O > i6 .

15/F. t. Q^S.DISSERTATIO ACADEMICA,

DE

CLADEFABIORUM.

Quam,Conntiente Ampli,Senatu Philo/oph.

In Regia, Academia, TDpfahenfi,P R AiS ID

V1R0CELEBERRIMO,

Mag. T R EKERMAN,

Eloquent. PROFESSORE Reg. & Ordin,PROGRADU,

Publica bonorum difquifitioni modeftefubmittitAlumnus Regius, ,

JOHANNES GUMER,SMOLANDUS.

In Auditor. Carolino Maj. die 16 Maji,Anni MDCCXLIII.

Horis, ante meridiem^jolitis.

UPSAEUE imprefl.

VIRO dmodum endo atque frzciariimo,MagNICOL COLLIANDRO.PASTOR! in Elghuk meritiffimo, & adjacentis

diftritus PRPEPOSITO adcuratiffimo.

VIRO Admod. Reverendo atque Rrzclarijjlmo,Mag.SVENONI MALMERO,

PSTPOSITO ac PASTORI ia Nottebjckvigilantiiiimo.

VIRO Rl'urimum Reverendo atque Rrteclariffimo^Mag. LAURENT SJSSSaoi/PASTOR! in Forsheda, Bredaryd & Thorikinge

meritiffimo..

PROdOlORIBZlS ac FAmORlROS

IN pigntis gratiffimi aiiimi ob Mniimera Verarbeneficia, Nominibus Veflris leviffimas haice lucupiatis easdem, humillimus oro , qua me ipffim femperVefirorumque omniumincolumitate fida nuncupare vo-

Admodum Riurimum Reverendorum ac

Cultor ob fei*

JOHAN

VTR Amo. Reverendo atque frchviJJiiM-,Mag CAROL. T1LIANDRO,Eccleiix Jnnecopeniis PASTORI digniiiimo, Vici-nique diitriTus PRA3POSITO vigilantifiimo, RegimeibidemScholz Trivialis INSPECTORI adcuratiiiimo.

VIRO Admodum Reverendo atque PraeclaritmoMag. ANDERE WIESEL,

Eccleiiarum, quae Deo colliguntur, in Moheda,hr 8eAneboda, PASTORI digniiiimo, & Territorii Al-

beniis PRAEPOSITO adciiratiilimo.VIRO PrxclariJJtmo,

Mag.JOSEPHO KIELLMAN,Graecse Linguse in Reg.GymnaCWegiion.LECTO^

RI meritiiiimo, Coniiilorii ADSESSORIdexterrimo.

ut certisrnis, itct Aternum colencUsj fafpiciendis*

Patroni Opttmi, niillo non tempore, in me co3IataTbrationes Academicas dicare volui, debui. Sed exci-excipere confueviitis, fronte mitiffima. Pro Veftrmta nunquam deiiftet,PrzdariJJmorwn NOMINUM VESTRORUM

vantiflTmusGuMeRk

SLOTTS - BOKHLLARENOCH

RD M A N NENUti Upfala Stad,

Adel och Hbgacktad,Herr NILS KYRONIS,

Min Hgtrade Gynnare.

Min tanke r ei nu, at rttlig fkildra afDen gunit, Herr Rdmanen mig fa ymnigt tcktsbewifa

I jnnga r, och den p tjenligt ftt at prifa:Wirt fkulle dermed fnart min talknit g i qwaf.Mit upft endaft r, at kunna hr framte

Et prof af wrdfamt finn3 fr al rtedder mdaOch godhet itor. Tils jag hn famkats bland the dda,

Skal framgent man hos mig en tackfam hog f fe.Tag d benget up, Herr Rdman, jag hgt ber

En ringa finnets tolk: af mig fkal troget nikas,At Eder wlgng m, fom Lager, ftdfe grnikas:

Thetmngen, jemte mig, fulbordat gerna fer.Adel och Hogacktad

HERR SLOTTS-BOKHLLARENSOCH

RDMANNENS >

dmjuke tjenareJohan. GuMs.

mtfam imperium, inde ab in-2( ;t a, n u xis magnisque implicinun iufTe bellis, &quo, adcre-icente ttesj potentius, hoc plu-rii/us. inviiius, ex hiiioria illorumt oti o um certo quilibet colligerepoteft. Non igitur tantopere mi-randum, fi eo, per fortuna; nunc

laetiorem, nunc triiliorem faciem fuerit deventum, utquatuor gentes prope vicinse, Volfciputa, quiVejen-tesque, quibuscum Etrufci, non tam amore Vejentumexcitati, quam odio, quo in Romanum nomen acerbif-fimo ferebantur , fe conjunxete, uno eodemque anno*-populum hunc Latialem bello adgreiTuri. Ita hac de reDionyfius HalicarnaiTeus a): Lucio EEmilio, Caj9 SercilioConfulibus, (annus erat 276) Romarn riuntiatum

a ) O ( Hfraliunde nuntiabatur totam Etruriam in beUum confpiraffe>totnmunesque fuppetias Vejentibus dccrevifje. Confwe-vant enim ad eorum opem Vejentes, quum fuis viribustxfcindere caflellum non poffent j obfeerantes per cognatio*nem & amieitiam totque bella communibus aufpiciis geflaut borwn omnium memores , hello fejuvarent contra po-pulum Romanum: quippe qui pro tota Etruria oppofiti ,manans a Roma bellum, objeBu fuo, a cunBis populrt-bus repellerent. Quibus rationibus Etrufci perfua, pro-miferunt eis, quantum petebant, auxiliarem exercitum.PoiTent quidem hoec mala, ab hoftibus intentata, figni-ficandis adverfis Romanorum fatis fufficere: quis enimnon videt, ibi multa circumfpedione muitaque cura o-pus effe, quatuor hoftes, fat prsepotentes, conjurata vel-uti vi, ubi laceiTunt, adoriuntur, adque portas urbisadftant. Sed, quod luduofiflimum erat, internis fimulrixis atque diflidiis , quibus triftius nihil, nihilque pe-ililentius in civitate unquam exeogitari poteit, usque-quaque refertiffima erat tum respublica Romana. Milites,quorum manibus , fide ac induiiria, defiderata de hoili-bus vidoria reportaretur, imperatoribus dido non au-dientes, fub ipfo conflidu, preelio difeeffere. Haecfingula non reticet Livius proximo hello, inquit, inipfa acte, in ipfo certamine, confenfu exercitus traditamultro viBoriam viciis JEquis: figna deferta, imperato-rem in acte reliBum, injujfu in caftra reditum. HincConfules Romani, ut pergit idem c) nihil prxterea aliud,,quam fuas vires, fua arma howebant, memoria pejimiproximo hello terrebantur, nerem committerent eo, ubidu

) ( - 8mularet-, infelici licet fucceiTu , de quo infra, bellum ,privato fumtu opibusque, adverfus Vejentes fufepit. E~gregie hane eandem rem , ut multa, tangit Livius d)fabia gens fenatum adit: conful pro gente loquitur: ajji-duo magis, quam magnoprffidio , ut fcitis, Patres Con-fcripti, bellum Vejens eget. Vos aliabea curate : Farbios hoftes Vejentibus date. AuEtoresfumus, tutam ibi marjeftatem Romani nominisfore. Noftrum id nobis, velutja-miliare, bellum, Fabi privato fumtu, gerere in animo efl.Respublica & milite illic pecunia vacet. Hujus veroFabizG entis Claem, triiliffimo belli fufcepti exitumemo-rabilem,B. L. ut benigne interpretetur, eil, quod non mi-iius mente, quam calamo, reverentise pleno, rogamus.

a) IJb. IX. Cap. i. b) Lib. II. C. 44. c) Lib. ILCap. 4J. d) Lib. II. Cap. 47.

j. n.Gentem Fabiorum cognomen fuum ex re ruflica,

nempe a Fabarum fatione, accepiiTe, adflruere non du-bitamus. Sicut & alii haud inferioris fortis viri, Cicerones, Pifones, Lentuli, Agricolae, ob ciceres, pifa,lentes, agrorumque eulturam, generofum familias nomenobtinuere. Sunt, fateor, qui Fabios zfodiendo, eo quodper foffas venandi morem induxerunt, Fodios primum ,poilea Fabios didos fuiile, ilatuant. Sed hane fenten-tiam tanto minus noilram facimus, quanto brevlor adveram nominis originem inveniendam nobis via daturKtum quippe eft, veterum Romanorum prsecipuas di-vitias opesque in agris conftitiffe; unde fequitur, eoSmaximam in iis collocaiTe operam, & ejusmodi res lu-bentiflime tradaiTe, quas agris concrederent, quo ex fa-tis frudus haurirent uberrimos. Prro habuit haec fa-miliafexprascipue ftirpes, quarum Prima eil, qui Vibu-ianiy (a Vibone forfan oppido, quod in Brutiis condi-ditHercules) didi.Hinc Poetse a) Herculei dicuritur:

A pri*

* HR ) o ( S.privataque caflra penates

Herculei implevere, domo (admirabile) ab umPatritius junis exercitus ibat in armis,

iAltera eorum, qui Ambufli (audore Fefto, a FabioEburno,quodfulmineambuilusiitj. Tertia, qui Maximi a Q. Fa-feio, qui judice Livio b) ideo Maximus didus,quodfimulfoncorditf cauafmulne Immillimorum inmanu comitia effent, omnemjorenfem turbam excretam in quatuor tribusxonjecitj urbanasque eas appellavit. Adeoque eam rem ac-teptam gratis animis, ut Maximi cognomen, quod totvifforiis non pepererat, hac ordinum temperatione pare-ret. Quarta, qui Piores, a Ql Fabio, C. F. qui primus tedem falutis pinxit, vid. PJinius c). Quinta, quiButeones: Poflrema eorum, qui Dorfones nominati funt.Et hasc Fabia gens iis virtutibus inftruda ac munita femper fuit, ut non pauci eorum fumma munia bonoresquean civitate Romana confequerentur. A Iii confulatum te-oiuerunt; al ii interreges creati Fint; alii tribuni mihturnplebisque, nonnulli Magiftri Equitum, Praefedi urbis ,.Pontibcis Maximi, multi Proconfulis, iEdilis Curulis,Decemviri muneribus funt defundi. Et dubito , an ho-noratior apud Romanos unquam fuerit titulus, quem ul-kjshorum aut non ambierit, aut non reapfe fuftinuerit.

a) SiHus Jtalicus Lib. VII. b) Lib. IX. Cap. Af.0 Lib. XXXV. Cap. 4.

. IILFortitudinis bellicse exempla pnebet ferae ha;c Fabia

gens pofteritati magnp commendanda opere. Nam, quan-tumvis pauci, pro falute totius populi Romani, cum Ve-jentibus dimicare non detredavere. Non deterrebat eosmuititudo hoftium; nec, quod mireris, audebant Ve-jentes Fabios opprobriis addcere, cum tarnen antea Romanos innnitis contumeiiis exagita/lent; quippe quodlvidebant eos in pugnam fpei irarumque ire plenifllmos.

Adef

4M ) c ( Mt sdeo vero fortes ac ftrenui fuere , ut quilibet eoruraivel Praetoris nomine excelientiflimi dignus judicaretuxvHinc eleganter Ovidius );

Egreditur caftris miles generofus ab isdem qujs tiux fieri quilibet aptus erat.

St Sicilius Italicus b):Nofce Fabios certamine ab um. \

Vejentwn populi violata pace ?iegabant 1Acceptare jugum, ac vicino Marte ferebantAd portas bellum.

Tantum vero periculum vix unquam fuiiTent adituri, ni*ii amore patriae du&i, publicam tranquillitatem uniusgentis vitae praeoptaffent. Satis nervofe Livius r) deeorum amore loquitur: manat tota urbe rurnor, familiamunam fubiijj civitatis onus. Vejens bellum in privatumcuram , in privata armaverfum. Et Poeta d):

Una domis vires & onus fufceperat urbisj, Sumimt gentiles arma profejj manus.

Hinc non mirandum, cur ingentes gratice illis atae ilnt*cur Fabios ad ccelum laudibus ferant, cur in templis o-culisque Deorum voveaiit precenturque, ut illud agmenfelix fauitumque mittatur, ut fofpites brevi in patriamad parentes redeant ac reiiituantur. Fateor equidem o-mnes- in republica cives , in communi prsefertim calami-taite , obfcri&os effe, ad acerbiffima quaevis pro patrifcfubeunda; mihi tarnen concedatur, necefle eit, non u-nam familiam unamque domum iolum obligari ad vi-tam pro patria profundendam. Temerarium fane &.vitiofum hoc eorum fatdum dicerem, niii Romani a*J-iis tum diftritfli fuiilent bellis, quae fatis laboris, ftu-dii fumtusque, fl feliciter expedirentur, poftularent.Neceffitatis igitur telo adaii, Fabii, fuam reipublicae.pneclaram locarunt operam, eo majoris faciendm, quOminori pretio condueeretur. Felix igitur civitas 3 quseI . cives

) c *.cives -allt, & fortes, & opibus ahundantes.

aJ Lib. Faftor. IL bj Lib. VIL c) Lib. II. C.. d) u*V7. Lib. Faor. II.

$. IV.Quam vellem heic hiftori Fabian Flum abrumpe*

re, quo Fabiinominis gloria, nonnullis infortunii ma-culis tandem infufcata, perpetuo poffet collueere ; verum, quum non boni ni hiilorici, veritatem reticere,quantumvis non omnibus illa arrideret, feriem rei quo-ad per imperatam mihi brevitatem licuerit, continuabo.Scilicet, quod dolendum, Fabiorum fortitudo pari cumprudentia non fuit conjun&a / adeoque in varia vitia,interitum illis minitantia, delapfi funt. Primum enimob continuos fucceifus, fuperbia elati, longius, quamvel opus , vel confultum erat, progrediebantur, hoili-busque contemtis, fibi, fuisque armis plus jufto con-fidebant. Hnjus rei luftuofum, fed verum perhibetteftirnonium Ovidius a):

Ecce, velut torrens, undis pluvialibus auBus,Aut nive, qu Zepbyro viffa tepente fluit,

Per fata perque vias fertur, nec^ ut ante folebatyRiparum claufhs margine finit aquas:

Sic Fabii latis vallem difiurfibus implentQuosque vident fpernunt. -

Sed quod hoftes non armis efficere potuerunt, infidiisftrulis perfecuti funt. Unde Pota b):

Sic iterum, ficJoepe cadunt ; ubi vincere aperteNon datur, indias armaque c

$ 4*1 )o(lex. ab Alex, d) duplicis juere generis; quidam faki& agendis rebus feHees, quidam atri triftique omine infames ac nefafti habiti y quibus qliquid moliri, aut noveerei ineeptare eventus exitiqlis erat. In bis exercitum con~Jcribere, legiones educere, manus cum boe conferere ,jponfalia inire, peregre prqficijci, aut quic niam public#,vel privatas rei moliri ineeptu fadum & exitiale cejlima-ru-it. Obfervatumjue fuit, wr qui h'ftes hello tentare,vel acies eo tempore, commttere curarenty rem innonme-dioere Vriculmi di crimenque adducerent, magno tofteaexitio conrecuto. Ejusmodi atri & infauili fuere , ut po-ilridie Calendas, Nonas, Idus &c. quibus Romani maxim is cladibus & infandis contumeliis funt adfeli. Dieig Febr. feu Idibus fadla eil clades Fabiorum, vid. Ro-fin. e) & Nieupoort /j. Dehacdie canit Ovidius^) huncin modum:

Haec fuit illa dies, />z Vejentibus arvisTer centum Fabii, eecidere duo.

Una dies Fabios ad bellum miferat omnes,Ad bellum mijfos abftulit una dies.

Fauca quoque decerpam de exitu, quem Fabii, hoc bellum animofe adeo fufeipientes , Rom habuere. Hiilo-ricorum plerique ferunt, eos infelici via a dextro Janoort Carmentalis, profe&os ad Cremeram filmen, ubiopportunus locus priidio communiendo vifus eil, per-veniffe. Hc porta poilea fcelerata dida eil ideo, quodFabii hi, per eam egredientes, infelici preelio miferandaq;nece interfedli fuerint. Unde Romani, fuperilitionimaxime dediti, hunc egreiTum id mali , eamque fatalemcladem portendiiTe fufpicabantur Nec aliter vidius bj:

Carmentis port dextro via proxima fano efl,Tre ver banc noli, quisquis ess omen habet.

{illa fama refert Fabios ex tfe trecentos.Frta vacat culpa ; fed tamen omen habet e).

Sic

Sic aptid Romanos alia loca, jcelerata di

) 6 ( m*partibus noftris faventes habeamus. Hos vero & in pri-mis memorabiles, recenfere, eorumque fententias ad-ferrenon pigebit: Livium e) primopono loco, cujus ver-bahsee funt: Fabii t ad,urnan omnes, praiumque ex-pugnatum. CCCVI perijje fatis convenit. Aurelium Vi-dtorem de viris illuftribusaudiamus/') Romarn, ait, cumadverjus Vejentes bellarent, eos fibi boftes familia Fabio-rum privato nomine depojcit, ej profei CCCVI, duceFabio Confule, fnerunt. Poftea Alex, ab Alex. g) cumenim trecenti ej fex Fabii uno agmine inde, b. e. portaCarmentali egrefji, contra Vejentes ad Cremeram acri-ter dimicantes, ad unum procubuiffent ejc.Et ex Potis fgepius citatus Ovidius b) :

Ter centum Fabii, ter cecidere duo.Hinc tuto colligendum efie exiftimo, numerum Fabio-rum non minorem fuifie, quam ter centum& fex.

d) Lib. I. C. ia. b) Benefic.Lib. IV. C. jo ej Lib. V.C. i. c) - loo. . d) Lib. II. ejVII. ) Lib. II. C. jo.f)Lib.XIV. e)Genial.DiesLib.ILC.C. h)Lib.Faftor.II.

f. VI.Hsec familia clariiTima, deque civitate Romana im-

mortaiiter merita, uno veluti temporis punfto, fret in-teritura , ni unus, qui per setatem puerilem arma ferrenondum poterat, domi fuiftet reli&us. UndeNafo a):Ut tarnen Herculeee fupereffent femina gentis,Credibile eft ipfos confuluijje Deos.

Flarn puer impubes, ej adhuc non utilis armis,Unus de Fabia gente rcli&us erat.

Hic adultior fa&us propagavit gentemFabiam; & licet poftea tam numerofa non fuerit, virtutibus tarnen clariflimiinde prodiere. Inter hos merito numerandus eft QJabiusCun&ator, cujus merita in patriam, fupra quam dici pof-fit, fuere iingularia. Nobis vero, brevitatiftudentibus,unam tantummodo rem, ab eo prseclare geftam, nomi-

nare

4K > C Hft friire fufficiat. Magnus hic in pace, nec minor in bello,quod ex callido ejus invento, quo in bello adverfusHan-nibalem ufus eil, vel maxime patet. Is enim prceliicom-mittendi occafionem nunquam dedit, fed patientia fua,moraque Hannibalem quietiorem reddidit, usq; dum fu-perior bello excederet, rebus adfliftis Romanorum com-,mutatis. Praeclare itaque Ennius:

Onus qui nobis cunando reftituit rem:Non ponebat enim rumores antefalutem.Ergo magis magisque niri nunc gloria daret -

Et Ovidius b):Scilicet ut poes olim tu, Maxime, nafci >Cui res cunBando reftituenda foret.

Fcile idcircoi conilat, unde Cunlatoris nomen adeptusfit Cb Fabius. At qui uberiorem cupit hujus clariflimi vi-rihiiloriam, adeat Ciceronem, Plutarchum & reliquos.

a) Lib. Faflor. II. b) Lib. citato.$. VII.

Quid de gente Fabia fentiendum fit, ex iis, quaftri&im breviterque diiTeruimus, jintelligitur: quemad-modum eadem opera conftare exiilimaverimus, quidipiis extrema acceleraverit. Ceterum objiciet nobis quis-piam: fterilem eiTe hanc hiiloriolam, & nullos plane exca fru&us percipi? Refpondetur: quod ex alia, veri Hominis, hiftori, capitur lucri, idem exdiac noilra pro-fluet: nempe, aliena experientia, fpeculi inilar, anteoculos nobis -ponit maculas non minus, quam venufla-tem publica* faciei, adeoque & fequendorum, & fugien-dorum in vita communi, fidam agit magiilram. Ideminhiiloriam Fabiorum, Romanae particulam, adprimeconvenit. Scilicet docet htec, bella caute eiTe fufcipien-da, iufcepta cautius gerenda, fi votis refpondebit belliexitus , qui in ancipiti eil, ut plurimum , loco. Prius,quid noilrivaleanthumeri, diligenter exploxabimus, quam

alios

r 4K jo( ti*alios in oertamen nobiscum provocemus: fieri namquefacilepoteft, ut, noftris viribus confidendo nimium, fpi-ritusque altiores fumendo, fortunae, hoftibus faventioriac plus patrocinanti, praeter opinionem, fuccumbamus.In belli cauftas adparatumque non meum jam e/t inquire-re: fanior Politica, ad regulas Juris Naturalis, rationis-que in qualibet republica, flatus, conformata, clariffimecommonftrabit, quid cirea bellum liceat, quid non ? Idinterim dico, quemadmodum in aliis rebus gravioribus;ka in hae permagnam requiri eircumfpedionem. In pri-mis cavendum, ne, jada femel belli alea , fernere deftatione noftra deeed-amus, neve, intempeftiva habendipraedteve cupiditate incenfi, ipfum ( negligamus. Lau-dandi funt Fabii, quippe qui pro patriae falute arma ca-pere norn grave duxerunt: ineo vero culpaodi, quod fibinon temperav.erint,quominus objeda peeora infedarentur,nihil fubeffe doli credentes. Quo fadum eft, ut inagroslonge lateque difperfi, multitudine hoilium circumiren-tur, trucidarentur, coniilio magis, quam armis devidi.Hinc veritas elucet faluberrimi, quod Athenienfibus o-km declit Themiftoples , monki., univers ee boftibuspares, di/perfos perituras a). Sie invida alioquin armahoftium iiifidiis haud raro cedunt: fic fis viribus,ihomines, plus jufto indulgentes, fpem ingentem

de reportanda vidoria, conceptam, turpiilimefallunt, difperdunt.

aj Com, Nep. vita Tbemifl. Cap. IV.X > G.