Burseraceae

B. serrata

Indian frankincense, Ιndian olibanum, Salai, Salai guggul, Shallaki

(στα Σανσκριτικά)

Η Boswellia serrata ευδοκιμεί στις Ινδίες, την Αιθιοπία, την Σομαλία

και την Αραβική Χερσόνησο και παράγει μία ρητίνη γνωστή ως ο-

λίβανο (olibanum; frankincense). Η ρητίνη της Boswellia carteri και

serrata χρησιμοποιείται στη θεραπεία της αρθρίτιδας και άλλων

φλεγμονωδών νοσημάτων από το παραδοσιακό ιατρικό σύστημα

διάφορων χωρών.

Η Boswellia serrata είναι ένα από τα αρχαιότερα και περισσότερο πο-

λύτιμα βότανα στην Αγιουβερδική Ιατρική.

Η ονομασία «Gajabhakshya», ένα σανσκριτικό όνομα χρησιμοποιού-

μενο ενίοτε για την Boswellia, δείχνει ότι οι ελέφαντες απολαμβά-

νουν το βότανο αυτό ως μέρος του διαιτολόγιού τους [Sharma S et

al, 2004] .

Η Boswellia serrata είναι ένα μέτριο έως ευμέγεθες δένδρο οποίο ευ-

δοκιμεί σε βραχώδεις περιοχές της Ινδίας, της Βόρειας Αφρικής και

της Μέσης Ανατολής [Holmes P, 1999; Leung AY et al, 1996]. Η οικο-

γένεια Burseraceae εκπροσωπείται στο φυτικό βασίλειο από 17

γένη και 600 είδη κατεσπαρμένα σε όλες τις τροπικές περιοχές.

Υπάρχουν περίπου 25 γνωστά είδη ανήκοντα στο γένος Boswellia, τα

περισσότερα εκ των οποίων φύονται στην Αραβία, την Βοριοδυτι-

κή ακτή της Αφρικής και τις Ινδίες. Από τους αρχαίους χρόνους, 3

από τα είδη αυτά θεωρούνται ως «πραγματικά Frankincense» δέν-

δρα [Wallis TE, 1967; Evans WC, 1996] .

Η Boswellia sacra Flueck, το πρώτο είδος, φύεται στη Νότια Αραβία

όπου είναι γνωστή στους Αραβες ως «maghrayt d' sheehaz», και η

παραγόμενη ρητίνη, ως «luban dhakar».

Η Boswellia carterii Birdw ευδοκιμεί στη Σομαλία και στην τοπική

διάλεκτο αποκαλείται «moxor» και η παραγόμενη ρητίνη, «luban

dhakar».

Η Boswellia frereana Birdw ευδοκιμεί επίσης στη Σομαλία και στην

τοπική διάλεκτο αποκαλείται «jagcaar» και η παραγόμενη ρητίνη,

«loban majdi» ή «maydi».

Ένα άλλο είδος που παράγει ρητίνη είναι η Boswellia serrata Roxb,

γνωστή ως «Indian olibanum ή frankincense, dhup και salai ή salai

guggul», η οποία φύεται στη μέση και βόρεια περιοχή των Δυτικών

Ινδιών και στο εμπόριο έχει το όνομα Shallaki.

Το Salai, μία ελαιοχημική ρητίνη, είναι ένα φυτικό έκκριμα του γένους

Boswellia. Οι ελαιοχημικές ρητίνες περιέχουν ρητίνη (30-60%), βα-

σικά έλαια (5-10%), διαλυτά σε οργανικούς διαλύτες, και υδατοδι-

αλυτές πολυσακχαρίδες (~ 65% αραβινόζη, γαλακτόζη και ξυλόζη).

Το ρητινώδες τμήμα της Boswellia serrata περιέχει τα εξής συστατικά:

Μονοτερπένια (α-thujene)

Διτερπένια (μακροκυκλικά διτερπενοειδή, όπως ινσενσόλη, οξείδιο

ινσενσόλης, οξείδιο ισο-ινσενσόλης και σερρατόλη)

Τριτερπένια (όπως α- και β-αμυρίνες)

Πεντακυκλικά τριτερπενοειδή οξέα (μποσβελλικά οξέα)

Τετρακυκλικά τριτερπενικά οξέα (tirucall-8, 24-dien-21-oic οξέα) και

4 μείζονα πεντακυκλικά τριτερπενικά οξέα, π.χ. :

β-μποσβελλικό οξύ

ακετυλ-β-μποσβελλικό οξύ

11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ και

ακετυλ-11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ

Αντιαρθριτικές

Αντιφλεγμονώδεις

Αντι-υπερλιπιδαιμικές

Αντι-αθηροσκληρυντικές

Αναλγητικές

Ηπατοπροστατευτικές

Αιμορροΐδες

Ασθμα

Βρογχίτιδα

Βήχας

Διάρροια

Δυσεντερία

Δυσμηνόρροια

Ικτερος

Καρδιαγγειακά νοσήματα

Κολπικό έκκριμμα

Λειχήνας

Νοσήματα δέρματος και αίματος

Πονόλαιμος

Πυρετοί

Συφιλιδικά νοσήματα

Τριχόπτωση

Ελαττώνει σημαντικά την αποδόμηση των γλυκοζαμινογλυκανών

[Palmowski MJ and Brandt KD, 1979; Dekel S et al, 1980; Brandt KD

et al, 1984] .

Αναστέλλει την σύνθεση λευκοτριενών μέσω της 5–LO [Ammon HP

et al, 1993; Safayhi H et al, 1996] .

Το εκχύλισμα της Boswellia frereana αναστέλλει την IL-1β και την

έκφραση της MMP-9 και της MMP-13 την προκαλούμενη από την

ογκοστατίνη M σε καλλιέργειες χόνδρου [Blain et al, 2010].

Αναστέλλει την σύνθεση της 5-λιπο-οξυγονάσης (5-LO). Μελέτες,

τόσο in vitro όσο και σε πειραματόζωα, έχουν δείξει ότι τα μποσ-

βελλικά οξέα αναστέλλουν την σύνθεση της 5-LΟ, περιλαμβανομέ-

νου του 5-υδροξυεϊκοσατετρανοϊκού οξέος (5- HETE) και της LTB-

4, η οποία προκαλεί βρογχοσύσπαση, χημειοταξία και αύξηση της

αγγειακής διαπερατότητας [Schweizer S et al, 2000; Ammon HP,

2002; Ammon HP, 2006].

Και άλλα αντιφλεγμονώδη συστατικά της Boswellia serrata, όπως η

κουερσετίνη (quercetin), μπλοκάρει, ως αντιοξειδωτικό, επίσης γε-

νικά την 5-LO, αλλά τα μποσβελλικά οξέα φαίνεται ότι είναι εκλεκ-

τικοί αναστολείς της 5-LO [Ammon HP, 1996] .

Αναστέλλει την ανθρώπινη ελαστάση των λευκών αιμοσφαιρί-

ων (HLE), η οποία μπορεί να υδρολύει το κολλαγόνο τύπου IV και

την ελαστίνη της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας. Η HLE μπορεί α-

κόμα να εμπλέκεται στην παθογένεση του εμφυσήματος και διεγε-

ίρει την έκκριση βλέννας και επομένως μπορεί να παίζει ρόλο στη

κυστική ίνωση, την χρόνια βρογχίτιδα και το σύνδρομο οξείας α-

ναπνευστικής ανεπάρκειας [Rall B et al, 1996; Safayhi H et al, 1997].

Η HLE είναι μια πρωτεάση σερίνης, η οποία πυροδοτεί την ιστική

κάκωση και αυτή, με την σειρά της, την διαδικασία της φλεγμονής.

Η διπλή αυτή ανασταλτική δράση στην φλεγμονώδη διαδικασία εί-

ναι μοναδική για τα μποσβελλικά οξέα.

Το 3-ακετυλ-11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ (AKBA) είναι ο πλέον δυ-

νητικός αναστολέας της 5-LO.

Αναστέλλει την iNOS, τις μεταλλοπρωτεϊνάσες και το νιτρικό οξεί-

διο. Σε μία μελέτη, το HLM (ένα μείγμα βοτάνων – λευκίνης περιέ-

χον Boswellia serrata) ανέστειλε την έκφραση του iNOS, της MMP-

9 και της MMP-13 και την παραγωγή NO σε διεγερμένα από την IL-

1β οστεοαρθρικά χονδροκύτταρα, in vitro.

Ακόμα, ανέστειλε την επαγόμενη από την IL-1β αποδόμηση της θε-

μέλιας ουσίας του χόνδρου, όπως φάνηκε από την αναστολή της

απελευθέρωσης γλυκοζαμινογλυκανών, από εκχυλίσματα ανθρώ-

πινου χόνδρου. Οι ανασταλτικές δράσεις της HLM στους φλεγμο-

νώδεις και καταβολικούς παράγοντες επάγονται μέσω αναστολής

της ενεργοποίησης του NF-κB στα ανθρώπινα οστεοαρθρικά χον-

δροκύτταρα [Akhtar N et al, 2011].

Εχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες σε ανθρώπινα περιφερικά μονο-

πύρηνα του αίματος και μακροφάγα ποντικών, μέσω αναστολής

του TNF-a, της IL-1b, του NΟ και των MAP (mitogen activated pro-

tein) κινασών [Gayathri B et al, 2007].

Η οξεική ινσενσόλη, ένα αντιφλεγμονώδες συστατικό της Boswellia

resin, αναστέλλει την ενεργοποίηση του πυρηνικού παράγοντα-

kappa B [Moussaieff A et al, 2007].

Το ακετυλ-11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ αναστέλλει τον PTG (prostate

tumor growth) καταστέλλοντας την αγγειογένεση την επαγόμενη

από τον υποδοχέα 2 του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού πα-

ράγοντα [Pang X et al, 2009].

H Aflapin (ένα εκχύλισμα Boswellia serrata) έχει αντιαρθριτικές και

αντιφλεγμονώδεις δράσεις σε αρουραίους.

Ακόμα, προστατεύει τα ανθρώπινα χονδροκύτταρα από τον θάνατο

τον προκαλούμενο από την IL-1β, βελτιώνει την παραγωγή γλυκο-

ζαμινογλυκανών και αναστέλλει την παραγωγή MMP-3 [Sengupta

K et al, 2011].

Σε αρουραίους και ποντικούς, το μείγμα μποσβελλικών οξέων ανασ-

τέλλει το οίδημα των ποδιών σε ποσοστό 25-46% [Singh GB et al,

1986]. Ακόμα, στην χρόνια δοκιμασία αρθρίτιδας από φορμαλδεΰ-

δη έχει αντιαρθριτική δράση σε ποσοστό 45-67%. Το κλάσμα είναι

αποτελεσματικό τόσο στην αρθρίτιδα από ανοσοενισχυτικό (35-

59%), όπως και στην εγκατεστημένη αρθρίτιδα (54-84%) και έχει

αντιπυρετική δράση.

Τοξικολογικές μελέτες με Boswellia serrata σε αρουραίους και πρωτε-

ύοντα θηλαστικά δεν έχουν δείξει ανωμαλίες των αιματολογικών,

βιοχημικών ή ιστολογικών παραμέτρων σε δόσεις έως 1.000 mg/

kg και η LD50 παρουσιάστηκε σε δόσεις >2 g/kg [Singh GB and Atal

CK, 1986].

Είδος μελέτης : Διπλή – τυφλή, διασταυρούμενη τυχαιοποιημένη δι-

άρκειας 6 μηνών σε 42 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα.

Θεραπευτικό σχήμα : Οι ασθενείς της μελέτης έλαβαν ένα βοτανο-

μεταλλικό σκεύασμα το οποίο περιείχε εκχύλισμα από το στέλεχος

της Boswellia serrata και την ρίζα του φυτού Withania somnifera,

και Curcuma longa και Articulin-F (ένα σύμπλοκο ψευδαργύρου),

σε δόσεις 650 mg 2 φορές ημερησίως.

Αποτέλεσμα : Η Articulin-F εμείωσε τον πόνο και βελτίωσε την ανα-

πηρία περισσότερο από πλασέμπο [Kulkarni RR et al, 1991].

Είδος μελέτης : Τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο - ελεγχό-

μενη μελέτη διάρκειας 16 εβδομάδων σε 182 ασθενείς με ρευματο-

ειδή αρθρίτιδα.

Θεραπευτικό σχήμα : Οι ασθενείς της μελέτης έλαβαν RA-11 (ένα

πολυβοτανικό σκεύασμα το οποίο περιέχει Curcuma longa,

Boswellia serrata, Withania somnifera και Zingiberis officinale).

Αποτέλεσμα : Το RA-1 ελάττωσε τον αριθμό και την διόγκωση των

πασχουσών αρθρώσεων περισσότερο από πλασέμπο και τον ρευ-

ματοειδή παράγοντα (Chopra A et al, 2000).

Είδος μελέτης : Διπλή – τυφλή, τυχαιοποιημένη μελέτη διάρκειας 3

μηνών.

Θεραπευτικό σχήμα : Οι ασθενείς της μελέτης πήραν B. serrata σε

συνδυασμό με Curcuma longa (500 mg 3 φορές ημερησίως).

Αποτέλεσμα : Ο συνδυασμός των βοτάνων αυτών ανακούφισε από

τον αρθρικό πόνο και την ευαισθησία και εμείωσε τον ύδραρθρο

[Badria FA et al, 2002].

Είδος μελέτης : Τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο – ελεγχό-

μενη μελέτη διάρκειας 8 εβδομάδων σε 30 ασθενείς με οστεοαρθρί-

τιδα των γονάτων.

Θεραπευτικό σχήμα : Εκχύλισμα Boswellia serrata (1.000 mg ημερη-

σίως).

Αποτέλεσμα : Οι ασθενείς που θεραπεύθηκαν με Boswellia serrata εί-

χαν ανακούφιση από τον πόνο, βελτίωση της κάμψης και ελάττω-

ση της διόγκωσης του γόνατος, όπως και αύξηση της απόστασης

βάδισης, συγκριτικά με πλασέμπο (Kimmatkar N et al, 2003).

Είδος μελέτης : Τυχαιοποιημένη, πλασέμπο – ελεγχόμενη κλινική εκ-

τίμηση αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του RA-11 για διάσ-

τημα 32 εβδομάδων σε 358 ασθενείς με συμπτωματική οστεοαρ-

θρίτιδα του γόνατος.

Θεραπευτικό σχήμα : RA-11 (Artrex, Mendar) (συνδυασμός Withania

somnifera, Boswellia serrata, Zingiber officinale και Curcuma longa).

Αποτέλεσμα : Το RA-11 εμείωσε το score VAS του πόνου και το score

WOMAC, περισσότερο από πλασέμπο (Chopra A et al, 2004).

Είδος μελέτης : Πλασέμπο – ελεγχόμενη μελέτη διάρκειας 90 ημερών

σε 75 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.

Θεραπευτικό σχήμα : 5–Loxin 100 ή 250 mg ημερησίως.

Αποτέλεσμα : Το 5–Loxin ανακούφισε σημαντικά από τον πόνο και

βελτίωσε την λειτουργικότητα, συγκριτικά με πλασέμπο, αλλά και

εμείωσε τα επίπεδα της MMP-3 στο αρθρικό υγρό [Sengupta Κ et al,

2008].

Είδος μελέτης : Διπλή – τυφλή, τυχαιοποιημένη, πλασέμπο – ελεγχό-

μενη μελέτη διάρκειας 90 ημερών σε 60 ασθενείς με οστεοαρθρί-

τιδα των γονάτων.

Θεραπευτικό σχήμα : 5-Loxin 100 mg/24ωρο συγκριτικά με Aflapin

100 mg/24ωρο και πλασέμπο.

Αποτέλεσμα : Και τα 2 αυτά σκευάσματα εμείωσαν τον πόνο και

βελτίωσαν σημαντικά την λειτουργικότητα και την δυσκαμψία

των αρθρώσεων, περισσότερο από πλασέμπο, αν και η Aflapin ή-

ταν περισσότερο αποτελεσματική από το 5-Loxin [Sengupta K et al,

2010].

Είδος μελέτης : Τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο - ελεγχό-

μενη μελέτη σε 60 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα των γονάτων.

Θεραπευτικό σχήμα : 100 mg (n=30) Aflapin ή πλασέμπο (n=30) η-

μερησίως επί 30 ημέρες.

Αποτέλεσμα : Το Aflapin βελτίωσε σημαντικά το score του πόνου και

την λειτουργική ικανότητα μέσα σε 5 ημέρες [Vishal AA et al, 2011].

Τα σκευάσματα που περιέχουν μποσβελλικά οξέα είναι σε κάψουλες ή

δισκία των 150-250 mg και λαμβάνονται από το στόμα 2-3 φορές

ημερησίως.

Συστατικά : Εκχύλισμα Boswellia serrata εμπλουτισμένο με 30% 3-

O-acetyl-11-keto-beta-boswellic acid (AKBA)

Εχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες αναστέλλοντας την 5-λιπο- οξυ-

γονάση.

Συσκευασία : Κάψουλες 75 mg

Κάψουλες

Δισκία

Κρέμα καψαϊκίνης.

Κάψουλες 125 mg εκχυλίσματος Shallaki

Δόση : 1 κάψουλα 2 φορές ημερησίως.

Συστατικά : Shallaki 20 mg.

Ενδείξεις : Ρευματοειδής αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα, οστεοαρθρί-

τιδα, ισχιαλγία

Δόση : 2 κάψουλες 2 φορές ημερησίως

Συστατικά : Μποσβελλίνη, αρβουτίνη, εκχύλισμα γλυκύρριζας και

σπορέλαιο κολίανδρου.

Μειώνει την δραστηριότητα της τυροσινάσης στο δέρμα, και επο-

μένως την παραγωγή μελανίνης, η οποία οδηγεί σε μείωση της με-

λάγχρωσης του δέρματος

Κρέμα σε σωληνάρια των 15 gr για εξωτερική χρήση.

Το Aflapin φαίνεται ότι είναι ο καλύτερος αντιφλεγμονώδης παρά-

γοντας από τα εκχυλίσματα της Boswellia serrata που υπάρχουν

στην αγορά.

Ηπιες γαστρεντερικές διαταραχές

Λόγω έλλειψης πληροφοριών, η B. Serrata δεν πρέπει να χρησιμοποι-

είται στη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας

Το εκχύλισμα της Boswellia serrata, σύμφωνα με όλες τις κλινικές μέχρι τώρα μελέτες που έχουν γίνει σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα (κυρίως) και ρευματοειδή αρθρίτιδα, ανακουφίζει από τον πόνο και

βελτιώνει σημαντικά την λειτουργικότητα των αρθρώσεων