book 2019 web use Layout 1 - Δήμος Βύρωνα · Salutatio (Αποχαιρετισμός)...

304
Ρινόκερος &Φοίνικας ΑΠO ΤΗΝ ΥΠΟΤΑΓH ΣΤΗΝ ΑΝΑΓEΝΝΗΣΗ ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ 2019

Transcript of book 2019 web use Layout 1 - Δήμος Βύρωνα · Salutatio (Αποχαιρετισμός)...

  • Ρινόκερος&Φοίνικας

    ΑΠO ΤΗΝ ΥΠΟΤΑΓHΣΤΗΝ ΑΝΑΓEΝΝΗΣΗ

    ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ 2019

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ | «ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • Ρινόκερος και

    Φοίνικας

    από την υποταγή στην αναγέννηση

    | Στο δρόμο της φυγής…| το φευγιό της ψυχής

    3

    80 χρόνια από την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

  • [ 4 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    Η Πολιτιστική Δράση του Δήμου Βύρωνα με

    τίτλο «Στο βλέμμα του Μπάιρον» τελεί υπό την

    αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δη-

    μοκρατίας, κυρίου Προκοπίου Παυλοπούλου.

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ

    ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

    «Στο βλέμμα του Μπάιρον»

    Ρινόκερος και

    Φοίνικας

    από την υποταγή στην αναγέννηση

    Κείμενα 5oυ ΔιαγωνισμούΛογοτεχνικής Έκφρασης

    Εφήβων και Νέων

    Κείμενα από τη Νεανική Λογοτεχνική Συντροφιά του Δήμου Βύρωνα

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 5 ]

    5

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ | «ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    6

    Συντελεστές της έκδοσης:Η αξιολόγηση των κειμένων που περιέχονται στην παρούσα έκδοση έγινε από την κριτική επιτροπή του 5ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού Λογοτεχνικής Έκφρασης.Μέλη της κριτικής επιτροπής είναι οι:Απόστολος Κοκόλιας, δικηγόρος, συγγραφέαςΠάνος Τριγάζης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμόκαι τον ΠολιτισμόΔημήτρης Σταμάτης, λέκτορας Κλασικής Φιλολογίας στο Εθνικό και Καπο-διστριακό Πανεπιστήμιο ΑθηνώνΚώστας Καλημέρης, κριτικός λογοτεχνίαςΣοφία Θωμοπούλου, συγγραφέαςΡένα Σκούρα, φιλόλογοςΔήμητρα Νούση, συγγραφέας

    Συντονισμός δράσης της Νεανικής Λογοτεχνικής Συντροφιάς του Δήμου Βύ-ρωνα και δημιουργική σύνθεση των κειμένων αυτής: Δήμητρα Νούση

    Kaλλιτεχνική επιμέλεια έκδοσης: Γεωργία Αλεβιζάκη

    Το παρόν βιβλίο εκδόθηκε από τον Δήμο Βύρωνα με τη συμμετοχή

    της Δημοτικής Επιχείρησης του Δήμου Βύρωνα.

    2019

    ISBN: 978-960-86210-5-3

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ

    ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

    «Στο βλέμμα του Μπάιρον»

    Ρινόκερος και

    Φοίνικας

    από την υποταγή στην αναγέννηση

    Κείμενα 5oυ ΔιαγωνισμούΛογοτεχνικής Έκφρασης

    Εφήβων και ΝέωνΚείμενα από τη Νεανική Λογοτεχνική

    Συντροφιά Δήμου Βύρωνα

    ΒΥΡΩΝΑΣ 2019

    | Στο δρόμο της φυγής…| το φευγιό της ψυχής

    7

  • [ 8 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 9 ]

    «Οι λέξεις έχουν άλλη δύναμη. Μιλούν, σπαράζουν, σκέφτονται,

    θυμούνται. Είναι παιχνιδιάρικες, καθώς αλλάζουν νοήματα, ακού-

    γονται το ίδιο αλλά έχουν άλλη σημασία. Κάθε λέξη έχει να σου

    πει τη δική της ιστορία, τα πάθη της, πόσες φορές άλλαξε τη

    σκέψη της. Οι ποιητές τις ξέρουν».

    Φώτης - Ορέστης Μικελάκης

    Μαθητής γυμνασίου

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ | «ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    10

  • | Στο δρόμο της φυγής…| το φευγιό της ψυχής

    11

    ΠΕΡ ΙΕΧΟΜΕΝΑ

    ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Χαιρετισμός του δημάρχου Βύρωνα, Γρηγόρη Κατωπόδη 15

    Η εκδίκηση του πολιτισμού του Μάριου Σούση, προέδρου του Συλλόγου Απογόνων Θυμάτων του Ολοκαυτώματος 17

    Ο σύγχρονος δήμος και τα όριά του της Δήμητρας Νούση 21

    ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΔιηγήματα και ποιήματα από τον 5ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Λογοτεχνικής Έκφρασης Εφήβων και Νέων – Κείμενα που διακρίθηκαν

    Πεσμένα πέταλα της Ίριδας Αικατερίνης Καμπέρογλου 32

    Οι Θερμοπύλες της… ελευθερίας της Αικατερίνης Γκίκα 38

    Ο Δράκος μας της Ελένης - Παρασκευής Μέξη 42

    Πρότυπο ζωής του Σταύρου Στάνα 48

    Αλήθεια για… όποιον έχει μάτια του Στυλιανού Γκίκα 55

    Εμείς… όχι οι άλλοι του Κωνσταντίνου Μίχα 59

    Όπλο μας… η γνώση της Βασιλικής Θάνου 62

    Αγγελική θυσία του Νικολάου Καζακλάρη 65

    Καθρέφτης η άβυσσος του ανθρώπουτης Ειρήνης - Σταυρούλας Αλούμπη 67

    Ραγισμένη κλεψύδρα της Μαργαρίτας - Δήμητρας Γαβιώτη 69

    Το λευκό περιστέρι της Ειρήνης Λουκοπούλου 71

    Ήτανε νέα και όμορφη του Διονύσιου Σπανόπουλου 73

    Το παραμύθι του πολέμου της Μαρίας Ραπτάκη 75

  • Τυφλότης της Στεφανίας Ευαγγελίας Γεωργάκη 84

    Μεταμορφώσεως άρνηση της Γεωργίας Μυστριώτη 90

    ΑνθρωΠοιά; της Ευγενίας Τσώνη 95

    Μια αγελαία κοινωνία της Κωνσταντίνας Ελένης Μπουρούτη 100

    Ταυτότητα... άνθρωπος του Βλάσιου Μαγγίδη 105

    Το κάστρο των Ρινόκερων της Στέλλας Καπέλα 108

    «Τί ἐστίν ἄνθρωπος;» της Δήμητρας Παναγιωτίδου 110

    Δηλώνω άνθρωπος του Νικολάου Αγγελή Άνθη 112

    Μετα-μόρφωση της Αναστασίας Φιλιπποπούλου 115

    Ταξίδι του Παντελεήμονος Χαμπίδη 117

    ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΔιηγήματα γραμμένα ομαδικά από τη Νεανική Λογοτεχνική Συντροφιά

    Σελίδες από Θ.Α.Ν.Α.Τ.Ο της Δήμητρας Νούση 123

    Μια φωνή από τη Γερμανία Μέρος Πρώτο, συλλογικό 131

    Μια φωνή από τη Γερμανία Μέρος Δεύτερο, συλλογικό 146

    Μια φωνή από το Άμστερνταμ συλλογικό 160

    Μια φωνή από το Άουσβιτς Μέρος Πρώτο, συλλογικό 176

    Μια φωνή από το Άουσβιτς Μέρος Δεύτερο, συλλογικό 190

    Μια φωνή από το Μαουτχάουζεν Μέρος Πρώτο, συλλογικό 206

    Μια φωνή από το Μαουτχάουζεν Μέρος Δεύτερο, συλλογικό 222

    ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΔιηγήματα και ποιήματα των μελών της Νεανικής Λογοτεχνικής Συντροφιάς – ατομικά κείμενα

    Γίνεται; του Ευθύμιου Ραφαήλ Αγγελή 236

    Στη χαρά παραδομένο το κομμάτι αυτό του Άγγελου Αρόρα 237

    [ 12 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • Καλοκαίρι στην Αθήνα του Δημήτρη Παρασκευά Γερακίνη 238

    Για μια ξεχωριστή Ανατολή της Χριστίνας Γεωργιάδη 243

    Salutatio (Αποχαιρετισμός) της Σοφίας Γιαπαντζαλή 247

    Οι πλανεμένοι ανθρωποφάγοι του Παύλου Γκούλελη 249

    Άτιτλο του Αντώνη Κίτσιου 252

    Παράμερες απώλειες του Αντώνη Κίτσιου 253

    Ας σώσουμε τουλάχιστον το αύριο! της Ειρήνης Δεμέστιχα 254

    Το περιστέρι της επιτυχίας της Ειρήνης Δεμέστιχα 256

    Πόλεμος ψυχής της Τόνιας Μαλογιάννη 261

    Πόσο έξυπνος είσαι; του Δημήτρη Μήλιου 263

    Gloria, oh gloria της Ευγενίας Μανωλίδου - Χατζή 267

    Πνευματική διαθήκη Σάμουελ Χάου του Φώτη - Ορέστη Μικελάκη 271

    Τρέχοντας με τη ζωή… της Κωνσταντίνας Μοσχοπούλου 275

    Βράδυ Σαββάτου της Νεφέλης Μπαντελά 278

    Μη φύγεις! του Πλούταρχου Πάστρα 282

    Ένστικτα, περιβάλλον και ματαιοδοξία του Κώστα Πολυπαθέλλη 286

    Ένα γλυκό κορίτσι του Δημήτρη Ράντζα 290

    Νανούρισμα του Αλέξανδρου Σαγρή 291

    Το μήνυμα του Αργοναύτη της Κατερίνας Σπανού 292

    Για όσους έμειναν της Έλενας Χαδιού 294

    Ένα βέλος ταξιδεύει στα χρόνια του Θεόφιλου Χατζηαριστερά 295

    Το νερό και η φωτιά της Νάσιας Αρβανίτη 296

    Μισοτελειωμένη μπεσαμέλ του Γρηγόρη Καλπακιάν 298

    Ως ποιητής της Νάντιας Βούκατζη 300

    Παραλλαγή παραμυθιού της Μάγιας Βαρδακώστα 301

    Βιβλιογραφία 302

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 13 ]

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ | «ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • Χαιρετισμός του δημάρχου Βύρωνα

    Γρηγόρη Κατωπόδη

    Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, όταν με ενημερώνουν πως ήρθε η ώρα να γράψω

    τον χαιρετισμό για το βιβλίο μας, νιώθω μια ιδιαίτερη χαρά. Είναι συγκίνηση

    για όλους εμάς που πιστέψαμε ότι αξίζει ο κόπος να καλέσουμε τη νεολαία

    της πατρίδας μας κοντά μας, να την ακούσουμε και να λάβουμε υπόψη αυτά

    που έχει να μας πει. Ξέραμε από την αρχή ότι η ενασχόληση με τη λογοτε-

    χνία και το γράψιμο είναι κάτι που σχεδόν κανείς δεν του δίνει σημασία,

    ένα έργο μιας δημοτικής αρχής που μπορεί πολύ εύκολα να περάσει απα-

    ρατήρητο. Για εμάς, όμως, δεν υπήρξε ούτε μια στιγμή αυτή η σκέψη. Τα

    γράμματα είναι το πιο «καθαρό», το πιο τίμιο και το πιο αποτελε-

    σματικό όπλο για να υπάρχει, να αντιστέκεται και να δημιουργεί

    ένας λαός μέσα στην ιστορία. Είμαστε ευτυχείς που βλέπουμε νέους ναασχολούνται με τα γράμματα και τον στοχασμό, που μας γράφουν τους προ-

    βληματισμούς τους ξανά και ξανά, κάθε χρόνο, για να τους προβάλουμε,

    να τους μοιραστούμε και να τους κρατήσουμε μέσα μας.

    Το όραμα να στήσουμε ένα πρόγραμμα «στο βλέμμα του Μπάιρον», του

    νέου, του ποιητή, του επαναστάτη αλλά και του συμβόλου μας, δεν ήταν τε-

    λικά ανώφελο ούτε στιγμιαίο. Είναι μια δραστηριότητα της πόλης μας στην

    οποία εμείς, ως δημοτική αρχή, οι εργαζόμενοι στον δήμο μας, οι εθελοντές

    μας, οι γονείς, αλλά πάνω από όλους, τα παιδιά, οι έφηβοι και οι νέοι μας,

    βρίσκουμε όλοι μαζί τον ρόλο μας, τον δρόμο μας και γράφουμε με τον

    τρόπο μας το βιβλίο της χρονιάς.

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 15 ]

  • Το βλέμμα του Μπάιρον δεν είναι βουβό. Μας καθοδηγεί με τον τρόποτου και μας δείχνει δρόμους. Η επιλογή μας να αναδείξουμε όχι υποχρεω-τικά το ταλέντο ενός νέου ανθρώπου μέσα από το βιβλίο μας, αλλά τηνανάγκη του να εκφραστεί, δικαιώθηκε. Μοιραζόμαστε κάθε χρόνο τον εν-θουσιασμό γονιών και παιδιών, γεγονός που μας δίνει χαρά και κουράγιογια την επόμενη δημιουργία, για το επόμενο βιβλίο. Φέτος προχωρήσαμεσε κάτι καινούργιο: προβλέψαμε βραβεία και για τους καθηγητές που υπο-στήριξαν μέσα από τα σχολεία την προσπάθεια των μαθητών και μαθητριώννα συμμετέχουν στον διαγωνισμό μας. Βλέποντας κάθε χρόνο κάποιοι εκ-παιδευτικοί να ξεχωρίζουν με τις προσπάθειές τους, νιώσαμε την ανάγκηγια μια επιβράβευση, για ένα «ευχαριστώ» από τον δήμο μας, προς αυτούςτους ανθρώπους που βλέπουν στη δουλειά τους μια άλλη διάσταση προ-σφοράς και ενθάρρυνσης προς τη νεολαία μας.

    Το βιβλίο αυτό είναι μια μικρή περιπέτεια ανάμεσα σε μεγάλες ανθρώπινεςανάγκες και σε μεγάλες ιδέες που ο πολιτισμός μας τις είδε να γεννιούνται,να σβήνουν, αλλά και να αποτελούν την παρηγοριά της ανθρωπότητας. Τοβιβλίο Ρινόκερος και Φοίνικας, από την υποταγή στην αναγέννηση, είναι το πέμ-πτο βιβλίο που αφήνουμε στην πόλη μας και σε όλη την Ελλάδα, με μεγάλοπείσμα και μεράκι. Στις σελίδες αυτού του βιβλίου συναντιόμαστε όλοι μαζίκαι μοιραζόμαστε αυτό που έχουμε να καταθέσουμε.

    Γρηγόρης Κατωπόδης

    δήμαρχος Βύρωνα

    [ 16 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • Η εκδίκηση του πολιτισμού

    «πολλαί καί μεγάλαι συμφοραί, αι οποίαι πα ρουσιάζονται και θα εξακο-λουθήσουν να παρουσιάζωνται πάντοτε, εφόσον η ανθρώπινη φύσις μένειη ιδία»

    Θουκυδίδου Ιστοριών Γ'

    (μετάφραση Ελευθ. Βενιζέλου, σ. 501)

    Αυτά αναφέρει ο Θουκυδίδης για τις συμφορές ενός εμφύλιου πολέμουκαι αναρωτιέμαι τι θα έλεγε σήμερα ο ιστορικός για τα απάνθρωπα καιπρωτοφανή εγκλήματα του γερμανικού φασισμού, αυτήν την ντροπή τουανθρώπινου γένους, που ξεπέρασε κάθε προηγούμενη μορφή βίας.

    Το βίωμα του Ολοκαυτώματος έχει μπει μέσα στη ζωή μας και έχει εμπο-τίσει τη σκέψη μας τόσο βαθιά, που ξεπερνά τα όριά μας, ενώ έχει επηρεάσειτη νέα γενιά, που καλείται να ξεπλύνει τις τόσες βρωμιές από τη δική μαςεποχή. Όπως λέει η κυρία Δήμητρα Νούση, έχουμε μπροστά μας μια νιότηπου δεν της αξίζει να φορτωθεί τόσα πολλά.

    Και όμως, αυτή η νιότη αναδεικνύεται από το ανά χείρας βιβλίο να αφο-μοιώνει, να αντιστέκεται, να πολεμά δυναμικά, για να μην ξανανιώσει η αν-θρωπότης αυτή την ποταπότητα που μας οδήγησαν να ζήσουμε: πολεμάνα αλλάξει την ανθρώπινη φύση.

    Ως πρόεδρος του Συλλόγου των Απογόνων του Ολοκαυτώματος, έχω τηνεμπειρία προσκλήσεων σε σχολεία, για να συνομιλήσω με μαθητές και ναζήσω προβληματισμούς της νιότης μας. Ωστόσο, το βιβλίο αυτό ήταν για

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 17 ]

  • μένα μια αποκάλυψη, γιατί έπρεπε πρώτα να ακούσω και να διαβάσω ό,τιδεκάδες μαθητές και φοιτητές διάβασαν, εμπνεύστηκαν και έγραψαν για τηγερμανική αλαζονεία, τη γενοκτονία των Εβραίων και τα στρατόπεδα συγ-κέντρωσης.

    Διαβάζοντας τα κείμενα που έγραψε η Πανελλήνια Λογοτεχνική Συντροφιάτου Δήμου Βύρωνα, έκανα μια πορεία ξεκινώντας από τον Χανς Φάλλαντα,που ο ήρωάς του στρέφεται ενάντια στο χιτλερικό καθεστώς όταν σκοτώνεταιο γιος του στο μέτωπο. Τότε το μυαλό μου πήγε στο μίσος που αιώνες πρινρίζωνε στις θρησκευτικές και κοινωνικές αντιλήψεις με το βιβλίο του Λού-θηρου, το 1543, Οι Εβραίοι και τα ψέματά τους, νιώθοντας πως αυτή η ντροπήτων χιτλερικών στρατοπέδων είναι μια πολύ παλιά ιστορία, που τελικά ξέ-σπασε στη δεκαετία του 1940.

    Η συνομιλία των παιδιών με τον Πρίμο Λέβι, ο οποίος βγήκε ζωντανόςμέσα από το Άουσβιτς, είναι μια συνάντηση με το τραύμα μας, καθώς κου-βαλάμε την εικόνα αυτών που χάσαμε ή έχουμε ακούσει ότι υπάρχουντύψεις αυτών που επέζησαν, αφού τόσοι άλλοι πέθαναν. Διαβάζω ξανά καιξανά αυτήν τη φράση ενοχής του Πρίμο Λέβι μέσα στο Άουσβιτς, καθώςπεριγράφει τι έκαναν, αφού παρακολούθησαν τον απαγχονισμό ενός κρα-τούμενου: «Ο Αλμπέρτο κι εγώ γυρίσαμε στο παράπηγμα, και δεν μπορού-σαμε να κοιταχτούμε στα μάτια. Αυτός ο άντρας θα πρέπει να ήταν γενναίος,φτιαγμένος από διαφορετικό μέταλλο, εμείς λυγίσαμε, ενώ αυτός όχι…μοιράσαμε τη σούπα, σβήσαμε την καθημερινή οργή της πείνας και τώραμας βαραίνει η ντροπή». Αυτή η ντροπή βάραινε τον Πρίμο Λέβι μέχρι τοτέλος, όταν και ο ίδιος τελικά αυτοκτόνησε. Είναι αλήθεια ότι πλήθος αυτο-κτονιών καταγράφονται από τους επιζήσαντες από τα στρατόπεδα. Είναιαπό τις άγραφες μαύρες σελίδες της ιστορίας που άγγιξε την οικογένειάμου και εμένα προσωπικά.

    Η αναφορά του βιβλίου περνάει στην Άννα Φρανκ, και διαβάζοντας τακείμενα των παιδιών που συνομιλούσαν με την Άννα Φρανκ, σκεφτόμουντη δική μου αδερφή, την Νταίζη, που έγραψε τη δική μας εμπειρία όταν

    [ 18 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • κρυβόμασταν σε μια τρώγλη, στο Χαλάνδρι. Δολοφόνησαν στο Άουσβιτςτον πατέρα, όλη την οικογένεια και, μεταξύ αυτών, τη Ρένα Σούση, την ξα-δερφούλα μου, μόλις 12 ετών. Έπαιζε με τα παιδιά έξω, στην πλατεία Δε-ξαμενής, όταν πήγαν οι Γερμανοί μαζί με τσολιάδες και συνέλαβαν τουςγονείς της σε ένα σπίτι όπου τους έκρυβε η ίδια η γυναίκα που τους κατέ-δωσε. Ήταν Ιανουάριος του 1944. Φεύγοντας οι Γερμανοί είδαν τα παιδιάνα παίζουν και τότε η γυναίκα, που ήταν οικοδέσποινα και προδότρα, ακού-στηκε να λέει: «Πάρτε και αυτό το μπασταρδάκι, και αυτό Εβραιάκι είναι».Δεν απόμεινε από τη Ρένα τίποτε άλλο από μία φωτογραφία, που το νόημάτης είναι το ίδιο με το νόημα που βγαίνει από την Άννα Φρανκ, όπως έναχορταράκι εκφράζει το ίδιο νόημα ζωής με ένα πανύψηλο κυπαρίσσι. Αλλάκαι η δική μου αδερφή, που έγραψε για εκείνη την εποχή, ήταν μια ακόμηΆννα Φρανκ, που είχε την τύχη να επιζήσει. Γιατί οι Γερμανοί μάς είχαν κατα-δικάσει –ακόμα και παιδιά έξι ετών όπως εγώ–σε θάνατο αναίτια, δίχως δίκηκαι απολογία. Ήθελε ο θεός να ζήσουμε και ζήσαμε. Αλλιώς δεν εξηγείται.

    Από το βιβλίο της αδερφής μου, Νταίζης Σούση:

    Όχι! Δεν ζητάμε εκδίκηση. Θέλουμε, πάνω σ’ αυτήν τη γη να μην ξαναβρεθείάνθρωπος που να μας πετάξει τη στερεότυπη κουβέντα «παληοεβραίοι» ή τοακόμη χειρότερο, που τ’ άκουσα με τα ίδια μου τ’ αυτιά: «Καλά κάναν οι Γερμανοίκαι σας κάνανε σαπούνι».

    Διαβάζοντας τα κείμενα αυτών των συγγραφικών ομάδων του Δήμου Βύ-ρωνα αισθάνθηκα ότι πήρα μια πληροφόρηση που δεν είχα: υπάρχουν σή-μερα νέοι άνθρωποι που σκέφτονται και δεν διστάζουν να εκφράζονται γιαπράγματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν γνωστά και ξεπερασμένα.Αλλά για εμάς, τους απογόνους του Ολοκαυτώματος, τίποτε δεν είναι ξεπε-ρασμένο.

    Πρέπει πραγματικά να συγχαρώ και να ευχαριστήσω όλα τα νέα παιδιάπου συμμετέχουν σε αυτήν την έκδοση για το κουράγιο που μας δίνουν,για την ελπίδα ότι με την προσπάθειά τους μειώνουν τις πιθανότητες μιαςεπανάληψης γεγονότων που η δική μας γενεά έζησε.

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 19 ]

  • Θέλω να εκφράσω τα θερμά συγχαρητήρια στον Δήμο Βύρωνα για μιατέτοια πρωτοβουλία που αναπτύσσει κάθε χρόνο και δίνει σε νέους την ευ-καιρία να σκέφτονται και να δημιουργούν. Θέλω να πω σε όλα τα παιδιάαυτό που απαντώ πάντα όταν με ρωτούν αν έχω μέσα μου διάθεση εκδίκησηςγια τους Γερμανούς: η μόνη εκδίκηση που δέχομαι και επιθυμώ είναι η εκ-δίκηση μέσα από τον δρόμο του πολιτισμού. Αυτοί μας πολέμησαν με σφαί-ρες, εμείς τους πολεμάμε με τον λόγο. Χαίρομαι ειλικρινά που οι δημιουργοίαυτού του βιβλίου χαράσσουν με τον τρόπο τους έναν τέτοιο δρόμο. Εμ-πνευστής και βασικός δημιουργός είναι η κυρία Δήμητρα Νούση, στηνοποία πρέπει να εκφραστούν θερμά συγχαρητήρια για τον αγώνα της καιμέσω αυτών των ενεργειών της να οικοδομηθεί η αλλαγή της φύσης τουανθρώπου, που πρέπει και τώρα και στο μέλλον να είναι αυτοσκοπός.

    Θέλω να πω πολλά στα παιδιά, όμως αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει για ναακουστεί η δική μου φωνή, αλλά η φωνή των παιδιών μας, τα οποία διαπι-στώνουμε ότι με όλους τους τρόπους της λογοτεχνικής έκφρασης υπηρετούνμε συνέπεια τον τελικό στόχο:

    ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ.

    Μάριος Σούσης

    πρόεδρος του Συλλόγου Απογόνων Θυμάτων του Ολοκαυτώματος

    [ 20 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • Ο σύγχρονος δήμος και τα όριά του

    Ρινόκερος και Φοίνικας

    Ο δήμος είναι ένα ένας θεσμός-μηχανισμός που έχει χαρακτήρα τοπικό καιρόλο αυτοδιοικητικό. Αυτό ίσχυε σε έναν κόσμο όπου υπήρχαν σύνορα.Στον σημερινό κόσμο, όπου δεν υπάρχουν σύνορα ή και, όπου υπάρχουν,σπάζουν με το πάτημα ενός κουμπιού, μπορεί ο δήμος να λειτουργήσει αυ-στηρά, μέσα στα σύνορά του; Υπάρχει έργο, ειδικά πολιτισμικό έργο, πουμπορεί να παραχθεί με όρια και να κινηθεί μέσα σε σύνορα; Μπορούν ναυπάρξουν σύνορα όταν έχεις όνομα, έμβλημα και ταυτότητα τον Μπάιρον,που έγραψε ιστορία ξεπερνώντας όρια και αδιαφορώντας για σύνορα; Ένακάλεσμα σε φοιτητές και μαθητές από όλη την Ελλάδα είναι το πρώτο κά-λεσμα «εκτός συνόρων». Ένα κάλεσμα λογοτεχνικής έκφρασης και στοχα-σμού είναι «το δεύτερο κάλεσμα εκτός ορίων» της συνηθισμένης δημοτικήςπολιτικής πράξης που οφείλει να δίνει το «παρών» στον αγιασμό των σχο-λείων και στη συντήρηση των σχολικών κτιρίων του δήμου. Ένα τρίτο κά-λεσμα να προβληματιστούν τα παιδιά μας για τον Ρινόκερο του Ιονέσκο, τηδολοφονία της δεκατριάχρονης Σάντρα Παρκς στην Αμερική και τη λογο-τεχνία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, είναι ένα ακόμη πιο τολμηρόσπάσιμο των ορίων μιας πρωτότυπης παραγωγής πολιτισμού, που ξαφνιά-ζει, καθώς ταξιδεύει στις δημοτικές βιβλιοθήκες όλης της Ελλάδας. Και τοπιο τρελό από όλα; Αυτό δεν έγινε μια φορά, αλλά συμβαίνει κάθε χρόνο.Υπάρχει, λοιπόν, ένας δήμος που εκδίδει ένα βιβλίο κάθε χρόνο γεμάτο απόστοχασμούς εφήβων και νέων και το στέλνει σε όλες τις πόλεις, σε πείσμαόλων αυτών που θέλουν να λένε ότι η νεολαία σωπαίνει, ότι το βιβλίο πε-

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 21 ]

  • θαίνει και ότι δεν υπάρχει άλλο ζητούμενο πέρα από το βόλεμα του καθενός.Όλα αυτά τα «εκτός ορίων» ασυνήθιστα συμβαίνουν επειδή υπάρχει μεράκι,όραμα, κόπος, εθελοντισμός, μεθοδικότητα, ηλεκτρονική επικοινωνία καιένας μέγας ποιητής του κόσμου να μας εμπνέει να αγνοούμε τα όρια: οΜπάιρον, με το επαναστατικό του βλέμμα για τη ζωή.

    Ρινόκερος και Φοίνικας από την υποταγή στην αναγέννηση, είναι ο τίτλος τουφετινού μας βιβλίου. Να, λοιπόν, μία ακόμη αμφισβήτηση των ορίων μας.Είναι τίτλος αυτός για ένα βιβλίο που εκδίδει ένας δήμος;

    Ε, ναι, λοιπόν, είναι και αποτελεί ένα τόλμημα, περιφρονώντας τα κλισέκαι τις πολυακουσμένες φράσεις. Πρόκειται για ένα διαφορετικό βιβλίο,που εκθέτει πολλά και υπονοεί πολύ περισσότερα από αυτά που λέει στηνπρώτη του ανάγνωση. Εξήντα τέσσερις μαθητές και φοιτητές ή νεαροί ερ-γαζόμενοι κλήθηκαν να γράψουν με έμπνευση την ίδια τη βία. Με αφορμήγεγονότα από την ανεξέλεγκτη χρήση όπλων στις ΗΠΑ, την ιστορική εμπειρίατου φασιστικού φαινομένου που τόσοι πολλοί Ευρωπαίοι αγκάλιασαν μέσαστον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με αποτέλεσμα να εμπνευστεί ο ΕυγένιοςΙονέσκο και να γράψει τον περίφημο Ρινόκερο, γράφτηκαν τα κείμενα τουλογοτεχνικού μας διαγωνισμού που περιλαμβάνονται στο βιβλίο μας. Φέτοςήρθαν κοντά μας περισσότεροι έφηβοι και λιγότεροι νέοι. Υπήρξαν όμορφακείμενα που θα μπορούσαν να περιέχονται στο βιβλίο μας, αλλά είχαν ελά-χιστη βαθμολογική διαφορά από τα βραβευθέντα και δεν μας επέτρεπαν οικανονισμοί να τα συμπεριλάβουμε. Δεν πειράζει. Οι νεαροί δημιουργοίαυτών θα μπορούν να βρεθούν στο λογοτεχνική μας συντροφιά το 2020και να γράψουν στο επόμενο βιβλίο μας. Διαβάζω ξανά και ξανά τις σειρέςπου υπογράμμισα βαθμολογώντας τους μαθητές:

    «Ονειρεύομαι ένα μέλλον όπου θα καταφέρουμε να σε-βόμαστε τις άλλες αλήθειες και θα είμαστε ικανοί να συ-νυπάρχουμε σε ένα περιβάλλον γεμάτο άτομα που διαφέ-ρουν ελάχιστα ή ίσως και τελείως από εμάς».

    [Νικόλαος Καπλανίδης]

    [ 22 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • «Δεν υπάρχει μια δίκαιη κοινωνία. Υπάρχουν όμως, δί-καιοι πολίτες, δίκαιοι άνθρωποι. Δεν υπάρχει ισότητα στονκόσμο. Δεν έχει γίνει δίκαιη και ισότιμη μοιρασιά στα δι-καιώματα, στα χαρίσματα, στα προτερήματα και στα ελατ-τώματα των ανθρώπων. Όμως… γιατί να γινόντουσανόλα αυτά;»

    [Αικατερίνη Ιωάννου]

    «… αυτό είναι η ελευθερίατο να μπορείς να ελπίζειςνα πέφτεις και να σηκώνεσαι»

    [Ελένη Κοντογούρη]

    «Το παιδί έχει φαντασία Οι ενήλικες λόγια…Όταν δεν εκφράζονται οι ιδέες ενός παιδιούΔεν είναι εδώ, είναι αλλούΔεν έχει φωνή…Δεν είναι πραγματικό παιδί»

    [Χρήστος Τσομπάνογλου]

    «… μη μου στερείτε όνειρα»[Σωτήριος Χαραλαμπόπουλος]

    Διαβάζω και χαίρομαι που έφτασαν στα χέρια μας τόσο όμορφες λέξεις,όσο άγουρες και αν φαίνονται σε κάποιους. Διαβάζω και απολαμβάνω αυτότο παιχνίδι με τα όρια ενάντια στη σοβαροφάνεια: ένας δήμος, ο Δήμος Βύ-ρωνα, εκδίδει και ενδίδει στην επιλογή του ασυνήθιστου, του παράταιρου,του απρόσμενου παιχνιδιού ανάμεσα στον υπαρκτό ρινόκερο και τον ανύ-παρκτο(;) μυθικό φοίνικα.

    Η Πανελλήνια Λογοτεχνική μας Συντροφιά είχε φέτος σαράντα ένα μέλη,τριάντα πέντε νέους και έξι εφήβους, δεκαέξι αγόρια και είκοσι πέντε κορί-τσια. Αυτή η παρέα με μέλη από διάφορα μέρη της Ελλάδας χωρίστηκε σεσυγγραφικές ομάδες, συνομίλησε με συγγραφείς, με κείμενα του Δευτέρου

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 23 ]

  • Παγκοσμίου Πολέμου και έγραψε τις σκέψεις που γέννησε μέσα της αυτή ησχέση με τη λογοτεχνία. Οι έφηβοί μας έγραψαν για «μια φωνή από το Άμ-στερνταμ» που είναι η φωνή της συνομήλικής τους, Άννας Φρανκ. Οι νέοιμας έγραψαν για «μια φωνή από το Βερολίνο», με αφορμή το βιβλίο τουΧανς Φάλλαντα, Μόνος στο Βερολίνο, για μια φωνή από το Άουσβιτς με ανα-φορά στο βιβλίο Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος του Πρίμο Λέβι, αλλά και για«μια φωνή από το Μαουτχάουζεν» του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Κι αν ο Ρινό-κερος γράφτηκε μετά τον πόλεμο για να καταδείξει το επικίνδυνο φαινόμενοτης υποταγής στο τέρας και του εναγκαλισμού με τον φασισμό, τα άλλα βι-βλία γράφτηκαν για να αφήσουν παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές τηνεμπειρία από τη βαρβαρότητα και τον απόλυτο εξευτελισμό του ανθρώπου.

    Μέσα σε αυτήν την πορεία οι νεαροί δημιουργοί έδωσαν με τον δικό τουςτρόπο την πορεία του ανθρώπου από τον Ρινόκερο στον Φοίνικα. Πρόκειταιγια δύο πόλους αντίληψης που είναι η πορεία από το αποκρουστικό αληθινόζώο στο μυθικό πουλί που αναγεννιέται. Εάν ανήκεις στους ρινόκερους,είσαι ενταγμένος στον πανίσχυρο, πολυπληθέστερο κόσμο της αποκρου-στικής τερατομορφίας. Εάν ανήκεις στους Φοίνικες, είσαι ενταγμένος σε αυ-τούς τους λίγους που κάνουν πράξη την αναγέννηση μέσα από τη συντριβήκαι τον θάνατο, τη νίκη μέσα από την ήττα, καθώς οι τιμημένες πράξεις εξα-σφαλίζουν αναγέννηση και αθανασία. Ο Φοίνικας είναι το έμβλημα-σύμβολοπου ενέπνευσε τον Παύλο Γκούλελη όταν έγραψε:

    «… οι άνθρωποιαπέχουν από τους Φοίνικεςμια αναγέννηση»

    κι όταν το διάβασα σκέφτηκα ότι και οι ρινόκεροι στον Ιονέσκο είναι άν-θρωποι, που όμως είναι καταδικασμένοι να μην αναγεννηθούν, καθώς η τε-ρατομορφία τους εξασφάλισε τον θάνατο, είναι ήδη νεκροί άνθρωποι,επειδή έχασαν το δικαίωμά τους να λένε και να πράττουν το «ΟΧΙ» στονεξευτελισμό, όπως περιγράφουν με τον δικό τους τρόπο ο Χανς Φάλλαντα,

    [ 24 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • o Πρίμο Λέβι και ο Ιάκωβος Καμπανέλλης. Και, ναι, έχει δίκιο ο Παύλος ότιαπέχουν μια αναγέννηση, αλλά, ίσως και μια ολόκληρη Αναγέννηση, δηλαδήμια στενή συνύπαρξη παιδείας, ανθρωπιστικής αντίληψης και αναζήτησηςτων προϋποθέσεων για την εξύψωση του ανθρώπου. Στο μυαλό μου τρι-γυρνούσε το μέγεθος της Αναγέννησης που συντάραξε συθέμελα την Ευ-ρώπη και άλλαξε τη μοίρα της. Και τότε συνειδητοποίησα ότι το φασιστικόφαινόμενο και η βαρβαρότητα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναικομμάτι από την ίδια ευρωπαϊκή ιστορία που έζησε την Αναγέννηση καιφτιάχτηκε μέσα από αυτήν. Τελικά, αυτή η αλλόκοτη και εκτός ορίων πορείααπό τον Ρινόκερο στον Φοίνικα, από την υποταγή στην αναγέννηση, απότον ξεπεσμό στην εξύψωση, τίνος ταυτότητα είναι; Είναι δύο πολιτισμοί ήοι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος; Και μήπως, τελικά, είναι οι δύο πλευρέςτου σύγχρονου Ευρωπαίου, μία δοσμένη από τον Ιονέσκο και μία από τηνελληνική μυθολογία;

    Δήμητρα Νούσησυγγραφέας,

    συντονίστρια της δράσης «Στο βλέμμα του Μπάιρον» 2019

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 25 ]

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ | «ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ

    ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

    Πολιτιστική Δράση με τίτλο «Στο βλέμμα του Μπάιρον»

    5ος Διαγωνισμός

    Λογοτεχνικής Έκφρασης

    Εφήβων και Νέων

    Κατηγορία Εφήβων

  • ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ | «ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    ΒΥΡΩΝΑΣ 2019

    ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ

    ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

    5ος Διαγωνισμός Λογοτεχνικής Έκφρασης

    Εφήβων και Νέων

    Κατηγορία Εφήβων

    ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΔΙΑΚΡΙΘΗΚΑΝ

  • Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 29 ]

    Τα κείμενα είναι αφιερωμένα στη μνήμη της Σάντρα Παρκς,που έχασε τη ζωή της μέσα στο σπίτι της, στις ΗΠΑ, σε ηλι-κία δεκατριών ετών, από πυρά ελεύθερου σκοπευτή.

    Οι έφηβοι του διαγωνισμού μας μιλούν για τη Σάντρα, πουσε ηλικία έντεκα ετών έλαβε βραβείο σε διαγωνισμό λογοτε-χνίας γράφοντας ενάντια στη βία και τη χρήση όπλων. Δύοχρόνια μετά έφυγε…

    Και τα παιδιά μέσα από τα κείμενά τους για τη Σάντρα και τιςαπόψεις τους μας καλούν:

    Να ράψουμε τα λόγια τηςσε ανήσυχα μυαλάπου τριγυρνάνε σε θάλασσες.

    [Ειρήνη - Σταυρούλα Αλούμπη]

  • [ 30 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    ΒΥΡΩΝΑΣ 2019

    Στο βλέμμα του Μπάιρον η εφηβεία λογιάζει…ξεστομίζει και γράφει για τις στιγμές που ζει ή έζησανοι πρόγονοί της...Κι αν άγουρη δείχνει να είναι η σκέψη,ποιος είπε ότι δεν είν’ όμορφη;Κι αν άγουρη είναι η γραφή,ποιος είπε πως δεν είναι ικανή να αγγίξει;Κι αν η αθωότητα είναι πια για σένα ξεχασμένη,εσύ μάλλον το λάθος έκανες... όχι οι αθώοιΟι αθώοι κρίνονται γι’ αυτό που είναι: αθώοι

    Δεν άντεχαν τα λόγια τηςΚαι μ’ έναν τους πυροβολισμόΈκλεισαν το στόμα της.

    [Διονύσιος Σπανόπουλος]

    Όλοι διαφορετικοί είμαστεξεχωριστοί στον κόσμο.Κι όμως, όλοι σαν της θάλασσας τα κύματα

    οδεύουμε παρέα.[Ειρήνη Λουκοπούλου]

    Δεν μπορείς να ταπεινώνεις ό,τι δεν καταλαβαίνεις.

    [Μαργαρίτα Δήμητρα Γαβιώτη]

  • Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 31 ]

    Θα πρέπει να ξεκρεμάσουμε τα χέρια από τους ώμουςκαι ανάμεσα σε λευκούς κρίνουςνα μπούνε τα κορμιά μας,να προσκυνήσουν το χώμαπου μας δίνει τροφή.Σαν την τροφή για σκέψη. Τη δικιά της! Που τάιζε όλα τα παιδιά της γης.

    [Ειρήνη - Σταυρούλα Αλούμπη]

    Όμως πραγματική ποιότητα ζωής υπάρχει όταν ο άνθρωπος αγω-νίζεται να «είναι» και όχι μόνο «να έχει»… Τις «Θερμοπύλες τηςελευθερίας μας» δεν τις φυλάττουν αποτελεσματικά ούτε οι φοβι-κές μας προκαταλήψεις ούτε τα «στεγανά» στερεότυπα ούτε ηπυγμή των όπλων. Μπορεί να τις φυλάξει μόνο το ελεύθεροπνεύμα, «οπλισμένο με τα όπλα» των ακατάλυτων αξιών που οανθρωπισμός και ο πολιτισμός τού εξασφαλίζουν.

    [Αικατερίνη Γκίκα]

    Η βία τελικά δεν είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να υπάρξει στον κόσμο αυτό, αλλά η απάθεια!

    [Κωνσταντίνος Μίχας]

    … δεν σ’ άντεξε ο κόσμος.Δεν άντεξε τις αλήθειες που βροντοφώναζες…Φοβήθηκαν μια γενναία ψυχή,μήπως τους γκρεμίσει τα φαύλα όνειρά τους Τα θανατοβαμμένα…Εσύ έφυγες και ζεις αλλού…Θυσία αποδεκτή.

    [Νικόλαος Καζακλάρης]

  • 1o ΒΡΑΒΕΙΟ Απονέμεται στην Ίριδα Αικατερίνη Καμπέρογλου

    Πεσμένα πέταλα

    Σηκώνομαι στη μέση της νύχτας. Δεν μπορώ να κοιμηθώ. Το έχω συνηθίσειπια, ακόμα και το μόνιμα κουρασμένο σώμα μου έχει σταματήσει να διαμαρ-τύρεται. Εξάλλου κανένας πόνος δεν θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτό πουνιώθω όταν κλείνω τα μάτια μου.

    Όταν κλείνω τα μάτια μου, δεν βλέπω όνειρα. Όχι πια. Βλέπω μόνο τηναδικία και την απόγνωση και τον τρόμο. Ακούω τον θάνατο. Το σώμα μουτραντάζεται, όπως τραντάχτηκαν οι τοίχοι του σπιτιού μου εκείνη τη νύχτα.Ουρλιαχτά παγιδεύονται στον λαιμό μου. Ακούω τις σφαίρες να διαπερνούντους τοίχους. Νιώθω τις τρύπες σε όλο μου το σώμα. Αδειάζω από κάθείχνος δύναμης. Στραγγίζω από ζωή.

    Αν μονάχα οι σφαίρες διαπερνούσαν τους δικούς μου τοίχους... Αν μονάχαέκλεβαν τη δική μου ζωή...

    Μια ανάσα χωρίζει το σπίτι μου από το δικό της. Γιατί έπρεπε εκείνη η μοι-ραία σφαίρα να διαλέξει την πιο αγνή, την πιο όμορφη, την πιο λαμπερήψυχή; Γιατί να ξεριζώσει εκείνο το λουλούδι; Γιατί εκείνο που ήταν μπουμ-πούκι ακόμα, έτοιμο να ανθίσει και να σκορπίσει φως απέραντο;

    Η δική μου εποχή έχει περάσει. Τα πέταλά μου είναι μαραμένα. Πέφτουνσιγά-σιγά. Ο κόσμος δεν θα έχανε πολλά αν έφευγα εγώ εκείνη τη νύχτα.Είναι πολύ αργά για να αλλάξω τον εαυτό μου, πόσο μάλλον για να αλλάξωτον κόσμο. Κανείς δεν θα θρηνούσε για εμένα. Φρόντισα να είμαι μόνη.Ολομόναχη.

    Βγαίνω έξω για να πάρω λίγο καθαρό αέρα. Το βλέμμα μου πέφτει στο δι-πλανό σπίτι. Το δικό της. Τα φώτα είναι σβηστά. Αναρωτιέμαι αν θα ανάψουν

    [ 32 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    Δ Ι Η Γ Η Μ Α Τ Α

  • ποτέ ξανά. Δεν μπορώ ούτε να φανταστώ τι περνάει η οικογένειά της αυτήντη στιγμή. Γιατί εσένα, Σάντρα; Γιατί εσένα; Εικόνες περνούν μπροστά από ταμάτια μου. Το γλυκό της χαμόγελο, τα φωτεινά της μάτια, εκείνο το ψύχραιμοβλέμμα που έκρυβε τόση δύναμη, τόση λαχτάρα για έναν ομορφότερο κόσμο.

    Δεν αντέχω να στέκομαι άλλο εκεί. Αρπάζω τα κλειδιά του αυτοκινήτου μου.Μπορεί να είναι νύχτα και να μην έχω πού να πάω, αλλά νιώθω καλύτεραμόλις κάθομαι στο φθαρμένο κάθισμα του οδηγού. Πάντα λάτρευα το αυτο-κίνητό μου. Κι ας είναι ξεθωριασμένη η μπογιά του, κι ας αργεί τρομερά ναπάρει μπροστά. Είναι δικό μου, πάντα ήταν. Κι αυτό δεν μπορώ να το ισχυ-ριστώ για πολλά πράγματα.

    Ξεκινάω να οδηγώ. Δεν φοβάμαι το σκοτάδι. Τα αντανακλαστικά μου ευτυ-χώς δεν με έχουν προδώσει ακόμα. Περιφέρομαι άσκοπα στους ήσυχους καιστους όχι και τόσο ήσυχους δρόμους της πόλης. Χωρίς να το καταλάβω,φτάνω σε μια από τις πιο κακόφημες γειτονιές του Μιλγουόκι. Αυτές πουκάθε λογικός άνθρωπος θα απέφευγε να διασχίσει μόνος του τη νύχτα.

    Κλείνω όλα τα παράθυρα και επιταχύνω. Θέλω να φύγω από εκεί όσοπιο γρήγορα γίνεται. Ξαφνικά ακούω έναν περίεργο ήχο να συνοδεύειτον βόμβο της μηχανής. Κάτι σαν νιαούρισμα... Φρενάρω απότομα.Είμαι σχεδόν σίγουρη ότι κάποια γάτα έχει κρυφτεί κάτω από το καπότου αυτοκινήτου μου. Παίρνω μια βαθιά ανάσα και βγαίνω έξω για νατο ελέγξω. Πριν όμως προλάβω να ψάξω για την άτυχη γάτα, παρατηρώμια φιγούρα κρυμμένη στις σκιές. Πρόκειται για τις στιγμές εκείνες πουτα πόδια σου αρχίζουν από μόνα τους να τρέχουν. Αναρωτιέμαι γιατίτα δικά μου έχουν κοκκαλώσει στο έδαφος.

    Η φιγούρα με πλησιάζει. Κάτι κρατάει. Όπλο; Δυσκολεύομαι να ανα-πνεύσω. Οι πνεύμονές μου δεν γεμίζουν πια με αέρα, αλλά με θυμό.Η οργή με πνίγει, με τυφλώνει. Αυτοί, αυτοί φταίνε. Αυτοί σκότωσαντο κορίτσι μας. Τον κοιτάζω στα μάτια ενώ σηκώνει το όπλο και μεσημαδεύει. «Δώσε μου την τσάντα σου και δεν θα πάθεις τίποτα!»φωνάζει.

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 33 ]

  • Η φωνή του δεν είναι τόσο βαριά όσο την περίμενα. Ακούγεται περισσότεροσαν... σαν τη φωνή ενός αγοριού. Και όσο τον παρατηρώ πιο προσεχτικά,τόσο πιο μικρόσωμος δείχνει. Σαν να είναι πράγματι ένα αγόρι. «Δεν ακούς;»μου φωνάζει ξανά. «Την τσάντα σου! Τώρα!» Δεν πρέπει να είναι πολύ με-γαλύτερος από τη Σάντρα. «Πώς σε λένε;» τον ρωτάω. Με αγριοκοιτάζει.«Δεν ήρθα για να πιάσουμε κουβέντα», μου λέει. «Και γιατί ήρθες, νεαρέ; Γιατην τσάντα μου; Κοίτα και μόνος σου. Δεν έχω τίποτα μαζί μου».

    Δεν ξέρει τι να κάνει. Το βλέπω στα μάτια του. Το χέρι που κρατάει το όπλοαρχίζει να τρέμει. Το φρικτό αυτό όπλο, που δεν σκοτώνει μονάχα εκείνον πουσημαδεύει αλλά και αυτόν που το κρατάει. Τελικά, το κατεβάζει, γυρίζει από τηνάλλη και αρχίζει να τρέχει στα σκοτεινά σοκάκια. Βουρκώνω. Και για κάποιονάγνωστο λόγο τον ακολουθώ.

    ono

    Τρία χρόνια μετά…

    Έχω βγει για τον απογευματινό μου περίπατο. Όπως κάθε μέρα, περπα-τάω κοιτάζοντας αδιάφορα γύρω μου, συντροφιά με το αγαπημένο μουμπαστούνι. Αισθάνομαι τις πρώτες σταγόνες της βροχής να πέφτουν στοδέρμα μου. Είναι ώρα να επιστρέψω σπίτι. Σχεδόν δεν προσέχω το αυτοκί-νητο που είναι σταματημένο στην άκρη του δρόμου. Κι ας είναι ολόιδιο μετο δικό μου.

    Το δικό μου… Σίγουρα δεν θα μπορούσα να το οδηγήσω τώρα πια, αλλάδεν έχει πάψει να μου λείπει. Από εκείνη τη στιγμή, τρία χρόνια πριν, πουσυνειδητοποίησα ότι το αυτοκίνητό μου είχε εξαφανιστεί… Από εκείνη τηστιγμή που συνειδητοποίησα ότι άδικα είχα διασχίσει όλα τα σκοτεινά σο-κάκια αναζητώντας ένα αγόρι που δεν ήθελε να βρεθεί, άδικα είχα χτυπήσει

    [ 34 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • το πόδι μου προσπαθώντας να τρέξω… Από τότε κατάλαβα πόσο ανόητηήμουν. Τι περίμενα; Ένας κλέφτης θα είναι πάντα ένας κλέφτης.

    Πλησιάζω το αυτοκίνητο. Το κοιτάζω καλύτερα. Δεν μοιάζει απλώς με τοδικό μου. Αυτό ε ί να ι το δικό μου αυτοκίνητο! Και κάποιος βρίσκεται μέσα.Ένα έφηβο αγόρι. Νομίζω ότι ξέρω καλά ποιο.

    Κοιτάζω πάλι και βλέπω ότι το αγόρι κοιμάται. Κοιμάται ήρεμα παρά τηνκαταιγίδα που έχει πλέον αρχίσει. Χαμογελάω νοσταλγικά. Μια εικόνα απόαρκετά χρόνια πριν έρχεται στο μυαλό μου.

    Έβρεχε και τότε. Η Σάντρα είχε έρθει σπίτι μου για να την προσέχω. Κοι-μόταν στον καναπέ μου κι εγώ καθόμουν δίπλα και την κοιτούσα. Απλώςτην κοιτούσα. Ποτέ μου δεν είχα νιώσει τόση γαλήνη. Και ποτέ δεν ξαναέ-νιωσα. Κάποια στιγμή θυμάμαι πως είχε ξυπνήσει και μου έλεγε πόσο πολύήθελε να γίνει συγγραφέας. Της είπα πως κι εγώ είχα το ίδιο όνειρο. Κάποτε.Ήξερα ότι η συγγραφή είναι μοναχική δουλειά και γι’ αυτό έμεινα μόνη μου.Προσπαθούσα ξανά και ξανά, αλλά δεν μπορούσα να βρω κάτι που να άξιζενα γραφεί σε βιβλίο. Τελικά τα παράτησα. «Ποτέ δεν είναι αργά», μου είχεπει η Σάντρα με τη γλυκιά φωνή της.

    Όμως μερικές φορές είναι. Ρίχνοντας ακόμη μία ματιά στο κλεμμένο μου αυ-τοκίνητο, αποφασίζω να καλέσω την αστυνομία. Έχει πια βραδιάσει όταν δύοαστυνομικοί φτάνουν και ζητούν από το αγόρι να βγει από το αυτοκίνητο. Στέ-κεται ακίνητο, η βροχή πέφτει στα ατίθασα μαλλιά του, στους ώμους, στηνπλάτη του. Το μαστιγώνει ανελέητα ή μήπως το χαϊδεύει συμπονετικά;

    Τους πλησιάζω. «Λυπάμαι τόσο πολύ», λέω στους αστυνομικούς, «Μα τε-λικά δεν είναι αυτό το αυτοκίνητό μου. Η μνήμη μου μάλλον παίζει περίεργαπαιχνίδια. Γεράματα, βλέπετε…» Το αγόρι με κοιτάζει γεμάτο απορία.«Ούτως ή άλλως, δεν μπορώ να το οδηγήσω», του λέω αφότου φεύγουν οιαστυνομικοί και του δείχνω το μπαστούνι μου. «Ούτε εγώ», λέει χαμηλό-φωνα. Είναι η σειρά μου να τον κοιτάξω έκπληκτη. «Δεν ξέρω να οδηγώ»,μου εξηγεί. «Μπες μέσα», του λέω πριν προλάβω να το σκεφτώ. «Θα σεμάθω εγώ».

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 35 ]

  • Κάθομαι στη θέση του συνοδηγού και αρχίζω να του εξηγώ τα βασικά.Ακούει τα πάντα με προσοχή, αλλά και κάποια δυσπιστία, ενώ φροντίζει τοβλέμμα του να μη συναντά ποτέ το δικό μου και να μένει πάντα σιωπηλός.Δεν έχω ιδέα πόση ώρα περνάει έτσι. «Μπορούμε να συνεχίσουμε αύριο»,του λέω κάποια στιγμή. «Σε λίγο καιρό θα είσαι έτοιμος να οδηγήσεις».«Γιατί;», με ρωτάει, αλλά εγώ φεύγω χωρίς να του δώσω απάντηση. Είναιπολλά τα γιατί που δεν μπορώ να απαντήσω.

    Επιστρέφω την επόμενη μέρα. Και την επόμενη. Και την επόμενη. Το αγόριμε περιμένει πια. Στο τέλος ενός μαθήματος το βλέμμα του για μια στιγμήσυναντάει το δικό μου. «Με λένε Τζορτζ», μου λέει. «Συγγνώμη που άργησακάπως να σου απαντήσω».

    Οι εβδομάδες περνούν και ο Τζορτζ αρχίζει να οδηγεί. Την πρώτη φοράπου καταφέρνει να διασχίσει όλο το τετράγωνο, χοροπηδάει πάνω στο κά-θισμα από τη χαρά του. «Πρόσεχε, θα το σπάσεις!», του φωνάζω, χωρίςόμως να μπορώ να κρύψω το χαμόγελό μου. Και τα μαθήματα συνεχίζονται.«Κράτα γερά το τιμόνι», ξεκινάω μια μέρα να του λέω. «Δεν είναι όλοι οιδρόμοι ομαλοί». «Το ξέρω αυτό». «Αλλά εσύ κρατάς το τιμόνι. Εσύ και μόνοεσύ μπορείς να επιλέξεις να το κρατάς ίσια, ώστε να μην ξεφύγεις από τηνπορεία σου. Αλλά να σου πω ένα μυστικό;» Χαμογελάω. «Το πιο σημαντικόστο τιμόνι είναι ότι… γυρίζει. Ακόμα κι αν ξεφύγεις λιγάκι από τον δρόμο,μπορείς να γυρίσεις πίσω».

    Και μία ημέρα το μάθημα απομακρύνεται πολύ από την οδήγηση. «Σουέφερα ένα παραμύθι», λέω χαρούμενη. «Ελπίζω να σου αρέσει γιατί είσαιο πρώτος που το ακούει». Παίρνω μια βαθιά ανάσα και ανοίγω το τετράδιόμου.

    «Μια φορά κι έναν καιρό στον κήπο ενός βασιλιά φύτρωσε ένα πανέμορφολουλούδι. Ήταν ένα μπουμπούκι ακόμα, έτοιμο να ανθίσει. Και είχε μια μα-γική δύναμη. Μπορούσε να κάνει τα άλλα λουλούδια να ανθίζουν και τοκαφέ χορτάρι να πρασινίζει και μπορούσε να δίνει στα μαραμένα λουλούδιατα πεσμένα πέταλά τους πίσω. Ο βασιλιάς ζήλεψε τη δύναμή του και το ξε-

    [ 36 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • ρίζωσε από το χώμα. Μα η μαγεία έμεινε για πάντα κοντά στο λουλούδι.Και όσο περνούσαν τα χρόνια ολόκληρος ο κήπος έγινε μαγικός, γιατί τολουλούδι χάριζε λίγη από τη μαγεία του σε κάθε φυτό που θεράπευε…»

    Ίρις Αικατερίνη Καμπέρογλου

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 37 ]

  • 2o ΒΡΑΒΕΙΟ Απονέμεται στην Αικατερίνη Γκίκα

    Οι Θερμοπύλες της… ελευθερίας

    Βύρωνας, 22 Ιουνίου 2019

    Αγαπητό μου ημερολόγιο,

    Τα στοιχεία που φάνηκε στην αρχή του εικοστού πρώτου αιώνα πως θα βελ-τίωναν σημαντικά τις συνθήκες ζωής, θα αναβίβαζαν το βιοτικό επίπεδο καιθα δημιουργούσαν νέες προοπτικές για την επιδίωξη κάποιας ποιότηταςζωής, ήταν συνδεδεμένα με την εξελικτική πορεία της βιομηχανικής διαδικα-σίας, της παραγωγής πολλών αγαθών, της χρησιμοποίησης των βιομηχανικώνπροϊόντων από τις μεγάλες μάζες των ανθρώπων. Όμως η διαδικασία τηςεκβιομηχάνισης έφερε στην επιφάνεια νέα προβλήματα, τα οποία με την πά-ροδο του χρόνου υποβαθμίζουν όλο και περισσότερο την ποιότητα ζωής καιεμπεριέχουν τεράστιους κινδύνους για την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη.

    Τεράστιο κίνδυνο εγκυμονεί όχι μόνο η τελειοποίηση των οπλικών συστη-μάτων αλλά και η παγίωση της ιδεοληψίας ότι τα όπλα είναι μέσα προστασίαςτου ανθρώπου! Κάθε όπλο είναι εκ κατασκευής του απάνθρωπο, αφού οσκοπός του είναι η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής. Οι βιομηχανίες όπλωνόμως διαφημίζουν τα προϊόντα τους ως μέσα δήθεν προφύλαξης της αν-θρώπινης ζωής. Έτσι αρκετοί πολίτες όχι μόνο δεν καταδικάζουν την οπλο-κατοχή, αλλά επιδοκιμάζουν την ιδέα κατοχής όπλου ως δήθεν «μορφήπροοδευτισμού»! Αυτό εξηγεί την πληθώρα ατυχημάτων που σχετίζονται μετην οπλοκατοχή και την οπλοχρησία. Ωστόσο, η εξοικείωση με την ιδέα τουόπλου συντελείται κυρίως μέσα από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Τα παιδιάεπιβραβεύονται με πόντους για κάθε εικονικό φόνο που κάνουν μέσα στο παι-

    [ 38 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    Δ Ι Η Γ Η Μ Α Τ Α

  • χνίδι! Αυτή η ψυχολογική επιβράβευση με την ανταμοιβή διαπλάθει ανθρώπουςπου δεν θεωρούν τη ζωή ύψιστο ιδανικό και επομένως είναι έτοιμοι να αδράξουνένα όπλο και να μπουν σ’ έναν δημόσιο χώρο, σπέρνοντας τον όλεθρο. Αυτήβέβαια η συμπεριφορά μπορεί να ερμηνευτεί σαν μία απεγνωσμένη προσπάθειααναζήτησης ποιότητας ζωής, ενός σκοπού ή ενός νοήματος.

    Όμως πραγματική ποιότητα ζωής υπάρχει όταν ο άνθρωπος αγωνίζεταινα «είναι» και όχι μόνο «να έχει», όταν προσπαθεί να αναπτύξει τις δημι-ουργικές του ικανότητες μέσα από την καθημερινή του δημιουργική εργασία.Τότε ο άνθρωπος βρίσκεται σε ενότητα με τη φύση, την κοινωνία, την οικο-γένειά του, με τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν είναι έρμαιο, άβουλο αντικείμενο,μαριονέτα των μέσων μαζικής ενημέρωσης, αλλά κύριος της ζωής του. Απο-φασίζει ο ίδιος για την τύχη του. Δίνει προτεραιότητα στις ουσιαστικές τουανάγκες για επικοινωνία, μόρφωση, δημιουργία, ψυχαγωγία. Καλύπτονταςαυτές τις ανάγκες, ολοκληρώνεται ως προσωπικότητα, μεταρσιώνεται σεενιαία πνευματική ψυχοσωματική ολότητα.

    Το πρόβλημα είναι ότι οι συνθήκες ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα δεν ευ-νοούν αυτή την προσπάθεια ολοκλήρωσης. Οι άνθρωποι έχουν αποξενωθεί,γι’ αυτό και προσπερνούν ο ένας τον άλλον σαν τα πλοία μέσα στη νύχτα,όπως παρατήρησε η Σάντρα Παρκς. Αυτή η παρομοίωσή της επαληθεύεταιαπό την αρχαία ελληνική σκέψη, αλλά και από τη φιλοσοφία των Λατίνων,«homo viator», δηλαδή «άνθρωπος ταξιδευτής». Θεωρούσαν κάθε ύπαρξηοδοιπόρο στο ταξίδι της ζωής, όσο διαρκούσε για τον κάθε άνθρωπο. Πρό-βλημα όμως είναι όταν ο άνθρωπος «βαδίζει μες στη νύχτα, πλέει στο ταξίδιτης ζωής νύχτα». Η νύχτα μπορεί να συμβολίζει ή ότι κάποιος βαδίζει στατυφλά, χωρίς σαφή κατεύθυνση, ή ότι είναι παραδομένος στα ζοφερά πάθητου, τον εγωισμό, τη φιληδονία, την ιδιοτέλεια ή ότι κάποιοι έχουν μετατρέψεισε αφόρητη νύχτα την ανθρωπότητα με τον πόλεμο και την αδικία που επι-βάλλουν. Τότε τα ψέματα της βίας, του ρατσισμού και της προκατάληψης, τανομίζει γι’ αλήθειες, γιατί βρίσκεται σε πλάνη. Τότε είναι που θέλει ναεξαλείψει όποιον διαφωνεί μαζί του. Τότε είναι που πιστεύει στη δήθεν μο-

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 39 ]

  • ναδικότητά του, με αποτέλεσμα όχι απλά να προσπερνά σαν το πλοίο μεςστη νύχτα τις άλλες ψυχές που συνταξιδεύουν στο πλοίο της ζωής, αλλά καινα προσπαθεί να εμβολίσει με όποιον τρόπο τα άλλα πλοία!

    Ωστόσο ένας φιλόσοφος βροντοφώναξε: «η πλάνη δεν είναι τύφλωση, ηπλάνη είναι… ανανδρία»! Αυτός που βρίσκεται σε πλάνη ίσως και να αρέ-σκεται σ’ αυτήν. Μπορεί να την έχει συνηθίσει τόσα χρόνια, μπορεί να απο-κομίζει οικονομικά οφέλη από αυτή την πλάνη, όπως οι βιομηχανίες όπλων.Μπορεί όμως απλά να είναι άνανδρος, να μην έχει το ψυχικό σθένος να αν-τικρίσει την αλήθεια κατάματα και να απαλλαγεί από την παράλογη πλάνητου, που οδηγεί σε καταστροφή, σε σίγουρο ναυάγιο. Όμως, το πλοίο βου-λιάζει όχι επειδή γύρω του υπάρχουν νερά, αλλά όταν αφήσει τα νερά ναμπουν μέσα του, να «νοτίσουν την ύπαρξή του» με αδιαφορία για τον συ-νάνθρωπο και τις ανάγκες του.

    Σήμερα, φαντάζει κάτι παραπάνω από τραγικό το να βρίσκεται κάποιοςστην πλάνη του ρατσισμού, των στερεοτύπων, των προσχηματισμένων αντι-λήψεων, της υλοφροσύνης, όταν υπάρχουν εκατομμύρια πηγές πληροφό-ρησης, άπειρα τυπωμένα βιβλία, ανοιχτοί «κρουνοί» του διαδικτύου, πουθα μπορούσαν να του «ανοίξουν τα πνευματικά μάτια» και να τον απαλλάξουναπό την αδιαλλαξία και την πνευματική μονομέρεια, ώστε να βρει προσανα-τολισμό στο ταξίδι της ζωής.

    Σ’ αυτό το ταξίδι, για να μην προσπερνάμε ο ένας τον άλλον και κυρίως για ναμη συγκρουόμαστε σαν τα πλοία που δεν έχουν πλοηγό, χρειάζονται φάροι.Φάροι πνευματικοί, τηλαυγείς, που θα διευκολύνουν το ταξίδι της ζωής, που θατονίζουν περισσότερο την αξία του ταξιδιού, παρά του προορισμού. Τέτοιοιφάροι υπάρχουν άπειροι. Το φως τους ανάβει τη «σπίθα της νόησης» των αν-θρώπων και ενεργοποιεί τη συνείδησή τους. Ίσως γι’ αυτό οι αρχαίοι Έλληνεςονόμαζαν τον άνθρωπο εκτός από βροτό και «Φως»! Αρκεί βέβαια κάποιος ναμην εθελοτυφλεί, να μην «στρουθοκαμηλίζει», να μην είναι άνανδρος, προτι-μώντας το «εύκολο» σκοτάδι και το ψέμα.

    Η ετυμολογία της λέξης «αλήθεια» από το «α και το λανθάνω» φανερώνει

    [ 40 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • αυτό που δεν μπορεί να ξεχαστεί ποτέ. Αλήθεια πραγματική είναι όχι μόνοό,τι μένει στη συνείδηση και τη νόηση των ανθρώπων με το πέρασμα των αι-ώνων, η συλλογική μνήμη, αλλά κυρίως ό,τι αποτελεί έρεισμα σταθερό γιατην πρόοδο της ανθρωπότητας. Φάρο αποτελεί η σωκρατική διδασκαλίαπου έθετε το κοινωνικό συμφέρον υπεράνω του ατομικού. Φάρος είναι η δι-δαχή του Αριστοτέλη ότι εκείνο που μετρά στη ζωή είναι η μεσότητα, τομέτρο, η αποφυγή της υπερβολής και της έλλειψης. Φάρος είναι η πλατωνικήδιδασκαλία περί δικαιοσύνης «δίκαιος δεν είναι αυτός που δεν αδικεί, αλλάαυτός που μπορεί να αδικήσει και δεν το κάνει»! Τηλαυγής φάρος –φωςπου φαίνει πάσι– η διδασκαλία του Θεανθρώπου «αγάπα τον εχθρό σου ωςσεαυτόν». Οι φάροι είναι οι πρόμαχοι της ελευθερίας των ανθρώπων. Μόνοοι φάροι μπορούν να καταργήσουν τη νοοτροπία των όπλων και να αναδεί-ξουν το πνεύμα ως το μεγαλύτερο ανίκητο όπλο.

    Τις «Θερμοπύλες της ελευθερίας μας» δεν τις φυλάττουν αποτελεσματικάούτε οι φοβικές μας προκαταλήψεις ούτε τα «στεγανά» στερεότυπα ούτε ηπυγμή των όπλων. Μπορεί να τις φυλάξει μόνο το ελεύθερο πνεύμα, «οπλι-σμένο με τα όπλα» των ακατάλυτων αξιών που ο ανθρωπισμός και ο πολιτι-σμός τού εξασφαλίζουν.

    Η πιστή σου, Κατερίνα

    Αικατερίνη Γκίκα

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 41 ]

  • 2o ΒΡΑΒΕΙΟ Απονέμεται στην Ελένη-Παρασκευή Μέξη

    Ο Δράκος μας

    Όπως όλα τα πράγματα στη φύση, η γέννηση είναι ένα γεγονός παράξενοκαι μυστήριο. Τέσσερις χιλιάδες χρόνια πέρασαν, αφότου έσκασε το αυγόκαι ξεπετάχτηκε ο Μέγας Δράκος στην πρώτη του μορφή. Και ο Δράκος, στα-διακά και ανεξήγητα, μεταμορφώθηκε, όπως μεταμορφώνεται η κάμπια σεπεταλούδα. Το πρωτόγονο πλάσμα σφηνώθηκε μέσα στο κουκούλι της εξέ-λιξής του, για να εκκολαφθεί εκατομμύρια χρόνια αργότερα ως κυρίαρχοςτης γης και των αιθέρων, ως επίδοξος κατακτητής του ίδιου του σύμπαντος.

    Με τον χρόνο, ο Δράκος βρίσκεται αντιμέτωπος με αντίρροπες δυνάμεις. Ηύλη με το πνεύμα, η σκέψη με τη βούληση, το ιδεατό με το πραγματικό. Απο-δέχεται την πλήρη αντιπαράθεση των θετικών και αρνητικών στοιχείων γύρωτου, αλλά και μέσα στην ίδια του τη φύση. Έτσι, αναπτύσσει μια συνείδησηεξασκημένη με τα χρόνια να βλέπει ξεκάθαρα, μια συνείδηση που παρατηρεί,που διακρίνει, που ξεχωρίζει και τελικά επιλέγει. Μέσα στη σοφία που συσ-σώρευσε, θεωρεί την έκβαση της μάχης των αντίθετων δυνάμεων μια σύνθεσηειρηνική, που παράγει δημιουργία και ενέργεια.

    Ξαφνικά, ο Μέγας Δράκος ξυπνά από τον λήθαργο της αυταπάτης και τηςαλαζονείας!

    Θέλει να τα βιώσει όλα από την αρχή! Όλες τις επενδύσεις του, όλες τις πλά-νες και τις αυταπάτες του, ό,τι έθρεψε μέχρι τώρα.

    Τινάζει τα φτερά του με αυτοπεποίθηση και τα λέπια του, ασπίδα σε κάθεαναπάντεχο γεγονός, λαμπυρίζουν στον ήλιο. Υψώνεται πάνω από τον ου-ρανό και χάνεται στον χώρο και στον χρόνο.

    [ 42 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

    Δ Ι Η Γ Η Μ Α Τ Α

  • Περιδιαβαίνει από τη Μαύρη Ήπειρο στην πολιτισμένη Ευρώπη. Πετά πάνωαπό το αμερικανικό όνειρο στο Απαρτχάιντ, που μεταμφιέστηκε σε προπύρ-γιο του δυτικού πολιτισμού. Στέκεται στα γνώριμα εδάφη της Ασίας, εκεί όπουσυντελέστηκε το οικονομικό θαύμα.

    Η Μαύρη Ήπειρος τον ξαφνιάζει και τον μπερδεύει. Αντικρίζει πλούσιεςχώρες και φτωχούς λαούς!

    Πλούτος υπάρχει στην Αφρική, πλούτος παράγεται, αλλά δεν αφορά αυτούςπου τους ανήκει. Αντίθετα, παίρνει τον δρόμο της εξόδου, αφήνοντας πίσωφτώχεια, εμφύλιους πολέμους, απουσία στοιχειωδών υποδομών, αναλφαβη-τισμό, ανεργία, πείνα και εξαθλίωση.

    Ένας φαύλος κύκλος που, απ’ όπου και να τον πιάσει, φαντάζει αδιέξοδος.Ο άτρωτος Δράκος νιώθει τον πόνο της Αφρικής στα μάτια των σκελετωμέ-νων παιδιών, τον ακούει στην κραυγή απόγνωσης των γυναικών που κακο-ποιούνται, τον αναγνωρίζει στα κορμιά που κείτονται νικημένα από τις ασθέ-νειες. Ο πόνος δεν είναι υλικός, για να περιοριστεί από υλικά εμπόδια καισύνορα, ούτε έχει φυλή, θρησκεία, χρώμα και εθνικότητα. Ο πόνος, ξεχειλί-ζοντας, ταξιδεύει πέρα από τα σύνορα των φτωχών χωρών, ανήκει σε όλουςκαι είναι ευθύνη όλων μας. Ο πόνος είναι δίπλα του, τον αγγίζει!

    Κατεβαίνει στο νοτιότερο άκρο της Αφρικής. Πολύ μακριά από το να είναιπράγματι ένα «έθνος ουράνιου τόξου», η βία στις κοινότητες της ΝότιαςΑφρικής συνεχίζεται. Η κηλίδα αυτή στην ιστορία της ανθρωπότητας μάλλονδύσκολα θα σβήσει.

    Περιφέρεται στις μεγαλουπόλεις, που προσφέρουν τους αποκαλούμενους«ασφαλείς» δρόμους. Εκεί όπου οι τουρίστες μπορούν να απολαύσουν τουςήχους και τις εικόνες της καθημερινής ζωής στις συνοικίες. Το μόνο πουχρειάζεται είναι να κάνεις πως δεν βλέπεις τις άθλιες συνθήκες διαβίωσηςτων μαύρων κατοίκων στην παραγκούπολη.

    Ο Δράκος μεταφέρει βιαστικά τη θωριά του στη γερασμένη Ευρώπη, την Ευ-ρώπη του Διαφωτισμού. Θλιμμένος αναζητά το χαμένο κομμάτι του στονθρυλικό Φοίνικα, πλάσμα της φωτιάς και της αναγέννησης.

    Ρινόκερος και Φοίνικας—[ 43 ]

  • Χάνεται στους καταυλισμούς των εκατομμυρίων τσιγγάνων. Επιθυμούν μιαπατρίδα, μια γη να στεριώσουν. Ένα κύμα ανεπιθύμητων ανθρώπων, πουπροσπαθεί να ημερέψει και να ριζώσει. Βλέπει τα παιδιά να καταδικάζονταιαπό το στίγμα της φυλής τους στην αμάθεια και την περιθωριοποίηση καιαναρωτιέται πώς να γεννηθεί ένα καλύτερο αύριο γι’ αυτά.

    Βουτά στη Μεσόγειο. Ένα σμάρι κοράκια οσμίζονται τη λαχτάρα για ένα κα-λύτερο αύριο και υπόσχονται παραδείσους στις απέναντι ακτές. Το κύμα ξε-βράζει συνεχώς ανθρώπινες ψυχές!

    Γύρω του αιωρούνται οι λέξεις «λαθρομετανάστες» και «πρόσφυγες», σανμια επιδημία, που όλοι προσπαθούν να αποφύγουν. Γίνεται μάρτυρας εικό-νων απελπισίας, φόβου και ελπίδας.

    Στρατόπεδα, που ονομάζονται «κέντρα φιλοξενίας», ξενοφοβία, ρατσισμόςκαι διακρίσεις και ταυτόχρονα αλληλεγγύη και απίστευτη ανθρωπιά. Χιλιάδεςχέρια που απλώνονται για βοήθεια και χιλιάδες απλές ψυχές έτοιμες να προ-σφέρουν.

    Τα ανθρώπινα δικαιώματα «χάνονται στη μετάφραση» και μαζί τους χάνεταικαι το προνόμιο να νιώθει κανείς άνθρωπος. Η Ευρώπη, που γέννησε τη δη-μοκρατία, την ελευθερία και την ισότητα, κλείνει τα σύνορά της και μαζί κλεί-νει τα μάτια της.

    «Είναι ο φόβος του ξένου που θα μολύνει συνήθειες, έθιμα και παραδόσεις,θα αλλοιώσει τον τρόπο ζωής; Είναι η ανασφάλεια των δύσκολων καιρών;».Ο Δράκος προσπαθεί να καταλάβει.

    Η Ασία τραβά την προσοχή του. Η Ινδία τον μαγεύει πάντα με τα χρώματακαι τα αρώματά της, με τη βουή της, αλλά και τον στοχασμό της. Στέκεται καιπαρατηρεί. Παρατηρεί τις αντιθέσεις. Ένα σταυροδρόμι πολιτισμών και θρη-σκειών, εκεί που με έναν μαγικό τρόπο η Ανατολή συναντά τη Δύση. Οι αν-τιθέσεις, όμως, δεν σταματούν εκεί.

    Μια θρησκεία γεμάτη διδασκαλίες για αγάπη, για καρτερία, για ηρεμία καιμια κοινωνία που, μετά από 5.000 χρόνια, είναι ακόμα χωρισμένη σε κάστες.Μια κοινωνία που συμπεριφέρεται απάνθρωπα και βίαια σε εκατομμύρια

    [ 44 ]—ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΑ—|—«ΣΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΪΡΟΝ»

  • «παρίες», που ποδοπατά κάθε μέρα την αξιοπρέπειά τους. Μια δικαιοσύνηπου εφαρμόζει τους νόμους επιλεκτικά, μια εκπαίδευση που ανήκει μόνοστους προνομιούχους!

    Οι ομοεθνείς τους τούς χρησιμοποιούν σαν αντικείμενα. Τους κοιτάζουν καιείναι σαν να μην τους βλέπουν, σαν να είναι αόρατοι. Παιδιά ενός κατώτερουθεού… Ξεχωριστές συνοικίες, ξεχωριστά καφενεία – ακόμη και στον θάνατοπάνε χώρια.

    Οι πιστοί βαφτίζονται στον Γάγγη. Κανένα ποτάμι, όμως, δεν μπορεί να ξε-πλύνει τόση αδικία, τόση ντροπή!

    Κατά τα άλλα, η Ινδία αναπτύσσεται τεχνολογικά και οικονομικά…

    Βουτά στο «οικονομικό θαύμα» της Κίνας με το τρομακτικό ανθρώπινο κό-στος. Εσωτερικοί μεταν