Γ i'

CARMEN TANT ARAN I,A R A B IC Ε ET SDETHICE.

CUJUS PARTEM I.VENIA AMPL. FAC. PHILOS. UPSAL.

PRjESIDE

Mag. GUSTAVO K Ν Ö SGR/EC. 1,1 TT. PROF. REG. ET ORD.

REG. SOCTET, SCIENT, GOTTING. LITTER. COMM, CONJUNCT®

*

MODESTE- PROPONIT

JOHANNES BÖRJESSONGOTHOBURGENSIS.

IN AUDIT. GUST. DIE I DEC. MDCCCXIII.Η. A. M. S.

'υ Ρ s A L I JE ι

EXCUDEBANT STKNHAMMAR ET PALMBLAD»REG. ACABEMGE TYVOGRAPHI.

IN

SACRAM REGIAM MAJESTATEM

MAGNJE FIDEl VIRO

REVERENDlSSIMO DOMINO

S. S. THEOL. BOCTORI

DIOECESEOS GOTHOB. EPISCOPO

MAX. VENER. CONSISTORII PR7ESIDI

GYMN. SCHOLARUMQUE ErHORO

REGII ORDINIS DE STELLA FOL ARI COMMENDATORI

ORDINIS REGIS CAROLI XIII EQUITI

ACAD. SUEC. OCTQDEGIMVIRO,

MAECENAS summe

Benignitatis, qua fruitus, meraor venerabundus Tibi consecro puerile hoestudiorum libamen meorum , heu ! quam leve indicium pietatis, qua gratumin Te calet meum peftus. - Meminisse me juvat annorum , in quibus, quaealma egenum fovit manus, eadem mihi, qua insistere fas est, monstravityiam ; in quibus hilarior Tuo patrociriio risit mihi vita et darum Tuumamabileque exemplum ad boni ac pulchri amorem allexit. Tanti numqu?mabolescet gratia benefaiii, atque ignoto quo loco vitam fallam , venerabiliscaraque Tui imago meum circumvolabit peflus, gratae mentis meas testis▼irtutisque magistra.

REVERENDISSIMI TUI NOMINIS

cultor devotissimus

JOH, BÖRJESSON.

(Quantum amoenum Helladis folum a deuila abhorret Arabi«gleba, tantum utriusque eiucet litteraturas difcrimen. Si haudinepte dixeris, litteraturam cujuscunque gentis ejusdem esfe cha-•radleris effigiem, vix fortius quiddam attuleris hujus eifati argu¬mentum, quam quod litferae hae, inter le comparatas, praebeant.Scilicet apud Indias gentes, in ipfo hiftorias limine, culturainquandam percipimus, quas ipfa jam corrupta fua forma originemex antiquo aborlginum quorundam terras cultu, a'rguere videtur.Hanc hereditate acceptam culturam obtexere mytho, folito in¬fantil! gentium iermone, qui integumento fabulofo exutus fublu-cida quasdam religione tadac mentis praefagia atque ingenii phi-lofophantis tirocinia contineN $ed practeriabentibus faeculisinter barbaras et ferociores nationes perviilgata hac cultu-ra, interiori vi Mythi obliterata, inanis folummodo forma fu-perfuir, quas barbaras imaginafionis monflris immixta miruni etdiscolorem charaelerem fingeret. At Grascus, virium plenus etconfcius, horno et civis Über, totus in fe et teres, cui naturaet vita arrifere, überam , pulchram, lastarn, harmonicam ac na-turas fidarn maturavit culturam, natam infuper e forma illa ma·teriaüsmi, in quam antiquum emanationis fyftema abierat. Sedalia quoque eaque peculiaiis accedit Arabici ac . Grasci ingenii

A «■' dis-

2 1 ι .

disiimilitudo.. Licentiofam degens paßorum vitara, immenfaper asquora vagabundus, nunc fub dio perno&ans» nunc fubfervido equitans fole, cum agminibus iitigans vicinis* nii nonarrogans armis, Arabs ingenium induit impetuofum , ferox, audaxet lublime.. Aniinus ardens ut fol ejus, fervidis »fluat cupidini-bus, fuafus fpernens rationis fanos. Id quoque poéfeos ejus irge-nium j vividum, audax et fublime, fed discolor quoque >efEirenatum·et turgidum, Nunc farit Arabs, nunc languefcit , nunc fidera ferit ,.nunc huini ferpit, medium fervare fere nefeius. Prodit anxium.fepisilme infoleti mirique fludium,. immemor ferenae illius quie-tis, qua poefis asque ac pu-lch-rae· omnes Graecorum artes perfu-fse funt. Grasca mufa , interioris conicia vis fuae harmonicamfemper offert fpeciem, cum Arabica, iui irnpos infer fas· etnefas fludtuaiv Neque viria hascce viribus dtfivientibus aut hebetiingenio jufle adfcripleris, nata fatius credideris e perverfo,quem fpecdat ars, fine,, e fenfuum tyrannide ac manco naturaeAudio.. SciJicet non permovere conatur Arabs , fed percutere^non placere fed ilupefacere. Naturam pingere non vult,. verumnovam quandam creare, videtur ei enim nimis ficca ac macra;ingens, infanum, parabolas, senigra-ata amat. Quam disfimiliseleg-^nti Graecas muiäs, quas alta perfcrutando myßeria natula?,gratias ejus, nativas, fublimitatem iimplictm et placidam didickharmoniam» Talis furibunda Baceh-i facerdos,, per coiles, pertrivia ruens crinibus fpariis vultuque vefano deum e ptdforequatit, dum cafta plaque virgo, fuper arulam modo fpargens Ve- ,

neri flores^ modo choreis rerens terram, dtas rite facra cclebrat*In paucis, qua? nobis adiunt, Arabicae poefeos documentisy non

negaveris audaciam interdum felicem· vuiutemque non raro lyri*eam; rotum vero< adulfae Grascorum arti non par erit- Nempeprascipuum mihi· erit vifium amor ille asnigmatum infanus, odio-,12E verboium prasfligiie fotirnque dicTionis contortio. in quas an.·ti heftos acuminisque ufus rpud omnes fere orienris vates abiit.Divitenx haue,, flexi b ιkm, fonoram nervofam divamque lin¬

guain

=—= : 3

guam auclorum prava sffedatione muulatam fnque omnés fefeincptas .formas ror tam indignabundus reperies. Si Arabicae Grtfc-cxque poéfeos cha rarerem exprimerem, iilam asiimilarem r t-gioni, quam fac ram Meccam profedturus perequitat, qua fuavesmodö frucftus, fragrantes iiores auraque lenes voluptetem fua-dent, ufl ι modo deferta, filices nudte, fiientium trifte et furensfoi· vepallidum horrore premunt. Graeäm vero volventem litte¬raturen dicerem iacra confultaturum oracula Delphis, quas lastas -per fegetes, per lucos horrendos vinetaque lplendentia incedenSfitiuofam nunc, per arbufta labentis amnis undam fequitur*nunc ftratus ad lenem facti fontis fufurrum lastis inetitur oculiscampum, mtrirur coelum late ferenuin, vel ad nroeftos colum-bx gemitus fufpirans, vel canora raptus lufcinize voce.

Vifi mihi iraque eft Arabica litteratura adolefcenti haudabfimilis, cui, vivacitate licet atque vi florefcenti, mataritas acinteger et harmonicus adulti viri cultus defunt. Neque mirabilehoc videatur. Genrem hancce e-x ignavo fere ftatu ingenio et prafti-giis fuis felicibus vir unus rapere callide fcivit. Ingenii fuada ethorrore religiofo ex animis quasfus eft fopor ille , quem naturain hisce plagis tanta nudloritate jubet, et animorum illa nafa eft in·flamipatio, uude poefis gignitur. Ε vidtoriis naicitur luxus et e luxuartium amor. Artes gratiam Principum ftbi conciliavere; pra-mia digna debitusque honos, ut femper, ut ubique, conatninaelicuere ingenii, atque breviter fperare licuit, mufas Occidentisnunc ex fules in arida confesfuras Arabias terra. Sed brevis faithasc rérum conditio. Atlantici ab unda ad Indias fluenta, a Sa-harra defertis ad Pyreneorum usque Taurique cacumina latefparfi vidlores et domini Arabes , divitiis ac luxu corrupti, interle difcordes et rebelles, ardorem fuum emori, inchoatumquefuum cultum maturitate et perfedlione carere pasii funt.

Carmen, quod Suethice reddituri, conatui impares miti tuoL. B. fubmittimus judicio, cecinit Möin-Almilla-Weddin-Tanta-rani in laudes Veziri Malechichah-Nizam-Almuk, quinto fas-

Δ 2 culo

4

cub> et). Vätes nofter, in Oriente hand ignobijis, virtutes vi·ttiaque fui faeculi habere videtur. Licet haud abfurde amoremfuum fleverit et gratia interdum adamatam cecinerit, idearumIndigefla mole, lufu verboruin et artificiofa nimis di&ione de-formis eil. Prior hujus carminis pars iniigne Arab icorum oiferteroticorum exempluin b). Quoque in his pcrfpicua illa elu-tet orientis occidi?nti$quc poefeos difcrepantia. Pctenda cfl hu¬jus disfimilitudinis ratio ex ipfa diverfa amoris apud has gentesindole. Scilicet inter contemtum feminac ejusque idololatriamnil medii Arabi. Senfus ejus' aut fiiribundi aut languidi; infanusodit, infanus amat. Placidus itaque pe&oruin concentus, dul-ceque deilderium . cordis veris hisce coloribus , quibus Graeci in-iignes, ab iis pingi nequeunf. Idem fere ubique thema, eademadamat» imago» iidem thraeni, quae orania* pompas fatis, veritatisparum habent.

Qui Arabis cultus, morum et ltnguae characflerem, noilrotam disiimilera, noverit, ac difEcultates ei, qui in vernacuiamvertendi periculum facit, obvias seftimaverit * rudis nollri tiroci-jaii ejrcufationis rationem benignus habebit.

a) Nizara-Almulc mortuus eil anno quadringentefimo oilogefitnoquinto ρ. N. Chr. teile Abulfedaj irade tempus quo vjxit Vätes» in··»otefcit. Praecipua hsecce de Vate noilro in Riftoria Poetarum refertSamarkandi: Inter illuftrisfiinos habetur Poetas^ munere funélus edPrpfesforis ad Collegium Nizamianum in Bagdad. Mu!ta. condidit Ara^bica poetnata, mirabunda arte iniignia.— Commentationem hancce gra-fci debemus do&ieiimo illo Arabicarurn lltterarum Silv. dex Sacy, quemducem iti omnibus dubiis venerabundi· fequuti fumus » et e cujus Chre·ftomathia Carmen hoc depromptum eil.

b) Ne eroticon totum credas carmen. Verum haut infelici arte»poilquam bellam adamatam fuumqne eeckierat flebilem amorem, adHerois fui pergit laudes dicendo: Amorem hunc in hinnuleos iofanum»Tantaranij fuge, fint tuse iaudes facrae viro &c-

φ ■ ·.( t> Ä—Li—!| S<A—Λ—Λα—Λ JfiUuJf (^ν_Λ„Λ_Λ? oLX-Äl+JI ϋ<Λ„Λ_Αη_3 0νλ&

Φ ö^-ΛΛ, &Lif ol-l?T a η t a r a η i's S å η g.

Denna Sång år af Mohbakkiks klient, Moin·Alrnilla*Weddin-Taßtarani. Gud förliufye hans graf!

i. O

Qua flupenda, interiori virtuti nociva arte Vätes fuum candiditCarmen docet de Sacyt 11 a reani dans ce poeme le ferdji,le modjanafa et une double rime.. Le terdji ou echo conil-il e dans la re'petition de la meine fyllabe, qui eil toujoursredoublee å la fin de chaque versy le modjanafa dans Femploifrcquent- de plufleurs rnots, qui ont å peu-prés la meineconfonancej la double rime, en ce que le poeme e/1 fur di¬verits rimes, et que les dtux he'miiliches de pluiieurs versriment eniémble.

Sc\A*a3 virga - poemet ^ r. <Λλα3 infendit; propofuit ftbi, Uten-dit, et (forfan ex contentione animi fublimiori) poematibus

' eondendis operam dedit.^5^ epitbeton in MS. vati datum, duas fiabens flbique oppofirasiignificationes: dominus, princeps, manimittens— fervus, asfe-bta, libertns. r. ^5^ cujus iignificatio primitiva esfe videturvertit, unde ceterae ejus deduci posfunt notiones, fpeffictvit,(media kesrata,. auxiiiatmus fe ad quem vertit i. e.) amicusfuit, auxiliatus eß, (vertit fe infpedfurus quid i. t.) prcefuitunde ab adtiva v erbi notione erit fubfl. benefaffior, dominus;et a pasfiva , fervus, c\iens„ ... »

W ^

jus IV. clanculum habuit, celavit, hinc fubfl. ^ arcanum, fscre*tim, unde aotio illa fepukri faciie deducitur.

6 -j

»t ' *J/CM> ■' " G <. n ^ ^ ** ι ^,Η-3 JL—«—JV...3 v X—X__^—^ C\_3 jU*Ji / „_A_i- \._j j

C.. ' tfi w i. ' c ώ <, G ·ί. w i. C^O / /

ρ—Χ—λ_α*/ t_3 t 3 ι A—λλ^.—3 0\_3 cA.—X_Jf v._J I*1.

O forgfria hjerta, du lemnat har ' åt qvalens ilitningdetta hjerta.

Uti din frånvaro ikakades min fjåI,och i denna ikakningöfvergaf mig mitt förnuft.

2.

O lansrakt ikona våxt, du tryckt min ikuldra ner; varderför rättvis

O.h

w

I. //for « *γ, prasfertim a cura et moerore, (a con-jügio über i. e^) coeiebs, r. Uber, vacuus fuit ab aliqua re,

verbum a confufione iila Babylonica petitum, confufusfnit, eonfudit, unde nom. angor, melancholia; videturitaque vates exprimere voluisfe, animum doloribus iaceran·dum quafi dare, quare ausfus fum; åt qualens ilitning lemnat.De cetero de Saey ex conjedura et fecund.um MSS. fcitecorrigit JWJb in quam corredtionem, probabilio-rem quidem (ut videtur e fubil·. citato) vix necesfariam agno-fcere posfufnus, cum fecundum Goüum &3U iit follicita co-gitatio, cura.

ijyb intendit, propofuit fibi (fpec. propofuit iibi abire) longevecesfit, diflitit, ideoque ilgnificat nom. iuhil. animi propo-ßtum et abfentiam.

tremrfecit, nom. tremor. cesfavit, „

7

X C sCre f c s / c y c*cr

Φ J-ßL&✓ χ C~3 w y J C /■ ά / Λ / CfO χ / />

^J' <JT>-X_c^ £_.<?oUf e\_&. Ov_drüf J._A_^f Lj ^Och fruekta icke (otrohet) uti min kårlek,, herrfkande·uti mitt bjerta han ikall fortära det.

>·β

O du med fpåcia kinden ,, du farat mina kinder medfaknadens tårar-

Min

ζ ütΛ.&ρ egregiam haben? ßatnrarn, levist alacerj," videtur fl-gniffcare hoininem gracilis et teneri corporis, qui lancVas vi-brütie in/lar, in· incesfd vacillar, a rad, OtJ&p vibrare haßam yvibrata hafta pxtiit. Fereleganti heic vates. ufns eft verbo adpulchrifu.dinem tenuis et gracilis corporis exprimendam. De-licatam hanc ideani infra in verf- VII invenimus..

(jautW avium fetend.itunde incurvavit (et quia jßgnif,arcum et cubitum) menfuravitcomparavit'.. II., incurvavit ar¬ens more..

pl's ßetit, reSfus fuih X. jnßus, reff.ur > probus fuit, magnani-mum fe gesßt.

voluntas,. anwr. r. media kesrata * voluit, cupuvit, amavit.

£j3 vaeuus\füit9, et fpec. vaeuus fuit eures et tabore.occupavit, et nom* colle&ivum, negotiaa

negotium; Presfis vtft'igiis eiit itaque: (amor feil.)! occupanantgoriis: cor — medulla —·- inteileeins*.ju derepente invaßii oßruitr* peremiL·

s . ' , . =

\· ' *1 ' ctf t·" \' ' '<^ - C ' * ° 'yfy <jVä- JLÄTJ) )J> V-J Ιέλ.Λ_* ^_A_a_CJ

Min-gråt var regnfvallefcs och för dig, iköna, blef mitfcöga regnmolnet.

Huru

3. J.Ajwf /zm.r. OcsnJf J^y^f genas graciles et leeves Habens,dicitur prseferdm de equis, quod iriter egregiae notas indolishabetur. Gol.

W OJ

Oc* fulcav it, fodit, fidit. cAé* gena, mala, proprie ria, /zjt-yitra terrae,

C '

pluvia fiillans, nom, adj. prceditus.- varias habet notiones: tumens quodvis, fuperbus, fpec. /7«·

mens h. e. imbrifera nubes, dispoßtio niibis ad plaviam —-Noemis in corpore, isque fere rotundior ac nigtior, qualispulchritudini gratiam addir. Gol. Qnte omnes notiones de-,duci posfe videntur e ilgnificatione illa radicis l'otun-diore fua forma pluviam portendit (nubes), tumnit. Orien-tis more vätes heic ludit ambigua hujus vocabuli ilgnifica¬tione, et reddenda credidiinus: (Jlsrdf fj Ij (éO.*?

oculus rneus propter te, o prcedita nceuo pulchritudmis,(Tadtus eft) pluviam minitans, fecpiuti in his, ut incieteiis dubiis, fuminum ducem de Sacy: Cette fache,qui reléve tes attrairs, a fait d^ mes yeux un nuage, quiverfe des eaux abondantes.

.a£ iransivit, media kesrata lacrymavit, unde ü laeryma,pec. primum oboriens, (q. d. transiens}· v