέρωμα στους κομπιούτερ της Sinclair Research 24KOMΠIOYTEP TΣEΠHΣSharp PC-1500 39EΞAPTHMATA KAI ΠEPIΦEPEIAKAΔισκέτες και σκληροί δίσκοι 43EΠAΓΓEΛMATIKA ΠPOΓPAMMATAEπεξεργαστές κειμένου 46ΠAPOYΣIAΣH ΠPOΓPAMMATΩN� Flight Simulation � Mazogs� Vu-File � Vu-Calc � Centipede 51ΠPOΓPAMMATA ΓIA ΣAΣ� ZX-MAN � Aεροναυμαχία � Bιορρυθμοί 53MAΘHMATA ΓΛΩΣΣAΣBASIC (MEPOΣ I) 55OI ΔIAΓΩNIΣMOI TOY �COMPUTER ΓIA OΛOYΣ� 58H ΣEΛIΔA TΩN APXAPIΩNKαλώς ήλθατε στον κόσμο του κομπιούτερ 60OΔHΓOΣ AΓOPAΣ 62

TEYXOΣ 1IANOYAPIOΣ 1983

TIMH ΔPX. 150

IΔIOKTHΣIACOMPUPRESS O.E.

EKΔOTHΣ - Δ/NTHΣNίκος Mανούσος

ΣYMBOYΛOΣ EKΔOΣHΣΣταύρος Πανέλης

Διευθυντής του περιοδικούTO ΠEPIΣKOΠIO THΣ EΠIΣTHMHΣ

ΣYNEPΓATEΣΓιάννης Σγουροβασιλάκης

MαθηματικόςM.Sc. Computer Sciences

Nίκος KαράνηςHλεκτρονικός

Παναγιώτης AργυρακόπουλοςMαθηματικός - Φυσικός

Προγραμματιστής - AναλυτήςKώστας Παπαστεφάνου

HλεκτρονικόςAντώνης Aσημακόπουλος

Προγραμματιστής - AναλυτήςΓιώργος Παπανικολάου

Προγραμματιστής - AναλυτήςEπιστημονικών Eφαρμογών

ANTAΠOKPITEΣ EΞΩTEPIKOYAντώνης Bεκρής (Γαλλία)Γιάννης Mπασιάς (Γαλλία)Γιάννης Mυλωνάκης (Iταλία)Nίκος Σταθάτος (Aγγλία)Mανώλης Kώστογλου (Γερμανία)Σταύρος Bλαχογιάννης (HΠA)ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩNKαίτη AποστολοπούλουKAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIAKώστας AραβαντινόςΔHMOΣIEΣ ΣXEΣEIΣ - ΔIAΦHMIΣEIΣAγάπη ΛαλιώτηΓPAMMATEIAKική Mιχαλοπούλου

ΓPAΦEIABερανζέρου 15, Aθήνα 141ΩPEΣ ΓPAΦEIOY8:00 - 15:30 KAΘHMEPINΩΣTHΛEΦΩNO3621985

�COMPUTER ΓIA OΛOYΣ� Mηνιαίο περιοδικό για τους μικροϋπολογιστές � YΠEYΘYNOΣ ΣYMΦΩNA ME TO NOMO: Nί-κος Mανούσος, 25ης Mαρτίου 27, Xολαργός � ΦΩTOΣTOIXEIOΘEΣIA: OΣTPAKO � ANAΠAPAΓΩΓH EΞΩΦYΛΛOY -EΣΩTEPIKΩN: Zαχαρίας Kωνσταντινίδης � ΔIAXΩPIΣMOI TETPAXPΩMIΩN: AΛΦA EΠE � EKTYΠΩΣH: ΛιθογραφίαAθηνών � BIBΛIOΔEΣIA: Aφοί Bαλαβάνη � ΣYNΔPOMEΣ ETHΣIEΣ EΣΩTEPIKOY (11 TEYXH): 1.650 δρχ. NΠΔΔ, Eπι-χειρήσεις, Tράπεζες, Bιβλιοθήκες: 2.500 δρχ. EΞΩTEPIKOY (AEPOΠOPIKΩΣ) Eυρώπη: 1.900 δρχ. Aμερική: 2.100 δρχ.Kύπρος: 1.800 δρχ. � EΠITAΓEΣ: Περιοδικό COMPUTER ΓIA OΛOYΣ, Bερανζέρου 15, Aθήνα - 141

O μικροϋπολογιστής ZX Spectrum είναι τοτελευταίο δημιούργημα της Sinclair Researchμε δυνατότητες έγχρωμων απεικονίσεων. Tοαφιέρωμά μας στους κομπιούτερ της βρετα-νικής αυτής εταιρείας αρχίζει στη σελίδα 24.

Σελ. 46

Σελ. 39

Σελ. 14

Aγαπητοί αναγνώστες,

H �πληροφοριακή έκρηξη� που παρατηρείται στο τε-λευταίο τρίτο του αιώνα μας είχε ως συνέπεια την εξέ-λιξη και διάδοση των ηλεκτρονικών υπολογιστών σεσημείο που κανείς δεν μπορούσε να φαντασθεί πριναπό 20 χρόνια. H �εισβολή� αυτή των κομπιούτερ σεόλες τις δραστηριότητες του σύγχρονου ανθρώπου έχειφτάσει σήμερα σε τέτοιο σημείο ώστε να έχει διατυπω-θεί από �επίσημα χείλη� η άποψη ότι μέχρι το 2000εκείνοι που δεν θα μπορούν να χειριστούν και να επι-κοινωνήσουν με τους κομπιούτερ θα βρίσκονται σε μιαανάλογη θέση με όσους στις αρχές του αιώνα μας δενήξεραν ανάγνωση και γραφή! Aκόμα όμως και αν θεω-ρήσουμε την άποψη αυτή υπερβολική, κανείς δεν μπο-ρεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι οι κομπιούτερέχουν εισχωρήσει σήμερα σε χώρους τόσο διαφορετι-κούς όσο το σχολείο και η επιχείρηση, η ιατρική και ηοικονομία.

Tο περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας είναι το μο-ναδικό περιοδικό πλατιάς κυκλοφορίας που ασχολείται

αποκλειστικά με τους κομπιούτερ. Στόχος του δεν είναιμόνο η ενημέρωση όσων ήδη ασχολούνται με τους υπο-λογιστές, αλλά επίσης η γνωριμία με τους κομπιούτερόλων εκείνων των νέων ανθρώπων που θέλουν κι αυτοίνα πάρουν μέρος στην �επανάσταση� που γίνεται σήμε-ρα σ� αυτόν τον τομέα. Aυτό άλλωστε θα το διαπιστώσε-τε και μόνοι σας βλέποντας τη διάρθρωση της ύλης τουπρώτου τεύχους, που καλύπτει, νομίζουμε, αρμονικά καιτους δύο χώρους, ικανοποιώντας ταυτόχρονα τον �πε-πειραμένο χρήστη� και προσφέροντας στο νεοεισερχόμε-νο στον κόσμο των μικροκομπιούτερ τις πρώτες απαραί-τητες γνώσεις.

Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι, ενώ το περιοδικόθα ασχολείται κυρίως με τους �προσωπικούς� ή �οικια-κούς� μικροκομπιούτερ καθώς και με τους μικροκομπι-ούτερ επιχειρήσεων, κάθε σημαντική εξέλιξη στον τομέατων μεγαλύτερων �mainframe� κομπιούτερ θα προβάλ-λεται από τις σελίδες του, σε μια προσπάθεια να διατη-ρούμε τους αναγνώστες μας ενήμερους για όλες τις εξε-λίξεις στον ευρύτερο χώρο των ηλεκτρονικών υπολογι-στών.

4

ΛIΓA ΛOΓIA ΓIA TO ΠEPIOΔIKOΣHMEIΩMA TOY EKΔOTH

5

Eδώ νομίζουμε ότι θα πρέπει να τονιστεί και ένα άλλοσημείο. Όπως ίσως θα παρατηρήσατε, στο πρώτο αυτότεύχος παρουσιάζουμε τους κομπιούτερ της Sinclair Re-search, δηλαδή τον ZX81 και τον ZX Spectrum. Δύοακόμα από τις μόνιμες στήλες του περιοδικού ασχολού-νται με τον ZX81, η στήλη �ΠAPOYΣIAΣH ΠPOΓPAM-MATΩN� και η στήλη �ΠPOΓPAMMATA ΓIA ΣAΣ�. Θα θέ-λαμε, λοιπόν, να δηλώσουμε από την αρχή ότι το �βά-ρος� του πρώτου τεύχους πέφτει στον Sinclair ZX81 όχιγια κανέναν άλλο λόγο, αλλά μόνο και μόνο επειδή απότα στοιχεία της αγοράς που έχουμε συγκεντρώσει φαίνε-ται ότι το μηχάνημα αυτό, με τη χαμηλή τιμή του, είναιιδιαίτερα δημοφιλές στο ελληνικό αγοραστικό κοινό.Όπως άλλωστε θα διαπιστώσετε διαβάζοντας τα εισαγω-γικά σχόλια κάθε στήλης, περιμένουμε από σας να καθο-ρίσετε την �κατευθυντήρια γραμμή� του περιοδικού γρά-φοντάς μας τι ακριβώς θα θέλατε να δείτε στα επόμενατεύχη, καθώς φυσικά και το μοντέλο του μικροκομπιού-τερ για το οποίο ενδιαφέρεστε.

Θα κλείσουμε το σύντομο αυτό σημείωμα, καλώνταςτους αναγνώστες μας σε μια γόνιμη επικοινωνία και

ανταλλαγή απόψεων ώστε κάθε τεύχος του περιοδικούμας να είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Γράψτε μαςελεύθερα τις σκέψεις, τις ιδέες, τις προτάσεις σας και τηνκαλοπροαίρετη κριτική σας. Θα δημοσιεύσουμε όσες επι-στολές μάς επιτρέπει ο χώρος της αλληλογραφίας, ενώόλες οι άλλες θα προωθούνται στους αντίστοιχους συνερ-γάτες μας ή, όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο, στους υπεύθυ-νους των αντιπροσωπιών ηλεκτρονικών υπολογιστών.

O τομέας των μικροκομπιούτερ εξελίσσεται σε παγκό-σμια κλίμακα με ιλιγγιώδη ρυθμό, που είναι αδύνατον ναπαρακολουθήσει κανείς χωρίς την κατάλληλη και υπεύθυνηενημέρωση. Eλπίζουμε ότι το περιοδικό �COMPUTER ΓIAOΛOYΣ� θ� αποτελέσει έναν πολύτιμο σύντροφο που θασας βοηθήσει να προσαρμοστείτε με επιτυχία σ� έναν κό-σμο στον οποίο οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θα είναι άρρη-κτα δεμένοι με την ίδια τη ζωή σ� όλες τις εκδηλώσεις της.

Kαλό ταξίδι, λοιπόν, στον κόσμο του μέλλοντος μέσααπό τις σελίδες του νέου περιοδικού μας.

Nίκος Mανούσος Eκδότης - Διευθυντής

�...Mέχρι το 2000 εκείνοι που δεν θα μπορούν ναχειριστούν και να επικοινωνήσουν με τους κομπι-ούτερ θα βρίσκονται σε μια ανάλογη θέση μεόσους στις αρχές του αιώνα μας δεν ήξεραν ανά-γνωση και γραφή! ...�

ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

6

O VICTOR 9000 ΣTH

XΩPA MAΣ

KOMΨOΣ KOMΠIOYTEP TΣEΠHΣ AΠO TH HEWLETT-PACKARD

ΠPOΓPAMMA ΓIA ΛOΓIΣTIKEΣ EΦAPMOΓEΣ

O VICTOR 9000 είναιένας μικροκομπιούτερ επι-χειρήσεων της �νέας γε-νιάς� των 16 bits που τώ-ρα κάνει την εμφάνισή τουκαι στην Eλλάδα. Xρησι-μοποιεί τον μικροεπεξερ-γαστή Intel 8088 και έχειτα παρακάτω χαρακτηρι-στικά:- Mνήμη 128 K που μπο-ρεί να επεκταθεί κατά768 K- Mετακινούμενη αντιθαμ-βωτική πράσινη οθόνη- Yψηλής διακριτικής ικα-νότητας ανάλυση(400x800)- �Σελίδα� 25 γραμμών των80 χαρακτήρων ή 50γραμμών των 132 χαρα-κτήρων- Mετακινούμενο πληκτρο-λόγιο σε διάταξη QWERTYμε πλήκτρα προγραμματι-ζόμενης λειτουργίας

Tο σύστημα προσφέ-ρεται με μια μονάδα δί-σκου για 2 δισκέτες των5,25 ιντσών (μιας όψης),

ενώ είναι δυνατή η χρή-ση δισκετών διπλήςόψης (600 K) που ανε-βάζει τις δυνατότητες τουσυστήματος στα 2,4 MB.Yπάρχει άλλωστε η δυ-νατότητα χρησιμοποίη-σης συστήματος σκλη-ρού δίσκου Winchester(10 MB).

O κομπιούτερ διαθέτειδύο θυρίδες RS232C γιασύνδεση �εν σειρά�, καθώςκαι δύο θυρίδες για πα-ράλληλη σύνδεση με εκτυ-πωτές τύπου Centronics.O Victor 9000 έχει εξάλλουτη δυνατότητα να χρησιμο-ποιεί ως λειτουργικό σύ-στημα τόσο το CP/M-86(της Digital Research) όσοκαι το MS-DOS (της Mi-crosoft). Όσοι από τουςαναγνώστες ενδιαφέρονταιγια περισσότερες πληρο-φορίες μπορούν ν� απευ-θυνθούν στην:

MARKAL S.A. Comput-er Division, Bουλής 35,Aθήνα, 3239053

O νέος κομπιούτερτσέπης 75C της Hewlett-Packard είναι κάτι που πε-ρίμεναν πολλοί:

Mικρός: 10x5x1 1/4ίντσες

Eλαφρύς: 740 γραμμά-ρια

Eπειδή η H-P συνή-θως προορίζει τους κο-μπιούτερ και τις αριθμο-μηχανές της για μηχανι-κούς, επόμενο είναι ταπροϊόντα της να είναιπροσεγμένα με κάθε λε-πτομέρεια. Φυσικά αυτόισχύει και για τον HP-75C.Πρώτα απ� όλα ο κομπιού-

τερ αυτός διαθέτει μνήμηRAM χωρητικότητας 16 K,της οποίας τα περιεχόμε-να δεν χάνονται ακόμη καιμετά τη διακοπή της τρο-φοδοσίας της. Tο λειτουρ-γικό σύστημα και η BA-SIC είναι μονίμως τοπο-θετημένα σε μια μνήμηROM. Eπίσης υπάρχειδυνατότητα επέκτασηςαυτής της μνήμης ROMμε κατάλληλες μονάδεςπου μπορούν να συνδε-θούν στο HP-75C, δίνο-ντάς του έτσι την ευχέρειαγια χρήση σε ειδικέςεφαρμογές. Παρόλο το μι-

Tο Doughflo είναι ένα προχωρημένο σύστημα

προγράμματος για τους κο-μπιούτερ TRS-80 Model Iκαι III, σχεδιασμένο για τηνενημέρωση των λογιστικώνβιβλίων του σπιτιού ή τηςεπιχείρησης, για την τακτο-ποίηση της φορολογίας, γιατην ανάλυση τωνεσόδων/εξόδων, καθώς καιγια τον οικονομικό προγραμ-ματισμό. H καταχώριση τωνπληροφοριών γίνεται με ευ-κολία και υπάρχει δυνατότη-τα επεξεργασίας μεγάληςποσότητας δεδομένων. Tοφάσμα των εφαρμογών τουείναι μεγάλο και περιλαμβά-νει:- Έλεγχο ισολογισμών- Έλεγχο του καρνέ επιτα-γών

- Aπολογισμό κερδών/ζη-μιών- Kαταχώριση και ταξινόμησηπολλών παραμέτρων, όπως:κατηγορία, ημερομηνία, κωδι-κός πελάτη, περιγραφή, πο-σότητα, αριθμός παραλαβήςκαι αριθμός ελέγχου για τηδημιουργία διαφόρων εκθέσε-ων και αναφορών λογιστικήςφύσεως

Tο Dοughflo χρησιμο-ποιείται από τους κομπιού-τερ TRS-80 χωρητικότητας32 K και 48 K και κοστίζει,στο εξωτερικό περίπου7.500 δρχ. Πωλείται απότην AlphaneticsBOX 597, Forestville, CA95436Tηλ.: (707) 887-7237


7

EΠEΞEPΓAΣTEΣ KEIMENOY ΓIA TON APPLE III

NEO MODEM ME ΠOΛΛEΣ

ΔYNATOTHTEΣ

κρό μέγεθός του, διαθέτειάνετο πληκτρολόγιο, μεδυνατότητα αναδιάρθρω-σης των λειτουργιών τωνπλήκτρων. Kάποια επιφύ-λαξη υπάρχει ως προςτην �οθόνη� του, στηνοποία μπορούν να εμφα-νισθούν 32 μόνο χαρα-κτήρες από μια γραμμήμε σύνολο 96 χαρακτή-ρων. Φαίνεται όμως ότιμε τις υπάρχουσες δυνα-τότητες της τεχνολογίας,αυτό είναι το καλύτεροπου μπορούσε να γίνει.Oι διάφοροι χαρακτήρεςτης �οθόνης� σχηματίζο-νται από υγρούς κρυ-στάλλους εξαιρετικής ποι-ότητας. O κομπιούτερτσέπης διαθέτει κι ένανμαγνητικό αναγνώστηκαρτών που του δίνει δυ-νατότητα εξωτερικής επέ-κτασης της RAM κατά 1,3K bytes ανά κάρτα. Mπο-ρεί επίσης να συνεργα-σθεί με διάφορα άλλα πε-ριφερειακά, ακόμη και με-γαλύτερους κομπιούτερτης Hewlett-Packard. Για

σύνδεση στην τηλεόρασηυπάρχει ένα ειδικό inter-face. Για το �κλείσιμο�επαγγελματικών ραντε-βού υπάρχει ένα ρολόι(real time) πραγματικούχρόνου κι ένα φωτάκιπου αναβοσβήνει στησωστή ημερομηνία καιώρα, για να μας υπενθυ-μίζει το ραντεβού πουέχουμε καθορίσει.

H τροφοδοσία του γί-νεται από επαναφορτιζό-μενες μπαταρίες νικελίου-καδμίου. H H-P έχει υπο-σχεθεί να κυκλοφορήσειαρκετά εμβυσματούμενα�πακέτα� software γιαπρογράμματα που θα κα-λύπτουν θέματα οικονο-μολογικά, τοπογραφικά,ανάλυσης δεδομένων καιθέματα για ηλεκτρολόγουςμηχανικούς. Eπίσης,υπάρχει πιθανότητα ναδούμε προγράμματα τύ-που VisiCalc καθώς καιγενικότερων εφαρμογών.H τιμή του HP-75C είναιπερίπου £ 700 και οπωσ-δήποτε όχι πολύ χαμηλή.

θείας από το Mail ListManager του Apple.- H μονάδα Typefaceπου κοστίζει περίπου13.000 δρχ. και επιτρέ-πει τυποποίηση των δια-φόρων εγγράφων, ώστενα μπορούν να χρησιμο-ποιηθούν από αυτόμα-τες μηχανές στοιχειοθε-σίας, και είτε ν� αποθη-κεύονται σ� ένα δίσκο εί-τε να στέλνονται γιαστοιχειοθεσία μέσω mo-dem.

- H μονάδαLEXICHECK, που είναιένα ορθογραφικό λεξικό25.000 λέξεων με δυνα-τότητα επέκτασης.

O Word Juggler Ver-sion 2 κοστίζει στο εξω-τερικό περίπου 22.000δρχ. και πωλείται απότην:Quark Engineering1433 Williams, Suite 1102,Denver, CO 80218τηλ.: (303) 3991096

Aπό τη Walton-On-Thames κυκλοφόρησεένα ακουστικό modem μετον όνομα Cat, που μπο-ρεί να συνδέσει δύο κο-μπιούτερ μεταξύ τους,ακόμα κι αν οι τύποι τους

διαφέρουν, μέσω μιας συ-νηθισμένης τηλεφωνικήςγραμμής. Tο μόνο πουαπαιτείται για να επιτευ-χθεί αυτό είναι ένα inter-face RS 232 C απ� αυτάπου συνοδεύουν τους πε-

Tο σύστημα επεξερ-γασίας κειμένου WordJuggler Version 2 είναισχεδιασμένο για τον μι-κροκομπιούτερ Apple III,και εκτός από τις δυνα-τότητες του αρχικού δη-μοφιλούς συστήματοςWord Juggler, διαθέτειειδικές ενδείξεις για τοπληκτρολόγιο και συνο-δεύεται από ένα ευανά-γνωστο εγχειρίδιο λει-τουργίας που περιλαμ-βάνει ένα εκπαιδευτικότμήμα.Στις νέες δυνατότητες

περιλαμβάνονται:- Oριζόντια μετακίνησητων χαρακτήρων(scrolling)- Προσαρμογή αρχείωναπό άλλα προγράμματα,

όπως είναι το VisiCalc- Δημιουργία απλών πι-νάκων- Δημιουργία διαφόρωντύπων γραμμάτων - Iκανότητα σύνδεσηςπερισσότερων εκτυπω-τών

Eπίσης, υπάρχει δυ-νατότητα χρησιμοποίη-σης τριών πρόσθετωνμονάδων που επιτρέ-πουν στο πρόγραμμα ναχρησιμοποιηθεί για διά-φορες εμπορικές εφαρ-μογές. Oι μονάδες αυτέςείναι:- Tο Mail List ManagerInterface, που κοστίζειπερίπου 3.000 δρχ. καιεπιτρέπει στον WordJuggler να κάνει προ-σπέλαση αρχείων απευ-


8

ρισσότερους σύγχρονουςκομπιούτερ. Eπίσης χρει-άζεται κι ένα μικρό πρό-γραμμα που θα κάνει πιοικανοποιητική τη σύνδε-ση. Tο modem αυτό λει-τουργεί άριστα τόσο κατάτην �κλήση� όσο και κατάτην �απάντηση�, ακόμηκαι κάτω από αντίξοεςσυνθήκες. H ευαισθησίατου είναι 45 dBm, γεγο-νός που δεν αφήνει περι-

θώρια αλλοίωσης των ει-σερχόμενων σημάτων. Hτιμή του είναι £ 249, αλλάαναμένεται ότι σύντομαθα μειωθεί. Για πληροφο-ρίες και παραγγελίες μπο-ρείτε να απευθυνθείτε στηδιεύθυνση:Walton-On-Thames46433Rodd Industrial Estate,Govett Avenue,Shepperton, Middlesex.

H εταιρεία POLAROIDέκανε την εμφάνισή τηςστον κόσμο των κομπιού-τερ μ� έναν σπουδαίο έγ-χρωμο εκτυπωτή γιαgraphics, τον Video Print-er Instant Colour FilmRecorder Model 4. Έτσισυμπληρώνεται ένα με-γάλο κενό στον τομέα τηςστιγμιαίας φωτογράφη-σης των graphics που εμ-φανίζονται στην οθόνηενός κομπιούτερ. Aφού οεκτυπωτής εφοδιαστεί μ�ένα φιλμ 4x5 ιντσών ή μ�ένα φιλμ αυτόματης επε-ξεργασίας 35mm της Po-laroid, συνδέεται στο πί-σω μέρος του κομπιούτερκαι είναι έτοιμος πλέονγια �φωτογράφηση�. Hόλη διαδικασία της εκτύ-πωσης γίνεται με τη βοή-θεια του συστήματος

Video του κομπιούτερ,χωρίς να χρειάζεται φω-τογράφηση της οθόνηςμε τον καθιερωμένο τρό-πο. Έτσι αποφεύγονταιτα προβλήματα που πα-ρουσιάζονται στο �ρά-στερ�, τα χρώματα είναικαλύτερα εστιασμένα καιγενικά ή �φωτογραφία� εί-ναι άψογη από ποιοτικήάποψη. Tο σημαντικότε-ρο ίσως πλεονέκτημα εί-ναι η δημιουργία έγχρω-μων φωτογραφιών απόασπρόμαυρες εικόνες.Kαι να σκεφτεί κανείς ότιαυτά γίνονται με αναλογι-κές παρά με ψηφιακέςμεθόδους.

H τιμή του συστήμα-τος αυτού είναι περίπου3.500 λίρες, αλλά πιστεύ-εται ότι σύντομα θα μειω-θεί.

O Model 80 LinePrinter Switch είναι σχε-διασμένος για τους κο-μπιούτερ TRS-80 ModelI και III και επιτρέπει στο�χρήστη� τη σύνδεσηδύο εκτυπωτών στο ίδιομηχάνημα ταυτοχρόνως,με δυνατότητα επιλογήςμεταξύ τους για ανεξάρ-τητες εκτυπώσεις. O δια-κόπτης αυτός συνδέεταιστην υποδοχή εκτυπωτήτου κομπιούτερ και πα-

ρέχει από μία ξεχωριστήσύνδεση για κάθε εκτυ-πωτή. Mπορεί να εργα-σθεί με οποιονδήποτετύπο εκτυπωτή δέχεται οTRS 80.H τιμή του στο εξωτερικόείναι περίπου 4.000 δρχ.και πωλείται από την:HF Signaling Inc.,Box 17510, Kansas City, MO 64130τηλ.: (816) 9314448.

Aπό τη Select Infor-mation Systems κυκλοφό-ρησε το πρόγραμμαTeach/M που είναι σχε-διασμένο για οποιονδή-ποτε ενδιαφέρεται για το

σύστημα CP/M. TοTeach/M είναι ένα εκπαι-δευτικό πρόγραμμα μεοδηγίες βήμα προς βήμα,που διδάσκει τα πάνταγύρω από το σύστημα

Tα νέα συστήματα δί-σκων της Interface Inc.μπορούν να επεκτείνουντη μνήμη των προσωπι-κών υπολογιστών τηςIBM μέχρι και 672 Kbytes (δηλ. 672.000 χα-ρακτήρες), για συστήμα-τα διπλής οδήγησης,δύο όψεων. Διατίθενταιδύο μοντέλα και μπο-

ρούν να χρησιμοποιη-θούν αρκετοί συνδυα-σμοί εσωτερικής καιεξωτερικής οδήγησης,ανάλογα με τις απαιτή-σεις. Oι τιμές στο εξωτε-ρικό αρχίζουν από34.000 δρχ. περίπου γιαένα εσωτερικό σύστημαοδήγησης μιας όψης καιφθάνουν τις 50.000 δρχ.περίπου για ένα εξωτερι-κό, διπλής όψης, σύστη-μα. Διατίθενται από την:Interface Inc.20932 Cantara St..Canoga Park, CA 91304τηλ.: (213) 3417419.

MONAΔEΣ ΔIΣKΩN

AYΞANOYN TH MNHMH TΩN

ΠPOΣΩΠIKΩN KOMΠIOYTEP

EΓXPΩMOΣ EKTYΠΩTHΣ

GRAPHICS AΠO THN POLAROID

ΔIAKOΠTHΣ ΓIA THN EΠIΛOΓH

EKTYΠΩTΩN ΣTOYΣ TRS-80 I KAI III

ΠPOΓPAMMA ΠOY ΔIΔAΣKEI

TO ΛEITOYPΓIKO ΣYΣTHMA CP/M


9

CP/M επάνω στην οθόνηοποιουδήποτε μικροκο-μπιούτερ που η λειτουρ-γία του βασίζεται στο λει-τουργικό αυτό σύστημα.Όπως λέει ο πρόεδροςτης Select Martin Dean,το Teach/M είναι ένα δια-λογικό, γρήγορο και δια-σκεδαστικό πρόγραμμακαι, πάνω απ� όλα, απο-τελεσματικό. H επιτυχίατου είναι 100% σίγουρη

και μέσα σε 90 λεπτάμπορεί κανείς να μάθεισχεδόν τα πάντα γύρωαπό το CP/M.H τιμή του στο εξωτερικόείναι περίπου 5.500 δρχ.και διατίθεται από την:Select InformationSystems,919 Sir Francis DrakeBlvd.,Kentfield, CA 94904τηλ.: (415) 4594003.

Πολλοί από τους ανα-γνώστες θα έχουν ασφα-λώς ακούσει για τον προ-σωπικό κομπιούτερ τηςIBM που παρουσιάσθηκεστην αγορά πριν από με-ρικούς μήνες. Tο μηχάνη-μα αυτό θεωρείται έναςαπό τους πιο προηγμέ-νους μικροκομπιούτερεπιχειρήσεων και συν-δυάζει τις πιο πρόσφατεςεξελίξεις στην τεχνολογίατων υπολογιστών με τοόνομα της IBM (που σί-γουρα αποτελεί εγγύησηγια τον αγοραστή).

O IBM personal com-puter χρησιμοποιεί τονμικροεπεξεργαστή 8088(16 Bit), δέχεται μονάδεςδίσκου για δισκέτες 5 1/4ιντσών, διαθέτει 40 KROM και 16 K - 256 K

RAM, έγχρωμες δυνατό-τητες 16 χρωμάτων και,φυσικά, υψηλής διακριτι-κής ικανότητας graphics(640x200 για ασπρόμαυ-ρη απεικόνιση, 320x220για έγχρωμη).

Tώρα ο κομπιούτεραυτός διατίθεται και στηχώρα μας από την εται-ρεία Electronic Commer-cial Service (ECS A.E.)με τιμές που αρχίζουναπό 450.000 δραχμές.

Για περισσότερεςπληροφορίες ή για ναπαρακολουθήσετε μιαεπίδειξη απευθυνθείτεστην:ECS A.E.Eρμού και Φωκίωνος 8,Σύνταγματηλ.: 3225426, 3255839,3235415.

O MBC-1000 είναιένας καινούργιος στηναγορά επιτραπέζιος κο-μπιούτερ της Sanyo Busi-ness Systems Co. Για τοσύστημα αυτό η Sanyoπροσφέρει εγγύηση ενός(1) έτους (αντί των 90ημερών που προσφέρεταισυνήθως) για όλα ταεξαρτήματα εκτός από τημονάδα δίσκων (diskdrive). Tο σύστημα υπο-στηρίζεται από ένα αρκε-τά εκτεταμένο πακέτοsoftware για επιχειρήσεις.O MBC-1000 στηρίζεταιστον 8-ψήφιο μικροεπε-ξεργαστή Z80A, γεγονός

που επιτρέπει στο σύστη-μα να χρησιμοποιείsoftware κατασκευασμένογια CP/M επιπλέον τηςSanyo Basic.

H οθόνη του συστή-ματος είναι σε φωσφορί-ζουσα (green- phosphor)πράσινη απόχρωση καιτο πληκτρολόγιο έχει τηδυνατότητα να αφαιρείται.H τιμή του MBC-1000 εί-ναι 1.995 δολάρια. Γιαπερισσότερες πληροφο-ρίες απευθυνθείτε στην: Sanyo Business SystemsCorp.,51 Joseph St.,Moοnachie, NJ 07074.

Mετά από τον ήδηγνωστό εκτυπωτή MOD-EL 150 με τις 98 στήλες ήκολόνες, η CENTRONICSπαρουσίασε τον MODEL152 με 132 στήλες. Kαι ταδύο αυτά μοντέλα μπο-ρούν να τροποποιηθούνκατάλληλα ώστε να ται-ριάζουν με το σετ χαρα-κτήρων σχεδόν κάθε μι-κροκομπιούτερ που κυ-

κλοφορεί στην αγορά. Oεκτυπωτής MODEL-152διαθέτει ταχύτητα εκτύπω-σης 150 χαρακτήρων στοδευτερόλεπτο και προς τιςδύο κατευθύνσεις (αμφί-δρομος), καθώς και οπτι-κή ένδειξη έλλειψης χαρ-τιού. H γραμμή εκτύπω-σης έχει μήκος 8 ίντσες,αφήνοντας έτσι αρκετόχρήσιμο περιθώριο.

O MIKPO-KOMΠIOYTEP

THΣ IBM ΣTHN EΛΛAΔA

EΠITPAΠEZIOΣ KOMΠIOYTEP

AΠO TH SANYO

EKTYΠΩTHΣ ME MEΓAΛEΣ

ΔYNATOTHTEΣ AΠO TH CENTRONICS


10

H τιμή του εκτυπωτήMODEL 150 είναι περί-που 1.000 δολάρια.Για περισσότερες πλη-ροφορίες επικοινωνήστε

με την:Centronics Data Com-puter Corp.,Hudson, NH 03051.

O Compiler τηςSoftek που κατασκευά-στηκε για τον κομπιούτερ48 K Spectrum, κάνει 10φορές πιο γρήγορη τηνεκτέλεση των προγραμ-μάτων BASIC.

O Compiler αυτός με-τατρέπει ένα πρόγραμμασε μια παραλλαγή κώδι-κα μηχανής, πριν απότην εκτέλεση του προ-γράμματος, ενώ ο συνη-θισμένος Basic Inter-preter μετατρέπει το πρό-γραμμα Basic σε κώδικαμηχανής, κατά τη διάρ-κεια εκτέλεσης του προ-γράμματος. O χώρος πουκαταλαμβάνει ο Compiler

αυτός περιορίζεται στα16 K της μνήμης RAMκαι μπορεί να συνεργα-σθεί ομαλά με το 80%περίπου των εντολώνBASIC του Spectrum.Φυσικά, ο κώδικας πουπροκύπτει μετά τη διερ-γασία αυτή (Compilation)δεν έχει την αποδοτικότη-τα ενός κώδικα μηχανήςπου είναι αποκλειστικάδιασκευασμένος για ένανορισμένο σκοπό.Tο πρόγραμμα αυτό μπο-ρεί να προμηθευτεί κανείςαπό την:Softek329 Croxted Road,London SE 24.

Oι αρχάριοι χειριστέςκομπιούτερ μπορούν τώ-ρα πια να μάθουν τη χρή-ση του Apple II Plus απόμια μίνι σειρά μαθημά-των, που έχει τίτλο �Howto Operate the Apple IIPlus� και κυκλοφορεί σεκασέτες. Aποφεύγεταιέτσι η παλιά, πρόχειρημέθοδος της �δοκιμής καισφάλματος� που επικρα-τούσε μέχρι τώρα.

Tα μαθήματα αυτάβρίσκονται σε κοινές κα-σέτες μαγνητοφώνου,διάρκειας μίας ή δύοωρών, και μαθαίνουνστον αρχάριο τις βασικέςλειτουργίες του κομπιού-τερ, πώς εκτελούνται ταπρογράμματα, πώς γίνε-ται η εισαγωγή των πλη-ροφοριών, πώς είναι ορ-γανωμένα τα αρχεία, πώςγίνεται η τροποποίησητων προγραμμάτων και

άλλα πολλά. Tο σύστημασυνοδεύεται από ένα βι-βλίο οδηγιών και στοιχίζειστο εξωτερικό περίπου3.500 δρχ.Προσφέρεται από την:Flip-Track Training Tapes,526 N. Main. St.,Box 711Glen Ellun, IL 60137τηλ.: (312) 7901117.

ΣEIPA μαθημάτων σεκασέτες για τη βασική λει-τουργία του κομπιούτεραπό τη Flip-Track Train-ing Tapes.

Tο τερματικό αυτό πουη Tymshare Inc. ονομάζειScanset προορίζεται γιαάτομα χωρίς τεχνικέςγνώσεις. Tο βασικό μοντέ-λο, χωρίς τα διάφορα πα-ρελκόμενα, πωλείται στηλιανική τιμή των 500 δο-λαρίων περίπου και κατα-λαμβάνει ένα χώρο μισούτετραγωνικού μέτρου(μπορεί επομένως να το-ποθετηθεί και πάνω σ�ένα γραφείο).

O Scanset διαθέτει έξιπρογραμματιζόμενα πλή-κτρα, στο καθένα από ταοποία ο χειριστής μπορείνα καθορίσει μέχρι δύολειτουργίες. Aυτό αποτελείπραγματικό πλεονέκτημαγια κάποιον που επιθυμείγρήγορη προσπέλαση σεσυχνά χρησιμοποιούμενεςβάσεις (data bases) δεδο-μένων. Για όσους σκοπεύ-ουν να χρησιμοποιήσουν

τον κομπιούτερ αυτόνστην πολυάσχολη επιχεί-ρησή τους, ο Scanset δια-θέτει ένα ενσωματωμένοmodem κι έναν αυτόματοτηλεφωνικό επιλογέα. Oαυτόματος επιλογέας έχειδυνατότητα αποθήκευσηςμέχρι 36 αριθμών τηλε-φώνου και μπορεί να λει-τουργήσει είτε με διακο-πτόμενη συχνότητα είτεμε τηλεφωνικό καντράν,ενώ οι �άμεσες κλήσεις�μπορούν να γίνουν χωρίςτη μεσολάβηση του κο-μπιούτερ. O ScansetModel 414 πωλείται 495δολάρια, ενώ ο Model 415με το modem και τον αυ-τόματο επιλογέα πωλείται649 δολάρια.Περισσότερες πληροφο-ρίες από την:Thymshare Inc., 20705 Valley Green Dr.,Cupertino, CA 95014.

TEPMATIKO ΓIA MH

TEXNIKOYΣ EΠAΓΓEΛMATIEΣ

ENA ΓPHΓOPO METAΦPAΣTIKO ΠPOΓPAMMA

(COMPILER 16 K) ΓIA TON

SPECTRUM

ΣEIPA MAΘHMATΩN ΣE KAΣETEΣ ΔIΔAΣKEI TH XPHΣH TOY APPLE II PLUS


11

H OSBORNE κυκλο-φόρησε ένα πακέτο μπα-ταριών για να υποστηρί-ξει τον κομπιούτερ Os-borne 1, που μεταφέρεταιμέσα σ� ένα κοινό χαρτο-φύλακα και κοστίζει £ 1.250.

Oι μπαταρίες αυτέςζυγίζουν 4 1/2 lb, είναιεπαναφορτιζόμενες καιμπαίνουν αυτόματα σελειτουργία όταν διακοπείη τροφοδοσία του κο-

μπιούτερ. Mπορούν νατον τροφοδοτούν επίώρες ακόμα και κάτωαπό σκληρές συνθήκεςλειτουργίας.

Aναγγέλθηκε άλλωστεαπό την ίδια εταιρεία ηκυκλοφορία δίσκων �Δι-πλής Xωρητικότητας�που ανεβάζουν τη δυνα-τότητα αποθήκευσης απότα 184 K στα 368 Kbytes, με τιμή κάτι παρα-πάνω από £ 100.

Oι εταιρείες SIN-CLAIR, SONY καιHITACHI σύντομα θα πα-ρουσιάσουν στην αγοράσχετικά φτηνά μικροσυ-στήματα οδήγησης κασέ-τας-δίσκου, με ικανότηταμεγάλης αποθήκευσηςπληροφοριών, για οικιακήχρήση. Tο σύστημα πουέχει αναγγείλει η SIN-CLAIR το ονομάζει Micro-drive, ενώ η SONY διαθέ-τει εύκαμπτους δίσκουςδιαμέτρου 3 1/2 ιντσώνγια άλλους κατασκευαστέςκομπιούτερ. Oι δίσκοι αυ-τοί έχουν διπλάσια χωρη-τικότητα από τους δί-σκους με διάμετρο 5 1/4ιντσών και η τιμή τους εί-ναι περίπου £ 200.

Tο σύστημα δίσκουτης HITACHI είναι διαμέ-τρου 3 ιντσών, πολύ γρή-γορο, αλλά κάπως ακρι-βότερο από τα άλλα.

Eπίσης η ουγγαρέζικηBUDAPEST RADIO EN-GINEERING, που είχε

ανακαλύψει από το 1974τα μικροσυστήματα οδή-γησης κασέτας-δίσκου,διαθέτει ένα τέτοιο μικρο-σύστημα, το MCD 1 (Mi-cro-Cassette Drive), όπωςτο ονομάζει, και για τοοποίο εκδήλωσε ενδιαφέ-ρον η Commodore, για νατο χρησιμοποιήσει στονVic-20. Πιστεύεται ότι ησυνεργασία αυτή θα απο-βεί πολύ ωφέλιμη και ηCommodore θα κυκλοφο-ρήσει στην αγορά μια δι-πλή μονάδα δίσκου χωρη-τικότητας 300 K. Eπίσης,η PREMIERE PUBLI-CATIONS υιοθέτησε τοσύστημα MCD 1 για χρή-ση στα μοντέλα Video Ge-nie και UK-101. H ίδιαεταιρεία θα κυκλοφορήσειμια παραλλαγή του μοντέ-λου για τον DRAGON κο-μπιούτερ σε τιμή λιγότεροαπό 200 λίρες. Πληροφορίες στο τηλ.:01-6597131.

Oι ενθουσιώδεις οπα-δοί των κομπιούτερ πουέχουν κάποια σωματικήανικανότητα ή αναπηρία,μπορούν τώρα να απο-κτήσουν τον δικό τους μι-κροκομπιούτερ που είναιμια παραλλαγή του Sin-clair SPECTRUM. H εται-ρεία POSSUM κατασκεύ-

ασε ένα σύστημα πουεπιτρέπει στα ανάπηραάτομα να επιλέγουν τηνεπιθυμητή λειτουργία τουκομπιούτερ με μια φωτει-νή δέσμη ή με τη βοήθειαπεπιεσμένου αέρα, πουκατευθύνεται προς ένα εν-δεικτικό πάνελ, το οποίοδεν είναι τίποτε άλλο πα-

Παρά το γεγονός ότι οZX81 της Sinclair διαθέτειέναν έξοχο �editor� για είσο-δο και μετατροπές προ-γραμμάτων σε Basic, το μη-χάνημα αυτό υστερεί στοντομέα του κώδικα μηχανής,ταλαιπωρώντας πολύ συχνάόσους προγραμματιστές θέ-λουν να γράψουν τέτοιαπρογράμματα. Tη λύση στοπρόβλημα αυτό δίνει έναςνέος �editor� που κυκλοφό-ρησε η Artic Computing καιονομάζεται ZXBUG. TοSoftware αυτό κάνει αυτό-ματα τη μετατροπή όλων

των εντολών του Z80 σε κώ-δικα μηχανής, τις παρακο-λουθεί και τις διορθώνει σεόλα τα στάδια. Tο σύστημακαταλαμβάνει τα κορυφαία 4K bytes από τα 16 K bytesτου ZX81 και εργάζεται μετο σύστημα κασέτας του κο-μπιούτερ αυτού.Πληροφορίες από τηνE.C.S. A.E.,Eρμού και Φωκίωνος 8,τηλ.: 3225426, Aθήνα, ήαπό την Artic Computing396 James Reckitt Avenue, Hull, North Humberside(Aγγλία).

MΠATAPIEΣ KAI MEΓAΛYTEPOI ΔIΣKOI ΓIA TO

ΦOPHTO KOMΠIOYTEP

OSBORNE 1

KΩΔIKAΣ MHXANHΣ

ΣTON MIKPOKOMΠIOYTEP ZX81

ΦTHNEΣ MONAΔEΣ ΔIΣKOY ΓIA

ΠPOΣΩΠIKOYΣ KOMΠIOYTEP

KOMΠIOYTEP ΓIA

ANAΠHPOYΣ


12

ρά ένα μεγεθυσμένο πλη-κτρολόγιο ειδικής κατα-σκευής.Περισσότερες πληροφο-

ρίες από την:Possum Controlsτηλ.: 0753-79234(Aγγλία).

Tα νέα μόνιτορ Pi-1και Pi-2 είναι φτηνά, μεφωσφορίζουσα πράσινηοθόνη και είναι σχεδια-σμένα για όλους τους μι-κρούς κομπιούτερ επιχει-ρήσεων. Tο Pi-1 έχει οθό-νη 9 ιντσών, ενώ η οθόνητου Pi-2 είναι 12 ίντσες.Kαι τα δύο είναι ελκυστι-κά, διαθέτουν ρυθμιστικόγια τον έλεγχο της φωτει-νότητας, αντιθαμβωτικήοθόνη και LED για την έν-δειξη της τροφοδοσίας.

H τιμή τους είναι περί-που 18.000 δρχ. για τοPi-1 και 20.000 δρχ. γιατο Pi-2 στο εξωτερικό.Προσφέρονται από την: Usi, 71 Park Lane,Brisbane, CA 94005,τηλ.: (415) 4684900.

Tο σύστημα αυτό, πουονομάζεται �Pkaso Inter-face� και έχει τη μορφήπλακέτας, παρέχει στουςκομπιούτερ Apple II και IIIδυνατότητες εκτύπωσηςέξυπνων κειμένων καιγραφικών παραστάσεων,επιπλέον των ήδη υπαρ-χόντων, με απλό και φτη-νό τρόπο. H εκτύπωσηοποιασδήποτε εικόναςπου βρίσκεται στην οθόνητου κομπιούτερ γίνεται τε-λείως αυτόματα από τον

εκτυπωτή, σε 16 διαφορε-τικές αποχρώσεις τουγκρίζου χρώματος. Tο σύ-στημα αυτό μπορεί να συ-νεργασθεί με εκτυπωτέςEpson, Okidata, Centron-ics, IDS, NEC και C. Itoh.

Στο εξωτερικό κοστίζειπερίπου 12.000 δρχ. καιπροσφέρεται από την:Interactive Structures Inc.,112 Bala Ave., Box 404,Bala Cynwyd, PA 19004,τηλ.: (215) 6671713.

H διάγνωση και η θε-ραπεία της δυσλεξίας, κα-θώς και η διανοητική εξά-σκηση των �απροσάρμο-στων� παιδιών μπορεί τώ-ρα να γίνει ευκολότερηπαίζοντας μ� ένα πακέτοπρογραμμάτων που κυ-κλοφόρησε από τοDyslexia Computer Groupτης Mayfield. Tα προ-γράμματα αυτά έχουνμορφή εκπαιδευτικών�παιχνιδιών�, ειδικά κατα-σκευασμένων για θερα-πευτικούς σκοπούς, καιπροσφέρονται σε δίσκους

κατάλληλους για χρήσηστους μικροκομπιούτερCommodore και RML 380Z. H επιτυχία των διαγνω-στικών και θεραπευτικώνπρογραμμάτων βρίσκεταιστο ότι διασκεδάζουν καιενθαρρύνουν τον ασθενή.Ένας κατάλογος των σο-βαρών αυτών παιχνιδιώνπροσφέρεται αντί 50 περί-που δραχμών από τον:Brother Henry, CFX,Bradley House LittleTrodgers Lane,Mayfield, East Sussex TN20 6PW (Aγγλία).

Tο περιοδικό COMPUTER ΓIA OΛOYΣ πληροφορεί τουςαντιπροσώπους ηλεκτρονικών υπολογιστών, εξαρτημά-των και περιφερειακών ότι ευχαρίστως θα δημοσιεύει κά-θε ενδιαφέρουσα είδηση σχετική με τα προϊόντα που δια-θέτουν στην ελληνική αγορά και τη δραστηριότητα τηςεταιρείας τους. Η δημοσίευση του υλικού αυτού θα γίνεταιΔΩPEAN.

Tα ενημερωτικά έντυπα και δελτία Tύπου θα πρέπεινα αποστέλλονται στη διεύθυνση:Περιοδικό COMPUTER ΓIA OΛOYΣ,Bερανζέρου 15, Aθήνα-141με την ένδειξη �ENHMEPΩTIKO YΛIKO�.

O Computer Demon-strator της Radio Shackείναι ένα εκπαιδευτικόβοήθημα για αρχάριους,που διδάσκει τις βασικέςλειτουργίες ενός κομπιού-τερ με τη βοήθεια διαφα-νειών. Oι διαστάσεις τουείναι 8 1/2x16 ίντσες καισυνοδεύεται από έναφυλλάδιο που δίνει λε-πτομερείς οδηγίες, κα-

θώς και τρία ενδεικτικά�προγράμματα�. Διατίθε-ται από όλα τα υποκατα-στήματα και τις αντιπρο-σωπίες της RadioShack.

Για περισσότερεςπληροφορίες:Radio Shack, 1800 OneTandy Center,Fort Worth, TX 76102.

MONITOP ME ΦΩΣΦOPIZOYΣAΠPAΣINH OΘONH

ΓIA MIKPO-KOMΠIOYTEP

EMBYΣMATOYMENH ΠΛAKETAΠPOΣAPMOΓHΣ TΩN

APPLE II KAI III ΣE EKTYΠΩTEΣ

ΠPOΓPAMMA ΓIA ΣΠAΣTIKA ΠAIΔIA

ENΔIAΦEPEI TOYΣ ANTIΠPOΣΩΠOYΣ

KOMΠIOYTEP ME 300 ΔPX.

ΘEMATA

Ένας κομπιούτερ, όπως καιοποιοδήποτε άλλο μηχάνημα, είναιστην πραγματικότητα ένας επεξερ-γαστής. Mε τον όρο αυτό εννοούμεότι το μηχάνημα δέχεται ορισμέναστοιχεία (input), τα επεξεργάζεταικαι μας δίνει στη συνέχεια το απο-τέλεσμα της επεξεργασίας (output).Kάτω από αυτή τη γενική θεώρησημπορούμε να πούμε ότι ένα οικια-κό μίξερ, π.χ., είναι ένας επεξεργα-στής τροφών. Tροφοδοτούμε τομηχάνημα με ορισμένα υλικά καιαυτό αφού τα επεξεργαστεί, μας ταεπιστρέφει σε μια διαφορετική μορ-φή. H σημαντικότερη διαφορά ενός

κομπιούτερ από οποιοδήποτε άλλομηχάνημα είναι το γεγονός ότι αντίγια υλικά στοιχεία ο κομπιούτερεπεξεργάζεται πληροφορίες. Tηνίδια δουλειά, φυσικά, κάνει και οανθρώπινος εγκέφαλος αλλά μετα-ξύ των δύο αυτών �επεξεργαστώνπληροφοριών� υπάρχουν μεγάλεςδιαφορές. Δεν θ� αναφερθούμε στοάρθρο αυτό στα αμέτρητα πλεονε-κτήματα που παρουσιάζει ο αν-θρώπινος εγκέφαλος σε σύγκρισημε τον κομπιούτερ, αλλά θα υπο-γραμμίσουμε τα λίγα εκείνα σημείαπου το μηχάνημα υπερτερεί απέ-ναντι στον άνθρωπο. Tα δύο μεγά-

λα πλεονεκτήματα του κομπιούτερείναι η ταχύτητα με την οποία εκτε-λεί διάφορες λειτουργίες, καθώςκαι το γεγονός ότι το μηχάνημα πο-τέ δεν κουράζεται να επαναλαμβά-νει την ίδια διαδικασία αμέτρητεςφορές. Ένα άλλο πολύ σημαντικόσημείο στο οποίο ο κομπιούτερυπερτερεί είναι η μνήμη. Έτσι έναςκομπιούτερ -σε αντίθεση με τον κα-τασκευαστή του- δεν ξεχνάει ποτέτίποτα (εφόσον, φυσικά, τηρούνταιορισμένες προϋποθέσεις).

Tα πλεονεκτήματα αυτά του κο-μπιούτερ τον κάνουν ένα εργαλείοεκπληκτικά χρήσιμο, τόσο ώστε ναέχει εισχωρήσει σε όλους τους χώ-ρους της κοινωνίας μας, ξεκινώ-ντας από τους μεγάλους κομπιού-τερ που χρησιμοποιούνται στιςστρατιωτικές εγκαταστάσεις και τιςμεγάλες επιχειρήσεις και φθάνο-ντας στον �προσωπικό� κομπιού-τερ που σήμερα χτυπά την πόρτατου σπιτιού μας. Aς δούμε όμωςτώρα πώς λειτουργεί σε γενικέςγραμμές το θαυμάσιο αυτό μηχά-νημα, καθώς και τα διάφορα συ-μπληρωματικά εξαρτήματα πουσχετίζονται με τη λειτουργία του.

O τρόπος με τον οποίο δίνουμεστον κομπιούτερ να καταλάβει πώςνα εκτελέσει μια εργασία ονομάζεταιπρογραμματισμός. O προγραμματι-σμός χρειάζεται επειδή οι κομπιού-τερ δεν είναι συνήθως πολύ έξυ-πνοι και πρέπει να τους αναλύσου-με την εργασία που ζητάμε από αυ-τούς σε επιμέρους τμήματα που ναείναι σε θέση να εκτελέσουν. O κα-τάλογος των απλών αυτών εντο-λών, η εκτέλεση των οποίων θα έχειως αποτέλεσμα τη διεκπεραίωσητης εργασίας που ζητάμε από τονκομπιούτερ ονομάζεται πρόγραμμα.

14

TI EINAI ENAΣ KOMΠIOYTEP;

ΘEMATA

Tο πρόγραμμα ενός κομπιούτερμπορεί να γραφεί σε διάφορες ειδι-κές γλώσσες που να είναι σε θέσηνα καταλαβαίνει το μηχάνημα, όπωςFortran, Cobol, Pascal, Forth κ.ά., ηγλώσσα όμως που συνηθίζεται πε-ρισσότερο στους μικροκομπιούτερείναι η BASIC. Για τη γλώσσα αυτή,όμως, αναφερόμαστε αναλυτικά σεάλλες στήλες του περιοδικού. Eκεί-νο που πρέπει να σημειώσουμεεδώ είναι ότι μια γλώσσα προγραμ-ματισμού αποτελεί για μας το εργα-λείο με το οποίο μπορούμε να �δια-τάξουμε� τον κομπιούτερ να εκτελέ-σει μια εργασία -από την πιο απλήέως την πιο πολύπλοκη.

Ένα σύστημα κομπιούτερ αποτε-λείται συνήθως από διάφορα τμήμα-τα, καθένα από τα οποία διαδραματί-ζει έναν συγκεκριμένο ρόλο στηνεπεξεργασία των πληροφοριών.Ένας �προσωπικός� κομπιούτερ πε-ριορίζεται συχνά σ� ένα πληκτρολό-γιο και μία οθόνη, ενώ ο μικροκο-μπιούτερ μιας επιχείρησης θα έχειεπιπρόσθετα έναν εκτυπωτή και diskdrives. Oι περισσότεροι από εκεί-νους που θέλουν τον κομπιούτερ γιαοικιακή χρήση ξεκινούν μ� ένα μίνι-μουμ σύστημα και στη συνέχειαπροσθέτουν εξαρτήματα ανάλογα μετις ανάγκες και τις οικονομικές δυνα-τότητές τους. Tα πρόσθετα αυτά�αξεσουάρ� που αγοράζονται ξεχωρι-στά από το κυρίως μηχάνημα ονομά-ζονται περιφερειακά. Συχνά ένας κο-μπιούτερ που ξεκινάει ως �προσωπι-κός� μπορεί με την προσθήκη τωνσωστών περιφερειακών να φθάσειστο επίπεδο ενός ισχυρού μικροκο-μπιούτερ επιχειρήσεων. Στη συνέ-χεια του άρθρου αυτού θα παρου-σιάσουμε έξι από τα σημαντικότερατμήματα και περιφερειακά ενός σύγ-χρονου κομπιούτερ. Oι περιγραφέςπου θ� ακολουθήσουν θα είναι σύ-ντομες και έχουν σκοπό να εισαγά-γουν τους λιγότερο ενημερωμένουςαπό τους αναγνώστες μας στο τεχνι-κό τμήμα των κομπιούτερ. Σε άλλεςστήλες του περιοδικού (καθώς καιστα επόμενα τεύχη) θα μπορέσετενα βρείτε πιο αναλυτικές παρουσιά-σεις κάθε τμήματος χωριστά.

O KENTPIKOΣ EΠEΞEPΓAΣTHΣTο τμήμα αυτό είναι υπεύθυνο

για την επεξεργασία των πληροφο-ριών και αποτελεί την �καρδιά� του

κομπιούτερ. Δεν υπάρχουν συνήθωςμεγάλες διαφορές ανάμεσα στον κε-ντρικό επεξεργαστή ενός �οικιακού�κομπιούτερ επιχειρήσεων και σ� εκεί-νο ενός κομπιούτερ επιχειρήσεων,αν και ο τελευταίος χαρακτηρίζεταισυχνά από μεγαλύτερη ταχύτητα κα-θώς και από την ικανότητα να επε-ξεργάζεται πολλά στοιχεία ταυτόχρο-να. O κεντρικός επεξεργαστής απο-τελείται κατά κανόνα από τρία τμή-ματα: τον μικροεπεξεργαστή, τη μνή-μη του κομπιούτερ και τους διαύλουςεπικοινωνίας. O μικροεπεξεργαστήςπου συχνά αναφέρεται ως �κεντρικήμονάδα επεξεργασίας� (CPU) αποτε-λεί το �ευφυές� τμήμα του κομπιού-τερ και είναι υπεύθυνος για την εκτέ-λεση όλων των εντολών που δέχεταιτο μηχάνημα. Tα πιο δημοφιλή μο-ντέλα μικροεπεξεργαστή που χρησι-μοποιούνται σήμερα στους κομπιού-τερ είναι τα 6502, Z80, 8088 κ.ά.Eπειδή ο μικροεπεξεργαστής δενμπορεί να χειρισθεί πάνω από ένα�κομμάτι� πληροφορίας κάθε φορά,είναι απαραίτητο να συνοδεύεταιαπό έναν χώρο όπου να μπορεί νααποθηκεύει τ� αποτελέσματα τηςεπεξεργασίας. O χώρος που χρησι-μοποιεί ο μικροεπεξεργαστής γι� αυ-τόν το σκοπό αποτελεί τη μνήμηRAM του κομπιούτερ. (RAM είναι τ�αρχικά των λέξεων Random AccessMemory, που υπονοούν ότι ο χειρι-στής του κομπιούτερ έχει τη δυνατό-τητα να μεταβάλλει τα στοιχεία πουβρίσκονται αποθηκευμένα στη μνήμηαυτή ανάλογα με τις ανάγκες του.)Στην πραγματικότητα η μνήμη RAMαποτελεί για τον κομπιούτερ ένα �ση-μειωματάριο�, πάνω στο οποίο μπο-ρεί να γράφει ή να σβήνει ανάλογαμε τις εντολές που δέχεται. Στο χώροαυτό, άλλωστε, ο κομπιούτερ αποθη-κεύει το πρόγραμμα με το οποίο κά-θε φορά τροφοδοτείται. Σε αντίθεσημε τη RAM, η μνήμη ROM (ReadOnly Memory) αποτελεί για τον κο-μπιούτερ το �βιβλίο� πάνω στο οποίοο κατασκευαστής του προσδιορίζειμια σειρά μόνιμων εντολών, το σύνο-λο των οποίων διαμορφώνει ως ένανβαθμό τις δυνατότητες του μηχανή-ματος. Tα στοιχεία που είναι καταχω-ρισμένα στη μνήμη αυτή δεν μπο-ρούν να υποστούν αλλαγές από τοχειριστή του κομπιούτερ.

Tο τρίτο τμήμα του κεντρικού επε-ξεργαστή είναι οι �δίαυλοι επικοινω-

νίας�, που επιτρέπουν την ανταλλαγήπληροφοριών μεταξύ του κεντρικούεπεξεργαστή και όλων των υπόλοι-πων τμημάτων του κομπιούτερ (πλη-κτρολόγιο, οθόνη και περιφερειακά).Oι δίαυλοι επικοινωνίας είναι απαραί-τητοι, επειδή το καθένα από αυτά ταεξαρτήματα δουλεύει συνήθως με δια-φορετικό τρόπο και με διαφορετικέςταχύτητες. (Όσοι από τους αναγνώ-στες μας βρήκαν κάποιες δυσκολίεςδιαβάζοντας το κείμενο αυτό, μπο-ρούν να είναι ήσυχοι μαθαίνοντας ότιο χειρισμός ενός κομπιούτερ δεναπαιτεί τη γνώση των στοιχείων αυ-τών και ότι μπορούν να προγραμματί-σουν ένα μηχάνημα εύκολα χωρίς ναχρειάζεται να ξέρουν για CPU, RAM,ROM, διαύλους επικοινωνίας κ.λπ.)

15

TO ΠΛHKTPOΛOΓIO

ΘEMATA

Tο πληκτρολόγιο είναι ένα απότα τμήματα του κομπιούτερ πουμπορούν να γίνουν εύκολα κατανοη-τά από τον καθένα. Eίναι το μέσο μετο οποίο μπορούμε εμείς να επικοι-νωνήσουμε με τον κομπιούτερ, δί-νοντάς του τις εντολές που θέλουμεκαι παρέχοντάς του τις αναγκαίεςπληροφορίες (input). Oι εντολές αυ-τές μπορεί να δίνονται με το πάτημαενός μόνο πλήκτρου ή με πολλέςσειρές ενός προγράμματος και μπο-ρεί να κυμαίνονται από εντολές τουτύπου �πυροβόλησε το διαστημό-πλοιο� (σ� ένα διαστημικό παιχνίδι)μέχρι �κάνε στατιστική επεξεργασίατων δεδομένων� (σ� ένα επιστημονι-κό πρόγραμμα).

Tο πληκτρολόγιο του κομπιού-τερ μοιάζει πολύ μ� εκείνο μιας γρα-φομηχανής και τα πλήκτρα με ταγράμματα βρίσκονται συνήθως στιςίδιες θέσεις και στις δύο περιπτώ-σεις. Πολλοί κομπιούτερ διαθέτουνένα μικρό ξεχωριστό πληκτρολόγιογια τα πλήκτρα των αριθμών καιτων μαθηματικών πράξεων, που εί-ναι ιδιαίτερα χρήσιμο όταν έχει κα-νείς να κάνει πολλούς υπολογι-σμούς. Eκτός όμως από τα κλασικάπλήκτρα της γραφομηχανής, ο κο-μπιούτερ διαθέτει και μια σειράπλήκτρων που ελέγχουν τις εξειδι-κευμένες λειτουργίες του μηχανή-ματος. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστι-κό πολλών από τους κομπιούτερπου κυκλοφόρησαν πρόσφατα εί-ναι τα λεγόμενα �πλήκτρα προ-γραμματιζόμενων λειτουργιών�(που συνήθως φέρουν την ένδειξηF1 έως F10), η λειτουργία τωνοποίων καθορίζεται μέσω προ-γραμματισμού από τον εκάστοτεχειριστή του κομπιούτερ. Tο χαρα-κτηριστικό αυτό των νεότερων μο-ντέλων κομπιούτερ αποδεικνύεταιεξαιρετικά χρήσιμο και υπογραμμί-ζει τη σύγχρονη τάση των κατα-σκευαστών να προσαρμόζουν τονκομπιούτερ στις ανάγκες του χειρι-στή και όχι -όπως συνέβαινε παλιό-τερα- το αντίθετο.

Όπως είναι πολύ φυσικό, η ποι-ότητα του πληκτρολόγιου εξαρτάταισε μεγάλο βαθμό από το μοντέλοτου κομπιούτερ. Έτσι τα ακριβότε-ρα μοντέλα διαθέτουν πληκτρολό-γιο καλύτερης ποιότητας, που συ-χνά είναι εφάμιλλο μιας ηλεκτρικήςγραφομηχανής, ενώ αντίθετα

υπάρχουν πολύ φθηνότερα μοντέ-λα με πληκτρολόγιο τύπου �palmo�.

H OΘONHAν το πληκτρολόγιο αποτελεί το

μέσο με το οποίο ο χειριστής επι-κοινωνεί με τον κομπιούτερ, η οθό-νη παρέχει τη δυνατότητα στον κο-μπιούτερ να επικοινωνήσει με τοχειριστή. Aυτό επιτυγχάνεται μεδιάφορους τρόπους, όπως η απει-κόνιση αποτελεσμάτων μαθηματι-κών υπολογισμών, η παρουσίασητων οδηγιών σ� ένα αγορασμένοπρόγραμμα, η εμφάνιση σχεδια-γραμμάτων και εικόνων σε παιχνί-δια κ.λπ. Γενικά οι απαντήσεις πουεμφανίζονται στην οθόνη και πουπαρέχει ο κομπιούτερ ανταποκρι-νόμενος στις εντολές του χειριστήτου φέρονται κάτω από τη γενικήονομασία output.

Tο �μέγεθος� της οθόνης υπολογί-ζεται συνήθως ανάλογα με τον αριθ-μό των χαρακτήρων που έχει τη δυ-νατότητα ο κομπιούτερ να εμφανίσεισε μία �σελίδα�. Tο μέγεθος αυτό ξεκι-νάει από περίπου 20 γραμμές 30 χα-ρακτήρων, η καθεμία για ορισμένουςοικονομικούς προσωπικούς κομπιού-τερ, και μπορεί να φτάσει (σε μικρο-κομπιούτερ επιχειρήσεων) τις 24γραμμές 80 χαρακτήρων. Σε περί-πτωση που ο χειριστής επιθυμεί νατονίσει ιδιαίτερα κάποιους χαρακτή-ρες (μία λέξη, την επικεφαλίδα, ένααριθμητικό σύνολο κ.λπ.), έχει τη δυ-νατότητα �αναστροφής πεδίου�. Mπο-ρεί δηλαδή να παρουσιάσει τους συ-γκεκριμένους χαρακτήρες άσπρουςσε μαύρο φόντο, έτσι ώστε να ξεχω-ρίζουν από το υπόλοιπο κείμενο πουσυνήθως εμφανίζεται μαύρο σε λευκό

φόντο. Σήμερα, φυσικά, με τα πιοπροηγμένα έγχρωμα μοντέλα, ο χειρι-στής έχει ευχέρεια επιλογής μεταξύ 5,8 ή και 16 πολλές φορές διαφορετι-κών χρωμάτων, τα οποία μπορεί ναπαρουσιάσει όλα μαζί συγχρόνωςστην οθόνη. Tο τελευταίο αυτό χαρα-κτηριστικό αποδεικνύεται ιδιαίτεραχρήσιμο στη δημιουργία εντυπωσια-κών παιχνιδιών για οικιακούς κομπιού-τερ. Mία από τις σημαντικές διαφορέςμεταξύ των κομπιούτερ αυτών καιτων πιο εξελιγμένων μικροκομπιούτερπου χρησιμοποιούνται σε επιχειρή-σεις είναι το γεγονός ότι οι προσωπι-κοί κομπιούτερ δεν έχουν συνήθωςδική τους οθόνη αλλά συνδέονται μετην τηλεόραση. Aυτό συμβάλλει απο-φασιστικά στη μείωση της τιμής ενόςοικιακού κομπιούτερ, έχει όμως ταμειονεκτήματά του, όπως την έλλειψημιας μόνιμης σύνδεσης του κομπιού-τερ με την οθόνη (εκτός και αν έχετεδεύτερη τηλεόραση). Oι μικροκομπι-ούτερ των επιχειρήσεων, από την άλ-λη μεριά, έχουν τις δικές τους οθόνεςπου διαφέρουν ποιοτικά από μοντέλοσε μοντέλο ανάλογα με την τιμή τουκομπιούτερ. Tα πιο ακριβά συστήμα-τα έχουν, φυσικά, καλύτερη απόδοσησε θέματα όπως η σαφήνεια με τηνοποία εμφανίζονται οι χαρακτήρες, τοκοντράστ, καθώς και τη δυνατότηταρύθμισης της γωνίας από την οποίαβλέπει ο χειριστής την οθόνη.

Προτού κλείσουμε την περιγραφήαυτή της οθόνης, θεωρούμε σκόπιμον� αναφέρουμε ότι γενικά το μέσο μετο οποίο ο κομπιούτερ προσφέρει στοχειριστή την οπτική απεικόνιση στοι-χείων (είτε πρόκειται για ενσωματωμέ-νη οθόνη συστήματος, είτε για τηλεό-ραση, είτε για μόνιτορ που αγοράζεταιξεχωριστά από τον κομπιούτερ) ονο-μάζεται συνήθως VDU (Visual DisplayUnit).

KAΣETOΦΩNAΌταν οι μικροκομπιούτερ των επι-

χειρήσεων πρωτοεμφανίστηκαν στηαγορά πριν από μερικά χρόνια, είχανόλοι δυνατότητα σύνδεσης μ� ένα κα-σετόφωνο. Aργότερα, με την εμφάνι-ση της δισκέτας, η χρήση του κασετό-φωνου και της κοινής κασέτας μαγνη-τοφώνησης περιορίσθηκε στους προ-σωπικούς κομπιούτερ.

Για τον κομπιούτερ η κασέτα παί-ζει τον ίδιο ρόλο με τη μνήμη RAM,εκείνο δηλαδή ενός σημειωματάριου

16

ΘEMATA

πάνω στο οποίο ο χειριστής του κο-μπιούτερ μπορεί να γράφει και νασβήνει στοιχεία ανάλογα με τις ανά-γκες του. H διαφορά μεταξύ κασέταςκαι RAM έγκειται στο γεγονός ότι οιπληροφορίες που βρίσκονται �απο-θηκευμένες� πάνω στην κασέταμπορούν να διατηρηθούν επ� αόρι-στο ή μέχρι να ξαναγράψει κάποιοςκάτι καινούργιο πάνω σ� αυτήν, ενώτα στοιχεία που βρίσκονται στη μνή-μη RAM του κομπιούτερ χάνονταικάθε φορά που αποσυνδέουμε τομηχάνημα από την πρίζα. H μνήμηRAM δηλαδή (σε αντίθεση με τηROM που δεν επηρεάζεται από τηνύπαρξη ή μη ρεύματος) αποτελείένα εντελώς πρόχειρο σημειωματά-ριο, οι σελίδες του οποίου γίνονται�λευκές� κάθε φορά που ο κομπιού-τερ παύει να τροφοδοτείται με ρεύ-μα. Για το λόγο αυτό είμαστε υπο-χρεωμένοι να �σώζουμε� τα στοιχείααυτά -είτε πληροφορίες είτε προ-γράμματα- σε κάποιο μόνιμο �σημει-ωματάριο�, που στην περίπτωσητων οικιακών κομπιούτερ αντιπρο-σωπεύεται από την κασέτα μαγνητο-φώνησης. H διαδικασία με την οποία�σώζονται� τα στοιχεία πάνω στηνκασέτα είναι πολύ απλή και συνίστα-ται στο πάτημα ενός ειδικού πλή-κτρου του κομπιούτερ (SAVE), αφούπρώτα έχουμε ρυθμίσει τα κουμπιάτου κασετόφωνου σαν να κάναμεμια συνηθισμένη μαγνητοφώνηση.Eξίσου απλή είναι και η αντίστροφηδιαδικασία, το λεγόμενο �φόρτωμα�των στοιχείων από την κασέτα στονκομπιούτερ (είτε πρόκειται για στοι-

χεία που έχουμε �δώσει� εμείς απόπροηγούμενη φορά είτε για έτοιμαπρογράμματα του εμπορίου). H δια-δικασία αυτή συνίσταται και πάλι στοπάτημα ενός ειδικού πλήκτρου τουκομπιούτερ (LOAD), αφού προηγου-μένως το κασετόφωνο έχει ρυθμιστείσαν να επρόκειτο να ακούσουμε μιακασέτα.

Όπως είπαμε, οι μικροκομπιού-τερ επιχειρήσεων έχουν απαλλαγείσήμερα από το σύστημα της κασέ-τας και στη θέση τους χρησιμοποι-ούν τις δισκέτες, που έχουν πολλάπλεονεκτήματα. Oι προσωπικοί κο-μπιούτερ, όμως, που συνεχίζουν ναχρησιμοποιούν το κασετόφωνο (γιαοικονομικούς κυρίως λόγους) πα-ρουσιάζουν ορισμένες διαφορές απόμοντέλο σε μοντέλο. Έτσι, τα πιοακριβά συστήματα έχουν ενσωματω-μένα κασετόφωνα που ανεβάζουνλίγο την τιμή του κομπιούτερ, προ-σφέρουν όμως ασφάλεια όσον αφο-ρά στη σίγουρη μαγνητοφώνηση τουπρογράμματος (και τη σίγουρη δια-τήρηση των πολύτιμων ίσως στοιχεί-ων σας), κάτι που είναι συχνά προ-βληματικό με τα πιο οικονομικά μο-ντέλα κομπιούτερ.

OI ΔIΣKETEΣH εμφάνιση της δισκέτας υπήρξε

ένας από τους παράγοντες εκείνουςπου συνετέλεσαν αποφασιστικά στηδιάδοση του μικροκομπιούτερ καιστην αποδοχή του σήμερα ως ένααναντικατάστατο εργαλείο για κάθεεπιχείρηση που σέβεται τον εαυτότης. Tο σύστημα της δισκέτας εμφα-νίζει μια σειρά πλεονεκτημάτωναπέναντι στο σύστημα της κασέταςτόσο σημαντικών ώστε σήμερα ταδύο συστήματα ν� απέχουν πάραπολύ μεταξύ τους, τόσο από πλευ-ράς απόδοσης όσο και από πλευ-ράς τιμής.

Ένα από τα προφανή πλεονε-κτήματα της δισκέτας είναι η εξαι-ρετικά μεγάλη ταχύτητα με τηνοποία δουλεύει. Έτσι ενώ σε μιακασέτα πρέπει να ψάξουμε ναβρούμε το σημείο όπου έχουμε�καταχωρίσει� ένα συγκεκριμένοπρόγραμμα ή ορισμένες πληρο-φορίες και στη συνέχεια να περι-μένουμε να �φορτωθούν� τα στοι-χεία αυτά στη μνήμη RAM του κο-μπιούτερ (μια διαδικασία αρκετάχρονοβόρα), χρησιμοποιώντας

μια δισκέτα για τον ίδιο σκοπόμπορούμε να μειώσουμε το χρονι-κό αυτό διάστημα σε λίγα δευτε-ρόλεπτα - ή και ακόμα λιγότερο.Aν όμως η διαφορά ταχύτηταςαποτελεί ένα σημαντικό πλεονέ-κτημα της δισκέτας απέναντι στηνκασέτα, το σημείο αυτό δεν απο-τελεί και την καθοριστική διαφοράμεταξύ των δύο συστημάτων. Πο-λύ σημαντικότερο είναι το γεγονόςότι με τη χρήση της δισκέτας ο κο-μπιούτερ μπορεί να φορτώνειεκλεκτικά ορισμένα μόνο στοιχείαστη μνήμη RAM και αφού τα επε-ξεργασθεί, να τα επιστρέφει στηδισκέτα κάτω από μια νέα μορφή,αν κάτι τέτοιο εξυπηρετεί το χειρι-στή του κομπιούτερ.

Tι είναι όμως τελικά μια δισκέτα;Όσοι από τους αναγνώστες ενδιαφέ-ρονται για μια πιο αναλυτική παρου-σίαση, μπορούν να κοιτάξουν τη στή-λη �Eξαρτήματα και Περιφερειακά�του τεύχους αυτού. Για όσους όμωςενδιαφέρονται για μια σύντομη ενημέ-ρωση, θ� αναφέρουμε στη συνέχειατα βασικότερα χαρακτηριστικά της δι-σκέτας και του συστήματος disk driveπου είναι απαραίτητο για τη λειτουρ-γία της.

Mια δισκέτα είναι ένα κυκλικόελαστικό κομμάτι μαγνητικού υλι-κού, η διάμετρος του οποίου είναισυνήθως 5 1/4 ίντσες και το οποίοπεριβάλλεται από έναν τετράγωνο�φάκελο�. Σκοπός του τελευταίουείναι να προφυλάσσει τη δισκέτααπό σκόνη, γδαρσίματα κ.λπ. Ότανπρόκειται να χρησιμοποιηθεί, η δι-σκέτα μπαίνει σ� ένα ειδικό εξάρτη-μα που ονομάζεται disk drive, ηλειτουργία του οποίου θα μπορού-σε να παραλληλισθεί μ� εκείνη που

17

(ΣYNEXEIA ΣTH ΣEΛIΔA 23)

ΘΕΜΑΤΑ

Oι γλώσσες προγραμματισμούπου χρησιμοποιούνται στους κομπιού-τερ δεν είναι όπως τα αγγλικά, ταγαλλικά ή τα ισπανικά. Έχουν πε-ριορισμένο λεξιλόγιο καθώς και ση-μεία στίξης που πρέπει να γράφο-νται σε συγκεκριμένες θέσεις.Yπάρχουν πολλές τέτοιες γλώσσεςπρογραμματισμού που δεν χρησι-μοποιούνται όπως οι ανθρώπινεςσε διαφορετικά μέρη της υδρογείου,αλλά σε διαφορετικές εφαρμογέςτων κομπιούτερ. Oι γλώσσες αυτέςσχεδιάστηκαν για να βοηθούν τουςχειριστές να προγραμματίσουν ένανκομπιούτερ με τον απλούστερο δυ-νατό τρόπο.

Mια τέτοια γλώσσα, που είναιπολύ εύκολη στην εκμάθηση κι έχειμεγάλες εφαρμογές στον τομέα τωνμικροκομπιούτερ, είναι η Basic. T�όνομά της θά �πρεπε κανονικά ναγραφόταν BASIC, αφού τα αρχικάπου τη συνθέτουν είναι �Beginners�All-purpose Symbolic InstructionCode� (Kώδικας συμβολικών εντο-λών για αρχάριους). Στο λεξιλόγιοόμως των κομπιούτερ επικράτησεως Basic, αφού η ίδια λέξη(Basic=βασική) απεικονίζει πολύσωστά τι ρόλο πρόκειται να παίξει ηγλώσσα αυτή. H αρχική ιδέα ότανσχεδιαζόταν η Basic στο KολέγιοDartmouth των Hνωμένων Πολιτει-ών, ήταν να διαμορφωθεί μια γλώσ-σα ευκολομάθητη κι ευκολοδίδακτη.Iδιαίτερα η Basic σχεδιάστηκε έτσιώστε ακόμα και αρχάριοι να μπο-ρούν να γράψουν ένα πρόγραμμακαι να πάρουν αποτελέσματα σε λί-γα λεπτά, πράγμα σημαντικό γιαέναν εκπαιδευόμενο που θά �θελενα αισθανθεί κάποια πρόοδο.

Aκόμα και στην περίπτωση πουδεν γράφεται κάποιο πρόγραμμα, ηBasic επιτρέπει στο χειριστή να κά-νει υπολογισμούς στην οθόνη χρη-σιμοποιώντας πολύ απλές εντολές.Για παράδειγμα, τυπώνοντας τηνεντολή: PRINT (16+17)/3 στη στιγμήπαρουσιάζεται στην οθόνη η σωστήαπάντηση, 11. Aυτό μας βοηθάει νακαταλάβουμε ένα σημαντικό χαρα-κτηριστικό της Basic, που είναι ηδιαφορά μεταξύ �κατάστασης εντο-λής� (command mode) και �κατά-στασης προγράμματος� (programmode). Aν τυπώσουμε μια συνηθι-σμένη εντολή από το λεξιλόγιό της(που θα δούμε παρακάτω), ο κομπι-ούτερ θα εκτελέσει τη συγκεκριμένηεντολή μόλις πατήσουμε το πλήκτροεπιστροφής (return) ή της νέαςγραμμής (newline). Tο πλήκτρο αυ-τό (όπως και να τό �χει ονομάσει οκατασκευαστής πάνω στο πληκτρο-λόγιο) ειδοποιεί τον κομπιούτερ ότιτελείωσε η τύπωση της συγκεκριμέ-νης γραμμής. Πραγματικά το μηχά-νημα περιμένει το πάτημα του πλή-κτρου προτού κάνει οτιδήποτε σχετι-κό με την τυπωμένη πληροφορία.Έτσι όταν τυπώσουμε την εντολή:PRINT (16+17)/3 στην οθόνη καιπατήσουμε το πλήκτρο επιστροφήςή νέας γραμμής, ο κομπιούτερ εκτε-λεί αμέσως την πράξη και τυπώνειτην απάντηση 11.

Ένας κομπιούτερ έτοιμος να δε-χτεί Basic βρίσκεται όπως λέμε σε�κατάσταση εντολής�. Για να δώσου-με στο σύστημα να καταλάβει ότιγράφουμε ένα πρόγραμμα κι ότι δεντυπώνουμε μια απλή εντολή της Ba-sic (βρισκόμαστε δηλαδή σε κατά-σταση προγράμματος), πριν από

κάθε γραμμή που τυπώνουμε, εισά-γουμε έναν αριθμό. Για παράδειγμα,στην ασυνήθιστη περίπτωση πουθα θέλαμε ν� αρχίσουμε το πρό-γραμμά μας με την παραπάνω εντο-λή, γράφουμε: 10 PRINT (16+17)/3κι αμέσως μετά πατάμε το πλήκτροεπιστροφής. Tότε ο υπολογιστής,αφού αναγνωρίσει τον αριθμό τηςγραμμής, καταλαβαίνει ότι πρόκειταιγια γραμμή προγράμματος κι όχι γιααπλή εντολή και δεν προχωράειστην εκτέλεση, αλλά περιμένει νατυπωθεί η επόμενη γραμμή τουπρογράμματος (για παράδειγμα: 20PRINT (16+50)/3). H ίδια διαδικασίασυνεχίζεται με την τύπωση τωνγραμμών 30, 40, 50, 60 κ.λπ. μέχρινα τυπωθούν όλες οι γραμμές τουπρογράμματος. Παρατηρούμε ότι ηαρίθμηση των γραμμών του προ-γράμματος γίνεται με πολλαπλάσιατου δέκα, κάτι που συνηθίζεται σταπρογράμματα της Basic, χωρίς ν�αποτελεί όμως αυστηρό κανόνα. Θαμπορούσε π.χ. να χρησιμοποιηθεί ηαρίθμηση 1, 2, 3.... ή οποιαδήποτεάλλη. H πείρα όμως των προγραμ-ματιστών μάς διδάσκει ότι κανέναπρόγραμμα δεν παραμένει στην αρ-χική μορφή του, αλλά χρειάζεται αλ-λαγές (π.χ. βελτιώσεις, προσθέσειςή αφαιρέσεις γραμμών κ.λπ.). Έτσιευνοείται η χρησιμοποίηση της αρίθ-μησης με πολλαπλάσια του 10,αφού γίνεται χωρίς κανένα πρόβλη-μα η εισαγωγή μιας νέας γραμμήςμε αριθμό 15 μεταξύ των γραμμών10 και 20. Tο μόνο που πρέπει νακάνουμε είναι να δώσουμε στη νέαγραμμή τον αριθμό 15 ή οποιονδή-ποτε άλλο μεταξύ 10 και 20, και οκομπιούτερ θα την εισαγάγει στη

18

ΓΙΑΤΙ Η BASIC ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΗ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΓιάννης Σγουροβασιλάκης

Μαθηματικός M.Sc. Computer Sciences

ΘΕΜΑΤΑ

σωστή θέση της, αφού, προτούεκτελεστεί ένα πρόγραμμα, το σύ-στημα ταξινομεί τους αριθμούς τωνγραμμών σε αριθμητική διάταξη(συνήθως αύξουσα). Φυσικά, η ει-σαγωγή μιας νέας γραμμής μεταξύτων γραμμών ενός προγράμματοςμε αρίθμηση 1 και 2 θα ήταν αδύνα-τη γιατί θά �πρεπε να χρησιμοποιή-σουμε για την αρίθμησή της δεκαδι-κό αριθμό, που όμως δεν επιτρέπε-ται στην Basic. Mερικά από τα τε-λευταία μοντέλα μικροκομπιούτερ-όπως το BBC Micro- είναι εφοδια-σμένα μ� έναν αυτόματο τρόποαρίθμησης γραμμών έτσι ώστε μό-λις τυπώσουμε μια γραμμή και πα-τήσουμε το πλήκτρο επιστροφής, ναεμφανίζεται στην οθόνη ο αριθμόςτης επόμενης γραμμής του προ-γράμματος. Aυτός ο τρόπος αρίθμη-σης είναι ιδιαίτερα χρήσιμος γιατίκατά κανόνα, αν ξεχάσουμε ν� αριθ-μήσουμε κάποια γραμμή του προ-γράμματος, ο κομπιούτερ θα εκτελέ-σει τη γραμμή αυτή σαν να βρισκό-ταν σε κατάσταση εντολής, που ση-μαίνει ότι είμαστε υποχρεωμένοι να�ξανατυπώσουμε� τη συγκεκριμένηγραμμή του προγράμματος.

Mέχρι τώρα είδαμε ότι για ναγράψουμε ένα πρόγραμμα στην Ba-sic το μόνο που χρειάζεται είναι νατυπώσουμε μια σειρά από αριθμη-μένες γραμμές πάνω στην οθόνη.Tο περιεχόμενο όμως των γραμμώνενός προγράμματος είναι το σημείοόπου εμφανίζεται η σημασία του λε-ξιλόγιου της γλώσσας καθώς επίσηςτο πρόβλημα των διαλέκτων της.Γιατί, όπως οι ανθρώπινες γλώσσεςέχουν συχνά διαλέκτους που χρησι-μοποιούνται σε διαφορετικά μέρημιας χώρας, έτσι και οι γλώσσεςπρογραμματισμού έχουν ορισμένεςδιαλέκτους που χρησιμοποιούνταιαπό διαφορετικούς κατασκευαστέςκομπιούτερ και εταιρείες software.Eίναι γεγονός ότι υπάρχουν �επίση-μες� εκδόσεις των διαφόρων γλωσ-σών προγραμματισμού που συνή-θως παράγει το ANSI (AmericanNational Standards Institution) κιαρκετοί αναγνώστες θα έχουν δειίσως αναφορές του είδους �ANSIfortran� ή �ANSI basic�, όπου τοπρώτο συνθετικό ANSI είναι τα αρ-χικά του Iνστιτούτου αυτού. Aλλά θαέχουν δει κι αναφορές του είδους�Extended Basic� (επεκταμένη Ba-

sic) ή �Business Basic� (Basic τωνεπιχειρήσεων) και ίσως άλλες παρό-μοιες.

Aυτό που συμβαίνει συνήθως εί-ναι ότι οι σχεδιαστές των γλωσσώνπρογραμματισμού αρχίζουν με βά-ση το πρότυπο της ANSI για κάθεγλώσσα και στην εξέλιξή της προ-σθέτουν νέα στοιχεία ή αφαιρούνάλλα που δεν φαίνονται χρήσιμαστους χειριστές, με αποτέλεσμα ναπαρουσιάζεται στο τέλος μια βελτιω-μένη ή πιο ειδική μορφή της γλώσ-σας. Σε άλλες περιπτώσεις απαιτεί-ται επέκταση του λεξιλόγιου τηςγλώσσας επειδή το σύστημα παρέ-χει πρόσθετες δυνατότητες στο χει-ριστή, όπως έγχρωμη εκτύπωσηγραφικών παραστάσεων και εικό-νων, παραγωγή μουσικών ήχωνκ.λπ.

Όλες αυτές οι αλλαγές που κάνειο κατασκευαστής στην αρχική έκδο-ση της γλώσσας προγραμματισμούσυνθέτουν τελικά μια διάλεκτο για τηγλώσσα. Γνωρίζοντας όλα αυτά είναιεύκολο να καταλάβουμε πως δεν εί-ναι δυνατή η ακριβής περιγραφήτων λέξεων που χρησιμοποιεί η Ba-sic. Όλες όμως οι διαλεκτοί της περι-λαμβάνουν ορισμένα θεμελιώδη χα-ρακτηριστικά που κάνουν την Basic,και μόνον αυτή, βασική γλώσσα.

Eξετάζουμε αυτά τα χαρακτηρι-στικά αρχίζοντας από την πρώτηεντολή της Basic, �PRINT�, πουγνωρίσαμε παραπάνω. H εντολήαυτή αποτελεί στην Basic το μοναδι-κό τρόπο με τον οποίο μπορούμενα τυπώσουμε πληροφορίες στηνοθόνη ή στον εκτυπωτή. Ίσως φαί-νεται λίγο παράδοξη η χρησιμοποίη-ση της λέξης PRINT για την εκτύ-πωση πληροφοριών πάνω στηνοθόνη. Eξηγείται όμως από το γεγο-νός ότι η Basic σχεδιάστηκε πολλάχρόνια πριν, τότε που οι διάφορεςμορφές τηλετύπων επικρατούσανστην εκτύπωση πληροφοριών και τομέσο που κατά κανόνα χρησιμοποι-ούσαν για το σκοπό αυτόν ήταν τοχαρτί εκτύπωσης.

Όπως είδαμε στα μέχρι τώραπαραδείγματα, η εντολή PRINTχρησιμοποιείται για να εμφανίσουμετ� αποτελέσματα αριθμητικών πρά-ξεων -ή πιο σημαντικό ίσως- το πε-ριεχόμενο κάποιου κειμένου πάνωστην οθόνη. Για να πετύχουμε αυτήτην εμφάνιση πρέπει να τυπώσουμετη λέξη PRINT πάνω στην οθόνηκαι δίπλα της οποιαδήποτε σειράγραμμάτων και συμβόλων που πε-ρικλείονται σε διπλά εισαγωγικά. Γιαπαράδειγμα, αν τυπώσουμε τηνεντολή: PRINT �***� και πατήσουμε

19

H BASIC ΕΠΙΝΟΗΘΗΚΕ παίρνοντας υπόψη όλα τα προβλήματα που συναντούνοι αρχάριοι όταν μαθαίνουν να προγραμματίζουν έναν κομπιούτερ.

ΘΕΜΑΤΑ

το πλήκτρο επιστροφής, θα εμφανι-στούν πάνω στην οθόνη οι τρειςαστερίσκοι ***.

Oι δύο τύποι της εντολής PRINTπου χρησιμοποιούνται για να τυπώ-σουμε κάποιο αποτέλεσμα ή γραμμήκάποιου κειμένου, μπορούν να συν-δυαστούν. Δηλαδή αν τυπώσουμετην εντολή: PRINT �TO AΠOTEΛEΣMAEINAI-�; (16+17)/3, ο κομπιούτερ θατην εκτελέσει κι εκείνο που θα εμφα-νιστεί τελικά στην οθόνη θα είναι: TOAΠOTEΛEΣMA EINAI-11. Tο ερωτη-ματικό χρησιμοποιείται στην εντολήως διαχωριστικό και με σκοπό να κα-ταλάβει το μηχάνημα ότι πρέπει ναεκτυπώσει και τα δύο μέρη της σε μίαγραμμή κι όχι σε δύο ξεχωριστές, τημία κάτω από την άλλη.

Oι εντολές που υπάρχουν στηνBasic για την εισαγωγή στοιχείωνστον κομπιούτερ είναι δύο, η READκαι INPUT, και χρησιμοποιούνται σεδιαφορετικές περιπτώσεις. Σ� έναπρόγραμμα γραμμένο σε Basic ηεντολή READ εμφανίζεται με μια άλ-λη εντολή, την DATA, που δίνει στονκομπιούτερ εκείνες τις τιμές των δε-δομένων που θα χρησιμοποιήσειστους διάφορους υπολογισμούςτου. Έτσι όταν ο κομπιούτερ συνα-ντήσει σε κάποιο σημείο του προ-γράμματος την εντολή READ, A, B,C, προετοιμάζεται να διαβάσει τρίαδεδομένα, τις τιμές των οποίων βρί-σκει στην εντολή DATA 10, 20, 30που εμφανίζεται αμέσως στη συνέ-χεια ή λίγο αργότερα στο πρόγραμ-μα. H αντιστοιχία των δεδομένωνπου εμφανίζονται στην εντολήREAD και των τιμών τους στηνDATA είναι ένα προς ένα και γίνεταιαπό αριστερά προς τα δεξιά. Δηλα-δή στο A αντιστοιχεί η τιμή 10, στοB η 20 και στο C η 30. Tο κόμμαπου υπάρχει μεταξύ των δεδομένωνστην πρώτη εντολή και των τιμώντους στη δεύτερη λειτουργεί ως δια-χωριστικό και βοηθάει τον κομπιού-τερ να καταλάβει ότι πρέπει να δια-βάσει τις τιμές τριών δεδομένων.

Aν και συνήθως σ� ένα πρό-γραμμα Basic η εντολή DATA προη-γείται της READ, αυτό δεν αποτελείκανόνα, αλλά μπορεί να εμφανιστείκαι σε κάποιο άλλο σημείο του προ-γράμματος.

H δεύτερη εντολή εισαγωγής δε-δομένων χρησιμοποιείται σε περι-πτώσεις που ο χειριστής επιθυμεί

να δώσει τις τιμές των δεδομένωναπό την οθόνη τη στιγμή που εκτε-λείται το πρόγραμμά του. Για παρά-δειγμα, όταν εκτελείται η εντολή: IN-PUT A ενός προγράμματος, ο κο-μπιούτερ εμφανίζει ένα ερωτηματικό(;) πάνω στην οθόνη και περιμένειμέχρι ο χειριστής να δώσει στο δε-δομένο A μια τιμή, π.χ. 5. Mόλις οχειριστής τυπώσει τον αριθμό 5 καιπατήσει το πλήκτρο επιστροφής, τοπρόγραμμα δίνει στο δεδομένο �A�την τιμή 5. Στο λεξιλόγιο των κομπιού-τερ το δεδομένο �A� καλείται μετα-βλητή και σ� οποιοδήποτε άλλο ση-μείο του προγράμματος κι αν εμφα-νιστεί, θα έχει την τιμή 5, εκτός αν οκομπιούτερ εκτελέσει πάλι την εντο-λή INPUT A κάπου στο πρόγραμμακαι ο χειριστής δώσει τώρα στη με-ταβλητή A μια νέα τιμή, έστω 7. Σ�αυτήν την περίπτωση η νέα τιμήγράφεται πάνω στην παλιά που χά-νεται, κι έτσι από το σημείο αυτό οκομπιούτερ χρησιμοποιεί στουςυπολογισμούς του το A με την τε-λευταία τιμή του, π.χ. 7. Mε τον ίδιοτρόπο μπορούμε επίσης να χρησι-μοποιήσουμε την εντολή INPUT γιανα εισαγάγουμε από την οθόνη κά-ποια γραμμή ή κομμάτι κειμένου.

H Basic είναι επίσης εφοδιασμέ-νη μ� όλες τις γνωστές μαθηματικέςπράξεις και τα αντίστοιχα σύμβολάτους. Oι αριθμητικές πράξεις τηςπρόσθεσης, της αφαίρεσης, τουπολλαπλασιασμού και της διαίρεσηςπραγματοποιούνται με τη χρησιμο-ποίηση των συμβόλων �+�, �-�, �*�,�/� αντίστοιχα. H εξαγωγή τετραγω-νικής ρίζας γίνεται με τη χρησιμο-ποίηση της εντολής �SQR� και ηύψωση ενός αριθμού σε κάποια δύ-ναμη χρησιμοποιώντας το σύμβολο�**� ή �Λ� ή �↑�. Tέλος, για να βρού-με το δεκαδικό λογάριθμο ενόςαριθμού καθώς και το συνημίτονο,ημίτονο και την εφαπτόμενη κάποι-ας γωνίας, χρησιμοποιούμε τις εντο-λές του �LOG�, �COS�, �SIN�, �TAN�αντίστοιχα. Φυσικά, σε εμπορικέςεφαρμογές οι πράξεις που χρησιμο-ποιούνται περισσότερο είναι οι 4βασικές αριθμητικές πράξεις.

Για ν� αντιμετωπίσει η Basic τιςαπαιτήσεις των προγραμματιστώνγια συγκεκριμένους ελέγχους μέσαστο πρόγραμμά τους ή επαναλή-ψεις εντολών ή διαδικασιών για πε-ρισσότερες από μία φορά, είναι

εφοδιασμένη με μια σειρά ειδικώνεντολών. Aυτές οι εντολές είναι κοι-νές σ� όλες τις γλώσσες προγραμ-ματισμού και διαφέρουν μόνο στοντρόπο επινόησής τους. Oι σχετικέςεντολές της BASIC είναι κατά σειρά�IF...THEN...� �FOR...NEXT�,�GOSUB� και �RETURN�. H χρήσητης πρώτης εντολής είναι φανερή.Για παράδειγμα, στην εντολή �IFX=0 THEN GOTO 200� ελέγχεταιπρώτα αν η συνθήκη X=0 είναιαληθινή, αν δηλαδή η τιμή της μετα-βλητής X είναι μηδέν, και αν είναι,τότε ο έλεγχος του προγράμματοςμεταβιβάζεται στη γραμμή 200 χω-ρίς να εκτελεστεί καμία από τις εν-διάμεσες γραμμές, διαφορετικά οέλεγχος μεταβιβάζεται στην αμέσωςεπόμενη γραμμή του προγράμμα-τος. Φυσικά, η εμφάνιση της εντο-λής GOTO μετά τη λέξη THEN δενείναι υποχρεωτική. Στη θέση τηςμπορούσε να ήταν μια άλλη εντολήτης Basic (π.χ. η γνωστή μαςPRINT) ή μια αριθμητική πράξη,που βέβαια θα εκτελούνταν μόνοστην περίπτωση που η συνθήκηX=0 είναι αληθινή.

H εντολή �FOR...NEXT� παρέχειστον προγραμματιστή τη δυνατότη-τα να επαναλάβει την εκτέλεσηενός συγκεκριμένου συνόλου γραμ-μών του προγράμματός του όσεςφορές κρίνει αναγκαίο. Tο παρακά-τω πρόγραμμα, για παράδειγμα,παράγει στη σειρά μια ακολουθίατων πρώτων δέκα δυνάμεων τουτέσσερα.

10 FOR X=1 TO 1020 PRINT 4**X30 NEXT XΣτην πρώτη γραμμή του προ-

γράμματος ο κομπιούτερ δίνει στημεταβλητή X την αρχική τιμή 1. Στησυνέχεια εκτελεί την επόμενη -ήεπόμενες αν υπάρχουν- γραμμήμέχρι να συναντήσει τη γραμμή μετην εντολή NEXT. H ύπαρξη τηςεντολής αυτής σημαίνει για τονυπολογιστή ότι πρέπει ν� αυξήσειτην τιμή της μεταβλητής X κατά ένακαι να επαναλάβει την ίδια διαδικα-σία μέχρι που η τιμή της μεταβλη-τής X να γίνει μεγαλύτερη του 10.

Mετά απ� αυτό ο υπολογιστήςσταματά, όπως στο παράδειγμάμας, ή συνεχίζει την εκτέλεση τωνεντολών που τυχόν υπάρχουν μετάτη NEXT.

20

ΘΕΜΑΤΑ

H εντολή �GOSUB� δίνει τελικάάλλον έναν επαναληπτικό τρόποεκτέλεσης των ίδιων γραμμών τουπρογράμματος για όσες φορές θέ-λουμε. H GOSUB είναι μια σύντμη-ση της πρότασης �go to sub-routine� (πήγαινε στο υποπρόγραμ-μα), όπου με τη λέξη sub-routineεννοούμε ένα σύνολο εντολώνπρογράμματος που γράφτηκαν γιακάποιο συγκεκριμένο σκοπό, π.χ.:

30 GOSUB 100040 PRINT �HERE YOU ARE�....1000 FOR X=0 TO 10 STEP 21010 PRINT 4**X1020 NEXT X1030 RETURNΣ� αυτό το πρόγραμμα ο υπολο-

γιστής το εκτελεί κανονικά μέχριπου φτάνει στη γραμμή 30. Eκτελείτη γραμμή αυτή και �πηδάει� μετάστη γραμμή 1000, συνεχίζοντας πά-λι κανονικά την εκτέλεση του προ-γράμματος μέχρι να φτάσει στηνεντολή RETURN. H εντολή αυτήοδηγεί τον κομπιούτερ πίσω στηγραμμή 40, απ� όπου συνεχίζει κα-νονικά να εκτελεί το υπόλοιπο πρό-γραμμα. H νέα λέξη STEP που εμ-φανίζεται στην εντολή�FOR...NEXT� (γραμμή 1000) κι

ακολουθείται απ� τον αριθμό 2 μαςδείχνει το βήμα με το οποίο η μετα-βλητή X θα μεταβάλλεται. Δηλαδή ηαρχική τιμή για το X θά �ναι 2, ηδεύτερη 4 κ.λπ. μέχρι η μεταβλητήX να πάρει τιμή μεγαλύτερη του 10,οπότε το πρόγραμμα συνεχίζει κα-νονικά κι εκτελεί την επόμενη εντο-λή �RETURN�. Tα �υποπρογράμμα-τα� διευκολύνουν τους προγραμμα-τιστές επειδή τους παρέχουν τη δυ-νατότητα να χρησιμοποιήσουν ένασυγκεκριμένο τμήμα του προγράμ-ματος πολλές φορές.

Για να έχουμε τελικά μια πιοολοκληρωμένη εικόνα της Basic στησύντομη αυτή περιγραφή, αναφέ-ρουμε δύο πολύ σημαντικές εντο-λές. H πρώτη είναι η �RUN�, πουαποτελεί το πράσινο φως για ν� αρ-χίσει ο κομπιούτερ να εκτελεί τοπρόγραμμα που βρίσκεται στη μνή-μη του. Eίναι μια εντολή που δίνεταιστον κομπιούτερ όχι από κάποιαγραμμή του προγράμματος, αλλάόταν αυτός βρίσκεται σε �κατάστα-ση εντολής�. H δεύτερη εντολή είναιη �LIST� και η εκτέλεσή της μας δί-νει μια ολοκληρωμένη εμφάνισητων γραμμών κάποιου προγράμμα-τος πάνω στην οθόνη. Σε περίπτω-ση που μετά την εκτέλεση του προ-γράμματος ο κομπιούτερ μάς δίνειένα μήνυμα λάθους, για τη γραμμή200 π.χ., και θέλουμε να δούμε πού

ακριβώς είναι το λάθος, πρέπει νατυπώσουμε �LIST 200� και η αντί-στοιχη γραμμή του προγράμματοςθα εμφανιστεί πάνω στην οθόνη γιανα μπορέσουμε να κάνουμε κάποιαδιόρθωση.

Eίναι πιθανόν ορισμένοι απότους αναγνώστες μας να προβλημα-τίστηκαν με τους πολλούς καινούρ-γιους όρους που συνάντησαν στησύντομη αυτή παρουσίαση της Ba-sic. Tους διαβεβαιώνουμε όμως ότιη γλώσσα αυτή είναι στην πραγματι-κότητα εξαιρετικά απλή και (παρά τιςπιθανές αδυναμίες της) παραμένει οσυντομότερος δρόμος για να μάθεικάποιος προγραμματισμό. Γι� αυτόνάλλωστε το λόγο θα ακολουθήσειμια σειρά μαθημάτων Basic που μεαπλά λόγια και παραδείγματα θααποτελέσει ένα ανεκτίμητο βοήθημαγια όλους εκείνους που ενδιαφέρο-νται να �μιλάνε� μ� έναν κομπιούτερκαι να είναι σύντομα σε θέση ναεπωφεληθούν από τα αποτελέσματατης πληροφορικής έκρηξης που ση-μαδεύει το τελευταίο τέταρτο του αι-ώνα μας. !!

21

ME TH XPHΣH THΣ BASIC ακόμα κι ένας αρχάριος μπορεί να γράψει ένα πρό-γραμμα για τον κομπιούτερ σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

ME MIA MATIA

Σήμερα αποτελεί κοινή διαπίστω-ση το γεγονός ότι πολλοί από τουςλαούς της Δυτικής Eυρώπης όπωςκαι της Aμερικής έχουν συνειδητοποι-ήσει πια το μέγεθος και τις επιπτώ-σεις της λεγόμενης �πληροφοριακήςέκρηξης�. Ως αποτέλεσμα έχουν δημι-ουργηθεί τα τελευταία χρόνια οργανι-σμοί που αναλαμβάνουν να μετατρέ-ψουν τον προσωπικό κομπιούτερσας (ή και την απλή τηλεόραση) σεπηγές πληροφοριακής ενημέρωσης,παρέχοντας μια τεράστια ποικιλίαεκλογών. Tέτοιες �εταιρείες πώλησηςπληροφοριών� υπάρχουν σήμεραστις HΠA, στην Aγγλία και τη Γαλλία,αλλάς ως συνήθως οι Aμερικανοί πα-ρουσιάζονται περισσότερο οργανω-μένοι και στον τομέα αυτό.

Oι δύο σημαντικότερες αμερι-κανικές εταιρείες που ασχολούνταισήμερα με την �ηλεκτρονική παρο-χή πληροφοριών� είναι η �Com-puserve� και η �The Source�. Kαιοι δύο αυτές εταιρείες ξεκίνησανπριν από περίπου δύο χρόνια καισήμερα το επίπεδο της οργάνωσήςτους όπως και η ποιοτική στάθμητων υπηρεσιών που προσφέρουνκρίνονται αρκετά ικανοποιητικά.Aπαραίτητη προϋπόθεση για ναεπωφεληθεί κανείς από τις υπηρε-σίες αυτές είναι να διαθέτει ένανπροσωπικό κομπιούτερ στο σπίτι ήστο γραφείο και να τον συνδέσει μ�ένα από τα δύο δίκτυα. Aς ρίξουμεόμως μια ματιά στις πληροφορίεςπου μπορεί να πάρει κανείς μέσωτης Source ή της Compuserve.

H Source προσφέρει έναν πλή-ρη κατάλογο όλων των αεροπορι-κών πτήσεων (εσωτερικού και εξω-τερικού) των HΠA με αριθμούς πτή-σης, ώρα αναχώρησης και άφιξης,το είδος του φαγητού που προσφέ-ρεται κατά τη διάρκεια της πτήσης

και άλλες λεπτομέρειες που συνή-θως γνωρίζουν μόνο τα τουριστικάγραφεία. Eπίσης προσφέρει ένανοδηγό εστιατορίων για σχεδόν όλεςτις μεγάλες πόλεις της Aμερικής.Στον εκπαιδευτικό τομέα η Sourceπροσφέρει μαθήματα ξένων γλωσ-σών, γεωγραφίας και μαθηματικών,ενώ η Compuserve διαθέτει ένανοδηγό όλων των κολεγίων των HΠAμε επεξηγηματικά στοιχεία όσοναφορά στη διαδικασία που απαιτείκάθε κολέγιο για εγγραφές, πληρω-μές, εξετάσεις κ.λπ. H Source,εξάλλου, προσφέρει έναν εβδομαδι-αίο κατάλογο βιβλίων best-seller,καθώς και μία λίστα με κριτικές τωνκινηματογραφικών έργων που παί-ζονται στην Aμερική. H Com-puserve, αντίθετα, συμπεριλαμβάνειτέτοιου είδους πληροφορίες στηνκαθημερινή έκδοση �ηλεκτρονικήςεφημερίδας� που διαθέτει. Kαι ταδύο δίκτυα προσφέρουν ειδήσεις(που είναι τέλεια ενημερωμένεςόσον αφορά στις πιο πρόσφατεςεξελίξεις σε όλους τους τομείς), κα-θώς και δελτία καιρού. H Com-puserve χρησιμοποιεί ως πηγήπληροφοριών το Associated Press,ενώ η Source το United Press Inter-national. H Compuserve διαθέτειεπίσης μια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη,που όμως είναι ακόμα αρκετά πε-ριορισμένου μεγέθους.

Άλλες υπηρεσίες που προσφέ-ρουν οι δύο αυτοί οργανισμοί είναιοι τραπεζικές συναλλαγές από τοσπίτι (κάτι που αυτή τη στιγμή δια-θέτει μόνο η Compuserve), καθώςκαι η δυνατότητα να κάνει κανείς ταψώνια του μέσω του κομπιούτερ (μεπιστωτικές κάρτες). Kαι τα δύο δί-κτυα άλλωστε προσφέρουν δυνατό-τητες �ηλεκτρονικού ταχυδρομείου�,μέσω του οποίου ένας κάτοχος προ-

σωπικού κομπιούτερ μπορεί ναστέλνει μηνύματα σε έναν άλλο ήκαι σε πολλούς μαζί.

Yπάρχει μάλιστα η δυνατότητακωδικοποίησης των μηνυμάτων αυ-τών ώστε ο αποστολέας να είναιήσυχος ότι μόνο ο παραλήπτης θαδιαβάσει το μήνυμά του. Kαι οι δύοεταιρείες προσφέρουν έτοιμα προ-γράμματα για κομπιούτερ και επι-πλέον η Compuserve παρέχει τηδυνατότητα να παίζει κάποιος σκάκιή μπριτζ με αντιπάλους από εντε-λώς διαφορετικές πόλεις (αρκεί φυ-σικά να διαθέτουν όλοι προσωπι-κούς κομπιούτερ και να είναι �συν-δρομητές� του οργανισμού).

Tα στοιχεία που αναφέραμε πιοπάνω δεν καλύπτουν ολόκληρο τοφάσμα δραστηριοτήτων των οργανι-σμών αυτών, επειδή όμως η στήληδεν έχει στόχο την ανάλυση σε βά-θος των διαφόρων θεμάτων πουπαρουσιάζει, θα αρκεστούμε σταδειγματοληπτικά αυτά στοιχεία μετην επιφύλαξη σε επόμενο τεύχοςτου περιοδικού (και σε άλλη στήλη)ν� αναφερθούμε εκτενέστερα στο θέ-μα. Προτού όμως κλείσουμε τη σύ-ντομη παρουσίαση, ας δούμε πόσοέχει εξελιχθεί ο τομέας αυτός σε άλ-λες χώρες της Δυτικής Eυρώπης.

Στην Aγγλία το BBC εφαρμόζειένα σύστημα �teletext� που χρησι-μοποιώντας συχνά κοινές τηλεορά-σεις που έχουν υποστεί μικρές δια-φοροποιήσεις, επιτρέπει τη μετάδο-ση διαφόρων πληροφοριών στουςσυνδρομητές. Πολλοί Άγγλοι εκπαι-δευτικοί πιστεύουν ότι μ� ένα τέτοιοσύστημα είναι δυνατή η μετατόπισητης βασικής εκπαίδευσης από τοσχολείο στο σπίτι. Aπό το 1982 άλ-λωστε, στο πλαίσιο του προγράμμα-τος �Eκπαίδευση και Telesoftware�,η Πολυτεχνική Σχολή του Brighton

O OIKIAKOΣ KOMΠIOYTEP ΣAN

MEΣO ENHMEPΩΣHΣ

22

ME MIA MATIA

μεταδίδει με το σύστημα teletextπρογράμματα προσωπικών κομπιού-τερ σε 9 σχολεία της Aγγλίας.

Στη Γαλλία, από την άλλη μεριά,υπάρχει σήμερα το Teletel 3V, πουεφαρμόζει πειραματικά τις αρχές τηςηλεκτρονικής πληροφοριακής ενημέ-ρωσης σε περίπου 2.500 συνδρομη-τές. Tο σύστημα Teletel είναι ακόμαπολύ περιορισμένο και προσφέρειπληροφορίες όσον αφορά στο χρονο-διάγραμμα 1.500 τραίνων, στοιχείαγια διάφορες εμπορικές και άλλεςεταιρείες σε πολλές μεγάλες πόλειςτης Γαλλίας, καθώς και μια πολύ ενη-

μερωμένη λίστα για τα διάφορα βρα-δινά κέντρα του Παρισιού.

Όπως βλέπουμε, η πληροφορια-κή ενημέρωση μέσω του προσωπι-κού κομπιούτερ παρουσιάζει τα τε-λευταία χρόνια μια εντυπωσιακή εξέ-λιξη τόσο στον αριθμό των συνδρο-μητών όσο και στην ποιότητα τωνστοιχείων που προσφέρει. Δεν θαήταν συνεπώς άτοπο αν λέγαμε ότιδεν αποκλείεται ένα τέτοιο σύστημανα εμφανισθεί και στην Eλλάδα σεμερικά χρόνια, μεταφέροντας έτσι τιςσυνέπειες της πληροφοριακής έκρη-ξης και στη χώρα μας. !

προσφέρει ένα κασετόφωνο σε μιακασέτα, και που είναι απαραίτητογια την περιστροφή της δισκέταςκαι τη μεταβίβαση πληροφοριώναπό αυτήν στον κομπιούτερ ή τοαντίστροφο. Oι περισσότεροι μι-κροκομπιούτερ επιχειρήσεων έχουνενσωματωμένο ένα διπλό σύστημαdisk drive, ώστε οι πληροφορίες ναμπορούν να καταγράφονται σε δύοδισκέτες ταυτόχρονα και να υπάρ-χει έτσι ένα αντίγραφο σε περίπτω-ση που η μια δισκέτα καταστραφεί.Eνώ οι δισκέτες είναι σχετικά φτη-νές, τα disk drives είναι πολύ ακρι-βότερα και ξεκινούν από ένα κατώ-τατο όριο 50.000 δραχμών περί-που. Έτσι η πρόσφατη ανακοίνωσητης εταιρείας Sinclair Research,σύμφωνα με την οποία ο τελευταί-ος κομπιούτερ της (ZX Spectrum)θα έχει σύντομα τη δυνατότητασύνδεσης με μικρο-disk drives πουθα κοστίζουν 5.000 μόνο δραχμές,προκάλεσε, όπως είναι φυσικό, μιααναστάτωση στην αγορά και σήμε-ρα όλος ο κόσμος περιμένει μεανάμικτα συναισθήματα την εμφά-νιση του επαναστατικού σε τιμήεξαρτήματος που επινόησε η εται-ρεία του Clive Sinclair.

OI EKTYΠΩTEΣH οθόνη του κομπιούτερ χρησι-

μεύει όπως είπαμε για την παρου-σίαση στοιχείων από το μηχάνημαπρος το χειριστή. Πολλές φορές,όμως, εκτός από την ανάγνωσητων στοιχείων είναι απαραίτητο καιένα αντίγραφο σε χαρτί (hard copy).

Tη δουλειά αυτή αναλαμβάνει οεκτυπωτής του κομπιούτερ, πουσυνήθως έχει τη δυνατότητα ν� ανα-παράγει σε χαρτί οτιδήποτε εμφανί-ζεται στην οθόνη (γράμματα, αριθ-μούς, γραφικές παραστάσεις, σκί-τσα κ.λπ.).

Yπάρχουν διάφορες κατηγορίεςεκτυπωτών που διαφέρουν μεταξύτους όσον αφορά στην ταχύτηταεκτύπωσης, την ποιότητα των χα-ρακτήρων, τη δυνατότητα παραγω-γής έγχρωμων αντιγράφων κ.λπ.Όπως είναι φυσικό, όσο περισσότε-ρο κοστίζει ένας εκτυπωτής τόσοκαλύτερη θα είναι τελικά η ποιότητατου αντιγράφου που θα έχει στα χέ-ρια του ο χειριστής του κομπιούτερ.Oι τιμές, πάντως, των εκτυπωτώνξεκινούν από περίπου 10.000δραχμές και υπερβαίνουν συχνά τις

200.000. (Όσοι από τους αναγνώ-στες μας ενδιαφέρονται ν� αγορά-σουν εκτυπωτή, ας παρακολουθούντη στήλη �Eξαρτήματα και Περιφε-ρειακά� όπου σε επόμενο τεύχοςμας θα κάνουμε μια πληρέστερηπαρουσίαση του θέματος). !

23

TI EINAI ENAΣ KOMΠIOYTEP;

(ΣYNEXEIA ΑΠΟ TH ΣEΛIΔA 17)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΟΜΠΙΟΥΤΕΡ

Στο υποθετικό ερώτημα �Ποια εί-ναι η μεγαλύτερη εταιρεία κομπιού-τερ σήμερα;� είμαι βέβαιος ότι η με-γάλη πλειονότητα των αναγνωστώνθα απαντούσε χωρίς δισταγμό �HIBM�. Ίσως ορισμένοι ανέφεραν τηνApple ή τη Radio Shack, αν το μυα-λό τους πήγαινε στους μικροκομπιού-τερ, και χωρίς αμφιβολία καμιά απότις απαντήσεις αυτές δεν απέχει πο-λύ από την πραγματικότητα.

Aν όμως η ερώτηση διατυπωνό-ταν λίγο διαφορετικά, αν ήταν, �Ποιαεταιρεία πουλάει σήμερα τους πε-ρισσότερους κομπιούτερ;�, τότε οιπροηγούμενες απαντήσεις θα ήτανόλες άστοχες! Kι αυτό γιατί η εται-ρεία που έχει το μεγαλύτερο αριθμό

πωλήσεων κομπιούτερ σήμερα είναιμια μικρή ομάδα 20 περίπου ατό-μων που στερείται βιομηχανικώνεγκαταστάσεων και πωλητών καιπου έχει ως έδρα το Cambridge τηςAγγλίας.

H εταιρεία αυτή ονομάζεται Sin-clair Research και τα τελευταία δύοχρόνια έχει πουλήσει περισσότε-ρους από 500.000 μικροκομπιούτερσε ολόκληρο τον κόσμο. O κυριότε-ρος συντελεστής της επιτυχίας αυ-τής είναι ο ίδιος ο διευθυντής τηςεταιρείας Clive Sinclair (γνωστός καιως �θείος Clive� στους συμπατριώ-τες του), οι ιδιαίτερες ικανότητες τουοποίου προώθησαν την εταιρεία στηθέση που βρίσκεται σήμερα. Tο μυ-

στικό της επιτυχίας του έγκειται σ�αυτό που ο ίδιος ονομάζει �προηγ-μένη τεχνολογία�, που σε συνδυα-σμό με την ευρείας κλίμακας βιομη-χανική παραγωγή έκανε τους κομπιού-τερ της Sinclair Research προσιτούςσε ανθρώπους που κάτω από άλλεςσυνθήκες δεν θα τολμούσαν ναονειρευτούν ότι μπορούσαν ποτέ νααποκτήσουν έναν προσωπικό κο-μπιούτερ.

Πριν από περίπου δύο χρόνια οSinclair έβαλε μια �βόμβα� στη βρε-τανική αγορά παρουσιάζοντας τονπρώτο μικροκομπιούτερ της εταιρεί-ας του, τον ZX80. Το μηχάνημα αυτόήταν ο πρώτος προσωπικός κομπιού-τερ που έσπασε το φράγμα των

24

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΚΟΜΠΙΟΥΤΕΡ ΤΗΣ

SINCLAIR RESEARCHΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Νίκος Μανούσος


10.000 δραχμών (στην Aγγλία, φυσι-κά), επιτρέποντας έτσι σ� οποιονδή-ποτε να αποκτήσει έναν - πολύ πε-ριορισμένων δυνατοτήτων - μικροκο-μπιούτερ. Ένα χρόνο αργότερα, οSinclair κατέπληξε όλο τον κόσμοπαρουσιάζοντας τη φορά αυτή τονZX81 (ένα μηχάνημα πολύ ανώτεροαπό τον προκάτοχό του) και πουλώ-ντας τον φθηνότερα απ� ό,τι τονZX80! Πριν από λίγους μήνες ο Sin-clair παρουσίασε ένα καινούργιο μη-χάνημα, το ZX Spectrum, που διαθέ-τει έγχρωμες δυνατότητες, υψηλής

διακριτικής ικανότητα graphics, 16 Kή 48 K μνήμης RAM και, το σημαντι-κότερο, τη δυνατότητα χρησιμοποίη-σης των νέων microdrives για δισκέ-τες 3 ιντσών που επινόησε η ίδια ηεταιρεία του Sinclair.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει ναυπογραμμίσουμε ότι σε αντίθεση μετον ZX81, που αντικατέστησε τονZX80, ο ZX Spectrum δεν αντικαθι-στά τον ZX81, που παραμένει σή-μερα το ιδανικό μηχάνημα για τοναρχάριο που θέλει να μάθει προ-γραμματισμό και να εισαχθεί στον

κόσμο των μικροκομπιούτερ. Στηχώρα μας, εξάλλου, ο ZX Spectrumδεν θ� αρχίσει να διατίθεται στηναγορά πριν από την άνοιξη του1983, ενώ ο ZX81 συνεχίζει να δια-τίθεται κανονικά από την εταιρείαπου έχει την αντιπροσωπία της Sin-clair Research για την Eλλάδα(E.C.S. A.E.).

Aς προχωρήσουμε όμως στηνπαρουσίαση των δύο αυτών μηχανη-μάτων, η εμφάνιση των οποίων επέ-δρασε καταλυτικά στην εξέλιξη τηςβιομηχανίας των μικροκομπιούτερ.

Ί σως ορισμένοι από τους ανα-γνώστες μας αναρωτηθούν για-

τί στο πρώτο κιόλας τεύχος του πε-ριοδικού παρουσιάζουμε τον ZX81της Sinclair Research, αφού ο κο-μπιούτερ αυτός κυκλοφορεί στοεξωτερικό εδώ και έναν περίπουχρόνο και η συγκεκριμένη εταιρείαέχει ήδη παρουσιάσει ένα νεότερομοντέλο (το ZX Spectrum). Oι λόγοιγια την προτίμησή μας αυτή είναιδύο: πρώτα γιατί ο ZX81 είναι ακό-μα σήμερα ένας από τους δημοφι-λέστερους κομπιούτερ τόσο στοεξωτερικό όσο και στη χώρα μας(όπου έχουν ήδη πουληθεί περισ-σότερα από 1.000 κομμάτια) καιύστερα γιατί αποτελεί το ιδανικόμηχάνημα για κάποιον που ενδια-φέρεται για τους κομπιούτερ αλλάπου οι γνώσεις του στον τομέα αυ-τό είναι πολύ περιορισμένες.

Eίναι γεγονός άλλωστε ότι η εμ-φάνιση του ZX81 στην αγορά προ-κάλεσε κάποια αναστάτωση καιυπήρξε ο προάγγελος για τις μεγά-λες ανακατατάξεις που επρόκειτο ν�ακολουθήσουν στο χώρο των μι-κροκομπιούτερ και για τη στροφήτων κατασκευαστών σε φθηνά μο-ντέλα προσιτά στον καθένα. (H τιμήτου ZX81 είναι σήμερα περίπου7.000 δραχμές στην Aγγλία και12.900 στην Eλλάδα.) Παρόλα αυτάυπήρξαν πολλοί που ισχυρίσθηκανότι ο ZX81 είναι περισσότερο έναπαιχνίδι παρά ένας κομπιούτερ.

Πόσο άδικο είχαν αποδείχθηκεαπό τις πωλήσεις του (πάνω από500.000 κομμάτια έχουν πουληθείμέχρι σήμερα), καθώς και από τηντεράστια γκάμα περιφερειακών πουπαρουσιάσθηκαν στη συνέχεια απόδιάφορες εταιρείες και αύξησαν τιςδυνατότητες του ZX81 σε εξαιρετι-κά μεγάλο βαθμό. Aς προχωρή-σουμε όμως στην παρουσίαση τουασυνήθιστα οικονομικού αυτού κο-μπιούτερ που έχει κατακτήσει τις

αγορές της Eυρώπης και της Aμε-ρικής.

O ZX81 έχει διαστάσεις περίπου17x16x3 cm και βάρος 370 gr. Συν-δέεται με την τηλεόρασή σας (εφό-σον αυτή είναι UHF) και χρησιμο-ποιώντας ένα κασετόφωνο και κοι-νές κασέτες μπορείτε να καταγράφε-τε τα προγράμματά σας για μελλο-ντική χρήση ή να φορτώνετε έτοιμαπρογράμματα που διατίθενται στηναγορά. Aντί για την τηλεόραση μπο-

25

SINCLAIR ZX81


ρείτε να χρησιμοποιήσετε το ειδικόμόνιτορ M 170 Z που κατασκευάζειη εταιρεία B+H και προσφέρει ση-μαντικά πλεονεκτήματα (ειδικά ανδεν έχετε δεύτερη συσκευή τηλεό-ρασης). Σήμερα άλλωστε υπάρχειστην αγορά ένας τεράστιος αριθμόςέτοιμων προγραμμάτων που κυμαί-νονται από παιχνίδια του τύπου�εξωγήινοι εισβολείς� έως επαγγελ-ματικά προγράμματα όπως το �Vu-Calc�. (Για περισσότερες λεπτομέ-ρειες μπορείτε να δείτε τη στήληπου ασχολείται με την παρουσίασηSoftware). O ZX81 δεν διαθέτει έγ-χρωμες δυνατότητες, αφού ο Sin-clair κράτησε το χαρακτηριστικό αυ-τό για το πιο προηγμένο μοντέλοτου, το Spectrum. Στην έγχρωμη τη-λεόραση, πάντως, οι χαρακτήρεςπαρουσιάζονται μαύροι πάνω σ� έναευχάριστο πράσινο φόντο. H �σελί-δα� που εμφανίζεται στην οθόνηαποτελείται από 24 γραμμές, καθε-μία από τις οποίες περιέχει 32 χα-ρακτήρες. O κομπιούτερ διαθέτει καιχαμηλής διακριτικής ικανότηταςgraphics, χωρίζοντας την οθόνη σε64x44 τετράγωνα.

O ZX81 συνοδεύεται από έναεγχειρίδιο που εξηγεί αναλυτικά τιςβασικές αρχές του προγραμματι-σμού και τη γλώσσα που χρησιμο-ποιεί ο κομπιούτερ αυτός. Aν οι

γνώσεις αγγλικών που έχετε είναιπεριορισμένες, μπορείτε πάντα ναπρομηθευτείτε ένα αντίστοιχο βι-βλιαράκι που εξέδωσε στα ελληνικάη εταιρεία που έχει σήμερα την αντι-προσωπία του ZX81 στη χώρα μας.Όταν αργότερα θελήσετε περισσότε-ρα βοηθήματα ή αν σας δημιουργη-θεί η επιθυμία να διερευνήσετε σεμεγαλύτερο βάθος τις δυνατότητεςτου κομπιούτερ σας, κυκλοφορούνκαι στην Eλλάδα πολλά ξένα βιβλίαπάνω στο θέμα αυτό, τα καλύτερααπό τα οποία θα παρουσιάσουμε σεεπόμενα τεύχη του περιοδικού.

Tο πληκτρολόγιο του ZX81 απο-τελείται από μια πλαστική μεμβρά-νη, πάνω στην οποία είναι τυπωμέ-να τα �πλήκτρα� τα οποία αρκεί ναακουμπήσει κανείς για να ενεργο-ποιηθούν. Yπάρχουν 40 συνολικάπλήκτρα αλλά συνδυάζοντας δύο,τρία ή και τέσσερα πολλές φορέςμεταξύ τους, επιτυγχάνει κανείς πά-νω από 100 διαφορετικά αποτελέ-σματα. Yπάρχει ειδικό πλήκτρο πουπαρέχει τη δυνατότητα χρησιμοποί-ησης προκαθορισμένων graphics,καθώς και τη δυνατότητα γραφήςλευκών χαρακτήρων σε μαύρο φό-ντο (inverse video), πλήκτρο FASTπου επιτρέπει στον κομπιούτερ νακάνει υπολογισμούς με μια ταχύτητα4 περίπου φορές μεγαλύτερη από

την κανονική (στο διάστημα αυτόόμως η εικόνα χάνεται από την οθό-νη), πλήκτρο PAUSE που σας δίνειτη δυνατότητα να εισαγάγετε τονπαράγοντα �χρόνο� στα προγράμ-ματα σας, καθώς και πλήκτρα γιατην εκτύπωση στοιχείων σε χαρτίμέσω του ειδικού θερμικού εκτυπω-τή της Sinclair. Yπάρχουν επίσης ταειδικά πλήκτρα RAND και RND πουχρησιμοποιούμενα σε συνδυασμόεπιτρέπουν τη δημιουργία �τυχαίων�παραμέτρων, όπως το ρίξιμο ενόςζαριού, καθώς και το πλήκτροSCROLL η χρήση του οποίου εξα-φανίζει την πρώτη σειρά χαρακτή-ρων από την οθόνη, δημιουργώνταςέτσι κενή σειρά στο κάτω μέροςόταν η �σελίδα� γεμίσει.

Aπό πλευράς μαθηματικώνυπολογισμών ο κομπιούτερ κάνειφυσικά τις 4 πράξεις, διαθέτει πλή-κτρο για τετραγωνική ρίζα, ύψωσησε δύναμη, τριγωνομετρικούς αριθ-μούς, π και άλλα. Θα πρέπει, πά-ντως, να σημειωθεί ότι ενώ ο ZX81μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μιααπλή αριθμομηχανή, τα αποτελέ-σματα που δίνει είναι μικρότερηςακρίβειας από εκείνα μιας κοινήςαριθμομηχανής της ίδιας χρηματι-κής αξίας. Aυτό είναι πολύ φυσικό,αφού ο ZX81 είναι ένας κομπιούτεργενικής χρήσης, ενώ η αριθμομηχα-νή είναι εξειδικευμένη σ� έναν απο-κλειστικά τομέα.

Tο μεγαλύτερο πλεονέκτημα τουZX81 - τουλάχιστον όσον αφοράστους αρχάριους - είναι η τροποποι-ημένη γλώσσα BASIC που χρησιμο-ποιεί, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικάτης οποίας επιτρέπουν σε οποιον-δήποτε να φτιάχνει τα δικά τουαπλά προγράμματα εύκολα, γρήγο-ρα και χωρίς σφάλματα. Έτσι, σεαντίθεση με άλλους κομπιούτερ, κά-θε εντολή απαιτεί το πάτημα ενόςμόνο πλήκτρου (π.χ. η εντολήPRINT δίνεται πατώντας το ειδικόπλήκτρο με την ένδειξη �PRINT� καιόχι τυπώνοντας ολόκληρη τη λέξημε 5 διαφορετικά πλήκτρα). Tα κενάδιαστήματα μεταξύ των λέξεων, άλ-λωστε, μπαίνουν αυτόματα, ενώεξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγο-νός ότι ο κομπιούτερ αναγνωρίζειαμέσως μια λανθασμένη γραμμήπρογράμματος και δεν τη δέχεται,επιτρέποντας έτσι την άμεση διόρ-θωσή της. Όλα αυτά τα χαρακτηρι-

26


στικά, σε συνδυασμό με τη χαμηλήτιμή του, καθιστούν τον ZX81 τονιδανικό κομπιούτερ για οποιονδήπο-τε θέλει να μάθει BASIC και να απο-κτήσει πείρα στον προγραμματισμόεύκολα και οικονομικά.

Tι γίνεται όμως από εκεί καιύστερα; Eίναι γεγονός ότι η μνήμηRAM του ZX81 είναι εξαιρετικά μι-κρή (1 K). Tόσο μικρή ώστε δεν επι-τρέπει να χρησιμοποιηθεί ο κομπιού-τερ ούτε καν για ένα πολύπλοκοπαιχνίδι (πολύ περισσότερο γιαεπαγγελματικούς σκοπούς). H λύσηστο πρόβλημα αυτό είναι φυσικά ηαγορά πρόσθετης μνήμης - είτε της16 K RAM της Sinclair είτε της αντί-στοιχης άλλων εταιρειών, όπως ηBug Byte ή η Memotech. Eδώ θαπρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η 16K της Sinclair έχει το μειονέκτημα

της χαλαρής σύνδεσης με τον κο-μπιούτερ, γεγονός που έχει προκα-λέσει αρκετά προβλήματα, αφούαποσυνδέεται σχετικά εύκολα. Aντί-θετα η πρόσθετη μνήμη της Memo-tech συνδέεται μ� έναν πολύ πιο σο-φό τρόπο, περιορίζοντας τέτοιουςκινδύνους στο ελάχιστο. Σε περί-πτωση άλλωστε που χρειάζεστε πε-ρισσότερη μνήμη, υπάρχει πάντα η64 K RAM της εταιρείας αυτής, πουείναι αρκετή σχεδόν για οποιονδή-ποτε σκοπό.

Eκτός όμως από την πρόσθετημνήμη RAM, μια εντυπωσιακή σει-ρά περιφερειακών και �αξεσουάρ�για τον ZX81 έχει εμφανισθεί τα τε-λευταία χρόνια. Έτσι η Memotechδιαθέτει πρόσθετα εξαρτήματα πουμετατρέπουν τη χαμηλής διακριτι-κής ικανότητας ανάλυση (64x44)

του ZX81 σε ανάλυση υψηλής δια-κριτικής ικανότητας, ενώ υπάρχουνκαι δύο interfaces της εταιρείας αυ-τής (RS232 και Centronics) πουεπιτρέπουν τη σύνδεση του κομπιού-τερ με τους κλασικούς μεγάλουςεκτυπωτές. Eκτός από τη Memo-tech, όμως, η Basiae Micro Systemδιαθέτει επίσης μια ολόκληρη σειράπεριφερειακών για τον ZX81, πουεκτός από μνήμη 16 K RAM και in-terface συμπεριλαμβάνει και έναεξάρτημα (DROM) που προφυλάσ-σει τον κομπιούτερ σας από τιςπτώσεις τάσης και τις διακοπέςρεύματος, οι οποίες συχνά γίνονταιαιτία να χαθούν προγράμματα καιστοιχεία που αντιπροσώπευαν πολ-λές ώρες δουλειάς.

Επειδή το πληκτρολόγιο τύπου�palmo� δεν αρέσει σε όλους, ηKempston Microelectronics και άλ-λες εταιρείες έχουν κατασκευάσεικανονικά πληκτρολόγια, πουμπορoύν να συνδεθούν με τονZX81. H Artic Computing εξάλλουπροχώρησε ένα ακόμα βήμα, δίνο-ντας τη δυνατότητα στους πεπειρα-μένους ν� αλλάξουν εντελώς τη

27

Tο M 170 Z MONITOP της εταιρείας B+H που απεικονίζεται εδώ παρέχει ορι-σμένα πλεονεκτήματα, όπως τη δυνατότητα μόνιμης εγκατάστασης του ZX81,το πράσινο χρώμα της οθόνης, καθώς και το γεγονός ότι όλες οι συνδέσεις μεπεριφερειακά και άλλα εξαρτήματα μπορούν να γίνουν από το πίσω μέρος τουμόνιτορ.

H MEMOTECH είναι μία από τιςεταιρείες που παράγουν πρόσθε-τα εξαρτήματα για τον ZX81. Eδώβλέπουμε τον τρόπο με τον οποίοτα �αξεσουάρ� αυτά συνδέονταιμε τον κομπιούτερ, αποφεύγονταςέτσι τον κίνδυνο αποσύνδεσηςπου παρατηρείται με την 16 KRAM της Sinclair.


γλώσσα του κομπιούτερ. H εταιρείααυτή παρουσίασε πρόσφατα στηναγορά ένα ROM chip που επιτρέπειτον προγραμματισμό του ZX81 στηγλώσσα FORTH (μια ταχύτατηγλώσσα στην οποία οι εντολές �κα-τασκευάζονται� ανάλογα με τις προ-σωπικές προτιμήσεις κάθε προ-γραμματιστή).

Συνεχίζοντας την παρουσίασητων περιφερειακών του κομπιούτερ,φτάνουμε στο ZX-99 της Data- As-sette, ένα εξάρτημα που δίνει τη δυ-νατότητα στον ZX-81 να συνδεθείταυτόχρονα με 4 κασετόφωνα και(μέσω ενός RS 232 interface) μεένα μεγάλο εκτυπωτή. H τιμή, πά-ντως, του περιφερειακού αυτού είναιαρκετά ακριβή και δεν νομίζουμε ότιθα δικαιολογήσει το κόστος του πα-ρά μόνο αν χρησιμοποιηθεί γιαεπαγγελματικούς σκοπούς.

Aφήσαμε μερικά από τα εντυπω-σιακότερα περιφερειακά τελευταίαγια �επιδόρπιο�. Έτσι, μπορούμε τώ-ρα να σας αποκαλύψουμε ότι οZX81 έχει επίσης δυνατότητες πα-ραγωγής ήχου και ομιλίας! Tο πρώ-

28

ME TA ΔIAΦOPA INTERFACES που κατασκευάζουν πολλές εταιρείες ειδικάγια τον ZX81 είναι δυνατή η σύνδεση του κομπιούτερ με μεγάλους εκτυπωτές,όπως φαίνεται και στη φωτογραφία.

MIA AΠO TIΣ ETAIPEIEΣ που κατασκευάζουν πολύ κομψά αξεσουάρ για τον ZX81 είναι η Basicare Micro system. Στηφωτογραφία φαίνονται ορισμένα από τα εξαρτήματα αυτά, καθώς και ο τρόπος σύνδεσης μεταξύ τους και με τον κομπι-ούτερ (16 K RAM, DROM, centronics interface).


το από τα εξαρτήματα που επιτρέ-πουν τέτοιες λειτουργίες είναι τοZON X-81 που κατασκευάζεται απότην BiPak και παρέχει (χρησιμοποι-ώντας εντολές της BASIC) τη δυνα-τότητα σύνθεσης διαφόρων ήχων,όπως ελικοπτέρου, πυραύλων κ.λπ.,κάτι που βοηθάει στη δημιουργίαπολύ πιο ρεαλιστικών παιχνιδιών. H

DCP Microdevelopments, εξάλλου,παρουσίασε πρόσφατα στην αγοράτο τελευταίο δημιούργημά της: έναπεριφερειακό σύνθεσης ομιλίας γιατον ZX81. Tο εξάρτημα αυτό παρά-γει ολόκληρες λέξεις (στα αγγλικά),αλλά και πάρα πολλούς φθόγγους, οσυνδυασμός των οποίων (μέσωπρογραμματισμού) οδηγεί στη σύν-

θεση οποιασδήποτε λέξης επιθυμεί-τε (παρέχοντας έτσι τη δυνατότηταομιλίας και στα ελληνικά).

Kαι για να κλείσουμε τη λίστατων εξαρτημάτων και περιφερεια-κών του ZX81, η Computex casesκατασκεύασε ένα ειδικό βαλιτσάκιπου διαθέτει θήκες για το κομπιού-τερ, την 16 K RAM, τον εκτυπωτή

29

TO ΠΛHKTPOΛOΓIO TOY ZX81 είναι τύπου palmo. Για όσους θέλουν κανονικά πλήκτρα, διάφορες εταιρείες έχουν κα-τασκευάσει πληκτρολόγια όπως αυτά της φωτογραφίας, που μπορούν είτε να τοποθετηθούν πάνω από το συνηθισμένοπληκτρολόγιο είτε να συνδεθούν με τον κομπιούτερ παρέχοντας έτσι ένα δεύτερο πληκτρολόγιο.

TO ZX-99 EINAI ENA IΣXYPO ΠPOΣΘETO EΞAPTHMA για τον ZX81 που, όπως βλέπουμε στη φωτογραφία, μπορείνα συνδέσει τον κομπιούτερ με 4 κασετόφωνα συγχρόνως. Tο εξάρτημα αυτό διαθέτει επίσης interface RS 232, επιτρέ-ποντας έτσι τη σύνδεση με μεγάλους εκτυπωτές.


της Sinclair, ένα κασετόφωνο και 5κασέτες, φροντίζοντας έτσι ώστεόπου και αν βρίσκεστε, να έχετεπάντα μαζί σας τον προσωπικό κο-μπιούτερ σας.

Aνακεφαλαιώνοντας, μπορούμενα πούμε ότι παρά την εμφάνισητου ZX Spectrum, ο ZX81 παραμέ-νει το μηχάνημα εκλογής για εκείνονπου ενώ ενδιαφέρεται για τους κο-μπιούτερ, έχει πολύ περιορισμένεςή και καθόλου γνώσεις προγραμμα-τισμού. Aκόμα ο ZX81 με την προ-σθήκη της 16 K RAM μπορεί ναβοηθήσει και τον πεπειραμένο ναπεράσει πολλές ευχάριστες ώρεςπαίζοντας παιχνίδια ή ακόμα (ωςέναν ορισμένο βαθμό) και στιςεπαγγελματικές ασχολίες του. Tομεγαλύτερο ίσως μειονέκτημα τουκομπιούτερ αυτού είναι η αδυναμίααρχειοθέτησης που τον χαρακτηρί-ζει, περιορίζοντας έτσι ένα πιθανόαρχείο που θα θέλατε ίσως να φτιά-ξετε σε 50 ή 100 άτομα. Oι αριθμοίαυτοί είναι αρκετοί για το προσωπι-κό ηλεκτρονικό τηλεφωνικό ευρετή-ριό σας, αλλά σε καμιά περίπτωσηδεν θα ικανοποιήσουν κάποιον πουσκέπτεται για επαγγελματική αρχειο-θέτηση. Eίναι προφανές τελικά ότι οZX81 δεν μπορεί να παραβληθεί μεκομπιούτερ όπως ο Apple, ο Atari, οTRS-80 ή VIC-20. Aπό την άλλη με-ριά, αρκεί να συγκρίνει κανείς τις τι-μές των συστημάτων αυτών με τηνεξευτελιστικά χαμηλή τιμή του ZX81και να κάνει την επιλογή του με βά-ση τις ανάγκες του και τις οικονομι-κές δυνατότητές του.

30

ΔYO AΠO TA ENTYΠΩΣIAKOTEPA περιφερειακά του ZX81 είναι το ZON X-81 της Bi-Pak και το DCP Speech τηςDCP Microdevelopments που απεικονίζονται στη φωτογραφία. Tο πρώτο επιτρέπει τη σύνθεση διαφόρων ήχων απότον κομπιούτερ, ενώ το δεύτερο μπορεί να προγραμματισθεί έτσι ώστε ο ZX81 ν� αποκτήσει ικανότητα ομιλίας.

Binary Operations

+ - * / ** = > < <= >=<>

Statements (all except INPUT may be used as commands)CLEAR CLS CONT COPY DIM FAST FOR. TO.. (STEP)GOSUBGOTO IF. .THEN INPUT LET LIST LLIST LOAD LPRINTNEW NEXT PAUSE PLOT POKE PRINT (TAB) (AT)RAND REM RETURN RUN SAVE SCROLL SLOWSTOP UNPLOT

FunctionsABS ACS AND ASN ATN CHRS CODE COS EXP INKEYSINT LEN LN NOT OR PEEK PI RND SGN SINSQR STRS TAN USR VAL

CPU NEC Z80A, 3,5 MHzMNHMH 1 K RAM, με δυνατότητες αύξησης σε 16 K, 32 K, 64 KΠΛHKTPOΛOΓIO Mεμβράνη, με δυνατότητες πρόσθεσης κανονικούOΘONH Tηλεόραση UHF ή μόνιτορ M170ZKAΣETEΣ Kοινές κασέτες μαγνητοφώνησηςFIRMWARE 8 K ROM που περιέχουν την Basic και το

λειτουργικό σύστημα του κομπιούτερ

SINCLAIR ZX81


O ZX Spectrum είναι ένα κομψόμαύρο μηχάνημα με διαστάσεις

21,5x13x2,5 cm (αρκετά μεγαλύτεροδηλαδή από έναν �κομπιούτερ τσέ-πης�, αλλά και αρκετά μικρό ώστενα χωράει άνετα σε μια σχολικήτσάντα). Όπως και ο ZX81, συνδέε-ται με οποιαδήποτε τηλεόραση UHF,μαυρόασπρη ή έγχρωμη, αλλά φυ-σικά οι περισσότεροι από όσουςαγοράσουν το μηχάνημα θα το χρη-σιμοποιήσουν με μια έγχρωμη τηλε-όραση ώστε να επωφεληθούν απότις ανάλογες δυνατότητες του.

Tο πληκτρολόγιο του Spectrum- σε αντίθεση με εκείνο του ZX81 -έχει 40 κανονικά πλήκτρα, που μεδιάφορους συνδυασμούς μπορούννα χρησιμοποιηθούν για 191 διαφο-ρετικές λειτουργίες. Στο εσωτερικό

υπάρχουν 14 chips μεταξύ τωνοποίων ο μικροεπεξεργαστής Z80Aμε 16 K ROM (λειτουργικό σύστημακαι μεταφραστής της BASIC) και 16K RAM. O Spectrum κυκλοφορεί καισε μοντέλο 48 K RAM, στο οποίο ταπρόσθετα 32 K βρίσκονται στο μη-χάνημα, αποφεύγοντας έτσι τα προ-βλήματα σύνδεσης που παρουσιά-ζονται ορισμένες φορές με την 16 KRAM του ZX81.

Mε τον Spectrum η οθόνη τηςτηλεόρασης έχει δυνατότητες απει-κόνισης 24 γραμμών των 32 χαρα-κτήρων, επιτυγχάνεται δε υψηλήςδιακριτικής ικανότητας ανάλυση(256x192). Tο μηχάνημα διαθέτειακόμα όλους τους χαρακτήρες τουASCII (American Standard Code forInformation Interchange) συμπερι-

λαμβανομένων μικρών και κεφαλαί-ων γραμμάτων, καθώς και 16 προ-σχηματισμένα graphics, ενώ υπάρ-χει η δυνατότητα για άλλα 21 graph-ics που θα καθορισθούν από το χει-ριστή. Όλα αυτά φυσικά στα 8 χρώ-ματα που διαθέτει ο Spectrum.

O κομπιούτερ αυτός έχει και (πε-ριορισμένες) ηχητικές δυνατότητες,που επιτυγχάνονται μέσω του πλή-κτρου BEEP. O ήχος μεταδίδεταιαπό ένα πολύ μικρό ενσωματωμένομεγάφωνο και σίγουρα δεν είναι hi-fi. Παρά το γεγονός ότι καλύπτει δέ-κα οκτάβες, ο ήχος που επιτυγχάνε-ται μέσω του Spectrum ανταποκρί-νεται πλήρως στο όνομα που έχειτο αντίστοιχο πλήκτρο και δεν είναιτίποτε περισσότερο από ένα απλό�beep�.

31

SINCLAIR ZX SPECTRUM

EΔΩ BΛEΠOYME TO TEΛEYTAIO ΔHMIOYPΓHMA THΣ COMPUTEX CASES, ένα βαλιτσάκι κατασκευασμένο ειδικάγια τον ZX81, που σας επιτρέπει να μεταφέρετε άνετα και με ασφάλεια τον κομπιούτερ σας όπου και αν βρίσκεσθε.


Mέχρι στιγμής η αποθήκευσηπληροφοριών και προγραμμάτωνπεριορίζεται σ� ένα σύστημα κασετό-φωνου παρόμοιο με εκείνο που εξυ-πηρετεί τον ZX81. O Spectrum όμωςδιαθέτει το πλεονέκτημα ότι �επαλη-θεύει� εάν η αποθήκευση των πλη-ροφοριών στην κασέτα έγινε κανονι-κά. H αποθήκευση αυτή, εξάλλου,καθώς και το �φόρτωμα� του προ-γράμματος από την κασέτα στον κο-μπιούτερ γίνεται με έναν ρυθμό1.500 bits ανά δευτερόλεπτο. Ένααπό τα τεράστια πλεονεκτήματα τουSpectrum είναι το γεγονός ότι πολύσύντομα θα μπορέσει να απαλλαγείαπό το σύστημα του κασετόφωνουκαι να ανέβει στο επίπεδο της δισκέ-τας. O Sinclair έχει ήδη ανακοινώσειότι τα νέα ZX Microdrives για δισκέ-τες 3 ιντσών θα είναι πολύ σύντομαέτοιμα και ότι η τιμή τους (στηνAγγλία, φυσικά) θα είναι περίπου 50λίρες. Kαθεμία από αυτές τις μικρο-σκοπικές δισκέτες θα έχει δυνατότη-τα αποθήκευσης 100 K bytes.

Eκτός όμως από τα επαναστατι-κά αυτά microdrives, ο Sinclair έχειπροβλέψει για τη σύνδεση τουSpectrum με διάφορα άλλα περιφε-ρειακά. Έτσι ο κομπιούτερ διαθέτειμια θυρίδα εισόδου/εξόδου για έναRS232C interface που, χρησιμοποι-ώντας προγράμματα που ήδηυπάρχουν στην 16 K ROM τουSpectrum, θα επιτρέπει τη σύνδεσημε διάφορα περιφερειακά (εκτυπω-τές, modems, τερματικά και άλλα),καθώς και τη σύνδεση πολλώνSpectrum σ� ένα δίκτυο. Tο ειδικόRS232C interface για τον Spectrumδεν υπάρχει ακόμα στην αγορά - οSinclair, πάντως, έχει προαναγγείλειότι η τιμή του (στην Aγγλία πάντα)θα είναι περίπου 20 λίρες.

H γλώσσα που χρησιμοποιεί οSpectrum είναι η Sinclair BASIC,μία �διάλεκτος� δηλαδή της BASICτης οποίας ένα τμήμα θα γνωρίζουνήδη οι κάτοχοι του ZX81. Tο μεγάλοπλεονέκτημα της γλώσσας αυτής εί-ναι και πάλι η δυνατότητα που πα-ρέχει στο χειριστή να δίνει εντολέςστον κομπιούτερ πατώντας ένα μό-νο πλήκτρο, η αυτόματη τοποθέτη-ση των διαστημάτων, καθώς και τογεγονός ότι ο μεταφραστής τηςROM ελέγχει αμέσως τη σύνταξητης εντολής και δεν τη δέχεται ανυπάρχει λάθος.

Aς δούμε τώρα την �έγχρωμηπλευρά� του Spectrum. Όπως ήδηαναφέραμε, ο κομπιούτερ έχει δυνα-τότητες παραγωγής 8 χρωμάτων, ταοποία είναι τα μπλε, κόκκινο, ματζέ-ντα, πράσινο, κίτρινο, άσπρο καιμαύρο. Tα πλήκτρα του Spectrumπου προσδιορίζουν τον τρόπο απει-κόνισης των χρωμάτων στην οθόνηείναι επτά. Mε το πλήκτρο που φέ-ρει την ένδειξη BORDER προσδιο-ρίζεται το χρώμα του �περιθωρίου�της οθόνης (το τμήμα εκείνο τηςοθόνης που ο κομπιούτερ δεν χρη-

σιμοποιεί για απεικόνιση χαρακτή-ρων). H εντολή INK αναφέρεται στοχρώμα με το οποίο γράφεται έναςχαρακτήρας, ενώ η εντολή PAPERστο �φόντο� πάνω στο οποίο γράφε-ται ο χαρακτήρας. Tα χρώματα αυτάμπορούν ν� αλλάξουν αμοιβαία χρη-σιμοποιώντας το πλήκτρο IN-VERSE, ενώ με το πλήκτρο OVERμπορούμε να γράψουμε ένα χαρα-κτήρα πάνω από έναν άλλο πουήδη υπάρχει στην οθόνη. Yπάρχουνδύο ακόμα πλήκτρα που επηρεά-ζουν τα χρώματα του Spectrum: τοFLASHING και το BRIGHTNESS.

Oι γραφικές δυνατότητες του Spec-trum περιλαμβάνουν τις εντολέςDRAW, CIRCLE, PLOT και POINT, μετις οποίες μπορούν να σχεδιασθούνπάνω στην οθόνη ημικύκλια, τόξα, ευ-θείες γραμμές και κύκλοι. Xρησιμοποι-ώντας άλλωστε το πλήκτρο BIN, ο κα-θένας μπορεί να σχεδιάσει τα δικά τουgraphics ή να επινοήσει ένα δικό τουσετ χαρακτήρων. H τελευταία αυτή δυ-νατότητα είναι εξαιρετικά χρήσιμη,αφού έτσι μπορούμε να �αυξήσουμε�τον αριθμό χαρακτήρων ανά γραμμήτης οθόνης από 32 σε 40 ή ακόμα να�κατασκευάσουμε� χαρακτήρες του ελ-ληνικού αλφαβήτου. (Eπειδή το τελευ-ταίο αυτό σημείο νομίζουμε πως είναιπολύ σημαντικό, σε επόμενο τεύχοςμας θα δημοσιεύσουμε ως προσφοράπρος τους αναγνώστες ένα πρόγραμ-μα με το οποίο θα είναι δυνατό να �κα-τασκευασθεί� ολόκληρο το ελληνικόαλφάβητο ώστε να μπορεί ο Spectrumνα �επικοινωνεί� με το χειριστή του σταελληνικά.)

Oι διαδικασίες της �αποθήκευ-σης� και �φόρτωσης� προγραμμάτωνκαι πληροφοριών χρησιμοποιώνταςτο κασετόφωνο είναι πολύ απλές,αλλά ο Sinclair φρόντισε να υπάρ-χουν πρόσθετες δυνατότητες, όπωςνα είναι δυνατή η αυτόματη εκτέλεσηενός προγράμματος από οποιοδή-ποτε σημείο μόλις αυτό �φορτωθεί�από την κασέτα στον κομπιούτερ. Hδιαδικασία απεικόνισης των εντολώνενός προγράμματος (LISTING) έχειεπίσης υποστεί ορισμένες τροποποι-ήσεις προς το καλύτερο, ώστε μόλιςη οθόνη γεμίσει, ο κομπιούτερ ναρωτά αυτόματα SCROLL? Στην πε-ρίπτωση αυτή οποιοδήποτε πλήκτροκαι αν πατήσει ο χειριστής (με εξαί-ρεση το BREAK) θα φέρει στην οθό-νη την επόμενη �σελίδα� εντολών. O

32

TA EΠANAΣTATIKA microdrivesπου σύντομα θ� αρχίσουν να παρά-γονται σε βιομηχανική κλίμακα θ�αυξήσουν σημαντικά τις δυνατότη-τες του ZX Spectrum, επιτρέποντάςτου να εξελιχθεί ίσως σε ένα επαγ-γελματικό μηχάνημα κατάλληλο γιαμικρές επιχειρήσεις.

O EKTYΠΩTHΣ ZX της SinclairResearch είναι ήδη γνωστός στουςκατόχους του ZX81. Tο ίδιο περιφε-ρειακό θα χρησιμοποιηθεί και μετον ZX Spectrum, προσφέρονταςφθηνά μαυρόασπρα αντίγραφα.


χειρισμός άλλωστε του εκτυπωτή ZXPrinter δεν παρουσιάζει προβλήματακαι όπως και στον ZX81 είναι δυνα-τόν να εκτυπωθεί οποιαδήποτε γρα-φική απεικόνιση χωρίς δυσκολίες.

Eννοείται, φυσικά, ότι το αντί-γραφο θα είναι μαυρόασπρο. Eξάλ-λου όταν εμφανισθεί στην αγορά τοRS232C interface του Sinclair, θαείναι δυνατή η σύνδεση του Spec-trum και με μεγάλους εκτυπωτές.

Παρά το γεγονός ότι τα micro-drives δεν έχουν κυκλοφορήσει ακό-μα σε βιομηχανική κλίμακα, το πλη-κτρολόγιο του Spectrum περιλαμβά-

νει μια σειρά πλήκτρων επιφορτι-σμένων με την εκτέλεση διαφόρωνλειτουργιών που θα σχετίζονται μετα επαναστατικά αυτά περιφερειακά.Έτσι υπάρχουν οι εντολές OPEN,CLOSE, ERASE, FORMAT, CAT καιMOVE που καλύπτουν ολόκληρο τοφάσμα των απαραίτητων λειτουρ-γιών.

Oι μαθηματικές ικανότητες τουSinclair είναι παρόμοιες με εκείνεςτου ZX81, ενώ μια σειρά πρόσθε-των πλήκτρων που διαθέτει μόνο οSpectrum είναι τα READ, DATA καιRESTORE, καθώς και το πλήκτρο

33

Spectrum BasicFunctionsABS ACS AND ASN ATN ATTR BIN CHRS CODECOS EXP FN IN INKEYS INT LEN LN NOTOR PEEK PI POINT RND SCREENS SGN SIN SQRSTRS TAN USR VAL VALSOperations+ - * / => < <= >= < >StatementsBEEP DATA GO TO LOAD..DATA OVER RETURNBORDER DEF FN IF.THEN LOAD..CODE PAPER RUNBRIGHT DELETE INK LOAD..SCREENS PAUSE SAVECAT DIM INPUT LPRINT PLOT SAVE.LINECIRCLE DRAW INVERSE MERGE POKE SAVE..DATACLEAR ERASE LET MOVE PRINT SAVE..CODECLOSE FLASH LIST NEW RANDOMIZE SAVE..SCREENSCLS FOR..TO..STEP NEXT READ STOPCONTINUE FORMAT LLIST OPEN# REM VERIFYCOPY GOSUB LOAD OUT RESTORE

NOMIZOYME ότι εδώ δεν χρειάζο-νται σχόλια. H φωτογραφία μιλάειμόνη της.

H YΨHΛHΣ διακριτικής ικανότη-τας ανάλυση της οθόνης(192x256) που χαρακτηρίζει τονZX Spectrum δίνει τη δυνατότηταγια έγχρωμες απεικονίσεις ποιό-τητας, όπως βλέπουμε στη φωτο-γραφία αυτή.

CPU Z80A, 3,5 MHzMNHMH 16 K RAM ή 48 K RAMΠΛHKTPOΛOΓIO 40 κανονικά πλήκτρα, δυνατότητα �αυτόματης

επανάληψης�OΘONH Έγχρωμη ή μαυρόασπρη τηλεόραση UHFKAΣETEΣ Kοινές κασέτες μαγνητοφώνησηςFIRMWARE 16 K ROM που περιέχουν τη Sinclair Basic

και το λειτουργικό σύστημα του κομπιούτερDISK DRIVES ZX Microdrives, 100 K byte ή δισκέταΘYPIΔEΣ I/O RS232 Interface

SINCLAIR ZX SPECTRUM


προγραμματιζόμενων λειτουργιών(που παρέχει τη δυνατότητα στονεκάστοτε χειριστή να �αναθέσει� στοπλήκτρο αυτό λειτουργίες της αρε-σκείας του).

O Spectrum διαθέτει, όπως ανα-φέραμε νωρίτερα, ηχητικές δυνατό-τητες που αν και δεν είναι πολύεντυπωσιακές, επιτρέπουν στο χει-ριστή του να �συνοδεύσει� τα διάφο-ρα προγράμματα με ήχους προ-γραμματιζόμενης συχνότητας καιδιάρκειας. Tο μηχάνημα παρέχει άλ-λωστε τη δυνατότητα αυξομείωσηςτης έντασης των ήχων αυτών.

O κομπιούτερ συνοδεύεται απόδύο εγχειρίδια οδηγιών, ένα λεπτόπου έχει στόχο την εισαγωγή τουαρχάριου στον προγραμματισμό καιένα μεγαλύτερο που ασχολείται μεόλες τις λεπτομέρειες. Kαι τα δύοεγχειρίδια είναι αρκετά καλογραμμέ-να και μάλλον επιτυγχάνουν το σκο-πό για τον οποίο γράφτηκαν. Θαέπρεπε ίσως να αναφερθεί ότι τοδεύτερο από τα βιβλιαράκια αυτάπεριέχει και μια αρκετά απλή εισα-γωγή για προγραμματισμό σε γλώσ-σα Assembly.

Όσον αφορά στο θέμα τουsoftware, ο Sinclair έχει αναγγείλειότι σκοπεύει - σε συνεργασία με άλ-λες εταιρείες όπως η Psion - να δη-μιουργήσει μια μεγάλη �βιβλιοθήκη�προγραμμάτων που θα κυμαίνονταιαπό παιχνίδια και εκπαιδευτικάπρογράμματα μέχρι προγράμματαεπιχειρήσεων. Mέχρι στιγμής, πά-ντως, στο εξωτερικό κυκλοφορούνήδη αρκετά αξιόλογα προγράμματα,αλλά σ� αυτά θ� αναφερθεί η στήληπαρουσίασης προγραμμάτων κά-ποιου επόμενου τεύχους. Ένα ση-μείο που θα πρέπει να αναφερθείείναι το γεγονός ότι πολλά από ταπρογράμματα του ZX81 μπορούννα χρησιμοποιηθούν στον ZX Spec-trum χωρίς φυσικά να επωφελού-νται από τις πρόσθετες δυνατότητεςτου τελευταίου. Tο αντίθετο (η χρή-ση δηλαδή προγραμμάτων τουSpectrum στον ZX81) είναι φυσικάανέφικτο.

Aνακεφαλαιώνοντας, μπορούμενα πούμε ότι ο Clive Sinclair έβαλεγια μια ακόμα φορά τους ανταγωνι-στές του σε σοβαρά προβλήματα,προσφέροντας στο κοινό έναν κο-μπιούτερ ποιότητας σε μια πολύχαμηλή τιμή. (Yπολογίζεται ότι στην

34

ENA AΠO TA ΛIΓA μειονεκτήματα του Spectrum είναι ότι η ταυτόχρονη εμφά-νιση όλων των χρωμάτων στην οθόνη καθιστά προβληματική τη χρησιμοποίη-ση υψηλής διακριτικής ικανότητας graphics, αναγκάζοντας το χειριστή να κατα-φεύγει σε graphics του επιπέδου 64x44.

O ΠEPIOPIΣMOΣ ANTIΘETA του αριθμού των χρωμάτων που απεικονίζονταιτην ίδια στιγμή στην οθόνη επιτρέπει τη χρησιμοποίηση υψηλής διακριτικήςικανότητας ανάλυση και τη δημιουργία εντυπωσιακών γεωμετρικών σχημάτων,όπως αυτό της φωτογραφίας.


Eλλάδα ο ZX Spectrum με 16 KRAM θα κοστίζει περίπου 30.000δραχμές.) H προσθήκη των micro-drives, άλλωστε, αυξάνει τις δυνα-τότητες του μηχανήματος αυτού σεπολύ μεγάλο βαθμό, καθιστώνταςτον Spectrum έναν πιθανό υποψή-φιο για χρήση σε επίπεδο επιχειρή-σεων. Eκείνο που θα πρέπει, πά-ντως, να υπογραμμισθεί είναι τογεγονός ότι (όπως αναφέραμε καιστην εισαγωγή των παρουσιάσεωναυτών) ο ZX Spectrum δεν αντικα-θιστά τον ZX81. O τελευταίος πα-ραμένει το μηχάνημα εκλογής γιαόλους εκείνους που ενώ έχουν κά-ποιο ενδιαφέρον για τους κομπιού-τερ και τον προγραμματισμό, δενείχαν μέχρι τώρα την οικονομικήδυνατότητα να ασχοληθούν με τοθέμα αυτό.

Ένα ερώτημα που θα απασχο-λεί ίσως τους αναγνώστες μας αυτήτη στιγμή μπορεί να είναι: �Πότε θαέρθει ο ZX Spectrum στην Eλλά-δα;�. O διευθύνων σύμβουλος τηςE.C.S. A.E. (της εταιρείας δηλαδήπου έχει την αντιπροσωπία στη χώ-ρα μας) κ. Kανελλόπουλος, ότανρωτήθηκε γι� αυτό το θέμα, μας είπεότι η διάθεση του Spectrum στηνEλλάδα θα αρχίσει περίπου τηνάνοιξη του 1983. Ίσως το διάστημααναμονής να φανεί σε ορισμένουςλίγο μεγάλο, από την άλλη μεριά,όμως, ο ZX Spectrum είναι ένας κο-μπιούτερ που σίγουρα αξίζει τονκόπο.

Πριν να κλείσουμε την παρου-σίαση αυτή κρίνεται σκόπιμο νααναφέρουμε ένα πολύ ενδιαφέρονπεριφερειακό που η εταιρεία RDLaboratories πρόσφατα παρουσία-σε στην αγορά. Πρόκειται για ένα�digital tracer� για τον Spectrum

που στην Aγγλία στοιχίζει περίπου6.000 δραχμές και μέσω του οποί-ου είναι δυνατή η απεικόνιση στηνοθόνη οποιασδήποτε φωτογραφίαςή σχεδιαγράμματος επιθυμεί ο χει-ριστής.

Όπως είναι ευνόητο, το περιφε-ρειακό αυτό μπορεί να γλιτώσει

πολλές ώρες δουλειάς από κάποιονπου θέλει να σχηματίσει περίπλοκεςεικόνες στην οθόνη του κομπιούτερ.Aξίζει όμως να σημειωθεί ότι το ίδιοαυτό περιφερειακό μπορεί να χρησι-μοποιηθεί και για τον ZX81, με λιγό-τερο όμως εντυπωσιακά αποτελέ-σματα. !!

35

ENA BAΛITΣAKI ειδικά κατασκευα-σμένο για τον ZX Spectrum από τηνComputex Cases.

ENA AΠO TA ΠIO ENΔIAΦEPONTA ΠEPIΦEPEIAKA που έχουν δημιουργη-θεί για τον ZX Spectrum είναι ο digital tracer που βλέπουμε εδώ και που δίνειτη δυνατότητα στο χειριστή του κομπιούτερ να �μεταβιβάσει� οποιαδήποτε ει-κόνα ή σκίτσο επιθυμεί από το περιφερειακό στην οθόνη του Spectrum καιστη συνέχεια στον εκτυπωτή.

ΘΕΜΑΤΑ

Όλοι ίσως έχουμε δει σε κάποιασειρά επιστημονικής φαντασίαςαστροναύτες να συνομιλούν με τονκομπιούτερ και να παίρνουν κατάλλη-λες οδηγίες σχετικά με την πορεία τουταξιδιού τους στο Διάστημα. Σήμερα,βέβαια, η συνομιλία με τον κομπιού-τερ δεν είναι απλώς ένας μύθος. Aπόδιάφορες εταιρείες υπολογιστών χρη-ματοδοτούνται γι� αυτό το σκοπόερευνητικές προσπάθειες και είναι πι-θανό να μπορέσουμε στο μέλλον ν�ακούσουμε πραγματικές συνομιλίεςτέτοιου είδους.

Oι προσπάθειες που γίνονται σ�αυτόν τον τομέα διακρίνονται σε δύομέρη. Tο ένα μέρος περιλαμβάνειτην αναγνώριση του λόγου από τονκομπιούτερ και το δεύτερο τη σύνθε-ση και την εκπομπή του στον έξωκόσμο.

Oι τεχνικές που δοκιμάζονται σή-μερα για την αναγνώριση ομιλίας πα-ρουσιάζουν πολλά προβλήματα πουείναι δύσκολο να ξεπεραστούν στοάμεσο μέλλον. Aντίθετα, οι προσπά-θειες σύνθεσης ομιλίας βρίσκονται σεκαλό δρόμο και τ� αποτελέσματα τωνδιαφόρων τεχνικών που εφαρμόζο-νται, παρουσιάζονται συνεχώς βελ-τιωμένα.

Για να καταλάβουμε καλύτερα τασύγχρονα μέσα που προσφέρουνστον κομπιούτερ τη δυνατότητα ομι-λίας, πρέπει πρώτα να εξετάσουμεμερικές από τις βασικές αρχές τηςσύνθεσης ομιλίας. Oι τεχνικές πουχρησιμοποιούνται σήμερα γι� αυτόν τοσκοπό είναι τρεις: �ψηφιακή� ομιλία

(digitized speech), ομιλία �φωνημά-των� (formant speech) και η κωδικο-ποίηση αναμενόμενης γραμμικότητας(LPC).

H απλούστερη τεχνική στη σύνθε-ση λόγου είναι η ψηφιακή ομιλία. Kα-τά την τεχνική αυτή η κυματοειδήςμορφή του λόγου μετατρέπεται σε μιαπρώτη φάση σε ψηφιακή και αποθη-κεύεται στη μνήμη του κομπιούτερ,απ� όπου αργότερα επαναφέρεται σεαναλογική μορφή για ν� ακουστεί σανσυνθετοποιημένος λόγος.

Kάθε ακουστικό κύμα μπορεί ναμετατραπεί σε ψηφιακή μορφή απόμια συσκευή που ονομάζεται Aναλογι-κός - Ψηφιακός μετατροπέας (ADC).H συσκευή αυτή μετατρέπει τα διάφο-ρα επίπεδα του κύματος σε τιμές ψη-φιακές που μπορούν ν� αποθηκευ-τούν στον κομπιούτερ. Mια συμπλη-ρωματική συσκευή, ο Ψηφιακός -Aναλογικός μετατροπέας, μετατρέπειξανά τις ψηφιακές τιμές σ� αναλογικάεπίπεδα.

Σε μερικούς κομπιούτερ υπάρ-χουν ενσωματωμένοι τέτοιου είδουςμετατροπείς (ADC και DAC), άλλοιόμως απαιτούν απλές και όχι δαπα-νηρές συσκευές που να εξυπηρετούναυτές τις λειτουργίες.

Aν, για παράδειγμα, ο κομπιούτερμας έχει ένα χειριστήριο (joy stick),πιθανότατα θα έχει κι έναν μετατρο-πέα ADC για να μετατρέπει κάθε με-τακίνηση του χειριστηρίου σε μια ψη-φιακή τιμή ικανή να διαβαστεί απότον κομπιούτερ. Aν πάλι ο κομπιού-τερ μας παίζει μουσική, θα είναι ίσως

εφοδιασμένος μ� έναν DAC μετατρο-πέα για ν� αναπαράγει τους μουσι-κούς τόνους.

Για να μετατραπεί ένα ακουστικόκύμα σε ψηφιακή μορφή, ο ADC με-τατροπέας παίρνει δείγματα κατά κα-νονικά διαστήματα χιλιάδες φορές τοδευτερόλεπτο κι αποθηκεύει στη μνή-μη του κομπιούτερ τις παραγόμενεςψηφιακές τιμές. Για να μετατραπούνξανά οι ψηφιακές τιμές σ� ακουστικόκύμα, ο μετατροπέας DAC τις επανα-φέρει σε �διακεκριμένα� επίπεδα. Tυ-πικά ένας DAC μετατροπέας μπορείνα δημιουργήσει μόνο γύρω στα 64διαφορετικά επίπεδα και η παράστα-ση του αποτελέσματος είναι παρό-μοια μ� εκείνη της αρχικής ομιλίας,μόνο που η πρώτη αποτελείται από�βήματα� όπως φαίνεται και στην ει-κόνα.

Για να καταγραφεί λόγος μ� αυτήτη μέθοδο, χρησιμοποιείται ένα πρό-γραμμα που διαβάζει τα δεδομένααπό τον ADC μετατροπέα και τα γρά-φει σε μνήμη τυχαίας προσπέλασης(RAM) ή σε δίσκο.

Για ν� ακουστεί ο λόγος, τα ψηφια-κής μορφής δεδομένα στέλνονται απότον DAC μετατροπέα σ� έναν μικρόενισχυτή.

Tο πλεονέκτημα αυτής της τεχνι-κής είναι ότι η ποιότητα της φωνήςείναι πολύ καλή. Aκούγεται σχεδόνολόιδια με την πρωτότυπη. Yπάρχειόμως και ένα σοβαρό μειονέκτημα.Eπειδή πρέπει να παίρνονται χιλιά-δες δείγματα κάθε δευτερόλεπτο, ηχωρητικότητα του δίσκου ή της μνή-

36

ΣYNΘEΣH KAI ANAΓNΩPIΣH OMIΛIAΣ

AΠO TON KOMΠIOYTEP

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΓιάννης Σγουροβασιλάκης

Μαθηματικός M.Sc. Computer Sciences

ΘΕΜΑΤΑ

μης τυχαίας προσπέλασης μειώνε-ται ταχύτατα. Aν αυτή η τεχνικήεφαρμοστεί χωρίς μετατροπή, τότεομιλία ενός δευτερολέπτου θ� απαι-τήσει περίπου 6.000 bytes της μνή-μης. Aυτό σημαίνει ότι ο συνηθισμέ-νος μικροκομπιούτερ μπορεί να κα-ταγράψει 3�� ομιλίας στη μνήμη τυ-χαίας προσπέλασης ή 25�� στο δί-σκο.

Όμως η μέθοδος αυτή μπορεί ναμετατραπεί έτσι ώστε τα ίδια δεδο-μένα να πιάνουν λιγότερο χώρο στημνήμη. O νεκρός χρόνος που μεσο-λαβεί στην αρχή και στο τέλος τωνλέξεων μπορεί να παραλειφθεί καιειδικές τεχνικές που συμπιέζουν ταδεδομένα στη μνήμη μπορούν ναμειώσουν τον αριθμό των ψηφίωνπου απαιτούνται για κάθε ψηφιακήτιμή στο ένα τέταρτο του αριθμούτων ψηφίων που απαιτεί η χωρίςσυμπίεση μέθοδος.

Παραλλαγές της μεθόδου απει-κονίζουν το ακουστικό κύμα σεαραιότερα διαστήματα και παρά-γουν λιγότερα ψηφιακά επίπεδα ήαλλιώς προσεγγίζουν την καμπύληκύματος με τρίγωνα κυματοειδούςμορφής. Σ� αυτή την περίπτωση πα-ράγεται φωνή κατώτερης ποιότητας,αλλά παρέχεται η δυνατότητα μεγα-λύτερης αποθήκευσης.

Yπάρχουν διαθέσιμες ποικίλεςτέτοιες συσκευές για τους μικροκο-μπιούτερ που χρησιμοποιούν αυτήτην τεχνική.

H δεύτερη τεχνική που χρησιμο-ποιείται για τη σύνθεση ομιλίας χρο-νολογείται από το 1975 και ονομά-ζεται �σύνθεση φωνημάτων�. Φωνή-ματα είναι οι βασικοί ήχοι κάθεγλώσσας, όπως ο ήχος �ου� στη λέ-ξη �μου� κ.λπ. Oι λέξεις δημιουργού-νται όταν δύο ή περισσότερα φωνή-ματα ενωθούν μαζί. H λέξη �την�,για παράδειγμα, μπορεί να δημιουρ-γηθεί αν ενωθούν μαζί τα αντίστοιχαφωνήματα για το �ττ� το �η� και το�νν�.

Όλοι ίσως έχουμε ακούσει τοαποτέλεσμα αυτής της τεχνικής(σύνθεση φωνημάτων) για δημιουρ-γία ομιλίας. Eίναι ο γνωστός ήχοςτης ομιλίας που ακούγεται στις κλα-σικές σειρές επιστημονικής φαντα-σίας. Ένα είδος δηλαδή μηχανικής,ρυθμικής ομιλίας, χωρίς καταλήξειςστο τέλος των λέξεων ή των προτά-σεων.

H τεχνική αυτή της σύνθεσηςφωνημάτων παράγει ομιλία που εί-ναι ελάχιστα κατανοητή.

Oποιαδήποτε άλλη τεχνική πα-ράγει ομιλία καλύτερης ποιότητας.Έχει όμως το πλεονέκτημα ότι χρει-άζεται λιγότερο χώρο στη μνήμη γιαν� αποθηκεύσει τις παραμέτρουςτης. Mε τη μέθοδο αυτή η καταγρα-φή και η δημιουργία λόγου ενόςδευτερολέπτου, για παράδειγμα,απαιτεί περίπου 10 bytes, ενώ χρει-άζονται χιλιάδες bytes στις ψηφιακέςτεχνικές για να καταγραφεί και ναδημιουργηθεί λόγος ίσης διάρκειας.Aπ� αυτό συμπεραίνουμε ότι έναςδίσκος 150 K θα μπορούσε ν� απο-θηκεύσει λέξεις ισοδύναμης αξίας30 K.

Eκτός από τα μειονεκτήματα τηςχαμηλής ποιότητας, ένα ακόμη πρό-σθετο μειονέκτημα είναι ότι, ακολου-θώντας αυτή την τεχνική για τη δη-μιουργία λέξεων, πρέπει να ενω-θούν μεταξύ τους τα φωνήματα που

τις αποτελούν. Aυτό όμως είναι ιδι-αίτερα χρονοβόρο, ακόμη κι ανεφαρμοστούν ειδικές σύντομες τε-χνικές προγραμματισμού. Ένα πα-ράδειγμα συσκευής που χρησιμο-ποιεί αυτή την τεχνική σύνθεσης λό-γου είναι ο TRS80 Voice Synthe-sizer. Άλλες παρόμοιες συσκευέςμπορούν να χρησιμοποιηθούν σεάλλους μικροκομπιούτερ.

H τρίτη δημοφιλής μέθοδος πουχρησιμοποιείται για τη σύνθεση λό-γου ονομάζεται �κωδικοποίηση ανα-μενόμενης γραμμικότητας�. H εται-ρεία Texas Instruments έχει εφαρ-μόσει μ� επιτυχία την τεχνική αυτήσε μια συσκευή ειδική για σύνθεσηφωνής, τη Speak N� Spell, που είναιαπό τις καλύτερες του είδους. H λει-τουργία της στηρίζεται σ� έναν συν-δυασμό τεχνικών. Aρχικά τα φωνη-τικά δείγματα μετατρέπονται σε ψη-φιακά. Kατόπιν αναλύονται αριθμη-τικά με τη βοήθεια ενός μεγάλουυπολογιστή, ο οποίος καθορίζει τις

37

H �ΨHΦIAKH OMIΛIA� είναι η πιο ακριβής μέθοδος σύνθεσης λόγου σήμερα.Mια �ψηφιακή εικόνα� της ομιλίας αποθηκεύεται στη μνήμη του κομπιούτερ καιαναπαράγεται σε αναλογική μορφή όταν χρειασθεί.

ΘΕΜΑΤΑ

παραμέτρους της φωνής και τιςχρησιμοποιεί σαν δεδομένα εισόδουσε ειδικά φωνητικά κυκλώματα (τακυκλώματα αυτά βρίσκονται φυσικάπάνω σε chips).

Eιδικοί αναλυτές της φωνήςχρησιμοποιούνται στη συνέχεια καιμε ανάλογη αλλαγή των παραμέ-τρων πετυχαίνουν το χαμήλωμα ήτο δυνάμωμα της φωνής. Tα ακου-στικά αποτελέσματα της μεθόδουαυτής (LPC) είναι αρκετά ικανοποι-ητικά. Όχι τόσο ικανοποιητικά όσοεκείνα που προκύπτουν από την τε-χνική της �ψηφιακής� ομιλίας, αλλάσίγουρα καλύτερα από τα αντίστοι-χα της τεχνικής των φωνημάτων.Tα δεδομένα που απαιτούνται γιατη δημιουργία ομιλίας 1 δευτερολέ-πτου είναι της τάξης των 250 bytes.Για παράδειγμα, μια δισκέτα 150 Kθα χωρούσε περίπου 3.000 λέξεις.

H (LPC) μέθοδος αναμενόμενηςγραμμικότητας εφαρμόζεται στηνκατασκευή των chips της εταιρείαςTexas Instruments που προορίζο-νται για τον μικροκομπιούτερ της TI99/4 A. Στο άμεσο μέλλον αναμένε-ται όλο και περισσότερες συσκευέςνα χρησιμοποιούν αυτήν τη τεχνική.

Tα μέχρι σήμερα προϊόντα μι-κροκομπιούτερ που έχουν χρησιμο-ποιηθεί για τη σύνθεση φωνής δενείναι και τόσο ικανοποιητικά. Παρό-λα αυτά, σημαντική εργασία γίνεταιστον τομέα αυτό από διάφορες κα-τασκευαστικές εταιρείες, όπως ηTexas Instruments, η NationalSemiconductor και η General In-struments.

Συνδυασμοί των παραπάνω τε-χνικών παράγουν �συνθετική� ομι-λία που ακούγεται πολύ καλά. Στοάμεσο μέλλον ίσως δημιουργηθούνπρόσθετα εξαρτήματα για μικροκο-μπιούτερ με λεξιλόγια εκατοντάδωνλέξεων που θα κοστίζουν μόνο λί-γες εκατοντάδες δολάρια. Kατά ταμέσα της δεκαετίας του 1980 τααποτελέσματα ψηφιακής ομιλίαςθα μπορούν να αποθηκευτούν κα-τά χιλιάδες λέξεις στα μεγάλα συ-στήματα και θα υπάρχει μια αντί-στοιχη τάση για παραγωγή λιγότε-ρο δαπανηρών περιφερειακώνσύνθεσης ομιλίας για μικροκομπι-ούτερ.

Eίναι πολύ πιο εύκολο για ένανυπολογιστή να συνθέσει παρά ν�αναγνωρίσει μορφές ομιλίας. O

τρόπος με τον οποίο αναγνωρίζεταιο λόγος από μια τυπική συσκευήτέτοιου είδους είναι ο εξής:

Tο εισερχόμενο ακουστικό κύμααποτελείται από έναν αριθμό συ-χνοτήτων. H ομιλία προωθείταιαπό ένα ειδικό hardware που διαι-ρεί τις συχνότητες σε 16 ομάδες.Tο ακουστικό κύμα προσεγγίζεταισυνέχεια 50-100 φορές το δευτερό-λεπτο. Oι μορφές συχνοτήτων πουαποκτώνται από την ομιλία εισόδουευθυγραμμίζονται. Mετά ορίζεται ηαρχή και το τέλος της λέξης και δι-αιρείται η συνολική ομιλία εισόδουσε χρονικά μέρη ίσης διάρκειας. Hμορφή που προκύπτει μπορεί τότενα συγκριθεί μ� ένα σύνολο μορ-φών αποθηκευμένων στη μνήμηκαι να βρεθεί σε ποια μορφή τουσυνόλου ταιριάζει περισσότερο. Aντα χαρακτηριστικά της αρχικήςμορφής της λέξης εισόδου διαφέ-ρουν πολύ από τα χαρακτηριστικάτης καλύτερης προσέγγισης ή ανβρεθούν δύο ίδια σύνολα μορφώνπου να την προσεγγίζουν, τότε ηλέξη εισόδου χαρακτηρίζεται ωςαταίριαστη.

Πολύ λίγη προσοχή έχει δοθείστο σχετικό hardware αναγνώρισηςομιλίας. H εταιρεία Radio Shackδιέθεσε μια συσκευή που ονομαζό-ταν Voxbox και επέτρεπε στον κο-μπιούτερ ν� αναγνωρίσει λέξεις ομι-λίας με ένα αρκετά μεγάλο όμωςποσοστό σφαλμάτων.

Πρόσφατα η εταιρεία Scott In-struments παρουσίασε σε μία επί-δειξή της μια συσκευή αναγνώρισηςφωνής που επιτρέπει στο χειριστήνα χρησιμοποιήσει το περίφημοπρόγραμμα Visi-Calc, αποκλειστικάμε προφορικές εντολές. H συσκευήαυτή είναι ένα από τα πιο εντυπω-σιακά επιτεύγματα αναγνώρισηςφωνής στον τομέα των μικροκο-μπιούτερ.

Ένα από τα προβλήματα πουπαρουσιάζονται στην αναγνώρισηφωνής είναι ότι μια τέτοια συσκευήμπορεί να προγραμματιστεί ώστε ν�αναγνωρίζει μια φωνή αλλά όχι καιμια άλλη που λέει την ίδια λέξη.Aκόμα όμως και στην περίπτωσηπου θα είμαστε ικανοποιημένοι αν οκομπιούτερ αναγνωρίζει μόνο τη δι-κή μας φωνή, και πάλι θα υπάρ-χουν προβλήματα. Aν αλλάξουμελίγο τον τόνο της φωνής μας, όπως

σε μια στιγμή έντονου εκνευρισμού,τότε είναι πολύ πιθανό να μην μπο-ρέσει ο κομπιούτερ να την αναγνω-ρίσει. Άλλο ένα πρόβλημα πουυπάρχει στις περισσότερες συσκευ-ές αναγνώρισης λόγου είναι ότι δύ-σκολα μπορούν να διακρίνουν τοτέλος των λέξεων κι ο ομιλητήςπρέπει ίσως να σταματά μετά απόκάθε λέξη. Όπως επίσης πρόβλημαείναι το μέγεθος του λεξιλόγιου πουμπορεί ν� αναγνωρίσει η συσκευή.Γιατί, φυσικά, η αναγνώριση μερι-κών δεκάδων λέξεων απέχει πολύαπό την αυτόματη εκτύπωση ενόςολόκληρου κειμένου από προφορι-κά δεδομένα.

Tα ίδια προβλήματα αντιμετωπί-ζουν και οι προσπάθειες αναγνώρι-σης λόγου στα μεγαλύτερα συστή-ματα. Eίναι χαρακτηριστικό ότι συ-σκευές αναγνώρισης λόγου κό-στους 3.500 ως 65.000 δολαρίωνπαρουσιάζουν σφάλματα της τάξηςτου 2-8%. Tέτοια ποσοστά λάθουςείναι απαράδεκτα για επεξεργασίαδεδομένων σημαντικών πρακτικώνεφαρμογών, αφού ένα λάθος τηςτάξης του 5% αντιστοιχεί στη μηαναγνώριση μιας ολόκληρης λέξηςεπί συνόλου 20.

Aν κι έχει γίνει αρκετή εργασίαστον τομέα αυτό, η αναγνώρισηομιλίας δυστυχώς βρίσκεται γύρωστα 10 χρόνια πίσω από τη σύνθε-ση λόγου, όπως συμβαίνει και με τασχετικά περιφερειακά που αφορούνστους μικροκομπιούτερ. !!

38

ANAKOINΩΣHTο περιοδικό μας βρίσκεται

στην ευχάριστη θέση να αναγγείλειστους αναγνώστες του ότι από τοεπόμενο τεύχος θ� αρχίσουν να δη-μοσιεύονται ENTEΛΩΣ ΔΩPEANμικρές αγγελίες τους που θα αφο-ρούν σε αγοραπωλησίες κομπιού-τερ, περιφερειακών και εξαρτημά-των.

H κάθε αγγελία δεν θα πρέπεινα υπερβαίνει τις 20 λέξεις και θαταχυδρομείται στη διεύθυνση τουπεριοδικού:COMPUTER ΓIA OΛOYΣBερανζέρου 15AΘHNA-141Mε την ένδειξη στο φάκελο�ΓIA TH ΣTHΛH TΩN AΓΓEΛIΩN�.

ΚΟΜΠΙΟΥΤΕΡ ΤΣΕΠΗΣ

O κομπιούτερ τσέπης επινοήθηκετο 1971. Δυστυχώς όμως δεν υπήρχετότε η απαραίτητη τεχνολογία που θατον υποστήριζε και θα υποβοηθούσετην πλατιά εξάπλωσή του.

Kατά τη δεκαετία που ακολού-θησε, το μέγεθος, το κόστος και ηκατανάλωση ισχύος των ηλεκτρονι-κών κυκλωμάτων που απαρτίζουνέναν κομπιούτερ μειώθηκαν σημα-ντικά.

Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσου-με έναν πολύ ισχυρό κομπιούτερ τσέ-πης, τον PC-1500 της SHARP. O μι-κρός αυτός κομπιούτερ έχει τόσεςπολλές δυνατότητες ώστε να μπορείνα πει κανείς ότι αξίζει την προσοχήακόμη κι αυτών που κατασκευάζουντους ακριβούς μικροκομπιούτερ επι-χειρήσεων. O PC-1500 μπορεί να κά-νει ό,τι περίπου και ένας προσωπικόςμικροκομπιούτερ και σε ορισμένεςπεριπτώσεις ακόμα περισσότερα. Kα-τά κάποιον τρόπο �διάκειται φιλικά�προς τον χειριστή του και η σχεδίασήτου επιτρέπει στον άνθρωπο να απο-κομίσει τα μεγαλύτερα οφέλη πουπροσφέρει η σημερινή τεχνολογία.Aυτό που τον κάνει ιδιαίτερα αξιοπρό-σεκτο είναι ότι όχι μόνο ελαττώνει τοκόστος πολλών συνηθισμένων εργα-σιών, αλλά μπορεί να κάνει και ένασωρό καινούργιες δουλειές. Aν τονσυγκρίνουμε με τις γνωστές προ-γραμματιζόμενες αριθμομηχανές, θαδούμε ότι αυτός μπορεί να χρησιμο-ποιηθεί από άτομα χωρίς ειδικές τε-χνικές γνώσεις, και όχι μόνο από τουςειδικούς.

H τιμή του στο εξωτερικό είναι σή-μερα περίπου 20.000 δρχ. και είναιευνόητο ότι υπάρχουν ορισμένα ση-μεία στα οποία δεν μπορεί να συγκρι-θεί με τους μεγάλους οικιακούς κο-μπιούτερ, που διαθέτουν έγχρωμηοθόνη, δυνατότητα πολύπλοκων γρα-

39

SHARP PC 1500ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΝίκος ΚαράνηςΗλεκτρονικός


φικών παραστάσεων (graphics) καιήχο.

Oι προδιαγραφές του, πάντως, εί-ναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες:Y Πληκτρολόγιο τύπου QWERTYY Πλήκτρα με δυνατότητα προ-

γραμματιζόμενης λειτουργίαςY Mνήμη RAM 3,5 KY Γλώσσα BASIC Y Iκανότητα σύνδεσης με κασετό-

φωνο και εκτυπωτή/σχεδιαστή τεσσά-ρων χρωμάτων

O PC-1500 είναι ένας αυτοδύνα-μος κομπιούτερ, με διαστάσεις περί-που 8x3 1/2x1 ίντσες. Mπορεί κα-νείς να τον μεταφέρει είτε στην τσέ-πη του είτε στο τσαντάκι του. Tρο-φοδοτείται από τέσσερις μικρέςμπαταρίες, που διαρκούν για περί-που 50 ώρες συνεχούς λειτουργίας.Διαθέτει δυνατότητα αυτόματης δια-κοπής λειτουργίας αν για ένα ορι-σμένο χρονικό διάστημα δεν πατη-θεί κανένα πλήκτρο. Xάρη στη χρή-ση κυκλωμάτων CMOS, τα περιεχό-μενα της μνήμης (προγράμματα καιπληροφορίες) διατηρούνται ακόμηκαι μετά τη διακοπή της τροφοδο-σίας, χωρίς την ελάχιστη κατανάλω-ση ισχύος από τις μπαταρίες. Oιμπαταρίες αυτές μπορούν επίσηςνα τροφοδοτήσουν διάφορα περιφε-ρειακά, όπως τη μονάδα σύνδεσηςEκτυπωτή/κασετόφωνου (οπότεόμως η κατανάλωση είναι πολύ με-γαλύτερη απ� ό,τι αν θα χρησιμοποι-ούσαμε το μετασχηματιστή τροφο-δοσίας που διατίθεται με το εν λόγωπεριφερειακό). H �οθόνη� του κο-μπιούτερ αυτού είναι κατασκευασμέ-νη από υγρούς κρυστάλλους (LCD)και έχει δυνατότητα απεικόνισης 26χαρακτήρων. Πάνω απ� αυτήνυπάρχει ένας αριθμός μικρότερωνλέξεων και συμβόλων που δίνουνπληροφορίες για τον τρόπο λειτουρ-γίας του κομπιούτερ.

O PC-1500 διαθέτει όλους τουςχαρακτήρες ASCII, συμπεριλαμβα-νομένων μικρών και κεφαλαίωνγραμμάτων, πράγμα που ακόμη καιμερικοί οικιακοί κομπιούτερ δενέχουν. H �οθόνη� παρουσιάζει μεγά-λη σαφήνεια, ενώ ο ταχυκίνητοςδρομέας (cursor) δεν αφήνει πίσωτου είδωλα. Eπιπλέον καθεμία απότις επτά κουκκίδες των 156 στηλώνμπορεί να τεθεί ON ή OFF ξεχωρι-στά από τις άλλες, δίνοντας έτσι τηδυνατότητα γραφικών απεικονίσεωνκαθώς και κινούμενων σχεδίων γιαπαιχνίδια. Oι θέσεις των πλήκτρωνείναι εκείνες ενός συνηθισμένουπληκτρολόγιου QWERTY, ενώυπάρχει και μια ξεχωριστή ομάδαπλήκτρων για τους αριθμούς. Yπάρ-χουν ορισμένα πλήκτρα για τη σύ-νταξη του προγράμματος καθώς καιειδικά πλήκτρα για τις λειτουργίεςπου διαθέτει αποκλειστικά το μηχά-νημα αυτό. H πρώτη σειρά των πλή-κτρων είναι �προγραμματιζόμενηςλειτουργίας�, γεγονός που παρέχειστο χειριστή τη δυνατότητα να καθο-ρίσει μόνος τους οποιαδήποτε λει-τουργία επιθυμεί. Aν και τα πλήκτραείναι κάπως μικρά, εντούτοις είναιτοποθετημένα καλύτερα απ� ό,τι στιςπερισσότερες αριθμομηχανές. Aυτόεπιτρέπει πιο γρήγορο χειρισμό,αποκλείοντας την πιθανότητα νακτυπηθούν περισσότερα από έναπλήκτρα ταυτόχρονα. Oι δυνατότη-τες του PC-1500 αυξάνονται σημα-ντικά με τη μονάδα διασύνδεσηςεκτυπωτή και κασετόφωνου CE-150,που στο εξωτερικό κοστίζει 17.000δρχ., καθώς και με την πρόσθετημνήμη RAM 4 K, που στοιχίζει περί-που 6.000 δρχ.

O τρόπος σύνδεσης των διαφό-ρων μονάδων είναι αρκετά καλά με-λετημένος, σε αντίθεση με την προ-χειρότητα που παρατηρείται συχνάσ� αυτόν τον τομέα σε πολλούς προ-σωπικούς μικροκομπιούτερ. Στο με-ταξύ, η SHARP σκοπεύει να αξιο-ποιήσει τη δυνατότητα επέκτασηςπου διαθέτει ο PC-1500 και ήδη έχειαναγγείλει ένα νέο, βελτιωμένο πλη-κτρολόγιο με 140 πλήκτρα προ-γραμματιζόμενης λειτουργίας που θαφέρουν ειδικές διαφανείς �θήκες� γιανα προσδιορίζει ο χειριστής τη συ-γκεκριμένη λειτουργία. (Eπειδή πι-στεύουμε ότι οι περισσότεροι κάτο-χοι του PC-1500 θα αγοράσουν και

το CE-150, στη συνέχεια του άρ-θρου θα αναφερόμαστε στο σύστη-μα PC-1500/CE-150.) Πολύ καλήεντύπωση, πάλι, προκαλούν η μαλα-κή θήκη για τη μεταφορά του PC-1500, η επικάλυψη γενικά του πλη-κτρολόγιου, καθώς και η αυτοκόλλη-τη ταμπελίτσα για το γράψιμο τουονόματος του κατόχου. O εκτυπωτήςπροσφέρεται σε μια ανθεκτική θήκη

που διαθέτει αρκετό χώρο για το με-τασχηματισμό τροφοδοσίας, τουςακροδέκτες για τη σύνδεση με κασε-τόφωνο, εφεδρικές πένες και ρολάχαρτιού. Eπίσης αξιόλογα είναι ταέντυπα που τον συνοδεύουν. Tο εγ-χειρίδιο λειτουργίας καθοδηγεί λε-πτομερώς, ακόμα και τον αρχάριο,για το πώς θα θέσει σε λειτουργία τομηχάνημα και το πώς θα κάνει έξυ-πνα προγράμματα για graphics χρη-σιμοποιώντας BASIC. Περιλαμβάνειεπίσης οδηγίες για τη μονάδα δια-σύνδεσης εκτυπωτή/κασετόφωνουκαι λεπτομερή διαγράμματα πουεπεξηγούν το καθετί. Γενικά είναιγραμμένο σε ευχάριστο ύφος καιπολύ πληροφοριακό ακόμα και γιατον πεπειραμένο προγραμματιστή.Διατίθεται ακόμη ένα ξεχωριστό βι-βλίο με προγράμματα εφαρμογώνπου καλύπτουν θέματα στατιστικής,οικονομικά, γραφικών παραστάσεωνκαθώς και παιχνιδιών. O PC-1500δεν προσφέρεται, βέβαια, για �βα-ριά� προγράμματα, αλλά οπωσδή-ποτε μπορεί να καλύψει τις απαιτή-σεις πολλών.

Tο λειτουργικό σύστημα που πε-ριέχεται στην 16 K ROM της SHARPδίνει ό,τι καλύτερο γίνεται σε σχέσημε το σχετικά περιορισμένο hardware.

40

H MONAΔA απεικόνισης διαθέτει 26χαρακτήρες για το κείμενο καθώς καιγια τα �graphics�.

H MIKPOΣKOΠIKH μονάδα επέκτα-σης μνήμης 4 K byte RAM ενσωμα-τώνεται στο κουτί της συσκευής.


H �οθόνη� με τις 26 θέσεις μπορείνα μετακινείται δεξιά-αριστερά ώστενα μπορεί κανείς να δει γραμμέςπρογράμματος μέχρι 80 χαρακτή-ρων, ενώ τα ειδικά πλήκτρα δίνουντη δυνατότητα παρακολούθησηςενός προγράμματος κατά την ανά-πτυξή του. Mε τον εκτυπωτή μπορείνα τυπωθεί οποιοδήποτε τμήμα τουπρογράμματος, η σύνταξη του οποί-ου γίνεται με μεγάλη ευχέρεια, όπωςκαι στους περισσότερους προσωπι-κούς μικροκομπιούτερ. Ένας �δρο-μέας� μπορεί να μετακινηθεί όπουχρειάζεται μέσα στο κείμενο, ώστενα γίνουν οι απαραίτητες διορθώ-σεις ή αλλαγές. O PC-1500 διαθέτειτις λειτουργίες INSERT, DELETE καιCLEAR LINE, που δίνουν έξοχααποτελέσματα.

Σε ορισμένες λέξεις-κλειδιά τηςBASIC μπορεί να γίνει σύντμηση,ώστε να εξοικονομείται χρόνος, ενώοι πιο συνηθισμένες από αυτές κα-ταχωρίζονται με το πάτημα ενός μό-νο πλήκτρου. H BASIC που χρησι-μοποιεί ο PC-1500 είναι η συνηθι-σμένη, με δισδιάστατους πίνακες,δυνατότητα χειρισμού �μεταβλητώνString� και με ονόματα μεταβλητώνδύο χαρακτήρων, όπως συνηθίζεταιστα περισσότερα μεγάλα μηχανήμα-τα. O κομπιούτερ μπορεί επίσης ναχειριστεί αρκετά καλά την παραλλα-γή Microsoft BASIC και δέχεται ορι-σμένες ειδικές εντολές που θα τιςζήλευαν ακόμα και μερικοί μικροκο-μπιούτερ. Σε αυτές περιλαμβάνο-νται: η BEEP, για τη δημιουργίαακουστικών �εφέ� από έναν ενσω-ματωμένο πιεζοηλεκτρικό κρύσταλ-λο, οι PAUSE και WAIT, που προσ-διορίζουν επί πόσο χρονικό διάστη-μα παραμένουν οι πληροφορίες

στην �οθόνη� πριν από την εκτέλεσητου προγράμματος, καθώς και ηPRINT USING, με την οποία και οιαριθμοί και το κείμενο �φορμάρο-νται� πάνω στην οθόνη ανάλογα μετις απαιτήσεις μας. Στο μεταξύ ταπρόσημα και τα δεκαδικά σημείαμπορούμε να τα τακτοποιήσουμεόπως θέλουμε. H εντολή STATUSδείχνει ότι διατίθενται 1.850 bytesγια το �Listing� του προγράμματος,ποσό που μπορεί να ανέλθει στα6.000 bytes με τη βοήθεια της εμβυ-σματούμενης μονάδας επέκτασης.H ποσότητα αυτή των bytes θεωρεί-ται αρκετή για πολλά καλά προ-γράμματα.

Aς μιλήσουμε τώρα για ένα θέματο οποίο ενδιαφέρει ιδιαίτερα τουςπρογραμματιστές: για το �DEBUG-GING�, τη διόρθωση δηλαδή τωνσφαλμάτων που τυχόν υπάρχουν σ�ένα πρόγραμμα.

O PC-1500 παρέχει μόνο κώδι-κες για την ανεύρεση και διόρθωσησφαλμάτων (error codes) χωρίς ναέχει δυνατότητα ένδειξης των σφαλ-μάτων (error messages). Aυτόόμως αντισταθμίζεται από τη δυνα-τότητα ανάκλησης της εσφαλμένηςγραμμής, τοποθέτησης του �δρο-μέα� πάνω από το λανθασμένο χα-ρακτήρα και διόρθωσής του. Yπάρ-χει όμως και η ευχέρεια για ισχυρόπρόγραμμα TRACE, που μπορεί ναενεργοποιηθεί είτε από το πληκτρο-λόγιο είτε να ενσωματωθεί σ� έναπρόγραμμα. H δυνατότητα αυτή κα-θιστά δυνατή την εκτέλεση ενόςπρογράμματος, απεικονίζοντας μίαγραμμή κάθε φορά, μαζί με τοναριθμό της, πράγμα που επιτρέπειτην εξέτασή της ή των περιεχομέ-νων κάθε μεταβλητής, χωρίς να δια-κοπεί η ροή του προγράμματος.

Όπως έχουμε προαναφέρει, οPC-1500 είναι σχεδιασμένος για μιαπληθώρα εφαρμογών και όχι απο-κλειστικά για ανάπτυξη προγραμμά-των. Tο κυριότερο πλεονέκτημα πουπροσφέρει ο PC-1500, από τηνάποψη του χειριστή, είναι η αυτόμα-τη διατήρηση των προγραμμάτωνκαι των πληροφοριών ακόμη και με-τά τη διακοπή της τροφοδοσίας του.Έτσι, αποφεύγεται η ανάγκη εναπο-θήκευσης του προγράμματος σε κα-σέτα, καθώς και η πληκτρολόγησήτου κάθε φορά που θέλουμε να τοχρησιμοποιήσουμε. Διαθέτει επίσηςκάτι πολύ σημαντικό για τους προ-γραμματιστές της BASIC: δυνατότη-τα τεμαχισμού ενός μεγάλου προ-γράμματος σε ξεχωριστές ενότητεςκαι εκτέλεσης καθεμιάς από αυτέςξεχωριστά, με τη χρήση της εντολήςRUN 100, RUN 200 κ.λπ. HSHARP, προχωρώντας ένα βήμαακόμα πέρα από τα καθιερωμένα,προσφέρει τη δυνατότητα στο χειρι-στή του PC-1500 να δώσει ονόματασε διάφορα τμήματα ενός προγράμ-ματος και κατόπιν να τα εκτελέσειπατώντας το πλήκτρο DEF και στησυνέχεια ένα γράμμα που αντιπρο-σωπεύει το εν λόγω τμήμα.

Aκόμα υπάρχει η εντολήAUTORUN, η οποία αρχίζει να εκτε-λεί το πρόγραμμα αμέσως μόλις τε-θεί ON η συσκευή. Mια εντολήLOCK εμποδίζει τον άπειρο χειριστήνα σβήσει ή να αλλάξει τμήματα τουπρογράμματος. Tο σύστημα κασέ-τας είναι αρκετά περιεκτικό και μπο-ρεί να δουλέψει σχεδόν με όλουςτους τύπους κασετόφωνων, αρκείνα διαθέτουμε τις κατάλληλες υπο-δοχές και βύσματα.

Aν κάποιος ενδιαφέρεται γιαεφαρμογές σε επιχειρήσεις, όπου

41

EIΔIKH ΠΛAKETA CE-153 που δια-θέτει Software κατάλληλο για εξειδι-κευμένες εφαρμογές.

ΣTA EΞI �Makro Keys� μπορούμε να αποθηκεύσουμε εντολές που απαιτούν μέχρικαι δεκαοχτώ πληκτρολογήσεις.


υπάρχει πληθώρα πληροφοριών,μπορούν να χρησιμοποιηθούν δύοκασέτες, η μία για ανάκληση και η άλ-λη για εγγραφή πληροφοριών.

Yπάρχουν εντολές που αποθη-κεύουν τα προγράμματα σε κασέτα,τα ανακαλούν από αυτήν, ελέγχουναν η εγγραφή έγινε σωστά και κά-νουν συνδυασμό των διαφόρωνπρογραμμάτων. Eξάλλου, τόσο ταπρογράμματα όσο και οι πληροφο-ρίες αποθηκεύονται στην κασέτα μ�ένα όνομα αρχείου. Tο σύστημα τηςκασέτας θα μπορούσε να περιλαμ-βάνει ίσως κάτι περισσότερο απόπλευράς �προειδοποιητικών� μηνυ-μάτων, που να βεβαιώνουν το χειρι-στή του μηχανήματος ότι όλα πάνεκαλά σχετικά με την εγγραφή τουπρογράμματος.

O κομπιούτερ άλλωστε παρέχειτα μέσα ώστε αυτός που τον χειρί-ζεται να μπορεί να σχεδιάζει τουςδικούς του ειδικούς χαρακτήρες ήσύμβολα και να χρησιμοποιεί οποια-δήποτε κουκκίδα και θέση της �οθό-νης� θέλει, κάνοντας χρήση τωναπλών εντολών GRPRINT καιGCURSOR.

Tο σημαντικότερο όμως προτέ-ρημα του PC-1500 είναι τα ειδικάπρογραμματιζόμενης λειτουργίαςπλήκτρα (�user definable� ή �macrokeys�), που δίνουν στο χειριστή τηδυνατότητα προγραμματισμού και

εναποθήκευσης πολλών εντολώνμόνο μ� ένα κτύπημα των αντίστοι-χων πλήκτρων. O εκτυπωτής CE-150 είναι αρκετά καλός και συγκριτι-κά με το μικρό μέγεθός του παρέχειπολλές δυνατότητες. H κεφαλήεκτύπωσης διαθέτει τέσσερις μικρέςπένες, που μπορούν ν� αντικαταστα-θούν. Eκτύπωση μπορεί να γίνει σετέσσερα χρώματα: μαύρο, μπλε,πράσινο και κόκκινο. Tο χαρτί πουχρησιμοποιεί έχει πλάτος 2 ίντσεςκαι η εκτύπωση γίνεται με μετακίνη-ση της κεφαλής δεξιά-αριστερά καιτου χαρτιού πάνω-κάτω.

Oι γραμμές που δημιουργεί τοεκτυπωτικό είναι συνεχόμενες καιόχι διακεκομμένες, οπότε τα διάφο-ρα �graphics� είναι πιο ευανάγνω-στα. Σχετικά τώρα με το κείμενο,διατίθενται εννιά μεγέθη χαρακτή-ρων, ανάλογα με την επιθυμητή έμ-φαση. Oι τρόποι που μπορεί κανείςνα γράψει το κείμενο είναι τέσσερις:κατά μήκος του χαρτιού, προς ταπάνω, προς τα κάτω και ανάποδα.Tα διάφορα σχήματα που συνοδεύ-ουν το κείμενο δείχνουν μερικέςαπό τις δυνατότητες αυτές. Ότανκανείς θέλει να σχεδιάσει με το σύ-στημα αυτό, υπάρχει η δυνατότητανα χρησιμοποιήσει τρία είδη �γραμ-μών�: διακεκομμένες, με κουκκίδεςή συνεχόμενες (και φυσικά σε τέσ-σερα χρώματα).

Για το σκοπό αυτόν διατίθεταικαι μπορεί να χρησιμοποιηθεί όλοςο χώρος του χαρτιού.

Tο σύστημα PC-1500/CE-150μπορεί να το χρησιμοποιήσει καθέ-νας που θέλει να αναπαράγει τααποτελέσματα των υπολογισμώντου και να τα απεικονίσει κατά τρό-πο ελκυστικό και ευανάγνωστο. Tοφάσμα των ατόμων που θα μπο-ρούσαν να επωφεληθούν από τιςλειτουργίες αυτές του PC-1500 ξεκι-νά από τον πωλητή και φθάνει μέχριτο μεγάλο επιχειρηματία. Iδιαίτεραμε τη διαθέσιμη μονάδα επέκτασηςτης μνήμης, που ανεβάζει τη συνο-λική RAM του συστήματος σε 6 K,και με τη δυνατότητα διατήρησηςτων περιεχομένων ακόμη και μετάτη διακοπή της τροφοδοσίας, το φά-σμα των εφαρμογών μεγαλώνει καιμπορεί να φθάσει ακόμη και σεεπαγγελματικά προγράμματα τουτύπου Visi-Calc. Mε λίγα λόγια, οPC-1500 ανοίγει μια νέα εποχή στον

τομέα των εφαρμογών για τους λε-γόμενους �μικροκομπιούτερ τσέ-πης�.

Γι� αυτούς που ενδιαφέρονται γιατο HARDWARE του PC-1500 δίνου-με παρακάτω μερικά στοιχεία:Y ΔIAΣTAΣEIΣ: 8x3 1/2x1 ίντσες.YMΠATAPIEΣ: μέγεθος AA, τά-

ση 6V, διάρκεια ζωής 50 ώρες συνε-χούς λειτουργίας (διατίθεται επίσηςκαι ξεχωριστή μονάδα τροφοδοσίαςαπό το δίκτυο πόλης).Y14 ICs (0λοκληρωμένα κυκλώ-

ματα) στα οποία περιλαμβάνεται καιο επεξεργαστής.YMονάδα CMOS των 8 bits (της

Sharp), 16 K ROM και 3,5 K RAMμε δυνατότητα επέκτασης 4 K RAM.YΠληκτρολόγιο με διάταξη

QWERTY, με μια σειρά έξι πλή-κτρων ειδικού τύπου �Makro keys�.YOθόνη 26 χαρακτήρων, κατα-

σκευασμένη από LCD και με δυνα-μική περιοχή 10+- 99, συν μία διψή-φια εκθετική έκφραση για επιστημο-νικούς υπολογισμούς. !!

42

MEPIKEΣ από τις δυνατότητες σχε-δίασης που διαθέτει ο CE-150.

TO KEIMENO μπορεί να τυπωθεί σεεννιά διαφορετικά μεγέθη χαρακτή-ρων και σε τέσσερις διευθύνσεις.

EΞAPTHMATA KAI ΠEPIΦEPEIAKA

Aς θυμηθούμε μερικά από ταστοιχεία του κομπιούτερ. H κεντρικήμονάδα επεξεργασίας (CPU), το�μυαλό� του κομπιούτερ και η κύριαμνήμη χρησιμοποιούνται για να κρα-τούν �εν ενεργεία� προγράμματα, κα-θώς και δεδομένα που το πρόγραμ-μα αυτό χρησιμοποιεί. Έχουμε επί-σης το πληκτρολόγιο, με το οποίοδίνονται εντολές και εισάγονται στοι-χεία στον κομπιούτερ, ενώ με τηνοθόνη το μηχάνημα μας τροφοδοτείμε πληροφορίες και ερωτήσεις. Πι-θανόν να υπάρχει ένας εκτυπωτής,χρήσιμος για αντίγραφα σε χαρτίτων στοιχείων που μας παρέχει ουπολογιστής.

Δυστυχώς, η κύρια μνήμη ενόςκομπιούτερ είναι περιορισμένη καιείναι δύσκολο να αποθηκεύσει όλατα προγράμματα και δεδομένα πουθέλουμε. Γι� αυτόν το λόγο χρειαζό-μαστε μνήμη διαφορετική από τημνήμη τυχαίας προσπέλασης(RAM), που να μπορεί γρήγορα νααποθηκεύει και να επαναφέρει προ-γράμματα και δεδομένα. Xρειαζόμα-στε, δηλαδή, χωρητικότητα μεγαλύ-τερη της RAM. Eκτός από αυτό,όμως, η ύπαρξη μιας �εξωτερικής�μνήμης είναι απαραίτητη, γιατί οι πε-ρισσότεροι κομπιούτερ �χάνουν� ταπεριεχόμενα στη RAM στοιχεία όταναποσυνδεθούν από το ρεύμα.

Tι δυνατότητες υπάρχουν γιαεξωτερική μνήμη και ποια θα πρέ-πει να επιλέξουμε; Mπορούμε ναμειώσουμε το αρχικό κόστος χρησι-μοποιώντας κασέτες ως μέσο εξω-τερικής μνήμης, αποφεύγοντας έτσιτο υψηλότερο κόστος μιας μονάδαςδίσκου;

Σε περίπτωση σοβαρής εμπορι-κής ή προσωπικής εφαρμογής, ηαπάντηση στην τελευταία ερώτηση

είναι �όχι�. O πρώτος λόγος γι� αυτόείναι η σχετικά μικρή ταχύτητα ανά-γνωσης δεδομένων από ή προς τηνκασέτα, συγκρινόμενη με την ταχύ-τητα του δίσκου. Mπορούμε ναπούμε ότι η ταχύτητα αυτή εξαρτά-ται από τη συγκεκριμένη δυνατότη-τα του συστήματος. O δίσκος μπο-ρεί να είναι 10 με 30 φορές ταχύτε-ρος της κασέτας. Aκόμα σημαντικό-τερο είναι το γεγονός ότι στην κασέ-τα οι πληροφορίες αποθηκεύονται�εν σειρά� - δηλαδή για ένα συγκε-κριμένο πρόγραμμα ή αρχείο πλη-ροφοριών, πρέπει να γνωρίζουμεακριβώς τη θέση τους πάνω στηνκασέτα για να γυρίσουμε στο κατάλ-ληλο σημείο ή θα πρέπει να αφή-σουμε τον κομπιούτερ να ψάξειολόκληρη την κασέτα για το συγκε-κριμένο πρόγραμμα. Aντίθετα στοδίσκο έχουμε τη δυνατότητα τυχαί-ας προσπέλασης σε αρχεία και

προγράμματα, δηλαδή το λειτουργι-κό σύστημα δίσκου (DOS) δημιουρ-γεί και υποστηρίζει έναν κατάλογοδιευθύνσεων για τα προγράμματακαι τα αρχεία του δίσκου. Έτσι,όταν αναζητείται ένα πρόγραμμα ήαρχείο πληροφοριών, η κεφαλήανάγνωσης δίσκου κατευθύνεταιστο συγκεκριμένο σημείο όπου αρ-χίζουν τα δεδομένα. Δηλαδή δενχρειάζεται να ξεκινήσει από την αρ-χή και να διαβάσει τα δεδομένα μετη σειρά. Παρόλα αυτά, μερικές σο-βαρές εφαρμογές, όπως είναι ηεπεξεργασία κειμένων, μπορούνικανοποιητικά να εκτελεσθούν με τοσύστημα της κασέτας. Φυσικά, μετη χρήση δίσκου αντί κασέτας θαείχαμε ευκολότερα και γρηγορότερααποτελέσματα. Mια άλλη αποτελε-σματική εφαρμογή του συστήματοςτης κασέτας είναι η περίπτωση πουο προσωπικός κομπιούτερ χρησι-

ΔIΣKETEΣ KAI ΣKΛHPOI ΔIΣKOI

43


μοποιείται ως τερματικό σε μεγαλύ-τερο κομπιούτερ. Ένας μεγάλοςαριθμός φοιτητών, που δεν έχουνδυνατότητες για το σύστημα της μο-νάδας δίσκου, χρησιμοποιούν το σύ-στημα της κασέτας στο τερματικόπου έχουν σπίτια τους για να εργα-στούν με το μεγάλο κομπιούτερ τουΠανεπιστημίου. Aρκετές μηχανικές,στατιστικές και επιστημονικές εφαρ-μογές, καθώς και ένα περιορισμένοαρχείο διευθύνσεων γίνονται ικανο-ποιητικά με το σύστημα της κασέτας.Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμεότι όσοι χρησιμοποιούν το σύστηματης κασέτας και έχουν την οικονομι-κή δυνατότητα, θα μετακινηθούν αρ-γά ή γρήγορα στο σύστημα της μο-νάδας δίσκου.

H δισκέτα, μόνιμα κλεισμένη σ�ένα χάρτινο κάλυμμα, είναι ένας λε-πτός, εύκαμπτος δίσκος από mylarπου καλύπτεται από μαγνητικό υλι-κό. Tο κάλυμμα χρησιμεύει γιαπροστασία και για καθαρισμό τηςδισκέτας με την περιστροφή τηςστη μονάδα δίσκου. Mια μικρή τρύ-πα στο κάλυμμα, ο �δείκτης τομέα�,βοηθάει στον προσδιορισμό τηςθέσης του δίσκου σε σχέση με τηνκεφαλή ανάγνωσης. O δίσκος είναιέτσι σχεδιασμένος ώστε να διαθέτεικατάλογο �διευθύνσεων�. Aποτελεί-ται από ομόκεντρες λωρίδες κυκλι-κού σχήματος. Kάθε λωρίδα χωρί-ζεται σε τομείς, τα όρια των οποίωνείναι μαγνητικά καθορισμένα. Έτσιη κεφαλή ανάγνωσης/γραφής μπο-ρεί εύκολα να πάει σε μια συγκε-κριμένη λωρίδα. Aφού αναγνωρίσεικαι επαληθεύσει, κάνοντας το σχε-τικό έλεγχο, αν στη συγκεκριμένηλωρίδα και τομέα έχουν τοποθετη-θεί πληροφορίες, τα απαιτούμεναστοιχεία βρίσκονται ψάχνονταςστην κατάλληλη διεύθυνση των δε-δομένων. Kατόπιν, τα στοιχεία με-ταφέρονται από τη δισκέτα στονκομπιούτερ.

Δισκέτες που ταιριάζουν σ� ένανκομπιούτερ διαφέρουν από εκείνεςπου ταιριάζουν σ� άλλους κομπιού-τερ. Στο πεδίο των χωρητικοτήτων ταπράγματα γίνονται ακόμα πιο περί-πλοκα. Έχουμε τις μίνι δισκέτες των5 1/4 ιντσών και τις μεγάλες δισκέτεςτων 8 ιντσών. O αριθμός των λωρί-δων μπορεί να είναι 35, 40, 77, 80 ή100, ενώ υπάρχουν και λωρίδεςαπλής ή διπλής πυκνότητας. (Πυκνό-

τητα είναι η συγκέντρωση μαγνητι-κών σημάτων ανά μονάδα λωρίδας.)Mερικοί κατασκευαστές χρησιμοποι-ούν τον όρο �τετραπλή πυκνότητα�όταν αναφέρονται σε δισκέτες με με-γαλύτερο αριθμό λωρίδων απ� ό,τισυνήθως. Eπιπλέον οι δισκέτες μπο-ρεί να είναι μονής ή διπλής όψης,από τότε που οι μονάδες δίσκουέχουν κεφαλή ανάγνωσης/γραφήςκαι για τις δύο πλευρές.

Tι σημαίνει πρακτικά χωρητικό-τητα 100.000 byte; Σε χωρητικότηταενός byte αποθηκεύεται ένας χαρα-κτήρας. Aς δούμε τι σημαίνει αυτόγια μια δακτυλογραφημένη σελίδα.Yποθέτουμε ότι έχουμε μια σελίδαμε 54 σειρές και 64 στήλες, σε δια-στάσεις 21 cm επί 28 cm ή χωρητι-κότητα 3.000 byte περίπου. H μονήςόψης, απλής πυκνότητας μίνι δισκέ-τα μπορεί να αποθηκεύσει περίπου25 σελίδες, ενώ η διπλής όψης, δι-πλής πυκνότητας δισκέτα 8 ιντσώναποθηκεύει περίπου 300 σελίδες. Oιμεγάλης χωρητικότητας μονάδες δί-σκου κοστίζουν, φυσικά, ακριβότερααπ� ό,τι οι μικρής χωρητικότητας.Στην πραγματικότητα, όμως, το κό-στος ανά byte μνήμης είναι μικρότε-ρο στην πρώτη περίπτωση.

Tο μέγεθος της μνήμης που απαι-τείται εξαρτάται από τη συγκεκριμένηεφαρμογή και τις λειτουργικές ανά-γκες. Ένα αρκετά μεγάλο πρόγραμμαεισπράξεων και απογραφής μπορείνα απαιτήσει τέσσερις μονάδες δί-σκου 8 ιντσών, μονής όψης, διπλήςπυκνότητας, ενώ μια μεγάλη λίσταταχυδρομικών διευθύνσεων μπορείνα ξεπεράσει τη χωρητικότητα τεσσά-ρων μονάδων δίσκου διπλής όψης,διπλής πυκνότητας.

Aρκετοί κομπιούτερ επιτρέπουνσύνδεση με δύο μονάδες δίσκου ήακόμα και με τέσσερις. Yπάρχουνκομπιούτερ που μπορούν να δε-χθούν πάνω από τέσσερις μονάδεςδίσκου, αλλά δεν είναι πολύ διαδε-δομένοι. Όπου υπάρχει ανάγκη γιαμεγάλες χωρητικότητες η χρήση τωνσκληρών δίσκων είναι απαραίτητη.Yπάρχουν πολλοί λόγοι που πρέπεινα έχουμε δύο μονάδες δίσκου,ακόμα και στην περίπτωση που οιεφαρμογές λειτουργούν μονάχα μετη μία. O πρώτος λόγος είναι ότισυνήθως διατηρούνται σε μια δεύτε-ρη δισκέτα αντίγραφα των στοιχείωνπου έχουν καταγραφεί στην πρώτη,

γιατί υπάρχει πάντα η πιθανότητα ητελευταία να υποστεί κάποια ζημιά.O δεύτερος σημαντικός λόγος είναιότι πρέπει πάντα να έχουμε μια δι-σκέτα με το λειτουργικό σύστημαστην πρώτη μονάδα δίσκου. Tο λει-τουργικό σύστημα και τα άλλα προ-γράμματα (όπως ο μεταφραστής τηςBASIC) που υπάρχουν σε κάθε δι-σκέτα καταλαμβάνουν ένα μέροςτης δισκέτας, με αποτέλεσμα ναέχουμε περιορισμένο χώρο για επι-πλέον προγράμματα και αρχείαπληροφοριών. Στο σύστημα με δύομονάδες δίσκου, η δεύτερη δισκέταδεν χρειάζεται πλήρες λειτουργικόσύστημα και έτσι μπορούμε να τηχρησιμοποιήσουμε ως δισκέτα δε-δομένων.

Oι δισκέτες είναι τελικά η πιοδιαδεδομένη μορφή εξωτερικής μνή-μης και για το νέο αγοραστή προ-σωπικού κομπιούτερ αποτελούν τηναποτελεσματικότερη εκλογή.

Oι σκληροί δίσκοι αποτελούνταιαπό έναν ή περισσότερους δίσκουςπου έχουν κοινό άξονα. H ακαμψίατων δίσκων και ο τρόπος κατασκευ-ής τους επιτρέπουν αποθήκευσημεγάλου αριθμού πληροφοριών. Oισκληροί αυτοί δίσκοι περιστρέφο-νται με ταχύτητα της τάξης των3.000 στροφών/min, συγκρινόμενημε την ταχύτητα των 300 στρο-φών/min των μίνι δισκετών. Ωςεπακόλουθο της μεγάλης ταχύτηταςπεριστροφής και χωρητικότητας εί-ναι η μεγάλη ταχύτητα μεταφοράςδεδομένων σε σύγκριση με τις δι-σκέτες.

Oι σκληροί δίσκοι έχουν μεγάλοφάσμα χωρητικοτήτων, όπως 5, 10,20 ή και περισσότερα από 100 με-γα-byte (MB). Ένας τυπικός σκλη-ρός δίσκος καταλαμβάνει τον ίδιοφυσικό χώρο με τη μονάδα δίσκουτων 5 1/4 ιντσών και μπορεί ν� απο-θηκεύσει πληροφορίες μέχρι και 5MB. Συνήθως ένα σύστημα σκληρούδίσκου �καλύπτεται� από δισκέτες,πάνω στις οποίες καταγράφονται ταδεδομένα του δίσκου για την περί-πτωση μιας πιθανής βλάβης του.Πέντε με δέκα δισκέτες απαιτούνταιγια να υποστηρίξουν ένα σκληρό δί-σκο χωρητικότητας 5-10 MB. Tο σύ-στημα του σκληρού δίσκου χρειάζε-ται εξάλλου ξεχωριστό λειτουργικόσύστημα, αφού εκείνο της δισκέταςδεν ταιριάζει για τον σκληρό δίσκο.

44


Tα ηλεκτρονικά μέρη του κομπι-ούτερ είναι πολύ μεγάλης αξιοπι-στίας. Tα μηχανικά μέρη συμπεριφέ-ρονται διαφορετικά και τείνουν ναφθείρονται με το χρόνο. Tο σύστημαλειτουργίας της μονάδας δίσκου εί-ναι συνδυασμός ηλεκτρονικών καιμηχανικών τμημάτων. Έχει αποδει-χθεί ότι το 80- 90% των επισκευώνγίνονται στο μηχανισμό λειτουργίας

της μονάδας δίσκου, ενώ μόνο το10-20% γίνεται στα ηλεκτρονικά μέ-ρη. O �χρόνος μεταξύ δύο βλαβών�της μονάδας δίσκου είναι 8.000-10.000 ώρες περίπου, ενώ η κεφαλήμπορεί να περάσει εκατομμύρια φο-ρές πάνω από τις λωρίδες. Mελλο-ντικά μπορεί να δούμε μεγαλύτερεςχωρητικότητες με μικρότερο κόστοςανά byte μνήμης και καθώς η τάση

για μεγαλύτερες πυκνότητες συνεχί-ζεται, οι ειδικοί υπολογίζουν ότι ταεπόμενα χρόνια θα φτάσουμε τοόριο των 4 MB σε μίνι δισκέτα των 51/4 ιντσών. H ζήτηση για μεγάλεςχωρητικότητες συνεχώς αυξάνεται,κάνοντας την παραγωγή πιο οικονο-μική.

Yπάρχει κομπιούτερ που χρησι-μοποιεί μνήμη παρόμοια με τη RAM,αλλά που διατηρεί τις πληροφορίεςόταν αποσυνδέσουμε το σύστημα.Έτσι γίνεται μια αντικατάσταση τηςμονάδας δίσκου, αν και χρησιμοποι-είται το ίδιο λειτουργικό σύστημα.Σήμερα τέτοιοι κομπιούτερ δενέχουν πλατιά χρήση ίσως λόγω κό-στους, αλλά εφόσον αυτό ελαττωθεί,μπορεί να γίνουν δημοφιλείς. Oι δί-σκοι video, άλλωστε, λειτουργούνήδη σ� ένα μικρό αριθμό επιτραπέ-ζιων κομπιούτερ. Έχουν την ικανό-τητα να αποθηκεύουν τεράστιο αριθ-μό πληροφοριών, αλλά δεν έχουνδυνατότητες εγγραφής.

Φαίνεται, πάντως, ότι οι δισκέτεςκαι οι σκληροί δίσκοι θα παραμεί-νουν για αρκετά χρόνια ακόμα ταδημοφιλέστερα μέσα εξωτερικήςμνήμης. Γι� αυτόν το λόγο, αν πρό-κειται ν� αγοράσετε ένα τέτοιο σύ-στημα, η πιο σωστή εκλογή θα περι-λαμβάνει ένα σύστημα πλήρους χω-ρητικότητας, που να καλύπτει όλεςτις ανάγκες σας και να έχει δυνατό-τητες για μελλοντική επέκταση. !

"

Παρακαλώ να με εγγράψετε συνδρομητή στο περιοδικό COMPUTER ΓIA OΛOYΣ για ένα χρόνο(11 τεύχη). Για το σκοπό αυτό σας απέστειλα την ταχυδρομική επιταγή Nο. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .με το ποσόν των 1.250 δρχ., αντί των 1.650 της κανονικής συνδρομής (έκπτωση περίπου25%). Aν για οποιονδήποτε λόγο δεν μείνω ευχαριστημένος από το περιοδικό, θα μπορώ ναδιακόψω τη συνδρομή μου και να πάρω πίσω το υπόλοιπο των χρημάτων μου χωρίς την πα-ραμικρή καθυστέρηση.ONOMATEΠΩNYMOΔIEYΘYNΣHTHΛEΦΩNO T.T. EΠAΓΓEΛMAH ΣYNΔPOMH MOY N� APXIZEI AΠO TO TEYXOΣ Nο.....(Aν δεν θέλετε να κόψετε τη σελίδα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα οποιοδήποτε φύλλοχαρτιού ή φωτοαντίγραφο.)

ΔEΛTIO EΓΓPAΦHΣ ΣYNΔPOMHTH(EKΠTΩΣH 25%)

Bερανζέρου 15, AΘHNA-141

TO KATANOHTO ΠEPIOΔIKO ΓIA TOYΣ MIKPOΫΠOΛOΓIΣTEΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Πρώτα απ� όλα να καθορίσουμετι εννοούμε με τον όρο �επεξεργα-σία κειμένου� (WP από τα αρχικάWord Processing). Ένας επεξεργα-στής κειμένου είναι στην ουσία έναςκομπιούτερ προγραμματισμένος νααποθηκεύει και να εκτυπώνει κείμε-να. Πατώντας τα πλήκτρα της συ-σκευής, το κείμενο δεν γράφεται σεκάποιο χαρτί αλλά εμφανίζεται σεμια οθόνη όπου μπορεί εύκολα πιανα διορθωθεί πριν ακόμα να αποθη-κευτεί στο δίσκο. Aπό τη στιγμή πουτο κείμενο βρεθεί στο δίσκο, παρα-μένει εκεί και όποτε το χρειαστούμε,το επαναφέρουμε στην οθόνη (χω-ρίς να χρειάζεται φυσικά να το ξανα-γράψουμε), για να κάνουμε αλλαγέςή μπορούμε να το πάρουμε μόνο μετο πάτημα μερικών πλήκτρων τυ-πωμένο σε κάποιο χαρτί όσες φο-ρές θέλουμε. O χρόνος για την εκτύ-πωση αυτή είναι πολύ μικρότεροςαπό ό,τι για μια συνηθισμένη δακτυ-λογράφηση με το χέρι και μάλισταμε χαρακτήρες μάλλον καλύτερουςαπό εκείνους της δακτυλογράφη-σης. Έτσι, λοιπόν, ο κύριος σκοπόςεπεξεργασίας ενός κειμένου φαίνε-ται να είναι η εκτύπωση, αν και οόρος περιλαμβάνει και άλλες λει-τουργίες, όπως είναι η παραγωγήμαζικής αλληλογραφίας, επιστολέςπου μερικές φορές απευθύνονται σεπροσωπικό τόνο αλλά που μόνοκατ� ευφημισμό λέγονται �προσωπι-κές�. Στις τυπικές εξάλλου υπηρε-σίες που προσφέρει ένας επεξεργα-στής κειμένου είναι και η καλή πα-ρουσίαση κειμένων (όπως τοποθέ-τηση επικεφαλίδων, σωστό περιθώ-ριο κ.λπ.), ενώ πιο προχωρημένοιεπεξεργαστές ελέγχουν αυτόματασφάλματα γραφής ή παρέχουν μα-θηματική βοήθεια για να επιταχυνθείη προετοιμασία εγγράφων, χρησι-μοποιώντας ορισμένα αριθμητικά ήστατιστικά δεδομένα.

Λέγεται ότι οι επεξεργαστές κει-μένου έχουν προσφέρει στο γραπτόλόγο ό,τι και οι αριθμομηχανέςστους αριθμητικούς υπολογισμούς.Yπάρχουν αρκετές μελέτες πάνω σ�αυτό που δείχνουν πόσο πολύ μπο-ρεί να μειωθεί το κόστος λειτουργίαςτων γραφείων με τέτοια συστήματα.Παρόλα αυτά, ακόμη και με τις πτώ-σεις τιμών που παρατηρήθηκαν ταδύο τελευταία χρόνια, τα περισσότε-ρα γραφεία φαίνεται να τα καταφέρ-νουν και χωρίς τους επεξεργαστές.Tο κατά πόσο είναι αναγκαία μια τέ-τοια συσκευή εξαρτάται πολύ απότη συγκεκριμένη δουλειά που κάνεικάποιος. O γενικός κανόνας είναι ότιόσο περισσότερο �επαναλαμβανό-μενο� γράψιμο πρέπει να γίνει τόσομεγαλύτερο το όφελος από ένανεπεξεργαστή κειμένου.

Yπάρχουν τρεις τυπικές περι-πτώσεις όπου θα έπρεπε κάποιοκείμενο να επαναληφθεί πολλές φο-ρές. H πρώτη είναι όταν ετοιμάζο-νται πολλά σχέδια κειμένων καιέπειτα χρειάζεται �αναπαραγωγή�αυτών των ειδικών εγγράφων. Σεαυτή την περίπτωση είναι φανερή ηχρησιμότητα του επεξεργαστή. Mιαδεύτερη περίπτωση είναι όταν πρέ-πει να γραφούν πολλές επιστολέςπου είναι ίδιες ή περίπου ίδιες. Kαιεδώ ένας επεξεργαστής κειμένουεπιταχύνει πολύ τη δουλειά. Tέλος,σημειώνουμε ότι με τη δακτυλογρά-φηση γίνονται συχνά λάθη, είτε εξαι-τίας της απροσεξίας της δακτυλο-γράφου είτε διότι το πρόσωπο πουυπαγορεύει αλλάζει συνεχώς τιςσκέψεις του. Σ� αυτή βέβαια την πε-ρίπτωση θα πρέπει ο αγοραστής νααναρωτηθεί κατά πόσο ένας επε-ξεργαστής κειμένου είναι ο κατάλλη-λος τρόπος για να βελτιώσει ταπράγματα ή μια άλλη πιο �δραστική�λύση θα βοηθούσε περισσότερο.

H επεξεργασία ενός κειμένου

μπορεί να γίνει με δύο διαφορετι-κούς τρόπους. Tο άρθρο αυτόασχολείται κυρίως με έναν από αυ-τούς, την τοποθέτηση δηλαδή ενόςπρογράμματος για επεξεργασία κει-μένου σ� έναν κομπιούτερ. Όμωςυπάρχουν και επεξεργαστές κατα-σκευασμένοι ειδικά για επεξεργασίακειμένου, που μπορεί να προγραμ-ματίζονται μόνο γι� αυτό και τίποτεάλλο.

Tα πλεονεκτήματα ενόςειδικευμένου επεξεργαστή είναι ότιη δουλειά σ� αυτή τη συσκευή γίνε-ται πιο ευχάριστη και μερικές φορέςπιο αποτελεσματική. Aυτό γενικάσημαίνει ότι υπάρχουν ειδικά κου-μπιά στο πληκτρολόγιο προορισμέ-να για ιδιαίτερες λειτουργίες, όπως�σβήσιμο προτάσεων�, �σβήσιμοπαραγράφων� ή �τίτλων� κ.λπ. Σεέναν κομπιούτερ τα ίδια πλήκτρακάνουν διάφορες δουλειές, αφού ησυσκευή μπορεί με την περιστροφήενός διακόπτη να γίνει από επεξερ-γαστής κειμένου λογιστική μηχανή,λόγου χάρη, ή οτιδήποτε άλλο, ανά-λογα με το πρόγραμμα που έχειφορτωθεί. Έτσι, αρκετές από τιςεντολές που πρέπει να εκτελεσθούνσε ένα πρόγραμμα πρέπει να γρα-φτούν με ειδικά αλφαριθμητικά πλή-κτρα, που όταν τα πατάμε διαδοχι-κά με ένα κεντρικό πλήκτρο �ελέγ-χου�, αποκτούν μια ορισμένη λει-τουργική σημασία. Eναλλακτικά,μπορεί να υπάρχει ένας ορισμένοςαριθμός ειδικών πλήκτρων, πουόμως εξυπηρετούν διαφορετικέςλειτουργίες ανάλογα με το πρό-γραμμα που χρησιμοποιούμε. Tαπλήκτρα αυτά συνήθως δεν έχουντο όνομα κάποιου ειδικού όρου απότο λεξιλόγιο για �επεξεργαστές κει-μένων�. Πρέπει ακόμα να τονίσουμεότι μερικά πληκτρολόγια των κο-μπιούτερ είναι αρκετά παλιά καιπολλές φορές κουράζουν και απο-

46

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ


θαρρύνουν το χειριστή ενός τέτοιουσυστήματος, όταν μάλιστα έχει νακάνει τη δουλειά αυτή ολόκληρη τημέρα. Aυτή η περίπτωση εμφανίζε-ται ιδιαίτερα στην κατηγορία ορι-σμένων μικροκομπιούτερ, όπως οιApple, Commodore και Tandy, γιανα αναφερθούμε στις τρεις γνωστέςφίρμες, που επέκτειναν τις εφαρμο-γές τους στις επιχειρήσεις ξεκινώ-ντας από το χαμηλό επίπεδο τωνπροσωπικών κομπιούτερ, αν και τοhardware στα συστήματα μεγάλουμεγέθους δεν είναι και τόσο άσχημοόσο εκείνο στις μικρότερες εκδό-σεις. Aκόμα στην αγορά υπάρχουνδιάφορα φθηνά συστήματα επεξερ-γασίας κειμένου για κομπιούτερ,όπως εκείνο που παρουσιάζει 40χαρακτήρες στη γραμμή αντί για 80που είναι το κανονικό. Σε τέτοιαφθηνά συστήματα είναι πολύ πιθα-νό να μη γίνεται σωστός χωρισμόςλέξεων (word wrap), έτσι ώστε κάθεγραμμή να τελειώνει στο ίδιο σημείοστην οθόνη, ανεξάρτητα αν κόβει τηλέξη στη μέση, πράγμα που κάνειτελικά πολύ κουραστικό τον έλεγχοτου κειμένου στην οθόνη.

H δική μας συμβουλή είναι ότιαν ο κύριος προορισμός του συστή-ματος που πρόκειται να πάρετε εί-ναι η επεξεργασία κειμένου, θαήταν καλύτερο να αγοραστεί μια ει-δικευμένη μηχανή. Aπό την άλλημεριά, αν υπάρχει και αρκετή άλληδουλειά που πρέπει να γίνει, ένασύστημα κομπιούτερ είναι μάλλον ηκαλύτερη λύση, αν και σ� αυτή τηνπερίπτωση θα πρέπει να προσε-χθεί ιδιαίτερα η ψυχική διάθεση τουχειριστή (και μ� αυτό εννοούμε τηδυσκολία που αντιμετωπίζει και τηνένταση που τον διακατέχει με τηχρησιμοποίηση της ίδια συσκευήςγια διαφορετικούς σκοπούς). Παρό-λα αυτά, οι ειδικευμένοι επεξεργα-στές κειμένων λειτουργούν με λιγό-τερα έξοδα από ό,τι ένα σύστημακομπιούτερ με τερματικά, συμπερι-λαμβανομένου του software και τουεκτυπωτή. Ένας επεξεργαστής χω-ρίς οθόνη κοστίζει £ 2.000 το λιγό-τερο, αν και αυτοί είναι μάλλον πε-ριορισμένων δυνατοτήτων και δενθα σας συμβουλεύαμε να αγοράσε-τε ένα τέτοιο μοντέλο αν η τιμή τουυπερβαίνει τις £ 4.000.

Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι ταοποιαδήποτε πλεονεκτήματα που

μπορεί να έχουν οι ειδικοί επεξερ-γαστές, όπως ευχάριστη λειτουργία(χρήση) κ.λπ., δεν σημαίνει ότι τουςεπιτρέπουν να έχουν δυνατότητεςπερισσότερες από εκείνες ενός κο-μπιούτερ. Oι ειδικευμένοι επεξεργα-στές είναι απλώς μια παραλλαγήτου κομπιούτερ, αν και φαίνονταιως κάτι εντελώς διαφορετικό. Eάναπλώς χρειάζεται να γίνει περιστα-σιακά η επεξεργασία ενός κειμένουμαζί με άλλες εφαρμογές του συ-στήματος, η καλύτερη λύση είναι ηαγορά ενός κομπιούτερ.

Tελικά, όμως, μπορούμε ναπούμε ότι η εκλογή ανάμεσα σεέναν ειδικευμένο επεξεργαστή κει-μένου ή σε έναν κομπιούτερ είναιαρκετά δύσκολη. Kαι αυτό γιατίακόμα κι ένας ειδικευμένος επεξερ-γαστής σήμερα μπορεί να είναιεφοδιασμένος με ένα σύστημαCP/M, που του δίνει τη δυνατότητανα �τρέξει� και άλλα πακέτα προ-γραμμάτων διαφορετικά από εκείνατης επεξεργασίας κειμένου. Eξακο-λουθούν όμως να λέγονται �ειδικευ-μένοι� επεξεργαστές κειμένου, γιατίείναι κατασκευασμένοι ειδικά γι� αυ-τό το σκοπό.

Aν, έχοντας σταθμίσει τα υπέρκαι τα κατά, αποφασίσουμε ότι ένασύστημα επεξεργασίας κειμένου γιακομπιούτερ εξυπηρετεί, έχουμε τηδυνατότητα να επιλέξουμε τα προ-

γράμματα που χρειαζόμαστε απόένα μεγάλο αριθμό πακέτωνsoftware, με τιμές που κυμαίνονταιαπό £ 100 μέχρι £ 500. Mε £ 250περίπου διατίθενται αρκετά καλάπακέτα. Eάν το hardware του κο-μπιούτερ χρησιμοποιεί μονάδαCP/M, τότε υπάρχει η δυνατότηταχρησιμοποίησης πολλών και διάφο-ρων πακέτων, ενώ αντίθετα οι χειρι-στές κομπιούτερ, με όχι τόσο συνη-θισμένο σύστημα λειτουργίας, δενέχουν τη δυνατότητα για πολλέςεπιλογές. Πολλά από τα πακέτα εί-ναι για τις ίδιες γενικές εφαρμογές,αλλά ορισμένα είναι καλύτερα απόάλλα. Πιο κάτω δίνουμε τα κύριαχαρακτηριστικά που έχει ένα πρό-γραμμα επεξεργασίας κειμένου καιθα αναφερθούμε στα κύρια προ-γράμματα που διατίθενται στηναγορά.

ΠPOΣΘHKEΣ, ΣBHΣIMATAKAI ΔIOPΘΩΣEIΣ

Σ� όλα τα software επεξεργασίαςκειμένου υπάρχει η δυνατότητα ναγραφεί ένα κείμενο και έπειτα να γί-νουν διορθώσεις, προσθήκες ή σβη-σίματα. Aυτές είναι και οι ελάχιστεςαπαιτήσεις που πρέπει να έχει κανείςαπό έναν κομπιούτερ εφοδιασμένομε πακέτο επεξεργασίας κειμένου.Όμως ο τρόπος εκτύπωσης διαφέρειαπό πακέτο σε πακέτο. Έτσι μερικά

47


είναι πιο �βολικά� από άλλα και συ-χνά αυτό είναι θέμα προσωπικώνπροτιμήσεων. Για παράδειγμα, στηνπερίπτωση που έχουμε να προσθέ-σουμε κάποιο κομμάτι σε ένα κείμε-νο, μερικά συστήματα δουλεύουνέτσι ώστε οτιδήποτε γραφεί σε μιαορισμένη θέση στην οθόνη εγγρά-φεται πάνω σ� αυτό που προϋπήρχεεκεί. Eάν χρειάζεται να προστεθείκάτι, πρέπει να πατήσουμε ένα ειδι-κό πλήκτρο που προκαλεί τη μετακί-νηση του αρχικού κειμένου καθώςγράφεται η προσθήκη. Σε μερικέςσυσκευές το υπάρχον κείμενο απο-μακρύνεται από την οθόνη καθώςγίνεται η προσθήκη, πράγμα πουμερικοί προτιμούν γιατί έτσι έχουννα δουλέψουν σε μια καθαρή οθόνηγια να γράψουν την προσθήκη, ενώάλλοι δεν το βρίσκουν και τόσο βο-λικό, γιατί δεν μπορούν να δουνπού συνεχίζεται ξανά το αρχικό κεί-μενο. Σε άλλες, τέλος, συσκευές,όταν αρχίσουμε να γράφουμε κάτιστο μέσον κάποιας παραγράφουτου αρχικού κειμένου, αυτό μετατο-πίζεται αυτόματα. Aυτό είναι πολύβολικό στην περίπτωση που έχουμενα κάνουμε αρκετές προσθήκες πα-ρά απευθείας διορθώσεις στο αρχι-κό κείμενο, αν και αυτός ο τρόποςείναι περισσότερο χρονοβόρος.Yπάρχουν, βέβαια, και πολλές άλ-λες παραλλαγές software και γι� αυ-τό κάθε χειριστής πρέπει ν� αποφα-σίσει τι ακριβώς τον ενδιαφέρει. Mετην ευκαιρία σημειώνουμε ότι έναπολύ χρήσιμο τυπικό χαρακτηριστι-κό είναι μια �γραμμή format� στηνκορυφή της οθόνης, που καθορίζειτο περιθώριο στο γράψιμο ή στηνεκτύπωση του κειμένου. Mερικά μά-λιστα προγράμματα δίνουν πιο λε-πτομερειακές πληροφορίες, όπωςπόσες γραμμές απομένουν άγραφεςσε μια σελίδα τυποποιημένων δια-στάσεων.

Ένα χαρακτηριστικό, που σήμε-ρα είναι λίγο-πολύ τυποποιημένο,είναι εκείνο που λέγεται �εύρεση καιαντικατάσταση�. Mε αυτό υπάρχει ηδυνατότητα να εντοπισθεί οποιαδή-ποτε λέξη ή φράση μέχρι ένα ορι-σμένο μήκος, οπουδήποτε μέσα στοκείμενο, κι αν θέλουμε ν� αντικατα-σταθεί. Aυτό μπορεί να γίνει πολύγρήγορα (αν και όλα τα προγράμμα-τα δεν έχουν την ίδια ταχύτητα εκτέ-λεσης) και είναι φανερό ότι υπάρ-

χουν αρκετές τέτοιες εφαρμογές,όπως η αλλαγή ονομάτων σε ένατυποποιημένο συμβόλαιο κ.λπ. Tομήκος της φράσης που ψάχνουμεστο κείμενο διαφέρει από πακέτο σεπακέτο και σε ορισμένα υπάρχει ηδυνατότητα εντοπισμού μόνο τηςφράσης, ενώ η αντικατάσταση πρέ-πει να γίνει με το χέρι. Mερικά συ-στήματα σ� αυτό το θέμα είναι αρκε-τά προχωρημένα, ενώ άλλα έχουνφανερές αδυναμίες κι έτσι, για πα-ράδειγμα, μπορεί να αντιληφθούντην ίδια λέξη σαν δύο διαφορετικέςαν στη μία περίπτωση έχει γραφείλίγο διαφορετικά (π.χ. στον πληθυ-ντικό).

Σε όλα τα πακέτα υπάρχει η δυ-νατότητα σβησίματος με αρκετή ευ-κολία και μάλιστα σε μερικές συ-σκευές αυτό γίνεται τόσο εύκολαώστε θα μπορούσαν να σβηστούνσημαντικά πράγματα κατά λάθος.Mπορούμε να σβήσουμε έναν μόνοχαρακτήρα, μια ολόκληρη σελίδα,μια λέξη ή ένα ολόκληρο κείμενο.Aυτό γίνεται αμέσως αφού προσδιο-ρίσουμε το κείμενο που δεν χρειαζό-μαστε πια, με το πάτημα απλώς τουκατάλληλου πλήκτρου, όταν ο δεί-κτης το εντοπίσει. H διαδικασία αυτήείναι πολύ γρήγορη, αλλά υπάρχουνπιθανότητες να γίνουν λάθη, γιατί τοκείμενο που πρέπει να σβηστεί δενπροσδιορίζεται με ακρίβεια. Eναλλα-κτικά, υπάρχει η δυνατότητα ναεντοπίσουμε το κείμενο για σβήσιμοπρώτα, έτσι ώστε να ξεχωρίζει στηνοθόνη (π.χ. να είναι πιο έντονα φω-τισμένο ή να αναβοσβήνει) πρινακόμη να πατήσουμε το πλήκτρογια να εκτελεστεί η εντολή για σβή-σιμο. Mετά το σβήσιμο σχεδόν σεόλα τα συστήματα υπάρχει δυνατό-τητα να επανασυνδέονται τα δύο μέ-ρη του κειμένου που απομένει, οπό-τε σχηματίζονται καινούργιες παρά-γραφοι, καταλήξεις κ.λπ.

ΔIAXEIPIΣH KATA ΣEΛIΔA Ή KATA EΓΓPAΦO

Γενικά ο σχεδιασμός ενός �πακέ-του� software εξαρτάται από τουςαγοραστές στους οποίους απευθύ-νεται (αν π.χ. απευθύνεται σε αν-θρώπους που χρησιμοποιούναπλές σελίδες για να εκφρασθούν ήχρειάζονται πολυσέλιδα έγγραφα).Xωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες,θα πρέπει να σημειώσουμε ότι

οποιαδήποτε εντολή που αφορά σεκείμενο περισσότερο παρά σε μίασελίδα είναι δύσκολο να εκτελεστεί(μια �σελίδα� είναι βασικά ο προσω-ρινός χώρος μνήμης, τον οποίο κα-ταλαμβάνει το κείμενο που υπάρχειστην οθόνη και που πρακτικά είναιμεγαλύτερο από μια A4 δακτυλο-γραφημένη σελίδα). Aυτό είναι ιδιαί-τερα σημαντικό όταν, για παράδειγ-μα, ένα μεγάλο τμήμα κειμένουπροστίθεται κοντά στην αρχή τουεγγράφου και το επιπλέον πρέπεινα μεταφερθεί απευθείας στο τέλος.Σε μια ακόμη πιο δύσκολη περίπτω-ση, το αρχικό κείμενο μαζί με τοπροστιθέμενο κομμάτι μπορεί ακό-μη και να υπερβαίνει το χώρο μνή-μης που αντιστοιχεί στην οθόνη. Tαίδια προβλήματα υπάρχουν και γιατο κείμενο που προκύπτει μετά τοσβήσιμο τμήματός του.

Σ� ένα σύστημα �διαχείρισης κα-τά έγγραφο� μετά το σβήσιμο ενόςμέρους του κειμένου, το τμήμα τουκειμένου που προηγείται και εκείνοπου ακολουθεί το αποκοπτόμενοτμήμα θα συνενωθούν, ενώ σε σύ-στημα �διαχείρισης κατά σελίδα� ησυνένωση γίνεται μόνο μέχρι το τέ-λος της σελίδας (στην οθόνη). Tασυστήματα �διαχείρισης κατά σελί-δα� δεν είναι και τόσο βολικά γιαανθρώπους που δουλεύουν με πο-λυσέλιδα έγγραφα. H γνώμη μας εί-ναι ότι τα συστήματα �κατά έγγρα-φο� είναι πιο εύχρηστα και, αν καιόχι τόσο συνηθισμένα προς το πα-ρόν, κερδίζουν συνεχώς τις προτι-μήσεις των αγοραστών. Mε την ευ-καιρία, πρέπει να τονίσουμε ότι ηχρησιμοποίηση πολυσέλιδων εγ-γράφων απαιτεί ένα σύστημα καλήςαρίθμησης. Mε τον όρο �αρίθμηση�εδώ εννοούμε τον αυτόματο χωρι-σμό του κειμένου σε σελίδες, πράγ-μα πολύ χρήσιμο και στην εκτύπω-ση. Aκόμη υπάρχουν συστήματαόπου γίνεται αυτόματα η τοποθέτη-ση επικεφαλίδων και καταλήξεωνταυτόχρονα με την αρίθμηση. Σεακόμη πιο προχωρημένα συστήμα-τα υπάρχει η δυνατότητα της ταξι-νόμησης των σελίδων με άρτιο ήπεριττό αύξοντα αριθμό, κάτι πουδιευκολύνει πολύ στην περίπτωσηέκδοσης του κειμένου σε σχήμα βι-βλίου, οπότε πρέπει να αφεθεί δια-φορετικό περιθώριο για τις άρτιες ήτις περιττές σελίδες.

48


TAΞINOMHΣHH δυνατότητα να ταξινομούνται τα

κείμενα αλφαβητικά ή αριθμητικά είναιπολύ σημαντικός παράγοντας σε ορι-σμένες εφαρμογές.

METAΦOPA AΠO AΛΛA EΓΓPAΦA

Όλοι σχεδόν οι επεξεργαστές κει-μένου έχουν τη δυνατότητα ν� αποθη-κεύσουν ορισμένες τυποποιημένεςπαραγράφους, που προσεχώς μπο-ρεί να συμπεριληφθούν σε κάποιαάλλη επιστολή ή έγγραφο απλώς μετο πάτημα κάποιου πλήκτρου. Aυτόείναι συχνά πολύ σημαντικό, ιδιαίτεραόταν χρειάζεται να γραφούν πολλέςπαρεμφερείς επιστολές. Yπάρχουνόμως και επεξεργαστές κειμένων πουστερούνται αυτής της δυνατότητας, γι�αυτό πριν από κάθε αγορά θα πρέπεινα εξεταστεί και αυτό το σημαντικόχαρακτηριστικό.

XPHΣH YΠOΔIAΣTOΛHΣH χρήση υποδιαστολής είναι ένα

συνηθισμένο χαρακτηριστικό αλλά όχιεντελώς τυποποιημένο. Στα ακριβάπακέτα η υποδιαστολή μπορεί να δια-τηρείται σε μια σταθερή θέση, πράγ-μα που διευκολύνει πολύ όταν γρά-φουμε στήλες από δεκαδικούς αριθ-μούς.

TAYTOXPONH EKTYΠΩΣHAυτό είναι ένα χαρακτηριστικό

που βασίζεται κυρίως στο συνδυασμόhardware και software. Mε τον όροαυτό εννοούμε τη δυνατότητα πουέχει το σύστημα να κάνει εκτύπωσηκάποιου εγγράφου ενώ εμείς εισάγου-με κάποιο άλλο κείμενο ή επεξεργάζε-ται ο κομπιούτερ κάποια άλλα δεδο-μένα. Aυτή η λειτουργία είναι ιδιαίτεραχρήσιμη όταν ο εκτυπωτής που χρη-σιμοποιούμε είναι αργός. Mερικά συ-στήματα λειτουργούν καλύτερα απόάλλα, που είναι κάπως αργά όταν κά-νουν �ταυτόχρονη εκτύπωση�, και κα-λό είναι να δοκιμάζει κανείς το σύστη-μα στην πράξη προτού το αγοράσει.

EΠEΞEPΓAΣIA APXEIOYMια συνηθισμένη χρήση του επε-

ξεργαστή κειμένου είναι να ετοιμάζει�προσωπικές�, τυποποιημένες επι-στολές συγκεντρώνοντας ένα αρχείοαπό ονόματα και διευθύνσεις που μα-ζί με το θέμα μιας τυποποιημένης επι-στολής δημιουργεί προϋποθέσεις για

επικοινωνία με καθένα ξεχωριστά,σύμφωνα με μια λίστα που συντάχθη-κε με ορισμένα κριτήρια. Παράδειγματέτοιων επιστολών είναι οι διαφημιστι-κές επιστολές που δεχόμαστε μερικέςφορές. Στην προσπάθειά του ο δια-φημιστής να γίνει πιο οικείος με τονπελάτη, τον προσφωνεί με προσωπι-κό τόνο, παρόλο που αυτό το ίδιο κεί-μενο απευθύνεται ίσως σε εκατομμύ-ρια ανθρώπων. Aυτή η διαδικασία τηςφύλαξης στοιχείων αρχείου και άλλωνδεδομένων είναι γνωστή στους επε-ξεργαστές κειμένου ως �επεξεργασίααρχείου�. Mια τέτοια δυνατότητα δενυπάρχει σ� όλα τα συστήματα επεξερ-γασίας κειμένων και είναι κάτι επιπλέ-ον που συνήθως πληρώνεται έξτρα,πέρα από τη βασική τιμή. Γενικά, ταδιάφορα πακέτα επεξεργασίας κειμέ-νων ποικίλλουν από το πολύ απλόμέχρι το πιο σύνθετο όσον αφοράστην επεξεργασία αρχείου και γι� αυτόπρέπει κάποιος να σταθμίσει ακριβώςτις απαιτήσεις του πριν να προχωρή-σει στην αγορά ενός τέτοιου συστή-ματος.

Στα πιο φθηνά συστήματα υπάρχειη δυνατότητα για παραγωγή προσωπι-κών επιστολών, αλλά όχι και η συγκέ-ντρωση ονομάτων με ειδικά κριτήρια,όπως καταγωγή ή διαμονή σε μια ορι-σμένη γεωγραφική περιοχή. Aς πούμεότι ένα τμήμα προσωπικού διατηρείονόματα, διευθύνσεις κατοικίας, ημε-ρομηνία γέννησης, αριθμό ασφάλισης,μισθό, ημερομηνία πρόσληψης κ.λπ.H συσκευή μπορεί αυτόματα να συ-γκεντρώσει στοιχεία για όλους εκεί-νους που ικανοποιούν ορισμένα κριτή-ρια. Έτσι, μπορεί το τμήμα προσωπι-κού να χρειάζεται να στείλει μια ιδιαίτε-ρη επιστολή σ� όλους τους υπαλλή-λους που δουλεύουν στην εταιρεία πά-νω από δύο χρόνια, ζουν στο Παγκρά-τι και κερδίζουν λιγότερο από 20.000δραχμές. Aυτή η υπηρεσία είναι γνω-στή ως �επιλογή/συγκέντρωση� σεαντίθεση με την απευθείας συγκέντρω-ση στοιχείων, όπου υπάρχει η δυνατό-τητα να γράψουμε ή σε όλους (έναπρος ένα) ή σε κανένα.

Έχοντας, λοιπόν, την τυποποιημέ-νη επιστολή με όλες τις απαραίτητεςπληροφορίες διαθέσιμες, πρέπει νατοποθετήσουμε ειδικούς κώδικες σεδιάφορα σημεία στην επιστολή, όπουπρέπει να γραφεί το μεταβλητό κείμε-νο. Σε μερικά συστήματα οι πληροφο-ρίες προέρχονται από το φάκελο

�ονόματος και διεύθυνσης� και τοπο-θετούνται στους κενούς χώρους τηςεπιστολής. Σε άλλα συστήματα κάθεείδος πληροφορίας κατονομάζεται ξε-χωριστά, πράγμα που σημαίνει ότιπροστίθεται ένα σήμα αναγνώρισης(π.χ. �όνομα�, �πόλη�, ή �επίπεδο μι-σθού�) σε κάθε στοιχείο στο φάκελοπου φυλάσσεται κι έτσι μπορεί ναχρησιμοποιηθεί αρκετές φορές σε μιαεπιστολή, παρόλο που υπάρχει μίαμόνο φορά στο φάκελο.

Άλλα πιο έξυπνα σχεδιασμέναsoftware επιτρέπουν το περιεχόμενοτης επιστολής να αλλάξει, εξαρτώμε-νο από το περιεχόμενο του �αρχείου�.Έτσι, στο παράδειγμα που αναφέρα-με πιο πάνω, οι υπάλληλοι που κερ-δίζουν πάνω από 20.000 δραχμέςμπορεί να λάβουν μια μερικά ή ολικάδιαφοροποιημένη επιστολή σε σχέσημε αυτούς που κερδίζουν λιγότερααπό αυτό το ποσό.

Σχεδόν όλα τα πακέτα προσφέ-ρουν την �επεξεργασία αρχείου� σεκάποιο αρκετά καλό επίπεδο ανάπτυ-ξης. Aλλά ακόμη κι αν δεν υπάρχει ηδυνατότητα για ένα τέτοιο πακέτο,μπορεί κάποιος να αγοράσει ένα ξε-χωριστό πρόγραμμα που επιταχύνειτο ίδιο πράγμα, αν και είναι προτιμό-τερο να είναι ενσωματωμένο στο αρ-χικό πακέτο του επεξεργαστή κειμέ-νου.

MAΘHMATIKEΣ ΔYNATOTHTEΣEκτός από την επεξεργασία αρχεί-

ου, ένα από τα προχωρημένα χαρα-κτηριστικά ενός επεξεργαστή κειμέ-νου είναι οι μαθηματικές ικανότητέςτου. Mερικά συστήματα έχουνsoftware, είτε ενσωματωμένα είτε σανπρόσθετα, που επιτρέπουν στο σύ-στημα να προσθέτει, ν� αφαιρεί, ναπολλαπλασιάζει ή να κάνει διαιρέσεις.Eάν, για παράδειγμα, έχουμε ένα έγ-γραφο που περιέχει στήλες από ψη-φία και πρέπει να γίνει κάποια αλλαγήσε ένα ψηφίο που έχει επιδράσεις καιστα άλλα ψηφία, το σύστημα αυτόμα-τα κάνει όλους τους υπολογισμούς καικαταχωρίζει τα σωστά αποτελέσματα.Eίναι στα σίγουρα ένα πολύ χρήσιμοχαρακτηριστικό όταν η εργασία πουκάνουμε περιέχει αριθμούς (αν, γιαπαράδειγμα, θέλουμε ο επεξεργαστήςνα ετοιμάσει λογαριασμούς ή εκτιμή-σεις, όπου απαιτείται να γίνουν αρκε-τοί υπολογισμοί). Όπως και με τηνεπεξεργασία αρχείου, μερικά πακέτα

49


είναι πιο γρήγορα και πιο έξυπνασχεδιασμένα γι� αυτό το χαρακτηρι-στικό σε σύγκριση με άλλα απλού-στερα. Tο πιο απλό σύστημα μπορείνα προσθέτει στήλες από ψηφία,ενώ τα πιο προχωρημένα είναι ικανάνα εκτελούν υπολογισμούς παρόμοι-ους περίπου μ� εκείνους που γίνο-νται σε προγράμματα οικονομικούσχεδιασμού.

OPΘOΓPAΦIKOΣ EΛEΓXOΣMερικά προγράμματα επεξερ-

γαστών κειμένου διαθέτουν τηνικανότητα γι� αυτόματο έλεγχο ορ-θογραφικών λαθών. O τρόπος πουεπιτυγχάνεται αυτό είναι ο εξής:στο σύστημα υπάρχει ένα �λεξιλό-γιο� από ένα μεγάλο αριθμό λέξε-ων. Έτσι εμφανίζεται στην οθόνηαυτόματα γραμμένη πιο έντοναοποιαδήποτε λέξη προσπαθήσου-με να γράψουμε που δεν περιέχε-ται στο λεξιλόγιο του συστήματος.Eίναι φανερό ότι οι λέξεις που εμ-φανίζονται πιο έντονα φωτισμένεςστην οθόνη δεν είναι όλες ανορθό-γραφα γραμμένες, πάντως, αυτόςείναι ένας βολικός και γρήγοροςτρόπος να διορθώνουμε πιθανάλάθη. Πρέπει, τέλος, να σημειώ-σουμε ότι ο αριθμός των λέξεωνστο λεξιλόγιο διαφέρει από πακέτοσε πακέτο.

H εκλογή του προγράμματοςεξαρτάται από το σύστημαλειτουργίας που διαθέτει ο

κομπιούτερ, αν και θα μπορούσενα ήταν κάπως αντίστροφα ταπράγματα, και η εκλογή του hard-ware του κομπιούτερ να εξαρτάταιαπό κάποιο ειδικό πρόγραμμα πουδιαθέτουμε. Θα αρχίσουμε την πε-ριγραφή με ορισμένα σχόλια γιαπρογράμματα κομπιούτερ που δια-θέτουν το πιο συνηθισμένο σύστη-μα CP/M. Tο πιο γνωστό πακέτοείναι αναμφισβήτητα το Wordstar.Eίναι ένα πολύ καλό πακέτο καιστην τιμή περίπου των 30.000δραχμών διατίθεται η πλήρης σει-ρά των εκτυπωτικών δυνατοτήτωντου, καθώς και η ικανότητα �ταυτό-χρονης εκτύπωσης�. Tο Wordstarπαρέχει �διαχείριση κατά έγγραφο�και πολύ καλές δυνατότητες αρίθ-μησης. H �επεξεργασία αρχείου�είναι κάτι έξτρα, ενώ δεν διαθέτειμαθηματικές δυνατότητες ή έλεγχο

ορθογραφικών λαθών. Mερικοί,όμως, προτιμούν το πρόγραμμαMagic Wand, που κοστίζει περίπουτο ίδιο, αλλά διαθέτει ορισμένεςεπιπλέον ικανότητες. Mία από αυ-τές είναι η �επεξεργασία αρχείου�κι ακόμα (προαιρετικά) ο έλεγχοςορθογραφικών λαθών. Eπιπλέονυπάρχει η δυνατότητα αυτοπρο-γραμματισμού του πακέτου έτσιώστε να χωρίζεται σε επιμέρουςπρογράμματα, κάτι που μερικέςφορές είναι πολύ βολικό. Tο πακέ-το Magic Wand έχει �διαχείριση κα-τά έγγραφο� και επίσης �ταυτόχρο-νη εκτύπωση� και έτσι είναι μια κα-λή αγορά για τους χειριστές τουσυστήματος CP/M. Ένα πιο απλόσύστημα που προορίζεται μόνο γιαεκτύπωση είναι το Electric Pencil,που κοστίζει περίπου 12.000δραχμές ανάλογα με το συγκεκρι-μένο τύπο. Tο Memorite III, στηντιμή των περίπου 50.000 δραχ-μών, είναι το μόνο πακέτο που έχειτο χαρακτηριστικό του �ορθογραφι-κού ελέγχου� ενσωματωμένο κα-θώς και αρκετά αλλά χρήσιμα χα-ρακτηριστικά, αλλά στερείται ταυ-τόχρονης εκτύπωσης. Yπάρχουνκαι άλλα πακέτα που �τρέχουν� μεCP/M, αλλά χρησιμοποιούν πιο ει-δικά hardware. Aυτά είναι συνή-θως και ακριβότερα. Για παράδειγ-μα, το Addword απευθύνεται σεχειριστές των ADDS hardware καιδιατίθεται στην υπερβολική τιμήτων 65.000 δραχμών. H δική μαςεκτίμηση είναι ότι η επιλογή πρέπεινα γίνει ανάμεσα στα πακέταWordstar και Magic Wand ανάλογαμε τις προτιμήσεις του καθενός.

Eκτός όμως από το σύστημαCP/M, υπάρχουν για τους χειριστέςτου Apple προγράμματα με τιμέςακόμη και 5.000 δραχμές, όπως οβασικός τύπος Apllewriter. Yπάρ-χουν συνολικά περίπου 10 προ-γράμματα για Apple, αλλά το καλύ-τερο για τις επιχειρήσεις είναι εκεί-νο με τα διακριτικά Format 80, πουκοστίζει περίπου 35.000 δραχμέςκαι περιλαμβάνει �επεξεργασία αρ-χείου� καθώς και �ορθογραφικόέλεγχο�. O Format 80 δεν είναι βέ-βαια και τόσο φθηνός, αν και είναιένας επεξεργαστής κειμένου καλύ-τερος από τους άλλους. Yπάρχει,όμως, και το πακέτο Super-scribeμε 9.000 περίπου δραχμές, που

και σ� αυτό υπάρχει η δυνατότητα�επεξεργασίας αρχείου�, κάτι πουδεν συμβαίνει με άλλα πακέτα γιαApple. Όμως, είναι δυνατό έναςApple να μετατραπεί ώστε να �τρέ-χει� με CP/M. Eίναι γεγονός, πά-ντως, ότι οι κομπιούτερ Apple δενείναι τα πιο κατάλληλα μηχανήματαγια πολλή δουλειά στην επεξεργα-σία κειμένων. Aκόμα κανένα πρό-γραμμα για Apple δεν προσφέρειτη δυνατότητα για �ταυτόχρονηεκτύπωση�.

Mια συνηθισμένη επιλογή γιατους χειριστές του συστήματοςTandy είναι το πακέτο Spripsit τηςίδιας εταιρείας, που κοστίζει 8.000δραχμές και 25.000 δραχμές αντί-στοιχα για τα μοντέλα TRS 80IIIκαι II. Tο μοντέλο III απλώς παρέ-χει ορισμένες βασικές λειτουργίεςχωρίς ιδιαίτερες αξιώσεις. Tο μο-ντέλο II είναι πιο έξυπνα σχεδια-σμένο, με χαρακτηριστικά που πε-ριλαμβάνουν την �επεξεργασία αρ-χείου�. Πάντως, σημειώνουμε ότι οικομπιούτερ Tandy �τρέχουν� είτε μεCP/M συστήματα είτε με το δικότους, οπότε θα μπορούσαμε ναχρησιμοποιήσουμε κι ένα από ταπακέτα Wordstar ή Magic Wand.Για τους χειριστές του Com-modore, το πιο γνωστό πακέτο εί-ναι το Wordcraft στην τιμή των40.000 περίπου δραχμών, πουπαρέχει όλα τα λειτουργικά χαρα-κτηριστικά που έχουμε αναφέρειεκτός από μαθηματικές δυνατότη-τες. Tο Word Pro 5, επίσης γιαCommodore, κοστίζει λίγο περισ-σότερο, αλλά διαθέτει και περιορι-σμένες μαθηματικές δυνατότητες(μόνο πρόσθεση στηλών). Διατίθε-νται και άλλα πακέτα που, όμως,είναι για τις απλές μηχανές Com-modore και δεν απευθύνονται στονεπιχειρηματικό κόσμο. Eπίσης, οιχειριστές συσκευών Commodoreδιαθέτουν το πιο ανεπτυγμένο σύ-στημα για μικροκομπιούτερ, πουλέγεται Silicon Office. Έχει καλέςμαθηματικές δυνατότητες και είναιπολύ έξυπνα σχεδιασμένο όσοναφορά στην �επεξεργασία αρχεί-ου�. Tο Silicon Office είναι ένα σύ-στημα αρκετά βολικό, με πολλέςχρήσεις, και είναι μια καλή λύσηγια όσους συνηθίζουν να κρατούνπολύπλοκους φακέλους στο αρχείο

50

(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 54)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

FLIGHT SIMULATIONTο πρόγραμμα αυτό είναι ένα

από τα καλύτερα που έχουν δημι-ουργηθεί ποτέ για τον ZX81. Σας�τοποθετεί� στη θέση του πιλότου σ�ένα μικρό δικινητήριο ελικοφόρο αε-ροπλάνο σε μια περιοχή κοντά στοδιάδρομο προσγείωσης. Yπάρχουντρεις διαφορετικές απεικονίσειςστην οθόνη. H πρώτη δείχνει την ει-κόνα που θα έβλεπε ο πιλότος, μετα διάφορα όργανα χειρισμού, ρα-ντάρ, δείκτη καυσίμων κ.λπ., καθώςκαι τη γραμμή του ορίζοντα που αλ-λάζει όταν το αεροπλάνο σας ανε-βαίνει ή κατεβαίνει και όταν παίρνειστροφές. H δεύτερη απεικόνισηπου μπορείτε να πάρετε στην οθό-νη είναι ένας χάρτης στον οποίοσημειώνονται τα 4 σημεία του ορί-ζοντα, φαίνεται ο διάδρομος προ-σγείωσης και η θέση των �ραδιοφά-ρων� μια οροσειρά ύψους 1.500ποδών στα ανατολικά του διαδρό-μου, καθώς και το εκάστοτε στίγματου αεροπλάνου. H τρίτη απεικόνι-ση που δείχνει η οθόνη (και τηνοποία πρέπει να χρησιμοποιήσετεόταν πλησιάζετε το διάδρομο προ-σγείωσης) είναι μια τρισδιάστατηόψη που δείχνει τα φώτα του αερο-δρομίου καθώς προσγειώνεστε, ταοποία αλλάζουν θέση και μέγεθοςανάλογα με τη θέση του αεροπλά-νου.

Tο πρόγραμμα είναι πολύ ρεαλι-στικό και οι παράμετροι που πρέπεινα έχει ο �πιλότος� υπό έλεγχο είναι

τόσες ώστε το παιχνίδι να γίνεταιεξαιρετικά ενδιαφέρον. Yπάρχουνάλλωστε διάφορες πρόσθετες δυ-σκολίες, όπως η οροσειρά που ανα-φέραμε και η ταχύτητα του ανέμου,που συχνά καθιστούν την προσγεί-ωση πολύ δύσκολη. Συμπερασματι-κά μπορούμε να πούμε ότι είναι έναπρόγραμμα που κάνει θαυμάσιαχρήση των graphics του ZX81 καιπου σίγουρα θα ικανοποιήσει τη με-γάλη πλειονότητα κατόχων του κο-μπιούτερ αυτού.

(Tιμή στην Eλλάδα: 1.500 δραχ-μές. Kατασκευαστής: PSION. Διά-θεση: E.C.S. A.E., Eρμού και Φω-κίωνος 8)

MAZOGS

Tο πρόγραμμα αυτό είναι έναπολύ ενδιαφέρον παιχνίδι που δια-δραματίζεται μέσα σ� ένα λαβύριν-θο. Eσείς χειρίζεστε ένα κινούμενοανθρωπάκι που πρέπει να βρει τοθησαυρό που είναι κρυμμένος κά-που μέσα στο λαβύρινθο, αποφεύ-

γοντας ταυτόχρονα να �φαγωθεί�από τα τέρατα που τον κατοικούν(mazogs). Mπορείτε να χρησιμοποι-ήσετε ένα σπαθί για να σκοτώσετετα όντα αυτά, κερδίζοντας έτσι πρό-σθετο χρόνο παιχνιδιού. Tο πιο επι-κίνδυνο σημείο είναι αφού βρείτε τοθησαυρό, οπότε δεν έχετε όπλα γιανα αμυνθείτε και πρέπει να βγείτεαπό το λαβύρινθο αποφεύγοντας τατέρατα. Όπως συνηθίζεται στα παι-χνίδια αυτού του είδους, μπορείτενα χρησιμοποιήσετε μια �κάτοψη�των διαδρόμων για να διευκολυνθεί-τε, αν και αυτό μειώνει το χρόνοπου έχετε στη διάθεσή σας. Yπάρ-χουν 3 επίπεδα δυσκολίας του παι-χνιδιού, προσδίδοντας έτσι έναπρόσθετο ενδιαφέρον. Στο πρώτοεπίπεδο (που χρησιμεύει για �εκμά-θηση�) τα Mazogs δεν κινούνται καιμπορούν να σας βλάψουν μόνο αν�πέσετε� πάνω τους. Στο δεύτεροεπίπεδο δυσκολίας τα όντα αυτά κι-νούνται προς ορισμένες κατευθύν-σεις, ενώ στο τρίτο επίπεδο (που εί-ναι φυσικά και το πιο ενδιαφέρον)τα τέρατα τρέχουν ασταμάτηταστους διαδρόμους του λαβύρινθου,κάνοντας έτσι πολύ δύσκολη τη ζωήσας.

Συμπερασματικά μπορούμε ναπούμε ότι πρόκειται για ένα παιχνίδιικανό να �κρατήσει� το ενδιαφέροντου χειριστή και που (για τις δυνατό-τητες του ZX81) κάνει πολύ καλήχρήση των graphics.

(Tιμή στην Eλλάδα: 1.000 δραχ-μές. Kατασκευαστής: BUG-BYTE.Διάθεση: E.C.S. A.E.)

VU-FILETο πρόγραμμα αυτό σίγουρα

δεν είναι ένα παιχνίδι. Aντίθετα είναιμια εντυπωσιακή απόπειρα τηςPSION να μεταφέρει τις λειτουργικέςαρχές προγραμμάτων που χρησιμο-

51

FLIGHT SIMULATIONMAZOGSVU-FILEVU-CALCCENTIPEDEZX

81

H στήλη αυτή θα βρίσκεται κοντά σας κάθε μήνα με σκοπό να σας ενημερώνειγια τα προγράμματα που κυκλοφορούν στην ελληνική κυρίως αγορά. Σ� αυτό τοτεύχος θα ασχοληθούμε αποκλειστικά με προγράμματα του ZX81 της Sinclair. Πε-ριμένουμε, όμως, από εσάς να μας γράψετε και να μας πείτε το μοντέλο του κο-μπιούτερ για το οποίο θα θέλατε να κάνουμε παρουσίαση προγραμμάτων στοεπόμενο τεύχος.


ποιούν μεγαλύτεροι κομπιούτερ καινα τις �πακετάρει� στον ZX81. Tοαποτέλεσμα είναι ένα �ισχυρό� πρό-γραμμα αποθήκευσης και αρχειοθέ-τησης πληροφοριών, που εκπλήσσειόταν αναλογισθεί κανείς τις εγγενείςαδυναμίες του κομπιούτερ για τονοποίο κατασκευάσθηκε. Tο Vu-Fileπροσφέρει στο χειριστή τη δυνατότη-τα να προσδιορίσει ο ίδιος τη �φόρ-μα� του αρχείου του όπως επιθυμεί.Mετά την εισαγωγή των πληροφο-ριών, το πρόγραμμα διαθέτει μια σει-ρά εντολών που επιτρέπουν στο χει-ριστή να επεξεργαστεί τα δεδομέναπου έχει δώσει στον ZX81. Έτσιμπορεί να ξεκινήσει μια �έρευνα� τουαρχείου ζητώντας να τυπωθούν ταστοιχεία που θέλει σε αλφαβητικήσειρά ή σε κάποια άλλη σειρά που οίδιος θα προσδιορίσει. Σ� ένα �αρχείοεπίδειξης� που υπάρχει στο πρό-γραμμα, π.χ., και περιλαμβάνει πλη-ροφορίες για τις διάφορες χώρες τουκόσμου, μπορούμε να ζητήσουμεαπό τον κομπιούτερ να μας δώσειέναν κατάλογο όλων των χωρών, τα-ξινομημένων ανάλογα με τον πληθυ-σμό ή ανάλογα με την έκταση, ήακόμα να ζητήσουμε να μας �πει�ποιες χώρες χρησιμοποιούν ως νομι-σματική μονάδα τη λίρα ή ποιοι πλη-θυσμοί μιλούν αγγλικά κ.λπ.

Oι εντολές που διαθέτει το πρό-γραμμα περιλαμβάνουν ακόμα μιαανάλυση της μνήμης που υπολείπε-ται, καθώς και τη δυνατότητα να �πε-ραστούν� τα στοιχεία της οθόνηςστον εκτυπωτή, παρέχοντας έτσι ένα�hard copy�.

Συμπερασματικά μπορούμε ναπούμε ότι πρόκειται για ένα πρό-γραμμα που σίγουρα αξίζει τα χρή-ματα που θα ξοδέψετε - αν φυσικάέχετε κατά νου κάποια συγκεκριμένηεφαρμογή.

(Tιμή στην Eλλάδα: 1.600 δραχ-μές. Kατασκευαστής: PSION. Διάθε-ση: E.C.S. A.E.)

VU-CALCTο πρόγραμμα αυτό - όπως άλ-

λωστε αφήνει να εννοηθεί η ονομα-σία του - είναι μια παραλλαγή τουκλασικού επαγγελματικού προγράμ-ματος Visi-Calc που χρησιμοποιείταιαπό πολλές επιχειρήσεις όταν θέλουννα κάνουν πρόγνωση διαφόρων οι-κονομικών παραμέτρων. Παρά το γε-γονός ότι το πρόγραμμα έχει κατα-

σκευαστεί παίρνοντας υπόψη την πε-ριορισμένη μνήμη (16 K) του ZX81που αναγκαστικά επέβαλλε την πα-ράλειψη πολλών στοιχείων του Visi-Calc, η PSION έκανε πολύ καλή δου-λειά, με αποτέλεσμα το Vu-Calc ναείναι ένα σοβαρό πρόγραμμα πουαπευθύνεται σε άτομα που θέλουν ναέχουν πλήρη έλεγχο του οικιακού�προϋπολογισμού� τους ή ακόμα καισε επιχειρηματίες που δεν διαθέτουνέναν κομπιούτερ επιχειρήσεων.

Tο Vu-Calc παρουσιάζει στο χει-ριστή του ZX81 έναν πίνακα πουαποτελείται από 396 (26x36) �κουτά-κια�, σε καθένα από τα οποία μπορείο χειριστής να �τοποθετήσει� κείμενοή αριθμητικά δεδομένα. Στη συνέχειαυπάρχει η δυνατότητα να εισαχθούνδιάφοροι τύποι (συσχετίσεις) μεταξύτων αριθμητικών δεδομένων διαφό-ρων �κουτιών�, έτσι ώστε όταν μετα-βάλλουμε την τιμή ενός από αυτά, νααλλάζουν οι τιμές όλων των υπολοί-πων που (μέσω των τύπων) εξαρτώ-νται από αυτό. M� αυτό τον τρόπο εί-ναι δυνατόν ένας επιχειρηματίας πουθέλει, π.χ., να κάνει μια πρόβλεψηγια το πoσό των εσόδων του απόκάποιο προϊόν, να εισαγάγει όλα ταστοιχεία στον κομπιούτερ και στη συ-νέχεια, μεταβάλλοντας ορισμένεςαπό τις παραμέτρους αυτές, να δειπόσο θα επηρεασθεί το τελικό πο-σόν (μια διαδικασία δηλαδή που αναφορά σε 5-6 παραμέτρους, θα χρει-άζονταν ημέρες για να γίνει χωρίςτον κομπιούτερ).

Aκόμα είναι δυνατόν, χρησιμοποι-ώντας περισσότερες από μία στήλεςτου πίνακα, να �προεκτείνει� κανείςστο μέλλον τα στοιχεία αυτά, κάνονταςστους τύπους χρήση τιμαριθμικώναναπροσαρμογών, πληθωρισμού, αύ-ξησης ποσοστών πωλήσεων κ.λπ.

Mε λίγα λόγια, το πρόγραμμα αυ-τό, με το πολύ μικρό σχετικά κόστοςτου, προσφέρει στο �μικρό� επιχειρη-ματία δυνατότητες που μέχρι πριναπό λίγο καιρό ήταν απρόσιτες ήεπιβάρυναν σοβαρά τον προϋπολο-γισμό του.

(Tιμή στην Eλλάδα: 1.600 (1.000)δραχμές. Kατασκευαστής: PSION.Διάθεση: E.C.S. A.E.)

CENTIPEDETο πρόγραμμα αυτό θα ικανο-

ποιήσει ίσως πολλούς από τουςαναγνώστες που έχουν ξοδέψει

ολόκληρη �περιουσία� σε δεκάρικαπαίζοντας στα διάφορα �ηλεκτρονι-κά παιχνίδια�. Πρόκειται για μια πα-ραλλαγή του αυθεντικού �Space In-vaders�, που υπήρξε ένα από ταπρώτα και πιο επιτυχημένα παιχνί-δια του είδους. Tο πρόγραμμα σαςτοποθετεί στην κλασική θέση τουSpace Invaders, σε μια βάση δηλα-δή στο κάτω μέρος της οθόνης,που μπορεί να κινείται δεξιά ή αρι-στερά και να πυροβολεί προς ταπάνω. Σε αντίθεση, όμως, με ταδιάφορα τερατάκια του κλασικούπαιχνιδιού, ο αντίπαλος εδώ είναιμια �σαρανταποδαρούσα� που απο-τελείται από 8 κομμάτια και που κα-τεβαίνει μια γραμμή προς τα κάτωκάθε φορά που φθάνει στο τέλοςτης οθόνης ή όταν �συγκρουσθεί�με διάφορα ιπτάμενα αντικείμεναπου είναι τυχαία διασκορπισμέναστην οθόνη. Όταν πυροβολήσετε το�τέρας�, αυτό σπάει σε δύο κομμά-τια που όταν πυροβοληθούν, σπάνεσε ακόμα περισσότερα κ.ο.κ. μέχριπου βρίσκεστε αντιμέτωπος μεπολλά μικρά κομμάτια, που όλα κα-τεβαίνουν προς το μέρος σας. Στηναρχή του παιχνιδιού υπάρχει μίαμόνο �σαρανταποδαρούσα� που εί-ναι �άοπλη�, όσο όμως προχωρεί τοπαιχνίδι τόσο περισσότερα τέραταεμφανίζονται και ύστερα από έναορισμένο σημείο αρχίζουν να �βομ-βαρδίζουν� τη βάση σας. Yπάρχουνδιάφορα επίπεδα δυσκολίας τουπαιχνιδιού, ανάλογα με τα οποίααλλάζει η ταχύτητα με την οποία με-τακινούνται τα τέρατα, καθώς και οαριθμός βάσεων που έχετε στη διά-θεσή σας. Όπως συνηθίζεται σταπαιχνίδια αυτού του είδους, το παι-χνίδι τελειώνει όταν καταστραφούνόλες οι βάσεις σας ή όταν κάποιοτέρας �προσγειωθεί� στο επίπεδοπου βρίσκεται η βάση. Yπάρχειακόμα ένας κατάλογος με τα 10

52

(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 54)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΑΣ

Για το πρόγραμμα αυτό είναιαπαραίτητη η 16 K RAM. Πρόκειταιγια ένα παιχνίδι στο οποίο ένα αε-ροπλάνο προσπαθεί να βυθίσει έναυποβρύχιο χρησιμοποιώντας τορπί-λες. H τορπίλη κατευθύνεται κάθεφορά προς το γράμμα �C� πουεσείς θα πρέπει να φέρετε στην κα-τάλληλη θέση ώστε η τορπίλη ναπετύχει το υποβρύχιο. Xρησιμοποι-ώντας το πλήκτρο �μηδέν�, απελευ-θερώνεται η τορπίλη από το αερο-πλάνο, ενώ τα πλήκτρα ελέγχου γιατο γράμμα �C� είναι το �5� και το�8�. Ένα χαρακτηριστικό του προ-γράμματος που προσδίδει ιδιαίτεροενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι τουποβρύχιο εμφανίζεται κάθε φοράσε διαφορετικό βάθος στη θάλασ-σα, αποφεύγοντας έτσι τη μονοτο-νία.

BIOPPYΘMOIH θεωρία των βιορρυθμών (αν

και δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημο-νικά) έχει αποκτήσει και στη χώραμας πολλούς οπαδούς. Eν συντο-μία αναφέρουμε ότι πρόκειται γιαμια θεωρία που υποστηρίζει ότι οιφυσικές, διανοητικές και συναισθη-ματικές δυνατότητες κάθε ατόμουυπόκεινται σε κυκλικές διακυμάν-σεις καθορισμένης περιόδου πουέχουν ως αφετηρία τη στιγμή τηςγέννησης. Σύμφωνα με τη θεωρίααυτή, είναι δυνατόν να γνωρίζει κα-νείς εκ των προτέρων τη συναισθη-ματική, διανοητική και φυσική κατά-στασή του για οποιαδήποτε ημερο-μηνία, αρκεί να κάνει τους σχετι-κούς υπολογισμούς. Tο πρόγραμμαπου ακολουθεί θα απαλλάξει τουςενδιαφερόμενους από την ενοχλητι-κή διαδικασία των υπολογισμών,αφού αρκεί να δώσετε στον κομπι-ούτερ την ημερομηνία γέννησης καιτην ημερομηνία για την οποία ζητά-τε την πρόβλεψη, για να έχετε σταχέρια σας τα αντίστοιχα αποτελέ-σματα. Σε περίπτωση που πέσετε

53

ZX-MANAEPONAYMAXIABIOPPYΘMOI

ZX-MAN

Tο προγραμματάκι αυτό είναι μιαπροσφορά για τους αναγνώστεςεκείνους που είναι κάτοχοι του ZX81αλλά δεν έχουν την πρόσθετη μνή-μη 16 K RAM. Tο παιχνίδι δηλαδήμπορεί να παιχθεί με το 1 K τουZX81.

Oδηγίες: Πρόκειται για ένα παι-χνίδι λαβύρινθου στο οποίο ο ZX-MAN (εσείς δηλαδή) πρέπει να φτά-σει στον αστερίσκο που είναι στο κέ-ντρο του λαβύρινθου. Yπάρχει πε-ριορισμός χρόνου, καθώς και ο κίν-δυνος να συναντήσετε το �φάντασματου λαβύρινθου� στους διαδρόμους,οπότε το παιχνίδι τελειώνει. Tα πλή-κτρα που χρησιμοποιούνται για την�καθοδήγηση� του ZX-MAN είναι τα5, 6, 7, 8.

AEPONAYMAXIA

ZX81

H στήλη αυτή είναι μία από τις πολλές προσφορές του περιοδικού προς τουςαναγνώστες του. Aπ� αυτόν το χώρο θα σας �χαρίζουμε� κάθε μήνα μερικά έτοιμαπρογράμματα που εσείς αρκεί να �χτυπήσετε� στο πληκτρολόγιο του κομπιούτερσας και να τα περάσετε στη συνέχεια σε κασέτα για να έχετε δωρεάν ένα πρό-γραμμα που θα μπορούσε ίσως να σας στοιχίσει αρκετά αν υπήρχε στην αγορά.Στο πρώτο τεύχος και επειδή δεν είμαστε ακόμα σίγουροι για το επίπεδο των προ-γραμμάτων που θα θέλατε να δημοσιεύσουμε, περιοριζόμαστε σε μερικά απλάπρογράμματα για τον ZX81 της Sinclair. Περιμένουμε, όμως, από εσάς να μαςγράψετε και να μας πείτε τι ακριβώς θα θέλατε να δείτε στη στήλη αυτή, καθώςφυσικά και το μοντέλο του κομπιούτερ για το οποίο ενδιαφέρεστε.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΑΣ

κοντά σε μία από τις λεγόμενες �κρί-σιμες ημέρες�, το πρόγραμμα θα σαςδώσει τη σχετική ένδειξη με έναναστερίσκο, ενώ στη σπάνια περίπτω-ση της �τριπλής ημέρας� θα δώσει�σήμα κινδύνου�.

(Σημείωση: Oι ημερομηνίες θα δί-νονται ως εξής:

Έτος και Newline,Mήνας και Newline,Hμερομηνία και Newline)

54

ανώτερα σκορ ώστε να μπορεί ναγίνεται συναγωνισμός μεταξύ πολ-λών παικτών.

Σε γενικές γραμμές το παιχνίδιδεν είναι άσχημο, αν και δεν μπο-ρούμε να πούμε ότι πλησιάζει σεποιότητα άλλα παιχνίδια τέτοιου εί-δους που χρησιμοποιούνται σε ακρι-βότερα μοντέλα κομπιούτερ. Γιατους φανατικούς φίλους των ηλε-

κτρονικών παιχνιδιών, πάντως,αποτελεί σίγουρα μια καλή �επένδυ-ση χρημάτων�, αφού (γλιτώνονταςτα δεκάρικα που ξόδευαν) θα κά-νουν σύντομα �απόσβεση� του κό-στους του προγράμματος.

(Tιμή στην Eλλάδα: 1.500 δραχ-μές. Kατασκευαστής: DK�tronics.Διάθεση: E.C.S. A.E.) !!

τους. Ένα σπουδαίο πλεονέκτημά τουείναι ότι μπορεί να διαιρεθεί σε άλλαυποπρογράμματα. Eίναι όμως πιοακριβό από όλα τα άλλα συστήματα,κοστίζει περίπου 20.000 δραχμές καιείναι ένα από τα λίγα πακέτα softwareπου ετοιμάζονται στη M. Bρετανία (ταπερισσότερα γράφονται στην Aμερι-κή). Πρέπει, τέλος, να σημειώσουμεότι, όπως συμβαίνει με τους κομπιού-τερ της Apple, έτσι κι εκείνοι τηςTandy ή της Commodore δεν θα είναιη καλύτερη αγορά αν ο κύριος προο-ρισμός τους είναι η επεξεργασία κει-μένων, αφού το hardware που διαθέ-τουν δεν είναι τόσο εξειδικευμένο γι�αυτόν το σκοπό σε σύγκριση με τοhardware που διαθέτουν τα καινούρ-για μοντέλα.

Mε αυτά που αναφέραμε πιο πά-

νω φαίνεται πόσο η εκλογή του πιοχρήσιμου software περιορίζεται απότο σύστημα λειτουργίας και το hard-ware του κομπιούτερ που διαθέτουμε,γι� αυτό θα πρέπει να επιλέγουμε πο-λύ προσεκτικά το πακέτο που πρόκει-ται να χρησιμοποιήσουμε, διαλέγο-ντας μεταξύ κειμένων που ταιριάζουνστο συγκεκριμένο hardware.

Kλείνοντας την παρουσίαση αυτήτου Word Processing θα θέλαμε νασυμπληρώσουμε ότι αν επιδειχθεί τοαπαιτούμενο ενδιαφέρον από τουςαναγνώστες, είμαστε πρόθυμοι σεεπόμενο τεύχος μας να κάνουμε μιααντίστοιχη ανάλυση και παρουσίασητων �εξειδικευμένων� συστημάτωνεπεξεργασίας κειμένου που κυκλοφο-ρούν σήμερα στην αγορά. !!

(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 50)

(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 52)

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ


MAΘHMATA ΓΛΩΣΣAΣ

55

1. ΓΛΩΣΣEΣ ΠPOΓPAMMATIΣMOY

Όπως μια οποιαδήποτε γλώσσαέτσι και η BASIC χρησιμοποιείταιαπό τους ανθρώπους για επικοινω-νία και ανταλλαγή ιδεών. Σε αντίθε-ση όμως με τα αγγλικά, τα γαλλικάή τα γερμανικά, στην BASIC ο φυ-σικός αποδέκτης μιας τέτοιας επι-κοινωνίας είναι μια υπολογιστικήμηχανή κατάλληλα εξοπλισμένηώστε να δέχεται οδηγίες γραμμένεςσε BASIC. Yπάρχουν διάφορεςγλώσσες για κομπιούτερ, μερικέςπου προορίζονται για ειδικές χρή-σεις και άλλες πιο γενικές, από τηνάποψη κυρίως ότι μπορούμε με αυ-τές να εκφράσουμε οποιεσδήποτεσχέσεις και υπολογισμούς. H BA-SIC, θα μπορούσαμε να πούμε, εί-ναι ταυτόχρονα μια ειδική και γενικήγλώσσα. Tο όνομα BASIC είναι σύ-ντμηση των αγγλικών όρων Begin-ners All-purpose Symbolic Instruc-tion Code. H λέξη �beginners� (αρ-χάριοι) υποδηλώνει τη χρησιμοποί-ησή της ως μία γλώσσα που βοηθάκάποιον να μάθει τις βασικές αρχέςπρογραμματισμού μ� έναν απλό καικατανοητό τρόπο. H BASIC, όμως,είναι ταυτόχρονα μια πολύ χρήσιμηγενική γλώσσα, με ορισμένα μονα-δικά χαρακτηριστικά. Όλες οι γλώσ-

σες υπακούουν σε ορισμένους κα-νόνες σύνταξης. Iδιαίτερα στονπρογραμματισμό, αυτοί οι κανόνεςπρέπει να είναι πολύ αυστηροί,ώστε μια οποιαδήποτε εντολή ναέχει μία και μόνη σημασία. H BA-SIC διαθέτει σκόπιμα απλοποιημέ-νους κανόνες έτσι ώστε με την εκ-μάθηση μερικών βασικών από αυ-τούς, να είμαστε σε θέση να προ-χωρήσουμε στον προγραμματισμό.Στη σειρά αυτή, που προορίζεταικυρίως για αρχάριους, πέρα απότις βασικές αρχές θα τονίσουμε ιδι-αίτερα το στυλ και τις μεθόδουςπρογραμματισμού. Όταν πια γίνεικατανοητή η τεχνική προγραμματι-σμού, θα είναι εύκολο να προχωρή-σουμε σε κάποια από τις γλώσσεςπου κατά παράδοση χρησιμοποιού-νται στον πιο σύνθετο προγραμμα-τισμό, κι αυτό γιατί η BASIC μοιάζειπολύ με τις γλώσσες αυτές.

2. ΣYΣTHMATA KOMΠIOYTEPTο όλο σύστημα του κομπιούτερ

στηρίζεται σε μια γρήγορη και αποτε-λεσματική υπολογιστική μηχανή. Hμηχανή αυτή, βέβαια, δεν μπορεί ναπάρει κάποια πρωτοβουλία από μό-νη της και γι� αυτό ό,τι κάνει είναιαποτέλεσμα των ανθρώπινων οδη-γιών που δέχεται. Διαθέτει ένα ρε-

περτόριο από απλές εντολές πουεκτελεί υπάκουα. Mια σειρά από τέ-τοιες εντολές αποτελεί αυτό που ονο-μάζουμε �πρόγραμμα ενός κομπιού-τερ�. Eίναι βασικό να συνειδητοποιή-σουμε ότι η μηχανή από μόνη τηςδεν μπορεί να �καταλάβει� αν οιεντολές που της δίνουμε με το πρό-γραμμα που εισάγουμε έχουν μια λο-γική συνάφεια ή όχι. Eάν κάποιοπρόγραμμα δεν εκτελείται, αυτό θαοφείλεται σχεδόν πάντα σε λάθοςαυτού που το έχει συντάξει (του προ-γραμματιστή).

3. EMMEΣOΣ KAI AΠEYΘEIAΣXEIPIΣMOΣ TOY ΣYΣTHMATOΣ

Tα πρώτα συστήματα κομπιού-τερ είχαν τη δυνατότητα να �τρέ-χουν� μόνο ένα πρόγραμμα κάθεφορά και τα προγράμματα εισάγο-νταν κατά ομάδες που ο κομπιούτερεπεξεργαζόταν τη μια μετά την άλ-λη. H εισαγωγή του προγράμματοςγινόταν συνήθως με διάτρητες κάρ-τες, όπου είχαν γραφεί οι εντολές,χρησιμοποιώντας μια κατάλληλη γιατο σκοπό αυτό διατρητική μηχανή.Mετά από ένα ορισμένο χρονικόδιάστημα ο προγραμματιστής μπο-ρούσε να πάρει τα αποτελέσματατου προγράμματός του. Στην BA-SIC, καθώς και σε μια άλλη οποια-

BASICMEPOΣ I

EΠIMEΛEIAΓιώργος Παπανικολάου

ΠρογραμματιστήςAναλυτής Eπιστημονικών Eφαρμογών

H σειρά αυτή των μαθημάτων της γλώσσας BASIC αποτελεί μια προσφορά του περιοδικού προς τους αναγνώστεςκαι απευθύνεται κυρίως στα άτομα που δεν γνωρίζουν τίποτα όσον αφορά στον προγραμματισμό και θέλουν να μά-θουν να επικοινωνούν με τον κομπιούτερ (είτε έναν δικό τους �προσωπικό� κομπιούτερ είτε το τερματικό ενός �παρα-δοσιακού� μηχανήματος). Όπως θα διαπιστώσουν οι νεοεισερχόμενοι στο χώρο των υπολογιστών, η σειρά των μαθη-μάτων αυτών είναι αρκετά εύκολη και κατανοητή και συνοδεύεται από διάφορα παραδείγματα και απλές ασκήσεις ώστεαυτά που μαθαίνει ο �εκπαιδευόμενος� σε κάθε �μάθημα� να εμπεδώνονται. Tα μαθήματα αυτά μπορεί, φυσικά, να ταπαρακολουθήσει και οποιοσδήποτε από τους αναγνώστες γνωρίζει κάποια άλλη γλώσσα προγραμματισμού(FORTRAN π.χ.) και επιθυμεί να μάθει και BASIC. Θα θέλαμε επίσης να σημειώσουμε ότι αν κάποιος από τους ανα-γνώστες έχει μια απορία σε όσα αναφέρονται σε κάθε μάθημα, δεν έχει παρά να γράψει στο περιοδικό, για να λάβειαπό την αντίστοιχη στήλη απάντηση στα ερωτήματά του.

Πριν ξεκινήσουμε θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι η σειρά μαθημάτων BASIC θα ολοκληρωθεί σε περίπου 6 συ-νέχειες και έπειτα μπορούμε να ξεκινήσουμε μια νέα σειρά σε κάποια πιο �μοντέρνα� γλώσσα, ανάλογα με τις υποδεί-ξεις σας (LISP, LOGO, FORTH κ.λπ.)


δήποτε γλώσσα, μπορούμε να δου-λέψουμε και με αυτόν τον τρόπο,όμως δεν είναι ο πιο συνηθισμένοςσήμερα. Tο μειονέκτημά του είναι ομεγάλος χρόνος που απαιτείται,αφού η όλη διαδικασία μπορεί ναδιαρκέσει αρκετές ώρες, ακόμη καιημέρες μέχρι την τελική έκδοση τωναποτελεσμάτων. Παρόλα αυτά, οτρόπος αυτός ήταν παλιότερα πολύδιαδεδομένος και χρησιμοποιούντανιδιαίτερα στην παραγωγή για λό-γους οικονομίας.

Στο δεύτερο τρόπο χειρισμού, οπρογραμματιστής έρχεται σε απευ-θείας επικοινωνία με τον κομπιού-τερ, συνήθως μέσω ενός τερματι-κού που διαθέτει οθόνη και πλη-κτρολόγιο, αν πρόκειται για ένα�παραδοσιακό� κομπιούτερ, ή άμε-σα με τον προσωπικό κομπιούτερ.Eίναι δυνατόν ο κομπιούτερ να δια-τίθεται μόνο γι� αυτό τον προγραμ-ματιστή ή ακόμα ο τελευταίος νατον μοιράζεται με κάποιους άλλουςπου εργάζονται σε διαφορετικά τερ-ματικά. O χρόνος που απαιτείται γιανα εισαγάγουμε ένα πρόγραμμα καινα πάρουμε αποτελέσματα ελαττώ-νεται σε λίγα δευτερόλεπτα, έτσι ηανάπτυξη του προγράμματος κα-θώς και οι διορθώσεις λαθών γίνο-νται κατά έναν πολύ εύκολο τρόπο.Eπίσης η διαδικασία της εκμάθησηςείναι πολύ σύντομη και πιο ακριβής,αφού η γρήγορη απόκριση του συ-στήματος καθώς και η αμεσότηταπου χαρακτηρίζει την BASIC ενθαρ-ρύνουν τους διάφορους πειραματι-σμούς.

4. EKMAΘHΣH THΣ BASIC KAI ΠΩΣ N� APXIΣOYME

Στο άρθρο αυτό, καθώς και σ� αυ-τά που θα ακολουθήσουν, θα προ-σπαθήσουμε να δώσουμε τις βασικέςαρχές της BASIC καθώς και την τεχνι-κή χρησιμοποίησής της στα προ-γράμματά μας κατά τρόπο έξυπνο καιαπλό. Ξεκινώντας, λοιπόν, τη μελέτηαυτού του άρθρου θα πρέπει ναέχουμε μπροστά μας ένα σύστημακομπιούτερ για να εισάγουμε κάθεφορά τις εντολές και να γίνεται επε-ξεργασία των ασκήσεων που περι-γράφουμε. Eδώ αξίζει να σημειωθείότι σε ορισμένα συστήματα οι εντολέςπρέπει να εισάγονται τυπώνοντάς τεςολόκληρες, ακριβώς όπως στη γρα-φομηχανή, ενώ σε άλλα αυτό γίνεται

αυτόματα με το πάτημα του κατάλλη-λου κάθε φορά πλήκτρου.

5. ENA AΠΛO ΠPOΓPAMMAΣTHN BASIC OI ENTOΛEΣ PRINT KAI END

Ένα πρόγραμμα στην BASICείναι μια σειρά από οδηγίες προςτον κομπιούτερ με μια λογική δια-δοχή, γραμμένες στα αγγλικά καιχρησιμοποιώντας σχέσεις.

Tο παρακάτω πολύ απλό πρό-γραμμα έχει δύο γραμμές, που κα-θεμία είναι μια εντολή από τονπρογραμματιστή προς τον κομπιού-τερ:

1Ø PRINT 2+22Ø END

Tο πρόγραμμα καλεί τον κο-μπιούτερ να υπολογίσει την έκ-φραση (2+2) και να τυπώσει τοαποτέλεσμα. Aπό αυτό το απλόπαράδειγμα μπορούμε να συμπε-ράνουμε δύο πράγματα: (1) Κάθεγραμμή αρχίζει μ� έναν αριθμό.Aυτοί οι αριθμοί είναι εκείνοι πουκαθορίζουν τη σειρά εκτέλεσης τουπρογράμματος. (2) Tο πρόγραμματελειώνει με την εντολή END. Kά-θε πρόγραμμα γραμμένο σε BA-SIC πρέπει να έχει τη εντολή ENDστη γραμμή με το μεγαλύτεροαριθμό (αν και υπάρχουν παραλ-λαγές της BASIC στις οποίες δενισχύει αυτό).

Σ� αυτό το παράδειγμα εμφανί-ζονται δύο διαφορετικές εντολέςτης BASIC - η εντολή PRINT και ηεντολή END. H σημασία αυτού τουπρογράμματος είναι προφανής:όταν εκτελεσθεί από τον κομπιού-τερ, στη γραμμή 10 υπολογίζεταιτο άθροισμα (2+2) και τυπώνεται,ενώ στη γραμμή 20 τελειώνει τοπρόγραμμα.

H εξήγηση πιο σύνθετων προ-γραμμάτων γίνεται ευκολότερα μετη χρησιμοποίηση των διαγραμμά-των ροής, που δείχνουν διαγραμ-ματικά τα βήματα που ακολουθού-νται καθώς και τη σειρά εκτέλεσης.Tο διάγραμμα ροής του απλούπρογράμματος που αναφέραμε πιοπάνω απεικονίζεται παρακάτω:

6. ΔHMIOYPΓIA ΠPOΓPAMMATΩN ΣTHN BASIC

H δημιουργία ενός προγράμμα-τος περιλαμβάνει το γράψιμο στοπληκτρολόγιο των επιθυμητώνγραμμών σε BASIC, αρχίζοντας κα-θεμία μ� έναν αριθμό. Mε τον κομπιού-τερ έτοιμο να δεχθεί το πρόγραμμα,προχωρούμε στο γράψιμο πατώνταςτα κατάλληλα πλήκτρα που διαθέτειη συσκευή. Tο πληκτρολόγιο μοιάζειλίγο-πολύ με γραφομηχανή, αλλάυπάρχουν και πλήκτρα με επιπλέονσύμβολα που βρίσκονται σε διάφο-ρες θέσεις. Kάθε γραμμή αρχίζει μετον αριθμό της και τελειώνει πατώ-ντας το πλήκτρο με το σύμβολο CR(�Carriage Return�) ή �Enter� ή�Newline�. H σειρά που θα γράψου-με τις γραμμές δεν έχει σημασία,αφού η εκτέλεση γίνεται σύμφωναμε τους αύξοντες αριθμούς των σει-ρών. Γενικά συμφέρει να αριθμούμετις γραμμές ανά 10 (δηλαδή 10-πρώτη γραμμή, 20-δεύτερη γραμμήκ.λπ.), έτσι ώστε να διευκολυνόμα-στε αργότερα όταν χρειαστεί ναπροσθέσουμε ενδιάμεσα άλλεςγραμμές.

7. H ENTOΛH LISTΌταν γράφουμε ένα πρόγραμμα

σε BASIC, είναι πιθανό να συμβούνορισμένα λάθη, που μεταφέρονταιτελικά στο πρόγραμμα που δέχεταιο κομπιούτερ για επεξεργασία. Γι�αυτό, από τη στιγμή που έχουμε ει-σαγάγει το πρόγραμμα, είναι πολύσημαντικό να μπορούμε να εξετά-σουμε πως έχει καταχωριστεί στονκομπιούτερ. Tη δυνατότητα αυτήμας δίνει η εντολή LIST, που προ-καλεί την εκτύπωση του προγράμ-ματος στην οθόνη, όποτε το θελή-σουμε.

Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο νατονίσουμε τη διαφορά που υπάρχειγενικά ανάμεσα σε εντολές όπως η

56

START

LINE 10 10 PRINT 2+2

LINE 20 2Ø ENDSTOP

print 2+2


LIST που αρχίζουν με κάποιο γράμ-μα και σε γραμμές της BASIC που οπρώτος χαρακτήρας είναι πάντααριθμός.

8. ΔIOPΘΩΣH ΛAΘΩNΓια να διορθωθούν τα λάθη που

πιθανώς υπάρχουν στο πρόγραμμάμας, πρέπει να υπάρχει ένας τρόποςεπεξεργασίας του προγράμματος(edit). Στη BASIC έχουμε τη δυνατό-τητα να αλλάξουμε γραμμές, να προ-σθέσουμε καινούργιες ή ακόμη καινα σβήσουμε αυτές που δεν μας κά-νουν. Όλες αυτές οι διαδικασίες βα-σίζονται στους αριθμούς γραμμών.Όταν μια καινούργια γραμμή γράφε-ται, γίνεται μέρος του προγράμματος.H πορεία είναι η εξής:(1) Aντικατάσταση ή διόρθωση μιαςγραμμής: Γράφουμε ολόκληρη τηγραμμή και πατάμε το πλήκτρο CR.Έτσι, έστω ότι η πρώτη γραμμή γρά-φτηκε λάθος:

1Ø PRANT 2+22Ø END

Γράφουμε: 1Ø PRINT 2+2και πατάμε το πλήκτρο CR. Tο διορ-θωμένο πρόγραμμα τότε είναι:


(2) Πρόσθεση γραμμής: Γράφουμεκαινούργια γραμμή αρχίζοντας μεέναν κατάλληλο αριθμό και πατάμεCR. Για παράδειγμα, μια γραμμή μεαριθμό 15 μπορεί να γραφεί ανάμε-σα στις γραμμές 10 και 20 του προ-γράμματος.

Γράφουμε τη γραμμή

15 PRINT 5+3και το πρόγραμμα γίνεται:

1Ø PRINT 2+215 PRINT 5+32Ø END

(3) Σβήσιμο μιας γραμμής: Γράφου-με απλώς τον αριθμό της γραμμήςκαι πατάμε το πλήκτρο CR. Έτσι, γιανα σβήσουμε την επιπλέον γραμμήπου προσθέσαμε στο (2) γράφουμε:15 (απλώς τον αριθμό της γραμμήςκαι πατάμε CR, χωρίς ν� αφήσουμεκενά διαστήματα). Tο πρόγραμμα τό-τε γίνεται:


Eίδαμε πιο πάνω ότι για να διορ-θωθεί μια γραμμή, η σωστή πρέπεινα γραφεί ολόκληρη, κάτι που ότανπρόκειται να επαναληφθεί πολλέςφορές, καταντά κουραστικό. Γι� αυτόπρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχήστο αρχικό γράψιμο. Όμως, όλασχεδόν τα σύγχρονα συστήματα δια-θέτουν τη δυνατότητα διόρθωσηςκάποιου χαρακτήρα που γράψαμελάθος. Στο πληκτρολόγιο αυτών τωνσυστημάτων υπάρχει ένα σύμβολοειδικά γι� αυτόν το σκοπό, που συνή-θως είναι το �<� (βέλος προς τα πί-σω) ή η εντολή �Rubout� ή �Delete�.Ένας εσφαλμένος χαρακτήρας σεοποιαδήποτε γραμμή ή εντολή μπο-ρεί να αντικατασταθεί με τον σωστότυπώνοντας πολλά βέλη < έτσι ώστενα συναντήσουμε το λάθος προτούακόμη τελειώσουμε τη γραμμή πουβρισκόμαστε. Έπειτα μπορούμε νασυνεχίσουμε ξανά από το σημείοτης διόρθωσης.

Για παράδειγμα, η γραμμή με τηδιπλή διόρθωση:

1Ø PRA<INP 2+2<<<<<T 2+2είναι η ίδια με την1Ø PRINT 2+2

Tο κενό διάστημα ανάμεσα στο P καιτο 2 το μετράμε ως χαρακτήρα.

Ως εξάσκηση θα μπορούσαμεστο πρόγραμμα που γράψαμε αρχι-κά να κάνουμε προσθέσεις, αλλαγέςκαι σβησίματα στις γραμμές του.Eπίσης να διορθώσουμε λάθη σε χα-ρακτήρες, χρησιμοποιώντας το ειδικόπλήκτρο του κομπιούτερ. Στο τέλος,ξαναγυρνώντας στο αρχικό πρό-γραμμα, μπορούμε, με την εντολήLIST, να ελέγξουμε αν πραγματικά τοπρόγραμμα που εμφανίστηκε στηνοθόνη είναι αυτό που θέλουμε.

9. H ENTOΛH RUNMέχρι τώρα είδαμε πώς εισάγε-

ται, πώς επανέρχεται στην οθόνη καιπώς διορθώνεται ένα πρόγραμμα,αλλά δεν το έχουμε ακόμη δοκιμάσει.H εντολή RUN υπάρχει για να ξεκινάτο �τρέξιμο� (η εκτέλεση δηλαδή)ενός προγράμματος. Όταν εισάγουμετην εντολή αυτή, ο κομπιούτερ αρχί-ζει να εκτελεί τις οδηγίες που του δό-θηκαν στο πρόγραμμα. Όση ώρα τοπρόγραμμα �τρέχει�, είναι αδύνατον

να χρησιμοποιηθεί ο κομπιούτερ γιανα γράψουμε ένα πρόγραμμα ήοποιεσδήποτε άλλες εντολές μέχριςότου σταματήσει. Tο πρόγραμμασταματά μόνο του όταν συναντήσειτην εντολή END. Γράφοντας, λοιπόν,την εντολή RUN, μπορούμε να προ-καλέσουμε την εκτέλεση του δοκιμα-στικού προγράμματος που αναφέρα-με στην αρχή.

Πιο κάτω δίνουμε ορισμένα προ-βλήματα πάνω στις εντολές για τιςοποίες μιλήσαμε στο τεύχος αυτό,κλείνοντας έτσι το πρώτο κεφάλαιο.Oι απαντήσεις είναι εύκολες αν ανα-τρέξει κανείς στις προηγούμενες πα-ραγράφους:

ΠPOBΛHMA 1: Eίναι σωστό το πρό-γραμμα;

2Ø PRINP 1+31Ø END

ΠPOBΛHMA 2: Xωρίς να χρησιμο-ποιήσετε τον κομπιούτερ, απαντήστετι συμβαίνει στο πρόγραμμα ότανπροστεθούν με τη σειρά οι εξήςεντολές:

3Ø END CR1Ø CR15 CR2Ø PRINT 1P3 CR

25 PRINT 5-3 CR2Ø PRIYP<<NT 1+3 CR2PR<<5 CRLIST CR

ΠPOBΛHMA 3: Ξεχωρίστε ποιεςαπό τις παρακάτω είναι γραμμέςπρογράμματος της BASIC ή εντολέςγια τον κομπιούτερ.

PRINT 2+215 LIST99<<RUNLIST<<4Ø END1Ø PRINT 3LIST2Ø<<ENDRUN<<<3Ø END

Στο επόμενο τεύχος: - Oι μαθηματικές λειτουργίες της BA-SIC.- INPUT, REM και μεταβλητές.

57

Eπειδή στην Eλλάδα η εξάπλω-ση των μικροκομπιούτερ δεν έχειακόμα φτάσει στα επίπεδα των άλ-λων ευρωπαϊκών χωρών (και άρα οιγνώσεις προγραμματισμού αποτε-λούν κτήμα ενός περιορισμένου αριθ-μού ατόμων) και επειδή είμαστε βέ-βαιοι ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθ-μός νέων ανθρώπων που ενδιαφέρο-νται για τους μικροκομπιούτερ χωρίςνα έχουν τις απαιτούμενες γνώσειςγια να πάρουν μέρος σ� ένα διαγωνι-σμό �καλύτερου προγράμματος�,αποφασίσαμε ένας από τους δύοZX81 να προσφερθεί με κριτήριο τηνευφυΐα των διαγωνιζομένων. Tι πιοφυσικό, άλλωστε, από το να προ-σφερθεί ένα �έξυπνο μηχάνημα� σ�ένα έξυπνο άτομο;

Προσοχή όμως. Όταν λέμε�έξυπνο άτομο� το εννοούμε - όπως

θα διαπιστώσετε μελετώντας τιςερωτήσεις του τεστ ευφυΐας που δη-μοσιεύουμε στη συνέχεια. Πρόκειταιγια ένα εξαιρετικά δύσκολο I.Q. τεστχωρίς χρονικό περιορισμό, πουαποτελείται από 14 ερωτήσεις. Oιδιαγωνιζόμενοι θα πρέπει να απα-ντήσουν σωστά σε όσο το δυνατόνπερισσότερες ερωτήσεις, αφού κάθεσωστή απάντηση βαθμολογείται μετέσσερις βαθμούς, και νικητής θα εί-ναι εκείνος που θα συγκεντρώσει τομεγαλύτερο αριθμό βαθμών. Σε πε-ρίπτωση ισοβαθμίας (πράγμα πουσ� ένα τέτοιο τεστ θεωρούμε μάλλοναπίθανο) ο νικητής θ� αναδειχθεί με-τά από κλήρωση παρουσία συμβο-λαιογράφου, που θα γίνει στα γρα-φεία του περιοδικού μας. Aπό τοδιαγωνισμό αποκλείονται το προσω-πικό και οι συνεργάτες του περιοδι-

κού �COMPUTER ΓIA OΛOYΣ�.

OΔHΓIEΣ ΓIA THN EΠIΛYΣH TOY TEΣT

Tο τεστ αποτελείται από 14ερωτήσεις που χαρακτηρίζονται �δύ-σκολες� έως �εξαιρετικά δύσκολες�.Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, δενυπάρχει χρονικός περιορισμός (αρ-κεί φυσικά να στείλετε την απάντη-σή σας μέσα στα χρονικά πλαίσιαπου καθορίζονται από το περιοδι-κό). Kάθε ερώτηση συνοδεύεται από5 απαντήσεις, από τις οποίες μίαμόνο είναι η σωστή. Για να αποκλει-σθεί εντελώς η περίπτωση της �τύ-χης� (του διαγωνιζόμενου δηλαδήπου θ� απαντήσει στην τύχη και θαβρει τη σωστή απάντηση ανάμεσαστις 5 πιθανότητες), έχετε υπόψη

σας ότι κάθε σωστή απάντηση βαθ-μολογείται με +4 βαθμούς και κάθελανθασμένη με -1 βαθμό! Aυτό ση-μαίνει ότι πρέπει να είστε ιδιαίτεραπροσεκτικοί και ν� απαντήσετε μόνοστις ερωτήσεις για τις οποίες δενέχετε αμφιβολία, αφού διαφορετικάθα σας αφαιρείται ένας βαθμός γιακάθε λανθασμένη απάντηση. (Tο τε-στ είναι πολύ δύσκολο, αλλά νομί-ζουμε ότι τα βραβεία αξίζουν τον κό-πο.)

Παρακάτω δημοσιεύουμε τιςερωτήσεις και τις πιθανές απαντή-σεις. Eσείς θα πρέπει να βάλετεέναν κύκλο γύρω από την απάντησηπου κατά τη γνώμη σας είναι η σω-στή. Στη συνέχεια θα κόψετε τη σελί-δα αυτή (ή θα χρησιμοποιήσετε έναφωτοαντίγραφο) και θα την ταχυδρο-μήσετε με την ένδειξη �Διαγωνισμός

Σαν μια προσφορά γνωριμίας, αλλά και στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας για τη διάδοση των μικροκομπιού-τερ στην Eλλάδα, το περιοδικό μας προκηρύσσει, στο πρώτο κιόλας τεύχος του, δύο διαφορετικούς διαγωνι-σμούς, με πρώτο βραβείο έναν μικροκομπιούτερ ZX81 της Sinclair Research για κάθε διαγωνισμό. Kαι οι δύοαυτοί κομπιούτερ αποτελούν μία προσφορά της E.C.S. A.E. (Eρμού και Φωκίωνος 8, Aθήνα), που έχει την αντι-προσωπία των προϊόντων της Sinclair Research στη χώρα μας. Πιο αναλυτικά, τα βραβεία για κάθε διαγωνισμόείναι τα εξής:

1ο BPABEIO: SINCLAIR ZX812ο BPABEIO: ΣYNΔPOMH 5 XPONΩN ΣTO ΠEPIOΔIKO3ο BPABEIO: ΣYNΔPOMH 3 XPONΩN ΣTO ΠEPIOΔIKO

Ίσως ορισμένοι από τους αναγνώστες μας αναρωτηθούν: �Γιατί δύο διαγωνισμοί αντί για έναν;� Oι λόγοιόμως για το διαχωρισμό αυτό θα γίνουν κατανοητοί μόλις διαβάσετε τις λεπτομέρειες κάθε διαγωνισμού που δη-μοσιεύονται πιο κάτω.

58

OI ΔIAΓΩNIΣMOI TOY

ΔIAΓΩNIΣMOΣ Nο 1

ΓIA OΛOYΣ

Nο 1� στη διεύθυνση: ΠεριοδικόCOMPUTER ΓIA OΛOYΣ, Bερανζέ-ρου 15, Aθήνα - 141.

Σημειώστε ότι η ημερομηνία τα-χυδρομικής σφραγίδας δεν θα πρέπεινα είναι μεγαλύτερη της 15/3/83. (Tοχρονικό αυτό περιθώριο δίδεται προ-κειμένου να επωφεληθούν και οι ανα-γνώστες των επαρχιών.) Oι σωστέςαπαντήσεις και τα ονόματα των νικη-τών θα δημοσιευτούν στο τεύχος Nο 4που θα κυκλοφορήσει στα μέσα Aπρι-λίου.

Ξεκινήστε, λοιπόν, και καλή επι-τυχία.

OI EPΩTHΣEIΣOMAΔA A�: ΣEIPEΣ APIΘMΩN

Kάθε ερώτηση της ομάδας αυτήςαποτελείται από μια σειρά αριθμών.Διαλέξτε ανάμεσα στις 5 πιθανές απα-ντήσεις που συνοδεύουν κάθε ερώτη-ση, τον αριθμό που κατά τη γνώμη σαςσυνεχίζει τη σειρά.

(1) 3-1-7-3-13-5-23-7.....(A: 28) (B: 37) (Γ: 41)(Δ: 49) (E: 60).

(2) 5-8-17-24-37.........(A: 46) (B: 48) (Γ: 53)(Δ: 62) (E: 65).

(3) 11-13-17-25-32-37-47-58-71..(A: 79) (B: 83) (Γ: 88) (Δ: 92) (E: 97).

(4) 3-1-7-3-17-6-40-10(A: 90) (B: 95) (Γ: 97)(Δ: 99) (E: 105).

(5) 2-3-6-10-17-28(A: 41) (B: 42) (Γ: 44)(Δ: 46) (E: 47).

OMAΔA B�: ΠPOΣANATOΛI-ΣMOΣ ΣTO XΩPO(1) Tο αντικείμενο που απεικονίζεταιεδώ αποτελείται από 8 κύβους. Aνένας τυφλοπόντικας σκάψει ένα τούνελαρχίζοντας από τον κύβο Nο 1

και περάσει από κάθε κύβο μια φορά,χωρίς να μπορεί να περάσει από ση-μεία όπου συναντώνται περισσότεροιαπό 2 κύβοι, τότε από ποιους απότους κύβους Nο 2, 3 και 4 μπορεί ο τυ-φλοπόντικας να βγει έξω;

(A: μόνο από το Nο 2)(B: από τους Nο 2 ή 3)(Γ: από τους Nο 2 ή 4)(Δ: από τους Nο 3 ή 4)(E: από τους Nο 2, 3 ή 4)

(2) Aν χρειάζονται 3 λίτρα χρώματοςγια να βαφούν όλες οι έδρες ενός κύ-βου, τότε πόσα λίτρα χρειάζονται γιανα βαφεί ολόκληρη η επιφάνεια του

στερεού που φαίνεται εδώ; (Σημείωση:3 κύβοι στο πίσω μέρος του στερεούδεν διακρίνονται.)

(A: 19) (B: 20) (Γ: 21) (Δ: 22) (E: 23)

(3) Tο στερεό που απεικονίζεταιαριστερά χωρίστηκε σε 3 κομ-

μάτια. Tα 2 από αυτά φαίνονται στοδεξιό τμήμα της εικόνας. Ποιο από ταπαρακάτω είναι το τρίτο κομμάτι;

A:

B:

Γ:

Δ:

E: Kανένα απ� αυτά.

(4) Ποιος είναι ο μεγαλύτερος συ-νολικά αριθμός εδρών που θαπροκύψει από τα κομμάτια τουστερεού αυτού αν του κάνουμε

μία μόνο τομή; (H τομή θα πρέπεινα είναι κατά ένα μόνο επίπεδο.)(A: 18) (B: 19) (Γ: 20) (Δ: 21)(E: 22)

(5) Ποιο από τα παρακάτω σχήματαθα μπορούσε να διπλωθεί έτσι ώστενα σχηματίσει το εξάκυβο

στερεό που απεικονίζεται πιο πάνω;(Aγνοήστε τη διαφορά κλίμακας.)

OMAΔA Γ�: ΠPOBΛHMATAΛOΓIKHΣ(1)

Ποιο από τα παρακάτω είναι το PR;

E: Kανένα από αυτά

(2) Tο ένα τρίτο των μελών ενός κοινο-βουλίου εκλέγεται κάθε δύο χρόνια. Tοκοινοβούλιο έχει 6 επιτροπές. Kάθε μέ-λος του κοινοβουλίου ανήκει σε μίατουλάχιστον επιτροπή, αλλά κανέναμέλος του κοινοβουλίου δεν μπορεί ναανήκει σε περισσότερες από δύο επι-τροπές. Kαμιά επιτροπή δεν έχει πάνωαπό 11 μέλη. Kάθε ζευγάρι επιτροπώνέχει ακριβώς δύο κοινά μέλη. O πρόε-δρος της βουλής είναι μέλος μόνο στηνεπιτροπή προϋπολογισμού, ενώ κάθεμέλος της πολιτιστικής επιτροπής ανή-κει και σε κάποια άλλη επιτροπή. Eπο-μένως ο συνολικός αριθμός των βου-

λευτών τελειώνει σε:( A : 2 ) ( B : 3 ) ( Γ : 4 ) (Δ : 6 )(E: Δεν μπορεί να προσδιοριστείαπό τα δεδομένα του προβλήμα-τος).

(3) Για να παιχθεί κάποιο παιχνίδι μεχαρτιά, μια ολόκληρη τράπουλα μοιρά-ζεται σε 4 παίκτες. Kάθε παίκτης κοιτάτα φύλλα και στη συνέχεια �περνάει�μια κάρτα στον παίκτη που βρίσκεταιδεξιά του. O παίκτης δεν βλέπει τοφύλλο που πήρε πριν �περάσει� καιαυτός με τη σειρά του μια κάρτα στονεπόμενο. Aν ένας παίκτης έχει περισ-σότερους από ένα ρήγα, τότε είναιυποχρεωμένος να �περάσει� ρήγα στονεπόμενο, ενώ αν έχει έναν μόνο ρήγα,δεν είναι υποχρεωμένος να �περάσει�το χαρτί αυτό στον επόμενο παίκτη.Ποιος θα είναι ο μεγαλύτερος αριθμόςγύρων παιχνιδιού για να έχει τελικά κά-θε παίκτης από ένα ρήγα, ανεξάρτητααπό τον τρόπο που θα μοιραστούν ταφύλλα στους παίκτες;( A : 3 ) ( B : 4 ) ( Γ : 5 ) (Δ : 6 )( E : 7 )

(4) Tο νομισματοκοπείο μιας χώρας�κόβει� νομίσματα σε 8 διαφορετικέςακέραιες τιμές που κυμαίνονται από 1δραχμή μέχρι 300 δραχμές. H αναλο-γία μεταξύ δύο διαδοχικών νομισματι-κών τιμών μπορεί να είναι 2, 2,5 ή 3.Ένας τουρίστας αγόρασε ένα σουβενίρπου κόστιζε 69 δραχμές, δίνοντας στονκαταστηματάρχη ένα μόνο νόμισμα καιπαίρνοντας ρέστα ένα πάλι νόμισμα.Ποιο από τα παρακάτω αληθεύει;A: Kυκλοφορούν τόσο νομίσματα των

5 όσο και των 30 δραχμών.B: Kυκλοφορούν νομίσματα των 5

δραχμών αλλά όχι των 30.Γ: Kυκλοφορούν νομίσματα των 30

δραχμών αλλά όχι των 5.Δ: Δεν κυκλοφορούν ούτε νομίσματα

των 5 ούτε των 30 δραχμών.E: Kανένα από τα A, B, Γ, Δ δεν προ-

κύπτει από τα δεδομένα του προ-βλήματος.

O δεύτερος διαγωνισμός τουπεριοδικού μας απευθύνεται σεόσους έχουν γνώσεις προγραμματι-σμού. Σ� αυτόν το διαγωνισμό θαβραβευτεί το �πιο πρωτότυπο πρό-γραμμα γραμμένο σε BASIC�. Θαπαρατηρήσατε ίσως ότι δεν υπάρχειπεριορισμός όσον αφορά στο μοντέ-λο του κομπιούτερ για το οποίο θαγραφτεί το πρόγραμμα. Δηλαδή, ανκαι το πρώτο βραβείο του διαγωνι-σμού θα είναι ένας ZX81 της Sinclair,

δεν είναι υποχρεωτικό το πρόγραμμανα έχει γραφτεί σε sinclair BASIC,αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθείοποιαδήποτε παραλλαγή της BASICγια οποιοδήποτε μοντέλο κομπιού-τερ.

Όσοι από τους αναγνώστες θέ-λουν να συμμετάσχουν στο διαγωνι-σμό αυτό θα πρέπει να στείλουν τοπρόγραμμά τους (κατά προτίμησηένα αντίγραφο από εκτυπωτή) μαζίμε μια σύντομη περιγραφή του και με

την ένδειξη �ΔIAΓΩNIΣMOΣ Nο 2�στη διεύθυνση: Περιοδικό COM-PUTER ΓIA OΛOYΣ, Bερανζέρου15, Aθήνα -141. Kαι για το διαγωνι-σμό αυτό ισχύει ο χρονικός περιορι-σμός του διαγωνισμού Nο 1 - δηλα-δή η σφραγίδα του ταχυδρομείου ναέχει ημερομηνία το πολύ 15/3/83.Όπως αναφέραμε και στην αρχή, θαβραβευτεί το πιο πρωτότυπο πρό-γραμμα γραμμένο αποκλειστικά σεBASIC. Tου διαγωνισμού εξαιρούνται

το προσωπικό και οι συνεργάτες τουπεριοδικού COMPUTER ΓIAOΛOYΣ, το προσωπικό της E.C.S.A.E., καθώς και όσοι αναγνώστεςέχουν παλιότερα στείλει προγράμμα-τά τους στην εταιρεία E.C.S. για αξιο-λόγηση.

Kαλή επιτυχία, λοιπόν, καιστους δύο διαγωνισμούς και μην ξε-χνάτε ότι οι απαντήσεις πρέπει νασταλούν το αργότερο μέχρι τις15/3/83.

59

ΔIAΓΩNIΣMOΣ Nο 2

Η ΣΕΛΙΔΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΡΙΩΝ

60

KAΛΩΣ HΛΘATEΣTON KOΣMO TΩN

KOMΠIOYTEPH σελίδα αυτή αποτελεί έναν πολύ περιληπτικό οδηγό, με σκοπό να σας φέρει σε μιαπρώτη γνωριμία με το περίεργο (αλλά δυστυχώς απαραίτητο) λεξιλόγιο που συνοδεύειτους κομπιούτερ. Oπως θα διαπιστώσετε πολύ σύντομα, οι βασικές έννοιες δεν είναιιδιαίτερα πολύπλοκες και θα μπορέσετε εύκολα να τις ξεπεράσετε. H ίδια ακριβώς σε-λίδα θα δημοσιεύεται σε κάθε τεύχος του περιοδικού, με σκοπό ν� αποτελεί ένα άμεσοβοήθημα για τους καινούργιους κάθε φορά φίλους του κομπιούτερ. Eλπίζουμε ότι θαβοηθήσει και εσάς να ξεπεράσετε τους πρώτους φόβους και δισταγμούς που συχνάσυνοδεύουν τους νεοφώτιστους στο χώρο αυτό και σας ευχόμαστε �καλώς ήλθατεστον κόσμο των κομπιούτερ�.

Θα ξεκινήσουμε μελετώντας τηλειτουργία του μικροκομπιούτερ καιστη συνέχεια θα εξετάσουμε τα επι-μέρους τμήματα που αποτελούν τομηχάνημα.

Ένας μικροκομπιούτερ δέχεταιαπό το χειριστή του πληροφορίες,τις EΠEΞEPΓAZETAI και στη συνέ-χεια αποθηκεύει τ� αποτελέσματατης επεξεργασίας ή τα παρουσιάζειστο χειριστή. Oι πληροφορίες αυτέςονομάζονται διεθνώς �DATA� και συ-μπεριλαμβάνουν αριθμούς, γράμμα-τα και ειδικά σύμβολα που μπορούννα διαβαστούν από τον άνθρωπο.Παρά το γεγονός ότι ο κομπιούτερδέχεται τα στοιχεία αυτά (και παρου-σιάζει τ� αποτελέσματα στο χειριστήτου) σε κάποια �ανθρώπινη� γλώσ-σα, η επεξεργασία και η αποθήκευ-σή τους από το μηχάνημα γίνεταιαφού μεταφραστούν σ� ένα είδοςηλεκτρονικού κώδικα που ονομάζε-ται ΔYAΔIKOΣ, επειδή αποτελείταιαπό τους συνδυασμούς δύο μόνοστοιχείων, του μηδέν και της μονά-δας. Έτσι, στους περισσότερους κο-μπιούτερ, οποιοσδήποτε χαρακτή-ρας ή σύμβολο μπορεί να παραστα-θεί από 8 �δυαδικά ψηφία� (BITS) τοσύνολο των οποίων αποτελεί έναBYTE. Ένα τέτοιο byte μπορεί συνε-

πώς να παίρνει τιμές που ξεκινούναπό 00000000 και φτάνουν σε11111111 (δημιουργώντας έτσι ένασύνολο 256 διαφορετικών συνδυα-σμών). Για να μην υπάρχει σύγχυση(επειδή καθένας θα μπορούσε ν�αποδίδει σε κάθε συνδυασμό οποιο-δήποτε γράμμα, αριθμό ή σύμβολοήθελε), υπάρχουν σήμερα ορισμένααναγνωρισμένα συστήματα κωδικο-ποίησης, όπως το ASCII (AmericanStandard Code for Information Inter-change). Ως ένα παράδειγμα τουκώδικα αυτού αναφέρουμε ότι ο �αν-θρώπινος� αριθμός 5 αντιπροσω-πεύεται στο ASCII από το byte00110101 - ένας συνδυασμός εξαι-ρετικά πολύπλοκος για τον άνθρωποαλλά πολύ απλός για τον κομπιούτερ(που είναι σε θέση να αναγνωρίσειτις διαφορές μεταξύ του μηδέν καιτης μονάδας σαν διαφορές ηλεκτρι-κού δυναμικού).

O κομπιούτερ επεξεργάζεται ταστοιχεία που του παρέχει ο χειρι-στής εκτελώντας διάφορες αριθμητι-κές πράξεις ή συγκρίνοντάς τα μεάλλες πληροφορίες. H τελευταία αυ-τή λειτουργία τού επιτρέπει να�παίρνει αποφάσεις� και να δίνει έτσιτην εντύπωση ενός ευφυούς μηχα-νήματος. Για να πραγματοποιήσει

όμως τη λειτουργία αυτή, ο κομπιού-τερ πρέπει να έχει τροφοδοτηθεί μ�ένα �σύνολο οδηγιών� που να τουυποδεικνύουν τι θα κάνει. H λίστααυτή των οδηγιών (που μέσα στομηχάνημα αποθηκεύονται στη μνήμημε τη μορφή πολλών bytes) ονομά-ζεται ΠPOΓPAMMA και μπορεί να δο-θεί στον κομπιούτερ είτε στη �μητρι-κή γλώσσα του� (KΩΔIKAΣ MHXAN-HΣ) είτε σε μια πιο �ανθρώπινη�μορφή, που θα πρέπει στη συνέχειαο κομπιούτερ να μεταφράσει στοδυαδικό σύστημα. Oποιαδήποτε τέ-τοια γλώσσα που βρίσκεται πιο κο-ντά στον άνθρωπο παρά στη μηχα-νή ονομάζεται �YΨHΛOY EΠIΠE-ΔOY� και απαιτεί λιγότερη προσπά-θεια από τον προγραμματιστή. (Aπότην άλλη μεριά, όμως, επειδή ο κο-μπιούτερ θα πρέπει να μεταφράζειτα στοιχεία αυτά στο δυαδικό σύστη-μα, ένα πρόγραμμα γραμμένο σευψηλού επιπέδου γλώσσα είναι πά-ντα πιο αργό απ� ό,τι ένα γραμμένοσε κώδικα μηχανής.)

Σήμερα υπάρχουν πολλές γλώσ-σες υψηλού επιπέδου όπως ηFORTRAN, η COBOL, η PASCAL, ηBASIC, η PILOT, η FORTH και άλ-λες, καθεμιά από τις οποίες παρου-σιάζει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηρι-

H ΣEΛIΔA TΩN APXAPIΩN

στικά. Mία από τις δημοφιλέστερεςγλώσσες στους μικροκομπιούτερ εί-ναι η BASIC, μια αρκετά απλή γλώσ-σα που επιτρέπει στον καθένα ναμάθει προγραμματισμό εύκολα καιγρήγορα. Oι εντολές του προγράμ-ματος δίνονται από το πληκτρολόγιοκαι στη συνέχεια καταχωρίζονται στημνήμη του κομπιούτερ. Όταν πάρειτην εντολή να εκτελέσει το πρόγραμ-μα, το μηχάνημα χρησιμοποιεί έναν�μεταφραστή� που μεταφράζει τηγλώσσα υψηλού επιπέδου σε κώδικαμηχανής και μεταβιβάζει το πρό-γραμμα στον επεξεργαστή για τα πε-ραιτέρω.

Περνώντας τώρα στο σύνολο τωνδιαφόρων τμημάτων που απαρτίζουντην υλική υπόσταση του κομπιούτερκαι που φέρονται κάτω από τη γενικήονομασία �HARDWARE� (σε αντίθεσημε τα διάφορα προγράμματα πουονομάζονται �SOFTWARE�), βλέπου-με ότι η �καρδιά� του μικροκομπιού-τερ είναι η KENTPIKH MONAΔAEΠEΞEPΓAΣIAΣ (Central ProcessingUnit - CPU). H CPU αποτελείται απόέναν μικροεπεξεργαστή που είναιυπεύθυνος για όλους τους υπολογι-σμούς που πραγματοποιεί ο κομπιού-τερ και που χρειάζεται μια μνήμη πά-νω στην οποία καταχωρίζονται ταδιάφορα στοιχεία καθώς και το πρό-γραμμα του κομπιούτερ. Γενικά οι μι-κροκομπιούτερ διαθέτουν δύο ειδώνμνήμη, τη RAM (Random AccessMemory - Mνήμη Tυχαίας Προσπέλα-σης) και τη ROM (Read Only Memo-ry). H RAM αποτελεί ένα σημειωμα-τάριο πάνω στο οποίο η CPU μπορείνα γράφει και να σβήνει ανάλογα μετις ανάγκες του κομπιούτερ. Eπειδήόμως τα περιεχόμενα της μνήμηςRAM χάνονται κάθε φορά που ο κο-μπιούτερ παύει να τροφοδοτείται μερεύμα, είναι απαραίτητη η ύπαρξημιας μόνιμης μνήμης πάνω στηνοποία ο κατασκευαστής του κομπιού-τερ καταχωρίζει μια σειρά στοιχείωναπαραίτητων για τη λειτουργία τουμηχανήματος (όπως το �μεταφραστή�από γλώσσα υψηλού επιπέδου σεδυαδικό κώδικα). Eπειδή η CPU μπο-ρεί μόνο να διαβάζει τα περιεχόμενατης ROM, χωρίς να μπορεί να τα με-ταβάλλει, γι� αυτό η τελευταία παρο-μοιάζεται (σε αντιδιαστολή με τηRAM) μ� ένα βιβλίο. Yπάρχουν σήμε-ρα στο εμπόριο ειδικά προγραμματι-ζόμενες μνήμες ROM (PROM) καθώς

και EPROM, PROM, δηλαδή μνήμεςπου μπορούν να �σβηστούν� και ναξαναγραφούν. Tέτοια πρόσθετα εξαρ-τήματα αυξάνουν σημαντικά τις δυνα-τότητες ενός κομπιούτερ, αλλά στοιχί-ζουν αρκετά.

Eπειδή όπως είπαμε η μνήμηRAM χάνει τα στοιχεία που έχουν κα-ταγραφεί σ� αυτήν κάθε φορά πουβγάζουμε τον κομπιούτερ από τηνπρίζα (με αποτέλεσμα να �εξαφανίζο-νται� προγράμματα και πληροφορίεςπου μπορεί να χρειάστηκαν πολλέςώρες δουλειάς για να επινοηθούν καινα �περαστούν� στον κομπιούτερ), γι�αυτόν ακριβώς το λόγο δημιουργή-θηκε η ανάγκη για κάποιον μηχανι-σμό που θα μπορούσε να συγκρατείτέτοια στοιχεία σε μια πιο μόνιμημορφή. Σήμερα τη λειτουργία αυτήέχουν αναλάβει οι κοινές KAΣETEΣMAΓNHTOΦΩNOY, οι εύκαμπτοι δί-σκοι (ΔIΣKETEΣ) και οι �ΣKΛHPOI�ΔIΣKOI. Έτσι, ένα συνηθισμένο κα-σετόφωνο μπορεί να χρησιμοποιηθείγια να μετατρέψει μια σειρά πληρο-φοριών σε ηχητικά σήματα που κα-ταγράφονται στην κασέτα και πουαργότερα μπορούν, με μια αντίστρο-φη διαδικασία, να ξαναπεραστούνστον κομπιούτερ.

Tο σύστημα αποθήκευσης στοι-χείων σε κασέτα, αν και εξαιρετικάοικονομικό, παρουσιάζει μια σειράμειονεκτημάτων, όπως τη μεγάλη κα-θυστέρηση που παρατηρείται ότανθέλουμε να �φορτώσουμε� κάποιοσυγκεκριμένο στοιχείο από την κασέ-τα στον κομπιούτερ. Έτσι σήμερα τοπιο δημοφιλές σύστημα που χρησι-μοποιούν οι μικροκομπιούτερ για τηναποθήκευση στοιχείων είναι η δισκέ-τα, που επιτρέπει πολύ γρήγορα�προσπέλαση� οπουδήποτε και ανβρίσκονται καταχωρισμένα τα στοι-χεία που ψάχνουμε. Όπως όμως ηκασέτα χρειάζεται ένα κασετόφωνογια να λειτουργήσει, έτσι και η δισκέ-τα απαιτεί έναν ειδικό μηχανισμόπου ονομάζεται �disk drive� και πουσήμερα κοστίζει ένα σημαντικό ποσόχρημάτων. Aκόμα ακριβότερο από τοσύστημα της δισκέτας είναι το σύ-στημα του λεγόμενου �σκληρού� ήάκαμπτου δίσκου, η χρήση του οποί-ου περιορίζεται για την ώρα στουςμεγάλους κομπιούτερ.

O εκάστοτε χειριστής ενός κο-μπιούτερ πρέπει να έχει φυσικά τηδυνατότητα επικοινωνίας με το μη-

χάνημα. Aυτό επιτυγχάνεται μέσω δύοεξαρτημάτων, του ΠΛHΚTPOΛOΓIOY,που χρησιμεύει για να �μιλάμε� εμείςστον κομπιούτερ, και της «MON-AΔAΣ OΠTIKHΣ AΠEIKONIΣHΣ»(Visual Display Unit - VDU), που εί-ναι συνήθως η οθόνη μιας τηλεόρα-σης ή ενός μόνιτορ και που χρησι-μεύει για να �μιλάει� ο κομπιούτερ σ�εμάς. Eκτός όμως από τη VDU, οκομπιούτερ έχει τη δυνατότητα νακαταγράψει, μέσω ενός EKTYΠΩTH,διάφορα στοιχεία σε χαρτί, δίνονταςέτσι στο χειριστή του ένα �HARDCOPY� των πληροφοριών αυτών.Eδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότιτο σύνολο των εντολών και πληρο-φοριών που δέχεται ο κομπιούτερμέσω του πληκτρολόγιου ονομάζεταιδιεθνώς �INPUT�, ενώ το αποτέλε-σμα της επεξεργασίας που πραγμα-τοποιεί το μηχάνημα στα στοιχείααυτά και που προσφέρει στη συνέ-χεια στο χειριστή ονομάζεται �OUT-PUT�. O κομπιούτερ μπορεί να δέχε-ται και να μεταβιβάζει πληροφορίεςστον εκτυπωτή ή σε κάποιο άλλοπεριφερειακό με δύο τρόπους: �ενσειρά� και �εν παραλλήλω�. Oι δια-φορετικές αυτές μέθοδοι επικοινω-νίας απαιτούν και διαφορετικού εί-δους �INTERFACE� (εξαρτήματα πουεξασφαλίζουν τη σύνδεση μεταξύτου κομπιούτερ και του περιφερεια-κού). Έτσι για επικοινωνία �εν σειρά�χρησιμοποιείται συνήθως το RS232interface, ενώ για επικοινωνία �ενπαραλλήλω� ιδιαίτερα δημοφιλές εί-ναι το interface τύπου �Centronics�.

Προτού κλείσουμε τη σύντομηαυτή εισαγωγή στην ορολογία τωνμικροκομπιούτερ, θα πρέπει ίσως ν�αναφερθούμε και στην έννοια του�MODEM�. Ένα modem (modulator-demodulator) προσφέρει στον κο-μπιούτερ τη δυνατότητα να... επικοι-νωνήσει μέσω του τηλεφώνου μ�έναν άλλο κομπιούτερ που διαθέτειεπίσης modem και ν� ανταλλάξει μαζίτου πληροφορίες. Eπειδή το modemπρέπει να συνδεθεί με το τηλεφωνι-κό σύστημα, τα τελευταία χρόνιαέχουν εμφανισθεί διάφορες τροπο-ποιημένες μορφές (ACOUSTICCOUPLER) που επιτρέπουν να γίνε-ται μια τέτοια �τηλεφωνική συνδιάλε-ξη� χωρίς ν� απαιτείται άμεση ηλε-κτρική σύνδεση με το σύστημα τουτηλεφώνου. !!

61

OΔHΓOΣ AΓOPAΣ

AΘHNA

� ABACUSΣταδίου 513214847(BASIC 4)

� AΘHNAΪKH COMPUTERLANDE.Π.E.Mεσογείων 320 Aγία Παρασκευή6529699(Apple, Epson, Anadex, Axion,Corvus)

� AΛΓOPIΘMOΣΣυγγρού 1839345858(Cromemco, IBEX)

� ANACOBαλσαμώνος 16469007(Apple)

� AΞAPΛHΣ A.E.Aκαδημίας 96-983615483(Sord)

� ATHENS COMPUTER CEN-TERΣολωμού 263609217(Commodore, Tandy, Sinclair,Apple, Texas Instruments)

� A.T.C.Aσκληπιού 93629212(Exidy)

� BLA-BLA ELECTRONICSTαναΐδος 422525139(Superbrain)

� C.A.C. Aρκαδίας 297798868(Cromemco, Compucorp)

� COMPEX HELLASXατζ. Mεξή 97239445(Cado, Prodata)

� COMPUTECΘησέως 469521344(Goupil, Victor Lambda)

� CONTROL INFORMATIONSYSTEMSAκτή Θεμιστοκλέους 1244526375(Cromemco)

� C.S.D. A.E.Bουκουρεστίου 203642795(Motorola Codex)

� DATAMEDIAΣαρανταπόρου και Φωκαίας,Πειραιάς4819815(Diablo Xerox)

� DATAQUESTEρατοσθένους 187010364(Questar)

� DIGITAL ELECTRONICSAιμ. Bεάκη 56, Περιστέρι5743815(Περιφερειακά)

� ΔYNAMKOTοσίτσα 18831198(Commodore, Athena, NorthStar Exidy)

� E.C.S. A.E.Eρμού και Φωκίωνος 8, Σύ-νταγμα3225426(Sinclair, Apple, Zenith, Digital,IBM personal computer)

� EΛΛHNIKH BIOMHXANIAHΛEKTPONIKΩN YΠOΛOΓI-ΣTΩNΓράμμου 3, Παπάγου6512567(Continental)

� ELECOMPΣυγγρού 2629514944

(Zenith)

� ELECTROHELLASMαρ. Zέας 83, Πειραιάς4511087(Superbrain)

� E. MΠAΦAΛHΣMεσογείων 637751474(Canon)

� ZILOG MICROSYSTEMSΔημοφώντος 643469006(Zilog)

� HΛEKTPOBIOMHXANIKHΠαπαρηγοπούλου 33640719(Atari)

� HΛEΣΔημοκρίτου 396448915(Alphatronic)

� GIGATRONICSΦίλωνος 97-994190875(Gigatronics)

� GRUNDYMεσογείων 2746525317(New Brain)

� I.M.S. COMPUTER E.Π.E.Aγ. Σπυρίδωνος 6-87518444(Sentinel)

� INFO-QUESTΓέλωνος 96411532(Computhink, Minimax)

� KAPAΓIANNHΣ A.E.Oμήρου 83230303(Hewlett-Packard)

� KOΛIOΠOYΛOΣ ELECTRO-NICS E.Π.E.Λ. Aλεξάνδρας 568211354(Tandy)

� MAKEΔONIKA HΛEKTPO-NIKA A.E.Tζωρτζ 103609571(Mostec - Rockwell)

� MARKAL A.E.Bουλή 353232618(Kendal Computers, Victor9000, Commodore, Diablo,Centronics)

� MEMOX ΓOYTOΣ HΛEK-TPONIKHBασ. Σοφίας 827778680(Commodore)

� MICRODIGITALΠατησίων 143625383Mεσογείων 743605842(Osborne 1)

� MICROSYSTEMS E.Π.E.Σολωμού 343619703(Tandy)

� MΩPAΪTHΣ - ΛAΣKAPHΣA.E.Λ. Kηφισσού 22 & Kαβάλας5134311(Alto Computer Systems)

� OLIVETTI HELLASΘυατείρων 3, Nέα Σμύρνη9343435(Olivetti)

� OLYMPIC B.M.Λ. Aλεξάνδρας 528224483(Commodore, Texas Instru-ments)

� ΠOYΛIAΔHΣ KAI ΣYN.Kουμπάρη 53624170(Texas Instruments)

� P.B.C. EΛΛAΣ E.Π.E.Kηφισίας & Λάμψα 16929284(Superbrain, Compustar)

� PHILIPS EΛΛHNIKH A.E.DATA SYSTEMSΣυγγρού 549215311(Philips)

� RAINBOWEλ. Bενιζέλου 1849416087(Apple)

� ROBODATAΣκουφά 32

3634504(CTM)

� SEA AΛBANOΠOYΛOIΦειδιππίδου 8-107779483(Genie)

� SEMICON - Γ. ΓIAΛ-ΛOYΣHΣ O.E.Aιόλου 1043253626(RCA Cosmac)

� SOFRAGEM E.Π.E.Συγγρού 36-389220095(Περιφερειακά Apple, Epson,Anadex, Axion, Corvus)

� SYSTEMAMεσογείων 2596719722(Data General)

� ΣYΣTHMATA MIKPOKOM-ΠIOYTEPEλ. Bενιζέλου 719589862(Industrial Microsystems DigitalResearch)

� ΣYΣT. OPΓ. HXOPAMAMεσογείων 637705486(Sirius)

� TECHNODATAIπποκράτους 583604672(Robotron)

� TEΣK E.Π.E.Aριστοτέλους 368821468(Vector Graphics Inc.)

� TANIS DATA SYSTEMSΣυγγρού 1069224775(ABC 80 LUXOR)

� XAPITATOΣ O.E.NATIONAL SEMICONDUC-TORΠλ. Kολωνακίου 183619379(Tandy)

� XPONAIOΣ A.E.Iπποκράτους 263639463(Sharp)

� UNIDATA A.E.B.E.Aβέρωφ 95226292(Sanyo, Sentinel)

EΠAPXIA

� COMPUTER HOUSEAράτου 21

270166Πάτρα(Apple)

� ΔYNAMOPΦIKHMητροπόλεως 44271193Θεσσαλονίκη(Apple)

� GENERAL SYSTEMSΠρομηθέως 1518242Θεσσαλονίκη(Vector)

� INFOKRETA EMΠOPIKHE.Π.E.Mουρέλου 5283990Hράκλειο(Apple)

� PROGRAM E.Π.EX. Tρικούπη 2634301Iωάννινα(Apple)

� ΠAXYΓIANNHΣ N.Aριστοτέλους 26283990Θεσσαλονίκη(Apple)

ANTIΠPOΣΩΠOI KATAΣTHMATA

62

H σελίδα αυτή αποτελεί έναν συνοπτικό οδηγό της ελληνικής αγοράς μικροκο-μπιούτερ που πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει πολύ τους αναγνώστες του περιοδικούπροσφέροντάς τους στοιχεία για τις διάφορες αντιπροσωπίες και τα �ComputerShops� της χώρας μας (διεύθυνση, τηλέφωνο κ.λπ.) καθώς και τα μοντέλα μικροκο-μπιούτερ που διαθέτει κάθε κατάστημα. O πίνακας αυτός θα δημοσιεύεται ανανεωμέ-νος σε κάθε τεύχος του περιοδικού στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειάς μας ναενημερώνουμε τους αναγνώστες μας όσον αφορά στις πιο πρόσφατες εξελίξεις στηναγορά μικροκομπιούτερ στην Eλλάδα.

Παρακάτω ακολουθεί ο κατάλογος των αντιπροσωπιών και Computer Shops σεαλφαβητική σειρά, ενώ μέσα στην παρένθεση αναφέρονται τα προϊόντα κάθε κατα-στήματος.

ANA-KOINΩΣHΠαρακαλούμε

τους αντιπροσώπουςπου δεν περιλαμβά-νονται στον οδηγόαυτό, να μας ενημε-ρώσουν για τη διεύ-θυνσή τους και για ταπροϊόντα που διαθέ-τουν, προκειμένου νατους συμπεριλάβουμεστην επόμενη αναθε-ώρηση του καταλό-γου.

Computer για όλους 1/1/1983

Documents

Transcript of Computer για όλους 1/1/1983