Briefing European Parliamentary Research Service · παραγωγής), όπως φαίνεται...

BriefingΣεπτέμβριος 2017

EPRS | Υπηρεσία έρευνας του Ευρωπαϊκού ΚοινοβουλίουΣυγγραφείς Rachele Rossi EL

(or EN)Υπηρεσία έρευνας για τους βουλευτέςPE 608690

Ο τομέας ελιάς και ελαιολάδου της ΕΕΚύρια χαρακτηριστικά προκλήσεις και προοπτικέςΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Μεγάλοι και εντατικοί ελαιώνες ή μικροί παραδοσιακοί ελαιώνες σε συνδυασμό με αρχαίουςελαιώνες και ακόμη και μνημειακά ελαιόδενδρα ορισμένα από τα οποία είναι 2 500 ή 3 000ετών ndash όλα αυτά αποτελούν εμβληματικά χαρακτηριστικά του τοπίου της λεκάνης τηςΜεσογείου της πολιτιστικής κληρονομιάς και των γαστρονομικών της παραδόσεων Ταπροϊόντα με βάση την ελιά αποτελούν βασικά στοιχεία της αγροτικής οικονομίας των νότιωνχωρών της ΕΕ η έκταση των ελαιώνων ανέρχεται σε 5 εκατομμύρια εκτάρια ενώ η αξία τηςετήσιας παραγωγής υπερβαίνει τα 7 000 εκατομμύρια ευρώ

Παρότι οι τιμές της ελιάς και του ελαιολάδου έχουν σημειώσει αύξηση τα τελευταία έτη οκύκλος εργασιών των μεμονωμένων εκμεταλλεύσεων εξαρτάται από το μέγεθος και ταεπίπεδα παραγωγικότητας των ελαιώνων ενώ το μοναδιαίο κόστος παραγωγής σταπαραδοσιακά συστήματα είναι σημαντικά υψηλότερο ndashκαι συνεπώς τα περιθώρια κέρδουςμικρότεραndash σε σύγκριση με τα εντατικά και αρδευόμενα συστήματα καλλιέργειας

Στις χώρες παραγωγής της ΕΕ αντιστοιχεί το 70 με 75 της παγκόσμιας παραγωγήςελαιολάδου και περισσότερο από το ένα τρίτο της παραγωγής επιτραπέζιων ελιών Ηνομοθεσία της ΕΕ επιδιώκει τη διατήρηση και ενίσχυση του ηγετικού αυτού ρόλουπροβλέποντας πλαίσιο κανόνων σε τομείς που εκτείνονται από την καταβολή ενισχύσεωνστους παραγωγούς έως την προώθηση πρωτοβουλιών και από την υγεία των φυτών έως ταπρότυπα ποιότητας και εμπορίας

Οι οικονομικές προβλέψεις δείχνουν αύξηση της παραγωγής (ιδίως στην Ισπανία) και τηςζήτησης από χώρες χωρίς παραγωγή κάτι που θα οδηγήσει σε ενίσχυση του ηγετικού ρόλουτης ΕΕ στην εξαγωγική αγορά

Η ΕΕ είναι μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Eλαίας η τελευταία συμφωνία του εν λόγωσυμβουλίου με την οποία καθορίζονται κανόνες για την οργάνωση της διεθνούςελαιοκομικής αγοράς βρίσκεται σε διαδικασία έγκρισης από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ

Στο παρόν ενημερωτικό σημείωμα Γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία σχετικά

με τον τομέα της ελιάς και τουελαιολάδου

Το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ Παγκόσμιο πλαίσιο το Διεθνές Συμβούλιο

Ελαίας Προκλήσεις και προοπτικές Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Συμπληρωματική βιβλιογραφία

EPRS Ο τομέας ελιάς και ελαιολάδου της ΕΕ

Υπηρεσία έρευνας για τους βουλευτές Σελίδα 2 από 16

Γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τον τομέα της ελιάς και τουελαιολάδουΔομικά χαρακτηριστικά των εκμεταλλεύσεων της ΕΕ που διαθέτουν ελαιώνεςΟι ελαιώνες αποτελούν συνήθη καλλιέργεια στην περιοχή της Μεσογείου καιαπαντώνται σε εννέα κράτη μέλη Ελλάδα Ισπανία Γαλλία Κροατία Ιταλία ΚύπροΜάλτα Πορτογαλία καιΣλοβενία Στις χώρες αυτέςυπάρχουν συνολικά λίγολιγότερα από5 εκατομμύρια εκτάριαελαιώνων εκ των οποίωνπερισσότερα από τα μισάβρίσκονται στην Ισπανίακαι η πλειονότητα τωνοποίων χρησιμοποιούνταιγια την καλλιέργεια ελιώνγια παραγωγή ελαιολάδου(μόνο στην Ελλάδααντιστοιχούν οιεπιτραπέζιες ελιές σεποσοστό άνω του 10 τωνελαιώνων)1

Όσον αφορά τις γεωργικέςεκμεταλλεύσεις που ειδικεύονται στην καλλιέργεια ελαιώνων2 το μεγαλύτερο μέροςτης γης τους καλύπτεται από ελαιόδενδρα ενώ η υπόλοιπη γεωργική έκτασηχρησιμοποιείται για σιτηρά μόνιμες καλλιέργειες εκτός ελιών (όπως οπωροφόραδένδρα ή αμπελώνες) και άλλες καλλιέργειες ή βρίσκεται σε αγρανάπαυση (βλέπεγράφημα 1)

Σύμφωνα με τα στοιχεία τηςEurostat το 2013 υπήρχανπερίπου 1 509 000εκμεταλλεύσεις μεελαιώνες3 Μεταξύ τωνχωρών παραγωγής ηΙσπανία η Ιταλία η Ελλάδακαι η Πορτογαλία διαθέτουντον μεγαλύτερο αριθμό τόσοεκταρίων όσο καιεκμεταλλεύσεων μεελαιώνες όπως φαίνεταιστο γράφημα 2 Οι ισπανικέςεκμεταλλεύσεις διαθέτουντο μεγαλύτερο μέσο μέγεθοςελαιώνων το οποίο το 2013ανερχόταν σε 58 εκτάριαανά εκμετάλλευση ενώακολουθεί η Πορτογαλία με 28 εκτάρια Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες το μέσο μέγεθοςτων ελαιώνων είναι μικρότερο από 2 εκτάρια ανά εκμετάλλευση

Γράφημα 2 ndash Κατανομή των ελαιώνων το 2013

Πηγή στοιχείων Eurostat Έρευνα για τη διάρθρωση των γεωργικώνεκμεταλλεύσεων 2013

Γράφημα 1 ndash Χρήση γης σε ειδικές γεωργικές εκμεταλλεύσειςκαλλιέργειας ελαιώνων στην ΕΕ το 2013




Είναι προφανές ότι αυτοί οι μέσοι όροι προκύπτουν από πολύ διαφορετικά μεγέθηελαιώνων Από μια προσεκτικότερη εξέταση των στοιχείων διαπιστώνεται ότι στηνΙσπανία και την Πορτογαλία οι ελαιοπαραγωγικές εκμεταλλεύσεις σε ποσοστό άνω του40 διαθέτουν περισσότερα από 20 εκτάρια ελαιώνων ενώ στις εν λόγω χώρες τομέσο μέγεθος των ελαιώνων ανέρχεται σε 52 και 67 εκτάρια αντίστοιχα Ωστόσο στιςυπόλοιπες χώρες παραγωγής οι εκμεταλλεύσεις σε ποσοστό άνω του 90 διαθέτουνλιγότερα από 5 εκτάρια ελαιώνων

Η διαφορά αυτή είναι επίσης ορατή στη διάρθρωση του εργατικού δυναμικού μεταξύτων χωρών ενώ στην Ισπανία το17 των ατόμων πουεργάζονται τακτικά σεεκμεταλλεύσεις οι οποίεςειδικεύονται στηνελαιοπαραγωγή δενπροέρχεται από τους κόλπουςτης οικογένειας στις υπόλοιπεςχώρες παραγωγής το ποσοστόαυτό ανέρχεται σε μόλις 1 γεγονός που σημαίνει ότιυπερισχύουν οι εκμεταλλεύσειςμικρού μεγέθους οι οποίεςτείνουν να είναι μονάδεςπαραγωγής όπου ηοικογενειακή εργασία συνιστάτη μοναδική ή την κυρίαρχημορφή εργασίας σε αντίθεσημε τις μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις στις οποίες απασχολούνται μισθωτοί εργαζόμενοι

Το 2013 ο συνολικός αριθμός των τακτικά απασχολούμενων σε εκμεταλλεύσεις πουειδικεύονται στην ελαιοπαραγωγή ανερχόταν σε 1 300 000 άτομα αριθμός πουαντιστοιχεί στο 18 των συνολικά 7 400 000 τακτικά απασχολούμενων σεεκμεταλλεύσεις στις εννέα χώρες παραγωγής Το ποσοστό αυτό ποικίλλει από 35 στην Ισπανία σε λιγότερο από 1 στη Γαλλία τη Μάλτα και τηΣλοβενία4

Τέλος στον συγκεκριμένο τομέαπαρατηρούνται κατά μέσο όροεκμεταλλεύσεις μικρότερουμεγέθους σε σχέση με άλλεςγεωργικές δραστηριότητες ενώτο 2013 η διαφορά μεταξύ τουσυνολικού μέσου μεγέθους τωνεκμεταλλεύσεων και του μέσουμεγέθους των ελαιώνωνανερχόταν συνολικά σε57 εκτάρια στη Γαλλία σε18 εκτάρια στην Ισπανία και σεπερίπου 10 εκτάρια στηνΠορτογαλία την Ιταλία και την

Γράφημα 3 ndash Μέσο μέγεθος ελαιώνων έναντι μέσου μεγέθουςεκμεταλλεύσεων το 2013


Γράφημα 4 ndash Μέσες ετήσιες αποδόσεις ελαιοδένδρων στην ΕΕ

Πηγή στοιχείων Eurostat Στατιστικά στοιχεία καλλιεργειών 2000-2002 και2014-2016



Κροατία όπως φαίνεται στο γράφημα 3

Οικονομικά αποτελέσματα σε εκμεταλλεύσεις της ΕΕ που ειδικεύονται στηνπαραγωγή ελαιολάδουΤα προηγούμενα στοιχεία συμβάλλουν στην περιγραφή ενός τομέα στον οποίο πολλοίπαραδοσιακοί ελαιώνες μικρού μεγέθους ndashακόμη και αρχαίοι ελαιώνες με μνημειακάελαιόδενδρα5ndash συνυπάρχουν με έναν μικρό αριθμό μεγάλων και σύγχρονων ελαιώνωνόπου χρησιμοποιείται άρδευση μηχανήματα (όπως ραβδιστικές μηχανές) νέεςφυτικές ποικιλίες ή μέθοδοι εντατικής παραγωγής με σκοπό την αύξηση τηςπαραγωγής με παράλληλη μείωση του κόστους Σε έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τοεισόδημα εκμεταλλεύσεων που ειδικεύονται στο ελαιόλαδο στα τρία κυριότερα κράτημέλη παραγωγής ndashΙσπανία Ιταλία και Ελλάδαndash καταδεικνύονται μεγάλεςεισοδηματικές αποκλίσεις μεταξύ των εκμεταλλεύσεων αυτών οι οποίες συνδέονταικατά κύριο λόγο με το μέγεθος των ελαιώνων τους και τα επίπεδα παραγωγικότηταςπου μπορούν να επιτύχουν ενώ σημαντικό στοιχείο κόστους αποτελεί η εργασία Κατάσυνέπεια ενώ πολλές εκμεταλλεύσεις που ανήκουν σε τάξεις χαμηλότερουεισοδήματος αποκομίζουν ετήσια κέρδη κάτω από 5 000 ευρώ ανά μονάδαοικογενειακής εργασίας (και πιθανόν ασκούν άλλες επικερδείς δραστηριότητες στηνεκμετάλλευση οι οποίες σχετίζονται με τον τουρισμό το τοπίο τις απευθείας πωλήσειςκλπ με σκοπό τη συμπλήρωση του γεωργικού τους εισοδήματος και την αύξηση τουκέρδους) ένας μικρός αριθμός παραγωγών ελαιολάδου που ανήκουν σε ομάδεςυψηλότερου εισοδήματος μπορούν να αποκομίζουν 30 000 ευρώ ετησίως ανάεκμετάλλευση και ανά μονάδα εργασίας ενώ η παραγωγικότητα (σε όρουςπαραγόμενης ποσότητας ανά εκμετάλλευση και ανά μονάδα εργασίας) είναι πολύυψηλότερη απrsquo ότι σε μικρότερες γεωργικές εκμεταλλεύσεις το δε κόστος παραγωγήςανά τόνο είναι σημαντικά χαμηλότερο Μελέτη σχετικά με το κόστος παραγωγής τουελαιολάδου η οποία εκπονήθηκε κατόπιν αιτήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαίας(IOC) καταλήγει στις ίδιες διαπιστώσεις επισημαίνοντας ότι το κόστος παραγωγήςενός κιλού ελαιολάδου από ελαιώνες σε παραδοσιακά συστήματα (μη αρδευόμενα σεαπότομες πλαγιές) είναι σημαντικά υψηλότερο απrsquo ότι στα εντατικά και αρδευόμενασυστήματα καλλιέργειας πράγματι τα εν λόγω συστήματα έχουν μεν υψηλότεροκόστος παραγωγής ανά εκτάριο αλλά τα υψηλότερα επίπεδα παραγωγής τουςμειώνουν το μοναδιαίο κόστος και συνεπώς καθιστούν πιο επικερδή τηδραστηριότητα

Ποσότητα και αξία της ενωσιακής παραγωγής ελιών και ελαιολάδουΟι ελιές και το ελαιόλαδο αντιπροσωπεύουν σημαντικό μερίδιο της γεωργικήςπαραγωγής των χωρών παραγωγής ιδίως στην Ελλάδα και την Ισπανία όπου το 2016αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 10 της γεωργικής παραγωγής και περισσότεροαπό το 15 της φυτικής παραγωγής σε σύγκριση με τα σιτηρά τα οποίααντιπροσώπευαν ποσοστά της τάξης του 9 και 13 αντίστοιχα6 Αν και το αντίστοιχοποσοστό είναι ελαφρώς χαμηλότερο η αξία της παραγωγής ελιών και ελαιολάδουείναι εξίσου σημαντική στην Πορτογαλία την Ιταλία την Κύπρο και την Κροατία

Η μέση ετήσια απόδοση των ελαιοδένδρων κυμαίνεται μεταξύ 2 000 και 2 500 τόνωνανά εκτάριο Η διακύμανση αυτή οφείλεται σε παράγοντες που επηρεάζουν τησυγκομιζόμενη παραγωγή όπως η εναλλαγή μεταξύ καλών και φτωχών συγκομιδών ήοι κλιματικές συνθήκες καθώς και τα διαφορετικά συστήματα καλλιέργειας ΣτηνΙσπανία και την Ιταλία παρατηρούνται υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τις άλλεςχώρες παραγωγής Ανάλυση τάσεων καταδεικνύει αυξημένες αποδόσεις στην Ισπανία



(και την Πορτογαλία) και μειωμένες αποδόσεις στην Ιταλία (και σε άλλες χώρεςπαραγωγής) όπως φαίνεται στο γράφημα 4

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το 2016 η ελαιοκομική παραγωγή της ΕΕ ανήλθεσε 10 908 000 τόνους7 με αξία παραγωγής 2 255 εκατομμύρια ευρώ8 Η ποσότητα τουελαιολάδου που παρήχθη στην ΕΕ κατά την περίοδο εμπορίας 2016-2017 ndashσύμφωναμε τις δηλώσεις των κρατών μελών που υποβλήθηκαν στην Επιτροπήndash ανέρχεταισυνολικά σε περισσότερους από 1 740 000 τόνους εκ των οποίων το 74 παρήχθηστην Ισπανία και το 22 μοιράστηκε σχεδόν ισομερώς μεταξύ της Ελλάδας και τηςΙταλίας Τα τελευταία έτη η αξία της παραγωγής ελαιολάδου ανήλθε σε σχεδόν5 000 εκατομμύρια ευρώ εκ των οποίων το 80 καταγράφηκε στην Ισπανία και τηνΙταλία χαμηλότερες αξίες παραγωγής υπολογίστηκαν το 2013 στην Ελλάδα και τηνΙσπανία και το 2013 και το 2014 στην Ιταλία Το συγκεκριμένο επίπεδο παραγωγήςείναι χαμηλότερο σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη (κυρίως για την Ιταλία όπουσημειώθηκε πτώση πάνω από 60 ) αλλά φαίνεται να συνάδει με τα επίπεδα κυκλικήςπαραγωγής που καταγράφηκαν στην ΕΕ τα τελευταία έτη όπως φαίνεται σε πίνακα τηςΕπιτροπής για τον τομέα του ελαιολάδου Ωστόσο όπως επισημαίνεται στιςβραχυπρόθεσμες προοπτικές στον τομέα της γεωργίας οι οποίες παρουσιάστηκαν απότην Επιτροπή τον Ιούλιο του 2017 η πιθανότητα διατήρησης ή ακόμη και αύξησης τωνμέσων επιπέδων παραγωγής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκεςδεδομένου ότι τα ακραία φαινόμενα όπως οι συνθήκες συνεχιζόμενης ξηρασίας και τακύματα καύσωνα σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη απειλούν το παραγωγικό δυναμικότης επόμενης συγκομιδής

Οι τιμές της ελιάς και του ελαιολάδου στην ΕΕΑπό κοινού με την προφανή ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης άλλοιπαράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές πώλησης ελιών και ελαιολάδου είναι οιακόλουθοι η ποιότητά τους η οργάνωση της αλυσίδας αξίας οι προτιμήσεις τωνκαταναλωτών και η οργάνωση της παραγωγής (πχ η μετατροπή ελιών σε ελαιόλαδοεπιτόπου ή σε ελαιοτριβεία που ανήκουν σε συνεταιρισμό γεωργών ή η πώληση ελιώνσε φορείς εκμετάλλευσης μεγάλων ελαιοτριβείων) Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχείατης Eurostat για τις τιμές των ελιών και του ελαιολάδου οι τιμές πώλησηςεπιτραπέζιων ελιών έχουν αυξηθεί με την πάροδο των ετών και το 2016 κυμάνθηκαναπό λιγότερα από 60 ευρώ ανά 100 kg στην Πορτογαλία και τη Μάλτα έωςπερισσότερα από 200 ευρώ στην Ελλάδα Οι τιμές του ελαιολάδου έχουν επίσηςαυξηθεί και διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με την κατηγορία του ελαιολάδουοι υψηλότερες τιμές παρατηρούνται στην κατηγορία του εξαιρετικού παρθένουελαιολάδου οι οποίες το 2015 κυμάνθηκαν από περισσότερα από 300 ευρώ ανά 100λίτρα στην Ισπανία την Ελλάδα και την Πορτογαλία έως περισσότερα από 500 ευρώστην Ιταλία ενώ στις μικρές χώρες παραγωγής Κροατία και Σλοβενία καταγράφηκεσχεδόν διπλάσια τιμή σε σχέση με τις κύριες χώρες παραγωγής9

Διεθνές εμπόριο της ΕΕ στον τομέα των ελιών και του ελαιολάδουΑπό τα τελευταία παγκόσμια στοιχεία για το ελαιόλαδο και τις επιτραπέζιες ελιές ταοποία δημοσιεύθηκαν από το IOC σχετικά με την παραγωγή τις εισαγωγές τιςεξαγωγές και την κατανάλωση προκύπτει ότι οι χώρες παραγωγής της ΕΕ αντιστοιχούνστο 70-75 της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου και σε περισσότερο από το ένατρίτο της παγκόσμιας παραγωγής επιτραπέζιων ελιών Οι χώρες αυτές είναι επίσης οικύριοι καταναλωτές με ποσοστό που υπερβαίνει το ήμισυ της παγκόσμιαςκατανάλωσης ελαιολάδου και το ένα τέταρτο της κατανάλωσης επιτραπέζιων ελιώνστην πρώτη θέση όσον αφορά την κατά κεφαλήν κατανάλωση ελαιολάδου βρίσκεται η



Ελλάδα ενώ την πρώτη θέση στην κατά κεφαλήν κατανάλωση επιτραπέζιων ελιώνκαταλαμβάνει η Ισπανία Παρόλο που τα επίπεδα παραγωγής ελαιολάδουδιασφαλίζουν την αυτάρκεια της ΕΕ αυτό δεν αποκλείει το εμπόριο με τρίτες χώρεςκαθώς και τον ηγετικό ρόλο της ΕΕ στη διεθνή αγορά σύμφωνα με ταπροαναφερόμενα παγκόσμια στοιχεία του IOC τα τελευταία έτη οι ετήσιες εξαγωγέςανήλθαν κατά μέσο όρο σε 541 000 τόνους (τα δύο τρίτα των παγκόσμιων εξαγωγών)ενώ οι ετήσιες εισαγωγές ανήλθαν κατά μέσο όρο σε 121 000 τόνους (το 15 τωνπαγκόσμιων εισαγωγών) Εν τω μεταξύ το μερίδιο της ΕΕ όσον αφορά τις επιτραπέζιεςελιές ανέρχεται σε 44 στον τομέα των εξαγωγών και σε 16 στον τομέα τωνεισαγωγών Από τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της Επιτροπής σχετικά με τοεμπόριο ελαιολάδου προκύπτει ότι οι εξαγωγές της ΕΕ κατευθύνονται πρωτίστως στιςΗΠΑ καθώς και στην Ιαπωνία την Κίνα τον Καναδά τη Βραζιλία και την Αυστραλίαενώ οι εισαγωγές προέρχονται κυρίως από την Τυνησία καθώς και από το Μαρόκο καιτη Συρία Οι κυριότεροι προορισμοί των εισαγωγών είναι η Ισπανία και η Ιταλία ενώ ηδεύτερη αποτελεί επίσης μακράν τον κυριότερο προορισμό των ενδοενωσιακώνεισαγωγών οι οποίες προέρχονται κυρίως από την Ισπανία όπως φαίνεται στοισοζύγιο ελαιολάδου που έχει καταρτιστεί από την Επιτροπή

Ποιοτικά χαρακτηριστικά της ενωσιακής παραγωγής ελιών και ελαιολάδουΣε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου τα ελαιόδενδρα προσφέρουν ελιές οι οποίεςδιαφέρουν ως προς το μέγεθος το χρώμα την περιεκτικότητα σε έλαια τη γεύση καιτην υφή Ανάλογα με τις τοπικές συνήθειες τις κλιματικές συνθήκες και τον τελικόπροορισμό της παραγωγής η συγκομιδή ελιών πραγματοποιείται σε διάφορα στάδιατης ωρίμανσής τους με τη χρήση πιο παραδοσιακών μεθόδων συλλογής ή με μηχανικήσυγκομιδή Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν την ποιότητα του προϊόντος είτεπρόκειται για ελαιόλαδο είτε για επεξεργασμένες επιτραπέζιες ελιές

Η βιολογική παραγωγή συνδέεται συνήθως με προϊόντα υψηλής ποιότητας Παρότι τοποσοστό της βιολογικής παραγωγής έναντι της συμβατικής γεωργίας παραμένειχαμηλό σε πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τη βιολογική γεωργίακαταδεικνύεται ότι το 2015 οι ελαιώνες αντιπροσώπευαν πάνω από το ένα τρίτο τουσυνόλου των βιολογικών μόνιμων καλλιεργειών και ότι παρήγαγαν κυρίως ελιές γιατην παραγωγή ελαιολάδου επιπλέον ο αριθμός των εκταρίων βιολογικών ελαιώνωνέχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία έτη ιδίως στην Ισπανία και την Ιταλία

Ένα σύστημα διασφάλισης ποιότητας στον τομέα της ελαιοκομικής παραγωγήςσυνεπάγεται την υιοθέτηση ολοκληρωμένων πρωτοκόλλων παραγωγής για τηδιατήρηση μακροπρόθεσμης υγιούς παραγωγής μέσω διαχείρισης των πόρων μεοικονομικά περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμο τρόπο λαμβάνοντας υπόψη τηνεμπειρία και τις γνώσεις σχετικά με τη συγκεκριμένη γεωργική δραστηριότητα Απόεξωτερική μελέτη της Επιτροπής σχετικά με τη στήριξη των γεωργικών συνεταιρισμώνπροκύπτει ότι στον ελαιοκομικό τομέα τα συστήματα αυτά εφαρμόζονται επίσης μέσωσυνεταιρισμών παραγωγών των οποίων τα μέλη υπογράφουν συμβάσεις πουτιμωρούν τη μη- συμμόρφωση με τις οδηγίες πιστοποιημένων γεωπόνων

Όπως και οι ελιές τα ελαιόλαδα έχουν διαφορετικές ποιοτικές πτυχές καιχαρακτηριστικά Η νομοθεσία καθορίζει τα χαρακτηριστικά του ελαιολάδου και τιςαπαιτήσεις εμπορίας του τόσο για ρυθμιστικούς σκοπούς όσο και προς όφελος τωνπαραγωγών και των καταναλωτών (βλέπε πλαίσιο 1) Η οξύτητα είναι μια από τιςπαραμέτρους που καθορίζουν την ποιότητα του ελαιολάδου ndash ένα χαμηλότερο



επίπεδο οξύτητας σημαίνει υψηλότερη ποιότητα (πχ το μέγιστο επίπεδο οξύτηταςείναι 08 για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και 20 για το παρθένο ελαιόλαδο)

Δεδομένου ότι το ελαιόλαδο αναγνωρίζεται ως ποιοτικό προϊόν και σημαντικό στοιχείομιας υγιεινής διατροφής η διατήρηση υψηλών επιπέδων ποιότητας αποτελεί βασικόπαράγοντα για την αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών τόσο στην ΕΕ όσο καισε τρίτες χώρες Στο πλαίσιο αυτό έχουν ήδη καταχωριστεί σήματα ποιότητας της ΕΕσχετικά με προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης (ΠΟΠ) και προστατευόμενεςγεωγραφικές ενδείξεις (ΠΓΕ) για περίπου 120 διαφορετικά είδη ελαιολάδου εκ τωνοποίων περισσότερα από 40 παράγονται στην Ιταλία περίπου 30 σε αμφότερες τηνΙσπανία και την Ελλάδα ενώ τα υπόλοιπα παράγονται στη Γαλλία την Πορτογαλία τηΣλοβενία και την Κροατία

Από οικονομική ανάλυση της Επιτροπής σχετικά με τον τομέα του ελαιολάδου της ΕΕκαι από στοιχεία του IOC που δημοσιεύονται στα προφίλ χωρών προκύπτει ότι ενώστην Ισπανία η παραγωγή ελαιολάδου κατανέμεται σχεδόν ισομερώς μεταξύ τουεξαιρετικού παρθένου και του παρθένου ελαιολάδου στην Ιταλία υπερισχύει ηπαραγωγή εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου αν και το ποσοστό του εξαιρετικούπαρθένου του παρθένου ή άλλων ειδών ελαιολάδου μπορεί να μεταβάλλεται απόέτος σε έτος λόγω ιδίως των κλιματικών συνθηκών

Το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕΣχέδιο δράσης της ΕΕ για τον τομέα του ελαιολάδουΤον Ιούνιο του 2012 η Επιτροπή υπέβαλε στο Συμβούλιο στη σύνθεσή του ωςΣυμβουλίου Γεωργίας σχέδιο δράσης για τον τομέα του ελαιολάδου της ΕΕ με στόχοτην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του εν λόγωτομέα μέσω της αξιοποίησης της ευρέωςαναγνωρισμένης εικόνας του ελαιολάδου ωςποιοτικού προϊόντος10 Στο σχέδιο δράσηςαναφέρονταν οι ακόλουθοι έξι τομείς δράσης οιοποίοι πλέον καλύπτονται στην πλειονότητά τουςαπό διάφορα μέσα στο πλαίσιο της κοινήςγεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) για την περίοδο 2014-2020

ποιότητα και έλεγχος με μέτρα πουαφορούν τη διασφάλιση της ποιότητας τουελαιολάδου μέσω της βελτίωσης τωνελέγχων των μεθόδων ανάλυσης και τωνπροτύπων εμπορίαςmiddot

ενέργειες αναδιάρθρωσης του τομέα στιςοποίες περιλαμβάνεται επίσης η λήψημέτρων αγροτικής ανάπτυξηςmiddot

διάρθρωση του κλάδου με την ανάληψηενεργειών για την ενίσχυση των οργανώσεωνπαραγωγών (μεταξύ άλλων με τη χρήσηστήριξης της αγροτικής ανάπτυξης) οι οποίεςείναι διαδεδομένες σε ορισμένες αλλά όχι σεόλες τις χώρες παραγωγής όπως η Ισπανία

Πλαίσιο 1 ndash Έλαια που διατίθενται στολιανικό εμπόριο

Τα ελαιόλαδα που μπορούν ναδιατίθενται στο λιανικό εμπόριο είναι ταακόλουθαndash εξαιρετικό παρθένο και παρθένοελαιόλαδο που λαμβάνεται από τονελαιόκαρπο μόνο με μηχανικές ή άλλεςφυσικές μεθόδουςndash ελαιόλαδο που λαμβάνεται με ανάμειξηεξευγενισμένου ελαιολάδου καιπαρθένου ελαιολάδου εκτός από τοελαιόλαδο λαμπάντε (δεν είναι κατάλληλογια κατανάλωση υπό τη μορφή αυτήπροορίζεται για εξευγενισμό ή τεχνικήχρήση)ndash πυρηνέλαιο που λαμβάνεται μεανάμειξη εξευγενισμένου πυρηνελαίουκαι παρθένου ελαιολάδου εκτός από τοελαιόλαδο λαμπάντεΠηγή Παράρτημα VIΙ μέρος VIII τουκανονισμού (ΕΕ) αριθ 13082013



και η Ελλάδα αλλά το μέγεθός τους είναι εν γένει πολύ μικρό σε σύγκριση μεάλλους παράγοντες της αλυσίδας τροφίμων

προώθηση με στόχο τη βελτίωση της εικόνας του προϊόντος την τόνωση τηςκατανάλωσής του και την κατάκτηση αγορών σε τρίτες χώρες αξιοποιώνταςκατά κύριο λόγο την αναθεωρημένη πολιτική της ΕΕ για την προώθηση αλλάκαι αναζητώντας συνέργειες μεταξύ διαφόρων μέτρων όπως αυτά πουχρηματοδοτούνται από την ΕΕ και το IOC

παροχή στήριξης στο IOC και στη διεθνή συμφωνία για το ελαιόλαδο και τιςεπιτραπέζιες ελιές

ανταγωνισμός με τρίτες χώρες στο πλαίσιο του οποίου η ΕΕ θα πρέπει ναυποστηρίζει την τήρηση των παραμέτρων ποιότητας που έχουν θεσπιστεί εντόςτου IOC και να αντιτάσσεται σε κάθε μέτρο που λαμβάνεται από τρίτες χώρεςκαι το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει τεχνικό φραγμό στο εμπόριο

Ενιαία κοινή οργάνωση της αγοράςΗ αγορά του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών καλύπτεται από τον κανονισμό(ΕΕ) αριθ 13082013 (κανονισμός ΚΟΑ) Οι διατάξεις του περί ενιαίας κοινήςοργάνωσης της αγοράς (ΚΟΑ) ρυθμίζουν τις γεωργικές αγορές της ΕΕ και παρέχουνεργαλεία πολιτικής για τη βελτίωση της λειτουργίας τους Πέραν των γενικώνδιατάξεων κανόνες σχετικά με τους τομείς που παρατίθενται κατωτέρω μπορούν ναισχύουν ειδικά για τον τομέα της ελιάς και του ελαιολάδου όσον αφορά τα προϊόνταπου απαριθμούνται στο παράρτημα 1 μέρος VII του κανονισμού

ενίσχυση για ιδιωτική αποθεματοποίηση (άρθρα 17 και 18) η οποία μπορεί ναχορηγείται σε ιδιώτες για την αποθεματοποίηση προϊόντων σε περίπτωσηδυσμενούς κατάστασης στην αγοράmiddot

ενισχύσεις στον τομέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών (άρθρα 29έως 31) οι οποίες χορηγούνται μέσω της χρηματοδότησης τριετών-προγραμμάτων εργασιών που καταρτίζονται από αναγνωρισμένες οργανώσειςπαραγωγών για την ανάληψη δράσης σε τομείς όπως η εμπορία ηιχνηλασιμότητα και η βελτίωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ηανταγωνιστικότητα και η ποιότητα παραγωγής στον τομέα (αναλυτικόςκατάλογος των μέτρων που είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από την ΕΕπαρατίθεται στο άρθρο 3 του κατ᾽ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ6112014 της Επιτροπής)middot

πρότυπα εμπορίας (άρθρο 75) τα οποία καθορίζονται στον εκτελεστικόκανονισμό (ΕΕ) αριθ 292012 της Επιτροπής και καλύπτουν ζητήματα όπως οικανόνες επισήμανσης και η χωρητικότητα των συσκευασιών καθώς και οέλεγχος της εφαρμογής των κανόνων από αρμόδιο οργανισμό σε κάθε κράτοςμέλος11

ορισμοί ονομασίες και ονομασίες πώλησης (άρθρο 78) που ορίζονται στονκανονισμό (ΕΟΚ) αριθ 256891 της Επιτροπής και στις διαδοχικέςτροποποιήσεις του σχετικά με τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών τωνελαιολάδων και των πυρηνελαίων καθώς και με τις μεθόδους προσδιορισμού

αναγνώριση των οργανώσεων παραγωγών (άρθρο 159) και τωνδιεπαγγελματικών οργανώσεων (άρθρο 162) και κανόνες σχετικά με τις



συμβατικές διαπραγματεύσεις που διεξάγονται από οργανώσεις παραγωγών εξονόματος των μελών τους (άρθρο 169)

πιστοποιητικά εισαγωγής και εξαγωγής (άρθρο 176) τα οποία μπορούν ναεκδίδονται για αιτούντες από τα κράτη μέλη και δασμολογικές ποσοστώσεις(άρθρο 184) που μπορούν να ανοίγονται από την Επιτροπή όπως στηνπερίπτωση της ποσόστωσης για την εισαγωγή ελαιολάδου από την Τυνησία μεσκοπό τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ ετήσιας ποσότητας 56 700τόνων με μηδενικό δασμό (βλέπε κανονισμό (ΕΚ) αριθ 19182006 τηςΕπιτροπής) πλέον ετήσιας προσωρινής ποσότητας 35 000 τόνων για το 2016 καιτο 2017 με σκοπό τη στήριξη της οικονομίας της Τυνησίας έπειτα από τηντρομοκρατική επίθεση που σημειώθηκε τον Ιούνιο του 2015 (βλέπε εκτελεστικόκανονισμό (ΕΕ) 2016605 της Επιτροπής)

Άμεσες ενισχύσεις ndash προαιρετική συνδεδεμένη στήριξηΟι άμεσες ενισχύσεις αποτελούν μορφή εισοδηματικής στήριξης η οποία χορηγείταιστους γεωργούς της ΕΕ ανά εκτάριο ανεξάρτητα από την παραγωγή συγκεκριμένουπροϊόντος Πέραν αυτού του βασικού καθεστώτος στήριξης τα κράτη μέλη μπορούν ναχορηγούν προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη που συνδέεται με παραγωγή στον τομέατου ελαιολάδου η οποία ενδέχεται να αντιμετωπίζει δυσκολίες υπό τις προϋποθέσειςπου προβλέπονται στο άρθρο 52 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ 13072013 Μόνον η Ιταλίαέχει επιλέξει αυτό το προαιρετικό σύστημα στο πλαίσιο του οποίου ελήφθη για τα έτη2015 έως 2020 συνολικό ποσό που υπερβαίνει τα 400 εκατομμύρια ευρώ

Μέτρα αγροτικής ανάπτυξηςΔιάφορα μέτρα που θεσπίστηκαν με τον κανονισμό (EE) αριθ 13052013 για τηστήριξη της αγροτικής ανάπτυξης μπορούν να βοηθήσουν τον τομέα της ελιάς και τουελαιολάδου είτε στοχεύοντας άμεσα στη συγκεκριμένη γεωργική δραστηριότητα είτεαντιμετωπίζοντας γενικά γεωργικά και αγροτικά ζητήματα που συνδέονται στενά μεαυτή Στην πρώτη κατηγορία μέτρων η δυνατότητα του κράτους μέλους νασυμπεριλαμβάνει θεματικά υποπρογράμματα- (άρθρο 7) στα προγράμματα αγροτικήςανάπτυξης (για την αντιμετώπιση των αναγκών περιοχών ιδιαίτερης σημασίας ήγεωργικών τομέων που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη των αγροτικώνπεριοχών) αποτελεί νέο χαρακτηριστικό του πλαισίου πολιτικής για την αγροτικήανάπτυξη για την περίοδο 2014-2020 και έχει χρησιμοποιηθεί για τον τομέα τουελαιολάδου στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης της Ανδαλουσίας (Ισπανία) Άλλεςπεριοχές παραγωγής αντιμετώπισαν τις ανάγκες του τομέα διαμορφώνοντας τα μέτρατους βάσει των γενικών προτεραιοτήτων της αγροτικής ανάπτυξης Μεταξύ των μέτρωναυτών περιλαμβάνεται η προγραμματισμένη στήριξη των επενδύσεων για τηνπρόληψη της ζημίας που προκαλείται στα ελαιόδενδρα από το βακτήριο Xylellafastidiosa (βλέπε πλαίσιο 2 επόμενη σελίδα) στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης τηςΑπουλίας (Ιταλία) στο πλαίσιο των μέτρων που λαμβάνονται βάσει τηςπροτεραιότητας 3 για την προώθηση της οργάνωσης της αλυσίδας τροφίμων τηςκαλής μεταχείρισης των ζώων και της διαχείρισης κινδύνων στον τομέα της γεωργίας

Οι ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις μπορούν επίσης να επωφεληθούν από άλλα μέτρααγροτικής ανάπτυξης τα οποία έχουν μεν ευρύτερο πεδίο εφαρμογής αλλάαντιμετωπίζουν σημαντικά ζητήματα για τον τομέα Πέραν της στρατηγικής στήριξηςγια επενδύσεις σε στοιχεία ενεργητικού καινοτομία και επιχειρηματική ανάπτυξηαξίζει επίσης να σημειωθεί η στήριξη που χορηγείται για τη συμμετοχή σε συστήματαποιότητας ή πιστοποίησης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων (άρθρο 16) για τη



διευκόλυνση της σύστασης ομάδων παραγωγών (άρθρο 27) για την εκπλήρωσηγεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών δεσμεύσεων σε γεωργική γη (άρθρο 28) για τηστροφή σε πρακτικές και μεθόδους βιολογικής γεωργίας ή τη διατήρησή τους (άρθρο29) και για την καταβολή χρηματοδοτικών συνεισφορών για ασφάλιστρα καθώς και σεταμεία αλληλοβοήθειας με τα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων (άρθρα 36 έως 39)

Προώθηση των γεωργικών προϊόντων της ΕΕΟι ελιές και το ελαιόλαδο είναι επιλέξιμα για πρωτοβουλίες προώθησης στην ΕΕ και σετρίτες χώρες μέσω της πολιτικής της προώθησης που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ)αριθ 11442014 Η Επιτροπή καθορίζει τις στρατηγικές προτεραιότητες και τονδιαθέσιμο προϋπολογισμό για πρωτοβουλίες προώθησης σε ετήσιο πρόγραμμαεργασιών και δημοσιεύει προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για την υλοποίησή του Οσυνολικός προϋπολογισμός συγχρηματοδότησης για το 2016 ανήλθε σε111 εκατομμύρια ευρώ ενώ οι επιτραπέζιες ελιές και το ελαιόλαδο αποτέλεσαναντικείμενο διάφορων εκστρατειών ο προϋπολογισμός για το 2017 ανέρχεται σε133 εκατομμύρια ευρώ ενώ υπάρχουν σχέδια για αύξηση του ποσού αυτού ταεπόμενα έτη

Έλεγχος ασθενειών των ελαιοδένδρωνΗ οδηγία 200029ΕΚ του Συμβουλίου παρέχει τηβάση για την προστασία της υγείας των φυτών στηνΕΕ από την εισαγωγή ή εξάπλωση επιβλαβώνοργανισμών εντός του εδάφους της Ένωσης Σεπερίπτωση εντοπισμού επιβλαβών οργανισμών καιασθενειών θεσπίζεται περαιτέρω ad hoc νομοθεσίαγια τη ρύθμιση των μέτρων ελέγχου και έκτακτηςανάγκης12 Πρόσφατο παράδειγμα αποτελούν ταμέτρα έκτακτης ανάγκης που λήφθηκαν σε επίπεδοΕΕ με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2015789 τηςΕπιτροπής και τις διαδοχικές τροποποιήσεις της μετάτην εκδήλωση του βακτηρίου Xylella fastidiosa(βλέπε πλαίσιο 2) στη νότια Ιταλία όπου η ασθένειαπροσβάλλει από το 2013 ελαιώνες στην Απουλία τονμεγαλύτερο παραγωγό ελαιολάδου μεταξύ τωνπεριφερειών της Ιταλίας Στα μέτρα έκτακτηςανάγκης περιλαμβάνονται δράσεις για τηνκαταπολέμηση της ασθένειας στις αποκαλούμενες-οριοθετημένες περιοχές (δηλαδή προσβεβλημένεςζώνες και ζώνες ασφαλείας) μέσω της αφαίρεσηςτων φυτών που έχουν προσβληθεί ή τον περιορισμότου βακτηρίου με άλλα μέσα όταν η αφαίρεση δεν είναι δυνατή προκειμένου νααποτραπεί η περαιτέρω εξάπλωσή του και να αποφευχθεί η περαιτέρω εισαγωγή απόπροσβεβλημένες τρίτες χώρες Επιπλέον με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 20152417της Επιτροπής ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να καταρτίσουν σχέδια δράσης έκτακτηςανάγκης σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί η παρουσία ή υπάρχουν υπόνοιες γιαπαρουσία του βακτηρίου και να δρομολογήσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης τουευρέος κοινού των ταξιδιωτών των επαγγελματιών και των διεθνών μεταφορέωνσχετικά με την απειλή για το έδαφος της ΕΕ

Το 2015 οι γαλλικές αρχές ανέφεραν εκδήλωση του βακτηρίου Xylella στη Γαλλίαόπου προσέβαλε καλλωπιστικά φυτά στις περιφέρειες της Κορσικής και της Provence-

Πλαίσιο 2 - Xylella fastidiosaΤο βακτήριο Xylella fastidiosa είναι έναβακτήριο των φυτών το οποίο προκαλείδιάφορες ασθένειες και μπορεί ναοδηγήσει σε θάνατο των φυτών Εκτόςαπό το ελαιόδενδρο σχεδόν 300 άλλαείδη φυτών είναι ευπαθή στο βακτήριο τοοποίο ζει στον ιστό των φυτών καιεξαπλώνεται μέσω εντόμωνΤον Οκτώβριο του 2013 η παρουσία τουβακτηρίου Xylella fastidiosa στο έδαφοςτης Ένωσης αναφέρθηκε για πρώτη φοράαπό τις ιταλικές αρχές και αφορούσεελαιώνες στην περιφέρεια της ΑπουλίαςΟ υψηλός κίνδυνος εξάπλωσης τουβακτηρίου σε ολόκληρο το έδαφος τηςΈνωσης σε δυνητικά φυτά ξενιστέςοδήγησε την ΕΕ στη λήψη μέτρωνπαρακολούθησης και έκτακτης ανάγκηςΠηγή Δικτυακός τόπος της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής



Alpes-Cocircte dAzur και ζήτησαν να εφαρμοστούν μέτρα επιτήρησης και περιορισμούΣτα τέλη του 2016 οι ισπανικές αρχές ανέφεραν την παρουσία του βακτηρίου Xylellaστην Ισπανία όπου προσέβαλε διάφορα οπωροφόρα και καλλωπιστικά φυτάολόκληρη η περιοχή των Βαλεαρίδων Νήσων ανακηρύχθηκε οριοθετημένη περιοχή τονΙανουάριο του 2017 Ωστόσο η πλέον κρίσιμη κατάσταση εξακολουθεί ναπαρατηρείται στην περιφέρεια της Απουλίας όπου έπειτα από μια δύσκολη αρχή ηεφαρμογή μέτρων έκτακτης ανάγκης οδήγησε στην εκρίζωση πολλών προσβεβλημένωνελαιοδένδρων καθώς και υγιών ελαιοδένδρων σε ακτίνα εκατό μέτρων από ταπροσβεβλημένα φυτά Προκειμένου να αποζημιωθούν οι ελαιοπαραγωγοί για τη ζημίακαι το κόστος που σχετίζονται με τα εν λόγω μέτρα το ψήφισμα 240 της 13ης Ιουνίου2017 του περιφερειακού συμβουλίου της Απουλίας θεσπίζει καθεστώς ενίσχυσης γιαγεωργικές εκμεταλλεύσεις που αναγκάστηκαν κατόπιν της διαταγής αφαίρεσης νακαταστρέψουν φυτά που είχαν προσβληθεί από το βακτήριο Xylella

Στο ψήφισμα 20152652(RSP) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την επιδημίαXylella fastidiosa που προσβάλλει τα ελαιόδεντρα ζητήθηκε επίσης η καταβολήαποζημίωσης στους γεωργούς για την εισοδηματική απώλεια λόγω των μέτρωνεκρίζωσης καθώς και η λήψη ισχυρότερων μέτρων ελέγχου για την πρόληψη τηςεξάπλωσης των βακτηρίων στο εσωτερικό της ΕΕ και της εισόδου προσβεβλημένωνφυτών στην ΕΕ Με το εν λόγω ψήφισμα η Επιτροπή κλήθηκε να βελτιώσει τιςεπιστημονικές γνώσεις σχετικά με την ασθένεια Στο πλαίσιο αυτό βρίσκεται σεεξέλιξη διεπιστημονικό ερευνητικό έργο το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμαπλαίσιο της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία laquoΟρίζοντας 2020raquo (το συνολικόκόστος του έργου είναι 7 064 125 ευρώ εκ των οποίων η συνεισφορά της ΕΕ ανέρχεταισε 6 903 000 ευρώ) και έχει ως στόχο τη βελτίωση της πρόληψης της έγκαιρηςανίχνευσης και του ελέγχου του βακτηρίου Xylella fastidiosa

Παγκόσμιο πλαίσιο το Διεθνές Συμβούλιο ΕλαίαςΤο Διεθνές Συμβούλιο Ελαίας (IOC) είναιδιακυβερνητικός οργανισμός ο οποίος ιδρύθηκε το1959 υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών αρχικάως Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (IOOC) και έχειτην έδρα του στη Μαδρίτη (Ισπανία) Μέλη του ενλόγω συμβουλίου μπορούν να γίνουν κυβερνήσειςκρατών ή διεθνείς οργανισμοί που είναι αρμόδιοιγια τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων σχετικά μεδιεθνείς εμπορικές συμφωνίες για τον λόγο αυτόνη ΕΕ (και όχι μεμονωμένες χώρες της ΕΕ) είναιμέλος του IOC από κοινού με όλες τις κυριότερεςχώρες παραγωγής ελιών και ελαιολάδου στονκόσμο

Η λειτουργία του IOC (όπως ονομάζεται από το2006) βασίζεται σε διεθνή συμφωνία δυνάμει τηςοποίας εξουσιοδοτείται να εκτελεί τα καθήκονταπου είναι αναγκαία για την επίτευξη των στόχωντης συμφωνίας Τα μέλη του συμβάλλουν στηχρηματοδότηση της δομής του IOC η οποίααπαρτίζεται από τον πρόεδρο και την εκτελεστικήγραμματεία καθώς και όλων των δραστηριοτήτων

Πίνακας 1 ndash Υπογράφοντα μέρη της 6ηςσυμφωνίας του IOC

Συμμετέχων ΥπογραφήΑλγερία 25 Οκτωβρίου 2016Αργεντινή 23 Δεκεμβρίου 2016

Ευρωπαϊκή Ένωση 18 Νοεμβρίου 2016Ιράν (ΙσλαμικήΔημοκρατία του Ιράν) 30 Δεκεμβρίου 2016

Ισραήλ 29 Δεκεμβρίου 2016Ιορδανία 22 Δεκεμβρίου 2016Λίβανος 2 Δεκεμβρίου 2016Λιβύη 29 Δεκεμβρίου 2016Μαυροβούνιο 23 Δεκεμβρίου 2016Μαρόκο 27 Ιουλίου 2016

Κράτος της Παλαιστίνης 9 Απριλίου 2017προσχώρηση

Τυνησία 23 Σεπτεμβρίου 2016Τουρκία 14 Σεπτεμβρίου 2016Ουρουγουάη 18 Οκτωβρίου 2016

Πηγή Συλλογή Συνθηκών των Ηνωμένων Εθνών



που έχουν ως στόχο να συμβάλλουν στη βιώσιμη και υπεύθυνη ανάπτυξη τηςελαιοκαλλιέργειας Μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων το IOC ενθαρρύνει την ανάπτυξητου διεθνούς εμπορίου μέσω της εκτέλεσης εργασιών και της παροχής φόρουμσυζήτησης και συνεργασίας σχετικά με την τυποποίηση καθώς και με την έρευνα καιτη μεταφορά τεχνολογίας Όσον αφορά την τυποποίηση το IOC καθορίζει εμπορικάπρότυπα για τα ελαιόλαδα και τα πυρηνέλαια καθώς και για τις επιτραπέζιες ελιές ταπρότυπα αυτά ορίζουν ονομασίες ορισμούς και απαιτήσεις για τους διάφορουςτύπους προϊόντων από τις οποίες δεσμεύονται τα μέλη του IOC ndashσυμπεριλαμβανομένης της ΕΕ

Η διεθνής συμφωνία του 2015 για το ελαιόλαδο και τις επιτραπέζιες ελιές είναι η έκτησυμφωνία που συνάπτεται στα σχεδόν 60 έτη ύπαρξης του διεθνούς αυτού πλαισίουγια τη ρύθμιση του τομέα της ελιάς και του ελαιολάδου Η εν λόγω συμφωνίασυνήφθη τον Ιούνιο του 2015 έχει μέχρι στιγμής υπογραφεί από 13 μέρη συν τοΚράτος της Παλαιστίνης το οποίο προσχώρησε πρόσφατα μετά την εκ μέρους τουεπικύρωση της συμφωνίας τον Απρίλιο του 2017 (βλέπε πίνακα 1 ανωτέρω) και τέθηκεπροσωρινά σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2017 ενώ οι επικυρώσεις συνεχίζονταισύμφωνα με τις νομοθετικές διαδικασίες των μελών Στη συμφωνία μπορούν ναπροσχωρήσουν και άλλα μέρη και θα παραμείνει σε ισχύ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026Σε δελτίο τύπου της Επιτροπής το οποίο δημοσιεύθηκε μετά την ολοκλήρωση τωνδιαπραγματεύσεων η νέα συμφωνία παρουσιάζεται ως η βάση για μιααποτελεσματικότερη οργάνωση της διεθνούς ελαιοκομικής αγοράς με θετικές αλλαγέςστη λειτουργία του IOC και με σκοπό να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη συμμετοχήτων χωρών εισαγωγής

Προκλήσεις και προοπτικέςΟι κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέαςΟι ελαιώνες καλλιεργούνται στην περιοχή της Μεσογείου από αρχαιοτάτων χρόνων καιέχουν διαμορφώσει το αγροτικό τοπίο πολλών περιοχών της ΕΕ Πέραν τηςπαραγωγικής τους αξίας μπορούν επίσης να αποτελέσουν πόλο έλξης τουριστών χάρηστην ύπαρξη αρχαίων ελαιοδένδρων ή πανέμορφων τοπίων ελαιώνων Το βασικό τουςπροϊόν το ελαιόλαδο αναγνωρίζεται ευρέως ως σύμβολο της μεσογειακής κουζίναςκαι υγιεινό Ως εκ τούτου η κατανάλωση έχει αυξηθεί σε μη παραγωγούς χώρες σεολόκληρο τον κόσμο και η ΕΕ είναι ο κύριος εξαγωγέας σε παγκόσμιο επίπεδο ενώπαράλληλα αποτελεί την κύρια αγορά καταναλωτών Εντούτοις ο τομέαςαντιμετωπίζει προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν προκειμένου να αποφευχθούνεπιπτώσεις που θα διαταράξουν τη μελλοντική του ανάπτυξη

Βασικότερη πρόκληση η οποία αφορά και άλλες γεωργικές δραστηριότητες είναι ορυθμός της διαρθρωτικής ανάπτυξης των εκμεταλλεύσεων σε ένα πιο αποδοτικό καισύγχρονο σύστημα παραγωγής Αυτό συχνά συνδέεται με την ιδέα της αύξησης τουμεγέθους των εκμεταλλεύσεων και την εκμηχάνιση των διαδικασιών παραγωγής Ηεξέλιξη αυτή έχει επέλθει σε τμήματα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας αλλά γενικάτα συστήματα παραγωγής παραμένουν πολύ παραδοσιακά και είναι συνηθισμένη ησυνύπαρξη αφενός μεγάλων και σύγχρονων και αφετέρου μικρών καιπαραδοσιακών μονάδων παραγωγής Ωστόσο σε ισπανικό ερευνητικό άρθρο σχετικάμε τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας ελαιοδένδρων επισημαίνεται ότι η μετατροπήπαραδοσιακών ελαιώνων σε περισσότερο εντατικούς ελαιώνες δεν αποτελεί ενιαίαλύση για όλες τις περιπτώσεις Αυτό μπορεί να οφείλεται στα χαρακτηριστικά τωνπεριοχών παραγωγής (πχ εύθραυστο περιβάλλον ή σημαντική κλίση) στις μεθόδους



παραγωγής (πχ η παραδοσιακή συγκομιδή είναι προτιμότερη για να μηνκαταστρέφονται οι ελιές) ή στα ίδια τα δένδρα (πχ επειδή πρόκειται για πολυετήμόνιμη καλλιέργεια είναι δύσκολο να προσαρμοστεί σε νέα συστήματα παραγωγής)Για τον λόγο αυτόν οι ερευνητές συνιστούν να μην βασίζεται η βιωσιμότητα τηςελαιοκομικής παραγωγής μόνο στην εντατικοποίηση της παραγωγής σε μεγαλύτερεςεκμεταλλεύσεις αλλά περισσότερο σε καινοτόμες λύσεις συγκομιδής σε νέες ποικιλίεςή στην καλύτερη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών ώστε να καλλιεργούνται ελαιώνεςοι οποίοι είναι περισσότερο επικερδείς ndashκαι λιγότερο εκτεθειμένοι στην αστάθεια τηςαγοράςndash και σε μικρότερες μονάδες παραγωγής

Η αγορά ελαιολάδου μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις για διάφορους λόγουςόπως η κυκλική εναλλαγή πλούσιων και φτωχών συγκομιδών ή το χρονικό διάστημαπου απαιτείται για να καταστούν πλήρως παραγωγικές οι νέες φυτείες Άλλοιπαράγοντες είναι λιγότεροι προβλέψιμοι και μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερηδιαταραχή όπως οι ακραίες καιρικές συνθήκες ή η εκδήλωση ασθενειών των φυτώνΤα στοιχεία αυτά δημιουργούν μια άκρως ασταθή αγορά γεγονός που σημαίνει ότι οιπαραγωγοί αντιμετωπίζουν ασταθείς τιμές και έσοδα και συνεπώς μειωμένηικανότητα κατάρτισης επενδυτικών σχεδίων για τη συντήρηση των ελαιώνων τους Σεπρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα της EPRS αναλύονται τα μέσα διαχείρισης κινδύνουπου έχουν στη διάθεσή τους οι γεωργοί στο πλαίσιο της ΚΓΠ Εν τω μεταξύ η τρέχουσασυζήτηση σχετικά με το μέλλον της γεωργικής πολιτικής της ΕΕ επικεντρώνεται στηνανάπτυξη των μέσων αυτών ως εργαλείων αντιμετώπισης των προκλήσεων πουσυνδέονται με την αστάθεια

Ένας άλλος τομέας ανησυχίας είναι τα πρότυπα εμπορίας και το εμπόριο Για νααποφευχθεί η απώλεια της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στην εικόνα τουελαιολάδου ως προϊόντος υψηλής ποιότητας πρέπει να καταβάλλονται διαρκείςπροσπάθειες σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο για τον καθορισμό και τηνεφαρμογή κατάλληλων κανόνων και μέτρων κατά της απάτης στον τομέα τωντροφίμων Πράγματι τα ελαιόλαδα υπόκεινται σε τακτική παρακολούθηση και έλεγχογια την πρόληψη της απάτης ιδιαίτερα στην κατηγορία των εξαιρετικών παρθένωνελαιολάδων Για παράδειγμα στην έκθεση δραστηριοτήτων για το 2016 ο ιταλικόςαρμόδιος οργανισμός ελέγχου τροφίμων και γεωργικών προϊόντων αναφέρει τηδιενέργεια σχεδόν 7 000 ελέγχων σε ελαιόλαδο (δεύτεροι σε αριθμό μετά τουςελέγχους σε προϊόντα οίνου) οι οποίοι οδήγησαν σε κατασχέσεις 193 προϊόντωνσυνολικής αξίας άνω των 1 150 000 ευρώ Οι εν λόγω κατασχέσεις αποτελούν συνέπειαπαραβάσεων όπως η εσφαλμένη ταξινόμηση ελαιολάδου ως εξαιρετικού παρθένουβιολογικού ή 100 ιταλικού η λήψη ελαιολάδου με ανάμειξη ελαίων που παράγονταιαλλού το γεγονός ότι το ελαιόλαδο ανήκει στην κατηγορία του λαμπάντε οιπαραπλανητικές ετικέτες ονομασίας προέλευσης ή η παράτυπη τήρηση αρχείων Η ΕΕδιαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην υπεράσπιση των προϊόντων της στη διεθνήαγορά στο πλαίσιο του IOC όσον αφορά ζητήματα που συνδέονται με τα προϊόντα τουτομέα καθώς και των συμφωνιών του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου σεπερίπτωση διαφορών σχετικά με την εφαρμογή εμπορικών κανόνων Πρόσφατοπαράδειγμα αποτελεί η έρευνα που διεξήγαγαν οι αρχές των ΗΠΑ σε ισπανούςελαιοπαραγωγούς λόγω εικαζόμενων πρακτικών ντάμπινγκ σε βάρος παραγωγών τωνΗΠΑ ζήτημα για το οποίο τέθηκε κοινοβουλευτική ερώτηση στην Επιτροπή στις 14Ιουλίου 2017



Οικονομικές προοπτικές και καινοτομίαΣύμφωνα με τις τελευταίες μεσοπρόθεσμες προοπτικές στον τομέα της γεωργίας τιςοποίες παρουσίασε η Επιτροπή οι οικονομικές προβλέψεις για τον τομέα έως το 2026υποδεικνύουν αύξηση της παραγωγής στην Ισπανία (όπου με βάση τις εκτιμήσεις τηςΕπιτροπής αναμένεται σημαντική ανάπτυξη των αρδευόμενων ελαιώνων τα επόμεναέτη) κατά περίπου 10 και μια λιγότερο δυναμική τάση στην Ελλάδα (+2 ) και στηνΙταλία (-1 ) Στις τρεις αυτές κυριότερες χώρες παραγωγής οι τάσεις κατανάλωσηςαναμένεται να καταγράψουν σταθεροποίηση ή μικρή κάμψη η οποία θααντισταθμιστεί σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση της κατανάλωσης σε μη παραγωγούςχώρες εντός και εκτός της ΕΕ Η τάση αυτή είναι χαρακτηριστική των τελευταίων ετώνσύμφωνα με τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές στον τομέα της γεωργίας πουπαρουσίασε η Επιτροπή τον Ιούλιο του 2017 Όσον αφορά το διεθνές εμπόριο οιπροοπτικές για το 2026 δείχνουν σημαντική ενίσχυση του ηγετικού ρόλου της ΕΕ στοντομέα των εξαγωγών (+45 κατά την περίοδο) και πιθανή αύξηση των εισαγωγών απότρίτες- χώρες της Μεσογείου

Οι προβλέψεις αυτές θα μπορούσαν να αποδειχθούν ορθές ιδίως αν οι παραγωγοίκαλύψουν τη ζήτηση σε επίπεδο ΕΕ και σε παγκόσμιο επίπεδο προσφέροντας τηνυψηλή ποιότητα που αναμένεται από τα προϊόντα τους13 Στο πλαίσιο αυτό η ΕΕχρηματοδοτεί εργασίες έρευνας και καινοτομίας σχετικά με νέες τεχνικές ώστε ναεπιτευχθούν πιο αποδοτικά και βιώσιμα συστήματα καλλιέργειας και καλύτερηαντιμετώπιση των ασθενειών και των επιβλαβών οργανισμών όπως ο δάκος της ελιάςκλπ Ως παράδειγμα των πολλών ερευνητικών έργων που χρηματοδοτούνται από τηνΕΕ αξίζει να αναφερθεί η έκθεση της Επιτροπής του 2010 στην οποία περιγράφονταιέργα της ΕΕ τα οποία εστιάζουν σε καλλιεργητικές πρακτικές που αποσκοπούν στηβελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων στον τομέα του ελαιολάδου Πολύνωρίτερα ερευνητικό έργο που αναπτύχθηκε από ελαιοκαλλιεργητές με γνώμονα τηζήτηση και ξεκίνησε το 1979 οδήγησε στην υιοθέτηση σε μεγάλη- κλίμακα καινοτομιώνολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών σε ιταλικούς ελαιώνες Πιοπρόσφατα εκτός από το προαναφερόμενο διεπιστημονικό ερευνητικό έργο για τηνπρόληψη την έγκαιρη ανίχνευση και τον έλεγχο της ασθένειας Xylella και άλλο έναέργο στο πλαίσιο του προγράμματος laquoΟρίζοντας 2020raquo επιδιώκει τη βελτίωση τουτρόπου διασφάλισης της ποιότητας και της γνησιότητας του ελαιολάδου μέσω τηςανίχνευσης και της πρόληψης της απάτης Εν τω μεταξύ και άλλα έργα πουχρηματοδοτούνται από τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης αντιμετωπίζουνζητήματα που αφορούν τον τομέα της ελαιοκομίας για παράδειγμα η καινοτόμοςτεχνική λιπασματοποίησης που αναπτύχθηκε σε ισπανικό συνεταιρισμό βιολογικούελαιολάδου η οποία μετατρέπει ένα ρυπογόνο υποπροϊόν (πυρηνόξυλο) σε πράσινολίπασμα ή το καινοτόμο πρωτότυπο φιλτραρίσματος για την παραγωγή ελαιολάδουτο οποίο αναπτύχθηκε από ιταλικό ελαιοτριβείο σε συνεργασία με πανεπιστήμιοεμπορικό επιμελητήριο και ιδιωτικές επιχειρήσεις

Ευρωπαϊκό ΚοινοβούλιοΗ Επιτροπή διαπραγματεύτηκε τη νέα συμφωνία του IOC μεταξύ των ετών 2013 και2015 και την υπέγραψε εξ ονόματος της ΕΕ στις 28 Νοεμβρίου 2016 σύμφωνα με τηναπόφαση (ΕΕ) 20161892 του Συμβουλίου Σε πρόταση της Επιτροπής η οποίαδημοσιεύθηκε την 1η Ιουνίου 2017 προτείνεται στο Συμβούλιο να προβεί στα επόμεναβήματα ώστε να καταδειχθεί η συναίνεση της ΕΕ να δεσμευτεί από τη συμφωνία και ναεξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να καθορίσει τις θέσεις που θα πρέπει να ληφθούν από τοIOC όσον αφορά τυχόν τροποποιήσεις στις ονομασίες και τους ορισμούς των



ελαιολάδων και των επιτραπέζιων ελιών διασφαλίζοντας ότι οι θέσεις αυτές είναιπρος το συμφέρον της Ένωσης ότι συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων πουσυνδέονται με την εμπορική της πολιτική και ότι δεν αντίκεινται στο δίκαιο της Ένωσηςούτε στο διεθνές δίκαιο Βάσει της διαδικασίας έγκρισης για την έγκριση της πράξηςαπό το Συμβούλιο απαιτείται μη- νομοθετικό ψήφισμα του Κοινοβουλίου Ονομοθετικός φάκελος 20170107(NLE) έχει ανατεθεί στην Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου(INTA) εισηγήτρια Eleonora Forenza (GUENGL Ιταλία) και για γνωμοδότηση στηνΕπιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (AGRI) εισηγητής Ivan Jakovčić (ALDEΚροατία)

Συμπληρωματική βιβλιογραφίαOlive oil sector key sources ιστολόγιο EPRS Νοέμβριος 2014

Σημειώσεις τέλους1 Στοιχεία σχετικά με την περιοχή την παραγωγή και την απόδοση τα οποία αντλήθηκαν τον Ιούλιο του 2017 από

τις στατιστικές της Eurostat για τις καλλιέργειες και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία2 Σύμφωνα με την τυπολογία της ΕΕ για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που παρατίθεται στο παράρτημα IV του

εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2015220 της Επιτροπής μια εκμετάλλευση θεωρείται ότι ειδικεύεται στηνκαλλιέργεια ελαιώνων εάν η τυπική απόδοση που μπορεί να προκύψει από τους ελαιώνες υπερβαίνει τα δύοτρίτα της συνολικής τυπικής απόδοσης της εκμετάλλευσης Η τυπική απόδοση ενός γεωργικού προϊόντος (εκτάριοκαλλιέργειας ή κεφαλή ζώου) είναι η μέση νομισματική αξία της απόδοσης που μπορεί δυνητικά να προκύψει απότο συγκεκριμένο προϊόν υπολογιζόμενη βάσει των τιμών στη θύρα της εκμετάλλευσης

3 Στοιχεία για τις εκμεταλλεύσεις με ελαιώνες τα οποία προέκυψαν τον Ιούλιο του 2017 από την έρευνα τηςEurostat για τη διάρθρωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία

4 Στοιχεία σχετικά με την απασχόληση στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις τα οποία αντλήθηκαν τον Ιούλιο του 2017από την έρευνα της Eurostat για τη διάρθρωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία

5 Παράδειγμα αποτελεί η μνημειακή ελιά των Βουβών ηλικίας 2 500 έως 3 000 ετών η οποία βρίσκεται στην ΚρήτηΥπάρχουν επίσης πολλοί ελαιώνες με αιωνόβια ελαιόδενδρα

6 Στοιχεία σχετικά με την αξία της παραγωγής ελιών και ελαιολάδου τα οποία αντλήθηκαν τον Ιούλιο του 2017 απότους οικονομικούς λογαριασμούς της Eurostat για τη γεωργία και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία

7 Βλέπε σημείωση τέλους 18 Βλέπε σημείωση τέλους 69 Στοιχεία σχετικά με τις τιμές των ελιών και του ελαιολάδου που αντλήθηκαν τον Ιούλιο του 2017 από τις

στατιστικές της Eurostat για τις τιμές γεωργικών προϊόντων Λαμβανομένου υπόψη ότι οι στατιστικές αυτέςβασίζονται στην εθελοντική συλλογή και διαβίβαση στοιχείων από τα κράτη μέλη ενδέχεται να λείπουν στοιχείαγια ορισμένα έτη ή προϊόντα

10 Το σχέδιο δράσης έτυχε θετικής υποδοχής από την Επιτροπή των Γεωργικών Επαγγελματικών Οργανώσεων τηςΕΕΓενική Συνομοσπονδία Γεωργικών Συνεταιρισμών της ΕΕ (COPA-COGECA) η οποία στις προτάσεις που υπέβαλετο 2012 επί του σχεδίου δράσης για τον ενωσιακό τομέα του ελαιολάδου εξέτασε περαιτέρω σημεία κυρίωςσχετικά με ζητήματα που αφορούν την ποιότητα την προώθηση τη διάρθρωση του τομέα και τον διεθνήανταγωνισμό

11 Παρότι υπάρχει ήδη σύστημα ελέγχου για την επαλήθευση της συμμόρφωσης με τους κανόνες ΚΟΑ ο πρόσφαταεκδοθείς κανονισμός (ΕΕ) 2017625 ο οποίος καταργεί την ισχύουσα νομοθεσία για τους επίσημους ελέγχους(κανονισμός (ΕΚ) αριθ 8822004) από τις 14 Δεκεμβρίου 2019 θεσπίζει άλλους κανόνες για τους ελέγχους και τιςποινές που αφορούν τους κανόνες εμπορίας με σκοπό την αντιμετώπιση των δόλιων πρακτικών στον κλάδοτροφίμων της ΕΕ

12 Τον Μάιο του 2013 η Επιτροπή πρότεινε νέα νομοθεσία της ΕΕ για την υγεία των φυτών τον κανονισμό (ΕΕ)20162031 ο οποίος ψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο τον Οκτώβριο του 2016 και καταργεί την οδηγία 200029ΕΚαπό τις 14 Δεκεμβρίου 2019

13 Αν και ήσσονος σημασίας από οικονομική άποψη τα παράγωγα προϊόντα ελιάς περιλαμβάνουν επίσηςιατροφαρμακευτικά και καλλυντικά προϊόντα



Δήλωση αποποίησης ευθύνης και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίαςΤο περιεχόμενο του παρόντος εγγράφου αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του συντάκτη και οι απόψεις πουεκφράζονται σε αυτό δεν αντικατοπτρίζουν κατrsquo ανάγκη την επίσημη θέση του ΕυρωπαϊκούΚοινοβουλίου Το έγγραφο απευθύνεται στους βουλευτές και στο προσωπικό του ΕυρωπαϊκούΚοινοβουλίου για το κοινοβουλευτικό τους έργο Η αναπαραγωγή και η μετάφραση για μη εμπορικούςσκοπούς επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι γίνεται μνεία της πηγής και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιοέχει ενημερωθεί και του έχει αποσταλεί αντίγραφο

copy Ευρωπαϊκή Ένωση 2017

Πηγές φωτογραφιών copy volff Fotolia

eprsepeuropaeuhttpwwweprsepparlunioneu (intranet)httpwwweuroparleuropaeuthinktank (διαδίκτυο)httpepthinktankeu (ιστολόγιο)

Γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τον τομέα της ελιάς και του

ελαιολάδου

Δομικά χαρακτηριστικά των εκμεταλλεύσεων της ΕΕ που διαθέτουν ελαιώνες

Οικονομικά αποτελέσματα σε εκμεταλλεύσεις της ΕΕ που ειδικεύονται στην

παραγωγή ελαιολάδου

Ποσότητα και αξία της ενωσιακής παραγωγής ελιών και ελαιολάδου

Οι τιμές της ελιάς και του ελαιολάδου στην ΕΕ

Διεθνές εμπόριο της ΕΕ στον τομέα των ελιών και του ελαιολάδου

Ποιοτικά χαρακτηριστικά της ενωσιακής παραγωγής ελιών και ελαιολάδου

Το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ

Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τον τομέα του ελαιολάδου

Ενιαία κοινή οργάνωση της αγοράς

Άμεσες ενισχύσεις ndash προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη

Μέτρα αγροτικής ανάπτυξης

Προώθηση των γεωργικών προϊόντων της ΕΕ

Έλεγχος ασθενειών των ελαιοδένδρων

Παγκόσμιο πλαίσιο το Διεθνές Συμβούλιο Ελαίας

Προκλήσεις και προοπτικές

Οι κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας

Οικονομικές προοπτικές και καινοτομία

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Συμπληρωματική βιβλιογραφία

Δήλωση αποποίησης ευθύνης και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας



Γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τον τομέα της ελιάς και τουελαιολάδουΔομικά χαρακτηριστικά των εκμεταλλεύσεων της ΕΕ που διαθέτουν ελαιώνεςΟι ελαιώνες αποτελούν συνήθη καλλιέργεια στην περιοχή της Μεσογείου καιαπαντώνται σε εννέα κράτη μέλη Ελλάδα Ισπανία Γαλλία Κροατία Ιταλία ΚύπροΜάλτα Πορτογαλία καιΣλοβενία Στις χώρες αυτέςυπάρχουν συνολικά λίγολιγότερα από5 εκατομμύρια εκτάριαελαιώνων εκ των οποίωνπερισσότερα από τα μισάβρίσκονται στην Ισπανίακαι η πλειονότητα τωνοποίων χρησιμοποιούνταιγια την καλλιέργεια ελιώνγια παραγωγή ελαιολάδου(μόνο στην Ελλάδααντιστοιχούν οιεπιτραπέζιες ελιές σεποσοστό άνω του 10 τωνελαιώνων)1

Όσον αφορά τις γεωργικέςεκμεταλλεύσεις που ειδικεύονται στην καλλιέργεια ελαιώνων2 το μεγαλύτερο μέροςτης γης τους καλύπτεται από ελαιόδενδρα ενώ η υπόλοιπη γεωργική έκτασηχρησιμοποιείται για σιτηρά μόνιμες καλλιέργειες εκτός ελιών (όπως οπωροφόραδένδρα ή αμπελώνες) και άλλες καλλιέργειες ή βρίσκεται σε αγρανάπαυση (βλέπεγράφημα 1)

Σύμφωνα με τα στοιχεία τηςEurostat το 2013 υπήρχανπερίπου 1 509 000εκμεταλλεύσεις μεελαιώνες3 Μεταξύ τωνχωρών παραγωγής ηΙσπανία η Ιταλία η Ελλάδακαι η Πορτογαλία διαθέτουντον μεγαλύτερο αριθμό τόσοεκταρίων όσο καιεκμεταλλεύσεων μεελαιώνες όπως φαίνεταιστο γράφημα 2 Οι ισπανικέςεκμεταλλεύσεις διαθέτουντο μεγαλύτερο μέσο μέγεθοςελαιώνων το οποίο το 2013ανερχόταν σε 58 εκτάριαανά εκμετάλλευση ενώακολουθεί η Πορτογαλία με 28 εκτάρια Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες το μέσο μέγεθοςτων ελαιώνων είναι μικρότερο από 2 εκτάρια ανά εκμετάλλευση

Γράφημα 2 ndash Κατανομή των ελαιώνων το 2013


Γράφημα 1 ndash Χρήση γης σε ειδικές γεωργικές εκμεταλλεύσειςκαλλιέργειας ελαιώνων στην ΕΕ το 2013















































































































































Briefing European Parliamentary Research Service · παραγωγής), όπως φαίνεται...

Documents

Transcript of Briefing European Parliamentary Research Service · παραγωγής), όπως φαίνεται...